Nr. 2 I Juni 2018 I 46. Årgang

Nr. 2 I juni 2018 I 46. årgang

God sommar! LEIAR: Klare søl!

Utgjeve av Sogndal og Heime hos oss har vi ei jente på snart Dei råda han gav, kan du lese om i to år som held oss foreldra aktivisert visitasmeldinga lenger ute i bladet. Leikanger Kyrkjelege og travle dagen lang. Det er kjekt å fellesråd sjå korleis ho utvikler seg, korleis ho Det er sunt å ha noko å strekkje seg utforskar verda, og kor bestemt ho er etter, og det er sunt å vere sjølvkritisk, Redaktør: Hallgeir Øgaard Westli på at «dette SKAL eg klare sjølv!» sjølvsagt til eit visst punkt. Men det vil alltid vere noko ein kan gjere Eg trur at noko av det sunnaste vi kan annleis eller betre, men dette betyr jo Bankgiro: 3705.19.42087 gjere for ho, er å gje ho utfordringar. sjølvsagt ikkje at det du gjer er dårleg! Noko ho kan strekkje seg etter og Postadresse: som gjer at ho utviklar seg endå meir. I slutten av denne månaden, skal eg og Sogndal kyrkjelydsblad Som oftast er det gjennom leik desse ei rekkje organstar frå inn- og utland Postboks 180 utfordringane kjem, men og gjennom vere deltakarar på noko vi kaller 6851 Sogndal at ho får lov til å hjelpe oss med å meisterklasse i Stedje kyrkje. Dette lage mat, rydde, vaske og så vidare. er det Olivier Latry, hovudorganisten Besøksadresse: Det har faktisk gått så langt at ho av i Notre Dame, som skal halde hjå Kyrkjekontoret og til kommanderer faren rundt med oss. For meg som musikar, er Fossetunet 1a, 2. etasje støvsugaren, og faren må lydig gjere meisterklassar den kanskje mest 6856 Sogndal som ho seier! stressande situasjonen som finns. Du sit på orgelkrakken og spelar Telefon kyrkjekontoret: I desse situasjonane, er eg jo ein så godt du kan, mens veiledaren/ 57 67 99 85, lærar, når eg tenkjer meg om. Ein som læraren og tilhøyrarar/medstudentar e-post: [email protected] veileder, gir råd og tilbakemelding, og kjem med sine innspel, både positive lærer ho nye ting. Tanken på at mykje og kritiske. Den situasjonen, der du Heimeside: av det dotter mi skal lære, er det eg og føler at du verkeleg blir grilla, det www.sogndal.kyrkja.no kona som skal stå for – den kan verke er ein stressande situasjon. Men overveldande til tider. det er samstundes noko av det mest utviklande ein kan gjere som musikar; Grafisk: I april hadde vi visitas av biskop i få råd, innspel og inspirasjon til vidare printfarm.no Bjørgvin, Halvor Nordhaug. Han kom arbeid. Og det gjev ein noko å strekkje og han såg kor vi var, og kva vi gjorde, seg etter, så ein kan bli ein endå betre Kyrkjelydsbladet blir sendt til alle og gav tilbakemeldingar og råd på musikar! heimane i Sogndal kommune. Det er kva vi kunne gjere annleis. Gode også mogleg å tinga bladet for dei råd, som vi må ta med oss vidare, og God sommar! som bur utanfor kommunen. som vil utvikle oss vidare, både som kyrkjelydar, fellesråd, bispedømme Hallgeir Øgaard Westli Neste nummer av kyrkjelydsbladet og til sist som Den norske kyrkje. Redaktør kjem ut i midten av september. Stoff kan sendast til post@sogndal. kyrkja.no innan 21. august. Foto på framsida: Bladpengar: kr. 300,- pr. år, Stort bilete: kr. 400,– for abonnentar. Konfirmantar i Leikanger kyrkje. Foto: Monica Ugulsvik

Små bilete: Epleblomster. Foto: Hallgeir Øgaard Westli Kyrkjesekkar klar for kyrkjene. Foto: Cristina Sandor

2 nr. 2-18 SOGNDALkyrkjelydsblad Minneord over Kirsten Eit glimt frå bispe- Anny Amledal visitasrapporten medlem i redaksjonsnemnda Under bispevisitasen no i april, for kyrkjelydsbladet for Sogndal fekk dei tilsette ved kyrkjelyds- bidrog ho til alle utgåvene i dei kontoret oppfordring frå biskop åra ho sat i bladnemnda. Og ho Halvor Nordhaug om å lage ein hadde gode innspel til aktuelle handlingsplan for det frivillige temaer som det burde skrivast arbeidet. Dei tilsette har utar- om. Ho refererte frå samlin- beidd ein strategiplan tidlegare, gar og ho intervjua bygdafolk som no treng ei oppfølgingsplan på Kaupanger. Kirsten Anny som syner korleis ein vil ivareta, var medlem i soknerådet på og byggje vidare på, det frivillige Kaupanger og ho sat i diakoniut- arbeidet som skjer i kyrkjeleg valet frå 2015. Ho var engasjert regi. Det er svært mange timar og opptatt av korleis andre hadde med frivillig arbeid som vert det, og ho brydde seg særleg utøvd kvar einaste veke, året om besøkstenesta for dei eldre. rundt! Det kan vere ein styrke for Kirsten Anny hadde den fine det vidare arbeidet og for felles- Foto: Privat, etter tillatelse frå pårørande eigenskapen å sjå andre men- skapet, at vi ved utarbeiding av neske, og lytte til dei, meir enn ein handlingsplan får betre over- Det var trist å få beskjed om at ho sa om seg sjølv. Me vil sakne sikt og kan sjå nye moglegheiter i Kirsten Anny var død. Kirsten at ho kom innom på kyrkjekon- arbeidet. Arbeidet er eit prosjekt Anny som alltid stilte opp, og toret, og ho blir sakna i mange som vil bli leia av Inger Pedersen som leverte det ho hadde lova. samanhengar på Kaupanger og i saman med 3 av dei tilsette ved Kirsten Anny som alltid hadde Sogndal. kyrkjekontoret. Det vil koma meir papir, penn og kamera i veska. informasjon undervegs etterkvart Ho tok bilete og skreiv referat Fred over Kirsten Anny sitt som arbeidet tek form. i mange samanhengar. Som minne! Kyrkjelydstur til Årdal I år vert det skipa til kyrkjelyd- Turen vil koste kvar deltakar kr. og drikke. Det er veldig fint om stur laurdag 25. august! Avreise 400,-, som kan betalast kontant. du som turdeltakar vil bidra med er frå Sogndal skysstasjon Vi håpar du har lyst å vere med hyggelege innslag på turen! kl. 10.00, med retur ca. kl. 18.00. på kyrkjelydsturen – og folk frå Vi legg opp til ein spennande tur alle sokna Sogndal/Leikanger Kyrkjelydsturen har motteke over fjorden, med første stoppe- kan melda seg på. Det er ca. støtte frå Leighs legat – hjarteleg stad i Øvre Årdal. Programmet er 50 plassar tilgjengeleg, så takk! under planlegging, og vi kan lova ikkje dryg med påmeldinga! ein dag med variert innhald! Frist er 20.august. Med helsing turkomiteen; Vidar Vi kjem tett innpå industrisam- Lægreid, Karstein Bergheim, funnet, og vi spør etter kyrkja sin Har du behov for å bli henta til Astrid Hove og Gitte Th.Torstad plass i eit samfunn med mange skysstasjonen, kan du sei frå om industriarbeidarar. Sjølvsagt skal det når du melder deg på. Gitte Therkelsen Torstad vi ete eitt godt måltid undervegs, Likeeins må du melde frå om ALLE TEKSTAR og når det lir mot avreise frå allergiar og liknande i høve mål- Årdal, vender vi nasen mot Tyin tid. Det kan vere lurt å ta med og Filefjell, til Lærdal og heim. eigen sekk med «nødproviant»

