Droga Nr 8 Streszczenie

Rozbudowa drogi krajowej nr 8 do parametrów drogi ekspresowej na odcinku od w ęzła woj. z droga woj. nr 579 w Radziejowicach do w ęzła z drog ą woj. nr 721 w Wolicy Raport o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęcia na środowisko – streszczenie

SPIS TRE ŚCI 1 WPROWADZENIE ...... 1

PODSTAWY FORMALNE ...... 1

CEL I ZAKRES OPRACOWANIA ...... 1

KWALIFIKACJA PRZEDSI ĘWZI ĘCIA ...... 1 2 INFORMACJE OGÓLNE ...... 1

OBOWI ĄZUJ ĄCE AKTY PRAWNE ...... 1 3 OPIS ISTNIEJ ĄCEJ DROGI ORAZ OPIS PRZEWIDYWANYCH SKUTKÓW DLA ŚRODOWISKA W PRZYPADKU NIE PODEJMOWANIA PRZEDSI ĘWZI ĘCIA...... 2

OPIS STANU ISTNIEJ ĄCEGO ...... 2 4 OPIS I CHARAKTERYSTYKA PLANOWANEGO PRZEDSI ĘWZI ĘCIA, WARUNKI UśYTKOWANIA TERENU W FAZIE BUDOWY I EKSPLOATACJI PRZEDSI ĘWZI ĘCIA ...... 3

CHARAKTERYSTYKA ANALIZOWANYCH WARIANTÓW ...... 3

OPIS WARIANTÓW ...... 3

Wariant 1...... 3

Wariant 1A ...... 3

Wariant 2...... 3

Wariant 2A ...... 3

WARIANT „1A PO KOPI”...... 4 5 CHARAKTERYSTYKA PRZEDSI ĘWZI ĘCIA .PLANOWANE OBIEKTY BUDOWLANE URZ ĄDZENIA...... 4

PODSTAWOWE PARAMETRY MODERNIZOWANEJ DROGI ...... 4

ROZWI ĄZANIA WYSOKO ŚCIOWE ...... 4

OBIEKTY IN śYNIERSKIE ...... 4

Odwodnienie drogi ...... 4

EKRANY PRZECIWHAŁASOWE...... 5

PROGNOZY RUCHU ...... 5 6 CHARAKTERYSTYKA ZAGOSPODAROWANIA I U śYTKOWANIA TERENÓW NA OBSZARZE PLANOWANEGO PRZEDSI ĘWZIĘCIA I W JEGO OTOCZENIU...... 6

STAN ZAGOSPODAROWANIA PASA PRZYSZŁEJ DROGI I JEJ OTOCZENIA ...... 6 7 CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA ORAZ PRZEWIDYWANYCH EMISJI I ODDZIAŁYWA Ń PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO ANALIZOWANYCH WARIANTÓW ...... 6

ŚWIAT RO ŚLINNY ...... 9

ŚWIAT ZWIERZ ĘCY ...... 9

ODDZIAŁYWANIE NA SZAT Ę RO ŚLINN Ą I ŚWIAT ZWIERZ ĄT ...... 10

OBSZARY NATURA 2000 ...... 11 8 KLIMAT ...... 11 9 KRAJOBRAZ I WALORY REKREACYJNE...... 11 10 ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA ...... 12

STAN ISTNIEJ ĄCY ...... 12

WYNIKI ANALIZ ...... 12

ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA W TRAKCIE REALIZACJI INWESTYCJI ...... 12

PODSUMOWANIE – OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ...... 13 11 ANALIZA AKUSTYCZNA ...... 13 12 GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA –ODWODNIENIE TRASY...... 14 13 GOSPODARKA ODPADAMI...... 15 14 ODDZIAŁYWANIE TRASY NA ŚRODOWISKO KULTUROWE I DOBRA MATERIALNE...... 15 15 SZCZEGÓLNE ODDZIAŁYWANIE W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA POWA śNEJ AWARII DROGOWEJ...... 16 16 MO śLIWE KONFLIKTY SPOŁECZNE ZWI ĄZANE Z PLANOWANYM PRZEDSI ĘWZI ĘCIEM . 16 17 SZCZEGÓLNE WARUNKI WYKORZYSTYWANIA TERENU W FAZIE REALIZACJI I EKSPLOATACJI PRZEDSI ĘWZI ĘCIA...... 17

OCHRONA ŚRODOWISKA BIOTYCZNEGO W TRAKCIE REALIZACJI INWESTYCJI ...... 17

INNE WNIOSKI DOTYCZ ĄCE OCHRONY ŚRODOWISKA DO UWZGL ĘDNIENIA W PROJEKCIE BUDOWLANYM ..... 17 18 OCENA WARIANTÓW...... 17 19 PODSUMOWANIE - WNIOSKI, W TYM DO DECYZJI O ŚRODOWISKOWYCH UWARUNKOWANIACH REALIZACJI PRZEDSI ĘWZI ĘCIA...... 18 20 RYSUNKI...... 19

1 Wprowadzenie PODSTAWY FORMALNE 1.1 Raport wykonano w Biurze Planowania Rozwoju Warszawy S.A. na podstawie Studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowego rozbudowy drogi krajowej nr 8 do parametrów drogi ekspresowej na odcinku od w ęzła z drog ą woj. Nr 579 w Radziejowicach do w ęzła z drog ą woj. Nr 721 w Wolicy – DRO-KONSULT Sp. Z o o 1.2 W „Raporcie...” wykorzystano: ♦ „Raport o oddziaływaniu na środowisko dla przedsi ęwzi ęcia „Rozbudowa drogi krajowej nr 8 do parametrów drogi ekspresowej na odcinku od w ęzła z drog ą woj. nr 579 w Radziejowicach do w ęzła z drog ą woj. Nr 721 w Wolicy” wykonany przez pracowni ę Ochrony Środowiska Projekt 2000 z Sopotu w 2008 roku. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA 1.3 Celem niniejszego raportu jest: ♦ okre ślenie uwarunkowa ń środowiskowych dla projektowanego przedsi ęwzi ęcia ♦ realizacja dokumentacji, jako niezb ędnego zał ącznika do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach ♦ Przedmiotem raportu o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęcia na środowisko jest rozbudowa drogi krajowej nr 8 do parametrów drogi ekspresowej na odcinku: od węzła z drog ą woj. nr 579 w Radziejowicach do w ęzła z drog ą woj. nr 721 w Wolicy. Długo ść projektowanej drogi wynosi 22 km 1.4 W celu poprawy warunków ruchu i stanu bezpieczeństwa na drodze a tak Ŝe, w celu ujednolicenia parametrów technicznych drogi przewiduje si ę modernizacj ę całego ci ągu drogowego. Istniej ąca droga nr 8 jest elementem trasy o znaczeniu mi ędzynarodowym ł ącz ącym kraje s ąsiaduj ące z Polsk ą. KWALIFIKACJA PRZEDSI ĘWZI ĘCIA 1.5 Planowana rozbudowa drogi krajowej nr 8 ma dostosowa ć parametry obecnej drogi do parametrów drogi ekspresowej na odcinku od w ęzła z drog ą woj. Nr 579 w Radziejowicach do w ęzła z drog ą woj. Nr 721 w Wolicy. 1.6 Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt. 29 i pkt. 30 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowa ń zwi ązanych z kwalifikowaniem przedsi ęwzi ęcia do sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573 z dnia 3 grudnia 2004 r., z pó źn. zmianami) analizowany odcinek drogi krajowej nr 8 kwalifikuje si ę do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, dla których sporz ądzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko jest wymagane.

2 Informacje ogólne OBOWI ĄZUJ ĄCE AKTY PRAWNE 2.1 Raport wykonany został dla stanu prawnego obowiązuj ącego na koniec sierpnia 2009 roku.

