RHAGFYR 2013

Rhif 283

tafodtafod eelláiái Pris 80c Na i doriadau Rh. C.T

Mae ymateb chwyrn wedi bod i fwriad Cyngor Sir gwneud nifer o doriadau yng gwasanaethau’r sir. Maent am gwtogi ar ddarpariaeth Addysg Feithrin yn ogystal â Phryd ar Glud a’r Llyfrgelloedd. Cynhaliwyd gorymdaith drwy ganol fore Sadwrn, Tachwedd 16eg gan dros 300 o rieni, plant, athrawon a chefnogwyr i ddangos eu gwrthwynebiad. Mae’r oblygiadau i Addysg Cyfrwng Cymraeg yn enbyd - plant dosbarth meithrin i dderbyn hanner diwrnod o addysg, dim trafnidiaeth a dim darpariaeth cinio. O ganlyniad bydd niferoedd plant Ysgolion Cynradd Cymraeg y sir yn Ymweliad Stwnsh ag (tudalen 5) disgyn ac yn y pendraw niferoedd Ysgolion Cyfun Cymraeg. Dilynwch y frwydr yn y wasg a’r cyfryngau ac os cewch gyfle mynegwch eich barn er mwyn arbed addysg Gymraeg Ymweld â Swdan rhag cymryd un cam yn ôl. Fel cynrychiolydd yr elusen Merched yn Gwneud Gwahaniaeth fe ges i’r cyfle i deithio i Swdan am wythnos trwy raglen ‘Active Crochendy Citizens’ y Cyngor Prydeinig. Diben y daith oedd adeiladu perthy- nas rhwng darparwyr a mynychwyr hyfforddiant ‘Active Citizens’ Daw blwyddyn daucanmlwyddiant sefydlu ffatri borslen byd- yng Nghymru a Swdan. enwog Nantgarw gan William Billingsley i ben gydag arddangosfa Yn ystod y daith fe ymwelais â chymuned yn Halfa Newydd. yn o arferion celfyddyd clai cyfoes a gynrychiolir gan waith 11 o agos i’r ffin rhwng Swdan ac Eritrea. Fe’i sefydlwyd ar ôl i hen artistiaid amlwg Cymru yn Amgueddfa Crochendy Nantgarw ddinas Halfa yng Ngogledd Swdan gael ei boddi yn sgil adeiladu rhwng 15 Tachwedd, 2013, a 12 Ionawr, 2014. Trefnir yr argae Aswan yn yr Aifft. Fe orfodwyd y pentrefwyr symud o’u arddangosfa gan Lowri Davies ac Anne Gibbs. hardal ffrwythlon i ardal sy’n brin o ddŵr. Mae’n rhaid i’r pentref- Arddangoswyd gwaith Lowri, sy'n dod yn wreiddiol o Donteg wyr gerdded am filltiroedd i gael dŵr glân neu fentro yfed y dŵr (merch Malcolm a Nonna) mewn lleoedd mor arbennig ag Oriel budr sydd ar gael iddynt yn agos i’r pentref. Gelf Rhuthun, Neuadd Dewi Sant, Caerdydd, Oriel Saatchi yn Yn sgil eu hyfforddiant trwy raglen ‘Active Citizens’ fe se- Llundain ag Arddangosfa SOFA (Sculpture Objects & Functional fydlodd pentref Halfa Newydd bwyllgor cymunedol. Penderfyn- Art) yn Chicago, yn 2011, ac yn Amgueddfa Nantgarw rhwng odd y pwyllgor, oedd yn cynnwys cymysgedd o fenywod a dynion Rhagfyr 2011 a Mawrth 2012. o’r pentref, mai prinder dŵr glân oedd yr her fwyaf oedd yn eu Anne Gibbs, sydd wedi arddangos ei gwaith yn Athen, Montréal, hwynebu ac maent yn gweithio tuag at ddod o hyd i ddatrysiad hir Korea, Boston a Philadelphia, oedd enillydd y Fedal Aur am dymor. Yn y cyfamser, roedd Merched yn Gwneud Gwahaniaeth Grefft a Dylunio yn Eisteddfod Genedlaethol Bro Morgannwg, yn awyddus i gefnogi’r gymuned ac felly fe gasglwyd arian gan 2012. ein teuluoedd, ffrindiau a chydweithwyr er mwyn prynu gwellt Yn ystod y Gwanwyn eleni cymerwyd y gwaith o redeg a arbennig sy’n puro hyd at 1000 litr o ddŵr. Cyfrannwyd hefyd gan threfnu Amgueddfa Crochenwaith Nantgarw, sy’n eiddo i Gyngor Glwb Rotari Brynmawr. Gall y gwellt hyn ddarparu dŵr glân i’r Rhondda Cynon Taf, drosodd gan Ymddiriedolaeth gan adfer yr unigolion mwyaf anghenus yn y pentref am hyd at dair blynedd. hen adeilad lle cynhyrchodd William Billingsley ei borslen byd- Er mwyn sicrhau bod y gymuned, ac eraill yn Nwyrain Swdan, enwog yn ôl i’w ddefnydd gwreiddiol. yn cael eu cefnogi yn yr hir dymor, fe gwrddais â gweinidogion y wlad ac arweinwyr elusennau sy’n gweithio yn y maes. Gobeithiaf ein bod ni’n gallu cydweithio i sicrhau bod y gymuned yn Halfa Newydd o fewn cyrraedd i ddŵr glân a’n bod ni’n gallu cynnal perthynas ystyrlon rhwng pobl Swdan a Chymru. Nadolig Llawen a Catrin Edwards, Blwyddyn Newydd Dda

Catrin Diolch i’n gohebwyr a’n ar y dosbarthwyr am eich chwith cefnogaeth dros y flwyddyn diwethaf

www.tafelai.com - darllenwch y diweddaraf ar y we 2 Tafod Elái Rhagfyr 2013 CYLCH

tafod elái CADWGAN Gohebydd Lleol: Helen Prosser GOLYGYDD Nos Wener 24 Ionawr 671577/[email protected] Penri Williams 2014 am 8.00pm 029 20890040 Gwynn Mathews Nadolig yn Nhonyrefail yn siarad ar y testun Am fod Cyngor Rhondda Cynon Taf HYSBYSEBION ‘Hen Chwedlau Newydd’ wedi penderfynu peidio â chynnal dig- David Knight 029 20891353 Yn Y Ganolfan, Efail Isaf. wyddiad ar gyfer y Nadolig yn Cydnabyddir cefnogaeth Nhonyrefail unwaith eto eleni, mae’r CYHOEDDUSRWYDD Llenyddiaeth Cymru Cyngor Cymuned wedi mynd ati i ad- Colin Williams durno’r dref. Diolch yn fawr iawn! 029 20890979 Mae’n edrych yn bert iawn. Mae’r siopau lleol i gyd yn edrych yn bert he- Cyhoeddir y rhifyn nesaf CLWB Y fyd ac os ydych chi yn y cyffiniau, ar 1 Chwefror 2014 DWRLYN cofiwch alw yn y siop bapurau leol, Erthyglau a straeon Have I Got News For You, fydd yn cyn- i gyrraedd erbyn nig cyfle ar gyfer siopa hwyr (tan 23 Ionawr 2014 7.30pm) ar Ragfyr 11eg a’r 12fed. Swper Nadolig, 18 Rhagfyr Mae’r siop wedi’i gweddnewid yn siop i Y Golygydd Canu Carolau o gwmpas brynu anrhegion a chardiau dros y mi- Hendre 4 Pantbach Creigiau 6.30yh, 23 Rhagfyr soedd diwethaf a bydd diod a mins pei Pentyrch ar gael os galwch i mewn i’r sesiwn CF15 9TG Canu Plygain, Eglwys Pentyrch, siopa hwyr. Ffôn: 029 20890040 9 Ionawr, 7.00yh e-bost Tudur Owen, Ionawr 31, [email protected] O’r Wasg Clwb Rygbi Pentyrch

Tafod Elái ar y wê Am ragor o fanylion, http://www.tafelai.net ffoniwch: 029 20890040 Argraffwyr: Gwasg Morgannwg Castell Nedd SA10 7DR Ffôn: 01792 815152 Cangen Tonysguboriau Ann Mears Ariennir yn rhannol gan Blodau’r Nadolig Lywodraeth Cymru O Flaenau Tywi i Henry Richard. Lannau Taf G a n G w y n 7.30yh Nos Fercher Cyril Hughes, Griffiths Rhagfyr 11eg Pentyrch Gwasg Prifysgol Gwasanaeth addurno, (tudalen 8) Cymru peintio a phapuro Pris:£19.99 Y Pafiliwn, Tonysguboriau

Andrew Reeves Am ragor o fanylion,

ffoniwch: 01443 202093 / Cangen y Garth Gwasanaeth lleol ar gyfer eich cartref 01443 203729 'Addurniadau a Phethau Bychain neu fusnes Nadoligaidd'

yng nghwmni Siwan Hill yn Festri Ffoniwch CYMDEITHAS GYMRAEG Bethlehem, Gwaelod y Garth Andrew Reeves LLANTRISANT A’R CYLCH 8yh Rhagfyr 11eg

01443 407442 Calon Lân yng nghwmni Sian neu Nos Sadwrn, 28 Rhagfyr Thomas yn Y Ganolfan, Efail Isaf. 07956 024930 am 7.30.o’r gloch ‘Singing in the Rain’. 8yh dydd Merched 8fed Ionawr

Canolfan Y Mileniwm Am ragor o fanylion, I gael pris am unrhyw Gwybodaeth Bellach: 01443 218077 waith addurno ffoniwch: 029 20891577

Tafod Elái Rhagfyr 2013 3 Ysgol Tonyrefail Aelwyd PONTYPRIDD

Gymnasteg Gwaelod y Garth Gohebydd Lleol: Llongyfarchiadau i Megan Williams o flwyddyn 3 am ddod yn ail yng Jayne Rees nghystadleuaeth Gymnasteg Morgannwg Ganol yr Urdd. Newyddion gwych! Mae Merched y Wawr Kelsey James (BL 5) Scarlett Gowing (BL Bydd y gangen yn dathlu’r Nadolig nos 4) ac Isabelle Morgan (BL 3) hefyd wedi Iau, Rhagfyr 12fed wrth swpera mewn bod yn brysur gyda Chlwb Gymnasteg bwyty lleol. Ym mis Ionawr fe ddaw Llantrisant gan ennill nifer o wobrau a Sandra Rose, Gwaelod y Garth i ddangos medalau yng nghystadleuaeth gymnasteg gwaith tecstiliau. Croeso i bawb nos Iau, y Rhondda. Da iawn nhw! Ionawr 9fed am 7.30 yn Festri Capel Sardis. Cynhelir cyfarfod Mis Chwefror Rygbi Nos Iau 13eg am 7.30 yn Festri Capel Cafodd tîm rygbi blwyddyn 5 a 6 gêm Sardis. Am fwy o wybodaeth cysylltwch rygbi gyfeillgar yn erbyn Ysgol a’r ysgrifenyddes, Dilys Davies-409585 Abercerdin yng Nghilfach Goch. Bob yn ail nos Fawrth drwy’r flwyddyn, Chwaraeodd pawb yn wych, a braf oedd Genedigaethau mae Festri Capel Gwaelod y Garth yn gweld pawb yn mwynhau pob eiliad wrth Llongyfarchiadau i Lowri Mared a’i gwr , fwrlwm o aelodau’r Urdd yn mwynhau iddynt ennill y gêm yn braf! Daliwch ati! Marc Real, Caerdydd. Ganwyd eu plentyn pob math o weithgareddau difyr. Ar 19 cyntaf, Lleucu Mared ar Dachwedd 1af. Twrnament pêl-droed Tachwedd daeth Catrin Dafydd i wneud Mae Nain a Tadcu (Delyth a Mae’r timau pêl-droed wedi bod yn brysur sesiwn gyda thri deg o blant yr Aelwyd, Graham Davies) wrth eu bodd. (Llun iawn hefyd! Aeth criw o fechgyn a a chafodd y plant eu harwain i fyd eu tudalen 4) merched o flynyddoedd 5 a 6 i dychymyg a chael gwybod bod yr ipad Dymuniadau gorau i Chloe a’i gwr Ben, gynrychioli’r ysgol mewn twrnament pêl- mwyaf pwerus ganddynt ar bob adeg – . Ganwyd eu mab cyntaf, Toby droed 7 bob ochr yng Nghwm Clydach. yn eu pen. Dangoswyd bod dychymyg yn ddiweddar. Rhoddodd y merched ymdrech ardderchog gwych gan blant Gwaelod y Garth, a Llongyfarchiadau i Suzanne a Mike yn erbyn y timau lleol eraill ac enillon chrëwyd pob math o greaduriaid Hopkins, Parc Prospect, ar ddod nhw saith gem allan o wyth a dod yn diddorol ganddynt. Cafodd y plant yn famgu a tadcu. gyfartal mewn 1 - campus! Enillodd y amser wrth eu bodd. bechgyn bum gem hefyd, gan ddod yn Mae pawb nawr yn edrych ymlaen at Clwb llyfrau gyfartal mewn dwy a cholli un. barti Nadolig blynyddol yr Aelwyd a ‘Yr Erlid’ gan Heini Gruffudd yw’ r gyfrol Llongyfarchiadau mawr iddynt oll! fydd yn cael ei gynnal yn Acapela ar nos dan sylw mis Ionawr. Byddwn yn cwrdd Fawrth 10 Rhagfyr. Rydym yn chwilio yng Nghlwb y Bont nos Fawrth, Ionawr Blasu bwyd am sesiynau newydd cyffrous drwy 14eg am 8.00p.m. Llyfr mis Chwefror yw Fel rhan o thema ‘Gourmet Byd-eang’, gyfrwng y Gymraeg bob adeg, felly ‘Gone Girl’ gan Gillian Flynn. Dewch i cafodd disgyblion o flynyddoedd 3 a 4 drafod y nofel Nos Fawrth, Chwefror byddem yn falch o dderbyn unrhyw gyfle i flasu nifer o fwydydd o wahanol 18fed. Llyfr cyntaf Sioned Wiliam yw syniadau. Gallwch gysylltu a ni a dilyn wledydd yn cynnwys Yr Eidal, Tsieina ac ‘Dal i Fynd’ - mae ar gael fel e-lyfr hefyd. India. Roedd pawb wedi mwynhau yn arw hanes yr Aelwyd ar twitter Byddwn yn ei drafod ar Mawrth 18fed. ac roedd arogl bwyd bendigedig yn dod @aelwydygarth. o’r dosbarthiadau! Swydd Newydd Llongyfarchiadau i Elin Llywelyn Diwrnod Gwyddoniaeth Williams ar ei phenodiad i’r Adran Cafodd disgyblion y dosbarth meithrin a’r Gymraeg yn Ysgol Gyfun Gartholwg. derbyn gyfle arbennig i ddysgu llawer am Mae hi’n gyn ddisgybl Ysgol Rhydfelen. wyddoniaeth yn ystod ymweliad cyffrous 15fed ac roedd cyfle i’r plant ddod i'r Mae Elin wedi bod yn dysgu am nifer o gan y Dewin Doeth! Treuliodd y bore yn ysgol yn gwisgo fel eu hoff gymeriad o flynyddoedd yn Ysgol Gymraeg cynnal nifer o wahanol arbrofion / ffilm! Roedd yr ysgol yn llawn o Bronllwyn, Y Rhondda. ymchwiliadau gyda’r disgyblion. gymeriadau diddorol a lliwgar! Casglwyd Roeddent wir wedi mwynhau ac rwy’n y swm anrhydeddus £360 - diolch yn fawr Dibwys! siŵr eu bod wedi dysgu llawer yn ystod yr i bawb am wneud y diwrnod yn un Braf oedd gweld un o gyn ddisgyblion ymweliad. llwyddiannus! Evan James a Rhydfelen ar gwis poblogaidd BBC1 - ‘Pointless’. Horrible Histories Ffair Lyfrau Ymddangosodd Enfys Dixey a’i chariad, Aeth disgyblion o flynyddoedd 5 a 6 i’r Cynhaliwyd ffair lyfrau yn yr ysgol fel Sion ar y rhaglen yn ddiweddar a gwneud Theatr Newydd yng Nghaerdydd i weld rhan o ymgyrch ‘Y Clwb Llyfrau’ gan y yn dda iawn. sioe Horrible Science. Roedd yr Cyngor Llyfrau. Diolch yn fawr i Siop y awyrgylch yn wych yn y theatr gyda Bont ac i’r rhieni am gefnogi. Lawnsio C.D. phawb wrth eu boddau yn chwerthin a Mae hi wedi bod yn flwyddyn brysur i joio. Maent nawr yn edrych ymlaen at y Sul y Cofio Gor y Cwm o’r Rhondda. Nhw oedd thema ‘Drachtiau’ y tymor nesaf! Aeth disgyblion o Flwyddyn 6 i enillwyr Gwobr y Gwylwyr eleni yng gynrychioli’r ysgol ym mynwent Tran yn Nghystadleuaeth Cor Cymru. Yn Diwrnod Plant Mewn Angen Nhonyrefail yn ystod gwasanaeth Sul y ddiweddar yng Ngwesty’r Vale lawsiwyd Eleni, cynhaliwyd ein diwrnod Plant Cofio. Diolch yn fawr iddynt hwy ac i eu C.D. cyntaf ‘Un ydym ni’. Pob Mewn Angen ar ddydd Gwener Tachwedd Miss Hughes. llwyddiant iddynt o dan arweinyddiaeth Elin Llywelyn Williams a’u cyfeilydd, Gavin Ashcroft. 4 Tafod Elái Rhagfyr 2013 LLANTRISANT GROESFAEN MEISGYN Gohebydd y Mis: Allan James

