WÓJT GMINY śARY
śARY
STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ZMIANA
( TEKST UJEDNOLICONY )
ZAŁ ĄCZNIK NR 3 DO UCHWAŁY NR XXIX / 288 / 13 RADY GMINY śARY Z DNIA 25 KWIETNIA 2013 R.
STUDIUM UCHWALONE UCHWAŁĄ NR XII/113/00 RADY GMINY śARY Z DNIA 27 KWIETNIA 2000 R.
ZMIENIONE UCHWAŁ Ą NR XV/147/08 RADY GMINY śARY Z DNIA 25 WRZE ŚNIA 2008 R.
ZMIENIONE UCHWAŁ Ą NR XXX/266/10 RADY GMINY śARY Z DNIA 17 CZERWCA 2010 R.
ZMIENIONE UCHWAŁ Ą NR XXXI/277/10 RADY GMINY śARY Z DNIA 30 WRZE ŚNIA 2010 R
ZMIENIONE UCHWAŁ Ą NR XXIX/288/13 RADY GMINY śARY Z DNIA 25 KWIETNIA 2013 R ZAWARTO ŚĆ STUDIUM 1
ZAWARTO ŚĆ STUDIUM
I WPROWADZENIE strony - Charakterystyka studium 3 - Aspekty prawne i formalne 3 - Zespół autorski 3 - Informacja porz ądkowa 4 II UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO - Wst ęp 5 - Uwarunkowania zewn ętrzne 5 - Uwarunkowania środowiska przyrodniczego 6 - Uwarunkowania środowiska kulturowego 13 - Uwarunkowania funkcjonalno – przestrzenne 21 - Uwarunkowania zwi ązane z infrastruktur ą techniczn ą 23 - Uwarunkowania społeczno – gospodarcze 31 - Uwarunkowania strukturalne 40 - Uwarunkowania formalno – prawne 40 - Cz ęść graficzna III KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO - Cele przestrzenne 43 - Główne funkcje 43 - Sfera społeczno-gospodarcza 46 - Infrastruktura techniczna 49 - Problematyka komunikacyjna 56 - Ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego 58 - Ochrona i kształtowanie środowiska kulturowego 60 - Realizacja polityki przestrzennej 63 - Cz ęść graficzna IV DOKUMENTY FORMALNO – PRAWNE - Uchwała nr V / 29 / 99 z dnia 11 marca 1999 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy śary. - Uchwała nr XII/ 113 /00 Rady Gminy śary z dnia 27 kwietnia 2000 r., w sprawie uchwalenia studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy śary. - Uchwała nr V / 38 / 07 Rady Gminy śary z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy śary. - Uchwała nr VI / 43/ 07 Rady Gminy śary z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy śary. - Uchwała nr XV/147/08 Rady Gminy śary z dnia 25 wrze śnia 2008 r. w sprawie uchwalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy śary. - Uchwała nr XIV/134/08 Rady Gminy śary z dnia 26 czerwca 2008 r. w sprawie przyst ąpienia do zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy śary. Dotyczy terenów w obr ębie wsi Olbrachtów, - Uchwała nr XVI/150/08 Rady Gminy śary z dnia 13 listopada 2008 r. w sprawie przyst ąpienia do zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy śary. Dotyczy terenu w obr ębie wsi Mirostowice Dolne. - Uchwała nr XXI/186/09 Rady Gminy śary z dnia 30 kwietnia 2009 r. w sprawie przyst ąpienia do zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy śary. Dotyczy terenów w obr ębie wsi Kadłubia. ZAWARTO ŚĆ STUDIUM 2
- Uchwała nr XXII/198/09 Rady Gminy śary z dnia 25 czerwca 2009 r. w sprawie przyst ąpienia do zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy śary. Dotyczy terenu w obr ębie wsi Grabik. - Uchwała Nr VII/31/11 Rady Gminy śary z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie przyst ąpienia do zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy śary dla terenów poło Ŝonych w obr ębie wsi Dro Ŝków i Lubanice - Uchwała Nr XV/135/11 Rady Gminy śary z dnia 29 grudnia 2011 r. w sprawie zmiany uchwały Nr VII/31/11 Rady Gminy śary z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie przyst ąpienia do zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy śary dla terenów poło Ŝonych w obr ębie wsi Dro Ŝków i Lubanice
WPROWADZENIE DO STUDIUM 3
WPROWADZENE
Charakterystyka Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego studium jest podstawowym dokumentem planistycznym, słu Ŝą cym do okre ślenia strategicznego rozwoju przestrzennego gminy śary, na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym. Zmiany „studium” dokonano uwzgl ędniaj ąc tre ść ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Stanowi dokument zawierający syntetyczny zestaw podstawowych informacji na temat środowiska przyrodniczego i kulturowego, stanu zagospodarowania przestrzennego, a tak Ŝe funkcjonowania systemów komunikacyjnych i infrastruktury przestrzennej. Okre śla działania zmierzaj ące do zmiany istniej ącego zagospodarowania przestrzennego, a tak Ŝe funkcjonowania systemów komunikacyjnych i infrastruktury przestrzennej. Okre śla działania zmierzaj ące do zmiany istniej ącego zagospodarowania przestrzennego w stan oczekiwany i te, które maj ą wywoła ć po Ŝą dane zmiany struktury przestrzennej w okre ślonych obszarach. Uwzgl ędnia uwarunkowania, cele i kierunki polityki przestrzennej pa ństwa. Studium stanowi podstaw ę do sporz ądzenia i koordynacji planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego. Studium nie jest przepisem gminnym i nie stanowi podstawy do wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Uchwalone przez Rad ę Gminy w śarach stanowi zobowi ązanie własne samorz ądu do prowadzenia okre ślonej polityki przestrzennej. Zgromadzony w studium materiał mo Ŝe by ć wykorzystywany do promocji gminy, sporz ądzania ró Ŝnego rodzaju programów oraz opracowania ofert inwestycyjnych.
Aspekty W celu okre ślenia polityki przestrzennej Rada Gminy w śarach podj ęła prawne uchwał ę w sprawie opracowywania studium uwarunkowa ń W 2007 r. Rada Gminy śary uznała za celowe przyst ąpienie do zmiany „studium”. Zmiana polega na wyznaczeniu obszarów pozwalaj ących na lokalizacj ę farm wiatrowych w rejonie wsi Lubanice, Dro Ŝków, Grabik i Surowa oraz na powi ększeniu terenów pod zabudow ę mieszkaniow ą we wsi Kadłubia. W 2008 r. i 2009 r. Rada Gminy śary uznała za celowe przyst ąpienie do zmiany „studium” polegaj ącej na powi ększeniu terenów pod zabudow ę mieszkaniow ą we wsi Olbrachtów, Mirostowice Dolne, Kadłubia, Grabik. W 2011 r. Rada Gminy śary uznała za celowe przyst ąpienie do zmiany „studium” polegaj ącej na powi ększeniu terenów pod lokalizacj ę farmy wiatrowej w rejonie wsi Dro Ŝków i Lubanice.
Aspekty Dokumenty opracowano wykorzystuj ąc plany miejscowe, programy i formalne opracowania studialne b ędące w dyspozycji administracji, instytucji lokalnych i wojewódzkich, Zmiana „studium” była konsultowana z radami samorz ądowymi, zainteresowanymi osobami i instytucjami na etapie formułowania uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Przy zmianie studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy śary dla terenów poło Ŝonych w obr ębie wsi Dro Ŝków i Lubanice uwzgl ędniono plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego przyj ęty przez Sejmik Województwa Lubuskiego uchwał ą Nr XXXVII/272/2002 z dnia 2 WPROWADZENIE DO STUDIUM 4
pa ździernika 2002 r. (publikacja Dziennik Urz ędowy Województwa Lubuskiego Nr 105, poz. 1279) oraz plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego przyj ęty przez Sejmik Województwa Lubuskiego uchwał ą Nr XXII/191/12 z dnia 21 marca 2012 r. (publikacja Elektroniczny Dziennik Urz ędowy Województwa Lubuskiego, rok 2012, poz. 155 ogłoszony dnia 7 sierpnia 2012 r.”
Zespół autorski Prace projektowe powierzone zostały Przedsi ębiorstwu Usługowo – Produkcyjnemu „STUDIO - ART” z Zielonej Góry. Zespół autorski: Projektanci: arch. Julita Zdrzalik – Rogó Ŝ upr. 872 / 89 arch. Bogdan Rogó Ŝ upr. 1085 / 90 Współpraca mgr in Ŝ. Anna Bazan – Krzywosza ńska autorska: mgr in Ŝ. Kinga Bułhak – Wołkowska mgr Jolanta Bułhak – Zdrzalik dr Stanisław Kowalski arch. Piotr Rogó Ŝ mgr in Ŝ. Sylwester Szmigiel mgr in Ŝ. Jan Łychmus Współpraca: Henryka Kola ńska Barabara Włodarczyk Zmiany „studium” przygotowało Przedsi ębiorstwo Usługowo- Produkcyjne Studio Art. z Zielonej Góry w składzie : - arch. Julita Zdrzalik – Rogó Ŝ nr upr. 872 / 89 Z-225 - arch. Bogdan Rogó Ŝ nr upr. 1085 / 9 Z-226 - arch. Piotr Rogó Ŝ nr członka ZOIU Z-391 - mgr in Ŝ. Kinga Bułhak - Wołkowska - techn. Aleksandra Martin. Zmiany „studium” w 2010 r. przygotowało Przedsi ębiorstwo Usługowo Produkcyjne „Studio –Art.” z Zielonej Góry - architekt Julita Zdrzalik- Rogó Ŝ nr upr. 872/89” Zmian ę studium w 2012 r. przygotowało Przedsiębiorstwo Usługowo – Produkcyjne „KAPITOL” z Zielonej Góry w składzie: - architekt Bogdan Rogó Ŝ nr uprawnie ń 1085/90 Z – 226 - mgr in Ŝ. Kinga Bułhak – Wołkowska.
Informacja Zmiany w cz ęś ci tekstowej i graficznej stanowi ącej zał ącznik nr 3 do uchwały Nr XXIX / 288 / 13 Rady Gminy śary z dnia 25 kwietnia porz ądkowa 2013 r. oznaczono w tek ście jednolitym wytłuszczonym drukiem
UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 5
UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
WST ĘP Studium okre śla uwarunkowania polityki przestrzennej, to znaczy czynniki i przesłanki niezale Ŝne od władz gminy, które wymagaj ą uwzgl ędnienia w polityce przestrzennej. Uwarunkowania wynikaj ą z obecnego i przewidywanego wyst ępowania zjawisk rzeczywistych, takich jak np. uwarunkowania strukturalne, cechy fizjograficzne, stan zainwestowania itp. Uwarunkowania wynikaj ą z przepisów szczególnych, z ponadlokalnych zada ń publicznych, które władze miasta s ą zobowi ązane realizowa ć, z wynikłych konfliktów społecznych oraz opinii u Ŝytkowników terenu.
UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE
Uwarunkowania Gmina śary le Ŝy w południowo – zachodniej cz ęś ci województwa strukturalne lubuskiego, w granicach powiatu Ŝarskiego. Graniczy z gminami: Iłowa, Przewóz, Lipinki Łu Ŝyckie, Jasie ń, Nowogród Bobrza ński, Wymiarki, śaga ń, miastami śary i śaga ń. Gmina otacza wokół miasto śary. Poło Ŝona jest w bliskiej odległo ści od przej ść granicznych w Przewozie ( 11,0 km ) i Olszynie ( 23,0 km ).
Uwarunkowania Strefa oddziaływania gminy ogranicza si ę do administrowanych społeczno terenów. Bezpo średnie s ąsiedztwo miasta śary, posiadaj ącego du Ŝy i gospodarcze zró Ŝnicowany zasi ęg wpływów wywołuje szczególn ą sytuacj ę, w której obserwuje si ę oddziaływanie na stan społeczny i gospodarczy gminy śary.
Uwarunkowania Gmina poło Ŝona jest w obr ębie makroregionu Wzniesie ń Śląsko – przyrodnicze Wielkopolskich i w cało ści usytuowana jest w mezoregionie tzw. i kulturowe Wzniesie ń śarskich. Granice administracyjne gminy nie s ą wyznaczone naturalnymi elementami środowiska przyrodniczego. Barier ę powi ąza ń zewn ętrznych stanowi ą przewa Ŝnie du Ŝe kompleksy le śne, po śród których poło Ŝona jest gmina. Równie Ŝ granica administracyjna z miastem śary nie ma potwierdzenia w naturalnych elementach przyrodniczych. Wyst ępuj ące na terenie gminy kopaliny ( iły, piaski, w ęgiel brunatny ) s ą fragmentami złó Ŝ, których zasi ęg wykracza poza granice gminy. W najbli Ŝszym otoczeniu gminy zachowało si ę wiele obiektów o du Ŝej warto ści kulturowej. Zlokalizowane s ą w miastach takich jak: śary, śaga ń, Jasie ń, Lubsko oraz na terenach wiejskich w gminach sąsiednich. Gmina śary znajduje si ę w rejonie, w którym zachowały si ę tradycje ludowe, zwi ązane z folklorem ludowym, wywodz ące si ę z kultury łu Ŝyckiej.
Uwarunkowania Gmina powi ązana jest z otoczeniem: techniczne - 3 drogami krajowymi o przebiegu Olszyna – Przemy śl ( A 12 ) , Zielona Góra – Przewóz ( nr 284 ) , Ł ęknica – śaga ń ( nr 298 ) oraz 1 drog ą wojewódzk ą i 16 drogami powiatowymi , - szlakami kolejowymi o znaczeniu pa ństwowym Zielona Góra i UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 6
Jankowa śaga ńska – Sanice oraz wojewódzkim śaga ń – Zasieki , śaga ń – Gubinek, Bieniów – Jankowa śaga ńska, - liniami elektroenergetycznymi o znaczeniu krajowym 220 kV Jankowa śaga ńska – śukowice oraz o znaczeniu regionalnym 110 kV relacji śary – Budziechów , śary – Jankowa śaga ńska, śary – Bronowice, - magistralami gazoci ągu wysokiego ci śnienia śaga ń – Lubsko;
Współpraca Gmina formalnie nie ma podpisanych umów w zakresie współpracy zagraniczna zagranicznej z gminami partnerskimi. Maj ą miejsce okazjonalne spotkania przedstawicieli poszczególnych wsi z grupami partnerskimi, podczas których wymienia się do świadczenia z dziedziny kultury, o światy i sportu. Aktualnie gmina nie jest członkiem Euroregionu Sprewa – Nysa – Bóbr. Uczestniczy natomiast w realizacji programu Euroregionu, w zakresie realizacji ście Ŝek rowerowych i agroturystyki.
UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
Geomorfologia i Według regionalizacji fizycznogeograficznej ( T. Bartkowskiego) gmina śary le Ŝy w obr ębie makroregionu Wzniesie ń Śląsko – Wielkopolskich i rze źba terenu w cało ści usytuowana jest w mezoregionie tzw. Wzniesie ń śarskich na wysoko ści 95 – 225 m n.p.m. Stanowi ą one najdalej na zachód wysuni ęte przedłu Ŝenia Wału Trzebnickiego i zwi ązane s ą z intensywnymi procesami morfologicznymi, zachodz ącymi w okresie plejstoce ńskim, podczas zlodowacenia środkowopolskiego (głównie stadiał Warty). Pó źniejsze holoce ńskie procesy dokonały jedynie niewielkich przemian w krajobrazie morfologicznym, zasadniczo ukształtowanym w plejstocenie. Zró Ŝnicowana rze źba, jej charakter, jak równie Ŝ wysoko ści wzgl ędne umo Ŝliwiaj ą w sposób w miar ę przybli Ŝony wydzieli ć nast ępuj ące jednostki morfologiczne o ró Ŝnej genezie. Są to: - ci ąg moren ko ńcowych Stadiału Warty glacitektonicznie zaburzonych, tzw. Wzgórz śarskich, o przebiegu SW – NE; Poło Ŝone w przedziale wysoko ściowym 150 – 225 m n.p.m. odznaczaj ą si ę zró Ŝnicowan ą rze źbą terenu, 50 – 70 metrowym wzniesieniem ponad otaczaj ący teren oraz spadkami lokalnie przekraczaj ącymi warto ść 15 %. Forma ta poło Ŝona jest w południowej cz ęś ci gminy i stanowi do ść charakterystyczny element krajobrazu. - wysoczyzna morenowa falista okala trzon Wzgórz śarskich; Jest to przewa Ŝnie lekko pofalowana, rozległa powierzchnia o spadkach od 3 do 5%. Poło Ŝona na wysoko ści 120 – 170 m. n.p.m., łagodnie opada we wszystkie strony. - Wysoczyzna morenowa płaska rozległa, prawie płaska powierz chnia poło Ŝona na wysoko ści 110 – 145 m n.p.m. Spadki rzadko przekraczaj ą 3 %. Bardzo łagodnie opada w kierunku E, W i N w NE i E cz ęś ci gminy przechodzi w równin ę sandrow ą. - Równina sandrowa - płaska powierzchnia o spadkach do 3% przechodz ąca w cz ęś ci NE i E terenu opracowania w teras ę plejstoce ńsk ą wysok ą rzeki Bóbr; - terasa plejstoce ńska wysoka rzeki Bóbr poło Ŝona na wysoko ści 95 – 100 m n.p.m.; Wyniesiona na około 15 – 20 m nad lustro wody rzeki. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 7
Na terenach wchodz ących w zakres opracowania wyst ępuje fragmentarycznie. - współczesne doliny cieków oraz dolinki suche. Ich szerokość waha si ę od 50 do 600 m., długo ść za ś jest do ść zró Ŝnicowana. Profil poprzeczny dolin jest równie Ŝ zró Ŝnicowany, od du Ŝych form nieckowatych poprzez skrzynkowe, do małych wciosowych. Na terenie gminy śary, a zwłaszcza w jej południowej cz ęś ci wyst ępuj ą bardzo liczne formy antropogeniczne. S ą one zwi ązane z przeszł ą, jak i obecn ą eksploatacj ą surowców. Generalnie wyró Ŝni ć nale Ŝy: - zapadliska, powstałe na skutek zawalenia si ę stropów chodników górniczych po eksploatacji w ęgla brunatnego; Wyst ępuj ą one w postaci mocno wydłu Ŝonych obni Ŝeń o kilkumetrowej gł ęboko ści, cz ęsto zalane wod ą. - wyrobiska, powstałe po powierzchniowej eksploatacji ró Ŝnych surowców, cz ęsto zalane wod ą, o kilku do kilkunastometrowej gł ęboko ści i kilkuhektarowej powierzchni; - hałdy nadkładu i skały płonej towarzysz ące wyrobiskom; Formy te zajmuj ą znaczne powierzchnie gminy śary, przez co stwarzaj ą istotne problemy dla gospodarki przestrzennej.
Budowa W budowie geologicznej terenu gminy śary bior ą udział utwory trzecio i geologiczna czwartorz ędowe. Starsze trzeciorz ędowe podło Ŝe buduj ą mioce ńskie osady, wykształcone w postaci iłów, mułków, piasków przewarstwionych węglem brunatnym. Na utworach trzeciorz ędowych zdeponowane zostały czwartorz ędowe. S ą to plejstoce ńskie utwory wodno – lodowcowe i lodowcowe, wykształcone w postaci glin morenowych, piasków i Ŝwirów. W wyniku silnych zaburze ń glacitektonicznych układ ten został zaburzony. Budowa geologiczna tego terenu jest ści śle zwi ązana z morfologi ą terenu. I tak obszary wysoczyznowe, a szczególnie pagóry moreny ko ńcowej, zbudowane s ą z zaburzonych glacjalnie plejstoce ńskich utworów morenowych oraz iłów trzeciorz ędowych. Gliny morenowe to przede wszystkim gliny piaszczyste i pylaste, lokalnie zwi ązane z domieszk ą Ŝwiru i kamieni. Glina na obszarach wysoczyznowych wyst ępuje na przemian z sypkimi utworami wodno – lodowcowymi. Do utworów tych zaliczono Ŝwiry i piaski o ró Ŝnej granulacji. Utwory wodno – lodowcowe buduj ą głównie równin ę sandrow ą. Najmłodsze utwory, holoce ńskie, do których zaliczono: rzeczne piaski, mady gliniaste, torfy i namuły stwierdzone zostały w dolinach cieków i niektórych dolinkach bocznych.
Surowce Tereny gminy śary s ą stosunkowo dobrze rozwini ętą baz ą surowców mineralne naturalnych. Udokumentowane zło Ŝa to przede wszystkim kruszywa naturalne, gliny ceramiczne, piaski szklarskie i w ęgiel brunatny. Nale Ŝą do nich: - zło Ŝe iłów ceramiki budowlanej w Mirostowicach Dolnych; Zasoby podstawowe wynosz ą 642 039 m3 z czego 137 000 m3 pozostaje w strefie ochronnej. Surowiec ten nadaje si ę do wyrobów klinkierowych , drena Ŝowych i cienko ściennych. - zło Ŝe iłów ceramicznych trzeciorz ędowych „Mirostowice”; Zaliczane jest do II kategorii ze wzgl ędu na zaburzenia glacitektoniczne i domieszki glin, jak równie Ŝ piasków czwartorz ędowych. - zło Ŝe piasków szklarskich w Mirostowicach Górnych. Pod wzgl ędem UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 8
jako ściowym uznano, Ŝe 50 % zło Ŝa odpowiada klasie specjalnej, a pozostałe 50 % mie ści si ę w klasie pierwszej. - zło Ŝe kruszywa budowlanego „Marszów”; W południowej jego cz ęś ci wyst ępuj ą piaski drobne i pylaste, których mi ąŜ szo ść si ęga 5,0 m. - zło Ŝe kruszywa naturalnego Sieniawa śarska; Dominuj ącą kopalin ą w zło Ŝu s ą pospółki, towarzysz ącymi za ś piaski i Ŝwiry. Zło Ŝe wykazuje du Ŝe zró Ŝnicowanie jako ściowe i ilo ściowe. Według przeprowadzonych bada ń kruszywo z tego terenu nadaje si ę dla potrzeb drogownictwa i budownictwa. - zło Ŝe w ęgla brunatnego „ Mirostowice Górne”; Pokład ten uznano za pozabilansowy ze wzgl ędu na niekorzystny stosunek mi ąŜ szo ści nadkładu do mi ąŜ szo ści warstwy zło Ŝowej. Seri ę nadw ęglow ą buduj ą iły i mułki trzeciorz ędowe, gliny zwałowe i piaski ró Ŝnoziarniste, jako utwory czwartorz ędowe. - zło Ŝe w ęgla brunatnego „ Henryk ” w Mirostowicach Dolnych; Zło Ŝe to wyst ępuje w południowej cz ęś ci gminy śary w rejonie Mirostowice Dolne – Kunice śarskie. Zaliczane jest do glacitektonicznych, zwi ązanych ze stref ą „ łuku Mu Ŝakowa” , wyst ępuj ącą w śród utworów piaszczysto – ilastych i mułkowych. Utwory ilaste zalegaj ące w stropowych partiach są dobrym surowcem ceramicznym. Jest to zło Ŝe wielopokładowe, silnie zaburzone glacitektonicznie, wyst ępuj ące na gł ęboko ści od 8 – 40 m. W ęgiel brunatny w zło Ŝu „Henryk” jest typem ziemistego z wkładami ksylitów, jest to w ęgiel energetyczny i brykietowy. Mi ąŜ szo ść pokładów jest zmienna i waha si ę od kilku do kilkunastu metrów. Zło Ŝe wykorzystywane było przez 80 lat. Jego eksploatacja zako ńczona została w połowie lat sze ść dziesi ątych. Eksploatacja prowadzona była metod ą gł ębinow ą i odkrywkow ą w trudnych warunkach hydrogeologicznych. W wyniku długotrwałej i stosunkowo płytkiej eksploatacji podziemnej powstały znaczne szkody górnicze (zapadliska). Ich rozmiary s ą bardzo ró Ŝne i wynosz ą od kilkunastu do kilkuset metrów przy zagł ębieniu od 2,0 do 6,0 m. Maj ą wydłu Ŝony, wrzecionowaty kształt, a ich dłu Ŝsza o ś ma przebieg NE – SW. W obr ębie wydzielonego obszaru wyst ępowania szkód górniczych doliczono si ę ok. 100 wi ększych i średnich oraz 200 mniejszych zapadlisk, które w wi ększo ści wypełnione s ą wod ą lub poro śni ęte ro ślinno ści ą typu bagiennego. Obszar ten powinien by ć wył ączony spod zabudowy poniewa Ŝ procesy osiadania górotworu mog ą si ę uaktywni ć w trakcie budowy lub eksploatacji obiektów. Pułapk ą geotechniczn ą mog ą by ć te Ŝ zrekultywowane zapadliska i płytkie wyrobiska powierzchniowe, które zasypywane były materiałem, pochodz ącym z nadkładu, w wi ększo ści mułkami i piaskami. Lu źno usypany, niezag ęszczony materiał pylasty charakteryzuje si ę niskimi modułami ści śliwo ści i w przypadku ci ęŜ szych obiektów wykazywa ć b ędzie du Ŝe osiadanie podło Ŝa. - piaski szklarskie zło Ŝa „ Lutynka”; Powierzchnia zło Ŝa ok. 2,0 km 2. Średni nadkład ok. 1m. Mi ąŜ szo ść zło Ŝa ok. 8,0m. Zło Ŝe eksploatowane jest na północ od wsi Lutynka. Zaliczone zostało do mioce ńskiej formacji burow ęglowej. Materiał tu wydobywany pochodzi z rozkładu skał magmowych i metamorficznych w warunkach długotrwałego wietrzenia chemicznego, w środowisku kwa śnym. S ą to piaski kwarcowe bez spoiwa ilastego, które uszlachetnione przez płukanie, odszlamowanie, flotacj ę i sortowanie nadaj ą si ę do produkcji wysoko gatunkowego szkła: lanego, zbrojonego, technicznego i sanitarnego. Za rejony perspektywiczne dla złó Ŝ naturalnych uznaje si ę okolice Mirostowic i Jankowej śaga ńskiej, UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 9
gdzie istniej ą du Ŝe zasoby iłów ceramicznych i piasków szklarskich, ponadto rejon Sieniawy śarskiej, gdzie wyst ępuj ą znaczne zasoby piasków i pospółek nadaj ących si ę do celów budowlanych.
Wody Gmina śary poło Ŝona jest w dorzeczu dwóch rzek: Lubszy i Bobru, przy powierzchniowe czym linia wododziałowa biegnie mniej wi ęcej środkiem obszaru w kierunku N-S. Zachodnia cz ęść gminy odwadniana jest przez system niewielkich dopływów i rowów melioracyjnych Lubszy. Cz ęść wschodnia - przez Bóbr ( cz ęś ciowo poprzez Czern ą ). Rzeka Lubsza bierze swój pocz ątek w rejonie Olbrachtowa i stanowi fragment zachodniej granicy gminy, za ś rzeka Bóbr wraz ze swoj ą dolin ą poło Ŝona jest w odległo ści od 1 do kilku kilometrów od wschodniej granicy gminy. Dopływy jednej jak i drugiej rzeki s ą niewielkie i prowadz ą stosunkowo niedu Ŝe ilo ści wody. Niemniej jednak wystarcza to na zasilanie kompleksów stawów hodowlanych, zwłaszcza tych poło Ŝonych w rejonie Miłowic, Ro ścic i Janikowa. Nale Ŝy stwierdzi ć, iŜ zatrzymanie wód powierzchniowych na terenie gminy jest bardzo po Ŝą dane nie tylko dla celów handlowych, ale tak Ŝe dla poprawienia stosunków wodnych w relacji z wodami podziemnymi. Cz ęść cieków jest zanieczyszczona przez ścieki i odpady. Dotyczy to Złotej Strugi, odprowadzaj ącej ścieki komunalne z Kadłubi i Marszowa. Sytuacja taka musi ulec jak najszybszej zmianie z uwagi na ochron ę wód Bobru, który ma olbrzymi ą warto ść przyrodnicz ą, a tak Ŝe gospodarcz ą. Na terenie gminy (zwłaszcza w jej południowej cz ęś ci) wyst ępuje znaczna ilo ść niewielkich, od ułamka do kilku hektarów powierzchni, zbiorników wodnych. S ą to zalane przez wody podziemne wyrobiska lub zapadliska poeksploatacyjne.
