Samen Duurzaam Doen in 2019 Programma Duurzaamheid & Klimaatadaptatie Samen Duurzaam Doen in 2019 Samen Duurzaam Doen in 2019 3

Inhoudsopgave Stap voor stap naar

Stap voor stap naar een duurzamer Zuidplas...... 3 een duurzamer Wethouder Jan Verbeek: ‘Zuidplas gaat ervoor’...... 4 In mei 2019 heeft de gemeenteraad ingestemd met het Regionale Energie Strategie...... 6 Zuidplas programma Duurzaamheid & Klimaatadaptatie 2019-2025. Alternatieve energiebronnen...... 8 Tegelijkertijd is daarvoor extra geld beschikbaar gesteld: Werken aan kennisniveau...... 10 € 434.000 voor 2019, € 671.000 voor 2020 en € 632.000 Wat doet de gemeente zelf?...... 16 voor 2021. Duurzaam gemeentehuis...... 17 Klimaatadaptatie en circulaire economie...... 18 Vertrekpunt van het programma zijn drie doelstellingen in Terug- en vooruitblik van programmamanager de verre toekomst: Fabienne Bosschieter...... 22 • een energieneutrale gemeente in 2050 • een klimaatadaptieve en waterrobuuste gemeente in 2050 • circulaire economie in 2050

Voor de uitwerking van de ambities is een programma­ organisatie ingericht. Gekozen is voor een stap-voor-stap- aanpak: de gemeente Zuidplas doet wat zij kan, maar neemt geen onnodige risico’s. In dit jaarverslag worden de belangrijkste inspanningen en hoogtepunten tot nu toe op een rij gezet – van drie duurzame dagen tot kinderklimaat- top – met een doorkijkje naar 2020. Colofon: Dit jaarverslag is een uitgave van het Programmateam Duurzaamheid & Klimaatadaptatie van gemeente Zuidplas. 4 Samen Duurzaam Doen in 2019 Samen Duurzaam Doen in 2019 5 ‘Zuidplas we op alle borden mee. In de regio evenement. Ook de jongerenraad en de eerste risicodialogen met de diver- Midden-Holland ontwikkelen we Kindergemeenteraad denken actief se stakeholders over de balans tussen gaat de ­Regionale Energie Strategie en mee over een Duurzaam Zuidplas. Ik acceptabel en betaalbaar. landelijk hebben we het Klimaat­ hoop dat de kinderen hun enthousias- akkoord van de VNG ondertekend. De me overbrengen op hun ouders. Ook binnen de gemeentelijke organi- ervoor’ gemeenteraad – die uiteindelijk over satie maken we mensen warm voor alle maatregelen ­beslist – gaat een een energieneutrale toekomst. Duur- programmacommissie duurzaamheid ‘Duurzaamheid moet in zaamheid en klimaatadaptatie reiken “Als wethouder wil je in je eerste jaar samenstellen. Wat mij betreft heb ik de genen gaan zitten van veel verder dan alleen het program- graag een aantal zaken goed op de daar wekelijks contact mee. medewerkers, inwoners en mateam. Het moet in de genen gaan rails krijgen. Ik was daarom blij verrast zitten van iedereen, medewerkers, dat de raad zich in mei volledig achter Er zijn in 2019 veel piketpalen ge- ondernemers.’ inwoners, ondernemers. Tot nu toe ons programma schaarde. Later in het slagen. Een van de hoogtepunten lukt dat vrij goed. Bedrijven, woning­ jaar stelde de raad ook nog 2,5 miljoen vond ik de Drie Duurzame Dagen, Andere inspanningen vonden meer eigenaren, corporaties: allemaal zien euro beschikbaar voor de duurzaam- waarbij we de hele bevolking hebben achter de schermen plaats. Zoals de ze de noodzaak van energiebespa- heidslening, terwijl het college van betrokken. Het is belangrijk dat we de voorbereidingen voor de Transitievisie ring en het opwekken van energie uit B&W om 1 miljoen euro had gevraagd. inwoners ook aanspreken op zaken Warmte, waaruit in 2021 moet blijken nieuwe energiebronnen. Zo gaan we Ik ben verheugd met deze positieve rond duurzaamheid en klimaatadap- welke wijken als eerste overstappen samen stap voor stap op weg naar signalen: Zuidplas gáát ervoor. tatie. Het raakt ons immers allemaal. van gas op een andere energiebron. een energieneutraal Zuidplas in 2050.” Niet alleen volwassenen, maar zeker En de klimaatstresstesten, die laten We werken op lokaal, regionaal én ook de kinderen. Zij zijn de volwas- zien welke risico’s er in Zuidplas zijn ­landelijk niveau aan duurzaamheid senen van 2050. Daarom vond ik de bij hoosbuien of extreme hitte. In het Jan Verbeek en klimaatadaptatie. Zo schaken Kinderklimaattop ook zo’n belangrijk voorjaar van 2020 voeren we daarover Wethouder Duurzaamheid 6 Samen Duurzaam Doen in 2019 Samen Duurzaam Doen in 2019 7 Regionale Energie Strategie

Als gemeente kunnen we de ambities gaan we ook met onze inwoners in ambtenaren op excursie naar het op het gebied van duurzaamheid en gesprek over hun duurzame toekomst. Kronos zonnepark. Dit grote zonne- ELEKTRA & klimaat nooit alleen realiseren. Voor een park van 22 hectare aan de ­Bredeweg succesvol resultaat is samenwerking Zonne-energie is in oktober geopend. 49.000 zonne­ in de regio nodig. Niet alleen met onze Zuidplas richt zich vooralsnog op het panelen zorgen samen voor duurzame WARMTE buurgemeenten (Gouda, , opwekken van zonne-energie. Zonne­ energie voor ruim 3.500 huishoudens. en Bodegraven-­ panelen en zonnevelden kunnen zonne-­ • De gemeente is opdrachtgever van Highlights Elektra & Warmte 2019 Reeuwijk), Provincie Zuid-Holland energie omzetten in elektriciteit. De het project Zon op Dak van Land- en • Start plan van aanpak Regionale Energie Strategie en de waterschappen, maar ook met grootste uitdaging ligt in het vinden van Tuinbouworganisatie Noord. Ook de (RES) maatschappelijke partners als energie- geschikte daken en het ruimtelijke inpas- netbeheerders Stedin en Liander zijn • Start Zuidplas Aardgasvrij coöperaties, woningbouwverenigingen sen van grootschalige opwek­locaties. hierbij betrokken. LTO is gevraagd om • Start Transitievisie Warmte (TVW) en netbeheerders. Samen met hen te onderzoeken welke agrarische da- • Uitbouw Warmte Samenwerking Oostland werken we aan een Regionale Energie Inspanningen in 2019 ken zoals stallen en schuren geschikt Strategie (RES). Die beschrijft hoe we • Op 18 juli ondertekenden wet­houder zijn voor energie-opwek uit zon. De in Midden-Holland gaan werken aan Jan Verbeek en de coöperatie Zon op gemeente Zuidplas financiert de ener- een energieneutrale regio in 2050. De Zuidplas de overeenkomst Locatie­ giescans die nodig zijn om een goed ‘De grootste uitdaging ligt in RES laat zien waar kansen liggen om gebruik voor Zonnepanelen. Vier beeld te krijgen van de mogelijkheden. energie te besparen en op welke nieuwe gemeentelijke gebouwen zijn geschikt • Tijdens een intern werkatelier is in de ruimtelijke inpassing van energiebronnen we in de regio het beste bevonden voor zonnepanelen: De kaart gebracht op welke plekken in opweklocaties.’ kunnen overstappen. In het voorjaar van Kraal, Gemeentewerf, Wolga en Het Zuidplas ruimte is voor zonnevelden. 2020 krijgen de gemeenteraden een Blok. Deze grove schets wordt in 2020 nog eerste concept voorgelegd. En uiteraard • Op 2 oktober gingen raadsleden en verder uitgewerkt. Samen Duurzaam Doen in 2019 9 Zonne-energie Alternatieve energiebronnen

Totale Energie-behoefte Zuidplas (in TeraJoule) Alternatieve bronnen

7.412 elektra en warmte 7.726 7.209 6.844 6.543

Mobiliteit In 2050 moet het aardgasgebruik in Geothermie ‘Eind 2021 moet duidelijk Warmtenet Elektra-vraag Nederland nagenoeg 0 zijn. Dat is afge- zijn welke wijken wanneer Zuidplas is aangesloten bij de Warm- sproken in het klimaatakkoord waar ook te Samenwerking Oostland (WSO). Warmte-vraag Zuidplas mee heeft ingestemd. De over- van het aardgas afgaan.’ De WSO onderzoekt de mogelijkheid stap naar alternatieve warmtebronnen van een gebiedsdekkende regionale Nu 2025 2030 2040 2050 betekent een enorme omslag, zowel voor Eerst onderzoek warmte infrastructuur waar zowel onze de infrastructuur als voor de aanpassin- Het ontbreekt in Zuidplas aan een grote glastuinbouw als een deel van onze 69 Warmte-opwekking gen in woningen en bedrijven. In 2020 warmtebron waarop alle wijken aan­ inwoners van kunnen profiteren. De wordt daarmee een begin gemaakt met gesloten kunnen worden. Welke moge- afgelopen tijd is de warmte­vraag in Warmte-import het project Zuidplas Aardgasvrij en met lijkheden er voor welke wijken en dorpen kaart gebracht en onderzocht de WSO Elektra-opwekking het document Transitievisie Warmte. Eind zijn, moet onderzocht worden voordat of lokale warmte­bronnen en restwarmte 4.311 2021 moet de raad deze visie vaststel- er keuzes gemaakt kunnen worden. In vanuit het Rotterdamse havengebied in 4.929 5.289 5.539 len. Dan moet duidelijk zijn welke wijken 2019 zijn diverse onderzoeken gestart, die vraag kunnen voorzien. In juni 2019 wanneer van het aardgas af gaan en wat zoals naar aquathermie (warmtepompen is een eerste verkenning opgeleverd. het alternatief wordt. En uiteraard kan op basis van oppervlakte- en afval­ In 2020 moet dit plan in samenwerking Industriële Duurzame warmte en zo’n visie niet opgesteld worden zonder water), de haalbaarheid van geothermie met onder andere de glastuinbouw, de restwarmte energie opwekking intensief met inwoners te praten over hun (gebruik van diep liggende aardwarmte) netbeheerders en marktpartijen verder ideeën rondom duurzaam wonen. en de mogelijkheden van het gebruik worden uitgewerkt. Aquathermie van waterstof. 10 Samen Duurzaam Doen in 2019 Samen Duurzaam Doen in 2019 11 Werken aan kennisniveau

