Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

iris consulting Kazernestraat 45 1000 Brussel Tel:02/289.16.00 Fax:02/289.16.99 E-mail:[email protected] Website:www.irisconsulting.be

Colofon Opdrachtgever Mobiliteitscel Opdrachthouder iris consulting Projectmanagement Valère Ceyssens Projectleiding Valère Ceyssens Projectmedewerkers Leen Schaerlaekens Stef Broodcoorens Datum Juni 2005 Status document Eindrapport – definitieve versie Projectnummer R0223

iris consulting Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Inhoud

I. Inleiding 4 II. Probleemverkenning 5 1. Quick-scan planningscontext 5 1.1. Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen 5 1.2. Mobiliteitsplan Antwerpen algemeen deel 5 1.3. Deelmobiliteitsplan Kernstad 6 1.4. Deelmobiliteitsplan Oostrand 7 1.5. Deelmobiliteitsplan Merksem/Deurne Noord 9 1.6. Nota Stad Antwerpen i.v.m. parkeren Sportpaleis 11 1.7. Masterplan Antwerpen 11 1.8. Strategisch ontwikkelingsplan Deurne Noord 12 1.9. Onderzoek mobiliteitsanalyse door uitbaters Sportpaleis 12 1.10. Synthese beleidscontext 13 2. Gesprekken bevoorrechte getuigen 14 2.1. Jan Verhaert, kabinet Burgemeester Patrick Janssens 14 2.2. Schepen Ludo van Campenhout 15 2.3. Parkeerbedrijf Antwerpen 16 2.4. De Lijn 17 2.5. AWV-Antwerpen 18 2.6. Beheerders Sportpaleis 18 2.7. Politie 20 2.8. Buurtcomité ’t Schijntje (wijk ten Eeckhove) 22 2.9. Synthese gesprekken bevoorrechte getuigen 24 3. Toekomstige projecten 24 3.1. Lobroekdok 25 3.2. Topsporthallen 26 4. Analyse aanbodzijde activiteiten 26 5. Analyse bestaande communicatie 28 5.1. Wegbeschrijving 28 5.2. P&R 29 5.3. Carpool 29 5.4. Verkeer & files 29 5.5. Parkings 29 5.6. Parkeerplaatsen gehandicapten 29 5.7. De buurt 30 III. Parkeeronderzoek 31 1. Onderzoeksopzet 31 1.1. Doelstelling en beperkingen onderzoek 31 1.2. Selectie evenementen 31 1.3. Afbakening studiegebied 32 1.4. Onderscheid woonstraat versus straat met extra verkeersfunctie 33

iris consulting Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

1.5. Methodologie 33 2. Inventarisatie bestaande toestand 35 2.1. Wijk 1: Omgeving Slachthuislaan + Noordersingel 35 2.2. Wijk 2 : Ten Eekhove 35 2.3. Wijk 3 : Kronenburgwijk 36 2.4. Wijk 4 : Wijk ten noorden van de Vaart 36 2.5. Parkings directe omgeving Sportpaleis 36 2.6. Opmerking parkings winkels en bedrijven 36 3. Parkeertellingen 36 3.1. Normale parkeerbezetting 37 3.2. Parkeerbezetting bij evenementen 39 3.3. Besluit tellingen 49 IV. Bevraging bezoekers 51 1. Herkomst bezoekers 51 2. Frequentie aantal bezoeken aan het Sportpaleis 53 3. Verdeling aangewend vervoermiddel 55 4. Bezettingsgraad auto 57 5. Locatie van de geparkeerde auto’s 58 6. Zoektijden parkeerplaats 60 V. Besluit 61 VI. Bijlage 63 1. Activiteiten Sportpaleis 63 2. Telresultaten parkeeronderzoek: zie bijlage tabellen 65 2.1. Afkortingen (tabellen) 65 2.2. Algemene opmerkingen bij tabellen 65 2.3. Opmerkingen i.v.m. verwerking gegevens en specifieke situaties tijdens de tellingen66 3. ‘Logboek’ van tellingen en enquête 68 3.1. Logboek tellingen 68 3.2. Logboek enquête 71 4. Enquêteformulier bevraging bezoekers 72

Lijst van kaarten

Kaart 1a: Afbakening studiegebied...... 32 Kaart 1b: Afbakening studiegebied………………………………………………………. 32 Kaart 2: Categorisering wegen...... 33 Kaart 3: Capaciteit...... 35 Kaart 4 Referentietelling namiddag ...... 37 Kaart 5: Referentietelling avond ...... 38 Kaart 6: Referentietelling nacht ...... 38 Kaart 7: Telling sportevenement namiddag – Proximus diamond games (zondagnamiddag)39

iris consulting Inleiding Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Kaart 8: Verschilplot (sportevenement namiddag Proximus diamond games – referentietelling namiddag) ...... 39 Kaart 9: Telling familie-evenement namiddag – K3 (zaterdagnamiddag)...... 41 Kaart 10: Verschilplot (familie-evenement namiddag K3– referentietelling namiddag)...... 41 Kaart 11: Telling muziekevenement avond – REM (maandagavond) ...... 43 Kaart 12: Verschilplot (muziekevenement avond REM – referentietelling avond)...... 43 Kaart 13: Telling muziekevenement avond – Nekkanacht (vrijdagavond) ...... 46 Kaart 14: Verschilplot (muziekevenement avond Nekkanacht – referentietelling avond) .....46 Kaart 15: Telling nachtevent – Cherry Moon Invasion (vrijdagnacht) ...... 48 Kaart 16: Verschilplot (nachtevent Cherry Moon Invasion – referentietelling nacht)...... 48 Kaart 17: Herkomst bezoekers Sportpaleis ...... 52 Kaart 18: Verdeling van aangewende vervoermiddelen per provincie/Stad Antwerpen...... 55 Kaart 19 Verdeling van aangewende vervoermiddelen per gemeente in de omgeving van het Sportpaleis ...... 56 Kaart 20: Tramverbindingen in en rond Antwerpen……………………………………...56 Kaart bijlage Zone-indeling……………………………………..……………………….65

Lijst van tabellen

Tabel 1: Overzicht analyse aanbodzijde ...... 27 Tabel 2 Parkeercapaciteit per wijk, ingedeeld naar woonstraten, straten met extra verkeersfunctie en parkings...... 35 Tabel 3 Bezetting referentietelling namiddag ...... 37 Tabel 4 Bezetting referentietelling avond...... 38 Tabel 5 Bezetting referentietelling nacht...... 39 Tabel 6: Bezetting telling sportevenement namiddag Proximus Diamond Games...... 40 Tabel 7: Resultaten verschil sportevenement namiddag – referentietelling namiddag...... 41 Tabel 8: Bezetting telling familie-evenement namiddag K3...... 42 Tabel 9: Resultaten verschil familie-evenement namiddag – referentietelling namiddag...... 43 Tabel 10: Bezetting telling muziekevenement avond REM...... 44 Tabel 11: Resultaten verschil muziekevenement avond REM - referentietelling avond...... 45 Tabel 12: Bezetting telling muziekevenement avond Nekkanacht ...... 46 Tabel 13: Resultaten verschil muziekevenement avond Nekkanacht – referentie avond.....47 Tabel 14: Bezetting telling nachtevent nacht Cherry Moon Invasion...... 48 Tabel 15: Resultaten verschil nachtevent nacht Cherry Moon Invasion – referentie nacht ..49 Tabel 16: Vergelijking herkomst bezoekers tussen enquête REM 2005 vs. Ticketverkoop seizoen 2001-2002...... 53 Tabel 17: Vergelijking vervoermiddel algemeen vs. Stad Antwerpen...... 56 Tabel 18 Tijd van afname ten opzichte van locatie parkeren...... 59 Tabel 19 Zoektijden parkeerplaats ten opzichte van plaats parkeren...... 60

iris consulting 2 Inleiding Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Lijst van figuren

