Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Dla Gminy

PLAN GOSPODARKI

NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY JEŻOWE

Opracował: hIT projekt

JEŻOWE 2017 1

AKTUALIZACJA Spis treści 1. Streszczenie ...... 4 2. Cel i zakres opracowania ...... 5 3. Definicja Gospodarki Niskoemisyjnej ...... 6 4. Polityka energetyczna na poziomie europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym ...... 8 4.1. Unijna i międzynarodowa polityka wobec gospodarki niskoemisyjnej ...... 8 4.2. Dyrektywy Unii Europejskiej ...... 10 4.3. Krajowa polityka energetyczna wobec gospodarki niskoemisyjnej – Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej ...... 11 4.4. Zgodność z krajowym ustawodawstwem i krajowymi strategiami ...... 14 4.5. Zgodność PGN na poziomie regionalnym ...... 16 4.6. Zgodność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej na poziomie lokalnym ...... 18 5. Charakterystyka i opis obszaru objętego Planem Gospodarki Niskoemisyjnej ...... 19 5.1. Położenie Gminy Jeżowe ...... 19 5.2. Środowisko przyrodnicze ...... 20 5.3. Dane demograficzne ...... 22 5.4. Budownictwo mieszkaniowe ...... 24 5.5. Sytuacja gospodarcza ...... 27 5.6. Układ komunikacyjny na terenie gminy Jeżowe ...... 28 6. Obecny stan jakości powietrza atmosferycznego na obszarze obowiązywania planu gospodarki niskoemisyjnej ...... 33 7. Charakterystyka nośników energetycznych zużywanych na terenie gminy Jeżowe ...... 43 8. Metodologia opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Jeżowe ...... 46 9. Bazowa i kontrolna inwentaryzacja emisji dla roku bazowego 2009 i kontrolnego 2014 ...... 52 9.1. Podstawowe przyjęte założenia ...... 52 9.2. Opis sektorów objętych BEI, identyfikacja obszarów problemowych ...... 56 9.2.1. Budownictwo mieszkaniowe ...... 56 9.1.2. Budownictwo użyteczności publicznej ...... 61 9.1.3. Zużycie energii elektrycznej ...... 64 9.1.4. Transport ...... 65 9.3. Bazowa inwentaryzacja emisji CO2 [BEI] ...... 69

9.4. Kontrolna inwentaryzacja emisji CO2 [MEI] ...... 73 9.5. Prognoza emisji w roku docelowym 2020 ...... 79 9.5.1. Założenia do prognozy dla roku 2020 ...... 79 9.5.2. Prognoza zużycia energii i emisji CO2 dla roku 2020 ...... 80

10. Plan Działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji na terenie gminy Jeżowe ...... 83 10.1. Wizja i cele strategiczne w stronę zrównoważonej energetycznie przyszłości ...... 83 10.2. Cele szczegółowe – strategiczne ...... 84 10.3. Strategia wdrożenia i realizacji celów – obszary interwencji ...... 87 10.4. Plan działań ...... 88 11. WDRAŻANIE PLANU ...... 98 11.1. Harmonogram realizacji Planu działań...... 99 11.2. Finansowanie ...... 102 11.3. Monitoring ...... 106 11.4. Analiza ryzyka realizacji planu ...... 109

1. Streszczenie Celem opracowanego Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Jeżowe jest obniżenie emisji

CO2, ograniczenie zużycia energii, wzrost produkcji energii w oparciu o instalacje OZE, a także podniesienie jakości powietrza na terenie gminy Jeżowe. W ten sposób realizacja przedstawionego planu wpłynie na podniesienie jakości życia mieszkańców gminy Jeżowe, której rozwój społeczno – gospodarczy oparty jest o zrównoważone zasady rozwoju.

Efektem wdrożenia i realizacji przyjętego Panu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Jeżowe będzie osiągniecie założonych wskaźników, w przyjętych w Planie działań, wariantach inwestycyjnych.

CELE BEZPOŚREDNIE WYNIKAJĄCE Z PLANU DZIAŁAŃ

WARIANT I PODSTAWOWY

Cel Nr 1 Redukcja emisji CO2 na terenie gminy Jeżowe do roku 2020 o 1,85 %, w tym w szczególności w sektorach:  instytucje użyteczności publicznej o 41%;  zakłady komunalne o 14%;  budownictwo jednorodzinne o 2 %.

Cel Nr 2 Ograniczenie zużycia energii finalnej na terenie gminy Jeżowe do roku 2020 o 1,59 % w tym w szczególności w sektorach:  instytucje użyteczności publicznej o 25%;  zakłady komunalne o 17%;  budownictwo jednorodzinne o 2 %.

Cel Nr 3 Zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych do roku 2020, w szczególności w sektorach:  placówki oświatowe do 4,91%;  instytucje użyteczności publicznej do 9,24%;  budownictwo jednorodzinne o 1,22%

WARIANT II FAKULTATYWNY

Cel Nr 1 Redukcja emisji CO2 na terenie gminy Jeżowe do roku 2020 o 1,87%, w tym w szczególności w sektorach:  instytucje użyteczności publicznej o 43%;  zakłady komunalne o 19%;  budownictwo jednorodzinne o2%.

Cel Nr 2 Ograniczenie zużycia energii finalnej na terenie gminy Jeżowe do roku 2020 o 0,78% w tym w szczególności w sektorach:  instytucje użyteczności publicznej o 26%;  zakłady komunalne o 23%;  budownictwo jednorodzinne o 2%.

Cel Nr 3 Zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych do roku 2020 do 1,2 % udziału, w szczególności w sektorach: 4

 placówki oświatowe do 4,91%;  budownictwo jednorodzinne do 1,22%.  zakład komunalny do 6,60%;  instytucje użyteczności publicznej do 9,35 %.

W przypadku celów odnoszących się do jakości powietrza, Gmina Jeżowe nie podejmuje się zadań w tym zakresie. W związku z tym nie wyznacza się celów dotyczących ochrony powietrza na terenie Gminy Jeżowe. Cel związany z ochroną powietrza w głównej mierze opiera się na ograniczeniu emisji CO2.

Obszarem realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest teren administracyjny Gminy Jeżowe. Przewidziany okres realizacji przedsięwzięć przedstawionych w Planie działań obejmuje okres 2010 – 2020. Zgodnie z przyjętą metodologią, rokiem bazowym dla bazowej inwentaryzacji BEI został określony rok 2010, wobec którego liczone są wskaźniki i cele planowane do osiągnięcia w roku docelowym, tj. 2020.

Ważnym elementem realizacji i powodzenia przyjętego planu jest pozyskanie środków zewnętrznych na realizację zaplanowanych inwestycji, w szczególności z budżetu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014 – 2020.

2. Cel i zakres opracowania

Celem opracowanego planu jest określenie wartości bazowej zużycia energii i emisji CO2 na terenie gminy Jeżowe w roku bazowym 2010 i w roku kontrolnym 2015, a także przedstawienie Planu działań przyczyniających się w roku 2020 do:

 redukcji emisji gazów cieplarnianych;

 zwiększenia udziału energii pochodzącej z źródeł odnawialnych;

 redukcji zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności energetycznej.

Przedsięwzięcia zawarte w Planie działań dotyczą również poprawy jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia jakości poziomów dopuszczalnych stężeń w powietrzu i realizowane są programy (naprawcze) ochrony powietrza (POP) oraz plany działań krótkoterminowych (PDK).

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Jeżowe został opracowany w oparciu o Poradnik „Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii [SEAP]1” opracowany przez Komisję Europejską Wspólne Centrum Badawcze Instytut ds. Energii.

1 Poradnik Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii [SEAP] Paolo Bertoldi, Damian Bornas Cayuela, Suvi Monni, Ronald Piers de Raveschoot, tytuł oryginalny “How to develop a Sustainable Energy Action Plan – Guidebook” Luksemburg, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, © Unia Europejska, 2010, tłumaczenie: Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités” – 2012 r. 5

3. Definicja Gospodarki Niskoemisyjnej Definicja gospodarki niskoemisyjnej związana jest z prowadzeniem gospodarki opartej o osiągniecie korzyści ekonomicznych i społecznych wynikających ze zmniejszenia emisji zanieczyszczeń. W ten sposób gospodarka niskoemisyjna nadal stawia za cel podstawowy rozwój społeczno - gospodarczy obszarów, w tym przypadku gmin, lecz ich dynamika nie powinna prowadzić do wzrostu zanieczyszczeń i zmiany jakości środowiska, a przez to negatywnego oddziaływania na zdrowie i życie ludności. Dlatego gospodarka niskoemisyjna dotyczy bezpośrednio ludzi, wpływa na jakość i warunki życia, a przez to zaczyna się już na poziomie gminy2.

Wypracowana3 przez Unię Europejską koncepcja gospodarki niskoemisyjnej i zasobooszczędnej stanowi odpowiedz na pojawiające się nowe wyzwania w sektorach energetycznym i środowiskowym, w konsekwencji rozwoju gospodarki globalnej, znacząco oddziaływującej na rynki krajowe, regionalne i lokalne. Prowadzenie rozwoju gospodarczego bez zwracania uwagi na rosnącą konsumpcję energii może prowadzić do zachwiania równowagi środowiskowej, jak również prowadzić do niestabilności światowej gospodarki.

W związku z tym, została przyjęta polityka prowadzenia gospodarki niskoemisyjnej zgodnie z podręcznikiem dla regionów europejskich pn. „Budowa gospodarki niskoemisyjnej” to gospodarka, której wzrost osiąga się w wyniku integracji wszystkich jej aspektów dotyczących:

 niskoemisyjnych technologii i praktyk  wydajnych rozwiązań energetycznych  czystej i odnawialnej energii  proekologicznych innowacji technologicznych.

Przedstawiona koncepcja prowadzenia gospodarki opiera się na efektywnym zużywaniu lub wytwarzaniu energii i materiałów, a także usuwaniu bądź odzysku odpadów metodami minimalizującymi emisję gazów cieplarnianych. Dwutlenek węgla stanowi najważniejszy pod względem ilościowym składnik emisji gazów cieplarnianych, wobec czego stanowi podstawowy składnik redukcji i zakładanych rezultatów przyjętej gospodarki niskoemisyjnej. Pozostałe poziomy emisji gazów cieplarnianych przelicza się na ekwiwalent CO2eq .

W ten sposób definicja gospodarki niskoemisyjnej obejmuje „taką działalność człowieka, która przynosi zysk inwestorom i wzrost gospodarczy krajowi przy jednoczesnej minimalizacji negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne.” W efekcie zrównoważony rozwój opiera się na najefektywniejszym wykorzystaniu dostępnych zasobów i surowców, jednocześnie ograniczając minimalizację zanieczyszczeń.

Na poziomie Unii Europejskiej wartość i znaczenie gospodarki niskoemisyjnej zostało określone w postaci przyjętego celu utrzymania ocieplenia atmosferycznego na poziomie poniżej 2oC, co oznacza redukcję emisji gazów cieplarnianych na terenie UE o około 80-95% do roku 2050 i redukcję GHG4 o 40% do 2030 roku.

2 Gospodarka Niskoemisyjna zaczyna się w Gminie – Podręcznik dla polskich samorządów; 3 NOWA MISJA – NIŻSZA EMISJA, Gospodarka niskoemisyjna w gminach; 4 Greenhouse gas – gaz cieplarniany, gaz szklarniowy 6

W Polsce wytyczne i kierunki rozwoju gospodarki niskoemisyjnej zawarte zostały w Narodowym Programie Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, którego założenia zostały przedstawione w rozdziale następnym.

Znaczący potencjał rozwoju gospodarki niskoemisyjnej i przyjętych celów z nią związanych tkwi w lokalnych gminach, w szczególności w zakresie poprawy efektywności energetycznej zasobów będących w użytkowaniu przez lokalne samorządy i wykorzystania potencjału lokalnych zasobów energetycznych, czy zrównoważonym transporcie publicznym i prywatnym. Gmina stanowi podmiot tworzący podstawę planowania urbanistycznego, a w związku z tym również pełni wiodącą rolę przy planowaniu rozmieszczenia Odnawialnych Źródeł Energii na swoim obszarze, czy zachęcania i wspierania mieszkańców do inwestowania w instalacje OZE, jako podmiot wzorcowy i wiodący. Gmina może również wspierać poprzez odpowiednie planowanie rozwój biogazowi rolniczych, właściwego wykorzystania odpadów na cele energetyczne, poprzez właściwe wykorzystanie i zaplanowanie instalacji do energetyki i produkcji biogazu na lokalnym terenie. W ten sposób samorząd lokalny staje się podstawowym partnerem rządu w zakresie realizacji celów Polityki Energetycznej Państwa i Pakietu Klimatyczno – Energetycznego.

Władze lokalne posiadają kluczowy wpływ na efektywność energetyczną budownictwa użyteczności publicznej, mając decydujący wpływ na podejmowanie i planowanie kompleksowych inwestycji termomodernizacyjnych, czy biorąc udział w planowaniu przestrzennym, ograniczającym rozprzestrzenianie się zabudowy miejskiej i wiejskiej, czy przykładani szczególnej wagi do ochrony i rozwoju terenów zielonych zwłaszcza w ośrodkach miejskich, przy gęstej zabudowie mieszkaniowej. Prowadzenie zrównoważonej polityki urbanistycznej miast i gmin wiejskich wyrażonej w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego oraz w Miejscowych Planach Zagospodarowania Przestrzennego tworzy kluczowe narzędzie do realizacji założonych celów gospodarki niskoemisyjnej w lokalnych gminach.

Następnym sektorem oddziaływania samorządów są tzw. „zielone zamówienia” oraz wprowadzenie odpowiednich standardów eksploatacji i użytkowania budynków użyteczności publicznych. Samorządy w przygotowywaniu dokumentacji przetargowej w ramach tzw. „zielonych zamówień” mogą stymulować rozwój i wykorzystanie efektywnych rozwiązań i technologii energetycznych, przyczyniających się do ograniczenia zużycia energii, a przez to do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Ważnym elementem tworzenia gospodarki niskoemisyjnej na poziomie lokalnym jest również ograniczanie zużycia energii elektrycznej w sektorze oświetlenia publicznego, m.in. poprzez zainstalowanie oświetlenia ledowego z wprowadzeniem odpowiednich systemów do sterowania oświetleniem ulicznym. Efektem dla gminy oprócz wskaźników redukcji emisji będzie również oszczędność finansowania, dzięki zastosowaniu nowoczesnych rozwiązań, umożliwiających ograniczenie finansowych kosztów eksploatacji. Podobne założenia i zadania określone są w stosunku do transportu publicznego, zwłaszcza w zakresie modernizacji taboru i wykorzystania nowoczesnych rozwiązań energooszczędnych, jak również poprzez zrównoważone i efektywne rozplanowanie sieci przystanków i tras miejskiego czy wiejskiego taboru publicznego.

Samorząd lokalny podejmując się realizacji przedstawionych zadań tworzy i rozwija ścieżki pilotażowego wzorca dla mieszkańców i podmiotów gospodarczych zamieszkałych i działających na terenie oddziaływania lokalnego samorządu. Do takich działań należy zaliczyć również podejmowanie się przez lokalne samorządy przedsięwzięć informacyjno – promujących założenia i cele gospodarki niskoemisyjnej wśród swoich mieszkańców, podmiotów instytucjonalnych i gospodarczych. W ramach kampanii promocyjno – edukacyjnych powinno zostać uwypuklone znaczenie prowadzenia gospodarki 7

niskoemisyjnej dla rozwoju społeczno – gospodarczego danego obszaru, zdrowia i ochrony środowiska, przekładającego się na podniesienie warunków życia mieszkańców danej gminy.

Rozwój gospodarki niskoemisyjnej w gminach ma istotne znaczenie dla realizacji celów zmniejszenia emisji ze strony sektora non-ETS5. Obecnie w Polsce widoczny jest już szereg problemów6, związanych z gospodarowaniem energią i środowiskiem, do których można zaliczyć:

 niską efektywność energetyczną zasobów gmin, budżetu państwa, przedsiębiorstw i osób prywatnych,  rosnące ceny nośników energii, w horyzoncie średnio- i długoterminowym możliwy drastyczny (kilkukrotny) wzrost (szczególnie paliw ciekłych) związany z wyczerpywaniem się łatwo dostępnych zasobów,  uzależnienie od importu energii i jej nośników, w połączeniu z rosnącymi cenami paliw prowadzące do wzrostu deficytu płatniczego (zarówno na poziomie lokalnym, jak i krajowym),  brak wykorzystania potencjału lokalnych odnawialnych źródeł energii,  niskie bezpieczeństwo energetyczne, zwłaszcza zły stan sieci elektroenergetycznych i zamortyzowane źródła,  kryzys gospodarczy powodujący utratę miejsc pracy, narastanie nierówności, spadek przychodów (ludzi, firm, gmin i kraju), emigrację młodego pokolenia,  problemy budżetowe samorządów, zmagających się z trudnościami w zapewnieniu funduszy dla inwestycji długoterminowych, w połączeniu ze słabo rozwiniętym rynkiem ESCO7 oraz innych form finansowania dostępnych dla samorządów,  niezadawalający stan środowiska naturalnego i jego zanieczyszczenia, zwłaszcza w miastach, oraz skutki przyśpieszenia zmian klimatu będącego wynikiem działalności człowieka,  brak efektywnych narzędzi do zarządzania energią w powiązaniu z realizacją celów strategicznych rozwoju lokalnego, czyli w praktyce do wdrażania celów gospodarki niskoemisyjnej na szczeblu lokalnym.

Dodatkowym problemem na poziomie lokalnym jest brak efektywnego planowania energetycznego powiązanego z długofalową polityką klimatyczną. Stopniowo realizowane sa projekty i przedsięwzięcia wpisujące się w cele gospodarki niskoemisyjne, które w połączeniu z przyjętymi rozwiązaniami w niniejszym opracowaniu przyczynią się do realizacji celów określonych w pakiecie klimatyczno – energetycznym, stymulującym tworzenie i programowanie zrównoważonej lokalnej gospodarki.

4. Polityka energetyczna na poziomie europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym

4.1. Unijna i międzynarodowa polityka wobec gospodarki niskoemisyjnej

5 NON-ETS - sektory gospodarki, które nie są objęte obowiązkiem zakupu uprawnień do emisji CO2, np. mieszkalnictwo, transport, rolnictwo. 6 NOWA MISJA – NIŻSZA EMISJA, Gospodarka niskoemisyjna w gminach; 7 Rynek ESCO tworzą firmy realizujące kompleksowe usługi w zakresie gospodarowania energią (usługi związane ze zmniejszeniem zużycia i zapotrzebowania na energię dla swoich klientów - użytkowników energii) w oparciu o kontrakty wykonawcze i udzielają gwarancji uzyskania oszczędności. W zakres usług ESCO mogą wchodzić nie tylko przedsięwzięcia zwiększające efektywność wykorzystania energii, ale również konserwacja i naprawa urządzeń, skojarzone wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła, nowe technologie, alternatywne wytwarzanie energii elektrycznej, jeżeli tylko zapłata za te usługi pochodzi z osiągniętych oszczędności. 8

Rozwój gospodarki niskoemisyjnej jako strategicznego podejścia dla rozwoju gospodarki światowej stanowi jeden z elementów porozumień międzynarodowych. Podstawą rozpoczęcia prac nad światową redukcją emisji gazów cieplarnianych jest Ramowa Konwencja Klimatyczna UNFCC, ratyfikowana przez 192 państwa. Pierwsze szczegółowe uzgodnienia są wynikiem trzeciej konferencji stron (COP3) z 1997 r., jaka odbyła się w Kioto. Na mocy zawartych porozumień – Protokołu Kioto kraje, które zdecydowały się na jego ratyfikację, zobowiązały się do redukcji emisji gazów cieplarnianych średnio o 5,2% do 2012 r. Według protokołu sygnatariuszy podzielono na dwie grupy: państwa o wysokim dochodzie oraz państwa rozwijające się. Kraje z pierwszej grupy zobowiązały się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o przynajmniej 5% w stosunku do roku 1990 w okresie 2008 – 2012, dla pozostałych państw - przyjęto indywidualne założenia. Ograniczenie wzrostu temperatury o 2-3o wymaga jednak stabilizacji stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze (w przeliczeniu na CO2) na poziomie 450 – 550 ppm. Wiąże się to z potrzebą znacznie większego efektu w ograniczaniu niskiej emisji. Od 2020 r. globalna emisja powinna spadać w tempie 1-5% rocznie, by móc w roku 2050 osiągnąć poziom średnio o 25-70% niższy od obecnego.

Największy udział w generowaniu niskiej emisji wykazuje sektor energetyczny, stąd największe zadania zostały postawione właśnie przed w/w branżą światowej gospodarki. Założone efekty mogą zostać osiągnięte poprzez: poprawę efektywności energetycznej, zwiększenie udziału w odnawialnych źródłach energii oraz czystych technologii energetycznych w bilansie energetycznym i ograniczenie bezpośredniej emisji z sektorów przemysłu emitujących najwięcej CO2 do atmosfery.

Polityka energetyczna stanowi jeden z zasadniczych i kluczowych elementów polityki energetycznej, którą Unia Europejska prowadzi od początku powstania. W związku z dołączeniem UE do stron Protokołu z Kioto Komisja zatwierdziła w 2000 r. Europejski Program Zmian Klimatycznych (ECCP), w ramach którego zawarto pakiet środków politycznych oraz długoterminową strategię redukcji gazów cieplarnianych. Celem ECCP I było przedstawienie najefektywniejszych działań służących wypełnianiu zobowiązań z Kioto. W 2005 r. Komisja Europejska zainicjowała II Europejski Program Zmian Klimatycznych, doprowadzając do zgodności ze Strategią Lizbońską. Założono, iż najważniejsze miejsce w polityce klimatycznej mają odgrywać źródła odnawialne (OZE), zakładając w 2012 r. udział na poziomie 12%, a w 2020 na poziomie 20% w całej wykorzystywanej energii. Bez względu na działania pozostałych partnerów międzynarodowych Unia Europejska określiła ograniczenie emisji o 20% w stosunku do poziomu z 1990 r. , nawołując również państwa rozwinięte do ograniczenia nawet na poziomie 30%. W ten sposób stworzono pakiet energetyczno – klimatyczny i opracowano tzw. Plan 3x20, w którym UE zobowiązała się do:

- ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o 20% do 2020 r.,

- zwiększenia udziału energii odnawialnej do 20% do 2020 r.,

- zwiększenia efektywności energetycznej o 20% do 2020 r.

Określono również, iż Unia Europejska jako lider i wzór dla gospodarek światowych w sprawie ochrony klimatu ziemi nie będzie dopuszczać do większego niż 2o średniego wzrostu temperatury Ziemi.

Opracowany Pakiet zawiera dyrektywę ramową w sprawie promocji odnawialnych źródeł energii, dyrektywę dotyczącą ograniczenia emisji CO2 do atmosfery, nowelizację dyrektywy w sprawie udoskonalenia i rozszerzenia systemu handlu uprawnieniami do emisji, decyzję o podziale zadań w celu wypełnienia zobowiązań UE wobec redukcji emisji gazów cieplarnianych w sektorach nieobjętych EU ETS, nowe wytyczne w sprawie pomocy państwa w zakresie ochrony środowiska. 9

Państwa UE założone cele przyjęły z uznaniem, lecz wątpliwości nastąpiły z uznaniem kosztów jakie wiązały się z przyjętymi celami. W ramach szczytu Rady Europejskiej w 2008 r. rozłożono w czasie zobowiązania państw Europy Środkowej, w tym również Polski. Dokonano podziału uprawnień do emisji na trzy kategorie: w pierwszej grupie znalazło się 88% uprawnień, które zostały rozdzielone proporcjonalnie do wielkości emisji z przeszłości, w drugiej 10% uprawnień, które otrzymały państwa o trudnej sytuacji, w tym Polska, pozostałe 2% uzyskały państwa, które do 2005 r. zmniejszyły emisję o 20%, zaliczała się do tej grupy większość nowych państw członkowskich. Dodatkowo uzgodniono, iż państwa o PKB nie większym niż 50% średniej UE oraz te, w których sektor elektroenergetyczny wytwarza energię głównie z jednego paliwa kopalnego, będą musiały do 2013 r. zakupić co najmniej 30% uprawnień do emisji. Udział ten ma stopniowo wzrastać, do 100% w 2020 r.