SOGNDALkyrkjelydsblad nr. 2-18 3 Nytt frå fellesrådet og kyrkjeverja Prestevikar i sommar Bispevisitas jamnleg i bruk, og organistane Som i alle andre jobbar må også Sokna i Sogndal og Leikanger våre gler seg stort over det flotte dei faste prestane våre her i hadde bispevisitas 24.-26 april instrumentet. Sogndal og Leikanger ha litt + visitasgudsteneste 29. april ferie. I sommarmånadane har i Stedje kyrkje. Biskop Halvor Orgelet vil få sin første konsert me difor vore så heldige å få inn Nordhaug hadde eit stramt pro- 28. juni ved den verdskjende ein prestevikar som me kjenner gram desse dagane, men fekk organisten Olivier Latry. Han er frå tidlegare. Mellom anna var vere innom mykje av arbeidet rekna som ein av verdens beste han også vikar her i fjor sommar, som blir gjennomført i sokna konsertorganistar og er i det og han heiter Gunnar Eldevik. våre samt eit møte både med daglege domorganist i Notre Gunnar Eldevik vil også jobbe litt representantar frå kommu- Dame i Paris. Dette blir ei stor- vidare utover året her i sokna nane, fylkesmann, høgskulen og hending me ser fram til! våre, og me ynskjer han hjarteleg Campus. Det var innhaldsrike og velkomen til oss! gode dagar, som me vonar gav Sogndal – Leikanger alle ein giv til å fortsetje det gode – Balestrand Frivillige arbeidet. Dei fleste av dykk har nok fått Som tidlegare år har det vore med dykk planane om ei kom- dugnadar på alle kyrkjegar- Kaupanger gravlund munesamanslåing av kommu- dane i vår. Mykje godt arbeid er Arbeidet med opparbeiding nane Sogndal, Leikanger og utført der, og dette set me stor av den nye gravlunden på Balestrand. pris på. De som frivillige gjer Kaupanger er på det næraste ein fantastisk jobb for kyrkja, og ferdig. Saman med gravlunden Sjølv om kommunesamanslå- me som tilsette er heilt avhen- får me her ein parkeringsplass inga skal vere gjeldande frå gig av dykkar støtte. Tusen takk for 15 bilar. Dette er me klar 01.01.2020, bør ein frå kyrkja si for all dykkar innsats både på over ikkje vil stetta alt parke- side vere i mål med planarbeidet kyrkjegardane, inne i kyrkjene, i ringsbehov, men me vonar det vil ved årsskiftet 2018, sjølv om det trusopplæring og diakoniteneste hjelpe noko. Gravlunden vil stette meste av sjølve gjennomføringa og elles i alt kyrkjelydsarbeid. behovet for nye graver for fleire vil skje i løpet av året 2019. Neste år fram i tid, og me vonar alle vil kyrkjeval er hausten 2019, og bli nøgde med resultatet når den fordi nominasjonsprosess og står ferdig. Det er Havnen Anlegg anna valarbeid startar ved års- ved Oddgeir Havnen som har skifte 2018/2019 må mykje vere utført arbeidet, og me er veldig klart innan den tid. godt nøgd med samarbeidet og utføringa av jobben. Til slutt vil eg gjerne få ynskje dykk alle ein retteleg god Stedje kyrkjeorgel sommar! Stedje kyrkjeorgel er no klart til bruk og dette er noko me Venleg helsing gler oss stort over. No er 4 år Jorunn Merete Haukås-Eide med restaurering og ombygging kyrkjeverje i Sogndal og Leikanger over, og me kan endeleg nyte dei flotte tonane frå det stør- ste orgelet mellom Bergen og Ålesund. Orgelet vart første gong teke i bruk som ei overrasking under visitasgudstenesta 29. april. Etter det har det vore meir

4 nr. 2-18 SOGNDALkyrkjelydsblad Bjørgvin bispedøme 950 år Sundag 8. juli feirar Bjørgvin bispedøme 950 år med ei festgudsteneste på Selja kloster. H.M. Dronning Sonja vil vera til stades.

Festgudstenesta, «Seljumannamessa», tek til kl. 11.30 og blir leia av biskop Halvor Nordhaug som også vil preika. Andre medverkande er blant andre biskop Bernt Eidsvig i Den katolske kyrkja og Bergen dom- kor saman med eit prosjektkor frå heile bispedømet. Hennar Majestet Dronninga. Frå Selja til Bjørgvin Fotograf: Jørgen Gomnæs/Det kongelige hoff Omlag 1068 e. Kr. oppretta Olav Kyrre eit vestnorsk bispedøme Olav og Kronprins Harald med Selja kloster. Fotograf: Kari S. Muri med bispesete på øya Selja i Sonja Haraldsen øya Selja i Selje kommune. Dei heilage frå samband med 900 års-jubileet Selja var så viktige for den unge for Bjørgvin bispedøme. Dette Kystpilegrimsleia opnar kyrkja i Noreg at Selja var blitt var eit av dei fyrste offisielle I juni månad skal mellomalde- det fyrste kraftsenteret i norsk programma for det nyforlova ren si seglingslei langs kysten, kyrkjehistorie. paret kronprins Harald og Sonja. Kystpilegrimsleia, opnast. Bjørgvin bispedøme dekkjer i I år vil H. M Dronning Sonja vitje Tradisjonsbåten R/S Risør II dag heile Hordaland og Sogn og Selja att i samband med 950 seglar frå Eigersund i sør til Nidaros i nord. Undervegs blir Fjordane med 182 sokn i 59 kom- års-jubiléet. det markeringar fleire stader. munar. Kyrkja i Bjørgvin samlar også i vår tid menneske i alle Fyrste båt frå Selje til øya Selja Riksantikvaren, fylkeskom- bygder og byar i glede og sorg, i startar kl. 09.30. Siste båt går kl. munar og fire bispedøme har helg og kvardag for å møta kvar- 10.30 frå Selje sentrum. Ver tid- stått saman i arbeidet med leia, andre og æra Den treeinige Gud. leg ute. For meir informasjon om som no er godkjend som nasjo- nal pilegrimsveg og del av dei båtavgang, overnatting, kulturar- europeiske kulturvegane. Alle Kongeleg besøk rangement og billettar, sjå interesserte, kystfolk, kyrkjefolk I 1968 besøkte dåverande Kong http://kyrkja.no/bjorgvin og alt godtfolk er inviterte til å delta på den store festen langs den vakre Vestlandskysten.

Det blir eigne markeringar her: Moster: tirsdag 5. juni kl. 10 Halsnøy Kloster: onsdag 6. juni kl. 17:30 Bergen: laurdag 9. juni kl. 11 Kinn/Kinnaspelet: laurdag 16. juni kl. 16:30 Selja kloster: sundag 8. juli kl. 11:30

Kontaktperson: Kulturrådgjevar i Bjørgvin bispedøme, Ragna Sofie Grung Moe – [email protected], tel. 952 77 371 Selja kloster. Fotograf: Kari S. Muri

SOGNDALkyrkjelydsblad nr. 2-18 5 Visitasforedrag Visitasforedrag ved bispevisitas i Sogndal og Leikanger 24.–26. og 29. april 2018

Kjære kyrkjelydar!

Takk for flotte møte med kyrkjefolket og folkekyrkja her i Sogndal og Leikanger! Her har eg møtt ein stab og ei kyrkje som ikkje lar seg knekka av tragiske hendingar; brannen på Stedjetunet og tapet av ein kjær prest, Egon Askvik. Trass i tapa går ein vidare med tru og håp og planar for framtida.

Det har vore fine visitasdagar og eg har sett og høyrt at kyrkja står sterkt og er ein naturleg del av livet i bygdene. Det har vore gode møte med tilsette, råd og frivillige, og med lokalsamfunnet gjennom blant anna ungdoms- skuleelevar, ordførarar og fyl- kesmannen. Det var svært inter- essant å få ein grundig omvising på Fosshaugane Campus og på høgskulen. Her fekk eg òg gleda av å halda foredrag for og snakka med barnehagelærar og studentar om samarbeidet mellom kyrkja og barnehagane i eit livssynsope samfunn. Eg fekk òg lov til å holde eit innlegg om «Klimaendringar i eit åndeleg perspektiv» på den nasjonale klimakonferansen som gjekk samtidig med visitasen.

Eg er òg takksam for ein god samtale med nokre i leiar- Biskop Halvor Nordhaug. Fotograf: Jostein Risa skapen i forsamlinga Sogndal Indremisjon – SIM – om felles blitt til i samarbeid med kyrkje- stabile, men viser ein liten utfordringar for Guds rike på fagsjef Tore Skjæveland og etter nedgang. Men når det gjeld denne staden. samtale med fungerande prost gudstenestebesøk ligg Sogn og Jermod Hausberg. Fjordane på topp i landet, som Etter ein visitas skal biskopen dei gjer på dei fleste statistikkar, summera opp sine inntrykk i eit Gudsteneste med 1,8 kyrkjebesøk per med- visitasforedrag. Foredraget er Gudstenestetala er relativt lem. Folkekyrkja viser seg

