Program Ochrony Środowiska Dla Powiatu Myszkowskiego Na Lata 2008 – 2011

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU MYSZKOWSKIEGO NA LATA 2008 – 2011

Z UWZGL ĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA 2012-2015 – PROJEKT

Cz ęstochowa, pa ździernik 2007 r. „Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. ul. Partyzantów 1/3, 42-200 Cz ęstochowa tel 034 3611597, 034 3665303 fax 034 3665317; tel. kom. 0 602 47 98 20 [email protected] www.ekourbis.pl

Zleceniodawca:

Zarz ąd Powiatu w Myszkowie

Umowa: Zawarta w dniu 09.08. 2007r.

Wykonawca:

Zespół ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. ul. Partyzantów 1/3, 42-200 Cz ęstochowa

mgr Bogdan Knop – nadzór merytoryczny mgr in Ŝ. Katarzyna Durlej – specjalista ds. ochrony środowiska dr Cezary G ębicki – konsultacja w zakresie zagadnie ń przyrodniczych

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Spis tre ści 1 Wprowadzenie ...... 5 1.1 Podstawa prawna opracowania...... 5 1.1.1 Obowi ązuj ące przepisy prawne z zakresu ochrony środowiska...... 6 1.2 Cel i zakres opracowania...... 10 1.3 Metodyka prac nad programem...... 11 1.4 Ogólna charakterystyka Powiatu Myszkowskiego ...... 13 2 Zało Ŝenia wyj ściowe programu ochrony środowiska ...... 16 2.1 Uwarunkowania wynikaj ące z polityki ekologicznej pa ństwa...... 16 2.2 Uwarunkowania wynikaj ące z programu ochrony środowiska województwa śląskiego29 Cel środowiskowy: Zmniejszenie emisji zanieczyszcze ń do powietrza i emisji hałasu...... 30 2.3 Uwarunkowania wynikaj ące ze Strategii Rozwoju Powiatu Myszkowskiego w zakresie ochrony środowiska...... 31 3 Stan środowiska na terenie Powiatu Myszkowskiego ...... 33 3.1 Powietrze atmosferyczne...... 34 3.1.1 Wst ęp ...... 34 3.1.2 Stan powietrza atmosferycznego na terenie powiatu ...... 35 3.2 Gospodarka wodno – ściekowa...... 42 3.2.1 Wst ęp ...... 42 3.2.2 Wody powierzchniowe na terenie Powiatu Myszkowskiego ...... 43 3.2.3 Wody podziemne na terenie Powiatu Myszkowskiego...... 47 3.3 Gospodarka odpadami ...... 52 3.4 Środowisko przyrodnicze...... 64 3.5 Komponenty litosfery ...... 70 3.6 Hałas...... 75 3.7 Promieniowanie elektromagnetyczne...... 75 4 Strategia ochrony środowiska dla Powiatu Myszkowskiego do roku 2015. Katalog proekologicznych celów długoterminowych i krótkoterminowych ...... 78 4.1 Wzmocnienie systemu zarz ądzania ochron ą środowiska...... 79 4.2 Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne u Ŝytkowanie zasobami naturalnymi 80 4.2.1 Ochrona przyrody i krajobrazu...... 80 4.2.2 Ochrona komponentów litosfery...... 84 4.3 Zrównowa Ŝone wykorzystanie materiałów, wody i energii ...... 87 4.3.1 Wykorzystanie energii odnawialnej ...... 88 4.3.2 Ochrona przeciwpowodziowa ...... 90 4.4 Poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego...... 91 4.4.1 Poprawa jako ści wód powierzchniowych i podziemnych...... 91 4.4.2 Ochrona powietrza atmosferycznego ...... 94 4.4.3 Ochrona przed hałasem ...... 97 4.4.4 Ochrona przed promieniowaniem niejonizuj ącym...... 100 4.4.5 Gospodarka odpadami...... 101 4.4.6 Powa Ŝne awarie przemysłowe...... 102 3

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

4.5 Ochrona klimatu...... 103 4.6 Udział społecze ństwa i edukacja ekologiczna...... 104 4.7 Wł ączenie aspektów ekologicznych do polityk sektorowych ...... 107 4.8 Zestawienie wytycznych do gminnych programów ochrony środowiska ...... 118 4.8.1 Wytyczne ogólne...... 118 4.8.2 Szczegółowe wytyczne dla gminnych programów ochrony środowiska w Powiecie Myszkowskim 119 5 Wyznaczenie priorytetów ekologicznych dla Powiatu ...... 141 5.1 Kryteria wyboru priorytetów ekologicznych ...... 143 5.2 Plan operacyjny na lata 2008-2011...... 144 6 Sytuacja ekonomiczno - finansowa Powiatu ...... 179 6.1 Krajowe źródła finansowania...... 184 6.2 Fundusze europejskie ...... 185 7 Kontrola i monitoring Programu Ochrony Środowiska ...... 189 7.1 Zarz ądzanie środowiskowe i kontrola realizacji programu ...... 189 7.2 Instrumenty zarz ądzania środowiskiem...... 193 8 Synteza programu ochrony środowiska dla Powiatu Myszkowskiego ...... 196 Spis tabel ...... 202

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

1 Wprowadzenie

1.1 Podstawa prawna opracowania

Przy pracach nad Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego uwzgl ędniono zalecenia nast ępuj ących materiałów źródłowych: • „Prawo Ochrony Środowiska”, wyznaczaj ące cele polityki ekologicznej pa ństwa, z którymi musz ą korespondowa ć cele programu ochrony środowiska na szczeblu wojewódzkim, powiatowym i gminnym. • „Polityka Ekologiczna Pa ństwa na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007 -2010”, której głównym zało Ŝeniem jest zachowanie równowagi pomi ędzy aspektem rozwoju gospodarczego kraju i celami ochrony środowiska poprzez: - zmian ę modeli produkcji i konsumpcji; - zmniejszenie materiałochłonno ści, wodochłonno ści i energochłonno ści gospodarki; - stosowanie najlepszych dost ępnych technik i dobrych praktyk gospodarowania; - w dalszej kolejno ści oczyszczanie gazów odlotowych, ścieków, unieszkodliwianie odpadów itp. • „Polityka ekologiczna Pa ństwa na lata 2007-2010 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2011 – 2014” – dokument rz ądowy (Przyj ęty przez Rad ę Ministrów). (w dalszej cz ęś ci pracowania przyj ęto skrócon ą nazw ę Polityka Ekologiczna Pa ństwa ). • „Wytyczne Sporz ądzania Programów Ochrony Środowiska Na Szczeblu Regionalnym i Lokalnym”. Według tego dokumentu program ochrony środowiska powinien zawiera ć trzy podstawowe elementy: - zadania własne powiatu , czyli te finansowane w cało ści lub cz ęś ciowo ze środków powiatowych; - zadania koordynowane , czyli te finansowane ze środków przedsi ębiorstw i ze środków zewn ętrznych (podlegaj ących bezpo średnio organom wojewódzkim lub centralnym); - szczegółowe wytyczne do sporz ądzenia programów gminnych.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

• „Program Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego”, wyznaczaj ący cele dla całego województwa, które nale Ŝy uwzgl ędni ć przy precyzowaniu celów na szczeblu powiatowym.

• Program Ochrony Środowiska na terenie powiatu myszkowskiego na lata 2004 – 2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008 - 2015

• Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Myszkowskiego

• Strategia Rozwoju Powiatu Myszkowskiego

1.1.1 Obowi ązuj ące przepisy prawne z zakresu ochrony środowiska

1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska. (Dz. U. 2006, Nr 129 poz. 902 – tekst jednolity). 2. Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2007 Nr 88 poz. 587). 3. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001roku o odpadach (Dz. U. 2007r , Nr 39, poz.251– tekst jednolity). 4. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2004 Nr 92 poz. 880) 5. Ustawa z dnia 13 wrze śnia 1996roku o utrzymaniu porz ądku i czysto ści w gminach (Dz. U. 1996r., Nr 132, poz.622 – tekst jednolity). 6. Ustawa z dnia 11 maja 2001 o obowi ązkach przedsi ębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej (Dz. U. 2001r., Nr 63, poz.639 – tekst jednolity). 7. Ustawa z dnia 11 maja 2001 o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. 2001r., Nr 63, poz.638 – tekst jednolity). 8. Ustawa z dnia 27 marca 2003roku o Planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U.2003r., Nr 80, poz.717 ). 9. Ustawa z dnia z dnia 18 lipca 2001r - Prawo wodne (Dz. U. 2005, Nr 239 poz. 2019 – tekst jednolity). 10. Ustawa z dnia 28 wrze śnia 1991r - O lasach. (Dz. U.1991r . Nr 101, poz. 444 – tekst jednolity). 11. Ustawa z dnia 18 grudnia 2003roku o ochronie roślin (D.Z.U z 2004r. Nr 11, poz. 94) 12. Ustawa z dnia 13 pa ździernika 1995r. - Prawo łowieckie (Dz. U.1995r., Nr 147, poz. 713 – tekst jednolity). 13. Ustawa z dnia 4 lutego 1994r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. 1994r. Nr 27, poz. 96, – tekst jednolity). 14. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wod ę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. 2001, Nr 72, poz. 747– tekst jednolity). 15. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. 2005 Nr 260 poz. 2181). 16. Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz. U. 2002r., Nr 87, poz. 796). 6

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

17. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2007 Nr 120 poz. 826). 18. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002r. w sprawie rodzajów instalacji mog ących powodowa ć znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako cało ści. ( Dz. U. 2002 Nr 122 poz. 1055). 19. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002r. w sprawie warto ści odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2003, Nr 1, poz.12). 20. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2004r. w sprawie wymaga ń w zakresie prowadzenia pomiarów wielko ści emisji (Dz. U. 2004, Nr 283, poz. 2842). 21. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z 27 wrze śnia 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. 2001, Nr 112, poz.1206). 22. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów mo Ŝe przekazywa ć osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym nieb ędącym przedsi ębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. 2006 Nr 75 poz. 527). 23. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 lutego 2006r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. 2006 Nr 30 poz. 213). 24. Rozporz ądzenie Ministra środowiska z dnia 29 stycznia 2001r w sprawie zakresu informacji oraz wzorów formularzy słu Ŝą cych do sporz ądzania i przekazywania zbiorczych zestawie ń danych (Dz. U. 2001, Nr 152, poz. 1737). 25. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2007r. w sprawie zakresu informacji oraz wzorów formularzy słu Ŝą cych do sporz ądzania i przekazywania zbiorczych zestawie ń danych (Dz. U. 2007 Nr 101 poz. 686). 26. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2004r. w sprawie warunków, w których uznaje si ę, Ŝe odpady nie s ą niebezpieczne (Dz. U. 2004 Nr 128 poz. 1347). 27. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 lutego 2003r w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w zwi ązku z eksploatacj ą instalacji lub urz ądzenia, przekazywanych wła ściwym organom ochrony środowiska oraz terminu i sposobu ich prezentacji (Dz. U. 2003 Nr 59 poz. 529). 28. Rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo Ŝycia przez ludzi ( Dz. U. 2007 Nr 61 poz. 417). 29. Rozporz ądzenie Ministra Budownictwa z dnia 14 lipca 2006r. w sprawie sposobu realizacji obowi ązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urz ądze ń kanalizacyjnych (Dz. U. 2006 Nr 136 poz. 964). 30. Rozporz ądzenie ministra ochrony Środowiska z dnia 9 wrze śnia 2002r. w sprawie standardów jako ści gleby oraz standardów jako ści ziemi (Dz. U. 2002 Nr 165 poz. 1359). 31. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003r w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. 2003 Nr 192 poz. 1883); 32. Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 pa ździernika 2003r. w sprawie wymaga ń w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub 7

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

urz ądze ń, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz. U. 2003 Nr 192 poz. 1876). 33. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 w sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących gatunków ro ślin obj ętych ochron ą (Dz. U. 2004 Nr 168 poz. 1764). 34. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 28 wrze śnia 2004r. w sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących zwierz ąt obj ętych ochron ą (Dz. U. 2004 Nr 220 poz. 2237). 35. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004r. w sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących grzybów obj ętych ochron ą (Dz. U. 2004 Nr 168 poz. 1765). 36. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 lipca 2004 w sprawie dopuszczalnych mas substancji, które mog ą by ć odprowadzane w ściekach przemysłowych (DZ. U. 2004, Nr 180, poz. 1867) 37. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006r. w sprawie warunków, jakie nale Ŝy spełni ć przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. 2006 Nr 137 poz. 984). 38. Ustawa z dnia 22 grudnia 2004r. o zmianie ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawieraj ących azbest (Dz. U. 2005 Nr 10 poz. 72). 39. Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 pa ździernika 2003r. w sprawie wymaga ń w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urz ądze ń, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz. U. 2003 Nr 192 poz. 1876) 40. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 listopada 2006r. w sprawie wzoru sprawozdania o wielko ściach wprowadzonych na rynek krajowy opakowa ń i produktów, osi ągni ętych wielko ściach odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pou Ŝytkowych oraz wpływach z opłat produktowych (Dz. U. 2006 Nr 220 poz. 1611). 41. Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 wrze śnia 2006r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie wymaga ń jako ściowych dla paliw ciekłych (Dz. U. 2006 Nr 167 poz. 1185). 42. Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 stycznia 2007r. uchylaj ące rozporz ądzenie w sprawie szczegółowych wymaga ń jako ściowych dla niektórych paliw ciekłych (Dz. U. 2007 Nr 8 poz. 61) 43. Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 pa ździernika 2005r. w sprawie wymaga ń jako ściowych dla paliw ciekłych (Dz. U. 2005 Nr 216 poz. 1825). 44. Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 9 grudnia 2004r. w sprawie szczegółowego zakresu obowi ązku zakupu energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła (Dz. U. 2004r, Nr 267, poz. 2657) 45. Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 9 grudnia 2004r. w sprawie szczegółowego zakresu obowi ązku zakupu energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła (Dz. U. 2004 Nr 267 poz. 2657). 46. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 lipca 2002r. w sprawie szczegółowych wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć programy ochrony powietrza (Dz. U. 2002 Nr 115 poz. 1003).

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

47. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 roku w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z 2004 r, Nr 229, poz. 2313 z pó ź. Zmianami) 48. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 roku o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. Z 2007 roku, Nr 75, poz. 493)

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

1.2 Cel i zakres opracowania

Głównym celem opracowania jest wyznaczenie konkretnych zada ń środowiskowych w zale Ŝno ści od specyfiki i potrzeb powiatu, które pozwol ą zachowa ć harmoni ę pomi ędzy konieczno ści ą gospodarczego rozwoju powiatu i wymogami ochrony środowiska. Cel ten jest równie Ŝ nadrz ędnym celem Programu Ochrony Środowiska Województwa Śląskiego, do którego programy powiatowe powinny si ę odnosi ć. Zadania wyznaczone w ramach Programu maj ą na celu popraw ę stanu środowiska naturalnego, efektywne zarz ądzanie środowiskiem, racjonalne u Ŝytkowanie zasobami naturalnymi, jak równie Ŝ wyznaczenie warunków do wdro Ŝenia zasad obowi ązuj ących w tym zakresie w prawie Unii Europejskiej. Cele te zostan ą osi ągni ęte przy ścisłej współpracy miast i gmin Powiatu Myszkowskiego w zakresie gospodarki komunalnej, polityki transportowej, rolnej, społecznej i oświatowej, itp. Ponadto nale Ŝy nadmieni ć, i Ŝ niniejszy Program b ędzie kontynuacj ą zało Ŝeń wyznaczonych w „Programie ochrony środowiska na terenie Powiatu Myszkowskiego na lata 2004-2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008 – 2015” (Program I). Niniejszy Program wyznaczy zaktualizowane priorytety ekologiczne i okre śli nowe zadania środowiskowe mo Ŝliwe do przeprowadzenia w okresie lat 2008 -2014

Powiatowy Program Ochrony Środowiska ma ponadto na celu: • wyznaczenie celów polityki ekologicznej na terenie powiatu w podziale na cele krótkoterminowe i długoterminowe; • wyznaczenie priorytetów ekologicznych; • okre ślenie harmonogramu realizacji zada ń proekologicznych dla powiatu wraz z nakładami na realizacje tych zada ń; • okre ślenie środków niezb ędnych do osi ągni ęcia tych celów, w tym mechanizmy prawno – ekonomiczne i środki finansowe.

Niniejszy Program powstał w oparciu o zało Ŝenia wyznaczone w Polityce Ekologicznej Pa ństwa i składa si ę z nast ępuj ących rozdziałów:

• Rozdział 1. Wprowadzenie zawiera informacje dotycz ące prawnych podstaw programu ochrony środowiska, cel opracowania i zastosowan ą metodyk ę oraz ogóln ą charakterystyk ę Powiatu Myszkowskiego. • Rozdział 2. Zało Ŝenia wyj ściowe programu. Rozdział opisuje uwarunkowania wynikaj ące z dokumentów bazowych, do których odnosi si ę Program: Polityki ekologicznej Pa ństwa, Strategii Rozwoju Powiatu Myszkowskiego i Programu Ochrony Środowiska Województwa Śląskiego. • Rozdział 3 . Stan aktualny środowiska. Rozdział obejmuje opis aktualnego stanu środowiska naturalnego na terenie Powiatu Myszkowskiego w podziale na poszczególne elementy środowiska. • Rozdział 4. Strategia rozwoju powiatu w aspekcie ochrony środowiska. Rozdział zawiera opis proponowanej strategii rozwoju powiatu w aspekcie ochrony środowiska z okre śleniem celu długoterminowego do 2015 r, wyznaczeniem celów krótkoterminowych wraz z koniecznymi do realizacji tych celów zadaniami na okres najbli Ŝszych 4 lat.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Ponadto rozdział zawiera:

1. podrozdział po świ ęcony zagadnieniom systemowym, 2. podrozdział dotycz ący wytycznych do sporz ądzania Gminnych Programów Ochrony Środowiska.

• Rozdział 5. Wyznaczenie priorytetów ekologicznych. W rozdziale tym opisano główne priorytety ekologiczne dla Powiatu Myszkowskiego wraz z planem operacyjnym na lata 2008-2011, który zawiera zadania środowiskowe wraz z terminem ich realizacji i sposobem ich finansowania.

• Rozdział 6. Sposoby finansowania zaplanowanych przedsi ęwzi ęć . W rozdziale zamieszczono analiz ę finansowo-ekonomiczn ą Powiatu Myszkowskiego oraz mechanizmy prawno – ekonomiczne do osi ągni ęcia zało Ŝonych celów.

• Rozdziała 7. Kontrola realizacja programu. Rozdział obejmuje opis mierników realizacji przyj ętej polityki ekologicznej, które umo Ŝliwi ą monitorowanie stopnia osi ągni ęcia celów.

1.3 Metodyka prac nad programem

Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego, podobnie jak program na szczeblu wojewódzkim został opracowany zgodnie z zasad ą otwartego planowania, czyli w ścisłej współpracy z przedstawicielami administracji rz ądowej, samorz ądowej, instytucji naukowo – badawczych, pozarz ądowych organizacji ekologicznych oraz z zakładami przemysłowymi funkcjonuj ącymi na danym terenie i lokaln ą społeczno ści ą. Istotnym aspektem przygotowania programu powiatowego jest ścisła współpraca z przedstawicielami gmin, ze wzgl ędu na konieczno ść wyznaczenia w programie powiatowym wytycznych do sporz ądzenia gminnych programów ochrony środowiska. Podczas przygotowania Programu wykorzystano dokumenty udost ępnione przez władze powiatowe i gminne takie jak: programy ochrony środowiska z lat ubiegłych, strategie rozwoju poszczególnych gmin, sprawozdania z realizacji programów ochrony środowiska i planów gospodarki odpadami i in. Program Ochrony Środowiska uchwala Rada Powiatu, a z wykonania programu nale Ŝy sporz ądza ć co 2 lata raporty, które przedstawia si ę Radzie Powiatu. W trakcie prac nad Programem w dniu 12 Pa ździernika 2007 roku w Starostwie Powiatowym w Myszkowie odbyło si ę spotkanie warsztatowe , którego głównym zało Ŝeniem było przedstawienie stanu środowiska na terenie Powiatu Myszkowskiego w celu wyznaczenia podstawowych priorytetów ekologicznych i celów środowiskowych w zale Ŝno ści od potrzeb i specyfiki Powiatu (w ramach konsultacji społecznych) oraz prezentacja wst ępnego projektu niniejszego Programu. W spotkaniu udział wzi ęli przedstawiciele Starostwa Powiatowego w Myszkowie, przedstawiciele poszczególnych gmin Powiatu Myszkowskiego, przedstawiciele Rad Gmin i Powiatu ora przedstawiciele: ŚODR – PZDR Myszków, Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej Pozna ń, PZD Myszków, Zakładu Wodoci ągów i

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Kanalizacji Sp. z o.o. w Myszkowie, Nadle śnictwa Złoty Potok, PPIS Myszków, Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego, Śląskiego Zarz ądu Melioracji i Urz ądze ń Wodnych Oddział Cz ęstochowa i in. Pierwsz ą cze ść spotkania stanowiła prezentacja stanu środowiska na terenie Powiatu Myszkowskiego opracowana w oparciu o „Stan środowiska w województwie śląskim w 2005 roku” oraz badania jako ści środowiska przeprowadzone przez WIO Ś Katowice Delegatura w Cz ęstochowie z 2006 roku” oraz prezentacja propozycji celów długoterminowych i krótkoterminowych oraz propozycja głównych priorytetów ekologicznych dla Powiatu Myszkowskiego. Po prezentacji wywi ązała si ę dyskusja dotycz ąca problemów środowiskowych budz ących niepokój w śród mieszka ńców powiatu. Propozycje wskazane w ramach konsultacji społecznych oraz problemy zasygnalizowane przez pracowników Starostwa Powiatowego w Myszkowie uwzgl ędniono w strategii ochrony środowiska (rozdział 4) i posłu Ŝyły one jako podstawa stworzenia katalogu celów długoterminowych i krótkoterminowych, z których nast ępnie wybrano zadania do zrealizowania na najbli Ŝsze lata (rozdział 5.2 – Plan operacyjny na lata 2008-2011). Katalog celów długoterminowych i krótkoterminowych stanowi zadania wa Ŝne dla powiatu i jego mieszka ńców, których realizacja cz ęsto nie le Ŝy w kompetencji powiatu. Dziel ą si ę one na zadania własne powiatu (W), stanowi ące przedsi ęwzi ęcia finansowane w cało ści lub cz ęś ciowo ze środków b ędących w dyspozycji powiatu oraz na zadania koordynowane (K), w zakres których wchodz ą zadania proekologiczne pozostałe, finansowane ze środków przedsi ębiorstw oraz ze środków zewn ętrznych b ędących w dyspozycji organów i instytucji szczebla gminnego, wojewódzkiego i centralnego.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

1.4 Ogólna charakterystyka Powiatu Myszkowskiego

Powiat Myszkowski poło Ŝony jest w północnej cz ęś ci województwa śląskiego i graniczy z powiatami: cz ęstochowskim, zawiercia ńskim, b ędzi ńskim, tarnogórskim i lublinieckim. Zgodnie z danymi Głównego Urz ędu Statystycznego z 2007 roku powierzchnia powiatu wynosi 47 925 ha i obejmuje gminy: Gmina i Miasto Koziegłowy (15964 ha), Miasto Myszków (7359 ha), Gmina Niegowa (8796 ha), Gmina Poraj (5706 ha), Miasto i Gmina śarki (10100 ha). 1

Rysunek 1. Mapa Powiatu Myszkowskiego 2

Powiat Myszkowski zamieszkuje 71 628 mieszka ńców, w tym w gminie Myszków 32 922 mieszka ńców, w gminie Niegowa 5 745, w gminie Poraj 10 510, w gminie Koziegłowy 14 265, w gminie śarki 8 186 mieszka ńców. Powiat Myszkowski le Ŝy pomi ędzy aglomeracj ą katowick ą i cz ęstochowsk ą i dzi ęki swemu korzystnemu poło Ŝeniu posiada ró Ŝnorodne, korzystne powi ązania komunikacyjne. Przed teren powiatu przebiega linia kolejowa relacji Katowice – Warszawa oraz droga Krajowa DK-1 Cieszyn – Gda ńsk. Zgodnie z podziałem Polski na jednostki fizyczno – geograficzne (J. Kondracki 1998) teren powiatu le Ŝy w obr ębie podprowincji Wy Ŝyny Śląsko – Krakowskiej. Przez środkow ą cz ęść powiatu przepływa rzeka Warta z rozległ ą dolin ą zwan ą obni Ŝeniem górnej Warty. Teren powiatu charakteryzuje si ę ciepłym i suchym klimatem, gdzie średnia temperatura roczna wynosi około 7,5 – 8,0 °C. Ukształtowanie terenu oraz poło Ŝenie geograficzne wpływaj ą na du Ŝą zmienno ść i nieregularno ść stanów atmosfery, co wynika ze ścierania si ę ró Ŝnych mas powietrza. Średnioroczna suma opadów atmosferycznych wynosi od 650 do 750 mm w zale Ŝno ści od ukształtowania i pokrycia terenu. Czas trwania pokrywy śnie Ŝnej dochodzi do 100 dni, a długo ść okresu wegetacyjnego wynosi 200 – 210 dni. Na terenie powiatu przewa Ŝaj ą wiatry w kierunku SW, W i NW, ze średni ą pr ędko ści ą od 2 do 3 m/s. Powiat Myszkowski jest powiatem o charakterze przemysłowo – rolniczym. Do podstawowych gał ęzi przemysłu w powiecie nale Ŝą : • Metalowa (Myszków, Poraj);

1 GUS, Powierzchnia i Ludno ść w Przekroju Terytorialnym w 2007 roku, Warszawa 2007. 2 http://wybory2006.pkw.gov.pl/ 13

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

• Obuwnicza (Myszków, śarki, Poraj); • Włókiennicza - tekstylia, odzie Ŝ, tkaniny techniczne (Myszków, Koziegłowy, śarki); • Tworzyw sztucznych (Koziegłowy, Poraj, śarki); • Budowlana i papiernicza.

W gminach wiejskich powiatu dominuje przetwórstwo rolno – spo Ŝywcze oparte o własn ą baz ę surowcow ą (owoce, warzywa, ziemniaki, mleko, bydło i trzoda chlewna). W powiecie du Ŝe znaczni gospodarcze ma równie Ŝ bran Ŝa turystyczna, agroturystyczna i rekreacyjna, głównie w gminach Poraj, Niegowa, śarki, i Koziegłowy.

Starosta jako Organ Ochrony Środowiska

Starosta jest organem o zasadniczych z punktu widzenia realizacji zada ń z zakresu ochrony środowiska kompetencjach. Oprócz kompetencji do wydawania decyzji administracyjnych Starosta posiada równie Ŝ obowi ązki o charakterze kontrolno – nadzorczym.

Poni Ŝej przedstawiono wykaz Decyzji administracyjnych wydanych przez Starost ę Myszkowskiego. • Gospodarowanie odpadami: o Decyzje na prowadzenie działalno ści, w wyniku której powstaj ą odpady niebezpieczne i inne ni Ŝ niebezpieczne o Zezwolenia na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych i innych ni Ŝ niebezpieczne. o Pozwolenia na wytwarzanie odpadów. o Zezwolenia na prowadzenie działalno ści w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów. o Zezwolenia na usuwanie i transport odpadów. o Zatwierdzenia „Programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi”. o Informacje na temat wytwarzanych odpadów w my śl art. 24. Ustawy o odpadach. • Ochrona powietrza atmosferycznego: o Pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza. o Zgłoszenia instalacji, z których emisja nie wymaga pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza. • Pozwolenia wodnoprawne

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Tabela 1 Wykaz decyzji wydanych przez Starost ę Myszkowskiego z zakresu gospodarki wodnej

Starostwo powiatowe w Myszkowie

99 200 200 200 200 200 200 200 200 0 1 2 3 4 5 6 7 Pozwolenia wodnoprane na 4 9 13 10 16 9 11 6 0 pobór/ pi ętrzenie wód

Pozwolenia wodnoprawne na 3 1 2 16 13 16 29 21 22 odprowadzanie ścieków

• poszukiwanie lub rozpoznawanie złó Ŝ kopalin i wydobywanie kopalin ze złó Ŝ

Tabela 2 Decyzje Starosty Myszkowskiego w zakresie poszukiwania lub rozpoznawania złó Ŝ kopalin i wydobywania kopalin ze złó Ŝ (stan na 30.09.2007r.)

Starostwo Powiatowe w Myszkowie 200 200 200 2 3 4 Decyzje dot. Poszukiwania lub 1 2 0 rozpoznawania złów kopali

Decyzje zezwalaj ące na 0 1 1 wydobywanie kopalin ze złó Ŝ

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

2 Zało Ŝenia wyj ściowe programu ochrony środowiska

Zało Ŝenia wyj ściowe niniejszego Programu opieraj ą si ę zarówno na uwarunkowaniach wynikaj ących z polityki ekologicznej pa ństwa okre ślonej w dokumentach: „Polityka ekologiczna Pa ństwa na lata 2003 –2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007 – 2010”, „Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Pa ństwa na lata 2007-2010” , Polityka ekologiczna Pa ństwa na lata 2007-2010 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2011 – 2014 ” jak równie Ŝ na uwarunkowaniach wynikaj ących z „ Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego”, który wyznacza cele i zadania w zakresie zrównowa Ŝonego rozwoju na szczeblu wojewódzkim. Istotn ą dla Programu jest równie Ŝ „Strategia rozwoju Powiatu Myszkowskiego” , która wyznacza kierunki rozwoju samego powiatu. Niniejszy Program ści śle odnosi si ę równie Ŝ do Programu ochrony środowiska na terenie Powiatu Myszkowskiego na okres 2004 – 2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008 – 2015 (Program I) w zakresie zada ń zrealizowanych oraz niemo Ŝliwych do zrealizowania w okresie obowi ązywania programu.

2.1 Uwarunkowania wynikaj ące z polityki ekologicznej pa ństwa

Program ochrony środowiska na szczeblu powiatowym powinien odzwierciedla ć podstawowe zasady polityki ekologicznej pa ństwa le Ŝą ce u podstaw polityki ochrony środowiska obowi ązuj ącej w Unii Europejskiej. Podstawowym celem polityki ekologicznej pa ństwa jest zasada zrównowa Ŝonego rozwoju, która polega na zachowaniu równowagi pomi ędzy aspektami gospodarczego i społecznego rozwoju kraju a wymogami ochrony środowiska. Zgodnie z Dokumentem „Polityka ekologiczna Pa ństwa na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010” osi ągni ęcie wy Ŝej postawionego celu uzale Ŝnione jest od zmiany modelu produkcji i konsumpcji, zmniejszenia materiałochłonno ści, wodochłonno ści i energochłonno ści gospodarki, zastosowania najlepszych dost ępnych technik i dobrych praktyk gospodarowania. Aby cele polityki ekologicznej pa ństwa mogły by ć realizowane konieczne jest wprowadzenie do polityk sektorowych aspektów ekologicznych we wszystkich dziedzinach gospodarowania, jak równie Ŝ do strategii i programów rozwoju na szczeblu powiatowym i gminnym. Opracowany na szczeblu powiatowym program ochrony środowiska powinien oprócz zasady zrównowa Ŝonego rozwoju odzwierciedla ć zasady, które le Ŝą u podstaw polityki ekologicznej pa ństwa i Unii Europejskiej. Do zasad tych nale Ŝą :

Zasada równego dost ępu do środowiska przyrodniczego ; Zasada przezorno ści nakazuj ąca rozwi ązywanie problemów natury ekologicznej w przypadku zaistnienia takiego prawdopodobie ństwa; Zasada uspołeczniania polityki ekologicznej nakazuj ąca stworzenie warunków do udziału obywateli w procesie kształtowania modelu zrównowa Ŝonego rozwoju; Zasada „zanieczyszczaj ący płaci”, która nakłada bezwzgl ędn ą odpowiedzialno ść , równie Ŝ materialn ą, za skutki zanieczyszczenia i stwarzania innych zagro Ŝeń dla środowiska na ich sprawc ę;

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Zasada prewencji zakładaj ąca, Ŝe przeciwdziałanie negatywnym skutkom dla środowiska naturalnego musi by ć podejmowane na etapie planowania przedsi ęwzi ęć mog ących negatywnie oddziaływa ć na środowisko; Zasada skuteczno ści ekologicznej i efektywno ści ekonomicznej podczas wyboru planowanych do realizacji przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych w zakresie ochrony środowiska.

Realizacja polityki ekologicznej pa ństwa wi ąŜ e si ę przede wszystkim z respektowaniem zasady zrównowa Ŝonego rozwoju oraz stosowaniem dobrych praktyk gospodarowania w strategiach i politykach sektorowych: w energetyce, przemy śle, transporcie, gospodarce komunalnej, budownictwie, rolnictwie, le śnictwie i turystyce. Polityka ekologiczna Pa ństwa na lata 2007 –2010 z uwzgl ędnienie perspektywy na lata 2011 – 2014 stanowi aktualizacj ę „Polityki ekologiczna Pa ństwa na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010” i odnosi jej cele i niezb ędne działania do aktualnej sytuacji społeczno – gospodarczej oraz aktualnego stanu środowiska. Nadrz ędnym strategicznym celem najnowszej polityki ekologicznej pa ństwa jest:

- zapewnienie bezpiecze ństwa ekologicznego kraju (mieszka ńców, zasobów przyrodniczych i infrastruktury społecznej) i tworzenie podstaw do zrównowa Ŝonego rozwoju społeczno – gospodarczego .

Do celów realizacyjnych celu nadrz ędnego nale Ŝą : Wzmocnienie systemu zarz ądzania ochron ą środowiska; Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystani zasobów przyrody; Zrównowa Ŝone wykorzystywanie materiałów, wody i energii, Dalsza poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego dla ochrony zdrowia mieszka ńców Polski; Ochrona klimatu.

Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego uwzgl ędnia podstawowe zało Ŝenia polityki ekologicznej pa ństwa zarówno w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego u Ŝytkowania zasobami przyrody jaki i zrównowa Ŝonego wykorzystania surowców, materiałów, wody i energii oraz poprawy jako ści powietrza środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego oraz ochrony klimatu. Poni Ŝej zestawiono główne zało Ŝenia polityki ekologicznej pa ństwa i odpowiadaj ące im zało Ŝenia Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego 2008- 2015.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

1. Wzmocnienie systemu zarz ądzania ochrona środowiska

Polityka ekologiczna Program Ochrony Środowiska dla Powiatu pa ństwa Myszkowskiego na lata 2008 -2015

1. Przegl ąd prawa z Nie dotyczy* punktu widzenia jego zgodno ści z przepisami UE, jego zmiana i uproszczenie oraz koordynacja działa ń w tym zakresie, 2. Zapewnienie integracji - Wprowadzenie celów ochrony środowiska i priorytetów polityki celów ochrony ekologicznej pa ństwa do dokumentów strategicznych powiatu. środowiska i priorytetów polityki ekologicznej ze strategiami rozwój ró Ŝnych sektorów gospodarki, 3. Prowadzenie edukacji - Umo Ŝliwienie społecze ństwu udziału w procedurze wdra Ŝania ekologicznej dla Programu ochrony Środowiska. zapewnienia - Zagwarantowanie dost ępu społec ze ństwa do informacji o akceptacji społecznej środowisku. dla podejmowanych - Opracowanie powiatowego programu edukacji ekologicznej dla programów ochrony zrównowa Ŝonego rozwoju. środowiska, - Wspieranie projektów edukacji dla zrównowa Ŝonego rozwoju realizowanych przez ró Ŝne podmioty. 4. Zapewnienie Nie dotyczy* pełniejszego wykorzystania sił rynkowych dla ochrony środowiska, likwidacji bł ędnych sygnałów ekonomicznych – przykładowo antyekologicznych subsydiów oraz wzmocnienia proekologicznych zachowa ń, 5. Wspieranie aktywno ści - Wspieranie projektów edukacji dla zrównowa Ŝonego rozwoju podmiotów realizowanych przez ró Ŝne podmioty. gospodarczych - Wspieranie aktywno ści podmiotów gospodarczych wdra Ŝaj ących wdra Ŝaj ących systemy systemy zarz ądzania środowiska, zarz ądzania środowiskowego, 6. Wspieranie roli Nie dotyczy* planowania przestrzennego jako instrumentu ochrony środowiska,

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

7. Wspieranie bada ń - Organizowanie oraz wyposa Ŝanie w aparatur ę laboratoryjn ą i naukowych sprz ęt dydaktyczno-naukowy ekologicznych laboratoriów dotycz ących ochrony przyszkolnych jako centrów edukacji ekologicznej w regionie – środowiska i mo Ŝliwo ść dofinansowania z Unii Europejskiej. racjonalnego - Przeprowadzenie bada ń nad stanem świadomo ści ekologicznej wykorzystywania jego wybranych grup mieszka ńców powiatu oraz jego wpływu na zasobów, podejmowanie działa ń w zakresie regio nalnej ochrony środowiska i zasobów naturalnych. Badanie prowadzone b ędą zwłaszcza tak Ŝe w śród uczniów i młodzie Ŝy pozaszkolnej, 8. Wprowadzenie pełnej - Wspomaganie systemu kontroli wnoszenia opłat za korzystanie odpowiedzialno ści ze środowiska stanowi ących dochody funduszy ekologicznych, sprawcy za szkody w środowisku jako elementu realizacji zasady zanieczyszczaj ący płaci, 9. Rozwój systemów Nie dotyczy* oceny oddziaływa ń w cyklu Ŝyciowym produktu oraz szacowania przepływów materiałowych jako elementów Zintegrowanej Polityki Produktowej, 10. Zagwarantowanie - Starostwo Powiatowe w Myszkowie wygospodaruje środki wystarczaj ących finan sowe na realizacj ę celów ochrony środowiska w miar ę środków finansowych mo Ŝliwo ści finansowych. na działania zapewniaj ące realizacj ę celów polityki ekologicznej i rozwoju instrumentów wspieraj ących te działania, 11. Zainicjowanie prac dla Nie dotyczy* szerszego uwzgl ędniania w koszach produkcji kosztów zewn ętrznych, *zadania nie le Ŝą ce w kompetencji ani Starosty, ani Gmin

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego uŜytkowania zasobów przyrody

Polityka ekologiczna Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego na lata pa ństwa 2008-2015. 1. Wzmocnienie - Utworzenie powszechnie dost ępnej bazy danych oraz krajowego systemu sprawnego systemu informatycznego, dotycz ących stanu i zmian obszarów środowiska przyrodniczego w powiecie. chronionych, - Wyznaczenie nowych, cennych przyrodniczo i godnych ochrony lądowych i wodnych ekosystemów. - Obj ęcie ochron ą prawn ą nowych, cennych przyrodniczo obs zarów o znaczeniu regionalnym lub krajowym, a w szczególno ści tworzenie nowych rezerwatów, u Ŝytków ekologicznych, zespołów przyrodniczo-krajobrazowych i stanowisk dokumentacyjnych. - Skuteczna opieka i prawidłowe dokumentowanie istniej ących pomników przyrody , a tak Ŝe wyznaczanie nowych tego typu obiektów zarówno w śród przyrody o Ŝywionej, jak i nieo Ŝywionej. - Opracowanie planów ochrony dla istniej ących lub projektowanych obszarów prawnie chronionych. Obejmowanie opiek ą rezerwatów i innych form ochrony przez lok alne grupy społeczne, organizacje pozarz ądowe oraz młodzie Ŝ szkoln ą. - Obj ęcie ochron ą najcenniejszych przyrodniczo obszarów wodno- błotnych, w tym rzadkich zespołów torfowiskowych i podmokłych łąk, jako miejsc Ŝerowania i gniazdowania, a tak Ŝe przebywania po dczas migracji wielu rzadkich gatunków ptaków. Tworzenie ostoi zimowych ptactwa nad rzekami i zbiornikami wodnymi. - Podejmowanie działa ń zmierzaj ących do tworzenia wspólnych z sąsiednimi powiatami form ochrony, zwłaszcza na terenie najcenniejszym przyrodnic zo i nale Ŝą cym do Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego - Wł ączenie si ę władz samorz ądowych i środowisk proekologicznych powiatu w prace nad utworzeniem w przyszło ści Jurajskiego Parku Narodowego, którego południowe fragmenty najpraw dopodobniej zostan ą zlokalizowane w północnym obszarze gmin śarki i Niegowa. 2. Weryfikacja i Nie dotyczy* uporz ądkowanie systemu obszarów chronionych w ramach sieci Natura 2000. 3. Stworzenie - Dbało ść o wyznaczenie (na obszarach poszczególnych gmin) skutecznych terenów lub tras podwy Ŝszonego zagro Ŝenia dla gatunków mechanizmów migruj ących oraz podj ęcie skutecznych działa ń ograniczaj ących ochrony zasobów i lub likwiduj ących to zagro Ŝenie. walorów - Ci ągła ochrona cieków wodnych przed zanieczyszczeniami przyrodniczych oraz chemiczno-biologicznymi spływaj ącymi z pól uprawnych. krajobrazowych poza Przeciwdziałanie eutrofizacji cieków i zbiorników wodnych. obszarami - Tworzenie i rozwijanie ekologicznych korytarzy umo Ŝliwiaj ących chronionymi przenikanie gatunków w gł ąb obszarów zurbanizowanych. Podejmowanie działa ń w celu synurbizacji cz ęś ci flory i fauny środowisk pozamiejskich, np. poprzez zakładanie nowych parków na obrze Ŝu miast.

4. Ochrona obszarów - Obj ęcie ochron ą najcenniejszych przyrodniczo obszarów wodno- wodno – błotnych. błotnych, w tym rzadkich zespołów torfowiskowych i podmokłych łąk, jako miejsc Ŝerowania i gniazdowania, a tak Ŝe przebywania

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

podczas migracji wielu rzadkich gatunków ptaków. Tworzenie ostoi zimowych ptactwa nad rzekami i zbiornikami wodnymi.

5. Odtworzenie - Tworzenie i rozwijanie ekologicznych korytarzy umo Ŝliwiaj ących zniszczonych przenikanie gatunków w gł ąb obszarów zurbanizowanych. ekosystemów i Podejmowanie działa ń w celu synurbi zacji cz ęś ci flory i fauny siedlisk, odbudowa środowisk pozamiejskich, np. poprzez zakładanie nowych zagro Ŝonych parków na obrze Ŝu miast. gatunków ro ślin, - Tworzenie i poszerzanie specjalnych stref adaptacji zwierz ąt do zwierz ąt i grzybów. warunków miejskich zlokalizowanych głównie w suburbium i w dzielnicach podmiejskich. - Rewaloryzacja i rewitalizacja parków miejskich i wiejskich. Promowanie idei tworzenia parków ekologicznych (zwłaszcza zakładanych na terenie ju Ŝ istniej ących lecz ubogich przyrodniczo parków miejskich). - Przeciwdziałanie wiosennemu wypalaniu traw i zespołów szuwarowych, niszcz ącemu siedliska wyst ępowania i l ęgu ptaków wodnych oraz wielu innych gatunków zwierz ąt kr ęgowych i bezkr ęgowych oraz przyczyniaj ącemu si ę do zmniejszenia ró Ŝnorodno ści biologicznej w ekosystemach. - Utrzymanie istniej ących zadrzewie ń i za krzewie ń śródpolnych oraz innych obiektów przyrodniczych wzbogacaj ących ró Ŝnorodno ść biologiczn ą środowisk rolniczych oraz krajobrazu kulturowego, a tak Ŝe ci ągłe zwi ększanie ich udziału w środowiskach antropogenicznie zmienionych. - Wzbogacanie ekosystemów l eśnych i borowych (zwłaszcza na obszarach le śnych korytarzy ekologicznych) w rodzime gatunki drzew i krzewów li ściastych. - Rozszerzanie zakresu zalesie ń poprzez weryfikacj ę klasyfikacji gruntów oraz aktualizacj ę granicy polno-le śnej w miejskich planach zagospodarowania przestrzennego. 6. Wzmocnienie ochrony - Utrzymanie istniej ących zadrzewie ń i zakrzewie ń śródpolnych ró Ŝnorodno ści oraz innych obiektów przyrodniczych wzbogacaj ących biologicznej zarówno ró Ŝnorodno ść biologiczn ą środowisk rolnic zych oraz krajobrazu in situ i ex situ. kulturowego, a tak Ŝe ci ągłe zwi ększanie ich udziału w środowiskach antropogenicznie zmienionych. - Przeciwdziałanie wiosennemu wypalaniu traw i zespołów szuwarowych, niszcz ącemu siedliska wyst ępowania i l ęgu ptaków wodnych oraz wielu inn ych gatunków zwierz ąt kr ęgowych i bezkr ęgowych oraz przyczyniaj ącemu si ę do zmniejszenia ró Ŝnorodno ści biologicznej w ekosystemach. - Podnoszenie ró Ŝnorodno ści biologicznej w ekosystemach le śnych poprzez ograniczenie lub całkowite zaniechanie prowadzenia w n ich zabiegów piel ęgnacyjnych takich jak wycinanie martwych i usuwanie powalonych drzew, pni i gał ęzi, wycinanie zaro śli i karczowanie.

7. Kontynuacja prac - Prowadzenie zalesie ń na grunt ach porolnych trwale wył ączonych zmierzaj ących do z produkcji rolnej, siedliskach odłogowanych, a takŜe w wzrostu lesisto ści zdegenerowanych fragmentach le śnych, a tak Ŝe przywracanie kraju (docelowo do 30 istniej ącym kompleksom le śnym, zwłaszcza w obszarze % pow. Kraju). korytarzy ekologicznych, ich naturalnego składu gatunkowego. - Rozszerzanie zakresu zalesie ń poprzez weryfikacj ę klasyfikacji gruntów oraz aktualizacj ę granicy polno-le śnej w miejskich planach zagospodarowania przestrzennego. - Utrzymanie istniej ących zadrzewie ń i zakrzewie ń śródpolnych oraz innych obiektów przyrodniczych wzbogacaj ących ró Ŝnorodno ść biologiczn ą środowisk rolniczych oraz krajobrazu kulturowego, a tak Ŝe ci ągłe zwi ększanie ich udziału w 21

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

środowiskach antropogenicznie zmienionych. 8. Wspieranie rozwoju - Wzbogacanie ekosyst emów le śnych i borowych (zwłaszcza na wielofunkcyjnej obszarach le śnych korytarzy ekologicznych) w rodzime gatunki gospodarki le śnej. drzew i krzewów li ściastych. - Rozszerzanie zakresu zalesie ń poprzez weryfikacj ę klasyfikacji gruntów oraz aktualizacj ę granicy polno-le śnej w miejskich planach zagospodarowania przestrzennego.

9. Kontynuacja prac przy - Prowadzenie zalesie ń na gruntach porolnych trwale wył ączonych rekultywacji gruntów z produkcji rolnej, siedliskach odłogowanych, a takŜe w zdegradowanych. zdegenerowanych fragmentach le śnych, a tak Ŝe przywracanie istniej ącym kompleksom le śnym, zwłaszcza w obszarze korytarzy ekologicznych, ich naturalnego składu gatunkowego. - Opracowanie kompleksowego programu rewitalizacji terenów zdegradowanych, w tym zespołu zieleni miejskiej (urbicenoz) - mo Ŝliwo ść dofinansowania przez Uni ę Europejsk ą. - Prowadzenie rekultywacji i przywrócenie funkcji przyrodniczej terenom i gruntom zdegradowanym. - Zagospodarowanie terenów nieu Ŝytków i odłogów głównie przez zalesianie. - Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych. 10. Wspieranie - Wspierania rolnictwa ekologicznego, powstawanie gospodarstw programów rolniczych agroturysycznych. zapewniaj ących - Wspieranie dobrych praktyk rolniczych. zrównowa Ŝone korzystanie z gleb (rolnictwo ekologiczne i zrównowa Ŝone, programy rolno środowiskowe). 11. Poszukiwanie - Rozpoznanie zasobów i mo Ŝliwo ści oraz realizacja substytutów zasobów wykorzystania źródeł energii odnawialnej: słonecznej, wodnej, nieodnawialnych i ciepła gruntu. wspieranie ich - Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz stosowania w technologii zwi ększaj ących efektywne wykorzystanie energii. gospodarce. - Promocja stosowania biopaliw w transporcie. - Realizacja słonecznej suszarni osadów ściekowych na terenie oczyszczalni ścieków w Myszkowie. 12. Wzrost racjonalno ści - Racjonalne korzystanie z zasobów kopalin wykorzystania zasobów kopalin 13. Wzmocnienie Nie dotyczy* bezpiecze ństwa biologicznego w odniesieniu do genetycznie modyfikowanych organizmów. *zadania nie le Ŝą ce w kompetencji ani Starosty, ani Gmin

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

3. Zrównowa Ŝone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii.

Polityka ekologiczna Program Ochrony Środowiska dla Powiatu pa ństwa Myszkowskiego na lata 2008-2015 1. Wdro Ŝenie zasady Nie dotyczy* decouplingu – rozdzielenia zale Ŝno ści presji środowiskowej od rozwoju gospodarczego (zapewnienie, Ŝe szybki rozwój gospodarczy nie będzie powodował wzrostu wielko ści ładunku zanieczyszcze ń doprowadzanego do środowiska). 2. Zaoszcz ędzenie 9% - Wprowadzanie technologii małoodpadowych, wodooszcz ędnych i energii finalnej w ci ągu energooszcz ędnych oraz redukuj ących emisj ę zanieczyszcze ń 9 lat, do roku 2017. do powietrza. 3. Wprowadzenie Nie dotyczy* wska źników zu Ŝycia surowców, wody i energii na jednostk ę produktu w poszczególnych sektorach gospodarki. 4. Stworzenie - Zmniejszenie zapotrzebowania na wod ę w przemy śle i rolnictwie. mechanizmów - Wprowadzanie technologii małoodpadowych, wodooszcz ędnych ułatwiaj ących i energooszcz ędnych oraz redukuj ących emisj ę zanieczyszcze ń wykorzystanie do powietrza. prostych rezerw energetycznych przez ograniczenie strat i wprowadzenie materiałów i technologii energooszcz ędnych. 5. Wspieranie - Ograniczenie wykorzystania dla potrzeb przemysłowych wód programów podziemnych dobrej. efektywnego - Zmniejszenie zapotrzebowania na wod ę w przemy śle i rolnictwie. wykorzystania wody w - Wprowadzanie technologii małoodpadowych, wodooszcz ędnych przemy śle, w tym i energooszcz ędnych oraz redukuj ących emisj ę zanieczyszcze ń zamkni ętych jej do powietrza. obiegów. 6. Osi ągni ęcie 7,5 % - Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz udziału energii technologii zwi ększaj ących efektywne wykorzystanie energii. wytworzonej z źródeł - Rozpoznanie zasobów i mo Ŝliwo ści oraz realizacja odnawialnych zarówno wykorzystania źródeł energii odnawialnej: słonecznej, wodnej, w bilansie zu Ŝycia ciepła gruntu. energii pierwotnej w - Realizacja słonecznej suszarni osadów ściekowych na terenie 2010 r., jak i takiego oczyszczalni ścieków w Myszkowie. samego udziału tych 23

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

źródeł w produkcji energii elektrycznej. 7. Uzyskanie 5,75 - Promocja stosowania biopaliw w transporcie. udziału biokomponentów w zu Ŝyciu paliw płynnych w transporcie w 2010r. 8. Opracowanie i Nie dotyczy* wdro Ŝenie planów gospodarowania wodami na obszarach wydzielonych dorzeczy oraz programów działa ń dla osi ągni ęcia dobrego stanu wód w 2015r. 9. Opracowanie i - Udział przy opracowywaniu programu ochrony przed powodzi ą w wdro Ŝenie planów obszarze zlewni rzeki Warty. ochrony przeciwpowodziowej oraz zapobieganiu skutkom suszy. *zadania nie le Ŝą ce w kompetencji ani Starosty, ani Gmin

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

4. Dalsza poprawa jako ści powietrza i bezpiecze ństwa ekologicznego dla ochrony zdrowia mieszka ńców Polski.

Polityka ekologiczna Program Ochrony Środowiska dla Powiatu pa ństwa Myszkowskiego na lata 2008 -2015 I. JAKO ŚĆ WÓD 12. Zmniejszenie ładunku - Zmniejszenie ładunku zanieczyszcze ń odprowadzanego do wód zanieczyszcze ń poprzez modernizacje istniej ących i budow ę nowych odprowadzanego do oczyszczalni ścieków. wód przez - Budowa oczyszczalni przydomowych w tych miejscach, gdzie jak modernizacj ę wynika z planu zagospodarowania przestrzennego brak b ędzie istniej ących i budow ę kanalizacji w okresie perspektywicznym. nowych oczyszczalni ścieków. 13. Zako ńczenie - Kontynuacja rozbudowy kanalizacji sanitarnej. programu budowy - Zmniejszenie ładunku zanieczyszcze ń odprowadzanego do wód kanalizacji i poprzez modernizacje istniej ących i budow ę nowych oczyszczalni ścieków oczyszczalni ścieków. z podwy Ŝszonym usuwaniem biogenów w aglomeracjach powy Ŝej 15 000RLM . 14. Zako ńczenie budowy - Zmniejszenie ładunku zanieczyszcze ń odprowadzanego do wód oczyszczalni ścieków poprzez modernizacje istniej ących i budow ę nowych w zakładach sektora oczyszczalni ścieków. rolno – spo Ŝywczego. II. ODDZIAŁYWANIE HAŁASU 1. Wspieranie działa ń - Ograniczenie hałasu poprzez zastosowanie ekranów akustycznych maj ących na celu oraz pasów zieleni wzdłu Ŝ uci ąŜ liwych odcinków dróg. ograniczenie - Monitorowanie poziomu hałasu w jednostkach gospodarczych uci ąŜ liwo ści hałasu. - Budowa systemu tras rowerowych w mie ście. - Opracowanie programów edukacyjnych u świadamiaj ących problemy ochrony przed hałasem. - Uwzgl ędnienie zapisów dotycz ących ochrony przed hałasem w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

III. ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA 1. Optymalizacja potrzeb - Poprawa stanu dróg poprzez przebudowe dróg powiatowych. transportowych i - Budowa i organizacji tras rowerowych. ograniczenie emisji ze - Modernizacja układu komunikacyjnego na terenie Powiatu w celu środków transportu upłynnienia ruchu samochodowego. jako elementu - Promocja korzystania z publicznych środków transportu . poprawy jako ści powietrza na terenach zurbanizowanych.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

2. Realizacja programów - Dalsze prowadzenie termomodernizacji budynków u Ŝyteczno ści ograniczenia wielko ści publicznej wraz z modernizacj ą systemów grzewczych. emisji do powietrza ze - Wsparcie finansowe dla mieszka ńców zmieniaj ących ogrzewanie źródeł przemysłowych węglowe na ekologiczne i wykonuj ących inwestycje i komunalnych. termomodernizacyjne. - Promocja rozwoju bran Ŝ przemysłu nie powoduj ących pogorszenie stanu powietrza atmosferycznego o zaawansowanych technologiach. - Instalowanie urz ądze ń do redukcji zanieczyszcze ń powstaj ących w procesie spalania paliw. - Wdro Ŝenie przedsi ęwzi ęć modernizacyjnych systemów energetycznych tj.: ciepłowniczych, elektroenergetycznych i gazowniczych. - Wspieranie działa ń inwestycyjnych w zakresie ochrony powi etrza podejmowanych przez podmioty gospodarcze.

3. Ograniczenie emisji z - Instalowanie urz ądze ń do redukcji zanieczyszcze ń powstaj ących du Ŝych źródeł spalania w procesie spalania paliw. energetycznego. - Wdro Ŝenie przedsi ęwzi ęć modernizacyjnych systemów energetycznych tj.: ciepłowniczych, elektroenergetycznych i gazowniczych. - Wspieranie działa ń inwestycyjnych w zakresie ochrony powietrza podejmowanych przez podmioty gospodarcze. IV. GOSPODARKA ODPADAMI 1. Wspieranie działa ń Szczegółowa analiza przedmiotowej kwestii zostanie przedstawiona w maj ących na celu planie gospodarki odpadami. unikanie wytwarzania odpadów i zapewniaj ących bezpieczne dla środowiska ich unieszkodliwianie. 2. Podniesienie poziomu Szczegółowa anali za przedmiotowej kwestii zostanie przedstawiona w odzysku odpadów planie gospodarki odpadami. komunalnych do 10% w 2010 roku. V. POWA śNE AWARIE 1. Zapobieganie ryzyku - Sporz ądzenie listy obiektó w mog ących by ć przyczyn ą powa Ŝnej powstania powa Ŝnych awarii. awarii przemysłowych - Monitoring potencjalnych sprawców powa Ŝnych awarii pod k ątem oraz wzmocnienie spełniania przez nich wymogów bezpiecze ństwa. kontroli nad - Przygotowanie planów i programów zmniejszaj ących instalacjami prawdopodobie ństwo wyst ąpienia powa Ŝnych awarii. stwarzaj ącymi takie - Prowadz enie szkole ń dla pracowników administracji publicznej oraz ryzyko. podmiotów gospodarczych w zakresie zapobiegania powa Ŝnych awarii.

VI. OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM NIEJONIZUJ ĄCYM 1. Ochrona ludzi i - Wprow adzenie do miejscowych planów zagospodarowania środowiska przed przestrzennego zapisów po świ ęconych ochronie przed oddziaływaniem pól promieniowaniem. elektromagnetycznych - Ograniczenie emisji promieniowania niejonizuj ąego do środowiska. . - Monitoring potencjalnych sprawców powa Ŝnych awarii pod k ątem spełniania przez nich wymogów bezpiecze ństwa.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

2. Prowadzenie - Okre ślenie aktualnego poziomu elektromagnetycznego skutecznego nadzoru promieniowania niejonizuj ącego w miejscach jego potencjalnego nad wykorzystaniem oddziaływania i ograniczenie jego emisji. źródeł promieniowania jonizuj ącego. *zadania nie le Ŝą ce w kompetencji ani Starosty, ani Gmin

3. Ochrona klimatu

Polityka ekologiczna Program Ochrony Środowiska dla Powiatu pa ństwa Myszkowskiego na lata 2008 -2015

1. Spełnienie wymaga ń - Wspieranie działa ń zmierzaj ących do zwi ększenia pochłaniania Protokołu z Kioto. dwutlenku w ęgla z atmosfery. - Kontynuacja udziału w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych przez firm ę Fortum Cz ęstochowa. - Wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii. - Prowadzenie procesów z alesiania nieu Ŝytków w celu wykorzystania lasów do pochłaniania gazów cieplarnianych.

2. Wykorzystanie lasów - Prowadzenie procesów zalesiania nieu Ŝytków w celu jako pochłaniaczy wykorzystania lasów do pochłaniania gazów cieplarnianych. gazów cieplarnianych.