W 2002 r. w Zielonej Księdze Komisji Europejskiej zawarto pierwsze propozycje stworzenia handlu emisjami w UE. System handlu emisjami ustanowiła jednak dopiero Dyrektywa PE Irce 2003/87/WE z dnia 13 października 2003 r., zmieniająca Dyrektywę 96/61/WE. System opiera się na konieczności uzyskiwania zezwoleń na emisję gazów cieplarnianych. Dyrektywa szczegółowo przedstawia rodzaje działalności, które wymagają tych zezwoleń.

4.2. Dyrektywy Unii Europejskiej W zawartej poniżej tabeli zestawiono kluczowe europejskie regulacje w zakresie efektywności energetycznej, które stopniowo transponowane są do prawodawstwa poszczególnych państw członkowskich.

Tabela 1. Dyrektywy UE związane z gospodarką niskoemisyjną

Dyrektywa Cele i główne działania - Zwiększenie udziału skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej (Kogeneracja). Dyrektywa EC/2008/8 o promocji - Zwiększenie efektywności wykorzystania energii pierwotnej i wysokosprawnej kogeneracji zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych. - Promocja wysokosprawnej kogeneracji i korzystne dla niej bodźce ekonomiczne – taryfy. Dyrektywa 2009/29/WE w celu - Usprawnienie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych usprawnienia i rozszerzenia na obszarze WE. wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych Dyrektywa 2004/101/WE - Ustanowienie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych ustanawiająca system handlu na obszarze WE, zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE. przydziałami emisji gazów - Promowanie zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w sposób cieplarnianych we Wspólnocie, z opłacalny i ekonomicznie efektywny. uwzględnieniem mechanizmów projektowych Protokołu z Kioto (tzw. dyrektywa łącząca) - Projektowanie i produkcja sprzętu i urządzeń powszechnego użytku o Dyrektywa 2005/32/WE Ecodesign podwyższonej sprawności energetycznej. o projektowaniu urządzeń - Ustalanie wymagań sprawności energetycznej na podstawie kryterium powszechnie zużywających energię minimalizacji kosztów w całym cyklu życia wyrobu (koszty cyklu życia obejmują koszty nabycia, posiadania i wycofania z eksploatacji). Dyrektywa 2012/27/UE w sprawie - Dyrektywa ustanawia wspólną strukturę ramową dla środków efektywności energetycznej służących wspieraniu efektywności energetycznej w Unii do 10

osiągnięcia głównego celu zakładającego zwiększenie efektywności energetycznej o 20% do 2020 r., a także stworzenia warunków dla dalszego polepszania efektywności energetycznej po 2020 r. - Ustanawia wspólne ramy dla promowania energii ze źródeł odnawialnych, określa obowiązkowe krajowe cele w odniesieniu do Dyrektywa 2009/28/WE w sprawie całkowitego udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym promowania stosowania energii ze zużyciu energii brutto i w odniesieniu do udziału energii ze źródeł źródeł odnawialnych odnawialnych w transporcie. - Każde państwo członkowskie zakłada 20% udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w 2020 r. Decyzja 2009/406/WE w sprawie - Decyzja ustanawia minimalny wkład państw członkowskich w wysiłków podjętych przez państwa realizację w latach 2013 – 2020 zobowiązania Wspólnoty dotyczącego członkowskie, zmierzających do redukcji emisji gazów cieplarnianych. zmniejszenia emisji gazów - Pułap emisji gazów cieplarnianych Polski w porównaniu z poziomami cieplarnianych w celu realizacji do emisji w 2005 r. wynosi 14% roku 2020 zobowiązań Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych - Dyrektywa ustanawia wymagania w zakresie wspólnych ram dla obliczania zintegrowanej charakterystyki energetycznej budynków, zastosowania minimalnych wymagań dotyczących charakterystyki Dyrektywa 2010/31/UE w sprawie energetycznej wobec nowych budynków, zastosowania minimalnych charakterystyki energetycznej wymagań dotyczących charakterystyki energetycznej wobec budynków budynków remontowanych, certyfikacji energetycznej budynków, przeglądów systemów kontroli świadectw charakterystyki energetycznej. Dyrektywa ustanawia cele jakości powietrza, w tym ambitne, Dyrektywa 2008/50/WE w sprawie ekonomicznie opłacalne cele na rzecz poprawy stanu zdrowia jakości powietrza i czystszego ludzkiego i jakości środowiska do 2020 r. Wyszczególnia ona także powietrza dla Europy sposoby oceny tych celów oraz podejmowania działań korygujących na wypadek niespełnienia założonych standardów. Jej celem jest ustanowienie krajowych poziomów emisji czterech substancji zanieczyszczających powietrze: ditlenku siarki, tlenków azotu, lotnych związków organicznych i amoniaku. Mogą one Dyrektywa 2001/81/WE w sprawie powodować zakwaszenie (np. zakwaszenie składu chemicznego krajowych poziomów emisji dla morza), zanieczyszczenie wody i gleby (eutrofizację) i powstawanie niektórych rodzajów ozonu w warstwie przyziemnej (ozon powstający w wyniku reakcji zanieczyszczenia powietrza. jednej z czterech substancji zanieczyszczających pod wpływem temperatury i światła słonecznego). Konieczne są działania na szczeblu Unii ze względu na transgraniczny charakter tego zanieczyszczenia.

4.3. Krajowa polityka energetyczna wobec gospodarki niskoemisyjnej – Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej

W dniu 4 sierpnia 2015 r. Ministerstwo Gospodarki przyjęło projekt Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej.

Program stanowi odpowiedz na konieczność przestawienia się polskiej gospodarki na gospodarkę niskoemisyjną, która wynika z podjętych zobowiązań Polski na szczeblu międzynarodowym odnośnie redukcji gazów cieplarnianych i innych substancji objętych systemem zarządzania emisjami (zgodnie z Ustawą z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji), w tym w ramach ratyfikowanego Protokołu z Kioto oraz pakietu klimatyczno – energetycznego Unii Europejskiej.

W ten sposób Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej uwzględnia wytyczne najważniejszych dokumentów Unii Europejskiej dotyczących przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną, w tym8:

. „Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu”, . „Europa efektywnie korzystająca z zasobów – inicjatywa przewodnia strategii „Europa 2020”, . „Plan działania w dziedzinie energii do 2050 roku,” . „Plan działań na rzecz przejścia do konkurencyjnej gospodarki niskoemisyjnej w 2050 roku”, . „Plan na rzecz efektywności energetycznej z 2011 roku”, . „Biała Księga. Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu.” . „Ramy polityczne na okres 2020 – 2030 dotyczące klimatu i energii”, . „Strategia zielonego wzrostu OEDC”.

NPRGN będzie spójny z innymi programami rządu polskiego, przede wszystkim z nadrzędnymi dokumentami strategicznymi, takimi jak: . „Polska 2030, Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju” . Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społeczeństwo, Konkurencyjna gospodarka, Sprawne Państwo” . dziewięć strategii horyzontalnych, a w szczególności: „Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki”(wiodąca wobec NPRGN), strategia „Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko”, „Strategia rozwoju transportu”, „Strategia zrównoważonego rozwoju wsi i rolnictwa oraz „Krajowa strategią rozwoju regionalnego”.

Przy opracowywaniu NPRGN uwzględniono również następując dokumenty:

. „Krajowy Program Reform na rzecz realizacji strategii ‘Europa 2020’” i jego aktualizacje, . „Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030”, . „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku”, . „Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016”, . „Polityka klimatyczna Polski. Strategia redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020”, . „Strategia działalności górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 2007-2015”, . „Strategia zmian wzorców produkcji i konsumpcji na sprzyjające realizacji zasad trwałego, zrównoważonego rozwoju”, . „Strategia wdrażania w Polsce zintegrowanej polityki produktowej”, . „Polityka Transportowa Państwa na lata 2006-2025”, . „Krajowy plan działania w zakresie poprawy efektywności energetycznej”,

8 Dane na podstawie Nowa Emisja – Niższa Emisja; 12

. „Krajowy plan działania w zakresie rozwoju energii ze źródeł odnawialnych”, . „Kierunki rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce na lata 2010-2020”, . Krajowy Planu Inwestycyjny w sektorze elektroenergetyk

Do kluczowych założeń NPRGN przyjęto i wykazano mechanizmy służące wypracowaniu nowoczesnej i energooszczędnej gospodarki, wdrażanie innowacji, utworzenie nowych miejsc pracy oraz stymulowanie konkurencyjności na rynku, co wiąże się z zapewnieniem krajowi korzyści ekonomicznych, społecznych i środowiskowych zgodnie z główną zasada zrównoważonego rozwoju. NPRGN uwzględnia i odnosi się również do innych emisji, nie tylko wynikających z pakietu klimatyczno – energetycznego, w tym w zakresie ochrony powietrza zgodnie z dyrektywą CAFE, dyrektywą o emisjach przemysłowych oraz Protokołu z Goteborga. Prace nad NPRGN koordynować będzie Ministerstwo Gospodarki i Ministerstwo Środowiska.

Nadrzędnym celem Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej jest rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju kraju, czyli połączenie i stworzenie rozwiązań mających zarówno pozytywny wpływ na ochronę środowiska i rozwój krajowej gospodarki.

Cele szczegółowe NPRGN są ze sobą ściśle powiązane i przedstawiają się następująco:

1) niskoemisyjne wytwarzanie energii; 2) poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami, w tym odpadami; 3) rozwój zrównoważonej produkcji - obejmujący przemysł, budownictwo i rolnictwo; 4) transformacja niskoemisyjna w dystrybucji i mobilności; 5) promocja wzorców zrównoważonej konsumpcji.

Rezultatem opracowania NPRGN jest wypracowanie działań ukierunkowanych na redukcję emisji gazów cieplarnianych w sposób pośredni i bezpośredni, a także stworzenie podstaw do wsparcia podmiotów przechodzących na gospodarkę niskoemisyjną.

Społeczna Rada ds. Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej jako organ pomocniczy przy Ministrze Gospodarki określiła kilkaset działań na potrzeby NPRGN w 11 następujących działach tematycznych:

1) Przemysł 2) Transport 3) Odpady 4) Administracja Publiczna (w tym samorządy) 5) Dialog edukacyjny 6) Energetyka 7) Rolnictwo 8) Budownictwo 9) Gospodarstwa domowe 10) Handel i usługi 11) Leśnictwo

W obszarach tych członkowie Rady, urzędnicy państwowi oraz współpracujący eksperci ze środowisk naukowych oraz kręgu działalności gospodarczej zidentyfikowali potencjał redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz szkodliwych substancji.

Narodowy Plan Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej opracowany został w perspektywie 2050 r., a zaplanowane i powyżej zadania zmierzające do redukcji gazów cieplarnianych będą dopiero widoczne po roku 2020 lub nawet po 2030.

Zakłada się, że NPRGN będzie realizowany w oparciu o następujące źródła finansowania: - budżet państwa (ustalane w relacji do dochodów z aukcji w ramach ETS oraz z innych źródeł), - środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, - środki z budżetu Unii Europejskiej, - środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie EFTA, - środki pochodzące z innych źródeł zagranicznych, w tym środki prywatne, - Fundusz Termomodernizacji i Remontów, - Programy wieloletnie, o których mowa w art. 136 ustawy o finansach publicznych (sporządzane w układzie zadaniowym), - krajowe źródła prywatne, zwłaszcza środki z sektora przedsiębiorstw.

4.4. Zgodność z krajowym ustawodawstwem i krajowymi strategiami

Przedstawiony Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Jeżowe wpisuje się następujące dokumenty strategiczne i planistyczne na poziomie krajowym.

. Strategia Rozwoju Kraju 2020 – dokument strategiczny zatwierdzony we wrześniu 2012 r. jako element nowego systemu zarządzania rozwojem kraju, w tym w szczególności w ramach obszaru strategicznego Konkurencyjna gospodarka, cele bezpośrednie: - 6.2 Poprawa efektywności energetycznej;

- 6.3 Zwiększenie dywersyfikacji dostaw paliw i energii;

- 6.4 Poprawa stanu środowiska.

. Polityka energetyczna Polski do 2030 roku, dokument strategiczny branżowy przyjęty uchwałą 10.11.2009 r. Do podstawowych kierunków rozwojowych polskiej polityki energetycznej w perspektywie roku 2030 należy:

. poprawa efektywności energetycznej, . wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, . dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, . rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, . rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, . ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.

Spójność z gospodarką niskoemisyjną wykazana jest poprzez kierunki polityki energetycznej w tym: . poprawa efektywności energetycznej, której głównym celem jest: - dążenie do utrzymania zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego, tj. rozwoju gospodarki następującego bez wzrostu zapotrzebowania na energię pierwotną oraz konsekwentne zmniejszanie energochłonności polskiej gospodarki do poziomu UE -15; . rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, którego głównymi celami są:

- wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii co najmniej do poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach następnych, - osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych, oraz zwiększenie wykorzystania biopaliw II generacji, - ochronę lasów przed nadmiernym eksploatowaniem, w celu pozyskiwania biomasy oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, w tym biopaliw, tak aby nie doprowadzić do konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i rolnictwem oraz zachować różnorodność biologiczną, - wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej istniejących urządzeń piętrzących stanowiących własność Skarbu Państwa. - zwiększenie stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw oraz stworzenie optymalnych warunków do rozwoju energetyki rozproszonej opartej na lokalnie dostępnych surowcach. . ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko, którego głównymi celami są:

- ograniczenie emisji CO2 do 2020 roku przy zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa energetycznego, - ograniczenie emisji SO2i NOx oraz pyłów (w tym PM10 i PM2,5) do poziomów wynikających z obecnych i projektowanych regulacji unijnych - ograniczanie negatywnego oddziaływania energetyki na stan wód powierzchniowych i podziemnych, - minimalizacja składowania odpadów poprzez jak najszersze wykorzystanie ich w gospodarce, - zmiana struktury wytwarzania energii w kierunku technologii niskoemisyjnych.

. Projekt Polityki energetycznej Polski do 2050 roku, dokument strategiczny branżowy na etapie konsultacji społecznych i międzyresortowych. Celem głównym polityki energetycznej do roku 2050 jest tworzenie warunków dla stałego i zrównoważonego rozwoju sektora energetycznego, przyczyniającego się do rozwoju gospodarki narodowej, zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego państwa oraz zaspokojenia potrzeb energetycznych przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Na potrzeby celu głównego wyznaczono trzy cele operacyjne:

- zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju, - (zwiększenie konkurencyjności i efektywności energetycznej gospodarki narodowej w ramach wewnętrznego rynku energii UE, - ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.

. Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016, dokument strategiczny w zakresie polityki ekologicznej państwa na najbliższe 4 lata z perspektywą 4 – letnią.

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej związany jest z podejmowanym w w/w opracowaniu kierunkiem 4.2 Jakość powietrza, w tym założonym celom średniookresowym do roku 2016, w którym zasygnalizowano, iż „limity (Dyrektywa LCP, duże źródła o mocy powyżej 50 [MW]) są niezwykle trudne do dotrzymania dla kotłów spalających węgiel kamienny lub brunatny, nawet przy zastosowaniu instalacji odsiarczających gazy spalinowe. Kierunki działań obejmują:

- redukcję emisji SO2, NOx i pyłu drobnego z procesów wytwarzania energii, choć zadanie jest dosyć trudne ze względu na oparcie polskiego przemysłu energetycznego na spalaniu węgla;

- uchwalenie nowej polityki energetycznej Polski do roku 2030, w której zawarte będą mechanizmy zarówno stymulujące oszczędność energii i promujące rozwój odnawialnych źródeł energii; - modernizacja systemu energetycznego; - gazyfikacja węgla i technika podziemnego składowania dwutlenku węgla; - opracowanie i wdrożenie przez właściwych marszałków województw programów naprawczych w 161 strefach miejskich, w których notuje się przekroczenia stężeń pyłów PM 10 i PM2,5.

4.5. Zgodność PGN na poziomie regionalnym

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Jeżowe wpisuje się również w dokumenty strategiczne na poziomie województwa podkarpackiego;

1) Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego 2020 – dokument strategiczny przyjęty przez Samorząd Województwa w sierpniu 2013 r. ustalający kierunki rozwoju dla województwa podkarpackiego do roku 2020. Opracowany plan wpisuje się bezpośrednio w działania strategiczne, priorytety tematyczne i kierunki działań:

- Działanie strategiczne 4. Środowisko i Energetyka, priorytet tematyczny 4.2 Ochrona środowiska, którego celem jest: Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu środowiska oraz zachowanie bioróżnorodności poprzez zrównoważony rozwój województwa, poprzez zgodność z kierunkami:

. 4.2.1 Zapewnienie dobrego stanu środowiska w zakresie czystości powietrza i hałasu, dzięki realizacji działań w zakresie ograniczania emisji pyłów i zanieczyszczeń powietrza.

- Działanie strategiczne 4. Środowisko i Energetyka, priorytet tematyczny 4.3 Bezpieczeństwo energetyczne i racjonalne wykorzystanie energii, którego celem jest: Zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego i efektywności energetycznej województwa podkarpackiego poprzez racjonalne wykorzystanie paliw i energii z uwzględnieniem lokalnych zasobów, w tym odnawialnych źródeł energii, poprzez zgodność z kierunkami:

. 4.3.2 Racjonalne wykorzystanie energii oraz zwiększenie efektywności energetycznej, dzięki realizacji zadań prowadzących do ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery, ograniczenie zużycia paliw kopalnych i sukcesywne zastępowanie ich poprzez OZE, kompleksowa modernizacja budynków (zwłaszcza użyteczności publicznej oraz mieszkalnych) w kierunku budownictwa energooszczędnego. . 4.3.3 Wsparcie rozwoju energetyki wykorzystującej odnawialne źródła energii (OZE), dzięki budowie nowych jednostek wytwórczych i modernizacja istniejących źródeł energii elektrycznej i ciepła z OZE, zwiększenie świadomości społeczeństwa w zakresie OZE. 2) Program Ochrony Środowiska dla Województwa Podkarpackiego na lata 2012 – 2015 z perspektywa do roku 2019 – strategiczny program stanowiący aktualizację polityki ekologicznej określonej w programie przyjętym przez Sejmik Województwa Podkarpackiego Uchwałą Nr XII/379/08 z dnia 6 maja 2008 r. Nadrzędnym celem niniejszego programu jest wdrożenie polityki ekologicznej państwa na obszarze województwa podkarpackiego. 16

Nadrzędnym strategicznym celem polityki ekologicznej państwa jest „Zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju (mieszkańców, zasobów przyrodniczych i infrastruktury społecznej) i tworzenie podstaw do zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego”. Opracowany plan wpisuje się bezpośrednio w priorytety:

- Priorytet 4 – Ochrona powietrza atmosferycznego i klimatu, realizując cele średniookresowe:

. Cel nr 1 – Osiągnięcie oraz utrzymanie wymaganej prawem jakości powietrza atmosferycznego . Cel nr 2 – Przeciwdziałanie globalnym zmianom klimatu poprzez sukcesywną redukcję emisji gazów cieplarnianych,

oraz cele krótkookresowe:

. Cel nr 1 – Poprawa stanu jakości powietrza w rejonach występowania stwierdzonych przekroczeń wartości kryterialnych pyłu PM10, pyłu PM2,5 oraz benzo(a)piranu poprzez ograniczenie ich emisji.

- Priorytet 5 – Pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych i energooszczędność, realizując cele średniookresowe:

. Cel nr 1 - Wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w województwie (do 15% w 2020 roku) . Cel nr 2 -Zmniejszanie energochłonności gospodarki, zarówno w zakresie procesów wytwórczych, jak i świadczenia usług oraz konsumpcji,

oraz cele krótkookresowe:

. Cel nr 1 - wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w województwie ( do 11,9% w roku 2015).

3) Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2014 – 2020 – dokument strategiczny opracowany przez Zarząd Województwa Podkarpackiego i zatwierdzony przez Komisję Europejską, formułujący ramy interwencji dla prowadzenia i realizacji działań wpisujących się w cele polityki spójności, przedstawione ze Strategii na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Europa 2020. Budżet RPO w okresie 2014 - 2020 przeznaczonego na realizację działań m.in. w zakresie gospodarki niskoemisyjnej wynosi dla woj. podkarpackiego 2 114 243 760 euro, co stanowi prawie 50% wzrostu względem programowania 2007 – 2013.

Opracowany PGN podejmuje i realizuje działania wchodzące w skład osi priorytetowych:

- Oś priorytetowa III Czysta energia,

. Priorytet inwestycyjny: Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych (PI 4a), którego celem jest Zwiększony poziom produkcji energii z odnawialnych źródeł energii w generacji rozproszonej;

. Priorytet inwestycyjny: Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym (PI 4c), którego celem jest Zwiększona efektywność energetyczna w sektorze mieszkaniowym i budynkach użyteczności publicznej; . Priorytet inwestycyjny: Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu. (PI 4e), którego celem jest Obniżona emisyjność pyłów w ośrodkach miejskich województwa; . Priorytet inwestycyjny: Podejmowanie przedsięwzięć mających na celu poprawę stanu jakości środowiska miejskiego, rewitalizację miast, rekultywację i dekontaminację terenów poprzemysłowych (w tym terenów powojskowych), zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i propagowanie działań służących zmniejszeniu hałasu (PI 6e), którego celem jest Lepsza jakość powietrza w ośrodkach miejskich województwa.

- Oś priorytetowa V Infrastruktura komunikacyjna,

1. Priorytet inwestycyjny: Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności obszarach dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu (PI 4e), którego celem jest Większe wykorzystanie transportu zbiorowego w miastach.

Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Podkarpackiego na lata 2014 – 2020 stanowi zarówno dokument strategiczny wyznaczający cele i zadania podejmowane w ramach zawartej Umowy Partnerstwa i podstawę finansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budżetu Państwa.

4.6. Zgodność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej na poziomie lokalnym

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Jeżowe jest spójny z dokumentami strategicznymi na poziomie lokalnym, szczególności w zakresie:

1) Strategii Rozwoju Gminy Jeżowe, poprzez realizację celów:

 2.1 Poprawa stanu środowiska naturalnego, w tym:

o 2.1.1 Odnawialne źródła energii;

 2.2 Edukacja ekologiczna, w tym:

o 2.2.1 Zwiększenie świadomości ekologicznej wśród przedsiębiorców;

o 2.2.2 Edukacja ekologiczna wśród dzieci i młodzieży;

 3.3 Rozwój infrastruktury oświatowej, w tym: 18

o 3.3.1 Kompleksowa termomodernizacja placówek oświatowych.

2) Studium Uwarunkowań Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jeżowe (Załącznik Nr I do Uchwały Nr XXVIII/131/01 Rady Gminy Jeżowe z dnia 27 marca 2001 r.), przyczyniając się do realizacji kierunków polityki przestrzennej w obszarach:

 Ochrony środowiska, w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego poprzez likwidację niskiej emisji, stałe obniżanie środkami technicznymi emisji substancji szkodliwych z obiektów istniejących i nie dopuszczanie do lokalizacji nowych obiektów i urządzeń uciążliwych dla środowiska.