Gŵyl Gerdd Cynhaliwyd nifer o weithgareddau cerddorol dros gyfnod o wythnos ym mis Tachwedd (10-17) yng Nghanolfan Eglwys Bethel Ym Mhontyclun. Cafwyd cyfraniadau gan nifer o gorau Llongyfarchiadau i Sioned a Priodas Darren Brown a Carys Hewitt, Efail Isaf lleol gan gynnwys corau cymunedol Kris Williams, ar megis Cantorion Pontyclun a Chôr Cambrensis (Caerdydd) a chorau ysgol enedigaeth eu merch fach, megis un Ysgol Gymraeg Llantrisant a Ffion Penny ar Hydref 26ain, Chôr Ysgol Creigiau. Ond ar wahân i’r yn pwyso 7lb 9oz. Wyres elfen gerddorol, roedd yna ymgais fach gyntaf i Sian a Pens, bendant i gefnogi gwahanol elusennau a gor-wyres i Marga- a hynny yn genedlaethol (Help for ret Jones, Beddau ac Olga Heroes) heb anghofio’r wedd leol Davies, Llanelli. Mae'r teulu i (Banc Bwyd Pontyclun) sydd yn gyd wrth eu boddau. defnyddio Eglwys Bethel fel ffocws i’r holl gasglu a’r dosbarthu. Yn hyn o Croeso mawr i Lleucu Mared Real babi beth, roedd yr adeilad ei hun yn cyntaf Lowri Mared a Marc Real arddangos pa mor llwyddiannus y bu’r cynllunwyr ar gais yr aelodau yn sicrhau addoldy hynod fodern a phwrpasol sydd yn ei fenthyg ei hun i amrywiaeth o weithgareddau dyngarol a diwylliannol. Er enghraifft, ar y nos Sul olaf roedd modd i Jeff Howard, arweinydd Côr Cambrensis, wneud defnydd o’r llwyfan sydd ar gael ar gyfer y côr a chynnal yr un pryd naws gwasanaeth drwy gyfrwng canu cynulleidfaol a thrwy ei lywyddiaeth briodol a defosiynol a chall. Roedd yn achlysur hynod o lwyddiannus. Yn ystod y noson dangoswyd ffilm hynod gryno o strategaeth Banc Bwyd Taith Capel Tabernacl, Efail Isaf i Pontyclun a chafwyd anerchiad gofio am Waldo pwrpasol gan un o swyddogion yr eglwys yn diolch i bawb a fu’n gyfrifol, drwy gyfres o weithgareddau cerddorol, am godi swm sylweddol o arian ar ran elusennau penodol. Ni raid ychwanegu fod y fath ganolfan yn enghraifft drawiadol o’r modd y llwyddwyd i gyfuno gweithgareddau diwylliannol ac elusennol mewn cyd- destun Cristnogol.

Gŵyl Gerdd Dant Enillodd parti cerdd dant Aelwyd Criw Capel Tabernacl ar Stwnsh -cawl o dan arweiniad Llinos Swain wobr gyntaf yng Ngŵyl Gerdd Dant Fflur ar y nos Sadwrn. (9 Tachwedd). Llongyfarchiadau iddynt.