Duurzaamheid en klimaatadaptatie zijn tiemarkt in en rond het gemeentehuis. te voeren, een gratis dag rijden in een veelomvattende begrippen. Een breed De Drie Duurzame Dagen trokken in elektrische auto en een mooie duur- spectrum aan onderwerpen valt eronder, totaal circa 350 bezoekers. Inwoners zame lamp gemaakt van Petflessen. van aardwarmte tot afvalscheiding en van Zuidplas konden zich onder meer Er was voor elk wat wils. Volwassenen van wateroverlast tot warmtepomp. Om voorlichten over het verduurzamen van konden zich op diverse terreinen laten iedereen over al die onderwerpen te hun huis, de gevolgen van de cluster- informeren en voor kinderen waren KENNIS & informeren, motiveren en inspireren gaat er diverse activiteiten, zoals springen veel aandacht uit naar communicatie en op de energievloer, poppenkast, zelf participatie: van informatiebijeenkomst tot ‘Jaarlijkse kinderklimaattop Petflessen tot kleine snippers fietsen. COMMUNICATIE nieuwsbrief (zie infographic pagina 13). zorgt voor nieuwe Ook kon kleding worden geruild op een duurzame ideeën’ duurzame markt en ideeën opgehan- Highlights Kennis, communicatie en organisatie Drie Duurzame Dagen gen in een wensboom. In 2020 komt er 2019 De gemeente Zuidplas heeft samen met opnieuw een Duurzame Dag. • Ingebruikname duurzaam gemeentehuis het Duurzaamheidsplatform Zuidplas de buien en wat zij daaraan kunnen doen, • Drie Duurzame Dagen 10-12 oktober Drie Duurzame Dagen georganiseerd. de gevolgen van de energietransitie Communicatie basisonderwijs • Logo, huisstijl en website www.duurzaamzuidplas.nl De start was op de nationale dag voor en de kansen en uitdagingen van het Ook de jeugd is niet vergeten. Zij zijn • Kennisniveau van de organisatie is vergroot de duurzaamheid. Maar Zuidplas zette duurzaam ondernemen. Er was ook van ­immers de huizenbezitters en con- • Uitbreiding programmateam met nieuwe expertise fors in met drie dagen (10-12 oktober) alles te winnen: een cheque als start- sumenten van 2050. Zo kregen 12 vol lezingen, activiteiten en een informa- kapitaal om het duurzaamste idee uit basisscholen tijdens de Drie Duurzame Beki jk de webver Nieuw sie sbrief | e Duurza 12 Samen Duurzaam Doen in 2019 ersi e am Zu ebv si idplas w webver | Novem de k de sie ber jk j jk de webver 2019 Beki Beki Beki 2019 Bekijk de webversie ber 2019 ber 2019 ovem | Novem November | N as dplas | las Zuidpl Zui dp | Duurzaam Zui urzaam sbrief Nieuwsbrief | Duurzaam Zuidplas | November 2019 | Du Nieuw zaam sbrief uur ieuw | D N ief sbr Nieuw