Wody Charakter wyst ępowania wód gruntowych ma ścisły zwi ązek z budow ą gruntowe geologiczn ą i morfologiczn ą terenu. Wyró Ŝnia si ę dwa rejony ich wyst ępowania. Pierwszy, zwi ązany z gruntami przepuszczalnymi, gdzie woda gruntowa o zwierciadle swobodnym wyst ępuje na gł ęboko ści od 1,0 do ponad 4,0 m. Drugi rejon zwi ązany jest z wyst ępowaniem gruntów nieprzepuszczalnych i słabo przepuszczalnych, gdzie woda gruntowa wyst ępuje w postaci s ącze ń na ró Ŝnych gł ęboko ściach.
Wody Obszar gminy śary znajduje si ę w obr ębie dwóch rejonów hydrogeologiczne hydrogeologicznych: śar i Glinki Górnej – Jasienia. Rejon śar obejmuje południowo – wschodni ą cz ęść gminy, generalnie na zachód i południe od linii: Olbrachtów – Sieniawa śarska, Złotnik. Głównym poziomem u Ŝytkowym jest tu poziom trzeciorz ędowy, wyst ępuj ący na gł ęboko ści 20 –30 metrów. Wody tego poziomu s ą pod niewielkim ci śnieniem, a osi ągane wydajno ści jednostkowe wynosz ą do 70 m3 /h. Lokalnie ujmowane wody w utworach czwartorz ędowych daj ą wydajno ści jednostkowe do 60 m3 / h. Rejon Glinki Górnej – Jasienia obejmuje zachodni ą i północno – zachodni ą cz ęść gminy. Poziomem u Ŝytkowym jest poziom czwartorz ędowy, ujmowany na gł ęboko ści do 30 m. Woda posiada zwierciadło swobodne, a z pojedynczych otworów uzyskuje si ę wydajno ści od 50 do 70 m3 / h. Generalnie najwi ększe wydajno ści uzyskuje si ę ze studni zlokalizowanej na zachód od śar, najmniejsze w rejonie Kunic śarskich, Kadłubi i Maszowa. Wody poziomu trzeciorz ędowego s ą na ogół lepszej jako ści od wód poziomu czwartorz ędowego. Jednak Ŝe cz ęsto zawieraj ą UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 10
ponadnormatywne ilo ści Ŝelaza i manganu. Bywaj ą te Ŝ zbyt kwa śne. Sporadycznie wykazuj ą zanieczyszczenia bakterio - logiczne. Wody poziomu czwartorz ędowego s ą z reguły za Ŝelazione i zamanganione. Do ść cz ęsto stwierdza si ę w nich obecno ść siarkowodoru i amoniaku, co jest dowodem ich zanieczyszczenia. Woda ta jest tak Ŝe cz ęsto zbyt kwa śna i zanieczyszczona bakteriologicznie. Generalizując – ujmowane wody podziemne wymagaj ą uzdatniania, w tym przede wszystkim od Ŝelazienia i odmanganienia.
Gleby Na terenie gminy śary wyst ępuj ą gleby bardzo zró Ŝnicowane gatunkowo i typologicznie, w zale Ŝno ści od poło Ŝenia i warunków gruntowo – wodnych. Na terenach pozadolinnych wykształciły si ę gleby bielicowe, brunatne, brunatne wyługowane i czarne ziemie. W obni Ŝeniach terenu, o stale lub okresowo za wysokim poziomie wody gruntowej – gleby torfowe, mułowo – torfowe i murszowo – mineralne, a w dolinach - mady. Gleby pozadolinne zostały podzielone na pi ęć grup przydatno ści dla rozwoju i intensywności rolnictwa. Do najlepszych inajbardziej przydatnych zaliczono gleby brunatne wyługowe, wytworzone z piasków gliniastych mocnych, z glin lekkich i średnich. S ą to gleby Ŝyzne o dobrze wykształconej warstwie próchniczej i prawidłowych stosunkach powietrzno – wodnych. Zaliczone zostały do III a – III b klasy gatunków ornych. S ą odpowiednie pod upraw ę pszenicy i buraków cukrowych. Takie same gleby, lecz stale lub okresowo nadmiernie uwilgotnione, to gleby IV a –IV b klasy gruntów ornych, kompleksu zbo Ŝowo – pastewnego mocnego. Mo Ŝliwa jest na nich uprawa: owsa, j ęczmienia jarego, buraków pastewnych, brukwi, rzepy oraz ro ślin pastewnych, koniczyny, kapusty pastewnej i Ŝywokostu pastewnego. W trzeciej grupie znajduj ą si ę gleby bielicowe, brunatne wyługowane i miejscami czarne ziemie (zdegradowane), wytworzone z piasków gliniastych płytko pod ścielonych glinami lekkimi i średnimi. S ą to gleby Ŝyzne o prawidłowych stosunkach powietrzno – wodnych. Zaliczone do III b – IV a klasy gruntów ornych, kompleksu Ŝytniego bardzo dobrego. Są one odpowiednie pod upraw ę: Ŝyta, owsa, kukurydzy na ziarno i zielon ą mas ę, gryki, prosa, ziemniaków, pszenicy ozimej, j ęczmienia, ro ślin pastewnych i motylkowych. Do czwartej grupy zaliczono gleby bielicowe, brunatne wyługowane i czarne ziemie wytworzone z piasków naglinionych. S ą to gleby mało Ŝyzne, o poprawnych stosunkach powietrzno – wodnych. Zaliczone do IV b – V klasy gruntów ornych, odpowiednie do uprawy: Ŝyta, owsa, kukurydzy, gryki, prosa, ziemniaków, marchwi pastewnej, rzepy, gorczycy , maku, słonecznika i lnu. Do ostatniej, pi ątej grupy zaliczono gleby bielicowe i brunatne wyługowane, wytworzone z piasków całkowitych. Są to gleby nie zaliczane do grupy Ŝyznych i zbyt suche. Wchodz ą w skład V–VI miejscami IV b klasy gruntów ornych, słabych kompleksów Ŝytnich, na których mo Ŝna uprawia ć ziemniaki i Ŝyto. W obni Ŝeniach terenu o stale lub okresowo za wysokim poziomie wody gruntowej wytworzyły si ę gleby hydrogeniczne. Wyró Ŝniono w śród nich murszowo – mineralne, gleby torfowe i mułowe – torfowe. Gleby murszowe wytworzyły si ę na piaskach lu źnych w warunkach okresowego nadmiernego uwilgotnienia. S ą to gleby słabe, IV – V klasy u Ŝytków zielonych. Gleby torfowe i mułowo – torfowe wytworzyły si ę w warunkach stałego nadmiernego uwilgotnienia. S ą to słabe u Ŝytki zielone o charakterze trwałym, zaliczone do V klasy. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 11
Do gleb dolinnych zaliczono mady lekkie wytworzone z glin lekkich i piasków gliniastych mocnych, pod ścielonych piaskami lu źnymi. S ą to gleby Ŝyzne stale lub okresowo nadmiernie uwilgotnione, zaliczone do IV klasy u Ŝytków zielonych.
Szata ro ślinna Lasy terenu opracowania administracyjnie nale Ŝą do Nadle śnictwa Lipinki Łu Ŝyckie, Nadle śnictwa Wymiarki, Nadle śnictwa Nowogród Bobrza ński i Nadle śnictwa śaga ń, Lubsko. Pod wzgl ędem przyrodniczo – le śnym obszary te poło Ŝone s ą w III krainie Wielkopolsko – Pomorskiej. Wyst ępowanie i rozmieszczenie, na tych terenach, siedlisk uwarunkowane jest typem, składem mechanicznym, jak równie Ŝ wilgotno ści ą gleb. Dominuj ą tu gleby bielicowe, wytworzone z piasków całkowitych tworz ące siedliska borowe. Na siedliskach lasowych dominuj ącym typem s ą gleby brunatne, z podtypem brunatnych kwa śnych. Do najliczniejszych i najwa Ŝniejszych pod wzgl ędem gospodarczym gatunków drzew, na terenie lasów gminy śary nale Ŝą : sosna, brzoza, olsza, d ąb i świerk. Sosna jest głównym gatunkiem lasotwórczym, gdy Ŝ wła śnie na siedliskach borowych znajduje ona dogodne warunki rozwoju. St ąd stanowi ona zasadnicze gatunek drzewostanów. Sosna tego terenu wykazuje do ść dobry i praw idłowy rozwój, jedynie jako ść techniczna i hodowlana jest niska , szczególnie na siedliskach boru suchego. Przyczyn ą takie stanu rzeczy s ą niekorzystne warunki wilgotno ściowe, ograniczaj ące optymalny rozwój. Sosna rzadziej występuje na siedliskach lasowych, gdzie odznacza si ę silniejszym wzrostem ale i znacznie słabsz ą jako ści ą. Gatunek ten tworzy drzewostany lite, rzadziej mieszane z udziałem brzozy, świerka lub dębu. Brzoza jest drugim gatunkiem, po so śnie, pod wzgl ędem zajmowanej powierzchni gminy. S ą to przewa Ŝnie lite brze źniaki naturalnego pochodzenia tzw. zapusty, rosn ące na stanowiskach wilgotniejszych i mokrych, ale równie Ŝ drzewostany brzozowe starsze III i IV klasy wieku z domieszk ą innych gatunków drzew li ściastych i iglastych. Z uwagi na znikomy udział powierzchniowy, znaczenie brzozy jest niewielkie z punktu widzenia gospodarczego. Odgrywa ona jednak pewn ą rol ę przy wypełnianiu luk w uprawach i młodnikach, jak równieŜ łagodzi monotoni ę du Ŝych obszarów jednolitych drzewostanów sosnowych. Jeszcze mniejszym udziałem powierzchniowym legitymuje si ę olsza. Tworzy w zasadzie drzewostany jednogatunkowe, rzadziej mieszane z udziałem brzozy, jesionu i świerka. Jako ść techniczna i hodowlana tych drzewostanów jest na ogół zadowalaj ąca, szczególnie w drzewostanach pochodzenia nasiennego. Ni Ŝsz ą jako ść reprezentuj ą drzewostany pochodzenia odro ślowego, ze wzgl ędu na słab ą Ŝywotno ść pni. Świerk i d ąb zajmuj ą małe powierzchnie. Pozostałe gatunki natomiast nie maj ą istotnego znaczenia gospodarczego, wzbogacaj ą jedynie krajobraz, a tak Ŝe odgrywaj ą rol ę jako domieszki biocenotyczne. Są wśród nich takie gatunki jak: sosna bauksa, sosna smołowa, wejmutka, rzadziej daglezja, d ąb błotny, jesion, klon, wi ąz, buk, grab, olsza szara, topola, wierzba, lipa, akacja, osika, kasztanowiec, jawor. Podszyty, na tym terenie, wyst ępuj ą w nikłej ilo ści ze wzgl ędu na słabe siedliska. Na terenie gminy wyst ępuj ą lasy strefy zieleni wysokiej i lasy krajobrazowe. Lasy strefy zieleni wysokiej poło Ŝone s ą w kompleksie le śnym na południe od śar, pełni ąc funkcje ochronn ą i wypoczynkow ą dla mieszka ńców. Zgodnie z Wojewódzkim Rejestrem Pomników Przyrody na terenie UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 12
gminy śary zarejestrowano nast ępuj ące pomniki przyrody: - dąb ( nr rejestru 174 ) w parku wiejskim w Olbrachtowie, - lipa ( nr rejestru 175 ) w parku wiejskim w Olbrachtowie, - dwa buki ( nr rejestru 176) w parku wiejskim w Olbrachtowie, - pi ęć d ębów ( nr rejestru 185 ) we Włostowie ( PGR), - dwie lipy ( nr rejestru 186 ) we Włostowie ( PGR ), - dąb ( nr rejestru 827 ) Olszyniec;
Świat zwierz ęcy Warunki ro ślinne i niedost ępno ść wielu miejsc sprzyjaj ą rozwojowi świata zwierz ęcego. Środowisko le śne zamieszkuj ą mi ędzy innymi: dziki, sarny, jelenie, lisy, borsuki, tchórze, kuny, wiewiórki, nietoperze, a tak Ŝe liczne gatunki ptaków np. czy Ŝyki, sikorki, jemiołuszki, dzi ęcioły oraz drapie Ŝne pustułki, myszołowy, puszczyki i puchacze. W śród pól i łąk gnie ŜdŜą si ę kuropatwy, rzadkie ba Ŝanty, skowronki, szczygły i świergotki. Uroku wszystkim środowiskom dodaj ą owady z chronionymi motylami np. paziem królowej, biegaczami i wa Ŝkami.
Warunki Według regionalizacji klimatycznej W. Okołowicza omawiany teren znajduje si ę w krainie nr 56, której klimat jest kształtowany przez klimatyczne Sudety, w silnym stopniu modyfikowany przez wpływy oceaniczne. Według u średnionych danych, kraina 56 charakteryzuje si ę nast ępuj ącymi cechami : - temperatura stycznia ( - 1,5 °C) - temperatura lipca 17,8 °C - czas trwania zimy 62 dni - czas trwania lata 97 dni - opady roczne 640mm - liczba dni z szat ą śnie Ŝną 50 Na omawianym terenie przewa Ŝaj ą wiatry południowo – zachodnie i zachodnie, przy czym najwyra źniej zaznacza si ę to latem. Najrzadsze są z północy i północnego - wschodu. Zwraca uwag ę du Ŝy procent wiatrów południowych, w okresie jesiennym oraz stosunkowo niewielk ą ilo ść cisz.
Klimat lokalny Klimat lokalny jest uzale Ŝniony od morfologii terenu, w bardzo du Ŝym stopniu równie Ŝ od szaty le śnej. Generalnie mo Ŝna powiedzie ć, Ŝe najkorzystniejsze warunki klimatyczne, z punktu widzenia stałego pobytu człowieka, wyst ępuj ą na obszarach wysoczyznowych, które s ą w zasadzie wolne od inwersji termicznej i posiadaj ą najkorzystniejsze warunki solarne. Mniej korzystne warunki zwi ązane s ą z płaszczyzn ą terasy plejstoce ńskiej i równiny sandrowej poło Ŝonych ni Ŝej, gdzie okresowo mog ą powstawa ć inwersje termiczne, sprzyjaj ące takim niekorzystnym zjawiskom jak silne przymrozki, mgły i zamglenia oraz słabsze mieszanie si ę mas powietrznych. Niekorzystne warunki wyst ępuj ą równie Ŝ w obr ębie den dolinnych, niecek, obni Ŝeń bezodpływowych, gdzie wymienione wy Ŝej negatywne zjawiska wyst ępuj ą znacznie cz ęś ciej i maj ą bardziej wyra źny charakter. Z tego te Ŝ powodu nie powinno si ę tworzy ć tu sieci osadniczej. Bardzo du Ŝą rol ę modyfikuj ącą lokalne warunki klimatyczne odgrywaj ą olbrzymie kompleksy le śne. Rola ta jest niew ątpliwie korzystna. Lasy maj ą wpływ na wyrównanie amplitud dobowych przebiegów temperatury i wilgotno ści, retencjonuj ą wilgotno ść , oddziałuj ą osłabiaj ąco na spore przyległe tereny otwarte zapobiegaj ące zbyt intensywnemu oddziaływaniu wietrznemu, a tak Ŝe wysuszeniu gleb. Nale Ŝy tak Ŝe UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 13
pami ęta ć o du Ŝych walorach zdrowotnych lasu, zwłaszcza poło Ŝonych na suchym siedlisku borowym, wydzielaj ącym du Ŝe ilo ści bakteriobójczych olejków eterycznych.
Warunki Na terenie gminy mo Ŝna wyodr ębni ć cztery obszary zró Ŝnicowanych budowlane warunków budowlanych: - korzystne bez ogranicze ń, - korzystne z ograniczeniami, - mało korzystne, - niekorzystne. Najkorzystniejsze warunki fizjograficzne dla lokalizacji budynków wszelkiego typu, z mo Ŝliwo ści ą ich podpiwniczenia, wyst ępuj ą na obszarach wysoczyznowych, zbudowanych z piasków i Ŝwirów. Woda gruntowa pojawia si ę tutaj na gł ęboko ści poni Ŝej 3m p.p.t. Takie warunki klimatyczne s ą najkorzystniejsze dla stałego pobytu człowieka. Warunki korzystne dla lokalizacji zabudowy mieszkaniowej wyst ępuj ą równie Ŝ na obszarach wysoczyzny, zbudowanych z no śnych glin morenowych, cz ęsto z przewarstwieniami piasków. Woda gruntowa na tych terenach wyst ępuje w postaci s ącze ń śródgliniastych lub zamkni ętych soczewek na gł ęboko ści poni Ŝej 2m p.p.t. Obszary o takim charakterze posiadaj ą korzystne warunki klimatyczne. Korzystne warunki dla budownictwa mieszkaniowego, z zaleceniem nie stosowania gł ębszego posadowienia wyst ępuj ą na obszarach wysoczyznowych, zbudowanych z piasków, czasem pod ścielonych glinami morenowymi. Woda gruntowa na tych terenach posiada zwierciadło swobodne, czasem podparte trudnoprzepuszczalnym podło Ŝem gliniastym. Stabilizuje si ę na gł ęboko ści 1 – 2 m p.p.t. Warunki klimatyczne s ą tu do ść dobre. Małokorzystne warunki dla budownictwa mieszkaniowego, głównie z powodu zmiennej no śno ści podło Ŝa, b ędącego skutkiem zawilgocenia obserwuje si ę na obszarach wysoczyznowych, zbudowanych z glin morenowych i iłów trzeciorz ędowych. Woda gruntowa w glinach wyst ępuje, w postaci s ącze ń, na gł ęboko ści 1 – 2 m p.p.t. Niekorzystne warunki fizjograficzne dla lokalizacji budownictwa maj ą miejsce w obni Ŝeniach i obszarach s ąsiaduj ących z dolinkami cieków o ró Ŝnej budowie geologicznej. Woda gruntowa wyst ępuje tu płycej ni Ŝ na gł ęboko ści 1 m p.p.t. Zdecydowanie niekorzystne warunki fizjograficzne dla lokalizacji wszelkiego rodzaju budownictwa wyst ępuj ą w obszarach dolinnych. Obszary te jako ekosystemy wodno – ro ślinne winny pozosta ć u Ŝytkami zielonymi. Dna dolin pełni ą rol ę naturalnych rynien spływu chłodnego powietrza. Wody gruntowe wyst ępuj ą tu na ogół płycej ni Ŝ na gł ęboko ści 1 m p.p.t. Warunki klimatyczne i morfologiczne tych terenów s ą niekorzystne.
UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA KULTUROWEGO
Rys Krajobraz przyrodniczy i zro śni ęty z nim, wiekowym nawarstwieniem, historyczny krajobraz kulturowy s ą wa Ŝnym elementem to Ŝsamo ści gminy. Jednym z zada ń studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego ka Ŝdego obszaru jest tworzenie poł ącze ń funkcjonalnych i przestrzennych mi ędzy składnikami środowiska naturalnego, zabytkowymi obiektami, a formami zagospodarowania. Ład UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 14
przestrzenny, jaki stwarza zharmonizowany krajobraz ma oczywisty wpływ na kształtowanie postaw społecznych w zgodnym osi ąganiu celów wspólnoty lokalnej. Wynika z tego imperatyw, nakazuj ący zapewnienie zrównowa Ŝonego rozwoju obszarów gminy, w zgodzie z warunkami naturalnymi i dziedzictwem kulturowym. Obszar gminy, zajmuj ący wschodni skraj powiatu Ŝarskiego stanowi cz ęść historycznej ziemi Ŝarskiej, obejmuj ącej tak Ŝe s ąsiednie gminy: Lipinki Łu Ŝyckie, Trzebiel, Tuplice, a cz ęś ciowo równie Ŝ Przewóz i Brody. Paguz Zara (ziemia Ŝarska) wymieniona została po raz pierwszy w roku 1007 w kronice Thietmara. Niewielkie terytorium plemienne śarowian poło Ŝone było na obszarze granicznym, gdzie w okresie wczesnego średniowiecza ścierały si ę wpływy serbołu Ŝyckie i polskie. Okresowo przynale Ŝna do monarchii Chrobrego, nast ępnie do Marchii Mi śnie ńskiej, a w XIII i XIV wieku do ksi ąŜą t śląskich ( Henryk Brodaty, Bolko świdnicki, Henryk Jaworski), w 1368 roku ziemia Ŝarska przył ączona została do korony czeskiej. Od zarania XVII do pocz ątku XVIII wieku nale Ŝała do Saksonii, potem do monarchii austriackiej, za ś od roku 1815 decyzj ą Kongresu Wiede ńskiego do Prus. W roku 1207 Henryk Brodaty przekazał lenno śary wraz z rozległymi dobrami, obejmuj ącymi mi ędzy innymi cały teren obecnej gminy Ŝarskiej, śląskiemu rodowi Dziewinów. Nast ępnie śarami i przyległym do nich obszarem władały rody Packów, Bibersteinów i Promniców. Dominium Ŝarskie, nazywane te Ŝ wolnym pa ństwem stanowym, cieszyło si ę znaczn ą niezale Ŝno ści ą polityczn ą. W roku 1768 ostatni z Promniców, w zamian za do Ŝywotni ą rent ę, przekazał dominium dworowi saskiemu. Przez terytorium plemienne śarowian przebiegała droga handlowa zwana Traktem Niskim, b ądź Traktem Solnym. Prowadził on z południowych Niemiec przez Trzebiel do Wielkopolski. Miał on istotne znaczenie dla rozwoju śar i regionu równie Ŝ w średniowieczu i nowszych dziejach. Nieco pó źniej ukształtowały si ę tak Ŝe wa Ŝne szlaki przez Lubsko do Gubina i przez Nowogród do Krosna i Zielonej Góry. W 1848 roku śary otrzymały poł ączenie kolejowe z Wrocławiem i Berlinem. Teren gminy zasiedlony był ju Ŝ w czasach bardzo odległych. Na archeologicznej mapie ślady tego osadnictwa odnotowane zostały w obr ębie ponad 80% miejscowo ści. Mniej licznie udokumentowany jest okres wczesnego średniowiecza, gdy Ŝ zabytki z tego czasu znaleziono tylko w Bieniowie i D ąbrowcu. Nie ulega jednak w ątpliwo ści, Ŝe ju Ŝ około roku 1000 osadnictwo musiało by ć o wiele liczniejsze. Jednak wówczas i a Ŝ do pocz ątku XIII wieku nie było jeszcze ukształtowanych wsi w obecnym poj ęciu. Osadnictwo wiejskie tworzyły lu źne gospodarstwa rodzinne, zwane źrebami. Z czasem kilka źrebi skupiało si ę w osadę zwan ą siodłem. Poło Ŝone w południowej cz ęś ci gminy wie ś Siodło ma niew ątpliwie wczesno średniowieczn ą genez ę. Istotne zmiany w krajobrazie osadniczym gminy zaszły w XIII wieku. Ju Ŝ od pocz ątku tego stulecia Henryk Brodaty przedsi ęwzi ął reformy, w wyniku, których źrebia i siodła zostały skupione w racjonalnie rozplanowane wsie. Do tak przekształconych pierwotnych osad nale Ŝą najpewniej Biedrzychowice Dolne, Bieniów, D ąbrowiec, Dro Ŝków, Grabik, Kadłubia, Lubanice, Łaz, Mirostowice, Miłowice, Surowa i Włostów. Na łu Ŝycki rodowód wymienionych miejscowo ści, zamieszkałych przez ludno ść rodzim ą do XVIII wieku wskazuje słowia ński rdze ń w ich pierwotnych nazwach. Niedobór ludno ści w zakrojon ą na szerok ą skal ę akcji osiedle ńczej spowodował ju Ŝ w XIII wieku zjawisko kolonizacji, czyli sprowadzania obcych etnicznie UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 15
osadników z Flandrii i Niemiec. Na obszarze gminy zaznaczyło si ę to powstaniem szeregu nowych wsi, zało Ŝonych przez przybyszów. Nale Ŝą do nich prawdopodobnie Bogumiłów, Lubomy śl, Olbrachtów i Sieniawa śarska. Inne, jak Olszyniec czy Złotnik otrzymały po reformie przestrzennej nowe nazwy od imion pierwszych sołtysów. Tylko nieliczne wsie maj ą plany z okresu przed kolonizacj ą: Włostów (owalnica), D ąbrowiec, Marszów (ulicówka), Surowa (układ ulicowo– pałacowy), Stawnik, Drozdów (układ ulicowo–rz ędowy), Sidło (mała wielodro Ŝnica). Pozostałe wsie to mniejsze lub wi ększe ulicówki, o rozlu źnionej zabudowie, ci ągnące si ę niekiedy kilometrami (Bieniów, Lubanice, Olszyniec). Jednak Ŝe i w tego rodzaju planach doszuka ć si ę mo Ŝna śladów pierwszej osady z której wyrosła zreformowana przestrzennie wie ś (np. Mirostowice Dolne–pierwotnie Płonice, Kadłubia). Ukształtowana w średniowieczu sie ć osadnicza na terenie gminy pozostaje do dzi ś podstawow ą. XIII – XIV wieczn ą metryk ę posiadaj ą: Biedrzychowice Dolne, Bieniów, Bogumiłów, D ąbrowiec, Dro Ŝków, Grabik, Kadłubia, Lubomy śl, Łaz, Marszów, Miłowice, Mirostowice Dolne, Mirostowice Górne, Olbrachtów, Olszyniec, Sieniawa śarska, Siodło, Stawnik, Surowa, Włostów i Złotnik. Taki stan zasiedlania uzupełniły w XVIII i XIX wieku tylko cztery osady, wszystkie typu folwarcznego: Drozdów, Łukawy, Ro ścice i Rusocice. W odniesieniu do podkre ślonego wy Ŝej znaczenia wzajemnych relacji mi ędzy środowiskiem naturalnym a dziedzictwem kulturowym warto zwróci ć uwag ę na znaczenie cieków wodnych w wyborze miejsc pod osadnictwo. Chocia Ŝ dzi ś nie zawsze mo Ŝna to ju Ŝ dostrzec, jest spraw ą oczywist ą, Ŝe wszystkie wsie zało Ŝone zostały przy strumieniach, a powyginany, wij ący si ę kształt niektórych ła ńcuchówek zdeterminizowany został biegiem cieku wodnego. W wielu przypadkach niewyst ępuj ące ju Ŝ, b ądź zanikaj ące strugi były dawniej zasobne w wod ę, dostarczaj ąc j ą mieszka ńcom wsi dla celów spo Ŝywczych i gospodarczych (inwentarz Ŝywy, młyny). Wszystkie cieki, b ędące dopływem Bobru, Czernej i Lubszy miały oczywi ście nazwy własne, z czasem najcz ęś ciej zapomniane. Niektóre jednak przetrwały i tak Bogumiłów le Ŝy nad Kocielni ą, Grabik nad Lubsz ą, D ąbrowiec i Włostów nad Widuni ą, Kadłubia nad Złotym Potokiem, Marszów nad Złot ą Strug ą, Ro ścice nad Skrod ą, Siodło nad Czerwon ą Wod ą, Złotnik nad Złotnic ą i Mirostowice Dolne nad Lubatk ą. Nazw ę Lubatka znajdujemy ju Ŝ na niemieckiej mapie z ko ńca XIX wieku.
Zasoby środowiska Zakres rozpoznania zasobów dokonano, pod wzgl ędem ilo ściowym i kulturowego jako ściowym, ze świadomym uproszczeniem tematyki. Zało Ŝono, Ŝe dogł ębna ocena mo Ŝe by ć przeprowadzona jedynie w ramach
specjalistycznych studiów historyczno – urbanistycznych i wytycznych konserwatorskich. Dokonuj ąc oceny zasobów i ich walorów okre ślono uwarunkowania, stosuj ąc nast ępuj ące kryteria: - ochrony prawnej zasobów obj ętych rejestrem zabytków o wybitnych i du Ŝych warto ściach, - ochrony zasobów obj ętych ewidencj ą zabytków, - nie obj ętych ochron ą prawn ą, a wymagaj ących ochrany z uwagi na istotne warto ści dla dziedzictwa kulturowego, - ochrony zasobów posiadaj ących znaczenie dla to Ŝsamo ści kulturowej gminy, UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 16
- atrakcyjno ści np. krajobraz gminy. Wyodr ębniono zabytkowe elementy i układy, świadcz ące o to Ŝsamo ści gminy i miasta, do których zaliczy ć nale Ŝy: - zało Ŝenia urbanistyczne, - obiekty i zało Ŝenia sakralne, - obiekty i zało Ŝenia rezydencjonalne, - zało Ŝenia folwarczne, - zabudow ę mieszkaniow ą i mieszkaniowo – usługow ą, - zabudow ę usługow ą i mieszkaniow ą, - obiekty u Ŝyteczno ści publicznej, - obiekty i urz ądzenia techniczne i przemysłowe, - cmentarze, - zachowana ziele ń urz ądzona.