Figuur 1 Spreiding herkomst bezoekers (provincie, land) – enquête REM 2005 ...... 51 Figuur 2: Spreiding herkomst bezoekers (provincie, land) – ticketverkoop 2001-2002 ...... 52 Figuur 3 Frequentie aantal bezoeken per jaar aan het Sportpaleis ...... 54 Figuur 4: Frequentie aantal bezoeken per jaar aan het Sportpaleis naar herkomst...... 54 Figuur 5 Verdeling aangewend vervoermiddel...... 55 Figuur 6 Premetrostation en buslijnen in de directe omgeving van het Sportpaleis...... 56 Figuur 7: Vergelijking aangewend vervoermiddel en frequentie aantal bezoeken per jaar aan het Sportpaleis ...... 57 Figuur 8 Bezettingsgraad van de auto’s...... 58 Figuur 9 Locatie geparkeerde auto’s...... 58 Figuur 10: Vergelijking locatie parkeren en frequentie aantal bezoeken per jaar aan het Sportpaleis ...... 59 Figuur 11 Zoektijden parkeerplaats...... 60

iris consulting 3 Inleiding Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

I. Inleiding

De verschillende evenementen in het Sportpaleis oefenen een belangrijke aantrekkingskracht uit. Het groot aantal bezoekers op deze evenementen, en met name het groot aantal bezoekers dat met de wagen komt, zorgt voor een bijkomende parkeerdruk in de omgeving van het Sportpaleis. Het uitwerken van een onderzoeksrapport waarin het objectiveren van de parkeerdruk rond het Sportpaleis te Antwerpen wordt nagestreefd, vormt het opzet van deze studie.

Er werd vooreerst een probleemverkennende analyse uitgevoerd waarbij volgende elementen aan bod komen: - een analyse van de planningscontext - gesprekken met bevoorrechte getuigen - een beschrijving van de toekomstige projecten in de omgeving van het Sportpaleis - een analyse van de aanbodzijde en van de bestaande communicatie.

Vervolgens kon een grondig en gericht parkeeronderzoek worden opgezet. Om na te gaan of er bij evenementen in de omgeving een overdruk is met betrekking tot parkeren werd een parkeeronderzoek opgezet die de ‘normale’ situatie (geen evenement) vergelijkt met de ‘evenement’-situaties. Deze vergelijking werd voor vier type-evenementen gemaakt, namelijk een sportevenement, muziekevenement, familie-evenement en een nachtevent. Tenslotte werd ook tijdens één evenement de bezoekers bevraagd door middel van een korte enquête waarbij gepolst werd naar de herkomst, de vervoerswijze, zoektijd naar parkeerplaats, en dergelijke.

Dit onderzoek geeft een nauwkeurig beeld van de parkeersituatie tijdens evenementen en het verschil in de parkeersituatie tijdens evenementen en de referentiesituatie. Het kaart- en cijfermateriaal geeft duidelijk en in detail de knelpunten in de omgeving van het Sportpaleis inzake parkeren weer.

iris consulting 4 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

II. Probleemverkenning

1. Quick-scan planningscontext1

1.1. Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen In het RSP Antwerpen (voorontwerp tweede draft) wordt Deurne-Noord omschreven als één van de meest problematische buurten van Antwerpen omwille van de hoge bebouwingsdichtheid en het gebrek aan ruimtelijke kwaliteit. De uitbouw van een sterk buurtcentrum, dat een directe band heeft met het park, moet de algemene kwaliteit van de buurt sterk doen toenemen. Betreffende de kanaalzone moet de kwaliteit van de gebieden langs beide oevers verbeterd worden, gebruikmakend van, en inspelend op, de werken die moeten worden uitgevoerd voor de verbreding van het kanaal. Het doel is het herstructureren van de zone langs Merksem Dokske als een leefbare ruimte en het mengen van verschillende functies langs voormalige industriële randen. In het programma zijn opgenomen: een herstructurering van de ruimten rond het Sportpaleis en een voetpad langs de oevers van het Albertkanaal.

1.2. Mobiliteitsplan Antwerpen algemeen deel2 Het algemeen deel van het mobiliteitsplan Antwerpen (beleidsplan) geeft de krachtlijnen en verantwoordelijkheden aan voor een geïntegreerd programma van acties voor de korte, middellange en lange termijn. Een aantal werkdomeinen worden onderscheiden. - Werkdomein A: De gewenste ruimtelijke structuur en de weerslag op mobiliteit. Dit domein omvat de beschrijving van de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen die een sturend karakter hebben op de mobiliteit. - Werkdomein B: De gewenste ontwikkeling van het verkeersnet per modus. Dit domein maakt per verkeersnetwerk de vergelijking tussen de huidige en de gewenste toestand. Hieruit wordt een pakket aan maatregelen afgeleid. - Werkdomein C: De flankerende maatregelen. Het derde domein betreft een programma aan maatregelen die een mentaliteitswijziging (voorlichting, educatie,…) bij alle participanten in het verkeer teweeg moet brengen. Deze maatregelen bevatten dus geen ruimtelijke ingrepen. - Werkdomein D: De gewenste samenhang tussen de modules A, B en C. Het vierde werkdomein zoekt naar samenhang tussen de verschillende hoger beschreven werkdomeinen. De besproken werkdomeinen ontwikkelen een globale visie voor de stad Antwerpen als geheel en behandelen niet de verschillende deelwijken van de stad. Die worden behandeld in de deelmobilteitsplannen. Het Sportpaleis ligt op de grens tussen drie deelgebieden: Kernstad, Oostrand en Merksem/Deurne Noord. De Bisschoppenhoflaan is de grens tussen Oostrand en Merksem/Deurne Noord. De Ring is de grens tussen Kernstad en de andere twee deelgebieden. Er zijn geen elementen die specifiek handelen over de omgeving van het Sportpaleis.

1 De planningscontext werd opgemaakt in februari 2005. Wegens de voortdurende ontwikkelingen in en rond het studiegebied zullen de toen geldende plannen en visies soms niet langer geldig zijn. 2 Tekst gebaseerd op het mobiliteitsplan Antwerpen (algemeen deel en deelgebieden), definitieve versie februari 2005, zoals ons bezorgd door de stad Antwerpen.

iris consulting 5 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

1.3. Deelmobiliteitsplan Kernstad

Doelstellingen Onderstaande doelstellingen zijn specifiek voor het deelmobiliteitsplan Kernstad. - Er dient ruimte gemaakt te worden voor fiets en openbaar vervoer, zelfs wanneer de ruimte beperkt is - Bewoners hebben recht op een goede parkeerplaats. - Fietsers hebben recht op een veilige en comfortabele fietsenstallingen.

