TERMOMETROA UDAL ETA FORU HAUTESKUNDEAK 2015 PPren azken gotorlekua eror liteke Araban Araba ezkutuan izan da sarri euskal lurraldeen artean, asko nabarmendu barik. Edo bai, Espainiako eskuinak azken urte luzeetan bere euskal gotorleku gisa agertu du. Hori da orain kolokan jarri dena , Nafarroan bezala, euskal herritar askoren begirada Araban finkatu da.

| XABIER LETONA |

Araba jeltzale eta popularren lurral- dea izan da azken 30 urteetan, bai ASTEIZ

Gasteizko Udalean eta baita Foru G Diputazioan ere. Jose Angel Cuerda, ORA

Ramón Rabanera, Alfonso Alonso... G dira azken hamarkadetako agintari ezagunenak. Salbuespen bakanak izan dira, PSEk bitan hartu du agin- tea, behin Diputazioan –ETAk hil zuen Fernando Buesaren eskutik 1987-1991)– eta beste behin Gas- teizko Udalean (2007-2011, Patxi Lazkoz). Azken 16 urteetan PP izan da alderdi nagusia lurraldean (1999an eta 2003an EAJ eta EA koalizioan joan ziren salbuespene- kin), baina EAren sostenguak 2007- 2011n Xabier Agirre jeltzaleari eman zion Diputazioko aginte makila. Bat-batean, hala ere, ezuste han- dia izan zen 2011n, infografietan argi ikusten den bezala. Bilduk Javier Marotok ez du zalantzarik izan hauteskundeei begira immigrazioaren (, EA eta Alternatiba) goraka- mamuak haizatzeko eta herritarrek Gora Gasteiz ekimenarekin erantzun diote. da historikoa izan zuen eta ondo- rengo bi hauteskundeetan ere joe- zen erabakitzen da, 51tik 38. Gasteiz kin administrazioan “arabarrei lana rak jarraipena izango zuen. Ordura azken 35 urteetan 50.000 biztanle kentzera” etorritakoen ondorio da. arte, ezker abertzalearen eta EAren handitu da (Bilbok 84.000 bat galdu Eta testuinguru horretan, aurrekan- azken 25 urteetako garairik onenak ditu adibidez) eta 1980an Eusko painan EH Bildurekiko argiago min- batuta ere, ez ziren 30.000 botora Jaurlaritza han finkatzeak badu zeri- tzatu zen: “morralla hori”. iristen. 2012ko Espainiako Legebil- kusirik hazkunde horrekin. Edoze- PPren gai izarra, baina, Arabara tzarrerakoetan 34.000 boto lortu lan izanda ere, PPk ez du gustuko lanera etorritako immigranteena da zuen koalizioak (egungo gertatzen ari den hegemonia aldake- eta Gasteizko alka- EH Bilduk). Azken danbatekoa ta, azken urteetan boto espainiarza- teak kanpaina gogorra bideratu du 2014ko europarretan izan zen, lea atzerakada handia izaten ari dela- esanez hauek iruzur egiten dutela lehenbiziz historian ezkerreko aber- ko. Ikusi behar azken bost urteetako Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta- tzaleen koalizio batek irabaztea joera mantentzen den. Javier de ren (DBE) diru-laguntzekin. Gora lortu zuen Araban, hori bai %43ko Andrés ahaldun nagusiak argi du eta Gasteiz herri ekimen arrakastatsua- partehartzearekin. bere ustez, bai Arabaren euskaldun- rekin erantzun diote herritarrek, Edozein eratan, gauza bat oso tze datu positiboak eta bai boto baina Marotok jadanik 40.000 sina- garbi izan behar da Araban, Batzar abertzalearen gorakada, Bizkaitik eta dura bildu ditu Eusko Legebiltza- Nagusietako eserlekuen %65 Gastei- Gipuzkoatik euskararen abantailare- rrean lege proposamena egiteko.