Ymddiheuriadau Dosbarth 2 Ysgol Creigiau yn Noddfa I Margaret White a oedd yn gyfrifol am Adar Glyn Ebwy golofn y mis diwethaf ac nid Glenys Roberts! Colofnydd Ionawr : fydd Ceri Morgan : Mark. [email protected] Tafod Elái Rhagfyr 2013 5 Bains, Rhian Boxall a Jo Rowlands oedd y oedfa, rhaid oedd crwydro’r fynwent i gael morwynion a hwythau hefyd yn edrych yn cip ar fedd yr enwog Twm Carnabwth. EFAIL ISAF hyfryd mewn gwisgoedd llaes o liw glas yr Capel Cana, ger Bancyfelin, oedd yr hwyrnos. Darren Helliwell, ffrind y priod- alwad nesaf, i glywed am Lyfr Gwyn Gohebydd Lleol: fab oedd y gwas priodas. Bydd y ddau’n Caerfyrddin gan y Parchg. Beti Wyn James Loreen Williams ymgartrefu ym Meisgyn ar ôl treulio eu – ac wedi clywed ei hanes, roedd pawb yn mis mêl ym Malaysia. Pob dymuniad da i fwy na pharod i’w arwyddo, a’r plant yn Genedigaeth chi eich dau. ein plith yn hoff iawn o’r syniad o’r Llyfr Mae Judith a John Llewelyn Thomas wrth Gwyn Bach. Annog heddwch yn y byd yw eu boddau i gael croesawu ŵyr bach arall Sêr y Teledu bwriad y Llyfr Gwyn, a bydd yn cael ei i’r teulu. Ganwyd Guto Aled i Owen a Bu tipyn o gynnwrf yn y stryd ym Mhen- gyflwyno i’r Cynulliad maes o law. Gwennan, yn frawd bach i Dafydd Alun. ywaun fore Sadwrn, Tachwedd 16eg, pan Roedd un lleoliad arall cyn troi tua thre, Llongyfarchiadau gwresog i chi fel teulu. ddaeth fflyd o faniau a cheir i’r stryd i a’r Tanerdy yng Nghaerfyrddin oedd hwn- recordio rhaglen “Stwnsh Sadwrn” o gar- nw, lle y cafwyd sgwrs felys a phryd blas- Cydymdeimlo tref Heulyn, Catrin, Brengain a Mabon us. Rydym yn ddyledus iawn i Eirian am Estynnwn ein cydymdeimlad diffuant i Rees. Roedd y cystadlu’n frwd a’r tŷ yn drefnu’r cyfan, ac i’r Parchedig Aled Ed- Carol a Huw John a’r teulu yn Heol Iscoed llawn bwrlwm a ffrindiau Brengain a Mab- wards am wasanaethu yn y Tabernacl ar ar achlysur marwolaeth mam Carol. Roedd on yn cael hwyl a sbri. Mae’n debyg mai gyfer y rhai hynny oedd yn methu dod ar y Mrs Marjorie James yn 97 oed ac wedi tîm “Mam”, sef Catrin a orfu yn y diwedd. daith. llwyddo i fwy ar ei phen ei hun tan yn Roeddwn yn gwylio’r teledu un pryn- ddiweddar cyn dod i aros yn Heol Iscoed, hawn pan ddaeth wynebau cyfarwydd En- Derbyn Aelodau Newydd lle bu farw ar Hydref 28ain. Cynhaliwyd y fys Dixey a’i phartner Siôn i’r sgrin i gyst- Derbyniwyd dwy aelod newydd yn y gwasanaeth angladdol yn Eglwys Sant adlu ar y rhaglen “Pointless”. Gwnaeth y Gwasanaeth Cymun fore Sul, Tachwedd Gwynno yn ac yna yn Amlosg- ddau’n rhyfeddol o dda drwy’r gystadleu- 3ydd. Mae Wendy Richards wedi bod yn fa Glantaf. aeth ond yn anffodus colli ar y funud olaf mynychu’r oedfaon yn gyson gyda’i hwyr- Estynnwn ein cydymdeimlad dwysaf i fu eu hanes. es a’i hŵyr, Mari ac Elis. Codwyd Anna John Jones, Nant y Felin a’r teulu ar golli Rogers (MacDonald gynt) yn un o blant yr Audrey yn ystod y mis. Bu Audrey yn Y Tabernacl eglwys. Croesawyd Wendy ac Anna’n wael ei hiechyd ers tro ac roedd wedi treul- Taith Waldo i Sir Benfro gynnes i’r eglwys gan y Parchedig Eirian io rhai wythnosau yn yr ysbyty cyn ei mar- Ddydd Sul, Tachwedd 10fed, 2013, a hith- Rees. wolaeth. au’n Sul y Cofio, trefnwyd taith undydd i fro Waldo i ymweld â rhai o’r lleoliadau Gwellhad Buan Gwellhad Buan pwysig yn hanes y bardd a’r heddychwr, Dymunwn wellhad buan i Ros Evans sydd Dymunwn wellhad buan i Ann Rees, Pen- Waldo Williams. Mentrodd tua 35 ohonom wedi derbyn triniaeth yn yr ysbyty’n ddi- ywaun sydd wedi dioddef cyfnod poenus i gyd dan arweiniad Eirian Rees, a mawr weddar. iawn yn ddiweddar ar ôl brifo ei phen-lin oedd y cyffro o sylweddoli ein bod i gael ar y daith i Sir Benfro. ein cludo ym mws moethus Tîm Cymru o Merched y Tabernacl garej Edwards. Roedd nifer o “hoelion wyth” y grŵp Yr Ŵyl Gerdd Dant Yn groes i’r rhagolygon, roedd y tywydd merched yn sâl ar fore Llun Tachwedd Llongyfarchiadau i amryw o bobol ifanc ac yn ddymunol a’r “wybren las” yn amlwg 11eg. Derith Rhisiart oedd ein siaradwraig oedolion y ’ ar eu llwyddiant yn yr wrth inni nesáu at y Preselau. Yr alwad wadd y bore hwnnw. Mae Derith yn Ŵyl Gerdd Dant ym Mhontrhydfendigaid. gyntaf oedd Capel Blaenconin, Llandysil- gweithio i Elusen Wallich sydd yn cyn- Daeth Partïon Dawns a grwpiau Stepio io, lle cafwyd sgwrs hynod ddifyr gan yr orthwyo’r digartref yng Nghymru. Roedd Adran Bro Taf i’r brig yn ôl eu harfer ac fe hanesydd lleol Hefin Wyn am rai o gymer- yn agoriad llygad i ni i glywed am anghen- gipiodd Dawnswyr Nantgarw’r wobr gynt- iadau’r ardal. Cawsom ein tywys wedyn i ion y bobl ddigartref yma ledled Cymru. af. Braf oedd gweld Parti’r Efail yn cyn- weld bedd Waldo, a gwrando ar y gweinid- Mae angen dybryd am ddillad, sachau rychioli’r ardal mewn cystadleuaeth uchel og, y Parchg. Huw M. George, yn adrodd y cysgu, ‘sgidiau, bagiau ac yn y blaen arn- ei safon yn y Partïon Cerdd Dant a chipio’r stori ryfedd am gladdu Waldo mewn un ynt. Casglwyd swm o arian sylweddol at yr drydedd wobr yn y gystadleuaeth Partïon bedd, ond ei goffau ar garreg fedd arall, elusen yn ystod y cyfarfod ac mae amryw Alaw Werin. gyfagos. o’r merched am chwilio eu cypyrddau i Clywsom hefyd am y cynlluniau cyff- weld a oes modd helpu’r anffodusion yma Ymddeol rous i droi’r capel yn ganolfan berfformio yn ystod y tywydd oer. Dymunwn yn dda i Miles Richards ar ei gymunedol, sefydlu Canolfan Waldo yn y Cyfarfod nesaf y grŵp fydd y Cinio Nad- ymddeoliad. Cafodd Miles ei eni a’i fagu maes parcio a throi’r festri’n ddau fwthyn. olig yn Y Ship Efail Isaf, dydd Mercher, yn Llanilltud Faerdref ac mae wedi treulio Rydym yn ddiolchgar dros ben i gyfeillion Rhagfyr 4ydd am 1 o’r gloch. ei fywyd yn y cylch yn gyfreithiwr ym Blaenconin am eu croeso cynnes ac am Mhentre’r Eglwys. Mae’r Wenhwyseg yn rannu’r fath frwdfrydedd gyda ni. Trefn yr Oedfaon ar gyfer Mis Rhagfyr a llithro’n naturiol dros wefusau Miles ac Ymlaen â ni wedyn i gyfeiriad Crymych, Mis Ionawr mae’n bleser gwrando arno’n ‘wilia Cwm- a ninnau erbyn hyn wedi hen gynefino â Rhagfyr 1af Oedfa Gymun o dan ofal Y rag’. Pob dymuniad da ichi, Miles ar eich moethusrwydd y bws, ond yn gorfod der- Parchedig Eirian Rees ymddeoliad. byn bod pris i’w dalu am y seddi lledr a’r Rhagfyr 8fed Y Parchedig Aled Edwards byrddau cyfleus, gan ei fod yn rhy fawr i Rhagfyr 15fed Oedfa’r Ysgol Sul Priodas fynd â ni i gomin Rhos-fach at y garreg las Rhagfyr 22ain Oedfa’r Bobol ifanc Llongyfarchiadau i Carys Hewitt a Darren sy’n coffau Waldo. Ond fe gafwyd sgwrs Rhagfyr 24ain Oedfa Noswyl Nadolig am Brown ar eu priodas yng Ngwesty’r Pet- afieithus, llawn gwybodaeth ddiddorol am 11 o’r gloch yr hwyr erstone Court ger Aberhonddu ddydd Sad- yr ardal, gan Cerwyn Davies, cadeirydd Rhagfyr 29ain Mr Emlyn Davies wrn, Tachwedd 23ain. Merch Cliff ac Eif- Cymdeithas Waldo. Arweiniodd ni i gapel Ionawr 5ed Oedfa Gymun yng ngofal iona Hewitt, yw Carys ac mae Bethel, Mynachlog-ddu, lle y cawsom y Aelodau Pentyrch Darren yn hanu o Gaerdydd. Roedd Carys fraint o ymuno â’r gynulleidfa mewn Ionawr 12fed Y Parchedig Aled Edwards yn edrych yn dlws iawn mewn gwisg laes gwasanaeth cynnes, pwrpasol, dan arwein- Ionawr 19eg Oedfa Deuluol o dan ofal o sidan lliw ifori. Tair ffrind Carys, Ruth iad y Parchg. Eirian Wyn Lewis. Ac wedi’r Gwerfyl Morse Ionawr 26ain Mr Geraint Rees 6 Tafod Elái Rhagfyr 2013 Ysgol Creigiau Côr yr Einion CREIGIAU Mae Côr yr Einion yn paratoi i ddathlu’r Nôl ym mis Hydref, fe aeth nifer o blant Nadolig gydag amryw o weithgareddau. Gohebydd Lleol: yr ysgol i gystadlu yng nghystadleuaeth Bydd y Côr yn canu yng Ngŵyl Grefftau Nia Williams Traws Gwlad yr Urdd ar Gaeau Llandaf. Garth Olwg, fore Sadwrn, Tachwedd 029 20890979 Bu’n ddiwrnod llwyddiannus gyda phob 30ain. Nos Iau, Rhagfyr 5ed bydd y côr yn tîm, bechgyn a merched, blynyddoedd 3 i canu carolau yng Nghartref yr Henoed ym 6, yn ennill medal drwy orffen yn gyntaf, Gwellhad llwyr a buan ... Mhontyclun, ac ar fore Sadwrn y seithfed yn ail neu’n drydydd. Fe fydd Sophie Rol- ... i Gavin Thomas, Bedwellty. Treuliodd o Ragfyr byddant yn diddanu’r gynulleidfa land, Ffion Henderson a thîmoedd mer- Gavin gyfnod yn yr ysbyty yn ddiweddar - yng Ngŵyl y Coed Nadolig yn Eglwys ched blynyddoedd 3 a 5, yn mynd ymlaen ond mae adre bellach yn derbyn gofal Llantrisant. Ar ôl yr holl ymarfer a pher- i gynrychioli’r ysgol yng nghystadleuaeth Hawys a'i deulu agos. Yn meddwl am- fformio siawns nad yw’r aelodau yn Genedlaethol yr Urdd gan iddynt gipio’r danat Gavin ac yn dymuno llwyr wellhad i haeddu cinio bach yn Nhafarn Y Ship yn medalau aur! Llongyfarchiadau mawr i ti yn fuan iawn. Efail Isaf nos Iau, Rhagfyr 12 i gloi bob un rhedwr. gweithgareddau’r tymor. Trip y 'genod' i gegin Gareth! Unwaith eto eleni, cafwyd diwrnod Trip Merched y Wawr oedd hwn a Cymdeithas Wyddonol hwyliog wrth godi arian i “Blant Mewn drefnwyd yn ddyheig gan Gwenfil! Aeth Angen”. Gwisgodd y plant fel sêr y sgrin bron i ddau ddwsin o 'gwennod' o Gangen Cylch Caerdydd, fawr neu fel eu hoff gymeriadau o’u lly- y Garth yn fore ar fws Edwards tua'r gor- llewin! Cafwyd digon o hwyl ar y daith - frau darllen. Gwerthwyd cacennau ar yr Nos Lun, Hydref 21ain daeth Dr. Ralph ond roedd cyrraedd 'Y Goedwig' yn iard amser chwarae a chafwyd cys- Vaughan atom i sôn am faes ei arbeni- Llambed yn brofiad byth-gofiadwy! Fe'n tadleuaeth llenwi Pudsey gyda chymaint â gedd, Anaesthesia. Dechreuodd trwy ol- croesawyd yn gynnes gan Gareth - phosib o geiniogau. Erbyn diwedd y dydd, rhain datblygiad dulliau lleddfu a difa perchennog 'Y Goedwig', chef extraodi- casglwyd yn agos iawn i £700. Diolch i poen o amser y Frenhines Fictoria, pan naire, cyflwynydd 'slot coginio' ar S4C, bawb! oedd safonau iechyd cyhoeddus yn isel, entrepreneur heb ei fath, ac hyfforddwr gyda dynion yn marw oddeutu’r 43 oed a hynod dalentog. I'r 'oruwch-ystafell' am Fe aeth Adran Iau yr Adran Gymraeg i menywod 30 oed. Ymhlith y poenladdwyr goffi a danteithion melys i gychwyn. Hy- Adeilad y Mileniwm ddiwedd Tachwedd i arloesol mewn ysbytai oedd iâ a morffin. fryd! Yna lawr i'r gegin-arddangos is-law. ymuno yn Jambori’r Urdd. Roedd y Clywsom am fenter Horace Wells gyda Am gegin hyfryd! Popeth yn ei le - a lle i neuadd dan ei sang gyda phlant ysgolion nwy chwerthin a William Thomas Green bopeth! cynradd Caerdydd yn mwynhau canu hen Morton gydag ether, wrth dynnu dannedd. Fe rannodd Gareth lu o gyfrinachau a ffefrynnau fel Ffranz o Wlad Awstria a Bu rhai ohonom yn cofio ffilmiau cowboi thips tra'n paratoi pryd tri chwrs ar ein Hei Mr Urdd. Da iawn Mr Balbini am fod pan roddwyd chwisgi i gysuro’r dioddefwr cyfer! Ie - bron i ddau ddwsin ohonom! mor ddewr â mynd ar y llwyfan i ddangos a dofi’i deimlad o boen. . Mae ei ffordd ddihafal, gynnes, ddoniol o ei sgiliau dawnsio! Erbyn tua 1890-1900 daeth defnydd gyflwyno yn eli i'r galon! Pwy na allai joio anaesthetig yn fwy cyffredin, yn enwedig diwrnod yng nghwmni Gareth? Dwy awr Fe ganodd Côr yr Ysgol mewn cyngerdd clorofform a ddarganfuwyd gan James o baratoi - a dysgu - a 'sgwennu fflat-owt ym Mhontyclun yn ddiweddar gan lwyddo Simpson. Yn yr ugeinfed ganrif cafwyd yn cofnodi'r ryseitiau! Digon o 'dips' ar i godi yn agos at £600 i elusenau Banc dulliau newydd, megis chwistrelliad i’r gyfer y wledd Nadolig! Wel - daeth yn Bwyd Pontyclun a “Help the Heroes”. gwaed ac i’r asgwrn cefn (epidwral). Wrth amser gloddesta! I fyny â ni i'r ystafell Diolch i bawb a ddaeth i ganu ac i wrando ar Ralph doedd ond diolch am y fwyta hardd oedd wedi ei gosod o'r gefnogi. ddarpariaeth reoledig sy ar gael heddiw. newydd ar ein cyfer. 'Dw i'n amau bod Nos Lun, Tachwedd 18fed cawsom llawer o ddiolch yn ddyledus i dad Gareth Dosbarth 2 achlysur newydd yn hanes ein cymdeithas, fan hyn oedd yn gweithio'n dawel yn y Ym mis Hydref fe aeth Dosbarth 2 i sef, awdur yn sôn am ei brofiadau wrth cefndir! Ma' Gareth yn whizz - ond go Noddfa Adar Glyn Ebwy. Roedd y plant lunio llyfr. Yr awdur oedd y Parchedig brin y gallasai fod mewn dau le ar un- wedi bod yn astudio anifeiliaid nosol ac Ieuan Davies a’r llyfr, Syr John Meurig waith! roeddent yn awyddus i gael gweld yr adar Thomas, Gwerthfawrogiad o’i Fywyd a’i Joio'r cinio - ac yna 'nôl lawr i'r ysglyfaethus a’r tylluanod. Bu’r plant yn Waith. Gyda’i huodledd afaelgar bu Ieuan 'ddarlithfa' i fwynhau arddangosfa holi cwestiynau arbennig o dda, yn yn ein tynnu at ei bryder wrth ymgymryd chwaethus iawn o osod blodau! O fewn gwneud gwaith crefft ac yn creu cylch o â’r fath fenter a hefyd at ei falchder cwta hanner awr roedd Gareth wedi fwyd i adar gwyllt i’w hongian yn yr ardd. gostyngedig o fod wedi ‘cwpla’r job’. creu pedwar 'gosodiad' hyfryd! Lliwiau'r Heb os nac oni bai, uchafbwynt y daith, Rhannodd Ieuan ei ddiolch dwfn i nifer 'Dolig - gweddol o hawdd eu hail-greu! oedd cael dal tylluan neu hebog! Roedd fawr o wyddonwyr disglair ar draws y byd Cawn weld! Ond beth oedd yn wych oedd pawb yn ddewr ac yn ofalus iawn wrth am eu hymatebion parod, gan ysgafnhau ei ei fod yn cynnig y pedwar gosodiad yma ddal a mwytho’r adar hardd. Roedd yn dasg wrth iddynt ddatgan eu hedmygedd o i'w rafflo! A credwch chi fi - aeth pedair ddiwrnod i’r brenin!! Syr John mewn atgof, ysgrif a neges ebost. ohonom adre â gwen fawr ar ein hwyne- Daeth y brigad dân i ymweld â Dosbarth Byddwn yn cyfarfod nesaf ar Ionawr bau a llond trol o flodau hyfryd! Na - nid 2 er mwyn cael dysgu am ddiogelwch tân 20fed dyna'r diwedd! Roedd te bach i ddilyn - lle yn y cartref. Roedd y dynion tân, Dave a Neville Evans 0791 325 7371 Mark, wedi esbonio peryglon yn y cartref cawsom brofi mwy o greadigaethau'r a sut i gadw’n saff. Cawsom eistedd yn yr dydd! Diwrnod i'w gofio - diwrnod i'w injan dân a chwistrellu dwr dros y cae!!! gymeradwyo! Diolch i Gwenfil am fynd â Cofiwch am gyfarfod nesa'r Gangen - Ein gwaith cartref oedd gwneud yn siwr ni yno - a diolch o waelod calon i Gareth nos Fercher, Rhagfyr 11eg. am 8 o'r gloch bod ein ‘larwm tân yn gweithio adre. Richards - a'i 'dylwyth teg' - am roi - 'Addurniadau a Phethau Bychain Nadoli- Diolch i dadi Lili a Seren am ddod â’r diwrnod mor gofiadwy i ni - 'gwennod' gaidd' yng nghwmni Siwan Hill - Festri injan dân a’i gydweithwyr i siarad â ni. Cangen y Garth, Merched y Wawr! Pob Bethlehem, Gwaelod y Garth. Dewch yn lwc Gareth ymhob dim y byddi'n ym- llu i gefnogi! wneud ag ef yn y dyfodol! Tafod Elái Rhagfyr 2013 7 Ysgol Gynradd GILFACH CAPEL SALEM TONTEG Gymunedol Gymraeg GOCH Gwasanaeth Cymraeg am 9.30 yb bob Llantrisant Gohebydd Lleol: dydd Sul, gydag ysgol Sul. Betsi Griffiths Nos Iau: Dosbarth Cymraeg yn y capel am Plant Mewn Angen 7 o’r gloch Ddydd Gwener y pymthegfed o Dach- Nos Wener: Clwb Ieuenctid yn y capel am 5.30, wedyn Clwb Cymraeg yn y capel am wedd, fe gynhaliwyd bore coffi ar gyfer Y Gild rhieni a chyfeillion yn y neuadd ac roedd 7 o’r gloch. Cafwyd noson ddiddorol iawn yng cyfle hefyd i’r disgyblion ddod i’r ysgol nghwmni Côr Merched dan wedi’u gwisgo yn eu dillad eu hunain. Gwasanaethau Nadolig: arweiniad Mr John Beddoe. Canodd y côr 10ed Rhagfyr yn Capel Salem yn y bore : Llwyddwyd i godi’r swm anrhydeddus o ganeuon i’n diddanu ac yna dosbarthwyd Cyngerdd Carolau Dysgwyr gyda’r £836.26 - £600 ar gyfer elusen Plant taflenni er mwyn i’r gynnulleidfa Brifysgol De Cymru Mewn Angen a’r gweddill tuag at drychi- ymuno gyda nhw. Ar ddiwedd y noson Dydd Sul 22ed Rhagfyr am 10.30 yb neb Ynysoedd y Philipinau. Da iawn i cafwyd paned a llawer o ddanteithion gwasanaeth Nadolig dwyieithog yn y bawb a gyfrannodd at lwyddiant y dydd. hyfryd i fwyta. Diolch i’r Côr ac i ferched capel. y Gild am y bwyd. Dydd Nadolig am 10 o’r gloch yb, Ymweliad Blynyddoedd 3 a 4 Cafwyd noson diddorol hefyd pan gwasanaeth dwyieithog Nadolig. Ar y deuddegfed a’r trydydd-ar-ddeg o ddaeth Yiolta Haralaboz o Gyngor