5. Charakterystyka i opis obszaru objętego Planem Gospodarki Niskoemisyjnej

5.1. Położenie Gminy Jeżowe Gmina Jeżowe położona jest w północnej części województwa podkarpackiego, przy południowej granicy powiatu niżańskiego9. Gmina sąsiaduje z gminami należącymi do powiatów: rzeszowskiego, stalowowolskiego, leżajskiego i kolbuszowskiego. Gmina Jeżowe bezpośrednio sąsiaduje z dwoma gminami należącymi do powiatu niżańskiego, są to gminy wiejsko – miejskie: Gmina i Miasto Nisko oraz Gmina i Miasto Rudnik nad Sanem. Gmina Jeżowe sąsiaduje bezpośrednio również z gminami należącymi do powiatów: rzeszowskiego, stalowowolskiego, leżajskiego i kolbuszowskiego. Są to następujące gminy:  z powiatu stalowowolskiego (gmina wiejska): Bojanów;  z powiatu kolbuszowskiego (gminy wiejskie): Stary Dzikowiec, Raniżów;  z powiatu rzeszowskiego (gmina wiejska): Kamień;  z powiatu leżajskiego (gmina miejska): Nowa Sarzyna. Przez teren gminy przebiega droga krajowa nr 19 relacji Rzeszów-Lublin, dzieląca gminę w poprzek niemal na dwie równe części, oraz droga wojewódzka nr 861 relacji Bojanów – Kopki, biegnąca wzdłuż gminy. W obrębie gminy Jeżowe znajduje się 11 wsi, wchodzących w skład 15 sołectw. Wieś Jeżowe podzielona jest na cztery sołectwa: Jeżowe Centrum, Jeżowe Kameralne, Jeżowe Podgórze i Jeżowe Zagościniec. Pozostałe sołectwa to: Jata, Sójkowa, Zalesie, Nowy Nart, Stary Nart, Cholewiana Góra, Pogorzałka, Groble, Sibigi, Krzywdy i Jeżowe Zaborczyny.

9 Dane: Strategia Rozwoju Gminy Jeżowe; 19

Obszar Gminy Jeżowe

Rysunek 1. Mapa Gminy Jeżowe10

5.2. Środowisko przyrodnicze

Gmina Jeżowe położona jest w Makroregionie Kotliny Sandomierskiej, na pograniczu dwóch mezoregionów: Płaskowyżu Kolbuszowskiego i Równiny Tarnobrzeskiej11. Płaskowyż Kolbuszowski obejmuje swym zasięgiem zachodnią i centralną część gminy, jest to wysoczyzna, lekko falista o nachyleniu w kierunku północnym. Kotlina Tarnobrzeska jest równiną piaszczystą, płaską, przeciętą wstęgami dolin rzecznych, urozmaiconą wałami wydm parabolicznych oraz dolinkami bocznymi, płaskimi, najczęściej podmokłymi. Gmina położona jest w centralnej części jednostki geologicznej Polski określonej jako Zapadlisko Przedkarpackie. Na obszarze gminy występują złoża zaliczane do surowców energetycznych – złoża gazu ziemnego. Surowiec gazu występuje w obrębie udokumentowanych w kategoriach bilansowych (kategoria C) dwóch złóżach: Jeżowe N i Jeżowe S. Gaz tu występujący charakteryzuje się bardzo dobrymi parametrami, jest wysokometanowy (zawiera ok. 70 – 90% metanu) i niskoazotowy (ok. 5% azotu). Ponadto na terenie gminy występują surowce pospolite. Są to kruszywa naturalne – piaski eoliczne występujące w obrębie całej gminy, piaski rzeczne terenów akumulacyjnych w północnej części gminy, surowce ilaste w centralnej i południowo – zachodniej części gminy. Żwiry eksploatowane są lokalnie przez mieszkańców na własne potrzeby budowlane.

Ponadto na terenie gminy zostały wstępnie rozpoznane złoża torfów. Są to złoża niskie, najbogatsze w składniki pokarmowe ze wszystkich rodzajów złóż (torfy przejściowe, torfy wysokie).

10 Dane: UG Jeżowe; 11 Dane: Strategia Rozwoju Gminy Jeżowe; 20

Obszar gminy znajduje się pod wpływem oddziaływania klimatu czarnomorskiego. W okresie jesieni i zimy przeważają wiatry zachodnie. Główną rolę w wegetacji roślin odgrywają wiatry południowo-wschodnie, ciepłe w okresie lata, o prędkości średnio 3,6 m/s.

Opierając się na danych i analizach Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej ustalono charakterystyczne średnie dla badanego obszaru poddając analizie rok 2010 – rok bazowy oraz rok 2015 – rok kontrolny. Tabela 2. Klimat Gminy Jeżowe12

Wskaźnik Rok 2010 Rok 2015

Średnia roczna temperatura 8oC 10-11oC

Suma opadu 800 mm 500 - 600 mm

Usłonecznienie 1700 h 1900 – 2000 h

Temperatury ekstremalne - 12 do -11 oC -4 do -3 oC (temperatura minimalna 5%)

Temperatury ekstremalne 28 do 29 oC . 31 do 32 oC (temperatura maksymalna 95%)

Klimat w okresie analizy 2010 – 2015 stopniowo się ocieplał, co związane jest podniesieniem się średniej rocznej temperatury o blisko 3 stopnie, obniżeniem rocznej sumy opadów, zwiększeniem okresu usłonecznienia i znaczącym podniesieniem się temperatur ekstremalnych. Przedstawiona analiza wywiera istotny wpływ na zużycie energii na badanym obszarze.

Obszar gminy położony jest w zlewni rzeki Wisły. Przez teren gminy (na południowo – zachodnim skraju) przebiega granica wododziałów II rzędu – rzeki Łęg i Sanu.

Gmina Jeżowe odwadniana jest przez rzekę Rudną i jej lewobrzeżny dopływ - Głęboką oraz przez rzekę Łąkieć - dopływ Łęgu. Z wód stojących występujących na terenie gminy należy wymienić zbiornik utworzony w obniżeniu terenu w miejscowości Jeżowe – Kowale (naturalny, częściowo pogłębiony) o pow. 2,0 ha.

Gmina Jeżowe położona jest w rejonie o dość korzystnych warunkach aerosanitarnych. Z uwagi na brak rozwiniętego przemysłu, brak punktowych, uciążliwych źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza, gmina Jeżowe nie należy do terenów o dużym zanieczyszczeniu powietrza atmosferycznego. Niemniej na stan czystości powietrza w gminie wpływ posiada emisja zanieczyszczeń wynikająca z bliskiego sąsiedztwa przemysłu Nowej Sarzyny oraz napływ zanieczyszczeń pochodzących z przemysłu i gospodarki komunalnej Tarnobrzega, Połańca, Stalowej Woli. Zjawiska te są w znacznym stopniu ograniczone przez kompleksy leśne występujące na zachodzie i wschodzie gminy oraz w jej otoczeniu.

Wpływ na stan środowiska atmosferycznego w skali lokalnej posiada niekontrolowana emisja z różnych źródeł. Zalicza się do nich emisję z:

 sektora transportowego,

12 Dane: Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, http://www.imgw.pl/klimat. 21

 sektora komunalnego – z małych kotłowni i palenisk domowych, gdzie podstawowym źródłem energii cieplnej jest spalanie węgla i drewna opałowego,  rolnictwa (hodowla bydła, zabiegi agrotechniczne).

Użytki rolne występujące na terenie gminy zaliczane są do gleb III – VI z klasy bonitacyjnej. Przeważają użytki w klasach V i VI. Spory procent stanowią gleby pochodzenia organicznego, są to gleby torfowe, murszowe w klasie IV, V i VI, wykształcone na piaskach i glinach. Występują na terenie wsi: Stary Nart, Jeżowe, Groble, Krzywdy..

Największym bogactwem przyrodniczym gminy są lasy występujące w postaci dwóch odrębnych kompleksów leśnych w południowo – zachodniej i wschodniej części gminy, stanowiące pozostałość dawnej Puszczy Sandomierskiej. Otaczają one wielkim pierścieniem miejscowości gminy Jeżowe. Przeważają drzewostany sosnowe (ok. 80%) z domieszką brzozy (4%), dębu (3,5%), buka, olszy, świerka i jodły. Lasy na terenie gminy zajmują powierzchnię 3815,00 ha, co stanowi ok. 29% ogólnej powierzchni gminy. Powierzchnia lasów państwowych pozostaje we władaniu Nadleśnictwa Rudnik oraz Nadleśnictwa Kolbuszowa. Wśród kompleksów leśnych występujących na terenie gminy wydzielono lasy posiadające status lasów ochronnych. Łączna powierzchnia lasów ochronnych wynosi 1576,70 ha, co stanowi 41% ogólnej powierzchni lasów. Grunty leśne na terenie Gminy Jeżowe można podzielić na grunty leśne publiczne, grunty leśne publiczne Skarbu Państwa, grunty leśne publiczne Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych oraz grunty leśne prywatne. Podział oraz wielkość gruntów leśnych przedstawia poniższa tabela.

Teren gminy Jeżowe w części objęty programem- Natura 2000 i należy do Obszaru Specjalnej Ochrony. Obszar ten położony jest w południowo-wschodniej części Polski w widłach Wisły i Sanu. Obejmuje znaczną część jednego z większych leśnych kompleksów w Polsce ciągnącego się południkowo na terenie Kotliny Sandomierskiej, pomiędzy Tarnobrzegiem i Stalową Wolą na północy i Rzeszowem na południu. Obszar stanowi bardzo cenną ostoję wielu gatunków ptaków. Stwierdzono tu występowanie 43 gat. ptaków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Na terenie Gminy Jeżowe stwierdzono występowanie gatunku kraski (Coracias garrulus). W przypadku kraski, obszar stanowi miejsce gniazdowania ponad 10% populacji gatunku w Polsce, jest więc jedną z kluczowych ostoi dla ich zachowania.

5.3. Dane demograficzne Stan demograficzny stanowi jeden z kluczowych warunków mających istotny wpływ na strukturę zużycia energii i emisję CO2 na terenie gminy. W roku bazowym 2010 liczba mieszkańców gminy Jeżowe wynosiła 10 094 osoby, w tym 50,37 % stanowili mężczyźni i 49,63% kobiety. W okresie analizowanym 2010 – 2014 (uwzględnia się rok 2014, ze względu na brak danych w GUS dla roku 2015) liczba mieszkańców gminy wzrosła o 61 osób (0,61%), w roku 2014 liczba mieszkańców gminy wynosiła 10 155 osób, w tym 50,41% mężczyzn i 49,59% kobiet. Na badanym obszarze nie występują ośrodki miejskie, w związku z tym liczba mieszkańców gminy stanowi jednocześnie liczbę mieszkańców obszarów wiejskich gminy Jeżowe. Analiza badanego okresu 2010 – 2014 wskazuje na pozytywne zmiany demograficzne zachodzące na terenie gminy Jeżowe, co związane jest z corocznym wzrostem liczby mieszkańców. Wyjątek stanowi rok 2012, kiedy liczba mieszkańców osiągnęła wartość maksymalną. W ten sposób jednym z kluczowych cech charakteryzujących sytuację społeczną na terenie gminy jest utrzymujący się trend wzrostowy w liczbie mieszkańców gminy.

Tabela 3. Liczba mieszkańców gminy Jeżowe13

Rok 2010 2011 2012 2013 2014 Liczba mieszkańców gminy 10 094 10 118 10 163 10 148 10 155 Jeżowe Rok 2010 2011 2012 2013 2014 Liczba mieszkańców gminy 5084 5087 5110 5106 5119 Jeżowe - mężczyźni Udział % 50,37% 50,28% 50,28% 50,32% 50,41% Rok 2010 2011 2012 2013 2014 Liczba mieszkańców gminy 5010 5031 5053 5042 5036 Jeżowe - kobiety Udział % 49,63% 49,72% 49,72% 49,68% 49,59%

Rysunek 2. Analiza liczby mieszkańców gminy Jeżowe w okresie 2010 - 201414

2010 2011 2012 2013

Jednym z czynników mających istotny wpływ na wzrost liczby mieszkańców gminy Jeżowe w okresie 2010 – 2014 stanowił przyrost naturalny. Wskaźnik przyrostu naturalnego w całym badanym okresie 2010 – 2014 kształtował się na poziomie dodatnim, co przełożyło się następnie na wzrost liczby mieszkańców gminy.

Tabela 4. Przyrost naturalny w gminie Jeżowe w okresie 2010 - 201415

Rok 2010 2011 2012 2013 2014 Przyrost naturalny 18 32 23 34 29

13 GUS BDL; 14 GUS BDL; 15 GUS BDL; 23

Wskaźnik liczby mieszkańców jednak w dużej mierze ograniczony był przez emigrację mieszkańców do innych ośrodków na terenie kraju. Status społeczny i potrzeby poszukiwania możliwości znalezienia zatrudnienia stanowiły podstawowe przyczyny do zmiany zamieszkania i wyjazdu z gminy Jeżowe. Ujemne saldo migracji dotyczyło głównie zmiany zamieszkania w obrębie obszaru kraju, w przypadku wyjazdów zagranicznych w badanym okresie osiągało wartości dodatnie, suma zmiany w saldzie migracji wewnętrznych wynosiła – 120, natomiast we wskaźniku salda zagranicznego 12.

Tabela 5. Saldo migracji16

Wskaźnik saldo migracji wewnętrznych saldo migracji zagranicznych Okres 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 Wskaźnik migracji -44 -15 4 -41 -24 6 7 3 -5 1

Analizując liczbę mieszkańców gminy Jeżowe w okresie 2010 – 2015 należy podkreślić wzrostowy trend w liczbie mieszkańców gminy, który w głównej mierze związany był z corocznym dodatnim przyrostem naturalnym. Jednak niepokojącym wskaźnikiem jest ujemne saldo migracji wewnętrznych (krajowych), które stanowiło istotną barierę ograniczającą rozwój liczby mieszkańców w badanym okresie.

5.4. Budownictwo mieszkaniowe Następnym sektorem mającym istotny wpływ na zużycie energii na obszarze opracowywanego planu gospodarki niskoemisyjnej jest budownictwo mieszkaniowe. Na badanym terenie związane jedynie z budownictwem jednorodzinnym, ponieważ na obszarze gminy Jeżowe nie występuje budownictwo wielorodzinne zarządzane przez spółdzielnie czy wspólnoty mieszkaniowe.

Liczba budynków mieszkalnych w roku bazowym 2010 na obszarze gminy Jeżowe wynosiła 2362. W roku 2014 liczba budynków obniżyła się do 2331 budynków. W okresie 2011 – 2014 liczba budynków mieszkaniowych corocznie wykazywała wartości wzrostowe, co związane było z rozwojem budownictwa jednorodzinnego na terenie gminy.

Tabela 6. Liczba budynków mieszkaniowych na terenie gminy Jeżowe w okresie 2010 - 201517

Jedn. Terytorialna 2010 2011 2012 2013 2014 Gmina Jeżowe 2362 2286 2303 2314 2331

16 GUS BDL; 17 GUS BDL; 24

Gmina Jeżowe

Rysunek 3. Zmiana liczby budynków mieszkaniowych w okresie 2010 - 201418

Wraz z rozwojem liczby budynków mieszkaniowych, podnosiła się jakość sektora mieszkaniowego na terenie gminy Jeżowe. Widoczne jest to we wzroście przeciętnej powierzchni użytkowej na 1 mieszkańca, jak również na 1 osobę oraz w liczbie mieszkań na 100 mieszkańców.

Jedn. Terytorialna/wskaźnik przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania

okres 2010 2011 2012 2013 2014 Gmina Jeżowe 92,5 92,6 93 93,2 93,5 Jedn. Terytorialna/wskaźnik przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę okres 2010 2011 2012 2013 2014 Gmina Jeżowe 21,4 21,5 21,6 21,9 22,1 Jedn. Terytorialna/wskaźnik mieszkania na 1000 mieszkańców okres 2010 2011 2012 2013 2014 Gmina Jeżowe 231,33 231,86 232,90 234,53 236,24

Jednak faktyczna liczba budynków mieszkaniowych, budynków użytkowanych i zamieszkanych przez mieszkańców odbiega do liczby zaewidencjonowanych budynków. W roku 2015 liczba zamieszkanych i użytkowanych budynków na obszarze gminy wynosiła 89,75%, w ten sposób blisko 10% budynków było niezamieszkanych.

Najbardziej rozwinięte obszary pod względem zabudowy mieszkaniowej zlokalizowane są w sołectwach: Jeżowe Podgórze i Jeżowe Centrum. Ważny udział należy również do sołectw Jeżowe Zagościniec, Cholewiana Góra i Jeżowe Kameralne. Wskazane sołectwa zaliczają się również do obszarów największej dynamiki w rozwoju zabudowy mieszkaniowej i powstawaniu nowych budynków mieszkalnych. Są to jednocześnie sołectwa bezpośrednio sąsiadujące z centrum gminy i drogą krajową nr 19.

18 GUS BDL; 25

Tabela 7. Liczba budynków mieszkalnych w poszczególnych sołectwach gminy Jeżowe19

Sołectwo Liczba budynków mieszkalnych

Jeżowe Podgórze 373 Jeżowe Centrum 339 Jeżowe Zagościniec 179 Cholewiana Góra 172 Jeżowe Kameralne 150 Groble 132 Jata 129 Zalesie 110 Nowy Nart 106 Krzywdy 106 Sójkowa 101 Stary Nart 76 Sibigi 58 Jeżowe Zaborczyny 33 Pogorzałka 28 RAZEM 2092

Serie1; Jeżowe Serie1; Jeżowe Podgórze ; 373 Centrum; 339

Serie1; Serie1; Jeżowe Cholewiana Serie1;Zagościniec Jeżowe ; Góra; 172 Kameralne179 ; Serie1; Jata ; Serie1; Groble; 150 Serie1129Serie1; Sójkowa; Zalesie ; Serie1; NowySerie1132 ; Krzywdy ; 101 110 Serie1;Nart Stary ; 106 ; 106 Nart ; 76 Serie1; Sibigi ; Serie1; 58 Serie1; Jeżowe Pogorzałka; 28 Zaborczyny; 33

Rysunek 4. Liczba zamieszkanych budynków mieszkaniowych w poszczególnych sołectwach gminy20

19 Dane: UG Jeżowe; 20 Dane: UG Jeżowe; 26

5.5. Sytuacja gospodarcza Sektor gospodarczy, podobnie jak sektor mieszkaniowy, wywiera istotne znaczenie dla zużycia energii i emisji CO2 na obszarze obowiązywania planu. Struktura sektora opiera się o liczbę działających podmiotów gospodarczych na badanym obszarze, czy liczby gospodarstw rolnych prowadzących działalność rolniczą.

W roku 2010 na terenie gminy Jeżowe zarejestrowanych było 401 firm mikro, 27 firm małych i 1 przedsiębiorstwo średnie. Liczba firm zarejestrowanych wynosiła 429. W roku 2014 liczba firm wzrosła o 12% i wynosiła już 480 podmiotów. Podobnie jak w roku 2010, w 2014 przeważają firmy mikro zatrudniające do 9 pracowników, prowadzone przez osoby fizyczne, które stanowiły 94% zarejestrowanych podmiotów. W 2014 wzrost nastąpił w liczbie firm średnich, natomiast obniżył się w strukturze firm małych. W ten sposób rynek gospodarczy i struktura działających podmiotów opiera się na mikroprzedsiębiorstwach, często jednoosobowych, prowadzonych przez osoby fizyczne. Niska liczba firm małych i średnich oraz brak występowania firm dużych na obszarze obowiązywania planu ogranicza wpływ przedsiębiorstw na wartość emisji CO2 na obszarze gminy Jeżowe.

Tabela 8. Struktura i liczba firm na terenie gminy Jeżowe w okresie 2010 - 201421

0 - 9 10 - 49 50 - 249 Jednostka terytorialna 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 Gmina Jeżowe 401 415 424 427 453 27 27 29 24 25 1 1 1 2 2

Liczba zarejestrowanych firm

Rysunek 5. Liczba firm w okresie 2010 – 2014

Obszar działania i branża prowadzonej działalności gospodarczej definiuje również wpływ i znaczenie dla wartości zużycia energii i emisji CO2 na terenie gminy Jeżowe. W 2014 roku w liczbie działających podmiotów przeważają firmy z sektora przemysłowo – budowlanego ( 49%) oraz firmy z sektorów pozostałych (48%), poza rolnictwem, którego udział jest znikomy. Branżę przemysłowo – budowlaną na terenie gminy Jeżowe w zdecydowanej większości tworzą firmy o charakterze usługowym lub o niewielkim potencjale produkcyjnym. W ten sposób sektor budowlano – przemysłowy nie stanowi o kluczowym udziale w emisji dwutlenku węgla na terenie gminy.

21 Dane: GUS BDL; 27

Serie1; rolnictwo , leśnictwo Serie1; , pozostała rolnictwo, leśnictwo,łowiectw łowiectwo i rybactwoo i działalność; Serie1; rybactw… 232; 48% przemysłprzemysł i budownictwo budownictwo; pozostała233; 49% działalność

Rysunek 6. Struktura działających firm wg branży22

Analizując sektor gospodarczy gminy Jeżowe należy podkreślić coroczny wzrost liczby zarejestrowanych podmiotów w okresie 2010 - 2014, które w zdecydowanej większości oparte są o firmy jednoosobowe, prowadzone przez osoby fizyczne. Sektor gospodarczy nie wywiera znaczącego wpływu na niską emisję na terenie gminy, ze względu na brak występowania dużych przedsiębiorstw o wysokim udziale przetwórstwa przemysłowego. Ponadto obecnie działające firmy w zdecydowanej większości oparte są o branże handlowo – usługowe i tylko w niewielkim stopniu produkcyjne.

5.6. Układ komunikacyjny na terenie gminy Jeżowe

Układ komunikacyjny gminy Jeżowe tworzy sieć dróg lokalnych – gminnych, wspomaganych drogami powiatowymi oraz ważnymi trasami komunikacyjnymi, do których zalicza się przebiegającą przez teren gminy drogę krajową oraz drogę wojewódzką. Sieć dróg na terenie gminy Jeżowe tworzą ciągi komunikacyjne na długości 171,5 km, do których zaliczamy:

 droga krajowa nr 19 Lublin-Rzeszów - 6,5 km  droga wojewódzka nr 861 Bojanów-Kopki - 19,5 km  drogi powiatowe - 42 km . nr 42744 relacji Jeżowe-Pikuły-Rudnik

. nr 42757 relacji Zalesie-Korabina

. nr 42756 relacji Cisów Las-Nowy Nart

22 Dane: GUS BDL; 28

. nr 42760 relacji Jeżowe-Nowy Nart

. nr 42761 relacji Nowy Nart-Szwedy

. nr 42762 relacji Sójkowa-Pogorzałka-Cholewiana Góra „Dudziki”

. nr 42763 relacji Jata-Zalesie-Sójkowa

. nr 42764 relacji Groble-Krzywdy-Wólka Łętowska

. nr 42765 relacji Łętownia dojazd do stacji kolejowej

 drogi gminne - 103,5 km, . nawierzchni asfaltowej - 14,5 km,

. nawierzchni ulepszonej - 17,6 km,

. nawierzchni nie ulepszonej - 45,5 km,

. nawierzchni gruntowej - 25,9 km.

Kluczowy udział we wskazanej strukturze komunikacyjnej gminy zajmuje droga krajowa nr 19. Zapewnia ona możliwość powiązań z systemem ponadlokalnym w skali województwa, regionu i kraju. Przechodzi centralnie przez obszar gminy bezpośrednio obsługując miejscowość Jeżowe.

W ogólnej długości przedstawionych dróg około 70% stanowią drogi o nawierzchni bitumicznej, twardej ulepszonej. W ten sposób emisja CO2 w sektorze transportowym w pewnym stopniu ogranicza jest jakością i wykonaniem dróg. Zdecydowany udział w emisji w sektorze transportowym na terenie gminy wykazuje sektor transportu tranzytowego, który tworzy droga krajowa nr 19. Transport publiczny – miejski na obszarze planu nie występuje. Transport publiczny realizowany jest jedynie przez podmioty w transporcie dalekobieżnym lub wykraczającym poza obszar gminy. Podejmowany jest w głównej mierze przez podmioty prywatne.