3. Dalsza redukcja emisji - Kontynuacja udziału w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych gazów cieplarnianych przez firm ę Fortum Cz ęstochowa. ze wszystkich - Wspieranie działa ń zmier zaj ących do zwi ększenia pochłaniania sektorów gospodarki, dwutlenku w ęgla z atmosfery. wspieranie programów - Wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii. w tym zakresie. - Prowadzenie procesów zalesiania nieu Ŝytków w celu wykorzystania lasów do pochłaniania gazów cieplarnianych. 4. Wspieranie - Wspieranie działa ń zmierzaj ących do zwi ększenia pochłaniania programów dwutlenku w ęgla z atmosfery. zwi ększaj ących ilo ść wi ązanego w ęgla. 5. Podj ęcie działa ń Nie dotyczy* instytucjonalnych pozwalaj ących na korzystanie z mechanizmów elastyczno ści Protokołu z Kioto. 6. Rozpocz ęcie analiz Nie dotyczy* dotycz ących potrzeb i mo Ŝliwo ści na wdra Ŝania działa ń adaptacyjnych w sektorach szczególnie wra Ŝliwych na skutki zmiany klimatu.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

7. Stworzenie warunków Nie dotyczy* instytucjonalnych pozwalaj ących na aktywne współtworzenie wspólnotowej polityki klimatycznej, w tym przyj ęcia zobowi ąza ń na okres po roku 2012. *zadania nie le Ŝą ce w kompetencji ani Starosty , ani Gmin

Polityka ekologiczna pa ństwa precyzuje najwa Ŝniejsze limity krajowe zwi ązane z racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych i popraw ą stanu środowiska. Polityka ekologiczna pa ństwa nie precyzuje limitów regionalnych, ze wzgl ędu na brak dostatecznych podstaw planistycznych. Cytowane poniŜej limity nale Ŝy traktowa ć jako wielko ści orientacyjne, przeznaczone do porówna ń mi ędzyregionalnych, do porówna ń tempa realizacji celów polityki ekologicznej poszczególnych powiatów z tempem realizacji tej polityki na szczeblu pa ństwa.

Zestawienie limitów krajowych w zakresie poprawy stanu środowiska

Polityka ekologiczna Program Ochrony Środowiska Powiatu pa ństwa Myszkowskiego na lata 2008 -2015 (limity krajowe) Do 2010 r. działania maj ące na celu - Wykonanie monitoringu uj ęć wody i zbiorników racjonalne wykorzystanie wody wyrównawczych oraz opracowanie projektu modelowania powinny przynie ść w skali kraju pracy sieci. zmniejszenie jednostkowego - Ograniczenie wykorzystania dla potrzeb przemysłowych zu Ŝycia wody do celów wód podziemnych dobrej jako ści. przemysłowych, w stosunku do - Zmniejszenie zapotrzebowania na wod ę w przemy śle i 1990 roku – o 50 %, surowców ze rolnictwie. źródeł pierwotnych o 40 %. - Wprowadzanie technologii małoodpadowych, wodooszcz ędnych i energooszcz ędnych oraz redukuj ących emisj ę zanieczyszcze ń do powietrza. Pełna likwidacja zrzutów ścieków - Likwidacja „nielegalnych” odprowadze ń ścieków nieoczyszczonych z miast i komunalnych do cieków wodnych. zakładów przemysłowych. - Kontynuacja rozbudowy kanalizacji sanitarnej. - Zmniejszenie ładunku zanieczyszcze ń odprowadzanego do wód poprzez modernizacje istniej ących i budow ę nowych oczyszczalni ścieków. - Budowa kanalizacji deszczowej i rozdział kanalizacji ogólnospławnej. Zmniejszenie ładunku - Zmniejszenie ładunku zanieczyszcze ń odprowadzanego do zanieczyszcze ń odprowadzanych wód poprzez modernizacje istniej ących i budow ę nowych do wód powierzchniowych, w oczyszczalni ścieków. stosunku do 1990 r. , z przemysłu o - Budowa oczyszczalni przydomowych w tych miejscach, 50 %, z gospodarki komunalnej (z gdzie jak wynika z planu zagospodarowania przestrzennego miast i osiedli wiejskich) o 30 % i ze brak b ędzie kanalizacji w okresie perspektywicznym. spływu powierzchniowego o 30 %. - Budowa kanalizacji deszczowej i rozdział kanalizacji ogólnospławnej. Do ko ńca 2005 roku wycofa ć z - Promocja stosowania biopaliw w transporcie. uŜytkowania etylin ę i przej ść wył ącznie na stosowanie benzyny 28

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” bezołowiowej. Ograniczenie emisji pyłów o 75 %, - Opracowanie Programu Ograniczenia niskiej emisji na dwutlenku siarki o 56 %, tlenków terenie Powiatu. azotu o 31 %, niemetanowych - Dalsze prowadzenie termomodernizacji budynków lotnych zwi ązków organicznych o 4 uŜyteczno ści publicznej wraz z modernizacj ą systemów % i amoniaku o 8 % w stosunku do grzewczych. 1990 roku. - Usprawnienie systemu kontroli przestrzegania przepisów dot. Ochrony środowiska, w tym ochrony powietrza. - Promocja rozwoju bran Ŝ przemysłu nie powoduj ących pogorszenie stanu powietrza atmosferycznego o zaawansowanych technologiach. - Instalowanie urz ądze ń do redukcji zanieczyszcze ń powstaj ących w procesie spalania paliw. - Wdro Ŝenie przedsi ęwzi ęć modernizacyjnych systemów energetycznych tj.: ciepłowniczych, elektroenergetycznych i gazowniczych. - Wspieranie działa ń inwestycyjnych w zakresie ochrony powietrza podejmowanych przez podmioty gospodarcze. Dwukrotne zwi ększenie udziału Szczegółowa analiza przedmiotowej kwestii zostanie przedstawiona odzyskiwanych i ponownie w planie gospodarki odpadami. wykorzystywanych w procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych w porównaniu ze stanem z 1990 roku.

Odzyskanie i powtórne wykorzystanie co najmniej 50 % papieru i szkła z odpadów komunalnych.

2.2 Uwarunkowania wynikaj ące z programu ochrony środowiska województwa śląskiego

Program Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego został opracowany na bazie i ścisłym zwi ązku z zapisami „Polityki Ekologicznej Pa ństwa” wi ęc nadrz ędny cel obu dokumentów jest zbie Ŝny i mo Ŝna go ograniczy ć do nast ępuj ącego sformułowania:

Nadrz ędnym celem Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego jest:

„Rozwój województwa, w którym mo Ŝliwy jest post ęp ekonomiczny i społeczny w harmonii z wymogami ochrony środowiska” 3

Ponadto Program Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego precyzuje cele długoterminowe dla głównych sektorów gospodarczych województwa, które nale Ŝy uwzgl ędni ć przy precyzowaniu celów na szczeblu powiatowym. Cele te musz ą by ć odpowiednio zmodyfikowane w zale Ŝno ści od specyfiki powiatu.

3 Program Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego do roku 2004 oraz cele długoterminowe do roku 2015. 29

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Polityka Ekologiczna Pa ństwa zakłada ścisł ą integracj ę polityki ekologicznej z politykami sektorowymi w innych dziedzinach, co ści śle wi ąŜ e si ę z zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju. Zasady ochrony środowiska powinny zosta ć uwzgl ędnione w politykach, programach i strategiach działa ń w takich sferach gospodarki jak energetyka, rolnictwo, przemysł, transport, gospodarka komunalna, budownictwo i le śnictwo. Dla poszczególnych dziedzin rozwoju województwa sformułowano cele główne zintegrowane z celami środowiskowymi w my śl zasady zrównowa Ŝonego rozwoju.

Wybrane cele długoterminowe w zagadnieniach sektorowych Województwa Śląskiego z uwzgl ędnieniem aspektów ochrony środowiska istotne dla Powiatu Myszkowskiego:

• System transportowy :

Cel główny : Poprawa dost ępno ści transportowej województwa poprzez optymalizacj ę wykorzystania istniej ącej infrastruktury, jak równie Ŝ poprzez modernizacj ę i rozbudow ę urz ądze ń i tras komunikacyjnych oraz popraw ę zarz ądzania systemem.

Cel środowiskowy : Zmniejszenie emisji zanieczyszcze ń do powietrza i emisji hałasu.

• Przemysł:

Cel główny: Restrukturyzacja istniej ących zakładów przemysłowych i rozwój nowoczesnych innowacyjnych sektorów przemysłowych na ści śle wyznaczonych terenach, przy spełnieniu wymogów UE w zakresie emisji zanieczyszcze ń. Cel środowiskowy: Zwi ększona aktywno ść zakładów przemysłowych w zakresie ochrony środowiska poprzez, nie tylko napraw ę szkód i spełnianie wymogów okre ślonych w pozwoleniach na korzystanie ze środowiska, ale przede wszystkim poprzez zapobieganie powstawaniu szkód w środowisku (zasada prewencji).

• Rolnictwo i rozwój terenów wiejskich

Cel główny: Dostosowanie struktur obszarów wiejskich do wymogów UE z uwzgl ędnieniem regionalnego charakteru produkcji rolniczej. Cel środowiskowy: Minimalizacja wpływu gospodarki rolnej na środowisko i rozwój infrastruktury ochrony środowiska obszarów wiejskich poprzez wprowadzenie zasady dobrej praktyki rolnej, stosowanie naturalnych metod produkcji (rolnictwo ekologiczne).

• Turystyka i rekreacja

Cel główny: Podniesienie atrakcyjno ści turystycznej regionu poprzez wykorzystanie jego atutów przyrodniczych i kulturowych przy pełnej ich ochronie i rozwój komfortowego zaplecza turystycznego i rekreacyjnego zgodnie z wymogami ochrony środowiska.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Cel środowiskowy: Wspieranie turystyki przyjaznej środowisku, turystyki pieszej i rowerowej; rozwój agroturystyki.

• Rozwój terenów miejskich:

Cel główny: Podniesienie jako ści Ŝycia mieszka ńców miast, poprawa estetyki obszarów zurbanizowanych poprzez przebudow ę starych zdegradowanych dzielnic i rewitalizacj ę terenów poprzemysłowych. Cel środowiskowy: Zachowanie zasad zrównowa Ŝonego rozwoju miast, mi ędzy innymi rozwój gospodarki komunalnej i usług o podwyŜszonym standardzie, jak równie Ŝ ochrona walorów przyrodniczo – krajobrazowych.

2.3 Uwarunkowania wynikaj ące ze Strategii Rozwoju Powiatu Myszkowskiego w zakresie ochrony środowiska.

Strategia Rozwoju Powiatu Myszkowskiego wyznacza cele i kierunki rozwoju Powiatu w horyzoncie długoterminowym do 2015 roku. Dokument ten wyznacza priorytety, porz ądkuje działania i zmierza do koncentracji zasobów i energii na najwa Ŝniejszych problemach rozwojowych terenu powiatu. Strategia rozwoju powiatu precyzje trzy generalne cele strategiczne: społeczny, gospodarczy i środowiskowy.:

Cel strategiczny nr 1(C1):

Osi ągni ęcie wysokiej atrakcyjno ści Powiatu Myszkowskiego jako miejsca zamieszkania

Cel strategiczny nr 2 (C2):

Wielofunkcyjny rozwój ekonomiczny Powiatu Myszkowskiego wykorzystuj ący zasoby obszaru powiatu

Z punktu widzenia niniejszego opracowania najbardziej istotnym jest cel strategiczny nr 3 (C3). Poni Ŝej zestawiono cele szczegółowe zało Ŝone w „Strategii...” w zakresie ochrony środowiska.

Cel strategiczny nr 3(C3):

Utrzymanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego

Cele szczegółowe:

1. Harmonia przestrzeni i estetka obszaru: • Opracowanie i wdro Ŝenie zasad gospodarowania przestrzeni ą • Zorganizowanie systemu wymiany informacji o planach zagospodarowania przestrzennego w gminach Powiatu; 31

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

• Organizowanie i rozwój konkursów promuj ących estetyk ę zagospodarowania terenu • Wzbogacenie krajobrazu formami małej architektury oraz zieleni ą urz ądzon ą • Rozdzielenie wyspecjalizowanych funkcji pomi ędzy gminami Powiatu np.: Rozwój jarmarku z śarkach Rozwój instytucji otoczenia biznesu w Myszkowie Rozwój usług wy Ŝszego rz ędu w Myszkowie Rozwój instytucji otoczenia rolnictwa w Koziegłowach

2. Ułatwienie i egzekwowanie zachowa ń proekologicznych:

• opracowanie koncepcji gospodarki ściekami utylizacji odpadów skupu surowców wtórnych ograniczania niskiej emisji

• powiatowa koordynacja gospodarki wodno- ściekowej (przy uwzgl ędnieniu istniej ących gminnych koncepcji) • budowa oczyszczalni ścieków (monta Ŝ środków, decyzja lokalizacyjna); • intensyfikacja systemu kontroli przestrzegania przepisów dotycz ących ochrony środowiska

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

3 Stan środowiska na terenie Powiatu Myszkowskiego

Stan środowiska na terenie Powiatu Myszkowskiego został okre ślony na podstawie dokumentu: „Stan środowiska w województwie śląskim w 2005 roku” informacje o jako ści środowiska na terenie województwa śląskiego przygotowane w oparciu o wyniki bada ń i kontroli przeprowadzone w 2005 rok oraz wyniki bada ń przeprowadzone przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach Delegatura w Cz ęstochowie w 2006 roku. Badania stanu środowiska prowadzone s ą od wielu lat i uwzgl ędniaj ą ró Ŝnorodne komponenty środowiska. Podstawa prawna: (Akty prawne do których odnosi si ę raport – aktualne w 2005 roku)

Powietrze • rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 roku w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87, poz. 798),

• rozporz ądzenie M Ś z dnia 6 czerwca 2002 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz margines tolerancji (Dz. U. Nr 87, poz. 796),

• rozporz ądzenie M Ś z dnia 26 listopada 2002 roku w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotycz ących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U. Nr 204, poz. 1727)

• rozporz ądzenie M Ś z dnia 5 grudnia 2002 roku w sprawie warto ści odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2003 r. Nr 1, poz. 12)

Wody powierzchniowe

• ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229),

• rozporz ądzenie M Ś z dnia 4 pa ździernika 2002 r. w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody śródl ądowe b ędące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176, poz.1455),

• rozporz ądzenie M Ś z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludno ści w wod ę przeznaczon ą do spo Ŝycia (Dz. U. Nr 204, poz. 1728),

• projekt rozporz ądzenia w sprawie kryteriów wyznaczania wód wra Ŝliwych na zanieczyszczenie zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych,

• projekt rozporz ądzenia M Ś w sprawie klasyfikacji wód, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu wód powierzchniowych i podziemnych, 33

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Wody podziemne

• ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229),

• projekt rozporz ądzenia M Ś w sprawie klasyfikacji wód, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu wód powierzchniowych i podziemnych, Hałas

• rozporz ądzenie M ŚZNiL z dnia 13 maja 1998 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu (Dz. U. Nr 66, poz. 436),

• rozporz ądzenie M Ś z dnia 9 stycznia 2002 r. w sprawie warto ści progowych poziomów hałasu (Dz.U. Nr 8, poz. 81)

3.1 Powietrze atmosferyczne

3.1.1 Wst ęp 4

Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego ze wzgl ędu na przenoszenie zanieczyszcze ń wraz z masami powietrza mog ą rozprzestrzenia ć si ę du Ŝe odległo ści, a degradacja aerosfery zawsze skutkuje degradacj ą hydrosfery i litosfery. Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza jest działalno ść antropogeniczna, a w szczególno ści wytwarzanie energii oparte na paliwach konwencjonalnych (w ęgiel, ropa naftowa), przemysł metalurgiczny (szczególnie Ŝelaza) górnictwo naftowe i przerób ropy, transport samochodowy, przemysł chemiczny a tak Ŝe rolnictwo i hodowla. Zagro Ŝenie środowiska ze strony źródeł antropogenicznych wynika głównie z ich oddziaływania na niewielkich obszarach, ale gęsto zaludnionych. Oddziaływanie człowieka na środowisko przyrodnicze poci ąga za sob ą negatywne skutki zarówno o zasi ęgu globalnym jak i regionalnym. Jednym ze skutków globalnych antropopresji jest degradacja warstwy ozonowej co ma wpływ na globalne zmiany w klimacie. Na globalne ocieplenie klimatu wpływ ma emisja do atmosfery tzw. gazów cieplarnianych, do których zalicza si ę CO 2, metan, ozon troposferyczny, podtlenek azotu i freony, których głównym źródłem w powietrzu jest spalanie paliw kopalnych, masowy wyr ąb lasów, hodowla bydła, górnictwo oraz stosowanie i wytwarzanie freonów i halonów. Natomiast w skali regionalnej antropopresja powoduje kwa śne opady atmosferyczne spowodowane emisj ą do atmosfery substancji kwasotwórczych (tlenki azotu i tlenki siarki, azotu). Zjawisko kwa śnych opadów atmosferycznych powoduje ogromne szkody w le śnictwie (szkodz ą zwłaszcza lasom iglastym), niszczy korzenie ro ślin jak równie Ŝ zmniejsza ilo ść organizmów Ŝyj ących w jeziorach. Działanie pyłów na środowisko ma charakter po średni i bezpo średni. Bezpo średnie działanie uzale Ŝnione jest głównie od rozmiarów pyłów. Najdrobniejsze frakcje (5 µm) wnikaj ą do wn ętrza organizmów Ŝywych poprzez drogi oddechowe i

4 Ekologia. Jej zwi ązki z ró Ŝnymi dziedzinami wiedzy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Łód ź 1997.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” utrudniaj ą wymian ę gazową. Natomiast działanie po średnie odbywa si ę poprzez chemiczn ą degradacj ę gleb powoduj ąc zakłócenia pomi ędzy poszczególnymi składnikami gleby (wapniem a magnezem) lub alkalizacj ę gleby. Pyły zawieraj ące metale ci ęŜ kie s ą najwi ększym zagro Ŝeniem, gdy Ŝ wprowadzane w obiegi biochemiczne i ła ńcuchy pokarmowe działaj ą destrukcyjnie na organizmy Ŝywe. Równie Ŝ działanie gazów mo Ŝe oddziaływa ć na środowisko w sposób bezpo średni i po średni. Bezpo średnie działanie zanieczyszcze ń gazowych powoduje, poprzez wnikanie do organizmów, zatrucia lub poparzenia. Po średnio zanieczyszczenia gazowe wpływaj ą na biosfer ę poprzez zmian ę składu chemicznego gleb i wód, do których zanieczyszczenia dostaj ą si ę z atmosfery. Do gazów szczególnie szkodliwych dla środowiska nale Ŝy dwutlenek siarki, który dostaj ąc si ę do organizmu hydrolizuje na kwas siarkowy i prowadzi do uszkodzenia tkanek. Szczególne zagro Ŝenie dla organizmów ro ślinnych wynika z obecno ści w powietrzu dwutlenku azotu, który mo Ŝe by ć pobierany przez nie wraz z powietrzem, a nast ępnie ulega ć przemianom do toksycznych azotanów i azotynów.

3.1.2 Stan powietrza atmosferycznego na terenie powiatu

Stan jako ści powietrza atmosferycznego został okre ślony w oparciu o dwa źródła: • „Stan środowiska w województwie śląskim w 2005” (zwany dalej Raportem). • badania wykonane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach Delegatura w Cz ęstochowie przeprowadzone w 2006 roku.

Analiza powietrza na terenie Powiatu Myszkowskiego w oparciu o „Stan środowiska w województwie śląskim w 2005”

Jako ść powietrza atmosferycznego na terenie Powiatu Myszkowskiego zgodnie z dokumentem „Stan środowiska w województwie śląskim w 2005” (zwany dalej Raportem) została okre ślona w odniesieniu do obowi ązuj ących w 2005 roku poziomów substancji zawartych w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz. U. Nr 87/2002, poz. 796) oraz Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87/2002, poz. 798). Ocena jako ści powietrza została okre ślona w ramach pa ństwowego monitoringu środowiska przy zastosowaniu ró Ŝnorodnych metod pomiarowych. W Raporcie wykorzystano wyniki pomiarów Wojewódzkiego Inspektoratu Środowiska, Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej oraz instytutów naukowo – badawczych. Zgodnie z Raportem rodzaje i ilo ści podstawowych zanieczyszcze ń emitowanych do powietrza zale Ŝy głównie od rodzaju i ilo ści spalanych paliw. Głównym źródłem emisji metanu w przemy śle jest górnictwo i kopalnictwo, emisja tlenków azotu wynika głównie z działalno ści przemysłowej i transportu. Natomiast głównymi źródłami emisji dwutlenku siarki i dwutlenku w ęgla s ą elektrownie, elektrociepłownie i kotłownie komunalne.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Emisja zanieczyszcze ń pyłowych w Powiecie Myszkowskim ze źródeł punktowych w 2005 roku nie przekraczała 150 Mg, natomiast emisja zanieczyszcze ń gazowych ogółem zawarła si ę pomi ędzy 10 000 a 100 000 Mg.

Ocena jako ści powietrza przedstawia klasyfikacj ę w otarciu dwa kryteria – dopuszczalny poziom substancji w powietrzu oraz dopuszczalny poziom powi ększony o margines tolerancji zawarte w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji obowi ązuj ących w 2005 roku. [Dz. U. Nr 87, poz. 796]. Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu z dnia 6 czerwca 2002 roku [Dz. U. Nr 87, poz. 798], roczne oceny dokonywane s ą w uwzgl ędnieniem dwóch grup kryteriów ustanowionych ze względu na ochron ę ro ślin (dla substancji: tlenki azotu, dwutlenek siarki i ozon) i dla ochrony zdrowia ludzi (dla substancji: benzen, dwutlenek azotu, dwutlenek siarki, ołów, ozon, pył zawieszony PM 10 i tlenek w ęgla). Poni Ŝej w formie tabelarycznej przedstawiono dopuszczalne poziomy, górne i dolne progi oszacowania oraz dopuszczalne cz ęsto ści ich przekraczania z wy Ŝej cytowanego rozporz ądzenia.

Tabela 3. Warto ści kryterialne dla klasyfikacji stref dla terenu kraju – ochrona zdrowia i ochrona ro ślin

Nazwa Okres Dopuszczalny Warto ść Dopuszczalny Dopuszczalna substancji uśredniania poziom w marginesu poziom cz ęsto ść wyników powietrzu tolerancji w substancji w przekraczania [µm/m 3] 2005 roku powietrzu dopuszczalnego [µm/m 3] powi ększony o poziomu w roku margines kalendarzowym tolerancji w 2005 roku Poziom dopuszczalny ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia ludzi Benzen Rok 5 5 10 - kalendarzowy Dwutlenek 1 godzina 200 50 250 18 razy azotu Rok 40 10 50 - kalendarzowy Dwutlenek 1 godzina 350 0 350 24 razy siarki 24 godziny 125 0 125 3 razy Ołów Rok 0,5 0 0,5 - kalendarzowy Ozon 8 godzin 120 0 120 25 dni* Pył 24 godziny 50 0 50 35 razy zawieszony Rok 40 0 40 - PM 10 kalendarzowy Tlenek w ęgla 8 godzin 10 000 0 10000 0 Poziom dopuszczalny ze wzgl ędu na ochron ę ro ślin Tlenek Rok 30 azotu** kalendarzowy Dwutlenek Rok 20 siarki kalendarzowy

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Ozon*** Okres 24 000 wegetacyjny µm/m 3h 1.V – 31.VII 31.12.09 *liczba dni z przekroczeniami dopuszczanego w roku kalendarzowym, u średniona w ci ągu ostatnich 3 lat **suma tlenków azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu ***parametr AOT40, obliczony na odstawi st ęŜ eń 1 – godz. Dla okresu maj - lipiec

Powiat Myszkowski w ocenie stanu powietrza atmosferycznego okre ślony jest jako strefa o kodzie 4.24.33.08 o powierzchni 479 km 2 i zamieszkała przez 72 tys. Osób. Tabela 4. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń dla Powiatu Myszkowskiego z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia

Strefa Ochrona zdrowia ludzkiego Ochrona ro ślin

benzen NO 2 SO 2 Pb O3 CO Pył NO x SO 2 O3 Powiat A A A A A A A A A A Myszkowki

*Źródło: Stan środowiska w województwie śląskim w 2005 roku

Łączna klasa strefy – Powiatu Myszkowskiego zarówno w celu ochrony zdrowia jak i ochrony ro ślin stanowi klas ę A (poziomy st ęŜ eń zanieczyszcze ń nie przekroczyły warto ści dopuszczalnej), co poci ąga za sob ą brak konieczno ści prowadzania jakichkolwiek działa ń naprawczych, a jedynie wymaga utrzymania jako ści powietrza na tym samym lub lepszym poziomie.

Na terenie Powiatu Myszkowskiego nie wyst ępuj ą stacje, na których prowadzony byłby pomiar automatyczny. Stan jako ści powietrza atmosferycznego obrazuj ą wyniki pomiarów pasywnych na dwóch stacjach: w Cynkowie, gm. Koziegłowy i Niegowie.

Poni Ŝej zestawiono wyniki pomiarów pasywnych dwutlenku siarki i dwutlenku azotu otrzymane na stacji Cynków gm. Koziegłowy i stacji Niegowa w 2005 roku.

Tabela 5. Warto ści średniorocznych st ęŜ eń podstawowych substancji zanieczyszczaj ących powietrze w 2005 roku.

Substancje zanieczyszczaj ące Warto ść średniego st ęŜ enia Warto ść dopuszczalna na stacji

Cynków Niegowa Dwutlenek siarki 19 18,6 20 [µµµg/m 3] Dwutlenek azotu 16,7 13,3 30 [µµµg/m 3]

*Źródło: Stan środowiska w województwie opolskim w roku 2003.

W 2005 roku pomiary pyłu zawieszonego PM10 wykazały, i Ŝ 90,1 percentyl 24 godzinnych st ęŜ eń wynosił mi ędzy 50 a 60 g/m 3.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Analiza powietrza atmosferycznego w oparciu o badania wykonane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Delegatura w Cz ęstochowie przeprowadzone w 2006 roku

WIO Ś Delegatura w Cz ęstochowie przeprowadził w 2006 roku badania czysto ści powietrza: • mobilnym ambulansem imisji AJ-10 na trenie miasta Myszków na stanowisku przy ul. Wyszy ńskiego 9 na terenie przepompowni wody. Badania zostały przeprowadzone w okresie od 22 lutego do 7 marca i od 4 do 20 wrze śnia 2006 roku i obejmowały nast ępuj ące zanieczyszczenia: pył zawieszony o frakcjach do 10 m, dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek w ęgla i ozon. • pomiary w 4 punktach tlenków azotu i dwutlenku siarki metod ą pasywn ą.

Pomiary ambulansem nie wykazały przekrocze ń badanych substancji poza ustalone prawem normy. Wykryto jedynie tendencj ę do przekroczenia dobowego st ęŜ enia pyłu.

Pomiary tlenków azotu i dwutlenku siarki metod ą pasywn ą wykazały brak przekrocze ń warto ści dopuszczalnych wg. Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. – Zał ącznik nr 1 (Dz.U. Nr 87, poz.796) – kryterium ze wzgl ędu na ochron ę ro ślin.

Poni Ŝej zestawiono wyniki tych pomiarów:

Tabela 6 St ęŜ enie roczne SO 2 i NO x w 2006 roku

3 3 Punkt pomiarowy St ęŜ enie roczne SO 2 g/m St ęŜ enie roczne NO x g/m Cynków, ul. Graniczna 12 18,4 20,1 Gmina Koziegłowy Niegowa Gmina Niegowa 15,6 18,1 Będusz Gmina M. Myszków 18,0 17,5 Jastrz ąb k/Poraj 16,4 16,5 Gmina Poraj Dopuszczalny poziom 20 30 substancji w powietrzu w 2006 r. (rok kalendarzowy)

Powiat Myszkowski podobnie jak w roku 2005 został sklasyfikowany jako strefa, w której w której obowi ązuj ą dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia i ochron ę ro ślin. Powiat Myszkowski został zaliczony do strefy klasy A według kryterium ochrony zdrowia i kryterium ochrony ro ślin, co świadczy o dobrym stanie jako ści powietrza i wskazuje na potrzeb ę dalszego utrzymania st ęŜ eń zanieczyszcze ń w powietrzu na tym samym lub lepszym poziomie.

Podsumowanie

Analizuj ąc wyniki bada ń przeprowadzonych w latach 2005 i 2006 na stacjach Cynków i Niegowa, stwierdza si ę, i Ŝ st ęŜ enie roczne SO 2 w obu punktach pomiarowych zmniejszyło si ę natomiast wzrosło roczne st ęŜ enie NO x. Wzrost 38

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” st ęŜ enia NO x nie spowodował jednak przekroczenia poziomu dopuszczalnego tej substancji w powietrzu i Powiat Myszkowski nadal pozostaje w strefie klasy A w kategoriach ochrony zdrowia i ro ślin

Źródła zanieczyszcze ń

Do podstawowych źródeł zanieczyszcze ń powietrza zalicza si ę: Przemysł i energetyka (emisja wysoka) Gospodarka komunalna (emisja niska) Źródła liniowe – komunikacyjne (emisja komunikacyjna)

Emisja wysoka

Na stan powietrza atmosferycznego wpływa przede wszystkim stopie ń uprzemysłowienia regionu, wielko ść emisji ze wszystkich źródeł, jak równie Ŝ warunki rozprzestrzeniania si ę zanieczyszcze ń. Podstawowymi substancjami zanieczyszczaj ącymi powietrze atmosferyczne w powiecie s ą pył, którego źródłem jest energetyka przemysłowa i technologie przemysłowe, dwutlenek azotu (transport, komunikacja i energetyka zawodowa) oraz dwutlenek siarki (energetyka zawodowa i sektor komunalno – bytowy). Teren Powiatu Myszkowskiego zaliczany jest do tzw. Myszkowsko – Zawiercia ńskiego Okr ęgu Przemysłowego. Do niedawna istotn ą rol ę w rozwoju gospodarki powiatu ogrywały takie gał ęzie przemysłu jak: włókiennictwo, przemysł papierniczy, odlewniczy, emalierski. W ostatnich latach zauwa Ŝono tendencje rozwoju głównie handlu detalicznego, przemysłu obuwniczego i wyrobów skórzanych, produkcji wody mineralnej i napojów i produkcji choinek. Do głównych zakładów produkcyjnych zanieczyszczaj ących powietrze atmosferyczne w Powiecie Myszkowskim nale Ŝą ,::

Fabryka Naczy ń Emaliowanych „ Światowit ul.Partyzantów 4, 42-300 Myszków, Myszkowskie Zakłady Przemysłu Papierniczego, ul.Pulaskiego 6, 42-300 Myszków, Fortum Cz ęstochowa S.A. ul. Osińska Góra 2/6, 42-300 Myszków, Zakład Odlewniczy „Mystal” ul. Partytzantów 21, 42-300 Myszków, SOKPOL Sp. z o.o., ul. Ko ściuszki 8, 42-300 Myszków, ZWiK Sp. z o.o. ul. Okrzei 140, 42-300 Myszków, Jurajska Spółdzielnia Pracy, ul. Słowackiego 88, 42-300 Myszków, Gospodarstwo Rolne Machurowie s.c., ul. Folwarczna 1, 42-300 Myszków, PPHU „VIG” Sp. z o.o. Oddział: ZPOP w Myszkowie, ul. Partyzantów 4, 42- 300 Myszków, PPH „KRISBUT-NET” Krzysztof Czy Ŝ, ul. Kopernika 12, 42-310 śarki, AGROFERM, Zawada 41, 42-310 śarki, Z.P.U „Chemeks” ul.Armi Krajowej 43, 42-360 Poraj, „JAWA” Sp z.o.o. ul. 3-go Maja 128, 42-360 Poraj, ZŁOMREX S.A., ul. Zielona 26, 42-360 Poraj,

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Zakład Odlewniczy Metali Nie Ŝelaznych "PRESS", ul. Akacjowa 18, 42-350 Koziegłowy - Lgota Nadwarcie, SONA Sp. z o.o., ul. Myszkowska 25 Koziegłówki, 42-350 Koziegłowy, WOMIR-SPA Sp. z o.o., Rzeniszów, ul. Spółdzielcza 77, 42-350 Koziegłowy "Józan" Ubojnia Zwierz ąt Rze źnych A. i J. Kaczorowscy, ul. Zielona 21 42-350 Rzeniszów.

Niska emisja

Istotnym źródłem zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w Powiecie Myszkowskim jest emisja niska z lokalnych źródeł grzewczych – odbiorców budownictwa mieszkaniowego i sektora usług. Potrzeby cieplne dla tych odbiorców oszacowano na ok. 260 MW. System ciepłowniczy rozbudowany jest tylko na terenie Myszkowa i pokrywa 10 % potrzeb cieplnych powiatu. Dost ęp do systemu gazowniczego teoretycznie posiadaj ą wszystkie gminy powiatu Myszkowskiego z wyj ątkiem Gminy Niegowa. System rozbudowy tego systemu w poszczególnych gminach jest ró Ŝny i zale Ŝy głównie od stopnia zag ęszczenia zabudowy. Najbardziej rozbudowan ą sie ć gazownicz ą posiada gmina miejska Myszków oraz cz ęść miejska gminy śarki i Koziegłowy. Ł ączna długo ść czynnej, rozdzielczej sieci gazowej na terenie powiatu wynosi ok. 265 km. Gaz jest jednak no śnikiem energii stosowanym w niewielkim stopniu przez odbiorców indywidualnych ze wzgl ędu na jego wysok ą cen ę i utrudniony dost ęp. Głównym paliwem stosowanym przez mieszka ńców powiatu jest w ęgiel kamienny i koks. Cz ęsto s ą to paliwa o niskiej jako ści asortymentów w ęgla, w tym równie Ŝ mułów węglowych. Nierzadko mieszka ńcy w swoich przydomowych kotłach spalaj ą ró Ŝnego rodzaju materiały odpadowe. Podstawowym problemem w tego typu procederach jest spalanie odpadów poprodukcyjnych z przemysłu obuwniczego, co powoduje emisj ę szeregu substancji toksycznych , głównie pochodzenia organicznego. Szacuje si ę, i Ŝ ok. 10% mieszka ńców korzysta z gazu dla pokrycia potrzeb cieplnych, ok. 5 % do tego celu spala olej opałowy i gaz płynny a 75% mieszka ńców korzysta z paliwa stałego głównie w ęgla i koksu.

Wi ększo ść gmin Powiatu Myszkowskiego prowadzi działania ukierunkowane na ograniczenie niskiej emisji realizuj ąc zadania z zakresu termomodernizacji budynków uŜyteczno ści publicznej wraz z wymian ą stolarki okiennej, modernizacji przestarzałych systemów cieplnych z wymian ą głównie kotłów w ęglowych na kotły gazowe. Natomiast ani Gminy ani Starostwo nie prowadz ą dofinansowania w zakresie termomodernizacji prywatnym u Ŝytkownikom mieszka ń.

Miasto Myszków nie promuje działa ń prywatnych wła ścicieli mieszka ń czy domów w kierunku likwidacji "niskiej emisji" przez dofinansowywanie modernizacji systemu ogrzewania budynków mieszkalnych i mieszka ń, natomiast jest w trakcie opracowywania "Programu ochrony środowiska na lata 2002 – 2010 w zakresie ochrony powietrza dla Miasta Myszkowa". Opracowana została Cz ęść I Programu obejmuj ąca termomodernizacj ę zasobów komunalnych w obr ębie ulic: Ko ściuszki, Skłodowskiej, Sikorskiego. Zrealizowany został program pilotowy obejmuj ący termomodernizacj ę, działania remontowe i instalacj ę pieców gazowych dwufunkcyjnych dla 3 budynków o 26 40

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” mieszkaniach. W 2005 i 2006 roku wykonano termomodernizacje budynku Urz ędu Miasta Myszkowa przy ul. Ko ściuszki 26 wraz z modernizacj ą instalacji c.o. i modernizacj ą w ęzła cieplnego. Podobnie w Gminie Koziegłowy w wielu obiektach administrowanych przez organy gminy przeprowadzono modernizacj ę systemów ogrzewania budynków przez zastosowanie kotłowni gazowych na obszarach, gdzie dost ępna jest sie ć gazowa. Działania te przeprowadzone były równie Ŝ w wielu zakładach przemysłowych lub usługowych. Gmina Poraj nie dofinansowywała indywidualnych termomodernizacji budynków mieszkalnych. Przeprowadzono termomodernizacj ę w ni Ŝej wymienionych budynkach u Ŝyteczno ści publicznej: • modernizacja kotłowni wraz z instalacj ą C.O i wewn ętrzn ą instalacj ą gazu w budynku Kina „Bajka” i stra Ŝnicy OSP w Poraju, • modernizacja kotłowni w ęglowej na gazow ą w Szkole Podstawowej w Poraju, • wymiana pieca i okien w budynku Urz ędu Gminy w Poraju, • ocieplenie budynku Szkoły Podstawowej w Jastrz ębiu, • modernizacja systemu grzewczego wraz z dociepleniem budynku Szkoły Podstawowej w śarkach Letnisko,

W zakresie termomodernizacji w Gminie Niegowa wykonano modernizacj ę kotłowni GOSiR w Niegowie (realizacja kotłowni olejowej). Zarz ąd Powiatu Myszkowskiego zrealizował termomodernizacj ę obiektu Przychodni Zdrowia na Światowicie wraz z wymian ą kotłowni w ęglowej na gazow ą. Modernizacja kotłowni z wymian ą kotłów w ęglowych na gazowe wykonano z szkołach ZS nr 2 w Myszkowie i ZS w śarkach. Dodatkowo w szkole ZS nr 1 w Myszkowie wymieniono stolark ę okienn ą. Podobnie w Szpitalu Powiatowym w Myszkowie uruchomiono kotłowni ę gazow ą i wymieniono stolark ę okienn ą.

Emisja Komunikacyjna

Zasadniczym źródłem zanieczyszczenia powietrza w mie ście jest system komunikacji drogowej. Szczególnie uci ąŜ liw ą dla środowiska jest droga krajowa nr 1, która przebiega przez teren Gminy Koziegłowy i jest drog ą tranzytow ą relacji Katowice - Cz ęstochowa. Ponadto wszystkie gminy Powiatu Myszkowskiego posiadaj ą komunikacyjne powi ązania pomi ędzy sob ą i gminami s ąsiednimi rejonu cz ęstochowskiego i zawiercia ńskiego za po średnictwem dróg wojewódzkich: • Nr 789 – relacji Wo źniki – Koziegłowy – Myszków – śarki – Niegowa – Lelów • Nr 791 – relacji Zawiercie Myszków – Poraj - -Cz ęstochowa • Nr 792 – relacji śarki – Kroczyce • Nr 793 – relacji Siewierz – Myszków – śarki

Są to drogi krzy Ŝuj ące si ę cz ęsto w zabudowanych centrach miast, którymi prowadzony jest zarówno ruch tranzytowy jak i lokalny. Taka lokalizacja dróg stanowi istotne utrudnienie dla uczestników ruchu drogowego i stwarza uci ąŜ liwo ści emisyjne dla terenów s ąsiaduj ących.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

3.2 Gospodarka wodno – ściekowa

3.2.1 Wst ęp5

Zanieczyszczenie wód odbywa si ę na wszystkich etapach jej obiegu w środowisku, a główne źródła zanieczyszczenia wód stanowi ą: - ścieki komunalne i przemysłowe odprowadzane z miast i wsi; - wody pochłodnicze z energetyki i przemysłu; - wody kopalniane; - spływy powierzchniowe z terenów rolniczych; - spływy z terenów przemysłowych oraz składowisk odpadów przemysłowych i komunalnych; - zrzuty niezorganizowane ze źródeł lokalnych (z terenów nie posiadaj ących kanalizacji); - zanieczyszczenia atmosferyczne.

Ścieki z terenu miast i gmin obejmuj ą zu Ŝyt ą wod ę na cele bytowo – gospodarcze, z wzrastaj ącą ilo ści ą substancji chemicznych typu: fosforany pochodz ące ze zu Ŝytych środków do mycia i prania. Źródłem zanieczyszcze ń wód powierzchniowych i gruntowych s ą równie Ŝ opady atmosferyczne, które spłukuj ą zanieczyszczenia zalegaj ące na dachach, ulicach i placach. Natomiast skład ścieków przemysłowych jest bardziej zró Ŝnicowany i zale Ŝy od procesu technologicznego, w których ścieki powstaj ą i stosowanych w procesie surowców. Składnikami ścieków przemysłowych s ą najcz ęś ciej: siarczki, siarczany, azotany, kwasy i oleje kwasów, siarkowodór, dwusiarczek w ęgla, fenole, zwi ązki amonowe, oleje, metale ci ęŜ kie, cyjanki, chlorki, chlor, podchloryny, rozpuszczalniki organiczne, azotyny u fluorki. Istotnym źródłem zanieczyszczenia wód powierzchniowych s ą spływy ścieków z obszarów rolniczych, z których opady atmosferyczne spłukuj ą du Ŝą cz ęść nawozów sztucznych oraz chemicznych środków ochrony ro ślin. Zwi ązki azotu i fosforu ze spływów powierzchniowych powoduj ą post ępowanie procesu eutrofizacji wód, zwłaszcza jezior o małym odpływie wody. Zanieczyszczenie wód ze spływów obszarowych wynika głównie z niewła ściwie prowadzonej gospodarki rolnej, nieprawidłowo ści w stosowaniu nawozów sztucznych i pestycydów. Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych uzale Ŝnione jest równieŜ od lokalizacji na danym terenie składowisk odpadów przemysłowych i komunalnych, tym bardziej je Ŝeli nie posiadaj ą stosownych zabezpiecze ń izoluj ących odpady od środowiska gleb. Instalacja systemów izoluj ących na składowiskach jest niezb ędna w celu uniemoŜliwienia przesi ąkania zanieczyszcze ń do wód podziemnych i wymywania substancji przez opady oraz przenoszenia ska Ŝeń po powierzchni ziemi do wód powierzchniowych. Zasadniczym zagro Ŝeniem dla wód s ą liczne, punktowe, rozrzucone przestrzennie źródła zanieczyszcze ń, szczególnie na terenach wiejskich osiedli o lu źnej strukturze jednostki osadniczej, które wyposa Ŝone s ą w wodoci ągi, a nie posiadaj ą systemów kanalizacji. Tego typu zabudowa utrudnia budow ę systemu kanalizacji, a ścieki zrzucane s ą do starych studni lub nieszczelnych dołów szybowych. Rozwi ązania

5 Ekologia. Jej zwi ązki z ró Ŝnymi dziedzinami wiedzy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Łód ź 1997.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” tego typu skutkuj ą w wielopunktowym ska Ŝeniu wodono śnej warstwy gruntu i wody gruntowej. Newralgicznym źródłem zanieczyszczenia hydrosfery s ą równie Ŝ punkty dystrybucji paliw płynnych. Poprzez ruroci ągi, magazyny, rozlewnie i stacje paliw dochodzi ć mo Ŝe do powolnego i systematycznego przenikania zwi ązków ropopochodnych do gruntu i wód gruntowych.

3.2.2 Wody powierzchniowe na terenie Powiatu Myszkowskiego

1. Ogólna charakterystyka

Teren powiatu poło Ŝony jest w przewa Ŝaj ącej cz ęś ci w zlewni rzeki Odry. Natomiast wschodnie i południowe kra ńce przedmiotowego terenu le Ŝą z zlewni rzeki Wisły. Przez teren powiatu przepływaj ą równie Ŝ: Warta (główna rzeka przepływaj ąca przez powiat), Mała Panew, Brynica, Białka, Bo Ŝy Stok, Czarna Przemsza, Ordonka. Na rzece Warcie zlokalizowany jest sztuczny zbiornik zaporowy o nazwie Poraj, zasilany przez potoki: Bo Ŝy Stok i Ordonka. Zapora znajduje si ę w 763+400 km biegu rzeki Warty. Parametry charakterystyczne zbiornika: • Długo ść – 4,92 km • Szeroko ść 1,0 km • Gł ęboko ść – 4 m • Pojemno ść całkowita przy MaxPP – 278,10m npm 25,45 mln m 3 • Pojemno ść martwa przy poziomie MinPP – 271,70 m npm 3,00 mln m 3 • Pojemno ść u Ŝytkowa Min PP – 271,7m do NPP – 275,5 m npm 10,06 mln m3

Zbiornik ten pełni funkcje: • Wyrównawcz ą – zapewnia stały nienaruszalny przepływ w Warcie poni Ŝej zbiornika w ilo ści 0,55 m 3/s – 11.10 m 3/s; • Przeciwpowodziow ą – redukuje fale powodziowe, chroni ąc tereny poni Ŝej zbiornika; • Rekreacyjn ą – stanowi atrakcj ę turystyczn ą i rekreacyjn ą dla miejscowych i go ści z terenu śląska.

Administratorem zbiornika jest RZGW w Poznaniu.

Na trenie powiatu znajduje si ę wiele mniejszych sztucznych zbiorników wodnych tj. stawy hodowle, zalane wyrobiska po Ŝwirowe, zbiorniki sportowo – rekreacyjne i inne lokalne zbiorniki retencyjne.

2. Stan jako ści wód powierzchniowych na terenie Powiatu Myszkowskiego wg. Opracowania: „Stan środowiska w województwie śląskim w 2005 roku”.

Ocen ę rzek w 2005 roku wykonano w oparciu o „Program Państwowego Monitoringu Środowiska dla województwa śląskiego na lata 2004 – 2005”.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Klasyfikacj ę rzek przeprowadzono w oparciu o nieobowi ązuj ące rozporz ądzenie wykonawcze, w którym wprowadzono 5 klas jako ści wód. W niniejszej ocenie skupiono si ę na głównej rzece jaka przepływa przez Powiat Myszkowski, a mianowicie na rzece Warcie. W zlewni Warty w 2005 roku przeprowadzono monitoring w 7 punktach pomiarowych na rzece Warcie. Wyniki bada ń wykazały w wi ększo ści punktach pomiarowych wody niezadowalaj ącej jako ści (IV klasy jako ści), wody zadowalaj ącej jako ści (III klasy) w 4 punktach pomiarowych. Na terenie powiatu wody Warty stanowi ą IV klas ę jako ści zgodnie z pomiarami wykonanymi w miejscowo ści Poraj (tak jak w roku 2004). Natomiast w miejscowo ści Lgota jako ść wody rzeki Warty uległa poprawie w porównaniu z rokiem 2004 z V klasy jako ści na IV klas ę jako ści. Wska źniki najcz ęś ciej pojawiaj ące si ę w IV lub V klasie czysto ści to barwa, azot Kjeldahla, liczba bakterii coli typu kałowego oraz ogólna liczba bakterii coli.

Ocena jako ści zbiorników zaporowych na terenie powiatu

W 2005 roku ocen ę jako ści wód zbiorników zaporowych na terenie powiatu przeprowadzono na zbiorniku Poraj w dwóch punktach pomiarowych. Poni Ŝej w formie tabelarycznej zestawiono ocen ę poszczególnych wska źników.

Tabela 7 Ocena wód zbiornika zaporowego w Poraju pod k ątem bytowania ryb w warunkach naturalnych w 2005 roku

Wska źniki Jednostki Zbiornik zaporowy Poraj P1 P2 Temperatura wody °°°C Ł Ł Zawiesina ogólna Mg/l N N Odczyn PH Ł Ł Tlen rozpuszczony mgO 2/l Ł Ł BZT 5 mgO 2/l N N Azot amonowy mgN/l Ł Ł Niejonowy amoniak mgNH 2/l N N Azotyny mgNO 2/l N N Fosfor ogólny mgPO 4/l K K Chlor całk.poz. mgHOCl/l Ł Ł Cynk mgZn/l Ł Ł Mied ź mgCu/l Ł Ł

Ł – spełnia wymagania dla ryb łososiowatych K – spełnia wymagania dla ryb karpiowatych N – nie spełnia wymaga ń rozporz ądzenia dla Ŝycia ryb w warunkach naturalnych 6

W badanym zbiorniku Poraj w 2005 roku odnotowano przekroczenia dopuszczalnych st ęŜ eń nast ępuj ących wska źników: zawiesina ogólna, niejonowego amoniaku i azotynów oraz BZT 5. Temperatura wody, odczyn, zawarto ść tlenu rozpuszczonego, azotu amonowego, chloru, cynku i miedzi odpowiadała warunkom Ŝycia ryb łososiowatych. Natomiast zawarto ść fosforu odpowiadała warunkom Ŝycia

6 Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 4 pa ździernik 2002 roku w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody śródl ądowe b ędące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych [Dz. U. Nr 176, poz. 1455] 44

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” ryb karpiowatych w punkcie pomiarowym P1, a przekroczyła normy w punkcie pomiarowym P2.

3. Stan wód powierzchniowych w oparciu o badania Wojewódzkiego Inspektoratu ochrony Środowiska w Katowicach Delegatura w Cz ęstochowie przeprowadzone w 2006r.

Na terenie Powiatu Myszkowskiego w 2006 roku badano 5 rzek nale Ŝą cych do zlewni Odry: Wart ę, Czark ę, Potok od Włodowic, Czarn ą Strug ę i Bo Ŝy Stok, ł ącznie w 7 punktach pomiarowych oraz ciek zlewni rzeki Wisły – Brynic ę w Winowie. Monitoring wód powierzchniowych prowadzony był w zakresie diagnostycznym i pod k ątem bytowania ryb w warunkach naturalnych

• Wyniki monitoringu w zakresie diagnostycznym

Monitoring w zakresie diagnostycznym obejmuje w wodach powierzchniowych warto ści wszystkich wska źników jako ści wody zawartych w zał ączniku 1 do Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 roku w sprawie klasyfikacji dla reprezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód. Poni Ŝej przedstawiono wyniki bada ń przeprowadzonych w 3 punktach pomiarowych na wodach rzeki Warty.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Tabela 8 Ocena wód rzeki Warty na terenie Powiatu Myszkowskiego w 2005 i 2006 roku

Nazwa punktu Klasa czysto ści w Wska źniki decyduj ące o klasie czysto ści pomiarowego roku (IV i V klasa) w 2006 roku 2005 2006 m. Kr ęciwilk km 791,6 IV V Klasa IV: barwa, azot Kjeldahla, azotyny, fosfor org., kadm, indeks sap. fitoplanktonu Klasa V: BZT 5, ChZT Mn , ChZT Cr , OWO, fosforany lb.b.coli fekalnego, og. lb.b.coli. m. Lgota Górna km IV IV Klasa IV: barwa, BZT 5, ChZT Mn , ChZT Cr , azot 776,6 Kjeldahla, azotyny, fosforany, kadm, indeks sap. Fitoplanktonu Klasa V: tlen rozp.,lb.b.coli fekalnego,og.lb.b.coli Poraj km 763,9 IV IV Klasa IV: barwa, azot Kjeldahla, kadm, lb.b.coli fekalnego, og.lb.b.coli Klasa V: teln rozp.

Powy Ŝsze wyniki bada ń wskazuj ą i Ŝ pogorszyła si ę jako ść wód w przekroju pomiarowym w Kr ęciwilku z klasy IV do V, natomiast w pozostałych punktach pomiarowych stan jako ści wód nie uległ zmianie.

• Wyniki monitoringu wód pod k ątem bytowania ryb w warunkach normalnych

Tabela 9 Wykaz punktów badanych pod k ątem bytowania ryb w warunkach naturalnych na terenie Powiatu Myszkowskiego w 2006 roku.

Lp. Nazwa punktu Km Bytowanie ryb Wska źniki przekraczaj ące warunki rozporz ądzenia 1. Brynica m. Winowno – 52,2 NIE Azot amonowy, azotyny, fosfor trasaDK-1 ogólny 2. Warta m. Kr ęciwilk 791,6 NIE BZT 5, azotyny, fosfor ogólny 3. Czarna Struga, Myszków – 0,1 NIE Azot amonowy, azotyny, fosfor Światowit ogólny 4. Rzeka Włodowice, Myszków 2,2 NIE Azotyny, fosfor ogólny – Światowit 5. Warta m. Lgota górna 776,6 NIE Tlen rozp., BZT 5, azot amonowy, azotyny, fosfor ogólny 6. Czrka uj ście do Warty 0,5 NIE Azotyny 7. Bo Ŝy Stok . Ordon 6,0 NIE Azot amonowy, azotyny, fosfor ogólny 8. Warta w Poraju 763,9 NIE Tlen rozp., azot amonowy, azotyny, fosfor ogólny

Powy Ŝsze wyniki bada ń wskazuj ą, iz w Ŝadnym z punktów pomiarowych woda nie spełnia wymaga ń Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 4 pa ździernika 2002 roku w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody śródl ądowe b ędące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. nr 176, poz. 1455). Warunków Rozporz ądzenia najcz ęś ciej nie dotrzymywały: azot amonowy, azotyny i fosfor ogólny. W 2006 roku wody powierzchniowe na terenie Powiatu Myszkowskiego badane były równie Ŝ pod k ątem wra Ŝliwo ści na zanieczyszczenia zwi ązkami azotu ze źródeł

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” rolniczych (zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 roku w sprawie kryteriów wyznaczania wód wra Ŝliwych na zanieczyszczenia). Wyniki przeprowadzonych bada ń wskazuj ą, i Ŝ w Ŝadnym z badanych punktów pomiarowych warto ści maksymalne azotanów nie przekroczyły 40 ml/l, zatem wody te nie nale Ŝą do zagro Ŝonych zanieczyszczeniem ani zanieczyszczonych zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych, gdy Ŝ warto ść ta nie przekroczyła normy 50 mg/l. (tabela poni Ŝej)

Tabela 10 Wykaz punktów badanych pod k ątem zanieczyszczenia zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych na terenie Powiatu Myszkowskiego w 2006 roku

Lp. Nazwa punktu Km Średnioroczne Maksymalne st ęŜ enie 3 st ęŜ enie azotanów w mg NO 3/dm azotanów w mg 3 NO 3/dm 1. Brynica m. Winowno – 52,2 18,75 27,0 trasaDK-1 3. Czarna Struga, Myszków – 0,1 8,267 13,0 Światowit 4. Rzeka Włodowice, Myszków 2,2 4,595 22,0 – Światowit 6. Czarka uj ście do Warty 0,5 3,427 4,7 7. Bo Ŝy Stok . Ordon 6,0 20,08 24,0

Ocena jako ści zbiornika Poraj w 2006 roku

W 2006 roku wody zbiornika badano trzykrotnie: 24 kwietnia, 21 sierpnia i 5 pa ździernika w dwóch punktach pomiarowych P1 (uj ście warty do zbiornika) oraz P2 (rejon zapory). W zbiorniku stwierdzono znaczne zanieczyszczenie wody, gdy Ŝ znaczna cz ęść badanych wska źników nie odpowiadała normatywom zarówno dla Ŝycia ryb łososiowatych jak i karpiowatych. Przekroczenia wyst ąpiły w nast ępuj ących wska źnikach: BZT 5, azotyny. Obserwowano równie Ŝ spadki tlenu rozpuszczonego w wodzie oraz znaczny wzrost temperatury wody w okresie letnim. Podobnie jak w poprzednich latach na zbiorniku zaobserwowano masowy zakwit glonów, w tym sinic.

3.2.3 Wody podziemne na terenie Powiatu Myszkowskiego

Powiat Myszkowski poło Ŝony jest na terenie 4 Głównych Zbiorników Wód Podziemnych: • GZWP nr 327 „Lubliniec – Myszków” wyst ępuj ący w utworach triasu (wapienia muszlowego i retu), • GZWP nr 454 „Olkusz – Zawiercie” wyst ępuj ący w utworach triasu triasu (wapienia muszlowego i retu), • GZWP nr 325 „Cz ęstochowa W” wyst ępuj ący w utworach jury środkowej, • GZWP nr 326 „Cz ęstochowa E” wyst ępuj ący w utworach jury dolnej.

Zbiorniki wód podziemnych charakteryzuj ą si ę najlepszymi parametrami hydrogeologicznymi, tj.: wydajno ści ą potencjaln ą pojedynczego otworu 47

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” studziennego, przewodno ści ą warstwy wodono śnej, wysok ą jako ści ą wód, w zwi ązku z czym wymagaj ą szczególnej ochrony.

W 2005 roku w ramach pa ństwowego Monitoringu Środowiska przeprowadzono na terenie Powiatu Myszkowskiego badania w sieci monitoringu regionalnego i krajowego. Wykonawc ą bada ń w sieci krajowej był Pa ństwowy Instytut Geologiczny Oddział Górno śląski w Sosnowcu, a w sieci regionalnej WIO Ś w Katowicach – delegatura w Cz ęstochowie. Na terenie Powiatu Myszkowskiego zlokalizowano następuj ące punkty pomiarowe: W utworach jury: • W ramach monitoringu regionalnego - pkt. J324 i J325, • W ramach monitorigu krajowego - pkt. 861 i 864. W utworach triasu • W ramach monitoringu regionalnego - pkt. 80, T206, T207, T208.

Poni Ŝej w formie tabeli przedstawiono wyniki pomiarów wykonane ww. punktach pomiarowych.

Tabela 11 Wyniki bada ń jako ści wód podziemnych na terenie Powiatu Myszkowskiego

Lp. Punkt Klasa jako ści pomiarowy* Jako ść ogólna Zawarto ść zwi ązków Zawarto ść zwi ązków azotu Ŝelaza Jako ść wód podziemnych w utworach jury 1. 861 IV IV I 2. 864 III III I 3. J324 III III I 4. J325 III III I Jako ść wód podziemnych w utworach triasu 1. 80 II II II 2. T206 II I I 3. T207 II I I 4. T208 II IV I

*Zielonym kolorem oznaczone s ą punkty w sieci monitoringu krajowego, a niebieskim punkty w sieci monitoringu regionalnego.

Wody podziemne w utworach jury, to wody w wi ększo ści zadowalaj ącej jako ści (III klasa) ze wzgl ędu a zawarto ść zwi ązków azotu i bardzo dobrej jako ści (I klasa) ze wzgl ędu na zawarto ść Ŝelaza. Ze wzgl ędu na ogóln ą jako ść wód podziemnych w utworach triasu, s ą to wody dobrej jako ści (II klasa)

W 2006 roku na terenie Powiatu Myszkowskiego pobrano próbki w 9 uj ęciach wód podziemnych. We wszystkich badanych punktach woda była dobrej i zadowalaj ącej jako ści.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Tabela 12 Wyniki bada ń jako ści wód podziemnych w punktach pomiarowych na terenie Powiatu Myszkowskiego w 2006 roku.

Numer punktu Nazwa punktu Klasa jako ści 0080/R Rzeniszów II 0861/K Zawada III 0864/K śarki - Le śniów III 1995/K Kotowice II J324/R Antolka III J325/R Kotowice III T206/R Myszków-Osi ńska Góra II T207/R Myszków II T208/R Mrzygłódka III

Do źródeł zanieczyszczenia wód podziemnych nale Ŝy zaliczy ć przede wszystkim rolnictwo w zwi ązku ze stosowaniem nawozów sztucznych i naturalnych, ścieki z terenów mieszkalnych nieskanalizowanych, odprowadzane do wód poprzez rowy lub zalegaj ące w nieszczelnych zbiornikach bezodpływowych oraz w mniejszym stopniu gospodark ę le śną, składowiska odpadów, zwłaszcza obiekty bez uszczelnie ń i drena Ŝu odcieków, stacje benzynowe i magazyny środków chemicznych.

Zaopatrzenie w wod ę

Powiat Myszkowski jest zaopatrywany w wod ę wył ącznie za pomoc ą uj ęć wód podziemnych. Do sieci wodoci ągowych podł ączonych jest około 92% mieszka ńców. Wi ększo ść mieszka ńców korzysta z wody podziemnej poprzez podł ączenie do sieci wodoci ągowej, pozostali korzystaj ą z indywidualnych studni kopanych . Miasto Myszków zaopatrywane jest w wod ę głównie z własnych uj ęć wód podziemnych (pi ęć uj ęć wód gł ębinowych) i w niewielkim stopniu z wodoci ągu nale Ŝą cego do UG Koziegłowy (B ędusz, Potasznia) i Siewierza (Smudzówka). Na sieci wodoci ągowej znajduj ą si ę trzy zbiorniki wyrównuj ące: zbiornik „Osi ńska Góra” o poj. 3500m 3 i zbiornik przy ul. Palmowej o poj. 500 m 3 oraz zbiornik „B ędusz” o pojemno ści V – 150 m 3. We wszystkich uj ęciach woda jest dobrej jako ści i spełnia wymagania dotycz ące jako ści wody przydatnej do spo Ŝycia przez ludzi. Sie ć wodoci ągowa miasta Myszków administrowana jest przez Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji (ZWiK) Sp. z o.o. w Myszkowie. Do sieci wodoci ągowej podł ączonych jest 95 % mieszka ńców, czyli ok. 32 tys. osób. Pozostali mieszka ńcy korzystaj ą z indywidualnych studni kopanych.

