ACHTERGROND

DE PLAATS VAN DE MARKERWAARD IN HET WATERLANDSCHAP steden in deRandsta d zullen debevolkings ­ VAN DE TOEKOMST druk moeten opvangen. Daarnaast claimen dezestede n ruimte voor bedrijventerreinen buiten hun eigengemeentegrenzen . Vooral Amsterdam en Utrecht, denoordelijk e vleu­ "DeMarkerwaar d- een gelva n deRandstad , hebben de afgelopen tijd behoorlijk geprofiteerd vand eeconomi ­ schegroei .D ebehoeft e aan woningbouwlo­ onvervulde belofte" caties indi t deelva n deRandsta d blijkt eveneens aanzienlijk. Ind eperiod e tussen 2010e n 2030moete n in ditgebie d1510.00 0 DeVereniging vanVriende nvan d e Markewaard 2000schree/i nhe tverlengd evan d elandelijk e nieuwewoninge n wordengebouwd . In prijsvraag 'Waterlandschapvan d eToekomst 'ee neige nprijsvraa guit .D ewinnend einzendin gi s totaal zalee nruimtebehoeft e vanongevee r inmiddelsbekend :'D eMarkerwaar d -ee nonvervuld ebelofte' naar een ideeva nhe tHaags earchitec ­ 40.000hectar e ontstaan voor woningbouw, tenbureau ir.Le o Q.Onderwater .D einzendin g sluitaa n ophe tthem a 'Meervoudig ruimtegebruik infrastructuur, bedrijventerreinen enrecre ­ van wateri n landehjkgebied'. atiegebieden. Hiervoor zalee ndee lva n het GroeneHar t moeten wijken, terwijl ecologi­ Drooglegging vand eMarkerwaard , niet bebouwingen, dienie t meer in het rivieren­ schemotieve n om landbouwgrond enwei ­ meer uit veiligheidsoverwegingen zoals landschap thuishoren. Herstructurering van landen tesparen , niet uit het oogverlore n begin vorigeeeu w inhe t kader van het Zui- gebieden rondom degrot e rivieren,di ei n mogen worden. derzeeproject, maar ingegeven door ruimte­ gevalva n nood alsinundatiegebiede n moe­ gebrek,daa rgaa t heto m inhe t nieuwe plan. ten fungeren, wordt namelijk opkort e ter­ Voorwaarde Inpoldering van deMarkerwaar d riepd e mijn noodzakelijk. Landza leventuee l moe­ Het concept 'DeMarkerwaar d -ee n afgelopen tientallenjare n veelproteste n op, ten worden teruggegeven in het kader van onvervulde belofte', biedt met de nootdelijke onder meer omdat het defuncti e van spaar­ een meer naruurlijke bedding vand erivier . uitloop richring het Markermeer, een struc­ bekken voordrinkwatervoorzienin g zou turele oplossing voor het groeiende ruimte­ moeten vervullen.Toc h heeft drooglegging Oorspronkelijk wasd edroogleggin g van gebrek,aldu s deindiener s vanhe t plan.D e tal van voordelen,z ovind t LeoOnderwater . deMarkerwaar d ind ejare n tachtig gepland. huidige oppervlakte vanhe t Markermeer, Onvoldoende goedeargumente n gavend e 60.000hectare ,za lworde n opgedeeld in "Alse r alooi t in deNederlands e geschie­ doorslag het plan niet uit tevoeren .I n randmeren (20.000hectare )e n in land en denisd enoodzaa ki sgewees tvoo rd eaan ­ Nederland wastoe ngee nsprak e meer van wetlands f40.000 hectare).Ee n belangrijk winning van land voorwonen , werken, eenexplosiev e bevolkingsgroei. Bovendien deelva nd eMarkerwaar d moet innoodge ­ recreëren en mobiliteit, dan ishe t nu aan het verminderden slechteeconomisch e vooruit­ vallenvoorzie n ind etijdelijk e bergingva n begin vand e 21eeeuw" ,lichte n de ontwer­ zichten debehoeft e aan bedrijventerreinen. overtolligwate r vanelders .He rpla n kent als pers toe.Landaanwinnin g in hetIJsselmeer - Inmiddels wijzen berekeningen van het voorwaardeda t deMarkerwaar d moet wor­ gebied kan deovervoll eRandsta d vooree n CentraalPlanburea u eropda t dekomend e3 0 den teruggegeven aan het water, alsn a5 0 deelontlasten . Bovendien kan landaanwin­ jaar het inwoneraantal inNederlan d zal jaar blijkt dat van het aangewonnen land ning ruimte bieden voorallerle i functies en groeien tot 18 miljoen mensen. Met name geengebrui k meer wordtgemaakt . Hierop moet debedijkings - en inrichtingsstrategie kunnen anticiperen. Hetmode lvan d eMarkerwaard , [foto:Architectenburea uir . LeoOnderwater . Zeven functies Zeven functies zijn aan het gebied toege­ dicht.Te neerst eka n het ruimte biedenaa n een stad met maximaal 150.000inwoner s (60.000- 70.00 0woningen ) in debuur t van Almeree n eensra d met maximaal 100.000 inwoners (40.000woningen) ,gelege n ind e bocht bij deHoornsch e Hop tegenover Hoorn.D estadskerne n zullen worden omzoomd met stadsbossen.Vervolgen s wordr 5000hecrar egereserveer d vooree n aquatisch terrestrisch gebiedda tal s inunda­ tiegebied dient.Voo rd edrinkwatervoorzie ­ ning isee n spaarbekken in ditgebie dopge ­ nomen.Te nderd eza lee nbosareaa l van700 0 hectare eveneensgedeeltelij k alsinundatie ­ gebied fungeren. Hierin isplaat s gemaakt voorenkel emere n metee nrecrearie fkarak ­ ter.He t bosi sbedoel d voorrecrearie ,d epro -