Tabela 9. Szczegółowy rozkład dróg na terenie gminy Jeżowe23

Nr ewid. Nazwa drogi (ulicy) Klasa Dł. odc. w Rodzaj nawierzchni Szerokość [m] drogi drogi gr. gminy Twarda Gruntowa (ulicy) [km] Ulepszona Nie- Ulepszona Nie- Jezdni Korony ulepszona ulepszona 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 DROGI KRAJOWE

19 Granica państwa – Kuźnica Białostocka – Białystok – GP 6,104 6,104 - - - 6,0 10,0 Siemiatycze – Międzyrzec Podlaski – Kock – 6,5 10,0 Lubartów – Lublin – Kraśnik – Janów Lubelski – Nisko – Sokołów Małopolski - Rzeszów

DROGI WOJEWÓDZKIE 861 Bojanów - Kopki G 18,466 18,466 - - - 5,0 8,0 5,8 7,5 5,0 7,0 5,5 8,0 5,8 8,0 5,8 7,5 6,0 8,0 6,0 9,0

DROGI POWIATOWE 42744 Rudnik – Pikuły Z 3,370 3,370 - - - 5,0 6,0 5,5 7,0 42759 Cisów Las – Gwoździec – Nowy Nart Z 1,590 1,590 - - - 5,5 7,0-7,5 42760 Jeżowe – Cholewiana Góra – Nowy Nart – Wola Z 11,637 9,360 - - 2,271 4,5 7,0 Raniżowska 5,5 8,0 5,0 7,5 5,0 7,0 - 7,0

23 Dane: UG Jeżowe, Strategia Rozwoju Gminy Jeżowe; 30

42761 Nowy Nart – Stary Nart – Szwedy Z 2,733 2,478 0,255 - - 5,5 6,5-7,0 42762 Sójkowa – Pogorzałka – Cholewiana Góra - Dudziki Z 8,727 8,727 - - - 5,0 6,0-8,5 5,5 7,0 4,5 7,0 42763 Jata – Zalesie - Sójkowa Z 6,123 6,123 - - - 5,5 7,5 5,0 7,0 42764 Groble – Krzywdy – Wólka Łętowska Z 2,615 2,615 - - - 5,5 7,0-8,0 42765 Łętownia – dojazd do stacji Kolejowej Łętownia Z 0,832 0,832 - - - 5,0 7,5 5,5 8,0 42774 Groble - Sibigi Z 3,200 2,303 - - 0,897 5,0 6,0 5,5 7,5 - 6,0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

DROGI GMINNE 4220001 Pogorzałka – Gęsiówka przez wieś L 1,750 0,800 - - 0,950 * * 4220002 Pogorzałka – Gęsiówka od drogi utwardzonej w prawo L 1,300 0,150 - - 1,150 * * do Gęsiówki 4220003 Jata - Pogorzałka D 4,500 - - - 4,500 - * 4220004 Jata - Gęsiówka L 2,000 - - - 2,000 - * 4220005 Jata - Okolisko D 1,000 - - - 1,000 - * 4220006 Sójkowa – Zalesie - Maziarnia D 1,000 - - - 1,000 - * 4220007 Jeżowe – Pikuły L 1,300 - - - 1,300 - * 4220008 Nowy Kamień - Jeżowe L 4,300 4,300 - - - 5,0 6,5 4220009 Jeżowe – Borczyny – do lasu Wspólnoty Serwitutowej L 2,200 - 2,200 - - 6,0 7,0 4220010 Droga w Zagułach na Ciaka między zabudowaniami D 0,450 0,450 - - - * * 4220011 Jeżowe – Podgórze droga Jańcowa L 1,900 1,900 - - - * * 4220012 Jeżowe - Zaolszyny L 0,750 0,750 - - - * * 4220013 Wytwórnia Wód Gazowanych L 0,450 0,450 - - - * * 4220014 Jeżowe – Załuże – wygon do wysypiska śmieci L 3,700 - - - 3,700 - * 4220015 Jeżowe – Zabłonie obok paw. handlowego L 0,480 0,480 - - - * * 4220016 Jeżowe Centrum – droga do Watrasa L 0,450 0,100 - - 0,350 * * 4220017 Droga do Krowi (od drogi Stalowa Wola – Rzeszów D 5,000 - - - 5,000 - * obok kanału przez Łąki) 4220018 Kameralne - Okolisko L 2,840 1,000 - - 1,840 5,0 6,5 31

4220019 Droga Kościelna (Jeżowe Skrzyżowanie) D 0,200 - - - 0,200 - * 4220020 Jeżowe Zabłonie – od krzyżówki do Zakładu GS L 3,000 3,000 - - - 6,0 7,0 4220021 Jeżowe - Błądki L 1,200 1,200 - - - 5,0 7,0 4220022 Jeżowe - Kowale L 2,000 0,800 - - 1,200 * * 4220023 Zalesie – Rzycka - Pogoń D 3,000 - - - 3,000 - * 4220024 Chałupki – Sibigi - Groble L 1,500 - - - 1,500 - * 4220025 Krzywdy - Łętownia L 0,500 - - - 0,500 - * 4220026 Krzywdy - Kąty L 0,900 - - - 0,900 - * 4220027 Krzywdy Szkoła – Nowy Kamień - Łętownia L 1,900 - - - 1,900 - * 4220028 Stary Nart - Pniaki L 0,700 - 0,700 - - 5,0 6,5 4220029 Stary Nart do granicy Kolbuszowej D 0,300 - - - 0,300 - * 4220030 Kolonia Nowy Nart - Pogorzałka D 3,000 - - - 3,000 - * 4220031 Cholewiana Góra – Wójtowicze – Buczki do granicy D 2,000 - - - 2,000 - * Kamienia 4220032 Cholewiana Góra w lewo na Wójtowicze L 3,900 3,900 - - - 5,0 * 4220033 Cholewiana Góra - Dudziki D 0,800 - - - 0,800 - * 4220034 Cholewiana Góra - Kurlejówka D 0,800 - - - 0,800 - * 4220035 Cholewiana Góra – Sudoły D 0,850 - - - 0,850 - *

6. Obecny stan jakości powietrza atmosferycznego na obszarze obowiązywania planu gospodarki niskoemisyjnej

Informację o stanie jakości powietrza atmosferycznego dla gminy Jeżowe sporządzono na podstawie opracowania pt.: „Raport o Stanie Środowiska w Województwie Podkarpackim w 2014 roku”, wydanego przez Wydział Monitoringu Środowiska Wojewódzkiego Inspektoratu Środowiska w Rzeszowie. W związku potrzebą dokonania przez Podkarpackiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska corocznej oceny jakości powietrza, dziesięć stacji pomiarowych zlokalizowanych na terenie województwa podkarpackiego w 2014 roku prowadziło pomiary stężeń zanieczyszczeń gazowych i pyłowych w powietrzu. Analizy były również prowadzone z zastosowaniem modelowania matematycznego rozkładu stężeń poszczególnych zanieczyszczeń. Najbliższą stają pomiarową monitorującą jakość powietrza w rejonie gminy Jeżowe była stacja pomiarowa zlokalizowana w Nisku przy ulicy Szklarniowej, oddalona o ok. 12,5 km od granic gminy.

Zanieczyszczenia mierzone przez stację to: SO2; NO2; CO; C6H6; Pył PM10; Pył PM2,5; Benzo(a)piren w pyle PM10. Oceny stanu jakości powietrza atmosferycznego dokonuje się określając dopuszczalne poziomy stężeń niektórych substancji w powietrzu, które normuje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26.01.2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2010 r. Nr 16 Poz. 87). Rozporządzenie to określa między innymi wartości odniesienia stężeń substancji w powietrzu, wyrażone w mikrogramach na metr sześcienny (µg/m3) uśrednione dla okresu jednej godziny

(D1) i roku kalendarzowego (Da) oraz wskazuje dopuszczalne częstości ich przekroczeń. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18.09.2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r. Poz. 1031), określa natomiast między innymi dopuszczalną częstość przekraczania poziomów stężenia substancji w powietrzu. Wartości odniesienia uśrednione dla jednej godziny (D1) oraz dla roku kalendarzowego (Da) zostały przedstawione w poniższej tabeli.

Tabela 10. Wartości odniesienia uśrednione dla jednej godziny oraz roku kalendarzowego

3 3 Lp. Substancja D1, µg/m Da, µg/m 1. Pył PM10 280 40 2. Pył PM2,5 - 25

3. SO2 350 20

4. NO2 200 35

5. C6H6 30 5 6. BaP 0,012 0,001

Pomiary stężeń zanieczyszczeń gazowych i pyłowych w powietrzu przeprowadzone w 2014 r. przez stacje pomiarowe oraz modelowanie matematyczne rozkładu stężeń poszczególnych zanieczyszczeń, pozwoliły na określenie poniższych stężeń zanieczyszczeń w powietrzu na terenie gminy Jeżowe.

Dwutlenek siarki (SO2) Modelowanie matematyczne rozkładu stężeń zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy Jeżowe wykazało stężenia średnioroczne dwutlenku siarki mieszczące się w przedziale 3 - 4 µg/m3 co dla najwyższej wartości stanowi 20 % wartości dopuszczalnej. Stężenie jednogodzinowe dwutlenku siarki zmierzone w stacji pomiarowej w Nisku wyniosło 121 µg/m3 co stanowi 34,6 % wartości dopuszczalnej. Poniżej przedstawiono graficzny rozkład stężeń średniorocznych dwutlenku siarki w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe. Rysunek 7. Graficzny rozkład stężeń średniorocznych dwutlenku siarki w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe

Dwutlenek azotu (NO2) Modelowanie matematyczne rozkładu stężeń zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy Jeżowe wykazało stężenia średnioroczne dwutlenku azotu mieszczące się w przedziale 2 - 6 µg/m3 co dla najwyższej wartości stanowi 17,1 % wartości dopuszczalnej. Modelowanie matematyczne rozkładu stężeń zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy Jeżowe wykazało stężenia jednogodzinowe dwutlenku azotu mieszczące się w przedziale 10 - 25 µg/m3 co dla najwyższej wartości stanowi 12,5 % wartości dopuszczalnej. Poniżej przedstawiono graficzne rozkłady stężeń średniorocznych i jednogodzinowych dwutlenku siarki w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe.

Rysunek 8. Graficzne rozkłady stężeń średniorocznych i jednogodzinowych dwutlenku siarki w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe

Benzen (C6H6) Modelowanie matematyczne rozkładu stężeń zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy Jeżowe wykazało stężenia średnioroczne benzenu mieszczące się w przedziale 0,02 – 0,04 µg/m3 co dla najwyższej wartości stanowi 0,8 % wartości dopuszczalnej. Nie określono natomiast stężenia jednogodzinowego benzenu. Poniżej przedstawiono graficzny rozkład stężeń średniorocznych benzenu w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe.

Rysunek 9. Graficzny rozkład stężeń średniorocznych benzenu w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe

Pył PM10 Modelowanie matematyczne rozkładu stężeń zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy Jeżowe wykazało stężenia średnioroczne pyłu PM10 mieszczące się w przedziale 8 - 20 µg/m3 co dla najwyższej wartości stanowi 50 % wartości dopuszczalnej. W oparciu o modelowanie, określono ponadto liczbę dni przekroczeń stężeń dobowych pyłu PM10 na terenie gminy Jeżowe które sięgało 5 dni co stanowi 14,3 % wartości dopuszczalnej. Poniżej przedstawiono graficzny rozkład stężeń średniorocznych pyłu PM10 oraz rozkład przekroczeń dobowych w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe.

Rysunek 10. Graficzny rozkład stężeń średniorocznych pyłu PM10 oraz rozkład przekroczeń dobowych w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe

Pył PM2,5 Modelowanie matematyczne rozkładu stężeń zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy Jeżowe wykazało stężenia średnioroczne pyłu PM2,5 mieszczące się w przedziale 5 - 10 µg/m3 co dla najwyższej wartości stanowi 40 % wartości dopuszczalnej. Poniżej przedstawiono graficzny rozkład stężeń średniorocznych pyłu PM2,5 w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe.

Rysunek 11. Graficzny rozkład stężeń średniorocznych pyłu PM2,5 w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe

Benzo(a)piren Modelowanie matematyczne rozkładu stężeń zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy Jeżowe wykazało stężenia średnioroczne benzo(a)pirenu mieszczące się w przedziale 0,6 – 1,5 ng/m3 co dla najwyższej wartości stanowi 150 % wartości docelowej wynoszącej 1 ng/m3. Poniżej przedstawiono graficzny rozkład stężeń średniorocznych benzo(a)pirenu w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe.

W strukturze celów PGN nie uwzględnia się wpływu w zakresie ograniczenia emisji Benzo(a)pirenu, ponieważ w planie działań nie przewiduje się w tym kierunku działań inwestycyjnych. Ponadto, w przypadku gminy Jeżowe przekroczenia poziomu stężeń dla benzo(a)piren przeważają jako napływ spoza strefy podkarpackiej, ze względu na to, iż gmina w głównej mierze ma charakter wiejski. W Planie działań nie przewiduje się w tym kierunku projektów inwestycyjnych. W związku z tym, cel związany z ochroną powietrza w głównej mierze opiera się na ograniczeniu emisji CO2.

Rysunek 12. Graficzny rozkład stężeń średniorocznych benzo(a)pirenu w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe

W poniższej tabeli przedstawiono dopuszczalne wielkości emisji odniesionych do roku kalendarzowego i jednej godziny, wyniki pomiarów emisji zmierzone na stacji pomiarowej w Nisku lub określone z zastosowaniem modelowania matematycznego rozkładu stężeń oraz krotność przekroczeń wartości dopuszczalnych.

Lp Substancja D1, D1, Krotność Da, Da Krotność . [µg/m3 zmierzone wartości [µg/m3] zmierzone wartości ] , [µg/m3] dopuszczalne , [µg/m3] dopuszczalne j [%] j [%] 1. Pył PM10 280 - - 40 20 50 2. Pył PM2,5 - - - 25 10 40 3. SO2 350 121 34,6 20 4 20 4. NO2 200 25 12,5 35 6 17,1 5. C6H6 30 - - 5 0,04 0,8 6. Benzo(a)pire - - - Wartość 1,5 ng/m3 150 % wartości n docelow docelowej a 1 ng/m3

Jak widać problemem w zakresie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego na terenie gminy Jeżowe w odniesieniu do roku kalendarzowego jest zanieczyszczenie powietrza benzo(a)piranem, które stanowi 150 % wartości docelowej. Warto jednak zauważyć, że wysokie wartość stężenia benzo(a)pirenu mierzone przez stacje pomiarowe, były notowane w sezonie grzewczym, a w okresie letnim w większości były niższe od wartości docelowej wynoszącej 1 ng/m3. Pozwala to na stwierdzenie, że źródłem zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego benzo(a)pirenem w gminie Jeżowe jest tzw. emisja powierzchniowa, która pochodzi z niskich emitorów odprowadzających do atmosfery produkty spalania z palenisk domowych. Stosowanie w gospodarstwach domowych niskosprawnych i przestarzałych urządzeń i instalacji grzewczych, ich zły stan techniczny, nieprawidłowa eksploatacja i zły stan techniczny przewodów kominowych, pogarsza parametry emisji zanieczyszczeń. Dodatkowo spalanie w domowych kotłach i piecach paliw złej jakości (np. węgiel o niskich parametrach grzewczych) oraz odpadów produkowanych w gospodarstwach domowych (w tym w szczególności gum, tworzyw sztucznych, itp.) powoduje emisję do atmosfery niebezpiecznych substancji min. benzo(a)pirenu.

Przedstawiona powyżej analiza jakości powietrza w gminie Jeżowe, została opracowana na podstawie Raportu o Stanie Środowiska w Województwie Podkarpackim w 2014 roku”, wydanego przez Wydział Monitoringu Środowiska Wojewódzkiego Inspektoratu Środowiska w Rzeszowie. Jednak problem zanieczyszczenia powietrza przede wszystkim pyłem i benzo(a)pirenem występował w Polsce już wcześniej, dlatego w 2013 r. w województwie podkarpackim wprowadzono tzw. program ochrony powietrza dla strefy podkarpackiej (Uchwała Nr XXXIII/608/13 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 29 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia "Programu ochrony powietrza dla strefy podkarpackiej z uwagi na stwierdzone przekroczenie poziomu dopuszczalnego dla pyłu zawieszonego PM10, poziomu dopuszczalnego dla pyłu PM2,5 oraz poziomu docelowego benzo(a)pirenu" wraz z Planem Działań Krótkoterminowych). Podstawowym dokumentem wskazującym na konieczność wykonania programu ochrony powietrza w tej strefie podkarpackiej, w zakresie zanieczyszczeń pyłem PM10, PM2,5 oraz benzo(a)pirenem, była ocena jakości powietrza w województwie podkarpackim za 2011 rok, wykonana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie, w której strefa podkarpacka została zakwalifikowana do klasy C pod względem ochrony zdrowia mieszkańców. Program ochrony powietrza koncentruje się na istotnych powodach występowania przekroczeń zanieczyszczeń powietrza pyłem PM10, PM2,5 oraz benzo(a)pirenem oraz na znalezieniu skutecznych i możliwych do zrealizowania działań, których wdrożenie spowoduje obniżenie poziomu zanieczyszczeń co najmniej do poziomów odpowiednio dopuszczalnych i docelowego, przy czym dla B(a)P działania te powinny być uzasadnione finansowo i technicznie. Głównym celem sporządzenia i wdrożenia programu ochrony powietrza było przywrócenie naruszonych standardów jakości powietrza, a przez to poprawa warunków życia mieszkańców, podwyższenie standardów cywilizacyjnych oraz lepsza jakość życia w strefie. W kontekście emisji zanieczyszczeń ze wspomnianego wcześniej źródła (emisja powierzchniowa), program ochrony powietrza wskazuje poniższe działania zmierzające do ograniczenia emisji zapylenia oraz benzo(a)piranu:  rozbudowa centralnych systemów zaopatrywania w energię cieplną,

 zmiana paliwa na inne o mniejszej zawartości popiołu lub zastosowanie energii elektrycznej, względnie indywidualnych źródeł energii odnawialnej,  zmniejszanie zapotrzebowania na energię cieplną poprzez ograniczanie strat ciepła – termomodernizacja budynków,  ograniczanie emisji z niskich rozproszonych źródeł technologicznych,  zmiana technologii i surowców stosowanych w rzemiośle, usługach i drobnej wytwórczości wpływająca na ograniczanie emisji pyłu zawieszonego i B(a)P. Ponadto program ochrony powietrza określa działania których realizacja ma na celu podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców, co z kolei ma się przyczynić do podejmowania przez mieszkańców kroków zmierzających do ograniczania emisji. Do działań tych program ochrony powietrza zalicza:  kształtowanie właściwych zachowań społecznych poprzez propagowanie konieczności oszczędzania energii cieplnej i elektrycznej oraz uświadamianie o szkodliwości spalania paliw niskiej jakości,  prowadzenie akcji edukacyjnych mających na celu uświadamianie społeczeństwa o szkodliwości spalania odpadów (śmieci) połączonych z ustanawianiem mandatów za spalanie odpadów (śmieci), nakładanych przez policję lub straż miejską na terenie miasta,  uświadamianie społeczeństwa o korzyściach płynących z użytkowania scentralizowanej sieci cieplnej, termomodernizacji i innych działań związanych z ograniczeniem emisji niskiej,  promocja nowoczesnych, niskoemisyjnych źródeł ciepła,  wspieranie przedsięwzięć polegających na reklamie oraz innych rodzajach promocji towaru i usług propagujących model konsumpcji zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju, w tym w zakresie ochrony powietrza, działania promocyjne zachęcające do korzystania z transportu publicznego.

7. Charakterystyka nośników energetycznych zużywanych na terenie gminy Jeżowe

Energia elektryczna

Gmina Jeżowe zaopatrywana jest w energię elektryczną z krajowego systemu elektroenergetycznego za pośrednictwem linii przesyłowych wysokiego napięcia należących do spółki Oddział Polskich Sieci Elektroenergetycznch SA w Radomiu. System zasilania Gminy Jeżowe stanowią linie WN 110kV zasilające główne punkty zasilania GPZ 110/15kV Nisko i GPZ 110/15kV Rudnik. Z głównych punktów zasilania wyprowadzono są odpowiednio magistralne napowietrzne linie średniego napięcia SN 15 kV: Nisko – Kameralne Jeżowe oraz Rudnik – Jeżowe. Jedna stacja transformatorowa na terenie Gminy Jeżowe zasilona jest z GPZ 110/15kV Sokołów Małopolski.

Linia magistralna wyprowadzona z GPZ Rudnik zasila miejscowości Jeżowe, Groble i Krzywdy, linia magistralna Nisko – Kameralne zasila miejscowości: Cholewiana Góra, Stary i Nowy Nart, Jata, Sójkowa, Zalesie.

Dystrybucją energii elektrycznej na terenie Gminy Jeżowe zajmuje się PGE Dystrybucja S.A. Oddział Rzeszów, Rejon Energetyczny Leżajsk. Zaopatrywanie odbiorców w energię elektryczną na terenie Gminy Jeżowe odbywa się za pomocą linii dystrybucyjnych średniego napięcia SN 15kV napowietrznych i kablowych zasilających stacje transformatorowe SN/nN 15/0,4kV.

Rysunek 13. Obszar działania PGE Dystrybucja S.A.

Główne linie SN „magistralne” pracują w systemie pierścieniowym, „odboczki” zasilające stacje transformatorowe pracują w systemie promieniowym. Większość nowobudowanych stacji transformatorowych i modernizowanych na terenie Gminy Jeżowe zasilana jest kablowo od linii magistralnych. Dystrybucja energii elektrycznej od stacji transformatorowych prowadzona jest za pomocą linii odbiorczych nN kablowych i napowietrznych 0,4kV. Przez Gminę Jeżowe przebiega linia WN 110kV Stalowa Wola – Boguchwała.

Oświetlenie uliczne

Oświetlenie ulic i placów w Gminie Jeżowe opiera się o oprawy oświetleniowe ze źródłami sodowymi. Znikoma ilość opraw oświetleniowych to oprawy ze źródłami: rtęciowymi, świetlówkami energooszczędnymi. Konserwacją całości oświetlenia na terenie Gminy zajmuje się Rejon Energetyczny Leżajsk.

Obecne system zasilania w energię elektryczną pokrywa w 100% potrzeb Gminy Jeżowe, przy zachowaniu dopuszczalnych przerw w dostawach. Sieci energetyczne średniego i niskiego napięcia są systematyczne remontowane i modernizowane przez Rejon Energetyczny Leżajsk. Wprowadzane są rozwiązania decydujące o niezawodności, mające przełożenie na minimalizowanie przerw w dostawach energii elektrycznej (m.in. wymiana przewód nieizolowanych magistralnych w linia SN na przewody pełno i niepełno izolowane, zasilanie napowietrznych stacji transformatorowych poprzez linie kablowe, wymiana nieizolowanych linii niskiego napięcia nN na linie pełno izolowane).

System gazowniczy

Obsługą sieci gazowniczych na terenie Gminy Jeżowe zajmują się:

- Operator Gazociągów Przesyłowych „GAZ-SYSTEM” S.A. oddział w Tarnowie w zakresie przesyłu i dystrybucji gazu ziemnego gazociągami przesyłowymi wysokiego ciśnienia oraz obsługą stacji redukcyjno-pomiarowych 1°; - Polska Spółka Gazownictwa sp. z o.o. Oddział w Tarnowie, Zakład w Sandomierzu, Rejon Dystrybucji Gazu w Stalowej Woli - w zakresie przesyłu i dystrybucji gazu ziemnego sieciami i przyłączami średniego i niskiego ciśnienia oraz obsługą stacji redukcyjno-pomiarowych 2°.

Rysunek 14. Obszar działania PSG sp. z o.o. Oddział w Tarnowie

Na terenie Gminy Jeżowe znajduje się złoże gazu ziemnego Jeżowe NW. Eksploatacją złoża w Kopalni Gazu Żołynia – Złoże Jeżowe zajmuje się PGNiG SA – Oddział w Sanoku, Ośrodek Kopalń Łańcut. Gaz ziemny z kopalni zasila sieci magistralne systemu krajowego poprzez dwa rurociągi tłoczne wysokoprężne DN 200 i DN 125.

8. Metodologia opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Jeżowe

8.1. Struktura Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Jeżowe

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Jeżowe opracowano zgodnie z wytycznymi Poradnika „Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii [SEAP]24” opracowanego przez Komisję Europejską Wspólne Centrum Badawcze Instytut ds. Energii.