Laatste ' duurzame n Begin oktober ieu gliml stond e ws' ach in het grot en ... terug op teken e evna n e leerzame het eve met .le.u.kde ez eDnr grot ddua ur..z.am.e.n.k ti.jn kwW iestenu'd ws' e.e.ine. Duuenrzam e Laatste ' gen neer ie Ik u e zijn met grot op scholen, wste' . zet Ivko koirjigkn e lsetaatleukem et eene Dagen wsie' u zetotnetn t zettend I k g keijekwl eezenst ke en (DDD) uurz waem heebb( DnDD)drie (DDheDe)fn. veonn e(tDl DDda).gen tend olemu . Ik okatofwbdeisr steolnedn ind het teken vaennij dd e Drie Deu uDdrazrigaeem ne Dpagufteb vnlo ic(oDirotgDnDtz)e.t Ik kijk meitn e ekno rgtrote kijk met Begin ieu e tDDavugiuernrz aleem tzijidn leuk deeh zetiejed drie eit voorgeleze e tijd een Laatster z' ame n proDgagrdaeenm Dmrie coklolergt ee en gine oknm oo r mt in kokr teen tiejd h de rteieeft ogenetzneettrend leuke en drie on grote glimlauchn teeerurg t op het evne vnDat.un iuWn r zkeoa zrmtijenH aienti ns taaets gt eowm ec oelsletge‘i n hle cuoislle’ g dag eren. tzet du in eh ezt etettkDeernie sstat oa mt g evw oweoasr Hjoteentagm e eHnet dgeezhe aledu k en Het tend leuke leerzam steo ndda gen ndee r te zozéemijtnt e ina aen veelr epruebnel.i cgi teenite trweee argesnen n. erereownm.a Hs eete cnollege nh eeft vdoaogregneleze ncolleg en oktober vanD uut.r zWame e g ewee gearndlclaeitge it theertdag te otreudaadmg. en om dedzee zat e heef Begin rzamtekhe eDnt r ieev en staat tezpa utbli aacznoa tlle ggeahdaed z heaent de zatNerodga gmte waamaas l een leuk en erdag t voorge aatsteu ' opte srhuchegto olepn , we h geeinbw beteeennse t vegine nrv eleerietzrli enng.en ‘dine huaisd’ ena a’sn aan hewt et &s grot was lezen L u ach in Nade D eD ztiDjen zet p tublicit de adhd euanis k’ gehdank ed diean rhekg eiobnbawleeen uw e dank een leuk dglimsltonadf wisvsaenle . n nWdes etpara otgvreakemoeli nmt da voeon eg rne j oh‘ine g en oued . Nosg mgraoat lsd ge rote e dna nk a amne heegt teehamo om deze daaagne n en ' deavgeennt in en vier lezeinng .n !Ngroogtmaa!l van n! nale en het e oktobleere rza mtheeket n enheterbgnbp iuebn l icit g‘ienh haudi s’ wegrneo to nuidse dtie hebben mheoelpgeeghrooolpt entde!ed erenbgoio wet lpen! team egin op neleenre, t etzwe izj enze ettten éns tara ant aljloen Ncgo olglemgaa’ ls aecnh mteerege is vanS en we & le om deze B terouinpg h secthno.e Wer veelel zinhgueisnv’ oooeru gdi.e neeime ehegbebholp menakoevn eier eam t de reoguiwona en dagen ch n nepnvor iogegr rha‘eimne mla eNno gmaals’ s nd mt het malek uetnn enis, groon vaend enb we wet aatsgltimla ondd ageevent tebnned n jon a gvl le ecol llhemegebaebgeeholpe toe. Dera hnesitt heotp hdieeet m awkaentSt groot en st a fwisshelbe vékonoo nard aoenund w. ed nieie nt iaecthterovero lpe uneno, pwarunzdatirm uld kert a dnrsuitk op hteeat mm iae kd iese n dvarun kd e regioonuawle & L leerzameh et, wee zNetaz eDttPDenDla noenl ’s ben . Ddaraukr omd wruakn t dHeij evalinjk eghi ettransit Stoepdenb ober op neet r te mlemzian genc oolleggihaee b leun deene ,ne irsg ieet nergiedte enzearl impdaecthet zteiean mi.s groot hene tw me waeten okt scholenneer progveirneaer rgi ejao lnslegtr atedgieie nevemrst etteoroervk .d eeD ewr nea rnutdime telij kdeeD ime vpnaanc t vHainj de env Haenrijg zieatlr a nvsaitn het ken otepr ug n aaenn ergs niet acht nen, énjk vera oinmkkpeanc. tinvullinsg Orovkkeernm. u impact va dnde e energi van de Begin en én voohreel evne iewel eon piegt. Dala,e wruoamnt risu ivDmaetnen lni eistt eOgveerlmitroukaldkaennrg .aeinatvnuglelintrgo kkeldnl.el iHnrg ij vzanl het team Stedeetnbouw & regiona afdwaigsselehnebdtb een nog kond a tvoe.n D, e impact aanelgijkej kr ert kee ilnijkveu aan ransitie le glimlach wte zetNa DDD collega’ neeermovter iemli pjzkaeoc talasa nOgv ermulde elijkiejd hellipj e gveatnr ozdiekekn.en is groot Palalen orlaotgeige i aevcehrst tleurknreuenim étins Dteegnenliijkeirnrtui jdihm eht etrlupmiement mdee tr udiem rturuimimttenlij kmwei keinktevluinllgin img pact het . Hij en neer ogrammr ga ie wste niet Dee lijke Overmudled herel pden RES de ont de van zal we wet leerzame pr eanaenene Trgijideoepenngr stioaeovvtee.e .rDn ,a tzaoroamls in hekte Rrt niEjd Sm eptroces. procesd.e mtelijke ruimteelijke zien. het team en schole n, én k ondheeel veel hrueimtDéeOnv nteeisrgm euhliljedmelpere t s. ogen rui eeijrkset impacitnvullin Stedenb op ten nog e n aecehmt tDee rkies n b ezoijed k proce zoals de ontwruikimketleinl g het g ou wisseleNnad DDD rate gniiWetie ve rst lijkerht et RaESan ogen den de k de het ing van van de w & af te zet sPt lanolog . tDoeza.iajnro Dmzeue nginneisig inh elpen het K eigene igen eigen oge ontwikkel ergie weT injdiettns heités bn,e tzoaelksij d a oaSnp p hroect eKsr.onospamrekt rkoonnogd aewsvnpee wanm,ree tme tz eoiaglesn ogens d dee ruoimm telijke impact zien. neer en l veerlgMieoidpgdaeven RE ons landsckwoen dmeent k kognadven,w zeorakel r e k ohnedeeneneneemerken ngine hobepiet o pnrso claensd. schoaspp. waGrekr o ohtsacph.aileigoep gearngveierngo,ipeopgav en,s tzroijdaelsn bdeen dioeenu tewwedirkskteling van het nog egie vWe reDs atzaijrnzo omzaut elisng eigli jkerStd mheot eKtronkonden energ G ernoeot we meketrk DDD rat . én REaan koennd ewnreo eontsecrghiaeoligpe schaliggeaan erg eigoemn het rste Pl asnt olo nieMt iddehnegt ebbehizeotde mk oerteono wskep a zrok rg. vGuldzigo aranpakkne. n. terdam-Nieu zijn ko dgee ene Na eopijgdaeevrnkesen n, in n Ks landscrhoaoptschaligaea ngpavkukledig 7-8 m-N ei enuewregsrtrijden rkereuwd de ruim veel T Voo oph oet G schaligega kken. el R aotanptearkda W n ieopgbeani e, m het telijke energienergi vers t zoazrlsu iintiakgaijnk enrodn oswpaeror zoot rgavauanlkdpkien. gRrooetp ketne.rgdaaam-Nieeurwg e ven ,o impact heel We z ijn Kdstecnhv aiGnp.dt g Hot el Hotel Rp o7t-8 zijgn aan wstarrijmdten dzeo eaewlrsds te zien. nog VKo bionerzudoietekrbkijk ieedhn edmlat noviendt .op 13 a onaponvp ember ina Vlka anlk d HevVora taVnla kl ke sgHproaotreeinlg R. ot.te eWpr de7a -8m -Nieuwerkederbkenieu de ont pgaMvheidntd, engop oknlism aat zorgvuldi 13 noinv VVeamVn bder van van gro visiez ijnva enr g erne wikkeling PlanoTloijgdiens aiamn aattowpe vtoanp Zuidplas plaadanet srd ,e wr aaring elene rlinggeen n vanrin ggroepin 7gi-e.8 W gea ani strijdeexnt omn ahaert van zKbuiiensdiget rkl laennd schap 1v3a no vZeimna bVne r n lere irnlin V spar de e e, het e zijn em eone tmveinezdostr tgovpuldig in uVidptlsa,l sewe laerlaeinrgilienne enrgeiregbieeaenbneeer sgrdpgieiebrb eestrpaanrsiint go. pW e zijnw aermg tbenieuwd energWieo beebzsoiteedk k eoinjk sem nedwe set inno ivnantioeverla isd pe lewa aoapr ihne tpv galvaenab aineite dd v vaann deV alk eHn ot eerst e-mail hetVnoaoaruorpi t en 1v3a nn oZvueidmpvbaeatrt s w, aarin h edt g eb s, waa ieed vel i sRieo eten de Middengnaar ddee id iedeetë tooenpp ë v nan dezep glae sind,ieeerva otei peg i!edbeieed rinva lne eer lpunratnsbiet r i vtaenrdamer-nee, 12 basisscholen emrkoliemtaa platsie ve he gt ebie st intgen ddane warmt Tijdens zu Kininigd vindt Zinunni doovvaaenmp blaea top op het sen t de voap n ie visie ext Niearuwe zijn ied meveasnt 13 idedeezheer agt teien! er gebielavdaa n decendmtee tnutr uarnsitgeerorset pi van dena rkerk e kijken edn top op deze goepn at e schet sden sevna evn ap nu ? S r de op de e-7m-a8il de eerst W VooruDibtee st vaine ve werktite S! elcuk aani ede! eee srsctheee stscchheeltatsaetns tvane dneep truranntesnit ie veiesnie warmetgxeta,earnne e Dkelimk kooadmaevt eieindndne ditneenë monZvauaaitdnpdlaegsined neer aie! eedrset eerst dte m edio l adaetscteem bgeiedbaens paereinrste strrijden Middeinndgeernbaar vdaen ieve lcuk daeea ne erst Nanny ednewacht tuur ddee i vagn. de naa om K bobuouwwmtte Ceoasptr lijna na amdnea zeeae n dciercnulai rSe egaeamneente zeent Nzzeaetn tN nNyaa nnnn ymy d eed iloa atsiot?e d Speucnetmenb eorp een e W-mea il het ek iejkne nd C t anr lvijn ndgeenn ewraet rwkter aan ene z etnv erschijnbuijtnt med . uur dan zijn erg best gloeidneeieëuw inen ow mveaabtasite duu rSzealacmiurekzk ugti edSmnpetleaeles cn.untlk.o Ok ovekr vsvec ehrdsriejscn chthijnet nmweadcioht decte?um iStbter de eerste externe benieuwd Voorguiltodeed komende adeazne ee nci rcuelalcuk . Onol.ka O aomnke t buit enwach naar De nmieeeustwvan aan eweenrkt cSircguemlaeie nnal.ls O. d dee de buit naar tuur dan een e-mail naar indernkileimuwaastb Criaer fl.ei jWn ild jen jo uw duurzrazgaeammzeu rneiednie ptul ws dedlemlne enmt mete dteee brusitten wear cht? S K nieeu beonu wt maawnebs ciitwiterce durkulatuire nigeeudwmdesele lenen n t kijks chet . Nawnnsidybe Yreiëaenpf.we w eeebn e duurzzuaiadmpla s. e en Ik sueitn van best kdoem ednndieeu.a aWn urwza daumuzruaidanpimnleaiueszuw.uwsis d pl zt!et naar de NDaen gloe . Wil ilj eje d jjucoiurucwula ire kNijka enr ny r uit. transit naa r ny C awrslijbnr iemfaandeen duurdzauaumrz as.nl. O ! Ik kijk er ndaea laa ie visie bouwntieuYapde. websit duurzaamz aam tegmemoeotek tv! eIkr schijnt tste punt warm Kortnoimeu yw Yea gpa.ial nje wjoeueew r intdeuruerszsaaanmte maandieeun ewteng teemgeometo! eIk kijk er naar uit. en op te, gloeNkdoamnenn . W te maannd s delen medio de i van D e Carlijn websit jouw eressanmamaanadneden met decemb de Kort . il je weer int e e de buit er de nboieomuuw swt bnYerieiae upfwe Wgaan nt enwacht eers Veel leeosmpg liewaezfae.i enr interessant ? S te ext NgalnoKneodyr t weer eressa tuur dan erne . an weer inteinrte atie een kregen bezoek van agpa ssant e-mail Veel nieuwsbwrYe er weer e maand naar Fleaebiseopnmnl e le Beosspsleczhiieter en adaatipet KoNVrtaenenle yz ier gaan taepgteamtie Programmamanager Duurzaa m h e i d & K l i m aatadliamaptadtadtaiept oet! I wez ier er & Kli&mlim aKaat k kijk er leeosmp leBosschiet & K naar Fabi eel ort ne r r D u urza a m heidh eid uit. ennVeF BKabien ger Pr ogsrsamchmBieoasmtsacnhaiet Duteur zaamheid Program ele esplezri e ger Duurzaam mabmVieeanenl r F ager Bosschie rog rammamea Dnauurzaa P mamanagemheid Fabienn & Klimaatadapt Dagen bezoek van een van de College- voor een plasticvrij Zuidplas. Zij wil van De gemeente faciliteert en stimuleert Program atie de burgemeester,