3 Opis istniej ącej drogi oraz opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku nie podejmowania przedsi ęwzi ęcia OPIS STANU ISTNIEJ ĄCEGO

3.1 Pocz ątek przebudowywanego odcinka znajduje si ę na 419 +040 km w miejscu skrzy Ŝowania istniej ącej drogi z drog ą wojewódzk ą nr 579 w miejscowo ści Radziejowice – koniec na km 442+150 tj. w miejscu skrzy Ŝowania dr nr 8 z drogą wojewódzk ą nr 721. 3.2 Administracyjnie omawiany fragment drogi krajowej nr 8, na odcinku Radziejowice - Wolica le Ŝy w granicach województwa mazowieckiego, na terenie trzech powiatów: pruszkowskiego, grodziskiego i Ŝyrardowskiego, na obszarze gmin: Radziejowice, śabia Wola, Nadarzyn i przebiega przez grunty miejscowo ści: Radziejowice, Krze Du Ŝe, Słubica, Oddział, Bukówka Nowa, Huta śabiowolska, śabia Wola, Przeszkoda, Siestrze ń, Rozalin, Kostowiec, Urzut, Stara Wie ś, Rusiec, Nadarzyn, Paszków, Wolica i wynosi 22 km. 3.3 Aktualnie droga krajowa nr 8 na analizowanym odcinku posiada nast ępuj ące parametry: ♦ klasa techniczna GP /dawniej droga III klasy technicznej/ ♦ pr ędko ść projektowa 80 km/h (na terenie zabudowy 50-60 km/h) ♦ liczba jezdni 2 ♦ szeroko ść korony 12 m ♦ szeroko ść jezdni 7 - 7,5 m ♦ szeroko ść poboczy utwardzonych asfaltowych 1,5 - 3,0 m ♦ szeroko ść pasa drogowego od 40 m do 80 m ♦ rowy trapezowe.

3.4 Droga krajowa nr 8 na omawianym odcinku tj. Radziejowice – Wolica nie spełnia wymogów technicznych i nie posiada parametrów odpowiadaj ącym trasie ekspresowej. Ze wzgl ędu na rol ę w układzie transportowym regionu i kraju, przy obecnym standardzie, stanowi powa Ŝne zagro Ŝenie dla bezpiecze ństwa ruchu. 3.5 Du Ŝe obci ąŜ enie ruchem zarówno pojazdami ci ęŜ arowymi jak i osobowymi, oraz niedostateczne wyposa Ŝenie drogi w urz ądzenia ochrony środowiska powoduje liczne zagro Ŝenia i niebezpiecze ństwa w ruchu drogowym. 3.6 Ze wzgl ędu na warunki Ŝycia ludzi, szczególnie w odniesieniu do uci ąŜ liwo ści akustycznych i aerosanitarnych zwi ązanych z drog ą pozostawienie stanu istniej ącego jest niewskazane. 3.7 W przypadku braku realizacji przedsi ęwzi ęcia ( wariant 0), zwi ększy si ę znacznie negatywne oddziaływanie drogi na otoczenie. Prognozowane nat ęŜ enia ruchu drogowego wykazuj ą wzrost do około 70tys. pojazdów na dob ę . Przy braku modernizacji przepustowo ść pozostanie na tym samym poziomie, zmniejszy si ę wi ęc pr ędko ść i czas przebywania samochodów na drodze wzro śnie średnio o 30 %. W zwi ązku z tym koncentracja zwi ązków N0x wzro śnie wypadkowo 2/3-krotnie, pozostałych zwi ązków od 1 do 2 razy, jedynie Pb pozostanie na stałym poziomie, na co wskazuje współczynnik korekcji Wv.

4 Opis i charakterystyka planowanego przedsi ęwzi ęcia, warunki uŜytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji przedsi ęwzi ęcia CHARAKTERYSTYKA ANALIZOWANYCH WARIANTÓW

4.1 Generalnie projektowana rozbudowa drogi krajowej nr 8 do parametrów drogi ekspresowej będzie realizowana w wi ększo ści według istniej ącego śladu (stan istniej ący). Istniej ące rozwi ązania zostały w wi ększo ści zaadaptowane na rozwi ązania komunikacyjne odpowiadaj ące wy Ŝszym parametrom. Warianty ró Ŝnicuj ą przede wszystkim odmienne podej ście do typów i rozmieszczenia w ęzłów drogowych jak równie Ŝ przekroju poprzecznego drogi. OPIS WARIANTÓW

Wariant 1 4.2 W wariancie 1 pozostawiano przekrój drogi S8 2x2 pasy ruchu ( wariant 1 nie uwzgl ędnia rezerwy na trzeci pas). Dostosowano geometri ę drogi do obecnie obowi ązuj ących przepisów ze szczególnym uwzgl ędnieniem widoczno ści 4.3 Na całym odcinku zostały zaprojektowane po obu stronach drogi dojazdowe o szeroko ści nawierzchni asfaltowej 6 m. Odwodnienie drogi odbywa ć si ę b ędzie rowami odkrytymi. WARIANT 1A 4.4 Wariant 1A przebiega po tym samym śladzie co Wariant 1 ró Ŝni si ę jednak przekrojem poprzecznym drogi który został zaprojektowany o przekroju 2x2 pasy ruchu z rezerw ą terenu pod trzeci pas po stronie zewn ętrznej dla ka Ŝdej jezdni. Powoduje to odsuni ęcie dróg dojazdowych od istniej ących jezdni drogi nr 8 na odległo ść wi ększ ą ni Ŝ w wariancie 1, czego nast ępstwem jest wi ększa zaj ęto ść terenu, wi ększa ilo ść wyburze ń i wybudowanie obiektów mostowych o wi ększych przekrojach i wi ększych Wariant 2 4.5 Wariant 2 przebiega po stanie istniej ącym drogi nr 8 tzn. nie zawiera korekty łuków poziomych co wymaga wyst ąpienia o odst ępstwo od „warunków technicznych”. W wariancie tym przekrój drogi S8 to 2 x 2 pasy ruchu ( bez rezerwy pod trzeci pas). Wariant wykorzystuje w pełni istniej ący korpus drogowy, co w konsekwencji minimalizuje ilo ść wyburze ń i zaj ęto ść terenu. W wariancie 2 przedstawiono inne rozwi ązania geometryczne w ęzłów: śabia Wola, Siestrze ń Nadarzyn, i przedstawiono je jako alternatywne w stosunku do Wariantu 1. Wariant 2A 4.6 Wariant 2A przebiega po tym samym śladzie co Wariant 2 ró Ŝni si ę jednak przekrojem tj. zaprojektowany został jako wariant o przekroju 2x2 pasy ruchu + rezerwa terenu pod trzeci pas po stronie zewn ętrznej dla ka Ŝdej jezdni. Powoduje to odsuni ęcie dróg dojazdowych od istniej ących jezdni drogi nr 8 na odległo ść pozwalaj ącą na wybudowanie w przyszło ści trzeciego pasa ruchu. Nast ępstwem takiego zało Ŝenia jest wi ększa zaj ęto ść terenu, wi ększa ilo ść wyburze ń i wybudowanie obiektów mostowych o wi ększych przekrojach i wi ększych długo ściach w stosunku do Wariantu 2.

WARIANT „1A PO KOPI” 4.7 Wariant „1A po KOPI” przebiega po tym samym śladzie co Wariant 1A, z wyj ątkiem rejonu Nadarzyna gdzie zrezygnowano z korekty dwóch łuków poziomych w zwi ązku z bardzo bliskim, intensywnym zagospodarowaniem terenu. Przekrój poprzeczny drogi został zaprojektowany jako 2x2 pasy ruchu z rezerw ą terenu pod trzeci pas po stronie zewn ętrznej dla ka Ŝdej jezdni. Powoduje to odsuni ęcie dróg dojazdowych od istniej ących jezdni drogi nr 8 na odległo ść wi ększ ą ni Ŝ w wariancie 1 i 2, czego nast ępstwem jest wi ększa zaj ęto ść terenu i wi ększa ilo ść wyburze ń. Rezerwa terenu pod trzeci pas w przypadku obiektów mostowych nad drog ą ekspresow ą powoduje zwi ększenie ich długo ści w stosunku do Wariantów 1 i 2, a w przypadku obiektów zlokalizowanych w ci ągu drogi ekspresowej zwi ększenie szeroko ści przekroju poprzecznego.