Szczegółowy zakres metodologiczny i etapów budowania planu zawarto w tabeli poniżej

Rysunek 15. Plan przygotowania planu zgodnie z SEAP

Faza Krok 1. Polityczne zaangażowanie i podpisanie Planu 2. Adaptacja gminnych struktur I. Rozpoczęcie administracyjnych 3. Budowanie wsparcia ze strony interesariuszy 4. Ocena aktualnej sytuacji: Gdzie jesteśmy? 5. Określenie wizji: Dokąd chcemy dojść? II. Planowanie 6. Opracowanie Planu: Jak się tam dostaniemy? 7. Zatwierdzenie Planu i jego przedłożenie

III. Wdrażanie 8. Wdrażanie

9. Monitorowanie IV. Monitorowanie i 10. Przygotowanie i złożenie raportu z wdrażania raportowanie 11. Ocena

Cały proces budowania i wdrażania gospodarki niskoemisyjnej na obszarze administracyjnym Gminy Jeżowe opiera się na czterech głównych fazach (etapach):

I. FAZA ROZPOCZĘCIA;

II. FAZA PLANOWANIA

III. FAZA WDRAŻANIA

IV. FAZA MONITOROWANIA

24 Poradnik Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii [SEAP] Paolo Bertoldi, Damian Bornas Cayuela, Suvi Monni, Ronald Piers de Raveschoot, tytuł oryginalny “How to develop a Sustainable Energy Action Plan – Guidebook” Luksemburg, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, © Unia Europejska, 2010, tłumaczenie: Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités” – 2012 r. 46

Faza rozpoczęcia. Polityczne zaangażowanie i podpisanie Planu

Faza rozpoczęcia stanowi pierwszy krok ku rozpoczęciu planowania gospodarki niskoemisyjnej na terenie obowiązywania planu. Na tym etapie włodarze gminy podejmują się decyzji istotnej dla przygotowania i opracowania planu gospodarki niskoemisyjnej dla swojej jednostki administracyjnej.

W tym przypadku czynnikiem decydującym o rozpoczęciu przygotowania planu była decyzja Wójta Gminy Jeżowe, organu wykonawczego w gminie, realizującego zadania na rzecz rozwoju gminy. Wójt Gminy określił podstawę i zakres opracowywanego planu, jego podstawę metodologiczną i obszar szczegółowego opracowania. W ten sposób zostały w ramach zlecenia wyznaczone ramy współpracy w zakresie formalnego procesu opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Jeżowe.

Faza rozpoczęcia. Adaptacja gminnych struktur administracyjnych

Drugim kluczowym etapem wdrażania gospodarki niskoemisyjnej na terenie jej obowiązywania jest określenie w strukturze administracyjnej Urzędu Gminy Jeżowe, podstawy i zasad związanych z realizacją, wdrażaniem i monitoringiem zaplanowanych przedsięwzięć wpisujących się w zakres gospodarki niskoemisyjnej. Za proces wdrażania oraz monitoring planu gospodarki niskoemisyjnej odpowiedzialny będzie pracownik na Stanowisku ds. pozyskiwania środków pozabudżetowych.

Wskazany pracownik bezpośrednio będzie odpowiadał za bieżącą realizację planu działań, jego weryfikację i monitoring.

Na zewnątrz struktur administracyjnych gminy zlecono opracowanie bazowej inwentaryzacji emisji, a także opracowanie planu gospodarki niskoemisyjnej wraz ze strategiczną oceną oddziaływania na środowisko.

Faza rozpoczęcia. Budowanie wsparcia ze strony interesariuszy

Oddziaływanie planu w głównej mierze uzależnione jest od zakresu i ilości działań wpisujących się w cele gospodarki niskoemisyjnej, podejmowanych w wielu sektorach występujących na terenie gminy. Związane jest to z potrzebą zaangażowania wielu środowisk i przekonania grup interesariuszy do realizacji przedsięwzięć przyczyniających się do ograniczenia zużycia energii, redukcji emisji CO2 i inwestycji w zakresie instalacji OZE. Udział i zaangażowanie wielu grup interesariuszy z terenu opracowywanego planu stanowi jeden z kluczowych warunków mających istotny wpływ na efekt i realizację założonych celów PGN. W ten sposób w procesie zbierania danych i konsultowania przedsięwzięć wpisujących się w celu gospodarki niskoemisyjnej zaangażowano różne grupy interesariuszy, kluczowe podmioty z obszarów mających największy wpływ na zużycie energii i emisję spalin na terenie gminy.

W ramach przygotowania planu, zbierania danych do bazowej inwentaryzacji emisji oraz planowanych działań związanych z gospodarką niskoemisyjną uwzględniono następujące grupy:

- mieszkańcy;

- instytucje publiczne i podległe im podmioty;

- partnerzy społeczni;

- podmioty gospodarcze odpowiedzialne za realizację zadań z zakresu gospodarki odpadami i gospodarki wodnej. 47

Wskazane grupy uczestniczyły również w procesie konsultacji przedsięwzięć ujętych w Planie działań.

Faza planowania. Ocena aktualnej sytuacji: Gdzie jesteśmy?

Wskazana faza stanowi etap podstawowy do opracowywania planu gospodarki niskoemisyjnej. W ramach wskazanego etapu dokonano:

- analizy przepisów i lokalnych dokumentów strategicznych, w tym weryfikacja zgodności;

- opracowania bazowej inwentaryzacji emisji CO2 na terenie gminy;

- analizy SWOT planu.

Faza planowania. Określenie wizji: Dokąd chcemy dojść?

Faza związana z procesem planowania i określenia przyszłego obrazu gminy w obszarze jej zrównoważonego rozwoju.

Wskazana faza obejmuje:

- określenie wizji: w stronę zrównoważonej energetycznie przyszłości, zgodnej z aktualnym podejściem strategicznym gminy;

- wyznaczenie celów strategicznych i szczegółowych zgodnych z ideą SMART.

Faza planowania. Opracowanie Planu: Jak się tam dostaniemy?

Faza zasadnicza, obejmująca formalne opracowanie planu. Obejmuje określenie wizji rozwoju gminy, celów i działań prowadzących do osiągnięcia założonych celów. Plan zawiera również analizę ryzyka, określenie okresu realizacji przedstawionych w planie działań, budżetu i źródeł finansowania, co zostało zawarte w niniejszym opracowaniu.

Faza planowania. Zatwierdzenie Planu i jego przedłożenie

Ostatnim elementem na etapie fazy planowania jest zatwierdzenie i przyjęcie do realizacji PGN przez lokalne władze, w tym przypadku w formie uchwały Rady Gminy Jeżowe. W ten sposób plan gospodarki niskoemisyjnej, obok strategii rozwoju lokalnego gminy, stanie się jednym z kluczowych programów tworzących podstawę rozwoju danej jednostki administracyjnej. Ze względu na metodologię opracowania planu, realizację zamierzonych przedsięwzięć dopasowano do założonych wariantów ich realizacji.

Faza wdrażania. Implementacja

Od strony okresu trwania – najdłuższa faza realizacji. Jest to również jeden z najistotniejszych elementów opracowanego planu, bowiem od zakresu realizacji zaplanowanych działań w głównej mierze zależeć będzie osiągnięcie przyjętych celów i wskaźników rezultatu. Faza związana z wdrażaniem i realizacją zamierzonych przedsięwzięć, które nadzorowane będą przez pracownika odpowiedzialnego za proces wdrażania i monitorowania planu na obszarze gminy Jeżowe.

Faza monitorowania i raportowania. Monitorowanie. Przygotowanie i złożenie raportu z wdrażania. Ocena

Ostatnia faza realizacji PGN to etap związany z monitorowaniem i weryfikacją przyjętych założeń. Regularny monitoring stanowi bardzo ważny element planu, bowiem pozwala na wprowadzanie korekt usprawniających cały założony proces prowadzący do osiągnięcia założonej wizji. Oparty jest na przygotowanym raporcie na podstawie elektronicznej bazy inwentaryzacji emisji. Proces raportowania i monitoringu powinien być oparty na tożsamych założeniach z okresu tworzenia BEI, w tym uwzględnienia tych samych sektorów. Wskazana faza ma na celu bieżące kontrolowanie postępu realizacji przyjętych celów planu, a także reagowania w przypadku wystąpienia znaczących odstępstw, czy niemożliwości osiągnięcia założonych celów.

8.2. Metodologia przygotowania planu

Kluczowym elementem, na którym oparto przygotowanie planu, w tym w szczególności zbieranie informacji o stanie wyjściowym i prognozowanym na terenie gminy było przeprowadzone badanie ankietowe wśród mieszkańców i podmiotów instytucjonalnych, znajdujących się na terenie gminy, lub zarządzających budynkami i instalacjami bezpośrednio zlokalizowanymi w obszarze gminy Jeżowe. Badanie służyło zebraniu informacji o stanie efektywności energetycznej budynków i instalacji na terenie gminy, a także faktycznego zużycia energii i emisji CO2.

Badanie ankietowe w formie anonimowych ankiet prowadzone było przez przedstawicieli Urzędu Gminy Jeżowe (radni, sołtysi, lokalni liderzy, pracownicy urzędu), na podstawie ankiet przygotowanych przez firmę opracowującą plan.

Badanie prowadzone było również poprzez utworzoną platformę informatyczną umożliwiającą wypełnienie ankiety w wersji elektronicznej i automatyczne przesłanie jej do Wykonawcy. budownictwo jednorodzinne/ankieta dla mieszkańców

Ankieta dla mieszkańców obejmowała:

. określenie lokalizacji;

. rodzaju budynku;

. liczby użytkowników;

. rok budowy lub wiek budynku mieszkalnego;

. sposób ogrzewania budynku;

. sposób ogrzewania c.w.u.;

. sposób podgrzewania posiłków;

. roczne zużycie paliwa/energii;

. planowane i wykonane prace termomodernizacyjne;

. powierzchnia użytkowa budynku;

. zapytanie w sprawie zainteresowania montażem OZE w przypadku dofinansowania na poziomie 70% wartości inwestycji;

. ilość samochodów w gospodarstwie domowym;

. rodzaj zużywanego paliwa w samochodach;

. średnia liczba kilometrów pokonywanych w miesiącu;

. orientacyjne procent podróży własnym samochodem w granicach gminy.

Badanie ankietowe prowadzone było do 21.02.2016 r.

Badaniem zostało objętych 370 budynków jednorodzinnych (na podstawie zebranych ankiet) . W załączniku Nr 1 do planu znajduje się wzór ankiety dla mieszkańców.

Tabela 11. Liczba zebranych ankiet na terenie gminy

L.p. Sołectwa/miejscowości liczba zebranych ankiet 1 Cholewiana Góra 58 2 Groble 44 3 Jata 39 4 Jeżowe Centrum 57 5 Jeżowe Kameralne 12 6 Jeżowe Podgórze 40 7 Jeżowe Zagościniec 40 8 Krzywdy 18 9 Nowy Nart 21 10 Pogorzałka 10 11 Sibigi 20 12 Sójkowa 4 13 Stary Nart 6 14 Zalesie 1 RAZEM 370

Rysunek 16. Udział poszczególnych sołectw w badaniu budownictwo użyteczności publicznej

Analiza budownictwa użyteczności publicznej podobnie jak w przypadku budownictwa mieszkaniowego również została oparta o przeprowadzone badanie ankietowe.

W ramach badania zbierano dane dla roku bazowego 2010 oraz roku kontrolnego 2015, jako ostatniego roku poprzedzającego rok opracowania planu. W załączniku nr 2 znajdują się ankiety kierowane do podmiotów instytucjonalnych dla roku 2010 i roku 2015.

Ankieta dla podmiotów instytucjonalnych dla roku bazowego 2010 obejmowała:

. przedstawienie nazwy instytucji, rodzaju i adresu budynku;

. sposobu ogrzewania budynku i c.w.u.;

. roczne zużycie paliwa i energii;

. ilości samochodów będących w użytkowaniu wraz z rodzajem paliwa i średnim zużyciem paliwa przez pojazdy służbowe;

. średniej liczby przejeżdżanych miesięcznie kilometrów wraz z określeniem orientacyjnego przebiegu w granicach gminy.

Ankieta dla podmiotów instytucjonalnych dla roku 2015 obejmowała:

. określenie lokalizacji i nazwy instytucji z podaniem liczby użytkowników, roku budowy lub wieku budynku;

. powierzchni użytkowej badanego budynku;

. sposobu ogrzewania budynku i c.w.u.;

. rocznego zużycia paliwa i energii;

. wykonanych i planowanych prac termomodernizacyjnych;

. przedstawienia planowanych inwestycji wpisujących się w cele gospodarki niskoemisyjnej;

. danych dotyczących użytkowanych pojazdów wraz z przedstawieniem średniej liczby przejeżdżanych miesięcznie kilometrów, średniego spalania paliwa wraz z określeniem rodzaju wykorzystywanego paliwa i orientacyjnego przebiegu na terenie opracowywanego PGN.

Opracowując plan gospodarki niskoemisyjnej wykorzystano dane zawarte w:

- Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Jeżowe;

- Strategia Rozwoju Gminy Jeżowe;

- dane dotyczące liczby ludności, liczby budynków jednorodzinnych i liczby mieszkań na terenie gminy Jeżowe, pozyskane od Urzędu Gminy Jeżowe;

- dane instytucji i podmiotów publicznych zlokalizowanych lub mających budynki na terenie gminy Jeżowe;

- dane Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego.

9. Bazowa i kontrolna inwentaryzacja emisji dla roku bazowego 2009 i kontrolnego 2014

Zgodnie z metodologią przygotowania planu opracowano bazową inwentaryzację emisji BEI25 (bazowa inwentaryzacja emisji), która stanowi podstawę szacowania i określania celów w zakresie realizacji PGN w roku docelowym. Celem bazowej inwentaryzacji BEI jest zidentyfikowanie głównych antropogenicznych źródeł emisji CO2 na terenie gminy oraz zaplanowanie i strategiczne przygotowanie działań i kierunków rozwoju gminy prowadzących do jej ograniczenia. Kontrolna inwentaryzacja emisji MEI stanowi podstawę do monitoringu i oceny realizacji założonych i zaplanowanych działań prowadzących do osiągnięcia założonego celu. MEI opiera się na tożsamych założeniach co BEI i opracowywana jest dla roku poprzedzającego przygotowanie planu gospodarki niskoemisyjnej.

9.1. Podstawowe przyjęte założenia

1) Określenie roku bazowego [2010]

Punktem wyjścia opracowanej bazowej inwentaryzacji emisji jest określenie roku bazowego, wobec którego liczone będą wskaźniki ograniczenia zużycia energii, redukcji emisji CO2 i udziału wytwarzanej energii z OZE w roku docelowym. W przypadku Gminy Jeżowe rok 2010 został oszacowany jako rok bazowy, z jednej strony obejmujący okres odniesienia, w którym realizowane były już projekty i inwestycje wpisujące się w gospodarkę niskoemisyjną, jak również rok dla którego poszczególne grupy interesariuszy posiadają wiarygodne i rzetelne dane, umożliwiające opracowanie bazowej

25 Zgodnie z SEAP 52

inwentaryzacji. Określony rok bazowy jednocześnie umożliwia objęcie projektów już zrealizowanych przez Gminę w okresie 2010 – 2015.

2) Zasięg geograficzny, zakres i sektory

Zasięg geograficzny – obszar administracyjny Gmina Jeżowe.

Badaniem zostały objęte sektory, które zostały wyznaczone w ramach wytycznych SEAP. Szczegółowy opis sektorów został przedstawiony w tabeli zamieszczonej poniżej.

Tabela 12. Sektory objęte planem zgodnie z SEAP26

Sektor Czy został Opis Źródło pozyskania uwzględniony danych

Końcowe zużycie energii w budynkach, wyposażeniu/urządzeniach i przemyśle

Budynki, TAK - budynki użyteczności Ankiety i dane wyposażenie/urządzenia publicznej instytucji publicznych, komunalne Budynki, TAK - pozostałe budownictwo Ankiety i dane wyposażenie/urządzenia niekomunalne instytucji publicznych, usługowe (niekomunalne) Budynki mieszkalne TAK - budownictwo mieszkaniowe - Ankiety, dane GUS jednorodzinne NIE - budownictwo mieszkaniowe - Nie występuje na wielorodzinne terenie badania Komunalne oświetlenie TAK - oświetlenie publiczne - dane UG Jeżowe publiczne znajdujące się na terenie PGN będące we własności i zarządzie Gminy Jeżowe, Zakłady przemysłowe objęte NIE n/d n/d EU ETS Zakłady przemysłowe nie NIE Nie przewiduje się w tym n/d objęte EU ETS zakresie działań

Końcowe zużycie energii w transporcie

Gminny transport drogowy: TAK - samochody specjalistyczne i - ankiety, dane tabor gminny (np. samochody służbowe podmiotów służbowe, śmieciarki, samochody policyjne i inne pojazdy uprzywilejowane) Gminny transport drogowy: NIE - nie występuje na terenie gminy n/d transport publiczny Gminny transport drogowy: TAK - samochody prywatne - ankiety, dane GUS transport prywatny i komercyjny Pozostały transport drogowy NIE Nie przewiduje się w tym n/d zakresie działań. Gmina nie przewiduje działań w zakresie redukcji emisji w sektorze transportu tranzytowego. Gminny transport szynowy NIE Nie występuje n/d

26 Zgodnie z metodologią Poradnika SEAP; 53

Pozostały transport szynowy NIE Nie występuje n/d Transport lotniczy NIE Nie występuje n/d Transport morski i rzeczny NIE Nie występuje n/d Promy lokalne NIE Nie występuje n/d Transport odbywający się poza NIE Nie przewiduje się w tym n/d wyznaczonymi drogami (np. zakresie działań maszyny rolnicze i budowlane)

Inne źródła emisji (niezwiązane ze zużyciem energii)

Emisje niezorganizowane NIE Zgodnie z SEAP nie jest n/d powstające w procesie uwzględniane. produkcji, przeróbki i dystrybucji paliw Emisje procesowe z zakładów NIE Zgodnie z SEAP nie jest n/d przemysłowych objętych EU uwzględniane. ETS Emisje procesowe z zakładów NIE Zgodnie z SEAP nie jest n/d przemysłowych nie objętych uwzględniane. EU ETS Wykorzystanie gazów NIE Zgodnie z SEAP nie jest n/d fluorowanych i uwzględniane. zawierających je produktów (chłodzenie, klimatyzacja itp.) Rolnictwo (np. hodowla NIE Zgodnie z SEAP nie jest n/d zwierząt, uwzględniane. wykorzystanie obornika, uprawa ryżu, stosowanie nawozów, spalanie odpadów rolniczych na wolnym powietrzu) Zagospodarowanie terenu, NIE Zgodnie z SEAP nie jest n/d zmiana uwzględniane. zagospodarowania tereny i gospodarka leśna Oczyszczanie ścieków TAK W zakresie emisji CO2 – ujęte w - ankiety, dane Zakład kategorii budynki. Na terenie Gospodarki Gminy Jeżowe funkcjonuje Komunalnej Jeżowe jedynie Oczyszczalnia Ścieków. W BEI nie uwzględniono emisji CH4, ponieważ nie przewiduje się żadnych działań w tym kierunku, a zgodnie z SEAP wskazany sektor jest fakultatywny.

Gospodarka odpadami NIE Nie występuje na terenie gminy n/d Produkcja energii

Zużycie paliw w procesie NIE Nie przewiduje się w tym n/d produkcji energii elektrycznej zakresie działań i nie występują zakłady. 54

Zużycie paliw w procesie NIE Nie przewiduje się w tym n/d produkcji ciepła/chłodu zakresie działań i nie występują zakłady.

3) Wskaźniki emisji

Obliczenia wskaźników w bazowej inwentaryzacji emisji dokonano w oparciu o zasady IPCC, obejmując wyliczeniami całość emisji CO2, wynikającą z końcowego zużycia energii na terenie gminy, w tym emisje bezpośrednie ze spalania paliw w budynkach, instalacjach i w transporcie. Zgodnie z SEAP standardowe wskaźniki emisji bazują na zawartości węgla w poszczególnych paliwach i są wykorzystywane w krajowych inwentaryzacjach gazów cieplarnianych wykonywanych w kontekście Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu oraz Protokołu z Kioto do tej konwencji. W tym przypadku najważniejszym gazem cieplarnianym jest CO2, a emisje CH4 i N2O można pominąć (nie trzeba ich wyliczać).

Przyjęte wskaźniki i założenia

Tabela 13. Wskaźniki przeliczeniowe

Wskaźniki emisji 1. Wskaźniki dla węgla kamiennego [KOBIZE27] dwutlenek węgla CO2 t/Mg 1,85 2. Wskaźniki dla drewna [KOBIZE] dwutlenek węgla CO2 t/Mg 1,2 3. Wskaźniki dla paliw płynnych [KOBIZE] dwutlenek węgla CO2 t/Mg 3,23352 4. Wskaźniki dla gazu ziemnego [KOBIZE] dwutlenek węgla CO2 t/m3 0,002 5. Wskaźniki dla gazu płynnego propan i gazu płynnego propan - butan [KOBIZE]

dwutlenek węgla CO2 t/m3 0,064 6. Wskaźniki dla elektrowni i elektrociepłowni zawodowych [KOBIZE]

dwutlenek węgla CO2/węgiel kamienny t/GJ 0,09387 7. Wskaźniki dla elektrociepłowni przemysłowych [KOBIZE] dwutlenek węgla CO2/węgiel kamienny t/GJ 0,0947 8. Wskaźniki dla paliwa [SEAP28] benzyna t/MWh 0,249 olej napędowy t/MWh 0,267 LPG t/MWh 0,227 9. Wskaźnik dla oleju opałowego lekkiego [KOBIZE] dwutlenek węgla CO2 t/Mg 3,23352 Współczynniki przeliczeniowe 1. Paliwo [SEAP] benzyna kWh/l 9,2 olej napędowy kWh/l 10 LPG MJ/m3 106,9 LPG l/m3 0,254 LPG MJ/MWh 0,000277778

27 KOBIZE, Wskaźniki emisji zanieczyszczeń ze spalania paliw (kotły o nominalnej mocy cieplnej do 5MW); 28 Poradnik Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii [SEAP] 55

Szczegółowe założenia i wskaźniki zawarte są elektronicznej wersji bazowej inwentaryzacji emisji

CO2.

9.2. Opis sektorów objętych BEI, identyfikacja obszarów problemowych

9.2.1. Budownictwo mieszkaniowe Do kluczowych sektorów mających istotne znaczenie i wpływ na zapotrzebowanie na energię cieplną i wartość zużycia energii końcowej należy sektor budownictwa mieszkaniowego. W przypadku gmin, a na obszarach których przemysł nie odgrywa istotnej roli, sektor mieszkaniowy, obok sektora transportowego stanowią kluczowe źródła emisji CO2 i zużycia energii. Na terenie opracowywanego planu, sektor mieszkaniowy w głównej mierze oparty jest o budownictwo jednorodzinne, zabudowę indywidualną, bowiem na terenie gminy Jeżowe nie występują budynki wielorodzinne, bloki mieszkalne zarządzane przez spółdzielnie mieszkaniowe lub indywidualne wspólnoty mieszkaniowe. W ten sposób w źródłach energii i emisji CO2 przeważać będą kotłownie indywidualne, ponieważ na badanym obszarze nie występują również sieci ciepłownicze, zasilające gospodarstwa domowe z ciepłowni lokalnych czy przemysłowych.

Analiza sektora budownictwa jednorodzinnego opiera się o dane pozyskane z przeprowadzonego badania ankietowego, wśród mieszkańców gminy Jeżowe.

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO

NA TERENIE GMINY JEŻOWE

Podstawowym elementem oddziaływującym na zapotrzebowanie i zużycie energii w budynkach jednorodzinnych jest stan techniczny budynków, wiek i średnia liczba domowników, mających bezpośredni wpływ na zużycie energii w danych budynku mieszkalnym. Na terenie gminy Jeżowe średnia wieku budynków jednorodzinnych wynosi 29,63 lata, natomiast średnia liczba korzystających wynosi 3,81 osoby na budynek mieszkalny. W porównaniu do gmin sąsiednich średni wiek budynków jest niższy, na co składa się wysoki udział budynków nowych lub niedawno oddanych do użytku. Podnosi to również stopień efektywności budownictwa jednorodzinnego na badanym terenie.

Analiza zużycia energii w budownictwie jednorodzinnym na terenie gminy opiera się trzy źródła zużycia energii: w zakresie ogrzewania budynków, sposobu przygotowania c.w.u. oraz przygotowania posiłków.