6 nr. 2-18 SOGNDALkyrkjelydsblad ved at folk er glade i kyrkja og steget over til nabokyrkja når det Eittåringar og gjevarteneste sluttar opp om henne. Her høyrer ikkje er gudsteneste i di næraste På samrådingsmøtet med alle de til, her er de kyrkjefolk. Dei kyrkje. sokneråda på onsdag kom det fleste born vert døypte og konfir- fram eit forslag om få eittåringar masjonsdeltakinga er svært Trusopplæring til Sogndal, det vil seia ungdom stor. Og når det skjer noko ekstra Det som har skapt folkekyrkja frå ein organisasjon som i kyrkja er frammøtet godt. og gjort oss til kyrkjefolk, er arbeidar i kyrkjelyden i eitt år. at borna i kvar generasjon har Det er ein svært god ide. Alt dette er flott, men samtidig fått læra om Jesus og bli kjent må vi løfta fram den vanlege med kyrkja si. Eg vil gje skryt til For å få dette til, må de få på gudstenesta der du kan gå for å trusopplæringa her i Sogndal og plass ei fast gjevarteneste. Det gje Gud ære og takk, utan at det Leikanger. Det er mange gode til- trengs faste gjevarar som har skjer noko særskilt. tak frå babysong til etter konfir- mogelegheit og vilje til å gje ein masjonen. Takk til dykk som står avtalt sum kvar månad. Det Gudstenesta opnar opp for møtet på: ein dugeleg trusopplærar og kan skje ved avtalegiro så pen- med Gud. Her trua kan leva og frivillige uløna medarbeidarar! gane listar seg stilt ut av kontoen få næring, og her vi kan høyra De er med å bygga folkekyrkja utan at ein kanskje merker så evangeliet om frelsa i Jesus vidare, og det er avgjerande for mykje til det. Viss mange nok Kristus. Det er ikkje nok å vita at det framleis skal vera kyrkje- gjer t.d. eit par hundrelappar det, vi treng òg at evangeliet vert folk her. kvar månad, kan de få to eittårin- sagt til oss, vi treng å høyra det gar på plass. Tenk kva det kan få på nytt, å oppleva det på nytt. Konfirmant og ungdomsarbeid bety for dykkar eigne ungdomar. Her skjer mykje godt arbeid for Det er ei god investering både for Ikkje minst viktig er det at vi ungdom. De har ein god ung- notida og æva. oppmuntrar kvarandre til å ta i domsprest, og det er heile tre bruk nattverdens gåve. Her vert ungdomsklubbar som er i gang. Og uansett om det vert noko av evangeliet lagt i handa til den Det er imponerande. To av desse ideen med eittåringar, treng de einskilde. Det er gledeleg at talet starta opp i år. Det er òg bra at å få på plass ei gjevarteneste på nattverddeltakarar har gått det er eit godt samarbeid med for å styrka arbeidet for barn og markant opp dei siste åra. Det Indremisjonen i Sogndal og unge. Slike gåver er den normale bør da heller ikkje vera nattverd Kaupanger. Noko av det vikti- måten å driva kyrkja på rundt i sjeldnare enn på minst halvpar- gaste for framtida til kyrkja er at verda. No skal vi sjølvsagt vera ten av gudstenestene. vi klarar å halda kontakten med takksame for alt vi får av stat ungdomen etter konfirmasjonen. og kommune, og ikkje gløyma å Det er viktig å legga til rette for minna dei på kor viktig kyrkja er at fleire kan kjenna seg heime i Konfirmasjonsprosenten her er for eit godt lokalsamfunn. Men vi gudstenesta og kan få den gode svært høg og det betyr at kon- må også venna oss til sjølv å gje vanen ved å gå regelmessig til firmasjonen har eit godt rykte. til kyrkjelydsarbeidet. Og pre- gudsteneste. Det veit eg at de er De har eit fint opplegg med 14 stane får i oppdrag å forkynna opptekne av. Eg fekk sjå eit heimegrupper og gode med- fram gjevargleda. døme på dette da eg var med på arbeidarar, både løna og uløna. «Salmar og kaffi» i Leikanger Diakoni og oppfølging av kyrkje, og eg veit at prestane og Men arbeidet er krevjande og det frivillige staben tenker kreativt om guds- trengs støtte. Dette har de sett, Det diakonale arbeidet er mang- tenesta og har ein strategi for og de veit at det er ein stor trong faldig og når alle aldersgrupper involvera folk. for meir administrativ hjelp til med både babysong, internasjo- konfirmantarbeidet. Det må nalt dametreff, konfirmant- og Eg har òg fått høyra tre gode de så raskt som mogeleg få på eldrearbeid, for å nemna noko. predikantar og to dyktige kyrkje- plass, slik at ungdomspresten og De har både ein dugande musikarar, og veit at de får noko trusopplærar kan bruka så mykje diakon, fleire frivillige og eit igjen når de går til kyrkje. Det er som muleg av tida si på direkte felles diakoniutval for sokneråda grunn god nok, så gå til gudste- konfirmantarbeid. som får til eit godt arbeid. Det er neste regelmessig. Og ta gjerne òg laga ein strategiplan for

SOGNDALkyrkjelydsblad nr. 2-18 7 diakoni, og de er i ferd med laga dei dyktige administrativt til- Sogndal og Leikanger når bisko- ein handlingsplan. sette om å drøfte korleis de kan pen ikkje er her. frigjere ressursar til å byggje I denne planen må de ta med kyrkjelydane. Og så nokre utfordringar til dykk, oppfølging av dei frivillige uløna som summerar opp denne visita- medarbeidarane. Det handlar om Kyrkjemusikk sen. Om eit år vil eg så ha ei til- å finna folk, men òg om å rusta De er heldig som har to godt bakemelding om korleis det har dei ut og ta vare på dei. Dei utdanna norske kantorar. Og at gått med desse utfordringane: uløna medarbeidarane må føl- dei er dugande har eg fått opp- • Gå til gudsteneste regelmes- gjast opp, både dei som er med leva her under visitasen. De er sig – fordi det er der de høyrer i diakonien, i trusopplæringa og flott at de har eit godt samarbeid til, og det er der de får mat for i ungdomsarbeidet. Dette skjer med kor og musikkliv. Dette må trua. Gå også til ei anna kyrkje allereie, t.d. ved at de lagar fest de bygga vidare ut, for slik kan de enn den næraste. for dei; men dette er så viktig at trekka fleire folk til kyrkja. • De må få til betre administrativ det må styrkast og forankrast hjelp til konfirmantarbeidet og i staben ved at nokon har eit Til kommunen ungdomsarbeidet. særleg ansvar for ei systematisk Til slutt vil eg takka kommunen • Få i gang ei målretta gjevar- oppfølging av desse. for omtanke og pengar, og for at teneste for ungdomsarbeidet, de ser at kyrkja er med på laget og gjerne ei eittåringsteneste. Misjon for å bygga eit godt lokalsamfunn Forkynn fram gjevargleda! Det er flott å høyra om for alle. Eg har to utfordringar til • Lag ei systematisk oppfølging misjonsengasjementet og at kommunane: av dei frivillige uløna medar- det enno er misjonsforeiningar beidarane som er forankra i i bygdene her. Misjon er å gje 1. Eit kyrkjelydshus i Kaupanger staben. vidare den gode bodskapen ein vil bety mykje, ein treng ein • Misjon er ein del av det å vera sjølv har fått, og det høyrer med samlingsstad for barn og ung- kyrkje. Dei sokna som ikkje har, til det å vera ein kyrkjelyd. Ein dom og anna kyrkjelydsarbeid må vurdera om ein skal ha ein god måte å gjera det på, som når utanom kyrkja. Dette kan de få misjonsavtale, gjerne felles for fleire enn dei som er i misjons- til for ein rimeleg kostnad ved fleire sokn. foreiningar, er at kyrkjelyden har å byggje det i forlenginga av at ein misjonsavtale og støttar eit det rehabiliterer kyrkjegards- Med desse utfordringane takkar konkret misjonsprosjekt gjennom huset som no står der. eg for meg, og reiser frå Sogndal eit misjonsselskap. Difor vil eg be 2. Leikanger har kyrkjelydshus, og Leikanger med mange flotte dei kyrkjelydane som ikkje har men der treng ein eit handi- inntrykk frå desse dagane. Eg misjonsavtale om å vurdera det captoalett ved kyrkja. Det må ynskjer Guds velsigning over på nytt i soknerådet. Det går de få på plass dersom de ver- kyrkjefolket og folkekyrkja her! godt an at fleire kyrkjelydar har keleg skal inkludera alle. felles misjonsavtale. Kanskje Det Bjørgvin bispestol, 29. april 2018 norske misjonsselskap, som jo Takk Halvor Nordhaug er synleg tilstade ved gjenbruks- butikken her i Sogndal, er eit Til slutt vil eg vil og takka for naturleg val. ein god visitas med mange gode opplevingar! Takk til alle som har Samanslåing vore med å gjera i stand, ikkje Det går mot samanslåing av minst prestane, sokneråda, kommunar og fellesråd. Her staben og kyrkjeverja skal ha ligg ein muligheit for gevinst. takk for god tilrettelegging. Takk Gjennom samanslåinga kan for ei oversikteleg visitasmel- de få ein meir effektiv felles ding. Takk også til prosten som administrasjon, og frigjera meir har vore med å legga til rette og ressursar til fyrstelinjetenesta. planlegge denne visitasen. Han Her må de våge å ta naudsynte har vore med heile vegen og er grep. Eg vil be alle fellesråda og biskopens utstrakte arm til

8 nr. 2-18 SOGNDALkyrkjelydsblad Konsert med Olivier Latry i Stedje kyrkje I førre kyrkjelydsblad, kunne vi melde at Olivier Latry, ein av hovudorganistane i Notre Dame i Paris, kjem til Sogndal 28. juni for å halde konsert på det nye, flotte orgelet i Sogndal.

Vi er svært stolte over at Latry har ikkje spesialisert seg innan innviing av nye og restaurerte har sagt ja til å kome til Sogndal nokon spesifikk epoke i orgel- orgel. Mellom anna har han for å spele hjå oss. spel, men ynskjer å utforske innvia orgel i Musikverein (Wien), alle stilartar og epokar, og ikkje Palace of Arts (Budapest), Den franske organisten Olivier minst innan improvisasjon. Philharmonie de Paris og mange Latry er av mange rekna for å Kunsten å improvisere er noko fleire. Frå juni i år kan han óg ha vere den mest ettertrakta kon- Latry er svært annerkjent for, og Stedje kyrkje på denne lista. sertorganisten i verda. Då han alle konsertar han gjer, avsluttar var 23 år gammal, vant han gjerne med ein improvisasjon Konserten 28. juni vil bli ein konkurransen om ein av tre posi- over eit tema han får utdelt like svært spennande konsert som sjonar som Organiste Titulaire i før. Dette vil óg vere ein del av ein ikkje bør gå glipp av! Notre Dame. konserten i Stedje kyrkje. Dørene opnar kl. 18.30, og bil- Nokre år etter, blei han ans- Latry har i sin karriere hatt kon- lettar kan ein kjøpe på førehand, att som professor i orgelspel sertar i over 50 forskjellige land, anten på våre nettsider eller ved konservatoriet i Paris, der og han har ein svært aktiv kon- på kyrkjekontoret, eller ein kan han fortsatt underviser. Latry sertkarriere som også inkluderer kjøpe i døra!