Gmina Niegowa zaopatrywana jest w wod ę z uj ęć gł ębinowych zlokalizowanych w Tomiszowicach, Niegowej i Sokolnikach. Na terenie gminy eksploatowanych jest trzyna ście studni gł ębinowych, zlokalizowanych w miejscowo ściach: Sokolniki, Bli Ŝyce, Antolka, Tomiszowice, D ąbrowno, Mzurów, Trzebniów, Brzeziny, Ogorzelnik, Gorzków, Łutowiec. Sie ć wodoci ągowa wyposa Ŝona jest w system zbiorników przeciwpo Ŝarowych. Do sieci wodoci ągowej podł ączonych jest ok. 98 % mieszka ńców gminy, czyli około 6100 osób (1575 gospodarstw domowych). Ł ączne zapotrzebowanie na wod ę w gminie wynosi 165 400 m 3/rok. Straty wody w sieci stanowi ą ok. 51,2 % całkowitej produkcji wody (2002 r.) i spowodowane s ą złym stanem sieci wodoci ągowej, na

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” niektórych odcinkach sieci wymagaj ących wymiany (głównie ruroci ągi Ŝeliwne i stalowe). W Gminie Poraj eksploatowane s ą dwie studnie gł ębinowe. Uj ęcie wody zlokalizowane jest we wsi Masło ńskie. Tutaj te Ŝ znajduje si ę Stacja Uzdatniania Wody. Na sieci wodoci ągowej w miejscowo ści Choro ń zlokalizowane s ą dwa zbiorniki wyrównawcze. Do sieci wodoci ągowej podł ączonych jest ok. 90 % mieszka ńców gminy. Łączna długo ść sieci wodoci ągowej na terenie gminy wynosi ok. 111,9 km, a przył ączy 65,7 km. Stan sieci wodoci ągowej okre śla si ę jako dostateczny – cz ęść sieci klasyfikowana jest do wymiany. Gmina Koziegłowy zaopatrywana jest w wod ę z 3 wodoci ągów grupowych: Wodoci ąg Koziegłowy zaopatruje w wod ę odbiorców miejscowo ści Koziegłowy, Siedlec Du Ŝy i Siedlec Mały, Wodoci ąg Rzeniszów zaopatruje w wod ę odbiorców miejscowo ści Rzeniszów, Markowice, Krusin, Cynków, w trakcie realizacji jest rozbudowa wodoci ągu z Rzeniszowa do Wojsławic, Wodoci ąg Pi ńczyce zaopatruje w wod ę odbiorców miejscowo ści: Pi ńczyce, Zabijak, Koclin, Huta Stara, Pustkowice Lgockie, Osiek, Mysłów, Koziegłówki, Glinian Góra, Lgota Górna, Lgota Mokrzesz, Oczko i Ku źnica Nowa.

Sie ć wodoci ągowa wyposa Ŝona jest ponadto w zbiornik wie Ŝowy w Koziegłowach (poj. 350 m 3) i 4 zbiorniki wyrównawcze: dwa w Markowicach o poj. 300 m 3 i dwa w Koclinie o poj. 250 m 3. Ł ączna długo ść sieci wodoci ągowej wraz z przył ączami wynosi 271,5 km. Wykonana została w latach 1989 – 2002 z rur stalowych, Ŝeliwnych, PVC, PE. Stan techniczny sieci okre śla si ę ogólnie jako dobry, za wyj ątkiem ruroci ągów stalowych, których 45% kwalifikuje si ę do wymiany

Gmina śarki zaopatrywana jest w wod ę z trzech wodoci ągów: Wodoci ągu grupowego Kotowice – Jaworznik – śarki – Wysoka Lelowska – Przybynów – Ostrów, Wodoci ągu grupowego Czatachowa – Zawada – Jaroszów – Suliszowice, Wodoci ągu lokalnego Zaborze.

Całkowita długo ść sieci wodoci ągowej wynosi 858,6 km. Do wykonania pozostało ok. 31,8 km sieci wodoci ągowej i ok. 20 km przył ączy. Sie ć wodoci ągowa wykonana jest z rur stalowych, Ŝeliwnych i azbestowo – cementowych (ok. 70%) oraz rur wykonanych z PVC i PE (ok. 30 %). Cz ęść starych wodoci ągów, a w szczególno ści wykonanych z rur cementowo - azbestowych wymaga wymiany lub modernizacji. Całkowita ilo ść zu Ŝywanej wody w powiecie wynosi 2,5 mln m 3/rok, z czego 24 % stanowi ą straty wody w sieci.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Tabela 13 Struktura zu Ŝycia wody w Powiecie

Rodzaj uj ęcia gminy Myszków Poraj Niegowa Koziegłowy śarki Zakup wody z zewn ątrz [m 3/rok] 91200 - - - -

Uj ęcie wody własnej [m 3/rok] 1426 400 674 600 339 200 508 680 281 000

Zu Ŝycie wody [m 3/rok] 1 228 700 425 000 165 400 392 500 222 000

Straty wody [m 3/rok] 288 900 149 600 173 800 116 180 59 000

*PO Ś dla Powiatu Myszkowksiego na terenie Powiatu Myszkowskiego na lata 2004-2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008 – 2015.

Kanalizacja sanitarna i oczyszczalnie ścieków

Ścieki sanitarne z terenu Powiatu odprowadzane s ą do gminnych sieci kanalizacji sanitarnych, b ądź do zbiorników bezodpływowych na terenach nieskanalizowanych. Niestety zdarzaj ą si ę równie Ŝ procedery wypuszczania ścieków do przydro Ŝnych rowów i cieków, co niekorzystnie wpływa na stan czysto ści wód powierzchniowych i podziemnych powoduj ąc ich ska Ŝenie. Sieci ą kanalizacyjn ą obj ętych jest ok. 54 % mieszka ńców. Kanalizacja sanitarna w ok. 66 % wykonana jest z rur betonowych i kamionkowych, pozostała z rur PVC. Pozostałe odcinki sieci wymagaj ą renowacji lub całkowitej przebudowy. Ścieki z terenu Powiatu odprowadzane s ą głównie do gminnych oczyszczalni ścieków: OŚ w Myszkowie o przepustowo ści 9 000 m 3/d, OŚ w miejscowo ści Poraj o przepustowo ści 750 m 3 /d, OŚ w miejscowo ści Niegowa o przepustowo ści 300 m 3 /d, OŚ w Rzeniszowie o przepustowo ści 310 m 3 /d, OŚ w śarkach o przepustowo ści 700 m 3 /d.

Myszków posiada własn ą oczyszczalni ę ścieków komunalnych zlokalizowan ą na lewym brzegu Warty przy ul. Okrzei. Jest to mechaniczno - biologiczna oczyszczalnia uruchomiona w 1950r. Oczyszczalnia została gruntownie zmodernizowana w latach 2003 – 2005. Celem inwestycji było dostosowanie parametrów ścieków oczyszczonych na oczyszczalni do wymaganych w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 2002 roku, w sprawie warunków, jakie nale Ŝy spełni ć przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 212/2002, poz. 1799). Technologia zastosowana na oczyszczalni ma równie Ŝ za zadanie usprawni ć prac ę oczyszczalni, zwi ększaj ąc jej przepustowo ść przy równoczesnym obni Ŝeniu kosztów eksploatacji. Zastosowana technologia oczyszczalnia ścieków w oczyszczalni przewiduje tlenowa stabilizacj ę osadu nadmiernego wi ęc nie zachodzi obawa o jego zagniatanie i emitowanie przykrych zapachów. Do czasu wywozu na składowisko osad mo Ŝe, po uprzednim odwodnieniu składowany na oczyszczalni. Oczyszczalnia ścieków w Poraju jest po modernizacji i rozbudowie. Obecnie prowadzony jest jej rozruch. Technologia opiera si ę na oczyszczaniu ścieków przy 51

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” pomocy osadu czynnego w przepływowych reaktorach biologicznych z sedymentacj ą oczyszczonych ścieków w osadnikach.

Poza gminnymi oczyszczalniami ścieków na terenie Powiatu znajduj ą si ę równie Ŝ zakładowe oczyszczalnie ścieków socjalno – bytowych oraz przemysłowych.

Wszystkie gminy Powiatu Myszkowskiego sukcesywnie prowadz ą działania modernizacyjne kanalizacji sanitarnej polegaj ące na wymianie ruroci ągów z rur stalowych oraz rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej na tereny dot ąd nieskanalizowane. Dodatkowo planowane s ą budowy nowych oczyszczalni ścieków (Gmina Poraj).

Ochrona przeciwpowodziowa

Głównym źródłem zagro Ŝenia powodziowego na terenie Powiatu Myszkowskiego jest rzeka Warta, przede wszystkim na terenie Gminy Poraj i Myszków. Rzeka Warta w obr ębie gminy Poraj została cz ęś ciowo uregulowana i obwałowana. Głównym zabezpieczeniem przeciwpowodziowym jest jednak zapora i zbiornik wodny w Poraju. Zapora poło Ŝona jest ok. 44 km od źródeł rzeki i zamyka zlewni ę o powierzchni ok. 389 km 2. Dodatkow ą ochron ę przeciwpowodziow ą stanowi ą zapory boczne zbiornika wodnego.

Na terenie Miasta Myszków w zakresie ochrony przeciwpowodziowej prowadzi si ę procedury sporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego miasta na terenach zalewowych od rzeki Warty na obszarze centrum miasta i dzielnice Mijczów i Michałów). Ponadto planuje si ę budow ę zabezpiecze ń przeciwpowodziowych terenów wzdłu Ŝ rzeki Warty w Myszkowie na odcinku pomi ędzy ulicami Piłsudskiego i Pułaskiego.

3.3 Gospodarka odpadami

Gospodarka odpadami w sposób szczegółowy i kompletny zostanie przedstawiona w osobnym opracowaniu pt.: „Plan gospodarki odpadami dla miasta Powiatu Myszkowskiego”. W niniejszym programie przedstawiono w wersji skróconej stan gospodarki odpadami na terenie Powiatu Myszkowskiego w oparciu o Sprawozdanie z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla powiatu Myszkowskiego na lata 2004-2007.

Odpady komunalne

W latach 2004 –2006 odbierano od wła ścicieli nieruchomo ści, obiektów uŜyteczno ści publicznej oraz obiektów obsługi ludno ści nast ępuj ące ilo ści odpadów komunalnych:

- 2004 - 11.668,87 Mg; - 2005 - 1.538,76 Mg;

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

- 2006 - 20.319,94 Mg

Tabela 14 Ilo ść odpadów komunalnych zebranych z terenu Powiatu Myszkowskiego w roku 2004 – 2006.

ILO ŚĆ ODEBRANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH [Mg]

2004 2005 2006

Odpady zmieszane Odpady opakowaniowe Odpady wielkogabarytowe Odpady inne Odpady zmieszane Odpady opakowaniowe Odpady wielkogabarytowe Odpady inne Odpady zmieszane Odpady opakowaniowe Odpady wielkogabarytowe Odpady inne

1.0 10.416, 10.398, 9.341, 200,5 - 51, 1.445,8 75,5 5,0 12,5 574,5 5,0 9 5 9 5

Zebrane odpady poddawane s ą procesom unieszkodliwiania oraz procesom odzysku w instalacjach zlokalizowanych na terenie powiatu oraz poza jego terenem. Ilo ść oraz rodzaje odpadów komunalnych poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania poza terenem Powiatu Myszkowskiego przedstawia tabela.

Tabela 15 Ilo ść i rodzaje odpadów komunalnych poddanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania poza terenem Powiatu Myszkowskiego w latach 2004 – 2006.

2004 2005 2006

KOD ODPADU Masa Masa Masa [Mg] * [Mg] * [Mg] * Sposób Sposób Sposób unieszkodliwienia unieszkodliwienia Unieszkodliwienia

20 01 01 10,40 D 5 11,50 D 5 - D 5 papier i tektura 20 01 39 tworzywa 4,50 0,96 7.200,00 sztuczne 20 03 01 nie segregowane 10.416,9 1.445,80 10.398,47 (zmieszane) 2 odpady komunalne

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

20 03 07 odpady - 5,00 5,00 wielkogabaryto we 10.431,8 RAZEM: 1.463,26 17.603,47 2

* - kod według zał ącznika nr 6 do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 o odpadach. 1) dane wg Gmin Powiatu Myszkowskiego.

Na terenie Powiatu Myszkowskiego były prowadzone procesy odzysku zebranych odpadów komunalnych. Ilo ść oraz rodzaje odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku przedstawia tabela.

Tabela 16 Ilo ść i rodzaje odpadów komunalnych poddanych poszczególnym procesom odzysku na terenie Powiatu Myszkowskiego w latach 2004 – 2006.

2004 2005 2006 KOD

ODPADU Masa Masa Masa Sposób Sposób Sposób [Mg] odzysku* [Mg] odzysku* [Mg] odzysku*

15 01 01 2) opakowania z papieru i 40,90 R 14 - - 193,7 R 14 tektury 15 01 02 2) opakowania z tworzyw 98,80 R 14 68,30 R 14 145,90 R 14 sztucznych 2) 15 01 03 4,70 R 14 - - 19,60 R 14 opakowania z drewna 2) 15 01 04 0,25 R 4 - - 78,60 R 4 opakowania z metali 2) 15 01 0 55,80 R 14 7,20 R 14 136,65 R 14 opakowania ze szkła 20 01 36 zu Ŝyte urz ądzenia elektryczne i - - - - 0,022 R14 elektroniczne inne ni Ŝ wymienione w 20 01 21, 20 01 23 i 20 01 35

20 01 40 1.036,60 R 14 - - 2.142,0 R 14 metale RAZEM: 1.237,05 75,50 2.716,47 * - kod według zał ącznika nr 5 do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. 1) dane za lata 2004-2006 wg Gmin Powiatu Myszkowskiego oraz dane wg Wojewódzkiej bazy danych dotycz ącej wytwarzania i gospodarowania odpadami. 2) odpady z grupy 15 (odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne nie uj ęte w innych grupach) nie s ą odpadami komunalnymi, lecz firmy zajmuj ące si ę zbiórk ą odpadów od wła ścicieli nieruchomo ści itd. z terenu Powiatu Myszkowskiego klasyfikuj ą je jako odpady komunalne z grupy 15).

Zebrane na terenie Powiatu Myszkowskiego, odpady komunale zostały poddane procesowi unieszkodliwiania oznaczonego w ustawie kodem D5 tj. poprzez

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” składowanie na składowiskach odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne. Odpady trafiły na składowiska odpadów znajduj ące si ę poza terenem Powiatu.

Zebrane odpady komunalne były odzyskiwane w procesie odzysku oznaczonego w ustawie kodem R4 tj. recykling i regeneracja metali i zwi ązków metali oraz R14 tj. inne działania polegaj ące na wykorzystaniu odpadów w cało ści lub cz ęś ci. Odpady były przekazywane specjalistycznym firmom, które zajmowały si ę odzyskiem zebranych odpadów.

Odpady inne ni Ŝ komunalne Odpady inne ni Ŝ niebezpieczne powstałe na terenie Powiatu w latach 2004-2006 zostały zagospodarowane poprzez: - unieszkodliwianie metod ą D5 czyli poprzez składowanie na terenie składowiska znajduj ących si ę poza terenem Powiatu. - odzysk metodami • R 1 wykorzystywanie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii; • R 3 recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie s ą stosowane jako rozpuszczalniki (wł ączaj ąc kompostowanie i inne biologiczne procesy); • R 4 recykling lub regeneracja metali i zwi ązków metali; • R 5 recykling lub regeneracja innych materiałów nieorganicznych; • R 6 regeneracja kwasów i zasad; • R 10 rozprowadzanie na powierzchni ziemi w celu nawo Ŝenia lub ulepszenia gleby; • R 14 inne działania polegaj ące na wykorzystaniu odpadów w cało ści lub cz ęś ci; • R 15 przetwarzanie odpadów, w celu ich przygotowania do odzysku, w tym do recyklingu na terenie Powiatu lub poza terenem Powiatu. Poni Ŝej w formie tabel przedstawiono ilo ści poszczególnych odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne wytwarzanych na terenie powiatu u sposób gospodarowania nimi.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Tabela 17 Ilo ść i rodzaje odpadów (z wył ączeniem odpadów komunalnych) poddanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania poza terenem Powiatu Myszkowskiego w latach 2004 – 2006.

2004 2005 2006

KOD ODPADU Masa Masa Masa [Mg] [Mg] [Mg] Sposób Sposób Sposób unieszkodliwienia* unieszkodliwienia* Unieszkodliwienia*

02 02 02 odpadowa 4,00 - 4,20 tkanka zwierz ęca 04 02 09 odpady materiałów zło Ŝonych (np. - 6,60 85,60 tkaniny impregnowane, elastomery, plastomery) 17 01 01 odpady betonu oraz gruz 1,00 - 2,30 betonowy z D 5 D 5 D 5 rozbiórek i remontów 17 03 80 118,60 - 106,30 odpadowa papa 17 06 01* materiały izolacyjne 79,04 - 56,71 zawieraj ące azbest 19 08 01 82,60 - 58,90 skratki 19 08 02 zawarto ść 197,00 - 2,80 piaskowników 19 09 99 inne nie 1,00 - 20,00 wymienione odpady

RAZEM: 483,24 6,60 336,81

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Tabela 18 Ilo ść i rodzaje odpadów (z wył ączeniem odpadów komunalnych) poddanych poszczególnym procesom odzysku na terenie Powiatu Myszkowskiego w latach 2004 – 2006.

2004 2005 2006 KOD

ODPADU Masa Masa Sposób Masa Sposób Sposób (Mg) odzysku* (Mg) odzysku* (Mg) odzysku*

03 01 05 trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta - - - - 28.456,30 R 14 wiórowa i inne ni Ŝ wymienione w 03 01 04

03 03 01 1.519,40 R 1 2.169,80 R 1 964,00 R 1 odpady z kory i drewna 03 03 10 odpady z włókna, szlamy z włókien, wypełniaczy 300,0 R 1 300,0 R 1 151,7 R 1 powłok pochodz ące z mechanicznej separacji 03 03 11 osady z zakładowych 570,60 R 1 694,40 R 1 407,80 R 1 oczyszczalni ścieków inne ni Ŝ wymienione w 07 02 13 odpady tworzyw - - 6,2 R 14 54,8 R 14 sztucznych 07 02 80 odpady z przemysłu - - 454,60 R 14 708,50 R 14 gumowego i produkcji gumy

10 01 02 1.041,80 R 14 915,50 R 14 1.185,30 R 14 popioły lotne z w ęgla

10 02 10 - - - - 227,80 R 14 zgorzelina walcownicza

10 09 03 - - - - 45,70 R 14 ŜuŜle odlewnicze 10 09 06 rdzenie i formy odlewnicze przed - - - - 22,10 R 14 procesem odlewania inne ni Ŝ wymienione w 10 09 05

10 09 08 rdzenie i formy odlewnicze przed 4.164,00 R 14 20.590,00 R 14 73.135,40 R 14 procesem odlewania inne ni Ŝ wymienione w 10 09 07 10 09 99 inne nie wymienione 854,00 R 14 292,80 R 14 137,50 R 14 odpady 10 11 99 inne nie wymienione 94,10 R 14 300,0 R 14 77,40 R 14 odpady 12 01 01 odpady z toczenia i 323,3 R 14 5.028,50 R 14 26.498,10 R 14 piłowania Ŝelaza oraz jego stopów

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

12 01 02 cz ąstki i pyły Ŝelaza oraz - - - - 197,50 R 14 jego stopów 12 01 05 odpady z toczenia i - - - - 2,100 R 14 wygładzania tworzyw sztucznych 12 01 99 inne nie wymienione 726,00 R 14 - - - - odpady

16 01 03 3,80 R 1 0,6 R 1 0,6 R 1 zu Ŝyte opony 16 01 04* zu Ŝyte lub nie nadaj ące - - - - 46,85 R 14 si ę do u Ŝytkowania pojazdy 16 01 06 zu Ŝyte lub nie nadaj ące si ę do u Ŝytkowania pojazdy nie zawieraj ące 42,20 R 15 - - 62,30 R 15 cieczy i innych niebezpiecznych elementów

16 01 07* 0,188 R14 586,30 R14 1.115,44 R14 filtry olejowe

16 01 13* 0,005 R 14 - - - - płyny hamulcowe

16 01 17 1.219,80 R 14 47,30 R 14 417,70 R 14 metale Ŝelazne

16 01 18 1,40 R 14 0,60 R 14 - - metale nie Ŝelazne

16 01 19 0,90 R 14 3,20 R 14 - - tworzywa sztuczne

16 01 20 0,30 R 14 0,30 R 14 - - szkło 16 01 21* niebezpieczne elementy inne ni Ŝ wymienione w - - - - 61,02 R 14 16 01 07 do 1 6 01 11, 16 01 13 i 16 01 14 16 01 22 inne nie wymienione - - - - 12,50 R 14 elementy

16 01 99 inne nie wymienione - - - - 19,60 R 14 odpady 16 02 14 zuŜyte urz ądzenia inne 1,00 R 14 213,60 R 14 - - ni Ŝ wymienione 16 02 09 do 16 02 13

16 02 16 elementy usuni ęte z zu Ŝytych urz ądze ń inne - - 127,70 R 14 - - ni Ŝ wymienione w 16 02 15

16 07 99 inne nie wymienione - - - - 5,40 R 14 odpady 16 11 04 okładziny piecowe i materiały ogniotrwałe z - - - - 119,40 R 14 procesów metalurgicznych inne ni Ŝ wymienione w 16 11 03

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

17 01 07 zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, - - - - 20,90 R 14 odpadowych materiałów ceramicznych, i elementów wyposa Ŝenia

17 04 05 170.691,60 R 14 3.789,80 R 14 170.676,00 R 14 Ŝelazo i stal RAZEM: 181.554,39 35.521,20 304.829,71 * - kod według zał ącznika nr 5 do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. 1) dane za lata 2004-2006 wg Gmin Powiatu Myszkowskiego dane wg Wojewódzkiej bazy danych dotycz ącej wytwarzania i gospodarowania odpadami.

Tabela 19 Ilo ść i rodzaje odpadów (z wył ączeniem odpadów komunalnych) poddanych poszczególnym procesom odzysku poza terenem Powiatu Myszkowskiego w latach 2004 – 2006.

2004 2005 2006 KOD

ODPADU Masa Masa Sposób Masa Sposób Sposób (Mg) odzysku* (Mg) odzysku* (Mg) odzysku*

03 03 01 5.015,30 R 1,R 14 - - 1.289,50 R 1, R 14 odpady z kory i drewna 08 03 17* odpadowy toner drukarski zawieraj ący 0,009 R 14 - - 0,01 R 14 substancje niebezpieczne 10 01 01 ŜuŜle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów (z wył ączeniem 7.018,20 R 10 - - 2.213,00 R 10 pyłów z kotłów wymienionych w 10 01 04) 10 01 80 mieszanki popiołowo- 1.921,00 R 10 - - 1.846,00 R 10 ŜuŜlowe z mokrego odprowadzania ścieków 10 02 01 ŜuŜle z procesów wytapiania 85,50 R 10 - - 591,60 R 10 (wielkopiecowe, stalownicze) 10 02 99 inne nie wymienione 8.318,1 R 10 3.349,40 R 10 2.412,50 R10 odpady 15 01 10* opakowania zawieraj ące pozostało ści substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone (np. 0,003 R 1,R 4 - - 0,02 R 1,R 4 środkami ochrony ro ślin I i II klasy toksyczno ści- bardzo toksyczne i toksyczne) 15 02 02* sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nie uj ęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. 0,022 R 1 - - 294,40 R 1 szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) 59

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

15 02 03 sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, 0,4 R 1 26,20 R 1 254,50 R 1 ścierki) i ubrania ochronne inne ni Ŝ wymienione w 15 02 02 16 02 11* zu Ŝyte urz ądzenia 0,004 R 4, R 6 - - 0,01 R 4, R 6 zwieraj ące freony, HCFC, HFC 16 02 13* zu Ŝyte urz ądzenia zwieraj ące niebezpieczne 0,039 R 4, R 6 - - 0,07 R 4, R 6 elementy- lampy fluoroscencyjne 16 02 15* niebezpieczne elementy lub cz ęś ci składowe 0,035 R 14 - - 0,03 R 14 usuni ęte ze zu Ŝytych urz ądze ń 16 05 06* chemikalia laboratoryjne i analityczne (np. odczynniki chemiczne) zawieraj ące substancje 0,054 R 14 - - 0,02 R 14 niebezpieczne, w tym mieszaniny chemikaliów laboratoryjnych i analitycznych

16 06 01* 5,748 R 4 0,42 R 4 0,18 R 4 baterie i akumulatory 16 06 05 inne baterie i 0,100 R 4 - - 0,10 R 4 akumulatory

17 02 01 0,560 R 1 - - 1.112,70 R 1 drewno

17 02 02 0,600 R 5 - - 0,50 R 5 szkło

17 04 01 4,300 R 4 - - 5,60 R 4 mied ź, br ąz, mosi ądz

17 04 02 0,300 R 4 - - 0,40 R 4 aluminium

17 04 07 153,90 R 4 - - 62,60 R 4 mieszaniny metali

17 04 11 kable inne ni Ŝ 11,70 R 14 176,80 R 14 214,80 R 14 wymienione w 17 04 11

19 10 01 8,60 R 4 - - - - odpady z Ŝelaza i stali

19 12 01 15,5 R 3 10,20 R 3 14,70 R 3 papier i tektura

19 12 02 125,40 R 14 10,90 R 14 2.069,30 R 14 metale Ŝelazne

19 12 04 tworzywa sztuczne i 2,100 R 1, R 5 77,60 R 1, R 5 164,90 R 1, R 5 guma

19 12 08 - - 16,30 R 14 0,20 R 14 tekstylia

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

19 12 10 odpady palne (paliwo - - 360,00 R 14 1.470,10 R 14 alternatywne) 19 12 12 inne odpady ( w tym zmieszane substancje i przedmioty) z - - 18,00 R 14 47,90 R 14 mechanicznej obróbki odpadów inne ni Ŝ wymienione w 19 12 11

RAZEM: 22.687,47 4.045,82 14.065,64 * - kod według zał ącznika nr 5 do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. 1) dane za lata 2004-2006 wg Gmin Powiatu Myszkowskiego dane wg Wojewódzkiej bazy danych dotycz ącej wytwarzania i gospodarowania odpadami.

Systemy zbierania odpadów komunalnych

Na terenie gmin Powiatu Myszkowskiego funkcjonuj ą zorganizowane systemy zbierania odpadów komunalnych gromadzonych w sposób nieselektywny i selektywny. Zbieraniem odpadów komunalnych na terenie gmin Powiatu zajmuj ą si ę podmioty gospodarcze jednostek samorz ądu terytorialnego oraz przedsi ębiorcy komercyjni posiadaj ący stosowne zezwolenia.

Tabela 20 Przedsi ębiorcy posiadaj ący zezwolenie na zbieranie i transport odpadów komunalnych na terenie Powiatu Myszkowskiego w okresie sprawozdawczym 2004-2006.

NAZWA ADRES RODZAJ DZIAŁALNO ŚCI

gm. Myszków

Przedsi ębiorstwo Usług zmieszane, selektywna ul. B. Prusa 70, Komunalnych SANiKO Sp. z zbiórka odpadów 42 - 300 Myszków o.o. opakowaniowych

Sita Cz ęstochowa Sp. z o. o. zmieszane, selektywna ul. D ębowa 26/28, zbiórka odpadów 42-207 Cz ęstochowa opakowaniowych Ochrona Środowiska Sp. z o. zmieszane, selektywna ul. Konopnickiej 378, o. zbiórka odpadów 42 - 260 Kamienica Polska opakowaniowych Remondis Spółka z o. o. zmieszane, selektywna ul. Radomska 12, oddział w Cz ęstochowie zbiórka odpadów 42-200 Cz ęstochowa opakowaniowych „Bracia Strach” Spółka Jawna zmieszane, selektywna ul. Bór 137, Zakład Oczyszczania i Wywozu zbiórka odpadów 42 - 200 Cz ęstochowa Nieczysto ści opakowaniowych

gm. Koziegłowy

Ochrona Środowiska Sp. z o. ul. Konopnickiej 378, zmieszane, nieczysto ści o. 42 – 260 Kamienica Polska płynne

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

ul. Kosmowskiej 6/94, zmieszane, nieczysto ś ci ZO i WN Bracia Strach 42-200 Cz ęstochowa płynne Sita Cz ęstochowa Sp. z o. o. ul. D ębowa 26/28, zmieszane, nieczysto ści 42-207 Cz ęstochowa płynne Remondis Spółka z o. o. ul. Radomska 12, zmieszane, nieczysto ści oddział w Cz ęstochowie 42-200 Cz ęstochowa płynne Prywatny Zakład Oczyszczania ul. Spółdzielcza 1/1, zmieszane Miasta Waldemar Strach 42-274 Konopiska Zakład Oczyszczania Miasta ul. Korzonek 98, zmieszane Zbigniew Strach 42-724 Konopiska Przedsi ębiorstwo Usług Komunalnych SANiKO Sp. z ul. B. Prusa 70, zmieszane, nieczysto ści o.o. 42 – 300 Myszków płynne

„ADPOL” P. Adam Pełka ul. Długa 138, nieczysto ści płynne Lgota Mokrzesz 42-350 Koziegłowy EKO-MAT ul. Sławkowska 12, nieczysto ści płynne Zbigniew Matyasik 43-600 Jaworzno „Transrol” Usługi Ul. Ogrodowa 5, Transportowo-Rolnicze nieczysto ści płynne 42-350 Koziegłowy Adamiecki Marcin Zakład Usługowo Produkcyjny ul. Źarecka 69, „EKO-JAD” Jadwiga nieczysto ści płynne 42-350 Koziegłowy Znamierowska Usługi Asenizacyjne Maciej ul. Buczka 2, nieczysto ści płynne Małota zam. Boguchwałowice 42-460 Mierz ęcice

gm. śarki

Prywatny Zakład Oczyszczania zmieszane, selektywna ul. Spółdzielcza 1/1, Miasta Waldemar Strach zbiórka odpadów 42-274 Konopiska opakowaniowych Zakład Oczyszczania Miasta zmieszane, selektywna ul. Korzonek 98, Zbigniew Strach zbiórka odpadów 42-724 Konopiska opakowaniowych Remondis Spółka z o. o. zmieszane, selektywna ul. Radomska 12, oddział w Cz ęstochowie zbiórka odpadów 42-200 Cz ęstochowa opakowaniowych

gm. Poraj

Remondis Spółka z o. o. zmieszane, selektywna ul. Radomska 12, oddział w Cz ęstochowie zbiórka odpadów 42-200 Cz ęstochowa opakowaniowych Zakład Oczyszczania Miasta zmieszane, selektywna ul. Korzonek 98, Zbigniew Strach zbiórka odpadów 42-724 Konopiska opakowaniowych zmieszane, selektywna ul. D ębowa 26/28, Sita Cz ęstochowa Sp. z o. o. zbiórka odpadów 42-207 Cz ęstochowa opakowaniowych Przedsi ębiorstwo Usług zmieszane, selektywna Komunalnych SANiKO Sp. z ul. B. Prusa 70, zbiórka odpadów o.o. 42 - 300 Myszków opakowaniowych

zmieszane, selektywna Ochrona Środowiska Sp. z o. ul. Konopnickiej 378, zbiórka odpadów o. 42 - 260 Kamienica Polska opakowaniowych

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

PROFFESIONAL S.C. ul. Okr ęŜ na 15, Wywóz nieczysto ści stałych Wiesław Strach i El Ŝbieta 95-071 R ąbie ń i płynnych Strach zmieszane, selektywna ul. Starocmentarna 2, ALBA MPGK Sp. z o. o. zbiórka odpadów 41-300 D ąbrowa Górnicza opakowaniowych Prywatny Zakład Oczyszczania zmieszane, selektywna ul. Spółdzielcza 1/1, Miasta Waldemar Strach zbiórka odpadów 42-274 Konopiska opakowaniowych

gm. Niegowa

Przedsi ębiorstwo Usług zmieszane, selektywna ul. Prusa 70, Komunalnych zbiórka odpadów Myszków SANIKO opakowaniowych PROFFESIONAL S.C. ul. Okr ęŜ na 15, Wywóz nieczysto ści stał ych Wiesław Strach i El Ŝbieta 95-071 R ąbie ń i płynnych Strach Zakład Oczyszczania Miasta zmieszane, selektywna ul. Korzonek 98, Zbigniew Strach zbiórka odpadów 42-724 Konopiska opakowaniowych Remondis Spółka z o. o. zmieszane, selektywna ul. Radomska 12, oddział w Cz ęstochowie zbiórka odpadów 42-200 Cz ęstochowa opakowaniowych zmieszane, selektywna ul. Starocmentarna 2, ALBA MPGK Sp. z o. o. zbiórka odpadów 41-300 D ąbrowa Górnicza opakowaniowych

Składowiska odpadów Odpady komunalne zbierane na terenie Powiatu Myszkowskiego unieszkodliwiane s ą na składowiskach odpadów komunalnych zlokalizowanych poza terenem Powiatu: - Na składowisku we Wrzosowej prowadzonym przez Cz ęstochowskie Przedsi ębiorstwo Komunalne Sp. z o. o. w Sobuczynie; - Na składowisku odpadów komunalnych „Kobylarz I” przy ulicy Podmiejskiej w Zawierciu prowadzonym przez ZGK Sp. z o. o. przy ulicy Krzywej w Zawierciu. - na składowisko w Lipiu Śląskim (gm. Pawonków) kierowanym przez ITO Ś Sp. z o. o. z siedzib ą w Warszawie przy ulicy Wilczej 33/11. - na składowisku w Por ębie przy ulicy Partyzantów.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

3.4 Środowisko przyrodnicze

Charakterystyka walorów przyrodniczych ekosystemów i siedlisk Powiatu Myszkowskiego

- Charakterystyka ekosystemów le śnych oraz głównych korytarzy ekologicznych

Ekosystemy poło Ŝone na obszarze Powiatu Myszkowskiego wykazuj ą ścisłe zwi ązki z ekosystemami sąsiednich jednostek administracyjnych. Na północy ekosystemy le śne powiatu przechodz ą w rozległe kompleksy borowe (głównie typowych borów sosnowych) okolic D ębowca, Kr ęciwilka, a Ŝ po płd-wsch. okolice Cz ęstochowy. W cz ęś ci północno-wschodniej reprezentowany jest stosunkowo niewielki kompleks le śny utworzony głównie z borów mieszanych z niewielkim udziałem pierwotnych lasów li ściastych, komunikuj ący si ę z jednej strony z ekosystemem le śnym rezerwatu Sokole Góry (poprzez rozległe zespoły le śne okolic Nowych Biskupic i Stawek w powiecie cz ęstochowskim), a z drugiej z najcenniejszymi przyrodniczo rezerwatem Ostr ęŜ nik i Parkowe koło Złotego Potoku. Stosunkowo niewielkie fragmenty zespołów le śnych (głównie borów sosnowych i mieszanych) w cz ęś ci płd.-wsch. ł ączy się bezpo średnio z rozległymi i cennym przyrodniczo kompleksem le śnym okolic Włodowskiej Góry, Rz ędkowic, Podlesic, Morska oraz Zdowa (w powiecie zawiercia ńskim). Lasy w płd.-zach. cz ęś ci Powiatu Myszkowskiego ł ącz ą si ę szeroko z rozległym kompleksem lasów siewierskich. Pozostałe zespoły le śne maj ą na obszarze powiatu charakter wyspowy o znacznym stopniu izolacji. W ten sposób ukształtowane zostały w regionie myszkowskim dwa główne le śne korytarze ekologiczne o przebiegu równole Ŝnikowym, umo Ŝliwiaj ące swobodną migracj ę fauny i flory w obszarze całej Wy Ŝyny Cz ęstochowskiej. Maj ą one zró Ŝnicowany fitosocjologicznie charakter (z przewag ą siedlisk borowych) maj ący wpływ na podejmowane działania ochronne (zalesianie). Ich ochrona staje si ę zadaniem priorytetowym, którego wykonanie mo Ŝe by ć skuteczne tylko przy ścisłej współpracy w tym wzgl ędzie samorz ądów wszystkich trzech powiatów (tj. cz ęstochowskiego, myszkowskiego i zawiercia ńskiego). Pierwszy z korytarzy (wschodni) usytuowany na wschodnich obszarach powiatu (tereny gmin Niegowa i śarki) ci ągnie si ę od Zdowa i Góry Włodowskiej (powiat zawiercia ński) poprzez Las Mirowski, okolice Trzebniowa i Czatachowej bezpo średnio do terenów rezerwatów Parkowe i Ostr ęŜ nik (a wi ęc do terenu projektowanego parku narodowego), a nast ępnie a Ŝ po rezerwat Kaliszak (powiat cz ęstochowski). W obszarze tego korytarza zlokalizowane s ą najcenniejsze przyrodniczo obiekty geograficzne i zespoły ro ślinne Powiatu Myszkowskiego. Dominuj ą tu lasy li ściaste o charakterze wtórnym, a tak Ŝe zbli Ŝone do naturalnych zespoły gr ądowe. Znaczny udział sosny oraz fragmentacja świe Ŝych borów sosnowych s ą dowodem istniej ącej tu od lat antropopresji i chyba nie zawsze wła ściwie prowadzonego zalesiania. Dro Ŝno ść tego korytarza jest znacznie ograniczona przez obszerne wylesienia w okolicach Kotowic, Łutowca, Kolonii Bobolice, Moczydła, Kolonii Trzemeszów i Zawada. S ą to prawdopodobnie obszary, gdzie nale Ŝałoby rozwa Ŝyć przeprowadzenie zabiegów renaturalizacyjnych. Omawiany korytarz wykazuje najwi ększy stopie ń cenno ści przyrodniczej na obszarze Powiatu Myszkowskiego i jednocze śnie skupia wi ększo ść reliktowych na tym obszarze i w wi ększo ść pierwotnych (lub zbli Ŝonych do

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” pierwotnych) ekosystemów le śnych. Wykazuje on znaczny stopie ń ró Ŝnorodno ści biologicznej (prawdopodobnie głównie gatunkowej) oraz na ogół cechuje si ę skutecznymi mechanizmami homeostatycznymi. Wi ększo ść cennych przyrodniczo ekosystemów w jego obr ębie skupiona jest w okolicy Czatachowej i Trzebniowej (północny fragment korytarza) oraz Mirowa i Bobolic (południowy fragment). Oprócz ekosystemów le śnych wyst ępuj ą tu tak Ŝe liczne, mozaikowo rozmieszczone ekosystemy murawowe (w tym murawy kserotermiczne). Drugi bardzo wa Ŝny korytarz ekologiczny tworz ą stosunkowo rozległe kompleksy le śne (o zdecydowanej przewadze borów sosnowych). Tworz ą go lasy okolic Myszkowa (płn.-wsch. okolice miasta), okolic śarek, śarek-Letniska i Poraja. Ten centralny (dla obszaru powiatu) korytarz ekologiczny zajmuje prawy brzeg doliny Warty, dochodz ąc prawie bezpo średnio do rzeki na odcinku od Myszkowa do Poraja. Jest on jednak wyra źnie zw ęŜ ony w dwóch miejscach, w których znajduj ą si ę obszary wodne zbiorników i cieków, a tak Ŝe obszary podmokłe, towarzysz ące bezpo średnio prawobrze Ŝnym dopływom Warty: Le śniówki (Myszków) i Strumienia (Choro ń). Wymienione miejsca stanowi ą naturaln ą barier ę ograniczaj ącą swobodn ą migracj ę gatunków w obr ębie korytarza. Przeszkod ę natury antropogenicznej stanowi ą natomiast wylesienia w okolicach Poraja, a zwłaszcza Choronia. Środowiska przyrodnicze omawianego korytarza ekologicznego s ą wyra źnie mniej cenne przyrodniczo i bardziej monotonne (przewaga monokultury sosnowej). S ą te Ŝ niew ątpliwie ekosystemami wtórnymi, z cechami wyra źnej i długoletniej gospodarki człowieka – nie mniej wykazuj ą podwy Ŝszone walory turystyczno-wypoczynkowe (śarki-Letnisko, Poraj). Trzeci z istniej ących tu przypuszczalnie jeszcze na pocz ątku XX w. korytarzy ekologicznych (zachodni) uległ ju Ŝ znacznej antropopresji oraz dewastacji i przestał pełni ć sw ą główn ą funkcj ę ekologiczn ą. Zbudowany jest on obecnie z mniej lub bardziej izolowanych i ograniczonych powierzchniowo ekosystemów le śnych (głównie lasów mieszanych lub borów z du Ŝym udziałem gatunków drzew li ściastych), do których zaliczamy Las Mrzygłocki, Las B ęduski, las na północ od wsi Kowalczyk, las pomi ędzy Myszkowem i Glinian ą Gór ą (najwi ększy z zachowanych tu kompleksów le śnych) oraz las w okolicach Lgoty-Mokrzesz. Do tego kompleksu wysp le śnych zaliczy ć wypada tak Ŝe cz ęś ciowo tylko izolowane lasy poło Ŝone pomi ędzy Mysłowem i Hut ą Szklan ą. W ich obszarze zlokalizowany jest jedyny istniej ący na obszarze Powiatu Myszkowskiego rezerwat „Cisy w Hucie Starej”. Cały omawiany korytarz ekologiczny zlokalizowany po lewej stronie doliny Warty jest wi ęc w znacznej mierze izolowany, a zabiegi renaturalizuj ące go byłyby prawdopodobnie zbyt kosztowne i nie gwarantowałyby przywrócenia mu jego pierwotnych ekologicznych funkcji. Teren te zasługuj ą jednak na ochron ę (zwłaszcza prowadzon ą sposobem biernym – którego pierwszym przykładem jest zało Ŝenie rezerwatu „Cisy w Hucie Starej”), a tak Ŝe wła ściwe wykorzystanie turystyczno-wypoczynkowe (zwłaszcza w okolicach Myszkowa). Jednocze śnie warto zaznaczy ć, Ŝe trzeci z wymienionych korytarzy reprezentuje interesuj ącą form ę reliktow ą, której badanie naukowe mo Ŝe dostarczy ć wielu interesuj ących informacji o ewolucji korytarzy ekologicznych, w warunkach wzmo Ŝonej antropopresji. Drug ą wa Ŝną form ą przyrody na obszarze Powiatu Myszkowskiego s ą trzy daj ące si ę mniej lub bardziej wyra źnie wyodr ębni ć strefy le śne (stosunkowo krótkie i poło Ŝone równole Ŝnikowo) które ł ącz ą ze sob ą poprzednio omawiane główne korytarze ekologiczne (tj. centralny i wschodni). Strefy te zlokalizowane s ą pomi ędzy Porajem a Krasaw ą (na północy powiatu), pomi ędzy śarkami a Przewodziszowicami 65

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

(po środku) oraz pomi ędzy Myszkowem a Mirowem (na samych południowych obrze Ŝach powiatu). Tylko pierwszy z wymienionych stanowi stosunkowo szeroki (nieprzerwany) ł ącznik umo Ŝliwiaj ący ograniczon ą wymian ę gatunkow ą pomi ędzy korytarzami. Zawiera on tak Ŝe centralnie poło Ŝone ekosystemy wodne (zbiorników i zespołów ro ślinno ści nadwodnej i bagiennej). Pozostałe dwa „ł ączniki” prezentuj ą bardzo małe i w swym zasi ęgu przerwane zespoły le śne. Istnieje obawa, Ŝe nie zachodzi wzdłu Ŝ nich skuteczna wymiana (migracja) gatunkowa.

- Charakterystyka ekosystemów murawowych

Wa Ŝnymi pod wzgl ędem cenno ści przyrodniczej typami ekosystemów s ą na obszarze Powiatu Myszkowskiego murawy kserotermiczne . S ą nimi głównie murawy kserotermiczne wła ściwe – reprezentuj ące zespoły ro ślinne tzw. kwietnego stepu, murawy psammofilne (tzw. piaskowe) i murawy naskalne – najliczniej wyst ępuj ące na północnych i północno-wschodnich obrze Ŝach Powiatu Myszkowskiego. Murawy kserotermiczne wła ściwe reprezentuj ą rzadki w Polsce i przyrodniczo bardzo interesuj ący ekosystem nieklimaksowy. Wyst ępuj ą w nim gatunki bardzo rzadkie, cz ęsto ści śle chronione, niekiedy reliktowe (pochodz ące z okresu optimum termicznego). Dlatego ich zachowanie staje si ę celem priorytetowym – zarówno w Polsce jak i w całej Europie. Nale Ŝą do malowniczych ekosystemów poło Ŝonych przewa Ŝnie na południowych i silnie insolowanych stokach oraz cz ęsto towarzysz ą osta ńcom i wychodniom skalnym. S ą w wi ększo ści utrzymywane dzi ęki ochronie czynnej, tj. poprzez koszenie i wypas zwierz ąt hodowlanych. Ekosystemy te powinny by ć obejmowane drobnopowierzchniowymi formami ochrony, głównie uŜytkami ekologicznymi lub małymi rezerwatami. Murawom tym towarzysz ą przewa Ŝnie równie cenne przyrodniczo i bogate gatunkowo zespoły zaro śli kserotermicznych z udziałem głogu i tarniny. Murawy te i zaro śla skupione s ą w północnej cz ęś ci powiatu, a zwłaszcza w okolicach Trzebniowa na Wzgórzach Trzebniowskich. Swym charakterem fitosocjologicznym nawi ązuj ą one do muraw kserotermicznych poło Ŝonych dalej na północ w obszarze projektowanego Jurajskiego Parku Narodowego. Murawy tego typu maj ą ponadto du Ŝe znaczenie naukowe, świadcz ą bowiem o drogach migracji i kształtowania si ę flory i fauny Polski oraz całej Europy Środkowej w okresie postglacjalnym. Murawy psammofilne naleŜą ce równie Ŝ do zespołów nieklimaksowych maj ą naturaln ą wła ściwo ść przekształcania si ę w kolejnych stadiach sukcesji w zespoły zaro ślowe. Pojawiaj ą si ę one na obszarach o odsłoni ętym podło Ŝu piaszczystym i s ą przykładem naturalnych procesów regeneracyjnych zachodz ących powszechnie w środowisku przyrodniczym. W niektórych miejscach odsłoni ęte pokłady piasków i wydm śródle śnych mog ą formowa ć interesuj ące oraz malownicze tzw. pustynie, których przykładem na Wy Ŝynie Cz ęstochowskiej jest tzw. Pustynia Siedlecka (poło Ŝona w powiecie cz ęstochowskim tu Ŝ przy granicy z Powiatem Myszkowskim). Murawy naskalne skupiaj ą si ę zwłaszcza na wapiennych wychodniach skalnych i w postaci typowej spotykane s ą w cz ęś ci północnej i wschodniej Powiatu Myszkowskiego. Wyst ępuj ą wi ęc w obr ębie stosunkowo szerokiej równole Ŝnikowej strefy ci ągn ącej si ę od Przybynowa (na zachodzie), poprzez okolice Suliszowic, Czatachowej, Trzebniowa, a Ŝ do okolic Gorzkowa. Mniej licznie reprezentowane są tak Ŝe w okolicach Mirowa i Bobolic na wschodzie powiatu. Bardzo swoistym i charakterystycznym dla Wy Ŝyny Cz ęstochowskiej obiektem przyrodniczym jest tzw.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” kuesta jurajska . Jej najbardziej typowe fragmenty widoczne s ą na odcinku śarki- Jaworznik, a towarzyszy jej Góra Piwniczna (391 m n.p.m.), tworz ąca lokaln ą kulminacj ę kuesty. Mniej typowe fragmenty tego unikatowego w skali kraju tworu geologicznego poło Ŝone s ą na odcinku Wysoka Lelowska-śarki. Stoki kuesty porastaj ą cenne przyrodniczo zaro śla kserotermiczne i murawy, b ędące ponadto miejscem przebywania i gniazdowania du Ŝej liczby ptaków śpiewaj ących. Murawy naskalne, poło Ŝone zwłaszcza w wy Ŝszych partiach osta ńców i wzgórz jurajskich mo Ŝna w cz ęś ci zaliczy ć do zbiorowisk pierwotnych. Tak wi ęc murawy te reprezentuj ą jeden z nielicznych naturalnych typów siedlisk w Polsce. Cechuje je bardzo du Ŝe zró Ŝnicowanie ekologiczne zasiedlaj ących je gatunków (zwłaszcza zwierz ąt bezkr ęgowych), wyra źna mozaikowo ść i niewielkie przestrzennie areały ich wyst ępowania oraz znaczny stopie ń reliktowo ści. Ten typ muraw ma charakter klimaksowy i nie wymaga specjalnych zabiegów ochronnych, jednak zdecydowana wi ększo ść zespołów murawowych, głównie towarzysz ących ni Ŝszym partiom wzgórz, ma charakter wtórny. Niektóre z nich powstały zaledwie w XX w., nie maj ą wi ęc zdolno ści homeostatycznych i w naturalny sposób zanikaj ą, zarastaj ąc stopniowo zbiorowiskami le śnymi. Utrzymanie muraw wtórnych wymaga wi ęc stosowania ochrony czynnej, realizowanej dotychczas przewa Ŝnie poprzez koszenie lub wypas.

- Charakterystyka ekosystemów wodnych i nadwodnych

Wa Ŝną ekologicznie grup ą ekosystemów s ą ekosystemy wodne , a tak Ŝe przybrze Ŝne zespoły ro ślinne, towarzysz ące ciekom i zbiornikom wodnym. Do zespołów przybrze Ŝnych dominuj ących na obszarze Powiatu Myszkowskiego nale Ŝą zespoły trzciny pospolitej, pałki szerokolistnej oraz manny mielca. Współwyst ępuj ąc na jednym obszarze tworz ą zło Ŝone kompleksy tak Ŝe o walorach estetycznych, chroni ące w sposób naturalny brzeg rzeki przed erozj ą. W ich obszarze wolniej płyn ąca lub stagnuj ąca woda tworzy biologicznie wa Ŝną i du Ŝą obj ęto ściowo rezerw ę retencyjn ą. Post ępuj ące zarastanie brzegów wypłyca jednak rzek ę i mo Ŝe mie ć skutki negatywne dla Ŝeglugi. Strefy szuwarów przybrze Ŝnych s ą miejscem szczególnie bogatym w siedliska i mikrosiedliska, zajmowane przez wa Ŝne gatunki zwierz ąt (nie tylko wodnych), podnosz ące tym samym stopie ń ró Ŝnorodno ści biologicznej na całym obszarze. Ponadto formuj ą one wodne korytarze ekologiczne utworzone z zespołów ro ślinno ści wodnej Warty, jej dopływów i strumieni oraz towarzysz ących im starorzeczy i stawów hodowlanych. Osi ą hydrograficzn ą powiatu jest Warta płyn ąca wzdłu Ŝ stosunkowo szerokiej i płaskiej doliny, której towarzysz ą (zwłaszcza wzdłu Ŝ prawego brzegu od Myszkowa do Poraja) zbiorowiska le śnego korytarza ekologicznego. Na północ od Myszkowa skupiaj ą si ę poło Ŝone wzdłu Ŝ rzeki liczne cenne przyrodniczo starorzecza, z którym sąsiaduj ą bogate florystycznie podmokłe ł ąki i torfowiska. Podwy Ŝszone walory przyrodnicze wykazuj ą tak Ŝe okolice Zalewu Porajskiego (zwanego te Ŝ Jeziorem Porajskim) – najwi ększego zbiornika wodnego powiatu, a szczególnie strefa tzw. „cofki” zlokalizowanej w okolicy Nowej Ku źnicy. Korytarz ekologiczny doliny Warty łączy si ę z dwoma wi ększymi zespołami zbiorników wodnych, tworz ących bocznie wzgl ędem rzeki usytuowane sięgacze ekologiczne. Wspomagaj ą one rozprzestrzenienie si ę fauny wodnej i nadwodnej w okolicznych ekosystemach. Pierwszy z nich towarzyszy potokowi Sucha Woda uchodz ącemu do Zalewu Porajskiego i cechuje go skupienie cennej ro ślinno ści wodno-błotnej w okolicy

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Kaczego Błota. Brzegi tego si ęgacza ekologicznego otaczaj ą zbiorowiska borowe podnosz ące znacznie ró Ŝnorodno ść biologiczn ą tych terenów. Drugi si ęgacz ekologiczny tworzy potok Le śniówka, z towarzysz ącymi jej licznymi stawami hodowlanymi skupionymi głównie pomi ędzy miejscowo ściami Jaworznik i Helenówka. Ponadto towarzysz ą im usytuowane na obszarze Myszkowa-Pohulanki dodatkowe zbiorniki wodne (nie zwi ązane z ciekami wodnymi). Na obszarze miasta Myszkowa istnieje tak Ŝe kilka wi ększych zbiorników poprzemysłowych podlegaj ących stopniowej sukcesji ekologicznej. Ubo Ŝsz ą hydrograficznie jest gmina Koziegłowy poprzez któr ą płynie potok Bo Ŝy Stok z licznymi dopływami, z których wi ększymi s ą Sarni Stok i Złoty Stok. Cała ta mała sie ć hydrograficzna uchodzi do Zalewu Porajskiego. Zlokalizowana jest tu równie Ŝ ro ślinno ść podmokłych ł ąk i torfowisk niskich oraz zaro śli nadrzecznych. Pozostały obszar powiatu jest ubogi pod wzgl ędem środowisk wodnych. Ochrona wód powierzchniowych i ekosystemów wodnych jest zadaniem priorytetowym w warunkach panuj ącego na całym obszarze Wy Ŝyny Krakowsko-Wielu ńskiej deficytu wodnego. Szczególnie wa Ŝnym zadaniem (znajduj ącym potwierdzenie w powiatowym programie ochrony środowiska) jest utrzymanie i stopniowa renaturalizacja ekosystemów górnej Warty.

- Charakterystyka ekosystemów ł ąkowo-pastwiskowych i antropogennych

W Powiecie Myszkowskim licznie reprezentowane s ą równie Ŝ ekosystemy łąkowe i ł ąkowo-pastwiskowe o zró Ŝnicowanej warto ści przyrodniczej. Dominuj ą ł ąki wykorzystywane gospodarczo i zawieraj ące wiele typowych dla nich gatunków. Znacznie podwy Ŝszon ą cenno ść przyrodnicz ą wykazuj ą jedynie w ąskie areały podmokłych ł ąk i terenów zabagnionych, zbli Ŝonych do ekosystemów torfowiskowych, zlokalizowane wzdłu Ŝ cieków wodnych. S ą one nara Ŝone na degradacj ę i powinny zosta ć obj ęte ró Ŝnymi formami ochrony, zwłaszcza pod postaci ą u Ŝytków ekologicznych lub zespołów przyrodniczo-krajobrazowych. Na obszarze powiatu wyst ępuj ą rozległe kompleksy nieu Ŝytków z elementami ro ślinno ści ruderalnej, towarzysz ące cz ęsto zabudowie miejskiej. Niska cenno ść przyrodnicza zwi ązana z szerokim zasi ęgiem wyst ępowania tych pospolitych gatunków przeciwstawiona jest jednak ich znaczeniu jako obfitej bazy pokarmowej dla wielu grup kr ęgowców. Stopniowe ich zalesianie i wzbogacanie florystyczne mo Ŝe znacznie podnie ść ró Ŝnorodno ść biologiczn ą regionu. Na uwag ę zasługuj ą tak Ŝe urbicenozy , zwłaszcza Myszkowa, zwane popularnie zieleni ą miejsk ą, z której cz ęść ma charakter reliktów ro ślinno ści naturalnej. Parki miejskie, ziele ń osiedlowa, ziele ń przyuliczna, ziele ń specjalna (cmentarzy, ogródków działkowych) poprawia stan sanitarny i podnosi walory estetyczne środowisk miejskich. Ci ągi zieleni przyulicznej stanowi ą cz ęsto dro Ŝne, cho ć niewielkie korytarze ekologiczne, którymi migruj ą gatunki flory i fauny z terenów podmiejskich (suburbium) do centrum miasta. Ich stałe wzbogacanie w dosadzane gatunki rodzimej flory, zwłaszcza drzew i krzewów, szczególnie w obszarze zwartej zabudowy miasta podnosi walory estetyczne i cenno ść przyrodniczą środowiska miejskiego. Nale Ŝy jednak stwierdzi ć, Ŝe na obszarze prawie wszystkich miast i miasteczek Powiatu Myszkowskiego panuje niski stopie ń zró Ŝnicowania urbicenoz i siedlisk miejskich oraz zaznacza si ę brak dro Ŝnych korytarzy ekologicznych, zwłaszcza ł ącz ących suburbia z centrami miast. Utrudnia to w znacznym stopniu migracj ę flory i fauny poprzez środowiska miejskie. Miasto staje si ę wi ęc barier ą

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” utrudniaj ącą wymian ę gatunkow ą i obni Ŝaj ącą tym samym ró Ŝnorodno ść biologiczn ą zieleni miejskiej, a tak Ŝe całego regionu.