5 Charakterystyka przedsi ęwzi ęcia .Planowane Obiekty budowlane urz ądzenia PODSTAWOWE PARAMETRY MODERNIZOWANEJ DROGI

♦ klasa techniczna drogi S ♦ pr ędko ść projektowa 100 km/h ♦ pr ędko ść miarodajna 110 km/h ♦ szeroko ść pasa ruchu 3.50 m ♦ liczba pasów ruchu 2 x 2 pasy ♦ szeroko ść pasa dziel ącego 4.00 m (bez opasek ) ♦ szeroko ść pasa awaryjnego 2.50 m ♦ szeroko ść opasek wewn ętrznych 0.50 m ♦ szeroko ść poboczy gruntowych 0.75 m ♦ skrajnia pionowa 4.70 m ♦ obci ąŜ enie nawierzchni 115 kN/oś ♦ pochylenie skarp drogowych 1:3 – 1:1.5 ♦ granica pasa drogowego od elementów przekroju drogowego 2.00 m ♦ szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących min 60 m, max. 100 m ♦ rowy trójk ątne, opływowe oraz trapezowe ROZWI ĄZANIA WYSOKO ŚCIOWE 5.1 Wszystkie warianty trasy b ędą prowadzone w poziomie terenu. OBIEKTY IN śYNIERSKIE 5.2 Istniej ące mosty zostan ą zmodernizowane i poszerzone o przepusty dla zwierząt. Dodatkowo powstan ą nowe przej ścia estakadowe nad drog ą

Odwodnienie drogi 5.3 Zgodnie z projektem koncepcji drogowej wody opadowe z jezdni na całym

omawianym odcinku b ędą w sposób grawitacyjny odprowadzane do gruntu poprzez dwustronne rowy przy drogowe oraz stosowanie zbiorników retencyjno – infiltracyjnych lub w przypadku dost ępno ści odbiorników (okre ślone na etapie pozwolenia wodnoprawnego) zbiorniki retencyjno-przepływowe. EKRANY PRZECIWHAŁASOWE 5.4 W koncepcji proponuje si ę zastosowa ć ekrany przeciwhałasowe przy drodze. 5.5 Ostateczn ą decyzj ę nale Ŝy jednak podj ąć na dalszych etapach projektowania, w tym na podstawie analizy porealizacyjnej. PROGNOZY RUCHU

Tabela 1 Prognoza nat ęŜ enia ruchu 2005-2025 [SDR] (warto ści wspólne dla wariantów 1, 1A, 2, 2A, „1A po KOPI”).

Rok prognozy

Nr Nazwa 2015 - 2025 - Radziejowice – bez bez 8 Nadarzyn 2005 2015 inwestycji 2025 inwestycji

pojazdy samochodowe ogółem 33378 65010 55520 65070 59650

samochody osobowe SDR SDR [liczba] 27433 55258 47192 55309 50703

liczba 5945 9751 8328 9760 8948 samochody ci ęŜ arowe % 18 15 15 15 15

6 Charakterystyka zagospodarowania i u Ŝytkowania terenów na obszarze planowanego przedsi ęwzi ęcia i w jego otoczeniu. STAN ZAGOSPODAROWANIA PASA PRZYSZŁEJ DROGI I JEJ OTOCZENIA 6.1 Istniej ąca droga otoczona przechodzi przez tereny zainwestowane – zabudowa mieszkaniowa i usługowo-produkcyjna, u Ŝytkowane rolniczo oraz tereny le śne. Droga charakteryzuje si ę przebiegiem zarówno przez tereny rolne, le śne i mieszkaniowe. Projektowana droga przebiega w terenie płaskim a róŜnice wysoko ści terenu nie przekraczaj ą 10 m. Zagospodarowanie terenu wzdłu Ŝ modernizowanej drogi stanowi ą nast ępuj ące formy u Ŝytkowania i zagospodarowania terenu: ♦ tereny le śne (Lasy Pa ństwowe Nadle śnictwa Grójec) ♦ tereny zabudowane ♦ tereny inwestycyjne ♦ tereny uprawne - grunty orne 6.2 Na omawianym odcinku drogi nr 8 wyst ępuj ą dwie znacz ące w skali regionu rzeki: ♦ Utrata (gmina Nadarzyn), ♦ Zimna Woda ( gmina Nadarzyn) ♦ oraz ich dopływy Mrowna, Pisia Tuczna

6.3 Omawiany przebieg projektowanej drogi ekspresowej S8 pokrywa si ę z obecn ą drog ą krajow ą nr 8 uwzgl ędnion ą w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dla miejscowo ści: Radziejowice, Krze Du Ŝe, Słubica, Oddział, Bukówka Nowa, Huta śabiowolska, śabia Wola, Przeszkoda, Siestrze ń, Rozalin, Kostowiec, Urzut, Stara Wie ś, Rusiec, Nadarzyn, Paszków, Wolca. We wszystkich planach ustalono rezerw ę terenu o szeroko ści od 40 do 60 m dla omawianego przedsi ęwzi ęcia.

7 CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA ORAZ PRZEWIDYWANYCH EMISJI I ODDZIAŁYWA Ń PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO ANALIZOWANYCH WARIANTÓW

7.1 Pod wzgl ędem fizyczno-geograficznym modernizowana droga połoŜona jest wg J. Kondrackiego w mezoregionie: Równiny Łowicko-Bło ńskiej (318.72), wchodz ącej, w skład makroregionu Nizina Środkowopolska (318.7) oraz na Wysoczyznie Rawskiej (318.83), b ędącej cz ęś ci ą makroregionu Wzniesie ń Południowo mazowieckich (318.8)

7.2 Analizowany obszar poło Ŝony jest na styku dwóch jednostek geomorfologicznych. S ą to: ♦ od północy - Równina Łowicko-Bło ńska rozci ąga si ę na południe od doliny Wisły i Bzury. Z geomorfologicznego punktu widzenia jest to płaski poziom denudacyjny z dobrymi glebami pyłowymi i czarnymi ziemiami. Równin ę przecina szereg małych dolin wykształconych przez rzeki zlewni Bzury: Utrat ę, Zimn ą Wod ę, Mrówk ę, Mrown ę, Pisi ę i Tuczn ę. ♦ od południa- Wysoczyzna Rawska zbudowana jest głównie z utworów polodowcowych, w tym glin morenowych, piasków gliniastych, piasków i Ŝwirów.

Formy rze źby zostały silnie zmodyfikowane przez procesy peryglacjalne w czasie ostatniego zlodowacenia. Najwy Ŝsze wzniesienie wysoczyzny znajduje si ę w okolicy Mszczonowa (210 m n.p.m.), w pobli Ŝu północnego skłonu wysoczyzny.

7.3 Droga przebiega w terenie płaskim i ró Ŝnice wysoko ści wzgl ędnych terenu nie przekraczaj ą 10 m n.p.t. 7.4 Naturalna rze źba terenu zachowała si ę w strefach korytowych naturalnych cieków wodnych. Na pozostałym terenie wszelkie naturalne formy rze źby terenu zostały przekształcone poprzez gospodarcz ą działalno ść człowieka. 7.5 W budowie geologicznej przypowierzchniowych warstw przewa Ŝaj ą utwory czwartorz ędowe zlodowacenia środkowopolskiego o mi ąŜ szo ści od 60 do 160 m. S ą to głównie osady glacjalne (gliny zwałowe) przewarstwione utworami fluwioglacjalnymi (piaski, Ŝwiry) oraz zastoiskowymi (iły, mułki). W dnach dolin rzecznych wyst ępuj ą utwory holoce ńskie w postaci mułków, piasków rzecznych, torfów oraz murszy. 7.6 W otoczeniu projektowanej drogi wyst ępuj ą zespoły gleb, wytworzonych przede wszystkim z utworów mineralnych oraz organiczno-mineralnych w mniejszym stopniu organicznych. 7.7 Grunty orne i u Ŝytki zielone w otoczeniu drogi krajowej nr 8 w cz ęś ci pozostaj ą w stanie bez uprawowym lub ekstensywnym u Ŝytkowaniu, pomimo potencjalnie wysokiej i średniej produktywno ści gleb bonitacji klas III i IV pszennego dobrego, pszenno- Ŝytniego, zbo Ŝowo-pastewnego mocnego oraz Ŝytniego bardzo dobrego kompleksu rolniczej przydatno ści gleb ornych i kompleksu średnich u Ŝytków zielonych. W strukturze u Ŝytków rolnych w otoczeniu inwestycji znajduj ą si ę pasy śródpolnych zadrzewie ń, liczne pojedyncze drzewa, skupiska drzew i krzewów oraz oczka wodne, cieki wodne z wyst ępuj ącymi w ich otoczeniu terenami podmokłymi. 7.8 Wyst ępuj ą równie Ŝ sady towarowe i przydomowe ró Ŝnego wieku, prowadzone z ró Ŝną intensywno ści ą oraz od wielu lat ekstensywne lub zaniechane. Grunty orne uŜytkowane pozostaj ą głównie pod upraw ą zbó Ŝ, miejscami z przydomowymi uprawami warzyw. U Ŝytki zielone prowadzone s ą ekstensywnie, głównie jako pastwiska, miejscami pozostaj ą w zaniechanym u Ŝytkowaniu. Miejscami w otoczeniu trasy. 7.9 W najbli Ŝszym otoczeniu trasy wyst ępuj ą grunty rolne (zgodnie z „Map ą glebowo- rolnicz ą” ZG IUNG w Puławach 1981) : ♦ Klasy II i III wytworzonych z utworów mineralnych na odcinku długo ści ok. 0,38 km, ♦ klasy V i VI -gleb wytworzonych z utworów organicznych na odcinku długo ści ok. 0,2 km 7.10 Pozostałe grunty stanowi ą utwory pochodzenia mineralnego obejmuj ące: ♦ uŜytki zielone klasy V i VI, ♦ grunty orne klasy IVa, IVb , V i VI ♦ nieu Ŝytki.