e met & uur aan websitNat het onze en vul het en dat erbeek conomiesi te een een wethouder of de V E de jij vindt tig Jan op de e met regelma Circulaikriejk je waa&rvan Ontwikkeling nieuw logo te, websit je,u ur leden. Zij lazen voor uit het boek Sem en Zuidplas de schoonste gemeente van deze initiatieven, waaronder twee infor- lance eHrit onze eene n Nat n eaeamn eid, & ek weet duhse t Veer be Neem t omf et vul het e Jan nl.E wcoenbosmiteise it e en dat Nieuwe website! te! Droogtonirzee de v&indt lDaunucrezearaedVmre,hr Cbeirecku la porpoe jne cNwaiktukuejilrji ng, ig een te! JaHanti tte, zuidplaksi.jkmjei e ont t aan ebsi te! ebsdi, lancveaenr de, &W ee Eecno no i nw aanr vvaunl hregelmat Op 10-10, de landelijke daeg vwan Duurzaeambhseiid, lancweerde Jand Vage rbeekte o, nCzierc wuleabirsditueu mrzaeatem jies ,ite e Nieuw w n Dueu rzaaDmuhureziaamt,e hD &eroia dHor,migtt nl. Neem ofo wpse idteet s neem dat het & Warmtee, W atdear,g D vraoogte v&a nH itt,e D, rCoaiortcegur&la Wire Ecodunuormezeaieane m eknijc k tNj eDa etu ur & du jij vindt informatie over Energie landelijke daeg, Watere, W nl.l inNke em jpe roje . waarvan ig een N,i deeu w Welijakurem wt arlmantdelijke sd. e Hdebe si twe eeenwt jevik,ukle hlientg a, an Milieu. Bekijk deO ps it1e0 v-1ia0 de link dnueurrg zliaenN a&dmeizuidpl&a sW .dnel. Nemenzmeuri zdgeaipealn am kziujdkiudjeup rloza pajse a.cmt o Nifna onnyt neem regelmat over E, de ie duurzaadEuur e via epnro. e is dus ormpraotije cten. Heb jev ieaEe dne ed rluginukr zadaem oliv npekrr o jecsdtiut jeou fre zweaenaemtj e, wsinatawarvri kakne jlijn vgi,ndt dat het met jouw duurzainmf e Op 10-d1e0 sitoev er p 10v-ia10 i,e je e eHne b proje.ic sDt ien ont Bekijk ie Oscitteen . Heb en. de De site dan neem regelmatig een hier thuis hoort, Mstiuliueru .het doarnm naat ar Nparndonejey . Doerm saitte ciestNk iajnkn onnyt.wm iNkeka enlnihnyegt, dus team. in fduurz aBmekei jk idnfanp nroaj eaBr naar uur ons kijkje! met jouw uur hrzeatme het dadnu urza, st gemeentesecretaris Milieu. , st duu thuis hoojrotuw t, sMtuiulier u j.ouw hoort Tilborg hier met hoor Holland Ni huis met thuis Duurvzana am nigheid van Nieuwe website e! t ie met huisstijl euw kijkj hier hier Jtaena m .Midden- e ons websi Teamrgi l lem ienst hoedarealisalts te!ng Teakijmkje! Duurzakaijkmje! DuurzaTailbmo Wm. n die de A Op Versterki Duurzaamvaon se rtketa I bij ie. in 10-10 Team eam TilJnbaongrg ptat , de landVealnaf 7 november versterkt Willemn Jagn van TilborgT mon Jsa tne avmaillne. m v eMrsitdndmeng-eHvionlglashndediidd. week gerust informa ijke n Wgil le W bne-rHs tollaO danig ie van ada bekend tie Hij is wedrkazga am bijV de Ormsgtevirnkgsidienvsetr Msteidrdkten-Hollaenrkdt Midde de hiode per Maak Saar geven positieve energie. Nederland maken. matieavonden voor bewoners. over van Duurzaavember versetdriesnstterki baIninj digieh eduurzareaamelnis at Klimaat goed Milie Energi f 7 no ersterOkmigevinVg mgevnionvg eshmedoiiedd.n ded ag &ls hij u. B (ODMeH &) a Wls adviseVuar ndauurzaamVmheiiddb.i ,jI nd ed ie hoedadneig Ohe.ifd I7n die lisbaitji e vanie. A is Jan? ekijk de armte, 7 nlaovnecmebebr ij mheanida de wreeaek tweep tat met siotend ersteunt hij ons Htw ijW eisea wdteargkezVnaa apnmear f weekd buiuj drezera draeea Vlisdautuiwerz ewvaeaeakrnmk bzh iajp aeamrd viseur ada d in Willem jouw via de er, Darodvoisgetur n Jpaern is als atoien.s A ls bekerdnrecht st duur link duurDzMH) als is weerk zaaamdav igseur Hlisj dVaegrebandeaep Khtliijm aat ed mgeetru hier zameh et Programma Duu(OrzaamahmeziduH &ij K loimnsa at wat&alesd e Ha pitttatie. tAw eKelDi mMaHa)t & k onDzu egu orinzaaMmohMoeiadak thuis project eunt hij oeni,sd C &i(rOcumlaheiedu endt bm eisak heinj d vwane bsit hoor voormalig einnw.o Hneer bvo and Merosotrdre(ciOdhDtp iMlsa Hhsi).j goe dh ijb ekend inis hriijsr tgeo cht gJearnu?ms takeen met kijkje! t, stuur je een Duuenruzln.a taNmeherDdmrue ucrhzat a EcoWnMoiallmaemki e het dan t Progrdamuumtr azW earilsaletmm JaMno?ao M aaek egonenMr dueosPotrodgreJrmamnei?nt w onekre nneisn Zuidplas. Wil njea kaern nhise maken moewnodner van r m vaent Wkil liejkmje je Natuur Nanny ig in Progr apmmrmoajkeecnt hmetakmena liog p dil e & een afspraak. voorma.l Deh ejet kenniigs inwone of wee W site en Wils ite is il je kennis vootrje, waar vul he ZevenZuidplas. voormalsin. Wontwikkelinguidplas. van t aan interne k. Z spraak. jij duurzaamzuidplas.nl vindt een afspraa Zuidpla , duafs neem dat het V afspraak. een regelma ersterki een tig een V ng anaf 7 novemb Team Hij er ver Duurzaam is werkzaam sterkt W (O bij de illem Jan DMH) als Omgevings van Tilbor onder adviseur dienst g ons team Twee radio- steunt duurzaamhei Midden-Hol . hij ons land het Progra twee d. In die mma dagen per hoedanighe voorm Duurzaa week bij id alig inwo mheid & de reali Zuid ner van Klimaat satie van plas. Wil Moordrec nieuwsbrievenadaptatie. je een kennis ht is hij Als afspraak. maken goed beken met Willem d in Jan? Ma interviews ak gerust SCHOOL e vers andillen de w or las vo idp Dat Op 13 november kwamen meer dan 100 Het energieloket van de gemeente vers Zu e. boerenl zetten e te in ergi van over Participatie inwoners Zonne-energie vers vers Zonne-enereegni en ling d ngen e het gaan e e and gem stel oen oni wie willen de urzam doel Gr gt jkhei w van het boerenlaZnodnne-energZionnaen-ednergi las van ed ne dakendu et i over boerenidlp vooOr e de h ber je zeven te Zuidplas willen boerenl willen te Zu LT isch van in her , del de LTO en de gemeen het idplhase t een zetten Drart ng gevat, dak las ven van te Zu eomor de in gie. en p dp rij Dui idelijkhoemid agrarische daken gaan inzetten voor de gemeen van de g v gaan ener ag vaenkki o u ondu 2050 O en d aan in eznetten n e ling sam Zui e bed n doen in e eneLrTgie. Dat aken g LTO eg diea.k Deat urzam stel opw rt ‘Zon te eel veel rollen opwekking van duurzam ische d e iesncher du doel en eko ject een isch n d aardgasv mroiet erlijk zijn ijen agrar duurzamrar vinagn van , de Grois, ro rar ei nog uit Er part is, kort samengevat, de doelstelling vang van ag oeklsintegll het gt p gem ag kl te r is wat zijn pwekki de wdek engevat in behret De een E n het Goroene engevat, op Groen p dak her t’. 100 ts d over woningeknri jgen. markt of het project ‘Zon op dak i rt sam k in hrte st am n o dplas , an rt. gesprekl ege wanneer te rijksoverheid,duidelipjka rt is, ko op das, ko b‘Zeorgt Zui rijvenHar d ech jkhin ei ngen de erders, en en Hart’. De gemeente Zuidplas herbergt ‘Zon i laso jheectr te bed eer sl cee i om oni miljoen ECN n et project Zuidppr een e nu m van odu delregio w wie dgasvrij voor behe moet bedrijhven, eente het rijgvemn, arisch deel pr makenje v an over legd net Die en. gedaa Dan meer dan 100 agrarische . De gem e tb’.e Dde agr ein waar ie Duiin de aar ? Hart’ agrariscHhar n1u00 kl erg zeven en, naar waarvan slechts een klein deel nu an 100 n d deaenl ts een en d oevn erwarm opwekd elijkheidd e wegge naren. aansluit meer d een kmleei er ech ijekhei boer hen de ondouniderzno eokm 0 rzoek Benieuwd energie produceert. echts sl rt. deelk t awae rdvgoovare sel vri doe 205 gemeent elkaar van sl van ducee Dui met is nong ge mnoet daken in huiseig oep onde waar uceert. waar pro in gespr ege je wEro tenn i wat erlijk rollen en lezen. ie prod Duideligjike heid over om l Door , willen zet vr oworielopig uit zijn goed t hier evelingernt . energ ener rek te de regio tjek hweaid nE noeevne r 4.000 Er , en po Door met boeren in de regio in gesprek te in gesp n in amakrend gasgvaarniidienl i n wagornairnisgcehne wekkewn.illen ijen heef aanb rap de regio lege vavneel ondu deo zpe venvoteo rk rijgteen . , part n NO et kinderen van 4 basisscholen bij elkaar Ander voorbeeld uit 2019 is de inbreng Zuidplas is het Duurzaam Bouwloket. eren in obmoe re n warnm gorep iwsn enko g ek dakend oerno oomm. i eljor e op rijksoverh meiadrkt zij T met h gaan, willen we hen warm maken om legme et bo aardgamaskmveenrt ijew ew heoni de E moet dat isa0 osvmr ij eit de lijk ier Door hen warmD oor van voor onederz woat zonnest k iana 2re0d g5 ricitvoor brengen duide of komt je h daken in te zetten voor de opwek van we Er is nog veoeplnw o, enwkdi luleidne lijktheenid over wwiean u itzeierlnij ngd te beheerders, en die part an, willen r deg aa e zet dak wenoningen ruimtroelllekt , net ook mhoeet t al CN kun ga zetten voo in zt oek en voorlopmigiljoen laaten. Er ziwjne ggeleetlkeanar Die en. E en zonnestroom. Een voorlopig onderzoek in te wanneerrl owpaigt monodeet rdoen oEm de zeven te krijg ibdi,j dakren . voor we aan daken en voo daken ronom. agrarische0 00 j genoeg udegnes meen zijn aansoluf it ged laat zien dat er op agrarische daken room. Emiljoen woningednas kuteiterlijk ino p2050 a4a.rdgasvri de rijksoveirjhene iosfpe daigireet ijnean en nhaeat r Dan zonnest agrarisczhoen ne dat er voor wekkde vno. or huishopart e mn haur kt elkaar zoeokp dit wd? voor 4.000 er op 00z0ien Er zijnis roomlle n wope gteg eleg willen eheerders, ed opk zijneolennd eren Benieu genoeg ruimte is om zien dat aardgavsovorirj t4lea. aktr ijgen. e eit gen, netb Door dekekne gndougideeslcijhihkiter gen. nog Zonne-energi laat e is om ruinm.t ricit nten, e omntoeten t of gaat huishoudens elektriciteit op te wekken. ruimt weggelegd o vpo toer owdeeg krkijkesoverlehketid, teg ebmreene en. Di C hzNoe nepnfaerptna aansluit t lezen. genoeg riciteit gen dweinllse n ook enar we itenT.N EO aanbevelinpor bij elkaar te brengen, willen s elekt behne,e rders,b imj ealrkkatapra rtiejenn huiseig aanslu van mdeatan e nprorjaecpt e e versDoor partijen uishouden gemeentetne, bnhreeutnisgheou ijen daken hoept elkaadri edaadwseernnkak eaolijrmk g tekunne het tati van h bij elkaar part of die en gvoeodr al rzoek ook ht.i eHDreatn ap te het we ontdekken of die daken ook partijen en huiseigenna Droeonko. rD ie moeten duideli jkz ijzni jn of w heie r ondeplaat len jwe d? een boerenl Door of die dake htedtekken schikt e hne eft t en. Beknueienitu sne aatad LTO daadwerkelijk geschikt zijn voor het dekkene n goed op elkvaoaorr oa nansluiten.g EeCN panreTt lNoefnO op he elingpane . im e gem en d we ont kt zijn we al die en aanbev zreicnit. start Kl d , e gem and die jk geschi en of we zonnepa knosmluti tmet dit poretl elekt jn j last ag eente plaatsen van zonnepanelen en of we al dwerkeli TNO heeft ehlienr doanaddewrzeorekkev alinjnka ar gedaaana en at n ohge t rap van waar zi wi rarisch Zuid daa zonnepan ospe hne t ct jeg ahier t en e daken plas w panelen ook kunnen aansluiten op het n vank omt met aansblueitpveelanlaintgen. Benkieununwedn? pDroakjnuen jaar esstestecnh ingen de op gaan illen plaatse en aan n odoitk Het ogen str erzo om slag d wekki in gaat nog dit ook kunn gaat nog t. al jn nd str beel van ng van zetten elektriciteitsnet. Het project kun je hi epro hjeect trappapnoelret leezietsnn.e zi o neer in e. is, duu voor panelen t. Het ricit r is over e s één tati kort rzame jaar dvaen start. riciteitsne elekt art. codi 2019 . E er em Het i k en samen ener elekt st in d s extr en Adap j h gevat, gie. Dat start. van si Beg er s al ogte. hed jke Ri et proj de do van jaar ri evo i oor ro i het ect ‘Zon elstel jaar en tg aar d d aar mtel tijdens de Kinderklimaattop Zuidplas. Zij van bewoners tijdens twee participatie­ Inwoners van Zuidplas krijgen hier gratis Har op ling ui last en etsb Rui ssen van t’ dak van ie etsb tte tu en . De gem in h tat kw over hi kw lan lgen een et Gro ap te eze . meer te Zu ene maatad een ater van d tap rakengevo maken om dan idplas Kli gem w Del de te en ken 100 ag herb n de ijgen van het afspm iër er waar rarisch ergt ogen waar , kr gen it vat o aar bep van sl e bed al stressteste t zijn last en u om en tb ven te echts rijven Strzeijsn stesetrezonch gen wij br ties an zich nter of ener een , sicodi ond omin en bi l hed en i en gie p klein ri in 2019 r is str slag am tap over ng f te m roduceer deel n en Beg d.t Eatie over neer d e Del e i o rko ng, t. u ogen aataderap s er e beel d t tral der en o romi ringen: al Klimtgevo is alte em in van Di an per vo op risicodi esstesten ui e gaaerm een or extr te. Het is één e. ecen tici te Door Stresstesten en risicodialogen en zijn str waar d do og en tati d an ast (overst verandervoor kans met 2019 zocht kwetsb , last dro hed Adap maatveter l en daa boeren StresBsegteinsten onder en zoijvner en aar ijke jk en kli p over limaat de gaan, in d. Er is omingater h liattset etsb mtel et Ri o k en willen de regio BegSint 2r0e19s zsijnt estsretsestnes ten Klimaatadaptattgieevoer overstr w e vna wnij kw Rui h aar e en aspect de normen zo we in gesprek ui als er eerslgagen deze lan ssen d ad op en daken hen zocht waar de gemeente aar is eme n krij dvan tap tu van de e voeren warm te Dui uitgevoerd. Er is onder kwetsb oor extr in beeenl Del raken lgen sch noemde aan t in te zet maken del last d te. Het reng it he td e afsp gevo en inspeeltst af nodig e zijn zonnest ten voor om ijkheikwetsbaar is als er overstromingen zijn, aterover droog b is éeés nu van vat de maken en oet vlot zo t de lege d w hitte en hedenb iti oem. om te om bovenge get er fen room. opwek ateoroverelasrt door extreme neerslag en wij laset n van etsbaar am Adalpatnati eden tbaar iëren ken. de tref laat Een voorlopig van aardgasvri w krijg eze kw telijkDee ltap h zich ven er op en zien van d Ruim Dit eR oijvke ern en nter bep e voorberediudr endr egenwat voorbereid dat onderzoek krijgen van hitte en droogte. Het in beeld brengen taplan htreatl ering te i of te is oog om genoeg er op agrarische E j it het Del tusesceenn and of men voort om het de r is nog eb rewngen van deze kwetsbaarheden is één van bdieties u afspraken d van peren rko gemeengtoed in aan ruimt daken veel oni am omvat evolgmeanatver tici voo e) ingericht van e is om wanneer onduidelij ngen taplan m de g kli eann te de hitt wno:rdenin gericht erpeil huishoudens voor amkhbeitieds uit het Deltaplan Ruimtelijke AdaptDaitti eD.el eden o maokpe nte last dat roming, en erop presenteerden hun ideeën over energie- sessies over De Nieuwe Zuidplas­polder advies over de verduurzaming van hun 4.000 wat over e overh tbaar ted aar over (overste en erop invullin gv oeren elekt moet tral ch oemn blijkt zijn het Door ricit miljoen doenD it Deltaplan owmiveat afspraken tussen het Ridjke ceenn ingen zi iëaredne en veranderi nzgijne grondwat r het part eit op woningen om ander intervesnch ken. aspecetn k dlirmooagatt robuust op en verdere ijen bij te wekken. decentdrael ez oevveernheden om de gevolgen van imaatver en of te te beper test de , zijn daeaermvoorkans het voorkomen t komen, we elkaar aardgasvrij uiterlijk kl ticiper men of emd ed e op normen en de te enplanng geef verkleinen. ontdekken te brengen, in 2050 zichtbaar te maken en op te an voorko Uit de ersyst eit 5 waarovnodren te of te krijgen. klimaatveranderingen daar last te bovengeneon inspeeeroltv earalkanesr tingenwe a vtoeren houden it atie, n op daadwerkelij die daken willen weggelegd E en over de id waot etster eanf t e verminderen zo omgevin naar act ook rd zaaijrno p te anticiperen of te interveniëren om schade e op roming, get wat vlot t veenrd rogcinaglamen 2019-20d2apt en k geschikt voor rollen en (overstvoorbere ngen: er erscnho aodpmi g en ie A est cont plaat gemeent de rijksoverhe iedn overlast te voorkomen of te beperken. asgpeemcteent is durend weant zo e at sbaarhede dan sen van zijn voor en, schad de goliemda atvevraonodrteri regenwaritolering terne ff ruimt em zeijnns elijke resst kwet zonnepanelen het netbeheerders, , dat ohpitt ed)e k om eroveernlea st regelenre id t adapt st panelen en huiseigenaren. op de bovengebnlijoketimnsdpeee elnt worden dariacrhvtoor op wat oog te voor Ruimt de de neem ook e testen d en edne normeing e de kans het maat voohrbitere limaat uit om en, kunnen en of de testen blijkt dat de gemeente op de bomveanrgketnoemde aspecten (o dvee rgsetrmomeeingt , vdoeo rberei , droogt st aan erop en in gemeent op oemnb a K aplan die est elekt aansluit we al Uit en goed Die partijen blijkt dat goedU isit getoertobuust