Sposób ogrzewania budynków/pomieszczeń

Podstawowym źródłem ogrzewania budynków są instalacje na paliwa stałe, jak węgiel i drewno, które wspólnie stanowią 93% udziału w rodzajach wykorzystywanych nośników energii na terenie gminy. W niewielkim stopniu mieszkańcy korzystają z tzw. „czystszych” źródeł ciepła jak m.in. gaz – jedynie 5% funkcjonujących gospodarstw oraz 2% z kotłów na biomasę. W ten sposób emisja CO2 w budownictwie jednorodzinnym w głównej mierze związana będzie z ogrzewaniem budynku ze źródeł opartych o paliwa stałe, w tym 50% opartych na węglu.

Tabela 14. Źródła ogrzewania budynków29

kocioł na węgiel, kocioł na kocioł na kocioł na kocioł kocioł na ogrzewanie drewno drewno węgiel gazowy biomasę elektryczne Ilość 217 254 24 9 1

Udział % 43% 50% 5% 2% 0%

Liczbażródeł ciepła

Rodzaj źródła ciepła

Rysunek 17. Udział źródeł ciepła w ogrzewaniu budynków mieszkalnych na terenie gminy Jeżowe

Sposób ogrzewania ciepłej wody użytkowej

W strukturze źródeł ciepła wykorzystywanych do ogrzewania c.w.u. podobnie jak w przypadku ogrzewania budynków dominują paliwa stałe, 43% kocioł na węgiel i 21% kocioł na drewno (w sumie paliwa stałe zajmują 64%). Pozytywnym elementem jest wzrost liczby źródeł ciepła opartych o gaz, 22% udziału. W strukturze źródeł ciepła do przygotowania c.w.u. występują instalacje oparte o OZE, lecz ich udział jest marginalny, około 1%. Ważny udział zajmuje również energia elektryczna - 13% udziału. W ten sposób w zakresie przygotowania c.w.u. utrzymuje się pozyskiwanie energii w oparciu o paliwa stałe, w tym w dużym stopniu w oparciu o węgiel i drewno opałowe.

Tabela 15. Sposób ogrzewania c.w.u.30

kocioł na węgiel kocioł na kocioł kocioł elektryczne kolektory kocioł pompa drewno na na gaz słoneczne na ciepła węgiel biomasę Ilość 89 187 95 56 4 2 1

Udział % 21% 43% 22% 13% 1% 0% 0%

29 Dane własne, analiza badania ankietowego; 30 Dane własne, analiza badania ankietowego; 57

Liczbażródeł ciepła

Rodzaj źródła ciepła

Rysunek 18. Udział źródeł ciepła do przygotowania c.w.u.

Sposób ogrzewania posiłków

W strukturze źródeł ciepła wykorzystywanych do przygotowania posiłków występuje już znacząco odmienna sytuacja, względem poprzednich źródeł generowania i zużycia energii w budownictwie jednorodzinnym. Do przygotowania posiłków mieszkańców w głównej mierze korzystają z kotłów gazowych 64% i w znacznie mniejszym stopniu z kotłów na paliwa stałe: piec na drewno 20% i węgiel 2%. Udział zużycia energii opartej o kuchnie gazowe i elektryczno – gazowe w sumie stanowi 78% udziału zużycia całej energii w tym obszarze. W ten sposób w sposobie ogrzewania posiłków w niewielkim stopniu udział zajmuje węgiel, jako kluczowe źródło emisji CO2 do atmosfery.

Tabela 16. Sposób przygotowania posiłków

gazowe elektryczno - gazowe piec na elektryczne węglowe gazowe drewno Ilość 63 277 87 2 7

Udział % 14% 64% 20% 0% 2%

Liczbażródeł ciepła

Rodzaj źródła ciepła

Rysunek 19. Udział źródeł ciepła w przygotowaniu posiłków

Struktura emisji CO2 w sektorze budownictwa jednorodzinnego opiera się w głównej mierze na wysokim udziale paliw stałych wykorzystywanych w sposobach ogrzewania budynków i przygotowania c.w.u. Wysoki udział kotłów na węgiel oraz drewno opałowe stanowi podstawowe źródło emisji i wzrostu emisji pyłów w okresie grzewczym na terenie gminy Jeżowe. Jest to również jeden z istotnych czynników wymagających poprawy w zakresie podniesienia jakości powietrza na badanym terenie, obejmujący zmianę źródeł ciepła, lub podnoszenie efektywności energetycznej budynków, mających bezpośrednie przełożenie na wartość zużycia energii w budownictwie mieszkaniowym na terenie gminy. Kolejnym istotnym czynnikiem jest potrzeba wzrostu liczby gospodarstw korzystających z OZE, które w chwili obecnej występuje na niewielkim poziomie.

Wykonane prace termomodernizacyjne

Kolejnym istotnym elementem mającym wpływ na zużycie energii w budownictwie mieszkaniowym jest stan techniczny budynków, w tym zakres prac termomodernizacyjnych już wykonanych. Zakres prac został zbadany na podstawie badania ankietowego, w tym analizie danych zebranych z 370 gospodarstw domowych.

Najwyższy udział w zakresach prac termomodernizacyjnych zajmuje wymiana okien (71% badanych), ocieplenie ścian (55% badanych) oraz ocieplenie dachu (39%). Pozostałe rodzaje prac wykonanych przez mieszkańców występują na niskim poziomie, dotycz to głównie montażu instalacji OZE (obecnie jedynie około 6% gospodarstw). Analiza wykonanych prac jednocześnie wskazuje na kluczowe potrzeby inwestycyjne mieszkańców tym zakresie, w szczególności w zakresie ocieplenia ścian i instalacji OZE.

Tabela 17. Zakres prac termomodernizacyjnych wykonanych przez mieszkańców31

7.1 Prace wymiana ociepleni ociepleni wymiana montaż montaż montaż zmiana termomod okien e ścian e dachu kotła na kolektorów instalacji pompy źródła ernizacyjn nowoczesn słonecznyc fotowoltaic ciepła ciepła na e y h znej gazowe wykonane do 2015 r.

Ilość 262,00 204,00 145,00 55,00 11,00 6,00 5,00 4,00

Udział % 71% 55% 39% 15% 3% 2% 1% 1%

Planowane prace termomodernizacyjne do roku 2020

Analiza planowanych przez mieszkańców do wykonania prac termomodernizacyjnych bezpośrednio wskazuje na wysoką potrzebę montażu instalacji OZE. Montaż kolektorów słonecznych deklaruje 35% badanych, montaż instalacji fotowoltaicznej 26% i dodatkowo 3% zainteresowanych jest montażem pompy ciepła. W sumie 64% badanych zainteresowanych było montażem instalacji OZE (w rzeczywistości wskazana liczba może być niższa, bowiem cześć osób deklarowała jednocześnie montaż kolektorów słonecznych oraz fotowoltaicznych). Wysoki udział zajmuje również liczba osób zamierzających wymienić źródło ciepła na bardziej efektywne – nowoczesne, lecz nie wiąże się to z zastąpieniem paliwa stałego na mniej emisyjne, bowiem jedynie 2% deklaruje zmianę źródła ciepła na gazowe. Średnio po 23% badanych deklaruje potrzebę ocieplenia ścian i ocieplenia dachu, co bezpośrednio przyczyni się do ograniczenia zużycia energii w budynkach mieszkalnych. Analiza planowanych prac obrazuje pozytywną zmianę świadomości mieszkańców i potrzebę wzrostu wykorzystywania i produkcji energii w oparciu o OZE, co bezpośrednio wpłynie na ograniczenie zużycia energii, redukcję CO2 i podniesienie parametrów jakościowych powietrza na terenie gminy Jeżowe.

Tabela 18. Planowane prace termomodernizacyjne przez mieszkańców gminy Jeżowe do roku 202032

7.2 Prace wymiana ociepleni ociepleni wymiana montaż montaż montaż zmiana termomod okien e ścian e dachu kotła na kolektorów instalacji pompy źródła ernizacyjn nowoczesn słonecznych fotowolta ciepła ciepła e y icznej na planowane gazowe do 2020 r.

Ilość 53,00 85,00 84,00 124,00 130,00 98,00 10,00 9,00

Udział % 14% 23% 23% 34% 35% 26% 3% 2%

Przedstawioną powyżej analizę zapotrzebowania mieszkańców na instalacje OZE potwierdza wskaźnik zainteresowania mieszkańców gminy Jeżowe montażem odnawialnych źródeł energii, typu kolektory słoneczne, fotowoltaiczne, czy pompy ciepła, przy założeniu możliwości dofinansowania wskazanych inwestycji do poziomu 70% kosztów ich instalacji. W badaniu ankietowym 275 (77%) gospodarstw

31 Dane własne, analiza badania ankietowego; 32 Dane własne, analiza badania ankietowego; 60

wyraziło zainteresowanie tego typu instalacją, z możliwością otrzymania 70% dodatkowego finansowania. Jedynie 80 osób nie wyraziło zainteresowania (23%). Przedstawiony powyżej wskaźnik potwierdza zainteresowanie mieszkańców montażem instalacji OZE, a przy okazji wzrostu wytwarzania energii w oparciu o odnawialne źródła energii, ograniczając zużycie energii na terenie gminy oraz emisję

CO2.

Serie1; NIE; 80,00; 23%

TAK NIE

Serie1; TAK; 275,00; 77%

9.1.2. Budownictwo użyteczności publicznej

Analizę sektora budownictwa użyteczności publicznej oparto o dane dla trzech segmentów:

1) placówki oświatowe;

2) zakłady komunalne.

3) placówki użyteczności publicznej,

Analiza sektora oparta została o badanie ankietowe, które objęło wszystkie funkcjonujące budynki podmiotów instytucjonalnych na terenie Gminy Jeżowe. Analiza oparta została o dane z roku bazowego 2010 oraz roku kontrolnego 2015.

W roku 2010 w strukturze wykorzystywanych nośników energetycznych wykorzystywany był węgiel, drewno opałowe i gaz, który stanowił 84% udziału.

Tabela 19.Zużycie paliw w sektorze instytucji publicznych w roku bazowym 2010

Okres badania 2010

Nośnik energii/sektor zużycie węgla zużycie gazu zużycie drewna jedn. miary Mg/rok m3/rok m3/rok I. PLACÓWKI OŚWIATOWE 39,91 190 079,00 0,00 II. ZAKŁADY KOMUNALNE 15,00 0,00 0,00 III. INSTYTUCJE UŻYTECZNOŚCI 3,00 40 362,00 10,00 PUBLICZNEJ 61

RAZEM 57,91 230 441,00 10,00

Tabela 20. Zużycie energii w sektorze instytucji publicznych w roku bazowym 2010

Okres badania 2010

Nośnik energii/sektor zużycie węgla zużycie gazu zużycie drewna jedn. miary MWh/rok MWh/rok MWh/rok

I. PLACÓWKI OŚWIATOWE 275,60 1 874,39 0,00

II. ZAKŁADY KOMUNALNE 103,58 0,00 0,00 III. INSTYTUCJE UŻYTECZNOŚCI 20,72 398,01 28,17 PUBLICZNEJ RAZEM 399,90 2 272,40 28,17

zużycie węgla zużycie węgla zużycie gazu zużycie gazu zużycie zużycie drewna; drewna; zużycie zużyciezużycie węgla drewna; … węgla; … zużycie gazu zużycie węgla zużycie drewna zużycie gazu zużycie drewna; zużycie gazu; 2 272,40; …

Rysunek 20. Udział nośników wg. zużycia energii w 2010 r.[MWh/rok]

W roku 2015 znacząco wzrósł udział gazu, jako kluczowego nośnika energii w sektorze instytucji publicznych. W roku 2015 udział gazu wynosi już 98% (wzrost o 14%), ograniczając zużycie węgla i drewna na terenie gminy Jeżowe w sektorze placówek instytucji publicznych.

Tabela 21. Zużycie paliw w sektorze instytucji publicznych w roku kontrolnym 2015

Okres badania 2015

Nośnik energii/sektor zużycie węgla zużycie gazu zużycie drewna

jedn. miary Mg/rok m3/rok m3/rok I. PLACÓWKI OŚWIATOWE 2,00 336 600,00 0,00 II. ZAKŁADY KOMUNALNE 4,00 0,00 0,00

III. INSTYTUCJE UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 0,00 32 985,00 10,00 RAZEM 6,00 369 585,00 10,00

Tabela 22. Tabela 20. Zużycie energii w sektorze instytucji publicznych w roku kontrolnym 2015

Okres badania 2015

Nośnik energii/sektor zużycie węgla zużycie gazu zużycie drewna

jedn. miary MWh/rok MWh/rok MWh/rok I. PLACÓWKI OŚWIATOWE 13,81 3 319,25 0,00 II. ZAKŁADY KOMUNALNE 27,62 0,00 0,00 III. INSTYTUCJE UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 0,00 325,27 28,17 RAZEM 41,43 3 644,52 28,17

zużycie węgla zużycie węgla zużycie gazu zużycie gazu zużycie zużycie drewna; drewna; zużycie zużycie zużycie węgla węgla; … drewna; … zużycie gazu zużycie zużycie drewna węgla zużycie gazu zużycie drewna; zużycie …

Rysunek 21. Udział nośników wg. zużycia energii w 2015 r.[MWh/rok]

W 2015 roku znacząco ograniczono zużycie węgla, zastępując go znacznie „czystszym” paliwem jakim jest gaz. Udział gazu w roku 2015 wzrósł do 98% (wzrost o 14%), natomiast udział węgla spadł do 1% (spadek o 14%). Z przedstawionej analizy jednoznacznie wynika, iż wzrost gazu nastąpił kosztem węgla, co stanowi już pozytywną zmianę w zakresie realizacji gospodarki niskoemisyjnej w strukturze budynków użyteczności publicznej na terenie gminy Jeżowe w okresie 2010 – 2015.W roku 2015 ponadto wartość zużytej energii w sektorze budynków użyteczności publicznej wzrosła o 37%.

Porównanie zużycia energii 2010 2015 2010 2015 2010 2015 2010 2015 zużycie zużycie zużycie zużycie zużycie zużycie Nośnik energii/sektor Razem Razem węgla węgla gazu gazu drewna drewna jedn. miary MWh/rok MWh/rok MWh/rok MWh/rok I. PLACÓWKI 1 3 2 275,60 13,81 0,00 0,00 3 333,06 OŚWIATOWE 874,39 319,25 149,99 II. ZAKŁADY 103,58 27,62 0,00 0,00 0,00 0,00 103,58 27,62 KOMUNALNE III. INSTYTUCJE UŻYTECZNOŚCI 20,72 0,00 398,01 325,27 28,17 28,17 446,90 353,44 PUBLICZNEJ 2 3 2 RAZEM 399,90 41,43 28,17 28,17 3 714,12 272,40 644,52 700,47

Rysunek 22. Porównanie zużycia energii pomiędzy rokiem bazowym, a kontrolnym

9.1.3. Zużycie energii elektrycznej

W strukturze zużycia energii elektrycznej w roku bazowym 2010 na terenie gminy Jeżowe najwyższy udział należał do sektora budownictwo jednorodzinne (84% zużywanej energii elektrycznej), zużycie energii w pozostałych sektorach występowało na zbliżonym do siebie poziomie. W roku kontrolnym 2015 wartość zużycia energii elektrycznej wzrosła w sektorach: placówki oświatowe i oświetlenie publiczne (średnio o 1%), kosztem obniżenia zużycia energii w budownictwie jednorodzinnym. Jednak wskazana zmian nie jest wynikiem prowadzonym zmian termomodernizacyjnych czy wdrożenia instalacji OZE, lecz zmian demograficznych na terenie obowiązywania planu. W ten sposób największe zużycie energii elektrycznej zarówno w roku bazowym, jak również w roku kontrolnym pochodzi z sektora mieszkaniowego, budownictwa jednorodzinnego.

Serie1; Serie1; Serie1; Serie1; OświetlenieInstytucje PlacówkiPlacówki oświatowe Zakłady publiczneużyteczności; oświatowe; komunaln 84,09; 5%publicznej; 67,84; 4% e; 83,92; 39,94; 2% Instytucje 5% użyteczności publicznej Serie1; Zakłady komunalne Budownictw o jednorodzinn Budownictwo e; 1 452,29; jednorodzinne 84%

Rysunek 23. Zużycie energii elektrycznej wg. sektorów w roku 2010

Serie1; Serie1; Serie1; Oświetlenie PlacówkiPlacówki oświatowe Instytucje publiczne; oświatowe; użyteczności 104,52; 6% 77,75; 5% publicznej; Serie1; Instytucje użyteczności40,98; 2% publicznej Zakłady komunalne; Zakłady komunalne88,84; 5% Serie1; Budownictwo Budownictwo jednorodzinn jednorodzinne e; 1 433,23; 82% Oświetlenie publiczne

Rysunek 24. Zużycie energii elektrycznej wg. sektorów w roku 2015

9.1.4. Transport

Zgodnie z przyjęta metodologia opracowania PGN dla Gminy Jeżowe, w strukturze sektora Transportu uwzględniono wpływ transportu prywatnego oraz transportu komunalnego – służbowego, jako najbardziej istotnych dla wartości generowanego zapotrzebowania na energię oraz emisji spalin. Wskazane sektory zostały poddane analizie również ze względu na bezpośrednio występowanie w obszarach już badanych, jak instytucje publiczne zlokalizowane na terenie gminy i sektor mieszkaniowy. W badaniu nie uwzględnia się transportu opartego o tranzyt, ponieważ w zakresie redukcji emisji w w/w sektorze nie przewiduje się żadnych działań, a główny interesariusz planu – Gmina Jeżowe nie posiada instrumentów oddziałujących na przedstawiony sektor.

Transport prywatny

Badanie wpływu transportu prywatnego na strukturę zużycia energii na terenie gminy oparto o analizę danych z przeprowadzonego badania ankietowego wśród mieszkańców gminy. Celem badania było określenie liczby pojazdów użytkowanych w gospodarstwie domowym, rodzaju zużywanego paliwa oraz określenie szacunkowej liczby kilometrów pokonywanych średniomiesięcznie na terenie gminy Jeżowe przez samochody prywatne.

Na podstawie przeprowadzonego badania określono średnią liczbę kilometrów pokonywanych przez pojazdy prywatne na terenie gminy Jeżowe, średnie zużycie paliwa oraz wskaźnik liczby pojazdów przypadających na gospodarstwo domowe. W badaniu uczestnicy wykazali korzystanie z 493 pojazdów, co wskazuje na średni wskaźnik liczby pojazdów na gospodarstwo domowe na poziomie 1,33. W ten sposób, na terenie gminy średnio jedno gospodarstwo domowe posiada minimum jeden samochód prywatny. Największy udział w zużyciu paliw na terenie gminy należy do pojazdów z silnikami benzynowymi 48%, następnie diesel 37% i LPG 15%. Podobna sytuacja występuje w obszarze przejechanych średniomiesięcznie kilometrów przez poszczególne pojazdy, z podziałem na rodzaj zużywanego paliwa.

Suma zużycia paliwa dla wszystkich pojazdów [l] zużycie zużycie ropy zużycie LPG zużycie benzyny biodiesel rok 108 637,98 62 695,56 46 487,40 0,00 liczba pojazdów 239 180 74 0 udział % 48% 37% 15% 0% razem 493 średnie zużycie paliwa 454,55 348,31 628,21 0,00 na 1 pojazd rocznie średnie zużycie paliwa 37,88 29,03 52,35 0,00 na 1 pojazd m-c liczba pojazdów na 0,65 0,49 0,20 0,00 gospodarstwo ogólna liczba 1,33 pojazdów na gospodarstwo Nr 1 Nr 2 Nr 3 Nr 4 przejechane km w 193 345,00 86 332,00 20 660,00 1 150,00 miesiącu średnia liczba km na 1 pojazd w miesiącu 612

Na podstawie wskazanych danych, zużycia paliwa w sektorze transportu prywatnego wyliczono wartość zużycia energii i emisji CO2 na terenie gminy Jeżowe. Największy udział w zużyciu energii i emisji CO2 należy do pojazdów benzynowych, w roku bazowym 50%, następnie do silników na olej napędowy 34% i LPG 16%.

Tabela 23. Dane dotyczące transportu prywatnego na podstawie badania ankietowego33.

I. Transport prywatny 1. zużycie paliwa 2010 2015 Liczba pojazdów jedn. 3 530 jedn. 4 153 benzyna szt. 1 711 szt. 2 014 diesel szt. 1 289 szt. 1 516 LPG szt. 530 szt. 623 bio-diesel szt. 0 szt. 0 2010 2015 Zużycie paliwa jedn. 1 559 632,04 jedn. 1 835 126,09 benzyna l 777 864,95 l 915 267,33 diesel l 448 910,03 l 528 205,68 LPG l 332 857,06 l 391 653,07 bio-diesel l 0,00 l 0,00

2. Zużycie energii [MWh/rok]

2010 2015 Wartość zuzytej energii jedn. wartość jedn. wartość benzyna MWh 7 156,36 MWh 8 420,46 diesel MWh 4 489,10 MWh 5 282,06 LPG MWh 2 510,54 MWh 2 954,00 bio-diesel MWh 0,00 MWh 0,00

2010 2015 Wartość zuzytej energii jedn. wartość jedn. wartość benzyna tona 1 781,93 tona 2 096,69 diesel tona 1 198,59 tona 1 410,31 LPG tona 569,89 tona 670,56 bio-diesel tona 0,00 tona 0,00

Transport służbowy – komunalny

Analizę sektora transportu służbowego – komunalnego oparto o dane przedstawiane przez podmioty instytucjonalne biorące udział w badaniu ankietowym. Badaniem objęto zarówno pojazdy służbowe, jak również komunalne, w tym pojazdy należące do podmiotów mających siedzibę na terenie gminy, jak również spoza gminy, lecz wykonujących zadania na terenie gminy Jeżowe.

W badanej grupie w 2010 r. i w roku 2015 występują pojazdy z silnikami benzynowymi oraz diesel. Dominująca pozycję pod względem zużycia paliw zajmują pojazdy służbowe – komunalne z silnikami diesel 95%.

33 Obliczenia własne, na podstawie badania ankietowego; 67

Tabela 24. Dane dla transportu komunalnego - służbowego34

II. Transport komunalny/służbowy

1. zużycie paliwa 2010 2015 Tabor służbowy - średniomiesieczne roczne zużycie średniomiesieczne roczne zużycie użytkowy zużycie paliwa paliwa zużycie paliwa paliwa benzyna 26,60 319,20 95,88 1 150,56 diesel 1 753,04 21 036,48 1759,12 21 109,44 LPG 0,00 0,00 0,00 0,00 bio-diesel 0,00 0,00 0,00 0,00 2. Zużycie energii

[MWh/rok] 2010 2015 Wartość zuzytej jedn. wartość jedn. wartość energii benzyna MWh 2,94 MWh 10,59 diesel MWh 210,36 MWh 211,09 LPG MWh 0,00 MWh 0,00 bio-diesel MWh 0,00 MWh 0,00

3. Emisja CO2 [tona] 2010 2015 Wartość zuzytej jedn. wartość jedn. wartość energii benzyna tona 0,73 tona 2,64 diesel tona 56,17 tona 56,36 LPG tona 0,00 tona 0,00 bio-diesel tona 0,00 tona 0,00

34 Obliczenia własne, na podstawie badania ankietowego; 68

9.3. Bazowa inwentaryzacja emisji CO2 [BEI] Bazowa inwentaryzacja emisji BEI została opracowana zgodnie z wytycznymi „Poradnika Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii [SEAP]. Celem bazowej inwentaryzacji emisji BEI35 jest wyliczenie i oszacowanie ilości emisji dwutlenku węgla do atmosfery wskutek zużycia energii na terenie gminy Jeżowe w roku bazowym 2010 oraz w roku kontrolnym 2015. BEI umożliwia zidentyfikowanie głównych antropogenicznych źródeł emisji CO2 na terenie gminy oraz zaplanowanie i strategiczne przygotowanie działań i kierunków rozwoju gminy prowadzących do jej ograniczenia. W bazowej inwentaryzacji uwzględniono sektory szczegółowo przedstawione w przyjętych założeniach. Rokiem bazowym jest rok 2010, wobec którego wyliczane będą wskaźniki dla roku docelowego 2020.