Dachwedd, fe aeth Dosbarthiadau 7,8,9 a Penybont ar ran Cymdeithas Hanes Dydd Sul 2 Chwefror Gwasanaeth 10 ar ymweliad ag Amgueddfa Gened- Gilfach i ddangos lluniau ac i wrando ar Arbennig i’r Dysgwyr - brecwast am 9 o'r laethol Cymru yng Nghaerdydd. Pwrpas Hanes Gilfach fel y mae ar y we. Mae hi yr ymweliad oedd dysgu mwy am y gloch a gwasanaeth am 9.30. wedi cynothwyo’r Gymdeithas i baratoi Celtiaid, drwy arsylwi ar arteffactau a deunydd am y pentre. Cynhyrchwyd chymryd rhan mewn gweithdy. Cafodd Parch Rosa Hunt. Capel Salem, Tonteg llyfryn o luniau hefyd ac esboniadau am y 07807893373 pawb amser arbennig yng nghwmni’r ar- lluniau. Bu Yiolta yn ysgolion chaeolegydd Mr Ken Brassil. Hendreforgan ac Abercerdin yn dangos y lluniau ac yn adrodd yr hanes. Chwaraeon Mwynhaodd pawb y noson yn fawr iawn Marwolaeth Ddydd Gwener yr 22ain o Dachwedd cyn- Roedd pawb yn flin i glywed am haliwyd gêm rygbi rhwng Blynyddoedd 5 Cymdeithas Hanes farwolaeth Mrs Millie Priday. ‘Doedd hi a 6 Ysgolion Cymraeg Llantrisant a Garth Roedd y Gymdeithas yn flin i glywed ddim wedi bod yn dda ers llawer dydd a Olwg. Yng nghanol y chwaraewyr, roedd fod Yiolta yn gorfod ein gadael bu farw yng nghartref ei merch yng un merch ddewr sef Vienna Vigliotta o oherwydd y toriadau, felly cafwyd Nghaerwrangon. Bu’n gweithio yn y gegin Ddosbarth 13! Llantrisant oedd yn fud- cyfarfod arbennig i ddiolch iddi am ei holl yn ysgolion Hendreforgan ac Abercerdin dugol ar ddiwedd y gêm, ond roedd pawb waith. Cyflwynwyd Draig Goch Fach iddi am flynyddoedd lawer ac roedd yn aelod wedi mwynhau’r profiad yn fawr. er mwyn iddi gofio am Gilfach Goch. ffyddlon o Fyddin yr Iachawdwriaeth. Ddydd Iau yr 28ain o Dachwedd, fe aeth Llawer o ddiolch a dymuniadau gorau iddi Daeth tyrfa fawr i’w hangladd yn rhyw ugain o ddisgyblion i gystadlu yng am y dyfodol. Amlosgfa Llangrallo. Coffa da ngala nofio’r Urdd ym mhwll nofio Yny- amdani. sawdre. Llongyfarchiadau i bawb fu’n cystadlu.

Côr yr Ysgol Fe berfformiodd côr yr ysgol mewn cyn- gerdd arbennig i godi arian ar gyfer y Banc Bwyd ac elusen “Help for Heroes”, yn Eglwys Bethel Pontyclun yn ddiwed- dar.

Sioeau Nadolig Mae’r disgyblion wedi bod yn hynod o brysur yn ddiweddar yn paratoi ac yn perfformio yn eu sioeau Nadolig. Cyn- haliwyd sioe’r Feithrin ar yr 20fed a’r 21ain o Dachwedd, y Derbyn ar yr 28ain a’r 29ain o Dachwedd,, Blynyddoedd 1 a 2 ar y 5ed a’r 6ed o Ragfyr a’r Adran Iau ar yr 11eg, 12fed a’r 13eg o Ragfyr.

Y Gymdeithas Rieni ac Athrawon Cynhelir noson o garolau cynulleidfaol yng nghwmni Côr yr Ysgol a Chôr y Ta- dau, rhwng chwech a hanner awr wedi saith ddydd Sul yr wythfed o Ragfyr yn yr Eglwys Gatholig ym Meisgyn. Croeso i bawb.

8 Tafod Elái Rhagfyr 2013 Yr Hen Gapel - Geraint Wyn Davies Ysgol Nid yw'r lampau heno'n olau PENTYRCH Yng Nghalfaria dan y bryn. Pont Siôn Norton Nid yw'r Gair na chân emynau Gohebydd Lleol: Yn atseinio drwy y glyn. Marian Wynne Ac mae gwin yr hen gyfeillach Panto Martyn Geraint. Wrth dorri'r bara ger y bwrdd, Aeth blynyddoedd 1 i 4 i'r Miwni yn ddi- weddar i fwynhau 'r panto 'Draw Dros y O Flaenau Tywi i Lannau Taf Wedi troi yn sur a diflas Ar ôl cau yr hen dŷ cwrdd. Don'. Cafwyd llawer o hwyl a sbri, dawn- “O Flaenau Tywi i Lannau Taf” yw teitl sio, canu a'r gwn ddwr.....!! hunangofiant J Cyril Hughes sydd newydd Y mae'r muriau yma'n adrodd gael ei gyhoeddi. Bu Cyril yn Gyfar- Plant Mewn Angen wyddwr Urdd Gobaith Cymru, yn Ys- Gwerth ac aberth oes a fu Gwres y tadau a'u cyfarchion Diolch i'r Cyngor Ysgol am drefnu gweith- grifennydd Ariannol y Mudiad Meithrin a gareddau i godi arian i blant mewn angen bu’n ganolog ym mrwydr yr iaith a’r ym- Wrth gyd-gerdded yma'n llu. Lle bu bedydd a phriodas trwy werthu bandiau a threfnu diwrnod gyrch dros sianel deledu Gymraeg. Dywed gwisgo onesies a phyjamas. Codwyd £450! Lyn Ebenezer, golygydd y llyfr, mai dyna A sawl angladd yn ei thro, Ni cheir mwy ond murmur awel un o’r llyfrau mwya’ di-drafferth iddo Calendr PSN olygu erioed, a’i fod yn gampwaith o lyfr Yn tramwyo trwy y fro. Diolch i 'Ffrindiau Pont-Sion-Norton' am gyda’i iaith gyfoethog a phriod-ddulliau drefnu diwrnod i dynnu lluniau o'r ysgol sy’ bron mynd mas o ffasiwn. Disgrifia Chwyn a drain sydd yn coroni Beddau brau y fynwent oer, gyfan yn eu misoedd pen-blwydd ar gyfer Cyril ei fagwraeth ar fferm ger Pontrhyd- calendr yr ysgol. Roedd thema gwahanol i fendigaid, ei waith fel Cyfarwyddwr yr Dilythrennau gerrig coffa Yn pwyso'n gam dan olau'r Iloer bob mis - y Gaeaf, Nadolig, Haf, yr Urdd, Urdd yn ystod y cyfnod anodd wedi’r Ar- Cymru, Calan Gaeaf.... Edrychwn ymlaen wisgo a’i farn ar ddigwyddiadau o bwys Ac mae'r iaith fu gynt mor ddisglair Ar wefusau'r plant, mor llwm, at weld y lluniau! yng Nghymru ers hynny. Cyhoeddir yr hunangofiant gan Wasg Wedi diffodd gyda'r lampau, Lampau'r capel yn y cwm. Cyngor-Eco Carreg Gwalch am £8.50, felly dyna Diolch i'r Cyngor Eco am drefnu casgliad anrheg Nadolig delfrydol arall. Senghennydd - Peter Griffiths dillad Bag2School i godi arian i'r ysgol. Nid yw'r hwter heno'n canu Dymuniadau Da Traws-gwlad Dymunwn wellhad buan i Ros Evans, Yn y cwm ei seiniau cras, Trodd y cobyn olaf adre Llongyfarchiadau i bawb am gymryd rhan Rhydlafar, yn dilyn y llawdriniaeth i’w yng nghystadleuaeth traws-gwlad yr Urdd chlun. Edrychwn ymlaen at weld Ros nôl Dan ei bwn o drothwy'r ffas. Ac mae'r rhod fu gynt yn codi yn ddiweddar. Canmoliaeth arbennig i yng nghanol holl weithgareddau’r ardal a’r Carwyn Salmon am ddod yn ail allan capel yn ôl ei harfer. Ac yn gollwng caets i'r glo, Er pan farw'r gwŷr a'r meibion o fechgyn blwyddyn 5.

Wedi rhoi ei holaf dro. Rygbi TAG Brethyn Cartref Cafwyd amser da iawn- gwnaeth y tîm Cystadleuaeth rhwng aelodau Pentyrch ac Rhed gwythïen lathraidd eto Gyda thalcen noeth y graig, ennill 5 gêm, a dod yn gyfartal mewn 1 aelodau “Creigiau a‘r Byd” a gafwyd yn gêm- Ardderchog!! Daliwch ati! noson Brethyn Cartref Clwb y Dwrlyn. Ond ddaw neb i'r pwll i'w chloddio Gyda'i fandrel, lamp a'i saig. Unwaith eto Geraint Hughes oedd y Meu- Ffair Nadolig ryn gyda Samantha (Enid) yn cadw’r sgôr. Lle dôi cnape'r Universal Derfyn dydd yn llwythi trwm, Cynhaliwyd Ffair Nadolig yr ysgol nos Bu’r cystadlu’n frwd a dyma flas o’r hyn a Iau, Rhagfyr y 5ed yn Ysgol Uwchradd gafwyd - Ni cheir mwy ond oglau nwyon A llefain gwragedd ar lawr cwm. Pontypridd. Diolch i 'Ffrindiau Pont-Sion- Norton' a'r staff am drefnu. Neges destun - “Ymddiheuriad” Hynod faen sy'n gwylio'r fangre Methu ateb dy gwestiwn - dim signal yma. Bocsys o gariad Heddiw yn y glaw a'r gwynt, Mil lythyrennau'r cerrig coffa Casglwyd 56 o focsys eleni- diolch i bawb Brawddeg â phob gair yn dechrau gyda am eu cefnogaeth. “S” O'r amseroedd creulon gynt. Wele gofeb genedlaethol Saeth serch sy’n sirioli, sawr serch sy’n Cyngherddau Nadolig swyno, sgarmes serch sy’n suro. Sy'n coffáu yr aberth ddrud, Gan gofnodi enwau'r glewion Meithrin- Dydd Llun Rhagfyr 9fed am 10am. Cyfnod Sylfaen- Dydd Gwener Cynghorion A'u cyhoeddi i'r holl fyd. Rhagfyr 6ed am 1.30pm a Dydd Llun Dywedwyd wrtho, “Dos i ganu”- Rhagfyr 9fed am 5pm. Cyfnod Allweddol Ond mae’n mynnu ein byddaru! Yna cafwyd soned orchestol Emlyn Da- vies, er i’r Meuryn druan gael tipyn o siom 2 - Dydd Mercher Rhagfyr 11eg am 6pm a Dydd Iau Rhagfyr 12fed am 6pm. Os ‘di tocyn dwy ffordd yn dod nôl i’r un o weld enw Gerallt ac nid Geraint yn lle. ymddangos yn y llinell ola’. Pam fod y condyctor yn gofyn, “I ble?” Tydi yw'r Meuryn gorau fu erioed, Mae'r ornest heno, fel pob un a fu, Ni wn am ddawn gymesur yn un man: Er cystled y cyflawnir gorchwylion lu Yn llonni 'nghalon wrth dy weld mor ffra- Rwyt ti mor wreiddiol, gwir athrylith foed Ni fydd yr un yn ei bodloni hi? eth, Uwchlaw pob enaid meidrol ddaw i'n rhan: A daw'r atgofion cynnes yma'n llu O derbyn fy ngwrogaeth, heb ddim os, Yn ddiau daeth y noson i’w huchafbwynt Fel tonnau'n torri ar bellennig draeth; Edmygaf di, O Gerallt, ti yw'r Bos. gyda chystadleuaeth y parodi ar Felin Tre- Yr hiwmor chwim a'r meddwl treiddgar, fin, a’r gerdd o foliant i’r Meuryn. Dyma’r doeth Pentyrch oedd yn fuddugol o drwch ddau a ddaeth i’r brig ar gystadleuaeth y Yn swyno cynulleidfa hynaws, graff, blewyn. Diolch i’r holl gystadleuwyr Parodi A'th eiriau gwâr yn un Ilifeiriant coeth, brwdfrydig a diolch i Geraint a’i hiwmor Dy ddawn yn batrwm o ddoethineb praff; miniog a chraff am arwain noson arbennig iawn. Tafod Elái Rhagfyr 2013 9 Croeso 'nol Geraint!