50 H20 25/26-2001 ductieva n hout en alsleverancie r vanbio ­ gen,spoorlijne n envaarwege n kunnen her­ deMarkerwaar d reduceert de noodzakelijke massa voord eFlevocentrale .D evierd e func­ bergen. inleidingva n het IJsselmeerwater,waardoo r tievorm t deverblijfszon e langsd e randme­ derandmere n een aanzienlijk kleiner ren,waari n overee n totale lengteva n4 0 Waterbeheer gedeelteva nd everontreinigd e stoffen zul­ kilometer her en der plaats isvoo r strandre- Momenteel wordt het Markermeer rich­ len opnemen dan het huidige Markermeer. creatie en aanlegplaatsen voor pleziervaar­ tingNoordze edoorspoel d metIJsselmeer - Doord eaanle gva nd etweed e Oostvaarders- tuigen.Vervolgen s moet in hetgebie d400 0 water,da t bij Enkhuizen wordt ingelaten. dijk kan het zoute uitslagwater vanFlevo ­ hectare worden ingericht voord e (glastuin­ Doorspoeling isnodi g voord eAmsterdams e land en deMarkerwaar d direct door het bouwe n 8000hectar e voorextensiev e bollen- grachten envanweg ed euitsla gva n zout Oostvaardersdiep naar het Noordzeekanaal teelt.Al slaatst e moet hetgebie d verkeerswe­ kwelwater vanuit Flevoland. Deaanle gva n worden afgevoerd. Het wateroppervlak van

InrichtingsplanMarkerwaard .

. I STEDE BHOK

INRICHTINGSPLAN MARKERWAARD

I Stedelijk e bebouwing Natuurgebied Autosnelweg (^ Hoogstedelijke functies J Strandrecréâti e Hoofdweg £2*] Stadsbos ggvg Tuinbouw Spoorweg Architectenbureau Ü'I'H Boabouw Bollenteelt Vaarweg ir LeoQ Onderwater