zijn te voeren erpeil elijk van en s riciteit die op moeten intsepseteenlt op de klimaahtvitetera) nderingen: durend zijn eer evmlo t af mog ing evarinc ht eid Delt regelen resst snet. en op wateroverlast, droogte enlk haitater) goed is voorberdeuiUdi idet ned eli jk e en watervoovoerrtlast grondwat zo erop hdet risico’ st jaar Het project het TNO aansluit zijn , droogt en worden erhkte orimng erewnga etenrwsyastt het en zijn beheer gevolgen avan de maat de van st gaat waterkering heen ezifjtn robuust en worden evono.rtdurende groevtoeerltasstt aan de norormbueuns tdaarvoor inwgeartic en en zoe n voodoigrk omennen met over art. nog hier onder ECwNa t zijn zijn erop te verminderehenonu tdrefnf t de Duuinrvzauallimnieghs ovvear n dit komt ezrope kin gericht om repgaernte wrokafetreinr gvelont af te voeeermen en de kansr iolpering het oog eitenplan op voeren nda en riolering en m weate rsysteem zijn naar wat watersyst in erschap verdroging te zijn vmemrdae re amhbeitt ijen wet aanbeveling gedaan g en n eroverelarespnte iwl at om calamit t de part het watekruonve rlast te verminderen en. rioleerin te vermindere het wgraotndwate e en om veono orbmegrevidin g geef omen, meer je hier Benieuwd? st houden regelen ruinimgtericht 025 proiger,a woavaerro nder k voeringsage il je e en wat ehrsecth rap houden het grondwaterpewial itne rhoevte orloag en treerfsfecnh azpo nodig en zoteg evmooereknotmmeanat ereo p mens 2019-2Het at vdoivreerns uei t verkleinen W. Abels. gemeent appor Dan en wat zijn e voor atie Adapt nmaaert te t lezen. e om verdroging meoitgeenlpijkla nneonp enba hitt afspraekne n een hier. illem mogelijk maatregelen om verdroging te voorkomengemeent regelen calamit van van adapt deelijke est en van je o Wp k maat ruimte en beheer Klimaat gR auainm t stresst sbaarheden vind acot f over beheer van openbare ruimte en calamiteitenplannenm zoigjne elijrop ingericht om voorbereid te eznij nomgevgienvgolgen en invauplllainn v daen diaklowgeltlen a conter van openbare voor mens de t verder De elt vodeiere uni t om de dan besparing op school. Het winnende idee op 12 en 19 september. Energie en woning. hitte voor mens en omgeving beheer hitte op geef het het s opst neieenmo t op de gevolgen van n van van risico’ Bosschiet gevolge atie 201D9-u2u0r2z5a aamietishe e, iwd aaronddee r rheegtelen estoernm, at op de lima atadapt Aadmapbtit over kom meana,t . resst inf gesprek d en K elijkdee ijen aar voren m et st De adaptatie 2019-2025 geeft verdere invulling aan deHapelta pnr oRguriammotvmear epsatret n te verkleinen de Fabienne in Het programma Duurzaamheid en Klimaat Duurzaamhei het Delt de stresst en over iesh veat nv oeren van spsr adkiee nu it diverse kwetsbaarheden wet met afspraken over de ambities van het Deltaplan RuimteHlijeket pArodgarpatmatmie,a w dea aarmonbditer de risaicfo’ met om dueitv oeringsagenda op over over regelen een il je meecr ontact oners Stresstesten dialogen met diverse partijen over de risico’s die uit dea fstprerasksetens ten naar vopreanrt ikjeonm en, het medt imalaogaet n van W danb els. met diverse ellen ejes theine,r .neem A inw a met maatregelen om de kwetsbaarhevdoeenr itneg vseargkelenidnae n. opst strveisnsdt Willem opstellen van een uitvoeringsagend dialogen een uit over de a er of en ellen van weten ienot met risi opst il je meer ormat osschiet e codi hier. W inf B biti e alogDee innformatienota vind je hier. Wil je meer weten over d e stresstesten, nae veimnd d jea n contact opAbelDs.e gaat am d s ienot of Willem Fabienne e i illem Abels. informat er met as ng t de beterbiti met Fabienne Bosschieter of W De Bosschiet over di ver . aan Begin Fabienne dpl a staa een am jaar k 2019 met m t De per wer zijn str Zui ram to ers. er us uitgevo esstesten n gesprek scheiog men on on d erd i r ko w nw r is . Er is Klim ep te in i . E en kwetsb onder aatad afval lleg m de per aar zoch aptati oners co o or l 17kg moet is als t waar e inw et en do 1 Zij dan water er over de g n h om ng g over stro emeen moevt er I en di restafivta no last doo mingen te pg ei d maken,de krijgen r extr zijn n gegspaaret k o sch 75kg was inwonvearsn. or kwam van basisschool De Nessevliet in warmte, klimaat en circulair waren van eme , i as op de do de h neer e d br itte en slag nwonersd pl ng biti afval jaar van eren engen droog en w i Zui di e am de pen val succes door het van te. Het ij last over met d eter gestel o af facilit g) am Z dueizde plas gaat mine t inwoners in gesprek gaat a staat verb e is el ! een bities kwetsb beeld dplas schei m biti Afg inkel het hier (gedra . uit aarh Zui gram tot een am . w om wij voorkomen Di het Del eden ng afval epro en s. De jaar de namelijgk:en er Kennisoverdrachtt Del afvalstacphlaeniding is één di lleg kom oner per k aan hierbij illen kunnen afval he bbeznijn tap van itie te w er er W lan o Ruim de schei e amb et co om e in won us w in e rest We decen mvat telijke afval staat d dIne h en or d er in is d gaat belangreijk h, andelin wij W nodig tral afspraken Adap ramma beter enom g do p . Er Het inwoners het voor en? e ovIne rhet collegeprogram mtua staat de ambtitaietie. eprog t een ver opgis din 17kg scheideonre. n juist één. van in in klim heden ssen et colleg men to bitie ei restafvalog 1 act de onze houden veel hier aatver opgenomen o omm te komen tot ee hn evte rRbei terde In h m te ko s. De am sch 75kg it n en het 2 f en wij dorp graag zij voorlicht n. De ander de gevo jk en omen o inwoner jafavra. l op as d ij moet e . elk dan nog inwoners daar ingen lgen bitie is opgen oor de ner per d w Z zijn hoe scheide nin nu is wat van de op te afvalscheid zinicgh door de inwoner sv. aDne am ding d er inwo gwesetrekl aan jaar dan zelf te die aan Uit anti tbaar schei p is dus open inwoners. gemeent er horen manier met meedenke n de test sch cgeipsteerlde nop 75kg restafv tael pmer inwoner per jaar. afval restafval . Er el de maken, komenb,et en afval vraag en ellen elle en blijkt ade en of te aken en d op 75kg nog 117kg Afg kel! van van or de inwoners te ieavonden, lat st wat dat over intedrit nog 117kg. Er is dus werk aan gestel was dit win afval succes do en afval en andere hierover voorst aat eroverlast de gemeent Alfageslto pen jaar was veniër en jaar de het een eren de wet icipat gespresko ort elangrijke in in st , te voo en om elop om hier facilit door te hun in B een om nteraad n er droogt e op de winkel! rkom Afg moetenhierbij wij m part rs de n. of op waterkeringen e en de bovengenoemde en of inkel! Zij illen namelijk: (gedrag) O vier dat raat nome bet hitte) goed te bep de w de inwoners. g adatn W imuleren r worde st zijn is erken. val van maHketn, st inwone de meege riolering robuust voorbereid aspect moeten het af van scheiden. belangrijkh,andelingen de denken inzamelen tijd kindergemee inwoners en en en Het gaat hierebinj om het afval van de inwoners. Zij om een succes hoer tde oren e novembmeet zij kunnen de ndeld de . watersyst worden inspeelt (overst gaat hierbij wij hier teren do 2 fact de juist kunnen hoe heetn wijze die wateroverlast eem voort het sch eoipde n. Willen wij hrieorm eeinng s,ucces van maken, dan Het Willen jk: facili zijnd e e en in gaan van gebu jaar zijn erop durend de klimaat scheiden. k, nameli door inwoners wij vozoerklfomen andere komende gd per gemeent te verminderen ingericht getoet oren belangrijkv, enaramnedlijek:r ifnacgileiteren door de het belangrij n (gedrag) gemeent zelf. onze We afvahl en gescheid de Zevenhuizen: kinderen zelf energie laten ­daarbij enkele van de thema’s. Een In september besloot de raad 2,5 zijn 2s tf aacat n actoren rs wij houden één. rest hee bbene. eenr kinderewno rden e en om de zijn 2 f e handelinge hoe van het zijn de en voorgeilnewoner wat regengweamteente en de njuoisrtme ehann delingen (gednra:g) door de de juist inwone scheiden elk dorp graag in nobdeigs t We naar! wij per mogelijk erschap er daarvoor e en te komen, er te , in dan veel voor en? d raadsleden raject maat houden vlot af gemeent en bet nog zij hier Misschien de iet regele7n5 kg regelen het inwoners zelf. te voeren zelf. kunnene wet afval horen nu wat voorlicht willen beheer om grondwat en inwoners inwoners m t hun ieavondenen die is van benieuw Ook icipat maat van van verdroging erpeil de kans wij onze wijO in icipat afval vraag gaani n. openbare in op hoe houden part in gesprek en manier part worden op de ruimt te voorkomen het te komen, hoe wij onze inwoners kunnen te komen, st imWueleren vier soort het inwonee grasa n De niveau gevolgen e Om teo woegt eenn weten er te scheiden één. de Belangrijke andere de k t deze een van en calamit treffen Om te val bet in elk dorp novevmabner de inwonersv adl avot orkomne.n een meDtaarnaast van Daarin ot hit eit stimuleren hun afval betzeor tne osdchigei den houden wij in hun af n, graag met rdeesntkaef n worde of meedenk eana. n t te voor enplannen en imuleren ieavonde dan in hzeitj hebben. hierover lategne spreaet llen raad. Het mens zijnn ovember vier participatieavonden, in ezlko dorp één. We st participat en horen gnaoagn vee lh oe kunnoednig inzame leern op om en ellen te programma en omgeving erop vier in gesprek die nu zelf zij hier voor wijzeW e zijn raat eraad in vreosourlst t aat st scheiden, ebsi ingericht graag van november en afval henis wat re en? st n in st te W af Duurzaamheid gaan met de inwon oerms in gesprek en horen dan de inwoners de soort vraag e gescheidveaonno drelicht tijd de ecro llegev al spraken voorbereid gaan met dat elangrijke best veaenn kindergemeent bet af k over en hen zelf hoe zij denken dat de soorten afval die nu nog veel in het restafval voozrkij odmenekne hne t n. B manhiiern de eld meegenome het &dialogen de am bit communicatieKlimaat te zijn zelf hoe worde een andere komende van inwoners en Faceboo ies adapt hierh veono r nodig hebbenk.unnen of Missc naar! de in gebund de eid met van at beste gescheiden kunnen worden. Belangrijke vraag is wat zij inzamelen kinderen die . mh diverse het ie 2019-2025 e gescheiden wijze de inwodnee rs jaar zaa opst Delt manier van vboeosrtlichten? Wea znijdne erer benieuwd era madest ledewnij e nD eworden per ur f ellen partijen aplan Misschien een andere wijze inzamelen of een andere n een hierodve voorgelegd Du r o van over Ruimt geeft op om g aan weinlle mn eedernakjeecnt. n inwoner am ve it. een de elijke verdere Misschie straat Ookla t iet aarnegele te n o r u uitvoeringsagend risico’ Adabpetnieuwd naar! invulling naar! tijd de eraad icipat ellen per ma ge ar be s die at eegnatan. partvoorst maat 75kg am kin na m kunt uit ie, waaronder aan benieuwd komende kDinadaernrgaeamstte n in ellen gr er en ece a de st de de de deze wordena at st van Pro pm ur d gen, De inf met resst van meevgaenn ome in st or o il st dio van ormat maat est het de raaidnsleden kinderen gesprek en beter niveau do b je a me ienot regelen Daaernna ansat agar an de raadsle dveone dree kno mende tijd de straat op om hierover met d gea iannw oners wij de gebundelda t Daarin een ld He n m t lt ont goede met a vind om voren van de irnawaodn. ers tot ste s. ee kom wi F je de Daarnaast Ook willen en worden resudltie en ge pla je f een abienne hier. gkewseprtek te gaan. Ook kwoillmene wni,j de kinderen van de kindergemeenteraad laten mgeaeadne. nken. De ietraject . en id n rie meer oor B Wil sbaarheden het te icipat voorgelegd per jaasrcheiden, m Zu n ku wsb ef • V boek. opwekken op een energievloer in de hal deelnemer: “We moeten zo duur- miljoen euro extra te besteden aan de osschiet je meer gesprek part regelen college te t sa nte da ieu i . es meegenomen in voorstedlleezne a an maat inwoner val rd e f, n sbr er wet resultaten van deze ptaert ivciepraktileetrinajecnt.en worden gebundeld van per af me rie de jzigen adr of Willem en over aten worden 75kg het on f wo ge en euw wi A de voorgelegd die de inwonreesrsu lbt eter in staa Dt sataerlilne n van f rie n uwsb lg ni en uw bels. stressctollege en raad. Daarin worden maatregelen en raad. een niveau lo wsb va nie vo aan est tot o ieu tatie de . De geen en oe en, 75kg per inwoner per jaar. college C n ap or .nl s u inzi t het afval ten escehmeid en, tot een niveau van te scheiden, ze tad vo as • Al ie.nl dan het afval De aa en dpl }}. vens contact lim rp zui ail cat op K erwe @ gege muni nd am e {{em uw o zeabsit -com n W d aan ook eid e duur ueel amh stuur U kunt ekst urza Facebook ver . • t m Du f is o@ atea ver o ail elden u inf amm en o m m rogr rking r it. e- af or P pme naa ber u eze hier voegt ld do je o uren cem D gst este Heb ail st io de zich Zui eng las. en m med u van dpl t sam idp je e mt ont fon rd nte Zu kun ief ko as lo rief wo mee dan wsbr kunt gaat Ciod en wsb n ge rief, nieu amhe nieu ie va uwsb nde vangen, met m Duurza ze ptat nie lge te lt ont afval inw matea f De tada or de vo Websi wi goede Program over o aa n vo .nl. De meer een schei oners ld door erkingen Klim rpe aFsacebook ief oor Colofon on engeste je opm ar erwe zuidpl sbr • V ding in olof rdt sam las. Heb uren na ounidt. m@ nieuw gen. k. gesprek r Programmateam Duurzaamheid en C rief wo e Zuidp mail st mber zaa wijzi esboe In Deze nieuwsbrief wordt samengesteld doo nieuwsb emeent n je een dio dece duur u geen en adr het co Deze van g , dan ku komt me Als en uw lleg Klimaatadoaptavtiee vanr gemeente Zuidplas. Heb je opmerkingen over of adaptatie wsbrief wsbrief }}. • inzi aan epro Klimaat r de nieu de nieu ail ens toe opg gram onderwerpen voor de nieuwsbrief, dan kun je een mail sturen naar pen voo volgen {{em gegev ie.nl van de school. De gemeente onderzoekt zaam mogelijk ontwikkelen en creatief duurzaamheidslening, boven op de al enom ma nderwer as.nl. De aan uw cat staat o d uni en o @zuidplas.nl. De volgende nieuwsbrief komt medio december uit. Facebook @zuWidepblsite uur ook m afval m te ko de am duurzaam zaam verst kunt -com sch men bitie duur ail is kunt • U ueel eidin tot een one-tvmangen, elden. tekst g g do ver eer weilzt e afm info@ estel or de beter sbrief m D hiegroede gt u d op inwo de nieuw ozoirc he en t voe 75kg ners. s u geen gen. • Vu Afgel restafval De am ail}}. • Al en wijzi ontvangs open p bitie aan {{em inzien adresboek. jaar w er inw is stuurd gegevens aan uw de w as d oner mail is ver ook uw ie.nl toe inkel it nog per jaar • Als u geen nieuwsbrief meer wilt ontvangen, kunDt eze e- • U kunt municat ! 117kg . Deze e-mail is verstuurd aan {{email}}. melden. ueel-com . Er ch hier af o@tekst is dus u zich hier afmelden. • U kunt ook uw gegevens inzien en wijzigen. • Voor een goede u zi u inf Twee informatieavonden wer vangst voegt Het k aan ont gaat hierbij ontvangst voegt u [email protected] toe aan uw adresboek. het om het scheiden. afval van zijn Willen wij de inwoners. 2 factoren hier een Zij gemeent belangrijk, succes moeten e en namelijk: van maken, inwoners de juist facilit dan zelf e handelingen eren do . (gedrag) or de door of er mogelijkheden zijn om dit idee omgaan met de ruimte, zodat ook de beschikbare 750.000 euro. Inwoners O de m te wet en te komen, stimuleren hoe hun wij onze november afval bet inwoners voor de raad vier er te scheiden kunnen gaan participat houden met de ieavonden, wij hen inwoners in elk in zelf hoe in gesprek dorp één. best zij denken en horen We e gescheiden dat de dan Misschien kunnen soorten graag van worde afval die een andere n. Belangrijke nu nog benieuwd wijze veel in het naar! inzamelen vraag is restafval of een wat zij hier voorkomen andere voor nodig het Duurzame Daarnaast manier gaan van voorlicht hebben. gesprek de raadsleden en? W te gaan. de e zijn er result Ook willen komende samen met de school te realiseren. generaties na ons er nog veel plezier van Zuidplas kunnen uit dit fonds tegen aten van wij tijd de college deze de kinderen straat en participat van op om raad. ietraject de kindergemeenhtierover het afval Daarin worden en worden met de te scheiden, maat gebundeld eraad inwoners regelen laten in tot een niveau voorgelegd meegenome meedenken. van die n in De 75kg per de inwoners voorstellen inwoner bet aan per jaar er in . staat stellen Dagen