SOGNDALkyrkjelydsblad nr. 2-18 9 Nytt orgel i Stedje I oktober er det 4 år sidan det gamle orgelet i Stedje blei demontert, og galleriet var klart til å få eit nytt, flott instrument. Sidan den gong, har vi venta i spaning på det nye instrumentet, og vel eit halvt år etter at sjølve orgelet blei montert, kan vi no endeleg seie at orgelet er ferdig!

Det nye orgelet i Stedje har oppunder taket vel 8-9 meter på eit orkester, så er førstefiolin som kjend blitt bygd av den oppe. Bak fasaden skjuler det ei stemme, andrefiolin ein annan, nederlandske orgelbyggjaren seg tre nivå med piper, dei min- cello en tredje og så vidare. Orgelmakerij Steendam. For ste nokre få millimeter, og den Desse stemmene kan dirigenten den som kikkar opp på orge- største pipa på ca. 5 meter. bruke saman eller individuelt let frå kyrkjeskipet, er det lite som solostemmer alt etter kor- som skjuler at dette er eit stort Når ein definerer storleiken på leis han vil. Slik er det også med instrument. Fasaden rekk heilt eit orgel, tel ein gjerne stemmer, orgel; eit orgel har eit visst antall frå gulvet på galleriet og heilt eller piperekkjer. Om ein tenkjer stemmer som organisten kan

10 nr. 2-18 SOGNDALkyrkjelydsblad bruke som solo eller i kombina- av dei aller største instrumenta, er henta frå ikkje mindre enn 8 sjon med fleire stemmer. utenom Bergen. forskjellige plassar.

I Stedje får no organistane 40 I byrjinga av prosjektet og heilt Majoriteten av pipene, 16 av stemmer å velja i. Desse for- til det gamle skulle demonterast, stemmene, kjem frå det gamle deler seg på tre manual, eller var det snakk om ei restaurering orgelet i Fusa kyrkje. Dette orge- klaviatur, og pedal. Talet 40 seier med gjenbruk av noko av materi- let blei opprinneleg bygd i 1916 og noko om at dette er eit orgel alet i det gamle orgelet. Diverre til Birkeland kirke, Bergen, av som høyrer heime hjå dei relativt synte det seg at det gamle orge- Olsen & Jørgensen Orgelfabrik i store orgel i Noreg: let var i så dårleg stand, at ei Kristiania. restaurering ikkje var mogleg. Sjølv om det stadig vert bygd Håpet var at ein kunne bruke det Olsen & Jørgensen var ein viktig større orgel til norske kyrkjer, gamle orgelhuset, men då dette orgelbyggjar i Noreg på denne er det framleis slik at eit gjen- skulle demonterast, oppdaga ein tida, og bygde ei rekkje orgel nomsnittleg norsk kyrkjeorgel, at orgelhuset var konstruert slik som den dag i dag er i dagleg er på 2 manual og 18-25 stem- at det ikkje var mogleg å demon- bruk. I vårt distrikt er mellom mer. Samanlikna med dette, ligg tere det på ein måte som gjorde anna orgel i Tjugum kyrkje (1905) Stedjeorgelet plassert godt over det mogleg med gjenbruk. og Vangen kyrkje, Aurland (1926) snittet. I vårt fylke ligg Stedje- bygd av Olsen & Jørgensen. orgelet heilt på topp, saman med Difor var det bygd eit nytt orgel- Orgelet til Birkeland vart altså orgelet i Eid kyrkje. Begge desse hus, med nye vindlader, belgar bygd mellom desse to, men to orgel har 40 stemmer, og er og anna. Men pipene er ikkje nye, hadde den same vakre, mjuke dei to største instrumenta i vårt sjølv om dei ikkje stammer frå klangen som ein finn i Aurland og fylke. I vårt bispedøme er dei og det gamle orgelet i Stedje. Pipene Tjugum.

SOGNDALkyrkjelydsblad nr. 2-18 11 Orgelet til Birkeland hadde moglegheitene tidas orgel gav. eigen profil, eller brukarkonto, to manual og 18 stemmer. Innføringa av pneumatikk som på orgelet. Denne brukarkontoen Då Fusa kyrkje var ny i 1962, styringssystem, gjorde at ein inneheld ei rekkje innstillingar, skulle Birkeland kirke få eit nytt kunne utnytte orgel på ein heilt først og fremst forhåndspro- orgel, bygd av Werner Bosch. annan måte enn det ein kunne grammerte kombinasjonar av Fusa kjøpte då det gamle orge- då orgel berre var mekaniske. I stemmer i orgelet. Som fleire let, og der fekk det stå heilt til tillegg var det mogleg å byggje kanskje har lagt merke til, vil dei fekk eit nytt orgel, bygd av større orgel utan at dette med- organisten under salmespel og Orgelmakerij Steendam, i 2004. I førte at dei vart tyngre å spele solospel variere klangen i orge- motsetning til Stedje-orgelet, var på, slik det vart med større let. Dette vert gjort ved å akti- dette eit heilt nytt instrument frå mekaniske orgel. vere eller deaktivere forskjellige botn av, inkludert heilt nye piper. stemmer – eller ulike kombina- Steendam tok vare på pipene frå Det vert sagt at orgelet som sjonar av stemmer. det gamle orgelet i Fusa, som no Schlag & Söhne bygde til altså har funne vegen tilbake til Johanneskirken i Bergen i 1894, No kan organistane i Stedje Noreg og Sogndal. var av dei mest avanserte orgel forhåndsprogrammere alle ulike som hadde blitt bygd på den kombinasjoner/klangskifte dei I tillegg til Fusa-orgelet, er det tida. Til liks med Ladegast, nytta treng i løpet av ein konsert eller og piper frå orgel i Sarpsborg, Schlag & Söhne pneumatikk gudsteneste, og få tilgang til Belgia og 4 forskjellige kyr- som styringssystem, og det ein heilt ny kombinasjon/klang kjer i Nederland. Dei einaste vart naturlegvis nytta i orgelet i berre ved å trykke på ein einaste heilt nye pipene i orgelet, står Johanneskirken. På denne tida knapp. i fasaden. Desse er støypte av var pneumatisk styring «high omsmelta piper frå det gamle tech», noko som gav nye og meir Dette er den minst avanserte orgelet i Stedje, og dei er laga avanserte moglegheiter. Utover funksjonen i systemet; organis- av firmaet Jacques Stinkens 1900-talet kom elektronikken ten kan mellom anna transpo- Orgelpijpenmakers. Stinkens, for fullt, før ein på slutten av nere heile orgelet, transponere som sidan 1914 har laga orgelpi- 1970-talet byrja å sjå starten enkeltstemmer, pedalen kan per for ei rekkje orgelbyggjarar på ei digital tidsalder for orgel. delast opp slik at ein kan ha i heile verda, er i dag det einaste Datautviklinga sidan 1980-talet basstonar på ein del og lysare reine pipemakarfirmaet som er har og etterkvart funne vegen til meloditonar på ein annan del av igjen i Nederland. orgelbygging, og ein kan no få pedalen. tilgang til meir avanserte funk- Sidan det vart starta med mon- sjonar enn nokon gong. Systemet som ligg i spelepulten teringa av orgelet i Stedje, har er av dei mest avanserte i nor- organistane gledd seg veldig til å Stedje-orgelet representerer ske orgel pr i dag, og er minst få høyra korleis klangen i orge- siste generasjons digitalteknikk like avansert som systemet let skulle bli. Orgelbyggjaren for orgel. Sidan Stedje-orgelet som styrer for eksempel det sjølv har snakka om klangen til har piper, er det her ikkje snakk nyrestaurerte hovudorgelet i den store tyske orgelbyggja- om eit digitalorgel, men syste- Nidarosdomen. ren Ladegast som inspirasjon met som organisten nyttar til å for klangen i Stedje-orgelet. spele på orgelet og kontrollere Det er i det heile eit veldig avan- Ladegast er, saman med orgelet, er heildigitalt. Dette gjer sert instrument som no står i orgelbyggjaren Sauer, den at Stedje-orgelet har ubegrensa Stedje-kyrkja, og kva mogleg- viktigaste representanten for moglegheiter, og det vil vere heiter instrumentet kan gje, tysk-romantisk orgelbyggjing. vanskeleg å beskrive alle mog- veit vi ikkje fullt ut no. Det blir Mellom mange andre, valde legheiter som fins i orgelet. spennande og kjekt å utforske komponistane Max Reger og instrumentet, og vi gler oss til å Franz Liszt å urfremføre sine I tillegg til tangentar, pedaler og bruke instrumentet i mange år orgelverk på orgel bygd av registertrekk, har organist ein fremover! Ladegast. Den førstnemnde av touchscreen der alle som nyttar desse, Max Reger, var ein kom- orgelet, både faste organistar og Hallgeir Øgaard Westli ponist som visste å utnytte dei gjesteorganistar, kan bruke sin TEKST OG FOTO

12 nr. 2-18 SOGNDALkyrkjelydsblad Stedje kyrkje – Orgelmakerij Steendam 2018 40 stemmer