Beleidscenario Uit het gekozen beleidsscenario zijn volgende elementen van belang betreffende de zone rond het sportpaleis: - De Schijnpoort is een brugpoort. De brugpoorten vormen de steunpunten van de Kernstad. Hier komen verschillende stedelijke functies samen tot een attractief geheel. Alle stromen van buitenaf komen in deze punten van geconcentreerde activiteit toe. Deze multifunctionele bakens structuren de grootstedelijke ontwikkelingen. Ontspanningsmogelijkheden, winkels en kinderopvang vinden er een plaats. Tussen deze brugpoorten vormt de Singel (R10) een multifunctionele bevoorradingsring voor een wal van activiteiten. Kantoren en allerlei representatieve bedrijven vormen een attractieve wal rond de stad. Ook culturele en recreatieve functies worden gebundeld ter hoogte van Singel.

Beleidsplan Betreffende de ruimtelijke ontwikkelingen kunnen samengevat volgende elementen worden gesommeerd: - De brugpoort te hoogte van de Schijnpoort wordt gecategoriseerd als B-locatie. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het openbaar vervoer volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - Aan de schijnpoort wordt een coördinatiepunt voorzien waar een uitwisseling tussen de verschillende vervoersmodi mogelijk is. - Naast een radiale structuur wordt ook een tangentiële structuur voorzien. Deze structuur verbindt enerzijds de activiteitenpolen aan de rand van de Kernstad met de knopen op deze rand en anderzijds wordt ook een rechtstreekse verbinding gecreëerd met de activiteitenpolen in de Kernstad langsheen de Leien. Doordat deze lijn verschillende parkings ontsluit, heeft deze lijn ook een belangrijke functie in het functioneren van het globaal parkeersysteem, om parkeerders op verder gelegen parkings voor- en natransport te bieden naar het stadscentrum. Een koppeling met parkeertickets voor bijvoorbeeld het parkeren aan de brugpoorten wordt hierdoor mogelijk. Ook in functie van evenementen (vb. Sportpaleis) kan deze lijn een belangrijke functie vervullen als verbinding tussen de parkings en het Sportpaleis. - Ter hoogte van de brugpoort Schijnpoort worden P&R faciliteiten voorzien als overstap van auto naar openbaar vervoer. - Bevorderen van de doorstroming ter hoogte van de knoop Schijnpoort voor het busverkeer. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het fietsverkeer volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - Langs de ring loopt een non-stop hoofdroute. - De Schijnpoortweg is drager van een bovenlokale fietsroute. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het autoverkeer (inclusief parkeerbeleid) volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - De Ring werd geselecteerd als hoofdweg. - De Singel werd geselecteerd als stedelijke hoofdverkeersweg.

iris consulting 6 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

- De Schijnpoortweg werd geselecteerd als een lokale weg type III, een weg in verblijfsgebied met gemengde centrumfuncties. - Aan de Schijnpoort komt, op middellange of lange termijn, een brugpoortparking die zal worden opgericht en uitgebaat door een autonoom parkeerbedrijf. Deze parking wordt voorbehouden voor P&R functie, ondersteund door enerzijds degelijk openbaar vervoer, en door de functies die ter hoogte van de brugpoorten georganiseerd worden anderzijds. Betreffende de ontwikkeling van ondersteunende maatregelen kunnen volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - Per brugpoort wordt een bedrijfsvervoersplan opgemaakt. Het bereikbaarheidsprofiel is immers gemeenschappelijk voor de functies bij de brugpoorten. - Bij grootschalige evenementen is het aangewezen om zoveel mogelijk deelnemers te stimuleren om met het openbaar vervoer of met de fiets te komen. Dit is noodzakelijk om de verkeersoverlast te verminderen. - Gecombineerd ticketverkoop (openbaar vervoerticket + inkomticket), infor- matieverschaffing over de park & ride faciliteiten en carpoolen zijn instrumenten uit het vervoersmanagement die kunnen worden ingeschakeld voor grootschalige evenementen. - De stad zou de organisatoren van evenementen waar meer dan 1.000 bezoekers worden verwacht moeten aansporen om een vervoerplan op te stellen. Uit dit plan moet blijken of de organisator voldoende middelen inzet om het gebruik van de auto te ontmoedigen. - De brugpoorten komen in aanmerking als verzamelpunten voor auto-deel-wagens.

1.4. Deelmobiliteitsplan Oostrand

Doelstellingen Er worden in het deelmobiliteitsplan Oostrand een aantal specifieke doelstellingen vermeld, die veelal locatiegebonden zijn. Betreffende de zone rond het Sportpaleis zijn volgende relevant: - Verlagen van de parkeerdruk in de omgeving van het Sportpaleis en de sportstadions - Verbeteren van de doorstroming van het openbaar vervoer doorheen Deurne-noord - Verbeteren van de lokale woonkwaliteit in ‘woongebieden onder druk’

Beleidscenario Uit het gekozen beleidsscenario zijn volgende elementen van belang betreffende de zone rond het Sportpaleis: - Alle woonwijken uit het deelgebied Oostrand zullen stuk voor stuk autoluwe en aangename wooneilanden worden. De leefbaarheid en rust primeren. - De wijk Kronenburg zal niet verder worden uitgebouwd in de richting van het Albertkanaal. Er wordt net als in andere wijken vernieuwbouw financieel gestimuleerd via premies of voordelige leningen. De leefbaarheid teruggeven aan de bewoners is het doel. - Het Sportpaleis zal verder uitbreiden en worden ingepast in de commerciële activiteiten op de brugpoort Schijnpoort. Er worden meer en meer manifestaties gehouden in allerlei sferen. Parkeren wordt gekoppeld aan de ticketverkoop tezamen met een (inclusief betaalde) openbaar vervoerverbinding. Er zullen geen parkeergelegenheden in de onmiddellijke omgeving meer zijn, met uitzondering voor bussen. Er wordt een parking speciaal voor bussen gereserveerd. - Er worden comfortabele stallingplaatsen voor fietsen voorzien bij attractiepolen en op knooppunten van openbaar vervoer. - Er wordt bewonersparkeren ingevoerd in de buurt van attractiepolen.