7.11 Analizowany odcinek drogi nr 8 le Ŝy w dorzeczu Wisły, w zlewni Bzury i jej prawych dopływów: Utraty, Mrowny, Zimnej Wody i Pisi – Tucznej . 7.12 Wg raportu o Stanie środowiska w województwie mazowieckim (Mazowiecki WIO Ś w Warszawie, Warszawa 2006) rzeka Utrata na wysoko ści drogi nr 8 prowadzi wody pozaklasowe, tak pod wzgl ędem fizykochemicznym jak i bakteriologicznym. Z pozostałych rzek tylko Pisia obj ęta jest monitoringiem. Prowadzi ona wody II klasy.

7.13 W rejonie drogi nr 8, głównym poziomem u Ŝytkowym, jest pi ętro czwartorz ędowe, spotykane przewa Ŝnie w dwóch poziomach, rzadziej w trzech. Najwa Ŝniejsz ą struktur ą wodono śną s ą piaszczysto- Ŝwirowe utwory fluwioglacjalne, okre ślane równie Ŝ jako poziomy śródmorenowe. Poziomy te na ogół wykazuj ą warunki naporowe i wyst ępuj ą na rz ędnych 80 -100 m, a na równinach do 120 -160 m n.p.m. 7.14 W kulminacjach terenu mieszcz ą si ę na ogół w przedziale gł ęboko ści 20 - 60 m od powierzchni. W zasi ęgu dolin rzecznych pierwszy poziom spotykany jest na gł ęboko ści od kilkudziesi ęciu centymetrów, lecz jego znaczenie w zaopatrzeniu ludno ści jest niewielkie. 7.15 Wody gruntowe na omawianym odcinku wyst ępuj ą w przedziale gł ęboko ści 1,2 – 7,0 m p.p.t. 7.16 Z punktu widzenia wra Ŝliwo ści poziomu wodono śnego na zanieczyszczenia antropogeniczne mo Ŝna przyj ąć , Ŝe tereny przyległe do drogi nr 8 posiadaj ą dobr ą izolacj ę pierwszego u Ŝytkowego poziomu wodono śnego, w postaci warstwy lub warstw glin zwałowych i iłów.

OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO. WNIOSKI 7.17 Na trasie przebiegu drogi S-8 wg wariantów 1, 1a, 2, 2a,i 1a po KOPI brak znacz ących uwarunkowa ń w zakresie rze źby terenu, warunków geologicznych, hydrogeologicznych. Nie przewiduje si ę wpływu przedsi ęwzi ęcia na charakterystyczne, naturalne formy morfologiczne. Oddziaływanie inwestycji na powierzchni ę ziemi b ędzie ograniczone w swym zasi ęgu do linii rozgraniczaj ących drogi. 7.18 We wszystkich wariantach korytarz trasy przecina dolin ę Mrowny, Pisi Tucznej, Zimnej Wody. Przekroczenie dolin rzecznych nast ępuje miejscach ju Ŝ istniej ących przepraw mostowych. 7.19 Przeprawy mostowe zostan ą zmodernizowane i poszerzone o przej ścia dla zwierz ąt. Nie przewiduje si ę istotnego wpływu przedsi ęwzi ęcia na rze źbę. Nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe w analizowanym terenie nie wyst ępuj ą chronione formy rze źby terenu. 7.20 Planowane warianty nie koliduj ą z obszarami złó Ŝ kopalin.

7.21 Planowane warianty nie koliduj ą z uj ęciami wody.

7.22 Z uwagi na przewidywane nat ęŜ enie ruchu, w tym zwłaszcza ruchu pojazdów ci ęŜ kich, analizowane warianty b ędą znacz ącym źródłem emisji zanieczyszcze ń do powietrza gazów i pyłów, w tym pyłów metali ci ęŜ kich, które po średnio przedostawa ć si ę b ędą do warstwy glebowej. Stopie ń kumulacji zanieczyszcze ń b ędzie uzale Ŝniony od wła ściwo ści sorpcyjnej gleb oraz od lokalnych warunków rozpraszania zanieczyszcze ń. 7.23 Na podstawie wyników bada ń gruntu prowadzonych wzdłu Ŝ eksploatowanych tras komunikacyjnych, ponadnormatywne zanieczyszczenie gruntu stwierdza si ę w pasie szeroko ści do 50 m od osi drogi. Jednak przy prawidłowej eksploatacji jezdni, polegaj ącej na jej czyszczeniu poprzez okresowe zbieranie piasku, mycie, usuwanie śniegu i innych zanieczyszcze ń i odpadów, zanieczyszczenie środowiska gruntowo- ro ślinnego wzdłu Ŝ jezdni mo Ŝna skutecznie ograniczy ć, oddziaływanie dróg na sąsiaduj ące uprawy mo Ŝe by ć znikome. 7.24 We wszystkich wariantach zaprojektowano jezdnie serwisowe, które umo Ŝliwi ą obsług ę przyległego terenu. B ędą one równie Ŝ pełni ć dodatkowo funkcj ę izolacyjn ą między jezdniami głównymi i otaczaj ącymi terenami uprawnymi. W pasie terenu

pomi ędzy jezdniami głównymi trasy i skrajni ą jezdni serwisowych (ok. 15m) nast ąpi wytr ącanie i sedymentacja wi ększo ści zanieczyszcze ń generowanych ruchem samochodowym na projektowanych obwodnicach.

ŚWIAT RO ŚLINNY 7.25 W otoczeniu drogi nie wyst ępuj ą zespoły ro ślinno ści. Wyst ępuj ą głównie uprawy rolne. Udział lasów w strukturze u Ŝytkowania terenów przyległych do drogi nr 8 jest niewielki obejmuje docinek o ł ącznej długo ści ok. 4 km. Zwi ązane jest to z wyst ępowaniem stosunkowo urodzajnych gleb, które sprzyjały rolniczemu osadnictwu. Lasy charakteryzuj ą si ę zró Ŝnicowaniem typologicznym siedlisk, składem gatunkowym 7.26 W strukturze przyrodniczej wyst ępuj ą zadrzewienia śródpolne i nadrzeczne, a tak Ŝe tak charakterystyczne dla tego rejonu Mazowsza szpalerowe nasadzenia ogławianych wierzb. Ten typ nasadze ń kształtuje i posiada cechy charakteru kulturowego. 7.27 Na omawianym odcinku w granicy pasa drogowego oraz w pasie 200m od pasa drogowego w obie strony nie stwierdzono wyst ępowania cennych gatunków ro ślin chronionych 7.28 Wyst ępuj ą zbiorowiska ro ślinne zwi ązane z ro ślinno ści przydro Ŝną, cz ęsto spontanicznie rozwijaj ącą si ę, o ró Ŝnym wieku i stanie oraz fragmenty lasów w postaci zruderalizowanych kultur sosnowych z robini ą akacjow ą, klon jesionolistnym. W składzie florystycznym zaznacza si ę te Ŝ wysoki udział gatunków zr ębowych np. bzu czarnego.

ŚWIAT ZWIERZ ĘCY 7.29 Na podstawie prowadzonych obserwacji w rejonie opracowania stwierdzono wyst ępowanie głównie zwierzyny łownej, (w stosunku, do której istniej ą szczegółowe coroczne inwentaryzacje). W rejonie przebiegu planowanej drogi działaj ą koła łowieckie, które zajmuj ą si ę, pod nadzorem Nadle śnictw, opiek ą nad zwierzyn ą łown ą. Na podstawie zebranych danych inwentaryzacyjnych zawartych w ramach corocznego ustalania stanów liczebnych zwierz ąt łownych ustalono (jest to jedyne dost ępne źródło tak dokładnych danych inwentaryzacyjnych), Ŝe w lasach zlokalizowanych w rejonie modernizowanej drogi wyst ępuj ą nast ępuj ące gatunki zwierz ąt: ♦ du Ŝe ssaki: łosie (byki i klempy), jelenie (byki i łanie), sarny (kozy i rogacze); ♦ średnie i małe ssaki: pi Ŝmaki, lisy, borsuk, kuny, norki ameryka ńskie, tchórze, jenoty, dziki.