HOVEDVERK, MANUAL I SVELLVERK 2, MANUAL III Principal 16’ Ny Principal 8’ Fusa Bourdon 16’ Fusa Spitzflöte 8’ Rotterdal Oktave 8’ Ny Quintatön 8’ Dinxperloo gereformeerde Gedacktflöte 8’ Haarlem kerk, Nederland Jubalflöte 8’ Fusa Aeoline 8’ Rotterdam Oktave 4’ Fusa Flöte Dolce 4’ Fusa Offenflöte 4’ Haarlem Nasat 2 2/3’ Haarlem Quintflöte 2 2/3’ Sarpsborg Waldflöte 2’ Fusa Oktave 2’ Haarlem Tertz 1 3/5’ Rotterdam Mixtur IV-VI, 2 2/3’ Fusa og Rotterdam Oboe 8’ Kat. Kirke, Eelde, Nederland, Scharff IV, 1 1/3’ Rotterdam Valkcx en van Kouteren Trompete 8’ Fusa Vox Humana 8’ Egen Tremulant SVELLVERK 1, MANUAL II Lieblich Gedackt 16’ Fusa PEDAL Salicional 8’ Fusa Violon 16’ Sarpsborg Gedacktflöte 8’ Fusa Subbass 16’ Fusa Viola di Gamba 8’ Fusa Principal-Bass 8’ Fusa Vox Coelestis 8’ Fusa Gedackt 8’ Haarlem Fugara 4’ Fusa Oktave 4’ Haarlem Flûte Harm. 4’ Haarlem Posaune 16’ Sarpsborg Gemshorn 2’ Haarlem Trompete 8’ Dinxperloo gereformeerde Progressio I-IV Rotterdam kerk, Nederland Fagott-Oboe 16’ Haarlem Klarinette 8’ Belgia Kopler: I-II, I-III, II-III, I-P, II-P, III-P, II 16’ (Koplar II. Tremulant Manual ned ein oktav), II 4’ (Koplar II. Manual opp ein oktav)

SOGNDALkyrkjelydsblad nr. 2-18 13 Trufast medarbeidar Ein trufast medarbeidar som kyrkjetenar i Kaupanger stavkyrkje vert «pensjonist»!

Bakgrunn: Erik Asbjørn vart fødd i Høyanger i 1952, og vaks opp i Jordal i Fjærland. Budde i Jordal fram til 1971 unnateke 3 år i Årdal frå 1953 – 1956. Etter 1971 og fram til 1981 budde han i Sogndal, og flytta til Kaupanger med adresse Storebruvegen 5 i januar 1981. Er gift med Aud og dei har 3 søner. Var med i Soknerådet ein periode, og starta som ferieavløysar for Bent Berglie i to sumrar som kyrkjetenar. Fast tilsett frå 1.11.1992, i alt nesten 26 år samanhengande – det er imponerande.Hadde fast heiltidsjobb hos Lerum Fabrikker frå 1. april 1991, og har jobba i produksjonen heile tida. Har berre godt å seia om Lerum som arbeidsgjevar, og berre nokre få dagar sjukemelding på alle desse åra.

Spesielle hendingar i tida som kyrkjetenar: «Eg hugsar spesielt ein laurdagskveld rett etter eg byrja i jobben, då kom det folk frå kommunen og banka på døra og sa at det var branntrussel mot kyrkja, og det måtte vera vakt der heile døgnet i ei heil veke»! Datoen 6.6.2006. hugsar eg også godt, ny fare for brannpåsetjing Erik Asbjørn får fram den fine klangen frå kyrkjeklokkene, og ringinga skjer med rein og det måtte setjast opp lyskasta- muskelkraft og god teknikk! Ikkje så mange kyrkjer att i landet vårt med «manuell rar for å ha kontroll med området ringing». rundt kyrkja. Skjedde heldigvis ingenting. Har også måtta avlysa - spelte inn ei vigsle i kyrkja til salmar. Han er sosial og likar gudstenester på grunn av streng ein dramaserie for tysk fjernsyn. godt å prata med folk. Har klart kulde. Har opplevd ved streng Serien heitte «Das Traumschiff». å tilpassa seg uregelmessig kulde at innetemperaturen steig Denne dagen var Erik Asbjørn arbeidstid, og har fleire gonger opp til 0 grader etter å ha fyrt ikkje på jobb då han hadde ferie. gjort ein ekstra tur ned i kyrkja med 24 kwh varme på i eit heilt fordi brurepar m.a. har hatt lyst døger. Einaste gongen det har Trivselsfaktorar i jobben: Erik å «øva litt» på fredagskvelden. vore TV opptak i kyrkja var suma- Asbjørn likar sjølv å gå til kyrkje Har også opplevd at brurepar har ren 2017 då eit TV-selskap - ZDF og er glad i å syngja gode gamle leigd inn fotograf etter vigsla,

14 nr. 2-18 SOGNDALkyrkjelydsblad dette har teke ekstra lang tid. Då utnytta han ventetida med rund- vask i sakristiet. Me kan trygt seia at han er både initiativrik, kreativ og har stor arbeidslyst. Han har hatt svært godt samarbeid med alle prestar og tilsette på kyrkjekontoret, aldri hatt tøffe diskusjonar eller vore usamd med nokon i arbeidsoppgåvene sine. Ein lojal og trufast medarbeidar i alle år.

Han har vore med på 2 bispevi- sitasar, i 2001 og no i 2018. Kva tok biskopen opp med deg som kyrkjetenar? To stikkord – trivsel og samarbeid med staben. Aldri vore engasjert i omvisingar, men har vore gjestfri og grei med turistar og andre besøkjande som har spurt om å få kikka innom døra i kyrkja. Har det vore ulemper med å vera kyrkjetenar i ei stavkyrkje som også er brukskyrkje? Ikkje tenkt så nøye over det, det går normalt greit. Det ver- ste er gjerne at kyrkja er for liten i nokre samanhengar, og at folk må stå ute i all slags ver. Erik Asbjørn har også ansvaret for reinhald og vask av utedo, sakristi og kyrkja. Vaskar godt med grønsåpe før jul og konfirmasjonar, både golv og benker i kyrkja. Ansvar også for snøryd- ding om vinteren og at bossekker vert køyrde bort. kyrkja alle desse åra! Me ynskjer Har du noko ynskje om ny kyrkje i han LUKKE TIL framover som Kaupanger? pensjonist og ivrig kyrkjegjengar Stavkyrkja er grei nok til sitt i Kaupanger stavkyrkje! No vert bruk; ny kyrkje er nok langt fram det meir tid til å gå på jakt, vera i tid. Men behovet for ny kyrkje i barndomsheimen i Jordal og er nok aukande i samsvar med driva på i vedaskogen. aukande innbyggjartal. Me kan godt vera flinkare til å besøkja Med varm takk og helsing frå andre sokn sine kyrkjer/gudstenester for å bli litt betre kjent Kaupanger Sokneråd på nettsida til kyrkja – www.sogn- med kvarandre. v/Einar Skeie dal.kyrkja.no. Underteikna gjorde TEKST OG FOTO opptak i klokketårnet då Erik Me takkar for praten og for inn- Asbjørn ringde inn påskehelga i år, satsen Erik Asbjørn har gjort i PS. Det vert lagt ut ein videosnutt spesielt kjekt å oppleva! DS.

SOGNDALkyrkjelydsblad nr. 2-18 15 Kyrkjesekken

denne teksten på ein liten lapp: Dette er ein kyrkjesekk! Barnet ditt kan låna denne medan de er i kyrkja i dag. Oppi sekken finn de litt forskjellig; teiknesaker, bøker, rosiner osv.

Det er tenkt at barnet kan ha noko å pusla med, medan dei sit i kyrkjebenken. Sokkane, som og ligg oppi her, er meint som eit tilbod for dei som gjerne vil bevege seg litt – det er lov, og då er det fint med labbar på.

Fint om de legg kyrkjesekken att i våpenhuset etter gudstenesta/ samlinga, men ta gjerne rosinpak- ken og teikning(ane) med heim. Velkomen til små og store! Venleg helsing ______kyrkjelyd.

Takk til mammaen som hadde vore i ei kyrkje utanbygds, der barnet hennar fekk utdelt ein Det er viktig at born og unge som ut. MEN i Stedje, Leikanger og «kyrkjesekk», og tok med ideen kjem til gudsteneste og kyrkje- Kaupanger skal born i alderen heim til oss. Takk til alle som har lege handlingar vert sett og ynskt 2–4 og 5–8 år, frå sommaren av strikka labbar! velkomen på lik linje med dei få utdelt ein kyrkjesekk i døra, vaksne, også i gudstenester og når dei vaksne får utdelt salme- Me har vore so heldige å få kjøpa samlingar der det ikkje er lagt bok/agende. Det vil vera litt ulikt «snedne» sekkar prenta med til rette for born og unge, eller innhald i sekken for den minste trusopplæringa i kyrkja sin logo dei er særskild invitert. Det kan aldersgruppa og dei frå 5 år og på, hjå PGP. Dette håpar me er konkret gjerast ved at borna får oppover. Kyrkjesekken er rett og noko som vil bli eit kjærkome eit «Velkommen, kjekt å sjå deg» slett ein «barnekrok» som ein tilbod for både små og store! og blir vist kvar barnekroken er, kan ta med seg i kyrkjebenken. eller får utdelt ein «kyrkjesekk» Dei fleste av oss tykkjer jo det er Monica Ugulsvik når dei kjem. Alle kyrkjene hjå kjekkast å få sitja saman med dei TEKST oss har til no hatt ein barnekrok som ein kom saman med til kyr- Cristina Sandor eller teiknesaker som vert delt kja. Utanpå kvar sekk vil de finna BILETE

