Szansa Na Pełną Gazyfikację Gminy AKTUALNOŚCI W NUMERZE

9/(210) 2019

GAZETA BEZPŁATNA

Szansa na pełną gazyfikację gminy AKTUALNOŚCI W NUMERZE:

JEST SZANSA NA GAZYFIKACJĘ PIĘCIU MODERNIZACJA KOMUNIKAT WÓJTA MIEJSCOWOŚCI W GMINIE 3 DRÓG GMINY GRODZISKO DOLNE 24 POSCALENIOWYCH 16 GMINA POZYSKAŁA ŚRODKI NA USUWANIE POLICJA RADZI JAK AZBESTU PODOPIECZNI DZIENNEGO ZACHOWYWAĆ SIE WOBEC 3 DOMU POMOCY AGRESYWNEGO PSA 25 WZIĘLI UDZIAŁ REFORMA W NARODOWYM 17 POLSKIEGO CZYTANIU USUWANIE DRZEW - SYSTEMU EDUKACJI 4-5 PROCEDURY 26-27 WSPOMNIENIA OFERTA SZKÓŁ Z WAKACJI DOBRE NAWYKI KOBIET W CIĄŻY Z TERENU GMINY 6-13 W BIBLIOTECE 18 28 NIE STARZEJE SIĘ TEN KULTURA WYBORY DO SEJMU KTO NIE MA I SENATU 13 CZASU 18 GRODZISKA ORKIESTRA DĘTA NA „DNIU ŻUBRA” 29 DROGI ZE WSPARCIEM TURYSTYKA ROWEROWA W LUTOWISKACH ŚRODKÓW Z FUNDUSZU 14 W ŚDS 19 DRÓG SAMORZĄDOWYCH KONKURS NA 45-LECIE RADNI CZYTAJĄ ZESPOŁU „GRODZISZCZOKI” 29 ZREALIZOWANO KOLEJNY DZIECIOM 19 ETAP ROZBUDOWY SIECI WOD.-KAN. DOTACJA DLA WYCHOWANIE I EDUKACJA W GMINIE 14 STOWARZYSZENIA PRZYZNANA 20 W TROSCE O UCZNIÓW O NABÓR WNIOSKÓW DO GRODZISKIE KOŁA SPECJALNYCH PROGRAMU „MÓJ PRĄD” 15 GOSPODYŃ WIEJSKICH NA 30 JUBILEUSZU W SONINIE 20 POTRZEBACH EDUKACYJNYCH

ZGŁOSZENIA USTEREK X POWIATOWE HISZPANIA I AWARII KOTŁÓW NA ZAWODY SPORTOWO- OTWOREM BIOMASĘ, INSTALACJI POŻARNICZE 21 KOLEKTORÓW 15 DLA UCZNIÓW 30 I POMP CIEPŁA ZESPOŁU SZKÓŁ W GRODZISKU INSTALACJE ALPAKOTERAPIA DOLNYM FOTOWOLTAICZNE. W OŚRODKU 22 INFORMACJE W SPRAWIE 15 INWERTERÓW CIEKAWOSTKI RELAKS NA KRĘGLACH SZKOLENIA 22 WYNALAZKI PT. „ROZWIJAMY Z PIASKU 31-32 KOMPETENCJE CYFROWE NOWY ROK SZKOLNY - W GMINIE GRODZISKO 16 NOWE WYZWANIA 23 DOLNE” ROZPOCZĘTE OGŁOSZENIA APEL GŁÓWNEGO LEKARZA KOLEJNY ETAP PRAC WETERYNARII OGŁOSZENIA ZA GOK-IEM 16 DO GRZYBIARZY 24 33-36

WYDA REDAKT Czasopismo zarejestrowane I Ns Rej. Pr. 11/94 w. Numer zamknięto: wrzesień 2019r. y. Jest szansa na gazyfikację pięciu miejscowości w gminie

Gmina Grodzisko Dolne podję- ankiet. nek gazowych jest o wiele bezpiecz- ła działania związane z dokończe- Zrealizowanie inwestycji pozwoliłoby niejsze i wygodniejsze używania gazu niem gazyfikacji na terenie gminy, na całkowite rozwiązanie problemu pochodzącego z butli. Nie bez zna- obejmującej miejscowości Choda- gazyfikacji i przyłączenie wszystkich czenia jest fakt, że gazowe ogrzewa- czów, Laszczyny, Opaleniska, Pod- miejscowości w gminie do systemu nie domów poprawia także czystość lesie i Zmysłówkę. W tej sprawie sieci gazowej. Wiadomo, że gaz to powietrza, którym oddychamy my wójt gminy spotkał się z przedsta- paliwo konkurencyjne cenowo oraz i nasze dzieci. wicielem Polskiej Spółki Gazownic- bezpieczne dla środowiska natural- MH twa S.A. Oddział w Jaśle. nego, a jego stosowanie do kuche-

Rozmowy przyniosły wstępną akcep- tację projektu, a to czy będzie on realizowany zależeć będzie od ilości mieszkańców chętnych do przyłą- czenia się w przyszłości do sieci gazowej. W tym celu na wrześniowych zebraniach wiejskich, mieszkańcy wyżej wymienionych miejscowości otrzymują do wypełnienia ankiety, które pozwolą spółce dokonać oce- ny opłacalności wykonania sieci gazowej. Wypełnione ankiety należy składać w Urzędzie Gminy Grodzisko Dolne (na sekretariacie), bądź przekazać sołtysowi lub radnemu wsi. Ankieta dostępna jest na stronie interneto- wej urzędu gminy – www.grodziskodolne.pl. Z uwagi na ważność sprawy, wójt gminy prosi mieszkańców o nie- zwłoczne dostarczanie wypełnionych Gmina pozyskała środki na usuwanie azbestu

W ramach dofinansowania z Naro- nie z 21 gospodarstw. dowego Funduszu Ochrony Środowi- Koszt całkowity zadania określono na ska i Gospodarki Wodnej oraz Woje- ok. 21 tys. zł, z czego dofinansowanie wódzkiego Funduszu Ochrony Śro- wynosić będzie 8 160 zł. dowiska i Gospodarki Wodnej, Gmi- W ramach otrzymanej dotacji uniesz- na Grodzisko Dolne otrzymała dofi- kodliwionych zostanie ok. 2914,66 nansowanie na usuwanie azbestu. m2 (43,72Mg) odpadów zawierają- cych azbest. Wywozem azbestu zaj- Zadanie polegać będzie na zbiórce, mie się wyspecjalizowana firma, po- transporcie i unieszkodliwianiu od- siadająca stosowne uprawnienia do padów zawierających azbest z tere- demontażu wyrobów zawierających nu naszej gminy. Zbiórka obejmu- azbest. Zbiórka przeprowadzona zo- je azbest z budynków prywatnych, stanie do 10 października br. mieszkalnych i gospodarczych, łącz- MK

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 3 - AKTUALNOŚCI -

Reforma polskiego systemu edukacji

Celem reformy oświaty wprowadzonej wiązkowe. Żłobki nie są częścią syste- nienie przez dorosłych wykształcenia w 2017r. jest przygotowanie uczniów mu edukacji, lecz podlegają Minister- szkolnego na poziomie podstawowym i kończących cały cykl kształcenia do stwu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. średnim, także uzyskiwanie i uzupełnie- potrzeb rozwoju indywidualnego oraz Placówki dla dzieci w wieku 3-6 lat: nie kwalifikacji i umiejętności dla celów potrzeb nowoczesnego rynku pracy. • przedszkola, zawodowych i osobistych. Kształcenie Szkoła ma uczyć i wychowywać. Ma • oddziały przedszkolne w szkołach odbywa się w dwóch formach (szkolnej przekazywać wiedzę i kształcić umie- podstawowych, i pozaszkolnej): jętności, promować odpowiednie za- • punkty przedszkolne. • w placówkach kształcenia ustawicz- chowania moralne i kształtować po- Rodzice dzieci 6-letnich mają od roku nego i praktycznego, stawy obywatelskie. Ma zachęcać do szkolnego 2016/17 prawo wyboru – • w ośrodkach dokształcania i dosko- głębszego rozumienia świata oraz w mogą posłać 6-latka do I klasy szkoły nalenia zawodowego. nim udziału przy współpracy nauczy- podstawowej lub pozwolić mu na kon- Zmiana podstawy programowej kształ- cieli, rodziców i wszystkich zaintereso- tynuację nauki w placówce wychowa- cenia ogólnego na wszystkich etapach wanych oświatą. nia przedszkolnego. Dzieci 7-letnie roz- edukacyjnych jest integralną częścią re- poczynają obowiązkową naukę w klasie formy systemu oświaty. Kluczowe elementy reformy to: I szkoły podstawowej. Każdy nauczyciel ma za zadanie realizo- • Wygaszanie działalności gimnazjów Nauka w 8-letniej szkole podstawowej wać podstawę programową kształcenia z dniem 31 sierpnia 2019r. obejmuje dwa etapy: ogólnego, która daje mu dużą swobodę. • Zmiana struktury systemu oświa- • klasy I–III (edukacja wczesnoszkol- Nauczyciel może stosować takie meto- ty polegająca na wprowadzeniu na) dy nauczania i wychowania, jakie uwa- 8-klasowej szkoły podstawowej oraz • klasy IV–VIII, w których obowiązuje ża za najwłaściwsze spośród uznanych 4-letniego liceum ogólnokształcące- nauczanie w podziale na przedmioty. przez współczesne nauki pedagogicz- go i 5-letniego technikum. Od roku szkolnego 2018/19 obowiąz- ne. W skrócie oznacza to, że jeśli w pod- • Obowiązek rocznego przygotowa- kowy egzamin zewnętrzny odbywa się w stawie programowej jakieś treści – zda- nia przedszkolnego dla 6- latków, VIII klasie szkoły podstawowej. niem nauczyciela – nie zostały w spo- w trakcie którego dziecko uczy się Gminne placówki oświatowe są na tyle sób dostateczny uwzględnione – to ma podstawowych umiejętności, a jego elastyczne, że umożliwiają przeniesie- on pełną swobodę w sposobie naucza- nauka, podobnie jak nauka w szko- nie ucznia z jednej szkoły do drugiej, w nia, jaki uzna za stosowny. le jest objęta subwencją oświatową trakcie trwającego roku szkolnego. Wszyscy uczniowie klas I-VIII szkoły pod- z budżetu państwa. stawowej otrzymują bezpłatne książki, • Zapewnienie darmowych podręcz- Szkolnictwo średnie ćwiczenia, a także materiały edukacyjne ników. Etap ten obejmuje naukę w następują- przeznaczone do obowiązkowych zajęć • Wzmocnienie kształcenia ogólne- cych typach szkół: edukacyjnych. go i zawodowego w szkołach śred- • 4-letnie liceum ogólnokształcące, Od września br. młodzi nauczyciele roz- nich poprzez wydłużenie o rok cyklu • 5-letnie technikum, poczynający pracę w zawodzie będą kształcenia. • 3-letnia szkoła branżowa (I stopnia), otrzymywali dodatkowe świadczenia „na • Wprowadzenie 3-letniego kształce- • 2-letnia szkoła branżowa (II stopnia). start” w wysokości 1000 zł. nia branżowego z możliwością naby- Uczniowie liceum ogólnokształcącego i Rozpocznie się rekrutacja nauczycie- wania dalszych kwalifikacji i przygo- technikum mogą po ukończeniu szkoły li i dyrektorów szkół do udziału w szko- towania do matury w 2-letniej szko- przystąpić do zewnętrznego egzaminu leniach z projektu „Lekcja: Enter”. Na- le branżowej II stopnia. maturalnego. Umożliwia on uzyskanie uczyciele będą uczyli się wykorzystywać • Upowszechnienie kształcenia dual- świadectwa maturalnego, a jego posia- technologie informacyjno–komunikacyj- nego realizowanego we współpracy danie stanowi warunek wstępu na stu- ne w codziennej pracy z uczniami. z przedsiębiorcami. dia wyższe. Możliwość taką będą mieli W październiku br. rusza pilotaż projektu też uczniowie szkoły branżowej II stop- „szkoła dla innowatora”, w wyniku które- ETAPY KSZTAŁCENIA nia. go w wybranych 20 szkołach podstawo- Wczesna edukacja i opieka Szkoły policealne nie uległy zmianom wych zostanie przetestowany model na- placówki dla dzieci w wieku 0-3 lata: strukturalnym w wyniku reformy. uczania kompetencji proinnowacyjnych. • żłobki, Planowana jest przez Ministerstwo Edu- • kluby dziecięce. Kształcenie i szkolenia dorosłych kacji Narodowej kolejna edycja Dnia No- Uczęszczanie do żłobka jest nieobo- Ten etap kształcenia obejmuje uzupeł- wych Technologii w Edukacji- populary-

4 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 - AKTUALNOŚCI -

zacja technologii informacyjno – komu- chowaczo – profilaktyczny uchwala rada je o tym, ile środków trafi do Gminy Gro- nikacyjnych wykorzystywanych w co- rodziców w porozumieniu z radą peda- dzisko Dolne. dziennej pracy z uczniami w szkole i gogiczną. poza szkołą. Kalendarz roku szkolnego Od 1 września 2019r. wchodzi w życie Finansowanie oświaty 2019/2020 ustawowy wymóg zobowiązujący szko- Podstawową formą finansowania oświa- W roku szkolnym 2019/2020 zajęcia ły do zapewnienia uczniom miejsca na ty jest subwencja oświatowa, której wy- opiekuńczo–wychowawcze rozpoczęły spożywanie posiłków. Będzie realizo- sokość jest uzależniona od liczby tzw. się w poniedziałek tj. 2 września i zakoń- wany rządowy program wsparcia samo- uczniów przeliczeniowych. Uzyskuje się czą w piątek, 26 czerwca 2020r. Zimo- rządów w ramach programu „Posiłek w ją poprzez zastosowanie różnych wag wa przerwa świąteczna potrwa od 23 do szkole i w domu”. i wskaźników dla wybranych katego- 31 grudnia 2019r., przerwa wiosenna Od tego roku szkolnego organ prowa- rii wychowanków i określonych typów od 9 do 14 kwietnia 2020r. dzący szkołę jest zobligowany do prze- szkół. Ponadto – co jest nowością, bie- Termin ferii zimowych w województwie kazania informacji o podmiotach wyko- rze się pod uwagę wskaźnik korygujący, podkarpackim: 13 – 26 stycznia 2020r. nujących działalność leczniczą, udziela- uwzględniający stopnie awansu zawo- Maria Rydzik jących świadczeń zdrowotnych w zakre- dowego nauczycieli. sie leczenia stomatologicznego dla dzie- W 2019r. kwota subwencji oświatowej Poniżej prezentujemy ofertę promocy- ci i młodzieży, finansowanych ze środ- przypadająca na jednego ucznia szkoły ną gminnych placówek oświatowych. ków publicznych. podstawowej położonej na terenie wiej- Co je wyróżnia? W czym się specjali- Dodatkowo szkoły będą miały obowią- skim wynosi średnio ok. 9780 zł. zują? Które z nich zasługują na miano zek opracowania programu wychowaw- Obecnie główną zasadę podziału sub- szkół na miarę XXI wieku? Zachęcamy czo–profilaktycznego na podstawie wy- wencji oświatowej między samorządy do zapoznania się z ofertą. ników corocznej diagnozy w zakresie wy- oddaje określenie, „że pieniądz idzie za stępujących w środowisku szkolnym po- uczniem”, czyli liczba uczniów, którzy trzeb rozwojowych uczniów. Program wy- przeliczani są różnymi wagami, decydu-

Przedszkole Niepubliczne - Ochronka Św. Józefa

Ochronka, jak sama nazwa wskazuje ma – starsze potrafią pisać, czytać, wszystkie wa, to w czasach pokoju, wierne spełnia- chronić, szczególnie dzieci. W trosce o pięknie śpiewają, występują publicznie. nie swoich obowiązków. Tego uczą się powierzonych wychowanków, Siostry Dzieci w Ochronce są chronione przed dzieci spełniając obowiązki wychowanka Służebniczki wspomaga wykwalifikowa- niebezpieczeństwami, ale i chronione przedszkola. Społeczność przedszkola, ny personel. W zdrowym ciele – zdro- dla Boga i Ojczyzny. Poprzez codzien- to również rodziny naszych przedszko- wy duch. Zdrowe ciało potrzebuje ru- ną modlitwę, słuchanie opowieści biblij- laków, które wspomagają ochronkę do- chu, którego dzieciom u nas nie braku- nych i katechezę wchodzą w bliską rela- brym słowem, modlitwą, pomocą. Mo- je. Mogą one korzystać z wyposażonego, cję z Tym, który kocha nas bezgranicznie gąc opowiedzieć na łamach pisma o na- kolorowego i bezpiecznego placu zabaw i kieruje naszym życiem, byśmy z Nim szym przedszkolu, chcemy jednocześnie oraz niewielkiego boiska sportowego. kiedyś królowali w Niebie. Duma naro- podziękować wszystkim, dzięki którym Zdrowe ciało potrzebuje zrównoważonej dowa nieraz sprawiała, że Polacy szli na możemy nieść dobro i miłość w środowi- diety, którą smacznie i kolorowo przygo- barykady i zwyciężali, ale duma narodo- sku Gminy Grodzisko Dolne. towują pracownicy przedszkola. Potrze- buje też odpoczynku, z którego po połu- dniu korzystają najmłodsze pociechy, za- sypiając w wygodnych łóżeczkach. Odpo- czynkiem jest również zabawa dowolna, której z zamiłowaniem oddają się wszystkie dzieci. W jej trakcie zawiązują bliż- sze relacje, uczą się wzajemnej pomocy, wyrozumiałości i radosnego spotkania z drugim człowiekiem. Są i zajęcia zorganizowane, w czasie których przedszkola- ki poznają otaczający świat od podstaw. Uczą się go rozumieć i w nim funkcjono- wać. Osiągają przy tym wiele sukcesów