iris consulting 7 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Beleidsplan Betreffende de ruimtelijke ontwikkelingen kunnen volgende elementen samenvattend worden gesommeerd: - de verbreding van het Albertkanaal gebeurt maximaal mogelijk in zuidelijke richting zodat een noordelijke kanaalontsluitingsweg (Vaartkaai-Metropoolstraat) blijft behouden; - de tweede spoorontsluiting van de haven wordt voldoende gebufferd ten opzichte van het woongebied Deurne-Noord; - de groene vingers (Rivierenhof, Bosuil, Luchthaven Deurne) worden aan elkaar verbonden via de kleine fortengordel; - er worden gebiedsdekkend wooneilanden gecreëerd met woonstraatinrichtingen; - bovenlokale en vooral watergebonden bedrijvigheid stimuleren langs het Albertkanaal; - opvangen van grotere winkels langs Bisschoppenhoflaan, doch niet met het doel om Boomsesteenweg te evenaren en met uitzondering van het bewoonde deel; - verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit in lokale handels-assen. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het openbaar vervoer volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - Indien mogelijk wordt het premetronet achter Ten Eeckhovelei aangewend. Deze nieuwe mogelijkheid kan aanleiding geven tot een evenementenlijn die de belangrijkste attractiepolen verbindt. - In het deelmobiliteitsplan wordt de Bisschoppenhoflaan, als deel van het regionaal verbindend busnet, geselecteerd als een straat waar de openbaar vervoerverbinding prioritair is boven de andere modi. - De knelpunten omgeving Sportpaleis en Bisschoppenhoflaan in verband met de doorstroming van het openbaar vervoer worden in het Masterplan Antwerpen aangepakt. - Vervoer op maat wordt uitgewerkt bij o.a. de evenementen in het Sportpaleis. Hiervoor worden specifieke pendeldiensten en/of extra openbaar vervoer ingelegd. - Ter hoogte van het sportpaleis wordt mogelijk een verknopingspunt voorzien. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het fietsverkeer volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - Langs de ring loopt een non-stop hoofdroute. - De Bisschoppenhoflaan is drager van een bovenlokale fietsroute. - De Ten Eeckhovelei en de Lakborslei zijn dragers van een lokale fietsroute. - Daar waar er fietspaden gewenst zijn, wordt in principe steeds aan beide zijden van de weg een enkelrichtingsfietspad voorzien. Bij drukke wegen waar de oversteekbaarheid slecht of gevaarlijk is (b.v. Bisschoppenhoflaan, Turnhoutsebaan / A.Van De Wielelei en Boterlaarbaan) kan waar mogelijk een dubbelrichtingsfietspad aan beide zijden van de weg worden overwogen. - Bij grote kruispunten (bv. ter hoogte van het Sportpaleis) zijn dubbelrichtingsoversteekplaatsen nodig zodat er niet nodeloos moet worden omgereden en sneller kan worden overgestoken. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het autoverkeer volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - De Ring werd geselecteerd als hoofdweg. - De Bisschoppenhoflaan werd geselecteerd als een stedelijke weg binnen de bebouwde kom/stedelijke hoofdverkeersweg. - De Ten Eeckhovelei en de Lakborslei werden geselecteerd als een lokale weg type wijkverzamelweg. - Alle overige wegen zijn lokale wegen type III, woonstraten.

iris consulting 8 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

- De Bisschoppenhoflaan ter hoogte van de wijk Kronenburg werkt teveel als barrière tussen Kronenburg en de rest van Deurne-Noord. Ook in de toekomst zal hier veel verkeer blijven doorkomen. Er dient te worden gezocht naar structurele oplossingen om dit probleem op te lossen. - Het kruispunt Bisschoppenhoflaan ter hoogte van het Sportpaleis (Schijnpoort) is opgenomen als gevaarlijk punt. - Parkeren wordt zoveel mogelijk uit de woonwijken en woonbuurten geweerd, met uitzondering van bewonersparkeren. - Dichter bij de stad en in de onmiddellijke omgeving van de attractiepolen (o.a. Sportpaleis) worden er geen bijkomende parkings voorzien. De bezoekers die met de wagen naar de manifestaties komen dienen gebruik te maken van stadsrandtransferia en het openbaar vervoer of pendelvervoer. Bij elk ticket wordt steeds een biljet voor openbaar vervoer of parking en pendelvervoer gerekend. Zo zijn er steeds voldoende financiële middelen om het openbaar vervoer extra inspanningen te laten leveren. - Op korte termijn dienen maatregelen te worden genomen om het parkeren voor bewoners te verzekeren. Dit kan geschieden door zuivere bewonersparkeerplaatsen te creëren. Door regelmatige controle moet misbruik worden tegengegaan. Betreffende de ontwikkeling van ondersteunende maatregelen kunnen volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - Opstellen van evenementenvervoersplannen voor het Sportpaleis (en eventueel ook Antwerpstadion, Arenahal, Hof ter Loo …). - Organisatie van pendeldiensten van en naar stadsrandparkings bij evenementen in het Sportpaleis. - Parkeercontroles verhogen met bijzondere aandacht voor parkeerovertredingen op trottoirs, fietspaden en oversteekplaatsen.

1.5. Deelmobiliteitsplan Merksem/Deurne Noord

Doelstellingen Er worden in het deelmobiliteitsplan Merksem/Deurne Noord een aantal specifieke doelstellingen vermeld, die veelal locatiegebonden zijn. Betreffende de zone rond het Sportpaleis zijn volgende relevant: - Het verminderen van het sluipverkeer op het lokale net als weerstand tegen ‘overloop’ door de verzadiging van het hoofdwegennet (E19).

Beleidscenario Uit het gekozen beleidsscenario zijn volgende elementen van belang betreffende de zone rond het sportpaleis: - Voor het deelgebied Merksem – Deurne Noord hebben de projecten van het Masterplan veel invloed, enerzijds in de planningsfase, anderzijds bij de uitvoering van de verschillende projecten. De onzekerheid waarin nu op lokaal niveau dient gepland te worden is mede de aanleiding dat voor verschillende aspecten geen definitieve keuzes kunnen gemaakt worden. Binnen de studiegroep worden op dit ogenblik onderzocht of de op- en afrittencomplexen ter hoogte van de Groenendaallaan en de Bisschoppenhoflaan kunnen worden afgesloten. Als gevolg hiervan zouden de verkeersstromen moeten geheroriënteerd worden. - Het creëren van een nieuwe ontsluitingsweg op de zuidelijk oever van het Albertkanaal met aansluiting op de stedelijke ringweg. - Herdefiniëring van de rol van de Bisschoppenhoflaan in combinatie met de nieuwe ontsluitingsweg op de zuidelijke oever. - Een nieuw beeld voor de autostructuur: een interne ring en een kamstructuur gericht op Noorderlaan. Door de doortrekking van de Singel tot aan de Noorderlaan en de afschaffing van de IJzerbrug voor autoverkeer en het voorbehouden van de E19 voor

iris consulting 9 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

doorgaand verkeer ontstaat een nieuwe oriëntatie in Merksem. Driekwart van de wijken van Merksem zullen voor hun verplaatsingen naar het noorden en het zuiden, eerst naar de Noorderlaan rijden om van daaruit naar de stad (leien) of het hoofdwegennet (Vernieuwde Singel en E19) te rijden. - De verbreding van het Albertkanaal kan aangegrepen worden voor het herbouwen van de tramverbinding met de Kernstad richting Schijnpoort, het herbouwen van de ongelijkvloerse kruising van de Noorderlaan, de heraanleg van de Vaartkaai en de Metropoolstraat inclusief rand parkeerplaatsen, afbraak van de IJzerbrug en de bouw van een fiets- en voetgangersbrug, samen met het verlengen van de Singel tot aan de Noorderlaan en de afbraak van de Burgemeester E. Waghemansbrug - Voor het deelgebied Merksem – Deurne Noord wordt de klemtoon gelegd op een leefbaar en samenhangend woon- en verblijfsgebied waarbinnen de Bredabaan functioneert als een ruimtelijke drager en lineair centrum. Een nieuwe openbaar vervoersstructuur met meer verbindingen naar de hele agglomeratie met een verbeterde doorstroming, gekoppeld aan een nieuw beeld voor de autostructuur, waarbij uitgegaan wordt van een interne ring en een kamstructuur op de Noorderlaan, dienen dit ruimtelijk functioneel beeld van een samenhangend en leefbaar woon- en verblijfsgebied te ondersteunen. Doch een aantal “grote projecten” uit het Masterplan kunnen hierop een hypotheek leggen. Voor Merksem – Deurne Noord zijn dat: de tweede havenontsluiting, de verbreding van het Albertkanaal en het bouwen van het station Luchtbal. Deze “grote projecten” laten Merksem – Deurne Noord geen keuze. Men zal van de nood een deugd dienen te maken.