2015EKO MAIATZAREN 24A  43 TERMOMETROA - UDAL ETA FORU HAUTESKUNDEAK 2015

Ez da PPren erreinua IñakiLarrañaga KAZETARIA

ORAIN DELA lau urte PPk irabazi zituen udal nahiz marratzeko arrazoia: De Andresek ez du inbestidu- foru hauteskundeak, Araban eta Gasteizen. Maroto ra saioan PSEren babesik izango, 2011n izan zuen alkate izendatu zuten, eta De Andres ahaldun nagu- bezala, orain ez dagoelako Ajuria Enean mesedea si, PSEren botoei esker. Gezurra badirudi ere, itzuli behar dion Patxi Lopezik. hemendik egun gutxira, maiatzaren 24ko bozetan, Eskurik onena EAJk dauka. 2012an 40.000 boto- bi erakunde horietan gobernu abertzaleak eratzeko en langa gainditu zuen Araban, Urkulluren alde. baldintzak daude. Aldundian batez ere, eta neurri Horri eutsiz gero, lehen indarra lirateke. Baina bes- txikiago batean, hiriburuan ere bai. tela ere, PPren atzetik egonagatik, gehiengoa lortze- ko EH Bilduren botoak jaso ditzake Aldundian. Batzar Nagusiak 2011n koalizioak “doan” eman zizkion. PSEren Hiruren arteko lehia estua sumatzeko nahikoa da, babesa ere hel dakioke. Aldundiko makila hartze- inkestak bazterrean utzita, herrialdeko azken bozke- ko aukera handiak Ramiro Gonzalez jeltzaleak tak neurtzea: 2011n PP garaile, 2012ko autonomi- ditu. koetan EAJ, 2014ko europarretan EH Bildu. Edo- EH Bilduri dagokiona Europako hauteskundee- nork irabazi dezakeen oreka horretan, lehenbiziko tako sorpresa berrestea da. Boto leialaz gain, Sal- suertatzeak ez du Arabako agintea bermatuko. burua eta Zabalgana auzo berri, gazte eta jende- Indar bozkatuena oposizioan gelditu da zenbaite- tsuetan zabaltzeko joerari eustea. Garaipena gaitza tan: 1987an, 2003an eta 2007an. Oraingoan ere bai, da, Gasteizen zein Araban, baina inoiz baino posi- hauteskundeen osteko akordioetan egongo da bleagoa. Hori bai, lehenbiziko izanda ere, nahikoa gakoa. babes izango ote luke EH Bilduk Aldundirako Alderdi Popularra esku hutsik utziko luke Gas- inbestidura saioan? EAJrena? Irabaziko ezkertia- teiz eta Araba galtzeak. Dena ematen ari dira kan- rrena, akaso? Madrilen gorrotoko luketen Pode- painan haien azken euskal gotorlekua defendatzeko. mosena? Aliantzen jokoa da, itxura batean, EH Kezkatzeko arrazoiak dituzte. Espainiako PPren Bilduren Akilesen orpoa. Dena den, ezingo zaio beherakadak islada izan ohi du Araban. Eta, azpi- Gipuzkoa eta Nafarroa aldean gertatuko denari begirik kendu, horrek ere eragina izango baitu Arabako itunetan. NET . Udalerriak Udalerri handienetan ere oreka harrigarria da: Lau- USKADI dion, Amurrion eta Agurainen, bi alderdi abertza- . E leen arteko lehia ehunka boto batzuen bueltan ibili

REKIA zen 2011n. Aurten ere aurrez aurreko berdina espe- I ro dute Aiaraldean eta Lautadan. Gasteizen, Maroto alkatearen berrespen froga dator. PPren itxaropena. Batetik, hirian garatutako azpiegiturek eskaini dioten aitortza dauka: autobus geltokia, Hiribidearen berritzea, Salburuko Gizarte Etxea... baina, bestetik, zenbateraino higatuko dituzte lorpenak, azken urteko iskanbilek? DBEren kontura sortutako afera arrazistak kaltetuko duen, ala, aldiz, txokokeria vitorianoak indartuko duen, zinez gauza ezezaguna da. Azken finean, popularrek udaletxean erraz ira- baztekotan, ezohikoa litzateke “galtzaileek” Maro- tori alkatetza galaraztea. Aldiz, EAJ zein EH Bildu- rekin berdinketa gertatzekotan 25.000 botoren PPk oraingoan ez du PSEren laguntzarik izango Foru inguruan, giltza hauteskunde osteko itunek izango Aldundia eskuratzeko, Jaurlaritzan ez dagoelako haren dute. Koalizioak kanpainan iradoki du, behar izanez beharrik duen Patxi Lopezik. gero alkategai jeltzalearen alde egingo duela.