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 5 - AKTUALNOŚCI -

Zespół Szkolno-Przedszkolny w Wólce Grodziskiej - Jak pracujemy, uczymy się i bawimy

Do Zespołu Szkolno-Przedszkolne- • zajęcia sportowe (SKS) dla II grup ganizuje zbiórki: zniczy na Cmentarz go w Wólce Grodziskiej uczęszczają wiekowych, Łyczakowski, różańców, okularów, uczniowie od klasy I do klasy VIII. Do- • zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, szczoteczek do zębów dla misji w Afry- datkowo edukacją przedszkolną objęte • zajęcia logopedyczne, ce, środków higienicznych i opatrun- są dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Szkoła • zajęcia profilaktyczne w - ra kowych dla oddziału dziecięcego oraz mieści się w nowym parterowych bu- mach programów: „Trzymaj for- doraźną pomoc dla osób w trudnej sy- dynku w ładnej scenerii ogrodu szkol- mę”, „Moje dziecko idzie do szko- tuacji. nego. Obok niej znajduje się ogro- ły”, „Zawsze razem”, „Radosny Ciekawa oferta wycieczek motywu- dzony plac zabaw dla dzieci w wie- uśmiech radosna przyszłość”, je dzieci do zbierania funduszy i pla- ku przedszkolnych. Posiadamy rów- • zajęcia z pedagogiem i psycholo- nowania wyjazdu już od września. nież pełnowymiarowe boisko do gry w giem. Uczniowie z rodzicami i nauczyciela- piłkę nożną o nawierzchni trawiastej. Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Wólka mi przygotowują kiermasze stroików, Od czerwca funkcjonuje obok szko- Grodziska jako organ prowadzący pla- pierników i palm. Organizujemy wy- ły siłownia zewnętrzna. Do dyspozy- cówkę realizuje projekty grantowe, w jazdy na narty połączone z nauką jaz- cji uczniów mamy 8 sal lekcyjnych są których podejmuje działania na rzecz dy oraz wycieczki jedno i kilkudniowe to: 3 pracownie edukacji wczesnosz- dobra wspólnego, czyli naszych dzie- w różne miejsca, dostosowując ofer- kolnej, pracownia komputerowa, sala ci. W tym roku wraz z mieszkańcami tę do możliwości i zainteresowań na- matematyczno-przyrodnicza. Wszyst- Wólki Grodziskiej realizuje projekt szych uczniów. Bardzo ważnym wyda- kie sale wyposażone są w niezbędne pt. „Wspólne świętowanie”, którego rzeniem dla uczniów jest organizowa- pomoce dydaktyczne, sprzęt multime- celem jest upamiętnienie obchodów na raz do roku „Noc piratów”. dialny w tym 4 tablice interaktywne. rocznic przypadający na rok 2019. Uczniowie pod okiem nauczycieli przy- Organizację szkoły dostosowujemy do Nasi uczniowie chętnie przychodzą do gotowują się do licznych występów, obwiązującego prawa, potrzeb dzieci szkoły bo wiedzą, że ich zaangażowa- prezentując się podczas uroczystości i ich rodziców. Rodzice w naszej pla- nie zostanie dostrzeżone. Uczniowie szkolnych i lokalnych. Współpracuje- cówce maja bezpośredni kontakt z na- od I etapu edukacji osiągają wysokie my i często organizujemy wspólne im- uczycielami, jesteśmy zawsze otwarci wyniki w zawodach: szachowych, teni- prezy lokalne z: OSP, Zespołem Ob- na ich propozycje. W szkole, w której sa stołowego, grach i zabawach sztafe- rzędowo-Śpiewaczym „Leszczynka”, klasy liczą do 15 uczniów dbamy o bez- towych, piłce siatkowej i piłce nożnej Rada Sołecką, Klubem Sportowym pieczeństwo dzieci. Tu dziecko może (w roku 2019 V miejsce w wojewódz- „Wólczanka”, Klubem Seniora, księ- liczyć na indywidualne podejście i na twie w piłce nożnej o Puchar Tymbar- dzem proboszczem. pewno nie zgubi się w wielkiej gru- ku). Motywowanie uczniów do udzia- Co nas wyróżnia? Zespół Szkolno- pie. Oprócz zajęć obowiązkowych ofe- łu w konkursach przynosi zamierzony Przedszkolny w Wólce Grodziskiej rujemy zajęcia dodatkowe wspierają- skutek, gdyż zdobywają nagrody i wy- to mała szkoła z rodzinną atmosfe- ce uczniów z trudnościami i rozwijają- różnienia na szczeblu gminnym, po- rą. Bardzo mili i cierpliwi nauczycie- ce ich zainteresowania. W naszej ofer- wiatowym i rejonowym. Nasi ucznio- le, który zawsze są skorzy do pomocy cie mamy: wie uzyskują stypendia Wójta Gminy i właśnie dlatego nasza szkoła jest naj- • kółko teatralne, rozdawane dwa razy w roku. lepsza. • kółko informatyczno-techniczne, W szkole funkcjonuje od dwóch lat • zajęcia taneczne, Szkolne Koło Wolontariatu, które or-

6 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 - AKTUALNOŚCI -

Szkoła Podstawowa w Chodaczowie Szkoła Podstawowa w Choda- sjonalny sposób kierują rozwojem Rodzice i nauczyciele pozyskują czowie od 2012r. jest prowadzo- dzieci wspomagając ich wszech- sponsorów wspomagając wyposa- na przez Stowarzyszenie Rozwoju stronny rozwój. Pomagają nawią- żenie szkoły. Na bieżąco informu- Wsi Chodaczów. Do szkoły uczęsz- zywać współpracę z instytucjami jemy rodziców o sukcesach naszych czają uczniowie klas I- III. Funkcjo- wspierającymi szkołę. Klasy w na- uczniów, których mamy sporo na nują również dwa oddziały przed- szej szkole są mało liczne, co przed- szczeblu wojewódzkim, powiato- szkolne. W grupie starszaków są kłada się na efekty kształcenia. W wym i gminnym, a także ogólno- dzieci w wieku 5 i 6 lat, a w grupie trakcie pracy z uczniami nauczy- polskim. Przez kilka lat prace pla- dzieci młodszych od 2,5 lat do 4 lat. ciele kładą nacisk na indywidualny styczne naszych uczniów były wy- Dzieci do oddziałów przedszkol- poziom kształcenia, wychowania i stawiane na wystawie wojewódz- nych przyjmowane są również w opieki. Szkoła jest instytucją otwar- kiej przez Biuro Wystaw Artystycz- trakcie roku szkolnego. Szkoła za- tą i aktywną w środowisku lokalnych. Od 2008r. cyklicznie prowa- pewnia bezpłatną opiekę świetlico- nym. Rodzice są na bieżąco infor- dzimy zajęcia z zakresu udzielania wą dla pracujących rodziców od go- mowani o naszej ofercie edukacyj- pierwszej pomocy. Bierzemy udział dziny 7.00 do godz. 16.00. Posiada nej. Mają wgląd w dokumentację w ogólnopolskich akcjach organi- przestronny budynek. Pracownie szkoły i mogą ją współtworzyć. Ro- zowanych przez Wielką Orkiestrę są nowocześnie urządzone i na bie- dzice są informowani o życiu szkol- Świątecznej Pomocy. Posiadamy żąco doposażane. W klasach są za- nym i środowiskowym. Organizo- fantomy, na których uczymy dzie- montowane monitory interaktyw- wane są uroczystości o charakte- ci udzielania pierwszej pomocy. ne, zorganizowane kąciki zaintere- rze środowiskowym. Taką uroczy- Uczniowie poznają podstawy pro- sowań i miejsca do zabaw. Stoliki i stością z bardzo długą tradycją jest gramowania w oparciu o środowi- krzesełka dostosowane są do wzro- Choinka Noworoczna połączona z sko Scratch. Naszą szkołę promu- stu dziecka. W szkole jest sala kom- Dniem Babci i Dziadka, która in- jemy w mediach. Uważamy, że je- puterowa, w której każdy uczeń ma tegruje wiele pokoleń. Uczestniczą steśmy szkołą otwartą, nowator- dostęp do komputera oraz zastęp- w niej osoby nie tylko związane z ską i przyjazną. Nasza bogata ofer- cza sala gimnastyczna. Przy szko- Chodaczowem. Od kilku lat odby- ta przekonała już wielu rodziców, le jest boisko wielofunkcyjne i plac wają się wspólne pikniki rodzin- którzy zapisali swoje dzieci do na- zabaw, na którym są prowadzone ne. Organizujemy spotkania z cie- szej szkoły. Jeśli Wasze dziecko ma przeglądy i bieżące naprawy. Na- kawymi ludźmi. Swoją obecnością trudności w nauce, nie może za- uczyciele pracujący w szkole to wy- zaszczycili nas: żołnierz, pracowni- adoptować się w nowej szkole, a ro- specjalizowana kadra. Są to nauczy- cy służby ochrony kolei, policjanci, dzic ma problemy z zapewnieniem ciele dyplomowani i mają ukończo- była bajarka, komicy, aktorzy i pra- opieki dziecku po południu to na- ne po 2-3 kierunki studiów pody- cownicy prowadzący naukowe eks- sza oferta jest właśnie dla Was. plomowych. Nauczyciele doradza- perymenty ucząc przez zabawę. Or- ją i wspólnie z rodzicami w profe- ganizujemy wyjazdy edukacyjne.

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 7 - AKTUALNOŚCI -

Szkoła Podstawowa w Opaleniskach

Szkoła Podstawowa im. gen. bryg. Wi- skiwane na egzaminach zewnętrznych opiecznych domu dziecka. tołda Nowiny-Sawickiego w Opaleni- i w konkursach. Dla najzdolniejszych Dobre funkcjonowanie szkoły nie za- skach jest prowadzona przez Stowa- Stowarzyszenie na zakończenie każ- leży jednak tylko od grona pedago- rzyszenie Rozwoju Wiosek Opaleni- dego roku szkolnego funduje stypen- gicznego. Ważną rolę pełnią tu ro- ska, Podlesie, Zmysłówka, które w tym dia. Mamy też uczniów, którzy uzysku- dzice, którzy chętnie współpracują z roku obchodzi 10 rocznicę swojej dzia- ją stypendium gminne za wysokie wy- nauczycielami. Zawsze włączają się łalności. Oprócz prowadzenia szko- niki w nauce. O dobrą jakość naucza- we wszelkie działania podejmowane ły realizuje też inne zadania na rzecz nia dba wykwalifikowana kadra peda- przez szkołę, bo wiedzą, że robią to dla mieszkańców - organizuje pikniki ro- gogiczna, która ciągle się dokształca, swoich dzieci. Na przykład tradycją już dzinne, kiermasze i imprezy taneczne aby poszerzać swoją działalność dy- stały się wspaniałe szkolne wigilie, or- dla lokalnej społeczności. daktyczno-wychowawczą. ganizowane przy ogromnej pomocy Szkoła mieści się w nowym budynku, Przy szkole znajduje się Oddział Przed- właśnie ze strony rodziców. który rok temu przeszedł termomo- szkolny liczący 16 maluchów, czynny Nasza placówka stanowi swoiste cen- dernizację. Został wyposażony m.in. w od 7.00-16.00. Starszym dzieciom za- trum kulturalne. Nie tylko uczy, ale instalację fotowoltaiczną i pompy cie- pewniamy opiekę i zajęcia świetlicowe. organizuje też różne imprezy, na któ- pła, nowe ekonomiczne oświetlenie, Angażujemy młodzież w różne projek- re zapraszani są rodzice i dziadkowie. wymieniono dach i okna. Jest to nie- ty, np. „Krokus”, „Przyroda i my” w ra- Taką aktywność w środowisku lokal- wielka placówka, bo uczęszcza do niej mach programu Działaj Lokalnie, In- nym zawdzięczamy też dzieciom. To 58 uczniów. ternetowy Teatr TVP dla Szkół. W tym one biorą udział w uroczystościach Mało liczne klasy pozwalają stosować roku szkolnym planujemy projekt czy- szkolnych, inscenizacjach, reprezen- indywidualizację nauczania w pełnym telniczy, w ramach, którego chcemy tują szkołę w konkursach. tego słowa znaczeniu. Uczniom z trud- przygotować dla dzieci kącik czytelni- Szkoła Podstawowa im gen bryg. Wi- nościami w nauce zapewniamy zaję- czy. Organizujemy też wyjazdy do te- tołda Nowiny - Sawickiego w Opale- cia z terapii pedagogicznej, dydaktycz- atru i inne wycieczki. niskach jest niewielka, ale jest to jej no-wyrównawcze i gimnastykę korek- W naszej szkole aktywnie działa Szkol- ogromną zaletą. Tak małe środowisko cyjną oraz opiekę logopedy i pedago- ne Koło Wolontariatu. Młodzież uczy szkolne sprawia, że wszyscy ucznio- ga. Dla uczniów uzdolnionych, którzy się wrażliwości i umiejętności dostrze- wie dobrze się znają i czują bezpiecz- chcą rozwijać swoje pasje, organizu- gania potrzeb innych ludzi. Co roku nie. Panuje w niej miła, niemal rodzin- jemy kółka zainteresowań (sportowe, przystępujemy do różnych akcji chary- na atmosfera. muzyczne, plastyczne, czytelnicze). tatywnych m.in. „Góry Grosza”, zbiór- Efektem tego są dobre i bardzo dobre ki nakrętek i makulatury, przygotowu- wyniki naszych podopiecznych uzy- jemy też świąteczne paczki dla pod-

8 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 - AKTUALNOŚCI -

Szkoła Podstawowa w Laszczynach „Wszyscy jesteśmy sobie potrzebni. Nasi nauczyciele posiadają dodat- wych projektów: „Książki Naszych Razem łatwiej, radośniej, mądrzej i kowe kwalifikacje w zakresie- te Marzeń” i „Narodowy Program bezpieczniej” rapii pedagogicznej oraz autyzmu. Rozwoju Czytelnictwa”. J. Korczak Organizujemy zajęcia dodatkowe Uczniowie naszej szkoły mają do- (korekcyjno-kompensacyjne, kół- stęp do świetlicy, która jest miej- Szkoła Podstawowa w Laszczy- ka zainteresowań: teatralne, sporto- scem przyjaznym, przestronnym i nach jest miejscem, gdzie dyrek- we, zajęcia z programowania i wie- kolorowym. Czynna codziennie od cja, nauczyciele i rodzice tworzą dla le innych). Uczymy posługiwać się 13:00 do 16:00. Można tu miło spę- uczniów środowisko wszechstron- językiem angielskim, który otwie- dzić czas, na nauce i zabawie. Na- nego rozwoju osobowego w wy- ra nowe horyzonty, już od najmłod- uczyciele pomagają dzieciom odra- miarze intelektualnym, psychicz- szych lat. biać prace domowe, wykonują róż- nym, społecznym, zdrowotnym, es- Proponujemy uczniom udział w norodne prace plastyczne, zapew- tetycznym, moralnym i duchowym. rozmaitych projektach i przedsię- niają bezpieczeństwo. Nasza szkoła to placówka bezpiecz- wzięciach takich jak: „Szlachetna Nasi uczniowie zdobywają wiedzę na, przyjazna dzieciom i rodzicom. paczka”, „Program dla szkół”, „Ra- w kolorowych i bogato wyposażo- Naszą „receptą” na udaną współ- tujemy i uczymy ratować”, „Góra nych salach lekcyjnych, np. w naj- pracę jest: poznanie ucznia i jego grosza”. Zbieramy nakrętki, bate- nowsze tablice interaktywne zaku- środowiska rodzinnego, okazywa- rie, makulaturę oraz dokarmiamy pione w ramach programu „Aktyw- nie zrozumienia i troski. Oferuje zimą -ptaki. na tablica”. pomoc i pokazuje sposoby radze- Oazą ciszy naszej szkoły jest biblio- Szkoła dysponuje również pra- nia sobie z problemami. Otaczamy teka, która stanowi centrum kultury cownią komputerową, placem za- dzieci opieką i zapewniamy wy- i zdobywania wiedzy. Wzbogaco- baw oraz boiskiem szkolnym o na- kwalifikowaną kadrę pedagogiczna jest o najnowsze pozycje książ- wierzchni trawiastej typu „Orlik”. ną – przygotowaną do pracy z nimi. kowe, zakupione w ramach rządo-

Zespół Szkół w Grodzisku Dolnym

Albert Camus powiedział: „Szkoła przy- tem Zespół Szkół im. Jana Pawła II w warta uwagi uczniów i rodziców? Ana- gotowuje do życia w świecie, który nie Grodzisku Dolnym potrafi nadążyć za liza wszystkich obszarów szkoły po- istnieje”, czyli takim świecie, który na- współczesnym światem i przygotować twierdza, że rozwija ona kompetencje stanie dopiero po tym, gdy uczniowie uczniów do wejścia w dorosłość? Czy kluczowe niezbędne do życia we współ- opuszczą jej mury. Myśląc o rozwoju dostrzega potrzeby młodego człowieka czesnym świecie. Jak rozwija? Na pew- szkoły, powinniśmy ją postrzegać wła- i przygotowuje go do sprostania wyma- no szkoła w Grodzisku Dolnym to pla- śnie przez pryzmat tych słów. Czy za- ganiom XXI wieku? Dlaczego to szkoła cówka, w której uczniowie zdobywają