Beleidsplan Betreffende de ruimtelijke ontwikkelingen kunnen samengevat volgende elementen worden gesommeerd: - Ten zuiden van het kanaal in Deurne-Noord wordt het gebied tussen de Tweemontstraat en de Bisschoppenhoflaan afgelijnd als een woon- en verblijfsgebied. Binnen dit gebied wordt maximaal aandacht geschonken aan de woonfunctie. Dit betekent dat in dit gebied algemeen het bewonersparkeren georganiseerd wordt en dat het langparkeren in functie van bezoek en werk, buiten de woon- en verblijfsgebieden gesitueerd wordt. Deze gebieden zullen een inrichting en circulatie krijgen die bedoeld is om doorgaand verkeer te weren en de verplaatsingen per fiets en te voet te bevoordelen, terwijl uiteraard de bereikbaarheid van de bewoners wordt gegarandeerd. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het openbaar vervoer volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - De Bisschoppenhoflaan als onderdeel van het regionaal verbindend en het lokaal ontsluitend busnet is de drager van openbaar vervoer voor het gebied Deurne-Noord, met aandacht voor de voetgangersrelatie met Deurne-Noord. - In overeenstemming met het algemeen deel van het beleidsplan worden de verkeerslichten op het kruispunt Schijnpoortweg – Raoul Gregoirplein – Bisschoppenhoflaan voorzien van een dynamische regelingen met prioriteit voor het openbaar vervoer. - Op de Bisschoppenhoflaan worden maatregelen genomen i.f.v. een optimale doorstroming van het openbaar vervoer, zoals het plaatsen van lichtenbeïnvloeding of het bring to front principe. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het autoverkeer (inclusief parkeerbeleid) volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - Voor het deelgebied Merksem – Deurne Noord vormen de Bredabaan en het Sportpaleis twee zones waarin en waarrond het parkeren strikt georganiseerd moet worden. De situatie aan het Sportpaleis kan gecatalogeerd worden onder de noemer van evenementenparkeren en dient in het licht van deze benadering een oplossing te krijgen.

iris consulting 10 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

- Voor evenementen (Sportpaleis) wordt geen extra parkeerinfrastructuur in de buurt aangelegd. De omgeving van het Sportpaleis wordt beveiligd tegen parkeeroverlast. Voor de evenementen wordt optimaal gebruik gemaakt van grotere parkeeraccommodaties in de rand van Merksem met P&R functie over het hele Antwerpse openbaarvervoernet. Hierbij wordt gedacht aan de parking van station Antwerpen Luchtbal, de parking van de Carrefour ter hoogte van Keizershoek en de parking van het shopping centrum Wijnegem. Specifiek en hoogdringend is de opmaak van evenementenvervoerplan(nen)voor het Sportpaleis.

1.6. Nota Stad Antwerpen i.v.m. parkeren Sportpaleis Inzake mobiliteit en parkeren werd in het verleden reeds onderzoek verricht. Er werd aan de hand van een kwaliteitsonderzoek bij de bezoekers gepeild naar o.a. de pijnpunten omtrent mobiliteit. De bezoeker blijkt het mobiliteitsprobleem rond het Sportpaleis niet echt als hinderlijk te ervaren. De volgende resultaten werden onder de bezoekers opgetekend: - 96% vindt het Sportpaleis ‘gemakkelijk bereikbaar’ - 15 % gebruikt het openbaar vervoer (de helft ervan in combinatie met eigen vervoer) - 7 % doet aan carpooling - 18 % komt met een autocar - 2 % komt te voet of met de fiets - 53% van de bezoekers die met de wagen tot aan het Sportpaleis komen (dus niet diegenen die de Park&Ride-oplossing nemen) parkeert op de officiële parkings van het Sportpaleis, de rest zoekt een plaats in de ruime omgeving - de meesten komen toe tussen een uur en een half uur voor de aanvang van de show en heeft 20 minuten nodig tussen het vinden van een parkeerplaats en het binnenkomen in het Sportpaleis - 4% van de bezoekers komt te laat toe in het Sportpaleis

1.7. Masterplan Antwerpen Het Masterplan Antwerpen is opgemaakt in opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, in overleg met een aantal vervoersaanbieders en besturen. Het Masterplan omvat een visie op het Antwerpen van de toekomst, vertaald in 11 grote projecten. De doelstellingen van het Masterplan is om Antwerpen en omgeving beter bereikbaar, mooier en veiliger te maken. Zowel de mobiliteit als de woonkwaliteit zullen er fors op vooruitgaan. Centraal staan een goed uitgebouwd openbaar vervoer en extra aandacht voor voetgangers en fietsers. De projecten van het Masterplan zijn: - de heraanleg van de Leien - de aanleg van de tramlijn Mortsel-Boechout - de aanleg van de tramlijn Mortsel-Kontich - de heraanleg van de Bredabaan - de heraanleg van de Sint-Bernardsesteenweg - de aanleg van de Oosterweelverbinding - de heraanleg van de Ring - de heraanleg van de Singel - de verbreding van het Albertkanaal - de renovatie en modernisering van twee sluizen - knelpunten openbaar vervoer en zachte weggebruiker

iris consulting 11 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

1.8. Strategisch ontwikkelingsplan Deurne Noord De ruimtelijke ontwikkelingsstrategie voor Deurne-Noord impliceert acties op twee niveau’s: bovenlokaal en lokaal.

Bovenlokale strategie Het deelgebied Deurne Noord moet vooreerst met hogere beleidsniveau’s overeenstemming betrachten over volgende punten die essentieel zijn voor de duurzame ontwikkeling van Deurne-Noord als volwaardige woonomgeving. Verschillende elementen zijn hierbij van belang: - De realisatie van het parklint tussen Rivierenhofpark en het park Spoor-Noord. Hierbij is de koppeling van het parklint met het Spoor-Noordpark ter hoogte van de Schijnpoort essentieel. - Realisatie van de kanaalrand waarbij haar aanleg als mineraal, in hoofdzaak publiek toegankelijk terrein met een uitdoofbeleid met betrekking tot bedrijven in het segment langsheen de Tweemontstraat, essentieel is. - Een rekwalificatie van de Bisschoppenhoflaan tussen de Theunisbrug en de Azijnbrug moet de doorgangsfunctie van deze verkeersader verzoenen met de minimale voorwaarden voor de leefbaarheid van Kronenburg en Ten Eeckhove. - De consistente heraanleg en uitbouw van de Confortalei-Craeybeckxlaan als drager van Deurne-Noord, waarmee tegelijkertijd de lokale verbinding wordt gemaakt tussen Deurne en Merksem. - Naar aanleiding van de verbreding van het Albertkanaal kan het profiel van de Theunisbrug bij haar reconstructie worden gereduceerd. De nieuwe Theunisbrug dient enkel voor openbaar vervoer (tram) en langzaam verkeer te worden behouden.