7.30 W okolicach rzek Pisy Tuczna ok. km 424+280, WęŜ yk ok. km 426+580 (w obr ębie projektowanego w ęzła śabia Wola) oraz w dolinie Mrowny i Zimnej Wody herpetofaun ę reprezentuj ą nast ępuj ące gatunki: ♦ kumak nizinny- Bombina bombina ; ♦ ropucha szara- Bufo bufo ; ♦ Ŝaba wodna- Rana esculenta ♦ Ŝaba śmieszka- Rana ridibunda ♦ Ŝaba trawna- Rana temporaria ; ♦ Ŝaba moczarna- Rana arvalis ;

7.31 Wszystkie płazy obj ęte s ą ochron ą gatunkow ą. Wy Ŝej wymienione gatunki nie zostały zidentyfikowane w pasie drogowym. Natomiast stwierdzono sezonow ą migracj ę w/w płazów wzdłu Ŝ rzek przecinanych przez drog ę nr 8 ODDZIAŁYWANIE NA SZAT Ę RO ŚLINN Ą I ŚWIAT ZWIERZ ĄT 7.32 Planowana rozbudowa drogi charakteryzuje si ę generalnie jednorodnym przebiegiem przez tereny rolnicze z zabudow ą siedliskow ą. W s ąsiedztwie planowanej rozbudowy drogi krajowej nr 8 wyst ępuj ą głównie grunty orne, ł ąki i pastwiska. Niewielka powierzchnie zajmuj ą lasy, śródpolne k ępy drzew i krzewów, pojedyncze drzewa. 7.33 W zwi ązku z przebiegiem wi ększo ści odcinka drogi przez tereny rolne pozostaj ące w ekstensywnym u Ŝytkowaniu nie prognozuje si ę istotnych strat w szacie ro ślinnej, dotyczy to zarówno odcinków poszerzenia istniej ącego pasa drogowego, jak i nowych odcinków drogi. Wycince ulegn ą zbiorowiska ro ślinne zwi ązane z ro ślinno ści przydro Ŝną, cz ęsto spontanicznie rozwijaj ącą si ę, o ró Ŝnym wieku i stanie oraz fragmenty skupisk le śnych wzdłu Ŝ drogi. Nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe wszelka wycinka drzew, b ędzie nieunikniona i jest podstawowym warunkiem realizacji projektu rozbudowy drogi. 7.34 Na omawianym odcinku w granicy projektowanego pasa drogowego nie stwierdzono wyst ępowania cennych gatunków ro ślin chronionych.

7.35 W zwi ązku z przebiegiem wi ększo ści odcinka drogi przez tereny rolne pozostaj ące w uŜytkowaniu nie prognozuje si ę istotnych strat w szacie ro ślinnej, dotyczy to zarówno odcinków poszerzenia drogi, jak i jej nowych odcinków. Wycince ulegn ą zbiorowiska drzew i krzewów przydro Ŝnych oraz fragmenty skupisk le śnych wzdłu Ŝ drogi. Na odcinkach przebiegu projektowanej drogi ekspresowej (dla wszystkich wariantów) przez tereny le śne przewiduje si ę wylesienie ł ącznej powierzchni gruntów wynosz ącej ok. 1,19 ha. Nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe wszelka wycinka drzew, b ędzie nieunikniona i jest podstawowym warunkiem realizacji projektu rozbudowy drogi.

7.36 Na podstawie obserwacji, prowadzonych przez Nadle śnictwo Grójec, Nadle śnictwo Chojno i działaj ących w ich obr ębie Kół Łowieckich, w rejonie opracowania stwierdzono wyst ępowanie licznie i bogatej w gatunki zwierzyny łownej (w stosunku, do której istniej ą szczegółowe coroczne inwentaryzacje). W zwi ązku z tym proponuje si ę lokalizacje du Ŝych przej ść dla zwierz ąt: - ok. 428+000 km w s ąsiedztwie zwartego kompleksu le śnego; - ok. 423+000 km; . 7.37 Ponadto zaproponowano lokalizacj ę przepustów ekologicznych w rejonie cieków ♦ Pisia Tuczyna ok. km 424+280 ♦ WęŜ yk ok. km 426+580 (w obr ębie projektowanego w ęzła śabia Wola) ♦ Mrowna ok. km 430+420, ♦ Zimna Woda ok. km 439+030.

obejmuj ąc odcinki : ♦ od ok. km 423+500 do ok. km 425+500, ♦ od ok. km 426+000 do ok. km 427+000, ♦ od ok. km 430+420 do ok. km 430+600, ♦ od ok. km 434+600 do ok. km 439+100.

7.38 Północny odcinek przebiegu projektowanej rozbudowy drogi nr 8 znajduje si ę w granicy Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu (WOChK) utworzony został rozporz ądzeniem Wojewody Mazowieckiego z dnia 18.10.2000 r. (Dz. Urz. Woj. Mazow. Nr 93, poz. 911)., natomiast południowy przez Bolimowsko-Radziejowicki z Dolin ą Środkowej Rawki Obszar Chronionego Krajobrazu. 7.39 Modernizacja drogi nie wpłynie na funkcjonowanie obszarów chronionego krajobrazu

OBSZARY NATURA 2000 7.40 W granicach planowanego przedsi ęwzi ęcia „Rozbudowy drogi krajowej nr 8 do parametrów drogi ekspresowej na odcinku: od w ęzła z drog ą woj. nr 579 w Radziejowicach do w ęzła z drog ą woj. nr 721 w Wolicy” oraz w granicach jego obszaru oddziaływania oraz w bezpo średnim s ąsiedztwie nie występuj ą istniej ące lub projektowane obszary sieci ekologicznej Natura 2000.

7.41 Najbli Ŝszy obszar Natura 2000 znajduje si ę w odległo ści powy Ŝej 2 km od punktu pocz ątkowego projektowanej rozbudowy drogi krajowej nr 8. Jest to:: ♦ Obszar Natura 2000 D ąbrowa Radziejowska PLH140003 - Obszar w cało ści poło Ŝony jest na terenie Bolimowsko-Radziejowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (14471,0 ha) w granicach rezerwatu przyrody D ąbrowa Radziejowska (51,7 ha; 1984). 7.42 Planowane przedsi ęwzi ęcie nie b ędzie powodowa ć przekształce ń siedlisk oraz nie będzie powodowa ć trwałych b ądź okresowych, po średnich lub bezpo średnich zagro Ŝeń dla siedlisk i gatunków priorytetowych wyst ępuj ących w obszarze Natura 2000 oraz w dalszym s ąsiedztwie obszarów Natura 2000; w zwi ązku z realizacj ą planowanego przedsi ęwzi ęcie nie s ą wymagane specjalne przedsi ęwzi ęcia i kompensacje przyrodnicze w celu ochrony siedlisk i gatunków wyst ępuj ących w obr ębie obszarów Natura 2000 poddanych ocenie.

8 Klimat 8.1 Planowane przedsi ęwzi ęcie wi ąŜ e si ę z przyrostem powierzchni utwardzonych, silnie nagrzewaj ących si ę czasie pogód insolacyjnych. Jednak ze wzgl ędu na liniowy charakter inwestycji taki przyrost mógłby by ć znacz ący, jedynie w powi ązaniu z terenami o podobnym charakterze powierzchni czynnej klimatycznie np. w powi ązaniu z terenami przemysłowymi, pozbawionymi zieleni. Takie sytuacje omawianym odcinku trasy nie wyst ępuj ą. 8.2 Projektowane rozwi ązania w ęzłów w postaci estakad nie b ędą w sposób znacz ący wpływa ć na warunki przepływu poziomego powietrza (wiatr).

9 Krajobraz i walory rekreacyjne 9.1 Analizowana droga poło Ŝona jest w otoczeniu terenów u Ŝytkowanych gospodarczo, w tym zainwestowanych, nie posiadaj ących znacz ących walorów krajobrazowych.