Wedi cyfnod digon helbulus mae Clwb Rygbi Pontypridd yn benderfynol o symud ymlaen gyda hyder ac i brofi mwy o lwyddiant. Cafwyd dwy ergyd go ddifrifol tua di- wedd mis Hydref, y gyntaf wrth i brif www.mentercaerdydd.org hyfforddwr y clwb Dale McIntosh gy- 029 20 689888 Penri Williams, Sian Lewis, Eryl Jones hoeddi ei fod yn gadael i weithio yn llawn amser gyda Gleision Caerdydd, a'r ail yn Miri Dolig Williams am ei amser, cefnogaeth a hollol ddisymwth wrth i'r prop Stuart Wil- Bydd y Fenter yn cynnal sesiwn arbennig chyfraniad i waith Menter Caerdydd dros liams ddisgyn yn farw wrth ei waith. o Firi Meithrin, Dydd Sadwrn, Rhagfyr yr y pum mlynedd ddiwethaf. “Diolch i Penri Wedi cyfnod o alaru dwys, gyda'r ffocws 21ain yng Nghanolfan Hamdden y am ei gefnogaeth ddiflino dros y 5 ar gefnogi teulu ifanc Stuart, a gyda ge- Tyllgoed rhwng 2.30pm a 4.30pm. Dewch mlynedd diwethaf. Rydym yn edrych mau yn cael eu gohirio dros gyfnod o dair i gwrdd â Sion Corn, canu a dawnsio gyda ymlaen i gydweithio gydag Eryl Jones, wythnos, daeth yr amser i Bontypridd ail Martyn Geraint ac i gwrdd â Sali Mali a Prif Weithredwr Equinox er budd y wynebu yr her o amddiffyn eu statws fe Frances. Bydd gweithdai celf a chrefft, Gymraeg yng Nghaerdydd dros y pencampwyr dwbwl Cymru. castell gwynt a llawer mwy! Croeso i blant flwyddyn nesaf, ac i’r dyfodol” Fe wnaed hynny gyda buddugoliaethau 0 - 4 mlwydd oed a’u rhieni. Nid oes Yn ogystal ag ethol Cadeirydd newydd, clodwiw oddi cartref ym Mhenybont a angen tocynnau o flaen llaw - £4 y rydym wedi llwyddo i ddenu 10 aelod Bedwas, a gartref yn erbyn Llanelli. plentyn/babi wrth y drws (Yn rhad ac am newydd i eistedd ar y Pwyllgor Rheoli. Erbyn hyn yr ddim i rhieni) Mae’r 10 aelod newydd yn cynrychioli oedd hyfforddwr nifer o ardaloedd a sefydliadu ac yn dod newydd wedi ei Cyrsiau Oedolion ag arbenigedd gwerthfawr i ni wrth benodi sef cyn Bydd cyrsiau oedolion Menter Caerdydd ddarpau gwasanaeth cynhwysfawr a chwaraewr Pon- yn ailgychwyn ddiwedd mis Ionawr. Bydd safonol. t y p r i d d a y cyrsiau ffitrwydd, sef Pilates, Bŵt C h y m r u - Camp, a Byw’n Heini, Byw’n Iach, yn Côr Plant Caerdydd Geraint Lewis. ailgychwyn ar y 19eg o Ionawr, a chyrsiau Bydd y Côr yn cynnal dau gyngerdd yn Roedd Geraint, Celf, Sbaeneg, Pobi, Gitâr a llawer mwy ystod mis Rhagfyr – yng Nghlwb Golff sy'n hannu o yn cychwyn ar y 22ain o Ionawr. Am Radyr ar gyfer aelodau’r Clwb ar Rhagfyr Bentre'r Eglwys, ragor o wybodaeth, ewch ar wefan Menter 17, ac ar Y Lanfa Canolfan Mileniwm yn wythwr deallus a chreadigol pan yn Caerdydd, neu ffoniwch 02920 689888. Cymru ar Rhagfyr 19 am 5.15yh. Dewch i chwarae, a chafodd gyfnodau gydag Aber- brofi ychydig o hwyl yr Ŵyl yn y Bae! tawe, Caerfaddon a Rotherham hefyd yn Clybiau Plant Menter Caerdydd ystod ei yrfa lewyrchus, yn ogystal ag Bydd holl glybiau plant y Fenter yn Gweithdai Gloywi Iaith ennill un-cap-ar-bymtheg dros Gymru. parhau yn y flwyddyn newydd, a’r Eisiau dysgu mwy am reolau gramadeg, Wedi ymddeol, aeth ati i ennill profiad niferoedd yn mynd o nerth i nerth. Yn neu eisiau gwella’ch hyder wrth dreiglo a fel hyfforddwr, yn gyntaf gyda'i glwb lleol ogystal â’r clybiau presennol bydd Clwb sillafu Cymraeg? Rydym wedi bod yn Llanilltyd Faerdref, yna gydag Aberdar ac Marchogaeth newydd i blant 8-11 oed yn cydweithio gyda’r Canolfan Cymraeg i yn fwy diweddar gyda Glyn Ebwy yng Ysgol Farchogaeth Caerdydd, yn dechrau Oedolion i greu cyfres o weithdai newydd nhyngrair y Bencampwriaeth. Roedd he- ar Ionawr 15. Bydd gwybodaeth am yr 2 awr o hyd ar gyfer unigolion sydd eisiau fyd wedi derbyn swydd gydag Undeb Ry- holl glybiau plant sy’n cael eu trefnu ar y gwella sgiliau gramadeg. Bydd 3 gweithdy gbi Cymru yn hyfforddi sgiliau, ac eisioes cyd rhwng Menter Caerdydd ac Adran yn y flwyddyn newydd – Gweithdy yn cael ei gydnabod fel un o'r hyfforddwyr Chwaraeon yr Urdd, ar gael ar ein gwefan Treigliadau a Gorchmynion, Gweithdy ifanc mwyaf disglair yn y wlad. www.mentercaerdydd.org neu ebostiwch Rheolau Sillafu a Gweithdy Geraint Lewis oedd dewis cyntaf Clwb [email protected] Camgymeriadau Cyffredin. Gallwch Pontypridd fel olynydd i Dale McIntosh, a gofrestru ar gyfer un gweithdy’n unig, neu gyda chydweithrediad parod Glyn Ebwy, Cwis y Mochyn Du ar gyfer y 3. Mae’r gweithdai gloywi iaith gwnaed yr apwyntiad yn gyflym ac yn ddi Bydd cwis Nadolig y Fenter yn cael ei yn rhan o raglen hyfforddiant Menter -drafferth. gynnal Nos Sul, Rhagfyr 15 a bydd cwis Caerdydd ac mae modd cofrestru’n llawn Rôl Geraint yn benodol yw cymryd go- cyntaf 2013 nos Sul, Ionawr 27 yn y a chael gwybodaeth am y rhestr lawn i fal o'r blaenwyr, gyda Paul John yn camu i Mochyn Du am 8pm. £1 y person. Mae gyrsiau ar ein gwefan – swydd y prif hyfforddwr, a Gareth Wyatt croeso cynnes i bawb! Cofiwch bod y cwis www.mentercaerdydd.org neu cysylltu yn cynorthwyo fel chwaraewr - hyf- ar Nos Sul olaf bob mis (heblaw am gwis â [email protected] . forddwr. y Nadolig!) Mae’r holl gyrsiau’n cael eu cynnal mewn Wrth drafod ei ddychweliad i Bontyp- partneriaeth â Chyngor Caerdydd. ridd dywedodd Geraint Lewis: "Mae Cadeirydd newydd Menter Caerdydd llawer o agweddau - y balchder a'r ymrod- Cafodd Eryl Jones ei ethol fel Cadeirydd diad llwyr - yn parhau ers fy amser fel Paentio'r ty? newydd y Fenter yn ein cyfarfod chwaraewr gyda Pontypridd, dyna sy'n blynyddol ar ddechrau mis Tachwedd. rhoi sylfaen mor gadarn i'r clwb, ond Os ydych angen rhywun i Mae Eryl, sy’n wreiddiol o Gaerdydd, yn baentio'r tŷ - wel beth am mae'r oes yn newid a'r gêm yn newid. Gyfarwyddwr ar gwmni cyfathrebu Rwy'n sicr fod cyfnod cyffrous o'n blae- gefnogi siaradwr Cymraeg. Equinox, a daw â phrofiad a dealltwriaeth Cyn ddisgybl o nau eto i ddod, ac rwy'n falch i fod yn ôl fanwl o waith marchnata a chysylltiadau yw Ioan Paul ac mae wedi yma i wynebu'r her." cyhoeddus i’r Pwyllgor. dechrau cwmni ei hun o'r enw Am fwy o wybodaeth am Glwb Rygbi Hoffem hefyd gymryd y cyfle hwn i Pontypridd, galwch mewn i wefan y clwb: ddiolch yn fawr i'r cyn Gadeirydd Penri IPS Decorating Solutions. www.ponty.net Ffoniwch ef ar 07800 888853 10 Tafod Elái Rhagfyr 2013 Plant Mewn Angen Ysgol Ysgol Roedd y Cyngor Ysgol wedi penderfynu Heol ar ddiwrnod o hwyl gyda phawb yn y Dolau gwisgo unwisg – hyd yn oed Mr. Evans! y Celyn Roedd cyfraniadau o £1 yr un. Roedd y ‘Kerbcraft’ Cyngor wedi gweithio’n galed trwy’r dydd Plant Mewn Angen Mae Blwyddyn 2 ac Year 2 wedi bod yn yn peintio gwynebau dros 300 o blant ac Ar gyfer Plant Mewn Angen y flwyddyn dysgu sut i gadw’n ddiogel ar y ffordd athrawon. Mae’r Cyngor yn falch iawn i hon gwisgodd pob aelod o staff a phob gyda Nadine a Rachel o Kerbcraft RhCT. gyhoeddi eu bod wedi codi dros £520. plentyn pyjamas neu ‘onesies’. Diolch i Yn wythnosol maen nhw’n ymarfer sut i bawb am eu cyfraniadau tuag at yr elusen. ddarganfod man diogel i groesi’r ffordd, Wythnos Fathemateg Codwyd gyfanswm o £406.40. Diolch sut i groesi’n ofalus rhwng ceir sydd wedi Wythnos arall llawn hwyl oedd ein enfawr i’r Clwb Glee am eu ‘dawnsathon’ parcio a sut i groesi’n ddiogel ar gyffordd. Hwythnos Fathemateg, gyda phob amser cinio a chodwyd £40.00 Yn ystod ‘Wythnos Diogelwch ar y gweithgaredd yn ystod yr wythnos yn ychwanegol. Ffordd’ daeth Zara y Sebra i agor y seiliedig ar fathemateg. Roedd sialensau

groesfan newydd tu fas i Ysgol Dolau. i’r plant a’u rhieni adre, yn ogystal â Traws Gwlad chystadleuaeth ‘Ffactor Maths’, diwrnod Ar Dachwedd 12fed cynrychiolwyd yr Wythnos Iachus ‘Smarties’ a Sioe Hetiau – ar thema ysgol gan flwyddyn 5 a 6 mewn Cafwyd hwyl a sbri yn ystod ein mathemategol! Diolch yn fawr i Mrs. cystadleuaeth traws gwlad yn Ysgol Hwythnos Iachus gyda llu o Thomas am drefnu’r wythnos. Uwchradd y Ddraenen Wen. Roedd dros weithgareddau gan gynnwys clybiau 100 o blant yn cystadlu ym mhob ras ond chwaraeon, dosbarthiadau Zumba (Diolch Ffair Lyfrau daeth pob plentyn o Heol Y Celyn o fewn yn fawr i Charlotte Hughes am Daeth y ‘Travelling Book Company’ i’r y 50 cyntaf ym mhob ras. Seren y ddychwelyd ac i Sali ei chwaer sydd ym ysgol ar ddechrau’r mis, ac wrth werthu gystadleuaeth oedd Lloyd Riley o Mlwyddyn 6) a ‘Gym Fusion’ (Diolch i llyfrau o bob math rydyn ni wedi cymryd flwyddyn 5 a oedd yn drydydd yn ei ras. Alex o Lantrisant), a Phêl Rwyd (Diolch i dros £700! Rydyn ni nawr yn edrych Dychwelodd Lloyd gyda’i fedal efydd a aelodau tîm Llanilltud Faerdref), Rygbi ymlaen at brynu llyfrau newydd gyda’r gwên enfawr o glust i glust. Diolch i Miss (Diolch i chwaraewyr Y Gleision. Diolch comisiwn. Diolch yn fawr am gefnogi a Hudson am gynnig ei hamser i drefnu’r arbennig i Mrs. Gwynne am goginio gyda diolch i’r staff a redodd y ffair pob dydd. treialon ar gyfer y dydd a hefyd am fynd phob dosbarth. Wythnos iachus tu hwnt! Nawr, beth gwan ni brynu? â’r plant ar ddydd y gystadleuaeth. Gwnaeth pawb fwynhau ac maent yn gyffrous am y gystadleuaeth nesaf. Lliwiwch y lluniau Ymweliad yr adran Gymraeg â Chanolfan y Mileniwm Ddydd Gwener Tachwedd 22ain gwnaeth yr adran Gymraeg ymweld â’r Jambori. N A D O L I G Eleni, am y tro cyntaf aeth y plant i weld y Jambori yng Nghanolfan y Mileniwm ym Y P L A N T Mae Caerdydd. Roedd pawb yn gyffrous tu hwnt ar gyfer yr ymweliad a gwnaeth plant Heol Y Celyn fwynhau’r profiad yn fawr iawn, gyda Caian Evans o flwyddyn 5 yn dawnsio ar y llwyfan o flaen pawb! Diolch yn fawr iawn i Mrs Parri (Blwyddyn 3) am drefnu’r ymweliad.