Lokale strategie De lokale strategie betreft volgende drie layers/stedelijke projecten: - Koloniseren van de randen en permanent in beslag nemen. De randen van Deurne- Noord actief innemen met functies en programma’s die de ontwikkeling van Deurne- Noord ondersteunen. Daarbij moet de achterzijde stelselmatig worden omgezet tot een nieuwsoortig front van Deurne-Noord. - Het lanensysteem van Deurne-Noord moet omgezet worden in een consistent en herkenbaar gethematiseerd assensysteem en dit complementeren met inslagdraden. Dit project behelst vooral de oordeelkundige aanleg van de publieke ruimte. - Geënt op de bestaande voorzieningen, diensten en ontwikkelingen, moet werk gemaakt worden van een gevarieerd netwerk aan micro-centraliteiten. Vooral in de wijk Kronenburg dient hiervan werk gemaakt worden. Elk van de drie aangehaalde layers van de ruimtelijke ontwikkelingsstrategie vormt op zich een stedelijk project waarvan de uitvoering kan worden geprogrammeerd in functie van de beschikbare budgetten, opportuniteiten, etc.

1.9. Onderzoek mobiliteitsanalyse door uitbaters Sportpaleis

Spreiding bezoekers Sportpaleis: - 12% komt uit het centrum van Antwerpen - 12% komt uit het noorden - 22% komt uit het oosten - 21% komt uit het zuiden - 33% komt uit het westen

Vervoermiddelen Er wordt verondersteld dat bezoekers uit het centrum het openbaar vervoer nemen. De anderen gebruiken de wagen of organiseren zelf busvervoer.

iris consulting 12 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

De bezettingsgraad van de auto’s van de bezoekers is erg afhankelijk van het evenement.Een concert van Elton John levert een gemiddelde aantal tickets per bestelling op van 3,28. Voor een concert van de Night of the Proms is de gemiddelde bestelgrootte 14,48 tickets. Er wordt verondersteld dat een bestelling gelijk staat met een transportmiddel. Er worden in het onderzoek drie assumpties uitgewerkt waarbij het aantal bezoekers en de bezettingsgraad van de wagens gevarieerd wordt. - Meest extreme assumptie: een bezettingsgraad van 2,75 voor alle bezoekers die niet tot het centrum behoren, op een totale capaciteit van 16.000 bezoekers geeft een totaal aantal wagens van 5.103. - Algemeen gemiddelde assumptie: een bezettingsgraad van 3,25 voor alle bezoekers die niet tot het centrum behoren, op een totale capaciteit van 10.050 bezoekers geeft een totaal aantal wagens van 2.712. - 90% assumptie: een bezettingsgraad van 3,25 voor alle bezoekers die niet tot het centrum behoren, op een totale capaciteit van 13.500 bezoekers geeft een totaal aantal wagens van 3.644. In het seizoen 2000-2001 haalden 12 evenementen, met uitzondering van de Night of the Proms, meer dan 13.500 bezoekers.

1.10. Synthese beleidscontext In onderstaande synthese worden vooral die elementen aangehaald die een onmiddellijk en aanwijsbaar effect hebben op het Sportpaleis en zijn onmiddelijke omgeving.

Ontwikkelingen In het Masterplan Antwerpen worden de tweede havenontsluiting, de verbreding van het Albertkanaal en het bouwen van het station Luchtbal als belangrijke ontwikkelingen beschreven. In het deelmobiliteitsplan Kernstad wordt de Schijnpoort als een brugpoort geselecteerd. De brugpoorten vormen de steunpunten van de Kernstad. Hier komen verschillende stedelijke functies samen tot een attractief geheel. Aan de Schijnpoort wordt een coördinatiepunt voorzien waar een uitwisseling tussen de verschillende vervoersmodi mogelijk is. Ook worden P&R faciliteiten voorzien als overstap van auto naar openbaar vervoer. In het strategisch ontwikkelingplan Deurne Noord wordt geadviseerd om, naar aanleiding van de verbreding van het Albertkanaal, het profiel van de Theunisbrug bij haar reconstructie te reduceren. De nieuwe Theunisbrug dient enkel voor openbaar vervoer (tram) en langzaam verkeer te worden behouden. In het RSP Antwerpen wordt Deurne-Noord omschreven als één van de meest problematische buurten van Antwerpen omwille van de hoge bebouwingsdichtheid en het gebrek aan ruimtelijke kwaliteit.

Parkeerproblematiek Sportpaleis In de drie deelmobiliteitsplannen betreffende het studiegebied (Kernstad, Oostrand en Merksem/Deurne Noord) is er veel aandacht voor de parkeerproblematiek in de omgeving van het Sportpaleis. In het deelmobiliteitsplan Kernstad wordt gesteld dat bewoners recht hebben op een goede parkeerplaats. Als oplossing voor de huidige parkeerproblematiek worden promotie van openbaar vervoer, gecombineerde ticketverkoop, P&R en het opstellen van een vervoerplan vooropgesteld. Het deelmobiliteitsplan Oostrand neemt het verlagen van de parkeerdruk in de omgeving van het Sportpaleis en het verbeteren van de lokale woonkwaliteit in ‘woongebieden onder druk’ als doelstellingen. Daartoe worden volgende maatregelen genomen: - Parkeren wordt gekoppeld aan de ticketverkoop tezamen met een (inclusief betaalde) openbaar vervoerverbinding. Er zullen geen parkeergelegenheden in de onmiddellijke omgeving meer zijn, met uitzondering voor bussen. Er wordt een parking speciaal voor bussen gereserveerd.

iris consulting 13 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

- Er wordt bewonersparkeren ingevoerd in de buurt van attractiepolen. - Vervoer op maat wordt uitgewerkt bij o.a. de evenementen in het Sportpaleis. Hiervoor worden specifieke pendeldiensten en/of extra openbaar vervoer ingelegd. - Parkeren wordt zoveel mogelijk uit de woonwijken en woonbuurten geweerd, met uitzondering van bewonersparkeren. - Dichter bij de stad en in de onmiddellijke omgeving van de attractiepolen (o.a. Sportpaleis) worden er geen bijkomende parkings voorzien. - Op korte termijn dienen maatregelen te worden genomen om het parkeren voor bewoners te verzekeren. Dit kan geschieden door zuivere bewonersparkeerplaatsen te creëren. Door regelmatige controle moet misbruik worden tegengegaan. - Opstellen van evenementenvervoersplannen voor het Sportpaleis (en eventueel ook Antwerpstadion, Arenahal, Hof ter Loo …). Het deelmobiliteitsplan Merksem/Deurne-Noord stelt volgende maatregelen voor: - In de Kronenburgwijk wordt het bewonersparkeren georganiseerd. Voor evenementen (Sportpaleis) wordt geen extra parkeerinfrastructuur in de buurt aangelegd. De omgeving van het sportpaleis wordt beveiligd tegen parkeeroverlast. Voor de evenementen wordt optimaal gebruik gemaakt van grotere parkeeraccommodaties in de rand van Merksem met P&R functie over het hele Antwerpse openbaar vervoernet. Hierbij wordt gedacht aan de parking van station Antwerpen Luchtbal, de parking van de Carrefour ter hoogte van Keizershoek en de parking van het shopping centrum Wijnegem. - Specifiek en hoogdringend is de opmaak van een evenementenvervoerplan voor het Sportpaleis.

2. Gesprekken bevoorrechte getuigen

2.1. Jan Verhaert, kabinet Burgemeester Patrick Janssens Onderstaande is een weergave van het gesprek dat plaatsvond tussen Jan Verhaert (kabinet van Burgemeester Patrick Janssens) en iris consulting.