9.2 Tereny te nie posiadaj ą równie Ŝ warto ści rekreacyjnych 9.3 Swoiste negatywne oddziaływanie na walory krajobrazu, stanowi ć b ędą ewentualne ekrany akustyczne wzdłu Ŝ wytypowanych odcinków drogi. Niekorzystne postrzegania krajobrazu dotyczy ć b ędą w równym stopniu u Ŝytkowników drogi, jak i mieszka ńców prowadz ących swoj ą aktywno ść w tych rejonach. 9.4 Planowane przedsi ęwzi ęcie przebiega przez obszary chronionego krajobrazu. Zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami ochrony przyrody realizacja planowanego przedsi ęwzi ęcia nie jest konfliktowa z zasadami gospodarowania w granicach form ochrony przyrody. Dotyczy to dwóch obszarów ♦ Bolimowsko-Radziejowicki Obszar Chronionego Krajobrazu ♦ Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu 9.5 Według obowi ązuj ących przepisów Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880) w obr ębie obszarów chronionego krajobrazu wprowadzone zakazy nie dotycz ą: realizacji inwestycji celu publicznego jakim jest rozbudowa drogi nr 8. 10 Zanieczyszczenie powietrza STAN ISTNIEJ ĄCY 10.1 O stanie czysto ści powietrza w omawianym rejonie decyduje głównie tło regionalne. 10.2 Zgodnie z publikacj ą Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Warszawie na podstawie Rocznej Oceny Jako ści Powietrza w Województwie Mazowieckim Raport za rok 2006 oraz Programem Ochrony Środowiska Powiatu Pruszkowskiego aktualny stan jako ści powietrza dla powiatu Pruszkowskiego, w tym w otoczeniu drogi krajowej nr 8 (w warto ściach średniorocznych) wynosi: ♦ dwutlenek siarki – 6 g/m 3 ♦ dwutlenek azotu – 10 g/m 3 ♦ pył zawieszony – 20 g/m 3 ♦ benzen – 1,2 g/m 3 ♦ ołów – 0,02 g/m 3

WYNIKI ANALIZ 10.3 Wyniki oblicze ń wskazuj ą na przekroczenia normatywy st ęŜ enia dwutlenku azotu we wszystkich analizowanych wariantach i obu horyzontach czasowych dla całego badanego odcinka drogi. 10.4 W 2025 wyst ępuj ą one jednak jedynie w obr ębie pasa drogowego, w zwi ązku z czym nie wyst ąpi zagro Ŝenie dla otoczenia trasy. 10.5 Wysoko ść przekroczenia dopuszczalnego st ęŜ enia dwutlenku azotu ulega w dalszym horyzoncie czasowym (tj. w roku 2025) znacznemu zmniejszeniu.

ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA W TRAKCIE REALIZACJI INWESTYCJI 10.6 Podczas prac zwi ązanych z budow ą trasy b ędzie mie ć miejsce emisja zarówno zorganizowana jak i niezorganizowana: gazów wylotowych z silników spalinowych maszyn drogowych i środków transportu, w ęglowodorów w czasie układania i utwardzania nawierzchni bitumicznych, emisji niezorganizowanej pyłu. Równie Ŝ zaplecze budowy drogi (wytwórnie betonu, mas bitumicznych, składowiska kruszywa)

są źródłem emisji pyłów, fenolu, formaldehydów, naftalenu. . PODSUMOWANIE – OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 10.7 Modelowanie st ęŜ enia zanieczyszcze ń powietrza w rejonie planowanej drogi S-8 świadczy o braku mo Ŝliwo ści powstania przekrocze ń dopuszczalnych norm st ęŜ enia zanieczyszcze ń powietrza w otoczeniu drogi. Najwy Ŝsze poziomy zanieczyszcze ń będą zlokalizowane w obr ębie pasa drogowego. Poza granic ą pasa poziomy zanieczyszcze ń b ędą minimalne. 10.8 W otoczeniu odcinków przebiegaj ącym w terenie otwartym, niezale Ŝnie od wariantu przebiegu obwodnicy, przekroczenia dopuszczalnych standardów jako ści powietrza atmosferycznego dla zdrowia ludzi nie wyst ąpi ą poza trzema odcinkami w 20015 . S ą to rejony miejscowo ści; Krze Du Ŝe, śabia Wola i Nadarzyn. W 2025 to zagro Ŝenie ju Ŝ nie wyst ępuje. Wszystkie zanieczyszczenia powietrza nie wychodz ą poza pas drogowy.

11 Analiza akustyczna

PORÓWNANIE WARIANTÓW 11.1 Projektowana droga ekspresowa realizowana jest w pasie drogi istniej ącej, funkcjonuj ącej od dziesi ęcioleci, biegn ącej przez tereny wzgl ędnie intensywnie zabudowane. 11.2 Oprócz skoncentrowanej zabudowy w wi ększych wsiach na całym analizowanym odcinku istnieje i powstaje w dalszym ci ągu zabudowa rozproszona na terenach rolnych. Taka sytuacja powoduje, Ŝe prawie na całej długo ści analizowanego odcinka drogi nr 8 w zasi ęgu oddziaływania trasy znajduj ą si ę tereny chronione przed hałasem - głównie tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i zabudowy zagrodowej. Obecnie w zasi ęgu oddziaływania ponadnormatywnego hałasu znajduje si ę ponad 600 budynków mieszkalnych. 11.3 Prognozowane nat ęŜ enia ruchu dla drogi ekspresowej przewiduj ą, Ŝe ju Ŝ w roku 2015 ilo ść pojazdów w ci ągu doby zwi ększy si ę - w porównaniu ze stanem istniej ącym o blisko 70%. 11.4 Jednocze śnie podniesienie parametrów drogi spowoduje zwi ększenie średniej pr ędko ści strumienia pojazdów z obecnych ok. 70 km/h do ok. 110 km/h. 11.5 Powy Ŝsze czynniki powoduj ą, Ŝe zasi ęg oddziaływania akustycznego drogi wzro śnie o ponad 30%. Tym samym liczba budynków nara Ŝonych na ponadnormatywny hałas wzro śnie do ok. 1000. 11.6 W tej sytuacji zabezpieczenie otoczenia drogi przed hałasem w postaci ekranów przeciwałasowych musi dotyczy ć prawie całego analizowanego odcinka. 11.7 Aby uzyska ć wzgl ędnie najwi ększ ą skuteczno ść ekranów a jednocze śnie usytuowa ć je w ograniczonym pod wzgl ędem szeroko ści pasie drogowym, w którym - oprócz jezdni głównych b ędą lokalizowane tak Ŝe jezdnie boczne, najbardziej racjonalnym rozwi ązaniem jest zastosowanie ekranów prostych sytuowanych zarówno na zewn ątrz jezdni głównych jak i w pasie dziel ącym. 11.8 Proponuje si ę wst ępnie ekrany zewn ętrzne proste o wysoko ści 8 m oraz ekrany w pasie dziel ącym o wysoko ści 4 - 6 m i konstrukcji umo Ŝliwiaj ącej ich podniesienie do 8 m. 11.9 Zastosowanie powy Ŝszych ekranów zmniejszy ilo ść budynków nara Ŝonych na ponadnormatywny hałas z ok. 1000 do ok. 150-200. 11.10 Poniewa Ŝ w analizowanej sytuacji nie ma praktycznej mo Ŝliwo ści dotrzymania wymaganych standardów akustycznych bezpo średnio poza pasem drogowym, to

zachodzi prawdopodobie ństwo, Ŝe konieczne b ędzie ustanowienie wokół drogi obszaru ograniczonego u Ŝytkowania i podj ęcie działa ń zmierzaj ących do indywidualnego zabezpieczenia budynków. 11.11 Niniejsza analiza akustyczna przeprowadzona została na podstawie studium technicznego drogi a wi ęc na pierwszym, wczesnym etapie projektowania, gdy nie s ą sprecyzowane wszystkie parametry i gdy nie ma mo Ŝliwo ści przeprowadzenia dokładnych analiz wysoko ściowych, które s ą niezb ędne dla ostatecznego sprecyzowania parametrów ekranów. Niezb ędne b ędzie jej ponowienie w ramach projektu budowlanego.

11.12 Dokonano porównania wariantów. Jako kryterium oceny przyj ęto ilo ść budynków zagro Ŝonych ponadnormatywnym hałasem oraz długo ść projektowanych ekranów.

Tabela 2 Liczba budynków mieszkalnych w zasi ęgu hałasu o poziomie przekraczaj ącym poziom LeqA,N 50 dB – porównanie wariantów inwestycyjnych i wariantu 0 Wariant Liczba budynków mieszkalnych w zasi ęgu hałasu o poziomie przekraczaj ącym L eqA,N 50 dB 2015 2025 0 752 771 1a po kopi 997 997 1 i 1a 1003 1003 2 i 2a 997 997

Źródło: Analizy własne

Tabela 3 Długo ść ekranów w poszczególnych wariantach Wariant Długo ść [m] 1a po kopi 61317 1 i 1a 61077 2 i 2a 61299

Źródło: Analizy własne

11.13 Dla wszystkich wariantów inwestycyjnych porównywane wielko ści s ą na tyle zbli Ŝone, Ŝe nie ma podstaw do wskazania na podstawie analizy akustycznej wariantu najmniej czy najbardziej korzystnego.