I. Zużycie energii na terenie gminy Jeżowe w roku bazowym 2010 [MWh/rok]

Tabela 25.Zużycie energii [MWh/rok] w roku bazowym 2010

Sektory Zużycie energii w 2010 r. Udział % [MWh/rok] Placówki oświatowe 2 350,73 1,90%

Instytucje użyteczności 565,10 0,46% publicznej

Zakłady komunalne 351,91 0,28% Budownictwo 105 814,26 85,54% jednorodzinne Oświetlenie publiczne 248,84 0,20% Transport publiczny36 0,00 0,00% Transport służbowy 213,30 0,17% Transport - prywatny 14 156,00 11,44% RAZEM 123 700,13 100%

Serie1Serie1; ; Serie1; Serie1; PlacówkiTransport - InstytucjeTransportZakłady oświatoweprywatny; ; Placówkiużytecznośckomunalnesłużbowy ; ; oświatowe 2Serie1350,7314;156,00 ; ; i publicznej213,30351,91; ; 0% Oświetlenie2% 11% 565,10; 1% publiczne; Instytucje 248,84; 0% użyteczności publicznej Zakłady komunalneSerie1; Serie1; Budownict Transport wo publiczny; jednorodzin 0,00; 0% ne; 105 814,2… Rysunek 25. Zużycie energii w poszczególnych sektorach w roku 2010

35 Zgodnie z SEAP 36 Wskazany sektor nie występuje na obszarze PGN; 69

II. Emisja CO2 na terenie gminy Jeżowe w roku bazowym 2010 [Mg/rok]

Tabela 26. Emisja CO2 na terenie gminy Jeżowe w roku bazowym 2010

Sektory Emisja CO2 na terenie gminy Udział % Jeżowe w 2010 r.[Mg/rok]

Placówki oświatowe 521,83 1,52% Instytucje użyteczności 138,22 0,40% publicznej Zakłady komunalne 111,67 0,32% Budownictwo jednorodzinne 29 897,56 87,01% Oświetlenie publiczne 84,09 0,24% Transport publiczny37 0,00 0,00% Transport służbowy 56,90 0,17% Transport - prywatny 3 550,41 10,33% RAZEM 34 360,67 100,00%

Serie1Serie1;; Serie1; Serie1; Serie1; Serie1; TransportPlacówkiTransport - Transport PlacówkiInstytucje oświatowe Zakłady służbowyoświatowe prywatny; ; ; publiczny; użytecznościkomunalne ; 521,8356,90; ;0% 2%3 550,41; 0,00; 0% publicznej111,67; ; 0% 10% 138,22; 1% Serie1; Instytucje Oświetlenie użyteczności publiczne; publicznej 84,09; 0% Zakłady komunalneSerie1; Budownictw o Budownictwojednorodzinn e; 29 897,56; jednorodzinne 87% Rysunek 26. Emisja CO2 w poszczególnych sektorach w roku bazowym 2010

37 Wskazany sektor nie występuje na obszarze PGN; 70

Dane dla roku bazowego 2010 Zużycie energii MWh/rok

paliwa kopalne energia odnawialna

kategoria

razem

olej

energia

węgiel węgiel

cieplna

drewno

elektryczna

opałowe

benzyna

ciepło/chłód

brunatny

słoneczna

biopaliwo

gaz ciekły

kamienny

napędowy

kopalniane

gaz ziemny

inne inne paliwa

olej roslinny

olej opałowy

inna biomasa

geotermiczna Placówki 1 200,74 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 275,60 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2 350,73 oświatowe 874,39 Instytucje użyteczności 118,20 0,00 398,01 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 20,72 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 28,17 565,10 publicznej Zakłady 248,33 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 103,58 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 351,91 komunalne Budownictwo 4 7 20 72 105 0,00 561,62 1,35 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 jednorodzinne 297,57 214,51 763,36 975,85 814,26 Oświetlenie 248,84 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 248,84 publiczne Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 publiczny Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 210,36 2,94 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 213,30 służbowy Transport - 2 4 7 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 14 156,00 prywatny 510,54 489,10 156,36 5 9 3 4 7 21 73 123 RAZEM 0,00 1,35 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 113,67 486,91 072,16 699,47 159,29 163,26 004,02 700,13

Dane dla roku bazowego 2010 Emisja CO2 [Mg/rok] paliwa kopalne energia odnawialna

kategoria

razem

benzyna

ciepło/chłód

biopaliwo

gaz ciekły

gaz ziemny

olej roslinny

olej opałowy

inna biomasa

geotermiczna

olej napędowy

energia elektryczna węgiel brunatny

drewno opałowe

węgiel kamienny

słoneczna cieplna

inne inne paliwa kopalniane

Placówki 67,84 0,00 380,16 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 73,83 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 521,83 oświatowe Instytucje użyteczności 39,94 0,00 80,72 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 5,55 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 12,00 138,22 publicznej Zakłady 83,92 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 27,75 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 111,67 komunalne Budownictwo 1 1 1 5 20 29 0,00 0,39 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 jednorodzinne 452,29 463,22 210,45 562,51 208,70 897,56 Oświetlenie 84,09 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 84,09 publiczne Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 publiczny Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 56,17 0,73 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 56,90 służbowy Transport - 1 1 3 0,00 0,00 0,00 569,89 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 prywatny 198,59 781,93 550,41 1 1 1 1 1 5 20 34 RAZEM 0,00 0,39 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 728,07 924,11 780,34 254,76 782,66 669,64 220,70 360,67 72

9.4. Kontrolna inwentaryzacja emisji CO2 [MEI]

Zgodnie z metodologią, dla roku poprzedzającego przygotowanie planu gospodarki niskoemisyjnej, opracowano kontrolną inwentaryzacje emisji CO2 na terenie gminy Jeżowe dla roku 2015. Analiza została opracowana zgodnie z przyjęta metodologią dla roku bazowego 2010.

I. Zużycie energii na terenie gminy Jeżowe w roku 2015 [MWh/rok]

Tabela 27. Zużycie energii na terenie gminy Jeżowe w roku kontrolnym 2015

Sektory Zużycie energii w 2015 r. Udział % [MWh/rok] Placówki oświatowe 3 563,14 2,83% Instytucje użyteczności 474,70 0,38% publicznej Zakłady komunalne 290,53 0,23% Budownictwo jednorodzinne 104 425,50 82,92%

Oświetlenie publiczne 309,30 0,25% Transport publiczny 0,00 0,00% Transport służbowy 221,68 0,18% Transport - prywatny 16 656,52 13,23% RAZEM 125 941,37 100%

Serie1; Serie1; Serie1; Serie1; PlacówkiSerie1Transport ; PlacówkiInstytucje oświatoweZakłady oświatoweTransportpubliczny; - ; użytecznościkomunalne ; 3 563,14prywatny; 3%0,00; ;0% publicznej290,53; ; 0% Serie116; 656,52; Instytucje474,70; 1% Oświetlenie13% użyteczności publiczne; publicznej 309,30; 0% Zakłady komunalne Serie1; Transport Serie1; służbowy ; Budownictw 221,68; 0% Budownictwo jednorodzinneo jednorodzinn e;

104 425,50; Rysunek 27. Udział poszczególnych sektorów w zużyciu energii w roku kontrolnym 2015

Tabela 28. Zmiana zużycia energii w roku kontrolnym 2015 względem roku bazowego 2010

Sektory Zużycie energii w 2010 Zużycie energii w 2015 zmiana 2010/2015 r. [MWh/rok] r. [MWh/rok] Placówki oświatowe 2 350,73 3 563,14 -1 212,40 -51,58% Instytucje użyteczności 565,10 474,70 90,39 16,00% publicznej Zakłady komunalne 351,91 290,53 61,38 17,44% Budownictwo 105 814,26 104 425,50 1 388,76 1,31% jednorodzinne Oświetlenie publiczne 248,84 309,30 -60,46 -24,30% Transport publiczny 0,00 0,00 0,00 0,00% Transport służbowy 213,30 221,68 -8,38 -3,93% Transport - prywatny 14 156,00 16 656,52 -2 500,52 -17,66% RAZEM 123 700,13 125 941,37 -2 241,23 -1,81%

II. Emisja CO2 [Mg/rok] na terenie gminy w roku kontrolnym 2015

Tabela 29. Emisja CO2 w poszczególnych sektorach w roku 2015

Sektory Emisja CO2 na terenie gminy Udział % Jeżowe w 2015 r.[Mg/rok] Placówki oświatowe 754,65 2,16% Instytucje użyteczności 118,95 0,34% publicznej Zakłady komunalne 96,24 0,28% Budownictwo 29 607,22 84,79% jednorodzinne Oświetlenie publiczne 104,52 0,30% Transport publiczny 0,00 0,00% Transport służbowy 59,00 0,17% Transport - prywatny 4 177,56 11,96% RAZEM 34 918,14 100,00%

Serie1;; Serie1; Serie1; Serie1; Zakłady TransportTransport - Placówki InstytucjePlacówki oświatowekomunalne; publicznyprywatny;; oświatowe; użyteczności 96,24; 0% 4 177,560,00; 0%; 12%754,65; 2% publicznejInstytucje; użyteczności 118,95publicznej; 1% Serie1; Oświetlenie Zakłady komunalne publiczne; 104,52; 0% Budownictwo Serie1; jednorodzinneSerie1; Transport OświetlenieBudownictwo publiczne służbowy ; jednorodzinne; 59,00; 0% 29 607,22; 85%

Rysunek 28. Udział poszczególnych sektorów w emisji CO2 w roku 2015

Sektory Emisja CO2 na terenie Emisja CO2 na terenie zmiana 2010/2015 gminy Jeżowe w 2010 gminy Jeżowe w 2015 r.[Mg/rok] r.[Mg/rok]

Placówki oświatowe 521,83 754,65 -232,82 -44,62% Instytucje użyteczności 138,22 118,95 19,27 13,94% publicznej Zakłady komunalne 111,67 96,24 15,42 13,81% Budownictwo 29 897,56 29 607,22 290,34 0,97% jednorodzinne Oświetlenie publiczne 84,09 104,52 -20,43 -24,30% Transport publiczny 0,00 0,00 0,00 0,00% Transport służbowy 56,90 59,00 -2,10 -3,69% Transport - prywatny 3 550,41 4 177,56 -627,15 -17,66% RAZEM 34 360,67 34 918,14 -557,47 -1,62%

Dane dla roku 2015 Zużycie energii MWh/rok

paliwa kopalne energia odnawialna

kategoria

razem

olej

energia

węgiel węgiel

cieplna

drewno

elektryczna

opałowe

benzyna

ciepło/chłód

brunatny

słoneczna

biopaliwo

gaz ciekły

kamienny

napędowy

kopalniane

gaz ziemny

inne inne paliwa

olej roslinny

olej opałowy

inna biomasa

geotermiczna Placówki 3 230,08 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 13,81 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 3 563,14 oświatowe 319,25 Instytucje użyteczności 121,27 0,00 325,27 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 28,17 474,70 publicznej Zakłady 262,91 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 27,62 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 290,53 komunalne Budownictwo 4 7 20 72 104 0,00 554,25 1,33 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 jednorodzinne 241,17 119,82 490,86 018,08 425,50 Oświetlenie 309,30 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 309,30 publiczne Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 publiczny Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 211,09 10,59 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 221,68 służbowy Transport - 2 5 8 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 16 656,52 prywatny 954,00 282,06 420,46 5 10 3 5 8 20 72 125 RAZEM 0,00 1,33 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 164,72 764,34 508,25 493,15 431,04 532,29 046,25 941,37

Różnica pomiędzy rokiem 2010 a 2015 Zużycie energii MWh

paliwa kopalne energia odnawialna

kategoria

razem

olej

energia

węgiel węgiel

cieplna

drewno

elektryczna

opałowe

benzyna

ciepło/chłód

brunatny

słoneczna

biopaliwo

gaz ciekły

kamienny

napędowy

kopalniane

gaz ziemny

inne inne paliwa

olej roslinny

olej opałowy

inna biomasa

geotermiczna Placówki -1 -29,33 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 261,79 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -1 212,40 oświatowe 444,86 Instytucje użyteczności -3,07 0,00 72,75 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 20,72 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 90,39 publicznej Zakłady -14,58 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 75,96 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 61,38 komunalne Budownictwo 56,40 0,00 94,69 7,37 0,02 0,00 0,00 0,00 272,51 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 957,77 1 388,76 jednorodzinne Oświetlenie -60,46 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -60,46 publiczne Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 publiczny Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -0,73 -7,65 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -8,38 służbowy Transport - - - -1 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -2 500,52 prywatny 443,46 792,96 264,10 -1 - - -1 RAZEM -51,04 0,00 0,02 0,00 630,98 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 957,77 -2 241,23 277,43 436,09 793,69 271,75

Różnica pomiędzy rokiem 2010 a 2015 Emisja CO2 [Mg/rok] paliwa kopalne energia odnawialna

kategoria

razem

benzyna

ciepło/chłód

biopaliwo

gaz ciekły

gaz ziemny

olej roslinny

olej opałowy

inna biomasa

geotermiczna

olej napędowy

energia elektryczna węgiel brunatny

drewno opałowe

węgiel kamienny

słoneczna cieplna

inne inne paliwa kopalniane

Placówki - - -9,91 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 70,13 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 oświatowe 293,04 232,82 Instytucje użyteczności -1,04 0,00 14,75 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 5,55 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 19,27 publicznej Zakłady -4,93 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 20,35 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 15,42 komunalne Budownictwo 19,06 0,00 19,20 15,89 0,01 0,00 0,00 0,00 -29,04 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 265,23 290,34 jednorodzinne Oświetlenie -20,43 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -20,43 publiczne Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 publiczny Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -0,19 -1,90 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -2,10 służbowy Transport - - - - - 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 prywatny 100,67 211,72 314,76 627,15 - - - - RAZEM -17,25 0,00 -84,78 0,01 0,00 66,99 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 265,23 259,08 211,91 316,67 557,47

9.5. Prognoza emisji w roku docelowym 2020

9.5.1. Założenia do prognozy dla roku 2020 1. Transport prywatny

Analizę sektora transportu prywatnego oparto o prognozowane dane demograficzne – liczbę mieszkańców Gminy Jeżowe w roku 2020, a także na podstawie wskaźnika liczby pojazdów przypadających na gospodarstwo domowe (według podziału na rodzaj paliwa). Wskaźnik został wyliczony na podstawie przeprowadzonego badania ankietowego wśród mieszkańców gminy Jeżowe.

Analiza badania ankietowego Dane za rok 2015 (rok badania) 2020 Liczba pojazdów w badaniu ankietowym 493 n/d Wskaźnik liczby pojazdów na gospodarstwo 1,33 1,57 domowe wskaźnik dla pojazdów - benzyna 0,65 0,76

wskaźnik dla pojazdów - diesel 0,49 0,57 wskaźnik dla pojazdów - LPG 0,20 0,24 wskaźnik dla pojazdów - biodiesel 0,00 0,00

Udział % średnia wartość zużycia paliwa na m-c Liczba pojazdów - benzyna 48,48% 37,88 Liczba pojazdów - diesel 36,51% 29,03 Liczba pojazdów - LPG 15,01% 52,35 Liczba pojazdów - bio-diesel 0,00% 0,00

2. Transport komunalny/służbowy

Prognozę sektora transportu komunalnego/służbowego oparto o prognozowane dane demograficzne dla Gminy Jeżowe w 2020 r. Liczba mieszkańców stanowi istotny czynnik warunkujący liczbę wykonywanych usług publicznych, a w ten sposób liczbę pokonywanych kilometrów przez pojazdy komunalne i służbowe na terenie obowiązywania planu.

3. Oświetlenie uliczne

Prognozę dla sektora oświetlenia ulicznego na terenie gminy oparto o dane dotyczące zużycia energii w roku 2015, a także planowanych działań we wskazanym sektorze do roku 2020 r.

4. Budownictwo mieszkaniowe – jednorodzinne

Prognozę zużycia energii w budownictwie jednorodzinnym oparto o prognozowane dane demograficzne dla Gminy Jeżowe w roku docelowym 2020 oraz danych jednostkowych wyliczonych na podstawie analizy dla roku 2010 i roku 2015. Dane jednostkowe wyliczone zostały na podstawie przeprowadzonego badania ankietowego. W roku 2020 prognozuje się obniżenie liczby mieszkańców o 1,5% względem roku 2014 (na podstawie prognozy liczby ludności dla powiatu niżańskiego – GUS BDL).

1.4 Dane demograficzne 2010 2015 2020 liczba mieszkańców [dane 10164 10253 10099 UG Jeżowe liczba osób na gospodarstwo 4,30 4,40 4,40 liczba gospodarstw 2362 2331 2296 domowych [GUS BDL] Liczba/prognoza ludności w 67 842,00 67 353,00 66 343,00 powiecie niżańskim zmiana względem roku 2014 -1,50%

5. Sektor placówek oświatowych, instytucji publicznych i zakładu komunalnego.

Prognozę oparto o dane z roku 2010 i 2015, a także o prognozowany wpływ i rezultaty projektów bezpośrednio przedstawionych w Planie działań. Podstawowym założeniem jest utrzymanie liczby budynków i instalacji komunalnych w roku 2020 na tym samym poziomie co w roku kontrolnym, 2015.

9.5.2. Prognoza zużycia energii i emisji CO2 dla roku 2020

Analiza zużycia energii i emisji spalin w roku bazowym i w roku kontrolnym, a także szczegółowa analiza planowanych przedsięwzięć przedstawionych w Planie działań umożliwiła opracowanie prognozy zużycia energii [MWh/rok] i emisji dwutlenku węgla [Mg/rok] na terenie gminy Jeżowe w 2020 r. Szczegółowa analiza wariantów znajduje się w załączniku nr 3.

PROGNOZA ZUŻYCIA ENERGII i EMISJA CO2 w 2020 r. Analiza BEI MEI Wariant I Wariant II Rok analizy 2010 2015 2020 2020 CO2 CO2 MWh/rok MWh/rok CO2 MWh/rok Mwhe/rok CO2 MWh/rok Mwhe/rok Wskaźniki [Mg/rok] [Mg/rok] [Mg/rok] [Mg/rok] Placówki 2 350,73 521,83 3 563,14 754,65 2 898,48 142,32 526,42 2 898,48 142,32 526,42 oświatowe Instytucje użyteczności 565,10 138,22 474,70 118,95 423,95 39,16 80,99 418,69 39,16 79,22 publicznej Zakłady 351,91 111,67 290,53 96,24 290,53 0,00 96,24 272,53 18,00 90,16 komunalne Budownictwo 105 814,26 29 897,56 104 425,50 29 607,22 103 169,00 1 256,50 29 242,55 103 169,00 1 256,50 29 242,55 jednorodzinne Oświetlenie 248,84 84,09 309,30 104,52 309,30 0,00 104,52 309,30 0,00 104,52 publiczne Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0 0,00 0,00 0,00 0,00 publiczny Transport 213,30 56,90 221,68 59,00 218,36 0 58,11 218,36 0,00 58,11 służbowy Transport - 14 156,00 3 550,41 16 656,52 4 177,56 14 422,74 0 3 617,31 14 422,74 0,00 3 617,31 prywatny RAZEM 123 700,13 34 360,67 125 941,37 34 918,14 121 732,35 1 437,98 33 726,15 121 709,09 1 455,98 33 718,30

ZMIANA ZUŻYCIA ENERGII i EMISJA CO2 2020/2010 Analiza BEI MEI Wariant I Wariant II Rok analizy Wartość bazowa 2010 2015/2010 2020/2010 2020/2010 CO2 MWh/rok Mwhe/rok Mg/rok MWh/rok Mwhe/rok Mg/rok MWh/rok % % Wskaźniki [Mg/rok] % % % % % % Placówki 2 350,73 521,83 52% 45% 23% 4,91% 1% 23% 4,91% 1% oświatowe Instytucje użyteczności 565,10 138,22 -16% -14% -25% 9,24% -41% -26% 9,35% -43% publicznej Zakłady 351,91 111,67 -17% -14% -17% 0,00% -14% -23% 6,60% -19% komunalne Budownictwo 105 814,26 29 897,56 -1% -1% -2% 1,22% -2% -2% 1,22% -2% jednorodzinne Oświetlenie 248,84 84,09 24% 24% 24% n/d 24% 24% n/d 24% publiczne Transport 0,00 0,00 0% 0% 0% n/d 0% 0% n/d 0% publiczny Transport 213,30 56,90 4% 4% 2% n/d 2% 2% n/d 2% służbowy Transport - 14 156,00 3 550,41 18% 18% 2% n/d 2% 2% n/d 2% prywatny RAZEM 123 700,13 34 360,67 1,81% 1,62% -1,59% 1,18% -1,85% -1,61% 1,20% -1,87%

10. Plan Działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji na terenie gminy Jeżowe

10.1. Wizja i cele strategiczne w stronę zrównoważonej energetycznie przyszłości

Niezbędnym elementem realizowanego planu gospodarki niskoemisyjnej jest określenie długoterminowej wizji i zdefiniowanie celów strategicznych, które wraz z działaniami będą prowadzić Gminę Jeżowe w kierunku zrównoważonego rozwoju społeczno – gospodarczego. Wizja wskazuje kierunek, w jakim gmina powinna podążać, pełni równocześnie funkcję elementu jednoczącego wszystkie grupy interesariuszy. Głównym jej założeniem jest przyjęcie podstawowego celu prowadzącego do redukcji emisji CO2 w 2020 r. na terenie gminy Jeżowe oraz ograniczenie zużycia energii. WIZJA

W STRONĘ ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGETYCZNIE PRZYSZŁOŚCI

Stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju gminy, uwzględniającego czyste powietrze i wysoki udział odnawialnych źródeł energii

CEL STRATEGICZNY

Wdrożenie gospodarki niskoemisyjnej na terenie Gminy Jeżowe prowadzącej do ograniczenia zużycia energii, zmniejszenia emisji zanieczyszczeń i wzrostu wykorzystania OZE w produkcji energii.

10.2. Cele szczegółowe – strategiczne

Wizja zrównoważonego rozwoju Gminy Jeżowe i przedstawiony cel strategiczny realizowany będzie przez cele szczegółowe strategiczne i cele bezpośrednie podejmowanego projektu:

OBSZARY STRATEGICZNE PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ

DLA GMINY JEŻOWE

CEL STRATEGICZNY Wdrożenie gospodarki niskoemisyjnej na terenie Gminy Jeżowe prowadzącej do ograniczenia zużycia energii, zmniejszenia emisji zanieczyszczeń i wzrostu wykorzystania OZE w produkcji energii. CEL Nr 1 Ograniczenie emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Jeżowe oraz emisji zanieczyszczeń do powietrza. Zmniejszenie zapotrzebowania budynków użyteczności publicznej i CEL Nr 2 budynków mieszkaniowych na ciepło, obniżenie poziomu zużycia energii finalnej. CEL Nr 3 Wzrost wykorzystania OZE w produkcji energii na terenie Gminy Jeżowe. Ograniczenie zużycia energii w sektorze oświetlenia publicznego. CEL Nr 4 Wzrost świadomości mieszkańców w zakresie rozwoju gospodarki CEL Nr 5 niskoemisyjnej na terenie Gminy Jeżowe. Promocja i wdrażanie nowoczesnych rozwiązań prowadzących do zwiększenia efektywności energetycznej budynków. Promocja i wdrażanie technologii budownictwa energooszczędnego. CEL Nr 6 Ograniczenie zużycia energii i emisji spalin w sektorze transportu. CEL Nr 7 Rozwój nowoczesnych technologii komunikacyjnych ICT ograniczających zużycie energii i emisję zanieczyszczeń na obszarze działania planu. Rozwój usług cyfrowych, wdrażanie zasad „zielonych zamówień” w obszarze zamówień publicznych.