16 nr. 2-18 SOGNDALkyrkjelydsblad «Størst av alt – og eg er med»

Babysang i kapellet (Stedje) Me møtast kl. 17.15–18.00 i kapel- • Stedje kyrkje kl. 11 (invitasjon Babysong er eit populært tilbod let på Stedje. til dei som var fødde i juli-de- i trusopplæringa, og er ope for Datoar for hausten: 28. august, sember 2014) alle foreldre og born i alderen 11. september, 25. septem- • Fjærland kyrkje kl. 15 0-1 år. Samlingane på Stedje, i ber, 9. oktober, 30. oktober, 13. 30. september: Ølmheim kyrkje kapellet, startar med servering november, 27. november og 4. kl. 11 - Familiegudsteneste med og kaffi kl. 11.30 og songstund desember. utdeling av «Mi kyrkjebok 4» til frå kl. 12. Det kostar kr. 30 pr. fireåringane. gong og det er mogleg å betale Gudstenester der born er med Vipps! Me plar vera ferdige særskild invitert Konfirmantpresentasjonar innan klokka 12.30. 19. august: Fjærland: 26. august kl. 11 Skulestartsgudsteneste, med Kaupanger: 2. september kl. 11 Samlingar til hausten vil vera markering av skulestart for sek- Stedje: 9. september kl. 11 kvar onsdag, men i to bolkar. såringane og utdeling av oppgå- Ølmheim: 9. september kl. 11 Dette er datoane i den første bol- vehefte til «Mi kyrkjebok 6», som ken: 29. aug. (oppstart), 5. sept., vart utdelt på påskefest for alle. Sjå nettsida vår www.sogndal. 12. sept., 19. sept., 26. sept. • Stedje kyrkje kl. 11 kyrkja.no/born for meir infor- Andre bolk tek til onsdag 24. • Kaupanger kyrkje kl. 16 masjon og oppdateringar om dei okt., 31. okt., 7. nov., 14. nov. og 16. september: Kaupanger ulike tilboda i trusopplæringa. 21. nov (siste samling før jul). stavkyrkje kl. 11 - Familie- Lik og følg oss også gjerne gudsteneste med utdeling av «Mi på Facebook, sida vår heiter Småtroll-trall i kapellet kyrkjebok 4» til fireåringane Trusopplæring – kyrkja i Sogndal Småtroll-trall, ei samling for 1–3 23. september: og Leikanger, og på Instagram åringar og foreldre/sysken med Familiegudsteneste med utde- finn du oss som Kyrkja i Sogndal. song, undring, leik og «kafé», har ling av «Mi kyrkjebok 4» til semesterstart tysdag 28. august. fireåringane.

SOGNDALkyrkjelydsblad nr. 2-18 17 Didrik Solli Tangen i Fjærland Torsdag 3. mai var det konsert i Fjærland kyrkje med Didrik Solli JUNI 2018 Tangen. Dei 103 som møtte opp 1.–3. Årsmøte Sogn og Fjordane Indremisjon. i kyrkja den kvelden, vart ikkje 7. Småbarnstreff skuffa. For ei stemme vi fekk 8.–10 Leir 4.–7. klasse høyra. Han gav oss ei musikalsk 15.–17. Leir 2.–4. klasse. 25.–27. Leir 7.–10. klasse reise frå han som 14-åring starta som trommeslager, men gjekk JULI 2018 fort over til sang. Etter kvart vart 8.–15. Bibelsommer i Vest 15.–21. Familieleir, Ungdom i det ei solid utdanning som opera- oppdrag sangar. Det viste han då han sang frå operaen Tosca, fantastisk. AUGUST 2018 23. Småbarnstreff Som ei sa: Tenk at vi fekk oppleva 25.–26. Bibelhelg at Tosca kom til Fjærland kyrkje. 30. Knøttekoret og Torsdagsklubben Men vi fekk og andre sangar, bl.a sagt, så var vi heldige som fekk SEPTEMBER 2018 frå Grand Prix, der han vann den slik ei sangoppleving i kyrkja den 6. Småbarnstreff norske finalen, og frå program- kvelden. 13. Knøttekoret og Torsdagsklubben met Stjernekamp på NRK. Som 14.–16. Kvinnehelg 20. Småbarnstreff Alvhild Fodnes Marianne Supphellen 21.–23. Leir 2.–4. klasse. TEKST FOTO 28.–29. Loppemarked OKTOBER 2018 4. Småbarnstreff 5.–8. Leir for 4.–7. klasse 18. Småbarnstreff 19.–21. Leir 7.–10 klasse Ny basar for Kyrkjelydshytta 25. Knøttekoret og På ny vil vi skipa til ein kveld med basar for kyrkjelydshytta i Torsdagsklubben 26. Haustbasar Frelsesarmeen sine lokaler! Merk deg at kvelden er onsdag 19.september, og vi startar kl. 17.00 med loddsal. Programmet er under utarbeiding, med det vert sangkrefter, andakt, loddsal, litt for borna 28.LOPPEMARKNAD og 29. september 2018 vert det og sjølvsagt god matservering frå kjøkenet. Små og store gevinstar til loppemarknad på Lyngmo Ungdomssenter. basaren vert mottekne med takk! Me tek i mot lopper heile året! Ta kontakt FØR levering: Kyrkjelydshytta sitt styre stiller med 1. gevinsten, som er overnat- Tlf: 57 68 43 66 / [email protected] tingstur på kyrkjelydshytta for 4 personar. Og sjølv om lokale folk Selskap har vunne dette, så har det vist seg å vere ein vellukka ting å vinna! Lyngmo har flotte lokale til konfirmasjonar, Dei siste som vann 1.gevinsten, skriv i hytteboka etter opphaldet dei minnestunder og andre selskap. hadde i oktober: «treng ikkje reise så langt for å ha det kjekt». Nei det Ta gjerne kontakt for informasjon og tilbod Mail: [email protected] eller er sant, og det som gjere ting kjekt er jo å få vere samla med andre tlf: 57 68 43 66. og finne på gode ting å gjere! Veret var dårleg denne helga, men dei fann på ulike aktivitetar, og laga seg mellom anna ein liten basar! Dei Presang – gåvekort på leir seier det slik i hytteboka: «me hadde ei svært koseleg stund saman, Av og til har fadrar, foreldre, besteforeldre, som varte langt utover kvelden». Det er kjekt å vite at 1. gevinsten onklar, tanter og andre lyst til å gje ei gåve som betyr «litt meir». På Lyngmo er vart nytta og at den fall i smak! det leirar for born og ungdom heile året. Kanskje årets bursdags- eller julegåve kan Gitte Therkelsen Torstad væra eit gåvekort på leir! Ta kontakt med TEKST oss på Lyngmo for å kjøpe gåvekort! Mail: [email protected] eller tlf: 57 68 43 66.

18 nr. 2-18 SOGNDALkyrkjelydsblad No kan du kjøpa billettar til Friluftsgudstenester konsertar frå websida til kyrkja sommar 2018 Som tidlegare år, har vi også i Seint i fjor haust, inngjekk Sogndal og Leikanger kyrkjelege år ei rekkje friluftsgudstenes- fellesråd avtale med firmaet TicketCo om webbasert sal av ter som er opne for alle i alle billettar til konsertar og liknande. No kan du kjøpe billettar sokn. Dei vil vere spreidt rundt til våre arrangement direkte frå nettsida vår. i fellesrådet vårt, og du er hjarteleg velkommen til å delta på desse: Firmaet TicketCo, som har base i Bergen, har utvikla eit konsept for 24. juni kl. 11.00: nettbasert sal av billettar som lett kan integrerast på eigne nettsider. Sogn Folkemuseum Konseptet er ikkje ulikt det ein allereie kjenner frå Billettservice og 22. juli kl. 15.00: Fjærland (følg Ticketmaster, og kundar som har kjøpt billettar gjennom dei to sist- med i avisa og facebook for nemnde, vil fort kjenne seg att i systemet til TicketCo. nærare informasjon om stad) 29. juli kl. 14.30: Fimreite Vi har fått oppretta ein profil på TicketCo, der vi vil leggje ut billettar 12. august kl. 14.30: Anestølen til konsertar og andre tilstelningar som vi arrangerer sjølve. Dei ulike 19. august kl. 12.00: arrangementa vil vi leggje ut på våre nettsider, www.sogndal.kyrkja. Skriksvatnet no, og du som brukar vil kunne kjøpe billettar uten å forlate våre nettsider. Du kan og gå inn på nettsida https://sogndalkyrkje.ticketco. events/ for å kjøpe billettar til våre arrangement. Takk for Når du har kjøpt billettar, vil du få tilsendt ein billett pr e-post som minnegåvene du må ta med deg på konserten. Denne vil vi då scanne med mobil for å få registrert at billetten vert brukt. Dersom du ynskjer å kjøpe Me takkar hjarteleg for minne- billettar på «gamlemåten», så er det fortsatt mogleg å kjøpe billettar gåvene til Fjærland bedehus i i døra på konserten, anten ein vel å betale med kontantar eller kort. samband med Lilli Solberg si Ein kan sjølvsagt og koma innom på kyrkjekontoret for å få kjøpt bil- gravferd! lettar på førehand hjå oss! Styret