12 Gospodarka wodno-ściekowa –odwodnienie trasy 12.1 Zgodnie z projektem koncepcji drogowej wody opadowe z jezdni na całym omawianym odcinku b ędą w sposób grawitacyjny odprowadzane do gruntu poprzez dwustronne rowy przy drogowe oraz stosowanie zbiorników retencyjno – infiltracyjnych lub w przypadku dost ępno ści odbiorników (okre ślone na etapie pozwolenia wodnoprawnego) zbiorniki retencyjno-przepływowe.

12.2 W celu zachowania bezpiecze ństwa wód powierzchniowych i gruntowych w otoczeniu projektowanej drogi (rozbudowy drogi krajowej nr 8) na podstawie uzyskanych wyników zdaniem zespołu autorskiego raportu o oddziaływaniu na środowisko wskazane jest zaprojektowanie urz ądze ń odwadniaj ących – oczyszczaj ących w tym,

proponowanych zbiorników retencyjno-infiltracyjnych/retencyjno-przepływowych zgodnych z norm ą PN-S-02204. 12.3 Uzyskane warto ści prognozowanych st ęŜ eń dla zanieczyszcze ń pochodz ących z projektowanej drogi ekspresowej S8 koresponduj ą z warto ściami wskazanymi norm ą PN-S-02204 w zakresie wyznaczenia wielko ści st ęŜ enia zawiesin ogólnych w spływach nie oczyszczonych. 12.4 Zgodnie z norm ą PN-S-02204, st ęŜ enia zawiesin ogólnych dla drogi o czterech pasach ruchu (2x2 pasy ruch) wg tab. 8 dla współczynnika poprawkowego (S) przy liczbie pasów n ≤4 wynosz ącego 3,2l warto ści uzyskane wynosz ą -243 mg/l.

13 Gospodarka odpadami

13.1 Podczas budowy drogi powstan ą miedzy innymi nadmiary mas ziemnych, w tym z wykopów, które nie b ędą nadawały sie do wbudowania w nasyp z powodu braku wła ściwo ści no śnych. B ędą one wymagały przygotowania odpowiednich terenów do ich czasowego gromadzenia przed ostatecznym zagospodarowaniem. Na odcinkach, gdzie wykopy b ędą wykonywane na terenach wyst ępowania gruntów niespoistych (utwory piaszczyste, Ŝwiry i pospółki) b ędzie mo Ŝna uzyskany materiał u Ŝyć do budowy nasypów, wykonania podbudowy lub wymiany gruntów na innych odcinkach drogi. Na obecnym etapie (koncepcja drogi, brak projektów budowlanych i wykonawczych) utrudnione jest szacowanie wielko ści i mo Ŝliwo ści pozyskania gruntu dobrej jako ści bezpo średnio z placu budowy.

13.2 W zwi ązku z rozbiórk ą obiektów budowlanych – budynków nie prognozuje si ę wyst ąpienia odpadów niebezpiecznych. W przypadków stwierdzenia zagro Ŝenia wyst ąpienia azbestu w obiektach budowlanych poddawanych rozbiórce nale Ŝy post ępowa ć z nimi zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami.

13.3 W trakcie eksploatacji przedmiotowego odcinka drogi ekspresowej S8 jedynymi odpadami mo Ŝliwymi do zewidencjonowania b ędą odpady zwi ązane z gospodark ą wodno-ściekow ą i to jedynie w przypadku lokalizacji urz ądze ń zbieraj ących i oczyszczaj ących z drogi wody opadowe oraz odpady zwi ązane z o świetleniem drogi, zwłaszcza w rejonie skrzy Ŝowa ń i obiektów in Ŝynierskich.

13.4 Podczas eksploatacji drogi przewiduje si ę wyst ępowanie szlamów powstaj ących podczas czyszczenia urz ądze ń podczyszczaj ących wody opadowe. W przypadku odpadów z o świetlenia nale Ŝy w zale Ŝno ści od zastosowanych źródeł światła traktowa ć je jako odpady potencjalnie niebezpiecznie i prowadzi ć dla tej grupy przewidzian ą dla nich gospodark ę odpadami.

14 Oddziaływanie trasy na środowisko kulturowe i dobra materialne

14.1 Nie przewiduje się znacz ącej zmiany charakteru oddziaływania na istniej ące w sąsiedztwie lub w bezpo średnim zasi ęgu dobra kultury. Nie mniej, w zwi ązku z wyst ępowaniem w granicy pasa drogowego zidentyfikowanych i potencjalnych stanowisk archeologicznych, konieczne jest uzgodnienie sposobu zabezpieczenia i post ępowania na etapie inwestycyjnym na zasadach okre ślonych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – zgodnie ze sporz ądzonym opracowaniem archeologicznym (Pismo nr WKZ.D.US.SPR.OG./41140-69/9591/2006).

14.2 W dalszym otoczeniu projektowanej drogi znajduj ą si ę obiekty nieruchome wpisane

do rejestru zabytków zgodnie z rejestrem Krajowego O środek Bada ń i Dokumentacji Zabytków (dane z 25-01-2008 (data modyfikacji) stan na 31 grudnia 2007 r.

14.3 Po przeprowadzonej ocenie oddziaływania na walory i dobra kultury nie przewiduje si ę negatywnego oddziaływania planowanej inwestycji zarówno w fazie realizacji i funkcjonowania (brak istotnych oddziaływa ń podczas funkcjonowania drogi, co wynika z przedstawionych analiz wpływu na warunki aerosanitarne i wody) pod warunkiem zastosowania przez wykonawc ę zalece ń Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

15 Szczególne oddziaływanie w przypadku wyst ąpienia powa Ŝnej awarii drogowej

15.1 Mo Ŝliwo ść wyst ąpienia sytuacji awaryjnych zwi ązana jest przede wszystkim z wyst ąpieniem rozlewów du Ŝej ilo ści paliwa w trakcie transportu (np. autocysterny). Sytuacje takie zwi ązane s ą z kolizjami drogowymi w wyniku, których mog ą wyst ąpi ć zdarzenia kwalifikowane do powa Ŝnych awarii, mog ą mie ć miejsce zarówno na etapie rozbudowy, jak i po oddaniu drogi do eksploatacji.

15.2 Przepisy okre ślaj ą warunki załadunku, przewozu i wyładunku materiałów niebezpiecznych oraz wymagania dotycz ące osób uczestnicz ących w przewozie w zakresie dokumentów niezb ędnych w realizacji zada ń przewozowych, a tak Ŝe wymagania techniczne w stosunku do pojazdów u Ŝywanych do przewozu materiałów niebezpiecznych oraz ich oznakowania i wyposa Ŝenia.

16 Mo Ŝliwe konflikty społeczne zwi ązane z planowanym przedsi ęwzi ęciem . 16.1 Poło Ŝenie planowanego przedsi ęwzi ęcia jego charakter i zakres oddziaływania oraz uj ęcie planowanego przedsi ęwzi ęcia w przebiegu istniej ącej drogi krajowej nr 8 uj ętej w Miejscowych Planach Zagospodarowania Przestrzennego powoduj ą, Ŝe w granicach planowanego przedsi ęwzi ęcia nie prognozuje si ę wyst ąpienia znacz ących konfliktów społecznych zwi ązanych z planowanym przedsi ęwzi ęciem uniemo Ŝliwiaj ących realizacj ę przedsi ęwzi ęcia. Obszarem konfliktowym społecznie mo Ŝe by ć zakres koniecznych do realizacji przedsi ęwzi ęcia wyburze ń. 16.2 W celu unikni ęcia potencjalnych konfliktów społecznych organ administracji samorz ądowej, na potrzeby procedur administracyjnych, w tym decyzji o lokalizacji inwestycji, powinien poinformowa ć mieszka ńców zabudowa ń poło Ŝonych w najbli Ŝszym s ąsiedztwie planowanego przedsi ęwzi ęcia o zakresie projektowanej inwestycji. 16.3 Mo Ŝliwo ść udziału społecze ństwa musi by ć zapewniona m.in. w post ępowaniu w ramach którego sporz ądzany jest raport o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęcia na środowisko. Udział w post ępowaniu musi zapewni ć Organ wła ściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacj ę przedsi ęwzi ęcia. 16.4 Dotychczasowe post ępowanie z udziałem społecze ństwa zwi ązane było ze sporz ądzaniem i uzgadnianiem projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obejmuj ącego cz ęść obszaru opracowania.