Visie en beleid Voor de visie op het parkeerbeleid in de omgeving van het Sportpaleis kan verwezen worden naar het goedgekeurde Mobiliteitsplan (deelmobiliteitsplan Merksem). De parkeerproblematiek die te maken heeft met de activiteiten georganiseerd door het Sportpaleis dient aangepakt door een ‘evenementen’vervoerplan, waarin een breed pakket aan mobiliteitsbeheersende maatregelen wordt opgenomen. Zodoende moeten er alternatieven voor het parkeren in de omgeving van het Sportpaleis gestimuleerd worden. Toch groeit het inzicht bij de Stad dat het stand-still principe is zijn enge interpretatie niet haalbaar is. Er zal dus extra parkeeraanbod moeten gecreëerd worden, om de toegenomen attractiviteit van het Sportpaleis op te vangen. Op lange termijn moeten de parkings niet in de directe omgeving van het Sportpaleis komen en dus de autobereikbaarheid moet niet tot vlak aan het Sportpaleis reiken. In afwachting van een lange termijn oplossing, die ook rekening houdt met de bijkomende inplantingen in de omgeving (inplanting topsporthallen waaronder ‘baby-sportpaleis’ werd beslist in College, inplanting grootschalige retail wordt in overweging genomen, zie o.a. GRSA in opmaak), moet er korte en middellange termijn werk verricht worden. Er werd door de Stad een korte termijn oplossing aangeboden (tijdelijke bouwvergunning voor bijkomende parking). Men moet zich er ook van bewust worden van het feit dat op die moeilijke plek met geen volwaardige oprit net alle verkeer van en naar Antwerpen-Noord, Merksem en de Bisschoppenhoflaan toekomt, en dat daarenboven het Sportpaleis, de twee topsporthallen en later nog retail juist zich hier (gaan) bevinden. Daarom dient als alternatief voor het autoverkeer op middellange termijn een goed openbaar vervoer in combinatie met P&R worden aangeboden.

iris consulting 14 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Maatregelen Er moet gewerkt wordt met satellietparkings (P+R Linkeroever, Keizershoek e.d.). Dit past binnen het middellange termijnverhaal. De inzet van het openbaar vervoer dient via een ‘evenementen’vervoerplan geregeld te worden. Op (middel)lange termijn zijn er 2 alternatieven: 1) Voor sommige activiteiten kan een synergie gezocht worden met parkeermogelijkheden in de omgeving (ten dele nog te creëren, bv. aan Lobroekdok, dit zal maar mogelijk zijn voor activiteiten na 20u ‘s avonds). Meervoudig gebruik van terreinen of ondergrondse parkings lijken de enige mogelijkheid om de hoge parkeervraag bij topevenementen op te vangen. Dynamische bewegwijzering is daarbij noodzakelijk om de bezoekers op een efficiënte manier naar een parkeerplaats te leiden. 2) Opvangen van parkeermogelijkheden naar het model van Saint Denis en Stade de France in Parijs, waarbij uitsluitend openbaar vervoer en P&R aangeboden wordt. Het voordeel van deze oplossing is dat de verkeersdruk wordt gespreid en dat er duidelijkheid is voor de bezoekers (namelijk geen parkeermogelijkheid in de omgeving van het Sportpaleis). Een parkeerverwijssysteem is ook hierbij noodzakelijk. Om het gewenst parkeeraanbod te bepalen moet de studie die de exploitant liet uitvoeren getoetst worden aan de parkeervraag bepaald op basis van onderhavige studie in opdracht van minister K. Van Brempt en aan de vast te leggen modal split. Er moeten ook meer alternatieven aangeboden worden. Een of meerdere evenementen (tram)lijnen zou(den) Sportpaleis moeten verbinden met de grote stations en randparkings. Er moet daarbij voldoende capaciteit op zeer korte tijd kunnen aangeboden worden. Een tramticket dient in de prijs van een evenemententicket inbegrepen te zijn.

Communicatie en samenwerking De communicatie met de exploitant verloopt momenteel niet optimaal. Zo is er onvoldoende samenwerking rond de door de Stad vergunde aanleg van een tijdelijke parking op gronden NV Zeekanaal, (800 plaatsen) en is er in verleden geen werk gemaakt van dynamische bewegwijzering, vooral omdat er geen akkoord werd bekomen betreffende de verdeling van de kosten. Er wordt van de exploitant een grotere bijdrage, ook financieel, in de oplossing van de parkeerproblematiek verwacht. Alle partijen (ook de Lijn, Provincie, AWV) dienen op basis van een ‘evenementen’vervoerplan samen te werken aan coherent pakket maatregelen. De Stad zou daarbij de regie moeten kunnen voeren, GAPA zou daarbij het management van de parkeermaatregelen dienen uit te voeren, mogelijk ook het beheer van de parkings.

2.2. Schepen Ludo van Campenhout Onderstaande is een weergave van het gesprek dat plaatsvond tussen schepen Ludo Van Campenhout van de Stad Antwerpen en iris consulting.

Visie en beleid Voor de bewoners in de straten en wijken in de omgeving van het Sportpaleis is de actuele parkeersituatie bij evenementen onaanvaardbaar. Korte termijn maatregelen zijn nodig (en werden door de Stad reeds genomen). De politie vervult daarbij een zeer belangrijke rol. Op langere termijn moet de woonstraten volledig gevrijwaard worden van deze parkeerdruk (bewonersparkeren) en moet gezocht worden naar duurzame oplossingen voor de parkeervraag van het Sportpaleis, waarbij een synergie met de ontwikkelingen Lobroekdok en de topsporthallen moet gerealiseerd worden. Het stand-still principe moet daarbij niet gezien worden als een absolute bevriezing van het aantal parkeerplaatsen in deze omgeving. Rekening houdend met de effectieve en geplande toegenomen activiteiten moet de toekomstige vervoersvraag er opgesplitst worden in een duurzame modal split verhouding. Deze verhouding en de nieuwe attractiviteit zijn bepalend voor het te voorziene parkeeraanbod en een status quo op basis van de cijfers uit het verleden. Er moeten voldoende sturende maatregelen genomen worden om deze modal split te bekomen

iris consulting 15 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

(alternatieven, prijszetting e.d.). De na te streven verhouding zal in de buurt liggen van 4000 parkeerplaatsen voor 20000 bezoekers.

Maatregelen De situatie voor de bewoners is zo ernstig dat de Stad een aantal tijdelijke korte termijn maatregelen heeft genomen om extra capaciteit te voorzien: het visgraatsysteem op de Slachthuislaan en de bouwvergunning voor de aanleg van een extra tijdelijk parkeerterrein aan het Albertkanaal. Ook worden enkele woonstraten bij overdruk door politie tijdelijk afgesloten voor zoekparkeerders. Op langere termijn moeten de woonstraten voorbehouden worden voor mensen met bewonerskaarten (er moet wel een oplossing gezocht worden voor mensen die bewoners per wagen komen bezoeken) en moet een realistisch betalend aanbod gecreëerd worden voor de bezoekers van het Sportpaleis. Een ticket van de Lijn, parkeren op de randparkings zou bijvoorbeeld inbegrepen kunnen zijn in de ticketprijs van de evenementen zelf.