SOGNDALkyrkjelydsblad nr. 2-18 19 StøttespelaraneStøttespelerane våre:våre:

Fossetunet 4, 6856 Sogndal Telefon heile døgnet: Tlf.Fossetunet 57 68 14 4, 77 6856 Sogndal 57TelefonT 68el e14 fheile o77n døgnet:heile døgnet: AvdelingTlf. 57 68 Lærdal14 77 Kjell57 68 Grønli 14 77 Tønjum,Avdeling 6887 Lærdal Lærdal AnneKjell Grønli Kristin57 Gunvordal 68 14 77 Hagalandet, 6851 Sogndal • tlf 57 67 16 22 Tlf.Tønjum, 57Kjell 66 6887 G86rønli 60 Lærdal | Hans Magne Kvåle |[email protected] Ingar Kristin Husum Gunvordal | Hege Urnes 6801 Førde • tlf 57 83 70 90 Fossetunet 4, 6856 Sogndal Telefon heile døgnet: maskinsenteret.as • [email protected] www.lerum.nowww.lerum.no Tlf. 57 Tlf.68 5714 7766 Post-86 60 og besøksadresse:57 [email protected] 14 77 3, 6856 Sogndal Telefon: 57 67 18 85 Avdeling Lærdal Kjell Grønli Tønjum, 6887 Lærdal Anne Kristin Gunvordal Opplæring klasse RØYRLEGGJAR Tlf. 57 66 86 60 [email protected] A1-A-B-BE-T-M146 Arild Johannes Sandvik Arild Johannes Sandvik Trafikalt grunnkurs 6848 FJÆRLAND E-post: TelefonTelefon 97 03 0808 6767 [email protected] www.sognekraft.no - P.b. 3, 6891 Vik i Sogn - [email protected]

Tømrar Melbys skrifthugging AS online www.skrivargarden.no DittJostein TRYKKERI i SognØygard og Fjordane Ditt TRYKKERI i Sogn og Fjordane Navnetilføyelser og oppussing av nybyggWEBSHOP • tilbygg - EKSPRESSTRYKK• rehab • flis • våtrom gravmonumenter. Print-f Liftutleigearm.no - av Skrivargarden AS Vi tar oppdrag med Telefon 97 09 79 82 • Navnetilføyelser Parkveien 5, 6856 Sogndal • Tlf. 57 62 88 50 • e-post: post@advokat-tollefsen [email protected] // Tel. 57 66 23 60 • Oppussing av gravsteiner • Bolting/sikring av gravsteiner

Alt arbeid blir utført på stedet. Ingen tillegg av frakt eller andre omkostninger. SLINDESENTERET • MARINA • TRANSPORTØR Optiker Ta gjerne kontakt med Kyrkjekontoret i Slinde, 6856 SOGNDAL - Tel. 57 67 65 00 Telefon 90 11 67 83 Kjell M. Talleraas Sogndal, tel. 57 67 99 85 eller til firma www.slindetransport.no Melbys skrifthugging AS tel. 482 40 612. 6856 Sogndal • tlf. 920 94 145 • nettbriller.com

Byggmester Man: 18.00 – 20.00 Ingmar Stenehjem AMFI Sogningen, Hovevegen 6, 6856 Sogndal Tys og ons: 08.00 – 11.00 www.amfi.no/sogningen Tor og fre: 09.00 – 12.00 mob. 90 58 10 21 • tlf. 57 67 29 52 E-post: [email protected] www.stenehjembygg.no AMFI Mykje å gle seg til. Alltid. Tlf: 57 67 55 55 / 976 75 555

Tlf: 57 67 50 50 Sogn Synssenter Sogn SynssMMEeEn SJÅSJÅASTteASTr Synsprøve • BrillerEit va •r iKontaktlinserert utval i alle prisklassar av VI ER HER. Med topp moderne synsprøveutstyrinnfa togn ifokusngar på, b augehelse,rilleglas, tek ko menta ktlinser C5:C5 26.06.13synsprøve, 10.40 Sidetrykkmåling 1 og bilete av sauga.olbriller, kikkertar og luper. Ved behov for briller på dagen, har me lagerTlf: på 5 einstyrkeglas7 67 50 (+/- 50 4, cyl. 2) ALLTID.

20 nr.nr.nr. 3-132-162-184-14 SOGNDALSSogSOGNDALogndalNdalkyrkjelydsbladkyrkjelydsblad SOGNDALSogndalkyrkjelydsblad nr. 4-142-16 21 Postboks 25, 6851 Sogndal

6856 SOGNDAL Fjørevegen 22

6868 GAUPNE Grandmo

6891 VIK Postboks 104

6863 LEIKANGER

TLF 57 67 75 00 StøttespelaraneStøttespelerane våre:våre:

Tømrar Melbys skrifthugging AS Jostein Øygardwww.skrivargarden.no Ditt TRYKKERI i Sogn og Fjordane Navnetilføyelser og oppussing av nybyggWEBSHOP • tilbygg - EKSPRESSTRYKK• rehab • flis • våtrom gravmonumenter. - Liftutleige - Vi tar oppdrag med Telefon 97 09 79 82 • Navnetilføyelser Parkveien 5, 6856 Sogndal • Tlf. 57 62 88 50 • e-post: post@advokat-tollefsen [email protected] // Tel. 57 66 23 60 • Oppussing av gravsteiner • Bolting/sikring av gravsteiner

Tlf: 57 67 50 50 Sogn Synssenter Synsprøve • Briller • Kontaktlinser MMEE SJÅSJÅASTAST VI ER HER. Autorisert rekneskapsførarselskap Med topp moderne synsprøveutstyr og fokus på augehelse, tek me FJÆRLAND (57 69 12 03) – SOGNDAL (57 67 22 02) laura laurakv.no – 913 63 327 C5:C5 26.06.13synsprøve, 10.40 Sidetrykkmåling 1 og bilete av auga. @ Ved behov for briller på dagen, har me lager på einstyrkeglas (+/- 4, cyl. 2) ALLTID.

TRENG DU NOKON Å FORTELJE DET TIL? NOKON Å FORTELJE FORTELJE Å NOKON

20 nr.nr. 3-132-164-14 SOGNDALSSogogndalNdalkyrkjelydsbladkyrkjelydsblad SOGNDALSSOGNDALogndalkyrkjelydsbladkyrkjelydsblad nr.nr. 4-142-162-18 2121 Postboks 25, 6851 Sogndal TRENG DU DU TRENG DET TIL? DET