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 9 - AKTUALNOŚCI -

wiedzę i umiejętności na lekcjach, zaję- Lego Mindstorms) pozwala na prowa- pracę z pracownikami naukowymi ciach dodatkowych, wyjazdach, ale też dzenie profesjonalnych zajęć z zakre- UMCS w Lublinie, m.in. panią doktor angażując się w wolontariat, ucząc me- su budowy i programowania robotów. Agnieszką Lewicką- Zelent, a także po- diacji czy występując przed szerszą pu- Warty uwagi jest też teatr dla młod- mógł zdobyć na ten cel środki finanso- blicznością. To szkoła, która ciągle szu- szych i starszych. Przygotowanie spek- we. Wyniki zostały opracowane przez ka nowych rozwiązań. taklu często poprzedzone jest warszta- zespół pracowników naukowych – psy- tami z aktorami, aby oszlifować talen- chologów UMCS w Lublinie. Wnioski z EDUKACJA I SPORT ty aktorskie. Nasi uczniowie są już roz- badań przekazano rodzicom, a ogólne Edukacja w naszej szkole zaczyna się poznawani na cyklicznych konkursach zalecenia dla szkoły zostały skierowa- już od najmłodszych lat, ponieważ i chwaleni za umiejętności. Potwier- ne do analizy i wdrożenia przez szkol- dzieci w wieku 3-6 lat mają możliwość dzeniem są osiągniecia w konkursach nych specjalistów oraz nauczycieli przy uczęszczania do przedszkola, którego na szczeblu gminnym, powiatowym, wsparciu poradni psychologiczno- pe- głównym zadaniem jest przygotowanie wojewódzkim, a nawet ogólnopolskim. dagogicznej. Co roku klasy 4 i klasy 7 do samodzielności poprzez budowanie Szkoła ma osiągnięcia w kategorii re- są objęte wsparciem w ramach progra- poczucia własnej wartości. Przedszko- cytacji, inscenizacji, wiedzy historycz- mu „Odczuwaj, Ufaj, Mów”, który do- le tworzy zespół oddanych edukacji nej czy robotyki. To efekt zaangażowa- tyka problematyki związanej z wła- przedszkolnej specjalistów. Każdą gru- nia uczniów i nauczycieli oraz często ściwym nawiązywaniem relacji mię- pą opiekuje się wychowawca i pomoc ciężka praca w godzinach popołudnio- dzyludzkich. Pomaga on konstruować nauczyciela. To oni poprzez nowocze- wych. Natomiast jeżeli dostrzegamy ja- młodym ludziom sposoby budowa- sne metody pracy rozwijają kreatyw- kieś trudności edukacyjne albo spo- nia relacji na fundamentach zaufania, ność maluchów. W przedszkolu dzieci łeczne, staramy się w miarę możliwości szczerej rozmowy i akceptacji dla uczuć uczą się języka angielskiego, mają za- udzielać pomocy. Możemy zaoferować własnych, jak i innych ludzi, a treści i jęcia z rytmiki i religii. Są również oto- pomoc podczas zespołów dydaktycz- metody przekazu uwzględniają stan- czone opieką pedagoga i logopedy. Nie- no – wyrównawczych, zajęć korekcyjno dardy profilaktyki zintegrowanej. Ko- wątpliwym atutem jest nowy plac za- – kompensacyjnych oraz w formie zin- lejnym atutem szkoły są mediacje ró- baw oraz znakomita, domowa kuchnia dywidualizowanej ścieżki kształcenia, a wieśnicze i porozumienie bez przemo- w formie śniadań, obiadów dwudanio- także wsparcie pedagoga. cy. Te zagadnienia od tamtego roku zo- wych i podwieczorków. Uzupełnieniem tych wszystkich dzia- stały wpisane w działania wychowaw- Co jest natomiast atutem szkoły? Wy- łań są wycieczki edukacyjne i krajo- cze i profilaktyczne naszej szkoły, po- soki poziom nauczania. Należy stwier- znawcze, które mają też znaczny wpływ nieważ mediacje rówieśnicze zysku- dzić, że lekcje w naszej szkole przygo- na rozwój młodego człowieka. Nieob- ją obecnie na znaczeniu, są sposobem towują dobrze do egzaminu końcowe- ce naszym dzieciom są wizyty w kinie, na rozwiązywanie konfliktów z zaanga- go, dzięki któremu uczniowie mogą wy- teatrze, muzeum czy podróż w góry i żowaniem stron konfliktu, przy pomo- brać wymarzoną szkołę. Potwierdze- nad morze. To czas na poszerzenie ho- cy mediatorów- rówieśników oraz do- niem są wyniki w 9 stopniowej ska- ryzontów myślowych, ale też nabywa- rosłych mediatorów. Szkoła może się li staninowej, która odpowiada na py- nie kompetencji społecznych. Szko- pochwalić nie tylko 3 dorosłymi media- tanie, jaką pozycję zajmuje wynik osią- ła może też się pochwalić osiągniecia- torami, ale po całorocznym szkoleniu gnięty przez szkołę na tle wyników uzy- mi w dziedzinie sportu. Uczniowie wy- prowadzonym przez pracowników Po- skanych przez wszystkich piszących różniają się w lekkoatletce i piłce ręcz- radni Psychologiczno – Pedagogicznej uczniów. Wyniki przedstawiają się na- nej, zajmując wysokie miejsca w woje- w Leżajsku mamy mediatorów dziecię- stępująco: wództwie. cych. Każdego roku podejmowane są -egzamin gimnazjalny: matematyka ciekawe inicjatywy w ramach obcho- – stanin 7, język polski – stanin 6, hi- DZIAŁANIA WYCHOWAWCZO - dzonego w ponad 100 krajach na całym storia i wos – stanin 6, język angielski PROFILAKTYCZNE świecie Dnia Bezpiecznego Internetu. - stanin 4, język niemiecki – stanin 6, W naszej szkole podejmowane są też Ma to na celu przede wszystkim inicjo- -egzamin ośmioklasisty: język polski działania, zgodnie z najnowszymi zale- wanie i propagowanie działań na rzecz – stanin 7, matematyka – stanin 6, ję- ceniami MEN, odnośnie pomocy psy- bezpiecznego dostępu dzieci i młodzie- zyk angielski – stanin 5, język niemiec- chologiczno-pedagogicznej na mia- ży do zasobów internetowych, zaznajo- ki – stanin 4. rę możliwości szkoły. Oprócz działań mienie rodziców, nauczycieli i wycho- Młodzi ludzie rozwijają się, uczęszcza- ujętych w szkolnym programie wycho- wawców z problematyką bezpieczeń- jąc na kółka zainteresowań, które po- wawczo – profilaktycznym placówka stwa online oraz promocję pozytywne- zwalają na zagłębiane się w atrakcyj- nawiązuje współpracę ze specjalistami go wykorzystywania internetu. Częścią ne obszary ulubionych dziedzin wie- w różnych obszarach. Udało się prze- tego przedsięwzięcia są warsztaty pro- dzy. Nasza szkoła zaczęła się wyróż- prowadzić badania pod kątem ryzyka filaktyczne w ramach kampanii- spo niać w dziedzinie robotyki. Wyposaże- depresji. Pomocy w tym trudnym, ale łecznej „Mój smartfon, mój mały świat nie w moduły do nauki programowania ważnym temacie udzielił Wójt Gminy – klikam z głową”, która przybliża dzie- i robotyki na poziomie podstawowym Grodzisko Dolne, pan Jacek Chmura, ciom sposoby bezpiecznego poruszania i zaawansowanym (Lego WeDo 2.0 i który pomógł nawiązać szkole współ- się w kolorowym świecie internetu, bez

10 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 narażania siebie i rodziców na przykre Co roku w działania na rzecz pomocy Godności Osoby Niepełnosprawnej. konsekwencje. Co roku w przedszko- innym zaangażowanych jest kilkadzie- lu i klasach I-III odbywa się cykl szko- siąt młodych ludzi należących do Szkol- SZKOŁA W ŚRODOWISKU leń z zakresu pierwszej pomocy przed- nego Koła Wolontariatu, w ramach któ- Szkoła współpracuje z różnymi instytu- medycznej i bezpieczeństwa w szkole i rego ma swoją działalność Szkolne Koło cjami z terenu gminy i powiatu. W wy- poza nią. Te zajęcia prowadzą ucznio- Caritas i Samorząd Uczniowski. To oni niku współpracy z Ośrodkiem Kultu- wie klasy najstarszej w szkole. Głów- pieką i sprzedają babeczki, organizu- ry w Grodzisku Dolnym młodych akto- nym ich celem jest to, by już najmłod- ją kiermasz pierniczków czy kremówek rów z naszej szkoły można zobaczyć na si nabywali praktycznych umiejętności papieskich, zbierają w sklepach żyw- scenie podczas różnych uroczystości: i oswajali się z ideą pomagania innym. ność potrzebną do paczek świątecznych, Gminnego Dnia Babci i Dziadka, Dnia Maluchy w formie zabaw wyrabia- a wszystko to dla osób potrzebujących. Matki, spotkań świątecznych, pikniku ją odruch sięgania po telefon i dzwo- Dzieci włączają się w różne akcje. Trze- patriotycznego czy Dnia Teatru. Zain- nienia po pogotowie czy powiadomie- ba jeszcze wymienić inicjatywę „Napisz teresowani teatrem pamiętają wieczor- nia jakiejś osoby dorosłej. Uczą się na list do chorego dziecka”, podczas której ne spektakle. Aktorzy goszczą też na de- fantomie, jak udzielić tej pomocy prak- młodzi ludzie nie tylko wykonują samo- skach Ośrodka Kultury w Giedlarowej. tycznej. Oprócz zajęć z pomocy przed- dzielnie kartki świąteczne, ale też piszą Uczniowie włączają się w akcje organi- medycznej uczniowie prowadzą szkole- osobiste listy do swoich chorych rówie- zowane przez Gminną Bibliotekę Pu- nia o bezpiecznych wakacjach, na któ- śników oraz przygotowują upominki. bliczną „Cała Polska czyta dzieciom”, rych poruszają tematy bezpieczeństwa Uczniowie, poznając często dramatycz- przygotowując czytanie z elementami nad wodą, przypominają zasady bez- ne historie dzieci i młodzieży, uczą się inscenizacji oraz zabawy ruchowe i po- pieczeństwa podczas prac polowych i wrażliwości, współczucia i miłości bliź- budzające myślenie. Zawsze są bardzo zasady bezpiecznego poruszania się po niego. Dużym zainteresowaniem cieszy dobrze odbierani przez widzów i nagra- drogach. Najlepszą formą profilaktyki się akcja „Plac zabaw za grosze”, z któ- dzani gromkimi brawami. jest aktywny udział w działaniach ma- rej pieniądze przeznaczone są na plac jących na celu przeciwdziałanie okre- zabaw dla dzieci w Republice Południo- PRZYSZŁOŚĆ ślonym zachowaniom, dlatego nauczy- wej Afryki. Są też zbiórki makulatury, z Rozpoczął się nowy rok szkolny ciele przygotowują profilaktyczne spek- których dochód ma szczytny cel, np. bu- 2019/2020. Będzie dla szkoły to rok takle. Wystawiliśmy „Pamiętnik nar- dowa studni w Afryce. Włączamy się też nowych wyzwań, które na pewno zna- komanki” oraz dramy profilaktycz- w inne akcje: „Bożenarodzeniowa kart- cząco wpłyną na rozwój dzieci. Dzień ne: „Upiorna reklama” i „Jak mediacja ka dla misji”, pomoc dzieciom z Mada- każdego ucznia będzie bogatszy o za- zmieniła okrutny bieg zdarzeń”. Przed- gaskaru, Misyjną Adopcję Serca. W co- jęcia dodatkowe z różnych dziedzin. W stawienia na podstawie autorskich sce- roczny piknik rodzinny, który organi- tym roku oferta szkoły jest bardzo bo- nariuszy. Tematyka tych spektakli nie zowany jest przez Szkolne Koło Caritas gata w tym zakresie. Po lekcjach dla jest łatwa, ale na pewno uczula na za- w celach charytatywnych, angażują się chętnych dostępne są zajęcia dodatko- grożenia współczesnego świata. nauczyciele, rodzice i dzieci. Dużo pra- we: cy, ale też dużo radości. Wolontariusze -dla klas I-III: kółko czytelniczo – pla- POMOC POTRZEBUJĄCYM tego koła pomagają również w organi- styczne, kółko teatralno – taneczne Mocną stroną szkoły jest wolontariat. zacji Powiatowego Pikniku z okazji Dnia „Grać i tańczyć każdy może”, kółko ma-

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 11 tematyczne „Od cyferki zaczynamy”, niczyć w zajęciach przygotowujących CEIP GÓMEZ MORENO. Otrzymali- kółko artystyczne; do uzyskania certyfikatu mediatora. W śmy również dofinansowanie na dwu- -dla klas IV-VI: kółko matematyczne tym zakresie szkoła nadal współpracu- letni projekt „Szkoła przyszłości” w ra- „Matematyczne potyczki” oraz „NIE- je z Poradnią Psychologiczno – Peda- mach programu Erasmus+ Eduka- nudna matematyka”, kółko historyczne gogiczną, której pracownicy prowadzą cja szkolna- akcja 2. W tym przypad- „Ziemia grodziska dawniej i dziś”, kół- zajęcia warsztatowe z naszymi media- ku nastąpi wymiana między szkołami: ko języka angielskiego „Uczymy się gra- torami. Stoimy też przed nowymi wy- polską i hiszpańską. Nie tylko ucznio- matyki metodą projektów” oraz „Po- zwaniami związanymi z nawiązaniem wie naszej szkoły będą wyjeżdżać, znajemy kraje anglojęzyczne”, kółko współpracy z szkołą hiszpańską CEIP ale my też będziemy gościć uczniów z „Odkrywców ścieżek fizyki”, „Ekspery- GÓMEZ MORENO. Otrzymane dofi- Hiszpanii. Podczas tych mobilności na ment przyrodniczy”, kółko polonistycz- nansowanie na projekt „Metoda pro- uczniów czekają zajęcia obowiązkowe i ne „Bawimy się słowami”, kółko lite- jektu naszym sposobem na wyrówna- pozalekcyjne. Na pewno będą to nowe rackie „Klub Młodego Polonisty”, kół- nie szans edukacyjnych” realizowa- znajomości, nowe doświadczenia, ale ko teatralne „Bliskie spotkania ze sceny w ramach Programu Operacyjnego też rozwój wielu kompetencji. Nauczy- ną”, kółko przygotowujące do certyfi- Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020, ciele w tym roku wezmą udział w ko- katu „Z niemieckim w świat”, robotyka projektu „Ponadnarodowa mobilność lejnym projekcie pod kątem uczniów o zaawansowana, robotyka podstawowa, uczniów” pozwoli na wprowadzenie no- specjalnych potrzebach edukacyjnych zajęcia sportowe z piłki ręcznej i siat- watorskich rozwiązań w szkole podpa- w ramach akcji KA1 „Mobilność kadry kowej, gimnastyka sportowo – akro- trzonych w szkole hiszpańskiej podczas edukacji szkolnej” w obszarze edukacji batyczna, sks, chór szkolny z zespołem 2 tygodniowych wyjazdów do Hiszpa- szkolnej. Pozwoli to na nowe spojrzenie instrumentalnym. nii. Każdy z uczniów zaangażowanych na takich uczniów i próba wprowadze- Nie pozostawiamy też bez pomo- w projekt będzie uczestniczył w przy- nia nowatorskich rozwiązań w szkole. cy uczniów, którzy potrzebują nasze- gotowawczych zajęciach języka angiel- Na pewno szkoła w Grodzisku Dolnym go wsparcia. Proponujemy zajęcia dy- skiego, robotyki i laboratorium przy- to placówka, w której uczniowie zdoby- daktyczno-wyrównawcze i korekcyjno rodniczym, w ramach którego ucznio- wają wiedzę i umiejętności niezbędne – kompensacyjne. Zaczynają też swoją wie wyjadą na zajęcia prowadzone do zaistnienia we współczesnym świe- działalność mediatorzy, którzy w tam- przez pracowników Politechniki Rze- cie. Nauczyciele podejmują wyzwanie, tym roku uzyskali certyfikat, a chętni szowskiej. Uczestnicy projektu będą które stawia przed nimi Albert Camus. uczniowie z klas szóstych mogą uczest- też uczestniczyć w jednym wyjeździe do Są nowatorscy i kreatywni.

Zespół Szkół im. prof. Franciszka Leji w Grodzisku Górnym

Zespół Szkół im. prof. Franciszka Leji w steśmy współorganizatorami Kuratoryj- mach których oferuje liczne zajęcia po- Grodzisku Górnym to wyjątkowa szko- nego Konkursu Budowy i Programowa- zalekcyjne i atrakcyjne wyjazdy zagra- ła, która oprócz obowiązkowych zajęć, nia Robotów „GG ROBOT”. niczne. oferuje szeroki wachlarz zajęć dodatko- W bieżącym roku uczniowie: Agniesz- Stawiamy na podnoszenie kompeten- wych, przedmiotowych kół zaintereso- ka Pytel i Paweł Danak z Koła Roboty- cji językowych uczniów. Podczas zajęć wań i wycieczek edukacyjnych. ki w Zespole Szkół im. prof. Francisz- języka angielskiego metodą CALLANA Przy szkole funkcjonuje Regionalne ka Leji w Grodzisku Górnym otrzyma- uczniowie przełamują barierę językową Centrum Robotyki Szkolnej, w którym li powołanie do Reprezentacji Narodo- i doskonalą umiejętność porozumiewa- prowadzone są zajęcia budowy i progra- wej WorldSkills Poland na mistrzostwa nia się w tym języku. Realizowany jest mowania mobilnych robotów w ramach świata w zakresie umiejętności zawo- także projekt „Angielski na scenie”, w Szkolnego Koła Robotyki. Od jedenastu dowych WorldSkills KAZAŃ 2019. To ramach którego uczniowie uczestniczą lat uczniowie naszej szkoły mają możli- ogromne wyróżnienie. w niestandardowych zajęciach języka wość rozwijania swoich zainteresowań Nasi zawodnicy startowali w kategorii angielskiego z elementami teatru oraz związanych z nowymi technologiami. juniorskiej Robotyka Mobilna w dniach warsztatach teatralnych prowadzonych Adepci Szkolnego Koła Robotyki odno- 19 – 28 sierpnia w Kazaniu w Rosji pod przez profesjonalistów z Akademii Ak- szą znaczące sukcesy w kraju i za gra- opieką Lidera Zespołu konkurencji ju- torskiej ARTYSTA z Rzeszowa. Nauczy- nicą w konkursach robotyki: TopBot, niorskiej WorldSkills Poland Roma- ciele języka niemieckiego z kolei współ- Mój Robot, RoboSumo, First Lego Le- na Matuszka oraz Eksperta konkuren- pracują z instytucją promującą znajo- ague oraz Botball. Przez pięć lat z rzę- cji Roboty Mobilne Jakuba Polańskie- mość języków obcych Goethe-Institut, du uczestniczyli w Finałach Światowych go – wychowanka Koła Robotyki w Gro- która wspiera szkołę podczas organizo- Konkursu Robotyki Botball w USA. dzisku Górnym. wania konkursów języka niemieckiego, Od 2014 roku w Zespole Szkół organizo- Ponadto szkoła realizuje szereg projek- a także umożliwia naszym podopiecz- wany jest Międzynarodowy Turniej Ro- tów edukacyjnych (POKL, ERASMUS+, nym zdobycie uznawanego na całym botyki ,,GG Robot”, a od 2017 roku je- POWER) ze środków unijnych, w ra- świecie certyfikatu Fit in Deutsch.