- Charakterystyka istniej ących i planowanych form ochrony przyrody w Powiecie Myszkowskim

Na obszarze Powiatu Myszkowskiego istnieje dotychczas tylko jeden czynny rezerwat oraz sze ść rezerwatów projektowanych. Jedynym rezerwatem jest rezerwat le śny „Cisy w Hucie Starej” poło Ŝony koło Huty Szklanej w gminie Koziegłowy w nadle śnictwie Siewierz. Utworzony w 1957 r. zajmuje powierzchni ę 2,65 ha. Rezerwat ten chroni obszar źródliskowy lewego strumienia rzeki Brynicy, wypływaj ącej u podnó Ŝa wzgórz triasowych na wychodniach Jury Dolnej (liasu). Usytuowany jest przy dziale wodnym (Wisły-Odry) na Progu Wo źnickim (350 m n.p.m.). utworzony został w celu zachowania naturalnego stanowiska cisa ( Taxus baccata ) w wilgotnym lesie mieszanym. W rezerwacie dominują tereny silnie podmokłe z ł ęgiem olszowo-jesionowym, któremu w cz ęś ci wy Ŝej poło Ŝonej towarzyszy wilgotny bór mieszany z udziałem elementów borowych. „Góry Niegowskie” jest projektowanym rezerwatem krajobrazowym o powierzchni ok. 90 ha, poło Ŝonym na Mirowskiej (Wielkiej) Górze (425 m n.p.m.) koło Niegowy (gmina Niegowa). W rezerwacie chronione b ędą wzgórza z licznymi wychodniami wapiennymi i naturalnym lasem bukowym oraz zaro śla kserotermiczne. Wyst ępuje tu kilka jaski ń, w tym Pi ętrowa Szczelina (o długo ści 400 m i gł ęboko ści 45 m) oraz „Kamienny Grad”. „Góry Bukowie” jest projektowanym rezerwatem krajobrazowym o powierzchni ok. 60 ha, zlokalizowanym koło Trzebniowa (gmina Niegowa). Obejmuje on wzgórze wapienne z malowniczymi osta ńcami, poro śni ęte murawami i zaro ślami kserotermicznymi, w śród których wyst ępuje kilka rzadkich i chronionych gatunków ro ślin naczyniowych jak: paprotnik kolczysty, goryczka orz ęsiona i śmiałek go ździkowy. „Góra Leszczyny” jest projektowanym rezerwatem krajobrazowym o powierzchni ok. 10 ha, poło Ŝonym koło Trzebniowa w gminie Niegowa. Obejmuje on wysokie wzgórze (408 m n.p.m.) z punktem widokowym, jaskiniami, studni ą i lejem krasowym oraz bujn ą i zró Ŝnicowan ą ro ślinno ści ą, w śród której dominuj ą Ŝyzna buczyna sudecka, murawy i zaro śla kserotermiczne. „Cisy Przybynowskie” jest to projektowany rezerwat florystyczny o powierzchni 7,9 ha, poło Ŝony koło wsi Wysoka Lelowska w gminie śarki. W rezerwacie ochron ą obj ęte zostanie naturalne stanowisko cisa pospolitego (Taxus baccata ). Obecnie reprezentuje je grupa ok. 50 okazów drzew w wieku od 60 do 70 lat. Dodatkowo planowane jest zało Ŝenie w gminie Myszków dwóch rezerwatów torfowiskowych, tj. „Pohulanka” i „Świerkowa Góra” . Najcenniejsze przyrodniczo ekosystemy powiatu chronione s ą tak Ŝe w granicach rozległego Parku Krajobrazowego „Orlich Gniazd” (gmina Niegowa). Dotychczas utworzono ł ącznie a Ŝ 22 pomniki przyrody, zlokalizowanych na terenie gmin: śarki (9), Niegowa (6), Koziegłowy (5) oraz Poraj (1), Myszków (1) proponuje si ę jednak obj ęcie t ą form ą ochrony dalszych 6-ciu obiektów w gminie Niegowa. Zbyt mało jest uŜytków ekologicznych – zaledwie dwa poło Ŝone w gminie Poraj i obejmuj ące zbiorowiska bagienne o powierzchni ł ącznej około 8,5 ha (tzw. „Mokradło I” i „Mokradło II”). Planuje si ę utworzy ć dalsze dziewi ęć u Ŝytków usytuowanych głównie

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” w gminach śarki i Poraj. Wiele z nich to zbiorowiska ł ąkowo-bagienne i nadwodne towarzysz ące ciekom wodnym, np. potoku Czarki, Strugi Włodowskiej i zbiorników wodnych jak staw w obszarze miasta Myszków. Planowane jest tak Ŝe utworzenie sze ściu obszarów chronionego krajobrazu zlokalizowanych w gminie Koziegłowy. Obejmuj ą one rozległe doliny potoków Złotego Stoku, Sarniego Stoku i Bo Ŝego Stoku. Brak dotychczas czynnych stanowisk dokumentacyjnych, projektowane jest obecnie jedno stanowisko dokumentacyjne w gminie Myszków – Ŝwirownia w Połomii. Nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe wiele cennych przyrodniczo obszarów Powiatu Myszkowskiego, zwłaszcza w północnej i północno-wschodniej jego cz ęś ci nie doczekało si ę pełnej waloryzacji przyrodniczej oraz nie zostało obj ętych Ŝadn ą z form ochrony przyrody.

3.5 Komponenty litosfery

Wst ęp

Gleba stanowi taki element środowiska naturalnego, którego wła ściwo ści wpływaj ą w ogromnym stopniu na ich przydatno ść rolnicz ą. W zwi ązku z tym powinna by ć dobrze poznana i chroniona przed zanieczyszczeniami. Głównymi czynnikami zanieczyszczaj ącymi gleby s ą metale ci ęŜ kie oraz wielopier ścieniowe w ęglowodory aromatyczne (WWA). Metale ci ęŜ kie w glebach maj ą pochodzenie geogeniczne zwi ązane z naturalnym składem mineralogicznym i procesami hydrogeologicznymi oraz pochodzenie antropogeniczne, szczególnie szkodliwe. Źródłem antropogenicznym metali ci ęŜ kich s ą : • pyły powstaj ące w procesach technologicznych; • ska Ŝenia w pobli Ŝu szlaków komunikacyjnych, punktach dystrybucji paliw w wyniku spalania paliw ołowiowych; • ścieki i osady z oczyszczalni zawieraj ące metale ci ęŜ kie, w przypadku gdy stosowane s ą do nawo Ŝenia; • ze składowisk odpadów przemysłowych zawieraj ących metale ci ęŜ kie.

Wyró Ŝnia si ę punktowe i obszarowe źródła zanieczyszcze ń litosfery. Do źródeł zanieczyszcze ń obszarowych zalicza si ę: - depozycj ę zanieczyszcze ń z atmosfery; - podtapianie gruntów zanieczyszczona wod ą, stosowanie nawozów i środków ochrony ro ślin na gruntach uprawnych i w lasach; - katastrofy powoduj ące powstawanie wielkoprzestrzennych rozlewisk ścieków i substancji ropopochodnych. Natomiast do źródeł zanieczyszcze ń punktowych zalicza si ę: - wysypiska i składowiska odpadów; - złomowiska i hałdy; - odprowadzenia ścieków; - wykopy w gruncie, które ułatwiaj ą wnikanie zanieczyszcze ń z powierzchni ziemi w gł ąb.

Zanieczyszczenie powierzchni litosfery niejednokrotnie wynika z braku świadomo ści ekologicznej społecze ństwa, niedbało ści o czysto ść w najbli Ŝszym

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” otoczeniu i braku kultury osobistej, ale równie Ŝ z zaniedba ń w dziedzinie gospodarki odpadami i ściekami oraz braku odpowiednich urz ądze ń i działa ń ochronno – naprawczych.

Degradacja gruntów mo Ŝe mie ć charakter bezwzgl ędny, kiedy nast ępuje obni Ŝenie i utrata biologicznej aktywno ści środowiska glebowego, b ądź wzgl ędny kiedy nast ępuje przeobra Ŝenie dotychczasowego układu w nowy. Proces degradacji gleb przebiega bardzo intensywnie i nierozerwalnie wi ąŜ e si ę z ekspansj ą demograficzn ą i gospodarcz ą. Do zasadniczych przyczyn degradacji gleb zalicza si ę: - Trzebie Ŝ lasów oraz niszczenie naturalnych pokryw ro ślinnych i synantropizacj ę szaty ro ślinnej. - Zaburzenie stosunków wodnych; - Erozja gleb i przemieszczanie warstw próchnicznych; - Zakwaszanie gleb w wyniku nadmiernej eksploatacji oraz opadów zwi ązków siarki i azotu z atmosfery; - Alkalizacje gleb; - Chemiczne zanieczyszczenie gleb przez substancje dostaj ące si ę do gleby z atmosfery, hydrosfery, ścieków i odpadów oraz z procesów agrotechnicznych i przemysłowych (metalami ci ęŜ kimi, WWA, ropopochodnymi, azotem i pestycydami); - Antropogeniczne deformacje rze źby powierzchni i niszczenie warstwy glebowej na skutek niewła ściwej uprawy; - Wyjałowienie gleby ze składników pokarmowych i zaburzenia równowagi jonowej w wyniku nadmiernej eksploatacji suchych i naturalnie jałowych gleb piaskowych, niedostatecznego nawo Ŝenia, ska Ŝeń chemicznych i zmian pH gleby.

Budowa geologiczna

Południowo wschodnia cz ęść Powiatu zlokalizowana jest na Wy Ŝynie Wo źnicko – Wielu ńskiej w Obni Ŝeniu Górnej Warty. Próg Wo źnicki zbudowany jest z piaskowców i iłów kajprowych, a Obni Ŝenie Górnej Warty zbudowane jest w strefie mało odpornych osadów dolno – jurajskich i górno triasowych. Południowo - zachodnia cz ęść Powiatu le Ŝy w obr ębie Niziny Opolskiej oraz Wy Ŝyny Śląsko – Krakowskiej i zbudowana jest pod wzgl ędem geologicznym z dolomitów marglistych ze środkowego triasu i iłowców, iłów i mułowców z wkładkami wapieni z górnego triasu. Rze źba tego terenu jest bardzo zró Ŝnicowana od równinnej z rozległymi polami wydmowymi do falistej z licznymi monoklinowatymi wzniesieniami. Północna cz ęść Powiatu jest umiejscowiona w obr ębie Wy Ŝyny Śląskiej i Wy Ŝyny Cz ęstochowskiej (niewielki obszar północno – zachodni). Podło Ŝe tego obszaru zbudowane jest z łupków ilastych zwi ęzłych, warstwowanych mułowcem i piaskowcem, łupków ilasto - mułowanych, piaszczysto ilastych, piaskowców szarogłazowych oraz wapieni krystalicznych pochodz ących z paleozoiku. Ta cz ęść Powiatu charakteryzuje si ę powierzchni ą wy Ŝynn ą miejscami falisto pagórkowat ą. Zachodnia cz ęść wyró Ŝnia si ę kopulastymi wzgórzami o ró Ŝnym nachyleniu stoków. Na tym terenie oprócz tworów jurajskich zalegaj ą utwory czwartorz ędowe.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Północna cz ęść powiatu posiada bogate walory krajobrazowe, co z cał ą pewno ści ą wykorzystuj ą i nadal powinny wykorzystywa ć gminy Niegowa, Poraj i śarki w celu urozmaicenia bazy rekreacyjno wypoczynkowej i przyci ągni ęcia turystów z terenów całego Śląska.

Kopaliny

Powiat Myszkowski charakteryzuje si ę du Ŝym nagromadzeniem surowców mineralnych. Najwi ększe znaczenie maj ą zło Ŝa polimetaliczne - zło Ŝa rud molibdenowo – wolfranowo – miedziowe. W 1992 roku Biuro Projektów Metali Niezale Ŝnych „BITROMET” S.A. opracowało „Studium zagospodarowania zło Ŝa rud polimetalicznych w rejonie Myszkowa”. W 1998 roku Pa ństwowy Instytut Geologiczny Oddział Górno śląski w Sosnowcu opracował informacje na temat zasobno ści zło Ŝa molibdenu, wolframu i miedzi oraz wst ępnie oszacował koszty budowy kopalni. Opracowano równie Ŝ na zlecenie KGHM Polska Mied ź S.A. „ Ocen ę jako ści cech aktywno ści mineralizacji kruszcowej w obszarach perspektywicznych wraz z programem prac geologicznych i wst ępn ą koncepcj ą zagospodarowania zło Ŝa Myszków”. W ramach konsultacji w sprawie Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego n lata 2000 – 2020 zaproponowany został do ww. dokumentu zapis dotycz ący przedmiotowego zło Ŝa i budowy potencjalnej kopalni. W 2006 roku Minister Środowiska wydał koncesj ę (na 5 lat) na poszukiwanie zło Ŝa molibdenowo – wolframowo – miedziowego w rejonie Myszków – śarki, poło Ŝonego na terenie miasta Myszkowa, gminy Koziegłowy, gminy śarki, gminy Poraj i Niegowa oraz miasta Zawiercie i gminy Włodowice na wniosek Śląsko – Krakowskiej Kompanii Górnictwa Metali Sp. Z o.o. w Krakowie. Prace koncesyjne obejmuj ą: • Prace wiertnicze (12 otworów); • Badania laboratoryjne i technologiczne; • Prace geodezyjne i prace dokumentacyjne.

Ponadto na terenie powiatu wyst ępuj ą zło Ŝa: • Węgiel brunatny – południowo – wschodnia cz ęść powiatu, gmina Myszków, • Torfy – południowa cz ęść Powiatu, gminy Myszków, Koziegłowy, • Glinki ceramiczne – południowa i północna cz ęść Powiatu , gminy Myszków i Koziegłowy, • Kruszywa – południowa cz ęść Powiatu, gminy Myszków i Koziegłowy, • Piaski budowlane – północna, południowo wschodnia cz ęść Powiatu, gminy śarki, Poraj, Myszków i Niegowa, • Piaski formierskie - północna cz ęść Powiatu, gminy Niegowa, śarki, • świry – południowa cze ść Powiatu, gminy Myszków, Koziegłowy

Na terenie gminy Koziegłowy znajduje si ę obszar górniczy zajmuj ący powierzchni ą ok. 95 6000 m 2, gdzie eksploatowane jest kruszywo naturalne. Zło Ŝa eksploatowane na terenie Powiatu s ą w wi ększo ści zło Ŝami niekolizyjnymi, nie stwarzaj ącymi zagro Ŝenia dla rozwoju rolnictwa czy środowiska przyrodniczego. Do złó Ŝ kolizyjnych zalicza si ę jednak zło Ŝa: „Poraj”, „Czatachowa”, czy „Przewodziszowice”, zlokalizowane w strefie ochronnej Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd sk ąd ich eksploatacja jest ograniczona.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Charakterystyczn ą cech ą krajobrazu Obni Ŝenia Górnej Warty s ą antrpogeniczne formy terenu tj. hałdy i niecki osiadania, powstałe w wyniku eksploatacji rud Ŝelaza w wyst ępujących na tym terenie iłach. Negatywne oddziaływanie eksploatacji rud jest równie Ŝ widoczne w północno – zachodniej cz ęś ci Powiatu, co spowodowało obni Ŝenie zwierciadła wód gruntowych. Wyrobisko po zako ńczeniu eksploatacji zostało zatopione. Powiat Myszkowski ma charakter rolniczy, o czym świadczy struktura gruntów przedstawiona w poni Ŝszej tabeli – grunty orne stanowi ą ponad 68 %.

Tabela 21 Struktura gruntów na terenie powiatu – stan 01.2007r.

Wyszczególnienie Powierzchnia w ha Udział procentowy w cało ści Ogółem 47 925 100% UŜytki rolne 32 555 68%

w tym: Grunty orne 22 165 68,1% Sady 516 1,6% UŜytki zielone 8 508 26,1% Stawy 47 0,1% Pozostałe grunty rolne 1319 4,1% Grunty pod wodami 258 0,5% Nieu Ŝytki 790 1,6% Pozostałe grunty 14 322 29,9%

Gleby

Na terenie Powiatu wyst ępuj ą gleby pseudobielicowe, brunatne, bagienne torfowe i mułowo – torfowe utworzone z utworów czwartorz ędowych i trasowych (południowa cze ść powiatu). Najwi ększ ą cze ść powiatu zajmuj ą gleby pseudobielicowe wytworzone z piasków lu źnych i słabogliniastych na glinach lub wapieniach. W dolinach i zagł ębieniach bezodpływowych wykształciły si ę gleby torfowe i mułowo – torfowe. W południowo - zachodniej cz ęś ci powiatu gleby s ą bardziej zró Ŝnicowane – na terenie gminy Koziegłowy wyst ępuje a Ŝ 20 ró Ŝnych typów gleb. Poni Ŝej w formie tabeli przedstawiono powierzchnie i struktur ę gleb z podziałem na klasy. Tabela 22 Powierzchnia i struktura gleb z podziałem na klasy

Powiat Powierzchnia Klasy gleb [%] uŜytków I II III IV V VI rolnych [ha] Myszkowski 23 503, 6705 - 0,03 6,03 21,09 15,02 6,87

Stan jako ści gleb na terenie Powiatu Myszkowskiego

Analiza jako ści gleb na terenie Powiatu Myszkowskiego obejmuje wyniki bada ń przeprowadzone przez Okr ęgow ą Stacj ę Chemiczno – Rolnicz ą w Gliwicach w roku 2005.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Badania obejmowały: Odczyn gleb (pH), Zawarto ść przyswajalnych form fosforu i potasu, Zawarto ść magnezu, Zawarto ść przyswajalnych form mikrolelementów.

Poni Ŝej zestawiono wyniki bada ń gleb przeprowadzone w Powiecie Myszkowskim – wska źniki bonitacji negatywnej w [%]:

Tabela 23 Wyniki bada ń gleb przeprowadzone w Powiecie Myszkowskim – wska źniki bonitacji negatywnej w [%]:

Powiat Odczyn pH w Potrzeby Zawarto ść Zawarto ść Zawarto śc %* wapniowania fosforu w % potasu w % magnezu w % w % ** *** *** *** Powiat 67 50 77 78 50 Myszkowski *obejmuje procent gleb b. kwa śnych, kwa śnych i ½ lekko kwa śnych (tzw. bonitacja negatywna) ** obejmuje procent potrzeb wapniowania koniecznych, potrzebnych, ½ wskazanych (tzw. bonitacja negatywna) *** obejmuje procent gleb o zawarto ść bardzo niskiej, niskiej i ½ średniej (tzw. bonitacja negatywna)

Analizuj ąc powy Ŝsze wyniki pomiarów, gleby Powiatu Myszkowskiego s ą w znacznym stopniu zakwaszone (w 67 %), co powoduje obni Ŝenie jej nasycenia wymiennymi kationami z post ępuj ącą utrata wapnia i magnezu wskutek intensywnego wymywania z jednoczesnym wzrostem jonów potencjalnie toksycznych dla korzeni ro śli (Al 3+ ,Mn 2+ ) oraz wzmo Ŝeniem procesów rozkładu stałej fazy gleby, a w konsekwencji zapocz ątkowaniem procesu chemicznej degradacji. Pozostała cz ęść gleb charakteryzuje si ę optymalnymi warunkami dla wi ększo ści ro ślin uprawnych. W zwi ązku z du Ŝym procentem gleb kwa śnych, ok 50 % gleb ma wysokie potrzeby wapniowania. Wapno ma wszechstronny i korzystny wpływ na wła ściwo ści fizykochemiczne, chemiczne i biologiczne gleb. Wpływa na popraw ę Ŝyzno ści gleb i umo Ŝliwia uzyskanie wysokich plonów. Kolejnym wska źnikiem określaj ącym wła ściwo ści rolnicze gleby i min. jej Ŝyzno ść jest zawarto ść przyswajalnego dla ro ślin fosforu, potasu i magnezu. Okre ślenie zawarto ści przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu w glebie pozwala na ustalenie dawek nawozów zapewniaj ących wzrost i rozwój uprawianych ro ślin, utrzymanie odpowiedniej zasobno ści gleb, z unikni ęciem zasolenia gleb. Powiat Myszkowski charakteryzuje si ę w wi ększo ści glebami o bardzo niskiej zawarto ści fosforu i potasu (odpowiednio 77% i 78%). Natomiast 50 % gleb wykazuje nisk ą zawarto ść magnezu.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

3.6 Hałas

Hałas jest jednym z elementów odziaływuj ących na komfort psychiczny ludno ści szczególnie w rejonach zurbanizowanych z g ęstymi sieciami komunikacyjnymi i du Ŝą ilo ści ą zakładów produkcyjnych. Wzrost nat ęŜ enia hałasu spowodowany jest wzrostem liczby samochodów osobowych i ci ęŜ arowych oraz wzmo Ŝonym ruchem tranzytowym w komunikacji mi ędzynarodowej. Staje si ę to coraz bardziej uci ąŜ liwe dla mieszka ńców w szczególno ści w bliskim s ąsiedztwie dróg o du Ŝym nat ęŜ eniu ruchu. Na terenie Powiatu hałas wywołany jest zarówno funkcjonowaniem zakładów produkcyjnych jak i ruchem komunikacyjnym (drogowym i kolejowym). Hałas przemysłowy nie ma jednak zasadniczego znaczenia, gdy Ŝ ze wzgl ędu na dost ępno ść nowoczesnych technologii w przemy śle ograniczaj ących nat ęŜ enie hałasu, podczas modernizacji zakładów stosowane s ą coraz sprawniejsze urz ądzenia, charakteryzuj ące si ę obni Ŝon ą emisj ą hałasu. Podstawowym źródłem hałasu w powiecie jest komunikacja drogowa. Główne źródła hałasu stanowi ą: Droga krajowa nr 1 relacji Katowice – Cz ęstochowa; Nr 789 – relacji Wo źniki – Koziegłowy – Myszków – śarki – Niegowa – Lelów Nr 791 – relacji Zawiercie Myszków – Poraj - -Cz ęstochowa Nr 792 – relacji śarki – Kroczyce Nr 793 – relacji Siewierz – Myszków – śarki

Najwi ększe nat ęŜ enie hałasu odczuwane jest przede wszystkim wzdłu Ŝ wy Ŝej wymienionych tras komunikacyjnych, które cz ęsto przebiegaj ą przez centralne cz ęś ci miasta o zwartej zabudowie mieszkaniowej. Czynnikami wpływaj ącymi na wzrost poziomu hałasu na drogach jest głównie nat ęŜ enie ruchu samochodowego, stan techniczny pojazdów, stan nawierzchni dróg, organizacja ruchu drogowego, oraz sposób eksploatacji pojazdów. Na terenie powiatu jak dot ąd nie przeprowadzono bada ń nat ęŜ enia hałasu, wi ęc skonkretyzowanymi danymi w tym zakresie nie dysponujemy. Rozwi ązaniem problemu hałasu w centrach miast mo Ŝe by ć wykluczenie ruchu tranzytowego z terenów zabudowanych. Oprócz systemu komunikacji drogowej źródłem hałasu w powiecie jest równie Ŝ komunikacja kolejowa, a w szczególno ści linia kolejowa relacji Katowice – Warszawa.

3.7 Promieniowanie elektromagnetyczne

Promieniowanie niejonizuj ące powstaje w wyniku działania zespołów sieci i urz ądze ń elektrycznych w pracy, w domu, urz ądze ń elektromedycznych do bada ń diagnostycznych i zabiegów fizykochemicznych, stacji nadawczych, urz ądze ń energetycznych, telekomunikacyjnych, radiolokacyjnych i radionawigacyjnych. Promieniowanie to ma istotny wpływ na wzrost zanieczyszczenia środowiska oraz mo Ŝe negatywnie oddziaływa ć na zdrowie ludzi i zwierz ąt i ro ślin powoduj ąc tzw. efekt termiczny, który jest przyczyn ą zmian biologicznych w organizmie. W przypadku nasilenia oddziaływania mo Ŝe doprowadzi ć do śmierci termicznej. 75

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Sposób i skutki oddziaływania pól elektromagnetycznych, zarówno bezpo średnio na ciało człowieka jak i na materialne elementy środowiska pracy, zale Ŝą od ich cz ęstotliwo ści i nat ęŜ enia. Pola elektromagnetyczne w przeciwie ństwie do wielu fizycznych czynników środowiska, jak np. hałas, nie s ą z reguły rejestrowane przez zmysły człowieka, dlatego niemo Ŝliwe jest intuicyjne dostosowanie sposobu post ępowania człowieka do stopnia zagro Ŝenia. 7

Pola elektromagnetyczne podzieli ć mo Ŝna na: pola naturalne, towarzysz ące organizmom od chwili powstawania Ŝycia na ziemi, pola sztuczne, powstałe w wyniku działalno ści człowieka.

Naturalne pola elektryczne, magnetyczne i elektromagnetyczne s ą to pola, których wyst ępowanie nie jest zwi ązane z działalno ści ą człowieka. Ich źródłami mi ędzy innymi s ą: ziemskie pole elektryczne i magnetyczne, pole związane z wyładowaniami atmosferycznymi, pola wywołane przez promieniowanie kosmiczne. Naturalne pola dziel ą si ę na stałe i zmienne. Stałe pole elektryczne ziemi ma napi ęcie średnio ok. 130 V/m, jako efekt ró Ŝnicy potencjałów pomi ędzy powierzchni ą ziemi, a jonosfer ą. Sztuczne pola elektromagnetyczne emituj ą urz ądzenia techniczne u Ŝytkowane przez człowieka. Z uwagi na fakt, Ŝe obiekty i urz ądzenia emituj ące do środowiska energi ę nie jonizuj ącą cz ąsteczek – st ąd te Ŝ nazwa elektromagnetycznego promieniowania niejonizuj ącego.

Pola elektromagnetyczne wytwarzaj ą: 1) stacje i linie elektroenergetyczne napowietrzne wysokiego napi ęcia, 2) stacje radiowe i telewizyjne, 3) stacje bazowe telefonii komórkowej, 4) przemysł, 5) urz ądzenia gospodarstwa domowego.

Je śli chodzi o linie elektroenergetyczne to w zale Ŝno ści od odległo ści na jak ą ma by ć z elektrowni przesyłana energia elektryczna ró Ŝne s ą warto ści stosowanych napi ęć : – od 220 do 400 kV tzw. najwy Ŝsze napi ęcia w przypadku du Ŝych odległo ści, – 110 kV tzw. wysokie napi ęcie, w przypadku przesyłania na odległo ść nie przekraczaj ącą kilku dziesi ęciu km, – od 10 do 30 kV tzw. średnie napi ęcia, stosowane w lokalnych liniach rozdzielczych. Linie te s ą źródłem pół elektromagnetycznych o cz ęstotliwo ści 50 Hz.

Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych zostały zawarte w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 30.10.2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192/2003, poz. 1883). Zał ącznik nr 1 do ww. rozporz ądzenia przedstawia w tabelach zró Ŝnicowane dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych.

7 http://www.ciop.pl/; mgr in Ŝ. Jolanta Karpowicz, mgr in Ŝ. Krzysztof Gryz

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Tabela 24. Zró Ŝnicowane dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych

Zakres cz ęstotliwo ści pól elektromagnetycznych, dla których okre śla si ę parametry fizyczne charakteryzuj ące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla terenów przeznaczonych pod zabudow ę mieszkaniow ą oraz dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych, charakteryzowane przez dopuszczalne warto ści parametrów fizycznych, dla terenów przeznaczonych pod zabudow ę mieszkaniow ą Składowa elektryczna Składowa magnetyczna Gęsto ść mocy 50 Hz 1 kV/m 60 A/m - Zakres cz ęstotliwo ści pól elektromagnetycznych, dla których okre śla si ę parametry fizyczne char akteryzuj ące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla miejsc dost ępnych dla ludno ści oraz dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych, charakteryzowane przez dopuszczalne warto ści parametrów fizycznych, dla miejsc dost ępnych dla ludno ści Składowa elektryczna Składowa magnetyczna Gęsto ść mocy 0 Hz 10 kV/m 2 500 A/m - Od 0 Hz do 0,5 Hz - 2 500 A/m - Od 0,5 Hz do 50 Hz 10 kV/m 60 A/m - Od 0,05 kHz do 1 kHz - 3/f A/m - Od 0,001 MHz do 3 20 kV/m 3 A/m - MHz Od 3 MHz do 300 7 V/m - - MHz Od 300 MHz do 300 7 V/m - 0,1 W/m 2 GHz

*Źródło: Zał ącznik nr 1 do Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 30.10.2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192/2003, poz. 1883)

Do źródeł promieniowania elektromagnetycznego na terenie Powiatu Myszkowskiego nale Ŝą ::

linie elektroenergetyczne o napi ęciu 400 k; linie elektroenergetyczne o napi ęciu 220 kV; linie elektroenergetyczne o napi ęciu 110 kV stacje elektroenergetyczne o napi ęciu 110 kV; stacj ę nadawcz ą radiowo – telewizyjn ą; maszty telekomunikacyjne

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

4 Strategia ochrony środowiska dla Powiatu Myszkowskiego do roku 2015. Katalog proekologicznych celów długoterminowych i krótkoterminowych

Rozwój ekologiczny Powiatu Myszkowskiego powinien odbywa ć si ę zgodnie z zapisami polityki ekologicznej pa ństwa, której głównym celem jest stworzenie warunków do realizacji zasad ochrony środowiska. Aby cel ten mógł by ć w pełni zrealizowany nale Ŝy do strategii rozwoju powiatu wprowadzi ć zasad ę zrównowa Ŝonego rozwoju polegaj ącą na zharmonizowaniu celów gospodarczych i społecznych powiatu z celami ochrony środowiska. Zrównowa Ŝony rozwój to taki „rozwój społeczno-gospodarczy, w którym wyst ępuje proces integrowania działa ń politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwało ści podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania mo Ŝliwo ści zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczno ści lub obywateli, zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokole ń” (Prawo Ochrony Środowiska - DZ.U, 2006r., Nr 129, poz. 902, Art. 3 pkt. 50 z pó ź. zmianami). Strategia ochrony środowiska powiatu obejmuje cele długoterminowe do 2015 r. oraz cele krótkoterminowe do roku 2011 wraz zadaniami do realizacji na lata 2008- 2011. Cele wyznaczone w ramach strategii ochrony środowiska dotycz ą: wzmocnienia systemu zarz ądzenia ochron ą środowiska w powiecie, edukacji i udziału społecze ństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska, ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego wykorzystania zasobów przyrody w tym ochrony przyrody i krajobrazu, ochrony komponentów litosfery, zrównowa Ŝonego wykorzystania materiałów, wody i energii w tym ochrony przed powodzi ą, wykorzystania energii odnawialnej, poprawy jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego w tym ochrony powietrza atmosferycznego, ochrony przed nadmiernym nat ęŜ eniem hałasu, ochrony przed promieniowaniem niejonizuj ącym, poprawy jako ści wód powierzchniowych i podziemnych, , gospodarka odpadami, ochrona klimatu.

W niniejszym rozdziale przedstawione zostały zadania w podziale na cele długoterminowe, w tym kierunki działa ń do roku 2015, oraz cele krótkoterminowe wraz z zadaniami proekologicznymi przewidzianymi do realizacji w latach 2008-2011. Poni Ŝszy zestaw celów i zada ń stanowi swoisty katalog działa ń proekologicznych, których realizacja uzale Ŝniona jest od aktualnych potrzeb powiatu, jej sytuacji finansowo - ekonomicznej oraz mo Ŝliwo ści uzyskania dofinansowania na poszczególne przedsi ęwzi ęcia z Wojewódzkiego b ądź Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, z funduszy pomocowych i ze środków unijnych. Z katalogu celów na najbli Ŝsze lata wybrano zadania priorytetowe, których wykonanie jest mo Ŝliwe ze wzgl ędu na sposobno ść pozyskania środków na ich realizacje. Zadania, których realizacja w najbli Ŝszych latach b ędzie niemo Ŝliwa ze wzgl ędu na brak odpowiednich środków zostan ą przesuni ęte w czasie i uwzgl ędnione w planach na lata 2012-2015 i lata pó źniejsze. 78

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

4.1 Wzmocnienie systemu zarz ądzania ochron ą środowiska

Zgodnie z polityk ą ekologiczn ą pa ństwa w perspektywie do 2014 roku szczególny nacisk b ędzie poło Ŝony na tworzenie warunków sprzyjaj ących wdra Ŝaniu systemów zarz ądzania środowiskowego oraz kształtowanie postaw konsumentów w zakresie stwarzania zapotrzebowania na wyroby i usługi wytwarzane z poszanowaniem i nale Ŝyt ą trosk ą o jako ść środowiska i jego zasoby. Cele te s ą zbie Ŝne z celami zało Ŝonymi w niniejszym Programie. Program ochrony środowiska dla Powiatu Myszkowskiego na płaszczy źnie zarz ądzania środowiskiem skupia si ę głównie na budowie informatycznych baz danych zwi ązanych z pełnieniem przez Starost ę funkcji Organu Ochrony Środowiska, co bezpo średnio wi ąŜ e si ę zapewnieniem społecze ństwu dost ępu do informacji. Niemniej wa Ŝnym zadaniem dla Powiatu b ędzie wspomaganie systemu kontroli wnoszenia opłat za korzystanie ze środowiska stanowi ących dochody Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Cel długoterminowy do 2015 roku:

Wzmocnienie systemu zarz ądzania ochron ą środowiska

Kierunki działa ń: 1. Wprowadzenie celów ochrony środowiska i priorytetów polityki ekologicznej pa ństwa do dokumentów strategicznych powiatu; 2. Zapewnienie dost ępu społecze ństwa do informacji; 3. Wspieranie aktywno ści podmiotów gospodarczych wdra Ŝaj ących systemy zarz ądzania środowiska.

Cel krótkoterminowy na lata 2008-2011:

Zapewnienie dost ępu społecze ństwa do informacji,

Zadania na lata 2008-2011:

• Budowa informatycznych baz danych zwi ązanych z pełnieniem przez Starost ę funkcji Organu Ochrony Środowiska; • Wł ączenie społecze ństwa w procedur ę opracowania i realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego; • Wspomaganie systemu kontroli wnoszenia opłat za korzystanie ze środowiska stanowi ących dochody funduszy ekologicznych.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

4.2 Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne u Ŝytkowanie zasobami naturalnymi

Polityka ekologiczna pa ństwa za najwi ększe wyzwanie na najbli Ŝsze lata uznaje ograniczenie takich czynników z zakresu ochrony przyrody i krajobrazu jak: • Pomijanie wymaga ń ochrony przyrody w strategiach rozwoju poszczególnych sektorów gospodarki i planach rozwoju lokalnego; • Realizacja inwestycji bez uwzgl ędniania potrzeb z zakresu ochrony siedlisk i zasobów przyrodniczych; • Brak wła ściwego egzekwowania przepisów ochrony przyrody; • Rozwój budownictwa mieszkaniowego i rekreacyjnego na obszarach o wysokich walorach przyrodniczych; • Wspieranie tych kierunków rolnictwa, które negatywnie oddziaływaj ą na poziom ró Ŝnorodno ści gatunkowej i krajobrazowej.

Polityka ekologiczna pa ństwa w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego u Ŝytkowania zasobami naturalnymi przewiduje realizacje celów, które powinny w pewnym stopniu znale źć odzwierciedlenie w celach ochrony środowiska dla Powiatu Myszkowskiego. Do celów tych nale Ŝą :

Wzmocnienie systemu obszarów chronionych; Weryfikacja i uporz ądkowanie systemu obszarów chronionych w ramach sieci Natura 2000; Stworzenie skutecznych mechanizmów ochrony zasobów i walorów przyrodniczych oraz krajobrazowych poza obszarami chronionymi; Ochrona obszarów wodno – błotnych; Odtworzenie zniszczonych ekosystemów i siedlisk, odbudowa zagro Ŝonych gatunków ro ślin, zwierz ąt i grzybów; Wzmocnienie ochrony ró Ŝnorodno ści biologicznej ; Kontynuacja wzrostu lesisto ści kraju (docelowo do 30 % pow.); Wspieranie rozwoju wielofunkcyjnej gospodarki le śnej.

Realizacja powy Ŝszych celów uzale Ŝniona jest od prowadzenia działa ń w kierunku ochrony bioró Ŝnorodno ści, georó Ŝnorodno ści, ochrony zasobów wodnych i ochrony przyrody.

4.2.1 Ochrona przyrody i krajobrazu

W polskim ustawodawstwie w zakresie ochrony przyrody obowi ązuj ą nast ępuj ące akty prawne: - ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r (Dz. U. 2004r. Nr 92, poz. 880); - ustawa o lasach z dnia 28 wrze śnia 1991 r. (Dz.U.1991r . Nr 101, poz. 444 z pó źniejszymi zmianami); - ustawa Prawo łowieckie z dnia 13 pa ździernika 1995 r. (Dz.U.1995r., Nr 147, poz. 713 z pó źniejszymi zmianami); - ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2000r. (Dz.U.2006r., Nr 129, poz. 902 z pó źniejszymi zmianami). 80

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Zgodnie z ustaw ą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. celem ochrony przyrody jest: - utrzymanie procesów ekologicznych i stabilno ści ekosystemów, - zachowanie ró Ŝnorodno ści biologicznej, - zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego, - zapewnienie ci ągło ści istnienia gatunków ro ślin, zwierz ąt i grzybów, wraz z siedliskami przez ich utrzymanie lub przywracanie do wła ściwego stanu ochrony, - ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewie ń, - utrzymywanie lub przywracanie do wła ściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, a tak Ŝe pozostałych zasobów, tworów i składników przyrody, - kształtowanie wła ściwych postaw człowieka wobec przyrody poprzez edukacj ę, informowanie i promocj ę w dziedzinie ochrony przyrody.

W zakresie ochrony przyrody prawo Unii Europejskiej stosuje Dyrektyw ę Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979r. w sprawie ochrony dzikich ptaków (tzw . dyrektywa ptasia ) oraz Dyrektyw ę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. o ochronie siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. dyrektywa siedliskowa ). Dyrektywa ptasia dotyczy ochrony wszystkich cennych gatunków ptaków naturalnie wyst ępuj ących w stanie dzikim na terytorium UE. Natomiast dyrektywa siedliskowa odnosi si ę do terenów szczególnie cennych lub zagro Ŝonych zanikaniem o podstawowym znaczeniu dla utrzymania populacji gatunków ro ślin i zwierz ąt zagro Ŝonych wygini ęciem, podatnych na zagro Ŝenia, rzadkich i wymagaj ących szczególnej ochrony.

Środowisko przyrodnicze Powiatu Myszkowskiego wykazuje znaczny stopie ń zró Ŝnicowania, zarówno pod wzgl ędem charakteru i genezy wyst ępuj ących tu ekosystemów i siedlisk, jak równie Ŝ ich cenno ści przyrodniczej oraz znaczenia dla zachowania i ochrony walorów ekologicznych naszego kraju. Omawiany teren poło Ŝony jest na obszarze Wy Ŝyny Cz ęstochowskiej w strefie tzw. Jury Środkowej, Wy Ŝyny Krakowsko-Cz ęstochowskiej i wykazuje wi ększo ść cech typowych dla tego regionu geograficznego Polski. Zdaniem wielu badaczy ma on walory unikatowe w skali Europy Środkowej. Obszary poło Ŝone w północnej cz ęś ci powiatów śarki i Niegowa zostały niedawno wł ączone w obr ęb Ostoi Złotopotockiej , b ędącej wa Ŝnym elementem europejskiej sieci Natura 2000. Miar ą unikatowo ści tych ekosystemów i ich znaczenia dla zachowania dziedzictwa przyrodniczego Polski s ą próby (podejmowane równie Ŝ obecnie) utworzenia na omawianym obszarze Jurajskiego Parku Narodowego , cz ęś ciowo poło Ŝonego w granicach Powiatu Myszkowskiego. Znajdowa ć si ę tu mog ą ostoje najcenniejszych przyrodniczo gatunków priorytetowych, ści śle chronionych dyrektywami unijnymi oraz konwencjami mi ędzynarodowymi, zwłaszcza berne ńsk ą i bo ńsk ą. Pozostałe, rozległe powierzchniowo obszary Powiatu Myszkowskiego, wykazuj ą jednak ni Ŝszy stopie ń cenno ści przyrodniczej oraz mniejsze zró Ŝnicowanie środowisk i krajobrazów.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Cel długoterminowy do 2015 roku:

Zachowanie i rozwój walorów przyrodniczych i krajobrazowych

Kierunki działa ń: - Przeprowadzenie kompleksowej waloryzacji przyrodniczej powiatu (inwentaryzacji flory, fauny, zbiorowisk fitosocjologicznych oraz typów krajobrazów) ze szczególnym uwzgl ędnieniem najcenniejszych przyrodniczo obszarów gmin Niegowa i Poraj. - Utworzenie powszechnie dost ępnej bazy danych oraz sprawnego systemu informatycznego, dotycz ących stanu i zmian środowiska przyrodniczego w powiecie. - Przygotowanie projektu monitoringu i biomonitoringu stanu środowiska przyrodniczego powiatu, ze szczególnym uwzgl ędnieniem obiektów i środowisk chronionych oraz zieleni miejskiej wi ększych o środków urbanizacyjnych (głównie miasta Myszkowa). - Skupienie wokół prac waloryzacyjnych i zwi ązanych z biomonitorowaniem szerokiej rzeszy działaczy organizacji proekologicznych, miło śników przyrody, nauczycieli a zwłaszcza młodzie Ŝy szkolnej, w celu propagowania wiedzy ekologicznej i promowania walorów przyrodniczych regionu. - Zainicjowanie oraz organizacyjno-finansowe wspieranie (we współpracy z sąsiednimi powiatami) projektu badawczego maj ącego na celu poznanie stanu ekosystemów, środowisk wodnych i nadbrze Ŝnych rzeki Warty oraz okre ślenia stopnia ich antropopresji i dewastacji. Efektem bada ń b ędzie stworzenie programu gwarantuj ącego skuteczn ą ochron ę i rewitalizacj ę górnego odcinka Warty, jednej z najwi ększych i najwa Ŝniejszych rzek Polski. Projekt ten mógłby uzyska ć wsparcie finansowe Unii Europejskiej. - Przyj ęcie programu stopniowej renaturalizacji doliny rzeki Warty i jej dopływów oraz towarzysz ących im zbiorników wodnych. - Opracowanie kompleksowego programu rewitalizacji terenów zdegradowanych, w tym zespołu zieleni miejskiej (urbicenoz) - mo Ŝliwo ść dofinansowania przez Uni ę Europejsk ą. - Prowadzenie zalesie ń na gruntach porolnych trwale wył ączonych z produkcji rolnej, siedliskach odłogowanych, a tak Ŝe w zdegenerowanych fragmentach le śnych, a tak Ŝe przywracanie istniej ącym kompleksom le śnym, zwłaszcza w obszarze korytarzy ekologicznych, ich naturalnego składu gatunkowego.

Cel krótkoterminowy na lata 2008-2011:

Ochrona i kształtowanie ró Ŝnorodno ści biologicznej w zgodzie z zasadami rozwoju zrównowa Ŝonego

Zadania na lata 2008-2011:

1. Wyznaczenie nowych, cennych przyrodniczo i godnych ochrony l ądowych i wodnych ekosystemów. 82

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

2. Obj ęcie ochron ą prawn ą nowych, cennych przyrodniczo obszarów o znaczeniu regionalnym lub krajowym, a w szczególno ści tworzenie nowych rezerwatów, u Ŝytków ekologicznych, zespołów przyrodniczo-krajobrazowych i stanowisk dokumentacyjnych. 3. Wzbogacanie ekosystemów le śnych i borowych (zwłaszcza na obszarach le śnych korytarzy ekologicznych) w rodzime gatunki drzew i krzewów li ściastych. 4. Rozszerzanie zakresu zalesie ń poprzez weryfikacj ę klasyfikacji gruntów oraz aktualizacj ę granicy polno-le śnej w miejskich planach zagospodarowania przestrzennego. 5. Utrzymanie istniej ących zadrzewie ń i zakrzewie ń śródpolnych oraz innych obiektów przyrodniczych wzbogacaj ących ró Ŝnorodno ść biologiczn ą środowisk rolniczych oraz krajobrazu kulturowego, a tak Ŝe ci ągłe zwi ększanie ich udziału w środowiskach antropogenicznie zmienionych. 6. Skuteczna opieka i prawidłowe dokumentowanie istniej ących pomników przyrody, a tak Ŝe wyznaczanie nowych tego typu obiektów zarówno w śród przyrody o Ŝywionej, jak i nieo Ŝywionej. 7. Dbało ść o wyznaczenie (na obszarach poszczególnych gmin) terenów lub tras podwy Ŝszonego zagro Ŝenia dla gatunków migruj ących oraz podj ęcie skutecznych działa ń ograniczaj ących lub likwiduj ących to zagro Ŝenie. 8. Opracowanie planów ochrony dla istniej ących lub projektowanych obszarów prawnie chronionych. Obejmowanie opiek ą rezerwatów i innych form ochrony przez lokalne grupy społeczne, organizacje pozarz ądowe oraz młodzie Ŝ szkoln ą. 9. Obj ęcie ochron ą najcenniejszych przyrodniczo obszarów wodno-błotnych, w tym rzadkich zespołów torfowiskowych i podmokłych łąk, jako miejsc Ŝerowania i gniazdowania, a tak Ŝe przebywania podczas migracji wielu rzadkich gatunków ptaków. Tworzenie ostoi zimowych ptactwa nad rzekami i zbiornikami wodnymi. 10. Podejmowanie działa ń zmierzaj ących do tworzenia wspólnych z s ąsiednimi powiatami form ochrony, zwłaszcza na terenie najcenniejszym przyrodniczo i nale Ŝą cym do Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego. 11. Wł ączenie si ę władz samorz ądowych i środowisk proekologicznych powiatu w prace nad utworzeniem w przyszło ści Jurajskiego Parku Narodowego, którego południowe fragmenty najprawdopodobniej zostan ą zlokalizowane w północnym obszarze gmin śarki i Niegowa. 12. Ci ągła ochrona cieków wodnych przed zanieczyszczeniami chemiczno- biologicznymi spływaj ącymi z pól uprawnych. Przeciwdziałanie eutrofizacji cieków i zbiorników wodnych. 13. Zapobieganie za śmiecaniu zbiorników le śnych, rzek i starorzeczy poprzez organizowanie cyklicznych akcji promuj ących czyste środowisko. 14. Przeciwdziałanie wiosennemu wypalaniu traw i zespołów szuwarowych, niszcz ącemu siedliska wyst ępowania i l ęgu ptaków wodnych oraz wielu innych gatunków zwierz ąt kr ęgowych i bezkr ęgowych oraz przyczyniaj ącemu si ę do zmniejszenia ró Ŝnorodno ści biologicznej w ekosystemach. 15. Podnoszenie ró Ŝnorodno ści biologicznej w ekosystemach le śnych poprzez ograniczenie lub całkowite zaniechanie prowadzenia w nich zabiegów piel ęgnacyjnych takich jak wycinanie martwych i usuwanie powalonych drzew, pni i gał ęzi, wycinanie zaro śli i karczowanie. 83

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

16. Wykorzystanie obszarów cennych przyrodniczo dla rozwoju i doskonalenia funkcji turystyczno-rekreacyjnych powiatu, w tym agroturystyki i ekoturystyki. 17. Wyznaczenie i oznakowanie przyrodniczych szlaków turystycznych - pieszych, rowerowych i konnych (z zapleczem rekreacyjnym) w atrakcyjnych i cennych przyrodniczo obszarach powiatu, jako jednej z form jego promocji. 18. Ochrona krajobrazów kulturowych oraz zabytkowych obiektów kulturowo- przyrodniczych, zwłaszcza w obr ębie ruin warowni jurajskich. 19. Wspieranie inicjatyw tworzenia parków kulturowych, obejmuj ących ekosystemy l ądowe lub wodne s ąsiaduj ące z ró Ŝnej klasy zabytkami historycznymi. 20. Promowanie i rozwój specjalistycznych form turystyki przyrodniczej, min. wspinaczkowej i wodnej – głównie na obszarach gmin Poraj i Niegowa, poł ączonych z pogł ębianiem wiedzy ekologicznej. 21. Rewaloryzacja i rewitalizacja parków miejskich i wiejskich. Promowanie idei tworzenia parków ekologicznych (zwłaszcza zakładanych na terenie ju Ŝ istniej ących lecz ubogich przyrodniczo parków miejskich). 22. Tworzenie ci ągów zieleni przyulicznej, przeciwwietrznych pasów, tzw. zielonych ekranów, towarzysz ących głównym ci ągom komunikacyjnym oraz wzbogacanie w gatunki rodzimych drzew i krzewów zieleni osiedlowej miast. 23. Tworzenie i poszerzanie specjalnych stref adaptacji zwierz ąt do warunków miejskich zlokalizowanych głównie w suburbium i w dzielnicach podmiejskich. 24. Tworzenie i rozwijanie ekologicznych korytarzy umo Ŝliwiaj ących przenikanie gatunków w gł ąb obszarów zurbanizowanych. Podejmowanie działa ń w celu synurbizacji cz ęś ci flory i fauny środowisk pozamiejskich, np. poprzez zakładanie nowych parków na obrze Ŝu miast. 25. Organizowanie działalno ści edukacyjnej na obszarze istniej ących lub planowanych rezerwatów przyrodniczych, a tak Ŝe innych cennych przyrodniczo środowisk, min. poprzez wytyczanie przyrodniczych ście Ŝek dydaktycznych, przeznaczonych zwłaszcza dla młodzieŜy szkolnej. 26. Organizowanie oraz wyposa Ŝanie w aparatur ę laboratoryjn ą i sprz ęt dydaktyczno-naukowy ekologicznych laboratoriów przyszkolnych jako centrów edukacji ekologicznej w regionie – mo Ŝliwo ść dofinansowania z Unii Europejskiej. 27. Przeprowadzenie bada ń nad stanem świadomo ści ekologicznej wybranych grup mieszka ńców powiatu oraz jego wpływu na podejmowanie działań w zakresie regionalnej ochrony środowiska i zasobów naturalnych. Badanie prowadzone b ędą zwłaszcza tak Ŝe w śród uczniów i młodzie Ŝy pozaszkolnej.

4.2.2 Ochrona komponentów litosfery

Ochron ę powierzchni ziemi reguluje Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2006r. Nr 129, poz.902 z pó źniejszymi zmianami) a polega ona na : 1. Zapewnieniu jak najlepszej jej jako ści, w szczególno ści poprzez: - racjonalne gospodarowanie; - zachowanie warto ści przyrodniczych; - zachowanie mo Ŝliwo ści produkcyjnego wykorzystania;

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

- ograniczanie zmian naturalnego ukształtowania; - utrzymanie jako ści gleby i ziemi powy Ŝej lub co najmniej na poziomie wymaganych standardów; - doprowadzenie jako ści gleby i ziemi co najmniej do wymaganych standardów, gdy nie s ą one dotrzymane; - zachowanie warto ści kulturowych, z uwzgl ędnieniem archeologicznych dóbr kultury. 2. Zapobieganiu ruchom masowym ziemi i ich skutkom.

Ochrona powierzchni ziemi wi ąŜ e si ę nierozerwalnie z ochron ą zasobów surowcowych, a w szczególno ści z racjonalnym ich gospodarowaniem. Korzystanie z kopalin reguluje ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U.94 r. Nr 27, poz. 96, z pó źniejszymi zmianami). Ponadto, ochron ę złó Ŝ kopalin jako zasobu przyrody zapewnia ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U.2003r., Nr 80, poz.717). Dla prawidłowego gospodarowania zasobami przyrody (mi ędzy innymi kopalinami) ustala si ę w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego szczególne warunki zagospodarowania terenów, w tym zakaz zabudowy zgodnie z Art. 15.,ust.2, pkt. 9. cytowanej wy Ŝej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Z korzystaniem z zasobów kopalin wi ąŜ e si ę równie Ŝ konieczno ść odpowiedniego zagospodarowania wyrobisk poeksploatacyjnych. Tereny zdegradowane i wyrobiska poeksploatacyjne nale Ŝy rekultywowa ć, a hałdy poprzemysłowe odpowiednio zagospodarowa ć np. siej ąc ro śliny na zielony nawóz, ro śliny ł ąkowe, zadrzewia ć lub zalesia ć. Oprócz działa ń skierowanych bezpo średnio na racjonalne gospodarowanie zasobami ziemi, w celu poprawy jako ści gleb konieczne s ą działania w kierunku likwidacji po średnich zagro Ŝeń czysto ści tych gleb, a mianowicie ograniczenia emisji zanieczyszcze ń do powietrza i wody oraz rekultywacji składowisk odpadów przemysłowych i komunalnych. Ochrona komponentów litosfery uzale Ŝniona jest równie Ŝ od sposobu prowadzenia działalno ści rolniczej. W dzisiejszych czasach rozwój rolnictwa oznacza nie tylko jego wzrost ekonomiczny i post ęp technologiczny, ale zgodnie z zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju równie Ŝ trosk ę o dobry stan środowiska, o zachowanie walorów przyrodniczych i krajobrazowych. W zwi ązku z tym rolnicy maj ący wpływ na kształtowanie i jako ść obszarów wiejskich powinni respektowa ć zasady dobrej praktyki rolnej przyczyniaj ąc si ę tym samych do realizacji idei rolnictwa zrównowa Ŝonego w gospodarce rolnej. Zgodnie z publikacj ą Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich pt.: „Zwykła Dobra Praktyka Rolnicza” (ZDPR) zwykła dobra praktyka rolnicza oznacza takie standardy gospodarowania, których racjonalny rolnik przestrzegałby w danym kraju. Standardy te dotycz ą przede wszystkim wymogów zwi ązanych z racjonaln ą gospodark ą, ochron ą wód i gleb, zachowaniem cennych siedlisk gatunków wyst ępuj ących na obszarach rolnych, ochron ą walorów krajobrazu. Przestrzeganie ZDPR jest warunkiem uzyskania wsparcia finansowego wynikaj ącego z niektórych instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej (na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, wspieranie działa ń rolno- środowiskowych i dobrostanu zwierz ąt). Zakres ZDPR jest nast ępuj ący: stosowanie i przechowywanie nawozów; 85

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

rolnicze wykorzystanie ścieków na terenie gospodarstwa; rolnicze wykorzystanie komunalnych osadów ściekowych; zasady stosowania środków ochrony ro ślin; gospodarowanie na u Ŝytkach zielonych; utrzymanie czysto ści i porz ądku w gospodarstwie; ochrona siedlisk przyrodniczych; ochrona gleb; ochrona zasobów wodnych.

Powiat Myszkowski jest powiatem przemysłowo – rolniczym. Dlatego te Ŝ na terenach rolniczej przestrzeni produkcyjnej powinno si ę d ąŜ yć do zachowania intensyfikacji produkcji rolnej, doskonalenia struktury obszarowej istniej ących gospodarstw, lepszego wykorzystania potencjału rolnego oraz rozwój gospodarstw specjalistycznych o standardach ekologicznych. Rolnicy natomiast powinni d ąŜ yć w swoich gospodarstwach do przestrzegania zasad „Zwykłej dobrej praktyki rolnej”. Wykorzystanie gleb do celów produkcji rolnej wymaga prowadzenia bada ń jako ści tych gleb pod k ątem ich przydatno ści do rolniczego wykorzystania. Na terenie Gminy Niegowa od roku 2001 prowadzone s ą w poszczególnych gospodarstwach badania u Ŝytków rolnych na zasobno ść fosforu, magnezu i potasu. Ka Ŝde przebadane gospodarstwo otrzymało zalecenia nawozowe wskazuj ące na prawidłow ą gospodark ę nawozami uwzgl ędniaj ące wskazan ą zasobno ść PKN i Mg. Prowadzone były równie Ŝ badania kwasowo ści gleb oraz procesy ich wapniowania. W najbli Ŝszych latach na terenie powiatu prowadzone b ędą badania jako ści gleb w zakresie ich kwasowo ści, zawarto ści metali ci ęŜ kich, pH, zawarto ści składników pokarmowych (zwi ązków azotu, magnezu, potasu). Starostwo Powiatowe stara si ę o uzyskanie środków finansowych na ten cel z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych i dzi ęki nim badania gleb zostan ą przeprowadzone w gminie śarki i Niegowa w latach 2008 – 2009, a w gminach Myszków, Poraj i Koziegłowy w latach nast ępnych (2009-2010). Na terenach przemysłowych powiatu ochrona komponentów litosfery wi ąŜ e si ę głównie z ochron ą zasobów glebowych przed degradacj ą, tzn. przed zanieczyszczeniami pochodz ącymi z powietrza, przed nadmiernym jej zasoleniem oraz przed opadem popiołów alkalicznych. Du Ŝe zanieczyszczenie gleb na terenach zainwestowania powoduje zmniejszenie ich aktywno ści biologicznej, a w konsekwencji powoduje zmiany cech siedliska i sposobu funkcjonowania lokalnych ekosystemów. Ochrona gleb wi ąŜ e si ę wi ęc z ochron ą zasobów glebowych uŜytkowanych przyrodniczo przed wył ączeniem ich z tego u Ŝytkowania, ochron ą przed erozj ą oraz rekultywacj ą gleb zdegradowanych.

Polityka ekologiczna pa ństwa wyznacza priorytety ekologiczne z zakresu gospodarowania komponentami litosfery do których nale Ŝą : • Rekultywacja gruntów zdegradowanych; • Wspieranie programów rolniczych zapewniaj ących zrównowa Ŝone korzystanie z gleb (rolnictwo ekologiczne i zrównowa Ŝone, programy rolno środowiskowe); • Wspieranie substytutów zasobów nieodnawialnych i wspieraniu ich stosowania w gospodarce; • Wzrost racjonalno ści wykorzystania zasobów kopalin;

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

W zakresie ochrony komponentów litosfery na terenie Powiatu Myszkowskiego planuje si ę zrealizowa ć nast ępuj ące cele (zbie Ŝne z celami polityki ekologicznej pa ństwa):

Cel długoterminowy do 2015 roku:

Racjonalne gospodarowanie komponentami litosfery przy zachowaniu warto ści przyrodniczych

Kierunki działa ń:

1. Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych; 2. Ochrona zasobów glebowych; 3. Ograniczenie negatywnego oddziaływania procesów gospodarczych na środowisko glebowe; 4. Racjonalne korzystanie z zasobów kopalin.

Cel krótkoterminowy na lata 2008-2011:

Ochrona powierzchni ziemi i jej racjonalne u Ŝytkowanie

Zadania na lata 2008-2011: 1. Wspieranie dobrych praktyk rolniczych. 2. Przestrzeganie wymaga ń ochrony gleb w działalno ści gospodarczej głównie w sektorach budownictwa, przemysłu i transportu. 3. Prowadzenie rekultywacji i przywrócenie funkcji przyrodniczej terenom i gruntom zdegradowanym. 4. Wspierania rolnictwa ekologicznego, powstawanie gospodarstw agroturystycznych. 5. Prowadzenie bada ń jako ści gleb na terenie Powiatu. 6. Zagospodarowanie terenów nieu Ŝytków i odłogów głównie przez zalesianie. 7. Stała, bie Ŝą ca likwidacja "dzikich" wysypisk odpadów. 8. Zapobieganie zanieczyszczeniom gleb zwłaszcza środkami ochrony ro ślin i metalami ci ęŜ kimi.

4.3 Zrównowa Ŝone wykorzystanie materiałów, wody i energii

Dzi ęki przeprowadzeniu wielu inwestycji proekologicznych i energooszcz ędnych w przemy śle, transporcie i gospodarce komunalnej w ostatnich latach wzrosła efektywno ść wykorzystania energii w Polsce. Finansowanie tego typu inwestycji powinno by ć w dalszym ci ągu kontynuowane. W kolejnych latach nadal powinny by ć wspierane, podejmowane przez podmioty gospodarcze, działania zmierzaj ące do ograniczenia nie tylko zu Ŝycia 87

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” energii, ale równie Ŝ materiałów i wody oraz programy naprawcze dostosowuj ące technologie do najlepszych dost ępnych technik.

Cel długoterminowy do 2015 roku:

Wprowadzenie systemu kontroli wodochłonno ści produkcji w formie obowi ązku rejestracji zu Ŝycia wody do celów przemysłowych i rolniczych w przeliczeniu na jednostk ę produkcji.

Cel krótkoterminowy na lata 2008-2011:

Wspieranie programów efektywnego wykorzystania wody w przemy śle, w tym zamkni ętych jej obiegów, energii i materiałów

Zadania na lata 2008-2011:

• Ograniczenie wykorzystania dla potrzeb przemysłowych wód podziemnych dobrej jako ści. • Zmniejszenie zapotrzebowania na wod ę w przemy śle i rolnictwie. • Wprowadzanie technologii małoodpadowych, wodooszczędnych i energooszcz ędnych oraz redukuj ących emisj ę zanieczyszcze ń do powietrza.

4.3.1 Wykorzystanie energii odnawialnej

Zagadnienie wykorzystania odnawialnych źródeł energii regulowane jest przez nast ępuj ące akty prawne: - ustaw ę z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne [Dz. U. nr 54 poz.348 z pó źniejszymi zmianami], - ustaw ę z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsi ęwzi ęć termomodernizacyjnych [Dz. U. nr 162 poz.1121 z pó źniejszymi zmianami].