Colofon aan kunnen beleven.” gunstige voorwaarden geld lenen voor Deze nieuwsb Klim rief word aatadap t samen on tatie van gesteld derwerp gemee door Pr en voor nte Zuid ogramm duurzaa de nieu plas. He ateam m@zui wsbrief b je op Duurzaa dplas.nl , dan ku merking mheid e . De vo n je een en over n lgende mail stu of nieuwsb ren naa 3 rie r f komt m oktober ed io decem ber uit. Facebook tm Websi 12 te Deze e- mail is ver u stuurd aan zich hier {{emai afmelden. l}}. • Als • U kunt u geen ni 10 ont euw vangst ook uw sbrief voegt u gegevens meer w info@tekst inzien ilt ontvangen, Eind november kwam de kinder­ energiebesparende maatregelen. Zoals ueel-com en wijzigen. kunt municat • Voor ie.nl t een goede oe aan uw adresboek. Drie Duurzame Dagen gemeenteraad voor de tweede keer Duurzame inwoners betere isolatie van hun woning, de aan- van 10 t/m 12 oktober bijeen, onder voorzitterschap van Veel bewoners van Zuidplas zien de leg van zonnepanelen of het installeren met 350 bezoekers kinderburgemeester Vienne Zwarteveld. noodzaak van verduurzaming en willen van een warmtepomp. De duurzaam- Regio Op de agenda stond het kiezen van zelf al aan de slag. Een aantal van hen heidslening is erg populair: in 2019 Midden een evenement dat dit jaar vorm moet heeft zich verenigd in het Duurzaam- hebben 76 huishoudens daarvan gebruik November: duurzame Holland onderwerpen bij Kinder- krijgen. De keuze viel op het plan van heidsplatform Zuidplas en in 2019 is de gemaakt. klimaattop en Kinderraad Kate van Rossem, die zich sterk maakte coörperatie Zon op Zuidplas opgericht. 76 aanvragen voor een 17 persberichten Vier bijeenkomsten voor raadsleden duurzaamheidslening over de Regionale Energie Strategie