ZAKRES PLANOWANYCH DZIAŁAŃ w RAMACH PRZEDSTAWIONYCH OBSZARÓW

Ograniczenie emisji dwutlenku węgla na terenie Gminy Jeżowe CEL Nr 1 oraz emisji zanieczyszczeń do powietrza.  (głęboka) termomodernizacja budynków użyteczności publicznej  zmiana źródeł ciepła na bardziej efektywne Działania:  ograniczenie zużycia paliw stałych  modernizacja instalacji c.o.  przebudowa systemów grzewczych

Zmniejszenie zapotrzebowania budynków użyteczności publicznej i

budynków mieszkaniowych na ciepło, obniżenie poziomu zużycia CEL Nr 2 energii finalnej.  termomodernizacja budynków użyteczności publicznej  rozwój instalacji OZE, wdrażanie instalacji solarnych i fotowoltaicznych, pompy ciepła i innych opartych na OZE  wdrożenie projektów „parasolowych” dla mieszkańców  rozwój świadomości mieszkańców w obszarze gospodarki Działania: niskoemisyjnej  ograniczenie zużycia energii elektrycznej w budownictwie i instalacjach sieciowych  instalacja systemów inteligentnego zarządzania energią w budownictwie mieszkaniowym i publicznym  rozwój mikrogeneracji

Wzrost wykorzystania OZE w produkcji energii na terenie Gminy CEL Nr 3 Jeżowe.  rozwój instalacji OZE w budownictwie użyteczności publicznej i mieszkaniowej  budowa instalacji do produkcji energii OZE, w tym energia Działania: słoneczna, wiatrowa, geotermalna, wodna, z biogazu i biomasy  budowa i montaż instalacji do produkcji biokomponentów i biopaliw.

CEL Nr 4 Ograniczenie zużycia energii w sektorze oświetlenia publicznego.  modernizacja oświetlenia publicznego Działania:  wdrożenie nowoczesnych technologii (LED) przyczyniających się do ograniczenia zużycia energii

Wzrost świadomości mieszkańców w zakresie rozwoju gospodarki niskoemisyjnej na terenie Gminy Jeżowe. Promocja i wdrażanie

nowoczesnych rozwiązań prowadzących do zwiększenia CEL Nr 5 efektywności energetycznej budynków. Promocja i wdrażanie technologii budownictwa energooszczędnego.  działania informacyjno – promocyjne dla mieszkańców gminy  wdrażanie projektów modelowych na terenie gminy Działania:  promocja OZE  powołanie punktu informacyjnego w Urzędzie Gminy Jeżowe  promocja budownictwa pasywnego i energooszczędnego

CEL Nr 6 Ograniczenie zużycia energii i emisji spalin w sektorze transportu. Działania:  modernizacja dróg lokalnych 85

 budowa ścieżek i tras rowerowych  promocja alternatywnych form transportu  promocja nowoczesnych rozwiązań w transporcie

Rozwój nowoczesnych technologii komunikacyjnych ICT ograniczających zużycie energii i emisję zanieczyszczeń na obszarze CEL Nr 7 działania planu. Rozwój usług cyfrowych, wdrażanie zasad „zielonych zamówień” w obszarze zamówień publicznych.  rozwój e- usług, wdrożenie e-administracji Działania:  wdrożenie zasad „zielonych zamówień”

WARIANT II FAKULTATYWNY

Cel Nr 3 Zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych do roku 2020 do 1,2 % udziału, w szczególności w sektorach: 86

 placówki oświatowe do 4,91%;  budownictwo jednorodzinne do 1,22%.  zakład komunalny do 6,60%;  instytucje użyteczności publicznej do 9,35 %. W przypadku celów odnoszących się do jakości powietrza, Gmina Jeżowe nie podejmuje się zadań w tym zakresie. W związku z tym nie wyznacza się celów dotyczących ochrony powietrza na terenie Gminy Jeżowe. Cel związany z ochroną powietrza w głównej mierze opiera się na ograniczeniu emisji

CO2.

W celach bezpośrednich wynikających z Planu działań nie zostały ujęte zadania w zakresie ograniczenia zużycia energii i emisji spalin w sektorze transportu ponieważ, w ramach Planu działań na tym etapie nie przewiduje się żadnych przedsięwzięć, mających wpływ na wskazany sektor. Ponadto w celach strategicznych ujęto szerszy zakres planowanego oddziaływania PGN dla Gminy Jeżowe, w tym również w zakresie przedsięwzięć, które dzisiaj nie zostały jeszcze określone przez Gminę. Cele szczegółowe/bezpośrednie precyzują konkretne wymierne efekty, spójne z przedstawionym Planem działań. Szerszy zakres celów strategicznych wynika z potrzeby rozszerzenia zakresu obowiązywania planu i podejmowania wskazanych celów w latach przyszłych, jak również przez pozostałe podmioty, obecnie niezidentyfikowane w planie. Wskazany zapis celów strategicznych jest w ten sposób szerszym podejściem od precyzowania celów szczegółowych, bezpośrednich, które automatycznie odpowiadają zakresowi Planu działań.

10.3. Strategia wdrożenia i realizacji celów – obszary interwencji

Przedstawione działania zostały dobrane na podstawie analizy potrzeb i stanu energetycznego poszczególnych sektorów, a także na podstawie możliwych i aktualnie obowiązujących programów dofinansowujących projekty z zakresu gospodarki niskoemisyjnej w okresie 2015 – 2020 dla sektorów objętych strategiczną analizą.

Strategia wdrożenia planu obejmuje działania ściśle dedykowane poszczególnym sektorom:

L.p. Obszar interwencji - działania Cel szczegółowy 1. Sektor budynków użyteczności publicznej, Cel nr 1 budownictwo komunalne Cel nr 2 - termomodernizacja budynków użyteczności publicznej Cel nr 3 - rozwój instalacji OZE, wdrażanie instalacji solarnych i Cel nr 5 fotowoltaicznych - oświetlenie wewnętrzne 2. Sektor budynków mieszkaniowych – budownictwo Cel nr 1 jednorodzinne Cel nr 2 - termomodernizacja Cel nr 3 - montaż instalacji OZE Cel nr 5 - zamiana i modernizacja źródeł ciepła Cel nr 6 - budowa budownictwa pasywnego i energooszczędnego Cel nr 7 - działania informacyjne i promocyjne zachęcające do realizacji przedsięwzięć termomodernizacyjnych;

- działania informacyjne dotyczące możliwości dofinansowania inwestycji dla mieszkańców ze środków zewnętrznych; - promocja OZE i technologii energooszczędnych i budownictwa pasywnego - promocja „ścieżek rowerowych” i chodników; 3. Sektor transportu Cel nr 6 - zwiększenie wykorzystania technologii ICT w Cel nr 7 obszarze usług świadczonych na terenie gminy, w tym w szczególności rozwój e-administracji; - promocja i budowa nowych tras rowerowych; - promocja i modernizacja, budowa nowych chodników, tras pieszych; - promocja alternatywnych form transportu; - promocja nowoczesnych rozwiązań w transporcie 4. Sektor odnawialne źródła energii (OZE) oraz Cel nr 3 rozproszona produkcja energii (RPE) Cel nr 5 - budowa instalacji OZE, w tym instalacje Cel nr 2 fotowoltaiczne; - promocja OZE wśród mieszkańców i podmiotów na terenie gminy; - informacja o źródłach dofinansowania, materiały promocyjne, punkt informacyjny w urzędzie gminy, spotkania z mieszkańcami.

5. Zamówienia publiczne Cel nr 7 - wdrożenie zasad i kryteriów „zielonych zamówień”; Cel nr 2 - wdrożenie zasad „efektywne energetycznie Cel nr 3 zamówienia publiczne”; Cel nr 1 6. Sektor oświetlenia publicznego Cel nr 4 - modernizacja oświetlenia publicznego; - wdrożenie nowoczesnych technologii (LED) przyczyniających się do ograniczenia zużycia energii.

10.4. Plan działań Wdrożenie planu gospodarki niskoemisyjnej opiera się o realizację zidentyfikowanych przedsięwzięć, dostosowanych do potrzeb i problemów analizowanych sektorów, a także możliwości finansowych poszczególnych grup interesariuszy. Plan działań został opracowany zgodnie ze strategią wdrażania planu, w oparciu o dwa opracowane warianty realizacji planu na terenie gminy.

Szczegółowy opis Planu działań.

I. Działania nieinwestycyjne - informacyjno - organizacyjne

Sektor budownictwo mieszkaniowe, transport, OZE, budownictwo użyteczności publicznej Podmiot zarządzający Gmina Jeżowe /wdrażający Rodzaj „Uruchomienie Punkt” Informacji o PGN na terenie gminy Jeżowe” działania 88

Opis Działanie obejmuje uruchomienie w strukturze organizacyjnej Urzędu Jeżowe Punktu projektu Informacji o Planie Gospodarki Niskoemisyjnej. W ramach działania wyznaczony zostanie referat w Urzędzie Gminy, który bezpośrednio zajmował się będzie wdrażaniem gospodarki niskoemisyjnej na terenie gminy i organizacja punktu informacji.

Celem powołanego punktu będzie: - przekazywanie informacji o aktualnych rozwiązaniach technologicznych prowadzących do podniesienia efektywności energetycznej budownictwa mieszkaniowego i możliwości wykorzystania instalacji OZE; - organizację promocji PGN; - organizację spotkań i szkoleń dla mieszkańców; - przygotowanie i druk materiałów informacyjno – szkoleniowych; - wdrażanie działań rekomendowanych w ramach listy działań krótkoterminowych w zakresie ochrony powietrza, w tym:  kształtowanie właściwych zachowań społecznych poprzez propagowanie konieczności oszczędzania energii cieplnej i elektrycznej oraz uświadamianie o szkodliwości spalania paliw niskiej jakości,  prowadzenie akcji edukacyjnych mających na celu uświadamianie społeczeństwa o szkodliwości spalania odpadów (śmieci) połączonych z ustanawianiem mandatów za spalanie odpadów (śmieci), nakładanych przez policję lub straż miejską na terenie miasta,  uświadamianie społeczeństwa o korzyściach płynących z termomodernizacji i innych działań związanych z ograniczeniem emisji niskiej,  promocję nowoczesnych, niskoemisyjnych źródeł ciepła,  wspieranie przedsięwzięć polegających na reklamie oraz innych rodzajach promocji towaru i usług propagujących model konsumpcji zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju, w tym w zakresie ochrony powietrza,  działania promocyjne zachęcające do korzystania z transportu publicznego.

Sektor Infrastruktura publiczna - gminna Podmiot zarządzający Gmina Jeżowe /wdrażający Rodzaj „Wdrożenie procedurach przetargowych - działania zielonych i efektywnych energetycznie zamówień” Opis W procedurze wyboru wykonawców w oparciu o postępowania przetargowe zostaną projektu wdrożone zasady zielonych i efektywnych energetycznie kryteriów. Wdrożone zasady w ramach postępowań obejmować będą: - „zielone zamówienia38” – podczas nabywania dobór i usług, a także zlecania robót budowlanych stosowane będą kryteria środowiskowe. W dalszej perspektywie przewiduje się wybór podmiotów oparciu o trzy kryteria (zrównoważone zamówienia): . oddziaływanie na środowisko; . oddziaływanie na społeczeństwo, mieszkańców; . oddziaływanie na lokalną gospodarkę.

38 SEAP; 89

- „efektywne energetycznie zamówienia39” – w ramach organizowanych postępowań zostanie wprowadzone kryterium oparte o efektywność wykorzystania energii, w szczególności w trakcie projektowania, budowy i zarządzania budynkami gminnymi, zakupie instalacji i urządzeń wykorzystujących energię, takich jak systemy grzewcze, pojazdy czy urządzenia elektryczne, w tym również podczas bezpośredniego zakupu energii elektrycznej.

II. Przedsięwzięcia inwestycyjne

WARIANT PODSTAWOWY

1. Projekt „Remont kotłowni w Jacie" Sektor budownictwo użyteczności publicznej Podmiot zarządzający/ Gmina Jeżowe wdrażający Rodzaj „Remont kotłowni w Jacie" działania Opis projektu Przedmiotem projektu był remont kotłowni w Jacie – zmiana kotłowni węglowej na gazową.

Zmniejszenie 1) MWh/rok – zadanie zrealizowane Zmniejszenie emisji Mg/rok zużycia przed PGN; CO2 [Mg/rok] zadanie zrealizowane energii przed PGN;

Wartość 241 979,60 PLN, wkład własny 204 729,60 PLN, dofinansowanie WFOŚiGW nakładów 37 250,00 PLN Okres 2009 - 2010 realizacji Zadanie zrealizowane

2. Projekt „Termomodernizacja budynku szatniowego klubu sportowego w miejscowości Nowy Nart” Sektor budownictwo użyteczności publicznej Podmiot zarządzający/ Gmina Jeżowe wdrażający Rodzaj „Termomodernizacja budynku szatniowego klubu sportowego w miejscowości działania Nowy Nart” Opis projektu Zadanie zrealizowane w 2015 r. ze środków własnych. Zakres: Docieplenie ścian budynku – styropian 14 cm w ilości 164,16 m2, docieplenie stropu 72,72 m2, wykonanie opaski odbojowej, wymiana okien i drzwi została wykonana w roku 2014.

Zmniejszenie 1) MWh/rok 2,56 Zmniejszenie emisji Mg/rok 0,55 zużycia CO2 [Mg/rok] energii Wartość 44 000,00 PLN nakładów

39 SEAP; 90

Okres 2014 – 2015 realizacji Zadanie zrealizowane

3. Projekt „Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej w Gminie Jeżowe” Sektor budownictwo użyteczności publicznej Podmiot zarządzający/ Gmina Jeżowe wdrażający Rodzaj „Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej w Gminie Jeżowe” działania Opis projektu Projekt realizowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007 – 2013, działanie 2.2 Infrastruktura energetyczna.

Obiekty przewidziane do termomodernizacji: budynek OSP w Jeżowem, budynek OSP w Cholewianej Górze, budynek świetlicy wiejskiej Jeżowe Błądki, budynek Szkoły Podstawowej Jeżowe Centrum, Budynek Szkoły Podstawowej w Starym Narcie.

Zmniejszenie 1) MWh/rok 63,94 Zmniejszenie emisji Mg/rok 16,45 zużycia CO2 [Mg/rok] energii Wartość Wartość wniosku ogółem to: 2 516 719, 07 zł, w tym 1 500 000. 00 zł stanowi nakładów dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Okres Zrealizowano w latach 2013 – 2014 realizacji Zadanie zrealizowane

4. Projekt „Termomodernizacja budynku świetlicy wiejskiej w miejscowości Sibigi” Sektor budownictwo użyteczności publicznej Podmiot zarządzający/ Gmina Jeżowe wdrażający Rodzaj „Termomodernizacja budynku świetlicy wiejskiej w miejscowości Sibigi” działania Opis projektu Zakres: Docieplenie ścian zewnętrznych budynku – styropian 12 cm oraz docieplenie ścian fundamentowych - styropian 5 cm; Docieplenie stropu – wełna mineralna 10 cm, Instalacja gazowa – gazowy podgrzewacz wody 19,2 kW, Dwie nadmuchowe nagrzewnice gazowe o mocy 24,3 kW i 5,30 kW, demontaż pieca kaflowego oraz wykonanie płyty odbojowej. Zmniejszenie 1) MWh/rok 6,52 Zmniejszenie emisji Mg/rok 1,76 zużycia CO2 [Mg/rok] energii

Wartość Zadanie dofinansowane z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska nakładów i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie w kwocie- 31 785,95 zł, całkowity koszt zadania to 50 000,00 zł. Okres Zrealizowano w roku 2015 realizacji Zadanie zrealizowane

5. Projekt „Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół w Jacie” Sektor budownictwo użyteczności publicznej Podmiot zarządzający/ Gmina Jeżowe wdrażający Rodzaj „Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół w Jacie” działania Opis projektu Zakres: 1. Termomodernizacja budynku ZS w Jacie: 1.1 Wymiana okien; 1.2 Ocieplenie stropów od strony strychów; 1.3 Ocieplenie ścian zewnętrznych 2. Częściowa wymiana instalacji c.o. 2.1 Roboty montażowe 2.2 Roboty demontażowe 3. Wymiana opraw oświetleniowych na energooszczędne LED w budynku szkoły 4. Montaż instalacji kolektorów fotowoltaicznych o mocy 4kW.

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 252,14 Zmniejszenie emisji Mg/rok 63,61 zużycia (3,668 MWhe/rok) CO2 [Mg/rok] energii Wartość 774 683,30 PLN nakładów (wartość brutto robót na podstawie kosztorysów inwestorskich) Okres Zadanie planowane do realizacji na rok 2017. realizacji

6. Projekt „Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków szkół Regionalnego Centrum Edukacji Zawodowej w Nisku i Zespołu Szkół w Jeżowem” Sektor budownictwo użyteczności publicznej Podmiot zarządzający/ Powiat Niżański wdrażający Rodzaj „Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków szkół Regionalnego działania Centrum Edukacji Zawodowej w Nisku i Zespołu Szkół w Jeżowem” Opis projektu Zakres przedstawiony w planie dotyczy jedynie Zespołu Szkół w Jeżowem – Jeżowe 162a: Termomodernizacja obejmuje: 92

- wymianę okien drewnianych na okna PCV z wymianą parapetów zewnętrznych; - wymianę instalacji centralnego ogrzewania w części szkolnej; - docieplenie ścian z wykonaniem elewacji i ocieplenie ścian piwnic z izolacją. - docieplenie poddasza na części szkolnej po wykonaniu paroizolacji dachu z przekładką blachy i malowaniem. - wymianę oświetlenia na nowe – energooszczędne; - remont pomieszczeń budynku dydaktycznego po wymianie centralnego ogrzewania i oświetlenia.

Zmniejszenie 1) MWh/rok 273,87 Zmniejszenie emisji 50,23 Mg/rok zużycia CO2 [Mg/rok] energii Wartość 940 000,00 PLN nakładów Okres Zadanie planowane do realizacji na rok 2017. realizacji

7. Projekt „Termomodernizacja budynku remizy w Jacie” Sektor budownictwo użyteczności publicznej Podmiot zarządzający/ Gmina Jeżowe wdrażający Rodzaj „Termomodernizacja budynku remizy w Jacie” działania Opis projektu Planowany zakres: - docieplenie ścian; - wymiana stolarki; - wymiana instalacji c.o.; - wymiana instalacji elektrycznej wraz z montażem oświetlenia LED; - na I piętrze wymiana źródła ciepła (obecnie kocioł kaflowy) na kocioł gazowy (pozostała cześć pomieszczeń dogrzewana grzejnikami elektrycznymi, w bibliotece nagrzewnica).

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 5,45 Zmniejszenie emisji 1,15 Mg/rok zużycia CO2 [Mg/rok] energii Wartość 150 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 – 2020 realizacji

8. Projekt „Montaż instalacji OZE w budownictwie mieszkaniowym na terenie gminy Jeżowe” Sektor budownictwo mieszkaniowe Podmiot zarządzający/ Gmina Jeżowe wdrażający Rodzaj „Montaż instalacji OZE w budownictwie mieszkaniowym na terenie gminy działania Jeżowe”

Opis projektu Planowany zakres: - montaż 136 szt. instalacji fotowoltaicznych o mocy jednostkowej 2kW (suma mocy 272 kWh); - montaż 55 szt. instalacji fotowoltaicznych o mocy jednostkowej 3kW (suma mocy 165 kW); - montaż 114 szt. instalacji solarnych (zestaw – 2 szt. kolektorów solarnych + 200l zbiornik); - montaż 65 szt. instalacji solarnych (zestaw – 3 szt. kolektorów solarnych + 300l zbiornik); - montaż 20 szt. instalacji solarnych (zestaw – 4 szt. kolektorów solarnych + 400l zbiornik); - montaż 1 szt. powietrznych pomp ciepła c.w.u. – zbiornik 200l; - montaż 5 szt. powietrznych pomp ciepła c.w.u. – zbiornik 300l.

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 1 256,50, w tym Zmniejszenie emisji 364,67 Mg/rok zużycia 1256,50 MWh/rok z OZE CO2 [Mg/rok] energii Wartość 4 500 000,00 PLN, w tym dofinansowanie z RPO WP na lata 2014 – 2020 w kwocie nakładów 3 541 666,67 PLN, wkład własny 958 333,33 PLN Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2017 - 2018 realizacji

9. Projekt „Montaż instalacji OZE na budynkach użyteczności publicznej w Gminie Jeżowe” Sektor budownictwo użyteczności publicznej Podmiot zarządzający/ Gmina Jeżowe wdrażający Rodzaj „Montaż instalacji OZE na budynkach użyteczności publicznej w Gminie działania Jeżowe” Opis projektu Przedmiotem realizowanego projektu jest montaż mikroinstalacji na budynkach użyteczności publicznej będących we władaniu Gminy Jeżowe. Projekt obejmuje montaż instalacji fotowoltaicznych w systemie on-grid na potrzeby produkcji energii elektrycznej z OZE na potrzeby własne podmiotów objętych realizowanym projektem. Szczegółowy zakres rzeczowy projektu obejmuje montaż instalacji fotowoltaicznych na dachach budynków:

jednostek oświatowych

1. Zespołu Szkół w Starym Narcie przy ul. Stary Nart 57b o sumie zainstalowanej mocy 26 kW;

2. Zespołu Szkół w Cholewianej Górze przy ul. Młynarze 23 o sumie zainstalowanej mocy 20,8 kW;

3. Publicznego Gimnazjum w Jeżowem przy ul. Jeżowe 580a o sumie zainstalowanej mocy 26 kW;

4. Zespołu Szkół Jeżowe Centrum przy ul. Jeżowe 135 o sumie zainstalowanej mocy 13,52 kW;

5. Zespołu Szkół Jeżowe Centrum na budynku Przedszkola przy ul. Jeżowe 135 o sumie zainstalowanej mocy 8,32 kW;

6. Publicznej Szkoły Podstawowej w Jeżowem Kameralne przy ul. Jeżowe 813d o sumie zainstalowanej mocy 20,8 kW;

7. Publicznej Szkoły Podstawowej w Jeżowem Podgórze przy ul. Jeżowe Podgórze 416 o sumie zainstalowanej mocy 15,6kW;

8. Zespołu Szkół w Groblach przy ul. Groble 37 o sumie zainstalowanej mocy 20,8 kW;

instytucji użyteczności publicznej

9. Urzędu Gminy w Jeżowem przy ul. Jeżowe 136a o sumie zainstalowanej mocy 6,76 kW;

10. Ochotniczej Straży Pożarnej w Nowym Narcie przy ul. Nowy Nart 41 o sumie zainstalowanej mocy 6,24 kW;

11. Ochotniczej Straży Pożarnej w Cholewianej Górze przy ul. Młynarze 27 o sumie zainstalowanej mocy 6,24 kW;

12. Klubu Sportowego Sójkowa przy ul. Sójkowa 33 o sumie zainstalowanej mocy 6,24 kW;

13. Świetlicy wiejskiej Jeżowe Błądki przy ul. Jeżowe 688 o sumie zainstalowanej mocy 6,24 kW;

14. Klubu Sportowego Sparta Jeżowe przy ul. Jeżowe 608a o sumie zainstalowanej mocy 9,36 kW;

15. Ochotniczej Straży Pożarnej w Jacie przy ul. Jata 33a o sumie zainstalowanej mocy 6,24 kW;

Suma zainstalowanej mocy w projekcie wynosi 199,16 kW. Przedstawiony powyżej zakres realizowany będzie przez Gminę Jeżowe.

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 182,75, w tym Zmniejszenie emisji 150,79 Mg/rok zużycia 182,75 z OZE CO2 [Mg/rok] energii Wartość 1 229 240,61 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na rok2018 realizacji

WARIANT FAKULTATYWNY

10. Projekt „Termomodernizacja budynku świetlicy wiejskiej w Groblach” Sektor budownictwo użyteczności publicznej Podmiot zarządzający/ Gmina Jeżowe wdrażający 95

Rodzaj „Termomodernizacja budynku świetlicy wiejskiej w Groblach” działania Opis projektu Planowany zakres: - docieplenie ścian; - montaż/budowa instalacji c.o.; - częściowa wymiana stolarki (2 okna); - wymiana źródła ciepła na gazowe (obecny kocioł na paliwa stałe węgiel/drewno) - docieplenie dachu.

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 0,90 Zmniejszenie emisji 0,30 Mg/rok zużycia CO2 [Mg/rok] energii Wartość 40 000,00 PLN nakładów