Stanowiska Na terenie gminy rozpoznane zostały nast ępuj ące rodzaje stanowisk archeologiczne archeologicznych: Biedrzychowice - ślady osadnicze ( x 3 ), - grodzisko , - cmentarzysko; Bieniów - ślady osadnicze ( x 88 ), - osady ( 13 ), - cmentarzyska ( x 7 ); Bogumiłów - ślady osadnicze ( x 3 ), - wały ziemne ( x 2 ); Dąbrowiec - ślady osadnicze ( x 7), - osady ( x 2); Drozdów - ślad osadniczy, - osada; Dro Ŝków - ślady osadnicze ( x 17 ), - osady ( x 15 ), - cmentarzyska ( x 3 ); Grabik - ślady osadnicze ( x2 ), - osady ( x 7 ), - cmentarzysko; Janików - ślady osadnicze ( x 4 ), - cmentarzysko; Kadłubia - ślady osadnicze ( x 11 ), - osady ( x 5 ), - obozowisko; Lubanice - ślady osadnicze ( x 12 ), - osady ( x 10 ), - cmentarzyska ( x 2 ); Lubomy śl - ślady osadnicze ( x 7 ); Łukawy - osada; UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 17
Marszów - ślady osadnicze ( x 23 ), - osady ( x 13 ), - cmentarzysko, - obozowisko ( x 12 ), - skarb; Miłowice - osada, - cmentarzysko ( x 2 ), - skarb monet; Mirostowice Górne - osada ( x 2 ); Olbrachtów - ślad osadniczy ( x 12 ), - osada, - obozowisko; Olszyniec - ślad osadniczy ( x 11 ), - osada ( x 10 ), - obozowisko ( x 2 ), - cmentarzysko ( x 3 ), - znalezisko lu źne; Rusocice - ślad osadniczy ( x 2 ); Sieniawa śarska - osada ( x 3 ), - obóz wojskowy; Siodło - ślad osadniczy ( x 7 ), - osada ( x 4 ); Stawnik - ślad osadniczy; Surowa - ślad osadniczy ( x 5 ), - osada ( x 6 ), - grodzisko, - cmentarzyska ( x 3 ); Włostów - ślady osadnicze ( x 50 ), - osady ( x 27 ); Złotnik - ślady osadnicze ( x 32 ), - osady ( x 12 ), - cmentarzyska ( x 5 ), - grodzisko, - skarb ( x 2 );
Rozplanowanie Na terenie gminy wyst ępuje bardzo du Ŝe zró Ŝnicowanie w przestrzenne rozplanowaniu przestrzennym poszczególnych osad. W śród nich wyró Ŝni ć nale Ŝy: UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 18
ła ńcuchówk ę Mirostowie Dolne (pierwotnie układ owalnicowy przekształcony w ła ńcuchów- ke), Olbrachtów, Lubomy śl, Łaz, Miłowice, Sieniawa śarska, Złotnik, Biedrzychowice, Bieniów , Bogumiłów, Dro Ŝków, Kadłubia; przekształcon ą ulicówk ę - Mirostowice Górne, Olszyniec; ulicówk ę - Marszów, D ąbrowiec; wielodro Ŝnic ę - Siodło, Grabik ( pierwotnie ła ńcuchówka) układ małej owalnicy - Włostów; układ ulicowo – placowy - Surowa; układ ulicowo – rz ędowy - Drozdów; plan rz ędówki - Stawnik (znacznie zatarty), D ąbrowiec (układ rozwini ęty w mał ą ulicówk ę), Drozdów;
Obiekty wpisane Na terenie gminy, prawn ą ochron ą ,poprzez wpisanie do rejestru do rejestru zabytków , obj ęto nast ępuj ące obiekty i zało Ŝenia: Biedrzychowice - ko ściół filialny, - dzwonnica ko ścielna, - kamienica; Bieniów - ko ściół parafialny, - dom mieszkalny nr 11, - plebania ( XVIII – XIX w.), - dwór; Bogumiłów - ko ściół, - spichlerz; Dro Ŝków - goł ębnik drewniany ( adres: Dro Ŝków nr 105 ), - ko ściół św. Krzy Ŝa ( XVIII – XIX w.), - dom mieszkalny nr 21, - dom mieszkalny nr 23, - dom mieszkalny nr 27, - dom nr 101, - dom nr 32; Lubanice - ko ściół filialny ( XIII w.); Miłowice - ko ściół poewangelicki, - pałac neogotycki i park ( ok. 1860 r. i 1920 r.), - park podworski; Mirostowice - budynek gospodarczy; Dolne Mirostowice - ko ściół MB Cz ęstochowskiej ( XVI – XVIII w.), Górne - stodoła dworska, - dom nr 6 z ok. 1800 r.; Olbrachtów - ko ściół św. Michała ( XV w.), - dwór; Sieniawa śarska - ko ściół św. Piotra i Pawła ( XIV w., rozbudowa XVI i XIX w.), - plebania ( 1734 r.); Włostów - pałac i park ( XIX w.); Złotnik - ko ściół ( XIV w.), - spichlerz;
Obiekty i zało Ŝenia Gmina śary nale Ŝy do najzasobniejszych w zabytki architektury sakralne zwłaszcza je Ŝeli chodzi o obiekty sakralne. W śród nich wyróŜni ć nale Ŝy: - ko ściół filialny z czasów roma ńskich w Biedrzychowicach Dolnych, UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 19
- ko ścioły gotyckie w Bieniowie ( k. parafialny ), Dro Ŝkowie, Lubanicach ( k. filialny ), Miłowicach ( k. poewangelicki ), Mirostowicach Dolnych, Mirostowicach Górnych, Olbrachtowie, Sieniawie śarskiej i Złotniku, - ko ściół renesansowy w Bogumiłowie; Budowle te, usytuowane zazwyczaj w centralnych cz ęś ciach wsi, stanowi ą w nich najwa Ŝniejsze dominanty. Architektura ko ściołów oraz ich wystrój i wyposa Ŝenie to jedyne w danych miejscowo ściach , dost ępne społeczno ściom tamtego okresu, dzieła sztuki. Dro Ŝków - kamienny ko ściół z XIII wieku (prezbiterium przekształcone w XV wieku), przy ko ściele rozległy plac po dawnym cmentarzu; Lubanice - kamienny ko ściół z ok. XIII wieku; Nale Ŝy do najstarszych budowli w tym regionie. W zwie ńczeniu szczytów umieszczone zostały kamienne pami ątki średniowiecznej jurysdykcji – kamienne krzy Ŝe pokutne. Na otoczony murem plac ko ścielny prowadzi bramka, obok której stoi kaplica z 1667 roku, z pó źnogotyckim rze źbionym krucyfiksem Mirostowice - wczesnogotycki, kamienny ko ściół powstał w 2 poł. XIII Dolne wieku, a jego sklepienia krzy Ŝowo – Ŝebrowe w XV wieku; Plac ko ścielny otoczony jest średniowiecznym murem. Mirostowice - gotycki ko ściół z XVI wieku, powi ększony w XVIII Górne wieku, z murowanym ogrodzeniem i bramk ą z 1781 roku; Olszyniec - po XIII – wiecznym ko ściele spalonym w 1945 roku, pozostał tylko otaczaj ący go kamienny mur; Sieniawa - ko ściół gotycki z XIV wieku, przebudowany w XVI, śarska wie Ŝa dobudowana została w 2 poł. XIX wieku;
Obiekty Na terenie gminy architektur ę o charakterze rezydencjonalnym rezydencjonalne reprezentuj ą obiekty dworskie i pałace. Wśród nich wyró Ŝni ć nale Ŝy: Olszyniec - dwór ( XVI wieku ), Miłowice - pałac (1920 r.), - dwór ( ok. 1860 r.), Bieniów - pałac ( 1 poł. XIX wieku ), Grabik - dwór ( pocz. XX wieku ). Z dwóch XVI - wiecznych dworów uŜytkowany jest tylko ten w Olszy ńcu, w Złotniku pozostaje w ruinie od 1945 roku. Dwór we Włostowie popadł w ruin ę.
Zało Ŝenia Na terenie gminy zachowało si ę 11 folwarków, najstarszymi s ą folwarczne poło Ŝone w Olbrachtowie ( z XVIII – XIX wieku ) i Miłowicach (1 poł. XIX wieku). Pozostałe datowane s ą na 2 połow ę XIX wieku i pocz ątek XX wieku. Zaliczy ć do nich nale Ŝy obiekty poło Ŝone w : Biedrzychowicach, Bieniowie, Drozdowie, Grabiku, Lubomy ślu, Miłowicach, Olszynicach.
Zabudowa Zabudowa mieszkaniowa i gospodarcza wsi jest niemal w cało ści mieszkaniowa murowana (nieliczne s ą obiekty o konstrukcji szachulcowej). Niewielki procent budynków pochodzi z 1 poł. XIX wieku, wi ększo ść powstała w ostatniej ćwierci XIX wieku oraz na przełomie XIX i XX wieku. S ą to budynki przewa Ŝnie parterowe, w pewnym procencie pi ętrowe, UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 20
sytuowane tak szczytowo, jak i kalenicowo. Niektóre zdobione skromną dekoracj ą ceramiczn ą. Pojedynczo nie przedstawiaj ą wi ększej warto ści, ale jako zespoły, decyduj ące o układzie przestrzennym i kompozycji krajobrazowej wsi, posiadaj ą znacz ące walory kulturowe. Do najwarto ściowszych kulturowo nale Ŝą zespoły zabudowy w Biedrzychowicach Dolnych, Dro Ŝkowie (XVIII i pocz ątek XIX wieku), Kadłubi (około połowy XIX wieku) i Lubanicach. Wśród zachowanych układów wyró Ŝni ć nale Ŝy: - zespół zabudowy mieszkaniowej i gospodarczej z XIX i pocz ątków XX wieku w Bieniowie, - zespół zabudowy mieszkalnej w du Ŝej cz ęś ci z 1 poł. XIX wieku w Drozdowie, - kilka domów z 1 poł. XIX wieku w Grabiku, - zespół zabudowy mieszkaniowej i gospodarczej z przełomu XIX i XX wieku w Lubanicach, - zabudowa mieszkaniowa z przełomu XIX – XX wieku ( nieliczne domy z połowy XIX wieku ) w Łazie, - zespół zabudowy szczytowej i kalenicowej pochodz ący głównie z 2 poł. XIX wieku we Włostowie, - zabudowa mieszkalna z XIX i XX wieku w Złotniku.
Obiekty Do obiektów pierwotnie pełni ących funkcj ę u Ŝyteczno ści publicznej uŜyteczno ści nale Ŝą : publicznej - plebanie w Bieniowie, Bogumiłowie (XVIII – XIX w.), Dro Ŝkowie (XIX w.), Mirostowicach Dolnych (1 poł. XIX w.), - dworzec kolejowy w Bieniowie, - szkoła w Bogumiłowie (pocz ątek XX w.) i Lubanicach.
Obiekty i urz ądzenia Obiekty i urz ądzenia techniczne, przedstawiaj ące warto ści kulturowe, na techniczne terenie gminy reprezentowane s ą przez: - dwie cegielnie z przełomu XIX i XX wieku w Stawniku, - kopalni ę w ęgla brunatnego i fabryk ę wyrobów kamionkowych w Mirostowicach Dolnych.
Cmentarze Enklawami komponowanej zieleni, obok zało Ŝeń parkowych, s ą XIX wieczne cmentarze, o metryce XIX – wiecznej, tylko jeden został opuszczony i dzi ś świadczy o nim tylko zachowany drzewostan. Pozostałe u Ŝytkowane s ą wtórnie. Wśród zało Ŝeń, o charakterze cmentarnym, o warto ściach historycznych wymieni ć nale Ŝy: - zało Ŝony w średniowieczu, powi ększony w XIX wieku i współcze śnie cmentarz w Dro Ŝkowie, - XV wieczny zało Ŝony w Olbrachtowie, - XIX wieczne w : Bieniowie , Bogumiłowie , Drozdowie ( cmentarz le śny ) , Lubomy ślu ( cmentarz polny ) , Marszowie, Miłowicach, Mirostowicach Dolnych, Mirostowicach Górnych , Siodle , Złotniku i D ąbrowcu ( cmentarz le śny );
Zało Ŝenia parkowe W wielu wsiach gminy śary wi ększo ść parków zatraciło swój pierwotny charakter. Brak autentycznych wła ścicieli, wyburzenia dworów i folwarków spowodowały znaczn ą ich dewastacj ę. Najlepiej zachowane zało Ŝenia parkowe wyró Ŝni ć nale Ŝy w Miłowicach, Kadłubi, Olbrachtowie UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 21
Biedrzychowicach i we Włostowie. Parki spotka ć mo Ŝna w Lubanicach, Lubomy ślu, Grabiku i Mirostowicach Dolnych. We wszystkich tych kompleksach dominuje drzewostan li ściasty – lipy, d ęby, klony i buki.
UWARUNKOWANIA FUNKCJONALNO - PRZESTRZENNE
Obszary Dotychczasowy stan u Ŝytkowania terenów, poprzez wyodr ębnienie ich funkcjonalne podstawowych funkcji, powstał w wyniku historycznego rozwoju dawnych zało Ŝeń osadniczych.
Strefy W Ŝadnej ze wsi gminy śary nie wykształcił si ę obszar skoncentrowanej usługowe lokalizacji usług ponadpodstawowych. S ą one w wi ększo ści przypadków rozmieszczone w oddalonych od siebie miejscach ( szkoły, przedszkola, placówki zdrowia, boiska sportowe itp.). Obiekty te usytuowane s ą na wydzielonych działkach lub w postaci usług wbudowanych w partery budynków mieszkalnych, zlokalizowanych przy głównych ci ągach komunikacyjnych. Organizowanej koncentracji usług mo Ŝna si ę doszuka ć w przypadku wsi Olbrachtów, Grabik, Mirostowice Dolne, Sieniawa śarska, Lubanice, Marszów, Dro Ŝków, Złotnik i Łaz. Dla wielu mieszka ńców wsi ( Bieniów, Biedrzychowice Dolne, Lubanice, Dro Ŝków, Sieniawa śarska, Olbrachtów, Mirostowice Górne, Bogumiłów, Janików, Łaz, Olszyniec, Lubomy śl, Złotnik) uci ąŜ liwo ści ą jest usytuowanie usług w znacznej odległo ści od ich miejsc zamieszkania. Przyczyn ą tego stanu s ą układy osadnicze, charakteryzuj ące si ę wydłu Ŝonymi ulicówkami lub rozproszon ą, na du Ŝym obszarze, zabudow ą. W przypadku wsi: Rusocice, Bogumiłów, Janików, Miłowice, Siodło, Dąbrowiec, Włostów, Biedrzychowice , program usług jest skromny i tylko w cz ęś ci zaspokaja lokalne potrzeby mieszka ńców.
Strefy Na terenie gminy dominuje zabudowa jednorodzinna, która w mieszkalnictwa przeszło ści miała charakter budownictwa zagrodowego. Charakteryzuje si ę ona siedliskami zagospodarowanymi, budynkami 1 – 2 kondygnacyjnymi, zwie ńczonymi spadzistymi ceramicznymi dachami. Na tyłach działek usytuowane s ą du Ŝe obiekty gospodarcze. Powtarzaj ącą si ę reguł ą jest zabudowywanie terenów wzdłu Ŝ istniej ących cieków wodnych i dróg lokalnych. Zespoły nowej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zostały zrealizowane w Bieniowie, Włostowicach, Bogumiłowie, Miłowicach, Grabiku, Surowej, Olszy ńcu, Lubanicach, Lubomy ślu, Kadłubi, Mirostowicach Dolnych. Architektura tych budynków ra Ŝą co odbiega od otaczaj ącej zabudowy i psuje estetyk ę tych wsi. S ą to obiekty wielokondygnacyjne z płaskimi dachami, o zunifikowanym wystroju architektonicznym. Zespoły nowej zabudowy jednorodzinnej wyst ępuj ą we Włostowie, Mirostowicach Dolnych, Olbrachtowie, Sieniawie śarskiej. Podobnie jak w przypadku zabudowy wielorodzinnej wystrój architektoniczny tych osiedli nie nawi ązuje do wygl ądu obiektów posiadaj ących metryk ę historyczn ą. Najwi ększ ą dynamik ą rozwoju w tej dziedzinie wykazały si ę, w latach 1990 – 1999 , wsie do których zaliczy ć nale Ŝy: Olbrachtów, Mirostowice Dolne, Marszów, Sieniawa śarska, Grabik i Cieniów.
UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 22
Strefy Na terenie gminy funkcjonuj ą wi ększe zakłady produkcyjne i wytwórczo ści magazynowe miejscowo ściach: Mirostowice Dolne (dwa ), Mirostowice Górne, Sieniawa śarska (dwa). Uci ąŜ liwy dla mieszka ńców był do niedawna zakład ceramiczny w Mirostowicach Dolnych, jest za ś zakład produkcji elementów budowlanych w Olbrachtowie. Zakład ceramiczny i baza paliw w Mirostowicach Dolnych zajmuj ą du Ŝe powierzchnie terenowe. W strukturze przestrzennej wyró Ŝniaj ą si ę obszary zaj ęte przez dawne wielkotowarowe gospodarstwa specjalizuj ące si ę w produkcji rolniczej, hodowlanej i obsługi ro lnictwa w Bieniowie, Miłowicach, Lubanicach, Złotnikach, Mirostowicach Górnych, Sieniawie śarskiej, Grabiku i Bogumiłowie. W wi ększo ści przypadków obiekty znajduj ą si ę w złym stanie technicznym, a sposób zagospodarowania działek nie odpowiada wymogom sanitarnym i ochrony środowiska. Cz ęść z nich znajduje si ę po śród zabudowy mieszkaniowej i powoduje uci ąŜ liwo ści dla mieszka ńców. Taka sytuacja wyst ępuje w Bieniowie, Lubanicach, Surowej, Grabiku, Sieniawie śarskiej, Olszy ńcu. W tych gospodarstwach kontynuowany jest proces przekształce ń własno ściowych i rodzaju prowadzonej działalno ści.
Strefy rekreacyjne Du Ŝy udział powierzchni zieleni nieurz ądzonej w postaci lasów, stwarza dobre warunki do rekreacji i wypoczynku. Szczególne walory krajobrazowe i przyrodnicze wyst ępuj ą na terenie „Zielonego Lasu” pomi ędzy miastem śary a Łazem. Ziele ń urz ądzon ą reprezentuj ą parki podworskie w Miłowicach, Kadłubi, Olbrachtowie, Włostowie, gdzie zało Ŝenia s ą wzgl ędnie zachowane. Małe parki mo Ŝna spotka ć w Lubanicach, Lubomy ślu, Grabiku, Mirostowicach Dolnych. We wszystkich tych kompleksach dominuje drzewostan li ściasty (lipy, d ęby, klony, buki). Jedynie park w Miłowicach jest dobrze utrzymany. Obiekty i urz ądzenia sportowe to głownie boiska, które znajduj ą si ę w Biedrzychowicach, Bieniowie, Złotniku, Lubanicach, Lubomy ślu, Włostowie, Kadłubi, Grabiku, Sieniawie śarskiej, Olbrachtowie, Dro Ŝkowie, Siodle, Mirostowicach Dolnych, Olszy ńcu, Miłowicach, Marszowie, Drozdowie. Wi ększo ść z nich posiada skromne zaplecze socjalne. Wyj ątkiem jest boisko w Grabiku, które wyró Ŝnia si ę swoim wygl ądem i zapleczem. Program sportowy uzupełni ą nieczynne kąpieliska w Mirostowicach Dolnych, Złotniku i Marszowie. Ponadto w Bogumiłowie i Dro Ŝkowie znajduj ą si ę o środki je ździeckie. Strefy rekreacyjne obejmuj ą niewielkie obszary i rozmieszczone s ą do ść swobodnie w jednostkach osadniczych.
Strefy usług Najwa Ŝniejsze dla funkcjonowania poszczególnych wsi urz ądzenia komunalnych komunalne w postaci uj ęć wodnych, pomimo Ŝe znajduj ą si ę w wi ększo ści przypadków w zabudowie mieszkaniowej nie ograniczaj ą mo Ŝliwo ści rozwojowych tych jednostek. Istniej ące oczyszczalnie ścieków znajduj ą si ę na wydzielonych działkach byłych zakładów rolniczych i hodowlanych, w du Ŝej odległo ści od zabudowy mieszkaniowej. Analogicznie kształtuje si ę sytuacja w przypadku pi ęciu tymczasowych nieurz ądzonych wysypisk śmieci, posiadaj ących ustalon ą, 150,0 metrow ą stref ę nieuci ąŜ liwo ści, która nie powoduje ogranicze ń w sposobie zagospodarowania terenów s ąsiednich.
UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 23
UWARUNKOWANIA ZWI ĄZANE Z INFRASTRUKTUR Ą TECHNICZN Ą
Zaopatrzenie Uj ęcia wody: Na zlecenie Urz ędu Gminy w śarach, wykonano w wod ę opracowania w celu okre ślenia wymiarów stref ochrony dla uj ęć wód podziemnych. Konieczno ść ustanowienia stref ochronnych wynika z Rozporz ądzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 05.11.1991r. w sprawie zasad ustanowienia stref ochronnych źródeł i uj ęć wody (Dz. U. Nr 116, poz. 504). Sieniawa śarska : Uj ęcie składa si ę z dwóch otworów studziennych, odwierconych w 1993r o zatwierdzonych zasobach (z utworów czwartorz ędowych) w ilo ści 18 m3/h. Studnie poło Ŝone s ą w odległo ści około 11m od siebie. Stacja uzdatniania usytuowana jest na terenie wsi. Terenem ochrony bezpo średniej obj ęty jest, cały ogrodzony teren o wymiarach 22 x 29,8m. Teren ochrony po średniej pokazano w cz ęś ci graficznej. Olbrachtów : Uj ęcie składa si ę z dwóch otworów studziennych, odwierconych w 1977r o zatwierdzonych zasobach (z utworów czwartorz ędowych) w ilo ści 60 m3 / h. Uj ęcie zaopatruje w wod ę wsie: Olbrachtów, Mirostowice Górne, Sieniawa-Kolonia. Woda po uzdatnianiu, tłoczona jest do dwóch zbiorników wyrównawczych o pojemno ści 100m3 ka Ŝdy. Terenem ochrony bezpo średniej obj ęty jest cały ogrodzony teren o wymiarach 50 x 80m. Na tym terenie znajduj ą si ę: studnie, SUW, zbiorniki wyrównawcze oraz odstojnik popłuczyn. Teren ochrony po średniej pokazano w cz ęś ci graficznej. Olszyniec: Uj ęcie składa si ę z trzech otworów studziennych, o zatwierdzonych zasobach eksploatacyjnych w ilo ści 34m3/h. Aktualnie eksploatowane s ą tylko dwie studnie oddalone od siebie około 260m. Uj ęcie zaopatruje w wod ę wsie: Olszyniec i Marszów. Terenem ochrony bezpo średniej obj ęty jest ogrodzony teren o wymiarach 15,5 x 21,5m i 20 x 20m. Teren ochrony po średniej pokazano w cz ęś ci graficznej. Łaz; Uj ęcie składa si ę z dwóch otworów studziennych. Dla jednej studni nie s ą znane parametry techniczne . Zatwierdzone zasoby eksploatacyjne (z utworów czwartorz ędowych), wynosz ą 34m3/h. Woda tłoczona jest do hydroforni zlokalizowanej w odległo ści około 750m. Tam podlega procesom uzdatniania. Aktualnie teren ochrony bezpo średniej nie spełnia wymogów w zakresie ochrony uj ęć wód podziemnych. Teren ochrony po średniej pokazano w cz ęś ci graficznej. Złotnik: Uj ęcie składa si ę z dwóch otworów studziennych, o ustalonych zasobach (z utworów czwartorz ędowych) w ilo ści 70 m3/h. Dobra jako ść wody pozwala na u Ŝywanie jej bez uzdatniania. Uj ęcie to nie posiada zatwierdzonych zasobów wód podziemnych. Uj ęcie zaopatruje w wod ę wsie: Złotnik, Lubomy śl, Kadłubia. Terenem ochrony bezpo średniej obj ęto ogrodzony teren o wymiarach 16,5 x 16 i 16 x 16m. Teren ochrony po średniej pokazano w cz ęś ci graficznej. Bieniów: Uj ęcie składa si ę z dwóch otworów studziennych, le Ŝą cych około 90m od siebie, o zatwierdzonych zasobach (z utworów czwartorz ędowych), w ilo ści 40m3/h. Uj ęcie zaopatruje w wod ę wsie: Bieniów i Biedrzychowice Dolne. Z uwagi na dobr ą jako ść wody, nie jest ona uzdatniana. Terenem ochrony bezpo średniej nale Ŝy obj ąć , dla studni nr 1 teren o wymiarach 20 x 20m., dla studni nr 2 ogrodzony teren o wymiarach 20,5 x 36 x 20 x 28,5m. Teren ochrony po średniej wg cz ęś ci graficznej. Dro Ŝków : Uj ęcie to składa si ę z dwóch otworów studziennych, których zasoby oszacowano na 36m3/h. Uj ęcie to nie posiada zatwierdzonych zasobów wód podziemnych. Woda podlega procesom uzdatniania. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 24
Uj ęcie zaopatruje w wod ę wsie: Dro Ŝków i Grabik. Terenem ochrony bezpo średniej - ogrodzony teren (20 x 20m). Teren ochrony po średniej wg cz ęś ci graficznej. Mirostowice Dolne: Uj ęcie składa si ę z dwóch otworów studziennych, le Ŝą cych około 25m od siebie, o zatwierdzonych zasobach (z utw orów czwartorz ędowych ), w ilo ści 36,2m3/h. Uj ęcie zaopatruje w wod ę wsie: Mirostowice Dolne, Stawnik. Oprócz wymienionych studni na terenie uj ęcia znajduje si ę jeszcze jedna- nieczynna. Woda ze studni pompowana jest do zbiornika wyrównawczego o pojemno ści 70m3. Terenem ochrony bezpo średniej obj ęty jest cały teren o wymiarach w rzucie 20,5 x 36 x 20x 28,5m. Teren ochrony po średniej wg cz ęś ci graficznej. Oprócz wy Ŝej wymienionych uj ęć , na terenie gminy znajduje si ę szereg studni nie powi ązanych ze zorganizowanym systemem ujmowania i dostarczania wody. Studnie te mog ą słu Ŝyć jako uj ęcia rezerwowe, w razie awarii wodoci ągów. Nale Ŝy wymieni ć uj ęcia zakładowe: - Bieniów- 3 studnie wiercone o wydajno ści 23.9m3/h, - Bogumiłów- 2 studnie o wydajno ści 94m3/h, - Włostów- 2 studnie o wydajno ści 14,5m3/h, - Lubanice- 2 studnie o wydajno ści 43,7m3/h, - Grabik- 2 studnie o wydajno ści 34,2m3/h, - Lubomy śl- studnia o wydajno ści 35m3/h, - Miłowice- studnia o wydajno ści 31m3/h, - Mirostowice Dolne- 2studnie o wydajno ści 60m3/h, - Drozdów- studnia o wydajno ści 18m3/h, - Sieniawa śarska- studnia o wydajno ści 38,5m3/h, - Surowa- studnia o wydajno ści 24,5m3/h, - Dro Ŝków- studnia o wydajno ści 3,0m3/h, - Włostów- 2studnie o wydajno ści 14,5m3/h, Równie Ŝ, na terenie gminy wyst ępuj ą ujęcia oraz udokumentowany system strefy ochrony po średniej uj ęć wód komunalnych dla miasta śary. Na terenach tej strefy nie wolno wprowadza ć ścieków do wód powierzchniowych i ziemi, rolniczego wykorzystania ścieków, lokalizowa ć wysypisk i wylewisk odpadów komunalnych i przemysłowych, lokalizowa ć magazynów produktów ropopochodnych i substancji chemicznych, lokalizowa ć zakładów przemysłowych, rozbudowy istniej ących cmentarzy. Sie ć wodoci ągowa: Na terenie gminy sie ć wodoci ągow ą posiada 16 wsi. Wodoci ągi grupowe: Olbrachtów-Mirostowice Górne : Sie ć wodoci ągowa, zasilana z uj ęcia w Olbrachtowie. Na terenie uj ęcia jest zlokalizowana Stacja Uzdatniania Wody, zbiorniki wyrównawcze (2 x 100m3), oraz pompownia II stopnia. Ruroci ąg przesyłowy do Mirostowic Górnych, z rur PVC DZ 110, prowadzi do zbiornika wyrównawczego pocz ątkowego. Sie ć rozdzielcza wykonana z rur PVC w zakresie średnic 110-90mm. Rozprowadzenie wody na terenie wsi odbywa si ę grawitacyjnie. Sie ć wodoci ągowa na terenie Olbrachtowa wykonana z rur PVC w zakresie średnic 225- 90mm. Olbrachtów-Sieniawa Kolonia : Sie ć wodoci ągowa, zasilana z uj ęcia w Olbrachtowie. Ruroci ąg przesyłowy do wsi Sieniawa-Kolonia wykonany z rur PVC DZ160. Sie ć rozdzielcza na terenie wsi wykonana z rur PVC w zakresie średnic 110-90mm. Mirostowice Dolne-Stawnik: Sie ć wodoci ągowa, zasilana z uj ęcia w Mirostowicach Dolnych. Woda nie wymaga uzdatniania, jest tłoczona w UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 25
stanie surowym do zbiornika wie Ŝowego o pojemno ści 70m3, zlokalizowanego około 350m od uj ęcia. W celu podwy Ŝszona pH w zbiorniku zainstalowano dozownik wodorotlenku sodu. Sie ć wodoci ągow ą wykonano w układzie rozgał ęź no - pier ścieniowym z rur PVC w zakresie średnic 225-90mm. Złotnik-Lubomy śl-Kadłubia: Sie ć wodoci ągowa, zasilana z uj ęcia w Złotniku. Woda nie jest poddawana procesowi uzdatniania. Wodoci ąg podzielono na trzy strefy zasilania, na ko ńcu których zainstalowano zbiorniki retencyjne o pojemno ści 100m3 ka Ŝdy, pełni ą one jednocze śnie rol ę wie Ŝ ci śnie ń. Sie ć wodoci ągowa dla wsi Złotnik wykonana z rur PVC w zakresie średnic 160-90mm. Ruroci ąg przesyłowy do wsi Lubomy śl wykonano z rur PVC DZ160.natomiast sie ć rozdzielcz ą na terenie wsi w zakresie średnic 160-90mm. Wie ś Kadłubia zasilana jest ruroci ągiem z PVC 160, grawitacyjnie z ostatniego zbiornika wie Ŝowego, zlokalizowanego na ko ńcu wsi Lubomy śl Olszyniec-Marszów: Sie ć wodoci ągowa, zasilana z uj ęcia w Olszy ńcu. Na tereni uj ęcia zlokalizowana jest Stacja Uzdatniania Wody wraz z hydroforni ą. Sie ć rozdzielcza dla wsi wykonana jest z rur PCW w zakresie średnic 100-80mm. Ruroci ąg przesyłowy oraz sie ć rozdzielcza dla wsi Marszów wykonana z rur PVC w zakresie średnic 110-90mm. Biedrzychowice Dolne-Bieniów: Sie ć wodoci ągowa, zasilana z uj ęcia w Bieniowie. Woda nie jest uzdatniana i w stanie surowym wtłaczana do sieci. Ruroci ąg przesyłowy od uj ęcia poprzez wie ś Bieniów do Biedrzychowic Dolnych wykonano z rur PVC DZ160 . Na terenie wsi wodoci ąg rozdziela si ę na dwa przewody. Sie ć wodoci ągow ą wykonano z rur PCW w zakresie średnic 150-80mm. Dro Ŝków-Grabik: Sie ć wodoci ągowa, zasilana z uj ęcia w Dro Ŝkowie. Woda jest uzdatniana. Sie ć wodoci ągowa dla wsi Dro Ŝków jest wykonana, w układzie pier ścieniowym, z rur PVC w zakresie średnic 160-90mm. Na sieci zlokalizowano zbiornik wyrównawczy o pojemno ści 100m3 a na ko ńcu wsi w kierunku na Grabik, pompownie sieciow ą. Ruroci ąg przesyłowy do wsi Grabik wykonano z rur PVC DZ160. Sie ć rozdzielcza wykonana, w układzie rozgał ęź nym, z rur PVC w zakresie średnic 160-63mm. Dla tego układu przewidziano w przyszło ści podł ączenie wsi Lubanice, Surowa, Łukawy, ruroci ągiem przesyłowym ze wsi Dro Ŝków, wykonanym z rur PVC DZ160. Wodoci ągi indywidualne: Łaz: Sie ć wodoci ągowa, zasilana z uj ęcia zlokalizowanego na terenie wsi. Brak jest konkretnych danych na temat materiału z jakich wykonana jest sie ć, średnic oraz dokładnej trasy wodoci ągu. Na terenie wsi zlokalizowana jest Stacja Uzdatniania Wody oraz zbiornik wyrównawczy. Sieniawa śarska: Sie ć wodoci ągowa, zasilana z uj ęcia zlokalizowanego na terenie wsi. We wsi zlokalizowana jest Stacja Uzdatniania Wody ze zbiornikiem wyrównawczym o pojemno ści 100m3. Sie ć rozdzielcza wykonana, w układzie pier ścieniowo- rozgał ęź nym, z rur PVC w zakresie średnic 160-90mm. Jedno osiedle, le Ŝą ce na granicy gminy z miastem posiada wodoci ąg i kanalizacje poprowadzon ą z miasta śary. Sie ć wodoci ągowa z uj ęciem we wsi Łaz spi ęta jest z sieci ą wodoci ągow ą z uj ęciem w Olbrachtowie. Wodoci ąg we wsi Sieniawa Kolonia spi ęty jest z sieci ą wodoci ągow ą obsługuj ącą Sieniawe śarsk ą. Pozostałe miejscowo ści nie posiadaj ą własnych wodoci ągów, mieszka ńcy zaopatruj ą si ę w wod ę z własnych studni kopanych, okresowo w niektórych studniach wyst ępuj ą braki wody. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 26
Gospodarka Na terenie gminy śary brak jest zorganizowanej gospodarki ściekami. ściekami Brak jest systemów kanalizacyjnych oraz oczyszczalni ścieków. Jedynie na terenach Agencji Rolnej Skarbu Pa ństwa, znajduj ą si ę małe oczyszczalnie nie nale Ŝą ce w chwili obecnej do gminy śary. S ą to: - oczyszczalnia w Grabiku o przepustowo ści 40m3/d, zrzut oczyszczonych ścieków do rowu melioracyjnego i rzeki śarki, - oczyszczalnia w Bieniowie, ze zrzutem do cieku wpadaj ącego do rzeki Lubszy.
Gospodarka Na terenie gminy śary znajduje si ę pi ęć wysypisk komunalnych. Maj ą odpadami one by ć eksploatowane do roku 2005 a nast ępnie planowana jest ich rekultywacja le śna. Wszystkie wysypiska maj ą wydane pozwolenia na eksploatacje przez Urz ąd Wojewódzki w Zielonej Górze. Ustalone s ą równie Ŝ, strefy ochrony do 150m od granic wysypiska. Sieniawa śarska: Powierzchnia wysypiska - 0.16ha, pojemno ść pierwotna-3200m3, pierwotny charakter gruntu - wyrobisko Ŝwiru. Włostów: Powierzchnia wysypiska - 0.35ha, pojemno ść pierwotna- 14778m3, pierwotny charakter gruntu - wyrobisko Ŝwiru. Złotnik: Powierzchnia wysypiska - 0.25ha, pojemno ść pierwotna- 3250m3, pierwotny charakter gruntu - wyrobisko gliny. Grabik : Powierzchnia wysypiska - 1,12ha, pojemno ść pierwotna- 20160m3, pierwotny charakter gruntu - tereny rolne. Olbrachtów : Powierzchnia wysypiska - 0.44ha, pojemno ść pierwotna - 7920m3, pierwotny charakter gruntu - nieu Ŝytki pokopalniane w ęgla brunatnego.
Cmentarze Czynne cmentarze zlokalizowane s ą w Biedrzychowicach, Bieniowie, Grabiku, Dro Ŝkowie, Lubanicach, Lubomy ślu, Marszowie, Mirostowicach Dolnych, Mirostowicach Górnych, Olszy ńcu, Olbrachtowie, Sieniawie śarskiej, Włostowie, Złotniku. Do najwi ększych nale Ŝy cmentarz w Mirostowicach Dolnych 1,69 ha, Olszy ńcu 1,48 ha, Bieniowie 1,29 ha, Lubomy ślu 1,23 ha. Ponadto stare cmentarze zlokalizowane s ą we Włostowie, Bieniowie, Siodle, Bogumiłowie, Olbrachtowie, Drozdowie, Miłowicach i Lubomy ślu. Spo śród nich jedynie cmentarze w Bieniowie i Olbrachtowie s ą zadbane i dobrze utrzymane.
Zaopatrzenie w gaz Przez teren gminy śary przebiega magistrala gazowa wysokiego ci śnienia z śagania do Lubska z odgał ęzieniem do Wymiarek, Kunic śaga ńskich, Mirostowic Dolnych oraz do śar. Mirostowickie Zakłady Ceramiczne w Mirostowicach Dolnych, posiadaj ą wybudowan ą stacje redukcyjn ą I stopnia, nie posiadaj ą przydziału gazu. śadna miejscowo ść gminy nie posiada gazu ziemnego, odbiorcy korzystaj ą jedynie z gazu bezprzewodowego propan-butan.
Zaopatrzenie Na terenie gminy brak jest zorganizowanego systemu ciepłowniczego, w ciepło lokalne kotłownie posiadały jedynie wi ększe zakłady przemysłowe i gospodarstwa rolne z których, zasilane w ciepło były własne obiekty zakładowe i przyległe budynki wielorodzinne. W chwili obecnej wi ększo ść tych kotłowni nie jest u Ŝytkowana, o ich stanie technicznym brak konkretnych informacji. Pozostali mieszka ńcy posiadaj ą ogrzewanie z własnych, lokalnych źródeł ciepła, o zasi ęgu ograniczonym do poszczególnych budynków. Wyró Ŝni ć mo Ŝna UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 27
kotłownie: Bieniów -były PGR - kotłownia olejowa, -kotłownia na propan-butan, -szkoła - kotłownia olejowa, Dro Ŝków -szkoła - kotłownia olejowa, Grabik -szkoła - kotłownia na w ęgiel, -świetlica - kotłownia na prop-butan, Sieniawa śarska -dwie kotłownie olejowe, Olszyniec -szkoła - kotłownia na w ęgiel, Złotnik -szkoła - kotłownia olejowa, -świetlica - kotłownia na prop-butan, Bogumiłów -szkoła - kotłownia na w ęgiel, Miłowice -szpital - kotłownia olejowa, Lubanice -szkoła - kotłownia olejowa, -były PGR - kotłownia olejowa, Mirostowice G. -szpital - kotłownia olejowa, Mirostowice D. -szpital - kotłownia olejowa, Olbrachtów -szkoła - kotłownia olejowa, -betoniarnia - kotłownia olejowa;
Elektroenergetyka Przez teren gminy przebiega napowietrzna linia wysokiego napi ęcia 220 kV GPZ – Mikułowa – GPZ Le śniów Wielki. Dostawa energii elektrycznej na terenie gminy odbywa si ę na poziomie napi ęcia 110 kV, liniami napowietrznymi w relacji : - GPZ Budziechów – GPZ śary długo ści ~17 km, - GPZ śary – GPZ Jankowa śaga ńska długo ści ~ 11 km, - GPZ śary – GPZ Bronowice długo ści ~26,5 km Główne punkty zasilania charakteryzuj ą nast ępuj ące parametry - - GPZ śary - napi ęcie Un = 110/20 kV moc Pz = 82 MVA transformatory 2 x 25 MVA i 2 x 16 MVA - GPZ Budziechów - napi ęcie Un = 110/20 kV, moc Pz = 16 MVA transformatory 1 x 16 MVA - GPZ Jankowa śaga ńska napi ęcie Un = 110/20 kV, moc Pz = 32 MVA transformatory 2 x 16 MVA - GPZ Bronowice - napi ęcie Un = 110/15 kV, moc Pz = 26 MVA transformatory 10 i 16 MVA Rozprowadzenie energii elektrycznej po terenie gminy odbywa si ę liniami napowietrznymi SN – 20 kV oraz w niewielu przypadkach liniami napowietrznymi SN – 15 k V. Odbiorcy zasilani s ą z terenowych stacji transformatorowych rozdzielczych o napi ęciu 20/0,4 kV oraz 15/0,4 kV o mocach od 40 do 250 kVA Na terenie gminy wskazano tereny przeznaczone pod lokalizacj ę farm wiatrowych.
Telekomunikacja Na terenie gminy urz ędy Pocztowo – Telekomunikacyjne znaj-duj ą si ę w nast ępuj ących miejscowo ściach: Mirostowice Dolne, Olbrachtów, UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 28
Sieniawa śarska, Bieniów. Niski stan stelefonizowania obrazuje liczba 615 abonentów telefonicznych. W 1999 roku największa liczb ą abonentów wyró Ŝniały si ę Mirostowice Dolne –160, Sieniawa śarska – 100 i Olbrachtów – 94. Wska źnik ilo ści telefonów na 1000 mieszka ńców wynosił 53,9. Stan ten nale Ŝy uzna ć za wysoce niezadowalaj ący. Na terenie gminy jest jedna stacja bazowe telefonii komórkowej w Olbrachtowie. Istnieje równie Ŝ system radiotelefonicznej ł ączno ści niepublicznej ( PKP, Lasy Pa ństwowe ). Przez teren gminy przebiegaj ą równie Ŝ cztery linie kablowe, światłowodowe w relacji: - CA śary – CSAD Olszyna, wzdłu Ŝ drogi krajowej śary – Lipinka Łu Ŝycka, jako fragment linii Zielona Góra – śary – Olszyna, zapewniaj ąca relacj ę mi ędzymiastow ą, mi ędzynarodow ą i wewn ątrzstrefow ą; - CA śary – CA śaga ń, wzdłu Ŝ drogi krajowej śary – śaga ń, zapewniaj ąc współprac ę pomi ędzy nowoczesnymi telefonicznymi centralami elektronicznymi w systemie cyfrowym, - CK śary – CSAD Nowogród Bobrza ński, wzdłu Ŝ drogi krajowej mi ędzy tymi miejscowo ściami, - CA śary – CSAD Przewóz wzdłu Ŝ drogi krajowej śary – Przewóz Na terenie gminy nie znajduj ą si ę farmy wiatrowe jako źródło energii wiatrowej.
Komunikacja Reforma administracji publicznej, która weszła w Ŝycie 01.01.1999 r. kołowa obj ęła równie Ŝ administracj ę drogow ą. Wskutek wprowadzonych zmian w ustawie o drogach publicznych powstały cztery kategorie dróg publicznych: - krajowe, - wojewódzkie, - powiatowe, - gminne; W podziale tym tylko drogi gminne nie zmieni ły zarz ądcy (zarz ądu) i jest to ta sama sie ć ustalona Uchwał ą Nr XIII/91/86 z 28.04.1986 r. (Dziennik Urz ędowy Województwa Zielonogórskiego Nr 7 z 20.05.1986 r.). Dotychczasowe drogi wojewódzkie stały si ę drogami powiatowymi, a obecne drogi wojewódzkie to cz ęść dawnych dróg krajowych (oznaczone trzycyfrowym numerem), które nie znalazły si ę w sieci dróg krajowych. Zaliczenia te nast ąpiły na podstawie: Rozporządzenia Ministra Komunikacji z 14.07.1986 r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg wojewódzkich (Dz. U. Nr 30 z 1986 r. poz. 151) i Rozporz ądzenia Rady Ministrów z 15.12.1998 r. w sprawie ustalenia wykazu dróg krajowych i wojewódzkich (Dz. U. Nr 160 poz. 1071 w zw. z Dz.U.98.106.668). Istniej ąca sie ć drogowa: 1. Drogi gminne. Uchwał ą, wy Ŝej cytowan ą, ustalono, Ŝe sie ć dróg gminnych tworzy ć będzie 27 dróg o ł ącznej długo ści 77,3 km (por. tab. Nr 1). Drogi gminne, mimo nie najlepszego stanu, w wi ększo ści o nawierzchni gruntowej (45 km dróg), stanowi uzupełniaj ącą sie ć, zaspakaja elementarne potrzeby i dost ęp do dróg powiatowych i wojewódzkich. Tabela nr 1 Drogi zaliczone do kategorii dróg gminnych ( Dz. U. Woj. Zielonogórskiego Nr 7 z 20.05.1986 r.) UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 29
Numer Nazwa drogi Długo ść drogi km 4950001 Witoszyn Górny – Szczepanów – Siodło 2,1 4950002 Siodło – śaganiec 1,5 4950003 Dobruszów – D ąbrowiec 2,9 4950004 Biedrzychowice – Włostów – D ąbrowiec 4,1 4950005 Świbna – Łukawy – Biedrzychowice 6,2 4950006 Biedrzychowice Dolne – Surowa 5,4 4950007 śary – Łaz –Mirostowice Górne 3,1 4950008 śary – Szczepanów 2,8 4950009 Olszyniec – Gry Ŝyce 2,2 4950010 Sieniawa śarska – Olbrachtów 2,3 4950011 Łaz – Stawnik 3,0 4950012 Miłowice – Ro ścice – Bogumiłów 6,8 4950013 Suchleb – Ro ścice 0,4 4950014 Lipinki Łu Ŝ. – Sieniawa – śary 6,4 4950015 śary – Łaz – śary 5,6 4950016 Lubanice – Dro Ŝków – Górka 4,6 4950017 Grabik – śary 1,1 4950018 Siodło – Szczepanów 1,6 4950019 Włostów – Białowice 0,9 4950020 Surowa – Lubanice 0,8 4950021 Łukawy – Bieniów 2,1 4950022 Mirostowice Dolne – Stawnik 1,5 4950023 Ro ścice – Grotów 0,5 4950024 Biedrzychowice – Guzów 1,0 4950025 Surowa – śary 2,8 4950026 Mirostowice Górne – Lutynka 3,0 4950027 Sieniawa – Grabik 2,3
Razem 77,3 2. Drogi powiatowe. Drogi powiatowe (dawne wojewódzkie) to 16 ci ągów dróg, których przebieg okre ślono w Rozporz ądzeniu Ministra Komunikacji (por. tab. Nr 2).
Tabela nr 2 Drogi zaliczone do kategorii dróg powiatowych ( Dz. U. Woj. Zielonogórskiego Nr 30 z 1986 r. poz.151 )
Numer drogi Nazwa drogi 49249 Krzystkowice – Białowice – Zabłocie 49518 Świbna i Bieszów – Biedrzychowice Dolne – Bieniów – Gorzupia Dolna 49519 Wicina – Bieszków – Lubanice - Grabik 49521 Cielmów – Lubanice - Lubomy śl 49524 śary – Lubomy śl – Złotnik – Niemcza 49525 śary – Kadłubia – Lubomy śl 49526 od drogi 284 – Złotnik 49527 Złotnik – Olszyniec – Marszów – śary 49529 Brzostowa – Sieciejów – Górka – Grabik 49531 Lipinki Łu Ŝyckie – Górka – Sieniawa śarska – do drogi nr 298 49537 Cisowa – Suchleb – Miłowice – Olbrachtów - Łaz
UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 30
49538 od drogi 298 – Miłowice 49539 Janków – Bogumiłów – Drozdów 49546 śary – Łaz – Mirostowice Dolne 49547 Drozdów – Mirostowice Górne – Mirostowice – Dolne 49550 śary Mirostowice Dolne – Jankowa śaga ńska – Lubieszów 49568 śary - Siodło
3. Drogi wojewódzkie. Na terenie gminy funkcjonuje jeden ci ąg zaliczony do kategorii dróg wojewódzkich (dawna krajowa) nr 287 Dychów –m Lubsko – śary (por. tab. nr 3).
Tabela nr 3 Drogi zaliczone do kategorii dróg wojewódzkich ( Dz.U. Woj. Zielonogórskiego Nr 160 z 1998 r. Poz.1071 ).
Numer drogi Nazwa drogi 287 Dychów – Lubsko - śary
4. Drogi krajowe. Przez teren gminy przebiegaj ą 3 drogi zaliczone do kategorii dróg krajowych: A12 Olszyna – Golnice – Krzywa, nr 284 Zielona Góra – śary – Przewóz i nr 298 Ł ęknica – śary – śaga ń – Szprotawa (por. tab. Nr 4). Tabela nr 4 Drogi i ulice zaliczone do kategorii dróg krajowych Nr 160 z 1998 r.poz.1071 )
Numer drogi Nazwa drogi A 12 Granica Pa ństwa- Olszyna – Golnice - Krzywa 284 Zielona Góra – śary – Przewóz – Granica Pa ństwa 298 Granica Pa ństwa – Ł ęknica – śary – śaga ń - Szprotawa Stan techniczny Drogi gminne i powiatowe posiadaj ą bardzo niezadowalaj ące parametry techniczne i geometryczne. Drogi gminne to 77,3 km dróg z czego a Ŝ 45 km ma nawierzchni ę gruntow ą a tylko 9 km ma nawierzchni ę tward ą ulepszon ą. Drogi powiatowe posiadaj ą niedostateczn ą geometri ę (zbyt mał ą szeroko ść , nienormatywne łuki), natomiast stan nawierzchni bitumicznej, ze wzgl ędu na bardzo liczne sp ękania i uszkodzenia, wymaga pilnego remontu (odnowy). Lokalizacja głównych urz ądze ń obsługi. Potrzeby podró Ŝnych w tym zakresie zaspakajane s ą przez infrastruktur ę zlokalizowan ą na terenie miasta. To tutaj znajduj ą si ę: dworce PKP i PKS jak i stacje paliw i obsługi samochodów – dost ępne równie Ŝ dla mieszka ńców gminy. Przy drodze A12 funkcjonuje mały, jednostronny MOP (miejsce obsługi pasa Ŝerów – świadcz ący usługi gastronomiczne, motelowe, parkingowe).
Komunikacja Na terenie gminy brak czynnych obiektów zwi ązanych z lotnictwem, lotnicza dost ęp do tej komunikacji mo Ŝliwy jest poprzez port lotniczy Zielona Góra (w Babimoście). UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 31
Odbudowa, przywrócenie do Ŝycia zdewastowanych lotnisk w sąsiednich gminach po rosyjskiej armii jest praktycznie ju Ŝ niemo Ŝliwe nierealne ze wzgl ędu na ogromne koszty i konieczno ść podj ęcia decyzji na szczeblu mi ędzynarodowym, gdy Ŝ potrzebne jest zainteresowanie inwestorów zagranicznych i zaanga Ŝowanie ogromnego kapitału europejskiego.
Komunikacja Sie ć komunikacji kolejowej stanowi ą linie o znaczeniu: kolejowa - pa ństwowym w relacjach: śaga ń – Bieniów – Zielona Góra, Jankowa śaga ńska – Mirostowice Dolne – Mirostowice Górne – Sanice, - wojewódzkim w relacjach: śaga ń – śary – Sieniawa śarska-Zasieki, Bieniów – śary – Jankowa śaga ńska, Bieniów – Lubsko – Gubinek, Sieniawa śarska – Jasie ń; Linie kolejowe o znaczeniu pa ństwowym posiadaj ą charakter mi ędzynarodowy. Przewozi si ę na nich du Ŝo ładunków w tym niebezpiecznych oraz stanowi ą fragment szlaku prowadz ącego do przej ścia granicznego. Licz ącą si ę lini ą kolejow ą, o znaczeniu wojewódzkim, jest szlak z Głogowa, przez śaga ń i śary do Zasiek. Linia ta jako jedyna jest zelektryfikowana. Wszystkie linie kolejowe tego terenu s ą jednotorowe. Na terenie gminy znajduj ą si ę dwie stacje kolejowe w Bieniowie i Sieniawie śarskiej, które posiadaj ą bocznice oraz przystanki kolejowe w Grabiku, Marszowie, Mirostowicach Dolnych, Mirostowicach Górnych, Lubanicach, Dąbrowcu, Złotniku, Biedrzychowicach Dolnych. Ponadto węzłem kolejowym jest stacja kolejowa w mie ście śary.
UWARUNKOWANIA SPOŁECZNO GOSPODARCZE
Demografia Charakterystyka stanu istniej ącego Zmiany wielko ści liczby ludno ści gminy śary w wybranych latach
kształtowały si ę w sposób nast ępuj ący
Tabela nr 1 Jednostki podziału terytorialnego rok Powierzchnia ludno ść kobiety na w km² 100 ogółem męszczy źni kobiety na km² męszczyzn 1998 gmina 294 11280 5545 5735 37 103 1997 gmina 294 11208 5490 5718 38 104 1996 gmina 294 11099 5419 5680 38 105 1994 gmina 294 10950 5363 5587 37 104 1993 gmina 294 10901 5341 5560 37 104 1991 gmina 294 10707 5247 5460 36 104 1990 gmina 294 11821 5320 5501 37 103 1982 gmina 294.4 11130 5477 5653 38 103 UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 32
W ci ągu ostatnich dziesi ęciu lat liczebno ść populacji gminy zmalała o 541 osób co stanowi 4,75 % w stosunku do roku 19990. Zauwa Ŝyć nale Ŝy, i Ŝ pocz ątek lat dziewi ęć dziesi ątych przyniósł znaczne załamanie krzywej dynamiki wzrostu liczebno ści populacji tego obszaru. Rok 1993 wi ąŜ e si ę z ponownym wzrostem liczby ludno ści, lecz przyrost ten nie jest ju Ŝ tak du Ŝy, jak pod koniec lat osiemdziesi ątych. Nie przekroczył on dwustu osób w okresie dwóch lat. Znaczny spadek liczby ludno ści odnotowuje si ę jedynie w roku 1991, stanowił on o 1114 osób wi ęcej ni Ŝ w roku 1990. Obecna sytuacja z demograficznego punktu widzenia, wydaje si ę nie wzbudza ć zagro Ŝenia. Liczba ludno ści na terenie gminy ro śnie, co świadczy o wzgl ędnie unormowanej sytuacji. Wi ększe zdynamizowanie wzrostu zaludnienia miałoby miejsce w przypadku powstania na tym terenie dodatkowych miejsc pracy, przy równoczesnym stworzeniu korzystnych dla poszczególnych grup ludno ści warunków mieszkaniowych. Cechy biologiczne populacji gminy świadcz ą o ustabilizowanej sytuacji. Fakt ten potwierdza mi ędzy innymi odnotowany stosunek liczby kobiet do liczby m ęŜ czyzn. Od kilku lat utrzymuje si ę na stałym poziomie. Liczba kobiet przewy Ŝsza liczb ę m ęŜ czyzn i oscyluje, mi ędzy 104 a 105 kobiet na stu m ęŜ czyzn.