Samen Duurzaam Doen in 2019 17

Papierloos werken in het gemeentehuis Duurzaam

Bouw 0-op-de- ‘Het duurzame gemeentehuis is een Stimuleren fietsgebruik meter woningen gemeentehuis Laadpalen voor eerste stap in de verduurzaming elektrisch vervoer Zonnepanelen van het gemeentelijk vastgoed.’ op gemeentelijke gebouwen

In juni trok de ambtelijke organisatie in Programmateam op sterkte inspanningen zoals in het programma een prachtig nieuw gemeentehuis aan Om de grote energie- en duurzaam- beschreven. Naar verwachting zal het Duurzaam Bouwloket de Raadhuislaan in Nieuwerkerk aan heidsopgaven aan te pakken is in 2019 team in 2020 nog groeien, als gestart den IJssel. Het nieuwe gemeentehuis een programmateam samengesteld. wordt met het participatietraject van Elektrische auto’s is een van de duurzaamste van Neder­ Binnen dit team wordt gewerkt aan de Transitievisie Warmte. voor de buitendienst Wat doet de land­ en ontvangt daarvoor het BREEAM gemeente? ­Certificaat voor gebruik van Excellen- te Materialen. Om enkele bijzondere Led-armaturen langs Stimuleren Groenzoompad en kenmerken te noemen: verwarming door elektrisch rijden Tinbergenpad middel van een warmtekoudeopslag-­

aamheid & Klimaatadaptatie 2019-2025 installatie, energie van zonnepanelen op Programma | Duurz Warmte en het dak, lichtbediening via sensoren en koude opslag een muur van gerecyclede petflessen in installatie in gemeentehuis de raadszaal. Het duurzame gemeente­ Programma