12 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 Szkoła dba o wszechstronny rozwój lący się swoją wiedzą i doświadczeniem cych rozwijać swoje zainteresowania ar- uczniów, kształtuje młode charaktery w różnych ważnych dla bezpieczeństwa tystyczne prowadzone są zajęcia instru- oraz cnotę polegającą na bezinteresow- i właściwego rozwoju dzieci i młodzieży mentalne i wokalne przez Szkołę Mu- nym niesieniu pomocy potrzebującym kwestiach. zyczną YAMAHA z Rzeszowa. w ramach działalności Szkolnego Koła W budynku szkoły dla uczniów chcą- Dołącz do naszego zespołu! CARITAS. Wolontariusze pod opieką pani Barbary Sołgi biorą udział w licznych akcjach charytatywnych wspiera- jąc tym samym nie tylko potrzebujących ze środowiska lokalnego, ale także Pod- karpackie Hospicjum dla Dzieci z siedzi- bą w Rzeszowie. Na pomoc ze strony naszych uczniów mogą również liczyć po- trzebujący z Afryki, dla których organi- zowane są zbiórki makulatury na studnie w Sudanie oraz zbiórki okularów dla słabowidzących mieszkańców Togo. Dla dobra podopiecznych szkoła współ- pracuje także z zewnętrznymi instytucjami takimi jak: Komenda Powiatowa Policji w Leżajsku, Gminny Ośrodek Po- mocy Społecznej, Poradnia Psycholo- giczno-Pedagogiczna czy Sąd Rejonowy w Leżajsku. W ramach tej współpracy do szkoły zapraszani są specjaliści dzie-

Wybory do Sejmu i Senatu W dniu 13 października odbędą się Zamiar głosowania korespondencyjne- Wybory do Sejmu i Senatu, w których go powinien zostać zgłoszony do Komi- Informacje w sprawach rejestru wy- będziemy wybierać 460 posłów i 100 sarza Wyborczego w Rzeszowie I najpóź- borców i spisu wyborców, udzielania senatorów. niej do dnia 30 września 2019r. pełnomocnictwa, głosowania korespon- dencyjnego oraz zaświadczeń o prawie Wybierając się do lokalu wyborczego na- Głosować przez pełnomocnika mogą do głosowania można uzyskać w Urzę- leży pamiętać, by zabrać ze sobą dowód wyborcy, którzy najpóźniej w dniu gło- dzie Gminy w Grodzisku Dolnym, pokój osobisty, który należy okazać komisji wy- sowania ukończą 75 lat lub posiadają- nr 4 (parter) albo pod nr telefonu: (17) borczej. cy orzeczenie o znacznym lub umiarko- 2436003 w. 142. wanym stopniu niepełnosprawności, w Głosujący dostaną dwie karty do gło- INFORMACJA DLA WYBORCÓW rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia sowania. Na jednej (wybory do Sejmu) Głosować korespondencyjnie mogą 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spo- będą listy komitetów z nazwiskami kan- wyborcy posiadający orzeczenie o znacz- łecznej oraz zatrudnianiu osób niepeł- dydatów, na drugiej (wybory do Sena- nym lub umiarkowanym stopniu niepeł- nosprawnych, w tym także wyborcy po- tu) znajdować się będą kandydaci uło- nosprawności, w rozumieniu ustawy z siadający orzeczenie organu rentowego żeni w kolejności alfabetycznej. W przy- dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji o: 1) całkowitej niezdolności do pracy i padku wyboru do Sejmu głosujemy tyl- zawodowej i społecznej oraz zatrudnia- niezdolności do samodzielnej egzysten- ko na jedną listę kandydatów poprzez niu osób niepełnosprawnych, w tym tak- cji; 2) całkowitej niezdolności do pracy; umieszczenie na karcie do głosowania że wyborcy posiadający orzeczenie orga- 3) niezdolności do samodzielnej egzy- znaku „X” w kratce z lewej strony obok nu rentowego o: 1) całkowitej niezdolno- stencji; 4) o zaliczeniu do I grupy inwa- nazwiska jednego z kandydatów tej listy. ści do pracy i niezdolności do samodziel- lidów; 5) o zaliczeniu do II grupy inwali- Przy wyborach do Senatu pamiętajmy, iż nej egzystencji; 2) całkowitej niezdolno- dów; - a także osoby о stałej albo długo- głosujemy tylko na jednego kandyda- ści do pracy; 3) niezdolności do samo- trwałej niezdolności do pracy w gospo- ta poprzez umieszczenie na karcie do dzielnej egzystencji; 4) o zaliczeniu do darstwie rolnym, którym przysługuje za- głosowania znaku „X”. I grupy inwalidów; 5) o zaliczeniu do II siłek pielęgnacyjny. Głosowanie odbywać się będzie od grupy inwalidów; - a także osoby о stałej Wniosek o sporządzenie aktu pełno- godz. 7.00 do godz. 21.00. albo długotrwałej niezdolności do pracy mocnictwa powinien zostać złożony do Więcej informacji o wyborach na stronie w gospodarstwie rolnym, którym przy- Wójta Gminy Grodzisko Dolne najpóź- www.pkw.gov.pl sługuje zasiłek pielęgnacyjny. niej do dnia 4 października 2019r. SB

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 13 Drogi ze wsparciem środków z Funduszu Dróg Samorządowych 16 września Starosta Leżajski brakującą kwotę dokładają z własnych kanalizacji deszczowej oraz przebudo- Marek Śliż odebrał z rąk wojewody środków Powiat Leżajski i Gmina Gro- wie dwóch obiektów mostowych. podkarpackiego promesę na dzisko Dolne. Jeśli warunki atmosferyczne będą dofinansowanie zadań w ramach Wyżej wymienione zadanie będzie re- sprzyjające, możliwe że pierwsze prace Funduszu Dróg Samorządowych. alizowane na odcinku 3,3 kilometra w terenie ruszą jeszcze w tym roku. In- Kwota przyznanej dotacji to ponad 17 drogi i polegać będzie na wymianie na- westorem zadania jest Powiat Leżajski. mln zł. wierzchni drogi, budowie chodników i MH

W ramach udzielonego wsparcia finan- sowego w powiecie leżajskim przebu- dowane zostaną cztery drogi powiatowe, w tym jedna droga nr 1267R, znaj- dująca się na terenie Gminy Grodzisko Dolne, relacji Wólka Grodziska – Kopa- nie Żołyńskie. Kosztorysowa wartość drogi to ponad 9,2 mln zł, z czego dofinansowanie z Funduszu Dróg Samorządowych stanowi 50% wartości inwestycji. Pozostałą Zrealizowano kolejny etap rozbudowy sieci wod.-kan. w gminie

W 2017 roku Przedsiębiorstwo Gospo- tym dwie przydomowe. Całość poniesio- sanitarnej i wodociągowej wzięła na sie- darki Komunalnej w Grodzisku Dol- nych kosztów na wykonanie tego odcinka bie dużą odpowiedzialność zarówno po nym złożyło do Podkarpackiego Urzędu wyniosła 2 583 981,79 zł. W Grodzisku stronie merytorycznej, dotyczącej spraw- Marszałkowskiego wniosek o przyzna- Dolnym wybudowano odcinek sieci ka- nej realizacji unijnego projektu, jak i finan- nie dotacji w ramach Programu Rozwo- nalizacyjnej o długości 1035mb. Całość sowej bo odpowiada finansowo za całość ju Obszarów Wiejskich na lata 2014- poniesionych kosztów to 251 535,00 realizowanego zadania. Nigdy wcześniej 2020, na realizację inwestycji budowy zł. Natomiast w Zmysłówce wybudowa- spółka nie realizowała tak dużego projek- i rozbudowy sieci kanalizacji sanitar- no odcinek sieci wodociągowej o długo- tu - mówi Prezes PGK - ale chcę podkre- nej w miejscowościach Laszczyny i Gro- ści 258mb. Koszt wykonania tego zada- ślić, że szczególnie w sprawach procedu- dzisko Dolne, wraz z rozbudową sieci nia wyniósł 37 515,00zł. Zadanie w Lasz- ralnych jak na przykład przy organizacji wodociągowej w Zmysłówce. Wniosek czynach wykonała firma LISBUD z Pstrą- przetargu bardzo pomogli nam Pracow- uzyskał pozytywną ocenę i w paździer- gowej, natomiast za zadania w Grodzisku nicy Urzędu Gminy w Grodzisku Dolnym. niku 2017 roku spółka podpisała z Sa- Dolnym i Zmysłówce odpowiedzialna była Radni Rady Gminy Grodzisko Dolne pod- morządem Województwa Podkarpac- firma SANITEX z Tryńczy. jęli też uchwałę o corocznym zwiększaniu kiego umowę o przyznanie dotacji w Aby sfinansować wszystkie prace -zwią kapitału zakładowego spółki w wysokości wysokości 1 495 371, 00 zł. zane z budową sieci kanalizacyjnej i wo- poniesionych kosztów spłaty zaciągnię- dociągowej, PGK Sp. z o.o. w Grodzi- tych przez spółkę pożyczek. Po rozstrzygnięciu przetargu na wio- sku Dolnym pozyskało dwie preferencyj- Na dzień 18 września br. do kanalizacji snę 2018 roku ruszyły roboty w terenie ne pożyczki z Wojewódzkiego Funduszu wpięło się 15 nowych odbiorców, a pra- związane z rozbudową sieci kanaliza- Ochrony Środowiska i Gospodarki Wod- cownicy spółki prowadzą rozmowy z ko- cyjnych w Laszczynach i Grodzisku Dol- nej w Rzeszowie na łączną kwotę 2 305 lejnym mieszkańcami zainteresowanymi nym oraz budowy nowego odcinka wo- 298,20 zł. do podłączenia się. Spółka, która w ostat- dociągu w Zmysłówce. W ramach projek- Jak podkreśla Prezes Przedsiębiorstwa nim czasie zakupiła własną koparkę przy- tu w Laszczynach wybudowano odcinek Gospodarki Komunalnej w Grodzisku gotowuje indywidualne wyceny kosztów sieci kanalizacyjnej o długości 7536,95 Dolnym, Marek Ordyczyński, spółka reali- przyłączeń i jest zainteresowana ich wy- mb, osiem przepompownie ścieków, w zując projekt rozbudowy sieci kanalizacji konywaniem. MH

14 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 - AKTUALNOŚCI -

Nabór wniosków do programu „Mój Prąd”

23 lipca 2019r. ogłoszono program dofinansowania instalacji fotowoltaicznych w Polsce „Mój Prąd”. Głównym jego celem jest zwiększenie produkcji energii z mikroźródeł fotowoltaicznych. Dofinansowanie obejmuje do 50% kosztów instalacji i wynosi nie więcej niż 5 tys. zł. Program skierowany jest do gospodarstw domowych oraz osób, które dotychczas nie korzystały z żadnego dofinansowania do instalacji fotowoltaicznych. Termin ogłoszenia naboru i początek przyjmowania wniosków planowany jest na prze- łom sierpnia i września 2019 roku. Wnioski te dostępne są na stronach Ministerstwa Energii, Ministerstwa Środowiska oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wnioski należy składać w formie papierowej do siedziby NFOŚiGW. Należy je złożyć po zakupie i montażu paneli oraz po podpisaniu umowy z dystrybutorem energii. Poniesione przed dniem ogłoszenia programu (23 lipca 2019 r.) koszty nie mogą zostać zakwalifikowane do zwrotu. Więcej szczegółów dot. programu można znaleźć na stronie https://www.bip.wfosigw.rzeszow.pl/index.php/doradztwo- energetyczne/863-program-moj-prad źródło: WFOŚiGW

Zgłoszenia usterek i awarii kotłów na biomasę, instalacji kolektorów słonecznych i pomp ciepła

W związku z odbiorem końcowym oraz zapisami umowy dotyczącej inwestycji pn. „Montaż i instalacja odnawialnych źródeł energii na budynkach mieszkalnych na terenie Gminy Grodzisko Dolne i Miasto Leżajsk” w zakresie obowiązującej gwarancji, informujemy, że usterki instalacji prosimy zgłaszać do Urzędu Gminy Grodzisko Dolne dzwoniąc pod nr (17) 242 82 65 (wew. 231,233), oso- biście (pokój nr 13) lub mailowo: [email protected]

Instalacje fotowoltaiczne. Informacja w sprawie inwerterów

Wójt Gminy Grodzisko Dolne informuje wszystkich mieszkańców, którzy uczestniczą w projekcie „ Montaż i instalacja odnawialnych źródeł energii na budynkach mieszkalnych na terenie gmin Grodzisko Dolne i Miasto Leżajsk”, że termin realizacji przedmiotu zamówienia, tj. montażu kompletnego systemu instalacji fotowoltaicznych na terenie Gmi- ny Grodzisko Dolne oraz Miasta Leżajsk, ustalony na dzień 16.08.2019r. nie został dotrzymany przez Wykonawcę wy- branego w postępowaniu przetargowym na realizację tego zadania. Z informacji uzyskiwanych na bieżąco od Wykonawcy – firmy „ML System” główną przyczyną niedotrzymania w/w terminu jest brak posiadania w magazynach własnych istotnego elementu instalacji tj. inwertera, urządzenia którego głównym zadaniem jest zamiana prądu stałego, wyprodukowanego przez panele fotowoltaiczne na prąd zmienny, który użytkownik wykorzystuje w domu, a nadwyżkę przesyła do sieci energetycznej. Wykonawca nie jest producentem tego urządzenia. Obecnie oczekuje na dosta- wę tych urządzeń od austriackiej firmy „Fronius”. Zgodnie z treścią pism Wyko- nawcy realizacja przedmiotu zamówienia planowana jest do końca listopada br. Niemniej jednak Wykonawca zapewnia, że będzie sukcesywnie uzupełniał instalacje o wspomniany wyżej inwerter, zgodnie z harmonogramem dostaw tego urzą- dzenia od producenta, tak aby maksymalnie skrócić termin realizacji montażu instalacji. Gmina Grodzisko Dolne jak i Miasto Leżajsk nie może na chwilę obecną w żaden sposób przyśpieszyć procesu zakończenia realizacji projektu, ponieważ opóźnienia związane są z występowaniem przyczyn nie leżących po stronie jednostek samorządów terytorialnych. Mieszkańców prosimy o cierpliwość i wyrozumia- łość. Adam Chmura

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 15 Szkolenia pt. „Rozwijamy Kompetencje Cyfrowe w Gminie Grodzisko Dolne” rozpoczęte

10 września br. gmina rozpoczę- 4. „Działam w sieciach społeczno- 7. „Kultura w sieci”. ła szkolenia z zakresu podnoszenia ściowych”, Uczestnikami szkoleń mogą być osoby kwalifikacji cyfrowych mieszkańców 5. „Tworzę własną stronę interneto- w wieku od 25 do 74 lat, w tym osoby Gminy Grodzisko Dolne. Jako pierwsi wą (blog)”, z niepełnosprawnościami. zostali przeszkoleni podopieczni Śro- 6. „Rolnik w sieci”, MR dowiskowego Domu Samopomocy w Zmysłówce i w Laszczynach.

Grupy składały się z 12 uczestników, którzy poszerzyli swoje wiadomości w zakresie działań w sieciach społeczno- ściowych. Nabór uczestników prowadzony jest przez cały okres prowadzenia szkoleń tj. 31 grudnia 2019r. A, więc zachęca- my osoby zainteresowane zdobyciem nowych umiejętności komputerowych do udziału w projekcie. Oferta szkole- niowa jest bardzo bogata. Obejmuje 7 bloków tematycznych: 1. „Rodzic w Internecie”, 2. „Mój biznes w sieci”, 3. „Moje finanse i transakcje w- sie ci”, Modernizacja dróg Kolejne etapy prac za GOK-iem poscaleniowych rozpoczęta Na placu za Ośrodkiem Kultury w cje pod zmgławiacze oraz zamonto- Grodzisku Dolnym trwają prace wał studnie rewizyjne. Z informacji Gmina podpisała umowę na wyko- związane z realizacją projektu pn. otrzymanych od kierownika budowy nanie modernizacji dróg dojazdo- „Zagospodarowanie terenu rekre- wynika, że w 80% wykonano ciągi wych do gruntów rolnych w miej- acyjno-wypoczynkowego o cha- piesze oraz trwają roboty ziemne, scowości Grodzisko Górne i Wól- rakterze kulturotwórczym obej- polegające na uformowaniu skarp i ka Grodziska. Realizacją inwestycji mującym następujące elementy: nasypów. Wykonana została insta- zajmie się firma REMET-BUILDING ciągi spacerowe, elementy małej lacja elektryczna pod oświetlenie. z Łowiska, która za kwotę 98 tys. zł architektury, zieleń parkowa, pla- Zakres przewidzianych do wykona- wykona niemal kilometr nawierzch- ce zabaw oraz oświetlenie terenu nia robót obejmuje także popra- ni tłuczniowej wraz z wyprofilowa- i instalacja chłodzenia mgłą wod- wę estetyki tego miejsca, poprzez niem drogi. ną”. Na rozbudowę lokalnej infra- utworzenie terenów zielonych ob- W zakres zadania wchodzi wykona- struktury gmina otrzymała 500 sianych trawą i ozdobnymi krzewa- nie dróg dojazdowych do gruntów tys. zł dofinansowania z PROW na mi typu platany, berberysy, derenie rolnych w miejscowości Grodzisko lata 2014-2020. białe, tawuły japońskie i trzmieliny. Górne – o łącznej długości 620 mb. i miejscowości Wólka Grodziska – W ramach przedsięwzięcia wyko- o długości 330 bm. Planowany ter- nawca zakończył kolejny etap prac MH min zakończenia prac związanych z polegający na przyłączeniu kanali- modernizacją dróg to 31 paździer- zacji deszczowej, wykonał instala- nika 2019r.