Tabela nr 2 Migracja ludno ści rok napływy odpływy Zameldowania na pobyt stały Wymeldowania z pobytu stałego ogółem miast ze wsi ogółem do miasta na wie ś 1997 gmina 203 143 59 173 128 103 30 1996 gmina 145 95 49 134 88 46 10 1994 gmina 158 109 46 188 135 53 -30 1993 gmina 136 95 41 154 115 39 -18 1991 gmina 132 94 35 327 294 73 -195 1990 gmina 144 76 68 333 273 60 -189 1982 gmina 287 155 132 513 376 137 -226 W gminie śary w przeci ągu ostatnich dziesi ęciu lat, doszło do ciekawych z punktu widzenia demografii, zmian. A mianowicie od około 10 lat sukcesywnie maleje ujemne saldo migracji a na przełomie lat 1994 i 1996 zacz ęło przybiera ć warto ści dodatnie. Zasługuj ącym na uwag ę jest fakt, i Ŝ wska źnik ten stale ro śnie. Obserwowane na tym terenie migracje ludno ści, powoduj ące napływ populacji zwi ększaj ą potencjał w wieku produkcyjnym. Wzrost liczby społecze ństwa stwarza wi ększe szanse na odmłodzenie populacji gminy, te za ś daj ą wi ększe mo Ŝliwo ści na rozwój i wzrost znaczenia tego o środka w śród s ąsiednich gmin. Podobnie jak na terenie całego kraju przyrost naturalny jest do ść nieustabilizowany. Krzywa przyrostu podnosiła si ę do roku 1994, by potem opa ść . Rok 1997 przyniósł ponowny jej wzrost, przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby zgonów, co wpłyn ęło na wska źnik przyrostu naturalnego. Sytuacja tego typu zwi ązana jest przede wszystkim z preferowanym przez społecze ństwo modelem Ŝycia, jak równie Ŝ zaistniał ą sytuacj ą ekonomiczn ą. Nale Ŝy jednak podkre śli ć, i Ŝ ostatnie lata przyniosły UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 33
wzrost urodze ń o 9,5 % w stosunku do roku 1994. Tak wi ęc dodatni i wci ąŜ rosn ący wska źnik salda migracji ( przewaga napływu ludno ści na teren gminy nad jej odpływem ), jak wci ąŜ podwy Ŝszaj ący si ę wska źnik przyrostu naturalnego, świadcz ą o ustabilizowanej sytuacji gminy.
Tabela nr 3 Ruch naturalny ludno ści rok urodzenia zgony przyrost mał Ŝeństwa Ŝywe ogółem w tym naturalny niemowl ąt 1997 gmina 162 88 1 74 58 1996 gmina 148 113 2 35 65 1994 gmina 195 127 1 68 67 1993 gmina 182 114 4 68 56 1991 gmina 183 102 3 81 72 1990 gmina 212 108 2 104 99 1982 gmina 115 279 93 4 186
Zatrudnienie Porównuj ąc dane dotycz ące pracuj ących w gospodarce nie uspołecznionej, odnotowa ć nale Ŝy ogóln ą tendencje do spadku tej liczby praktycznie we wszystkich gał ęziach produkcji. Wyj ątek stanowi jedynie budownictwo ( wzrost liczby zatrudnionych o ponad 20 %, w stosunku do 1993 r.) i handel. Fakt ten odzwierciedla ogóln ą tendencj ę gospodarki na terenie naszego kraju. Przy spadku liczby przedsi ębiorstw państwowych wzrasta rozwój gał ęzi prywatnej. W cz ęś ci przypadków proces ten wi ąŜ e si ę z prywatyzacj ą i przekształceniami formy prawnej istniej ących jednostek. Dochodzi równie Ŝ do powstania nowych przedsi ębiorstw. Obrazuj ą to tabele przedstawiaj ące ilo ść jednostek działaj ących w systemie Regon oraz ich charakterystyk ę według form prawnych. Dane te mówi ą jednoznacznie o zwi ększeniu si ę liczby działalno ści gospodarczych w grupie inwestycji prywatnych. Problem bezrobocia, tak jak wi ększo ść rejonów Polski, staje si ę nadrz ędnym równie Ŝ w gminie śary. Nale Ŝy zauwa Ŝyć, i Ŝ ci ągły wzrost liczby bezrobotnych na danym terenie zmniejsza jego Atrakcyjno ść dla potencjalnych przyszłych mieszka ńców. Niepokoj ącym jest fakt, i Ŝ wci ąŜ powi ększa si ę liczba kobiet zgłaszaj ących si ę do Urz ędu Pracy. W 1998 roku odnotowano 577 bezrobotnych, w tym 387 kobiet, czyli ok. 67 % ogółu zarejestrowanych. Jest to dowodem na zanik w tym rejonie działalno ści zwi ązanych z typowymi zawodami uprawianymi przez kobiety. Na terenie gminy działa 466 podmiotów gospodarczych, z czego 22 to spółki cywilne. Zaliczy ć do nich nale Ŝy jednostki zwi ązane z : - handlem (16 podmiotów gospodarczych ), - usługami transportowymi ( 80 podmiotów ), - usługami budowlanymi ( 29 podmiotów ), - obsług ą pojazdów samochodowych ( 23 podmioty gospodarcze ), - produkcj ą o charakterze budowlanym( 11 podmiotów gospodarczych ), UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 34
- produkcj ą stolarsk ą ( 4 podmioty gospodarcze ) - produkcj ą pieczywa (4 podmioty gospodarcze ), - usługami le śnymi( 33 podmioty gospodarcze ), Wśród działaj ących przedsi ębiorstw produkcyjnych gminy wyró Ŝni ć nale Ŝy: 1. Apexim sp. z o.o. w Mirostowicach Dolnych, 2. Bespol sp. z o.o. w Sieniawie śarskiej, 3. „Magnaplast” w Sieniawie śarskiej( przedsi ębiorstwo z kapitałem zagranicznym), 4. Oddział Agencji Rolnej Wła śno ści Skarbu Pa ństwa, 5. Promet – Posag sp. z o.o. w Olbrachtowie, 6. Przedsi ębiorstwo „Hajduk” Sc. W Drozdowi 7. Tabela nr 4 Pracuj ący w gospodarce narodowej rok ogółem w tym handel Rolnictwo przemysł budownic- transport (łowiectwo two łączno ść i handel) 1997 gmina 1030 340 58 47 148 63 1996 gmina 1011 395 18 41 197 89 1993 gmina 918 75 48 47 73 120 1991 gmina 1347 459 1 49 46 419 1990 gmina 642 401 1982 gmina 1747 626 16 71 52
Tabela nr 5 Jednostki zarejestrowane w systemie Regon rok ogółem Sektor publiczny Sektor razem w tym prywatny komunalne 1998 gmina 543 529 1997 gmina 527 14 10 513 1996 gmina 455 18 12 437 1993 gmina 373 17 2 356
Tabela nr 6 Jednostki zarejestrowane w systemie Regon wg form prawnych rok ogółem w tym spółki prawa spółki osoby przedsi ębiorstwa handlowego fizyczne pa ństwowe i prowadz ące komunalne działalno ść gospodarcz ą ( bez spółek cywilnych) 1998 543 18 481 1997 527 15 22 465 1 1994 373 10 8 332 2
Tabela nr 7 Bezrobocie rok bezrobotni stopa bezrobotni wył ączeni ogółem w tym bezrob. z prawem nowo z ewidencji kobiety w % do zasiłku zarejstrowani UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 35
1998 gmina 577 367 11.2 108 1997 gmina 567 379 10.7 189 1028 1208 1996 gmina 735 472 13.9 329 1994 gmina 947 456 17.9 913
Mieszkalnictwo Charakterystyk ę zasobów mieszkaniowych, ich wielko ść oraz podstawowe standardy powierzchniowe przedstawiono w tabeli nr 8.
Tabela nr 8 Zasoby mieszkaniowe rok mieszkania izby pow. przeci ętna uŜytkowa powierzchnia liczba osób na mieszka ń uŜytkowa mieszkanie izb ą w tys. w m² 1997 gmina 2756 11933 219.6 19.7 4.04 0.93 1996 gmina 2748 11884 218.5 19.8 4.01 0.93 1994 gmina 2738 11827 217.4 20 3.97 0.92 1992 gmina 2719 11726 215.4 20.3 3.91 0.91 1990 gmina 2714 11898 214.8 20 3.96 0.92 1982 gmina 2795 11289 198231 17.8 3.98 0.99 Generalnie warunki mieszkaniowe pod wzgl ędem standardów powierzchniowych przedstawiaj ą si ę korzystnie na tle wielko ści średnich w kraju. Wyra Ŝa si ę to: - średni ą wielko ści ą mieszkania, mierzon ą zarówno liczb ą izb, jak i powierzchni ą u Ŝytkow ą - mniejszym zag ęszczeniem mieszka ń, mierzonym zarówno liczb ą osób na izb ę, jak i wielko ści ą powierzchni u Ŝytkowej, przypadaj ącej na jednego mieszka ńca. W 1993 roku średnia liczba osób na mieszkanie wynosiła 3.97 podczas gdy w 1997 r. na mieszkanie przypadało 4.04 osoby. Świadczy to o wyra źnym zahamowaniu tempa przyrostu nowych zasobów mieszkaniowych, które nie nad ąŜ ało za przyrostem indywidualnych gospodarstw domowych. Procesy te ilustruje zestawienie porównawcze liczby nowo zawieranych mał Ŝeństw i liczby nowo powstaj ących mieszka ń. W tej sytuacji zazwyczaj dochodzi do pogorszenia standardu mieszkaniowego. Fakt ten po średnio wpływa równie Ŝ na kształtowanie si ę deficytu mieszkaniowego. Stosunek deficytu mieszkaniowego do średniej liczby osób na jedno mieszkanie oraz przeci ętnej wielko ści gospodarstw domowych przy jednoczesnej obserwacji ilo ści nowo zawieranych mał Ŝeństw jest najprostszym i najwygodniejszym do stosowania wska źnikiem przy kształtowaniu długofalowych prognoz rozwoju mieszkalnictwa. Dlatego te Ŝ mo Ŝe by ć po średnio powi ązany z najbli Ŝsz ą prognoz ą demograficzn ą (dotycz ą dynamiki wzrostu liczby ludno ści na tym terenie). Liczba gospodarstw domowych bezpo średnio okre śla „ po Ŝą dany” popyt na mieszkania (bez uwzgl ędnienia ludno ści oczekuj ącej na mieszkania). Konfrontacja wska źnika przeci ętnej liczebno ści gospodarstwa domowego, jak równie Ŝ ilo ści zawieranych mał Ŝeństw ujawnia deficyt mieszkaniowy. Jednak dokładne okre ślenie zapotrzebowania na mieszkania jest do ść trudne. Wi ąŜ e si ę to mi ędzy UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 36
innymi ze zjawiskiem o charakterze cywilizacyjno – obyczajowym. W zwi ązku z czym otrzymane wyniki s ą tylko przybli Ŝeniem, bardziej lub mniej dokładnym, stanu rzeczywistego. Spotykane cz ęsto porównania przyrostu zasobów mieszkaniowych do liczby zawieranych mał Ŝeństw nie oznacza bowiem rzeczywistego przyrostu gospodarstw domowych. Wśród tych przybli Ŝeń nie nale Ŝy równie Ŝ pomija ć gospodarstw „niepełnych”, tworzonych przez osoby samotne lub związki nieformalne. Mieszkalnictwo nale Ŝy do terenochłonnych funkcji, przez to istotnie wpływa na kształtowanie si ę układu funkcjonalno – o środków osadniczych. Korzystnie oceniony obecny wska źnik powierzchni mieszkaniowej, przypadajacej na jednego mieszka ńca wynosz ący w 1997 r. 19.7 m², znacznie odbiega od standardów europejskich ( gdzie wska źnik ten przybiera warto ści bliskie 30 m² na osob ę ) Przeci ętna powierzchnia u Ŝytkowa jednego mieszkania oddanego do u Ŝytku w 1997 roku wynosiła 121.2 m², kiedy dla porównania w roku 1991 tylko 107.7 m²
Tabela nr 9 Mieszkania, izby i powierzchnia u Ŝytkowa mieszka ń oddanych do uŜytku. rok mieszkania izby powierzchnia przeci ętna ogółem uŜytkowa pow. u Ŝytkowa mieszka ń w m² mieszka ń w m² ogółem w tym ogółem w tym wł.spółdzielcza, wł. wł. wł. komunalna i prywatna prywatna zakładów pracy prywa tna 1997 8 49 1106 138.3 1996 6 36 727 121.2 1994 8 8 43 918 918 114.8 1993 5 5 26 469 469 93.8 1991 5 5 28 538 538 107.6 1982 4 4 20 389 389 97.3
Tabela nr 10 Wodociągi i kanalizacja rok sie ć w km połaczenia prowadzace do budynków mieszkalnych wodoci ągowa kanalizacyjna wodoci ągowa kanalizacyjna ( a ) ( b ) ( a ) ( b ) 1999 107.8 1997 107.8 1377 1991 39.1 4.4 546 85 1982 30.5 3.4 286 92 a- bez poł ącze ń prowadz ących do budynków i innych obiektów b- sie ć ogólnospławna oraz ścieki gospodarcze
Tabela nr 11 Abonenci telefoniczni. 1998 1997 1991 1990 abonenci 334 246 133 133 telefoniczni w liczbach bezwzgl ędnych Pod wzgl ędem standardów technicznych tj. wyposaŜenia zasobów mieszkaniowych w podstawowe urz ądzenia komunalne gmina śary, bior ąc pod uwag ę sie ć wodoci ągow ą, lasuje si ę na do ść wysokiej pozycji w śród gmin o podobnym charakterze. Jednak porównuj ąc dane dotycz ące kanalizacji (liczby poł ącze ń prowadz ących do budynków mieszkalnych, w tym równie Ŝ wielorodzinnych) dla gmin byłego UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 37
województwa zielonogórskiego na rok 1997, śary znacznie odbiegaj ą od pozostałych gmin. Praktycznie klasuj ą si ę na jednym z ostatnich pozycji. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku liczby abonentów telefonicznych. W 1997 roku, na 1000 osób wynosiła 29.8. Ten stan stawia śary w do ść niekorzystnej sytuacji, w przypadku gdy średnia warto ść tego wska źnika w śród gmin wiejskich, na terenie byłego województwa zielonogórskiego wynosi 77.9 abonentów telefonicznych na 1000 osób.
Usługi Za usługi socjalne uznaje si ę w tym opracowaniu aktywno ści i zwi ązane socjalne z nim obiekty, które utrzymywane s ą lub te Ŝ dotowane ze środków bud Ŝetowych. Nale Ŝą do nich usługi z grup : a) ochrona zdrowia i opieka społeczna, b) oświata i wychowanie oraz nauka, c) kultura, d) sport i rekreacja. Wymienione usługi cz ęsto posiadaj ą układ hierarchiczny, zwi ązany z zasi ęgiem oddziaływania. W tym przypadku mo Ŝna mówi ć o o środkach o znaczeniu gminnym. Jednak poło Ŝenie gminy w pobli Ŝu hierarchicznie silnego o środka – śar, czy Zielonej Góry, powoduje naturalne zaw ęŜ enie zarówno zasi ęgu oddziaływania w sensie przestrzennym, jak równie Ŝ asortymentu proponowanych usług. W zwi ązku z czym naturalnym staje si ę, i Ŝ sytuacja tego typu wymusza rozwój usług o znaczeniu podstawowym i zaspakajaj ącym potrzemy na poziomie gminnym a jednocze śnie mo Ŝe stanowi ć impuls do rozwoju usług o charakterze wyspecjalizowanym i unikalnym na poziomie regionu. Usługi socjalne niezale Ŝnie od ich hierarchii stanowi ą istotny element wyposa Ŝenia o środka osadniczego. Maja one du Ŝy wpływ na standard zamieszkiwania w danym rejonie. Z punktu widzenia rozmieszczenia w przestrzeni niektóre z usług przedstawiaj ą charakter sieciowy a lokalizacja poszczególnych obiektów z danej grupy wi ąŜ e si ę z szeregiem uwarunkowa ń przestrzennych np. sie ć szkół podstawowych. Pozostałe, o charakterze niesieciowym nie s ą tak zdeterminowane lokalizacyjnie.
Zdrowie i opieka Na terenie gminy działa siedem placówek słu Ŝby zdrowia, naleŜą do nich o środki poło Ŝone w : społeczna 1) Mirostowicach Dolnych obsługuj ących teren Mirostowic Dolnych, Stawnik, Łaz, 2) Olbrachtowie obsługuj ący teren Olbrachtowa , Miłowic, Bogumiłowa, Janikowa, Drozdowa, Mirostowic Górnych, Rusocic, Ro ścic, 3) Sieniawie śarskiej, 4) Złotniku obsługuj ący teren Złotnik i Lubomy śla, 5) Dro Ŝkowie, 6) Lubanicach obsługuj ący teren Lubanic, Surowej, Łukaw, 7) Bieniowie obsługuj ący teren Biedrzychowic, Włostowa, Dąbrowca. Gmina nie posiada na swoim terenie Ŝadnego Ŝłobka.
Tabela nr 12 Zdrowie i opieka społeczna. rok lekarze piel ęgniarki lekarze piel ęgniarki w liczbach na 10 tys. ludno ści UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 38
1997 gmina 1 6 0.9 5.4 1994 gmina 1 7 0.9 6.4 1991 gmina 1 5 0.9 4.7
Usługi Wychowanie przedszkolne w gminie realizuje 12 oddziałów oświaty przyjmuj ących ł ącznie 173 dzieci. Zauwa Ŝyć nale Ŝy, Ŝe s ą to jedynie oddziały przedszkolne dla sze ściolatków, działaj ące przy szkołach podstawowych. Dla porównania w roku 1990 placówki te zapewniały miejsca dla około 420 dzieci. Wskazuje to nieznaczne obci ąŜ enie obiektów przedszkolnych w tym czasie. Na jedno miejsce w przedszkolu w 1990 roku przypadało 2.7 dzieci. Obecny stan wi ąŜ e si ę z zaistniała sytuacj ą demograficzn ą, obserwowan ą na terenie całego kraju. Na dzie ń dzisiejszy dzieci z miejscowo ści poło Ŝonych na terenie gminy zostały przyj ęte do przedszkoli na terenie miasta śary. Jest to zwi ązane z faktem likwidacji na obszarze gminy wszystkich obiektów o tym charakterze. Oddziały przedszkolne dla sze ściolatków, działaj ące przy szkołach podstawowych, maja swoje siedziby w nast ępuj ących miejscowo ściach: 1) Bieniów – 25 dzieci, 2) Grabik – 9 dzieci, 3) Dro Ŝków - 6 dzieci, 4) Lubanice - 12 dzieci, 5) Mirostowice Dolne - 22 dzieci, 6) Mirostowice Górne - 11 dzieci, 7) Łaz - 4 dzieci, 8) Olbrachtów - 23 dzieci, 9) Bogumiłów – 5 dzieci, 10) Olszyniec - 13 dzieci, 11) Sieniawa - 22 dzieci, 12) Złotnik - 21 dzieci, Na terenie gminy na baz ę o światow ą składa si ę 12 szkół podstawowych, w tym 4 szkoły filialne, jak równie Ŝ 3 gimnazja. W wymienionych szkołach uczy si ę obecnie w 70 oddziałach 1337 uczniów pod opiek ą 136 nauczycieli. Szkoły podstawowe znajduj ą si ę w nast ępuj ących miejscowo ściach: Mirostowice Dolne – 205 uczniów, placówka obsługuje tereny miejscowo ści: Mirostowice Dolne, Mirostowice Górne, Łaz i Stawnik, 1) Złotnik - 172 uczniów, placówka obsługuje tereny miejscowo ści: Złotnik, Lubomy śl 2) Bieniów - 152 uczniów, placówka obsługuje tereny miejscowo ści: Bieniów, Biedrzychowice, Włostów, Dabrowiec, 3) Grabik – 99 uczniów, placówka obsługuje tereny miejscowo ści: Grabik i Drozków, 4) Lubanice – 114 uczniów, placówka obsługuje tereny miejscowo ści: Lubanice, surowa, Łukawy, 5) Olszyniec – 73 uczniów, placówka obsługuje tereny miejscowo ści: Olszyniec, Marszów, 6) Sieniawa – 110 uczniów, 7) Olbrachtów – 136 uczniów, placówka obsługuje tereny miejscowo ści: Olbrachtów, Miłowice, Ro ścice, Drozdów, Rusocice, Bogumiłów, Janików, Filie szkół podstawowych rozmieszczone s ą w : 1) Dro Ŝkowie – 14 uczniów, UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 39
2) Łazie – 21 uczniów, 3) Mirostowicach Górnych – 24 uczniów, 4) Bogumiłowie – 15 uczniów, Gimnazja gminne działaj ą w nast ępuj ących miejscowo ściach: 1) Bieniowie , placówka obsługuje tereny miejscowo ści: Bieniów, Biedrzychowice, D ąbrowiec, Włostów i Lubomy śl, 2) Sieniawie śarskiej, placówka obsługuje tereny miejscowo ści: Grabik, Lubanice i Sieniawa śarska, 3) Mirostowicach Dolnych, placówka obsługuje tereny miejscowo ści: Olbrachtów i Mirostowice Dolne. Dwie spo śród miejscowo ści na terenie gminy obsługiwane s ą przez szkoły podstawowe w śarach. Zalicza si ę do nich Kadłubia(z której wysyła si ę 43 dzieci) i Siodło (do śar doje ŜdŜa st ąd 465 dzieci). Jedno gimnazjum w śarach obsługuje dodatkowo 13 dzieci doje ŜdŜaj ących z Olszy ńca.
Kultura Na terenie gminy śary działaj ą nast ępuj ące obiekty zwi ązane z sport i rozwojem kultury, sportu i wypoczynku: wypoczynek - Biblioteka Gminna w Bieniowie wraz z filiami w: Lubanicach, Złotniku, Sieniawie śarskiej i Mirostowicach Dolnych, - świetlice i kluby działaj ące w: Olbrachtowie, Sieniawie śarskiej, Lubanicach, Bieniowie, Złotniku, Mirostowicach Dolnych, Stawniku, Olszy ńcu, Łazie, Siodle, Kadłubii, Marszowie, Mirostowicach Górnych, Lubomy ślu, Miłowicach, Biedrzychowicach, Ro ścicach, Drozdowie, Dro Ŝkowie, Grabiku, Surowej i Włostowie, - aktualnie na terenie gminy czynnych jest 10 boisk sportowych, z których wi ększo ść jest wyposa Ŝona w szatnie ( Sioło, Lubanice, Bieniów, Lubomy śl, Mirostowice Dolne, Olbrachtów, Sieniawa śarska, Złotnik, Grabik). Godnym wyró Ŝnienia jest fakt, i Ŝ w gminie funkcjonuj ą dwa zespoły folklorystyczne oraz wiele zespołów śpiewaczych ( w Sieniawie śarskiej, Olbrachtowie 2x, Mirostowicach Dolnych i Górnych, Łazie, Lubanicach, Bieniowie ). W Łukawie mieszka natomiast rodzina muzykuj ąca, zajmuj ąca si ę propagowaniem ludowej kultury współczesnej. Podkre śli ć nale Ŝy równie Ŝ fakt, i Ŝ w gminie działa swojego rodzaju kalendarz imprez kulturalnych. Do najwa Ŝniejszych jego punktów zaliczy ć nale Ŝy : 1) w styczniu – organizowane w poszczególnych wsiach : Wigilia, „Dzie ń Babci”,’ 2) w lutym – Przegl ąd Zespołów Teatralnych, 3) w marcu – Gminny Konkurs Recytatorski, 4) w kwietniu – Konkurs Wypieków Ludowych, 5) w maju – Gminny Przegl ąd Teatrów Dzieci ęcych, „Dziecko widzem i aktorem”, Biesiada Śpiewacza, 6) w czerwcu – „Dzie ń Dziecka”, 7) w lipcu – Letni Plener Plastyczny, 8) w sierpniu – Do Ŝynki Gminne, 9) w listopadzie – spotkania andrzejkowe. Gmina mo Ŝe poszczyci ć si ę wydawanymi na swoim terenie dwoma gazetkami: „Kurierem Łazowskim” i „Prymusem”, który redagowany jest przez uczniów szkoły działaj ącej na terenie Olszy ńca. Wyposa Ŝenie gminy w obiekty o charakterze kulturalnym uległo istotnym zmianom w ostatnim okresie czasu. Istnieje powszechna tendencja do rozwoju obiektów zwi ązanych z kultur ą fizyczn ą. Szereg obiektów zwi ązanych z kultur ą jest obecnie lub w najbli Ŝszej przyszło ści ma by ć UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 40
remontowana. Je Ŝeli chodzi o biblioteki i filie biblioteczne, to od 1990 roku odnotowuje si ę ci ągły spadek ich liczby. W dalszym rozwoju gminy, nale Ŝy d ąŜ yć do utrzymania istniej ącej obecnie bazy przynajmniej na dotychczasowym poziomie. Istnieje tez potencjalna mo Ŝliwo ść rozwoju placówki imprez kulturalnych wy Ŝszego rz ędu przy ścisłej współpracy z o środkiem śarskim.
UWARUNKOWANIA STRUKTURALNE
Władanie gruntami W strukturze władania gruntami, w gminie dominuje sektor gospodarki uspołecznionej tj. Skarbu Pa ństwa, Agencji Własno ści Rolnej Skarbu Pa ństwa i Lasów Pa ństwowych, które ł ącznie zajmuj ą 21426 ha tj. 72,7 % terenów, w tym powierzchnia u Ŝytków rolnych wynosi 6116 ha, lasów 13654 ha. Grunty własno ści komunalnej stanowi ą tylko 780 ha tj. 2,65 % powierzchni. Rolnicy indywidualni gospodaruj ą na 7057 ha tj. 24 % powierzchni gminy. Struktura gospodarstw rolnych przedstawia si ę nast ępuj ąco: - do 2,0 ha 2471 gospodarstw, - od 2,01 do 5,0 ha 364 gospodarstwa, - od 5,01 do 9,0 ha 152 gospodarstwa, - od 9,01 do 12,0 ha 78 gospodarstw, - powy Ŝej 12,01 ha 125 gospodarstw; Zjawisko przejmowania gruntów gospodarki uspołecznionej przez osoby prywatne wyst ępuje w średniej skali. Głównie w rejonie wsi Sieniawa śarska , Złotnik, Olbrachtów i Bieniów. Najwy Ŝsz ą klas ę bonitacyjn ą posiadaj ą grunty orne stanowi ące własno ść Agencji Własno ści Rolnej Skarbu Pa ństwa. Niewielki jest udział procentowy własno ści prywatnej obszarów zalesionych. Wynosi on 212 ha, co stanowi 0,7 % powierzchni gminy.
Bilans terenów Powierzchnia gminy w granicach administracyjnych wynosi 294,4 km2. UŜytki rolne zajmuj ą 12847 ha, w tym grunty orne 9680 ha, ł ąki i pastwiska 2999 ha. UŜytki le śne wyst ępuj ą na powierzchni 13885 ha. Grunty zabudowane stanowi ą 581 ha. Tereny komunikacji 1210 ha, w tym drogi 1050 ha. Wody wyst ępuj ą na 386 ha.
UWARUNKOWANIA FORMALNO-PRAWNE
Organizacja gminy Obszar gminy w granicach administracyjnych wynosi 294 km2. Siedziba organów gminy mie ści si ę w śarach. W skład gminy wchodz ą: - wsie sołeckie: Biedrzychowice, Bieniów, Bogumiłów, Włostów, Drozdów, Dro Ŝków, Grabik, Kadłubia, Lubanice, Lubomy śl, Łaz, Łukawy, Marszów, Miłowice, Mirostowice Dolne, Mirostowice Górne, Olbrachtów, Olszyniec, Ro ścice, Sieniawa śarska, Siodło, Stawnik, Surowa, Złotnik; - przysiółki: Janików, D ąbrowiec i Rusocice; Organami gminy s ą: - Rada Gminy w śarach, jako władza ustawodawcza, - Zarz ąd Gminy śary, jako organ wykonawczy;
UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 41
Plany miejscowe Istotnymi materiałami wyj ściowymi do sporz ądzenia „studium” s ą aktualnie obowi ązuj ące plany miejscowe. W śród nich wymieni ć nale Ŝy:
- miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego gminy śary, uchwalony uchwałą nr XII / 52 / 90 Gminnej Rady Narodowej w śarach z dnia 29.03.1990 r., zmienion ą uchwałami Rady Gminy śary nr X / 44 / 91 z dnia 26.04.1991 i Nr XXII / 140 / 97 z dnia 03.07.1997 r., - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Sieniawa śarska, osiedla mieszkaniowe, uchwalony uchwała nr VII / 43 / 86 Gminy Rady Narodowej w śarach z dnia 30.01.1986 r., - miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, uchwalone przez Rad ę Gminy w śarach: a) Sieniawa śarska- osiedle domków jednorodzinnych, uchwała nr XV / 77 / 92 z dnia 06.02.1992 r., b) Grabik- osiedle domków jednorodzinnych, uchwała nr VIII / 38 / 91 z dnia 19.02.1991 r., c. „Mirostowice Dolne S”- zło Ŝe górnicze, uchwała nr XXI / 129 / 97 z dnia 30.04.1997 r.; Podstawowym dokumentem, w oparciu o który prowadzona jest polityka przestrzenna na terenie gminy, jest miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego gminy śary. Został on opracowany według zasad wynikaj ących z wymogów ustawy o planowaniu przestrzennym sprzed 1994 roku, w której nie w pełni były poszanowane prawa wła ścicieli gruntów. Redakcja uchwały dotycz ącej tego planu, w swej tre ści nie odpowiada ponadto zasadom obecnie obowi ązuj ącym. St ąd, oceniaj ąc jego przydatno ść przy rozstrzyganiu spraw w trybie decyzji administracyjnych jest ograniczona i mo Ŝe by ć negatywnie oceniana przez zainteresowanych wnioskodawców. W świetle aktualnie obowi ązuj ącej ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym plan ten traci wa Ŝno ść z ko ńcem 2001 roku. Pozostałe plany miejscowe odnosiły si ę do niewielkich obszarów gminy. Ich tre ść pozwalała na rozstrzygni ęcia spraw szczegółowych. Zostały one ju Ŝ w du Ŝej mierze zrealizowane. Maj ąc na uwadze wielko ść gminy i ilo ść jednostek osadniczych odnosi si ę wra Ŝenie, Ŝe ilo ść posiadanych planów miejscowych jest zbyt mała. Nie dla wszystkich terenów wykonano plany, których opracowanie jest wymogiem ustawowym.