Y Cyfnod Sylfaen Mae plant y cyfnod sylfaen yn Heol Y Celyn wedi mwynhau tymor prysur yn dysgu am ‘Pan af i gysgu’. Cafwyd diwrnod ‘pyjamas’ yn yr ysgol gyda tedis y plant yn helpu’r plant i ddysgu a siarad am drefn y nôs. Cafodd pawb swper o dost a choco poeth yn yr ysgol hefyd. Aeth plant Blwyddyn 1 a 2 i ymweld â Chanolfan Hamdden y Ddraenen Wen i’r Jambori bach gyda Martin Geraint ar ddiwedd mis Medi. Roedd pawb wedi mwynhau canu a dathlu gyda’r plant o ysgolion eraill. Daeth y delynores Bethan Semmens i ymweld â’r cyfnod sylfaen fel rhan o’u gwaith ar y ‘Gerddorfa’. Yn ogystal â hyn perfformiodd yr adran iau ar amrywiaeth o offerynnau. Dysgwyd llawer am hanes yr offerynnau a’r ffordd maent yn cynhyrchu sain. Diolch i Bethan ac i gerddorion talentog yr ysgol am ein hysbrydoli. Tafod Elái Rhagfyr 2013 11 Ysgol Gynradd C Dyma gyfle arall i chi ennill Tocyn Llyfrau Gymraeg C R O E S A I R

Evan James L

Gwasanaeth Cynhaeaf 1 2 3 4 5 5 6 7 Rydym wedi codi llawer o arian ar gyfer achosion da yn ddiweddar. Yn ystod ein Gwasanaeth Cynhaeaf codwyd £107 ar gyfer Y Groes Goch. Diolch i Megan 8 9 Jones, Anwen Davies, Emmie Richards a Siôn Prys Connor am arwain y 10 10 gwasanaeth. 11 12 13 Plant Mewn Angen Codwyd £279 ar gyfer Plant Mewn 13 14 15 Angen! Roedd y plant wrth eu boddau yn eu gwisgoedd lliwgar. Diolch i Ethan 14 15 Davies, Darcy Morgan a Brianne Jones am arwain ein gwasanaeth arbennig! 16 20 16 17

Aeth y Cyngor Ysgol ati i drefnu 18 19 19 20 arwerthiant cacennau i godi arian tuag at y drychineb yn y Philippines. Codwyd £331! 21 22 23 Wythnos Gwrth Fwlian Meddyliom lawer am fwlian yn ystod ein hwythnos wrth fwlian, a thrafodwyd sut i ddeilio gyda bwlian ein gwasanaeth o dan 24 25 arweiniad Efan Fairclough, Elinor Williams, Emmie Richards ac Anwen Davies. Ar Draws I Lawr 1. Un sy’n gwneud memrwn (8) 1. Math o bysgod (6) Y Rhufeiniaid 5. Nwyddau (4) 2. Rhyfelwr (5) Aeth dosbarth 7, 8 a 9 i chwilio am olion 8. Pilerau uchel (8) 3. Ymfoddhaus (10) meysydd gorymdeithiol Rhufeinig ym 9. Bryncyn (4) 4. Casglu ŷd (3) Mhencoedcae o dan arweiniad Mr Brian 11. Astudiaeth (5) 6. Dysgu (7) Davies o Amgueddfa Pontypridd. 13. Sawr (5) 7. Gosod yn y canol (6) 14. Yr act o wneud yn gefnog (11) 10. Pethau a brynir yn rhad (10) Newyddion Y Cyfnod Sylfaen 18. Cosi (5) 12. Arth fenyw (5) Mae plant bach dosbarth 1 yn gyffrous 19. Llinyn (5) 15. Cyfarfod (7) dros ben yn yr Ogof Olau - eu hystafell 21. Ceffyl ifanc (4) 16. Toll (6) synhwyraidd newydd sbon danlli! 22. Dyn estron (3) 17. Mawrth er enghraifft (6) Daeth PC Evans i siarad gyda disgyblion 24. Gwaelod adeilad (4) 20. Cludo (5) blwyddyn 1 a 2 am waith pwysig yr 25. Casgliad (8) 23. Aderyn benyw (3) heddlu. Atebion i: Croesair Col Tafod Y Ddraig Gwefannau 34, Pen Bryn Hendy, Yr Encil, Meisgyn, Llongyfarchiadau i ddisgyblion blwyddyn Pontyclun. CF72 8QX 6 am lawnsio ein papur newydd Cymraeg erbyn 20 Rhagfyr 2013 llwyddiannus Tafod Y Ddraig! Mae’r cystadleuthau a’r erthygalu wedi bod yn www.cymorth.com boblogaidd dros ben. www.gwefan.org Atebion Tachwedd www.tafelai.com Glan Llyn www.tabernacl.org D I N O E TH I 5 E 6 C 7 C Mwynheuodd blwyddyn 6 bob munud yng www.menteriaith.org A E L N E W Y N W R ngwersyll Glan Llyn. Diolch i Mr www.gwe-bethlehem.org T A N B A I D I O I Spanswick, Miss Frowen a Mr Carbis am www.urdd.org R I E R G Y D I O eu gofal o’r disgyblion! www.mentercaerdydd.org A L M O N C I www.banglacymru.org.uk Bocsiwr o fri N N Y S U B O D O Llongyfarchiadau i Dylan John am ennill N S I O M D I O G 15 E Pencampwriaeth Bocsio Ieuenctid Cymru! Bore Coffi i’r dysgwyr U N E D A T O D 16 D 17 G 18 Y 19 G A M B O yng Nghaffi Leekes, Tonysguboriau, Gwellhad Buan D A M W A I N O L bob bore Gwener Dymunwn wellhad buan i Mrs Delyth A E R D I F E N W I o 11 hyd hanner dydd. Blainey a Mrs Gill Frowen. Brysiwch Croeso cynnes i chi C A N O N W R A A O wella! ymuno â’r criw. W T O 23 A M L Y G Y N 12 Tafod Elái Rhagfyr 2013 Tymor Bethlehem, neu hwyrach oherwydd nad oes 'na ddim clem yn y byd beth fyddai'n plesio a beth Clwb Criced Creigiau Gwaelod-y-garth fyddai'n ffromi rhywun ar fore dydd (lluniau tudalen 16) Nadolig. Trefn yr Oedfaon (ar y Sul am 10:30 I ba bynnag garfan yr ydych chi'n per- Hanes y Timoedd Hŷn a.m. oni nodir yn wahanol) : thyn iddi, go brin y bydd unrhyw un Daeth diweddglo i dymor 2013 pan fu ohonom yn mynd heb ddim dros yr Wyl. aelodau o Glwb Criced Creigiau yn dathlu Mis Rhagfyr 2013: Ond fe wyddom, o ddarllen yn y wasg eu llwyddiannau ar benwythnos 1af Catrin Dafydd (Cymru a Nicaragua) brint neu wrth wylio neu wrando ar y cy- gwobrwyo yn ystod mis Hydref. 8fed Oedfa Gymun - Parchedig R. Alun fryngau bod 'na lawer un o'n cyd-ddyn ar Dathlwyd llwyddiannau’r timoedd hŷn Evans (Gweinidog) (am 5:00 p.m.) draws byd mor anwadal yn mynd i gael mewn cinio yn stadiwm SWALEC. Bois 15fed Ymweld â Chartref yr Henoed Nadolig llawer iawn mwy llwm na'n un ni, ifanc y pentref ddaeth yn fuddugol yng (10:30 a.m.) a hynny nid oherwydd rhyw chwilen yn ngwobrau’r tîm cyntaf hŷn gyda Tom Oedfa 9 Llith a Charol (5:00 p.m.) methu a phenderfynnu pa anrheg i'w brynu Innes yn cipio gwobr Batiwr y Flwyddyn, 22ain Oedfa Nadolig yr Ysgol Sul ond oherwydd amgylchiadau yn eu gwle- Seth Griffiths yn cael gwobr y Bowliwr 25ain Oedfa Deuluol Bore Nadolig dydd hwy sy'n gwneud byw bywyd Gorau ac Alex Moore yn ennill (10:00yb) dyddiol yn ymdrech ac yn dasg i'w rhy- Chwaraewr y Flwyddyn. Phil Barttle 29ain Parchedig Dafydd Owen feddu ati. ddaeth i’r brig fel Chwaraewr y Flwyddyn Fe wyddom am dlodi a newyn, fe yn yr ail dîm gyda Pritt Solanki yn Fatiwr Mis Ionawr 2014: wyddom am ddaeargrynfeydd a swnamis, Gorau a Dewi Williams yn Fowliwr 5ed Parchedig Allan Pickard fe wyddom am ryfeloedd a therfysgoedd. Gorau. Mae’r trydydd tîm yn dibynnu 12fed Oedfa Gymun - Parchedig R. Diolch felly fod yna elusenau a chyfeil- llawer ar ieuenctid y clwb a braf oedd Alun Evans (Gweinidog) lion yn gweithredu yn ein henw ni, dros y gweld rhai ohonynt yn ennill y gwobrau Plygain (4:30 p.m.) Nadolig, ond yn fwy penodol pob dydd o'r canlynol Tom Thorpe (batiwr), Hywel 19eg Gwyn Angell Jones (Apel Help- flwyddyn, yn ymdrechu i godi ymwy- Williams (bowliwr) a Rhys Phillips jowai) byddiaeth am hynt a helynt cymunedau lu (chwaraewr). 26ain Parchedig R Alun Rvans dros bedwar ban byd, ac yn ein henw ni Yn ogystal â’r chwaraewyr, (Gweinidog) yn cynnig ymgeledd a chysur iddynt. anrhydeddwyd Caroline Morgan ar y Mae nifer o'r elusennau yn cynnig ffordd noson gyda gwobr Llywydd y Clwb, Dave Mi fyddwch yn cyfrif o ddifrif y dyddiau wahanol i ni roi cymorth gan gynnwys Price. Mae Caroline yn gweithio yn ddi- sydd ar ôl cyn y Nadolig pan wel y rhifyn cyfrannu'n ariannol, ond sawl gafr ydych flino i drefnu a sicrhau te blasus yn ystod hwn o'r Tafod olau dydd. Mi fyddwch, y chi wedi ei rhoi yn anrheg i deulu mewn y tymor i’r cricedwyr. rhai trefnus ohonoch, wedi gwneud eich gwlad dramor eleni- caiff teulu y cyfle i Hanes y Timoedd Iau siopa Nadolig ers tro ac wedi pacio popeth gael llaeth yn faeth o dderbyn anrheg fel Yng Nghlwb Rygbi Pentyrch y yn ddestlus. Mi fydd y rhai llai trefnus yna, heb son am fedru magu praidd a der- cynhaliwyd noson wobrwyo’r timoedd erbyn hynny yn dechrau rhyw hel meddy- byn cynhaliaeth pan fydd angen bwydo'r iau, lle daeth y capteiniaid hŷn, Tom liau am y dasg honno, ac yn rhyw droi yn teulu. Mae 'na wybodaeth am brosiectau Lloyd a Dewi Evans, i gyflwyno’r eich unfan siwr o fod, gan wybod bod tebyg yn glanio ar ein mat yn ddyddiol gwobrau. Dyma sut y dyfarnwyd y rhaid dod i benderfyniad cyn hir neu mi siwr o fod, ond a ydan ni'n ymateb neu gwobrau eleni: fydd hi'n rhy hwyr. Mae'n siwr bod 'na taflu'r cyfan o'r neilltu gan feddwl mai O dan 11oed: Chwaraewr y Flwyddyn: gategori arall ohonom sy'n gyndyn problem rhywun arall ydi honno/ Steffan Rowlands. Chwaraewr a wnaeth y gwneud unrhyw fath o siopa tan y funud Beth amdani eleni - beth am rannu'r cynnydd mwyaf: Daniel. Aelod newydd olaf, hwyrach gan obeithio cael bargen, ysbail Nadolig yn fwy teg - beth am mwyaf addawol : Tyler Santos. O dan 13 weithredu yn lle anwybyddu. oed: Chwaraewr y Flwyddyn : Gwyn Gobeithio y cewch chi i gyd Nadolig Robins. Chwaraewr a wnaeth y cynnydd wrth eich bodd, ond mi wnai warantu y mwyaf: Dylan Rigby. Batiwr y twrnament, Chris Paddison yn fowliwr bydd eich Nadolig hyd yn oed yn well pe Flwyddyn : Gareth Powell. Bowliwr y gorau a Chase Thomas yn fatiwr gorau. baech yn rhoi'ch cyd-ddyn yn gyntaf a Flwyddyn : Callum Ferguson. O dan 15 Bu rhaid aros tan ddiwedd y tymor i gael wedyn meddwl am anrhegion ar eich cyfer oed: Chwaraewr y Flwyddyn: Rhys cyfle i ennill tarian arall. A do, unwaith chi a'ch teulu! Powell. Batiwr y Flwyddyn : Harry Jones. eto, daeth llwyddiant i’r tîm o dan 15 oed Nadolig Llawen a Blwyddyn Newydd Bowliwr y Flwyddyn : Tomos Angell. yng ngêm derfynol Cynghrair B Criced Dda i bawb o bobl y byd! Chwaraewr 2013 yr Adran Iau : Rhys Caerdydd a’r Fro. Roedd y frwydr yn un Powell. ffyrnig yn erbyn Welsh Asians ar gaeau St Cofiwch am yr oedfaon amrywiol a gyn- Wrth i aelodau’r tîm o dan 15 oed yr Ffagan ar ddechrau mis Medi. helir ym Methlehem, Gwaelod-y-garth adran iau symud ymlaen i’r timoedd hŷn, Disgleiriodd ymrwymiad y bechgyn yn dros yr Wyl, ac hefyd yn ymestyn i fis rydym yn ffyddiog bod dyfodol ystod y gêm. Chwaraeodd pob aelod ei ran Ionawr gyda'r Plygain-peidiwch â bod yn llwyddiannus eto i’r Clwb y flwyddyn ond cymerodd Tom Adsett a Gareth ddieithr. nesaf. Powell 3 wiced hanfodol yr un i sicrhau Dathlwyd llwyddiant y timoedd iau llwyddiant. Llongyfarchiadau i Tom Cynhelir Ysgol Sul i’r plant bob Sul he- hefyd yn ogystal ag unigolion. Yn Angell, y Capten, am ei arweiniad ar y blaw am wyliau Ysgol a hynny i gyd fynd gynharach yn y tymor cafwyd maes ac i Glyn Thomas a Martin Powell ac amser yr oedfa am 10:30 a.m. Cystadleuaeth 5 bob ochr lle bu 4 tîm o am eu hymdrechion yn paratoi a oedrannau cymysg yn cystadlu. Tîm datblygu’r tîm yn ystod y tymor. Cofiwch hefyd am wefan Bethlehem sydd Gwyn Robins ddaeth i’r brig o dan Gyda’r fath lwyddiant i’r perfformiadau i’w chanfod ar www.gwe-bethlehem.org. arweiniad eu rheolwr, Mr Iwan Rowlands. unigol a welwyd yn y Clwb eleni, y Hefyd mae gan Bethlehem gyfri trydar Bu’r cystadlu yn frwd a chafwyd llawer o gobaith yw bod dyfodol y Clwb yn edrych (twitter). Dilynwch ni ar @gwebethlehem. hwyl ar y diwrnod pan welwyd llawer o yn llewyrchus. Mwynhewch y gorffwys frodyr iau yn bowlio eu brodyr hŷn allan! dros y gaeaf a dewch nôl yr un mor Steffan Rowlands oedd chwaraewr y frwdfrydig y tymor nesaf. Tafod Elái Rhagfyr 2013 13 Ysgol