16 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 - AKTUALNOŚCI -

Podopieczni Dziennego Domu Pomocy wzięli udział w Narodowym Czytaniu

Narodowe Czytanie to polska akcja społeczna propagująca znajomość literatury narodowej, polegająca na publicznym, wspólnym czytaniu z mieszkańcami fragmentów poszcze- gólnych dzieł. Wydarzenie zostało za- inaugurowane w 2012 r. przez prezy- denta RP Bronisława Komorowskie- go. Podstawowym celem przedsię- wzięcia jest popularyzacja czytelnictwa, zwrócenie uwagi na potrzebę dbałości o polszczyznę oraz wzmocnienie poczucia wspólnej tożsamo- ści. W tym roku wybrano NOWELE POLSKIE.

Grodziska odsłona tego wydarzenia przygotowana przez Gminną Bibliote- kę Publiczną odbyła się tym razem go- ścinnie w Dziennym Domu Pomocy przy GOPS w Grodzisku Dolnym. Świet- na interpretacja nowel przez czytają- cych przerywana pieśniami patriotycz- nymi w wykonaniu podopiecznych DDP stworzyła niesamowitą atmosferę. Za- słuchani i rozśpiewani przypomnieli- śmy sobie lektury szkolne o społecz- ności XIX wieku, wrażliwości na krzyw- dę ludzką, wyrazistych bohaterów, po- nadczasowe celne diagnozy społeczne. Składamy serdeczne podziękowania gospodarzom spotkania, panu Andrze- jowi Wikierze – kierownikowi GOPS-u i DDP, panu Wojtkowi Wołowcowi - za piękną oprawę muzyczną oraz lekto- rom: panu Adamowi Chmurze - sekre- tarzowi Gminy Grodzisko Dolne, pani Urszuli Szpili i Kasi Maik z Dyskusyjne- go Klubu Książki działającego w GBP, Gminna Biblioteka Publiczna w Grodzisku Dolnym oraz filie zapraszają: pani Celestynie Marek i Janinie Fleszar • Poniedziałek – Piątek: 9.00 – 18.00 - podopiecznym Dziennego Domu Po- • Sobota (w roku szkolnym): 9.00 – 13.00 mocy, pani Halinie Leji - bibliotekarce Filia w Zmysłówce (budynek Szkoły): z GBP oraz przedstawicielowi najmłod- • Wtorek: 11.00 – 18.00 szego pokolenia Jasiowi Kochan ze • Środa: 11.00 – 18.00 Szkoły Społecznej w Wólce Grodziskiej. • Czwartek: 11.00 – 17.00 Filia w Grodzisku Nowym: Krystyna Zagrodzka • Poniedziałek – Piątek: 15.00 – 20.00

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 17 - AKTUALNOŚCI -

Wspomnienia z wakacji w bibliotece

Jak co roku wakacje minęły i doro- słym, i dzieciom za szybko. Jednak zostały wspomnienia. W tym roku za- jęcia wakacyjne dla najmłodszych zorganizowano w Filii Gminnej Bi- blioteki Publicznej w Zmysłówce. Spotkania rozpoczęła wizyta pszcze- larzy- państwa Elżbiety i Tadeusza, dla których pszczoły i pszczelarstwo to pasja i powołanie.

Podczas spotkania młodzi uczestnicy zdobyli cenne informacje i ciekawostki z życia pszczół. Dowiedzieli się, czym czone degustacją słodkiego miodziku. rów zekranizowanych bajek. się żywią, jak zimują i wreszcie jak po- Kolejny temat dotyczył książek dla Podczas ostatnich zajęć dzieci wyko- wstaje miód. Z uwagą słuchali o wła- dzieci, na podstawie których zosta- nały kolorowe pocztówki z pozdrowie- ściwościach różnych odmian miodu ły nakręcone filmy. Mali czytelnicy do- niami z wakacji. Czas naszych spotkań i o tym, jak go stosować. Mogli też z wiedzieli się ciekawostek o ekranizo- dobiegł końca, ale kolejne wakacje już bliska obejrzeć przyrządy pszczelarza wanych bajkach, odgadywali ich tytu- niedługo! Do zobaczenia! - ramkę, dymkę, specjalny kapelusz. ły, słuchali muzyki filmowej, na końcu Spotkanie zostało oczywiście zakoń- stworzyli plastyczne portrety bohate- Justyna Krauz Nie starzeje się ten, kto nie ma czasu Okazji do wspólnych spotkań grodzi- Po części oficjalnej przystąpiono do de- Gospodyń Wiejskich z Gminy. Uczestni- skim Seniorom nie brakuje. Najpierw gustacji smakołyków. Był pyszny bigos cy spotkania bawili się radośnie i wspól- w sierpniu - wyjazd kolejką wąskotoro- oraz kiełbaski z grilla. Następnie soleni- nie śpiewali piosenki biesiadne. Zabawa wą Pogórzanin z Przeworska do Dyno- zantki zostały obdarowane małymi upo- trwała do późnych godzin wieczornych. wa, a następnie biesiada. minkami i zrobiły sobie wspólne zdjęcie. Dziękujemy Gospodarzom za przygoto- Przy wspólnym biesiadowaniu spotka- wanie i serdeczną gościnę. Zabytkowym pociągiem trasę 46 km po- li się Seniorzy oraz przedstawiciele Koła Agata Kulpa konuje się w 3 godziny w jedną stronę. Wrażenia jak w czasach młodości na wy- cieczce szkolnej. Za oknami zmieniają- cy się krajobraz: pola, lasy i piękne wido- ki, gdzieniegdzie pociąg przejeżdża kilka kroków od domów. Pokonuje malowni- cze mosty i jedyny w Polsce tunel na tra- sie kolejki wąskotorowej. Trzygodzinna przerwa pozwoliła na ogni- sko i wypoczynek nad rzeką San. Jazda w pozbawionych okien wagonach, ,,let- niakach” jest niezwykle przyjemna i warta polecenia. Pyszne jedzenie, muzyka, śpiewy i dużo śmiechu - tak najkrócej można opisać biesiadę zorganizowaną przez Gminną Bibliotekę Publiczną w Grodzisku Dol- nym wraz z Kołem Gospodyń Wiejskich z Opalenisk z okazji imienin Marii.

18 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 - AKTUALNOŚCI -

Turystyka rowerowa w ŚDS

Dnia 4 września 2019 podopieczni kowe medale i upominki. Po zakoń- listę V edycji MasterChef pana Pawła Środowiskowego Domu Samopomo- czeniu jazdy był czas na dzielenie się Gradowskiego. Wszyscy miło spędzili cy w Laszczynach wraz z opiekuna- emocjami, wspólne zdjęcia i gorący czas i z uśmiechem wrócili do domu. mi wzięli udział w „V Rajdzie Rowe- posiłek przygotowany przez ćwierćfina- Krzysztof Moskal rowym Szówsko-Radawa”, zorgani- zowanym przez Polskie Stowarzysze- nie na Rzecz Osób z Niepełnospraw- nością Intelektualną – Koło w Jaro- sławiu.

Celem rajdu było podtrzymanie relacji osób z niepełnosprawnościami z lokal- ną społecznością, pokonywanie barier oraz promowanie aktywności fizycznej w duchu fair play. Trasa została wyznaczona na szla- ku rowerowym i liczyła 17 kilometrów. Wszyscy uczestnicy dojechali do mety w Radawie, gdzie otrzymali pamiąt- Radni czytają dzieciom

W Gminnej Bibliotece Publicznej odby- ło się kolejne spotkanie z cyklu „Cała Polska czyta dzieciom”. Czytającymi byli Przewodniczący i Radni Rady Gmi- ny Grodzisko Dolne w osobach: Kazi- mierz Matuszek, Alicja Trojnar, Józef Nicpoń, Stanisław Kryla i Zbigniew Ko- nieczny.

Zaproszeni goście przeczytali dzieciom bajki z literatury polskiej i obcej, między innymi o przygodach Fenka. Mali słucha- cze dowiedzieli się jak należy zachowy- wać się na ulicy, a także, gdy ktoś ma problemy z wymową czy innymi problemami zdrowotnymi. Radni okazali się bardzo dobrymi lektorami. Przy okazji sprawdzili dzieci z zapamiętywania wydarzeń. Pan Kazimierz Matuszek rozdał opaski odblaskowe. Pozostali wynagrodzili naj- młodszych słodyczami. Na koniec uczniowie ze Szkoły Społecznej z Wólki Grodzi- skiej zwiedzili bibliotekę i zapoznali się z zasadami korzystania z jej zbiorów. Ser- decznie dziękujemy radnym oraz dzieciom za wspólnie spędzony czas. H.Leja

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 19 - AKTUALNOŚCI -

Dotacja dla stowarzyszenia niu Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Wól- ka Grodziska, grant odebrała pani przyznana Agnieszka Grzywna. W ramach realizowanego projektu w dniu 29 września 2019r. odbę- 5 tysięcy złotych dotacji na reali- prezentowali swoje projekty. Pan Sta- dzie się piknik militarny, zaś spotka- zację projektu „Wspólne świętowa- nisław Chmura prezes Fundacji Fun- nie podsumowujące zaplanowano na nie” otrzymało Stowarzyszenie Roz- dusz Lokalny w Leżajsku wręczył do- 20 grudnia br. woju Wsi Wólka Grodziska. To ko- tację trzem grant biorcom. W imie- MH lejne pieniądze jakie trafią do spo- łeczności mieszkańców Wólki Gro- dziskiej dzięki aktywności stowarzyszenia.

Środki pochodzą z Programu Działaj Lokalnie, finansowanego przez -Pol sko-Amerykańską Fundację Wolności realizowanego przez Akademię Roz- woju Filantropii w Polsce oraz Fun- dację Fundusz Lokalny w Leżajsku – Ośrodek Działaj Lokalnie. Wręczenie grantów miało miejsce w sierpniu, w Muzeum Ziemi Leżajskiej, podczas którego przedstawiciele sto- warzyszeń i grup nieformalnych za-

Grodziskie Koła Gospodyń morządowych w województwie podkarpackim. Nie obyło się bez wzru- Wiejskich na jubileuszu w Soninie szeń, gratulacji i pochwał za społecz- ną działalność dla kół gospodyń wiejskich z regionu. Przedstawicielki Kół Gospodyń Wiej- stwowych (posowie na sejm RP) oraz MR skich z terenu Gminy Grodzisko Dol- reprezentanci najwyższych władz sa- ne w dniu 7 września br. wzięły udział w uroczystości 90 – lecia Koła Go- spodyń Wiejskich w Soninie.

Uroczystości rozpoczęły się Mszą Świętą w odrestaurowanym zabytkowym Kościele pw. św. Jana Chrzciciela w Soninie. Dalsze świętowanie odbyło się w Ośrodku Kultury w Soninie. W imprezie udział wzięły koła z całego wo- jewództwa podkarpackiego (organiza- tor gościł ok. 50 przedstawicieli KGW z regionu). Gminę Grodzisko dolne reprezento- wały panie z KGW: Grodzisko Nowe, Laszczyny, Opaleniska, Wólka Grodzi- ska, Grodzisko Dolne, Grodzisko Dol- ne Miasto. Gośćmi specjalnymi wydarzenia byli przedstawiciele władz pań-

20 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 - AKTUALNOŚCI -

X Powiatowe Zawody Sportowo-Pożarnicze

W dniu 01.09.2019 r. odbyły się X Na podium stanęła drużyna kobiet z ła również udział drużyna z Grodziska Powiatowe Zawody Sportowo-Po- Grodziska Dolnego zajmując drugie Dolnego „Miasto” oraz z Wólki Grodzi- żarnicze jednostek OSP z terenu na- miejsce z ogólnym wynikiem 117,05 skiej, zajmując kolejno 6 i 8 miejsce. szego powiatu. pkt. W zawodach w sekcji kobiet wzię- Po raz kolejny nie zawiodła nas rów- nież drużyna mężczyzn z Laszczyn. Zdobywając 102,83 pkt. zajęła drugie miejsce na podium. Wśród męż- czyzn w zawodach startowała także drużyna z Grodziska Dolnego i z Wól- ki Grodziskiej zajmując kolejno 4 i 8 miejsce. Zwycięskim drużynom gratulujemy osiągniętych sukcesów na szczeblu powiatowym i życzymy dalszych suk- cesów na kolejnych zawodach. MK fot. KP PSP Leżajsk Pamiętaj - naklejki na rogatkach i znakach kolejowych

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 21 Alpakoterapia w ośrodku

W bieżącym roku szkolnym w Ośrod- mocna jest także dla dzieci cierpią- gracji sensorycznej oraz z dziecięcym ku Rewalidacyjno-Wychowawczym cych na całościowe zaburzenia roz- porażeniem mózgowym. U osób zdro- w Laszczynach odbywać się będzie wojowe, z opóźnieniami rozwoju psy- wych kontakt z alpaką wywołuje wy- alpakoterapia. choruchowego, niepełnosprawnością dzielanie endorfin i poprawia nastrój. intelektualną, deficytami uwagi, -ze Pierwsza grupa wychowanków już od- społem Downa, zaburzeniami inte- ORW wiedziła Zagrodę AlpaKiss w Grodzi- sku Górnym. Spotkanie z tymi sympa- tycznymi zwierzętami sprawiło bardzo dużo radości. Wszyscy z niecierpliwo- ścią oczekują kolejnych zajęć. Alpakoterapia może przebiegać na trzech płaszczyznach: rekreacyjnej, edukacyjnej i terapeutycznej. W Pol- sce staje się coraz bardziej popular- na. Jest to terapia wspomagająca, która ma na celu wzmacniać efek- tywność terapii, edukacji i rehabilitacji, w której motywatorem są alpaki. Zwierzęta oddziaływują na sferę psy- chiczną, fizyczną, emocjonalną i spo- łeczną. Alpakoterapia zalecana jest w szczególności osobom zestresowa- nym, przechodzącym załamanie nerwowe, chorującym na depresję. Po- Relaks na kręglach

W ramach organizowanych w Dzien- nym Domu Pomocy „Spotkań wtorko- wych”, realizowanych przy współpra- cy Koła Gospodyń Wiejskich w Grodzi- sku Dolnym, panie uczestniczyły w wy- jeździe do Hotelu „Łańcut” na kręgle.