Zgodnie z Prawem energetycznym, odnawialnym źródłem energii nazywa si ę źródło wykorzystuj ące w procesie przetwarzania energi ę wiatru, promieniowania słonecznego, geotermaln ą, fal, pr ądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energi ę pozyskiwan ą z biomasy, biogazu wysypiskowego, a tak Ŝe biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szcz ątek ro ślinnych i zwierz ęcych. Ustawa ta jednocze śnie nakłada na przedsi ębiorstwa energetyczne obowi ązek zakupu energii elektrycznej i ciepła ze źródeł odnawialnych, uwzgl ędniaj ąc technologi ę wytwarzania energii, wielko ść źródła energii oraz sposób uwzgl ędniania w taryfach kosztów jej zakupu.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 9 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowi ązku zakupu energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła [ Dz. U. 2004 r, nr 267, poz. 2657] oraz Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 9 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowi ązku zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii [ Dz. U. 2004 r. nr 267, poz. 2656] okre śla szczegółowo zasady zakupu energii ze źródeł odnawialnych takich jak: elektrownie wodne, elektrownie wiatrowe, biogazu pozyskiwanego z instalacji przeróbki odpadów zwierz ęcych, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów komunalnych, biomasy, biopaliw, słoneczne ogniwa fotowoltaiczne, słoneczne kolektory do produkcji ciepła, ciepła geotermalnego. Wykorzystanie wi ększo ści odnawialnych źródeł energii wi ąŜ e si ę z minimalnym wpływem na środowisko i przynosi wymierne efekty ekologiczno-ekonomiczne. Wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w bilansie paliwowo-energetycznym, ma wpływ na oszcz ędno ść surowców energetycznych, popraw ę stanu środowiska poprzez redukcje emisji szkodliwych substancji. Coraz szersze stosowanie źródeł odnawialnych przynosi równie Ŝ korzy ści społeczne poprzez popraw ę bezpiecze ństwa energetycznego i powstawanie nowych miejsc zatrudnienia oraz popraw ę bezpiecze ństwa ekologicznego. Na terenie powiatu rozwój energii odnawialnej mo Ŝe obejmowa ć technologie wykorzystuj ące energi ę słoneczn ą i energi ę z biomasy. Ju Ŝ teraz na terenie oczyszczalni ścieków w Myszkowie planuje si ę zrealizowa ć słoneczn ą suszarnie osadów ściekowych, by ć mo Ŝe słu Ŝą cą równie Ŝ na potrzeby całego powiatu. Sukces wzrostu wykorzystania ciepła z zasobów odnawialnych wi ąŜ e si ę z działaniami promocyjnymi modelowych technologii wykorzystuj ących energi ę wiatru, wody czy sło ńca oraz działaniami informacyjnymi dotycz ącymi korzy ści dla stanu środowiska i Ŝycia mieszka ńców płyn ącymi ze stosowania tych technologii. Jednym z priorytetów polityki ekologicznej pa ństwa jest osi ągni ęcie 7,5 % udziału energii wytworzonej ze źródeł odnawialnych zarówno w bilansie zu Ŝycia energii pierwotnej w 2010 r., jak i takiego samego udziału tych źródeł w produkcji energii elektrycznej. Polska powinna tak Ŝe osi ągn ąć cele wspólnotowe wyznaczone przez Dyrektyw ę 2003/30/WE w sprawie wspierania u Ŝycia w transporcie biopaliw – zapewnienie ich udziału w odniesieniu do paliw u Ŝywanych w transporcie na poziomie 5,75 % w 2010 r.

Cel długoterminowy do 2015 roku:

Wzrost wykorzystania technologii wykorzystuj ących energi ę odnawialn ą

Cel krótkoterminowy na lata 2008-2011:

Budowa instalacji wykorzystuj ących energi ę ze źródeł odnawialnych

Zadania na lata 2008-2011: • Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz technologii zwi ększaj ących efektywne wykorzystanie energii.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

• rozpoznanie zasobów i mo Ŝliwo ści oraz realizacja wykorzystania źródeł energii odnawialnej: słonecznej, wodnej, ciepła gruntu. • Realizacja słonecznej suszarni osadów ściekowych na terenie oczyszczalni ścieków w Myszkowie. • Promocja stosowania biopaliw w transporcie.

4.3.2 Ochrona przeciwpowodziowa

Według Ustawy Prawo Wodne ochron ę ludzi i mienia przed powodzi ą realizuje si ę w szczególno ści przez: - Zachowanie i tworzenie wszelkich retencji wód, budow ę i rozbudow ę zbiorników retencyjnych, suchych zbiorników przeciwpowodziowych oraz polderów przeciwpowodziowych; - Racjonalne retencjonowanie wód oraz u Ŝytkowanie budowli przeciwpowodziowych, a tak Ŝe sterowanie przepływami wód; - Funkcjonowanie systemu ostrzegania przed niebezpiecznymi zjawiskami zachodz ącymi w atmosferze oraz hydrosferze; - Kształtowanie zagospodarowania przestrzennego dolin rzecznych lub terenów zalewowych, budowanie oraz utrzymanie wałów przeciwpowodziowych.

Zgodnie z ustaw ą Prawo wodne ochron ę przed powodzi ą prowadzi si ę zgodnie z planami ochrony przeciwpowodziowej regionu wodnego. Działania w zakresie ochrony przeciwpowodziowej na danym terenie powinny by ć zgodne z wytycznymi regionalnych zarz ądów gospodarki wodnej. Rzeka Warta przepływaj ąca przez teren powiatu administrowana jest przez RZGW Pozna ń. Ustawa Prawo wodne nakłada na dyrektora RZGW nast ępuj ące obowi ązki (art.92): • opracowywanie studiów ochrony przeciwpowodziowej w regionie wodnym; • opracowywanie projektów planów ochrony przeciwpowodziowej regionu wodnego; • koordynowanie działa ń zwi ązanych z ochron ą przed powodzi ą oraz susz ą w regionie wodnym, w szczególno ści prowadzenie o środków koordynacyjno- informacyjnych ochrony przeciwpowodziowej; • W ramach koordynacji, o której mowa w pkt. 3, dyrektor regionalnego zarz ądu gospodarki wodnej gromadzi, przetwarza i udost ępnia informacje dla potrzeb planowania przestrzennego i centrów zarz ądzania kryzysowego.

W celu ochrony przeciwpowodziowej Regionalny Zarz ąd Gospodarki Wodnej w Poznaniu na terenie Powiatu Myszkowskiego wykonał studia zawieraj ące strefy bezpo średniego zagro Ŝenia powodzi ą i przekazał je gminom w celu uj ęcia terenów zalewowych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Studia obejmowały gminy Poraj, Koziegłowy, Myszków i śarki.

Natomiast do zada ń Śląskiego Zarz ądu Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Katowicach nale Ŝy utrzymanie rzek b ędących w jego ewidencji w takim stanie, aby był zachowany swobodny przepływ wód w korytach rzek.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

W zakresie ochrony przeciwpowodziowej istotne s ą równie Ŝ zadania, których realizacja le Ŝy w kompetencji poszczególnych gmin a nale Ŝą do nich: • ograniczenie do minimum zabudowy na terenach zalewowych (tylko wyj ątkowo uzasadniane przypadki), • bezwzgl ędne reagowanie na nielegalne podnoszenie rz ędnych terenów zalewowych (zasypywanie dolin rzecznych, naturalnych polderów), • dąŜ enie do egzekwowania od mieszka ńców naturalnej retencji wód opadowych w obr ębie swojej działki (ograniczanie terenów utwardzonych).

Polityka ekologiczna pa ństwa wyznacza równie Ŝ zadania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej. Priorytetem ekologicznym na tej płaszczy źnie jest opracowanie i wdro Ŝenie planów ochrony przeciwpowodziowej oraz zapobieganiu skutkom suszy.

Cel długoterminowy do 2015 roku:

Ochrona przed powodzi ą na terenie Powiatu Myszkowskiego

Cel krótkoterminowy na lata 2008-2011

Rozpoznanie potrzeb w zakresie zabezpieczenia przeciwpowodziowego

Zadania na lata 2008-2011:

Udział przy opracowywaniu programu ochrony przed powodzi ą w obszarze zlewni rzeki Warty. Realizacja działa ń w zakresie zabezpiecze ń przeciwpowodziowych na terenach zalewowych. Utrzymanie i modernizacja zbiorników retencyjnych na terenie powiatu. • Ograniczenie do minimum zabudowy na terenach zalewowych (tylko wyj ątkowo uzasadniane przypadki). • Bezwzgl ędne reagowanie na nielegalne podnoszenie rz ędnych terenów zalewowych (zasypywanie dolin rzecznych, naturalnych polderów). • DąŜ enie do egzekwowania od mieszka ńców naturalnej retencji wód opadowych w obr ębie swojej działki (ograniczanie terenów utwardzonych).

4.4 Poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego

4.4.1 Poprawa jako ści wód powierzchniowych i podziemnych

W celu poprawy stanu jako ści wód powierzchniowych i podziemnych na terenie Powiatu Myszkowskiego celem priorytetowym w zakresie ochrony środowiska

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” jest ich ochrona. Ochrona wód polega na ograniczeniu i wyeliminowaniu zanieczyszcze ń wprowadzanych do wód z działalno ści przemysłowej, komunalnej czy rolniczej oraz na zapobieganiu niekorzystnym zmianom naturalnych przepływów wód. Zasadnicz ą popraw ę jako ści wód mo Ŝna uzyska ć eliminuj ąc dopływ do wód powierzchniowych zwi ązków azotu i zwi ązków fosforu, co mo Ŝna osi ągn ąć poprzez modernizacj ę istniej ących oczyszczalni ścieków pod k ątem spełnienia wymogów unijnych.

Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego okre śla zadania proekologiczne w zakresie poprawy jako ści wód powierzchniowych i podziemnych, które dotycz ą zagadnie ń gospodarki wodno – ściekowej, infrastruktury oraz racjonalnego korzystania z zasobów wodnych. W zakresie ochrony wód przewiduje si ę rozbudow ę systemu kanalizacji na terenach dot ąd nieskanalizowanych z odprowadzeniem ścieków do gminnych oczyszczalni ścieków oraz modernizacj ę gminnych oczyszczalni ścieków, b ądź budow ę przydomowych oczyszczalni ścieków w przypadku braku skoordynowania budownictwa mieszkaniowego z budow ą kanalizacji sanitarnej.

Dodatkowo zadania z zakresu usprawnienia gospodarki wodno – ściekowej wymagaj ą przeprowadzenia budowy kanalizacji deszczowej oraz rozdział kanalizacji ogólnospławnej na terenie powiatu. Ochrona wód podziemnych uzale Ŝniona jest równie Ŝ od ograniczenia ponadnormatywnego zanieczyszczenia ze źródeł punktowych i obszarowych. Istotnym zagadnieniem, które nale Ŝy uwzgl ędni ć przy precyzowaniu celów z zakresu ochrony wód jest gospodarka wodna i ochrona uj ęć wody pitnej. Zaopatrzenie w wod ę jest zadaniem poszczególnych gmin, które realizuj ą Gminne Zakłady Wodoci ągów i Kanalizacji. Wszystkie zadania z zakresu gospodarki wodno – ściekowej powinny by ć zapisane w wieloletnich planach inwestycyjnych ka Ŝdej z gmin. Jednym z istotnych zada ń z zakresu poprawy jako ści wód powierzchniowych, a jednocze śnie z przyczyn rekreacyjnych jest d ąŜ enie do polepszenia jako ści wody w zbiorniku zaporowym w Poraju, co najmniej do III klasy jako ści. (Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna zakazała k ąpieli z zbiorniku ze wzgl ędu na ska Ŝenie substancjami szkodliwymi). Aby zadanie to jednak mogło zosta ć zrealizowane nale Ŝy zatroszczy ć si ę o popraw ę jako ści wody dopływaj ącej do zbiornika poprzez eliminacj ę „dzikich”, niekontrolowanych zrzutów ścieków nieczyszczonych do cieków i przydro Ŝnych rowów oraz skanalizowanie terenów dot ąd nieskanalizowanych. Zadanie to wymaga ścisłej współpracy ze wszystkimi potencjalnymi podmiotami, które przyczyniaj ą si ę do napływania do zbiornika ścieków nieoczyszczonych.

Planowane do realizacji zadania z zakresu ochrony jako ści wód powierzchniowych i podziemnych s ą zbie Ŝne z priorytetami polityki ekologicznej pa ństwa do których nale Ŝą : - Zmniejszenie ładunku zanieczyszcze ń odprowadzanego do wód przez modernizacj ę istniej ących i budow ę nowych oczyszczalni ścieków; - Zako ńczenie budowy kanalizacji i oczyszczalni ścieków z podwy Ŝszonym usuwaniem biogenów w aglomeracjach powy Ŝej 15tys. RLM; - Zako ńczenie programu budowy oczyszczalni ścieków w zakładach sektora rolno-spo Ŝywczego. 92

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

W zakresie poprawy jako ści wód powierzchniowych i podziemnych w niniejszym Programie sprecyzowano nast ępuj ące cele długoterminowe i krótkoterminowe:

Cel długoterminowy do 2015 roku:

Ochrona jako ści wód powierzchniowych i podziemnych oraz racjonalizacja ich wykorzystania

Kierunki działa ń:

1. Poprawa jako ści wód powierzchniowych i ich ochrona 2. Poprawa jako ści wód podziemnych i ochrona ich zasobów

Cel krótkoterminowy na lata 2008-2011 :

Ochrona ilo ściowa i jako ściowa zasobów wód podziemnych i powierzchniowych dla potrzeb u Ŝytkowych

Zadania na lata 2008-2011:

Dalsza rozbudowa i modernizacja sieci wodoci ągowej na terenie Powiatu. Kontynuacja rozbudowy kanalizacji sanitarnej. Zmniejszenie ładunku zanieczyszcze ń odprowadzanego do wód poprzez modernizacje istniej ących i budow ę nowych oczyszczalni ścieków. Budowa kanalizacji deszczowej i rozdział kanalizacji ogólnospławnej . Wymiana odcinków ruroci ągów stalowych, Ŝeliwnych i azbestowo – cementowych. Modernizacja studni gł ębinowych, stacji uzdatniania, uj ęć wody oraz wyznaczenie stref ochronnych. Budowa oczyszczalni przydomowych w tych miejscach, gdzie jak wynika z planu zagospodarowania przestrzennego brak b ędzie kanalizacji w okresie perspektywicznym. Edukacja oraz propagowanie postaw i zachowa ń motywuj ących ludno ść do oszcz ędzania wody. Rozpoznanie problemu starych studni kopanych – ewidencja i zabezpieczenie przed zanieczyszczeniem, w tym ewidencja i uporz ądkowanie studni wykorzystywanych jako szamba. Ochrona i wła ściwe kształtowanie pasów ro ślinno ści wzdłu Ŝ brzegów cieków wodnych. • Wykonanie monitoringu uj ęć wody i zbiorników wyrównawczych oraz opracowanie projektu modelowania pracy sieci. • Poprawa jako ści wody w Zbiorniku Poraj do III klasy jako ści.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

• Likwidacja „nielegalnych” odprowadze ń ścieków komunalnych do cieków wodnych

4.4.2 Ochrona powietrza atmosferycznego

Zagadnienie ochrony powietrza, polskie ustawodawstwo reguluje w ustawie z dnia 27 kwietnia Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. 2001r., Nr 62, poz. 627 z pó źniejszymi zmianami). Zgodnie z Art. 85 wy Ŝej cytowanej ustawy ochrona powietrza atmosferycznego polega na zapewnieniu najlepszej jego jako ści, w szczególno ści poprzez: - utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poni Ŝej dopuszczalnych dla nich poziomów lub co najmniej na tych poziomach, - zmniejszenie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie s ą one dotrzymane. - zmniejszenie i utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poni Ŝej poziomów docelowych albo poziomów celów długoterminowych lub co najmniej na tych poziomach

Ochrona powietrza realizowana jest równie Ŝ w oparciu podpisane i ratyfikowane przez Polsk ę umowy mi ędzynarodowe, a mianowicie: - Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległo ści z 13.11.1979 r. (konwencja genewska) z protokołami wykonawczymi (m. inn. I i II protokół siarkowy, protokoły z Aarhus w sprawie TZO i metali ci ęŜ kich) - Konwencja o ochronie warstwy ozonowej z 22.03.1985 r. (Konwencja wiede ńska) i Protokół Montrealski w sprawie substancji zubo Ŝaj ącej warstw ę ozonow ą z 1987 r. wraz z poprawkami londy ńskimi i kopenhaskimi) - Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z 9.05.1991 r. (konwencja klimatyczna w Rio) wraz z protokołem dodatkowym z Kioto (reguluje kwestie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych).

Kwestie dotycz ące ochrony powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniami Prawo Unii Europejskiej natomiast reguluje kompleksowo w tzw. Dyrektywie ramowej w sprawie oceny i zarz ądzania jako ści ą powietrza w otoczeniu - 96/62/EC, która okre śla metody i kryteria oceny jako ści powietrza. Zagadnienia jako ści powietrza atmosferycznego precyzuj ą ponadto:

- dyrektywa Rady 94/63/WE w sprawie kontrolowania emisji lotnych zwi ązków organicznych VOC powstaj ących w wyniku magazynowania benzyn i jej dystrybucji z terminali do stacji obsługi - dyrektywa Rady 1999/13/WE w sprawie emisji lotnych zwi ązków organicznych ze stosowania rozpuszczalników organicznych - dyrektywa Rady 2000/69/WE w sprawie zawarto ści benzenu i tlenku w ęgla w powietrzu - dyrektywa Rady 99/32/WE w sprawie redukcji zawarto ści siarki w paliwach płynnych,

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

- dyrektywa Rady 99/30/EC (z dnia 22.04.1999 r.) dotycz ąca warto ści granicznych dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenków azotu, cz ąstek zawieszonych i ołowiu w powietrzu atmosferycznym,

Kluczow ą ze wzgl ędu na d ąŜ enie do zapobiegania i zmniejszania zanieczyszczenia powietrza spowodowanego emisj ą z zakładów przemysłowych jest dyrektywa Rady 84/360/EWG, która uwzgl ędnia zasad ę prewencji i reguł ę ostro Ŝno ści. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego okre śla zadania proekologiczne, których realizacja przyczyni si ę w znacznym stopniu do poprawy jako ści powietrza w wyniku redukcji emisji pyłów, dwutlenku siarki, tlenków azotu, substancji toksycznych. Do działa ń z tego zakresu nale Ŝy zaliczy ć ograniczenie niskiej emisji poprzez modernizacj ę i termomodernizacj ę budynków u Ŝyteczno ści publicznej oraz wspieranie działa ń modernizacyjnych systemów ogrzewania dla indywidualnych budynków mieszkalnych, wsparcie finansowe dla mieszka ńców zmieniaj ących ogrzewanie węglowe na ekologiczne i wykonuj ących inwestycje termomodernizacyjne czy rozbudow ę sieci gazowej. Kolejnym zadaniem ograniczaj ącym emisj ę nisk ą w powiecie jest zminimalizowanie wpływu emisji komunikacyjnej poprzez ograniczenie dost ępu pojazdów samochodowych do obszarów, w których nast ępuje przekroczenie st ęŜ eń zanieczyszcze ń komunikacyjnych (dwutlenek azotu, benzen). Działania tego rodzaju maj ą na celu stopniow ą popraw ę jako ści powietrza atmosferycznego, a w konsekwencji przyczyni ą si ę do globalnego ograniczenia efektu cieplarnianego. Ze wzgl ędu na du Ŝą uci ąŜ liwo ść systemu komunikacyjnego w powiecie, zarówno z uwagi na znaczne nat ęŜ enie hałasu samochodowego, zanieczyszczenie powietrza spalinami w zagospodarowanych cz ęś ciach miast, jak i zagro Ŝenie bezpiecze ństwa przechodniów Program ochrony środowiska precyzuje zadania z zakresu usprawnienia systemu komunikacji w powiecie. Do działa ń tych nale Ŝy zaliczy ć zadania Powiatowego Zarz ądu Dróg czyli poprawa stanu dróg powiatowych poprzez remonty cz ąstkowe nawierzchni bitumicznej czy uzupełnienie ubytków w nawierzchni. W 2008 roku Powiatowy Zarz ąd Dróg w Myszkowie planuje realizacje zada ń z zakresu przebudowy odcinków dróg powiatowych, realizacj ę ci ągów pieszo - rowerowych oraz wykonanie dokumentacji na przebudowę dróg powiatowych (np. drogi nr 3802S, nr 1710 S i innych). W ramach Wieloletniego Planu Inwestycyjnego Starostwo Powiatowe planuje realizacj ę przebudowy dróg powiatowych nr 1012S 1013S oraz 1711S. Dodatkowo na terenie całego powiatu konieczne s ą działania w kierunku usprawnienia ruchu kołowego poprzez popraw ę stanu dróg gminnych i wojewódzkich, ich modernizacj ę oraz budow ę nowych odcinków dróg. Nale Ŝy jednak pami ęta ć, Ŝe zadania z zakresu ograniczenia emisji komunikacyjnej, takie jak usprawnienie komunikacji w powiecie poprzez budow ę nowych odcinków dróg i obwodnic nie s ą zadaniami stricte proekologicznymi, gdy Ŝ spowoduj ą zmniejszenie emisji spalinowej w jednym punkcie a jej wzrost w innym. Zasadniczo na popraw ę stanu powietrza atmosferycznego wpłynie równie Ŝ wzrost udziału pojazdów niespalinowych w ruchu ulicznym tj. jak rowery. Aby jednak mieszka ńcy powiatu cz ęś ciej korzystali z rowerów nale Ŝy zapewni ć im bezpieczne

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” warunki do tego typu komunikacji poprzez realizacj ę ście Ŝek rowerowych i parkingów. Dodatkowym źródłem zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w powiecie jest przemysł. Niemniej jednak stosowanie nowoczesnych technologii produkcji i urz ądze ń do redukcji zanieczyszcze ń w zakładach produkcyjnych powoduje co roku zmniejszenie emisji gazowej i pyłowej do atmosfery z działalno ści gospodarczej. Aby tendencja ta wzrastała w nast ępnych latach, nale Ŝy nadal promowa ć w powiecie wykorzystanie czystych technologii oraz wdra Ŝać przedsi ęwzi ęcia modernizacyjne systemów energetycznych.

Zadaniami priorytetowymi w zakresie poprawy jako ści powietrza atmosferycznego wyznaczonymi w Polityce Ekologicznej Pa ństwa s ą: optymalizacja potrzeb transportowych i ograniczenie emisji ze środków transportu jako elementu poprawy jako ści powietrza na terenach zurbanizowanych, realizacja programów ograniczenia wielko ści emisji do powietrza ze źródeł przemysłowych i komunalnych, ograniczenie emisji z du Ŝych źródeł spalania energetycznego.

Poni Ŝsze cele i zadania proekologiczne wyznaczone w niniejszym Programie s ą zbie Ŝne z priorytetami Polityki Ekologicznej Pa ństwa.

Cel długoterminowy do roku 2015:

Poprawa jako ści powietrza atmosferycznego

Kierunki działa ń:

1. Ograniczenie emisji z sektora komunalnego i komunikacji na terenie Powiatu. 2. Zmniejszenie emisji zorganizowanej z zakładów przemysłowych i ciepłowniczych.

Cel krótkoterminowy na lata 2008-2011:

Wprowadzenie rozwi ąza ń pozwalaj ących na unikanie lub zmniejszenie wielko ści emisji z transportu

Zadania na lata 2008-2011:

Poprawa stanu dróg poprzez przebudowe dróg powiatowych. Budowa i organizacji tras rowerowych. Modernizacja układu komunikacyjnego na terenie Powiatu w celu upłynnienia ruchu samochodowego. Promocja korzystania z publicznych środków transportu.

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Cel krótkoterminowy na lata 2008-2011:

Redukcja niskiej emisji z sektora komunalnego

Zadania na lata 2008-2011:

Opracowanie Programu Ograniczenia niskiej emisji na terenie Powiatu. Dalsze prowadzenie termomodernizacji budynków u Ŝyteczno ści publicznej wraz z modernizacj ą systemów grzewczych. Usprawnienie systemu kontroli przestrzegania przepisów dot. Ochrony środowiska, w tym ochrony powietrza. Rozbudowa sieci gazowej. Wsparcie finansowe dla mieszka ńców zmieniaj ących ogrzewanie w ęglowe na ekologiczne i wykonuj ących inwestycje termomodernizacyjne. Kontynuacja programów edukacyjnych u świadamiaj ących problemy ochrony powietrza.

Cel krótkoterminowy na lata 2008 – 2011:

Zmniejszenie emisji zorganizowanej z zakładów przemysłowych i ciepłowniczych

Zadania na lata 2008-2011:

• Promocja rozwoju bran Ŝ przemysłu nie powoduj ących pogorszenie stanu powietrza atmosferycznego o zaawansowanych technologiach. • Instalowanie urz ądze ń do redukcji zanieczyszcze ń powstaj ących w procesie spalania paliw. • Wdro Ŝenie przedsi ęwzi ęć modernizacyjnych systemów energetycznych tj.: ciepłowniczych, elektroenergetycznych i gazowniczych. • Wspieranie działa ń inwestycyjnych w zakresie ochrony powietrza podejmowanych przez podmioty gospodarcze.

4.4.3 Ochrona przed hałasem

Zagadnienie ochrony środowiska akustycznego reguluj ą nast ępuj ące akty prawne: - ustawa z dnia 27 kwietnia Prawo ochrony środowiska (DZ. U. z 2006 roku Nr129, poz.902, z pó źniejszymi zmianami); - ustawa o Planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 roku (Dz.U.2003r., Nr 80, poz.717 );

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

- Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2007 r., Nr 120, poz. 826);

Według art. 112 Ustawy Prawo Ochrony Środowiska ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska, a w szczególno ści poprzez utrzymanie poziomu hałasu poni Ŝej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie oraz zmniejszenie poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, w przypadku gdy nie jest on dotrzymany. Jednym z głównych zada ń w zakresie ochrony środowiska jest zapewnienie wła ściwych warunków klimatu akustycznego. Na terenie powiatu zasadniczym źródłem hałasu jest komunikacja drogowa i kolejowa, i na tej płaszczy źnie nale Ŝy prowadzi ć działania proekologiczne. Do przedsi ęwzi ęć ograniczaj ących emisj ę hałasu komunikacyjnego nale Ŝą działania, których realizacja w du Ŝej mierze ograniczy emisj ę zanieczyszcze ń spalinowych do atmosfery, a wiec zadania ograniczaj ące ruch samochodowy , w szczególno ści na obszarach o du Ŝym zag ęszczeniu zabudowy. Nale Ŝy równie Ŝ nadmieni ć, Ŝe hałas komunikacyjny wywołany jest głównie wzrastaj ącym nat ęŜ eniem ruchu i ilo ści ą pojazdów wywołuj ących du Ŝe nat ęŜ enie hałasu. Dodatkowo na poziom emitowanego d źwi ęku rzutuj ą takie czynniki jak: stan techniczny pojazdów, rodzaj nawierzchni dróg, organizacja ruchu drogowego i sposób eksploatacji pojazdów.

Do zada ń własnych powiatu w zakresie ograniczenia emisji hałasu nale Ŝy troska o drogi powiatowe, o ich stan techniczny i prowadzenie ich modernizacji. Prawo Ochrony Środowiska nakłada ponadto na Starost ę obowi ązek sporz ądzenia mapy akustycznej, w celu oceny stanu akustycznego środowiska na terenie powiatu. Zgodnie z ustaw ą o wprowadzeniu ustawy – Prawo Ochrony środowiska taki obowi ązek starosta musi spełni ć do 30 VI 2012 r. (DZ.U. 2003r., Nr 7, poz.78). Mapa akustyczna powinna posiada ć elementy, które wyznacza Art. 118, ust. 3-5 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2006, Nr 129, poz.902 z pó źniejszymi zmianami) a mianowicie:

„3. Mapa, o której mowa w ust. 1, powinna składa ć si ę z cz ęś ci opisowej i cz ęś ci graficznej. 4. Cz ęść opisowa powinna zawiera ć w szczególno ści: 1) charakterystyk ę obszaru podlegaj ącego ocenie, 2) identyfikacj ę i charakterystyk ę źródeł hałasu, 3) uwarunkowania akustyczne wynikaj ące z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, 4) metody wykorzystane do dokonania oceny, 5) zestawienie wyników bada ń, 6) identyfikacj ę terenów zagro Ŝonych hałasem, 7) liczb ę ludno ści zagro Ŝonej hałasem, 8) analiz ę trendów zmian stanu akustycznego środowiska, 9) wnioski dotycz ące działa ń w zakresie ochrony przed hałasem. 5. Cz ęść graficzna powinna zawiera ć w szczególno ści: 98

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

1) map ę charakteryzuj ącą hałas emitowany z poszczególnych źródeł, 2) map ę stanu akustycznego środowiska, z zaznaczeniem terenów, na których wyst ępuje przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu, z odniesieniem do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, 3) map ę terenów zagro Ŝonych hałasem, 4) map ę przedstawiaj ącą przewidywane rezultaty działa ń, o których mowa w ust. 4 pkt. 9.” Obowi ązek sporz ądzenia mapy akustycznej spoczywa na Staro ście z jednoczesnym uwzgl ędnieniem informacji wynikaj ących z map akustycznych sporz ądzonych przez zarz ądzaj ących obiektami mog ącymi powodowa ć przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu. Dodatkowym obowi ązkiem Starosty zgodnie z zapisami cytowanej powy Ŝej ustawy jest sporz ądzanie dla terenów, na których poziom hałasu przekracza poziom dopuszczalny, programu działa ń maj ącego na celu dostosowanie poziomu hałasu do dopuszczalnego (Art. 119). Zgodnie z Art. 4, ust. 5b obowi ązek ten starosta zobligowany jest wypełni ć do 30 czerwca 2013 (DZ.U. 2003r., Nr 7 , poz. 78).

Natomiast do zada ń gmin nale Ŝy troska o drogi gminne oraz uwzgl ędnienie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego wpływu lokalizacji przedsi ęwzi ęć uci ąŜ liwych dla środowiska.

Poni Ŝej zestawiono cele i zadania z zakresu ochrony przed hałasem sprecyzowane w niniejszym programie ochrony środowiska.

Cel długoterminowy do 2015 roku:

Ograniczenie uci ąŜ liwo ści hałasu na terenie powiatu

Kierunek działa ń:

1. Opracowanie mapy akustycznej Powiatu Myszkowskiego. 2. Stworzenie bazy danych o obiektach przemysłowych stwarzaj ących zagro Ŝenie akustyczne dla środowiska. 3. Tworzenie stref buforowych pomi ędzy nowoprojektowanymi centrami przemysłu i usług, a terenami zabudowy mieszkaniowej.

Cel krótkoterminowy na lata 2008-2011:

Zmniejszenie zagro Ŝenia ponadnormatywnym hałasem, emitowanym głównie przez środki transportu

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Zadania na lata 2008-2011:

• Ograniczenie hałasu poprzez zastosowanie ekranów akustycznych oraz pasów zieleni wzdłu Ŝ uci ąŜ liwych odcinków dróg . • Monitorowanie poziomu hałasu w jednostkach gospodarczych. • Budowa systemu tras rowerowych w mie ście. • Opracowanie programów edukacyjnych u świadamiaj ących problemy ochrony przed hałasem. • Uwzgl ędnienie zapisów dotycz ących ochrony przed hałasem w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

4.4.4 Ochrona przed promieniowaniem niejonizuj ącym

Ochrona środowiska przed promieniowaniem niejonizuj ącym realizowana jest głównie o ustaw ę z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2006 roku, nr 129. Poz. 902 z pó źniejszymi zmianami) wraz z aktami wykonawczymi. Ustawa ta obejmuje szereg zapisów wynikaj ących z prawa unijnego (Dyrektywa Rady 96/62/WE z 27 wrze śnia 1996 r. w sprawie oceny i zarz ądzania jako ści ą powietrza w otoczeniu, Dyrektywa 89/336/CE z dnia 3 maja 1989 r. w sprawie kompatybilno ści elektromagnetycznej). Zasady ochrony przed elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizuj ącym zawarto w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów. (Dz. U. z 2003r. Nr 192, poz, 1883). Zgodnie z polskim ustawodawstwem ochrona przed polami elekromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez:

1) utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poni Ŝej dopuszczalnych lub co najmniej na tych poziomach, 2) zmniejszenie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie s ą one dotrzymane.

Na terenie wyst ępowania pola elektromagnetycznego nale Ŝy wprowadzi ć obszar ograniczonego u Ŝytkowania. Obecno ść linii elektromagnetycznej na danym terenie pot ęguje równie Ŝ zagro Ŝenie nadmiernym nat ęŜ eniem hałasu. Działania z zakresu ograniczenia negatywnego wpływu pól elektromagnetycznych na Ŝycie mieszka ńców powinny by ć ukierunkowane na kontrol ę poziomu promieniowania poprzez prowadzenie bada ń pola elektromagnetycznego oraz wprowadzenie działań w celu poprawy bezpiecze ństwa ekologicznego. Polityka ekologiczna pa ństwa wyznacza priorytety w zakresie ochrony przed promieniowaniem niejonizuj ącym. Do priorytetów tych nale Ŝą : • ochrona ludzi i środowiska przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych, • prowadzenie skutecznego nadzoru nad wykorzystaniem źródeł promieniowania jonizuj ącego. 100

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Cel długoterminowy do 2015 r.:

Ochrona mieszka ńców przed nadmiernym oddziaływaniem pól elektromagnetycznych

Kierunki działa ń:

1. Wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów po świ ęconych ochronie przed promieniowaniem. 2. ograniczenie emisji promieniowania niejonizuj ąego do środowiska . 3. monitoring potencjalnych sprawców powa Ŝnych awarii pod k ątem spełniania przez nich wymogów bezpiecze ństwa.

Cel krótkoterminowy na lata 2008 –2011:

Kontrola poziomu promieniowania elektromagnetycznego i wprowadzenie działa ń ograniczaj ących jego oddziaływanie na środowisko.

Zadania na lata 2008-2011:

• Okre ślenie aktualnego poziomu elektromagnetycznego promieniowania niejonizuj ącego w miejscach jego potencjalnego oddziaływania i ograniczenie jego emisji.

4.4.5 Gospodarka odpadami

Podstawow ą zasad ą gospodarowania odpadami według Ustawy o odpadach (Dz. U. 2007r, Nr 39, poz.251, z pó źniejszymi zmianami) jest zasada zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczenia ilo ści odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a je śli nie udało si ę zapobiec powstawaniu odpadów zapewnienie zgodnego z zasadami ochrony środowiska odzysku lub je śli nie udało si ę ich podda ć odzyskowi zapewnienie ich unieszkodliwiania. Powy Ŝsze sposoby gospodarowania odpadami powinny odbywa ć si ę poprzez stosowanie odpowiednich form usług, materiałów i surowców na etapie planowania, projektowania oraz przy wytwarzaniu produktów. W prawie Unii Europejskiej głównym aktem prawnym dotycz ącym post ępowania z odpadami jest Dyrektywa Rady 75/439/EWG w sprawie odpadów . Ustawa ta nakłada na wytwórców odpadów obowi ązki uzyskiwania pozwole ń na wytwarzanie odpadów, przedkładania informacji o wytwarzanych odpadach oraz uzyskiwania decyzji zatwierdzaj ącej program gospodarki odpadami. W ustawie tej zdefiniowano tak Ŝe bezpo średnie zadania własne gmin, do których nale Ŝą : - organizacja selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w tym odpadów niebezpiecznych, przydatnych do odzysku, - segregacja i magazynowanie odpadów.

101

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Ustawa ta nakłada równie Ŝ obowi ązek redukcji odpadów biodegradowalnych składowanych na składowiskach oraz obowi ązek poprawy standardów technologicznych istniej ących składowisk i ustalenie takiej opłaty za przyj ęcie odpadów, aby nakłady mogły pokry ć koszty eksploatacyjne oraz koszty ewentualnego zamkni ęcia i nadzoru nad składowiskiem przez 30 lat. Polityka ekologiczna pa ństwa za priorytetowe zadania z zakresu gospodarki odpadami uznaje: • wspieranie działa ń maj ących na celu unikanie wytwarzania odpadów zapewniaj ących bezpieczne dla środowiska ich unieszkodliwianie, • podniesienie poziomu odzysku odpadów komunalnych do 10% w 2010 roku.

Szczegółowo zagadnienia dotycz ące gospodarki odpadami omówione zostały w Planie Gospodarki Odpadami dla Powiatu Myszkowskiego.

4.4.6 Powa Ŝne awarie przemysłowe

Zagadnienie zapobiegania powa Ŝnym awariom regulowane s ą poprzez nast ępuj ące akty prawne: - ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.: Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2006 rok, nr 129, poz. 902 z pó źniejszymi zmianami); - ustawa o ochronie przeciwpo Ŝarowej (Dz. U. 1991 r., nr 81, poz. 351 z pó ź, zmianami); - ustawa o Pa ństwowej Sta Ŝy Po Ŝarnej (Dz. U. 1991 r., nr 88, poz. 400); - Rozporz ądzenie Ministra Środowiska w sprawie powa Ŝnych awarii obj ętych obowi ązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2003 r. Nr 5, poz. 58) - Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 roku o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. Z 2007 roku, Nr 75, poz. 493) - Według prawa ochrony środowiska ochrona przed powa Ŝną awari ą oznacza zapobieganie zdarzeniom mog ącym powodowa ć awari ę oraz ograniczenie jej skutków dla ludzi i środowiska. Ponadto ustawa ta okre śla zasady post ępowania na wypadek wyst ąpienia powa Ŝnej awarii, sposoby przeciwdziałania powa Ŝnym awariom przemysłowym, obowi ązki prowadz ącego zakład i organów administracji. Przez powa Ŝne awarie rozumie si ę skutki dla środowiska wywołane awariami przemysłowymi i transportowymi z udziałem niebezpiecznych substancji chemicznych. Zalicza si ę do nich sytuacje nadzwyczajne takie jak: emisj ę, po Ŝar, eksplozj ę, które prowadz ą do du Ŝego zagro Ŝenia zdrowia lub Ŝycia ludzi. Polskie przepisy w zakresie ochrony przed powa Ŝnymi awariami s ą w du Ŝym stopniu zgodne z zapisami Dyrektywy Rady Seveso II, niemniej jednak ze wzgl ędu na niejednoznaczno ść niektórych zapisów, pomini ęcie niektórych wa Ŝnych zagadnie ń oraz brak nawi ązania tych przepisów do rzeczywistej sytuacji polskich przedsi ębiorców trudne mo Ŝe okaza ć si ę ich wdro Ŝenie i prawidłowe stosowanie w praktyce.

102

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Zgodnie z Polityk ą ekologiczn ą pa ństwa priorytetem w zakresie ochrony przed powa Ŝnymi awariami jest: • zapobieganie ryzyku powstawania powa Ŝnych awarii przemysłowych wzmacnianie kontroli nad instytucjami stwarzaj ącymi takie ryzyko.

Zadania w kierunku ochrony przed powa Ŝnymi awariami w niniejszym Programie odzwierciedlaj ą zadania w tym zakresie zawarte w Polityce ekologicznej pa ństwa.

Cel długoterminowy do 2015 roku:

Ochrona przez ryzykiem wyst ąpienia powa Ŝnych awarii przemysłowych

Cel krótkoterminowy na lata 2008-2011:

Zapobieganie i zmniejszanie ekologicznych skutków awarii przemysłowych

Zadania na lata 2008-2011 • Sporz ądzenie listy obiektów mog ących by ć przyczyn ą powa Ŝnej awarii. • Monitoring potencjalnych sprawców powa Ŝnych awarii pod k ątem spełniania przez nich wymogów bezpiecze ństwa. • Przygotowanie planów i programów zmniejszaj ących prawdopodobie ństwo wyst ąpienia powa Ŝnych awarii. • Prowadzenie szkole ń dla pracowników administracji publicznej oraz podmiotów gospodarczych w zakresie zapobiegania powa Ŝnych awarii.

4.5 Ochrona klimatu

Ochrona klimatu, a w konsekwencji przeciwdziałanie zjawisku ocieplenia klimatu w skali globalnej wi ąŜ e si ę ze współprac ą na szczeblu pa ństwowym w zakresie działa ń ukierunkowanych na stabilizacj ę poziomu ogólnej emisji w najbli Ŝszych dziesi ęcioleciach. Głównym celem proponowanym przez Uni ę Europejsk ą w zagadnieniu ochrony klimatu jest:

Ograniczenie wzrostu średniej temperatury na naszej planecie do dwóch stopni Celcjusza w porównaniu do czasów przedindustrialnych.

Ramy współpracy wszystkich pa ństw Świata w zakresie przeciwdziałania globalnym zmianom klimatu wyznacza Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i Protokół z Kioto. Polska podpisała Protokół w dniu 15 lipca 1998 r., a ratyfikowała w dniu 13 grudnia 2002 roku. W ramach Protokołu z Kioto

103

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

Polska zobowi ązała si ę do redukcji emisji gazów cieplarnianych w latach 2008 –2012 o 6% w stosunku do poziomu z roku bazowego.

Najwa Ŝniejszy obecnie unijny instrument ochrony klimatu wprowadzony został przez przepisy dyrektywy 2003/87/WE w sprawie ustanowienia systemu handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie. Polska dokonała transpozycji przepisów dyrektywy ustaw ą z dnia 22 grudnia 2004 roku o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji. W 2006 roku został przygotowany i przekazany Komisji Europejskiej II Krajowy Plan Rozdziału Uprawnie ń na lata 2008 –2012. Na terenie Powiatu Myszkowskiego w handlu uprawnieniami do emisji udział wzi ęła firma Fortum Cz ęstochowa, która ma swój oddział w Myszkowie. Dlatego te Ŝ jednym z zada ń w zakresie ochrony klimatu na terenie powiatu będzie kontynuacja udziału w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych przez firm ę Fortum Cz ęstochowa.

Cel długoterminowy do 2015 roku:

Redukcji emisji gazów cieplarnianych

Cel krótkoterminowy na lata 2008-2011:

Wspieranie inwestycji i działa ń przyczyniaj ących si ę do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych

Zadania na lata 2008-2011

• Kontynuacja udziału w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych przez firm ę Fortum Cz ęstochowa. • Wspieranie działa ń zmierzaj ących do zwi ększenia pochłaniania dwutlenku węgla z atmosfery. • Wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii. • Prowadzenie procesów zalesiania nieu Ŝytków w celu wykorzystania lasów do pochłaniania gazów cieplarnianych.

4.6 Udział społecze ństwa i edukacja ekologiczna

Proces powszechnej edukacji ekologicznej obejmuj ący wszystkich obywateli jest obowi ązkiem wynikaj ącym z zapisów Konstytucji RP (Art. 5) uchwalonej w 1997 r. Stan świadomo ści ekologicznej społecze ństwa jest istotnym elementem działa ń na rzecz ochrony środowiska. Edukacja ekologiczna powinna by ć prowadzona na wszystkich szczeblach szkolnictwa i administracji i powinna obejmowa ć promocj ę racjonalnych sposobów u Ŝytkowania zasobów naturalnych oraz sposobów oszcz ędnego i rozs ądnego gospodarowania. Wprowadzenie edukacji ekologicznej ma na celu osi ągni ęcie takiego poziomu świadomo ści społecze ństwa, aby

104

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015” prowadziło to do ukształtowania nawyków i zachowa ń sprzyjaj ących realizacji zada ń w zakresie zrównowa Ŝonego rozwoju. Wszelkie działania proekologiczne wprowadzane na terenie powiatu musz ą spotka ć si ę ze zrozumieniem i akceptacj ą ze strony społecze ństwa, w innym przypadku działania te oka Ŝą si ę bezcelowe i nie przynios ą zamierzonych korzy ści. Brak świadomo ści ekologicznej mieszka ńców mo Ŝe zniweczy ć niejedn ą kosztown ą inwestycj ę z zakresu ochrony środowiska, gdy Ŝ społecze ństwo nie świadome zagro Ŝenia ze strony pewnych procederów (wyrzucanie śmieci do rzek, czy wyrzucanie śmieci zmieszanych mimo mo Ŝliwo ści ich segregacji) nie b ędzie zainteresowane dostosowaniem si ę do nowych, ekologicznie bezpiecznych rozwi ąza ń. Na terenie powiatu prowadzone s ą i nadal b ędą cykliczne imprezy o charakterze pro-środowiskowym takie jak: "Sprz ątanie świata", czy "Dzie ń Ziemi". Prowadzony b ędzie w dotychczasowej formie Konkurs Ekologiczny. Na terenie miasta Myszków prowadzone s ą w przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach dodatkowo konkursy z atrakcyjnymi nagrodami na zbiórk ę baterii skierowany. Prowadzi si ę równie Ŝ akcje u świadamiaj ące młodzie Ŝ w problemach gospodarki odpadami – prowadzi si ę mi ędzy innymi selektywn ą zbiórk ę odpadów, głównie makulatury. Urz ąd Gminy Niegowa informuje miesza ńców o racjonalnej gospodarce odpadami komunalnymi poprzez obwieszczenia, kurendy, informacje przekazywane na zebraniach w poszczególnych sołectwach. Natomiast Gminny O środek Kultury organizuje konkursy ekologiczne promuj ące walory krajobrazowe gminy. Miasto i Gmina śarki bierze czynnie udział w akcjach „wiosna” i „Sprz ątanie Świata”. Natomiast gmina Poraj wydaje dodatki o tematyce ekologicznej do „Kuriera Porajskiego”

Nale Ŝy równie Ŝ pami ęta ć o wprowadzeniu edukacji ekologicznej w śród dorosłych mieszka ńców miasta, gdy Ŝ cz ęsto to wła śnie starsze pokolenie przywi ązuje mniejsz ą wag ę do ekologii ni Ŝ ich ucz ące si ę dzieci. Cele wyznaczone w zakresie edukacji ekologicznej na terenie Powiatu Myszkowskiego odzwierciedlaj ą główne cele edukacji ekologicznej wyznaczone w Narodowym Programie Edukacji Ekologicznej.

Główne cele Narodowego Programu Edukacji Ekologicznej :8 - Wdro Ŝenie zalece ń Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej z uwzgl ędnieniem zmian zachodz ących w procesie reformowania pa ństwa oraz integracji z Uni ą Europejsk ą. - Stworzenie mechanizmów pozwalaj ących sprosta ć wyzwaniom zwi ązanym z wdro Ŝeniem idei i zasad zrównowa Ŝonego rozwoju pozwalaj ących kształtowa ć świadomo ść ekologiczn ą w warunkach demokracji Ŝycia społecznego i wzrastaj ącej roli komunikacji społecznej. - Zwi ększenie efektywno ści edukacji ekologicznej przez: • Promowanie najskuteczniejszych jej form i najwa Ŝniejszych tre ści;

8 Narodowy Program Edukacji Ekologicznej, program wykonawczy Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej oraz warunki jego wdra Ŝania, Ministerstwo Środowiska, Warszawa luty 2001. 105

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

• Wskazanie sposobów optymalnej alokacji środków finansowych; • Uporz ądkowanie przepływu informacji i usprawnienie procesu decyzyjnego zwi ązanego z edukacj ą ekologiczn ą.

Cel długoterminowy do 2015 roku:

Podnoszenie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa w celu uzyskania aprobaty dla działa ń proekologicznych podejmowanych przez władze publiczne.

Kierunki działa ń:

1. Zagwarantowanie dost ępu społecze ństwa do informacji o środowisku. 2. Umo Ŝliwienie społecze ństwu udziału w procedurze wdra Ŝania Programu ochrony Środowiska. 3. Współpraca z pozarz ądowymi organizacjami ekologicznymi oraz wspieranie ich działalno ści.

Cel krótkoterminowy na lata 2008-2011:

Stworzenie systemu edukacji ekologicznej w celu podniesienia świadomo ści ekologicznej w powiecie

Zadania na lata 2008-2011:

Opracowanie powiatowego programu edukacji ekologicznej dla zrównowa Ŝonego rozwoju. Wspieranie projektów edukacji dla zrównowa Ŝonego rozwoju realizowanych przez ró Ŝne podmioty. Współpraca z pozarz ądowymi organizacjami ekologicznymi w zakresie zagadnie ń ochrony środowiska. Organizowanie szkole ń dla przedstawicieli administracji, organizacji pozarz ądowych i przedsi ębiorstw w zakresie dost ępu do informacji. Organizowanie konkursów o tematyce ekologicznej dla młodzie Ŝy i dorosłych. Kontynuacja współudziału w organizowaniu akcji” Sprz ątanie Świata”. Prowadzenie Konkursu Ekologicznego Gmin Jurajskich. Promocja programu selektywnej zbiórki odpadów w śród mieszka ńców. Promocja proekologicznych źródeł energii oraz informowanie społecze ństwa w zakresie pozyskiwania środków z funduszy pomocowych. Wzrost świadomo ści mieszka ńców w zakresie istnienia i ochrony zasobów przyrodniczych Powiatu. Prowadzenie edukacji ekologicznej w śród mieszka ńców powiatu w zakresie przyjaznych postaw konsumenckich.

106

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012-2015”

4.7 Wł ączenie aspektów ekologicznych do polityk sektorowych

Zgodnie z Polityk ą Ekologiczn ą Pa ństwa konsekwencj ą zasady zrównowa Ŝonego rozwoju jest konieczno ść uwzgl ędniania priorytetów tej polityki przy sporz ądzaniu wszelkich dokumentów strategicznych. W tym kierunku nale Ŝy wzmocni ć współprac ę resortu środowiska z instytucjami odpowiedzialnymi za wdra Ŝanie ustale ń dokumentów strategicznych, aby w trakcie ich realizacji stosowane były dobre praktyki gospodarowania. Ponadto istotne wydaje si ę poddanie tych opracowa ń strategicznych analizie oceniaj ącej ich skutki dla środowiska. Według nowelizacji Prawa ochrony środowiska konieczno ść sporz ądzenia oceny strategicznej dotyczy projektów polityk, strategii, planów lub programów, w takich dziedzinach jak przemysł, energetyka, transport, telekomunikacja, gospodarka wodna, gospodarka odpadami, le śnictwo, rolnictwo, rybołówstwo i turystyka.

Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego jako jeden z kierunków działa ń długoterminowych w zakresie wzmocnienia systemu zarz ądzania ochron ą środowiska przyjmuje konieczno ść wprowadzenia celów ochrony środowiska i priorytetów polityki ekologicznej pa ństwa do dokumentów strategicznych powiatu.

107

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

Tabela 25. Katalog celów długoterminowych, krótkoterminowych i ich realizacja.

Zagadnienie Cele Główne działania Podmioty krótkoterminowe uczestnicz ące lata 2008-2011 Cel długoterminowy do 2015 roku → Wzmocnienie systemu zarz ądzania ochroną środowiska Kierunki działa ń: - Wprowadzenie celów ochrony środowiska i priorytetów polityki ekologicznej pa ństwa do dokumentów strategicznych powiatu - Zapewnienie dost ępu społecze ństwa do informacji, - Wspieranie aktywno ści podmiotów gospodarczych wdra Ŝaj ących systemy zarz ądzania środowiska Zarz ądzanie Zapewnienie - Budowa informatycznych baz danych zwi ązanych z pełnieniem przez Starosta/Urz ąd środowiskiem dost ępu Starost ę Organu Ochrony Środowiska Marszałkowski/Gminy/ społecze ństwa - Wł ączenie społecze ństwa w procedur ę opracowania i realizacji Podmioty gospodarcze/ do informacji Programu ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego Społecze ństwo - Wspomaganie systemu kontroli wnoszenia opłat za korzystanie ze środowiska stanowi ących dochody funduszy ekologicznych OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO I RACJONALNE U śYTKOWANIE ZASOBAMI NATURALNYMI Cel długoterminowy do 2015 roku: → Zachowanie i rozwój walorów przyrodniczych i krajobrazowych Kierunki działa ń: - Przeprowadzenie kompleksowej waloryzacji przyrodniczej powiatu (inwentaryzacji flory, fauny, zbiorowisk fitosocjologicznych oraz typów krajobrazów) ze szczególnym uwzgl ędnieniem najcenniejszych przyrodniczo obszarów gmin Niegowa i Poraj. - Utworzenie powszechnie dost ępnej bazy danych oraz sprawnego systemu informatycznego, dotycz ących stanu i zmian środowiska przyrodniczego w powiecie. - Przygotowanie projektu monitoringu i biomonitoringu stanu środowiska przyrodniczego powiatu, ze szczególnym uwzgl ędnieniem obiektów i środowisk chronionych oraz zieleni miejskiej wi ększych o środków urbanizacyjnych (głównie miasta Myszkowa). - Skupienie wokół prac waloryzacyjnych i zwi ązanych z biomonitorowaniem szerokiej rzeszy działaczy organizacji proekologicznych, miło śników przyrody, nauczycieli a zwłaszcza młodzie Ŝy szkolnej, w celu propagowania wiedzy ekologicznej i promowania walorów przyrodniczych regionu. - Zainicjowanie oraz organizacyjno-finansowe wspieranie (we współpracy z s ąsiednimi powiatami) projektu badawczego maj ącego na celu poznanie stanu ekosystemów, środowisk wodnych i nadbrze Ŝnych rzeki Warty oraz okre ślenia stopnia ich antropopresji i dewastacji. Efektem bada ń b ędzie stworzenie programu gwarantuj ącego skuteczn ą ochron ę i rewitalizacj ę górnego odcinka Warty, jednej z najwi ększych i najwa Ŝniejszych rzek Polski. Projekt ten mógłby uzyska ć wsparcie finansowe Unii Europejskiej. - Przyj ęcie programu stopniowej renaturalizacji doliny rzeki Warty i jej dopływów oraz towarzysz ących im zbiorników wodnych. - Opracowanie kompleksowego programu rewitalizacji terenów zdegradowanych, w tym zespołu zieleni miejskiej (urbicenoz) - mo Ŝliwo ść dofinansowania przez Uni ę Europejsk ą. - Prowadzenie zalesie ń na gruntach porolnych trwale wył ączonych z produkcji rolnej, siedliskach odłogowanych, a tak Ŝe w zdegenerowanych 108

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

fragmentach le śnych, a tak Ŝe przywracanie istniej ącym kompleksom le śnym, zwłaszcza w obszarze korytarzy ekologicznych, ich naturalnego składu gatunkowego.

Ochrona Ochrona i - Wyznaczenie nowych, cennych przyrodniczo i godnych ochrony Starosta/ Nadle śnictwa / przyrody i kształtowanie lądowych i wodnych ekosystemów. /Wojewoda/ krajobrazu ró Ŝnorodno ści - Obj ęcie ochron ą prawn ą nowych, cennych przyrodniczo obszarów o Wojewódzki biologicznej w znaczeniu regionalnym lub krajowym, a w szczególno ści tworzenie Konserwator Przyrody/ zgodzie z zasadami nowych rezerwatów, u Ŝytków ekologicznych, zespołów przyrodniczo- RZGW/ organizacje zrównowa Ŝonego krajobrazowych i stanowisk dokumentacyjnych. pozarz ądowe/ rozwoju - Wzbogacanie ekosystemów le śnych i borowych (zwłaszcza na przedsi ębiorstwa/ obszarach le śnych korytarzy ekologicznych) w rodzime gatunki drzew i WODR/ wła ściciele krzewów li ściastych. gruntów/ RDLP/ Gminy - Rozszerzanie zakresu zalesie ń poprzez weryfikacj ę klasyfikacji gruntów oraz aktualizacj ę granicy polno-le śnej w miejskich planach zagospodarowania przestrzennego. - Utrzymanie istniej ących zadrzewie ń i zakrzewie ń śródpolnych oraz innych obiektów przyrodniczych wzbogacaj ących ró Ŝnorodno ść biologiczn ą środowisk rolniczych oraz krajobrazu kulturowego, a tak Ŝe ci ągłe zwi ększanie ich udziału w środowiskach antropogenicznie zmienionych. - Skuteczna opieka i prawidłowe dokumentowanie istniej ących pomników przyrody, a tak Ŝe wyznaczanie nowych tego typu obiektów zarówno w śród przyrody o Ŝywionej, jak i nieo Ŝywionej. - Dbało ść o wyznaczenie (na obszarach poszczególnych gmin) terenów lub tras podwy Ŝszonego zagro Ŝenia dla gatunków migruj ących oraz podj ęcie skutecznych działa ń ograniczaj ących lub likwiduj ących to zagro Ŝenie. - Opracowanie planów ochrony dla istniej ących lub projektowanych obszarów prawnie chronionych. Obejmowanie opiek ą rezerwatów i innych form ochrony przez lokalne grupy społeczne, organizacje pozarz ądowe oraz młodzie Ŝ szkoln ą. - Obj ęcie ochron ą najcenniejszych przyrodniczo obszarów wodno- błotnych, w tym rzadkich zespołów torfowiskowych i podmokłych ł ąk, jako miejsc Ŝerowania i gniazdowania, a tak Ŝe przebywania podczas migracji wielu rzadkich gatunków ptaków. Tworzenie ostoi zimowych ptactwa nad rzekami i zbiornikami wodnymi. - Podejmowanie działa ń zmierzaj ących do tworzenia wspólnych z sąsiednimi powiatami form ochrony, zwłaszcza na terenie 109

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

najcenniejszym przyrodniczo i nale Ŝą cym do Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego. - Wł ączenie si ę władz samorz ądowych i środowisk proekologicznych powiatu w prace nad utworzeniem w przyszło ści Jurajskiego Parku Narodowego, którego południowe fragmenty najprawdopodobniej zostan ą zlokalizowane w północnym obszarze gmin śarki i Niegowa. - Ci ągła ochrona cieków wodnych przed zanieczyszczeniami chemiczno- biologicznymi spływaj ącymi z pól uprawnych. Przeciwdziałanie eutrofizacji cieków i zbiorników wodnych. - Zapobieganie za śmiecaniu zbiorników le śnych, rzek i starorzeczy poprzez organizowanie cyklicznych akcji promuj ących czyste środowisko. - Przeciwdziałanie wiosennemu wypalaniu traw i zespołów szuwarowych, niszcz ącemu siedliska wyst ępowania i l ęgu ptaków wodnych oraz wielu innych gatunków zwierz ąt kr ęgowych i bezkr ęgowych oraz przyczyniaj ącemu si ę do zmniejszenia ró Ŝnorodno ści biologicznej w ekosystemach. - Podnoszenie ró Ŝnorodno ści biologicznej w ekosystemach le śnych poprzez ograniczenie lub całkowite zaniechanie prowadzenia w nich zabiegów piel ęgnacyjnych takich jak wycinanie martwych i usuwanie powalonych drzew, pni i gał ęzi, wycinanie zaro śli i karczowanie. - Wykorzystanie obszarów cennych przyrodniczo dla rozwoju i doskonalenia funkcji turystyczno-rekreacyjnych powiatu, w tym agroturystyki i ekoturystyki. - Wyznaczenie i oznakowanie przyrodniczych szlaków turystycznych - pieszych, rowerowych i konnych (z zapleczem rekreacyjnym) w atrakcyjnych i cennych przyrodniczo obszarach powiatu, jako jednej z form jego promocji. - Ochrona krajobrazów kulturowych oraz zabytkowych obiektów kulturowo-przyrodniczych, zwłaszcza w obr ębie ruin warowni jurajskich. - Wspieranie inicjatyw tworzenia parków kulturowych, obejmuj ących ekosystemy l ądowe lub wodne s ąsiaduj ące z ró Ŝnej klasy zabytkami historycznymi. - Promowanie i rozwój specjalistycznych form turystyki przyrodniczej, min. wspinaczkowej i wodnej – głównie na obszarach gmin Poraj i Niegowa, poł ączonych z pogł ębianiem wiedzy ekologicznej. - Rewaloryzacja i rewitalizacja parków miejskich i wiejskich. Promowanie idei tworzenia parków ekologicznych (zwłaszcza zakładanych na 110

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

terenie ju Ŝ istniejących lecz ubogich przyrodniczo parków miejskich). - Tworzenie ci ągów zieleni przyulicznej, przeciwwietrznych pasów, tzw. zielonych ekranów, towarzysz ących głównym ci ągom komunikacyjnym oraz wzbogacanie w gatunki rodzimych drzew i krzewów zieleni osiedlowej miast. - Tworzenie i poszerzanie specjalnych stref adaptacji zwierz ąt do warunków miejskich zlokalizowanych głównie w suburbium i w dzielnicach podmiejskich. - Tworzenie i rozwijanie ekologicznych korytarzy umo Ŝliwiaj ących przenikanie gatunków w gł ąb obszarów zurbanizowanych. Podejmowanie działa ń w celu synurbizacji cz ęś ci flory i fauny środowisk pozamiejskich, np. poprzez zakładanie nowych parków na obrze Ŝu miast. - Organizowanie działalno ści edukacyjnej na obszarze istniej ących lub planowanych rezerwatów przyrodniczych, a tak Ŝe innych cennych przyrodniczo środowisk, min. poprzez wytyczanie przyrodniczych ście Ŝek dydaktycznych, przeznaczonych zwłaszcza dla młodzie Ŝy szkolnej. - Organizowanie oraz wyposa Ŝanie w aparatur ę laboratoryjn ą i sprz ęt dydaktyczno-naukowy ekologicznych laboratoriów przyszkolnych jako centrów edukacji ekologicznej w regionie – mo Ŝliwo ść dofinansowania z Unii Europejskiej. - Przeprowadzenie bada ń nad stanem świadomo ści ekologicznej wybranych grup mieszka ńców powiatu oraz jego wpływu na podejmowanie działa ń w zakresie regionalnej ochrony środowiska i zasobów naturalnych. Badanie prowadzone b ędą zwłaszcza tak Ŝe wśród uczniów i młodzie Ŝy pozaszkolnej Cel długoterminowy do 2015 roku: → Racjonalne gospodarowanie komponentami litosfery przy zachowaniu warto ści przyrodniczych Kierunki działa ń:

- Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych; - Ochrona zasobów glebowych; - Ograniczenie negatywnego oddziaływania procesów gospodarczych na środowisko glebowe - Racjonalne korzystanie z zasobów kopalin

Ochrona Ochrona - Wspieranie dobrych praktyk rolniczych Starosta / komponentów powierzchni - Przestrzeganie wymaga ń ochrony gleb w działalno ści gospodarczej Przedsi ębiorstwa litosfery ziemi i jej głównie w sektorach budownictwa, przemysłu i transportu /Osoby fizyczne/ RDLP/ 111

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

racjonalne - Prowadzenie rekultywacji i przywrócenie funkcji przyrodniczej terenom i Nadle śnictwa/Gminy uŜytkowania gruntom zdegradowanym - Wspierania rolnictwa ekologicznego, powstawanie gospodarstw agroturysycznych - Prowadzenie bada ń jako ści gleb na terenie Powiatu - Zagospodarowanie terenów nieu Ŝytków i odłogów głównie przez zalesianie - Stała, bie Ŝą ca likwidacja "dzikich" wysypisk odpadów; - Zapobieganie zanieczyszczeniom gleb zwłaszcza środkami ochrony ro ślin i metalami ci ęŜ kimi Cel długoterminowy do 2015 roku: → Wprowadzenie systemu kontroli wodochłonno ści produkcji w formie obowi ązku rejestracji zu Ŝycia wody do celów przemysłowych i rolniczych w przeliczeniu na jednostk ę produkcji.

zrównowa Ŝone Wspieranie - Ograniczenie wykorzystania dla potrzeb przemysłowych wód Starosta/ wykorzystanie programów podziemnych dobrej / Przedsi ębiorstwa/ materiałów, efektywnego - zmniejszenie zapotrzebowania na wod ę w przemy śle i rolnictwie Gminy wody i energii wykorzystania wody - wprowadzanie technologii małoodpadowych, wodooszcz ędnych i w przemy śle, w tym energooszcz ędnych oraz redukuj ących emisj ę zanieczyszcze ń do zamkni ętych jej powietrza obiegów, energii i materiałów Wykorzystanie - Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz technologii Przedsi ębiorstwa energii odnawialnej zwi ększaj ących efektywne wykorzystanie energii K /organizacje - Rozpoznanie zasobów i mo Ŝliwo ści oraz realizacja wykorzystania źródeł ekologiczne energii odnawialnej: słonecznej, wodnej, ciepła gruntu; /Gminy/Starosta - Realizacja słonecznej suszarni osadów ściekowych na terenie oczyszczalni ścieków w Myszkowie - Promocja stosowania biopaliw w transporcie Cel długoterminowy do 2015 roku → Ochrona przed powodzi ą na terenie powiatu myszkowskiego

Ochrona przed Rozpoznanie - Udział przy opracowywaniu programu ochrony przed powodzi ą w RZGW/WZMiUW/Gminy powodzi ą potrzeb w obszarze zlewni rzeki Warty /osoby fizyczne zakresie - Realizacja działa ń w zakresie zabezpiecze ń przeciwpowodziowych na zabezpieczenia terenach zalewowych przeciwpowodzio - Utrzymanie i modernizacja zbiorników retencyjnych na terenie powiatu wego - Ograniczenie do minimum zabudowy na terenach zalewowych (tylko wyj ątkowo uzasadniane przypadki).