44  2015EKO MAIATZAREN 24A UDAL ETA FORU HAUTESKUNDEAK 2015 - TERMOMETROA

Inkestetan EH Bildu jeltzale eta popularrekin da podiumean Araba 2011 BOTO KOPURUA BATZAR NAGUSIEN ALDERDIA 2011 2007 OSAKETA EAJ PP 39.631 39.761 Bildu EAJ-* 36.196 39.010 13 Bildu 31.998 - 11 PP PSE-EE 24.879 39.596 PSE-EE 16 EB-Berdeak** 6.258 10.207 9 Aralar** 4.168 10.207 51 2011 eserleku 2 EB-B EA - 8.709 EAE-ANV*** - 13.113 PSE-EE EAJ * EAJ bakarrik aurkeztu zen 2007an. 14 ** Aralar eta EB koalizioan aurkeztu ziren 2007an. PP 14 *** EAE-ANVren datuei boto baliogabeak gehitu zaizkio. EAE-ANV 15 4 51 2 Aralar-EB Abstentzioa %36,4 %36,2 2007 eserleku 2 EA

Infografietako emaitzetan 2007 Gasteiz 2011 Gizaker (Deiarako, urtarrilak 24) eta 2011ko emaitzak ikus litezke Araba: Podemos %20,7 (12); EAJ eta ondorengo lerroetan lau inkes- %19,9 (12); EH Bildu %17,3 (11); ta, hiru hedabiderentzat eta hain- %13,7 (7); PSE %12,5 (6); UPD bat garaitan eginak. %4,7 (2); Ezker Anitza %4,2 (1). Gasteiz: PP %18,5 (6); %18,4 (6); Eusko Jaurlaritza Podemosek sostengatutako hauta- (El Correorako, maiatzak 8) gaitza %16,3 (5); EH Bildu %14,3 Araba: EAJ %20,7; EH Bildu (4-5); UPD %5,3 (0-1); Ezker Ani- %20,4; PP %19,7; PSE %15,0; tza %4,7 (0-1). Podemos %12,2; Ciudadanos (Urtarrilaren 7tik 13ra. Lagina, %3,7; Irabazi %3. 3.000 pertsona). Gasteiz: PP %20,5 (6 eserleku); EAJ %20 (6); EH Bildu %19 (6); Torrene Consulting PSE %16,5 (5); Hemen Gaude %9 (Gararako, 2014ko azaroak 21) (3); Irabazi %5 (1), Ciudadanos %13,9 (8); Podemos %10 (4); Ciu- Araba: EAJ %23,5 (14); EH Bildu %4,5. dadanos %4,1. (1). %21,5 (12); PP %20,3 (12); PSE (Informazioaren bilketa apirilaren Gasteiz: EAJ %22,5 (7); PP %22,3 %14,5 (8); Podemos %8,5 (4); 22tik 29ra. Lagina, 2.170 pertsona). (7); EH Bildu %18,6 (6); PSE UPD %2,7 (1). %14,2 (4); Podemosek lagundutako Gasteiz: PP %22,7 (7); EAJ %21,0 Gizaker (Deiarako, apirilak 25) hautagaitza %10,5 (3). (6); EH Bildu %19,8 (6); PSE Araba: EAJ %24,6 (16); EH Bildu (Apirilaren 13tik 20ra egin zen. %15,1 (5); Podemos %10,5 (3). %22,3 (13); PP %16,4 (9); PSE Lagina, 1.150 pertsona). (Urriaren 13-31. 1800 pertsona).

Azken 16 urteetan PPk ez du Ikusteko dagoen moduan De Bere botoak giltzarri izan litezke, horren zakar jarduteko beharrik Miguel auziak nola eragingo dion batez ere gobernatzeko erabiltzen izan, ETA eta gatazkaren inguruko- EAJri, tartean diren 30 inputatueta- badituzte. ak nahiko trinkotzen zioten botoa. ko pertsona esanguratsuenak berari PPren hegemonia handia izan da Orain ordea, hor ditu eta, batez lotutakoak dira eta. Oraingoz, azken 16 urteetan eta, Nafarroan ere, Ciudadanos, eta boto guztiak inkestek ez diote ezustekorik iragar- bezala, aldaketa eskaerarik ez da falta dira garrantzitsuak podiumeko tzen alde horretatik. Araban. PP-PSE blokea nagusituko lehian. Ikusteko dago nola eragingo EH Bilduren bilakaerari zorrotz zaio berriz EAJ-EH Bilduri, 2011n dioten auzitegietara iritsi diren bere jarraituko zaio, baina horrek badu bezala? EAJ-PSE ildo zahar-berria kudeaketapeko ustezko ustelkeria bere oinarria. Ezustekoa oraingoan ote dator agintzera Gasteiz eta Ara- kasuek (Iradier Arena, 21 Zabalgu- Podemosetik etor liteke, nahiz eta bara? Edo, beste barik, EH Bilduren nea, San Antonio kaleko lokalak...). inkestetan puxika husten ari den. bozkak jasoko ditu EAJk? n

2015EKO MAIATZAREN 24A  45