Do tej pory uczestniczki spotkań nie miały możliwości skorzystania z tej formy rekreacji. Na początek 1,5 godzinny pobyt i rozgrywki na dwóch torach, któ- re „wciągnęły” grające panie i przynio- sły sporo śmiechu. Na tabeli wyników zwycięzcy zmieniali się co chwilę, ponie- waż kule płatały figla i skręcały w ostat- nim momencie ,nie tam gdzie powinny. Wspólnie spędzony czas na kręgiel- ni okazał się sporą frajdą dla całej grupy. Z pewnością zorganizujemy kolejny wyjazd. MR

22 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 - AKTUALNOŚCI -

Nowy rok szkolny – nowe Zasady korzystania z telefonów ko- mórkowych. Coś dla młodziezy i nie wyzwania tylko... 1. Osoby poniżej 16 roku życia, szczegól- nie dzieci powinny nosić telefony ko- mórkowe tylko w sytuacjach awaryj- nych. Zaleca się, aby dzieci w wieku przedszkolnym nie korzystały z telefo- nów komórkowych w ogóle. 2. Należy stosować zasadę, by jak naj- mniej dzwonić a w przypadku, gdy jest to konieczne starać się, żeby rozmowy były jak najkrótsze. 3. Należy trzymać telefon jak najdalej od ciała, szczególnie głowy. 4. Szczególną ostrożność powinny zacho- wać kobiety w ciąży, mężczyźni noszą- cy telefon w kieszeni spodni oraz osoby z elektronicznymi implantami (roz- rusznik serca, pompa insulinowa itp.). 5. Nie zaleca się używania telefonów ko- mórkowych, czy smartfonów w pojaz- dach, gdyż promieniowanie w pojeź- dzie jest podwyższone. 6. Nigdy nie należy pisać SMSów kierując pojazdem! Dzwoniąc, należy używać tylko zestawu głośnomówiącego. Pisa- nie SMSów i dzwonienie podczas jazdy stanowi ogromne niebezpieczeństwo spowodowania wypadku drogowego. Rozpoczął się nowy rok szkolny. Nowy na skutek stresu, spadek samooceny i 7. Należy, szczególnie podczas snu, prze- rozdział w życiu dla niejednego dziec- motywacji odczuwa aż 73 proc. dzie- łączać telefon w tryb offline oraz w tryb ka. Dla niektórych ogromna radość, ci, co za tym idzie przestają one czer- samolotowym. 8. Należy zredukować ilość aplikacji oraz dla innych ogromny stres, spowodo- pać satysfakcję z nauki, czują się nie- usunąć niepotrzebne usługi na smart- wany nawałem nowych obowiązków. docenione i przepracowane. ją czas i fonie. Im mniej aplikacji, tym mniejsze energię. promieniowanie. Edukacja wiąże się z umiejętnością za- Długotrwały stres przyczynia się do 9. Należy unikać dzwonienia w miejscach rządzania czasem, tak by odpowied- rozwoju różnego rodzaju chorób m.in. ze słabym zasięgiem. W takich miejscach telefon zwiększa moc transmisji. nio zdążyć przygotować się do zajęć, depresji, co może prowadzić do nie- 10. Bezpieczniejszym jest korzystanie z In- sprawdzianów, egzaminów. Nieste- zdrowych zachowań i zaburzeń meta- ternetu przy użyciu kabla LAN, nie emi- ty obowiązków jest coraz więcej. Nie- bolicznych. tuje on promieniowania. Należy uni- kiedy jest ich tak dużo, że uczeń nie Dr Marta Majorczyk, pedagog, dorad- kać stale promieniujących bezprzewo- jest w stanie im sprostać na tyle do- ca rodzinny i trenerka współpracująca dowych telefonów, punktów dostępu do WiFi, modemów USB, modemów brze, by spełnić oczekiwania swoje, ro- z Niepubliczną Poradnią Psychologicz- LTE. Zależnie od urządzenia, należy za- dziców czy nauczycieli, którzy stawia- no-Pedagogiczną przy Uniwersytecie chować odległość od 4 do 10 metrów ją zbyt wysokie wymagania. Zbyt mało SWPS w Poznaniu, podpowiada w jaki od miejsca, gdzie się bawią, przebywa- czasu poświęcają na odpoczynek, sen sposób wspierać dziecko podczas roku ją czy śpią dzieci. WiFi powinno być za- czy kontakt z rówieśnikami. Często są szkolnego. wsze wyłączone, gdy się go nie używa, zwłaszcza w nocy albo gdy w pobliżu zmuszani do dodatkowych zajęć poza- Najważniejsza jest szczera rozmowa jest kobieta w ciąży albo dziecko. lekcyjnych, które nie zawsze sprawiają dziecka z rodzicem. Jest to dla ucznia 11. Kobiety w ciąży i dzieci powinny utrzy- im radość, są formą odpoczynku, czy ogromne wsparcie. Mając na kogo li- mać odległość min. 1 metra od ekspo- odpowiadają ich zainteresowaniom. czyć, łatwiej jest sobie poradzić z róż- zycji aktywnego telefonu. Wręcz przeciwnie, zabiera. czas i ener- nymi trudnościami. Jeżeli rodzice nie 12. Należy wystrzegać się bezprzewodo- wych niań, które stanowią potencjalne gię. Taki stan nazywamy stresem, któ- potrafią pomóc, warto wówczas zasię- ryzyko nieodwracalnych zniszczeń dla ry może przejawiać się jako lęk, złość, gnąć rady u nauczyciela , psychologa rozwoju mózgu niemowlęcia. strach lub przyjąć postać innego stanu szkolnego lub pedagoga. emocjonalnego. Badania wykazały, że MK Deklaracja z Nikozji

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 23 Apel Głównego Lekarza Weterynarii do grzybiarzy

„W związku z trwającym sezonem wiek kontakt ze świniami ze względu duje się obecnie w obszarze ochron- zbierania owoców leśnych oraz roz- na możliwość przypadkowego, nie- nym (strefa żółta). poczynającym się okresem inten- zamierzonego przeniesienia wirusa sywnego pozyskiwania grzybów, ASF na zwierzęta gospodarskie. Główny Lekarz Weterynarii apelu- Uwagi: Gmina Grodzisko Dolne znaj- Adam Chmura je o zachowanie odpowiednich zasad bezpieczeństwa biologiczne- go podczas pozyskiwania runa le- śnego w obszarach utworzonych w związku z występowaniem afrykań- skiego pomoru świń (ASF). Dotyczy to obszaru ochronnego (strefa żół- ta), obszaru objętego ograniczenia- mi (strefa czerwona) oraz obszaru zagrożenia (strefa niebieska)”.

W grzybobraniu na terenach, gdzie występuje wirus ASF, nie powinny uczestniczyć osoby mające jakikol-

Komunikat Wójta Gminy Grodzisko Dolne MASZ CIEKAWY TEMAT Wszystkich mieszkańców gmi- W przypadku braku podjęcia dzia- - NAPISZ DO NAS! ny, na których posesji znajdują łań w tym terminie gmina po dniu się drzewa i krzewy, których ko- 20 października dokona zabiegu nary lub gałęzie zwisają nad dro- podcięcia koron i gałęzi tych drzew Wiesz coś ciekawego? gami publicznymi i stanowią bez- i krzewów, obciążając jednocześnie Czytałeś lub słyszałeś pośrednie zagrożenie dla bezpie- kosztami operacji posiadacza/wła- o czymś? czeństwa użytkowników tych dróg, ściciela nieruchomości. wzywa się do niezwłocznego usu- nięcia zagrożenia, tj. podcięcia Adam Chmura Podziel się z nami. gałęzi i konarów tych drzew i krze- Napisz krótki artykuł, wów do dnia 20 października br. a my chętnie zamieścimy go na łamach naszej lokalnej gazety.

Zachęcamy do współpracy.

Kontakt: 17 242 82 65 email: gazeta@ grodziskodolne.pl

24 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 Policja radzi jak zachować się wobec agresywnego psa

Dzielnicowi Posterunku Policji w doprowadzając do tego, że biegają Bądźcie ostrożni również w pozosta- Grodzisku Dolnym asp. Stanisław po miejscowości jak bezpańskie psy. wianiu zatrutych pokarmów na otwar- Półćwiartek i asp. Stanisław Gałdyś Tym zachowaniem doprowadzamy do tej przestrzeni dla szkodników – gry- na terenie miejscowości Grodzisko różnych nieszczęść takich jak: zoni (szczurów, mysz itp.) by nie sta- Nowe i Wólka Grodziska w okresie • atakowanie przechodniów, naj- wały się pokarmem dla psów i kotów od 1 lipca 2019r. do dnia 31 grudnia częściej dzieci idące do szkoły czy i nie narazić się tym samym na odpo- 2019r. realizują zadanie w ramach też ze szkoły, wiedzialność karną wynikającą z art. planu działania priorytetowego, któ- • atakowanie osób starszych, 35 ust. 1 Ustawy z dnia 21 sierpnia rym zostało objęte zagrożenie pole- • atakowanie osób jadących na ro- 1997 r. o ochronie zwierząt. gające na nie zachowaniu zwykłych werze, Kto zabija, uśmierca zwierzę (...... ) z i nakazowych środków ostrożności • wpadanie pod nadjeżdżające po- naruszeniem przepisów art. 6 ust.1 przy trzymaniu psów. jazdy. tej ustawy – nieuzasadnione lub nie- Nie pozwólcie, aby Wasze psy wolno humanitarne zabijanie zwierząt oraz Głównym celem działania w ramach biegały poza posesją i również były znęcanie się nad nimi jest zabronio- planu priorytetowego jest eliminacja narażone na niebezpieczeństwo znaj- ne – podlega karze grzywny, karze istniejącego zagrożenia oraz zwięk- dowania różnych pokarmów, które ograniczenia wolności albo pozbawie- szenie świadomości właścicieli psów, niejednokrotnie prowadzą do ich zania wolności do lat 3. co do tego, jakie konsekwencje spo- truć i zgonów. Jeżeli ktoś próbuje WAM zrobić coś łeczne i prawne rodzi niewłaściwie Pamiętajcie, że taka postawa jest nie- złego – głośno wołacie o pomoc. sprawowana opieka. zgodna z prawem. Trzeba sobie jasno Nie pozwólcie by Waszym psom rów- Mając na względzie Wasze bezpie- powiedzieć, że jako ich właściciele nież działa się krzywda. czeństwo i bezpieczeństwo Waszych mamy obowiązki zapewnienia im wła- Pierwsze spotkanie psa z policjanta- czworonożnych pupilów (psów) niżej ściwej opieki i nadzoru wynikającego mi i dziećmi miało miejsce we wrze- podajemy kilka praktycznych wska- z art. 77 Kodeksu Wykroczeń tj. : Kto śniu na placu przed szkołą w Wólce zówek, porad. Owe przestrogi w przenie zachowuje zwykłych lub nakaza- Grodziskiej. ważającej części znacie, wydają się nych środków ostrożności przy trzy- Wam oczywiste, ale, na co dzień zda- maniu zwierzęcia – podlega karze Posterunek Policji rza się niektórym osobom o tym za- grzywny. w Grodzisku Dolnym pomnieć. W gospodarstwach domowych psy pełnią funkcję obronno – ochronną. To one pod naszą nieobecność czy też w czasie, gdy wypoczywamy pilnu- ją i bronią nasze podwórka, mieszka- nia przed złodziejami, zmniejszają ryzyko stania się ofiarą przestępstwa. Czasami zdarza się, że traktowani są jak członkowie rodziny, stają się naj- lepszym przyjacielem człowieka. Cho- dzą za nami wszędzie, jeżeli tylko na to pozwolimy. Jednak coraz częściej dochodzi do tego, że zapominamy, aby sprawo- wać nad nimi właściwą opiekę. Pozo- stawiamy je we własnych gospodarstwach domowych, na nieogrodzo- nych posesjach bez uwięzi, chodzimy na spacery bez trzymania na smyczy

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 25 Usuwanie drzew - procedury

W tym numerze zajmiemy się pro- ści. Właścicielem urządzeń przebie- nież i zamieszkałej, kiedy brak poro- blematyką związaną ze składaniem gających lub znajdujących się na nie- zumienia pomiędzy sąsiadami pro- wniosków o zezwolenie na usunie- ruchomości jest najczęściej przed- wadzi do sytuacji patowej – bez wyj- cie drzewa lub dokonaniem zgło- siębiorstwo, które dostarcza prąd, ścia. W Sejmie trwają prace nad no- szenia zamiaru usunięcia drzewa, wodę, gaz itp. dla odbiorców – po- welizacją ustawy z dnia 16 kwietnia znajdującego się na naszej posesji. siadaczy i właścicieli nieruchomości. 2004 r. o ochronie przyrody. Jedną Będzie to w takim wypadku przedsię- z proponowanych zmian jest dodanie W sytuacji zwyczajnej jesteśmy obo- biorstwo gospodarki komunalnej, za- nowego przepisu, tj. art. 83g, który wiązani uzyskać zezwolenie lub zgło- kład energetyczny, zakład gazowy. Te przewiduje, że wójt będzie mógł pod- sić zamiar usunięcia drzewa do orga- podmioty mogą także złożyć do wój- jąć decyzję o usunięciu drzewa, jeże- nu gminy, jakim jest wójt. Stosowny ta wniosek o usunięcie drzewa, jeże- li stwierdzi, że drzewo, ze względu na wniosek powinien złożyć posiadacz li zagraża ono funkcjonowaniu tych swój stan, stanowi zagrożenie dla ży- nieruchomości – za zgodą jej właści- urządzeń (linii energetycznej, wodo- cia lub zdrowia ludzi lub dla obiek- ciela, właściciel nieruchomości lub ciągom). Posiadacz samoistny, któ- tów budowlanych znajdujących się właściciel urządzeń służących do- ry składa wniosek o zezwolenie, lub na terenie sąsiedniej nieruchomo- prowadzaniu lub odprowadzaniu pły- zgłasza zamiar ścięcia drzewa jest ści. Co kluczowe, w takich przypad- nów, pary, gazu, energii elektrycz- obowiązany zawsze uzyskać zgodę kach nie będzie wymagana zgoda nej, które znajdują się na nierucho- właściciela, jeżeli ten żyje. Nie musi właściciela nieruchomości, na któ- mości, gdzie rośnie drzewo zagraża- pytać o zgodę właściciela, jeżeli na rej rośnie drzewo. Jeżeli zobowiąza- jące funkcjonowaniu tych urządzeń. tej nieruchomości żyje sam, a nie- na osoba nie usunie drzewa w wy- Należy przy tej okazji wyjaśnić, kto ruchomość nie ma uregulowanego znaczonym przez organ terminie, zo- określamy mianem posiadacza nie- stanu prawnego. Najczęściej jest to stanie przez firmę na zlecenie gminy ruchomości, właściciela nierucho- w przypadku, kiedy rodzice nie żyją, i na koszt posiadacza czy właścicie- mości i właściciela urządzeń znajdu- a gospodarstwem zajmują się dzie- la nieruchomości. Na chwilę obecną jących się na nieruchomości. Posia- ci. Co ważne, ubiegać o zezwolenie w takich sytuacjach pozostaje nam daczem jest osoba, która faktycznie lub zgłosić zamiaru usunięcia drze- tylko droga sądowa i uzyskanie zgo- włada nieruchomością lub jej czę- wa nie może sąsiad i to jest w wielu dy sądu na usunięcie drzewa, cho- ścią tak jak właściciel. Osoba taka przypadkach okoliczność trudna do ciażby z tej przyczyny, że sąsiednia dba o wygląd nieruchomości, porzą- uregulowania, kiedy na sąsiedniej nieruchomość jest niezamieszkała, dek, zamieszkuje na niej, często pła- niezamieszkałej od lat działce rosną a drzewa zagrażają nam i naszemu ci rachunki, podatki, remontuje bu- potężne drzewa, które zagrażają na- dobytkowi. dynki, utrzymuje gospodarstwo, cho- szemu bezpieczeństwu, zdrowiu lub Wróćmy teraz do wniosku. Wniosek ciaż nie widnieje w aktach własno- życiu. Dzisiejsze prawo pozwala na o wydanie zezwolenia zawiera m.in.: ści, jako właściciel. Przypadków ta- wycięcie drzewa bez zgody właścicie- imię i nazwisko posiadacza/właści- kiego stanu rzeczy jest bardzo dużo, la wyłącznie w razie prowadzenia ak- ciela nieruchomości, oświadczenie np. posiadacz nieruchomości to czę- cji ratowniczej przez jednostki ochro- o posiadanym tytule prawnym do sto domownik zamieszkujący w go- ny przeciwpożarowej lub inne wła- władania nieruchomością, nazwę spodarstwie razem z właścicielem ściwe służby ustawowo powołane do gatunku drzewa, obwód pnia mie- (np. żona, mąż, dorosłe dziecko), niesienia pomocy osobom w stanie rzony na wysokości 130 cm, miejsce syn lub córka po zmarłych rodzicach, nagłego zagrożenia życia lub zdro- i przyczynę zamierzonego usunięcia którzy byli właścicielami, ale nie wia. Jest to, więc przepis dotyczący drzewa, rysunek lub mapę określa- przenieśli własności gospodarstwa wyłącznie okresu prowadzenia akcji jące usytuowanie drzewa w odnie- na swoje dzieci za swojego życia i nie ratowniczej i nie daje żadnych pod- sieniu do granic nieruchomości i bu- zostało przeprowadzone postępowa- staw prawnych do wycięcia drzewa dynków znajdujących się na działce. nie spadkowe. Właścicielem nieru- tylko z powodu tego, że zagraża ono To podstawowe informacje, jakich chomości jest osoba, która najczę- życiu lub zdrowiu ludzi. Być może w żądał będzie od nas organ wydają- ściej będzie wpisana w takim cha- niedalekiej przyszłości taką możli- cy zezwolenie na usuniecie drzewa. rakterze w akcie własności ziemi, wość będziemy mieć, nie tylko w sto- W przypadkach szczególnych może- akcie notarialnym, czy księdze wie- sunku do drzew rosnących na nieru- my być obowiązani do przedłożenia czystej, założonej dla nieruchomo- chomości niezamieszkałej, ale rów- innych dodatkowych dokumentów.

26 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 O nich poinformuje nas pracownik 5. drzew lub krzewów owocowych, już są, dotyczą sytuacji wyjątkowych, urzędu merytorycznie odpowiedzial- 6. prowadzenia akcji ratowniczej szczególnych, uwarunkowanych kon- ny za prowadzenie naszej sprawy. W przez jednostki ochrony prze- kretnym przypadkiem. W pozosta- urzędzie gminy dostępne są również ciwpożarowej lub inne właściwe łych przypadkach, jak to wskazano gotowe formularze wniosków/zgło- służby w stanie nagłego zagroże- wyżej, posiadacz nieruchomości nie szeń o usuniecie drzewa. Warto zania życia lub zdrowia, musi dokonywać zgłoszeń zamiaru tem udać się w tej sprawie do urzę- 7. drzew lub krzewów powalonych wykonania określonych prac na drze- du i porozmawiać z pracownikiem lub połamanych w wyniku działa- wostanie. o wszystkich wątpliwościach zawią- nia sił przyrody (burze, nawałni- Poza czynnościami usunięcia drze- zanych z usunięciem drzewa. ce, gradobicie, uderzenie pioru- wa przepisy prawa regulują proce- W tym miejscu należy wskazać na na). dury związane z zabiegami pielę- okoliczności, kiedy właściciel nie- Warto przy tej okazji zwrócić uwa- gnacyjnymi, służącymi poprawie ży- ruchomości nie musi uzyskiwać po- gę na pkt. 3, który mówi o ścinaniu wotności drzew lub krzewów na po- zwolenia na usuniecie drzewa. Doty- drzew rosnących na prywatnej pose- sesji. Prawo dopuszcza dowolność czy to następujących przypadków: sji, o ile nie kwalifikują się do żad- i swobodę właścicieli w zakresie pro- 1. krzewów i drzew rosnących nej z wymienionych wyżej katego- wadzenia prac pielęgnacyjnych zwią- w skupisku na obszarze o po- rii przypadków. W tej sytuacji posia- zanych z przycinaniem gałęzi drzew wierzchni do 25m2, dacz nieruchomości jedynie zgłasza i krzewów w obrębie ich korony w wy- 2. drzew, których obwód pnia na wójtowi zamiar usunięcia takiego miarze nieprzekraczającym 30 % jej wysokości 5 cm nie przekracza: drzewa. Organ w terminie 21 dni jest objętości. Często dokonujemy takich • 80 cm dla topoli, wierzb, klonu, obowiązany dokonać oględzin drze- zabiegów celem usunięcia gałęzi ob- • 65 cm dla kasztanowca, akacji, wa i jeśli po oględzinach w ciągu 14 umarłych, nadłamanych, aby odpo- • 50 cm dla pozostałych gatun- dni nie wniesie sprzeciwu, właściciel wiednio ukształtować koronę drze- ków drzew, może przystąpić do ścięcia drzewa. wa, czy w celu przywrócenia statyki 3. drzew i krzewów, które rosną na Jest to bardzo duże uproszczenia drzewa. nieruchomościach stanowią- procedur związanych wycinka i usu- Na koniec należy odnieść się do cych własność osób fizycznych waniem drzew na prywatnej posesji. skutków niedopełnienia obowiąz- i są usuwane na cele niezwiąza- Zgłoszenie jest ważne 6 miesięcy. ków związanych z usuwaniem drzew, ne z prowadzeniem działalności Jeżeli w tym okresie posiadacz nie szczególnie administracyjnych. Wójt gospodarczej, zetnie drzewa musi ponownie zgło- może wymierzyć kare pieniężną za 4. drzew lub krzewów w celu przy- sić zamiar jego ścięcia do wójta gmi- usuniecie drzewa lub krzewu bez wy- wrócenia gruntów nieużytkowych ny. Generalnie nie ma opłat za usu- maganego zezwolenia, bez zgody po- do użytkowania rolniczego, nięcie drzew lub krzewów. One, jeżeli siadacza nieruchomości lub bez do- konanego zgłoszenia zamiaru usu- nięcia drzewa. Wysokość kary ad- ministracyjnej jest zróżnicowana ze względu na okoliczności faktyczne i może wynosić od kilkuset do kil- kudziesięciu tysięcy złotych. War- to w takim przypadku wiedząc, jakie konsekwencje grożą za takie działa- nie, uzyskać zezwolenie lub dokonać zgłoszenia zamiaru usunięcia drze- wu lub krzewu, szczególnie, że ta czynność nie obciąża nas finansowo a gwarantuje spokojny sen, poczucie dobrze spełnionego obowiązku i wy- konanej pracy we własnym ogrodzie, działce, polu czy gospodarstwie.