Cefnogi Ysbyty Felindre Braf oedd croesawu Jonathan Davies, llywydd Ysbyty Felin- dre i'r ysgol. Siaradodd am ei waith a chynnal sesiwn holi ac ateb wych Pêl-droed gyda'r plant am ei waith a’i yrfa. Bydd y Cafwyd dwy gêm bêl-droed dda iawn yn Cyngor Ysgol yn trefnu gweithgareddau i erbyn Ysgol Llwyncrwn yn ddiweddar. godi arian ar gyfer Ysbyty Felindre. Dan arweiniad y capteniaid Corey Thomas a Pearce Lewis llwyddodd Castellau i ennill y ddwy gêm, 6-0 mewn un a 5-2 yn y llall. Da iawn chi.

Ymweliad Sophie Evans Traws Gwlad Daeth Sophie Evans i ymweld a'r ysgol Bu tîm traws i'n helpu gyda'n cynhyrchiad o Ddewin gwlad yr Os. Siaradodd hi am ei thaith at chwarae ysgol yn rhan Dorothi yn y sioe "Wizard of Oz" cystadlu yng yn Llundain, gan ateb cwestiynau n g h y s - helaeth y plant. Ac wrth gwrs canodd hi tadleuaeth y "Somewhere over the Rainbow" sir yn ddi- weddar yn i'r plant i gyd. Yna gwyliodd hi'r plant Gardd Gymunedol Dan arweiniad Brian Johnson, tadcu yn yr Ysgol Gyfun yn ymarfer ar gyfer perfformiad yr ysgol, mae’r prosiect yn datblygu’n dda y Ddraenen ysgol, gan roi syniadau i bawb ar sut i gyda’r plant wrth eu bodd yn chwynnu, Wen. Da wella a sut i guro'r nerfau ar y noson. plannu a thrin y pridd yn eu hardaloedd iawn i chi Roedd y plant yn gyffrous newydd. gyd am redeg a llongyfarchiadau arbennig iawn i'w croesawi i'r ysgol ac rydyn yn i Ethan Vaughan am ennill y ras i fechgyn ddiolchgar iawn iddi am ddod i'n helpu. blwyddyn 6 a Sara John am ddod yn ail yn y ras i ferched blwyddyn 5. Sioe Aeth Blwyddyn 1 a 2 i weld y sioe Glan-llyn Corina Pavlovia yn y Ganolfan Gydol Aeth 18 o ddisgyblion blwyddyn 5 a 6 i Oes yn ddiweddar. Cawsant amser Wersyll yr Urdd yng Nglan-llyn ar arbennig ddechrau’r mis gydag ysgolion y clwstwr. Cawson amser i’w gofio ar Lyn Tegid a Cymdeithas Rieni ac Athrawon chyfle i ddysgu am hanes Tryweryn a Diolch i'r Gymdeithas Rhieni am wario Beibl Thomas Charles. dros £1000 ar gemau amser chwarae gwlyb ar gyfer y dosbarthiadau.

Wythnos gwrth-fwlio Mwynheuodd y plant creu posteri ar gyfer wythnos gwrth-fwlio.

Llongyfarchiadau Blynyddoedd 4,5 a 6 am gystadlu yng nghystadleuaeth Traws Negeseuon yr Heddlu Gwlad y Sir. Bu PC Andrea Jones yn yr ysgol yn rhoi gwersi ar faterion pwysig fel, y Bobl sy’n Ein Helpu, Bwlio a Chamdrin Cyffuriau i blant blynyddoedd 1-3.

Ffair Nadolig y GRhaA Cofiwch ddod i Ffair Nadolig y GRhaA Plant Mewn Angen yn Neuadd Les (Welfare Hall) y Beddau fed Llongyfarchiadau i’r plant uchod am Diolch i bawb a gefnogodd Plant Mewn bore dydd Sadwrn y 7 o Ragfyr. Bydd gael eu ethol i gynrychioli’r Pwyllgor Angen drwy wisgo ‘onesie’ neu pyjamas. croeso mawr i bawb a stondinau di-ri ar Eco eleni. Casglwyd £505.97 tuag at yr elusen. gyfer prynu’r anrhegion Nadolig yna! 14 Tafod Elái Rhagfyr 2013 Ysgol Gyfun Newyddion Acapela

Garth Olwg Mae mis Rhagfyr yn addo bod yn brysur iawn gyda nifer o gyngherddau cyffrous wedi’u trefnu, archebwch eich tocynnau James Knott trwy’r wefan www.acapela.co.uk neu dewch Yn ddiweddar, dewiswyd James Knott, i fewn i Acapela i’w casglu. Blwyddyn 9, i chwarae John, brawd Wendy, Nos Sadwrn Rhagfyr 14eg Bydd Amy yn “Peter Pan”a fydd yn ymddangos yn Wadge yn dychwelyd i ganu yn Acapela Theatr y Miwni, Aneirin Karadog Bardd Plant Cymru gyda’r canwr ifanc Joe Miles yn cefnogi. Pontypridd, Aberdar a Nos Wener Rhagfyr 20ain Dewch i ddathlu Threorci adeg Nadolig. a mwynhau noson Parti Nadolig gyda’r band Yn ôl James, “Rwy’n Drama lleol ‘The Lips’. edrych ymlaen yn fawr Nos Sul Rhagfyr 22ain Nadolig yng Ngo- iawn i ymgymryd â’r rôl Ar y pumed o Dachwedd, daeth cwmni drama 'Yr Arad Goch' i'r ysgol i berfformio lau’r Gannwyll gyda Alwyn Humphreys a hwn oherwydd fe Cherddorfa Siambr Cymru fyddai’n cael cyfle i drama o'r enw 'Tafliad Carreg'. Roedd y stori yn seiliedig ar stori wir am ddau fachgen yn Mae’r flwyddyn newydd hefyd yn gyffrous ddawnsio ac actio sef gyda sawl digwyddiad diddorol ar y gweill dau o fy hoff bethau i’w Awstralia yn torri'r gyfraith ac yn torri i fewn i geir ac yna chwarae o gwmpas wrth fel darlith a ffilm am ‘Murray the Hump’, y gwneud. Ar ben hyn, band ‘Brigyn’, Lowri Evans, Rusty Shackle, byddaf yn cael cyfle i daflu cerrig ar y draffordd ac yn beni lan talu'r pris pan mae'r gem yn mynd yn rhy Katie Christie yn ogystal a dathliadau i nodi ganu gyda phobl eraill.” can mlynedd ers geni Dylan Thomas gyda Ychwanegodd yn gyflym, “Ond y rhan bell. Yn fy marn i, fe wnaeth y sioe agor fy llygaid dros gymryd cyfrifoldeb am bethau pherfformiad DTJazz o’r gampwaith jas fwyaf ffantastig i mi yw’r holl ‘hedfan’ y eiconig ‘Under Milk Wood Jazz Suite’ gan byddaf yn gwneud. Yn wir, dwi methu rydym wedi gwneud. Roedd y sioe yn llwyddianus ac yn bleser i wylio ac roedd y Stan Tracey. Mae pecynnau ar gael ar gyfer aros!” llogi Acapela ar gyfer digwyddiad megis Yn ychwanegol i James, fe hoffwn hefyd defnydd o'r llwyfan yn greadigol iawn. Hefyd, credaf wnaeth yr actorion jobyn da o parti penblwydd, Nadolig neu barti iâr. Cy- llongyfarch Emily James a Caitlin Brown am sylltwch â ni 02920 890862 neu eu rhan nhw yn y corws. gyfleu wir neges y sioe. [email protected] os am drafod unrhyw syniad. Charly Brookman Plant Mewn Angen Haf nesaf, fe fydd Charly Brookman BL 12 Cawsom ni ddiwrnod bendigedig yn Ysgol Gyfun Garth Olwg i ddathlu Plant Mewn yn ymweld â Phatagonia. Clywodd am y chwarae mas yn Hwngari, yn agos i’r ffin Angen. Daeth pawb i’r Ysgol yn eu pyjamas cyfle gan gynrychiolydd yr Urdd yn yr gyda Awstria. ac roedd disgyblion yr Ysgol wrthi drwy’r Ysgol. Deallodd y byddai’n rhaid iddi anfon “Roeddwn yn rhan o garfan Cymru yn dydd yn trefnu gweithgareddau creadigol cais i’r Urdd yn esbonio pa sgiliau y Hwngari ar gyfer yr ‘Hungarian Open’. i a w n e r byddai’n gallu cynnig i bobl ifanc y wlad. “Dwi’n gobeithio bod yn rhan o dreialon ar mwyn codi Esboniodd Charly “Rhan o bwrpas y daith gyfer cystydleuaeth yn Ne Affrica a fydd yn arian ar gyfer yw atgyfnerthu traddodiadau Cymreig i blant digwydd fis Mai nesaf.” yr achos a phobl ifanc dau bentref ym Mhatagonia. teilwng iawn Yn bersonol, rwyf yn clocsio dros adran Bro Morgan Cockram y m a . Taf ac fe fyddaf yn ceisio trosglwyddo’r sgil Pob lwc i Morgan Cockram sydd wedi ei Roedden ni’n hwn i’r bobl ifanc.” ddewis fel ecstra ar gyfer ‘Pobl y Cwm’. ffodus iawn i Mae Charly’n un o 25 o bobl ifanc Cymru Mae Morgan yn eithaf cyfarwydd gyda g a e l gyfan sydd wedi eu dewis ar gyfer y fenter gwaith ffilmio gan iddo ffilmio ‘Gwaith y m w e l i a d hon ac fe fydd rhaid i bob un ohonynt godi Cartref’ yn aml dros wyliau’r haf. “Mae’n gan Pudsey ei £2,500 i dalu am y daith, “Mae hynny mynd dipyn o hwyl gwneud y gwaith actio, er fod hunan amser i fod yn her ond rwyf wedi bod wrthi’n lot o hongian o gwmpas. Ond, y peth gorau cinio hefyd. Fe godon ni ymhell dros fil o trafod syniadau codi arian gyda theulu a yw fy mod yn colli ambell ddiwrnod ar bunnoedd at yr achos! ffrindiau a dwi’n weddol hyderus y bydd yr gyfer gwneud y gwaith hyn!” holl arian gen i mewn da bryd.” Theatr Ieuenctid yr Urdd. Cyfaddefodd y bydd y cyfle yn un Gweithdy Celf Yn ddiweddar, cafodd nifer o ddisgyblion bythgofiadwy iddi ac y bydd hi, a’r lleill yn Aeth Adran Gelf Ysgol Gyfun Garth Olwg i CA4 a CA5 gyfel i wneud sesiwn ddrama elwa, “Mae’n rhoi’r sgil i ni o weithio gyda Amgueddfa Caerdydd i gymryd rhan mewn ymarferol ar gyfer bod yn aelodau o Theatr phobl o’r un oed a ni. Mae’n her i mi yn gweithdy celf ddydd Mawrth 26ain. Bu Ieuenctid yr Urdd 2014. bersonol oherwydd fe fyddai’n teithio’n bell blwyddyn 12 a 13 wrthi yn brysur yn creu Roedd sesiynau tebyg led led Cymru, ac o gartre ac wrth gwrs, nid wyf yn siarad gwaith amlrhyngweithiol gyda’r artist yn ôl Steffan Prys, (Trefnydd Cynorthwyol Sbaeneg – eto!” preswyl. Gwelwyd gwaith teithiol o Eisteddfod yr Urdd) “Roeddem yn chwilio Uchelgais Charly yw mynychu’r Guildhall Gasgliad Cyngor Celf Lloegr yn yr am drideg actor i fod yn rhan o’r fenter hon, yn Llundain i astudio Technoleg Theatr. arddangosfa, lle gwelwyd rhai o artistiaid ac mae clod mawr i’r Ysgol bod cymaint Dymunwn pob lwc iddi. pwysicaf Prydain dros yr hanner canrif wedi dangos diddordeb.” diwethaf gan gynnwys Tony Cragg, Antony Ychwanegodd “Fe lwyddodd tri disgybl o Bardd Plant Cymru Gormley, Susan Hiller, Richard Long, Boyle Garth Olwg i gyrraedd y trideg olaf, sef, Ar ddechrau’r tymor cawsom ymwelydd Family a David Nash. arbennig iawn i’r adran Gymraeg, sef Natalie Owen, Trystan Gruffydd a Rhys Aneirin Karadog cyn-ddisgybl yr Ysgol sydd Coxley – 10% o’r cast felly, yn dod o un erbyn hyn yn fardd plant Cymru. Ysgol. Mae hyn yn beth anarferol iawn ac Cafwyd gweithdy gwych yn trafod y ffilm felly yn dipyn o gamp, wir!” ‘Y Mabinogion’ - y straeon, cymeriadau a themâu. Dywedodd Aneirin ei fod gwir wedi Tenis bwrdd mwynhau’r profiad, ac yn edrych ymlaen yn Fel rydym i gyd yn gwybod, mae Jac Jenkins fawr iawn cael ymweld eto a’r hen ysgol i (Blwyddyn 10) yn arbennig o dalentog yn drafod mwy ar gerddi a diwylliant, gan fod chwarae tennis bwrdd. Mae e’n cynrychioli ymateb disgyblion saith Dafydd wedi bod Cymru ac yn ddiweddar mae wedi bod yn mor wych! Tafod Elái Rhagfyr 2013 15 Cynadleddau’r 6ed Ysgol Llanhari Ar y 7fed o Dachwedd, cawsom y cyfle i fynychu Cynhadledd Ieithoedd Blynyddoedd 12 a 13 yng ngwesty’r Angel, Caerdydd. Trefnwyd y cwrs gan Fforwm Trawsffiniol De Cymru er mwyn i ni fagu hyder yn ein sgiliau llafar. Cawsom gyfle i gwrdd â myfyrwyr o ysgolion eraill, datblygu ein sgiliau iaith a chael blas ar ieithoedd eraill megis Eidaleg, Mandarin a Siapanëg. Agorwyd y diwrnod gan y Dr Mererid Hopwood, sydd yn ieithydd o fri. Roedd hi wedi ein hysbrydoli gyda’i hangerdd at Bisgedi’r Adran Gynradd bwysigrwydd ieithoedd. Roedd y profiad yn Stondin 7H Plant Mewn Angen werthfawr iawn wrth i ni baratoi tuag at ein arholiadau a meddwl am y dyfodol. Zài jiàn! hymdrechion gorau!! Roedd ambell i 再見 再 Plant Mewn Angen befformiad yn arbennig iawn. / 见 . Jodie Williams, Cafodd y disgyblion amser da iawn yn codi Bl.13 arian tuag at elusen Plant Mewn Angen. Clwb Cadw’n Heini Gwisgodd disgyblion a staff yr Adran Mae’r Clwb Cadw’n Heini eisoes wedi Ar yr ugeinfed o Dachwedd 2013, aeth Gynradd ac Uwchradd mewn dillad smotiog dechrau yn yr Adran Gynradd ar nos Fawrth myfyrwyr Bioleg Safon Uwch yr ysgol i gan gyfrannu at yr elusen. Bu disgyblion yr gyda mwyafrif o blant yr ysgol yn aros i gynhadledd undydd yng ngwesty’r Angel, adran gynradd yn hynod o brysur yn coginio gymryd rhan! Mrs Iola Davies o’r Adran Caerdydd o dan nawdd y trefnydd Mr Rhodri bisgedi i fynd adref ac yn addurno cacennau Uwchradd sydd yn cynnal y sesiwn gyda Lloyd, Ysgol Gyfun Cwm Rhymni. i werthu yn y prynhawn coffi. Bu aelodau chymorth Miss Cerys Jefferies o’r Adran Ysgolion cyfrannol oedd Ysgol Llanhari ac Cyngor yr Ysgol yn brysur iawn yn helpu Gynradd. Braf yw gweld cymaint o blant yn Ysgolion Cyfun Cwm Rhymni, Gartholwg, paratoi’r neuadd ar gyfer y rhieni a’u mwynhau gwersi ymarfer corff gydag un neu Glantaf a Phlasmawr. Bwriad y gynhadledd teuluoedd ar gyfer y prynhawn coffi. I ddau o rieni yn cymryd rhan hefyd! oedd darparu profiadau perthnasol fydd yn ddilyn y prynhawn coffi, braf oedd gweld y cyfrannu at lwyddiant myfyrwyr Blwyddyn disgyblion cynradd yn mwynhau yn y disgo Pwll Mawr 13 yn eu harholiadau. a gynhaliwyd gan Ffrindiau Llanhari. Fel rhan o’n hastudiaeth ym mlwyddyn 9, Roedd y diwrnod yn llwyddiannus iawn ac Trefnodd dosbarth 7H stondin gacennau mae’r disgyblion yn edrych ar yr amodau fe wnaeth y myfyrwyr fwynhau'r losin, gemwaith a raffl fel rhan o’u gwersi gweithio yn yr hen ddiwydiannau ynghyd ag gweithgareddau a ddarparwyd are eu cyfer Dysgu i Lwyddo. Rhwng yr holl effaith hyn ar y gymdeithas. Roedd yr gan athrawon Gwyddoniaeth yr ysgolion weithgareddau codwyd dros £650 tuag at yr ymweliad i’r amgueddfa yn gyfle da i uchod. Cawsant eu gwefreiddio gan ddarlith achos da! Da iawn bawb! ddisgyblion i gael cipolwg ar y math o waith a roddwyd ar y System Nerfol gan Dr Emma caled oedd yn wynebu ein glowyr yn ystod y Lane, Adran Ffarmacoleg a Gwyddorau Traws Gwlad Chwyldro Diwydiannol. Fferyllol Prifysgol Caerdydd. Cynhaliwyd Cystadleuaeth Traws Gwlad