112

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

- Bezwzgl ędne reagowanie na nielegalne podnoszenie rz ędnych terenów zalewowych (zasypywanie dolin rzecznych, naturalnych polderów). - DąŜ enie do egzekwowania od mieszka ńców naturalnej retencji wód opadowych w obr ębie swojej działki (ograniczanie terenów utwardzonych).

POPRAWA JAKO ŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZE ŃSTWA EKOLOGICZNEGO Cel długoterminowy do 2015 roku: → Ochrona jako ści wód powierzchniowych i podziemnych oraz racjonalizacja ich wykorzystania Kierunki działa ń: - Poprawa jako ści wód powierzchniowych i ich ochrona - Poprawa jako ści wód podziemnych i ochrona ich zasobów

113

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

Zasoby wodne Ochrona ilo ściowa i - Dalsza rozbudowa i modernizacja sieci wodoci ągowej na terenie Starosta/ jako ściowa zasobów Powiatu K Przedsi ębiorstwa wód podziemnych i - Kontynuacja rozbudowy kanalizacji sanitarnej K /Osoby fizyczne/ Zakład powierzchniowych - Zmniejszenie ładunku zanieczyszcze ń odprowadzanego do wód wodoci ągów i dla potrzeb poprzez modernizacje istniej ących i budow ę nowych oczyszczalni Kanalizacji w uŜytkowych ścieków K Myszkowie./ Regionalny - Budowa kanalizacji deszczowej i rozdział kanalizacji ogólnospławnej K Zarz ąd Gospodarki - Wymiana odcinków ruroci ągów stalowych, Ŝeliwnych i azbestowo – Wodnej/Gminy cementowych K - Modernizacja studni gł ębinowych, stacji uzdatniania, uj ęć wody oraz wyznaczenie stref ochronnych K - Budowa oczyszczalni przydomowych w tych miejscach, gdzie jak wynika z planu zagospodarowania przestrzennego brak b ędzie kanalizacji w okresie perspektywicznym K - Edukacja oraz propagowanie postaw i zachowa ń motywuj ących ludno ść do oszcz ędzania wody Ws - Rozpoznanie problemu starych studni kopanych – ewidencja i zabezpieczenie przed zanieczyszczeniem, w tym ewidencja i uporz ądkowanie studni wykorzystywanych jako szamba;K - Ochrona i wła ściwe kształtowanie pasów ro ślinno ści wzdłu Ŝ brzegów cieków wodnych Melioracja - Wykonanie monitoringu uj ęć wody i zbiorników wyrównawczych oraz opracowanie projektu modelowania pracy sieci; - Poprawa jako ści wody w Zbiorniku Poraj do III klasy jako ści - Likwidacja „nielegalnych” odprowadze ń ścieków komunalnych do cieków wodnych

Cel długoterminowy do 2015 roku: → Poprawa jako ści powietrza atmosferycznego Kierunki działa ń: - Ograniczenie emisji z sektora komunalnego i komunikacji na terenie Powiatu - Zmniejszenie emisji zorganizowanej z zakładów przemysłowych Ochrona Wprowadzenie Starosta/ Powiatowy powietrza rozwi ąza ń - Poprawa stanu dróg poprzez przebudowe dróg powiatowych W Zarz ąd Dróg / GKDDiA/ atmosferycznego pozwalaj ących na - Budowa i organizacji tras rowerowych K administratorzy unikanie lub - Modernizacja układu komunikacyjnego na terenie Powiatu w celu dróg/Gminy zmniejszenie upłynnienia ruchu samochodowego K wielko ści emisji z - Promocja korzystania z publicznych środków transportu transportu 114

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

Redukcja niskiej - Opracowanie Programu Ograniczenia niskiej emisji na terenie Starosta/Gminy/ emisji z sektora Powiatu K administratorzy sieci komunalnego - Dalsze prowadzenie termomodernizacji budynków u Ŝyteczno ści ciepłowniczej / osoby publicznej wraz z modernizacj ą systemów grzewczych W/K prywatne - Usprawnienie systemu kontroli przestrzegania przepisów dot. Ochrony środowiska, w tym ochrony powietrza K - rozbudowa sieci gazowej - wsparcie finansowe dla mieszka ńców zmieniaj ących ogrzewanie węglowe na ekologiczne i wykonuj ących inwestycje termomodernizacyjne - Kontynuacja programów edukacyjnych u świadamiaj ących problemy ochrony powietrza. - Zmniejszenie emisji - Promocja rozwoju bran Ŝ przemysłu nie powoduj ących pogorszenie Przedsi ębiorstwa/ zorganizowanej z stanu powietrza atmosferycznego o zaawansowanych technologiach. Organizacje zakładów K pozarz ądowe/Starosta przemysłowych i - Instalowanie urz ądze ń do redukcji zanieczyszcze ń powstaj ących w ciepłowniczych procesie spalania paliw. K - Wdro Ŝenie przedsi ęwzi ęć modernizacyjnych systemów energetycznych tj.: ciepłowniczych, elektroenergetycznych i gazowniczych. K - Wspieranie działa ń inwestycyjnych w zakresie ochrony powietrza podejmowanych przez podmioty gospodarcze Cel długoterminowy do 2015 roku: → Ograniczenie uci ąŜliwo ści hałasu na terenie powiatu Kierunki działa ń: - Opracowanie mapy akustycznej Powiatu Myszkowskiego W - Stworzenie bazy danych o obiektach przemysłowych stwarzaj ących zagro Ŝenie akustyczne dla środowiska; - Tworzenie stref buforowych pomi ędzy nowoprojektowanymi centrami przemysłu i usług, a terenami zabudowy mieszkaniowej. Ochrona przed Zmniejszenie zagro Ŝenia Ograniczenie hałasu poprzez zastosowanie ekranów Starosta/ hałasem ponadnormatywnym akustycznych oraz pasów zieleni wzdłu Ŝ uci ąŜ liwych odcinków administratorzy dróg/ hałasem, emitowanym dróg . WIO Ś/Gminy głównie przez środki Monitorowanie poziomu hałasu w jednostkach gospodarczych transportu Budowa systemu tras rowerowych w mie ście Opracowanie programów edukacyjnych u świadamiaj ących problemy ochrony przed hałasem Uwzgl ędnienie zapisów dotyczących ochrony przed hałasem w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego - 115

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

Cel długoterminowy do 2015 r . → Ochrona mieszka ńców przed nadmiernym oddziaływaniem pól elektromagnetycznych Kierunki działa ń:

- Wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów po świ ęconych ochronie przed promieniowaniem - ograniczenie emisji promieniowania niejonizuj ąego do środowiska - monitoring potencjalnych sprawców powa Ŝnych awarii pod k ątem spełniania przez nich wymogów bezpiecze ństwa

Ochrona przed Kontrola poziomu Starosta/ promieniowaniem promieniowania - Okre ślenie aktualnego poziomu elektromagnetycznego WIO Ś/Wojewoda niejonizuj ącym elektromagnetycznego promieniowania niejonizuj ącego w miejscach jego potencjalnego i wprowadzenie działa ń oddziaływania i ograniczenie jego emisji. ograniczaj ących jego oddziaływanie na środowisko.

Cel długoterminowy do 2015 roku → Ochrona przez ryzykiem wyst ąpienia powa Ŝnych awarii przemysłowych

Ochrona przed Zapobieganie i - sporz ądzenie listy obiektów mog ących by ć przyczyn ą powa Ŝnej przedsi ębiorstwa/ wyst ąpieniem zmniejszanie awarii organizacje powa Ŝnej awarii ekologicznych skutków - monitoring potencjalnych sprawców powa Ŝnych awarii pod pozarz ądowe/ WIO Ś/ awarii przemysłowych kątem spełniania przez nich wymogów bezpiecze ństwa Wojewoda - przygotowanie planów i programów zmniejszaj ących prawdopodobie ństwo wyst ąpienia powa Ŝnych awarii - prowadzenie szkole ń dla pracowników administracji publicznej oraz podmiotów gospodarczych w zakresie zapobiegania powa Ŝnych awarii - Cel długoterminowy do 2015 roku → redukcja emisji gazów cieplarnianych

Ochrona klimatu Wspieranie inwestycji i - kontynuacja udziału w systemie handlu uprawnieniami do emisji Przedsi ębiorstwa/Staro działa ń przyczyniaj ących gazów cieplarnianych przez firm ę Fortum Cz ęstochowa; sta/Nadle śnictwa/Mi si ę do ograniczenia emisji - wspieranie działa ń zmierzaj ących do zwi ększenia pochłaniania nister/ Krajowy gazów cieplarnianych dwutlenku w ęgla z atmosfery Administrator - wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii Systemu Handlu - prowadzenie procesów zalesiania nieu Ŝytków w celu Uprawnieniami do wykorzystania lasów do pochłaniania gazów cieplarnianych emisji -

116

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

Cel długoterminowy do 2015 roku → Podnoszenie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa w celu uzyskania aprobaty dla działa ń proekologicznych podejmowanych przez władze publiczne Kierunki działa ń: - Zagwarantowanie dost ępu społecze ństwa do informacji o środowisku - Umo Ŝliwienie społecze ństwu udziału w procedurze wdra Ŝania Programu ochrony Środowiska - Współpraca z pozarz ądowymi organizacjami ekologicznymi oraz wspieranie ich działalno ści.

Udział Wdro Ŝenie systemu - Opracowanie powiatowego programu edukacji ekologicznej dla Starosta/ organizacje społecze ństwa i informowania zrównowa Ŝonego rozwoju pozarz ądowe/ edukacja społecze ństwa w zakresie - Wspieranie projektów edukacji dla zrównowa Ŝonego rozwoju organizacje ekologiczna tematyki ochrony realizowanych przez ró Ŝne podmioty ekologiczne/Gminy środowiska - Współpraca z pozarz ądowymi organizacjami ekologicznymi w zakresie zagadnie ń ochrony środowiska - Organizowanie szkole ń dla przedstawicieli administracji, organizacji pozarz ądowych i przedsi ębiorstw w zakresie dost ępu do informacji - Organizowanie konkursów o tematyce ekologicznej dla młodzie Ŝy i dorosłych - Kontynuacja współudziału w organizowaniu akcji” Sprz ątanie Świata”. - Prowadzenie Konkursu Ekologicznego Gmin Jurajskich - Promocja programu selektywnej zbiórki odpadów w śród mieszka ńców - Promocja proekologicznych źródeł energii oraz informowanie społecze ństwa w zakresie pozyskiwania środków z funduszy pomocowych. - Wzrost świadomo ści mieszka ńców w zakresie istnienia i ochrony zasobów przyrodniczych Powiatu - Prowadzenie edukacji ekologicznej w śród mieszka ńców powiatu w zakresie przyjaznych postaw konsumenckich -

117

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

4.8 Zestawienie wytycznych do gminnych programów ochrony środowiska

Podobnie jak władze powiatowe, władze gminne zobowiązane s ą do opracowania aktualizacji gminnego programu ochrony środowiska, w oparciu o który b ędę podejmowane działania z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy. Zgodnie z wytycznymi ministerialnymi powiatowy program ochrony środowiska w celu zachowania spójno ści polityk na szczeblu powiatowym i gminnym powinien wyznacza ć szczegółowe wytyczne do sporz ądzenia programów ochrony środowiska dla wszystkich gmin znajduj ących si ę w powiecie.

4.8.1 Wytyczne ogólne

Gminne programy ochrony środowiska powinny zosta ć sporz ądzone na podstawie gruntownej znajomo ści aktualnego stanu środowiska w gminie i musz ą w szczególno ści wyznacza ć:

• cele polityki ekologicznej na terenie gminy; • wybrane priorytety ekologiczne wraz z uzasadnieniem ich wyboru; • rodzaj i harmonogram działa ń ekologicznych, których realizacji podejmuje si ę dana gmina; • środki niezb ędne do osi ągni ęcia zało Ŝonych celów, w tym mechanizmy prawno - ekonomiczne i środki finansowe.

Zaplanowane cele, priorytety, działania (zadania) i środki musz ą zosta ć zdefiniowane dla ka Ŝdego z obszarów ochrony środowiska, którymi zajmuje si ę dana gmina, a wi ęc: • gospodarowania odpadami; • stosunków wodnych i jako ści wód; • jako ści powietrza; • ochrony gleb; • ochrony przyrody, w tym ró Ŝnorodno ści biologicznej i krajobrazowej.

Cz ęś ci ą gminnego programu ochrony środowiska musi by ć stosowny plan gospodarki odpadami. Plan ten powinien okre śla ć: • aktualny stan gospodarki odpadami w gminie; • prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami; • działania zmierzaj ące do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami; • instrumenty finansowe słu Ŝą ce realizacji zamierzonych celów; • system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów.

Plan gospodarki odpadami powinien przede wszystkim wskazywa ć na: • rodzaj, ilo ść , źródło pochodzenia odpadów, które maj ą by ć poddane procesom odzysku lub unieszkodliwiania,

118

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

• rozmieszczenie istniej ących instalacji i urz ądze ń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, wraz z wykazem podmiotów prowadz ących działalno ść w tym zakresie, • działania zmierzaj ące do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilo ści odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego post ępowania z nimi, w tym ograniczenia ilo ści odpadów ulegaj ących biodegradacji zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na składowiska, • projektowany system gospodarowania odpadami.

Gminny plan gospodarki odpadami powinien okre śla ć równie Ŝ: • rodzaj i harmonogram realizacji przedsi ęwzi ęć , • harmonogram uruchamiania środków finansowych i ich źródła.

4.8.2 Szczegółowe wytyczne dla gminnych programów ochrony środowiska w Powiecie Myszkowskim

Szczegółowe wytyczne do sporz ądzenia programów ochrony środowiska na szczeblu gminnym zestawiono poni Ŝej w formie tabelarycznej. Poszczególne wytyczne zostały pogrupowane według przyj ętych celów powiatowych.

119

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Tabela 26. Szczegółowe wytyczne dla gminnych programów ochrony środowiska w Powiecie Myszkowskim Miasto Myszków Zagadnienie Główne działania Wzmocnienie systemu zarz ądzania ochrona środowiska System zarz ądzania - Aktualizacja bazy danych podmiotów i osób fizycznych ochron ą środowiska zobowi ązanych do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska. - Wdro Ŝenie systemu monitorowania zało Ŝonych do realizacji celów i zada ń uszczegółowionych w Programie Ochrony Środowiska. Edukacja i udział społecze ństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska - Wzrost świadomo ści mieszka ńców w zakres ie istnienia i Edukacja ochrony zasobów przyrodniczych Miasta. ekologiczna - Wzrost świadomo ści mieszka ńców w planowo prowadzonej gospodarce odpadami. - Zwi ększenie efektywno ści edukacji ekologicznej przez promowanie najskuteczniejszych jej form i najwa Ŝniejszych tre ści. - Kontynua cja prowadzenia akcji edukacyjnych przy współudziale organizacji i kół ekologicznych. - Promocja obszarów chronionych oraz planowanych do obj ęcia ochron ą poprzez utworzenie ście Ŝki przyrodniczo – edukacyjnej. - Kontynuacja współpracy z proekologicznymi organizacjami szkolnymi w zakresie prowadzenia programu edukacji ekologicznej w śród młodzie Ŝy szkolnej i gimnazjalnej. - Kontynuacja współudziału w akcjach ekologicznych tj. „Sprz ątanie Świata”„Dzie ń Ziemi”, czy Konkursie Ekologicznym. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody

Ochrona przyrody - Spopularyzowanie i uatrakcyjnienie przyrodniczo i rekreacyjnie atrakcyjnych obszarów Miasta. - Stworzenie obszarów zieleni osłonowej dla planowanych obwodnic Miasta (wschodnia i południowa). - Zwi ększanie lesisto ści - w oparciu o grunty nieprzydatne rolniczo i zdegradowane działalno ści ą przemysłow ą, eksploatacyjn ą. - Powi ększenie liczby obszarów obj ętych ochron ą prawn ą w mie ście (ESOCH). - Kształtowanie i rozwój systemu zieleni miejskiej .

120

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Ochrona gleb i - Rozwijanie rynku usług na terenach wiejskich. zasobów kopalin - Promowanie ró Ŝnorodno ści produkcji na terenach wiejskich. - Rekultywacja terenów zdegradowanych. - Inwentaryzacja stopnia zanieczyszczenia gleb w obr ębie funkcjonuj ących aktualnie i w prze szło ści uci ąŜ liwych dla środowiska zakładów przemysłowych oraz wokół składowisk odpadów przemysłowych czynnych i wył ączonych z uŜytkowania. - Zaktualizowanie i poszerzenie tematyki map glebowo rolniczych co b ędzie podstaw ą do wapnowania i nawo Ŝenia gleb, walki z erozj ą. - Upowszechnianie zasad Dobrej praktyki rolniczej i rolnictwa ekologicznego. - Na bie Ŝą co likwidacja "dzikich" wysypisk odpadów; - Zapobieganie zanieczyszczeniom gleb zwłaszcza środkami ochrony ro ślin i metalami ci ęŜ kimi. Zrównowa Ŝone wykorzystanie materiałów, wody i energii

Racjonalizacja - Minimalizacja wykorzystania wód podziemnych do celów uŜytkowania wody przemysłowych. - Zmniejszenie zapotrzebowania na wod ę w przemy śle i rolnictwie. - Kontynuacja modernizacji sieci wodoci ągowych w celu zmniejszenia strat wody w systemach przesyłowych. - Wspieranie działa ń maj ących na celu zmniejszenie zu Ŝycia wody w gospodarstwach domowych. Zmniejszenie zu Ŝycia - Poprawa parametrów energetycznych budynków. energii - Podnoszenie sprawno ści procesów wytwarzania energii. - Racjonalizacja zu Ŝycia i oszcz ędzania energii przez społecze ństwo gminy. - Stymulowanie i wspieranie przedsi ęwzi ęć w zakresie zmniejszania zu Ŝycia energii. Zmniejszenie - Ograniczenie nieprawidłowego wykorzystania zasobów materiałochłonno ści i naturalnych . odpadowo ści - Minimalizacja zanieczyszcze ń i zapobieganie zanieczyszczeniom, uci ąŜ liwo ściom i zagro Ŝeniom u źródła. - Zwi ększenie recyklingu i odzysku materiałowego i energetycznego. Wykorzystanie - Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz energii odnawialnej technologii zwi ększaj ących efektywne wykorzystanie energii. - Rozpoznanie zasobów i mo Ŝliwo ści oraz realizacja wykorzystania źródeł energii odnawialnej: słonecznej, wodnej, ciepła gruntu. - Realizacja słonecznej suszarni osadów ściekowych na terenie oczyszczalni ścieków w Myszkowie. - Promocja stosowania biopaliw w transporcie.

121

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Ochrona przed - Opracowanie kompleksowego programu ochrony przed powodzi ą powodzi ą i susz ą. - Budowa zalewu w dolinie potoku Wierzchowina z funkcja lokalnej retencji w dolinie tego potoku. - Wykonanie łaty pomiarowej przy zbiorniku wody na potrzeby Fabryki Papieru. - Ograniczenie do minimum zabudowy na terenach zalewowych (tylko wyj ątkowo uzasadniane przypadki). - Bezwzgl ędne reagowanie na nielegalne podnoszenie rz ędnych terenów zalewowych (zasypywanie dolin rzecznych, naturalnych polderów). - DąŜ enie do egzekwowania od mieszka ńców naturalnej retencji wód opadowych w obr ębie swojej działki (ograniczanie terenów utwardzonych). Dalsza poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego

Poprawa jako ści wód - Wymiana odcinków sieci wodoci ągowej z rur abestowo- podziemnych oraz cementowych i stalowych. racjonalizacja - Dalsza rozbudowa sieci wodoci ągowych. wykorzystania tych - Kontynuacja rozbudowy kanalizacji sanitarnej. zasobów - Rozdział kanalizacji ogólnospławnej. - Budowa oczyszczalni przydomowych w tych miejscach, gdzie jak wynika z planu zagospodarowania przestrzennego brak b ędzie kanalizacji w okresie perspektywicznym. - Rozbudowa kanalizacji deszczowej. - Wykonanie działa ń dotycz ących r ozpoznania problemu oczyszczania wód deszczowych ze szczególnym uwzgl ędnieniem terenów przemysłowych, składowych, baz transportowych, dróg krajowych i wojewódzkich oraz parkingów. - Propagowanie tzw. dobrych praktyk rolniczych w celu zmniejszenia zanieczyszcze ń obszarowych przez zwi ązki biogenne. - Modernizacja uj ęć wody przy ul. Wyszy ńskiego, Piłsudskiego i Osi ńska Góra. - Edukacja oraz propagowanie postaw i zachowa ń motywuj ących ludno ść do oszcz ędzania wody. - Wykonanie monitoringu uj ęć wody i zbiorników wyrównawczych oraz opracowanie projektu modelowania pracy sieci. - Rozpoznanie problemu starych studni kopanych – ewidencja i zabezpieczenie przed zanieczyszczeniem, w tym ewidencja i uporz ądkowanie studni wykorzystywanych jako szamba. - Rozbudowa i modernizacja oczy szczalni ścieków w Myszkowie. - Ochrona, restytucja i wła ściwe kształtowanie pasów ro ślinno ści wzdłu Ŝ brzegów cieków wodnych. - Likwidacja „nielegalnych” odprowadze ń ścieków komunalnych do cieków wodnych.

122

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Poprawa jako ści - Kontynuacja programów edukacyjnych u świadamiaj ących powietrza problemy ochrony powietrza. atmosferycznego - Realizacja „Kompleksowego programu ograniczenia niskiej emisji” wg opracowanej wcze śniej koncepcji w tym: - termomodernizacja budynków, - podł ączenie do systemu gazowniczego i zastosowanie np. kotła gazowego dwufunkcyjnego, - wymian ę kotłów na niskoemisyjne, wysokosprawne kotły w ęglowe, - zastosowanie źródeł energii odnawialnej (np. kotła na biomasę).

- Dalsza modernizacja i rozbudowa systemu komunikacyjnego i dbało ść o stan techniczny dróg. - Realizacja inwestycji proekologicznych wykorzystuj ących odnawialne źródła energii - Wykorzystanie energii słonecznej do produkcji energii cieplnej słu Ŝą cej do wytwarzania ciepłej wody uŜytkowej na potrzeby krytej pływalni w Myszkowie i biura MOSiR. Ochrona przed - Opracowanie programów edukacyjnych u świadamiaj ących hałasem i wibracjami problemy ochrony przed hałasem. - Remonty i modernizacj ę dróg. - Stworzenie miejskiej bazy danych o obiektach przemysłowych stwarzaj ących zagro Ŝenie akustyczne dla środowiska. - Tw orzenie stref buforowych pomi ędzy nowoprojektowanymi centrami przemysłu i usług, a terenami zabudowy mieszkaniowej. - Uwzgl ędnienie zapisów dotycz ących ochrony przed hałasem w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Promieniowanie - Rozeznanie skali zagro Ŝenia promieniowaniem niejonizuj ącym elektromagnetyczne poprzez prowadzenie bada ń zagro Ŝenia promieniowaniem niejonizuj ącym. - Ograniczenie emisji promieniowania niejonizuj ąego do środowiska poprzez: - preferowanie nisko konflikto wych lokalizacji źródeł promieniowania niejonizuj ącego , - opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego z uwzgl ędnieniem zagro Ŝeń promieniowania niejonizuj ącego.

123

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Powa Ŝne awarie - Sporz ądzenie listy obiektów mog ących by ć przyczyn ą powa Ŝnej awarii (zakłady o zwi ększonym i du Ŝym stopniu ryzyka) oraz wyegzekwowanie od nich sporz ądzenia: raportów bezpiecze ństwa, zakładowych planów zarz ądzania ryzykiem oraz planów operacyjno-ratown iczych, prewencyjnych programów zapobiegania awariom. - Monitoring potencjalnych sprawców powa Ŝnych awarii pod kątem spełniania przez nich wymogów bezpiecze ństwa i prewencji. - Opracowanie programu zapobiegania powa Ŝnym awariom. - opracowanie planu operacyjno – ratowniczego na wypadek zaistnienia powa Ŝnej awarii. - Utrzymywania w gotowo ści słu Ŝb reakcyjnych na wypadek zaistnienia powa Ŝnej awarii. - Prowadzenie akcji informacyjno – edukacyjnej dla ogółu społecze ństwa dotycz ącej zasad post ępowania w razie wyst ąpienia powa Ŝnej awarii, w celu ukształtowania wła ściwych postaw i zachowa ń. - Promowanie systemu ubezpiecze ń ekologicznych dla obiektów i działa ń, które w sytuacji awaryjnej b ędą wymaga ć sfinansowania działa ń ratowniczych i naprawczych.

Ochrona klimatu - Kontynua cja udziału w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych przez firm ę Fortum Cz ęstochowa. - Wspieranie działa ń zmierzaj ących do zwi ększenia pochłaniania dwutlenku w ęgla z atmosfery. - Wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii. - Prowadzenie procesów zalesiania nieu Ŝytków w celu wykorzystania lasów do pochłaniania gazów cieplarnianych.

124

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Gmina Koziegłowy

Zagadnienie Główne działania Wzmocnienie systemu zarz ądzania ochrona środowiska System zarz ądzania - Aktualizacja bazy danych podmiotów i osób fizycznych ochron ą środowiska zobowi ązanych do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska. - Wdro Ŝenie systemu monitorowania zało Ŝonych do realizacji celów i zada ń uszczegółowionych w Programie Ochrony Środowiska. Edukacja i udział społecze ństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska - Promowanie zachowa ń zwi ązanych z codziennym bytowaniem Edukacja mieszka ńców a zgodnych z zasadami ochrony krajobrazu i ekologiczna przyrody. - Edukacja ekologiczna społecze ństwa na temat wykorzystania proekologicznych no śników energii i szkodliwo ści spalania materiałów odpadowych (szczególnie tworzyw sztucznych). - Rygorystyczne przestrzeganie wymaga ń ochrony przyrody w ramach funkcjonowania obiektów turystycznych i rekreacyjnych, budownictwa mieszkaniowego oraz prowadze nia działalno ści rolniczej. - Wł ączenie w akcj ę edukacji ekologicznej jednostek samorz ądowych oraz proekologicznych organizacji pozarz ądowych. - Współudział w akcjach ekologicznych tj. „Sprz ątanie Świata”„Dzie ń Ziemi”, czy Konkursie Ekologicznym. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody Ochrona przyrody - Powi ększenie liczby obszarów obj ętych ochron ą prawn ą w gminie. - Kształtowanie i rozwój systemu zieleni urz ądzonej. - Spopularyzowanie i uatrakcyjnienie przyrodniczo i rekrea cyjnie atrakcyjnych obszarów gminy. - Zwi ększanie lesisto ści - w oparciu o grunty nieprzydatne rolniczo i zdegradowane działalno ści ą przemysłow ą, eksploatacyjn ą. - Uwzgl ędnianie wymaga ń ochrony przyrody, programach ochrony środowiska i zrównowa Ŝonego rozwoju p rzyjmowanych przez organy jednostek samorz ądu terytorialnego. - Obejmowanie zasobów przyrody i jej składników formami ochrony przewidywanymi ustaw ą lub przepisami szczególnymi. - Opracowywanie i wykonywanie planów ochrony okre ślonych w ustawie obszarów obj ętyc h ochron ą oraz programów ochrony gatunków i ich siedlisk. - Ustalenie granicy rolno - le śnej w celu wyznaczenia obszarów do zadrzewie ń i zalesie ń. - Wspieranie proekologicznych działa ń Nadle śnictwa Złoty Potok w realizacji wytycznych "Programu ochrony przyrody " lasów nadle śnictwa.

125

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Ochrona gleb i - Rozpoznanie mo Ŝliwo ści zasobowych i perspektywicznych zasobów kopalin regionu w zakresie zasobów naturalnych. - Prowadzenie poszukiwa ń i szczegółowe dokumentowanie złó Ŝ wód mineralnych. - Ochrona złó Ŝ perspektywicznych i n iezagospodarowanych poprzez uwzgl ędnienie obszaru ich wyst ępowania w studiach uwarunkowa ń oraz planach zagospodarowania przestrzennego. - Renaturalizacja i rekultywacja terenów poeksploatacyjnych. - Ustanowienie i egzekwowanie postanowie ń stref ochrony wód mineralnych. - Weryfikacja zasad ochrony wód w utworzonych strefach ochronnych. - monitorowanie wpływu eksploatacji złó Ŝ kopalin na środowisko. - Ograniczony rozwój eksploatacji na obszarach cennych przyrodniczo. - Planowanie zagospodarowania złó Ŝ z uwzgl ędnieniem wa lorów krajobrazowych. zagospodarowanie nieu Ŝytków i odłogów (min. poprzez uprawy energetyczne, zalesianie). - Wyznaczenie obszarów wymagaj ących rekultywacji. - Zorganizowanie w gminie punktu informacji dla rolników przy udziale O środka Doradztwa Rolniczego. - Re kultywacja i zagospodarowanie terenów zdegradowanych przez eksploatacj ę surowców naturalnych. - Wspieranie procesów konsolidacji i scalania gospodarstw rolnych. - Coroczna kontrola ilo ści stosowanych nawozów mineralnych. - Przeprowadzenie bada ń odczynu pH i zani eczyszcze ń glebowych. - Promocja rolnictwa ekologicznego i agroturystyki. Zrównowa Ŝone wykorzystanie materiałów, wody i energii

126

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Wykorzystanie - Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz energii odnawialnej technologii zwi ększaj ących efektywne wykorzystanie energii. - Rozpoznanie zasobów i mo Ŝliwo ści oraz realizacja wykorzystania źródeł energii odnawialnej: słonecznej, wodnej, ciepła gruntu. - Promocja stosowania biopaliw w transporcie. Ochrona przed - Opracowanie kompleksowego programu ochrony przed powodzi ą powodzi ą i susz ą. - Ograniczenie do minimum zabudowy na terenach zalewowych (tylko wyj ątkowo uzasadniane przypadki). - Bezwzgl ędne reagowanie na nielegalne podnoszenie rz ędnych terenów zalewowych (zasypywanie dolin rzecznych, naturalnych polderów). - DąŜ enie do egzekwowania od mieszka ńców naturalnej retencji wód opadowych w obr ębie swojej działki (ograniczanie terenów utwardzonych). Dalsza poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego

Poprawa jako ści wód - Inwentaryzacja studni kopanych na terenie Gminy. powierzchniowych - Wymiana wodoci ągów stalowych znajduj ących si ę w podziemnych oraz najgorszym stanie technicznym. racjonalizacja - Rozbudowa kanalizacji w Rzeniszowie. wykorzystania tych - Modernizacja O Ś Rzeniszów. zasobów - Wymiana pozostałych wodoci ągów z rur stalowych. - Rozbudowa s ieci wodoci ągowej wraz z przył ączami,L = ok. 55,0 km. - Budowa sieci kanalizacji sanitarnej o długo ści L = ok. 250,0 km. - Budowa oczyszczalni ścieków zgodnie z przyj ętą koncepcj ą. - Budowa oczyszczalni przydomowych na terenach zabudowy rozproszonej. - Budowa stacji uzdatniania. - Budowa uj ęcia wody w Markowicach. - Budowa kanalizacji deszczowej o długo ści L = ok. 15 km. - Edukacja oraz propagowanie postaw i zachowa ń motywuj ących ludno ść do oszcz ędzania wody. - Propagowanie dobrych praktyk rolniczych. - Likwidacja „nielegaln ych” odprowadze ń ścieków komunalnych do cieków wodnych.

127

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Poprawa jako ści - Bie Ŝą ca modernizacja dróg i ci ągów komunikacyjnych. powietrza - Rozbudowa transportu publicznego na terenie miasta oraz atmosferycznego zach ęcanie mieszka ńców do korzystania z tego rodz aju transportu. - Eliminowanie w ęgla, jako paliwa w kotłowniach lokalnych, gospodarstwach domowych oraz w kotłowniach w małych i średnich zakładach przemysłowych, rzemie ślniczych i usługowych, rozpowszechnienie stosowania drewna, trocin, wierzby energetycznej, gazu. - Promowanie nowych no śników energii ekologicznej pochodz ących ze źródeł odnawialnych – głównie energia słoneczna, zasoby wód podziemnych i powierzchniowych, ciepło gruntu. - Rozbudowa sieci gazowej na obszarze miasta. - Wsparcie finansowe dla mieszka ńców zmieniaj ących ogrzewanie w ęglowe na bardziej ekologiczne i wykonuj ących inwestycje termomodernizacyjne. - Termomodernizacja obiektów u Ŝyteczno ści publicznej. - Edukacja ekologiczna społecze ństwa na temat wykorzystania proekologicznych no śników energii i sz kodliwo ści spalania materiałów odpadowych (szczególnie tworzyw sztucznych). - Rozpoznanie zasobów i mo Ŝliwo ści oraz realizacja wykorzystania źródeł energii odnawialnej: słonecznej, wodnej, ciepła gruntu. - Budowa urz ądze ń ograniczaj ących emisje pyłów i gazów z instalacji przemysłowych w sektorze gospodarczym oraz ich ci ągła modernizacja. Ochrona przed - Opracowanie programów edukacyjnych u świadamiaj ących hałasem i wibracjami problemy ochrony przed hałasem. - Inwentaryzacja stanu zagro Ŝenia hałasem na terenie gminy. - Kontynuacja programów edukacyjnych u świadamiaj ących problemy ochrony przed hałasem. - Stworzenie gminnej bazy danych o obiektach stwarzających zagro Ŝenie akustyczne dla środowiska. - Minimalizacja emisji hałasu komunikacyjnego poprzez planowe remonty i modernizacj ę dróg. - Tworzenie stref buforowych pomi ędzy nowoprojektowanymi centrami wytwórczo ści i usług, a terenami zabudowy mieszkaniowej. - Opracowanie i przyj ęcie jednolitej metody i systemu prognozowania zasi ęgu uci ąŜ liwego oddziaływania hałasu. - Opracowanie i przyj ęcie jednolitego zestawu danych sprawozdawczych. - Uwzgl ędnienie zapisów dotycz ących ochrony przed hałasem w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

128

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Promieniowanie - Przeprowadzenie pełnej inwentaryzacji źródeł promieniow ania elektromagnetyczne elektromagnetycznego. Przedstawiona w ocenie stanu środowiska inwentaryzacja źródeł jest nie pełna. Szczególnie dotyczy to operatorów sieci komórkowych, gdzie tempo powstawania nowych obiektów jest znacz ące. - Gromadzenie danych zawieraj ących informacj e o źródłach promieniowania oraz o stwierdzonych przekroczeniach dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych z podziałem na tereny przeznaczone pod zabudow ę mieszkaniow ą i tereny dost ępne dla ludno ści wykorzystuj ąc dane z pa ństwowego monitoringu środowiska. Powa Ŝne awarie - Sporz ądzenie listy obiektów mog ących by ć przyczyn ą powa Ŝnej awarii (zakłady o zwi ększonym i du Ŝym stopniu ryzyka) oraz wyegzekwowanie od nich sporz ądzenia: raportów bezpiecze ństwa, zakładowych planów zarz ądzania ryzykiem oraz planów operacyjno-ratowniczych, prewencyjnych programów zapobiegania awariom . - Monitoring potencjalnych sprawców powa Ŝnych awarii pod kątem spełniania przez nich wymogów bezpiecze ństwa i prewencji. Ochrona klimatu - Wspieranie działa ń zmierzaj ących do zwi ększenia pochłaniania dwutlenku w ęgla z atmosfery. - Wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii. - Prowadzenie procesów zalesiania nieu Ŝytków w celu wykorzystania lasów do pochłaniania gazów cieplarnianych.

129

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Gmina Poraj

Ochrona przyrody - Realizacja wytycznych” programu ochrony przyrody Nadle śnictwa Złoty Potok. - Zalesianie gruntów porolnych. - Realizacja form zieleni izolacyjno – osłonowej wzdłu Ŝ ci ągów komunikacyjnych. - Realizacje terenów zieleni urz ądzonej w tym zagospodarowanie terenów przej ętych od Huty „Cz ęstochowa” wokół zbiornika wodnego w Poraju . - Popularyzowanie terenów atrakcyjnych przyrodniczo.

130

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Ochrona gleb i zasobów kopalin - Promowanie ró Ŝnorodno ści produkcji na terenach wiejskich . - Rekultywacja terenów zdegradowanych i powyrobiskowych m.in. terenów w miejscowo ści Jastrz ąb i Choro ń. - Upowszechnianie zasad Dobrej praktyki rolniczej i rolnictwa ekologicznego. - Na bie Ŝą co likwidacja "dzikich" wysypisk odpadów. - Zapobieganie zanieczyszczeniom gleb zwłaszcza środkami ochrony ro ślin i metalami ci ęŜ kimi. - Zalesianie gruntów porolnych, nieu Ŝytków i odłogów. - Prowadzenie okresowych bada ń jako ści gleby i ziemi oraz prowadzenie rejestru zawieraj ącego informacje o terenach na których stwierdzono przekroczenie standardów jako ści gleby i ziemi.

Zrównowa Ŝone wykorzystanie materiałów, wody i energii

Racjonalizacja - Minimalizacja wykorzystania wód podziemnych do celów uŜytkowania wody przemysłowych . - Zmniejszenie zapotrzebowania na wod ę w przemy śle i rolnictwie. - Kontynuacja modernizacji sieci wodoci ągowych w celu zmniejszenia strat wody w systemach przesyłowych. - Wspieranie działa ń promocyjnych maj ących na celu zmniejszenie zu Ŝycia wody w gospodarstwach domowych. Zmniejszenie zu Ŝycia - Propagowanie i wdra Ŝanie alternatywnych źródeł energii. energii - Wsparcie finansowe dla mieszka ńców zmieniaj ących ogrzewanie w ęglowe na bardziej ekologiczne i wykonuj ących inwestycje termomodernizacyjne. - Termomodernizacja obiektów u Ŝyteczno ści publicznej m.in.: - Modernizacja centralnego ogrzewania w remizie OSP. w śarkach – Letnisko; - Modernizacja kotłowni i remont SP ZOZ Gminnego O środka Zdrowia w Poraju przy ul. 3-go Maja 25 w Poraju; - Remont C.O. w Przedszkolu w Poraju. - Propagowanie i wdra Ŝanie alternatywnych źródeł energii. Zmniejszenie - Ograniczenie nieprawidłowego wykorzystania zasobów materiałochłonno ści i naturalnych. odpadowo ści - Minimalizac ja zanieczyszcze ń i zapobieganie zanieczyszczeniom, uci ąŜ liwo ściom i zagro Ŝeniom u źródła. - Zwi ększenie recyklingu i odzysku materiałowego i energetycznego. Wykorzystanie - Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz energii odnawialnej technologii zwi ększaj ących efektywne wykorzystanie energii. - Rozpoznanie zasobów i mo Ŝliwo ści oraz realizacja wykorzystania źródeł energii odnawialnej: słonecznej, wodnej, ciepła gruntu. - Promocja stosowania biopaliw w transporcie.

131

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Ochrona przed - Utrzymani e oraz rozbudowa systemu melioracyjnego powodzi ą poprzez m.in.: -Budow ę rowu odwadniaj ącego od ul. Partyzantów w Choroniu w kierunku lasu i le śniczówki celem odci ąŜ enia rowu B-1 i odwodnienie rejonu ul. Kolej owej i Ogrodowej w Poraju; - Rozbudow ę istniej ącego systemu melioracyjnego w celu odwodnienia rejonu ulic Browarnej i Ludowej w Choroniu; - Wykonanie rowów odwadniaj ących w Ku źnicy Starej. - Utrzymanie i modernizacje urz ądze ń zbiornika zaporowego w Poraju. - Modernizacja i przebudowa zbiornika na Rzece Czarce w śarkach Letnisko. - Ograniczenie do minimum zabudowy na terenach zalewowych (tylko wyj ątkowo uzasadniane przypadki). - Bezwzgl ędne reagowanie na nielegalne podnoszenie rz ędnych terenów zalewowych (zasypywanie dolin rzecznych, naturalnych polderów). - DąŜ enie do egzekwowania od mieszka ńców naturalnej retencji wód opadowych w obr ębie swojej działki (ograniczanie terenów utwardzonych). Dalsza poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego

Poprawa jako ści wód - Kontynuacja rozbudowy kanalizacji sanitarnej: podziemnych oraz - Budowa oczyszczaln i ścieków i kanalizacji racjonalizacja sanitarnej dla miejscowo ści Jastrz ąb; wykorzystania tych - Budowa oczyszczalni ścieków i kanalizacji zasobów sanitarnej dla miejscowo ści śarki Letnisko i Masło ńskie; - Budowa oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej dla miejscowo ści Ku źnica Stara i G ęzyn; - Rozbudowa kan alizacji sanitarnej w miejscowo ści Choro ń i cz ęś ci D ębowca – etap III. - Budowa uj ęcia wody w Ku źnicy Starej – G ęzyn i Choro ń – Dębowiec. - Rozbudowa i modernizacja uj ęcia wody pitnej dla całej Gminy w m. Masło ńskie. - Dalsza rozbudowa sieci wodoci ągowych. - Przebudowa starych wodoci ągów Jastrz ębiu. - Budowa oczyszczalni przydomowych w tych miejscach, gdzie jak wynika z planu zagospodarowania przestrzennego brak będzie kanalizacji w okresie perspektywicznym. - Rozbudowa kanalizacji deszczowej. - propagowanie tzw. dobrych praktyk rolniczych w celu zmniejszenia zanieczyszcze ń obszarowych przez zwi ązki biogenne. - Edukacja oraz propagowanie postaw i zachowa ń motywuj ących ludno ść do oszcz ędzania wody. - Likwidacja „nielegalnych” odprowadze ń ścieków komunalnych do cieków wodnych.

132

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Poprawa jako ści - Kontynuacja programów edukacyjnych u świadamiaj ących powietrza problemy ochrony powietrza. atmosferycznego - Realizacja programu ograniczenia niskiej emisji z sektora komunalnego i komunikacji m.in. poprzez : - Modernizacj ę centralnego ogrzewania w remizie OSP.w śarkach – letnisko; - Modernizacj ę kotłowni i remont SP ZOZ Gminnego O środka Zdrowia w Poraju przy ul. 3-go Maja 25 w Poraju ; - Remont C.O. w Przedszkolu w Poraju. - Przebudowy dróg m.in. - dróg po wykonanej kanalizacji sanitarnej; - Przebudowa drogi wojewódz kiej wraz z chodnikami i ci ągiem pieszo rowerowym Osiny- Poraj-Masło ńskie, śarki Letnisko; -Przebudowa drogi powiatowej od przejazdu PKP w Poraju do granicy z Biskupicam i wraz z chodnikami. - Wymian ę kotłów na niskoemisyjne, wysokosprawne kotły węglowe. - Zastosowanie źródeł energii odnawialnej (np. kotła na biomas ę). - Rozbudow ę sieci gazowej. Ochrona przed - Opracowanie programów edu kacyjnych u świadamiaj ących hałasem i wibracjami problemy ochrony przed hałasem. - Remonty i modernizacj ę dróg m.in.: - dróg po wykonanej kanalizacji sanitarnej, - Przebudowa drogi wojewódzkiej wraz z chodnikami i ci ągiem pieszo rowerowym Osiny- Poraj-Masło ńskie, śarki Letnisko, -Przebudowa drogi powiatowej od przejazdu PKP w Poraju do granicy z Biskupicami wraz z chodnikami. - Uwzgl ędnienie zapisów dotycz ących ochrony przed hałasem w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Promieniowanie - Rozeznanie skali zagro Ŝenia promieniowaniem niejonizuj ącym elektromagnetyczne poprzez prowadzenie bada ń zagro Ŝen ia promieniowaniem niejonizuj ącym. - Ograniczenie emisji promieniowania niejonizuj ąego do środowiska poprzez: - preferowanie nisko konfliktowych lokalizacji źródeł promieniowania niejonizującego. - Opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego z uwzgl ędnieniem zagro Ŝeń promieniowania niejonizuj ącego.

133

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Ochrona klimatu - Wspieranie działa ń zmierzaj ących do zwi ększenia pochłaniania dwutlenku w ęgla z atmosfery. - Wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii. - Prowadzenie procesów zalesiania nieu Ŝytków w celu wykorzystania lasów do pochłaniania gazów cieplarnianych.

Gmina śarki

Zagadnienie Główne działania Wzmocnienie systemu zarz ądzania ochrona środowiska System zarz ądzania - Aktualizacja bazy danych podmiotów i osób fizycznych ochron ą zobowi ązanych do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska środowiska. - Wdro Ŝenie systemu monitorowania zało Ŝonych do realizacji celów i zada ń uszczegółowionych w Programie Ochrony Środowiska. Edukacja i udział społecze ństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska - Uświad omienie społecze ństwu zagro Ŝeń środowiska Edukacja przyrodniczego post ępowania w celu zachowania istniej ących ekologiczna osobowo ści przyrodniczych. - Prowadzenie programu edukacji ekologicznej w zakresie prowadzenia prawidłowej gospodarki odpadami. - Kontynuacja współudziału w a kcjach ekologicznych tj. „Sprz ątanie Świata”„Dzie ń Ziemi”. - Utworzenie ście Ŝek dydaktyczno – przyrodniczych. - Prowadzenie programu edukacji ekologicznej w szkołach- konkursy ekologicznej, wycieczki, pogadanki, itp. - Promocja istniej ących terenów chronionych o atrakcyjnych walorach przyrodniczych. - Promocja szlaków rowerowy, tras turystycznych oraz transjurajskiego Szlaku Konnego PTTK. - Prowadzenie programu „Wiosna” polegaj ącego na sprz ątaniu całego terenu gminy. - Współpraca z o środkami edukacji ekologicznej w Zło tym Potoku i Smoleniu. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody Ochrona przyrody - Realizacja wytycznych” programu ochrony przyrody Nadle śnictwa Złoty Potok. - Zalesianie gruntów porolnych. - Realizacja form zieleni izolacyjno – osłonowej wzdłu Ŝ ci ągów komunikacyjnych. - Popularyzowanie terenów atrakcyjnych przyrodniczo.

134

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Ochrona gleb i zasobów kopalin - Promowanie ró Ŝnorodno ści produkcji na terenach wiejskich. - Rekultywacja terenów zdegradowanych. - Upowszechnianie zasad Dobrej praktyki rolniczej i rolnictwa ekologicznego. - Na bie Ŝą co likwidacja "dzikich" wysypisk odpadów. - Zapobieganie zanieczyszczeniom gleb zwłaszcza środkami ochrony ro ślin i metalami ci ęŜ kimi. - Zalesianie gruntów porolnych, nieu Ŝytków i odłogów. - Prowadzenie okresowych bada ń jako ści gleby i ziemi oraz prowadzenie rejestru zawieraj ącego informacje o terenach na których stwierdzono przekroczenie standardów jako ści gleby i ziemi. - Promocja agroturystyki i rolnictwa ekologicznego. - Opracowanie map glebowo – rolniczych. - Rekultywacja terenów zdegradowanych. Zrównowa Ŝone wykorzystanie materiałów, wody i energii

Racjonalizacja - Minimalizacja wykorzystania wód podziemnych do celów uŜytkowania wody przemysłowych .. - Zmniejszenie zapotrzebowania na wod ę w przemy śle i rolnictwie. - Kontynuacja modernizacji sieci wodoci ągowych w celu zmniejszenia strat wody w systemach przesyłowych. - Wspieranie działa ń promocyjnych maj ących na celu zmniejszenie zu Ŝycia wody w gospodarstwach domowych. Zmniejszenie - Propagowanie i wdra Ŝanie alternatywnych źródeł energii. zu Ŝycia energii - Wsparcie finansowe dla mieszka ńców zmieniaj ących ogrzewanie w ęglowe na bardziej ekologiczne i wykonuj ących inwestycje termomodernizacyjne. - Termomodernizacja obiektów u Ŝyteczno ści publicznej. Zmniejszenie - Ograniczenie nieprawidłowego wykorzystania zasobów materiałochłonno śc naturalnych. i i odpadowo ści - Minimalizacja zanieczyszcze ń i zapobieganie zanieczyszczeniom, uci ąŜ liwo ściom i zagro Ŝeniom u źródła. - Zwi ększenie recyklingu i odzysku materiałowego i energetycznego. Wykorzystanie - Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz energii odnawialnej technologii zwi ększaj ących efektywne wykorzystanie energii. - Rozpoznanie zasobów i mo Ŝliwo ści oraz realizacja wykorzystania źródeł energii odnawialnej: słonecznej, wodnej, ciepła gruntu. - Promocja stosowania biopaliw w transporcie.

135

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Ochrona przed - Ograniczenie do minimum zabudowy na terenach zalewowych powodzi ą (tylko wyj ątkowo uzasadniane przypadki). - Bezwzgl ędne reagowanie na nielegalne podnoszenie rz ędnych terenów zal ewowych (zasypywanie dolin rzecznych, naturalnych polderów). - DąŜ enie do egzekwowania od mieszka ńców naturalnej retencji wód opadowych w obr ębie swojej działki (ograniczanie terenów utwardzonych).

Dalsza poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego

Poprawa jako ści - Dalsza rozbudowa sieci wodoci ągowych wód podziemnych - Kontynuacja rozbudowy kanalizacji sanitarnej. oraz racjonalizacja - Budowa oczyszczalni przydomowych w tych miejscach, gdzie wykorzystania tych jak wynika z planu zagospodarowania przestrzennego brak zasobów będzie kanalizacji w okresie perspektywicznym. - Rozbudowa kanalizacji deszczowej. - propagowanie tzw. dobrych praktyk rolniczych w celu zmniejszenia zanieczyszcze ń obszarowych przez zwi ązki biogenne. - edukacja oraz propagowanie postaw i zachowa ń motywuj ących ludno ść do oszcz ędzania wody. - Likwidacja „nielegalnych” odprowadze ń ścieków komunalnych do cieków wodnych. Poprawa jako ści - Prowadzenie programów edukacyjnych u świadamiaj ących powietrza problemy ochrony powietrza. atmosferycznego - Organizacja tras rowerowych. - Realizacja programu ograniczenia niskiej emisji z sektora komunalnego i komunikacji poprzez - Przebudowy i modernizacje dróg. - wymian ę kotłów na niskoemisyjne, wysokosprawne kotły w ęglowe. - zastosowanie źródeł energii odnawialnej (np. kotła na biomas ę). - termomodernizacj ę budynków u Ŝyteczno ści publicznej z modernizacj ą systemów grzewczych. - Dofinansowanie działa ń modernizacyjnych systemów grzewczych dla osób indywidualnych . Ochrona przed - Opracowanie programów edukacyjnych u świadamiaj ących hałasem i problemy ochrony przed hałasem. wibracjami - Remonty i modernizacj ę dróg. - Uwzg lędnienie zapisów dotycz ących ochrony przed hałasem w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

136

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Promieniowanie - Rozeznanie skali zagro Ŝenia promieniowaniem niejonizuj ącym elektromagnetyczn poprzez prowadzenie bada ń zagro Ŝenia promieniowaniem e niejonizuj ącym. - Ograniczenie emisji promieniowania niejonizuj ąego do środowiska poprzez: - preferowanie nisko konfliktowych lokalizacji źródeł promieniowania niejonizuj ącego. - Opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego z uwzgl ędnieniem zagro Ŝeń promieniowania niejonizuj ącego. Powa Ŝne awarie - Sporz ądzenie listy obiektów mog ących by ć przyczyn ą powa Ŝnej awarii (zakłady o zwi ększonym i du Ŝym stopniu ryzyka) oraz wyegzekwowanie od nich sporz ądzenia: raportów bezpiecze ństwa, zakładowych planów zarz ądzania ryzykiem oraz planów operacyjno-ratowniczych, prewencyjnych programów zapobiegania awariom . - Monitoring potencjalnych sprawców powa Ŝnych awarii pod kątem spełniania przez nich wymogów bezpiecze ństwa i prewencji. Ochrona klimatu - Wspieranie działa ń zmierzaj ących do zwi ększenia pochłaniania dwutlenku w ęgla z atmosfery. - Wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii. - Prowadzenie procesów zalesiania nieu Ŝytków w celu wykorzystania lasów do pochłaniania gazów cieplarnianych.

Gmina Niegowa

137

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody

Ochrona przyrody - Zalesianie gruntów porolnych. - Realizacja form zieleni izolacyjno – osłono wej wzdłu Ŝ ci ągów komunikacyjnych. - Popularyzowanie terenów atrakcyjnych przyrodniczo. - Utrzymanie istniej ących pomników przyrody obj ętych ochron ą - Promocja działa ń proekologicznych. - Realizacja zieleni urz ądzonej na terenach do tego celu przeznaczonych. - Utworzenie Jurajskiego Parku Narodowego. - Zalesianie gruntów porolnych. Ochrona gleb i zasobów kopalin - Kontynuacja prowadzenia punktu informacyjnego dla rolników w urz ędzie gminy. - Promowanie ró Ŝnorodno ści produkcji na terenach wiejskich. - Prowadzenie okresowej kontroli poziomu kwasowo ści gleb na terenie gminy. - Upowszechnianie zasad Dobrej praktyki rolniczej i rolnictwa ekologicznego. - Na bie Ŝą co likwidacja "dzikich" wysypisk odpadów. - Zapobieganie zanieczyszczeniom gleb zwłaszcza środkami ochrony ro ślin i metalami ci ęŜ kimi. - Zalesianie gruntów porolnych, nieu Ŝytków i odłogów. - Promocja agroturystyki i rolnictwa ekologicznego. - Opracowanie map glebowo – rolniczych. - Ochrona terenów atrakcyjnych pod wzgl ędem glebowym przez przekwalifikowaniem ich na cle nierolnicze. - Wspieranie procesów konsolidacji gospodarstw rolnych. - Prowadzenie procesu wapniowania gleb.