6856 SOGNDAL Fjørevegen 22

6868 GAUPNE Grandmo

6891 VIK Postboks 104

6863 LEIKANGER

TLF 57 67 75 00

Ætti i glede og sorg

DØYPTE DØDE

KAUPANGER NORUM 27.09.2015 Emrik Moen Rebni Erling Midtun 19.06.1945 – 11.10.2015 11.10.2015 Jens Ruud Ester Aslaug Øyrehagen 18.04.1929 – 29.10.2015 01.11.2015 Andreas Reppen Bakketeig Ætti i glede og sorg Sjå sogndal.kyrkja.no for påmelding til dåp eller ta kontakt KAUPANGER med kyrkjekontoret om moglege datoar for dåp og vigsel. Telefon 57 67 99 85 Olav Trygve Vangestad 01.07.1948 – 01.10.2015 STEDJE NORUM DØYPTE DØYPTE 16.05.2016 VIGDE Melissa Iren Aasmundrud og 20.09.2015 Frida Sognnes Austheim KAUPANGER Eldar Venes NORUM KAUPANGER 13.03.2016 Isabel Sjåstad Flåten STEDJE STEDJE 19.05.2018 Linda Stokke og Bjørn-Erik Strand 27.09.2015 Felix Hjorthaug Åsebø 29.03.201828.03.2016 MelissaSverre Minisan Nummedal Engebø 04.06.2016 Hedda Fotland Hough og 08.04.2018 Aslak Venes PerEgil Flo NORUM 04.10.2015 Maria Kongelf Hans Olafsen 02.10.192404.06.2016STEDJE Kylie – Louise 02.08.2015 Varcoe og KAUPANGER24.03.2016 Olai Ursin Sætre 19.05.2018 EivindVivian Iren Stevling Mannsåker Torstad og Jon Erik Brox Holme 25.03.201805.06.2016 AvaSigne Hjelleflat Granli Hatlevoll Lerheim (Urnenedsetting06.06.2016 Silje Anita Flugheim 09.10.) og 04.10.2015 Thea Marie Håvåg Borlaug 25.03.201805.06.2016 MagnusSindre Opheim Hjelmeseter Tørresen Molland Jan Erik Ølmheim 05.06.2016 Emil Brusegard Leiv25.03.2018 Åberge Emilie Nordgulen Flaten 05.04.1920 – 14.09.2015 Døypt i Aurland kyrkje 15.04.2018 Victoria Skeistrand FJÆRLAND DØDEDØDE 22.04.2018 Frida Olstad Magne24.03.2016 Nyheim Heidi Henningsen Mundal 11.01.1942 – 16.09.2015 04.10.2015 Liam Eknes Christensen 22.04.2018 Marion Vedvik FJÆRLAND NORUM 20.05.2018STEDJE Maria Bakke Grønning Eli Frækaland 22.10.1926 – 29.03.2016 Steinar Melvær 01.04.1923Astrid Johanna Venes – 22.10.2015 07.01.1932 – 25.02.2018 25.10.2015 Joakim Jensen 21.02.2016 DøyptOline i Høyanger Rygg Walnum kyrkje Borgny Skeide 31.01.1923 – 26.05.2016 28.02.2016 Nora Hamre Åse KAUPANGERFJÆRLAND STEDJE20.03.2016 Vetle Fardal Hellebø GerhardUnni Ester Ingolf Horpedal Kvammen 23.03.1923 18.07.1925 – – 13.11.2015 02.03.2018 25.10.2015 Vetle Jansen Kvåle 04.03.201803.04.2016 HenrietteAda Sjøvoll Berge Øvstetun BisettingLilli Solberg Stedje kyrkje 14.06.1923 – 04.03.2018 18.03.201803.04.2016 CarmenMarkus Navarsete Seielstad Oxholm Gjerde Johanne Marie Timberlid 08.05.1926 – 09.03.2016 18.03.201806.05.2016 ArneLina Seldal Stalheim Stalheim Seldal GreteKAUPANGER Nes 16.03.1953 – 16.04.2016 29.03.201815.05.2016 SaraSigrid Nordheim Skjelvan Folkestad OsvaldJan Lærum Kåre Skavøy 18.07.192804.01.1965 – –01.05.2016 24.03.2018 FJÆRLAND 01.04.201815.05.2016 TheodorMathias Valev-Vigdal Lorentzen Brenden Asle Ole Hundershagen 29.08.1955 – 11.04.2018 08.04.201805.06.2016 PhilipMarte Lie EinarsenSanden NORUMKirsten Anny Amledal 05.07.1946 – 09.05.2018 08.04.201812.06.2016 MariusSverre Heimlid Willumsen Flugeim Idsø Mark Hansen 24.09.1973 – 29.01.2016 18.10.2015 Vanessa Knobel Liseter STEDJE 15.04.201812.06.2016 MadelenAriel PettersenNitter Gjerde Veum Bisetting Ove Åberge 05.05.1963 – 13.02.2018 15.04.201812.06.2016 FredrikYlva RossJohannessen Auestad Bakke STEDJEKari Lidal Loftesnes 11.11.1937 – 24.02.2018 29.04.201812.06.2016 TrygveTobias Bjåen Ross Brekkeflat Haugen GunnvorAnders Gjerde Hundere 05.03.1926 01.07.1932 – –11.02.2016 11.04.2018 29.04.201812.06.2016 SymonTord Jason Tufte Okoth Tyssen Jarle Rutlin 30.05.1931Gravlagt – 06.03.2016 Fortun 20.05.2018 EskilDøypt Holseter i Hafslo England kyrkje MålfridSvein Flåten Nedrelo 02.05.194314.09.1969 – –06.03.2016 11.04.2018 20.05.2018 Kaia Bøyum Sjøvoll HaldisGunnar Espeseter Ølnes 30.03.1932 27.10.1924 – –09.03.2016 23.04.2018 VIGDE SvendKjell I KvamBørge Larsen 22.02.192716.09.1933 – –18.03.2016 24.04.2018 Jorun Haug 02.11 1929 – 29.03.2016 FJÆRLAND Leif Bergum 04.04.1928 – 27.04.2018 Bjarne Haganes 12.02.1937 – 06.04.2016 26.03.2016 Hanne Lerum Westli og Mia Hovland Flugheim 26.10.2014 – 22.04.2016 Hallgeir Øgaard Turid Horpedal 23.01.1956 – 07.05.2016 KAUPANGER Rannveig Andrea Skjeldestad 12.02.1928 – 16.05.2016 07.05.2016 Gunhild Fjermestad og Ingrid Johanne Haugen 01.12.1947 – 19.05.2016 Kjetil Selstø Hatlehol Olav Solberg 15.03.1924 – 23.05.2016

2222 nr.nr. 2-182-16 SOGNDALSOGNDALkyrkjelydsblad Sjå sogndal.kyrkja.no for påmelding til dåp eller ta kontakt med kyrkjekontoret om moglege datoar for dåp og vigsel. Telefon 57 67 99 85.

18 nr. 4-14 Sogndalkyrkjelydsblad Velkomen til

Med atterhald om endringar. gudsteneste Sjå Gudstenesteliste i Sogn Avis eller på www.sogndal.kyrkja.no

I sommar er det mange flotte moglegheiter til å gå på gudsteneste i nabosoknet!

JUNI 17. juni Leikanger kyrkje kl. 19.00: Felles kveldsgudsteneste for Leikanger og Stedje 24. juni – Jonsok Sogn Folkemuseum kl. 11.00: Felles friluftsgudsteneste for Kaupanger og Stedje Fjærland kyrkje kl. 12.00: Blomstergudsteneste. Utdeling av 6-årsbok JULI – Felles gudstenester for alle sokna i Sogndal og Leikanger 1. juli Stedje kyrkje kl. 11.00: Gudsteneste 8. juli Kaupanger stavkyrkje kl. 11.00: Gudsteneste 15. juli Leikanger kyrkje kl. 11.00: Gudsteneste 22. juli Stedje kyrkje kl. 11.00: Gudsteneste Fjærland kl. 15.00: Friluftsgudsteneste 29. juli Fimreite kl. 14.30: Friluftsgudsteneste AUGUST 5. august Fjærland kyrkje kl. 11.00: Gudsteneste Stedje kyrkje kl. 19.30: Kveldsgudsteneste 12. august Leikanger kyrkje kl. 11.00: Gudsteneste Anestølen kl. 14.30: Friluftsgudsteneste 19. august Stedje kyrkje kl. 11.00: Skulestartsgudsteneste Skriksvatnet kl. 12.00: Friluftsgudsteneste Kaupanger stavkyrkje kl. 16.00: Skulestartsgudsteneste Leikanger kyrkje kl. 17.00: Skulestartsgudsteneste 26. august Fjærland kyrkje kl. 11.00: Gudsteneste med presentasjon av konfirmantar Kaupanger stavkyrkje kl. 11.00: Gudsteneste Stedje kyrkje kl. 19.30: Forbønsgudsteneste ved semesterstart SEPTEMBER 2. september Kaupanger stavkyrkje kl. 11.00: Gudsteneste med presentasjon av konfirmantar Leikanger kyrkje kl. 19.00: Gudsteneste med presentasjon av konfirmantar 9. september Ølmheim kyrkje kl. 11.00: Gudsteneste med presentasjon av konfirmantar Stedje kyrkje kl. 11.00: Gudsteneste med presentasjon av konfirmantar 16. september Leikanger kyrkje kl. 11.00: Gudsteneste Kaupanger stavkyrkje kl. 11.00: Gudsteneste Stedje kyrkje kl. 19.30: Gudsteneste 23. september Stedje kyrkje kl. 11.00: Gudsteneste Fjærland kyrkje kl. 15.00: Gudsteneste

SOGNDALkyrkjelydsblad nr. 2-18 23 INFORMASJON

Den grøne tida

Det er sommartid, og det er forkynner at Den heliage Ande høyrer slike til. Sanneleg, eg seier grønt ute. Den siste tida har vi framleis gir oss Guds nærvær. dykk: Den som ikkje tek imot Guds sett korleis naturen vaknar til liv Alle desse kjernepunkta i den rike slik som eit lite barn, skal igjen og korleis alt blir grønt og kristne trua skal no få leve i oss ikkje koma inn i det.» Så tok han frodig rundt oss. Trea får blader, og vekse og spreie seg. Vi har dei inn til seg, la hendene på dei og graset veks og blomane sprett. lange tradisjonar her til lands for velsigna dei. misjonsstemner om sommaren, Også i kyrkja er det no den grøne og såleis kan vi også tenke at Konfirmantane har det siste sku- tida. Vi har fire kyrkjeårsfar- kyrkja skal vekse i denne grøne leåret fått meir opplæring i den gar; raudt, lilla, kvitt og grønt. I tida. trua dei vart døypte til. Dei har fastetida og inn til og med lang- vore i den grøne tida heile året, fredag var det lilla, fargen for Når eg skriv dette, har me nett kan vi seie. Orda frå Jesus om at bot, ettertanke og alvor. Med konfirmert alle konfirmantane vi alle skal få vere Guds born skal lyset frå påskemorgon vart det i Sogndal og Leikanger i 2018. følgje både konfirmantane og alle kvitt, festfargen. Til pinse var det Konfirmasjonen, som er ei stad- andre gjennom livet! Jesus tok raudt, elden og anden sin farge. festing av dåpen, ei stadfesting borna på fanget, og vi skal alle få Og no i treeiningstida gjennom av at kvar einskild av oss er Guds vere born på Hans fang uansett sommaren og vel så det, er barn og høyrer til hos Han. Ein alder. det grønt. Grønfargen er også i av bibeltekstane som vert leste i kyrkja, som i naturen, fargen for kvar dåp, er forteljinga om Jesus Og dette er det vi skal få veksa i vekst. Vi skal veksa og modnast i og borna i Markusevangeliet: trua på i den grøne tida: Vi er alle den kristne trua. Dei bar småborn til Jesus for Guds born! at han skulle røra ved dei, men Julebodskapen lærte oss om Gud læresveinane viste dei bort. Då God sommar! som kom nær oss. Påska for- Jesus såg det, vart han sint og sa talde om Guds store frelsesverk til dei: «Lat småborna koma til meg Sokneprest Vegard Bondevik Lie i Jesu død og oppstode. Pinsa og hindra dei ikkje! For Guds rike

“Ingen kan tena to herrar".