Duurzaamheid & Klimaatadaptatie 2019-2025 huis is een eerste stap in de verduur-

1

aamheid & Klimaatadaptatie 2019-2025 Duurzaam gemeentehuis: Programma | Duurz zaming van het gemeentelijk vastgoed. Certificaat voor Excellent Start Programma materiaalgebruik en Led- warm koud In 2020 volgt een roadmap met alle Duurzaamheid & Afvalscheiding in verlichting Klimaatadaptatie gemeentehuis energiebesparende maatregelen. 18 Samen Duurzaam Doen in 2019 Samen Duurzaam Doen in 2019 19 Kaders voor nieuwbouw en gebiedsontwikkeling

Nieuwbouw en gebiedsontwikkeling draagkracht van de bodem en slim om- Circulaire Economie moeten passen in de nieuwe strategie gaan met de wateropgave. De concrete Circulair in 2050, luidt de landelijke van duurzaamheid en klimaatadaptatie. kaders zijn nog volop in ontwikkeling. In ambitie. In een circulaire economie KLIMAATADAPTATIE EN Elke nieuwe woonwijk of elke nieuwe 2020 worden de kaders vastgesteld. bestaat geen afval en worden grondstof- CIRCULAIRE ECONOMIE inrichting van een gebied heeft dezelfde fen steeds opnieuw gebruikt. Maar wat stip aan de horizon: energieneutraal, Andere inspanningen in 2019 houdt een 100% circulaire economie in circulair, klimaatadaptief, waterrobuust • In Esse Zoom (het Groene Noorden de praktijk precies in en hoe komt de ge- en toekomstbestendig. en Jeu) en het Koningskwartier in meente daar? In 2020 verschijnt een plan Highlights Klimaatadaptatie en circulaire economie In 2019 is daarom begonnen met het Nieuwerkerk aan den IJssel komen van aanpak rond dit thema. Hierin wordt • Uitkomst stresstesten wateroverlast, hitte, droogte opstellen van kaders, waaraan deze duurzame woningen zonder aardgas ook duidelijk wat de rol wordt van de • Start Afvalvrije scholen nieuwbouw en gebiedsontwikkeling met lage energielasten voor de bewo- gemeente en wat de rol is van de markt. • Afname restafval naar 75 kg gemiddeld per inwoner in moeten voldoen. Dat is een hele brede ners; Het Repair Café Zuidplas – geopend in 2020 opgave. Hierin komen eigenlijke alle • Bij de aanleg van De Nieuwe Zuidplas- april – is in dit kader een mooi initiatief. onderwerpen uit het programma aan polder wordt al rekening gehouden Bewoners kunnen hier kapotte appara- bod, zoals energieneutraal, circulair en met de energie-, bodem- en waterop- ten laten repareren, waardoor er geen gasloos bouwen, materiaalkeuze, alter- gave. Dat geldt ook voor andere nieuwe apparaten aangeschaft hoeven natieve warmtebronnen, minder verhar- gebiedsontwikkelingen. te worden en dus nieuwe grondstoffen ding en voldoende groen in de wijken, niet gebruikt hoeven te worden. Samen Duurzaam Doen in 2019 21

In 2020 nog maar 75 kg restafval per inwoner per jaar. Dat is de ambitie van de gemeente Zuidplas. In 2018 was de inrichting van de openbare ruim- de schade te voorkomen. Om input het al teruggebracht tot 117 kg per te zo moet worden aangepast dat bij op te halen om de juiste afweging te overstromingen, wateroverlast, hitte, kunnen maken worden risicodialogen Hygiënisch papier ­inwoner. Hoe staat het ervoor in 2019? GFT droogte en bodemdaling de persoon- met experts, ondernemers en inwoners In 2019 werd per persoon 117 kg lijke en materiële schade beperkt blijft. gehouden. In begin 2020 worden de restafval aangeboden. Hiervan Om de situatie in Zuidplas in kaart te voorbereidingen getroffen voor deze was 20 kg grof restafval op brengen zijn door Arcadis stresstesten dialogen. De kernvraag van deze het afvalbrengstation en 97 kg 17% Oud papier uitgevoerd. Waar in de openbare ruimte dialogen is: waar ligt de grens tussen restafval aan huis. Dit restafval 41% Kick-off afvalvrije scholen zijn risico’s? Kan het water na een acceptabel en betaalbaar? Gaan we in- bevat nog teveel bruikbare 7% Sinds het najaar krijgen scholen hulp clusterbui overal weg? Wat zijn kritische vesteren in hogere dijken of accepteren grondstoffen. Dat is jammer! 11% Verpakkingen bij het scheiden van afval van afval­ plekken voor wateroverlast, droogte en we dat er plaatsen zijn die bij extreem verwerker Cyclus. De kinderen leren hoe hitte? Uit de stresstesten kwam dit jaar zware regenval onder water staan? De 12% belangrijk het is om zorgvuldig om te naar voren dat Zuidplas geen grote pro- risicodialogen vinden plaats in 2020. gaan met producten. Ze gaan met elkaar blemen te verwachten heeft als het gaat Deze moeten onder andere tot 5% Hout, puin 4% 3% de strijd aan. De school die het minste om hitte en wateroverlast. Er zijn wel een ­klimaatadaptatiestrategie, voorstel- en metaal Restafval restafval overhoudt wint. Kinderen krijgen enkele zwakke plekken op het gebied len voor de inrichting van de openbare uitleg over afval als grondstof, ze presen- van waterafvoer en door droogte kun- ruimte, diverse beleidsplannen en een Glas Textiel teren hun eigen ideeën om de afvalberg nen veengronden inklinken waardoor de uitvoeringsagenda. Ook onderhoud en te verkleinen en voeren campagne om bodem kan dalen. aanleg van riolering krijgen hierin een hun schoolgenoten mee te krijgen. plek. Maatregelen om klimaatbestendig Risicodialogen en waterrobuust te worden, moeten Resultaten stresstesten Het is uiteindelijk de bedoeling dat er vanaf 2020 zijn opgenomen in regulier Nederland moet in 2050 klimaatadaptief een afweging gemaakt wordt tussen beleid. Dit is afgesproken in de Delta­ en waterrobuust zijn. Dat betekent dat risico op schade en investeringen om beslissing Ruimtelijke Adaptatie. 22 Samen Duurzaam Doen in 2019 Samen Duurzaam Doen in 2019 23

Ruim een jaar geleden begon Fabienne Programmamanager Fabienne Bosschieter Bosschieter bij de gemeente Zuidplas als programmamanager Duurzaamheid en Klimaatadaptatie. In dit jaarverslag is te ‘We willen zoveel mogelijk informatie delen’ lezen wat er in de afgelopen maanden onder haar leiding rond dit thema is gebeurd. Een we volop aan de slag. We zetten fors Zuidplas daarin is. Daar zitten gevoelige ren, met welke wijken we gaan beginnen korte persoonlijke terug- en vooruitblik. in op communicatie. We willen zoveel politieke elementen in. Zoals de discussie en voor welke alternatieve warmtebron mogelijk informatie ophalen én delen. over windenergie. De gemeenteraad van we gaan kiezen.” Hoe kijk jij terug op de afgelopen Communicatie met de raad en onze Zuidplas heeft duidelijk stelling genomen: maanden? eigen organisatie, maar ook met bedrij- wel zon, geen wind. Maar is er voldoende Veel inzet op energie en warmte; “Als je ziet wat we allemaal hebben gedaan met ven, inwoners en scholen. Zo gaan we in ruimte voor zonneparken? Daarover voe- hoe zit het met klimaatadaptatie? relatief weinig mensen is dat best iets om trots alle dorpen bewonersavonden organise- ren we nog discussie in de regio. Voor 1 “Veel maatregelen hebben te maken met op te zijn. We zijn heel veel onderzoeken gestart ren en breiden we activiteiten op scholen juni 2020 moet de regio eruit zijn en gaat een andere inrichting van de openbare en de kennis over het onderwerp groeit binnen uit van het basisonderwijs naar het ons bod naar het Rijk.” ruimte, zoals meer groen en minder de organisatie. Ook de Duurzame Dagen en de voortgezet onderwijs.” stenen. Voor een groot deel nemen we Kinderklimaattop waren een succes. Tegelijkertijd Wat moet er nog meer gebeuren dat mee in regulier beleid. Dat is zeker moet er ook nog heel veel gebeuren. Duurzaam- Wat zijn je verwachtingen voor in 2020? een belangrijke, maar tegelijk een minder heid is ook een breed en complex thema. Toen 2020? “Eind 2021 moet de Transitievisie Warm- ingewikkelde opgave. In 2020 vindt de ik begon was het nog vooral mijn programma, nu “Een van de mijlpalen wordt de vaststel- te klaar zijn. Dat betekent dat er een ondertekening plaats van het convenant wordt het gelukkig veel meer een programma van ling van de Regionale Energie Strategie plan moet liggen over het aardgasvrij Klimaatadaptief Bouwen door de provin- de hele gemeentelijke organisatie.” (RES) door de raad. Niet alleen Zuidplas, maken van Zuidplas. Daarvoor gaan we cie Zuid-Holland, Unie van Waterschap- maar alle raden in de regio, plus de in 2020 eerst de wijken in om met inwo- pen en Zuidplas. Daarin staat precies aan Hoe gaat het met het programmateam? provincie en de waterschappen, moeten ners te praten. Wat vindt u belangrijk? welke voorwaarden nieuwbouwprojecten “In het begin waren we nog wat in onszelf ge- de RES vaststellen. Daarin staat wat de Wat bent u bereid om te doen? Waar moeten voldoen. De circulaire economie keerd. We moesten het team samenstellen en regio gaat doen om energie te besparen heeft u de gemeente bij nodig? Duidelijk en een groene leefomgeving krijgen hier- taken verdelen. Nu is iedereen gesetteld en zijn en op te wekken en wat het aandeel van moet worden hoe we dit gaan financie- in een plek. Ook dat wordt een mijlpaal.” Gemeente Zuidplas Samen Duurzaam Doen in 2019