H20 25/26-2001 5' hetoorspronkelijk e Markermeer isto tee n tussenAmsterda m enhe tIJsselmeer , krijgt Niettemin vindt dejur y dathe t concept derde verminderd en heeft een navenante eenslui svoo rd escheepvaar t tussenhe t wataa n deschetsmatig e kant isgebleve ne n vermindering vanverdampin g totgevolg . In IJmeere n de toekomstige randmeren. De dat bepaaldedetail s niet ofonvoldoend e zijn eendroo gzomerseizoe n overstijgt dever ­ aanlegva nd ederd edij k vanafd erweed e onderzocht ofuitgewerkt . Het drinkwater­ damping van hetMarkermee r de neerslag Oostvaardersdijk naar Enkhuizen vormt de bekken ind eMarkerwaar d zalvolgen sd e met ongeveer 0,4meter . Minder ingeleid begrenzing vanhe tterrestrisc h aquatisch jury niet nodigzijn .Zoe t watet kan beteri n water betekent indi tgeva l mindet veront­ gebied enhe tbosareel .Doo ree ndij k lood­ debode m worden opgeborgen dani nee n reiniging. recht opd eHouttibdij k vanafTrintelhaven open reservoir, meent zij. Vootee n inunda­ Het agrarisch-terrestrischgebie d moet aan teleggen , isdi tgebie d volledig omdijkt. tiezone van 5000to t600 0hectar e kan men naast de functie van bos-en natuurbouw bij De'badkuip 'di ehierdoo r ontstaat kani n kiezen voornie t bebouwde agrarische gron­ verdere planontwikkeling tevens dienst noodgevallen 250 miljoen kubieke meter den alsnatuurgebiede n diegeforceer d onder doen als inundatiegebied. Ingeva lva n water tijdelijk bergen. Compartimentering water zetten kunnen verdragen. watersnood moet minimaal 5000hectar e zorgt voor regulering vand e waterberging, naruurgebied dan welbosaereaa l beschik­ afhankelijk vand efunctie s inander edeelge ­ Metdi tlaatst eka n worden ingespeeld baar zijn omhe tovettollig ewate r tijdelijk te bieden. ophe tperiodie k bewerkstellingen vanjong e bergen.He tgebie d moet inhe tuiterst e drooggevallen gronden, waardoor wetlands gevalee n bergingscapaciteit van 250 miljoen Oordeel jury kunnen worden verkregen dierelatie fai m kubieke metet watet kunnen bevatten.D e Dejury , onder voorzitterschap van aan plantensoorten zijn, maar rijk aan spaarbekkens voorzien in reserve-drinkwa­ profir .] .Kop , concludeerdeda ta lme t alhe t vogelsoorten.Verde rverdien t de technische ter,da tvi ahe tgrondwate r wordt gewonnen. ontwerp merbijgaan d onderbouwend rap­ oplossing voorhe tinundere n metinstroom - Ditgarandeer t eenbeter e milieu-hygiëni­ portee nvoldoend e basisbied t vooree nver ­ debiet van 500 tot 100 kubiekemete t pet sche kwaliteit dan water uithe tIJsselmeer . dereuitwetkin g van deaanle ge n inrichting secondeeveneen s eengedege n studie,z o Bestaandedijke n om de Markerwaard van deMarkerwaard . HetIjsselmeergebie d schrijft dejur y inhaa r oordeel.D ein -e nuit - worden minder zwaar belast,vanweg e min­ speelt een bijzondere roli nhe thuidig ee n laatsluizen voord eMarkerwaar d zijnno g der opwaaiinge n hogegolven ,di ebi j harde toekomstige waterbeheer inNederland ,me t niet aangegeven, evenals hetontwatering ­ wind totéé n meter hoogkunne n opwaaien. betrekking totd ewatersnood en dewater - stelsel met depositi e van degemalen . Debestaand e dijken vanhe tMarkermeer , nood.I nhe teerst egeva l moet het gebied met nameva nNoord-Holland , zijn nier nietdirec tafvoerbaa r water uird eRij ne n Verder misted ejur yee nexpos éove rd e hooggenoe ge n instabiel.D eaanle g vand e hetstroomgebie d vanhe tIJsselmee r bergen. tijd dienodi g isvoo r deaanle ge nd e inrich­ Markerwaard betekent datd e dijken In hettweed egeva l isi ntijde n van droogte ting, degeraamd e aanlegkosten vand eMar ­ bewaard kunnen blijven, niet ind elaatst e zuinig omgaan metwate t van belang.Zoe t kerwaard, dewijz e van financiering, hetvet - plaats vanwegehu ncultuuthistorisch e water bovengronds enondergrond s opslaan werven van (overheids)gronden end e waarde. voorkomt waterverspilling door verdam­ regeling vand emogelijk e publiekee npriva ­ ping.Daarnaas t illustreert deinzende r de teeigendo m ind e Markerwaard. Uitvoering en ontginning verbetering van dewaterkwalitei t doord e Deaanle gva n detweed eOostvaarders - aanlegva nd eMarkerwaar d metrandmere n Deprij s (1000 gulden) istijden s dejaar ­ dijk van Lelystad naar Schellingwoudee nd e enhe tOostvaardersdie p vanwege een gerin­ vergadering vand eVerenigin gVriende n van huidige Houtribdijk van Lelystad naar Enk- gereaanvoe r van vervuilde stoffen uithe t deMarkerwaar d begin november aanhe t huizen zijn fundamentele uitgangspunten IJsselmeete nd escheidin g van schoonwater- atchitectenbureau overhandigd. • vootd eaanle gva nd eMarkerwaard .He t aanvoerstromen en vuilwaterafvoerstromen, Oostvaardersdiep, dedirect e vaarverbinding aldus dejury . Voormeer informatie :(070 ) 363 35 87

advertentie

SINDS 1898 INSTALLATIEBEDRIJF VERHOEVEN-DRUNEN BV Bedrijvenpark Groenewoud II Thomas Edisonweg 47. 5151 DHDrune n Postbus 34, 5150 AADrune n Telefoon 041637237 8 Fax041 6 373659 E-mail: [email protected] WflTERWINPUTTEN -PDMPIHSTHLLHTIES ^^ • WHHRNEIiINGSPUTTEN -ENERGIE-OPSLAG IN DE BODEM V^ JYVW^ »HUIVERING

Grondboringen, pompmstallaties, regeninstallaties , hydrofoorinstallaties. stekbenevelingsmstallaties, waterbehan­ delingsinstallaties, installatiesvoo r hergebruik vanwater ,druppelinstallaties , energieopslagsyteme n ind e bodem, u ^ £ SSffim v V.Â..A VCA' EBB LÏLliul gecertificeerd Erkend NVOE ONDEHGHOIVDSE ENE H3H

52 I H20 25/262001