Woensdag 9 juli 2008 ARCHIEFSPROKKEL DE MAASPOST 9 Toen nog een eiland was

De Maas is een “regen- rivier”. Zodra het in Noord-Frankrijk en in de Ardennen enkele weken lang veel regent, zien wij dat in Maas- tricht een paar dagen later aan de kleur van het Maaswater en aan de hoge waterstand. Dat betekent ook dat de Maas in de zomer weinig water te verwerken krijgt, soms bijna droog staat, maar daarentegen Op deze luchtfoto van de omgeving van het station is achter de Villa Wyc- in de winter grote hoe- kerveld het overstromingskanaal van de Maas duidelijk te zien. veelheden. In sommige jaren, bijvoorbeeld in 1880 en in 1926,geeft dit Alles wat op deze kaart van Rijkswaterstaat in blauw is aangegeven stond aanleiding tot histori- in december 1880 blank. sche overstromingen. Om in de winter al dat water te verwerken, heeft de Maas op bepaal- de plekken dan ook altijd ‘winterbedden’ gehad, ook wel ‘overla- ten’ genoemd. Dat waren oude rivierbed- dingen, die in de zomer droog stonden, maar waar Moeder Maas weer dankbaar gebruik van maakte als er veel water afgevoerd moest wor- den. Ten oosten van Maas- Bij de grote overstroming in 1926 reikte de “brede stroom van de Maas” tricht was ook zo’n win- van Villa Wyckerveld tot aan de eerste huizen van Wittevrouwenveld. De terbed, een oude Maas- jongeman op onze foto houdt nog net de voeten droog. arm die functioneerde als wateroverlaat tussen rivierarm afgebeeld. Heugem en Limmel, en Plattegrond van uit de atlas van Braun en Hogenberg van 1581. daarom ook wel de Vanwege het overstro- Wyck is een eiland, tussen twee armen van de Maas. “Heugemse overlaat” mingsgevaar werden er genoemd. Bij hoog in de oude Maasbedding water van de Maas ston- dan ook geen huizen daar nieuwe woonwij- Wittevrouwenveld. De van deze autoweg pre- den regelmatig grote gebouwd. Iedereen weet ken gebouwd worden, jongen op onze foto cies in de oude rivierbed- delen van het Wycker- immers dat een rivier in maar er werd terdege houdt nog net de voeten ding is dan ook niet zon- veld onder water, en bij geval van nood regelma- rekening gehouden met droog. Toen het Juliana- der risico. Een rivier mijn grootvader aan de tig haar oude bedding de overlaat van de Maas. kanaal en de stuw bij heeft namelijk wel eens Meerssenerweg, naast weer opzoekt. En onze Heel het gebied tussen waren klaar- de neiging bij hoog Villa Wyckerveld, stond voorouders waren zo Villa Wyckerveld en de gekomen,dacht men het water haar oude bed- de kelder blank en dre- slim om de dorpen Ryck- nieuwgebouwde wijk probleem beheersbaar ding weer in bezit te ven de aardappelen holt, Gronsveld, , Wittevrouwenveld bleef te hebben, en werd het nemen. En stel dat Moe- doelloos op het water. Heer of Bunde niet in de dan ook onbebouwd. kanaal achter Wycker- der Maas bij hoog water Maasvlakte te stichten, Maar het overstromings- veld in 1932 en 1934 - en dat hebben we niet Wanneer dit gebeurde maar op de hoogte van gevaar bleef. Daarom weer gedempt. Maar het in de hand - de oude bed- was Wyck dus een de eerste terrassen. Zij werd in 1922-1923 ach- waterpeil van 1926 werd ding van de Heugemer eiland,ten westen en ten kenden immers het ter de villa een kanaal in 1993 nog overtroffen. Overlaat weer eens gaat oosten ingeklemd door gedrag van Moeder gegraven, dat bij hoog Gelukkig bleef de scha- opzoeken, dan wordt de een dubbele stroom van Maas. En terecht. Want, water de functie van de de toen beperkt, omdat A2-tunnel een prachtige de Maas. Eeuwen lang zoals een kaart uit het overlaat kon overne- er ondertussen veel vaargeul. heeft de overlaat als archief van Rijkswater- men. En inderdaad, bij maatregelen zijn geno- zodanig gefunctio- staat laat zien, bij de de grote overstroming men. neerd.Op de stadsplatte- overstroming van Nog in 1912 hield Rijkswaterstaat uitdrukkelijk van de Maas in 1926 Régis de la Haye grond in de Atlas van december 1880 reikte rekening met een breed overstromingsgebied stond het emplacement Uiteindelijk kwam op Braun en Hogenberg uit het water tot aan Heer en rondom Wyck. van het station blank,en de lege plek van de over- 1581 staat de overlaat Amby. En nog in 1912 reikte de “brede stroom laat een vierbaans auto- van de Maas rondom hield Rijkswaterstaat stromingsgeul van de van de Maas” van Villa weg te liggen,de huidige Wyck gewoon als een rekening met de over- Maas,toen er samen met Toen na de “annexatie” Wyckerveld tot aan het A2. Een ondertunneling België plannen voor van 1920 de gemeente kanalisatie van de Maas Maastricht delen toege- werden gemaakt. Op de wezen kreeg van de Archiefsprokkels kaart die toen gemaakt gemeenten Heer (Heu- werd staat een brede gemer- en Heerderveld), De vaste rubriek ‘Archiefs- een nieuw verhaal, opgediept Regionaal Historisch Cen- overlaat aangegeven die Amby (Geusselt en Wit- prokkels’ wordt verzorgd uit de archieven van Maas- trum , - het water van de Maas tevrouwenveld) en door medewerkers van het tricht. straat 7, 6211 JM Maastricht, via Heugem achter (Limmel, Regionaal Historisch Cen- Eerder verschenen sprok- tel. 043 – 328 55 00, Wyck richting Limmel Geusselderbroek, Wyc- trum Limburg. Elke twee kels kunt u nog eens nalezen [email protected] laat stromen. kerveld), konden ook weken een hele pagina met op www.rhcl.nl.