Adam Chmura

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 27 z koncentracją, nauką, przyswajaniem Dobre nawyki kobiet w ciąży informacji, niski poziom inteligencji (IQ), problemy z pamięcią, upośledze- Powszechnie uważa się, że ciąża to czas ciąży występuje alkoholowy zespół nie umysłowe, stwierdzone ADHD lub czas, kiedy można sobie nieco pofol- płodowy (FAS). Pod tą nazwą kryje się inne formy nadpobudliwości ruchowej, gować - czerpać przyjemność z jedze- zespół różnorodnych wrodzonych wad oraz depresja, stany lękowe i nerwice. nia bez liczenia kalorii, trochę kapry- fizycznych i psychicznych, którymi obar- Pomimo faktu, że zespół FAS jest nie- sić bez wyrzutów sumienia, odpocząć czone są dzieci matek spożywających uleczalny, istnieje możliwość złagodze- z usprawiedliwieniem, że to dla zdro- alkohol w trakcie ciąży. Alkohol, który nia jego symptomów. W tym celu nale- wia. Ale stan błogosławiony niesie za jest substancją toksyczną dla dziecka, ży zapewnić troskliwą opiekę dziecku sobą także kilka nakazów - rzeczy, o wprowadzony do organizmu ciężarnej w pierwszych latach jego życia. które powinnaś dbać, by prawidłowo kobiety przedostaje się – poprzez ło- rozwijało się dziecko. żysko – do organizmu płodu. Do skut- Spożywanie posiłków dla dwojga, ków, które może wywołać alkohol w or- a nie „za dwoje” Urozmaicona dieta ganizmie płodu, należą przede wszyst- Cukrzyca ciążowa występuje u ok. 10 Zapotrzebowanie energetyczne kobie- kim uszkodzenie układu nerwowego (w proc. ciężarnych. Jej powodem bywa ty w ciąży wzrasta zaledwie o 300 kcal tym mózgu) oraz zahamowanie prawi- m.in. nadmierny przyrost masy ciała dziennie. Najważniejsze jest zatem nie dłowego wzrostu organizmu dziecka. kobiety podczas ciąży, wynikający z po- to, by dieta była bardzo kaloryczna, ale Zespół FAS uważa się za nieuleczalną wszechnego przeświadczenia, że ko- by była jak najbardziej urozmaicona, jednostkę chorobową. Zgodnie z opinią bieta w ciąży powinna jeść „za dwoje”. tak, by dostarczała wszystkich niezbęd- lekarzy, zespół FAS nie występuje nigdy, Nieprawidłowa i nadmierna do potrzeb nych składników odżywczych. W tym jeśli kobieta w okresie ciąży utrzymywa- częstotliwość spożywania posiłków u celu przyszłe mamy powinny spożywać ła abstynencję alkoholową. Jakie są kobiet w ciąży może się przyczynić nie jak najwięcej warzyw i produktów z peł- jego symptomy? Do najczęstszych obja- tylko do rozwoju cukrzycy ciążowej, ale nego przemiału. wów wskazujących na wystąpienie ze- także do poważnych problemów z ukła- społu FAS zalicza się m.in.: mała masa dem krążenia oraz ryzyka przedwcze- Woda niezbędnym składnikiem ciała i niewielki wzrost w okresie przed snego zgonu. codziennej diety i po urodzeniu dziecka, mała i wąska Woda umożliwia prawidłowy przebieg głowa, liczne opóźnienia rozwojowe. Systematyczne, codzienne ćwiczenia wszystkich rekcji chemicznych zacho- Szczególnie istotne z punktu widzenia Wykonywanie ćwiczeń fizycznych pod- dzących w naszym ciele. Woda jest nie- diagnostyki zespołu FAS są zmiany za- czas ciąży nie tylko zmniejsza ryzy- zbędna także do regulacji przemiany chodzące w fizjonomii twarzy dziecka. ko nadmiernego przyrostu masy ciała, materii i wydalania jej zbędnych pro- U dzieci dotkniętych zespołem FAS nie- wzmacnia i uelastycznia mięśnie brzu- duktów, co jest szczególnie ważne dla mal zawsze występują wszystkie z po- cha, kręgosłupa oraz dna miednicy, ale kobiet w ciąży, u których często wystę- niższych cech: krótki, zadarty nos, wy- także poprawia krążenie, sprzyjając pują wzdęcia, zaparcia, a także opu- gładzona rynna nosowa, wąska górna prawidłowemu dotlenieniu organizmu chlizna i obrzęki. Odwodnienie organi- warga, blady kolor ust, opadające po- i zmniejszając ryzyko obrzęków. Należy zmu może także prowadzić do zapale- wieki, wąskie szpary powiekowe, sze- przy tym zwrócić uwagę, że nie wszyst- nia dróg moczowych oraz kamicy ner- roko rozstawione oczy, nisko osadzo- kie sporty są odpowiednie dla kobiet wowej, które podczas ciąży mogą oka- ne uszy, krótka szyja, wolniejsze tempo w ciąży. Należy unikać bowiem nie tyl- zać się szczególnie groźne i uciążliwe. rozwoju środkowej części twarzy, mała ko dyscyplin urazowych, sportów eks- Zaleca się, aby kobiety ciężarne piły żuchwa, cofnięty podbródek. Ponadto tremalnych i wysokiego ryzyka, jak nur- od 2 do 2,5 litra wody dziennie. Warto w ciągu dalszego życia mogą ujawnić kowanie, wspinaczka górska, ale także przy tym pamiętać, że słodzone napoje, się kolejne objawy szczegółowe, wyni- niezwykle popularnego i powszechnie kawa, a nawet soki zawierają składniki kające z uszkodzenia układu nerwowe- uprawianego joggingu czyli … biegania. pobudzające wymioty. go przez alkohol w okresie płodowym. Zalicza się tu przede wszystkim: zabu- Opracowano na podstawie: Bezwzględny zakaz spożywania alkoholu rzenia motoryczne, w tym w koordyna- https://kobieta.onet.pl/zdrowie/profi- W ciąży należy bezwzględnie wyelimino- cji wzrokowo-ruchowej, zaburzenie rów- laktyka/ciaza-ze-smartfonem/16gxfv wać alkohol. Każda ilość alkoholu prze- nowagi i odczuwania własnego ciała, http://www.medonet.pl/zdrowie,- nika bowiem do płodu wywierając nega- zaburzenia sensoryczne, omamy, pro- zespol-fas---objawy--wplyw--diagnoza- tywny wpływ na rozwijający się mózg. U blemy z rozpoznawaniem wrażeń zmy- -leczenie--odmiany,artykul,1731170. dzieci matek spożywający alkohol pod- słowych, zaburzenia uwagi, problemy html

28 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 - AKTUALNOŚCI -

Grodziska Orkiestra Dęta na wi tamtejszego Ośrodka Kultury – za zaproszenie do Lutowisk. „Dniu Żubra” w Lutowiskach W drodze powrotnej Orkiestra wraz z Młodzieżową Kapelą Ludową koncer- towały w Borownicy, gdzie obecnie na 10 sierpnia br. w Lutowiskach odbył stra Dęta, która bardzo lubi biesz- parafii przebywa ks. Bogusław - Folu się „XIII Dzień Żubra”. Impreza mia- czadzkie klimaty i koncerty dla tam- siewicz, któremu składamy podzięko- ła charakter edukacyjno-kultural- tejszej publiczności. wania za miłe przyjęcie. ny, promujący dziką przyrodę Biesz- Składamy serdeczne podziękowania OK czad. W ramach „Dnia Żubra” pro- panu Markowi Sokołowi – dyrektoro- wadzonych jest wiele pokazów, pre- zentacji oraz konkursów przyrodniczych. Odbywają się również zawody strzeleckie, zręcznościowe, siło- we, rywalizacja drwali i wiele innych atrakcji, w których udział biorą do- rośli, młodzież, a nawet dzieci.

Atrakcyjności imprezie dodały wystę- py zaproszonych zespołów i kapel lu- dowych, smaczna kuchnia regional- na oraz wystawy rękodzieła ludowego i produktów tradycyjnych przygotowa- nych przez lokalnych twórców. Wśród zaproszonych zespołów po raz kolejny znalazła się grodziska Orkie- Konkurs na 45-lecie Zespołu „Grodziszczoki”

W tym roku mija 45 lat działalności bliższym otoczeniu rodzimej tra- plastyki i języka polskiego. artystycznej Zespołu Regionalnego dycji i kultury ludowej, Więcej informacji w Regulaminie kon- „Grodziszczoki”. Aby uczcić ten jubi- 3. pokazanie piękna i wartości kursu dostępnego na stronie: www. leusz Ośrodek Kultury w Grodzisku tkwiących w folklorze Ziemi Gro- kultura.grodziskodolne.pl Dolnym ogłasza konkurs literacko- dziskiej, plastyczny ph. „45 lat z kulturą lu- 4. doskonalenie własnych umiejęt- OK dową Zespołu Regionalnego GRO- ności warsztatowych w dziedzinie DZISZCZOKI”, do udziału w którym zaprasza dzieci i młodzież ze szkół podstawowych z terenu naszej gminy.

Prace oceniane będą w dwóch kate- goriach wiekowych: • I grupa - klasy I - IV szkoły podstawowej, • II grupa - klasy V - VIII szkoły podstawowej. Celem konkursu jest: 1. ukazanie dorobku artystycznego i działalności Zespołu Regional- nego „Grodziszczoki”, 2. promowanie w środowisku i naj-

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 29 W trosce o uczniów o specjalnych tu będzie również baza wypracowanych materiałów (m.in. konspekty). W szkole potrzebach edukacyjnych będą wdrażane metody i techniki pracy zaadaptowane z szkoły angielskiej, pre- Siedmioro nauczycieli Zespołu Szkół sie pracy z uczniem o specjalnych po- zentowane podczas lekcji otwartych. im. Jana Pawła II w Grodzisku Dolnym, trzebach edukacyjnych. Temu będzie W wyniku działań projektowych w przy- którzy poszukują nowych sposobów na służył 10-dniowy kurs „SPECIAL EDU- szłości korzyści odniosą przede wszyst- pracę z uczniami o specjalnych potrze- CATIONAL NEEDS (SEN) & INCLUSIVE kim uczniowie o specjalnych potrzebach bach edukacyjnych, w okresie wrze- EDUCATION (A COMBINATION OF LAN- edukacyjnych. W wyniku wdrożenia no- sień 2019 – grudzień 2020 będzie GUAGE IMPROVEMENT & SEN METHO- wego systemu pracy poprawi się ich sy- uczestniczyć w projekcie pt. „W stro- DOLOGY w Anglii. Po powrocie zostanie tuacja edukacyjna w szkole. Nauczyciele nę dziecka o specjalnych potrzebach opracowany i wdrożony system pomocy oprócz wiedzy metodycznej rozwiną też edukacyjnych” realizowanym ze środ- uczniowi o specjalnych potrzebach edu- swoje umiejętności językowe, ponieważ ków Europejskiego Funduszu Społecz- kacyjnych w oparciu o rozwiązania sto- elementem zajęć będzie język angiel- nego w ramach Programu Erasmus+ sowane w szkole angielskiej. Powstaną ski, co w przyszłości pozwoli na częstsze sektor Edukacja szkolna. Na zaplano- filmy i prezentacje multimedialne, które kontakty z szkołami spoza Polski. wane działania zostało przyznane dofi- zostaną zaprezentowane innym nauczy- Monika Fila nansowanie na kwotę 20 741 EUR. cielom, psychologom i pedagogom szkół Gminy Grodzisko Dolne zainteresowa- Głównym celem projektu jest podnosze- nych tematyką projektu podczas zorga- nie kompetencji zawodowych w zakre- nizowanej konferencji. Efektem projek-

z robotyki i laboratoria przyrodnicze. Na Hiszpania otwarta na uczniów tych dziedzinach połączonych ze sobą będzie opierał się program mobilnościo- Zespołu Szkół w Grodzisku Dolnym wy. Robotyka nie tylko jest atrakcyjna dla dzieci, ale rozwija umiejętności z in- Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Gro- cych się w trudnej sytuacji poprzez wy- formatyki, matematyki, fizyki. Aby działa- dzisku Dolnym szuka ciągle nowych korzystanie doświadczeń szkoły przyjmu- nia przyniosły efekty, chcemy je uzupeł- sposobów na wzrost poziomu eduka- jącej w zakresie metody projektu. W ra- nić zajęciami, podczas których wymaga- cji uczniów obszarów wiejskich. W tym mach rekrutacji zostanie wybranych 20 na jest wiedza i umiejętności rozwijane celu postanowiono wykorzystać roz- uczniów podzielonych na 2 grupy z klas na robotyce, czyli wprowadzimy laborato- wiązania z innych krajów i spróbować VI- VIII szkoły podstawowej, którzy będą rium przyrodnicze. W ten sposób nastą- wdrożyć je w szkole. uczestniczyć w zajęciach przygotowaw- pi przepływ informacji i utrwalanie wiedzy czych i wyjazdach do szkoły partnerskiej. i umiejętności. Chcemy dać możliwość Taką możliwość szkoła uzyskała dzięki Każdy uczeń z Polski zaangażowany w naszym uczniom uczęszczania do szko- otrzymanemu dofinansowaniu na pro- projekt będzie uczestniczył w zajęciach ły, która zapewni im lekcje prowadzone jekt „Metoda projektu naszym sposobem z języka angielskiego, robotyki i labora- efektywnymi metodami, ale też atrakcyjna wyrównanie szans edukacyjnych” fi- torium przyrodniczym, w ramach które- ne zajęcia pozalekcyjne. Będzie prefero- nansowanego z Europejskiego Funduszu go wyjedzie na warsztaty na Politechnikę wane stosowanie metody projektu w celu Społecznego w ramach Programu Opera- Rzeszowską. W projekcie będzie uczest- przygotowania do mobilności. Obydwie cyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014- niczyć 4 nauczycieli: 2 nauczycieli języka szkoły będą doskonalić język angielski. 2020, projektu „Ponadnarodowa mobil- angielskiego, 1 nauczyciel informatyki i Projekt będzie z korzyścią dla nauczycie- ność uczniów”. Jest on realizowany we 1 nauk przyrodniczych. Przedsięwzięcie li i uczniów. Nastąpi podniesienie umie- współpracy z szkołą hiszpańską CEIP GÓ- pozwoli na wprowadzenie nowatorskich jętności językowych, informatycznych i ro- MEZ MORENO w okresie od 2.09.2019r. rozwiązań w szkołach. Szansą dla szko- botycznych oraz z przedmiotów matema- do 1.09.2020r. Na wszystkie działania ły polskiej będzie podpatrzenie rozwią- tyczno-przyrodniczych i polepszenie sytu- otrzymaliśmy dofinansowanie w kwo- zań szkoły hiszpańskiej, w której wdraża- acji uczniów z trudnościami. Nauczyciele cie 131 454 zł. Głównym celem projek- ny jest program „społeczności uczących zostaną wyposażeni w nową metodę pra- tu jest wyrównanie szans edukacyjnych się”, gdzie nauczyciel, uczeń i rodzic od- cy, a szkoła będzie postrzegana jako no- uczniów poprzez wzrost i rozwój umiejęt- grywają równorzędną, choć wiadomo, że watorska. Rozwiniemy też kompetencje ności językowych, informatycznych i ma- odmienną rolę. Szczególne miejsce zaj- osobiste, społeczne i w zakresie uczenia tematyczno-przyrodniczych ze szczegól- muje tam metoda projektu. Do wprowa- się. nym uwzględnieniem uczniów znajdują- dzenia tej metody wykorzystamy zajęcia Monika Fila

30 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 - AKTUALNOŚCI - Wynalazki z piasku