Ysgolion Sir Forgannwg Ganol ar gaeau Ymwelwyr i’r ysgol Paratoi ar gyfer y Nadolig canolfan hamdden Penybont ar Dachwedd y Diolch yn fawr iawn i Mrs Siân Young sydd Mae’r Nadolig yn prysur agosáu a bu 26ain. Aeth cystadleuwyr o flynyddoedd 7- wedi bod yn gweithio gyda disgyblion o disgyblion yr Adran Gynradd yn gweithio’n 11 a chafwyd cystadlu brwd gyda bob aelod ddosbarth Gwion Gwiwer am y tymor hwn. galed iawn yn dysgu’r holl eiriau ar gyfer eu o'r tîm ysgol yn rhoi 100%. 'Roedd oddeutu Mae’r plant wedi mwynhau creu straeon sioe Nadolig - a phob un yn edrych yn wych 200 o blant ymhob ras a chafwyd amrywiol a dilyn mapiau stori thematig. ac yn gwneud eu gorau glas pob tro! canlyniadau canmoladwy iawn gyda tri o'n Bydd yn plant yn gweld eich eisiau ar ôl y Bydd Gwasanaeth Nadolig yr Ysgol eleni disgyblion yn cael gwahoddiad i fynd i gael Nadolig. yn Eglwys Gatholig Meisgyn ar Ragfyr hyfforddiant o dan adain 'Athletwyr pellter Bu Sioned Hiscox, cyn-ddisgybl o Ysgol 16eg, 6 o’r gloch. Croeso i bawb. canol Cymru' a gwahoddiad i redeg mewn Llanhari ar gyfnod o brofiad gwaith yn yr ras hanner marathon. Adran Gynradd yn ddiweddar gan ei bod Dyma'r canlyniadau: hi’n gobeithio dilyn cwrs ymarfer dysgu y Bechgyn Bl7: Rhys Morgan - 5ed; Calaghan flwyddyn nesaf. Smith 42 ain; Dylan John 51. Merched Bl7 : Cafwyd llu o ymwelwyr i’r Adran Lily Gasgin 6ed; Nisha Richards 37; Lowri Uwchradd ar y 26ain o Dachwedd ar gyfer Morris 59; Elan Booth 70; Emily Diwrnod ABCh gan gynnwys cyflogwyr i Williams130. Merched Bl8: Katie Gibson roi ffug gyfweliadau i Flwyddyn 11, Sian 41;Shannon Powell 69; Bethan Davies 78; Stephens, y Llynges a chynrychiolwyr o Cerys Reynolds110. Bechgyn Bl9 :Guto Pari Brifysgol Aberystwyth. Un o 33; Ryan Waters 44; Tom Lloyd 60; Jamie uchafbwyntiau’r diwrnod oedd y sesiwn gan Burton 100; Rhys Rubery 110. Merched Bl9 gynrychiolwyr y pleidiau gwleidyddol i Beca Ellis 33; Courtney Edwards 78; annerch Blwyddyn 13. Cafwyd trafodaethau Charlotte Allen 94; Shauna Hayes Withers a sesiynau cwestiynu bywiog iawn ac 95. Bechgyn Bl11 Iestyn Lake 9fed; John etholiad yn dilyn. Diolch yn fawr iawn i Disgyblion Blwyddyn 9 ar ymweliad ag Am- Humphreys 39 Luke Fletcher, Bl 13 am drefnu ac arwain y gueddfa Pwll Mawr ym Mlaenafon gyda’r Llongyfarchiadau i bob un am eu sesiwn. Adran Hanes .

Ymweliad ag Amgueddfa Pitt Rivers Bu’r Adran Gelf ar ymweliad i Rydychen i Amgueddfa Pitt Rivers ym mis Tachwedd. Un o uchafbwyntiau’r ymweliad oedd gwylio myna- chod o Tibet yn gweithio ar gyflwyniad myfyrdod gyda thywod lliw sef Mandalas. 16 Tafod Elái Rhagfyr 2013 YSGOL UWCHRADD PONTYPRIDD Gohebydd ysgol: Lauren Staple

Aeth criw o ddisgyblion blwyddyn 8 i’r Clwb Rygbi yn ar Dachwedd 20fed i gymryd rhan mewn Cwis Atal Tor-Gyfraith oedd wedi cael ei drefnu gan Heddlu De Cymru a’r Gwasanaeth Tân. Aelodau’r tîm oedd Daniel Tollen, Caitlyn Baker, Seren Thompson, Jessica Barnes a Llawr Cyntaf, 9 Y Stryd Fawr, Pontypridd. CF37 1QJ Dylan Richards. Daeth y tîm yn drydydd yn rhanbarth Parti Nadolig y Porth Rhondda Cynon Taf, llongyfarchiadau mawr i’r disgyblion. 01443 407570 www.menteriaith.org Rhoddodd disgyblion sy’n mynychu clybiau E3 a 5x60 eu hamser yn ddiweddar i wneud teisennau i godi arian at Diolch yn fawr i bawb ddaeth i Barti Nadolig y Porth ym Mharc Gronfa Corwynt y Philipines. Codwyd £56.64. – da iawn i Treftadaeth y Rhondda. Roedd yn ddiwrnod arbennig a phlant o bob oed bawb a helpodd. a’u teuluoedd wedi mwynhau mas draw â Siôn Corn a Martyn Geraint yn rhai o uchafbwyntiau’r diwrnod o hwyl. Mae’n hyfryd i weld y Roedd blwyddyn saith yn brysur ati ar ddechrau’r mis yn codi diwrnod Nadoligaidd i’r teulu yma yn mynd o nerth i nerth bob arian at yr elusen LEPRA. Cymerodd pawb ran mewn sesiwn blwyddyn. Hoffwn ddiolch i bawb oedd wedi mynychu am eu zumba a chodwyd £700. Roedd 2 ferch, Alice Sparks a Trudy cefnogaeth ac yn arbennig i ddisgyblion Ysgol Llanhari, Bethany Pounder wedi codi £300 rhyngddyn nhw. Roedd Mrs Farrow Lindley a Lewis James a Eve Price o am eu a Mrs Lee yn falch iawn o’r ymdrechion. perfformiadau cerddorol hyfryd yn ystod y dydd.

Llongyfarchiadau hefyd i’r disgyblion a’r staff a gymerodd Prif Weithredwr rhan yn Little Shop of Horrors cyn hanner tymor. Roedd y Dymuniadau gorau a diolch i Kevin Davies, Prif Weithredwr, sy’n sioe yn llwyddiannus iawn. symud i weithio ar brosiect newydd gwefan BBC Cymru.

Chwaraeon – RYGBI - Mae tîmau rygbi bl. 7, 8,a 9 yn mynd o nerth i nerth. Ar ôl curo Garth Olwg cyn hanner tymor aeth tîm bl 9 ymlaen i guro tîm Y Ddraenen Wen ar ddechrau’r tymor yma a chafodd timau bl 7 ac 8 yr un llwyddiant yn erbyn Y Ddraenen Wen. PÊL-RWYD – Chwaraeodd tîm pêl-rwyd bl 9&10 yng nghystadleuaeth yr Urdd ar Dachwedd 21. Enillodd y tîm 2 gêm ond elwodd y merched o gael y siawns i chwarae yn erbyn tîmau talentog iawn o Gymru benbaledr ac o dreulio diwrnod yng ngwmni Sioe yr ysgol Cymry Cymraeg.

Tȋm Criced Creigiau dan 15 oed yn fuddugol yng Nghyngrair B Caerdydd a’r Fro 2013. (Tudalen 8)

Tȋm Gwyn Robins buddugwyr Twrnament 5 bob ochr Iau 2013