Programy Dla rozstrzygni ęcia zwi ązanych z kierunkami zagospodarowania przestrzennego miasta istotn ą rol ę odgrywaj ą równie Ŝ programy i studia: i studia - plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego uchwalony w 2002 r., - okresowa ocena planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego Wykonana w 2006 r., - strategia rozwoju Województwa Lubuskiego uchwalona w 2002 zaktualizowana w 2005 r., Województwa Lubuskiego do 2015 uchwalona w 2004 r., - strategia polityki społecznej Województwa Lubuskiego uchwalona w 2005 r., - program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla Województwa Lubuskiego na lata 2003 – 2010 uchwalony w 2003 r., - wojewódzki program rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych na lata 2000 – 2009 r. uchwalony w 1999 r., UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 42
- strategia rozwoju kultury Województwa Lubuskiego uchwalona w 2004 r., - strategia rozwoju transportu - koncepcja ście Ŝek rowerowych na terenie województwa Zielonogórskiego opracowana w 1998 r., - obszary chronionego krajobrazu na terenie województwa lubuskiego ustanowione przez Wojewod ę Lubuskiego, - materiały archiwalne Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z 2007 r. - mapy sozologiczne i hydrograficzne analizowanego terenu z 2002 r.
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 43
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
CELE PRZESTRZENNE
Cele polityki Kierunki polityki przestrzennej s ą zale Ŝne od władz gminy. przestrzennej Najwa Ŝniejsze strategicznie cele tzw. „misja” w sposób syntetyczny wyra Ŝa pomysł na rozwój gminy. Wyró Ŝniono nast ępuj ące cele: - poprawa funkcjonalno – przestrzennej struktury, w tym podniesienia ładu przestrzennego, zwi ększenie walorów wizerunku i sprawno ści funkcjonowania oraz wzmocnienie powi ąza ń z regionem, krajem i zagranic ą, - ochrona warto ści zasobów dziedzictwa kulturowego i środowiska przyrodniczego oraz jego racjonalnego kształtowania, - stworzenie atrakcyjnych i zró Ŝnicowanych mo Ŝliwo ści dla rozwoju gospodarczego i Ŝycia na wysokim poziomie, w tym poprawę standardów zamieszkiwania, pracy i wypoczynku, - racjonalne wykorzystanie terenów i intensyfikacja ich zagospodarowania, - wypracowanie docelowej wizji przestrzennej, - wdro Ŝenie polityki przestrzennej poprzez koordynacj ę planowania miejscowego, ustalenia narzędzi pozwalaj ących na wdro Ŝenie tej polityki; Przy formułowaniu kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, to jest tworzenie tak zwanej wizji ich rozwoju, uwzgl ędniono cele ich rozwoju oraz mo Ŝliwo ści i ograniczenia. Okre ślona polityka przestrzenna jest przeło Ŝeniem wizji rozwojowej, zawartej w kierunku rozwoju przestrzennego, na j ęzyk konkretnych działa ń, które maj ą wywoła ć po Ŝą dane zmiany struktury przestrzennej w okre ślonych obszarach. Jest działalno ści ą zmierzaj ąca do zmiany istniej ącego zagospodarowania przestrzennego w stan oczekiwany i ochrony jego warto ści.
GŁÓWNE FUNKCJE
Funkcje Aby gmina rozwijała si ę w sposób wła ściwy nale Ŝy wykorzysta ć jej strategiczne zasoby poprzez: - rozwini ęcie wytwórczo ści przy zapewnieniu wysokiej jako ści towarów i nale Ŝytej ochronie środowiska przyrodniczego, - wzrost aktywno ści działalno ści rolniczej w ramach działa ń zwi ązanych z przetwórstwem rolniczym i zwierz ęcym, - wzrost aktywno ści działalno ści le śnej w ramach działa ń zwi ązanych z przetwórstwem naturalnych zasobów, - rozwini ęcie turystycznych walorów terenów, uwzgl ędniaj ąc du Ŝy procent zalesienia i atrakcyjno ść miejsc, - stworzenie miejsc wymiany towarów i ewentualnie usług w powi ązaniu ze szlakami komunikacji kolejowej i kołowej;
Obszary Wyznacza si ę nast ępuj ące obszary strategiczne, których sposób strategiczne zagospodarowania i dokonania przekształce ń przestrzennych ma znaczenie dla funkcjonowania i rozwoju gminy oraz zaspokojenia
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 44
potrzeb jego mieszka ńców: - ze wzgl ędu na rozwój usług ponadpodstawowych ( obszar w rejonie „ Polmozbytu ”, na północ od miasta śary, - ze wzgl ędu na rozwój gospodarczy gminy, do predysponowanych na strefy wytwórcze zaliczy ć nale Ŝy tereny w Sieniawie śarskiej, Bieniowie, przy drodze ł ącz ącej autostrad ę z miastem śary i na północ od miasta śary, - ze wzgl ędu na rozwój gospodarczy gminy dawne zakłady rolne i hodowlane we wsiach Bieniów, Surowa, Lubanice, Grabik, Sieniawa śarska, Miłowice, Złotnik, Lubomy śl, Włostów, Mirostowice Górne, Bogumiłów, Olszyniec, po ich przekształceniu, - ze wzgl ędu na fakt, i Ŝ stanowi ą rezerwy terenów dla zamieszkania , obszary wokół miasta śary ( Olbrachtów, Grabik, „ Polmozbyt ” Kadłubia ) i we wsiach Marszów, Bieniów i Lubomy śl, - ze wzgl ędu na rozwój rekreacji tereny w rejonie w ęzła autostrady A12, „ Zielonego Lasu ”, zrekultywowane tereny powyrobiskowe „ Lutynka ”, obszar zbiorników wodnych ( stawy rybne ) w pobli Ŝu wsi Miłowice, Ro ścice , Janików, - ze wzgl ędu na potrzeby kształtowania krajobrazu teren „ Zielonego Lasu ”, tereny pow yrobiskowe w rejonie wsi Mirostowice Dolne, Mirostowice Górne, Stawnik, - ze wzgl ędu na potrzeb ę rozbudowy systemu transportowego, nowa trasa kołowa wokół miasta śary oraz budowa w ęzła na autostradzie A12 , w rejonie Drozdowa, - ze wzgl ędu na potrzeb ę gospodarki komunalnej, budowa grupowych systemów kanalizacyjnych, nowych linii energetycznych średniego napi ęcia i sieci gazowej, zabezpieczaj ącej dostawy gazu dla odbiorców z terenu gminy, budowa farm wiatrowych.
Strefy Do realizacji wcze śniej wymienionych celów rozwoju gminy, przy polityki wyst ępuj ących okre ślonych uwarunkowaniach tego rozwoju, wydzielono przestrzennej strefy o zró Ŝnicowanych politykach przestrzennych. Podział na strefy nast ąpił z uwzgl ędnieniem: - istniej ącego zainwestowania i u Ŝytkowania terenów, - uwarunkowa ń rozwoju, - zapotrzebowania na okre ślone typy u Ŝytkowania terenów, - enklaw osadnictwa wiejskiego, obejmuj ących tereny zainwes- towania wszystkich wsi, przysiółków i tereny przewidziane do ewentualnej zabudowy, - terenów rolniczych, otaczaj ących obszary zainwestowane. W granicach tych stref wydzielono obszary o zró Ŝnicowanych sposobach zagospodarowania i u Ŝytkowania, w tym: - mieszkalnictwa, - usług, - wytwórczo ści, - rekreacji i ci ągów ekologicznych, rolnicze; Okre ślono główne kierunki działa ń w okre ślonych strefach i wskazano, jakie formy u Ŝytkowania powinny przewa Ŝać na wydzielonych obszarach.
Strefa miejska Strefa miejska obejmuje tereny istniej ącego i przyszłego
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 45
zagospodarowania w granicach administracyjnych miasta śary. Strefa osadniczo Strefa osadniczo – rolnicza obejmuje wszystkie jednostki wiejskie z rolnicza otaczaj ącymi terenami rolniczymi i zieleni ą, nie stanowi ącą du Ŝych kompleksów. Przyj ęto główne zasady i kierunki zagospodarowania, polegaj ące na : - w zakresie osadnictwa, porz ądkowaniu i uzupełnianiu istniej ącej zabudowy, wskazaniu terenów mo Ŝliwych do pełnienia wy Ŝej wymienionych funkcji, o czytelnie wyodr ębnionych uwarunkowaniach przyrodniczych i funkcjonalnych, uzupełnionych o niezb ędne urz ądzenia w zakresie infrastruktury technicznej, - usprawnieniu powi ąza ń komunikacyjnych, utworzeniu tras turystyki rowerowej, - tworzeniu komunalnych zasobów gruntów, przeznaczonych pod zabudow ę, usługi publiczne i mieszkalnictwo samorz ądowe, - intensyfikacji rozwoju gminy poprzez wyznaczenie terenów pod strefy wytwórczo ści i mieszkalnictwa, - okre śleniu kierunków i zasad zagospodarowania terenu, z podaniem ogranicze ń w ich u Ŝytkowaniu, w tym szczególnie zwi ązanych z ochron ą historycznych zespołów przestrzennych i walorów krajobrazowych, prowadzeniu gospodarki zgodnej z warunkami przyrodniczymi, przeciwdziałaj ącej erozji gleb i obejmuj ącej rekultywacj ę terenów zniszczonych, w zakresie gospodarowania rolnicz ą przestrzeni ą produkcyjn ą, z wykluczeniem wszelkiej zabudowy na wskazanych kompleksach rolniczych, - ochronie istniej ących ci ągów ekologicznych, przecinaj ących te strefy głównie w postaci dolin wzdłu Ŝ cieków wodnych, z zachowaniem terenów zadrzewionych; W ramach tych stref wydzielono nast ępuj ące obszary: - aktywizacji gospodarczej, wzdłu Ŝ dróg krajowych śary – Przewóz, śaga ń – Lipinki Łu Ŝyckie i dróg wojewódzkich, jako terenów ofertowych, zwi ązanych z usługami i wytwórczo ści ą, - aktywizacji gospodarczej przy zespole kolejowym w Bieniowie, Sieniawie śarskiej i Grabiku, - istniej ącego osadnictwa wiejskiego ( usług, działalności gospodarczej, mieszkalnictwa, wypoczynku ) przewidziane do adaptacji, przebudowy i uzupełnie ń, - potencjalnego rozwoju osadnictwa w najbli Ŝszym otoczeniu istniej ącej zabudowy wiejskiej, w celu ograniczenia jej rozproszenia i zapewnienia mo Ŝliwo ści obsługi infrastruktur ą techniczn ą, - rolniczej przestrzeni produkcyjnej i u Ŝytków zielonych, w postaci ł ąk, pastwisk i lokalnych zadrzewie ń, - istniej ących i projektowanych ci ągów ekologicznych, w tym „ Zielonego Lasu ”, - chronione, okre ślone w dalszej cz ęś ci studium, - eksploatacji zasobów lokalnych złó Ŝ kopalin, - intensywnej agroturystyki, szczególnie w rejonie wsi Bogumiłów, Ro ścice, Miłowice i Łukawy;
Strefa Strefa kompleksów le śnych obejmuje znaczne obszary wraz z ciekami kompleksów wodnymi i polami śródle śnymi. le śnych
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 46
W jej obr ębie wydzielono obszary o głównej funkcji: - ochronnej, - gospodarczej, - turystycznej; Zasady polityki przestrzennej, obejmuj ą mi ędzy innymi zachowanie istniej ących lasów, ze szczególnym uwzgl ędnieniem ich ochrony, jako lasów: - glebochronnych, - wodochronnych, - wodochronnych cennych, - wodochronnych, trwale uszkodzonych przez przemysł, - o szczególnym znaczeniu dla bezpiecze ństwa pa ństwa, - na stałych powierzchniach badawczych i do świadczalnych, - ostoje zwierz ąt, - ostoje ptaków, - uŜytków ekologicznych; Ponadto nale Ŝy stopniowo zamienia ć struktur ę gatunkow ą lasów, w taki sposób aby zmniejszy ć zagro Ŝenie po Ŝarowe, dostosowa ć siedliska funkcji rekreacyjnej i ochronnej lasów, zwi ększy ć atrakcyjno ść poznawcz ą lasów, zmniejszy ć zagro Ŝenia ze strony szkodników. W stosunku do tej strefy nie wyznaczono obszarów polityki przestrzennej lecz jedynie opisowo i graficznie wskazano tereny, wymagaj ące podj ęcia okre ślonych działa ń. Konieczne jest współdziałanie z wła ścicielami lasów, w celu udost ępnienia i zagospodarowania lasów dla celów turystyki i rekreacji.
SFERA SPOŁECZNO - GOSPODARCZA
Demografia Obserwowana w ostatnim dziesi ęcioleciu tendencja do spadku przyrostu zaludnienia gminy i migracji ludno ści nie jest czym ś niepokoj ącym. Niezale Ŝnym czynnikiem jest natomiast przyrost naturalny, wci ąŜ malej ący. Tego typu stan staje si ę powoli stał ą cech ą populacji, wi ąŜ e si ę bowiem z d ąŜ eniem do osi ągni ęcia okre ślonego standardu Ŝycia, a tak Ŝe sytuacj ą ekonomiczn ą społecze ństwa. Podobne tendencje zauwa Ŝalne s ą na terenie całej Europy. Nale Ŝy przypuszcza ć, i Ŝ wska źnik przyrostu nie ulegnie znacz ącej poprawie, nawet w zwi ązku z napływem na teren gminy ludno ści zwi ązanej z obsług ą rozwijaj ącej si ę działalno ści gospodarczej. Wi ąŜ e si ę to bowiem mi ędzy innymi z okre ślonym modelem Ŝycia, preferowanym przez t ą grup ę populacji. W ostatnim dziesi ęcioleciu zarysowała si ę tendencja do sukcesywnego starzenia si ę społecze ństwa. Demografowie za populacj ę regresywn ą uznali tak ą, w której udział ludno ści w wieku do lat 15 wynosi mniej ni Ŝ 25%, a ludno ści w wieku powy Ŝej 60 lat - przewy Ŝsza 10 % ogółu społecze ństwa. Z tak ą, w przybli Ŝeniu, sytuacj ą mamy do czynienia na terenie gminy śary, jak i całej Polski. Wyra źny wzrost dodatniego salda migracji wi ąŜ e si ę ze stosunkowo małym nasileniem odpływu ludno ści z tego terenu w porównaniu z jej napływem. Sytuacja tego typu ma miejsce przy tzw. „regionach preferowanych”, które zostaj ą wybierane przez ludno ść , jako miejsca docelowe migracji.
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 47
Obserwowana na terenie gminy śary stopa bezrobocia, stwarza powa Ŝny problem społeczny. Jest to zjawisko niebezpieczne głównie ze wzgl ędu na brak zatrudnienia w śród ludzi młodych. Z drugiej strony tworzy rezerw ę siły roboczej dla rozwoju nowych aktywno ści gospodarczych. Spadaj ący odsetek pracuj ących w gospodarce nieuspołecznionej nie rodzi zagro Ŝenia dla lokalnego rynku. Du Ŝe mo Ŝliwo ści daje wzrost liczby przedsi ębiorstw prywatnych. Proponowane działania, zmierzaj ące do poprawy i umacniania sytuacji demograficznej gminy wi ąŜą si ę z : 1) podj ęciem przedsi ęwzięć , których skutkiem byłoby przyci ągni ęcie na ten teren inwestorów gotowych rozwija ć swoje przedsi ęwzi ęcia wła śnie tutaj; Wi ąŜ e si ę to mi ędzy innymi z przygotowaniem odpowiedniej ilo ści i jako ści ofert adresowanych do inwestorów o okre ślonym charakterze; 2) przyci ągni ęciem, na teren gminy, inwestorów których działalno ści wi ązałyby si ę z zatrudnieniem kobiet; 3) przyci ągni ęciem na teren gminy inwestorów zainteresowanych rozwojem du Ŝych gospodarstw rolnych, nastawionych na specyfikacj ę produkcji; 4) przygotowaniem bazy terenowej dla rozwoju mieszkalnictwa o ró Ŝnym charakterze, dla ró Ŝnego rodzaju klientów (nowe inwestycje gospodarcze na terenie gminy poci ągn ą za sob ą wzrost ruchów migracyjnych); Gmina powinna by ć przygotowana na zaistnienie tego rodzaju problemu; 5) rozwini ęciem gał ęzi turystyki, które wi ązałyby si ę z wykorzystaniem walorów naturalnych, jakimi dysponuje gmina; Do działa ń tego typu zaliczy ć nale Ŝy rozwój bazy i zaplecza obsługi turystycznej. Gmina śary zajmuje obszar 294 km2, z czego około 138 km2 stanowi ą lasy (48 %) , u Ŝytki rolne około 128 km2 (43 % powierzchni gminy); 6) rozwojem poszczególnych miejscowo ści, le Ŝą cych w bliskiej odległo ści od śar, jako bazy dla obsługi turystycznej; Nast ępstwem tego stałoby si ę tworzenie nowych miejsc pracy w handlu, gastronomii, obsłudze hotelowej, rekreacji, turystyce itp.; 7) rozwojem działalno ści o środków o charakterze agrotury- stycznym na terenie gminy; 8) stworzeniem na tym terenie sie ć szlaków konnych i rowerowych poł ączonych ze sob ą wzajemnie, dla pełniejszego wykorzystania warunków gminy przy rozwoju ruchu turystycznego; 9) poł ączeniem działa ń w zakresie obsługi ruchu turystycznego na terenie gminy, z działaniami o tym charakterze prowadzonymi na terenach gmin s ąsiednich, co dałoby mo Ŝliwo ść zaistnienia pełniejszego i bardziej rozwini ętego o środka;
Mieszkalnictwo Zakładany wzrost zapotrzebowania na tereny dla rozwoju mieszkalnictwa nale Ŝy wi ąza ć z rozwojem gospodarczym gminy. Powstrzymanie ruchów migracyjnych ludno ści z tego obszaru odgrywa ć będzie równie Ŝ wa Ŝną rol ę. Dlatego mi ędzy innymi tworzenie nowych miejsc pracy i o środków o światowych, spełniaj ących oczekiwania społecze ństwa, wpłynie na zahamowanie wzrostu wska źnika migracji . Oszacowanie ilo ści mieszka ń potrzebnych dla zaspokojenia dotychczasowego deficytu, jak równie Ŝ spełnienie potrzeb przyszłych inwestorów mieszkalnictwa, zwi ązane s ą z okre śleniem: liczby oczekuj ących na mieszkania, liczby nowo zawieranych mał Ŝeństw,
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 48
liczby mieszka ńców tego terenu, średniej liczebno ści gospodarstwa domowego oraz średniej intensywno ści zabudowy mieszkaniowej na poszczególnych obszarach istniej ących, jak i przeznaczonych do rozwoju. Nale Ŝy zwi ększa ć ilo ść usług w zakresie infrastruktury technicznej terenów mieszkaniowych istniej ących, jak i nowo powstaj ących, gdy Ŝ mo Ŝe okaza ć si ę , Ŝe b ędzie to now ą form ą reklamy dla gminy śary. Do niezb ędnych prac z tej dziedziny zaliczy ć nale Ŝy: - rozwój gospodarki wodno – kanalizacyjnej, - telefonizacja, - poprawa jako ści dróg, - rozwój sieci wodoci ągowej;
Usługi socjalne Ukształtowanie pozycji gminy śary, stwarza przesłanki dla rozwoju instytucji o niekomercyjnym charakterze, a w szczególno ści: - specjalistycznego poradnictwa medycznego, - szkolnictwa, daj ącego mo Ŝliwo ść ludno ści podwy Ŝszenia wykształcenia, - kultury. Poło Ŝenie gminy w pobli Ŝu wy Ŝszego w hierarchii o środka regionalnego – śar – nie jest czynnikiem hamuj ącym jej rozwój. Stwarza warunki dogodne dla powstawania je Ŝeli nie konkurencyjnego, to komplementarnego rynku tego typu usług. Mo Ŝna równie Ŝ stwarza ć mo Ŝliwo ści rozwoju instytucji o charakterze specyficznym i specjalistycznym. Wyj ściem z tego typu sytuacji jest te Ŝ rozwój działa ń kooperacyjnych w zakresie kultury i szkolnictwa z innymi o środkami, mi ędzy innymi śarami. Wyposa Ŝenia terenu gminy śary w obiekty o charakterze kulturalnym uzna ć nale Ŝy za zadowalaj ące. Zakładany wzrost zaludnienia wi ąza ć si ę b ędzie z poszerzeniem sieci usług niekomercyjnych, w tym placówek szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego oraz obiektów ochrony zdrowia. W ramach rozwoju gminy w zakresie usług socjalnych nale Ŝy d ąŜ yć do: 1) wyposa Ŝenie szkół podstawowych w pracownie komputerowe, 2) rozwoju i budowy nowych obiektów zwi ązanych z rozwojem kultury fizycznej – sale gimnastyczne, boiska sportowe, 3) utrzymania dotychczasowej bazy kulturowej i rozbudowy jej w dalszej przyszło ści oraz podwy Ŝszenia standardu świadczonych usług, 4) rozwoju w o środkach kultury produkcji ( usług ) o charakterze niekomercyjnym; Ewentualne dopuszczenie działalno ści komercyjnych b ędzie miało na celu uzupełnienie zasobów finansowych o środków, wspomagaj ące środki bud Ŝetowe dla utrzymania bazy materialnej oraz poszerzenia działalno ści o tym charakterze, 5) rozwoju prywatnych inwestycji kulturowych, 6) współpracy z o środkiem Ŝarskim w zakresie utrzymania i rozwoju wspólnych inwestycji kulturalnych „wy Ŝszego rz ędu„ np. teatr oraz organizowania imprez kulturalnych, 7) sytuacji, w której dalszy rozwój niekomercyjnych usług o „ charakterze sieciowym ” powi ązany b ędzie ści śle z rozwojem terenów mieszkaniowych takich jak: szkoły podstawowe, gimnazja, ośrodki zdrowia i biblioteki ( filie), 8) wzmocnienia, wzbogacenia i uatrakcyjnienia istniej ących terenów i
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 49
obiektów zwi ązanych z lokalnym sportem i rekreacj ą, 9) prowadzenia polityki zagospodarowania rekreacyjnego lasów, terenów letniskowych i rekreacyjnych z uwzgl ędnieniem rozwoju ruchu turystycznego nie zagra Ŝaj ącego wra Ŝliwo ści siedlisk tego obszaru.
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
Zasady Gmina śary w bardzo dynamiczny sposób realizuje swoje zamierzenia inwestycyjne, szczególnie dotyczy to systemów zaopatrzenia w wod ę. ogólne W chwili obecnej w rozbudowie s ą sieci wodoci ągowe, w przyszło ści, po uzyskaniu odpowiednich środków, planowane jest uporz ądkowanie gospodarki ściekami, poprzez budow ę systemów kanalizacyjnych oraz oczyszczalni ścieków. Mo Ŝliwo ści realizacji takich zamierze ń inwestycyjnych w du Ŝej mierze zale Ŝy od kondycji finansowej gminy. Konieczno ść zgłoszenia wszelkich planowanych obiektów o wysoko ści równej i wi ększej od 50 m n.p.t. przed wydaniem pozwolenia na budow ą do Szefostwa Słu Ŝby Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych RP.
Zaopatrzenie Obecny stan zaopatrzenia w wod ę gminy w du Ŝym stopniu zaspakaja w wod ę potrzeby ich mieszka ńców. Z wody z wodoci ągów korzysta 80% ogółu ludno ści. Celowe jest, aby system zaopatrzenia w wod ę uległ dalszemu usprawnieniu oraz rozbudowie w celu lepszego wykorzystania wydajno ści istniej ących uj ęć wody, eliminacji niedoboru wody w sytuacjach awaryjnych, obj ęciem swym zasi ęgiem terenów nie posiadaj ących wodoci ągów oraz terenów przeznaczonych pod przyszł ą zabudow ę. Proponuje si ę nast ępuj ące systemy zaopatrzenia w wod ę :
Wodoci ągi grupowe : Olbrachtów – Mirostowice Górne – Sieniawa Kolonia z uj ęciem wody w Olbrachtowie. Proponuje si ę przył ączenie do tego układu : - wsi Drozdów – ruroci ągiem przesyłowym ze wsi Mirostowice Górne. Zakłada si ę rozbudow ę istniej ącej sieci na tereny przyszłego zainwestowania oraz budow ę sieci rozdzielczej we wsi podł ączonej do tego wodoci ągu. W perspektywie zapotrzebowanie wody dla tego systemu wyniesie 26 m³/h. Wysoko ść zatwierdzonych zasobów wynosi 60 m³/h. Wielko ść zatwierdzonych zasobów wodnych jest wystarczaj ąca na pokrycie potrzeb komunalno – bytowych, rolniczych oraz przeciwpo Ŝarowych. Mirostowice Dolne - Stawnik z uj ęciem wody w Mirostowicach Dolnych. Wodoci ąg ten pozostawia si ę bez zmian. Proponuje si ę jedynie rozbudow ę sieci na tereny przyszłego zainwestowania. W perspektywie, zapotrzebowanie wody wyniesie 28 m³/h. Wielko ść zasobów uj ęcia wynosi 36.2 m³/h. Wielko ść zatwierdzonych zasobów wodnych jest wystarczaj ąca na pokrycie potrzeb komunalno - bytowych, rolniczych oraz przeciwpo Ŝarowych. Biedrzychowice Dolne – Bieniów z uj ęciem w Bieniowie. Woda z tego uj ęcia, ze wzgl ędu na dobr ą jako ść wody nie podlega procesowi uzdatniania, nale Ŝy jednak prowadzi ć systematyczny monitoring wód podziemnych. Proponuje si ę przył ączenie do tego wodoci ągu: - wsi Włostów i D ąbrowiec – ruroci ągiem przesyłowym ze wsi Bieniów.