Piasek jest fundamentem naszej cy- nie mającymi wpuszczać światło i po- niarzem, co wynikało z przekazów wilizacji. Bez niego żyło by się znacz- wietrze. W ciepłym klimacie nie było po- o wykorzystywaniu błon zwierzęcych nie mniej komfortowo, rewolucja w na- trzeby ich zasłaniać, a na zimniejszych jako szyb). Z czasem wymyślono okien- uce by się nie dokonała – nie udało by obszarach z konieczności wypełniano nice, które niejednokrotnie były jedy- się zgłębić świata przyrody i ludzkie- je skórami zwierzęcymi, tkaninami, ry- nym zamknięciem otworu okiennego. go ciała, a postęp techniczny nie prze- bimi i wołowymi pęcherzami lub papie- W okresie świetności Imperium Rzym- biegałby z takim impetem oferując co- rem (jeszcze w latach dwudziestych XX skiego tamtejsi szklarze wymyślili spo- raz to nowsze urządzenia ułatwiają- w. na niektórych obszarach Polski szy- sób na uczynienie szkła bardziej przej- ce pracę, komunikację oraz zapew- by nazywano błonami, a szklarza bło- rzystym, choć nadal było mętne, i za- niające rozrywkę. Ludzie od początku częli produkować pierwsze szyby. Od eksperymentowali z każdym z surow- XIII wieku głównym ośrodkiem produk- ców natury zaspokajając ciekawość cji szkła stała się Wenecja, najważniej- oraz potrzebę tworzenia dla korzyści sze centrum handlowe na świecie, w i dla przyjemności. Łatwo dostępny której osiedlili się tureccy mistrzowie piasek pewnie wielokrotnie poddawa- szklarskiego fachu. Topiąc krzemion- no różnorakim próbom, aż za którymś kę w wysokich temperaturach wie- razem rezultat okazał się obiecujący. le razy doprowadzili do pożarów drew- Dwadzieścia sześć milionów lat temu nianej miejskiej zabudowy, aż w koń- tajemnicze zjawisko doprowadziło do cu włodarze miasta zdecydowali prze- pokrycia się szkłem znacznej części ob- nieść cały interes na wyspę Murano, szaru Pustyni Libijskiej. Główny skład- która do dziś słynie ze szklanych wyro- nik piasku - kwarc (krzemionka, dwu- bów. To tam powstała receptura wytwa- tlenek krzemu) w temperaturze prze- rzania szkła w pełni przeźroczystego, kraczającej 1500 °C topi się, a stygnąc jednak szyby okienne odlewane z jed- traci swą krystaliczną strukturę stając nej tafli uzyskano dopiero pod koniec się szkłem. Nad wspomnianym wyda- XVIII wieku. Do tego czasu używano w rzeniem przez dziesięciolecia głowili się oknach szkła dmuchanego w postaci naukowcy z kilku dziedzin, bo w natu- wielu małych szybek w kształcie okrą- rze, z wyjątkiem wulkanów, szkliwa się głym (tzw. gomółki) lub czworokątnym. nie tworzą. Wykluczono zarówno wul- Poza kościołami i zamożnymi doma- kan, jak i upadek meteorytu, po któ- mi szklane szyby należały do rzadkości rym pozostałby krater. Niektórzy przy- jeszcze w XVII wieku, ponieważ były dro- puszczają, że potężny wzrost tempe- gie. W 1590 roku pewien radca miejski ratury zdolnej stopić dwutlenek krze- zapisał w testamencie dom żonie, ale mu nastąpił wskutek eksplozji komety. okna ofiarował synowi. Zdarzało się, że Fragment szkła pochodzącego z Pusty- właściciele wyruszając w podróż kazali ni Libijskiej posłużył egipskiemu jubile- okna demontować i składać do maga- rowi sprzed 4 tys. lat do ozdobienia bro- zynu, aby podczas ich nieobecności się szy, którą archeolodzy znaleźli w gro- nie rozbiły. W Polsce jeszcze w XVIII wie- bowcu faraona Tutenchamona. Mniej ku podwójne szyby w oknach uważano więcej w tym czasie Egipcjanie rozgryź- za niedopuszczalne marnotrawstwo. li tajemnicę wytwarzania szkła, a Feni- Szkło jest głównym elementem lu- cjanie (obecny Liban) przejęli od nich stra. Wielu słynnych malarzy uwiecz- technikę produkcji oraz wpadli na po- niało swój wizerunek tworząc autopor- mysł szkła dmuchanego. Przez cały ten trety, jednak do XV wieku artyści malo- okres szkło pozostawało nieprzeźroczy- wali wyłącznie krajobrazy, sceny biblij- ste i służyło do wyrobu ozdób i naczyń, ne, portrety innych ludzi, ale nigdy sie- będących, ze względu na cenę, poza bie. Nie mieli takiej okazji, gdyż nie ist- zasięgiem biedniejszych obywateli. niała możliwość, aby się dobrze sobie Na oszklone okna ludzkość musiała przyjrzeć, poza spokojną taflą jezio- dość długo poczekać. W starożytno- Piasek pod mikroskopem i światłowód ra lub wypolerowanego metalu nieod- ści okna były jedynie otworami w ścia- dającego w pełni wizerunku. Cywiliza-

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 31 - AKTUALNOŚCI - cje starożytne używały w tym celu szkli- fosforem posłużyło jako ekran do zdal- ce budowy. Obliczono, że w ciągu roku wa wulkanicznego (obsydianu), brązu nego odbioru transmisji telewizyjnej. na świecie zużywa się tyle piasku, że lub miedzi, a Rzymianie powlekali zło- Pod koniec XIX wieku uzyskano włók- można by z niego usypać wzdłuż równi- tem lub srebrem jedną z powierzchni no szklane – długie, cienkie szklane ka wał o wysokości i szerokości 27 me- szkła, w którym odbicie ulegało znie- nici, które okazały się mocniejsze od trów. Jego zasoby gwałtownie się kur- kształceniu. Wraz z upadkiem Impe- stali o takiej samej grubości. Dziś po- czą i uważany do niedawna za tak po- rium sztuka wytwarzania luster zagi- wszechnie wykorzystuje się je do ocie- wszechny, że wręcz nie do wyczerpa- nęła i dopiero szklarze z Murano wpa- plania domów, izolacji akustycznej, nia, zaczyna być towarem na wagę zło- dli na pomysł pokrycia szklanej tafli sto- produkcji ubrań, kasków, łodzi, samo- ta, zwłaszcza w Azji. Mimo że na świe- pem cyny i rtęci tworząc w pełni odbla- chodów, rur i dachów. Z kolei połącze- cie nie brakuje pustyń, to wśród nich skową powierzchnię, co na poziomie nie przeźroczystych włókien szklanych przeważają kamieniste oraz żwirowe prywatnym było dla ludzi prawdziwą re- i światła laserowego to technika świa- i nawet na Saharze wielkie wydmy wy- wolucją, szokiem i sensacją móc wresz- tłowodowa. Jest to nośnik informacji stępują tylko miejscowo. Niewielka to cie zobaczyć siebie w każdym detalu. o wiele wydajniejszy niż przesyłanie im- strata dla budownictwa, gdyż piasek Średniowieczni wytwórcy szkła zauwa- pulsów elektrycznych miedzianymi ka- pustynny i tak nie nadaje się do wy- żyli, że grubsze szklane kawałki po- blami. Światłowód jest podstawą dzia- korzystania z powodu zanieczyszczeń, większają obiekty, więc ułatwiają czy- łania Internetu, a przez około dzie- dużej zawartości żelaza i wapnia oraz tanie i odtąd mnisi ślęczący nad religij- sięć kabli światłowodowych biegną- nieodpowiedniej wielkości ziarenek. nymi manuskryptami zaczęli korzystać cych dnem Atlantyku przepływa prak- Pustynne kraje arabskie zmuszone są z tych pierwowzorów lup. W XIII wie- tycznie cała wymiana informacji pomię- więc piasek eksportować nawet z Au- ku włoscy szklarze wpadli na pomysł dzy Ameryką i Europą. Na światłowo- stralii, która ma jeszcze spore zasoby umieszczenia dwóch szklanych krąż- dach bazuje endoskopia umożliwiają- dzięki piaszczystym wybrzeżom. Pia- ków w ramce tworząc pierwsze oku- ca bezinwazyjne badanie i operowanie. sek z nadmorskich plaż (których wcale lary zwane wtedy „dyskami do oczu”, Piasek stworzył możliwość precyzyjne- nie ma aż tak dużo) jest dobrym surow- a szkła, z racji podobieństwa do ziaren go mierzenia czasu - wcale nie chodzi cem, jednak z powodu zawartości soli soczewicy- soczewkami. Tylko nielicz- tu o znane wszystkim piaskowe klep- wymaga kosztownego oczyszczenia ni mogli uznać ten wynalazek za istot- sydry, składające się z dwóch szkla- (sól zawarta w betonie wchłania wilgoć ny, gdyż przeważająca większość lud- nych baniek połączonych rurką, lecz o i reaguje z metalowymi elementami ności nie umiała czytać. Dalekowzrocz- zegary kwarcowe oparte na stałej czę- konstrukcji budynku powodując ich ność także dawniej była częstą przy- stotliwości wibracji kryształów kwar- korozję, a w efekcie katastrofy bu- padłością, jednak nie zdawano sobie cu umożliwiające mikrosekundową dowlane). Wiele krajów zakazało eks- z niej sprawy. Przez kilka pokoleń z oku- dokładność. Bez niej nie działałyby portu kurczących się zasobów pia- larów korzystali jedynie zakonni uczeni. komputery – kolejna zdobycz techni- sku, na Wschodzie mafia zbija fortu- Dopiero XV wiek zmienił sytuację – Gu- ki oparta na piasku. Tak zwana Doli- nę na nielegalnym wydobyciu, han- tenberg skonstruował prasę drukar- na Krzemowa (w stanie Kalifornia), w dlu i przemycie. Eksploatacja złóż do- ską i zaczął drukować stosunkowo ta- której zaczęła się rewolucja informa- prowadziła do zniszczenia 24 wysp w nie książki wywołując tak duże zainte- tyczna, zawdzięcza swą nazwę pier- Indonezji, o prawa do wydobywania resowanie, że liczba piśmiennych gwał- wiastkowi krzemowi uzyskiwanemu piasku z dna oceanu kłócą się kolej- townie wzrosła, co przy okazji obnaży- z piasku. Z krzemu wytwarza się mi- ne państwa. Póki co, nasz kraj dzię- ło wady wzroku znacznej części społe- kroprocesory, na których opiera się ki lodowcowi ma jego spore zaso- czeństwa i wywołało popyt na okulary. cała współczesna elektronika. I tak by, ale jak wszystkie nieodnawialne Po stu latach od skonstruowania prasy dzięki szkłu robimy zdjęcia za pomo- surowce i one się kiedyś wyczerpią. drukarskiej w Europie istniały już tysią- cą szklanych soczewek, przechowuje- Do tej pory nikt nie wynalazł skutecz- ce zakładów optycznych. Eksperymen- my je i retuszujemy w komputerach na nego zamiennika dla naturalnego ty z soczewkami doprowadziły do budo- obwodach drukowanych wykonanych piasku. Szuka się sposobów na recy- wy pierwszych mikroskopów (1590 r.) z włókna szklanego, przesyłamy do kling betonu i kurzu z kamieniołomów. i teleskopów – w 1610 roku Galileusz każdego zakątka świata przez szklane W Indiach testuje się nową formułę udoskonaliwszy holenderski wynalazek kable i oglądamy na ekranach ze szkła. betonu zastępując większość piasku zaobserwował księżyce krążące wokół Największe ilości piasku wykorzystuje drobnymi cząstkami tworzyw sztucz- Jowisza, a jego następcy sięgali coraz przemysł budowlany, a wraz z popytem nych. Tylko że do ich produkcji rów- dalej w kosmos odkrywając kolejne ta- na cement rośnie na niego zapotrze- nież służą surowce nieodnawialne. jemnice wszechświata. Dzięki soczew- bowanie. Połowę światowej produkcji kom powstały aparaty fotograficzne cementu pochłaniają Chiny, a wszyst- Małgorzata Majka i kamery filmowe, a szkło powleczone kie rozwijające się kraje to wielkie pla-

32 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 Dożywianie dzieci w szkołach

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Grodzisku Dolnym informuje rodziców o możliwości ubiegania się o dożywianie dzieci w szkołach. Prosi się rodziców o jak najszybsze składanie wniosków, aby dzieci mogły skorzystać z dożywiania od 2 września 2019r. Dochód na jednego członka rodziny nie może przekraczać miesięcznie 150 % kryterium dochodowego obowiązującego w pomocy społecznej 528,00 zł (tj. 792, 00 zł). Wnioski należy składać w GOPS, tel. 17 24 29 134. Dokumenty wymagane od osób ubiegających się o udzielenie pomocy: • podanie do ośrodka pomocy społecznej o przyznanie dożywiania, • dokładne dane osobowe wszystkich członków rodziny (PESEL, nr dowodu osobistego), • dochody rodziny z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku tj: • dowody otrzymywania emerytury lub renty, • zaświadczenia pracodawcy lub oświadczenie o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia, zawierającego informację o wysokości potrąconej KOMUNIKAT zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenie emerytalne i Podkarpacki Wojewódzki Le- rentowe w części finansowej przez ubezpieczonego oraz składki na karz Weterynarii informuje, że ubezpieczenie chorobowe, w dniach 26 września-5 paź- • zaświadczenie lub oświadczenie o wysokości wynagrodzenia dziernika przeprowadzona zo- uzyskiwanego na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, stanie jesienna akcja doust- umowy o dzieło z informacją o potrąconych zaliczkach jak wyżej, nych szczepień lisów wolno ży- • zaświadczenie lub oświadczenie o kwocie i liczbie pobieranych zasiłków jących przeciwko wściekliźnie. rodzinnych i pielęgnacyjnych, Prowadzone szczepienie obej- • zaświadczenie z urzędu pracy lub oświadczenie o pobieranym zasiłku muje w całości teren woje- dla bezrobotnych, lub o tym, że zasiłku się nie pobiera- informacja wództwa podkarpackiego. zostanie pobrana przez GOPS Uodparnianie lisów prowadzo- • osoby bezrobotne - obowiązkowo zarejestrowane w Powiatowym ne będzie poprzez: Urzędzie Pracy jako osoby bezrobotne, 1. zrzuty z samolotów szcze- • zaświadczenia z KRUS lub oświadczenie o opłacanej składce na pionki doustnej, ubezpieczenia, kwoty świadczeń pobieranych w KRUS, 2. wykładaniu szczepionki jako • zaświadczenie, nakaz płatniczy lub oświadczenie o posiadanym przynęty wydającej specy- gospodarstwie rolnym, ficzny zapach. • zaświadczenie z gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej, szkoły W związku z możliwością bez- ponadpodstawowej lub szkoły wyższej o pobieraniu nauki lub pośredniego kontaktu ludzi oświadczenie, i zwierząt domowych z rozło- • w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej zaświadczenie żoną szczepionką należy: z urzędu skarbowego o posiadanych dochodach, w przypadku braku • w przypadku bezpo- udokumentowanych dochodów oświadczenie majątkowe. średniego kontaktu z przynętą, miejsca te grun- Świadczenie wychowawcze „500+” nie jest wliczane do dochodu. townie przemyć wodą z my- dłem, Ponad 340 wydanych decyzji o zwrot podatku akcyzowego • w przypadku pojawiających się dziwnych objawów na Zakończono rozliczanie dotacji tytułem zwrotu podatku akcyzowego zawartego w skórze skonsultować się z le- cenie oleju napędowego wykorzystanego do produkcji rolnej w roku 2019. W drugim karzem terminie, czyli w miesiącu sierpniu rolnicy, którzy chcieli skorzystać z możliwości • w okresie trwania akcji odzyskania części pieniędzy wydanych na zakup oleju napędowego, składali do szczepienia lisów i przez 14 wójta wniosek o zwrot podatku. W sumie wydano 343 decyzje na ponad 1983 dni po jej zakończeniu trzy- hektary powierzchni użytków rolnych. Łącznie do rolników trafi prawie 99 665 tys. mać w zamknięciu mięsożer- zł. Dodatkowo w tym roku rolnicy prowadzący gospodarstwo otrzymali dopłatę do ne zwierzęta domowe. paliwa rolniczego za hodowlę bydła. W ujęciu statystycznym obliczono, że średnia liczba bydła zgłoszonego przez producentów rolnych we wnioskach o zwrot podatku, Podkarpacki Wojewódzki złożonych w sierpniu to ok. 40 sztuk. Lekarz Weterynarii Pieniądze za akcyzę wypłacane będą 31 października - gotówką w kasie urzędu gminy lub przelewem na podany we wniosku rachunek bankowy. Kolejny nabór wniosków na dotacje do paliwa rolniczego odbędzie się od 1 lutego 2020 roku.

Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 33 REKLAMA PŁATNA

34 Gazeta z Grodziska i okolic 9/2019 REKLAMA PŁATNA Fundusz Pożyczkowy Leżajskie Stowarzyszenie Rozwoju Niskooprocentowane Pożyczki inwestycyjne dla mikroﬁrm współﬁnansowane ze środków publicznych

Kwota pożyczki do 100 000 zł Prowizja 0% Maksymalny okres spłaty do 60 miesięcy Bezpłatna pomoc w przygotowaniu wniosku o pożyczkę Nie wymagamy wkładu własnego Czas na rozpatrzenie wniosku - do 10 dni od złożenia kompletu dokumentów 1% - 1,17% Designed by ije OPROCENTOWANIE ab / Fre epik

Leżajskie Stowarzyszenie Rozwoju Szczegółowe informacje ul. Targowa 9, 37-300 Leżajsk tel. 17 242 79 08 | [email protected] tel. 513 025 838 | 501 251 756 www.lsr.pl REKLAMA PŁATNA

- AKTUALNOŚCI -