17 Szczególne warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji przedsi ęwzi ęcia

OCHRONA ŚRODOWISKA BIOTYCZNEGO W TRAKCIE REALIZACJI INWESTYCJI W fazie rozbudowy drogi mog ą wyst ąpi ć okresowe utrudnienia migracji zwierz ąt w obr ębie korytarzy ekologicznych. W celu minimalizacji tych utrudnie ń wskazane jest: zaw ęŜ enie pasa robót na szlakach migracji do niezb ędnego minimum, uwzgl ędnienie w harmonogramach prac maksymalnego mo Ŝliwego ich skrócenia (zwłaszcza w miejscu przej ścia przez doliny) prowadzenie prac budowlanych poza sezonem lęgowym ptaków). W celu unikni ęcia zanieczyszczenia wód rzek Mrowna , Zimna Woda, Pisia Tuczna, W ęŜ yk podczas budowy przeprawy mostowej wskazane zabezpieczenie wód przez podwieszenie krat i folii zabezpieczaj ącej). Przy przej ściach przez kompleksy le śne konieczne b ędzie indywidualne zabezpieczenie drzew najbli Ŝej rosn ących lub ogrodzenie lasu płotem w trakcie budowy. W celu unikni ęcia potencjalnych zagro Ŝeń dla terenów najcenniejszych przyrodniczo lub szczególnie wra Ŝliwych nale Ŝy wykluczy ć lokalizowanie zapleczy budowy 1 na terenie lasów , w dolinie rz. Mrowny, Zimnej Wody i Pisi Tuczna oraz na obszarach płytkiego wyst ępowania wód gruntowych, Po zako ńczeniu prac budowlanych cały teren powinien by ć uporz ądkowany, oczyszczony, a odpady pobudowlane wywiezione i wła ściwie zagospodarowane. INNE WNIOSKI DOTYCZ ĄCE OCHRONY ŚRODOWISKA DO UWZGL ĘDNIENIA W PROJEKCIE BUDOWLANYM Na etapie projektu budowlanego nale Ŝy wykona ć projekt gospodarki odpadami. W projekcie budowlanym nale Ŝy ustali ć ostateczne parametry ekranów przeciwhałasowych. Podane w niniejszym opracowaniu parametry ekranów traktowa ć jako wst ępne, zarówno pod wzgl ędem lokalizacji jak i wysoko ści.

18 Ocena wariantów 18.1 Zasadnicz ą cech ą wszystkich analizowanych wariantów jest wykorzystanie istniej ącego śladu drogowego. St ąd oddziaływanie przede wszystkim na elementy przyrodnicze jest zbli Ŝone, w przeciwie ństwie do wpływu na warunki Ŝycia ludzi i społeczne oddziaływanie. 18.2 Warianty ró Ŝni ą si ę pod wzgl ędem oddziaływania na tereny zabudowy mieszkaniowej w tym koniecznych wyburze ń, zachowania warunków bezpiecze ństwa na drodze oraz udziału terenów niezainwestowanych koniecznych do realizacji planowanego przedsi ęwzi ęcia. 18.3 W ocenie autorów raportu Wariant „1A po KOPI” nale Ŝy uzna ć za najkorzystniejszy dla środowiska. W wariancie tym droga prowadzona jest w dotychczasowym korytarzu, co pozwala – zwłaszcza w Nadarzynie – zachowa ć dotychczasowe zagospodarowanie otoczenia utrzymuj ąc jednocze śnie racjonalny dystans pomiędzy drog ą a zabudow ą mieszkaniow ą. Taki przebieg drogi odpowiada oczekiwaniom

społecznym. 18.4 W wariancie tym ilo ść budynków do wyburze ń oraz długo ść ekranów przeciwhałasowych jest najwi ększa. Takie rozwi ązanie powoduje – w porównaniu z innymi wariantami – eliminacj ę potencjalnie najwi ększej liczby kolizji wynikaj ących z oddziaływania uci ąŜ liwo ści drogi, zwłaszcza uci ąŜ liwo ści akustycznych. 18.5 Ze wzgl ędu na zachowanie warunków bezpiecze ństwa realizacja wariantów 2 i 2A nie spełniaj ących wymaganych kryteriów dla dróg ekspresowych jest niekorzystna, a uzyskane wyniki prawdopodobie ństwa wyst ąpienia powa Ŝnych awarii s ą dwukrotnie wy Ŝsze ni Ŝ dla wariantów 1 i 1A.

19 Podsumowanie - wnioski, w tym do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsi ęwzi ęcia 19.1 Raport o oddziaływaniu na środowisko sporz ądzony został na etapie składania wniosku do Wojewody Mazowieckiego o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsi ęwzi ęcia. 19.2 Celem niniejszego Raportu o oddziaływaniu... jest przedstawienie projektowanego przedsi ęwzi ęcia oraz jego weryfikacja z wymogami i normami prawnymi obowi ązuj ącymi w dziedzinie ochrony środowiska. Raport sporz ądzono po opracowywaniu Studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowego dla planowanego przedsi ęwzi ęcia. 19.3 Przedmiotem oceny oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko jest rozbudowy drogi krajowej nr 8 do parametrów drogi ekspresowej S8. Długo ść projektowanej drogi wynosi 22 km i przebiega przez grunty miejscowo ści: Radziejowice, Krze Du Ŝe, Słubica, Oddział, Bukówka Nowa, Huta śabiowolska, śabia Wola, Przeszkoda, Siestrze ń, Rozalin, Kostowiec, Urzut, Stara Wie ś, Rusiec, Nadarzyn, Paszków, Wolica. 19.4 Obecnie droga nie spełnia wymogów technicznych dla klasy drogi ekspresowej. Na całym odcinku istniej ącej dwujezdniowej drogi nr 8 wyst ępuj ą liczne i nieuporz ądkowane skrzy Ŝowania jednopoziomowe, przej ścia dla pieszych oraz przystanki komunikacji autobusowej, co jest w sprzeczno ści z warunkami technicznymi dla dróg klasy S i stanowi powa Ŝne zagro Ŝenie bezpiecze ństwa ruchu dla tej klasy drogi. Du Ŝe obci ąŜ enie ruchem zarówno pojazdami ci ęŜ arowymi jak i osobowymi, oraz niedostateczne wyposa Ŝenie drogi w urz ądzenia bezpiecze ństwa powoduje liczne zagro Ŝenia i niebezpiecze ństwa w ruchu drogowym. 19.5 Stan środowiska przyrodniczego w rejonie drogi jest zdeterminowany oddziaływaniem istniej ącej trasy , nie posiadaj ącej Ŝadnych zabezpiecze ń środowiskowych. Brak systemów odwodnienia, brak urz ądze ń zmniejszaj ących jej uci ąŜ liwo ść ( ekrany , pasy zieleni, przej ścia dla zwierz ąt) 19.6 Na potrzeby koncepcji Rozbudowy drogi ekspresowej, jak i na potrzeby niniejszego Raportu o oddziaływaniu planowanego przedsi ęwzi ęcia na środowisko , przyj ęto prognozowane na lata 2015 i 2025 warto ści średnio dobowego nat ęŜ enia pojazdów umownych obliczone na podstawie pomiarów ruchu. 19.7 Zakres oddziaływania na środowisko dotycz ący projektowanego przedsi ęwzi ęcia przy prognozowanym nat ęŜ eniu ruchu pojazdów w 2015 i 2025 r. 19.8 Do najistotniejszych negatywnych oddziaływa ń, zwi ązanych z realizacj ą i funkcjonowaniem drogi krajowej, z punktu widzenia stanu środowiska i ekologicznych warunków Ŝycia ludzi zaliczono: zasi ęg oddziaływania akustycznego drogi 19.9 Zabezpieczenie otoczenia drogi przed hałasem w postaci ekranów przeciwhałasowych musi dotyczy ć prawie całego analizowanego odcinka. 19.10 Poniewa Ŝ w analizowanej sytuacji nie ma praktycznej mo Ŝliwo ści dotrzymania

wymaganych standardów akustycznych bezpo średnio poza pasem drogowym, to zachodzi prawdopodobie ństwo, Ŝe konieczne b ędzie ustanowienie wokół drogi obszaru ograniczonego u Ŝytkowania i podj ęcie działa ń zmierzaj ących do indywidualnego zabezpieczenia budynków.

20 Rysunki Rys. 1 - Uwarunkowania środowiskowe - zmniejszenie ze skali 1:10000 do skali 1:20000