Zrównowa Ŝone wykorzystanie materiałów, wody i energii

138

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Zmniejszenie - Ograniczenie nieprawidłowego wykorzystania zasobów materiałochłonno ści i naturalnych . odpadowo ści - Minimalizacja zanieczyszcze ń i zapobieganie zanieczyszczeniom, uci ąŜ liwo ściom i zagro Ŝeniom u źródła. Wykorzystanie - Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz energii odnawialnej technologii zwi ększaj ących efektywne wykorzystanie energii. - Rozpoznanie zasobów i mo Ŝliwo ści oraz realizacja wykorzystania źródeł energii odnawialnej: słonecznej, wodnej, ciepła gruntu. - Promocja stosowania biopaliw w transporcie. Ochrona przed - Ograniczenie do minimum zabudowy na terenach zalewowych powodzi ą (tylko wyj ątkowo uzasadniane przypadki). - Bezwzgl ędne reagowanie na nielegalne podnoszenie rz ędnych terenów zalewowych (zasypywanie dolin rzecznych, naturalnych polderów). - DąŜ enie do egzekwowania od mieszka ńców naturalnej retencji wód opadowych w obr ębie swojej działki (ograniczanie terenów utwardzonych). Dalsza poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego

Poprawa jako ści wód - Dalsza rozbudowa sieci wodoci ągowych. podziemnych oraz - Kontynuacja rozbudowy kanalizacji sanitarnej. racjonalizacja - Budowa oczyszczalni przydomowych w tych miejscach, gdzie wykorzystania tych jak wynika z planu zagospodarowania przestrzennego brak zasobów będzie kanalizacji w okresie perspektywicznym. - Propagowanie tzw. dobrych praktyk rolniczych w celu zmniejszenia zanieczyszcze ń obszarowych przez zwi ązki biogenne. - Edukacja oraz propagowanie postaw i zachowa ń motywuj ących ludno ść do oszcz ędzania wody. - Realizacja koncepcji odprowadzania i oczyszczania ścieków w zakresie budowy oczyszczalni ścieków: Gorzków Stary, Dąbrowno, Sokolniki. - Przeprowadzenie inwentaryzacji studni kopanych pod k ątem zabezpieczenia przed zanieczyszczeniami. - Wymiana wodoci ągów z rur stalowych, Ŝeliwnych i azbestowo – cementowych. - Likwidacja „nielegalnych” odprowadze ń ścieków komunalnych do cieków wodnych. Poprawa jako ści - Prowadzenie programów edukacyjnych u świadamiaj ących powietrza problemy ochrony powietrza. atmosferycznego - Organizacja tras rowerowych. - Realizacja programu ograniczenia niskiej emisji z sektora komunalnego i komunikacji poprzez: - Przebudowy i modernizacje dróg; - zastosowanie źródeł energii odnawialnej (np. kotła na biomas ę), - termomodernizacj ę budynków u Ŝyteczno ści publicznej z modernizacj ą systemów grzewczych, - dofinansowanie działa ń modernizacyjnych systemów grzewczych dla osób indywidualnych.

139

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Ochrona przed - Opracowanie programów edukacyjnych u świadamiaj ących hałasem i wibracjami problemy ochrony przed hałasem. - Remonty i modernizacj ę dróg. - Uwzgl ędnienie zapisów dotycz ących ochrony przed hałasem w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Promieniowanie - Ograniczenie emisji promieniowania niejonizuj ąego do elektromagnetyczne środowiska poprzez: - preferowanie nisko konfliktowych lokalizacji źródeł promieniowania niejonizuj ącego . - Opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego z uwzgl ędnieniem zagro Ŝeń promieniowania niejonizuj ącego. Powa Ŝne awarie - Sporz ądzenie listy obiektów mog ących by ć przyczyn ą powa Ŝnej awarii (zakłady o zwi ększonym i du Ŝym stopniu ry zyka) oraz wyegzekwowanie od nich sporz ądzenia: raportów bezpiecze ństwa, zakładowych planów zarz ądzania ryzykiem oraz planów operacyjno-ratowniczych, prewencyjnych programów zapobiegania awariom . - Monitoring potencjalnych sprawców powa Ŝnych awarii pod kąte m spełniania przez nich wymogów bezpiecze ństwa i prewencji. Ochrona klimatu - Wspieranie działa ń zmierzaj ących do zwi ększenia pochłaniania dwutlenku w ęgla z atmosfery. - Wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii. - Prowadzenie procesów zalesiania nieu Ŝytk ów w celu wykorzystania lasów do pochłaniania gazów cieplarnianych.

140

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

5 Wyznaczenie priorytetów ekologicznych dla Powiatu

Wyznaczone zadania priorytetowe (przeznaczone do realizacji w latach 2008- 2011) maj ą na celu przede wszystkim popraw ę stanu środowiska naturalnego oraz podniesienie jako ści Ŝycia mieszka ńców i go ści przebywaj ących na terenie powiatu ze wzgl ędu na jego walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe oraz mo Ŝliwo ści skorzystania z istniej ącej i wci ąŜ rozwijaj ącej si ę bazy turystyczno – rekreacyjnej. Poprawa stanu środowiska naturalnego uzale Ŝniona jest od poprawy stanu jego poszczególnych komponentów: powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych, komponentów litosfery. Natomiast na podniesienie komfortu Ŝycia mieszka ńców powiatu i turystów składa si ę kilka czynników, które wzajemnie si ę zasklepiaj ą min.: poprawa warunków bytowych, poprawa stanu wyposa Ŝenia powiatu w urz ądzenia obsługi turystyki, rekreacji i wypoczynku, wzrost atrakcyjno ści środowiska przyrodniczego i krajobrazowego, ale równie Ŝ poprawa stanu jako ści wód i powietrza. Powiat Myszkowski jest atrakcyjnym miejscem do rozwoju turystyki i wypoczynku ze wzgl ędu na znaczne walory krajobrazowe środowiska przyrodniczego, dobre poło Ŝenie obszaru i poprawne wyposa Ŝenie w obiekty obsługi turystycznej. Walory te predysponuj ą do kontynuacji rozwoju turystyki krajobrazowej oraz ruchu turystycznego i komunikacyjnego. Wa Ŝnym atutem powiatu jej cz ęś ciowe poło Ŝenie na terenie Jury Krakowsko – Cz ęstochowskiej, która na tym terenie słynie z pi ęknych jaski ń. Pod powierzchni ą ziemi znajduj ą si ę pełne uroku groty, cz ęsto penetrowane przez speleologów. Jedn ą z najpi ękniejszych, a do tej pory nie udost ępnianych grotołazom-amatorom jest odkryta w 1999 roku w okolicach Trzebniowa [gm. Niegowa] Jaskinia Brzozowa. Pozatym przez ziemie powiatu myszkowskiego przebiegaj ą znakowane szlaki turystyczne min. Szlak Orlich Gniazd Kraków – Cz ęstochowa. Rozwój funkcji wypoczynkowo – turystycznej wymaga dodatkowo działa ń w kierunku uporz ądkowania gospodarki wodno – ściekowej w powiecie, co przyczyni si ę do poprawy jako ści wód, które mo Ŝna b ędzie wykorzysta ć min do celów kąpielowych (min Zbiornik Poraj). Istotnym w zakresie, z jednej strony poprawy stanu wód powierzchniowych, a z drugiej stworzenia dogodnych warunków do rozwoju funkcji wypoczynkowej jest rozbudowa i modernizacja kanalizacji sanitarnej oraz poprawa jako ści wody przeznaczonej do spo Ŝycia przez mieszka ńców. Nadrz ędnym priorytetem powiatu w zakresie poprawy powietrza atmosferycznego jest ograniczenie emisji liniowej (komunikacyjnej) zanieczyszcze ń, szczególnie uci ąŜ liwej w zabudowanych cz ęś ciach miast. Priorytet ten wymaga przeprowadzenia działa ń skoordynowanych z jednostkami szczebla gminnego, krajowego i wojewódzkiego w zakresie modernizacji dróg przebiegaj ących przez teren powiatu. Zadania te wpłyn ą równie Ŝ korzystnie na popraw ę środowiska akustycznego w mie ście. Istotnym aspektem maj ącym wpływ na całokształt działa ń zwi ązanych z polityk ą ekologiczn ą powiatu jest rozwój edukacji ekologicznej jego mieszka ńców. W ramach tego priorytetu proponuje si ę przeprowadzenie kampanii edukacyjnej zarówno w śród młodzie Ŝy jak i, a mo Ŝe nawet przede wszystkim w śród osób dorosłych. Poni Ŝej omówiono poszczególne priorytety ekologiczne powiatu.

141

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Podstawowe priorytety powiatu Myszkowskiego:

1. Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych. Priorytet ten wi ąŜ e si ę ochron ą istniej ących zasobów wód powierzchniowych płyn ących i stoj ących (zbiorniki wodne u Ŝytkowane do celów rekreacji i wypoczynku) poprzez głównie eliminacje istniej ących zagro Ŝeń w postaci zrzutu nieoczyszczonych ścieków komunalnych i przemysłowych do wód. W zakresie tego priorytetu realizowane będą zadania z zakresu rozbudowy i modernizacji systemu kanalizacji sanitarnej i deszczowej. W ramach ochrony wód powierzchniowych realizowane b ędę równie Ŝ zadania maj ące na celu ochron ę zlewni rzeki Warty przed zanieczyszczeniami. Do zada ń tych nale Ŝy obj ęcie kanalizacj ą sanitarn ą terenów dot ąd nieskanalizowanych na terenach wszystkich gmin i odprowadzenie ścieków do gminnych lub przydomowych oczyszczalni ścieków.

2. Ochrona przyrody. Zachowanie istniej ących walorów przyrodniczo – krajobrazowo –kulturowych powiatu w celu rozwoju bazy turystyczno - rekreacyjnej . Powiat Myszkowski charakteryzuje si ę wyj ątkowymi walorami przyrodniczymi zwi ązanymi z wyst ępowaniem ro ślin i rzadkich i chronionych i jest przydatnym obszarem dla rozwoju turystyki (głównie agroturystyki) i wypoczynku. Kontynuacja rozwoju tej funkcji powiatu (a w szczególno ści Gmin Niegowa, śarki, Poraj) uzale Ŝniona jest mi ędzy innymi od zachowania istniej ących walorów atrakcyjnych dla turystów oraz wzrostu bioró Ŝnorodno ści środowiska przyrodniczego miasta.

3. Ochrona powietrza atmosferycznego. Do zada ń priorytetowych w zakresie poprawy jako ści powietrza atmosferycznego nale Ŝy ograniczenie niskiej emisji z lokalnych źródeł grzewczych oraz emisji liniowej (ze źródeł komunikacyjnych). W tym kierunku nale Ŝy kontynuowa ć likwidacj ę lokalnych kotłowni opalanych paliwem o niskiej jako ści. Ponadto istotnym zagadnieniem jest promocja wykorzystania innych no śników ciepła ni Ŝ w ęgiel a mianowicie gazu i oleju opałowego, których wykorzystanie do procesu spalania w znacznym stopniu ograniczy emisje szkodliwych substancji do atmosfery. Natomiast zadaniem powiatu W kierunku zminimalizowania emisji liniowej b ędzie usprawnienie komunikacji na drogach powiatowych poprzez budow ę nowych odcinków dróg, modernizacj ę istniej ących i budow ę tras rowerowych.

4. Racjonalna gospodarka odpadami . Zadania priorytetowe w przedmiocie gospodarki odpadami w sposób szczegółowy omówione zostały w Planie Gospodarki Odpadami.

5. Zintensyfikowanie edukacji ekologicznej jest istotnym elementem wszelkich działa ń proekologicznych na terenie powiatu. Rozwój edukacji ekologicznej wi ąŜ e si ę ze wzrostem świadomo ści społecze ństwa w zakresie u Ŝytkowania i ochrony środowiska naturalnego.

142

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

5. Ochrona komponentów litosfery wi ąŜ e si ę przede wszystkim z rekultywacj ą terenów poeksploatacyjnych, ochron ą zasobów glebowych, ograniczeniem negatywnego oddziaływania procesów gospodarczych na środowisko glebowe.

6. Wzmocnienie systemu zarz ądzania ochron ą środowiska wi ąŜ e si ę głównie z prowadzeniem edukacji ekologicznej w śród mieszka ńców powiatu w zakresie przyjaznych postaw konsumenckich, zapewnieniem dostępu społecze ństwa do informacji oraz wspomaganiem systemu kontroli wnoszenia opłat za korzystanie ze środowiska stanowi ących dochody funduszy ekologicznych.

7. Ochrona przed hałasem . W celu oceny stanu akustycznego środowiska Prawo ochrony Środowiska nakłada na starost ę obowi ązek sporządzenia mapy akustycznej powiatu, która obejmowałaby miedzy innymi identyfikacje i charakterystyk ę źródeł hałasu i zestawienie wyników bada ń hałasu. W celu poprawy stanu akustycznego środowiska konieczne s ą działania w kierunkach: - identyfikacja i charakterystyka źródeł hałasu na potrzeby sporz ądzenia mapy akustycznej powiatu; - zmniejszenie negatywnego wpływu hałasu na środowisko.

5.1 Kryteria wyboru priorytetów ekologicznych

Wybór priorytetów ekologicznych i celów krótkoterminowych został uzale Ŝniony od nast ępuj ących czynników:

- Zadania z zakresu ochrony środowiska wyznaczone w Programie Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego; - Priorytety ekologiczne wyznaczone w Polityce Ekologicznej Pa ństwa; - Strategia Rozwoju Powiatu Myszkowskiego; - Plan Rozwoju Lokalnego; - Wieloletni plan inwestycyjny ; - Poprawa stanu środowiska naturalnego i Ŝycia mieszka ńców powiatu poprzez likwidacje bezpo średnich zagro Ŝeń; - Specyfika gminy, czyli jej przemysłowo - rolniczy charakter w powi ązaniu z perspektyw ą rozwoju rekreacyjno – turystycznego; - Realizacja „Układu Europejskiego”, czego głównym celem jest dostosowanie polskiego prawa ochrony środowiska do legislacji UE; - Realizacja przedsi ęwzi ęć maj ących na celu popraw ę stanu środowiska przy pomocy środków unijnych i strukturalnych; - Obecny stan zaawansowania przedsi ęwzi ęcia; - Wymogi wynikaj ące z ustawy „Prawo ochrony środowiska”, ustawy o odpadach i ustawy „Prawo Wodne” oraz innych ustaw komplementarnych; - Analiza ekonomiczno – finansowa.

Analiza finansowa powiatu i mo Ŝliwo ść pozyskania zewn ętrznego wsparcia finansowego jest kryterium pozwalaj ącym wybra ć z zada ń uznanych za priorytetowe zadania, te które b ędą realizowane w latach najbli Ŝszych (2008-2011).

143

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

5.2 Plan operacyjny na lata 2008-2011

Wyznaczone powy Ŝej cele ekologiczne do 2011 roku i zadania konieczne do ich realizacji stanowi ą podstaw ę do sprecyzowania planu operacyjnego na lata 2008- 2011, który zawiera zaplanowane do realizacji przedsi ęwzi ęcia wraz z szacunkowymi kosztami ich realizacji i instytucjami odpowiedzialnymi za ich realizacj ę oraz źródłami ich finansowania. Okre ślone w planie operacyjnym zadania maj ą charakter inwestycyjny i pozainwestycyjny. Dziel ą si ę równie Ŝ na zadania własne gminy oraz zadania, w których gmina współuczestniczy. Zaproponowana lista przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych nie zamyka mo Ŝliwo ści realizowania innych, charakteryzuj ących si ę mniejsz ą skal ą, a tym samym mniejszym jednostkowym efektem. Tabela 27 zawiera równie Ŝ podział zada ń zamieszczonych w katalogu celów długoterminowych i krótkoterminowych na zadania własne powiatu z uwzgl ędnieniem szacunkowych kosztów ich realizacji i zadania koordynowane. Koszty poszczególnych zada ń zostały okre ślone na podstawie Wieloletniego Planu Inwestycyjnego, planów bud Ŝetowych Powiatu, oraz szacunków wykonanych w oparciu o konsultacje ze specjalistami.

W trakcie opracowania planu operacyjnego uwzgl ędniono ponadto: • priorytety ekologiczne dla Powiatu; • propozycje zgłoszone do realizacji przez Starostwo Powiatowe oraz Urz ędy Gmin; • propozycje uzgodnione podczas warsztatów roboczych i konsultacji z przedstawicielami ró Ŝnych instytucji, organizacji wtajemniczonych w zagadnienia ochrony środowiska w Powiatu Myszkowskiego.

144

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Tabela 27 Podział zada ń zamieszczonych w katalogu celów długoterminowych i krótkoterminowych na zadania własne gminy i zadania koordynowane wraz z szacunkowymi kosztami ich realizacji, podmiotami uczestnicz ącymi oraz podmiotem odpowiedzialnym za ich realizacj ę.

Zagadnienie Zadania Udział Szacunkowe koszty na Potencjalne źródła Podmioty Podmiot powiatu realizacj ę zadania w PLN finansowania uczestnicz ące odpowiedzialny w za realizacj ę realizacji zadania zada ń 2008-2011 2012-2015 (własne /koordyn owane/ ) W/K/

Cel długoterminowy → Stworzenie nowoczesnego systemu zarz ądzania środowiskiem Zarz ądzanie 1. Wprowadzenie celów Bud Ŝet gmin - Starosta W 20 000 + ochron ą ochrony środowiska i Bud Ŝet powiatu Gminy środowiska priorytetów polityki ekologicznej pa ństwa do dokumentów strategicznych powiatu. 2. Zapewnienie dost ępu Bud Ŝet powiatu - Starosta W + + społecze ństwa do informacji. 3. Wspieranie Środki Starosta Podmioty K + + aktywno ści finansowe Gminy gospodarcze podmiotów podmiotów gospodarczych gospodarczych, wdra Ŝaj ących systemy zarz ądzania środowiska.

145

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

4. Budowa W + + Bud Ŝet powiatu Zainteresowan Starosta

informatycznych baz PFO ŚiGW e podmioty danych związanych z WFO ŚGW pełnieniem przez Starost ę Organu Ochrony Środowiska. 5. Wł ączenie W + + Bud Ŝet powiatu Zainteresowan Starosta

społecze ństwa w PFO ŚiGW e podmioty procedur ę Urz ąd opracowania i Marszałkowski realizacji Programu ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego. 6. Wspomaganie W + + Bud Ŝet powiatu Podmioty Starosta

systemu kontroli PFO ŚiGW gospodarcze wnoszenia opłat za WIO Ś korzystanie ze Urz ąd środowiska Marszałkowski stanowi ących dochody funduszy ekologicznych. Cel długoterminowy do 2015 roku: → Zachowanie i rozwój walorów przyrodniczych i krajobrazowych Ochrona 1. Przeprowadzenie K - 35 000 Bud Ŝet gmin Uczelnie wy Ŝsze Urz ędy gmin Przyrody kompleksowej waloryzacji przyrodniczej powiatu Organizacje (inwentaryzacji flory, ekologiczne fauny, zbiorowisk fitosocjologicznych oraz typów krajobrazów) ze szczególnym uwzgl ędnieniem najcenniejszych przyrodniczo obszarów gmin Niegowa i Poraj.

146

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

2. Utworzenie powszechnie K - 10 000 Bud Ŝet gmin Zespół Parków Urz ędy gmin dost ępnej bazy danych Krajobrazowych oraz sprawnego systemu WŚ informatycznego, dotycz ących stanu i Starosta zmian środowiska Organizacje przyrodniczego w pozarz ądowe powiecie. 3. Przygotowanie projektu K - 6 000 Bud Ŝet gmin Konserwator Urz ędy Gmin monitoringu i przyrody biomonitoringu stanu Środki unijne środowiska przyrodniczego powiatu, ze szczególnym uwzgl ędnieniem obiektów i środowisk chronionych oraz zieleni miejskiej wi ększych o środków urbanizacyjnych. 4. Skupienie wokół prac K - + Bud Ŝet - Organizacje waloryzacyjnych i organizacji pozarz ądowe zwi ązanych z proekologicznych biomonitorowaniem szerokiej rzeszy działaczy organizacji proekologicznych, miło śników przyrody, nauczycieli a zwłaszcza młodzie Ŝy szkolnej, w celu propagowania wiedzy ekologicznej i promowania walorów przyrodniczych regionu.

147

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

5. Zainicjowanie oraz RZGW Pozna ń K - 35 000 Bud Ŝet pa ństwa Konserwator organizacyjno-finansowe przyrody wspieranie (we WZMiUW współpracy z s ąsiednimi powiatami) projektu Gminy badawczego maj ącego na Powiaty celu poznanie stanu sąsiednie ekosystemów, środowisk wodnych i nadbrze Ŝnych rzeki Warty oraz okre ślenia stopnia ich antropopresji i dewastacji. 6. Przyj ęcie programu RZGW Pozna ń, K - 5 000 Bud Ŝet gmin, Gminy stopniowej renaturalizacji GFO ŚiGW, doliny rzeki Warty i jej Nadle śnictwa, dopływów oraz WZMiUW Bud Ŝet pa ństwa towarzyszących im organizacje zbiorników wodnych. środki pomocowe ekologiczne 7. Opracowanie K - 35 000 Bud Ŝet gmin Starosta Gminy kompleksowego programu rewitalizacji Środki unijne Organizacje terenów pozarz ądowe zdegradowanych, w tym zespołu zieleni miejskiej (urbicenoz) - mo Ŝliwo ść dofinansowania przez Uni ę Europejsk ą.

148

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

8. Prowadzenie zalesie ń na K - + Bud Ŝet pa ństwa Starosta Nadle śnictwa gruntach porolnych trwale wył ączonych z Bud Ŝet powiatu Gminy produkcji rolnej, siedliskach odłogowanych, a tak Ŝe w zdegenerowanych fragmentach le śnych, a tak Ŝe przywracanie istniej ącym kompleksom le śnym, zwłaszcza w obszarze korytarzy ekologicznych, ich naturalnego składu gatunkowego. 9. Wyznaczenie nowych, - K + Bud Ŝet pa ństwa Gminy Konserwator cennych przyrodniczo i przyrody godnych ochrony Administratorzy lądowych i wodnych cieków ekosystemów. 10. Obj ęcie ochron ą prawn ą - K + Bud Ŝet pa ństwa Gminy Konserwator nowych, cennych przyrody przyrodniczo obszarów o Administratorzy znaczeniu regionalnym cieków lub krajowym, a w Organizacje szczególno ści tworzenie ekologiczne nowych rezerwatów, Zespół parków uŜytków ekologicznych, Krajobrazowych zespołów przyrodniczo- WŚ krajobrazowych i stanowisk dokumentacyjnych.

149

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

11. Wzbogacanie + - Bud Ŝet Pa ństwa Nadle śnictwa K Gminy ekosystemów le śnych i borowych (zwłaszcza na Organizacje obszarach le śnych ekologiczne korytarzy ekologicznych) Zespół parków w rodzime gatunki drzew i Krajobrazowych krzewów li ściastych. WŚ 12. Rozszerzanie zakresu K + - Bud Ŝet gmin Nadle śnictwa Gminy zalesie ń poprzez weryfikacj ę klasyfikacji gruntów oraz aktualizacj ę granicy polno-le śnej w miejskich planach zagospodarowania przestrzennego. 13. Utrzymanie istniej ących K + - Bud Ŝet gmin Nadle śnictwa Gminy zadrzewie ń i zakrzewie ń Zespół parków śródpolnych oraz innych Krajobrazowych obiektów przyrodniczych WŚ wzbogacaj ących ró Ŝnorodno ść biologiczn ą środowisk rolniczych oraz krajobrazu kulturowego, a tak Ŝe ci ągłe zwi ększanie ich udziału w środowiskach antropogenicznie zmienionych. 14. Skuteczna opieka i K + - Bud Ŝet pa ństwa Gminy Konserwator prawidłowe Bud Ŝet gmin przyrody dokumentowanie istniej ących pomników przyrody, a tak Ŝe wyznaczanie nowych tego typu obiektów zarówno wśród przyrody oŜywionej, jak i nieo Ŝywionej. 150

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

15. Dbało ść o wyznaczenie K 5 000 - Bud Ŝet pa ństwa Gminy Konserwator (na obszarach Nadleśnictwa przyrody poszczególnych gmin) Zespół parków terenów lub tras Krajobrazowych podwy Ŝszonego WŚ zagro Ŝenia dla gatunków migruj ących oraz podj ęcie skutecznych działa ń ograniczaj ących lub likwiduj ących to zagro Ŝenie. 16. Opracowanie planów K + - Bud Ŝet pa ństwa Gminy Konserwator ochrony dla istniej ących Nadle śnictwa przyrody lub projektowanych Zespół parków obszarów prawnie Krajobrazowych chronionych. WŚ Obejmowanie opiek ą rezerwatów i innych form ochrony przez lokalne grupy społeczne, organizacje pozarz ądowe oraz młodzie Ŝ szkoln ą. 17. Obj ęcie ochron ą K + - Bud Ŝet pa ństwa Gminy Konserwator najcenniejszych Nadle śnictwa przyrody przyrodniczo obszarów Zespół Parków wodno-błotnych, w tym Krajobrazowych rzadkich zespołów WŚ torfowiskowych i podmokłych ł ąk, jako miejsc Ŝerowania i gniazdowania, a tak Ŝe przebywania podczas migracji wielu rzadkich gatunków ptaków. Tworzenie ostoi zimowych ptactwa nad rzekami i zbiornikami wodnymi. 151

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

18. Podejmowanie działa ń K + - Bud Ŝet pa ństwa Gminy Konserwator zmierzaj ących do Nadle śnictwa przyrody tworzenia wspólnych z Zespół parków sąsiednimi powiatami Krajobrazowych form ochrony, zwłaszcza WŚ na terenie najcenniejszym przyrodniczo i nale Ŝą cym do Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych. 19. Wł ączenie si ę władz K + - Bud Ŝet pa ństwa Gminy Minister samorz ądowych i Nadle śnictwa środowisk Zespół Parków proekologicznych Krajobrazowych powiatu w prace nad WŚ utworzeniem w Konserwator przyszło ści Jurajskiego przyrody Parku Narodowego, którego południowe fragmenty najprawdopodobniej zostan ą zlokalizowane w północnym obszarze gmin śarki i Niegowa. 20. Ci ągła ochrona cieków K 6 000 - Bud Ŝet pa ństwa Gminy RZGW Pozna ń wodnych przed Osoby fizyczne zanieczyszczeniami Organizacje chemiczno-biologicznymi pozarz ądowe spływaj ącymi z pól WIO Ś uprawnych. Przeciwdziałanie eutrofizacji cieków i zbiorników wodnych.

152

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

21. Zapobieganie K 6 000 - Środki Gminy Organizacje za śmiecaniu zbiorników organizacji Nadle śnictwa pozarz ądowe le śnych, rzek i pozarz ądowych starorzeczy poprzez organizowanie cyklicznych akcji promuj ących czyste środowisko. 22. Przeciwdziałanie K + - Bud Ŝet gmin Organizacje Gminy wiosennemu wypalaniu pozarz ądowe traw i zespołów Osoby fizyczne szuwarowych, niszcz ącemu siedliska wyst ępowania i l ęgu ptaków wodnych oraz wielu innych gatunków zwierz ąt kr ęgowych i bezkr ęgowych oraz przyczyniaj ącemu si ę do zmniejszenia ró Ŝnorodno ści biologicznej w ekosystemach. 23. Podnoszenie K + - Bud Ŝet gmin Nadle śnictwa Gminy ró Ŝnorodno ści Zespół Parków biologicznej w Krajobrazowych ekosystemach le śnych WŚ poprzez ograniczenie lub całkowite zaniechanie prowadzenia w nich zabiegów piel ęgnacyjnych takich jak wycinanie martwych i usuwanie powalonych drzew, pni i gał ęzi, wycinanie zaro śli i karczowanie.

153

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

24. Wykorzystanie obszarów K 6000 - Bud Ŝet pa ństwa Zespół Parków Śląski O środek cennych przyrodniczo dla Krajobrazowych Doradztwa rozwoju i doskonalenia WŚ Rolniczego funkcji turystyczno- Gminy rekreacyjnych powiatu, w Zainteresowane tym agroturystyki i podmioty ekoturystyki. Konserwator przyrody 25. Wyznaczenie i K 35 000 - Bud Ŝet pa ństwa Gminy Zwi ązek Gmin oznakowanie Zespół Parków Jurajskich przyrodniczych szlaków Krajobrazowych turystycznych - pieszych, WŚ rowerowych i konnych (z Organizacje zapleczem rekreacyjnym) pozarz ądowe w atrakcyjnych i cennych Zainteresowane przyrodniczo obszarach podmioty powiatu, jako jednej z form jego promocji. 26. Ochrona krajobrazów K 35 000 - Bud Ŝet pa ństwa Gminy Konserwator kulturowych oraz Środki unijne Organizacje zabytków zabytkowych obiektów pozarz ądowe Konserwator kulturowo- przyrody przyrodniczych, zwłaszcza w obr ębie ruin warowni jurajskich.

27. Wspieranie inicjatyw K + - Bud Ŝet pa ństwa Gminy Konserwator tworzenia parków Środki unijne Organizacje zabytków kulturowych, pozarz ądowe Konserwator obejmuj ących Starosta przyrody ekosystemy l ądowe lub Administratorzy wodne s ąsiaduj ące z cieków ró Ŝnej klasy zabytkami Nadle śnictwa historycznymi.

154

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

28. Promowanie i rozwój K 12 000 - Bud Ŝet pa ństwa Gminy Zwi ązek Gmin specjalistycznych form Zespół Parków Jurajskich turystyki przyrodniczej, Krajobrazowych min. wspinaczkowej i WŚ wodnej – głównie na Organizacje obszarach gmin Poraj i pozarz ądowe Niegowa, poł ączonych z Zainteresowane pogł ębianiem wiedzy podmioty ekologicznej. 29. Rewaloryzacja i K 35 000 - Środki unijne Organizacje Gminy rewitalizacja parków pozarz ądowe miejskich i wiejskich. Promowanie idei tworzenia parków ekologicznych (zwłaszcza zakładanych na terenie ju Ŝ istniej ących lecz ubogich przyrodniczo parków miejskich). 30. Tworzenie ci ągów zieleni K 50 000 - Środki unijne Gminy Administratorzy przyulicznej, Bud Ŝet gmin dróg przeciwwietrznych Bud Ŝet powiatu Starosta pasów, tzw. zielonych Wojewoda ekranów, towarzysz ących Organizacje głównym ci ągom pozarz ądowe komunikacyjnym oraz wzbogacanie w gatunki rodzimych drzew i krzewów zieleni osiedlowej miast. 31. Tworzenie i poszerzanie K + - Bud Ŝet gmin Organizacje Gminy specjalnych stref ekologiczne adaptacji zwierz ąt do warunków miejskich zlokalizowanych głównie w suburbium i w dzielnicach podmiejskich.

155

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

32. Tworzenie i rozwijanie K 25 000 - Bud Ŝet gmin Organizacje Gminy ekologicznych korytarzy ekologiczne umo Ŝliwiaj ących Konserwator przenikanie gatunków w przyrody gł ąb obszarów zurbanizowanych. Podejmowanie działa ń w celu synurbizacji cz ęś ci flory i fauny środowisk pozamiejskich, np. poprzez zakładanie nowych parków na obrze Ŝu miast. 33. Organizowanie K 6 000 - Bud Ŝet gmin Zwi ązek Gmin Gminy działalno ści edukacyjnej Jurajskich na obszarze istniej ących Zespół Parków lub planowanych Krajobrazowych rezerwatów WŚ przyrodniczych, a tak Ŝe Organizacje innych cennych ekologiczne przyrodniczo środowisk, Placówki min. poprzez wytyczanie oświatowe przyrodniczych ście Ŝek dydaktycznych, przeznaczonych zwłaszcza dla młodzie Ŝy szkolnej. 34. Organizowanie oraz K 50000 - Środki unijne Placówki Gminy wyposa Ŝanie w aparatur ę oświatowe laboratoryjn ą i sprz ęt Starosta dydaktyczno-naukowy ekologicznych laboratoriów przyszkolnych jako centrów edukacji ekologicznej w regionie.

156

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

35. Przeprowadzenie bada ń K 60 000 - PFO ŚiGW, Starosta Gminy nad stanem świadomo ści WFO ŚiGW, ekologicznej wybranych bud Ŝet pa ństwa Placówki grup mieszka ńców oświatowe, powiatu oraz jego wpływu organizacje na podejmowanie działa ń pozarz ądowe, w zakresie regionalnej osoby fizyczne ochrony środowiska i zasobów naturalnych. Cel długoterminowy do 2015 roku: → Racjonalne gospodarowanie komponentami litosfery przy minimalizacji przeobra Ŝeń antropogenicznych i zachowaniu warto ści przyrodniczych Ochrona 1. Wspieranie dobrych K + + Środki finansowe Wojewoda Wła ściciele powierzchni praktyk rolniczych. rolników, środki gospodarstw ziemi i jej unijne rolnych racjonalne uŜytkowanie 2. Przestrzeganie wymaga ń K + + Środki finansowe Przedsi ębiorcy ochrony gleb w przedsi ębiorstw,

działalno ści gospodarczej środki unijne głównie w sektorach budownictwa, przemysłu i transportu. 3. Prowadzenie rekultywacji W 200 000 200 000 Bud Ŝet powiatu, Wojewoda Starosta i przywrócenie funkcji PFO ŚiGW, przyrodniczej terenom i WFO ŚiGW gruntom zdegradowanym. 4. Wspierania rolnictwa W 30 000 30 000 Środki Wojewoda Starosta ekologicznego, zainteresowanych Wła ściciele powstawanie podmiotów, środki gospodarstw, gospodarstw unijne, ODR Myszków agroturysycznych. WFO ŚiGW

157

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

5. Prowadzenie bada ń W 20 000 30 000 Bud Ŝet powiatu, Starosta jako ści gleb na terenie (Gmina (Gmina PFO ŚiGW Urz ąd Powiatu. śarki i Koziegłowy, WFO ŚiGW Marszałkowski Niegowa) Poraj, Wojewódzki Myszków) Fundusz Ochrony Gleb i Gruntów Rolnych Środki unijne 6. Zagospodarowanie K + + Środki finansowe Zainteresowan Nadle śnictwa terenów nieu Ŝytków i zainteresowanych e podmioty, odłogów głównie przez podmiotów Starosta zalesianie. 7. Stała, bie Ŝą ca likwidacja K + + Bud Ŝet gmin, Starosta Gminy "dzikich" wysypisk GFO ŚiGW, Nadle śnictwa odpadów. zainteresowane zainteresowan

podmioty e podmioty WFO ŚiGW PFO ŚiGW 8. Zapobieganie K + + Środki Zainteresowane zanieczyszczeniom gleb zainteresowanych podmioty zwłaszcza środkami podmiotów ochrony ro ślin i metalami (wła ściciele ci ęŜ kimi. gospodarstw rolnych)

Cel długoterminowy do 2015 roku: → Wprowadzenie systemu kontroli wodochłonno ści produkcji w formie obowi ązku rejestracji zu Ŝycia wody do celów przemysłowych i rolniczych w przeliczeniu na jednostk ę produkcji.

Wspieranie 1. Ograniczenie Środki Przedsi ębiorstwa K + + programów wykorzystania dla potrzeb przedsi ębiorstw efektywnego przemysłowych wód Środki unijne wykorzystania podziemnych dobrej wody w jako ści.

158

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

przemy śle, w 2. Zmniejszenie Środki Przedsi ębiorstwa K + + tym zapotrzebowania na wod ę przedsi ębiorstw Wła ściciele zamkni ętych jej w przemy śle i rolnictwie. Środki unijne gospodarstw obiegów, Środki wła ścicieli rolnych energii i gospodarstw materiałów rolnych 3. Wprowadzanie Środki Przedsi ębiorstwa K + + technologii przedsi ębiorstw małoodpadowych, Środki unijne wodooszcz ędnych i energooszcz ędnych oraz redukuj ących emisj ę zanieczyszcze ń do powietrza. Cel długoterminowy do 2015 roku: → Wzrost wykorzystania technologii wykorzystuj ących energi ę odnawialn ą

1. Promocja wykorzystania Środki finansowe Organizacje Biura Doradztwa Budowa K + + odnawialnych źródeł Biura Doradztwa ekologiczne, Energetycznego instalacji energii oraz technologii Energetycznego organizacje wykorzystuj ącyc zwi ększaj ących efektywne pozarz ądowe, h energi ę ze wykorzystanie energii. osoby źródeł fizyczne, odnawialnych przedsi ębiorst wa, Gminy, WFO ŚiGW

159

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

2. Rozpoznanie zasobów i K + + Środki finansowe Organizacje Biura Doradztwa mo Ŝliwo ści oraz realizacja Biura Doradztwa ekologiczne, Energetycznego wykorzystania źródeł Energetycznego organizacje energii odnawialnej: pozarz ądowe, słonecznej, wodnej, ciepła osoby gruntu. fizyczne, przedsi ębiorst wa, Gminy, WFO ŚiGW 3. Realizacja słonecznej K 5 105 090 - Środki unijne Starosta, ZWiK Myszków suszarni osadów Gminy ściekowych na terenie (EFRR) oczyszczalni ścieków w Myszkowie.

4. Promocja stosowania Gminy, K 15 000 15 000 Bud Ŝet pa ństwa, Starosta biopaliw w transporcie. organizacje Bud Ŝet gmin, pozarz ądowe PFO ŚiGW, środki finansowe organizacji pozarz ądowych Cel długoterminowy do 2015 roku: → Ochrona przed powodzi ą na terenie powiatu myszkowskiego

1. Udział przy Bud Ŝet pa ństwa Starosta RZGW Pozna ń Rozpoznanie K 25 000 25 000 opracowywaniu WFO ŚiGW Gminy potrzeb w zakresie programu ochrony przed WZMiUW zabezpieczenia powodzi ą w obszarze przeciwpowodziow zlewni rzeki Warty. ego 2. Realizacja działa ń w Bud Ŝet gmin Gminy K + + WZMiUW zakresie zabezpiecze ń Bud Ŝet pa ństwa przeciwpowodziowych na Środki unijne terenach zalewowych. RZGW Pozna ń

160

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

3. Utrzymanie i Bud Ŝet gmin Gminy K + + RZGW Pozna ń modernizacja zbiorników Środki unijne retencyjnych na terenie Bud Ŝet pa ństwa powiatu. 4. Ograniczenie do Bud Ŝet gmin Zainteresowane K + + Gminy minimum zabudowy na podmioty terenach zalewowych (tylko wyj ątkowo uzasadniane przypadki). 5. Bezwzgl ędne reagowanie Bud Ŝet gmin K + + WZMiUW Gminy na nielegalne Środki podnoszenie rz ędnych zainteresowanych RZGW Pozna ń terenów zalewowych podmiotów WIO Ś (zasypywanie dolin rzecznych, naturalnych polderów). 6. DąŜ enie do Bud Ŝet gmin Zainteresowane K + + Gminy egzekwowania od Środki podmioty mieszka ńców naturalnej zainteresowanych retencji wód opadowych podmiotów w obr ębie swojej działki (ograniczanie terenów utwardzonych). Cel długoterminowy do 2015 roku: → Ochrona jako ści wód powierzchniowych i podziemnych oraz racjonalizacja ich wykorzystania

Ochrona ilo ściowa i 1. Dalsza rozbudowa i K + Bud Ŝet gmin Zakłady Gminy jako ściowa modernizacja sieci + wodoci ągowo – zasobów wód wodoci ągowej na Środki unijne kanalizacyjne podziemnych i terenie Powiatu. WFO ŚiGW powierzchniowych 2. Kontynuacja rozbudowy K + Bud Ŝet gmin Zakłady Gminy dla potrzeb kanalizacji sanitarnej. + wodoci ągowo – uŜytkowych Środki unijne kanalizacyjne

161

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

3. Zmniejszenie ładunku K + Bud Ŝet gmin Zakłady Gminy zanieczyszcze ń + wodoci ągowo – odprowadzanego do Środki unijne kanalizacyjne wód poprzez WFO ŚiGW modernizacje istniej ących i budow ę nowych oczyszczalni ścieków. 4. Budowa kanalizacji K + Bud Ŝet gmin Zakłady Gminy deszczowej i rozdział + wodoci ągowo – kanalizacji Środki unijne kanalizacyjne ogólnospławnej. WFO ŚiGW Administratorzy dróg 5. Wymiana odcinków NFO ŚiGW , Zakłady Gminy K + + ruroci ągów stalowych, WFO ŚiGW, wodoci ągowo - Ŝeliwnych i azbestowo – Środki unijne kanalizacyjne cementowych. Bud Ŝet gmin 6. Modernizacja studni Bud Ŝet gmin Zakłady Gminy K + + gł ębinowych, stacji WFO ŚiGW wodoci ągowo - uzdatniania, uj ęć wody kanalizacyjne oraz wyznaczenie stref ochronnych. 7. Budowa oczyszczalni Bud Ŝet gmin, Zakłady Gminy K + + przydomowych w tych WFO ŚiGW wodoci ągowo – miejscach, gdzie jak Środki unijne kanalizacyjne, wynika z planu Zainteresowane zagospodarowania podmioty przestrzennego brak będzie kanalizacji w okresie perspektywicznym. 8. Edukacja oraz Środki finansowe Gminy, Organizacje K + + propagowanie postaw i organizacji zainteresowane pozarz ądowe zachowa ń pozarz ądowych podmioty motywuj ących ludno ść do oszcz ędzania wody.

162

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

9. Rozpoznanie problemu Bud Ŝet gmin Zakłady Gminy K + + starych studni WFO ŚiGW wodoci ągowo - kopanych – ewidencja i kanalizacyjne zabezpieczenie przed zanieczyszczeniem, w tym ewidencja i uporz ądkowanie studni wykorzystywanych jako szamba. 10. Ochrona i wła ściwe Bud Ŝet pa ństwa Administratorzy K + + kształtowanie pasów cieków ro ślinno ści wzdłu Ŝ brzegów cieków wodnych. 11. Wykonanie monitoringu Bud Ŝet pa ństwa Zakłady RZGW Pozna ń K + uj ęć wody i zbiorników + Bud Ŝet gmin wodoci ągowo – wyrównawczych oraz kanalizacyjne, opracowanie projektu Gminy modelowania pracy sieci. 12. Poprawa jako ści wody Bud Ŝet pa ństwa Gminy, RZGW Pozna ń K + + w Zbiorniku Poraj do III Bud Ŝet gmin, przedsi ębiorstw klasy jako ści. środki unijjne a WIO Ś 13. Likwidacja Bud Ŝet gmin, Zakłady Gminy K + + „nielegalnych” Środki unijne wodoci ągowo – odprowadze ń ścieków kanalizacyjne, komunalnych do cieków Zainteresowane wodnych. podmioty Cel długoterminowy do 2015 roku: → Poprawa jako ści powietrza atmosferycznego Redukcja emisji 1. Poprawa stanu dróg 19 810 Starosta W + Bud Ŝet powiatu komunikacyjnej poprzez przebudowe 344,60 Powiatowy dróg powiatowych. Środki unijne Zarz ąd Dróg (przebudowa dróg

163

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

powiatowych + Starosta 2. Budowa i organizacji W Bud Ŝet powiatu ) Powiatowy tras rowerowych. Środki unijne Zarz ąd Dróg

3. Modernizacja układu K + + BudŜety gmin Gminne Zarz ądy Gminy komunikacyjnego na Dróg Środki unijne terenie Powiatu w celu upłynnienia ruchu samochodowego. + + Gminy 4. Promocja korzystania K Bud Ŝety gmin Gminne Zarz ądy z publicznych środków Dróg

transportu. Organizacje pozarz ądowe 1. Opracowanie W/K 30 000 + Bud Ŝet Gminy Redukcja niskiej Programu powiatu/bud Ŝet Starosta emisji z sektora Ograniczenia niskiej gmin komunalnego emisji na terenie Powiatu. środki unijne Bud Ŝet Starosta/Gminy 2. Dalsze prowadzenie W/K + + powiatu/bud Ŝet termomodernizacji gmin budynków

uŜyteczno ści środki unijne publicznej wraz z modernizacj ą systemów grzewczych. 3. Usprawnienie systemu K + + Bud Ŝet pa ństwa WIO Ś kontroli przestrzegania Marszałek przepisów dot. Wojewoda Ochrony środowiska, Starosta w tym ochrony Gminy powietrza. 4. Rozbudowa sieci Bud Ŝet gmin, Zainteresowane Gminy K + + gazowej. Środki unijne podmioty

164

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

5. Wsparcie finansowe Bud Ŝet GFO ŚiGW Zainteresowane Gminy K + + dla mieszka ńców Środki unijne podmioty zmieniaj ących ogrzewanie w ęglowe na ekologiczne i wykonuj ących inwestycje termomodernizacyjne. 6. Kontynuacja Bud Ŝet gmin, Starosta Gminy K + + programów bud Ŝet organizacji Organizacje edukacyjnych pozarz ądowych pozarz ądowe uświadamiaj ących problemy ochrony powietrza. 1. Promocja rozwoju Środki finansowe Placówki Organizacje Zmniejszenie emisji K + + bran Ŝ przemysłu nie organizacji oświatowe, pozarz ądowe zorganizowanej z powoduj ących pozarz ądowych, podmioty zakładów pogorszenie stanu bud Ŝet pa ństwa gospodarcze przemysłowych i powietrza NFO ŚiGW, ciepłowniczych atmosferycznego o WFO ŚiGW, Banki, zaawansowanych środki finansowe technologiach. zainteresowanych podmiotów gospodarczych, środki unijne 2. Instalowanie urz ądze ń K + + Środki finansowe Zainteresowane Podmioty do redukcji zainteresowanych podmioty gospodarcze zanieczyszcze ń podmiotów, środki powstaj ących w unijne procesie spalania paliw.

165

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

3. Wdro Ŝenie K + + Środki Gminy Administrator

przedsi ęwzi ęć administratora sieci modernizacyjnych sieci systemów Środki unijne energetycznych tj.: ciepłowniczych, elektroenergetycznych i gazowniczych.

4. Wspieranie działa ń W + + Bud Ŝet powiatu Podmioty Starosta

inwestycyjnych w Bud Ŝet PFO ŚiGW gospodarcze zakresie ochrony Gminy powietrza podejmowanych przez podmioty gospodarcze. Cel długoterminowy do 2015 roku: → Ograniczenie uci ąŜ liwo ści hałasu na terenie powiatu 1. Opracowanie mapy Bud Ŝet powiatu Ochrona przed W - + Administratorzy dróg Starosta akustycznej Powiatu Środki unijne hałasem Myszkowskiego. Gminy Zainteresowane podmioty 2. Stworzenie bazy danych Starosta W 20 000 + Bud Ŝet powiatu Przedsi ębiorstwa o obiektach przemysłowych Środki unijne Gminy stwarzaj ących zagro Ŝenie akustyczne dla środowiska.

166

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

3. Tworzenie stref Bud Ŝet gmin, K + + Zainteresowane Gminy buforowych pomi ędzy środki podmioty, nowoprojektowanymi zainteresowanyc przedsi ębiorstwa centrami przemysłu i h podmiotów, usług, a terenami Środki zabudowy przedsi ębiorstw mieszkaniowej. 4. Ograniczenie hałasu K + + Bud Ŝet pa ństwa, Wojewódzki Gminy poprzez zastosowanie bud Ŝet powiatu Inspektorat Ochrony ekranów akustycznych Środowiska, oraz pasów zieleni administratorz Organizacje wzdłu Ŝ uci ąŜ liwych y dróg pozarz ądowe, odcinków dróg. Starosta, administratorzy dróg 5. Monitorowanie poziomu Bud Ŝet pa ństwa, K + + Przedsi ębiorstwa, WIO Ś hałasu w jednostkach Bud Ŝet miast gospodarczych. Bud Ŝet powiatu Gminy Środki Starosta przedsi ębiorstw 6. Opracowanie Środki K + + Starosta Organizacje programów organizacji pozarz ądowe edukacyjnych pozarz ądowych Gminy uświadamiaj ących Bud Ŝet gmin problemy ochrony przed hałasem. 7. Uwzgl ędnienie zapisów Bud Ŝet gmin K + + Gminy dotycz ących ochrony przed hałasem w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Cel długoterminowy do 2015 r . → Ochrona mieszka ńców przed nadmiernym oddziaływaniem pól elektromagnetycznych ekologicznego

167

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

1. Wprowadzenie do Bud Ŝet gmin Ochrona przed K + + Gminy miejscowych planów promieniowanie zagospodarowania m przestrzennego zapisów niejonizuj ącym po świ ęconych ochronie przed promieniowaniem.

2. Ograniczenie emisji Bud Ŝet pa ństwa W/K + + Starosta, wojewoda promieniowania Bud Ŝet powiatu niejonizuj ąego do WIO Ś środowiska. 3. Okre ślenie aktualnego Bud Ŝet pa ństwa K + + Burmistrz WIO Ś poziomu elektromagnetycznego Starosta promieniowania niejonizuj ącego w miejscach jego potencjalnego oddziaływania i ograniczenie jego emisji. Cel długoterminowy do 2015 roku → Ochrona przez ryzykiem wyst ąpienia powa Ŝnych awarii przemysłowych 1. Sporz ądzenie listy Bud Ŝet pa ństwa Ochrona przed K + + Starosta Wojewoda obiektów mog ących by ć WFO ŚiGW powa Ŝnymi przyczyn ą powa Ŝnej przedsi ębiorcy awariami awarii.

168

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

2. Monitoring Bud Ŝet pa ństwa K + + Starosta Wojewoda potencjalnych WFO ŚiGW sprawców powa Ŝnych awarii pod k ątem Przedsi ębiorc y spełniania przez nich wymogów WIO Ś bezpiecze ństwa .

3. Przygotowanie planów i Bud Ŝet pa ństwa K + + Starosta Wojewoda programów WFO ŚiGW zmniejszaj ących Przedsi ębiorc prawdopodobie ństwo y wyst ąpienia powa Ŝnych awarii. WIO Ś 4. Prowadzenie szkole ń Bud Ŝet pa ństwa K + + Starosta Wojewoda dla pracowników WFO ŚiGW administracji publicznej oraz podmiotów Przedsi ębiorc gospodarczych w y zakresie zapobiegania WIO Ś powa Ŝnych awarii. Cel długoterminowy do 2015 roku → Wspieranie inwestycji i działa ń przyczyniaj ących si ę do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych 1. Kontynuacja udziału w Środki FORTUM Ochrona klimatu K + + Starosta Minister/ systemie handlu Cz ęstochowa Administrator uprawnieniami do emisji bud Ŝet pa ństwa Fortum Systemu Handlu gazów cieplarnianych Cz ęstochowa Uprawnieniami przez firm ę Fortum do emisji Cz ęstochowa.

169

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

2. Wspieranie działa ń Bud Ŝet K + + Starosta Organizacje zmierzaj ących do organizacji pozarz ądowe zwi ększenia pozarz ądowych pochłaniania dwutlenku Gminy węgla z atmosfery. 3. Wspieranie rozwoju Bud Ŝet K 15 000 + Gminy Starosta odnawialnych źródeł organizacji Organizacje energii. pozarz ądowych Gminy pozarz ądowe 4. Prowadzenie procesów Bud Ŝet pa ństwa K + + Starosta Nadle śnictwa zalesiania nieu Ŝytków w Bud Ŝet powiatu celu wykorzystania Środki Zainteresowan lasów do pochłaniania zainteresowanyc e podmioty gazów cieplarnianych. h podmiotów Cel długoterminowy do 2015 roku → Podnoszenie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa w celu uzyskania aprobaty dla działa ń proekologicznych podejmowanych przez władze publiczne. 1. Opracowanie Udział W 15 000 - Bud Ŝet powiatu Gminy Starosta powiatowego programu społecze ństwa i edukacji ekologicznej Środki unijne Placówki edukacja dla zrównowa Ŝonego WFO ŚiGW oświatowe ekologiczna rozwoju. Bud Ŝet pa ństwa Organizacje Bud Ŝet gmin pozarz ądowe Osoby fizyczne 2. Wspieranie projektów Bud Ŝet powiatu Zainteresowan Starosta W + + edukacji dla e podmioty zrównowa Ŝonego rozwoju realizowanych przez ró Ŝne podmioty. 3. Współpraca z Bud Ŝet powiatu Organizacje Starosta W + + pozarz ądowymi pozarz ądowe organizacjami ekologicznymi w zakresie zagadnie ń ochrony środowiska.

170

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

4. Organizowanie szkole ń Starosta W 10 000 + WFO ŚiGW, Gminy, dla przedstawicieli Bud Ŝet powiatu organizacje administracji, Bud Ŝet Gminy, pozarz ądowe, organizacji środki finansowe przedsi ębiorst pozarz ądowych i przedsi ębiorstw, , wa przedsi ębiorstw w środki finansowe zakresie dost ępu do organizacji informacji. pozarz ądowych 5. Organizowanie Starosta W + Bud Ŝet gmin, Placówki konkursów o tematyce Gminy 15 000 Bud Ŝet powiatu oświatowe, ekologicznej dla Organizacje WFO ŚiGW, , organizacje młodzie Ŝy i dorosłych. pozarz ądowe PFO ŚiGW pozarz ądowe, Gminy, 6. Kontynuacja Bud Ŝet powiatu Gminy Starosta W 20 000 + współudziału w PFO ŚiGW organizowaniu akcji” GFO ŚiGW Sprz ątanie Świata”. 7. Prowadzenie Konkursu GFO ŚiGW Organizacje Gminy K + + Ekologicznego Gmin Bud Ŝet gmin pozarz ądowe Jurajskich. 8. Promocja programu Bud Ŝet gmin Organizacje Gminy K + + selektywnej zbiórki GFO ŚiGW pozarz ądowe odpadów w śród Środki firm Starosta mieszka ńców. zajmuj ących si ę Firmy gospodarowanie zajmuj ące si ę m odpadami\ gospodarowa (Wsparcie z niem PFO ŚiGW w odpadami miar ę mo Ŝliwo ści finasowych )

171

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

9. Wzrost świadomo ści Bud Ŝet gmin Nadle śnictwa Gminy K + + mieszka ńców w zakresie GFO ŚiGW Zespół Parków istnienia i ochrony Bud Ŝet pa ństwa Krajobrazowy zasobów ch przyrodniczych Powiatu. Województwa Śląskiego Organizacje pozarz ądowe 10. Promocja GFO ŚiGW Gminy Organizacje K + + proekologicznych źródeł Bud Ŝet pa ństwa Starosta pozarz ądowe energii oraz (Wsparcie z Placówki informowanie PFO ŚiGW w oświatowe społecze ństwa w miar ę mo Ŝliwo ści zakresie pozyskiwania finansowych ) środków z funduszy pomocowych. 11. Prowadzenie edukacji GFO ŚiGW Gminy Organizacje K + + ekologicznej w śród Bud Ŝet pa ństwa Starosta pozarz ądowe mieszka ńców powiatu w (Wsparcie z Placówki zakresie przyjaznych PFO ŚiGW w oświatowe postaw konsumenckich. miar ę mo Ŝliwo ści finansowych )

172

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Tabela 28 Plan operacyjny na lata 2008-2011

Lp. Priorytet Zadanie Szacunkowy Źródła Podmiot koszt zadania finansowania odpowiedzialny na lata za realizacje 2008-2011 zadania Lp. Nazwa działania

1. Zarz ądzanie 1. Wprowadzenie celów ochrony środowiska i 20 000 Bud Ŝet powiatu Starosta ochron ą priorytetów polityki ekologicznej pa ństwa do środowiska dokumentów strategicznych powiatu. 2. Zapewnienie dost ępu społecze ństwa do b.d.k Bud Ŝet powiatu informacji. 3. Budowa informatycznych baz danych 70 000 WFO ŚiGW Starosta zwi ązanych z pełnieniem przez Starost ę PFO ŚiGW funkcji Organu Ochrony Środowiska. Bud Ŝet powiatu 4. Wł ączenie społecze ństwa w procedur ę b.d.k Bud Ŝet powiatu Starosta opracowania i realizacji Programu ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego. 5. Wspomaganie systemu kontroli wnoszenia b.d.k Bud Ŝet powiatu Starosta opłat za korzystanie ze środowiska stanowi ących dochody funduszy ekologicznych. suma 90 000 Ochrona przyrody Brak zada ń b ędących w kompetencji Starosty suma Ochrona Prowadzenie b ada ń jako ści gleb na terenie 20 000 WFOGR Starosta Powiatu.

173

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

komponentów Prowadzenie rekultywacji i przywrócenie 200 000 PFO ŚiGW Starosta litosfery funkcji przyrodniczej terenom i gruntom WFO ŚIGW zdegradowanym. Środki unijne Wspierania rolnictwa ekologicznego, 30 000 PFO ŚiGW Starosta powstawanie gospodarstw agroturysycznych. Środki zainteresowany ch podmiotów, środki unijne, WFO ŚiGW suma 250 000 Odnawialne źródła Brak zada ń b ędących w kompetencji energii Starosty suma Ochrona przed Brak zada ń b ędących w kompetencji powodzi ą Starosty suma Ochrona Wspieranie działa ń inwestycyjnych w zakresie b.d.k Bud Ŝet powiatu Starosta powietrza ochrony powietrza podejmowanych przez podmioty gospodarcze. Usprawnienie systemu kontroli przestrzegania b.d.k Bud Ŝet powiatu Starosta przepisów dot. Ochrony środowiska, w tym ochrony powietrza. Dalsze prowadzenie termomodernizacji 1 000 000 Bud Ŝet powiatu Starosta budynków u Ŝyteczno ści publicznej wraz z PFO ŚiGW modernizacj ą systemów grzewczych. WFO ŚiGW Sodki unijne Opracowanie Programu Ograniczenia niskiej 30 000 Bud Ŝet Starosta emisji na terenie Powiatu. powiatu, PFO ŚiGW Środki unijne 174

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Budowa i organizacja tras rowerowych. Bud Ŝet powiat, Starosta 19 810 344,60 WFO ŚiGW, Powiatowy (przebudowa NFO ŚiGW, Zarz ąd Dróg dróg środki unijne powiatowych)

Poprawa stanu dróg poprzez przebudow ę Bud Ŝet Starosta dróg powiatowych. powiatu, środki Powiatowy unijne Zarz ąd Dróg suma 21 840 344,6

Ochrona przed Stworzenie bazy danych o obiektac h 20 000 Bud Ŝet powiatu Starosta/Gminy hałasem przemysłowych stwarzaj ących zagro Ŝenie akustyczne dla środowiska. suma 20 000

Ochrona przed Ograniczenie emisji promieniowania b.d.k Bud Ŝet powiatu Starosta promieniowaniem niejonizuj ącego do środowiska. niejonizuj ącym

suma b.d.k.

Ochrona klimatu Brak zada ń b ędących w kompetencji Starosty suma

175

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Edukacja Opracowanie powiatowego programu edukacji 15 000 PFO ŚIGW, Starosta ekologiczna ekologicznej dla zrównowa Ŝonego rozwoju. bud Ŝet powiatu, środki unijne Wspieranie projektów edukacji dla b.d.k Bud Ŝet powiatu Starosta zrównowa Ŝonego rozwoju realizowanych przez ró Ŝne podmioty. Współpraca z pozarz ądowymi organizacjami b.d.k Bud Ŝet powiatu Starosta ekologicznymi w zakresie zagadnie ń ochrony środowiska. Organizowanie szkole ń dla przedstawicieli 10 000 WFO ŚiGW, Starosta administracji, organizacji pozarz ądowych i Bud Ŝet powiatu przedsi ębiorstw w zakresie dost ępu do środki informacji. finansowe przedsi ębiorstw , środki finansowe organizacji pozarz ądowych , środki unijne

176

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Organizowanie konkursów o tematyce 15 000 Środki Starosta ekologicznej dla młodzie Ŝy i dorosłych. finansowe zainteresowany ch podmiotów gospodarczych, Bud Ŝet pa ństwa, bud Ŝet powiatu, WFO ŚiGW, PFO ŚiGW, środki finansowe organizacji pozarz ądowych środki unijne Kontynuacja współudziału w organizowaniu 20 000 Bud Ŝet Starosta akcji” Sprz ątanie Świata”. PFO ŚiGW suma 60 000

Skróty:

NFO ŚiGW – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; WFO ŚiGW- Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; PFO ŚiGW – Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; GFO ŚiGW – Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej b.d.k.- bez dodatkowych kosztów

177

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Środki finansowe przewidziane na realizacj ę zada ń własnych Starostwa Powiatowego w Myszkowie w latach 2008-2011 w zakresie poszczególnych priorytetów.