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 50
Zakłada si ę rozbudow ę istniej ącej sieci na tereny przyszłego zainwestowania oraz budow ę sieci rozdzielczej we wsiach podł ą- czonych do wodoci ągu. W perspektywie zapotrzebowanie wody dla tego systemu wyniesie 27.5 m³/h. Zasoby uj ęcia wynosz ą 40 m³/h. Wielko ść zatwierdzonych zasobów wodnych jest wystarczaj ąca na pokrycie potrzeb komunalno - bytowych, rolniczych oraz przeciwpo Ŝarowych. Złotnik – Lubomy śl – Kadłubia z uj ęciem wody w Złotniku. Woda z tego uj ęcia ze wzgl ędu na dobr ą jako ść wody nie podlega procesowi uzdatniania, nale Ŝy jednak prowadzi ć systematyczny monitoring wód podziemnych. Uj ęcie to nie posiada zatwierdzonych zasobów wód podziemnych. Nale Ŝy w mo Ŝliwie szybkim czasie wyst ąpi ć do Wydziału Ochrony Środowiska Urz ędu Wojewódzkiego o zatwierdzenie tych zasobów. Istniej ący wodoci ąg pozostawia si ę bez zmian, jedynie zakłada si ę rozbudow ę istniej ącej sieci na tereny przyszłego zainwestowania. W perspektywie zapotrzebowanie wody dla tego systemu wyniesie 32 m³/h. Zało Ŝone zasoby uj ęcia wody wynosz ą 70 m³/h. Wielko ść zało Ŝonych zasobów wodnych jest wystarczaj ąca na pokrycie potrzeb komunalno - bytowych, rolniczych oraz przeciw-po Ŝarowych. Olszyniec – Marszów z uj ęciem wody w Olszy ńcu. Istniej ący wodoci ąg pozostawia si ę bez zmian, jedynie zakłada si ę rozbudow ę istniej ącej sieci na tereny przyszłego zainwestowania. W perspektywie zapotrzebowanie wody dla tego systemu wyniesie 16 m³/h. Wielko ść zatwierdzonych zasobów uj ęcia wynosi 34 m³/h. Wielko ść zało Ŝonych zasobów wodnych jest wystarczaj ąca na pokrycie potrzeb komunalno - bytowych, rolniczych oraz przeciw-po Ŝarowych. Dro Ŝków – Grabik z uj ęciem wody w DroŜkowie. Proponuje si ę przył ączenie do tego wodoci ągu: - wsi Lubanice i Surowa – ruroci ągiem przesyłowym ze wsi Dro Ŝków, - wsi Łukawy –ruroci ągiem przesyłowym ze wsi Lubanice. Zakłada si ę rozbudow ę istniej ącej sieci na tereny przyszłego zainwestowania oraz budow ę sieci rozdzielczej we wsiach podł ączonych do wodoci ągu. W perspektywie zapotrzebowanie wody dla tego systemu wyniesie 42 m³/h. Zało Ŝone zasoby uj ęcia wynosz ą 36 m³/h. Nale Ŝy wyst ąpi ć do Wydziału Ochrony Środowiska Urz ędu Wojewódzkiego o zwi ększenie tych zasobów. Zakłada si ę wykonanie dodatkowego otworu studziennego oraz rozbudow ę stacji wodoci ągowej do odpowiedniej wielko ści. Bogumiłów – Janików. Proponuje si ę budow ę wodoci ągu z istniej ącym uj ęciem zakładowym o oszacowanych zasobach 94 m³/h w Bogumiłowie. Zakłada si ę rozbudow ę sieci rozdzielczej na terenie obu tych wsi oraz budow ę ruroci ągu przesyłowego do Janikowa. Proponuje si ę wykorzysta ć istniej ące uj ęcie po usprawnieniu jego stanu technicznego i zatwierdzeniu zasobów eksploatacyjnych. Zakłada si ę równie Ŝ wykonanie analiz ujmowanej wody i w razie takiej potrzeby budow ę Stacji Uzdatniania Wody. Nale Ŝy równie Ŝ wykona ć opracowanie w celu okre ślenia wymiarów stref ochrony dla uj ęcia wód podziemnych. W perspektywie zapotrzebowanie wody na cele komunalne – bytowe, rolnicze wyniesie 4.4 m³/h. Zapotrzebowanie na cele przeciwpo Ŝarowe wynosi 36 m³/h. Miłowice – Ro ścice Proponuje si ę budow ę wodoci ągu z istniej ącym uj ęciem zakładowym o oszacowanych zasobach 31 m³/h w Miłowicach. Zakłada si ę rozbudow ę sieci rozdzielczej na terenie obu tych wsi oraz
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 51
budow ę ruroci ągu przesyłowego do Ro ścic. Proponuje si ę wykorzysta ć istniej ące uj ęcie po usprawnieniu jego stanu technicznego i zatwierdzeniu zasobów eksploatacyjnych. Zakłada si ę równie Ŝ wykonanie analiz ujmowanej wody i w razie takiej potrzeby, budow ę Stacji Uzdatnienia Wody. Nale Ŝy równie Ŝ wykona ć opracowanie w celu okre ślenia wymiarów stref ochrony dla uj ęcia wód podziemnych. W perspektywie zapotrzebowanie wody dla tego sytemu wyniesie 6.2 m³/h. Zapotrzebowanie na cele przeciwpo Ŝarowe wynosi 36 m³/h. Wodoci ągi indywidualne : Łaz z uj ęciem wody w tej samej wsi. Istniej ący wodoci ąg pozostawia si ę bez zmian, jedynie zakłada si ę rozbudow ę istniej ącej sieci na tereny przyszłego zainwestowania. W perspektywie zapotrzebowanie wody dla tego systemu wyniesie 9 m³/h. Zało Ŝone zasoby uj ęcia wynosz ą 34 m³/h. Wielko ść zało Ŝonych zasobów wodnych jest wystarczaj ąca na pokrycie potrzeb komunalno - bytowych, rolniczych oraz przeciw- po Ŝarowych. Sieniawa śarska z uj ęciem wody w tej samej wsi. Istniej ący wodoci ąg pozostawia si ę bez zmian, jedynie zakłada si ę rozbudow ę istniej ącej sieci na tereny przyszłego zainwestowania. W perspektywie zapotrzebowanie wody dla wsi wyniesie 22 m³/h. Wielko ść zatwierdzonych zasobów uj ęcia wynosi 18 m pokrycie potrzeb komunalno - bytowych, rolniczych oraz przeciw-po Ŝarowych. Nale Ŝy wyst ąpi ć do Wydziału Ochrony Środowiska Urz ędu Wojewódzkiego o zwi ększenie tych zasobów. Zakłada si ę wykonanie dodatkowego otworu studziennego oraz rozbudow ę stacji wodoci ągowej do odpowiedniej wydajno ści . Dla poprawy pracy wodoci ągu oraz zapewnienia dostawy wody w sytuacji awaryjnych, proponuje si ę ponadto spi ęcie : - wsi Mirostowice Dolne z Górnymi, - wsi Sieniawa śarska z Koloni ą, - wsi Łaz z Mirostowicami Dolnymi, - wsi Kadłubia z sieci ą obsługuj ącą miasto śary, - wsi Marszów z sieci ą obsługuj ącą miasto śary, - wsi Grabik z sieci ą obsługuj ącą miasto śary. We wsi Rusocice pozostawia si ę stan istniej ący tj. zaopatrywanie wody z własnych studni lokalnych. Dla warunków specjalnych, w przypadku unieruchomienia wodo-ci ągów lub ska Ŝenia wód uj ęć , przewiduje si ę zaopatrywanie w wod ę z istniej ących studni zlokalizowanych na terenie gminy. Proponuje si ę równie Ŝ, we wszystkich uj ęciach wiejskich wykonywa ć monitoring wód poziemnych tzn.: - prowadzi ć stały rejestr poboru wody. - wykonywa ć pomiary statycznego i dynamicznego zwierciadła wody, - bada ć skład fizyko – chemiczny surowej. Zagro Ŝeniem dla przyj ętego systemu mo Ŝe by ć pogarszaj ący si ę stan techniczny sieci magistralnych i urz ądze ń, zró Ŝnicowany skład fizyko – chemiczny wody w ró Ŝnych uj ęciach wł ączonych do wspólnej sieci, niedostateczna ochrona uj ęć wodnych oraz stan prawnowłasno ściowych przedsi ębiorstw zarz ądzaj ących sieciami i uj ęciami. W niniejszym opracowaniu trasy ruroci ągów oraz sieci pokazane s ą w sposób ideowy, dokładne trasy nale Ŝy ustali ć na etapie projektów koncepcyjnych i budowlanych.
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 52
Gospodarka Najwa Ŝniejsze kierunki działa ń w zakresie gospodarki ściekami to ściekami stworzenie systemu, który uporz ądkuje obecny stan i zminimalizuje niekorzystne oddziaływanie na środowisko, szczególnie w strefie rzek Lubsza, Złotnica, Czerna. Uznaje si ę za celowe budow ę sieci kanalizacji sanitarnej oraz oczyszczalni ścieków obsługuj ących zespoły jednostek osadniczych. Preferuje si ę sieci w systemach półrozdzielczych i rozdzielczych., zrzut oczyszczonych ścieków do istniej ących rzek i strumieni. Proponuje si ę: - budow ę systemu odprowadzenia ścieków ze wsi: Bieniów, Biedrzychowice Dolne układem grawitacyjno – tłocznym do jednej centralnej oczyszczalni zakładanej we wsi Biedrzychowice Dolne. Proponuje si ę dowóz ścieków ze wsi: D ąbrowiec i Włostów. Zakłada si ę lokalizacj ę oczyszczalni na terenach Lasów Pa ństwowych. Docelowa przepustowo ść oczyszczalni wyniesie Q = 260 m³/d. Bezpo średnim odbiornikiem ścieków oczyszczonych b ędzie ciek wpadaj ący do rzeki Wieprzyk i dalej do rzeki Lubsza. - budow ę systemu odprowadzenie ścieków ze wsi: Złotnik, Lubomy śl, Olszyniec układem grawitacyjno – tłocznym do jednej centralnej oczyszczalni zakładanej we wsi Złotnik. Zakłada si ę lokalizacj ę oczyszczalni na terenach prywatnych. Docelowa przepustowo ść oczyszczalni wyniesie Q = 300 m³/d. Bezpo średnim odbiornikiem ścieków oczyszczonych b ędzie rzeka Złotnica wpadaj ąca do rzeki Bóbr. - budow ę systemu odprowadzenia ścieków ze wsi: Dro Ŝków , Surowa, Lubanice układem grawitacyjno – tłocznym do jednej centralnej oczyszczalni zakładanej we wsi Dro Ŝków. Proponuje si ę dowóz ścieków ze wsi Łukawy. Zakłada si ę lokalizacj ę oczyszczalni na terenach Lasów Pa ństwowych. Docelowa przepustowo ść oczyszczalni wyniesie Q = 250 m³/d. Bezpo średnim odbiornikiem ścieków oczyszczonych b ędzie rzeka Uklejna wpadaj ąca do rzeki Lubsza. - budow ę systemu odprowadzenie ścieków ze wsi: Sieniawa śarska, Sieniawa Kolonia układem grawitacyjno - tłocznym do oczyszczalni zakładanej we wsi Sieniawa. Zakłada si ę lokalizacj ę oczyszczalni na terenach prywatnych. Docelowa przepustowo ść oczyszczalni wyniesie Q = 200 m³/d. Bezpo średnim odbiornikiem ścieków oczyszczonych będzie rzeka Sienica wpadaj ąca do rzeki Lubsza. - budow ę systemu odprowadzenia ścieków ze wsi: Olbrachtów układem grawitacyjno – tłocznym do jednej centralnej oczyszczalni zakładanej na terenie wsi. Proponuje si ę dowóz ścieków ze wsi Ro ścice, Miłowice. Zakłada si ę lokalizacj ę oczyszczalni na terenach prywatnych. Docelowa przepustowo ść oczyszczalni wyniesie Q = 250 m³/d. Bezpo średnim odbiornikiem ścieków oczyszczonych b ędzie ciek wpadaj ący do rzeki Lubsza. - budow ę systemu odprowadzenia ścieków ze wsi: Drozdów, Mirostowice Górne, Mirostowice Dolne, Łaz, Stawnik układem grawitacyjno – tłocznym do jednej centralnej oczyszczalni zakładanej we wsi Mirostowice Dolne. Proponuje si ę dowóz ścieków ze wsi Rusocice, Bogumiłów, Janików. Zakłada si ę lokalizacj ę oczyszczalni na terenach Lasów Pa ństwowych. Docelowa przepustowo ść oczyszczalni wyniesie Q = 450 m³/d. Bezpo średnim odbiornikiem ścieków oczyszczonych b ędzie rzeka Łubianka ( Lubatka ) wpadaj ąca do rzeki Czerna. - budow ę systemu odprowadzenia ścieków ze wsi : Siodło układem grawitacyjno – tłocznym do mechaniczno – biologicznej oczyszczalni
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 53
zlokalizowanej w Kunicach śarskich. Oczyszczalnia ta pracuje z 30% obci ąŜ eniem, wi ęc byłaby w stanie przej ąć ścieki w ilo ści Q = 50 m³/d. - budow ę systemu odprowadzenia ścieków ze wsi : Kadłubia, Grabik, Marszów układem grawitacyjno – tłocznym do mechaniczno – biologicznej oczyszczalni zlokalizowanej w śarach przy ul. śurawiej. Oczyszczalnia ta nie wykorzystuje swej przepustowo ści , byłaby w stanie przyj ąć ścieki z tych wsi w ilo ści 300 m³/d. Warto ści z bilansu ścieków, na podstawie których zakładano przepustowo ść oczyszczalni ma charakter szacunkowy i dla potrzeb projektów koncepcyjnych i budowlanych nale Ŝy je u ści śli ć oraz uaktualni ć. W pozostałych miejscowo ściach, z racji znikomej ilo ści ścieków, pozostawia si ę stan istniej ący bez zmian tj. indywidualne szczelne zbiorniki bezodpływowe i ich okresowe wywo Ŝenie do najbli Ŝszych oczyszczalni. Realizacja tych zamierze ń inwestycyjnych powinna by ć poprzedzona programem rozwoju gospodarki ściekowej, który b ędzie zawierał rozwi ązania techniczne poparte analiz ą kosztow ą. Preferuje si ę budow ę sieci i urz ądze ń kanalizacyjnych w pierwszej kolejno ści w zlewni rzek Lubsza, Złotnica, Czerna. Przy wyborze technologii oczyszczalni nale Ŝy d ąŜyć do ograniczenia stref uci ąŜ liwych zwi ązanych z emisj ą odorów, zanieczyszczeniami mikro biotycznymi, chemicznymi oraz hałasu z uwagi na otaczaj ące zainwestowanie. Proponowany system gospodarki ściekami na terenach przylegaj ących do miasta śary ma powi ązania z sieciami miejskimi. W niniejszym opracowaniu trasy kanałów sanitarnych oraz sieci pokazane s ą w sposób ideowy, dokładnie trasy nale Ŝy ustali ć na etapie projektów koncepcyjnych i budowlanych
Gospodarka Gospodarka odpadami na terenie gminy prowadzona jest w sposób odpadami konwencjonalny tj. składowanie odpadów na komunalnych wysypiskach wiejskich. Stan ten ulegnie generalnej zmianie. Zakłada si ę eksploatacje istniej ących składowisk w: Sieniawie śarskiej, Włostowie, Złotniku, Grabiku, Olbrachtowie do roku 2005 r., kolejnym etapem będzie ich rekultywacja le śna. Planowane jest urz ądzenie jednego du Ŝego składowiska odpadów na terenie gminy, w okolicy wsi Marszów. Teren pod przyszłe wysypisko wykupiły miasta śary i śaga ń. W niniejszym studium nie przewiduje si ę innych nowych terenów pod budow ę składowisk odpadów komunalnych
Zaopatrzenie Szans ą rozwoju gazyfikacji gminy jest przebieg przez teren gminy w gaz magistrali gazowej wysokiego ci śnienia z śagania do Lubska z odgał ęzieniem do: Wymiarek, Kunic śarskich, Mirostowic Dolnych oraz śar. Mirostowickie Zakłady Ceramiczne posiadaj ą wybudowan ą stacj ę redukcyjn ą I stopnia ale nie posiadaj ą przydziału gazu. Zgodnie ze „ Studium programowe mo Ŝliwo ści rozwoju gazyfikacji woj. Zielonogórskiego” do gazyfikacji przewidziano nast ępuj ące miejscowo ś- ci: Mirostowice Dolne i Górne, Olszyniec, Złotnik, Bieniów, Lubanice, Dro Ŝków, Sieniawa śarska, Olbrachtów, Grabik, Biedrzychowice Dolne. W niniejszym opracowaniu zakłada si ę równie Ŝ doprowadzenie gazu do wsi Łaz, Kadłubia i Surowa. Nale Ŝy te Ŝ wspomnie ć, Ŝe Biuro Studiów i projektów Gazownictwa „Gazoprojekt” opracowało „ Koncepcj ę programow ą miasta Ł ęknicy „ . W ramach tego opracowania przewiduje si ę budow ę gazoci ągu
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 54
wysokiego ci śnienia DN200 od Lubomy śla do Ł ęknicy i budow ę stacji pomiarowej I stopnia w rejonie Sieniawy śarskiej oraz doprowadzenie gazu średniego ci śnienia do ul. Serbskiej w śarach, aby spi ąć z istniej ącą sieci ą. Przewiduje si ę : - doprowadzenie gazu do wsi: Surowa, Lubanice, Dro Ŝków gazoci ągiem średniego ci śnienia z projektowanej stacji redukcyjnej I stopnia w Surowej - doprowadzenie gazu do wsi: Lubomy śl, Złotnik, Bieniów, Biedrzychowice Dolne gazoci ągiem średniego ci śnienia z projektowanej stacji redukcyjnej I stopnia w Lubomy ślu, lub alternatywnie doprowadzenie gazu do wsi Bieniów, Biedrzychowice Dolne gazoci ągiem średniego ci śnienia z projektowanej stacji redukcyjnej I stopnia w Surowej, - doprowadzenie gazu do wsi: Olszyniec, Marszów gazoci ągiem średniego ci śnienia z projektowanej stacji redukcyjnej I stopnia w w Olszy ńcu, - doprowadzenie gazu do wsi: Mirostowice Dolne, Mirostowice Górne, Stawnik, Łaz gazoci ągiem średniego ci śnienia ze stacji redukcyjnej I stopnia w Mirostowicach Dolnych, - doprowadzenie gazu do wsi: Kadłubia z układu gazowniczego miasta śary, - doprowadzenie gazu do wsi: Grabik , Sieniawa śarska, Olbrachtów gazoci ągiem średniego ci śnienia z projektowanej stacji redukcyjnej I stopnia w okolicach Sieniawy śarskiej. W przepustowo ści sieci rozdzielczej średniego ci śnienia nale Ŝy przewidzie ć równie Ŝ gaz do podmiany paliw w kotłowniach. Sposób redukcji do kotłowni powinien by ć przewidziany na etapach projektowych. Pozostałe miejscowo ści na terenie gminy b ędą zaopatrywane w gaz bezprzewodowy. Na zlecenie Polskiego Górnictwa Naftowego Gazownictwa S.A. Oddział Główny w Warszawie, BsiPG „Gazoprojekt” S.A. we Wrocławiu opracowuje studium programowo – przestrzenne gazociągu wysokiego ci śnienia DN 200 Jeleniów – rejon śary – śaga ń. W ramach tego opracowania przewiduje si ę budow ę na terenie gminy śary gazoci ągu wysokiego ci śnienia DN200 granicy południowej gminy do śar oraz spi ęcie nowo projektowanego gazoci ągu z istniej ącym gazoci ągiem wysokiego ci śnienia w Mirostowicach dolnych. Podstawowe parametry gazoci ągu: - średnica - DN200 - max. ci śn. robocze - 8.4Mpa - rodzaj gazu - gaz ziemny GZ-50 - pas monta Ŝowy ▪ na terenach rolnych - 20.0 m ▪ na terenach le śnych - 10.5 m - pas eksploatacyjny gazoci ągu - 6.0 m – teren przeznaczony do stałego wylesienia i wykupu przez inwestora gazoci ągu. Istnieje konieczno ść ustanowienia stref uci ąŜ liwo ści stacji redukcyjnych i przewodów magistralnych wraz z ograniczeniami w sposobie ich obudowania i u Ŝytkowania gruntów.
Zaopatrzenie Na terenie gminy nie przewiduje si ę budowy centralnego systemu w ciepło grzewczego. Obiekty wi ększych zakładów przemysłowych oraz
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 55
przyległe do nich obiekty ogrzewane b ędą z kotłowni lokalnych. Pozostali mieszka ńcy ogrzewani b ędą z indywidualnych źródeł ciepła o zasi ęgu ograniczonym do poszczególnych budynków. Wzrastaj ące wymogi ochrony środowiska wymusza na u Ŝytkownikach rezygnacje z węgla jako głównego źródła ciepła i wybór bardziej proekologicznego paliwa. Zakłada si ę modernizacj ę istniej ących kotłowni oraz przej ście na paliwo ekologicznie czyste. Pozwoli to w miar ę krótkim czasie na osi ągni ęcie znacznych rezultatów w zakresie ochrony środowiska. W przyszło ści po zgazyfikowaniu gminy zakłada si ę zast ąpienie we wszystkich kotłowniach, kotłów w ęglowych kotłami opalanymi gazem ziemnym. Dla odbiorców indywidualnych zakłada si ę instalowanie pieców dwu funkcyjnych na cele grzewcze oraz do przygotowania ciepłej wody u Ŝytkowej.
Zaopatrzenie Planowany rozwój urbanistyczny gminy w zakresie terenów w energie przewidzianych dla rozbudowy przemysłu, usług oraz mieszkalnictwa elektryczna skupia si ę w rejonie nast ępuj ących miejscowo ści: 1. Grabik, Kadłubia, śary – silny rozwój przemysłu, usług i mieszkalnictwa. 2. Olbrachtów, Drozdów, Rusocice – rozwój infrastruktury zwi ązanej z transportem w kierunku m. Przewóz. 3. Bieniów - rozwój infrastruktury zwi ązanej z transportem kolejowym wraz z wzrastaj ącym znaczeniem w ęzła kolejowego. 4. Marszów – rozwój mieszkalnictwa oraz lokalizacja centralnego wysypiska śmieci dla m. śary, śaga ń Ad 1. Planowany rozwój urbanistyczny tej cz ęś ci gminy w zakresie terenów przewidzianych do rozbudowy przemysłu, usług oraz mieszkalnictwa zbiega si ę z planami rozwoju m. śary w kierunku północno – wschodnim. W zwi ązku z tym, Ŝe istnieje GPZ śary – z którego zasilana jest w energi ę elektryczn ą ta cz ęść gminy - nie ma ju Ŝ mo Ŝliwo ści rozbudowy przewiduje si ę wybudowanie nowej stacji GPZ 110/20 kV w rejonie północno – wschodnim m. śary lecz ju Ŝ na gruntach gminy przy drodze śary Bieniów. Stacja ta wpi ęta ma by ć w linii 110 kV relacji GPZ śary – GPZ Budziechów. Wyprowadzenie mocy do poszczególnych stacji transformatorowych 20/0,4kV zlokalizowanych w tej cz ęś ci gminy, planuje si ę liniami kablowymi SN-20 kV w układzie pier ścieniowym. Na tym terenie nale Ŝy stosowa ć kompaktowe stacje transformatorowe w obudowie betonowej z rozdzielnicami SN w izolacji gazowej o mocach do 630 kVA. Stosowanie w/w stacji wymaga niewielkiego terenu pod jej lokalizacj ę ~ 25 –30 m². Celowe jest pobudowanie farm wiatrowych w rejonie wsi Lubanice, Dro Ŝków, Grabik, Surowa w celu pozyskania energii elektrycznej. Obowiązuje strefa ochrony zwi ązana z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i u Ŝytkowaniu terenu. Ad. 2 Na terenach w otoczeniu planowanego w ęzła autostrady A-12 powstan ą obiekty takie jak: hotele, gastronomia, stacje napraw i obsługi samochodów. Zasilanie w energie elektryczn ą odbywa ć si ę b ędzie z istniej ącej napowietrznej sieci SN. Ad. 3 W miejscowo ści Bieniów w istniej ącym w ęź le kolejowym przewiduje si ę modernizacj ę – elektryfikacj ę tego w ęzła, co stworzy dogodne warunki
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 56
do rozwoju usług transportowych zwi ązanych z przeładunkiem towarów z transportu kolejowego na kołowy. Zapotrzebowanie mocy pokryte będzie z istniej ących sieci SN. Elektryfikacja kolei wymaga wykonania odr ębnych wyprowadzonych z GPZ – napowietrznych linii energetycznych SN zasilaj ących stacje trakcyjne na szlaku kolejowym. Ad 4 Zapotrzebowanie mocy zwi ązane z rozwojem budownictwa mieszkaniowego w m. Marszów, pokryte zostanie z istniej ącego układu sieci SN. Wymaga ć to b ędzie wykonania linii dosyłowych z istniej ących ci ągów linii napowietrznych SN oraz budowy słupowych stacji transformatorowych SN/nn. Planowane centralnie wysypisko śmieci zasilane b ędzie z istniej ącej sieci SN, W przypadku mocy zapotrzebowanej powy Ŝej 1,0 MVA – wymagane b ędzie wykonanie oddzielnej linii napowietrznej zasilaj ącej obiekty zwi ązane z techniczn ą obsług ą tego Ŝ wysypiska. Nowa linia wykonana b ędzie z nowego GPZ omówionego w pkt. 1
Telekomunikacja Obecny stan obsługi sieci ą komunikacyjn ą nie zaspakaja oczekiwanych potrzeb. Popraw ę tej sytuacji b ędzie mo Ŝna uzyska ć po realizacji programu obiektów telekomunikacyjnych typu „ONU” w nast ępuj ących miejscowo ściach : - śary Kunice – 150 numerów, rejon obsługi: Mirostowice Dolne Siodło, Łaz, - Bieniów – 185 numerów, rejon obsługi: Bieniów, Biedrzychowice, - Dro Ŝków – 100 numerów, - Grabik – 105 numerów, - Lubanice – 130 numerów, rejon obsługi: Lubanice, Łukawy, Surowa, - Lubomy śl – 70 numerów, - Marszów – 65 numerów, - Mirostowice Dolne – 70 numerów, rejon obsługi Mirostowice Dolne , Stawnik, - Mirostowice Górne – 110 numerów, rejon obsługi Mirostowice Górne, Drozdów, - Olbrachtów – 125 numerów, rejon obsługi: Olbrachtów, Miłowice, - Olszyniec – 70 numerów, - Sieniawa śarska – 200 numerów, - Złotnik – 140 numerów, - Bogumiłów – 50 numerów, rejon obsługi: Bogumiłów, Ro ścice Ogółem program ten zapewnia mo Ŝliwo ść podł ączenia 1570 abonentów. Ponadto w centrali w śarach przewiduje si ę obsług ę Kadłubi. Do adaptacji przewiduje si ę maszt telefonii komórkowej w Olbrachtowie. Dogodne warunki do postawienia kolejnych wyst ępuj ą w rejonie wsi Lubomy śl, Marszów, Drozdów, Bieniów. Nale Ŝy d ąŜ yć do skablowania linii telefonicznych na terenach zainwestowanych i wzdłu Ŝ tras komunikacyjnych. Istniej ące światłowody przewiduje si ę do adaptacji. Przewiduje si ę inwestycje publiczne z zakresu ł ączno ści publicznej poprzez modernizacj ę i rozbudow ę sieci telekomunikacyjnych, rozwój systemów telekomunikacyjnych i teleinformatycznych przewodowych i bezprzewodowych, zale Ŝnie od zapotrzebowania zakładaj ąc pełny dost ęp ł ączy, swobod ę lokalizacji zgodnie z przepisami odr ębnymi, zapewniaj ąc techniczn ą i przestrzenn ą dost ępno ść do systemów
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 57
telekomunikacyjnych i teleinformatycznych funkcjonuj ących na rynku usług komunikacji elektronicznej. System telekomunikacyjny musi by ć zintegrowany z systemem sieci internetowych lokalnych, regionalnych i krajowych.
PROBLEMATYKA KOMUNIKACYJNA
Cele Generalnie cele strategiczne polityki komunikacyjnej powi ązane s ą z funkcja systemu transportowego, który powinien zapewni ć, sprawne , bezpieczne, ekonomiczne i nieuciąŜ liwe dla środowiska przemieszczanie si ę osób i towarów. Aby to osi ągn ąć nale Ŝy realizowa ć nast ępuj ące cele : - uzyska ć rozwi ązanie o wysokich walorach funkcjonalno – uŜytkowych, - zapewni ć powi ązania układu komunikacyjnego gminy z układem zewn ętrznym, - wykorzysta ć istniej ące ci ągi komunikacyjne, zgodnie z kierunkiem planowanych przemian.