Priorytet Kaszt realizacja celu Zarz ądzanie środowiskiem 90 000 Ochrona komponentów litosfery 250 000 Ochrona powietrza atmosferycznego 21 840 344,6 Ochrona przed hałasem 20 000 Edukacja ekologiczna 60 000 Razem 22 260 344,60

178

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

6 Sytuacja ekonomiczno - finansowa Powiatu

Dochód Powiatu w latach 2003-2006 przedstawia poni Ŝsza tabela. Tabela 29. dochód Powiatu w latach 2003-2006

Rok Dochód Powiatu w zł 2003 25 665 611 2004 27 662 529 2005 28 706 397 2006 37 567 411 * Źródło: Starostwo Powiatowe w Myszkowie

Przy realizacji zada ń proekologicznych powiat korzystał i nadal przewiduje korzysta ć ze środków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Europejskiego Funduszu i innych zarówno w postaci dotacji jak i kredytów. Do zada ń finansowanych z bud Ŝetu powiatu nale Ŝy zaliczy ć zadania z zakresu Le śnictwa (Gospodarki le śnej, Nadzoru nad gospodark ą le śną) oraz po średnio Transportu i ł ączno ści (Drogi publiczne powiatowe i Drogi publiczne wojewódzkie). Równie Ŝ do zada ń proekologicznych nale Ŝą zadania z zakresu modernizacji i termomodernizacji budynków Szkół.

Poni Ŝej w formie tabelarycznej zestawiono wykaz zada ń proekologicznych przeprowadzonych w latach 2005-2006 finansowanych z bud Ŝetu powiatu. Analizuj ąc poni Ŝsze zestawienie stwierdza si ę, Ŝe do zada ń priorytetowych w zakresie ochrony środowiska realizowanych przez powiat s ą zadania z zakresu poprawy stanu dróg powiatowych i modernizacja odcinków dróg powiatowych oraz ich bie Ŝą ca utrzymanie. Zadania z tego zakresu realizowane s ą głównie przez Powiatowy Zarz ąd Dróg. Dla wi ększo ści zada ń inwestycyjnych zwi ązanych z realizacj ą czy modernizacj ą dróg powiatowych, powiat stara si ę dofinansowanie z ze środków strukturalnych. Kolejnymi zadaniami inwestycyjnymi, proekologicznymi, jakie realizował Powiat są termomodernizacje budynków u Ŝyteczno ści publicznej.

179

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Tabela 30. Wykaz inwestycji proekologicznych przeprowadzonych w 2005 roku z bud Ŝetu miasta.

Lp. Nazwa działu Charakterystyka działa ń Plan w zł Wykonanie z proekologicznych zł 1. Dział 020 59 251 59 250 Le śnictwo 2. Rozdział 02001 - Ekwiwalent dla rolników za 18 751 18 750 Gospodarka le śna zalesianie gruntów rolnych - 3. Rozdziała 02002 - nadzór nad lasami nie 40 500 40 500 Nadzór nad stanowi ącymi własno ści Skarbu gospodark ą le śna Pa ństwa (wykonanie – Nadle śnictwo w Złotym Potoku i Siewierzu) 4. Dział 600 4 257 966 4 257 966 Transport i łączno ść 5. Rozdział 60013 - bie Ŝą ce wydatki na zimowe i letnie 2 909 652 2 909 652 Drogi publiczne utrzymanie dróg wojewódzkich na wojewódzkie terenie Powiatu (100% dotacja z Województwa) w tym: - roboty drogowe - remonty cz ąstkowe mas ą na zimno i na gor ąco - przebudowa DW w m. Poraj, Myszków; - odnowa nawierzchni DW 793 Myszków, Siewierz - czyszczenie pasa drogowego - roboty odwadniaj ące, czyszczenie jezdni, kanalizacji i in. 6. Rozdziała 60014 - zimowe i letnie utrzymanie dróg 1 348 314 1 348 314 Drogi publiczne - remont nawierzchni DP nr S 3802 powiatowe odc. Osiek – Post ęp - remonty cz ąstkowe dróg nawierzchn bitumicznych, oznakowanie poziome dróg powiatowych - naprawa przełomu w . wysoka Lelowska - odwodnienie DP Nr S 3808 Helenówka-Jaworznik - czyszczenie pozimowe dróg, prowadzenie akcji „zima” 7. Dział 801 - Oświata i edukacja Rozdział 80195 - wymiana okien i przebudowa 100 811 100 574 Pozostała zł ącza energetycznego w budynku działalno ść Zespołu Szkół nr 1 w Myszkowie - wymiana okien w budynku Zespołu Szkół nr 2 w Myszkowie - wymiana okien i drzwi wej ściowych, modernizacja przył ącza gazowego w kotłowni w Zespole Szkół w śarkach

180

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

*Źródło: Sprawozdanie roczne z wykonania bud Ŝetu Powiatu Myszkowskiego za 2005 rok

W ramach wydatków maj ątkowych w dziale 600 – transport i ł ączno ść w 2005 roku Powiat przyst ąpił do realizacji zada ń inwestycyjnych ze środków strukturalnych. Podpisano umowy z Wojewod ą Śląskim na dofinansowanie zada ń i z Bankiem Gospodarstwa Krajowego za zaci ągni ęcie po Ŝyczki na prefinansowanie, a tak Ŝe zabezpieczenie środków finansowych w bud Ŝecie Powiatu Myszkowskiego pozwoliło rozpocz ąć nast ępuj ące zadania inwestycyjne na drogach powiatowych: - przebudowa drogi powiatowej nr S 1012 Pora –Gęzyn-Koziełowy o długo ści 10,955 km; - przebudowa drogi powiatowej nr 3802 Osiek-Pustkowie Lgockie o długo ści 2,631 km - przebudowa drogi powiatowej nr 1014 gr. Powiatu – Gorzków-Postaszowice- Niegowa o długo ści 6,100 km’ - przebudowa drogi powiatowej nr 3810 ul. Słowackiego o długo ści 4.294 km; - przebudowa drogi nr S 1714 od skrzy Ŝowania z DW 793-ul.Sikorskiego – ul. 1-go Maja – ul. Stawowa – ul. Z DW 793 – ul. Bory do granicy powiatu odc. Od skrzy Ŝowania z DW 793 – ul. Sikorskiego – ul. 1-go Maja w Myszkowie

Tabela 31 Wykaz inwestycji proekologicznych przeprowadzonych w 2006 roku z bud Ŝetu miasta (wydatki bie Ŝą ce).

Lp. Nazwa działu Charakterystyka działa ń Plan w zł Wykonanie z proekologicznych zł 1. Dział 020 59 644 59 104,06 Le śnictwo 2. Rozdział 02001 - Ekwiwalent dla rolników za 19 144 19 144,06 Gospodarka le śna zalesianie gruntów rolnych - 3. Rozdziała 02002 - nadzór nad lasami nie 40 500 39 960 Nadzór nad stanowiącymi własno ści Skarbu gospodark ą le śna Pa ństwa (wykonanie – Nadle śnictwo w Złotym Potoku i Siewierzu) 4. Dział 600 5 975 767 5 975 766,59 Transport i łączno ść 5. Rozdział 60013 - bie Ŝą ce wydatki na zimowe i letnie 4 262 935 4 262 935 Drogi publiczne utrzymanie dróg wojewódzkich na wojewódzkie terenie Powiatu (100% dotacja z Województwa) w tym: - roboty drogowe - remonty cz ąstkowe mas ą na zimno i na gor ąco - czyszczenie pasa drogowego - roboty odwadniaj ące, czyszczenie jezdni, kanalizacji i in. 6. Rozdziała 60014 - zimowe i letnie utrzymanie dróg 1 712 832 1 712 831,59 Drogi publiczne - remonty cz ąstkowe dróg powiatowe nawierzchn bitumicznych, oznakowanie poziome dróg powiatowych - naprawa przełomu w . Pustkowie Lgockie 181

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

- czyszczenie pozimowe dróg, prowadzenie akcji „zima” 7. Dział 801 - Oświata i edukacja Rozdział 80195 - wymiana okien w Zespole Szkół nr 74 507 74 505,40 Pozostała w Myszkowie i śarkach działalno ść - remont kominów w Zespole Szkół w śarkach

W ramach wydatków maj ątkowych w dziale 600 – Transport i ł ączno ść , w 2006 roku Powiat realizował zadania inwestycyjne ze środków funduszy strukturalnych. Podpisano umowy z Wojewod ą Śląskim i Bankiem Gospodarstwa Krajowego na zaci ągni ęcie po Ŝyczki co pozwoliło zako ńczy ć i rozpocz ąć nowe zadania inwestycyjne na drogach powiatowych: - przebudowa drogi powiatowej nr 1014 gr. Powiatu – Gorzków – Postaszowice – Niegowa o długo ści 6,100 km. - Przebudowa drogi powiatowej nr 3810 ul. Słowackiego o długo ści 4.294 km W ramach tego działu wydatki realizował tak Ŝe Powiatowy Zarz ąd Dróg. Opracowano dokumentacj ę projektowo – kosztorysow ą na przebudow ę dróg: DP S-1713 Kotowice-Niegowa, Drogi powiatowej przez wie ś Bli Ŝyce, drogi DP S-1012 odc. od gr. Powiatu Choro ń-Poraj, drogi powiatowej S-3808 odc. Helenówka-Jaworznik.

Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Przychody GFO ŚiGW stanowi ą wpływy z opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska,. Środki z PFO ŚiGW wydawane s ą na zadania z zakresu ochrony środowiska: na zadania bie Ŝą ce i zadania inwestycyjne. Plany finansowe PFO ŚiGW w latach 2005 – 2006 zostały przedstawione w poni Ŝszych tabelach.

Tabela 32. Plan finansowy Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 2005 r.

Lp. Wyszczególnienie Plan finansowy 1. 900. Rozdział Fundusz Ochrony 207 367 Środowiska i gospodarki Wodnej 2. Stan funduszu na pocz ątek roku 101 477 3. Przychody – wpływy z opłat za 105 890 gospodarcze korzystanie ze środowiska 4. Koszty na realizacj ę zada ń z zakresu ochrony środowiska: 207 367 - Bie Ŝą ce 107 367 - inwestycyjne 100 000 5. Stan funduszu na koniec roku 0

182

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego lata 2008-2011”

Tabela 33. Plan finansowy Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 2006 r

Lp. Wyszczególnienie Plan finansowy 1. 900. Rozdział Fundusz Ochrony 447 547 Środowiska i gospodarki Wodnej 2. Stan funduszu na pocz ątek roku 52 201 3. Przychody – wpływy z opłat za 395 346 gospodarcze korzystanie ze środowiska 4. Koszty na realizacj ę zada ń z zakresu ochrony środowiska: 447 547 - Bie Ŝą ce 447 547 - inwestycyjne 0 5. Stan funduszu na koniec roku 0

183

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

6.1 Krajowe źródła finansowania

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska

Fundusz finansuje projekty proekologiczne poprzez po Ŝyczki, kredyty, dotacje i dopłaty do oprocentowania preferencyjnych kredytów. Środki Narodowego Funduszu przeznacza si ę na cele okre ślone w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627 i Nr 115, poz. 1229 oraz z roku 2002 Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 233 poz. 1957) zwanej dalej “ustaw ą”, zgodnie z priorytetami Narodowego Funduszu, określonymi w oparciu o: “Polityk ę Ekologiczn ą Pa ństwa”, listy przedsi ęwzi ęć priorytetowych wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz zgodnie z planem działalno ści i kryteriami wyboru przedsi ęwzi ęć , o których mowa w art. 414 ust. 1 pkt. 1 i ust. 2 pkt. 3 powołanej ustawy. Jako priorytetowe traktuje si ę te przedsi ęwzi ęcia, których realizacja wynika z konieczno ści wypełnienia zobowi ąza ń Polski wobec Unii Europejskiej zwi ązanych z członkostwem Rzeczpospolitej Polskiej w Unii Europejskiej. Celem działalno ści Narodowego Funduszu jest finansowe wspieranie inwestycji ekologicznych o znaczeniu i zasi ęgu ogólnopolskim i ponadregionalnym oraz zada ń lokalnych, istotnych z punktu widzenia potrzeb środowiska. Dystrybucja środków finansowych z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej odbywa si ę w ramach nast ępuj ących dziedzin: • Ochrona powietrza • Ochrona wód i gospodarka wodna • Ochrona powierzchni ziemi • Ochrona przyrody i krajobrazu oraz Le śnictwo • Geologia i górnictwo • Edukacja ekologiczna • Pa ństwowy Monitoring Środowiska • Programy mi ędzydziedzinowe • Nadzwyczajne Zagro Ŝenia Środowiska • Ekspertyzy i prace badawcze

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Zadaniem nadrz ędnym Funduszu jest realizacja regionalnej i krajowej polityki ochrony środowisk. Działalno ść Funduszu ma na celu wspomaganie procesu integracji Polski z Uni ą Europejsk ą poprzez realizacje w województwie ustale ń akcesyjnych oraz systemowe wdra Ŝanie regionalnej polityki środowiskowej. Działalno ść Funduszu polega na preferencyjnym dofinansowaniu przedsi ęwzi ęć dotycz ących ochrony powietrza, wody i powierzchni ziemi, gospodarki odpadami i wodnej, edukacji ekologicznej i innej zgodnie z celami i priorytetami zapisanymi w programie ochrony środowiska dla województwa śląskiego.

Jednym z najwa Ŝniejszych źródeł finansowania przedsi ęwzi ęć w ochron ę środowiska w Polsce, w nowym okresie programowym na lata 2007-2013 b ędzie Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIi Ś). B ędzie to najwi ększy z punktu widzenia dost ępnych środków program operacyjny nie tylko w Polsce, ale tak Ŝe w

184

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

całej Unii Europejskiej. Na jego realizacj ę w latach 2007–2013 Polska otrzyma z unijnego bud Ŝetu prawie 28 mld euro, z czego na inwestycje w ochron ę środowiska przeznaczone b ędzie ok. 5 mld euro. Środki unijne na PO Infrastruktura i Środowisko pochodz ą z dwóch źródeł finansowania – z Funduszu Spójno ści (22,2 mld euro) oraz z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (5,7 mld euro). Program obejmie wsparciem takie dziedziny jak: transport, środowisko , energetyk ę, kultur ę i dziedzictwo kulturowe, szkolnictwo wy Ŝsze, a tak Ŝe ochron ę zdrowia. W zakresie ochrony środowiska przewidziano dofinansowanie dla du Ŝych inwestycji komunalnych, inwestycji ekologicznych w przedsi ębiorstwach, projektów ochrony przyrody i bezpiecze ństwa ekologicznego, a tak Ŝe edukacji ekologicznej. Wsparcie z Programu otrzymaj ą zarówno samorz ądy i przedsi ębiorcy, jak równie Ŝ m.in. organizacje pozarz ądowe, parki narodowe i Lasy Pa ństwowe. Środowiskowe priorytety w projekcie Programu: Oś priorytetowa 1 - Gospodarka wodno-ściekowa (zredukowanie ilo ści zanieczyszcze ń odprowadzanych ze ściekami do wód i ziemi oraz zapewnienie odpowiedniej jako ści wody pitnej). Oś priorytetowa 2 - Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi (zmniejszenie presji na powierzchni ę ziemi - zmniejszenie udziału odpadów komunalnych składowanych i rekultywacj ę terenów zdegradowanych). Oś priorytetowa 3 - Zarz ądzanie zasobami i przeciwdziałanie zagro Ŝeniom środowiska (ograniczenie ryzyka zagro Ŝeń ekologicznych poprzez inwestycje i system monitorowania). Oś priorytetowa 4 - Przedsi ęwzi ęcia dostosowuj ące przedsi ębiorców do wymogów ochrony środowiska (ograniczanie negatywnego wpływu istniej ącej działalno ści przemysłowej na środowisko i dostosowanie przedsi ębiorstw do wymogów prawa wspólnotowego). Oś priorytetowa 5 - Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych (ograniczenie degradacji środowiska naturalnego oraz strat zasobów ró Ŝnorodno ści biologicznej, w tym działania z zakresu edukacji ekologicznej). Oś priorytetowa 9 - Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywno ść energetyczna (poprawa bezpiecze ństwa energetycznego pa ństwa w zakresie oddziaływania sektora energetycznego na środowisko; wsparcie b ędzie udzielane na podwy Ŝszenie sprawno ści wytwarzania, przesyłania, dystrybucji i u Ŝytkowania energii, w tym wzrost wykorzystania energii odnawialnej i biopaliw).

6.2 Fundusze europejskie

Wdro Ŝenie programu ochrony środowiska b ędzie wymaga ć stworzenia sprawnego systemu finansowania przedsi ęwzi ęć z zakresu ochrony środowiska. Środki finansowe na zadania proekologiczne przewiduje si ę pozyska ć z bud Ŝetu Wojewody i bud Ŝetu pa ństwa, samorz ądów (powiatu i gmin) i funduszy

185

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

ekologicznych. W najbli Ŝszych latach rola funduszy ekologicznych (przede wszystkim Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej) powinna polega ć na koncentrowaniu środków na wspieranie inwestycji priorytetowych z punktu widzenia integracji z UE. Jednocze śnie przewiduje si ę spadek udziału funduszy ochrony środowiska, ze wzgl ędu na ogóln ą popraw ę stanu środowiska, a co za tym idzie zmniejszenie wpływów z tytułu opłat i kar ekologicznych.

Inwestycje przewidywane do realizacji w przemy śle b ędą finansowane ze środków własnych i kredytów komercyjnych oraz uzupełniaj ąco z funduszy ochrony środowiska, je śli dane przedsi ęwzi ęcie uznane zostanie za priorytetowe w skali powiatu.

Niektóre przedsi ęwzi ęcia realizowane b ędę z wykorzystaniem środków przedsi ębiorstw i osób prywatnych. Ponadto oczekuje si ę wi ększego ni Ŝ dotychczas zaanga Ŝowania w realizacje inwestycji ekologicznych środków pomocowych w tym środków strukturalnych i Funduszu Spójno ści.

KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA FUNDUSZY EUROPEJSKICH

Od 2007 roku zacz ęła si ę nowa perspektywa finansowa na okres 2007 – 2013. Źródłami finansowania nowej polityki spójno ści w zakresie ochrony środowiska tym okresie b ędą dwa fundusze:

1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego 2. Fundusz Spójno ści Pomoc w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego obejmuje inicjatywy w nast ępuj ących dziedzinach:

• modernizacja i dywersyfikacja struktur gospodarczych w pa ństwach członkowskich i regionach, ze szczególnym uwzgl ędnieniem priorytetów Strategii Lizbońskiej

• rozwijanie i ulepszanie infrastruktury podstawowej

• ochrona środowiska

• wzmocnienie zdolno ści instytucjonalnej krajowej i regionalnej administracji zarz ądzaj ącej funduszami europejskimi Nowe priorytety, które b ędzie wspierał Fundusz Spójno ści to:

• transeuropejskie sieci transportowe

• infrastruktura ochrony środowiska

• poł ączenia kolejowe, morskie, śródl ądowe

• programy transportu multimodalnego poza sieciami transeuropejskimi

186

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

• zrównowa Ŝony rozwój transportu miejskiego

• inwestycje środowiskowe (projekty energooszcz ędne oraz w zakresie źródeł energii odnawialnej)

Dla sektorów rolnictwa i rybołówstwa Komisja stworzyła nowe instrumenty finansowe funkcjonuj ące poza polityk ą spójno ści, zast ępuj ące dotychczasowe fundusze strukturalne: Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej – sekcja orientacji (EAGGF) oraz Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa (FIFG). Nowe instrumenty wspieraj ące rolnictwo i rybołówstwo od 2007 roku:

• Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich

• Europejski Fundusz Rybacki.

LIFE+ jest jedynym instrumentem finansowym Unii Europejskiej koncentruj ącym si ę wył ącznie na współfinansowaniu projektów w dziedzinie ochrony środowiska. Jego głównym celem jest wspieranie procesu wdra Ŝania wspólnotowego prawa ochrony środowiska, realizacja polityki ochrony środowiska oraz identyfikacja i promocja nowych rozwi ąza ń dla problemów dotycz ących ochrony przyrody. LIFE+ składa si ę z trzech komponentów, w ramach których współfinansowane s ą projekty w zakresie: • wdra Ŝania dyrektywy Ptasiej i dyrektywy Siedliskowej, w tym ochrony priorytetowych siedlisk i gatunków

• ochrony środowiska, zapobiegania zmianom klimatycznym, innowacyjnych rozwi ąza ń w dziedzinie ochrony zdrowia i polepszania jako ści Ŝycia oraz wdra Ŝania polityki zrównowa Ŝonego wykorzystania zasobów naturalnych i gospodarki odpadami

• działa ń informacyjnych i komunikacyjnych, kampanii na rzecz zwi ększania świadomo ści ekologicznej w społecze ństwie, w tym kampanie na temat zapobiegania po Ŝarom lasów oraz wymiany najlepszych do świadcze ń i praktyk Program LIFE+ zapewnia wsparcie finansowe w średniej wysoko ści 50% warto ści projektu. Nabór wniosków ogłaszany jest raz do roku przez Komisj ę Europejsk ą.

Fundacja EkoFundusz Zadaniem Fundacji jest dofinansowanie projektów w dziedzinie ochrony środowiska, które maj ą nie tylko istotne znaczenie w skali regionu czy kraju, ale równie Ŝ w skali globalnej. Ta specyfika EkoFunduszu, odró Ŝniaj ąca go od innych funduszy wspieraj ących inwestycje proekologiczne w Polsce, wyklucza mo Ŝliwo ść dofinansowania przedsi ęwzięć , których celem jest rozwi ązywanie jedynie lokalnych problemów. Do priorytetów przy podejmowaniu decyzji o finansowaniu działa ń ekologicznych:

187

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

- ograniczenie trangranicznego transportu dwutlenku siarki i tlenków azotu oraz eliminacja niskich źródeł ich emisji (ochrona powietrza); - ograniczenie dopływu zanieczyszcze ń do Bałtyku oraz ochrona zasobów wody pitnej (ochrona wód); - ograniczenie emisji gazów powoduj ących zmiany klimatu Ziemi (ochrona klimatu); - ochrona ró Ŝnorodno ści biologicznej (ochrona przyrody); - racjonalizacji gospodarki odpadami i rekultywacja gleb zanieczyszczonych (gospodarka odpadami).

188

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

7 Kontrola i monitoring Programu Ochrony Środowiska

7.1 Zarz ądzanie środowiskowe i kontrola realizacji programu

Programowanie zrównowa Ŝonego rozwoju

Ka Ŝde województwo, powiat i gmina powinno posiada ć i realizowa ć strategi ę rozwoju, która powinna by ć strategi ą zrównowa Ŝonego rozwoju, zapewniaj ącą harmonijne pogodzenie lokalnych potrzeb i aspiracji społeczno-gospodarczych z konieczno ści ą bezwzgl ędnej ochrony środowiska. Strategie gmin i powiatów powinny by ć skorelowane i uwzgl ędnia ć ustalenia zawarte w strategii rozwoju województwa. Najogólniej strategia precyzuje wizj ę i misj ę danego regionu, okre śla polityk ę regionaln ą, wymierne cele oraz zadania dla ich osi ągni ęcia (rysunek). Strategia zrównowa Ŝonego rozwoju powinna wskazywa ć problemy wiod ące, którymi są problemy decyduj ące o osi ągni ęciu zmiany struktury regionalnej. Problemem wiod ącym jest niew ątpliwie poprawa równowagi ekologicznej, która wpływa ć b ędzie na zmian ę struktury regionalnej. Wpływ ten ujawnia si ę systematycznym zmniejszeniem si ę emisji ze źródeł zanieczyszcze ń, zwi ększeniem obszarów chronionych, racjonalnym gospodarowaniem zasobami, a w efekcie popraw ą stanu środowiska oraz zwi ększeniem atrakcyjno ści i konkurencyjno ści danego regionu. Strategia poszerzona o szczegółowe programy realizacji zada ń staje si ę programem zrównowa Ŝonego rozwoju (rysunek) zwanym cz ęsto programem ekorozwoju. Posiadanie strategii i programu zrównowa Ŝonego rozwoju pozwala mi ędzy innymi stymulowa ć po Ŝą dane zmiany strukturalne, pozyskiwa ć środki finansowe na realizacj ę szczegółowych programów, optymalizowa ć wydatki oraz łagodzi ć negatywne skutki ekologiczne i społeczne niezb ędnych przemian gospodarczych. Ustawa „Prawo Ochrony Środowiska” zobowi ązuje województwa, powiaty i gminy do opracowywania co 4 lata programów ochrony środowiska i zrównowa Ŝonego rozwoju i raportowania co 2 lata stanu ich realizacji. Realizacja tych programów powinna zapewni ć, zapisany w konstytucji, zrównowa Ŝony rozwój Polski przez realizacj ę polityki ekologicznej pa ństwa oraz wojewódzkich strategii rozwoju, wynikaj ących z ustaw kompetencyjnych. W powi ązaniu z obowi ązuj ącymi zapisami ustawy Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. 2001, Nr 62, poz., 627 z pó źniejszymi zmianami) w zakresie dost ępu do informacji i ocen oddziaływania na środowisko i innymi ustawami, narzuca to kolosalne obowi ązki na samorz ądy i administracj ę oraz konieczno ść podj ęcia działa ń systemowych na poziomie zarówno lokalnym jak i regionalnym. Realizacja programów b ędzie bowiem ustawowo monitorowana co 2 lata, a to oznacza, Ŝe aktywno ść na poziomie regionalnym i lokalnym nie mo Ŝe si ę ko ńczy ć na zleceniu opracowania strategii i programów firmom konsultingowym i ich uznaniowej realizacji lub nie „w miar ę mo Ŝliwo ści” lecz zgodnie ze schematem pokazanym na rysunku 2 musi podlega ć okresowej ocenie osi ąganych efektów działalno ści środowiskowej.

189

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

Program zrównowa Ŝonego rozwoju

Strategia

Wizja i Misja

Polityka

Cele od osi ągni ęcia

Zadania realizuj ące cele d wynikówikorekta d ą Programy zarz ądzania Przegl

Realizacja programów

Rysunek 2 Elementy składaj ące si ę na strategi ę i program zrównowa Ŝonego rozwoju.

Na tej podstawie podejmowane b ędą działania koryguj ące i doskonal ące. Zamiast opasłych opracowa ń, programy ochrony środowiska maj ą form ę zwi ęzłych, sformalizowanych i ujednoliconych dokumentów (rejestrów), mo Ŝliwych do realizacji w aktualnych warunkach społeczno-ekonomicznych i podlegaj ą okresowej kontroli osi ąganych efektów, korektom oraz ci ągłemu monitorowaniu i doskonaleniu. Zmienia si ę równie Ŝ rola samorz ądów wojewódzkich, powiatowych i gminnych w opracowywaniu wspomnianych programów. Samorz ądy musz ą same monitorowa ć stan środowiska, gromadzi ć niezb ędne dane, ocenia ć efekty swojej działalno ści środowiskowej i cyklicznie opracowywa ć polityk ę, cele, zadania i programy zarz ądzania środowiskowego, korzystaj ąc jedynie w ograniczonym zakresie z udziału konsultantów z wyspecjalizowanych jednostek badawczych czy konsultingowych. Zmienia to zupełnie dotychczasow ą praktyk ę w tym zakresie.

Program zrównowa Ŝonego rozwoju najcz ęś ciej wymaga przygotowania:

1. Kompleksowej diagnozy stanu regionu pod wzgl ędem gospodarczym, ekologicznym i społecznym, z ocen ą mocnych i słabych stron, szans i zagro Ŝeń (SWOT), dotycz ącej mi ędzy innymi: - stanu gospodarki gmin i jej powi ąza ń z regionem i otoczeniem, - struktur społeczno-demograficznych, 190

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

- infrastruktury społecznej, - lokalnego rynku pracy i dynamiki bezrobocia, - stanu środowiska z uwzgl ędnieniem: • gospodarki odpadami komunalnymi i przemysłowymi, • gospodarki wodno-ściekowej, • zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, • hałasu środowiskowego, • ochrony powierzchni ziemi, • środowiska glebowo-ro ślinnego z ocen ą zanieczyszczenia gleby i ro ślin, • przyrody o Ŝywionej, • komfortu Ŝycia mieszka ńców, • rozwoju terenów chronionych.

2. Prognozy zmian i wariantowych scenariuszy rozwoju społeczno-gospodarczego, obejmuj ącego mi ędzy innymi problematyk ę:

- zmniejszenia bezrobocia i tworzenie nowych miejsc pracy, - pobudzania lokalnej przedsi ębiorczo ści.

3. Prognozy i wariantowych scenariuszy zmian stanu środowiska, dotycz ący mi ędzy innymi:

- zintegrowanej gospodarki odpadami, - ochrony wód i gospodarki wodno-ściekowej, - ochrony powietrza atmosferycznego, eliminacji niskiej emisji oraz oszcz ędno ści energii, - ochrony powierzchni ziemi, środowiska ro ślinnego i przyrody oŜywionej, - ochrony człowieka w miejscu pracy i zamieszkania, w tym przed hałasem i wibracjami, - rozwoju terenów chronionych.

4. Skorelowania planów zagospodarowania przestrzennego z zamierzeniami restrukturyzacyjnymi w regionie.

5. Oceny uwarunkowa ń ekonomicznych z wyszczególnieniem mi ędzy innymi kosztów ekologicznych i społecznych proponowanych rozwi ąza ń

6. Zapewnienia instrumentów instytucjonalnych: prawnych, ekonomicznych oraz organizacyjnych, gwarantuj ących wdro Ŝenie zaproponowanych działa ń.

Powy Ŝszy zakres prac musi zosta ć wbudowany w schemat opracowywania i realizacji strategii i programów, pokazany na rysunku 2, w ramach konkretnych procedur operacyjnych.

191

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

WSPOMAGANIE SYSTEMU ZARZ ĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO ORAZ PROGRAMÓW.

Wdra Ŝanie polityki ekorozwoju, realizacja programów ekorozwoju wymaga wdro Ŝenia systemu zarz ądzania środowiskowego. Proces wdra Ŝania systemu zarz ądzania środowiskowego na poszczególnych szczeblach tj. w gminie, powiecie i w regionie przebiega według nast ępuj ącego programu: - opracowanie ksi ęgi szczegółowych procedur zarz ądzania środowiskowego; - przeszkolenie członków zespołu wdra Ŝaj ącego, w tym Pełnomocnika ds. Systemu Zarz ądzania Środowiskowego, - szkolenia i doradztwo zwi ązane z opracowaniem w ramach systemu polityki, celów i zada ń środowiskowych oraz programu zarz ądzania środowiskowego jak równie Ŝ przeprowadzenia oceny efektów dotychczasowej działalno ści środowiskowej – wszystko z wykorzystaniem standardowych, ujednoliconych dokumentów systemowych, - zainstalowanie opracowanego programu komputerowego z baz ą danych, wspomagaj ącego stosowanie szczegółowych procedur systemu, - wydanie certyfikatu potwierdzaj ącego wdro Ŝenie systemu, Proces wdra Ŝania systemu trwa od 3 do 6 miesi ęcy w zale Ŝno ści od determinacji samorz ądu danego szczebla. Program zawiera mi ędzy innymi wzorcow ą ksi ęgę szczegółowych procedur systemu zarz ądzania środowiskowego, w tym mi ędzy innymi wykaz monitorowanych parametrów, kwestionariusz przegl ądowy, zestaw zalecanych wska źników oceny efektów działalno ści środowiskowej oraz wzory ujednoliconych dokumentów systemowych takich jak np.: - polityka środowiskowa, - rejestr aspektów środowiskowych, - tabela priorytetów, - rejestr celów i zada ń środowiskowych, - program zarz ądzania środowiskowego, - przegl ąd stanu realizacji zada ń środowiskowych, - ocena efektów działalno ści środowiskowej.

Z dotychczasowych do świadcze ń dotyczących opracowywania regionalnych i lokalnych programów zrównowa Ŝonego rozwoju dla gmin i województw, kreowania i realizacji zada ń wynikaj ą nast ępuj ące wnioski:

1. Mo Ŝliwo ść spełnienia nowych wymaga ń prawnych w zakresie ochrony środowiska, w tym procedur post ępowania UE oraz integracji działa ń lokalnych i regionalnych w zakresie ochrony środowiska zapewnia organizowanie systemów zarz ądzania środowiskowego.

2. Ich zainicjowanie zapewnia stopniowe osi ąganie zmian w środowisku, zało Ŝonych w strategii rozwoju województwa oraz w strategiach gminnych i powiatowych. Przynosi uczestnikom systemu w postaci przedsi ębiorstw, gmin, powiatów i województwa konkretne korzy ści ekonomiczne i ekologiczne jak np.: - uporz ądkowanie zarz ądzania środowiskowego, 192

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

- zmniejszenie zu Ŝycia surowców, energii i materiałów, - redukcj ę wytwarzanych zanieczyszcze ń, - obni Ŝanie ryzyka środowiskowego, - szybkie wykrywanie i usuwanie wszelkich nieprawidłowo ści, - redukcj ę kosztów zakupu surowców, materiałów i energii oraz kosztów usuwania odpadów, - redukcj ę ponoszonych opłat i kar ekologicznych wnoszonych przez podmioty gospodarcze, - zwi ększenie konkurencyjno ści gminy w stosunku do innych przez wzrost konkurencyjno ści wytwarzanych wyrobów i świadczonych usług na rynku krajowym oraz w handlu mi ędzynarodowym, - lepszy wizerunek gminy w oczach potencjalnych inwestorów, banków, firm ubezpieczeniowych i całego społecze ństwa, - łatwiejszy dost ęp do preferencyjnych dotacji i kredytów na realizacj ę przedsi ęwzi ęć proekologicznych w regionie, - lepsz ą współpraca podmiotów gospodarczych z władzami lokalnymi, innymi regionami oraz społecze ństwem, - ochron ę przyrody i rozwój walorów oraz zasobów środowiska.

3. Samorz ądy wszystkich szczebli oraz podmioty gospodarcze mog ą uzyska ć pomoc finansow ą w zakresie zorganizowania lokalnych i regionalnych systemów zarz ądzania środowiskowego.

7.2 Instrumenty zarz ądzania środowiskiem

Do instrumentów zarz ądzania środowiskiem zalicza si ę instrumenty prawne, finansowe, społeczne, strukturalne, a tak Ŝe organizacyjne, planistyczno- lokalizacyjne, techniczne (technologiczne), oraz zwi ązane z kształtowaniem środowiska.

Instrumenty prawne

Do instrumentów prawnych zalicza si ę: - pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii, w tym pozwolenia zintegrowane, - decyzje zatwierdzaj ące program gospodarki odpadami, - koncesje geologiczne wydawane na rozpoznanie i eksploatacj ę surowców mineralnych. - procedury oceny oddziaływania na środowisko przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko.

Kompetencje w zakresie wydawania pozwole ń podzielono na starost ę i wojewod ę w zale Ŝno ści od stopnia uci ąŜ liwo ści przedsi ęwzi ęcia. W kompetencji starosty le Ŝą wszelkie zagadnienia dotycz ące obiektów i zakładów zaliczonych do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, dla których raport o oddziaływaniu na środowisko mo Ŝe by ć wymagany zgodnie z rozporz ądzeniem Rady Ministrów z dnia 24 wrze śnia 2002 r. w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko o raz szczegółowych kryteriów

193

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

zwi ązanych z kwalifikowaniem przedsi ęwzi ęć do sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. (Dz. U. 2002, Nr 179, poz. 1490). Zgodnie z Dyrektyw ą IPPC (ang. Integrated Pollution Prevention and Control), której zapisy wprowadzono do polskiego systemu prawa ochrony środowiska zaistniała konieczno ść zintegrowanego podej ścia do zapobiegania i ograniczania emisji z prowadzonych procesów technologicznych oraz zasady ochrony środowiska jako cało ści. W praktyce oznacza to rezygnacje z dotychczas wydawanych pozwole ń i decyzji administracyjnych dotycz ących poszczególnych zagadnie ń (pobór wody, gospodarka odpadami, emisje do powietrza, odprowadzanie ścieków, hałas, pola elektromagnetyczne) na rzecz pozwole ń zintegrowanych.

Specyficznym instrumentem prawnym zarz ądzania środowiskiem jest monitoring stanu środowiska , który stanowi źródło informacji o środowisku. Podstawowym źródłem informacji o środowisku w kraju jest pa ństwowy monitoring środowiska, który stanowi system pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku. (Dz. U. 2001, Nr 62, poz. 627 Prawo Ochrony Środowiska). Celem PM Ś jest zwi ększenie skuteczno ści działa ń na rzecz ochrony środowiska poprzez zbieranie, analizowanie i udost ępnianie danych dotycz ących stanu środowiska i zmian w nim zachodz ących. Obowi ązek prowadzenia monitoringu środowiska spoczywa na Inspekcji Ochrony Środowiska.

Pa ństwowy monitoring środowiska wspomaga działania na rzecz ochrony środowiska poprzez systematyczne informowanie organów administracji i społecze ństwa o: 1. Jako ści elementów przyrodniczych, dotrzymywaniu standardów jako ści środowiska okre ślonych przepisami oraz obszarach wyst ępowania przekrocze ń tych standardów. 2. Wyst ępuj ących zmianach jako ści elementów przyrodniczych i przyczynach tych zmian, w tym powi ązaniach przyczynowo- skutkowych wyst ępuj ących pomi ędzy emisjami i stanem elementów przyrodniczych.

Pa ństwowy monitoring środowiska obejmuje, uzyskiwane na podstawie bada ń monitoringowych informacje w zakresie: 1. Jako ści powietrza 2. Jako ści wód śródl ądowych powierzchniowych i podziemnych oraz morskich wód wewn ętrznych i wód morza terytorialnego 3. Jako ści gleby i ziemi 4. Hałasu 5. Promieniowania jonizuj ącego i pól elektromagnetycznych 6. Stanu zasobów środowiska, w tym lasów 7. Rodzajów i substancji lub energii wprowadzanych do powietrza, wód, gleb i ziemi 8. Wytwarzania i gospodarowania odpadami.

Instrumenty finansowe

Do instrumentów finansowych zalicza si ę:

194

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

opłaty za korzystanie ze środowiska s ą ponoszone za: wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, pobór wód, składowanie odpadów administracyjne kary pieni ęŜ ne, odpowiedzialno ść cywilna, karna i administracyjna, kredyty i dotacje z funduszy ochrony środowiska, opłaty eksploatacyjne za pozyskiwanie kopalin.

Instrumenty społeczne

Do instrumentów społecznych zalicza si ę: edukacj ę ekologiczn ą, informacj ę i komunikacj ę (porozumiewanie si ę), współprac ę.

195

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

8 Synteza programu ochrony środowiska dla Powiatu Myszkowskiego

1. Zało Ŝenia i cele programu ochrony środowiska

Zgodnie z art.17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. „Prawo ochrony środowiska” organ wykonawczy powiatu zobowi ązany jest do opracowania powiatowego programu ochrony środowiska w celu zrealizowania polityki ekologicznej pa ństwa okre ślonej w art. 14 niniejszej ustawy. Głównym celem programu ochrony środowiska jest wyznaczenie konkretnych zada ń środowiskowych w zale Ŝno ści od specyfiki i potrzeb powiatu, które pozwol ą zachowa ć harmoni ę pomi ędzy konieczno ści ą gospodarczego rozwoju powiatu i wymogami ochrony środowiska. Istot ą tworzenia programu ochrony środowiska dla Powiatu Myszkowskiego jest opracowanie narz ędzia, które zostanie wykorzystane przez przyszłych u Ŝytkowników w rozwi ązywaniu zagadnie ń techniczno – ekonomicznych zwi ązanych z realizowanymi w przyszło ści projektami dotycz ącymi poprawy jako ści środowiska w powiecie i jako ści Ŝycia mieszka ńców. Realizacja programu ochrony środowiska ma na celu sukcesywne d ąŜ enie do poprawy stanu środowiska w powiecie poprzez ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko źródeł emisji zanieczyszcze ń, ochron ę i rozwój walorów przyrodniczych oraz racjonalne gospodarowanie z uwzgl ędnieniem konieczno ści ochrony środowiska. Powiatowy Program Ochrony Środowiska ma ponadto na celu: ♦ Rozpoznanie stanu istniej ącego środowiska; ♦ Wyznaczenie celów polityki ekologicznej na terenie powiatu w podziale na cele krótkoterminowe i długoterminowe; ♦ Wyznaczenie priorytetów ekologicznych; ♦ Okre ślenie harmonogramu realizacji zada ń proekologicznych dla powiatu wraz z nakładami na realizacje tych zada ń;

2. Prognoza poprawy stanu środowiska do 2008 i w perspektywie 2015

Działania planowane do realizacji w okresie krótkoterminowym do 2011 roku maj ą na celu popraw ę stanu środowiska w powiecie w zakresie poszczególnych komponentów środowiska (powietrza, zasobów wodnych, gleb) i uci ąŜ liwo ści (hałas, pole elektromagnetyczne). Strategia ochrony środowiska przedstawiona w rozdziale 4. ma na celu zharmonizowanie rozwoju społeczno – gospodarczego Powiatu Myszkowskiego z wymogami ochrony środowiska w my śl zasady zrównowa Ŝonego rozwoju.

Do widocznej poprawy stanu środowiska doprowadz ą działania ukierunkowane na: - rozwój edukacji ekologicznej w śród mieszka ńców powiatu ze szczególnym uwzgl ędnieniem osób dorosłych; - rozwój infrastruktury wodno – ściekowej dotycz ącej modernizacji i rozbudowy systemu wod – kan w poszczególnych gminach; - przebudowa systemu komunikacji w powiecie poprzez budow ę nowych odcinków dróg, modernizacje istniej ących, itp.; 196

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

- prowadzenie systematycznej gospodarki odpadami zgodnie z zało Ŝeniami Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Myszkowskiego; - Korzystanie ze źródeł energii odnawialnej ( słonecznej, biomasy); - Zrównowa Ŝony rozwój turystyki i rekreacji.

Poprawa jako ści wód powierzchniowych i podziemnych

Na popraw ę jako ści wód powierzchniowych wpłynie w znacznym stopniu skanalizowanie terenów poszczególnych gmin z doprowadzeniem ścieków do gminnych oczyszczalni ścieków. Działania te maj ą na celu przede wszystkich ochron ę zlewni rzeki Warty, popraw ę jako ści wód Zbiornika Poraj i innych zbiorników wodnych, do których w niekontrolowany sposób trafiaj ą nieczyszczone, cz ęsto jeszcze, ścieki. Dodatkowo na dalsz ą popraw ę jako ści wód wpłynie realizacja oczyszczalni ścieków w gminach lub modernizacja oczyszczalni istniej ących b ądź budowa oczyszczalni przydomowych. Na jako ść wód podziemnych ma wpływ równie Ŝ racjonalnie prowadzona gospodarka odpadami, działalno ść rolnicza z optymalnym stosowaniem nawozów sztucznych i środków ochrony ro ślin.

Poprawa jako ści powietrza atmosferycznego

W wyniku wprowadzanych przedsi ęwzi ęć w zakresie ograniczenia emisji niskiej tj. opracowanie i wdro Ŝenie systemów wspomagania ograniczenia i likwidacji źródeł niskiej emisji w budynkach ogrzewanych w ęglem, wzrost udziału kotłowni opalanych paliwami niskoemisyjnymi w szczególno ści gazem i olejem oraz propagowanie wykorzystania ekologicznych paliw przewiduje si ę popraw ę jako ści powietrza w powiecie poprzez ograniczenie emisji pyłów i tlenków azotu do powietrza. Działania ukierunkowane na ograniczenie niskiej emisji w pewnym stopniu ogranicz ą równie Ŝ poziom hałasu komunikacyjnego. Planuje si ę bowiem przebudowe systemu komunikacji w poszczególnych gminach poprzez budow ę nowych dróg i modernizacj ę istniej ących odcinków. Intensywny ruch samochodowy w znacznym stopniu przyczynia si ę do wzrostu zanieczyszczenia spalinami terenów s ąsiednich ale równie Ŝ ma negatywny na pogorszenie warunków środowiska akustycznego co w konsekwencji zmniejsza komfort Ŝycia mieszka ńców.

3. Strategia działa ń w mie ście

Strategia rozwoju powiatu w zakresie ochrony środowiska ukierunkowana została głównie na ochron ę jako ści wód powierzchniowych i podziemnych, popraw ę jako ści powietrza atmosferycznego oraz ograniczenie niekorzystnego wpływu takich uci ąŜ liwo ści jak hałas czy promieniowanie elektromagnetyczne na Ŝycie mieszka ńców miasta. Szczególnie wa Ŝnymi działaniami proekologicznymi na terenie gminy planuje si ę obj ąć środowisko przyrodnicze powiatu, pod k ątem wzrostu rozwoju funkcji wypoczynkowo – turystycznej. W tym kierunku konieczne s ą działania w celu wzrostu bioró Ŝnorodno ści przyrodniczej terenów atrakcyjnych przyrodniczo, a nast ępnie wykorzystanie ich w pewnym stopniu do utworzenia zintegrowanego produktu turystycznego.

197

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

Na podstawie wnikliwej analizy stanu środowiska naturalnego powiatu wyznaczono cele krótko i długoterminowe oraz zadania konieczne do ich realizacji.

Do zada ń w zakresie ochrony wód powierzchniowych i podziemnych , racjonalizacji ich wykorzystania, nale Ŝy zaliczy ć: rozbudow ę i modernizacj ę systemu kanalizacji sanitarnej i deszczowej, ochron ę zlewni rzeki Warty przed zanieczyszczeniami poprzez obj ęcie kanalizacj ą sanitarn ą terenów gmin i odprowadzenie ścieków na gminne oczyszczalnie, b ądź oczyszczalnie przydomowe, zmniejszenie ładunku zanieczyszcze ń odprowadzanego do wód poprzez modernizacje istniej ących i budow ę nowych oczyszczalni ścieków , modernizacje studni gł ębinowych, stacji uzdatniania, uj ęć wody oraz wyznaczenie stref ochronnych wokół nich. Wa Ŝnym zadaniem w kierunku ochrony i poprawy jako ści wody w zbiorniku retencyjnym Poraj jest prowadzenie skoordynowanych działa ń maj ących na celu oczyszczenie zbiornika wodnego w Poraju poprzez min. popraw ę stanu czysto ści wód cieków powierzchniowych dopływaj ących do zbiornika.

Do podstawowych zada ń z zakresu ochrony przyrody nale Ŝą działania zmierzaj ące do wyznaczenia nowych, cennych przyrodniczo i godnych ochrony lądowych i wodnych ekosystemów, wzbogacanie ekosystemów le śnych i borowych (zwłaszcza na obszarach le śnych korytarzy ekologicznych) w rodzime gatunki drzew i krzewów li ściastych oraz rozszerzanie zakresu zalesie ń poprzez weryfikacj ę klasyfikacji gruntów oraz aktualizacj ę granicy polno-le śnej w miejskich planach zagospodarowania przestrzennego. Cze ść powiatu nale Ŝy do Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego, czyli terenów atrakcyjnych przyrodniczo, co sprzyja rozwojowi specjalistycznych form turystyki przyrodniczej min. wspinaczkowej i wodnej – głównie na obszarach gmin Poraj i Niegowa. W zwi ązku z czym nale Ŝy dalszym ci ągu d ąŜ yć do promocji tych atrakcyjnych turystycznie terenów co z pewno ści ą przeło Ŝy si ę na rozwój powiatu. W zakresie poprawy jako ści powietrza atmosferycznego przewiduje si ę kontynuacj ę likwidacji lokalnych kotłowni opalanych paliwem o niskiej jako ści, promocj ę wykorzystania innych no śników ciepła ni Ŝ w ęgiel a mianowicie gazu i oleju opałowego, przebudow ę systemu komunikacji w mie ście. Istotne przedsi ęwzi ęcia w obr ębie zagadnie ń przeciwpowodziowych obejmuj ą ograniczenie do minimum zabudowy na terenach zalewowych (tylko wyj ątkowo uzasadniane przypadki), bezwzgl ędne reagowanie na nielegalne podnoszenie rz ędnych terenów zalewowych (zasypywanie dolin rzecznych, naturalnych polderów), d ąŜ enie do egzekwowania od mieszka ńców naturalnej retencji wód opadowych w obr ębie swojej działki (ograniczanie terenów utwardzonych). Do zada ń ograniczaj ących nat ęŜ enie hałasu w mie ście nale Ŝą działania zwi ązane z wprowadzeniem optymalnych rozwi ąza ń komunikacyjnych oraz instalowaniem ekranów przeciwakustycznych oraz pasów zieleni wzdłu Ŝ uci ąŜ liwych dróg. W zakresie ochrony komponentów litosfery przewiduje si ę nast ępuj ące kierunki działa ń: rekultywacja terenów poeksploatacyjnych, ochrona zasobów glebowych, ograniczenie negatywnego oddziaływania procesów gospodarczych na środowisko glebowe i racjonalne korzystanie z zasobów kopalin. W zakresie edukacji ekologicznej działania ukierunkowano na podniesienie świadomo ści ekologicznej mieszka ńców w zakresie kształtowania wła ściwego 198

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

stosunku do przyrody i komponentów środowiska poprzez prowadzenie akcji proekologicznych, organizacje konkursów, prelekcji dla dzieci, młodzie Ŝy i dorosłych.

5. Koszty i źródła finansowania programu.

W okresie krótkoterminowym najwi ększe nakłady przewidziano na realizacj ę zada ń z zakresu ochrony powietrza atmosferycznego, ochrony komponentów litosfery, zarz ądzanie środowiskiem ochron ę przed hałasem i edukacj ę ekologiczn ą.

Środki finansowe przewidziane na realizacj ę zada ń własnych Starostwa Powiatowego w Myszkowie w latach 2008-2011 w zakresie poszczególnych priorytetów:

Podstawowymi źródłami finansowania działa ń proekologicznych na terenie powiatu Myszkowksiego b ędą: fundusze ekologiczne, fundacje i programy pomocowe, własne środki inwestorów, bud Ŝet powiatu i bud Ŝet pa ństwa. Do najwa Ŝniejszych z nich nale Ŝą : Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Środki Pomocowe Unii Europejskiej, Bud Ŝet Pa ństwa, Bud Ŝet Wojewódzki, Bud Ŝet WIO Ś, Bud Ŝet RZGW, Bud Ŝet WZMIUW, Bud Ŝety Zarz ądców Dróg, Bud Ŝety wła ścicieli obiektów i terenów. EkoFundusz

6.Ocena uwarunkowa ń realizacyjnych

Realizacja poszczególnych zada ń uzale Ŝniona jest od instrumentów prawnych, finansowych i społecznych omówionych w rozdziale 7.2. w Programie Ochrony Środowiska .

199

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

7. Organizacja działa ń przygotowawczych, realizacyjnych i kontrolnych

Wła ściwe wdro Ŝenie Programu Ochrony Środowiska wymaga wprowadzenia monitoringu stopnia realizacji poszczególnych zada ń proekologicznych, stopnia realizacji wyznaczonych celów, oceny rozbie Ŝno ści pomi ędzy celami a zadaniami i analizy przyczyn tych rozbie Ŝno ści. Koordynator wdra Ŝania programu co dwa lata ma obowi ązek wykonania oceny stopnia wdra Ŝania Programu i sporz ądzenia raportu z jego wykonania. Na podstawie tych raportów w oparciu o analizy przyczyn powstania rozbie Ŝno ści pomi ędzy celami i zadaniami b ędzie mo Ŝna po 4 latach dokona ć aktualizacji Programu.

8. Wykaz uczestników programu i harmonogramy

W realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego uczestniczy ć b ędą: Podmioty uczestnicz ące w organizacji i zarz ądzaniu programem; Podmioty realizuj ące zadania programu; Podmioty kontroluj ące przebieg realizacji i efekty programu; Społeczno ść miasta jako główny podmiot odbieraj ący wyniki działa ń programu.

Tabela 34. Harmonogram wdra Ŝania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego na lata 2008-2015

Lp. Zadania 2008 2009 2010 2011 Itd. 1. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego a. cele krótkoterminowe Do 2011 Do 2015 do 2011

b. plan operacyjny (lista 2008-2011 2010-2014 2012- 2015 przedsi ęwzi ęć planowana do realizacji w latach 2008-2011) 2. Monitoring realizacji Programu 2.1 Monitoring stanu środowiska 2.2 Monitoring polityki środowiska - Mierniki efektywno ści programu - Ocena realizacji Planu Operacyjnego - Raporty z realizacji programu - Ocena realizacji celów krótkoterminowych i długoterminowych - Aktualizacja programu ochrony Środowiska

200

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

SPIS LITERATURY

1. Program Ochrony Środowiska Województwa Śląskiego do roku 2004 oraz cele długoterminowe do roku 2015 2. Stan środowiska w województwie śląskim w 2005 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach, Katowice 2006 2. Narodowy Program Edukacji Ekologicznej, program wykonawczy Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej oraz warunki jego wdra Ŝania, Ministerstwo Środowiska, Warszawa luty 2001. 3. II Polityka Ekologiczna Pa ństwa, Warszawa, 2001 4. Polityka Ekologiczna Pa ństwa na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010, 5. Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Pa ństwa na lata 2002 -2010, MŚ 2002 6. Polityka ekologiczna Pa ństwa na lata 2007-2010 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2011 – 2014 – dokument rz ądowy (Przyj ęty przez Rad ę Ministrów”. 7. Program Ochrony Środowiska na terenie powiatu myszkowskiego na lata 2004 – 2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008 – 2015 8. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Myszkowskiego 9. Strategia Rozwoju Powiatu Myszkowskiego 10. Program ochrony środowiska dla Gminy Poraj na lata 2004 – 2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008 – 2015 11. Program ochrony środowiska dla Gminy śarki na lata 2004 – 2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008 – 2015 12. Program ochrony środowiska dla Gminy Niegowa na lata 2004 – 2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008 – 2015 13. Program Ochrony Środowiska dla Gminy i Miasta Koziegłowy na lata 2007- 2015 - projekt 14. Aktualizacja Programu ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Myszków na lata 2007-2010 z perspektyw ą na lata 2015 15. GUS, Powierzchnia i Ludno ść w Przekroju Terytorialnym w 2007 roku, Warszawa 2007. 16. Wytyczne Sporz ądzania Programów Ochrony Środowiska Na Szczeblu Regionalnym i Lokalnym 17. Sprawozdanie z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Myszkowskiego na lata 2004-2007 18. Warto ści przyrodnicze i kulturowe miasta Myszkowa, Wydawnictwo Urz ędu Miasta Myszkowa.

201

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

Spis Rysunków

Rysunek 1. Mapa Powiatu Myszkowskiego...... 13 Rysunek 2 Elementy składaj ące si ę na strategi ę i program zrównowa Ŝonego rozwoju...... 190

Spis tabel Tabela 1 Wykaz decyzji wydanych przez Starost ę Myszkowskiego z zakresu gospodarki wodnej ..... 15 Tabela 2 Decyzje Starosty Myszkowskiego w zakresie poszukiwania lub rozpoznawania złó Ŝ kopalin i wydobywania kopalin ze złó Ŝ (stan na 30.09.2007r.) ...... 15 Tabela 3. Warto ści kryterialne dla klasyfikacji stref dla terenu kraju – ochrona zdrowia i ochrona ro ślin ...... 36 Tabela 4. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń dla Powiatu Myszkowskiego z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia ...... 37 Tabela 5. Warto ści średniorocznych st ęŜ eń podstawowych substancji zanieczyszczaj ących powietrze w 2005 roku...... 37 Tabela 6 St ęŜ enie roczne SO 2 i NO x w 2006 roku ...... 38 Tabela 7 Ocena wód zbiornika zaporowego w Poraju pod k ątem bytowania ryb w warunkach naturalnych w 2005 roku ...... 44 Tabela 8 Ocena wód rzeki Warty na terenie Powiatu Myszkowskiego w 2005 i 2006 roku ...... 46 Tabela 9 Wykaz punktów badanych pod k ątem bytowania ryb w warunkach naturalnych na terenie Powiatu Myszkowskiego w 2006 roku...... 46 Tabela 10 Wykaz punktów badanych pod k ątem zanieczyszczenia zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych na terenie Powiatu Myszkowskiego w 2006 roku ...... 47 Tabela 11 Wyniki bada ń jako ści wód podziemnych na terenie Powiatu Myszkowskiego...... 48 Tabela 12 Wyniki bada ń jako ści wód podziemnych w punktach pomiarowych na terenie Powiatu Myszkowskiego w 2006 roku...... 49 Tabela 13 Struktura zu Ŝycia wody w Powiecie ...... 51 Tabela 14 Ilo ść odpadów komunalnych zebranych z terenu Powiatu Myszkowskiego w roku 2004 – 2006...... 53 Tabela 15 Ilo ść i rodzaje odpadów komunalnych poddanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania poza terenem Powiatu Myszkowskiego w latach 2004 – 2006...... 53 Tabela 16 Ilo ść i rodzaje odpadów komunalnych poddanych poszczególnym procesom odzysku na terenie Powiatu Myszkowskiego w latach 2004 – 2006...... 54 Tabela 17 Ilo ść i rodzaje odpadów (z wył ączeniem odpadów komunalnych) poddanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania poza terenem Powiatu Myszkowskiego w latach 2004 – 2006...... 56 Tabela 18 Ilo ść i rodzaje odpadów (z wył ączeniem odpadów komunalnych) poddanych poszczególnym procesom odzysku na terenie Powiatu Myszkowskiego w latach 2004 – 2006. . 57 Tabela 19 Ilo ść i rodzaje odpadów (z wył ączeniem odpadów komunalnych) poddanych poszczególnym procesom odzysku poza terenem Powiatu Myszkowskiego w latach 2004 – 2006...... 59 Tabela 20 Przedsi ębiorcy posiadaj ący zezwolenie na zbieranie i transport odpadów komunalnych na terenie Powiatu Myszkowskiego w okresie sprawozdawczym 2004-2006...... 61 Tabela 21 Struktura gruntów na terenie powiatu – stan 01.2007r...... 73 Tabela 22 Powierzchnia i struktura gleb z podziałem na klasy ...... 73 Tabela 23 Wyniki bada ń gleb przeprowadzone w Powiecie Myszkowskim – wska źniki bonitacji negatywnej w [%]: ...... 74 Tabela 24. Zró Ŝnicowane dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych ...... 77 Tabela 25. Katalog celów długoterminowych, krótkoterminowych i ich realizacja...... 108 Tabela 26. Szczegółowe wytyczne dla gminnych programów ochrony środowiska w Powiecie Myszkowskim ...... 120 Tabela 27 Podział zada ń zamieszczonych w katalogu celów długoterminowych i krótkoterminowych na zadania własne gminy i zadania koordynowane wraz z szacunkowymi kosztami ich realizacji, podmiotami uczestnicz ącymi oraz podmiotem odpowiedzialnym za ich realizacj ę...... 145 Tabela 28 Plan operacyjny na lata 2008-2011 ...... 173 Tabela 29. dochód Powiatu w latach 2003-2006 ...... 179 Tabela 30. Wykaz inwestycji proekologicznych przeprowadzonych w 2005 roku z bud Ŝetu miasta. . 180 202

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa

„Program ochrony środowiska dla powiatu myszkowskiego na lata 2008-2015”

Tabela 31 Wykaz inwestycji proekologicznych przeprowadzonych w 2006 roku z bud Ŝetu miasta (wydatki bie Ŝą ce)...... 181 Tabela 32. Plan finansowy Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 2005 r...... 182 Tabela 33. Plan finansowy Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 2006 r ...... 183 Tabela 34. Harmonogram wdra Ŝania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Myszkowskiego na lata 2008-2015 ...... 200

203

ATMOTERM – EKOURBIS Sp. z o.o. Cz ęstochowa