Komunikacja Działalno ść samorz ądu powinna zmierza ć w kierunku: kołowa - wykorzystania poło Ŝenia gminy przy planowanej autostradzie A- 12 a w szczególno ści w ęzła wielopoziomowego w rejonie Drozdowa, - wzmocnienia powi ąza ń w skali regionu poprzez usprawnienie ruchu na drogach krajowych w Marszowie, Bieniowie, Olbrachtowie w wyniku projektowanych nowych obwodnic - poprawienie mo Ŝliwo ści przejazdu pojazdów wokół miasta śary now ą obwodnic ą, przebiegaj ącą po terenach gminy i miasta - pobudowanie bezkolizyjnych przejazdów przez tory kolejowe w Bieniowie, Grabiku i w pobli Ŝu D ąbrowca. Realizacja autostrady spowoduje przeci ęcie istniej ących powi ąza ń w sieci dróg lokalnych, ł ącz ących miejscowo ści Ro ścice – Bogumiłów, Drozdów – Bogumiłów. Zało Ŝono jedynie przejazd nad autostrad ą drog ą gminn ą Ro ścice – Bogumiłów bez wzajemnego ich powi ązania. Pozostawia si ę bez zmian przebieg dróg specjalnych, zwi ązanych z przemieszczaniem si ę wojska na tereny poligonowe w rejonie wsi Marszów. W przypadku dróg przebiegaj ących przez tereny wiejskie nale Ŝy d ąŜ yć do poprawy geometrii jezdni i spełnienia wymogów wynikaj ących z warunków technicznych. Na terenach mieszkaniowych zasadne jest ograniczenie i uspokojenie ruchu kołowego.
Komunikacja Istniej ąca sie ć kolejowa nie b ędzie prawdopodobnie odgrywała tej roli kolejowa co w przeszło ści z racji zwi ększaj ącego si ę zainteresowania przewozu ładunków transportem kołowym. Obecny podział linii kolejowych o znaczeniu pa ństwowym i wojewódzkim mo Ŝe ulec zmianie w kierunku uznania szlaku kolejowego relacji śaga ń – śary – Zasieki jako pa ństwowego z racji obsługi ruchu mi ędzynarodowego. Przemawia za tym równie Ŝ stan techniczny tej linii, która jest ju Ŝ zelektryfikowana. Zakłada si ę utrzymanie stanu istniej ącego, w zakresie obiektów typu stacje i przystanki kolejowe. Tereny wzdłu Ŝ torów kolejowych w Bieniowie i Sieniawie śarskiej zostały wytypowane jako ofertowe z przeznaczeniem na strefy wytwórcze z mo Ŝliwo ści ą obsługi bocznicami kolejowymi. W mniejszym
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 58
zakresie takie funkcje mog ą pełni ć przystanki kolejowe w Grabiku i Lubanicach jako miejsce przeładunku towarów. Aktualnie eliminowane s ą kolizje funkcjonalne, wynikaj ące z jednopoziomowego skrzy Ŝowania si ę torów kolejowych z drogami krajowymi (obwodnica wokół miasta śary). W przyszło ści takie rozwi ązania powinny zosta ć zastosowane w przypadku skrzy Ŝowa ń w Bieniowie, Grabiku i w rejonie D ąbrowca.
Komunikacja Przepływaj ące przez gminy rzeki i cieki nie maj ą Ŝadnego znaczenia wodna transportowego. S ą zbyt małe aby mogły pełni ć rol ę szlaków kajakowych.
Komunikacja Dla zaspokojenia potrzeb stale wzrastaj ącego ruchu rowerowego rowerowa proponuje si ę wyznaczenie tras zwi ązanych z rekreacj ą i krajoz- nawstwem o znaczeniu: regionalnym , o przebiegu : - Lipinki Łu Ŝyckie – Grabik – śary – Siodło – śaga ń – fragment w ramach koncepcji ście Ŝek rowerowych w Euroregionie Sprewa – Nysa – Bóbr, - lokalnym, o przebiegu : - Lipinki Łu Ŝyckie – Miłowice – Olbrachtów – „Zielony Las”, śary, - śaga ń – Siodło – Kunice – „zielony Las” - śary - śary – Olbrachtów – Miłowice – Ro ścice – Bogumiłów - Straszów, - śary – Marszów – Olszyniec – Złotnik – Bieniów – Biedrzychowice – Łukawy – Lubanice – Grabik – śary. Prawidłowa obsługa wymaga: - budowy miejsc obsługi podró Ŝnych, jako małych punktów odpoczynku wraz z programem usługowym w atrakcyjnych miejscach krajobrazowych, - zrealizowania w Siodle, w ramach szlaku regionalnego du Ŝej stacji rowerowej( plac parkingowy, miejsca na posiłek, schronisko, wypo Ŝyczalnia rowerów i punkt napraw ), - działa ń na rzecz bezpiecze ństwa rowerzystów i pieszych, - budowy wydzielonych ście Ŝek i pasów rowerowych.
Komunikacja Kierunki rozwoju systemu tras pieszych to przede wszystkim piesza wytyczenie ścieŜek krajobrazowych na terenie całej gminy, ulepszenie tras dla dzieci dochodz ących do szkół, wytyczenie na terenach zabudowy ci ągów pieszych i pieszo jezdnych.
OCHRONA I KSZTAŁTOWANIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
Środowisko Jako podstaw ę planowania przyj ęto zasady ekorozwoju, czyli trwałego i przyrodnicze zró Ŝnicowanego rozwoju, jako stałego procesu zabezpieczaj ącego potrzeby społecze ństwa, zwi ązane z przyrodniczymi warunkami zamieszkania. Podstawowym celem jest stworzenie przestrzennych ram realizacji polityki przestrzennej
Powi ązania Przy formułowaniu zasad gospodarowania przestrzeni ą uwzgl ędnione z otoczeniem zostały przyrodnicze powi ązania gminy z otoczeniem. Gmina bowiem, jako sztuczny twór administracyjny, usytuowana jest w szerszym tle przyrodniczym. Rozpatruj ąc te aspekty, stwierdzi ć nale Ŝy:
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 59
- wyst ępowanie na terenie gminy strefy chronionego krajobrazu, będącej fragmentem systemu o znaczeniu regionalnym, który w przewa Ŝaj ącej cz ęś ci tworz ą kompleksy le śne, - wyst ępowanie na terenie gminy powierzchni le śnych stanowi ących fragmenty du Ŝych systemów o znaczeniu regionalnym, - wyst ępowania korytarzy ekologicznych wzdłu Ŝ cieków wodnych ;
Prawna ochrona Obszary chronione stanowi ą uwarunkowania, które w ró Ŝnym stopniu środowiska ograniczaj ą i reguluj ą mo Ŝliwo ści zagospodarowania przestrzennego. Na terenie gminy wyró Ŝniono nast ępuj ące obszary chronione, na podstawie przepisów szczególnych, dla których obligatoryjnie musz ą by ć sporz ądzone „plany ochrony”. Ustalenia tych planów b ędą wi ąŜą ce dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego: - obszary chronionego krajobrazu, - obszary chronione tj. lasy wodochronne, lasy glebochronne, lasy na stałych powierzchniach badawczych i do świadczalnych; Proponuje si ę „ Zielony Las ” obj ąć prawn ą ochron ą przyrody w formie parku krajobrazowego. Prawnej ochronie na podstawie ustawy o ochronie przyrody podlegaj ą równie Ŝ: - pomniki przyrody, - parki podworskie; Ponadto ochronie podlegaj ą równie Ŝ takie obszary jak : - gleby wysokich klas bonitacyjnych I – III o powierzchni > 0,5 ha, klasy IV o powierzchni > 1,0 ha, u Ŝytki rolne klasy V i VI wytworzone z gleb pochodzenia organicznego, torfowiska, oczka wodne, - obszary udokumentowanych złó Ŝ kopalin koło Mirostowic Dolnych, Mirostowic Górnych i Stawnika, - tereny wokół źródeł i uj ęć wód w granicach stref bezpo średnich i po średnich, - tereny zieleni urz ądzonej, w postaci parków podworskich, w miejscowo ściach: Miłowice, Kadłubia, Olbrachtów, Biedrzychowice, Włostów, Lubanice, Lubomy śl, Grabik i Mirostowice Dolne;
Tereny Dopuszcza si ę zagospodarowanie wraz z zabudowaniami na terenach, dopuszczone do gdzie obowi ązuj ą ograniczenia prawne, ale przy spełnieniu warunków zabudowy postawionych przez wła ściwe organy: - gleby obj ęte ochron ą, po uzyskaniu zgody na zmian ę przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na nierolnicze i niele śne, które stanowi ą du Ŝy procent terenów wolnych od zabudowy i potencjalnie mog ą by ć powa Ŝnym utrudnieniem w realizacji zamierze ń programowych, - Obszary udokumentowanych złó Ŝ kopalin, po uzyskaniu pozytywnego stanowiska wła ściwego organu, - tereny z drzewostanem wysokim, po uzyskaniu zgody na jego wycink ę.
Uwarunkowania Warto ści lokalnych zasobów środowiska przyrodniczego, to bogactwa przyrodnicze naturalne, takie jak: lasy, gleby wysokich klas bonitacyjnych, zło Ŝa rozwoju kopalin, zasoby czystych wód, okre ślone cechy rze źby terenu i klimatu, du Ŝe przestrzenie terenów otwartych, walory turystyczne. Dla prawidłowego funkcjonowania środowiska przyrodniczego, na
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 60
terenie gminy du Ŝe znaczenie ma utrzymanie płatów ekologicznych tj. rozległych form przestrzennych, składaj ących si ę głównie z lasów, zagajników, śródle śnych ł ąk, pastwisk, pól uprawnych i oczek wodnych. Zagro Ŝeniem dla funkcjonowania tych obszarów jest mono kultura, gdzie dominuje drzewostan iglasty, a konkretnie sosna. Wskazane jest nasadzenie drzew wielogatunkowych i w ró Ŝnym wieku. Istotne jest utrzymanie zasobów zielonych, posiadaj ących charakter parkowy, wyst ępuj ących w mie ście i na terenach wiejskich. Ponadto dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania środowiska przyrodniczego niezb ędne jest: - uregulowanie stosunków wodnych na terenach nadmiernie wilgotnych, wykorzystywanych rolniczo poprzez odbudow ę inwestycyjn ą rowów, - zakazanie wprowadzania zabudowy w obszarach wytwarzaj ących świe Ŝe powietrze i w korytarzach spływu zimnego powietrza, - zaniechanie wprowadzenia nowej zabudowy na skarpach podlegaj ących erozji i zadbanie o wła ściwe prowadzenie upraw w tych specyficznych warunkach, - prowadzenie wielostronnych działa ń na rzecz poprawy stanu czysto ści wód powierzchniowych, - rekultywacj ę terenów zdegradowanych, takich jak wysypiska śmieci i wyrobiska surowców naturalnych, - uporz ądkowanie dotychczasowej gospodarki odpadami poprzez likwidacj ę istniej ących wysypisk i wywóz nieczysto ści na urz ądzone wysypisko koło Marszowa, - ograniczenie do minimum źródeł emisji zanieczyszczaj ących powietrze ( lokalne kotłownie ); Zasadne jest aby wyrobiska pokopalniane zagospodarowane były w kierunku le śnym, po wcze śniejszym ponownym wyprofilowaniu i nawiezieniu gleby z próchnic ą lub jako oczka wodne.
Tereny wykluczone Wykluczone spod zabudowy s ą tereny obj ęte prawn ą ochron ą z zabudowy środowiska i podlegaj ące ochronie, które wyszczególniono wcze śniej.
Nadzwyczajne Potencjalne źródło zagro Ŝeń stanowi szlak komunikacji kolejowej zagro Ŝenia Jankowa śaga ńska – Przewóz , z racji przewo Ŝonych materiałów zwi ązanych z funkcjonowaniem jednostek ochrony pogranicza oraz bazy paliw płynnych w Mirostowicach Dolnych i drogi przejazdu cystern wywo Ŝą cych to paliwo z tej miejscowo ści.
OCHRONA I KSZTAŁTOWANIE ŚRODOWISKA KULTUROWEGO
Cele Zasoby dziedzictwa kulturowego s ą trwałym elementem struktury funkcjonalno – przestrzennej. Powinny by ć tak Ŝe rozpatrywane kompleksowo z innymi komponentami zagospodarowania przestrzen- nego oraz z systemami technicznymi gminy. Wyodr ębniono nast ępuj ące grupy celów o znaczeniu kulturowym. Nale Ŝą do nich: - cele dotycz ące ochrony i przeobra Ŝeń zasobów dziedzictwa kulturowego, - cele odnosz ące si ę do kształtowania ładu przestrzennego, wpływaj ącego mi ędzy innymi na tworzenie wła ściwego wizerunku gminy;
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 61
Zadania W skład zada ń prowadz ących do realizacji celów zwi ązanych z ochron ą przestrzeni i kulturowych warto ści wchodz ą: - spełnienie wymaga ń ochrony zasobów dziedzictwa kulturowego, na podstawie przepisów ustaw szczególnych, - potrzeba rozszerzania ochrony o te zasoby, które stanowi ą przedstawiaj ą warto ść dla to Ŝsamo ści kulturowej gminy, - poprawa stanu i funkcjonowania środowiska kulturowego, w tym jako ści Ŝycia mieszka ńców np. poprzez modernizacj ę, czy te Ŝ przekształcenia zasobów istniej ących oraz rehabilitacj ę obszarów zdegradowanych, - kształtowanie nowych warto ści środowiska kulturowego np. w zakresie form zabudowy, elementów kompozycji układów przestrzennych, czy atrakcyjno ści krajobrazu, - minimalizacja wyst ępuj ących zagro Ŝeń i czynników je wywołuj ących;
Strefy Kierunki ochrony środowiska kulturowego, okre ślono poprzez polityki wyodr ębnienie stref o zró Ŝnicowanych uwarunkowaniach rozwoju i przestrzennej mo Ŝliwym zagospodarowaniu, uwzgl ędniono istniej ące zasoby, w tym dziedzictwa kulturowego, b ądź charakterystyczne cechy krajobrazu gminy. Spełnieniem wymogów ochrony zasobów dziedzictwa kulturowego na podstawie przepisów ustawowych, jest okre ślenie zabytkowych układów i elementów podlegaj ących ochronie, poprzez obj ęcie ich: - strefami konserwatorskimi, - rejestrem, zabytków o wybitnych warto ściach, - ewidencj ą z uwagi na istotne warto ści dla dziedzictwa kulturowego, - kartami, z uwagi na znaczenie dla to Ŝsamo ści kulturowej. Przyj ęto system stref ochronnych dziedzictwa kulturowego, na które składaj ą si ę strefy: „ A”, „B”, „E”, „K”, „W”. Dla nich ustalono indywidualne kierunki polityki przestrzennej.
Strefa „A” Na terenie gminy brak przypadków ustanowienia strefy „A”. Proponuje si ę ochron ą o najwy Ŝszym stopniu obj ąć obszar, wyznaczony granic ą strefy „A”, tj. pełnej ochrony historycznej struktury przestrzennej, zało Ŝenia pałacowo – parkowego w Miłowicach. Sposób zagospodarowania tej strefy musi by ć okre ślony w decyzji administracyjnych. Obowi ązuje pełna ochrona zasobów konserwat- orskich i rozplanowania urbanistycznego. Prowadzenie działa ń in- westycyjno – remontowych, zarówno w fazie projektowej, jak i realizacyjnej, wymaga zgody wła ściwej słu Ŝby konserwatorskiej do spraw zabytków.
Strefa „B” Na terenie gminy nie wyst ępuje obszar obj ęty stref ą „B”. W strefie tej działania inwestycyjne i remontowe, cho ć podporz ądkowane wymogom konserwatorskim to s ą o mniejszym rygorze ni Ŝ w strefie „A”. Dopuszcza si ę mo Ŝliwo ść przekształce ń substancji budowlanej w uzgodnieniu z wła ściw ą słu Ŝbą konserwatorsk ą. Proponuje si ę obj ąć stref ą „B” nast ępuj ące obszary w: - Stawniku, Siodle, Surowej, Włostowie układ ruralistyczny wsi, - Lubanicach, Złotniku, Olbrachtowie, Sieniawie śarskiej, Bogumiłowie, Mirostowicach Górnych, Mirostowicach Dolnych wokół zało Ŝeń ko ścielnych w centralnych cz ęś ciach wsi, - Łazie, Lubomy ślu, Grabiku środkowe cz ęś ci wsi, - Grabiku zało Ŝenie parkowo – dworskie.
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 62
Strefa „E” Ochron ę widokow ą środowiska kulturowego osi ągni ęto poprzez okre ślenie granic strefy „E”. Proponuje si ę obj ąć t ą stref ą : - w Bieniowie panoramy widokowe wsi, od strony południowej i północnej, - w Siodle, Łazie , Biedrzychowicach widoki na wsie z otaczaj ących wzgórz, - w Marszowie, Lubanicach widok wsi od strony północnej, - w Złotniku, Dro Ŝkowie widok wsi od strony wschodniej, - w Sieniawie śarskiej panoramy widokowe wsi od strony południowej i północnej, - w Miłowicach panoramy widokowe wokół wsi, - w Drozdowie widok od strony zachodniej, - w Olbrachtowie panoram ę wsi od strony południowo – zachodniej, - w Mirostowicach Dolnych widoki z dróg kołowych; W tych strefach nale Ŝy zachowa ć warto ści widokowe oraz nie nale Ŝy lokalizowa ć zabudowy wy Ŝszej od istniej ącej.
Strefa „K” Ochron ę środowiska kulturowego, zapewni si ę równie Ŝ poprzez okre ślenie granic strefy „K” tj. ochrony krajobrazu. Obj ęto t ą stref ą: - nasadzenie drzew wzdłu Ŝ dróg kołowych D ąbrowiec – Włostów – Bieniów – śary, Bieniów – Złotnik, Surowa – Lubomy śl, Marszów – Olszyniec, Lubomy śl -„Polmozbyt”, Janików – Bogumiłów, - nasadzenie drzew wzdłu Ŝ szlaku kolejowego w Bieniowie, - nasadzenie drzew wzdłu Ŝ cieków wodnych w rejonie Bieniowa, - widoki od wsi Miłowice, Ro ścice, Janików na okoliczne stawy, - widoki z wie Ŝ w „Zielonym Lesie”;
Strefa „W” Rozpoznane na terenie gminy stanowiska archeologiczne okre ślono granic ą strefy „W”. Określona ona została w uwarunkowaniach zagospodarowania przestrzennego. Na wyznaczonych obszarach nale Ŝy przeprowadzi ć badania archeologiczne, a wszelkie działania inwestycyjno – remontowe i prace ziemne musza by ć przeprowadzone pod nadzorem wła ściwych słu Ŝb archeologicznych i konserwatorskich. Nale Ŝy si ę równie Ŝ liczy ć z zakazem realizacji inwestycji w tej strefie.
Rejestr zabytków Bezwzgl ędnej ochronie prawnej, podlegaj ą obiekty wpisane do rejestru konserwatorskiego. Historyczne warto ści kulturowe wpisane do rejestru zabytków obj ęte ochron ą prawn ą to: - w Biedrzychowicach: a) ko ściół filialny , nr rej.1226, b) dzwonnica ko ścielna, nr rej. 1244, c) kamienica, nr rej. 1245; - w Bieniowie: a) ko ściół parafialny , nr rej. 348, b) dom, nr rej. 1232, c) plebania, nr rej. 2052, d) dwór, nr rej. 2202; - w Bogumiłowie: a) ko ściół, nr rej. 341, b) spichlerz, nr rej. 2053; - w Dro Ŝkowie: a) goł ębnik drewniany, nr rej. 3028,
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 63
b) kurnik, nr rej. 2010, c) ko ściół św. Krzy Ŝa, nr rej. 351, d) dom mieszkalny nr 21, nr rej. 1240, e) dom mieszkalny nr 23, nr rej. 1241, f) dom mieszkalny nr 27, nr rej. 1242, g) dom nr 101,nr rej. 2055, h) dom nr 32, nr rej. 2056, i) goł ębnik drewniany nr 20, nr rej. 3027; - w Królowie: a) dom i obora nr 10,nr rej.2016; - w Lubanicach: a) ko ściół filialny, nr rej. 1227, - w Miłowicach: a) ko ściół poewangelicki, nr rej. 1228, b) pałac neogotycki i park, nr rej. 2015, c) park podworski , nr rej. 3197, - w Mirostowicach Dolnych: a) budynek gospodarczy, nr rej. 1233; - w Mirostowicach Górnych: a) ko ściół MB Cz ęstochowskiej, nr rej. 345, b) stodoła dworska, nr rej. 2060, c) dom, nr rej. 2062, - w Olbrachtowie : a) kościół św. Michała, nr rej. 344, b) pałac, nr rej. 1230, - w Olszy ńcu: a) dwór, nr rej. 2064, - w Sieniawie śarskiej: a) ko ściół św. Piotra i Pawła, nr rej. 347, b) plebania, nr rej. 1247, - we Włostowie: a) pałac i park, nr rej.1247, - w Złotniku: a) ko ściół, nr rej. 349, b) spichlerz, nr rej. 350; Wszelka działalno ść w wymienionych zasobach i w ich otoczeniu musi si ę odbywa ć według wytycznych konserwatorskich, specjalistycznych projektów opracowanych przez wykonawców posiadających stosowne uprawnienia konserwatorskie, pod ścisłym nadzorem słu Ŝb konserwatorskich i po uzyskaniu decyzji wła ściwej słu Ŝby konserwatorskiej.
Zasoby obj ęte Wśród zasobów obj ętych ochron ą znalazły si ę równie Ŝ wyszczególnione ewidencj ą w ewidencji, do których zaliczamy : - ko ścioły w Mirostowicach Dolnych i Olszy ńcu, - plebanie w Bogumiłowie, Dro Ŝkowie i Mirostowicach Dolnych, - dwory w Olszy ńcu, Miłowicach, Grabiku, Włostowie i Złotniku, - parki w Kadłubi, Olbrachtowie, Biedrzychowicach, Włostowie, Lubanicach, Grabiku i Mirostowicach Dolnych, - folwarki w Olbrachtowie, Miłowicach, Biedrzychowicach, Bieniowie, Drozdowie, Grabiku, Lubomy ślu i Miłowicach, - szkoły w Bogumiłowie i Lubanicach, - cegielnie w Stawniku, - kopalnia w Mirostowicach Dolnych,
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 64
- fabryka wyrobów kamionkowych w Mirostwicach Dolnych, dworzec kolejowy w Bieniowie, - cmentarze w Dro Ŝkowie, Olbrachtowie, Bieniowie, Bogumiłowie, Drozdowie, Lubomyslu, Marszowie, Miłowicach, Mirostowicach Dolnych, Mirostowicach Górnych, Siodle, Złotniku i D ąbrowcu, - zabudowa historyczna zamieszkała w Biedrzychowicach, Dro Ŝkowie, Kadłubi, Lubanicach, Bieniowie, Drozdowie, Grabiku, Łazie, Włostowie , Lubanicach i Złotniku, - obszary wykopalisk archeologicznych – 370 stanowisk;
REALIZACJA POLITYKI PRZESTRZENNEJ
Plany Kontynuacj ą realizacji studium i kierunków zagospodarowania miejscowe przestrzennego b ędą opracowywane plany miejscowe. Przy wyborze terenów, które powinny by ć obj ęte planami nale Ŝy kierowa ć si ę nast ępuj ącymi zasadami: - wymaganiami wynikaj ącymi z ustaw szczególnych, w tym tereny chronionego krajobrazu, zasoby kulturowe, tereny projektowanego parku krajobrazowego „ Zielony Las”, - potrzeby transformacji terenów o nieutrwalonych strukturach (obszary kierunków zabudowy), - potrzeby kształtowania przestrzeni publicznych - potrzeby przygotowania nowych terenów dla inwestycji jako ofert lokalizacyjnych, - wykazanie terenów wymagaj ących przekształce ń lub rehabilitacji, - potrzeby zabezpieczania terenów pod zabudow ę mieszkaniow ą wspólnoty samorz ądowej, - kierunkowego rozwoju infrastruktury technicznej (grupowe systemy odprowadzania ścieków, magistrale gazoci ągowe, farmy wiatrowe), - uwarunkowania ustale ń aktualnie obowi ązuj ących planów miejscowych, z wyj ątkiem planów ogólnych miasta oraz gminy, które wymagaj ą stosownych zmian; Na rysunku studium przedstawiono odniesienia przestrzenne do wy Ŝej wymienionych planów. Kolejno ść opracowywanych planów powinna by ć traktowana elastycznie w nawi ązaniu do aktualnej sytuacji. Wskazane jest obejmowanie planami małych obszarów, tworz ących samodzielne zespoły urbanistyczne. Wskazane jest równie Ŝ stałe monitorowanie procesu realizacji polityki przestrzennej. Dopuszcza si ę realizacj ę nowej zabudowy mieszkaniowej bez potrzeby opracowywania planów miejscowych na terenach z dostępem do ulicy (drogi) publicznej na zasadzie kontynuacji istniej ącej zabudowy.
Wnioski Spo śród elementów przyszłej struktury funkcjonalno – przestrzennej gminy do planów jako składowe strategii i planu przestrzennego województwa lubuskiego nadrz ędnych wymieni ć nale Ŝy: - system przyrodniczych terenów chronionych ( lasy ochronne, obszary chronionego krajobrazu, obszary kopalin ), - system ochronny dóbr kultury, - podstawowy układ komunikacyjny, w tym projektowana autostrada z miejscem obsługi podró Ŝnych, - układ linii energetycznych wysokiego napi ęcia, - układ magistrali gazowej wysokiego i średniego ci śnienia, - system grupowy odprowadzania i neutralizacji ścieków z całej gminy,
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 65
- sie ć światłowodów; - obszar lokalizacji farm wiatrowych
Własno ść Ustala si ę kierunki polityki przestrzennej w zakresie sposobu uwzgl ędniania a planowane własno ści gruntów: zagospodaro- - obszary do realizacji celów publicznych nale Ŝy w miar ę mo Ŝliwo ści wanie wyznaczy ć na gruntach komunalnych lub b ędących własno ści ą Skarbu Pa ństwa, - rozrzucone przestrzennie małe działki, b ędące własno ści ą komunaln ą, nale Ŝy w zale Ŝno ści od sytuacji wł ączy ć do wi ększego zespołu gruntów - na obszarze przemieszczania gruntów o własno ści komunalnej i Skarbu Pa ństwa nale Ŝy d ąŜ yć, na drodze współpracy „ gminy” i instytucji pa ństwowych, do tworzenia zasobów, dla których mo Ŝna prowadzi ć skuteczn ą gospodark ę przestrzenn ą; Nale Ŝy d ąŜ yć do tworzenia zasobów gruntów komunalnych w obszarach rozwoju, z wyprzedzeniem w stosunku do etapu rozwoju przestrzennego gminy oraz uregulowania statusu prawnego tych gruntów. Nale Ŝy rozwa Ŝyć mo Ŝliwo ść przygotowania wspólnych zasobów gruntów z Agencj ą Własno ści Rolnej Skarbu Pa ństwa. Polityka tworzenia zasobów gruntów powinna by ć prowadzona w odniesieniu do wielu obszarów jednocze śnie, tak aby unikn ąć spekulacji. W polityce kształtowania wielko ści poda Ŝy nale Ŝy uwzgl ędni ć popyt i rodzaj inwestorów, których zamierza si ę przyci ągn ąć .
Aktywizacja Postuluje si ę utworzenie obszarów kompleksowej działalno ści, gdzie gmina rozwoju przejmuje na siebie obowi ązek skoordynowania ze sob ą nast ępuj ących poczyna ń, prowadz ących do zagospodarowania okre ślonego obszaru: - stworzenie zasobów gruntów przeznaczonych do zagospodarowania na zasadach komercyjnych, uregulowania statusu prawnego gruntów, negocjacje i umowy z podmiotami nie komunalnymi władaj ącymi gruntami, - utworzenie firmy zajmuj ącej si ę zagospodarowaniem obszarów np. agencja komunalna, - przygotowanie techniczne terenów, to znaczy uzbrojenie i budowa ulic, - poszukiwanie inwestorów i negocjacje z nimi, - sporz ądzenie opracowa ń marketingowych, maj ących zach ęci ć potencjalnych inwestorów do inwestowania w obszarach wskazanych przez gmin ę;