Communicatie en samenwerking De communicatie met de exploitant verloopt momenteel niet optimaal. Zo is er onvoldoende samenwerking rond de door de Stad vergunde aanleg van een tijdelijke parking op gronden NV Zeekanaal, 900 plaatsen) en is in verleden geen werk kunnen gemaakt worden van dynamische bewegwijzering, vooral omdat er geen akkoord werd bekomen over de verdeling van de kosten. Er wordt van de exploitant een grotere bijdrage – ook financieel - in de oplossing van de parkeerproblematiek verwacht. Uiteindelijk zal dit doorgerekend moeten worden aan bezoekers. Alle partijen (ook de Lijn, Provincie, AWV) dienen op basis van een bedrijfsvervoerplan samen te werken aan coherent pakket maatregelen.

2.3. Parkeerbedrijf Antwerpen Onderstaande is een weergave van het gesprek dat plaatsvond tussen het parkeerbedrijf van Antwerpen GAPA (met name Erik Dubois en Jan Schaeken) en iris consulting.

Visie en beleid Het parkeerbedrijf werkt binnen het beleidskader dat door het stadsbestuur is uitgezet. Meer specifiek is dit omschreven in de Parkeerbeleidsnota 2001. Volgende prioritering voor het parkeren op het openbaar domein is daarin voorzien: 1. Bewoners 2. Kortparkeren voor bezoekers (winkelenden e.d.) 3. Langparkeren voor bezoekers (werkenden e.d.) Het parkeerbedrijf is gebiedsgewijs bezig om dit beleid te implementeren. Momenteel wordt het stadsdeel Berchem aangepakt. Het nieuwe parkeerbeleid wordt dus stapsgewijs ingevoerd op basis van de beschikbare resources van het parkeerbedrijf. Telkens moet het nodige onderzoek doorgevoerd te worden en dient het nodige personeel beschikbaar te zijn voor controle van het ingevoerde systeem. Het ter beschikking stellen van een analyse van vraag-aanbod in de omgeving Sportpaleis via de voorliggende studie zou aldus de implementatie van het parkeerbeleid in deze omgeving kunnen versnellen. Het parkeerbedrijf is reeds een drietal jaar betrokken bij de problematiek Sportpaleis, tot op heden werden enkel voorlopige maatregelen genomen.

Maatregelen Naar de bewoners toe wordt als voorlopige maatregel door de politie in een tijdelijke afsluiting voorzien van de woonstraten die onder parkeerdruk staan bij evenementen. Het invoeren van bewonersparkeren vergt een uitgebreide analyse van de parkeerbehoefte van de bewoners. Mogelijk biedt onderhavige studie hiervoor het nodige gegevenmateriaal. Het optimaliseren van het huidig parkeeraanbod voor de bezoekers van het Sportpaleis vergt een dynamische parkeerbewegwijzering. Dit moet geïntegreerd worden in het bestaande dynamisch parkeerverwijsssyteem van de binnenstad. Dit systeem is aanpasbaar

iris consulting 16 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis indien het parkeeraanbod in de omgeving van het Sportpaleis zou aangepast/uitgebreid worden. Tot op vandaag zijn de besprekingen met de exploitant van het Sportpaleis, van wie een bijdrage in de kosten wordt gevraagd, niet succesvol geweest. Op termijn zal ook het aanbod moeten uitgebreid worden, ook met het oog op de topsporthallen die en de ontwikkelingen aan het Lobroekdok, die gepland worden. Rekening houdend met de beperkte capaciteit van de Lijn om met piekvragen bij evenementen om te gaan is het stand still principe in zijn meest enge betekenis van het woord bij evenementen moeilijk houdbaar.

Communicatie en samenwerking Het parkeerbedrijf heeft een coördinerende rol in de uitwerking en de implementatie van het parkeerbeleid in de omgeving Sportpaleis. Er moet naar een afstemming van het aanbod van de bestaande en geplande terreinen (o.a. qua prijszetting, bewegwijzering) gestreefd worden. Samenwerking met de exploitant van het Sportpaleis is daarbij noodzakelijk. Ook moet gedacht worden aan samenwerking met de privé sector voor de creatie en exploitatie van betalende parkings. Ook de uitbouw van het nieuwe Ring-Singelsysteem, de (dynamische) bewegwijzering op de Ring zelf zijn van belang. Ook kan men uitgaan van de valorisatie reeks parkings in de eerste gordel van de stad (o.a. Wijnegem Shopping), die dan door de Lijn bij evenementen via een performant openbaar vervoer met het Sportpaleis zullen verbonden moeten worden. De bereikbaarheid en ontruiming van de parkings bij piekmomenten is immers ook een belangrijk aandachtpunt, te sterke concentratie van de parkeerdruk in de onmiddellijke omgeving van het Sportpaleis zelf leidt tot problematische bottlenecks. Een samenwerking met de wegbeheerders, de Lijn en exploitanten van parkings buiten de omgeving van het Sportpaleis zelf, is dus evenzeer nodig.

2.4. De Lijn Onderstaande is een weergave van het gesprek dat plaatsvond tussen de vertegenwoordigers van De Lijn en iris consulting. De Lijn doet reeds belangrijke inspanningen om zoveel mogelijk bezoekers van het Sportpaleis aan te voeren en te ontzetten via het openbaar vervoer: er zijn extra diensten op tramlijn 3 + een overstap op lijn 2 en er zijn bijkomende diensten van lijn 12 Voor dit extra aanbod zijn er geen extra inkomsten omdat er amper reizigers zijn die een geldig vervoerbewijs hebben. Controleren op die momenten is niet doenbaar. De Lijn brengt gemiddeld 15% tot 20% van de bezoekers aan. Betreffende de parkeerproblematiek van het Sportpaleis zal een én/én beleid moeten ontwikkeld worden waar alle partners verantwoordelijkheid in nemen. Enerzijds zal men voldoende parkeerplaatsen moeten voorzien aan het Sportpaleis. Tevens zal men parkeren in de onmiddellijke omgeving (in de woonwijken) onmogelijk moeten maken. Anderzijds zal er voldoende moeten ingezet worden op het openbaar vervoer. Het is de ambitie van De Lijn om al de bezoekers die vanuit de stad komen, te vervoeren. De Lijn is er voorstander van een systeem waarbij het gebruik van het openbaar vervoer inbegrepen zit in de prijs van het inkomticket. De prijs van het inkomticket zou dan verhogen met € 0,50 à € 1. De beheerders van het Sportpaleis kunnen deze gelden dan in een fonds steken waaruit de factuur van De Lijn kan betaald worden. De Lijn kan dan factureren afhankelijk van de reële prijs van de extra exploitatie. Het is dan de bedoeling dat de bezoeker van het Sportpaleis het openbaar vervoer kan gebruiken op eenvoudig vertoon van het inkomticket. Bij het evenement ‘Antwerp is burning’ is dit systeem van kracht.Dit systeem is veel minder vrijblijvend dan de initiatieven die de beheerders van het Sportpaleis momenteel nemen ter promotie van het openbaar vervoer. De Lijn heeft reeds veel energie gestoken in het realiseren van dit systeem maar heeft van het Sportpaleis geen medewerking gekregen. Indien er al afspraken werden gemaakt, werd er door de beheerders van het Sportpaleis steeds op teruggekomen. Er leeft bij De Lijn heel

iris consulting 17 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis wat frustratie omdat de beheerders van het Sportpaleis hier geen verantwoordelijkheid opnemen en verwachten dat de problemen voor hen opgelost worden. Andere mogelijkheden op een groter aandeel openbaar vervoer te realiseren, is het openen van een treinstation (voor evenementen) aan de Schijnpoort (waarbij de looproute naar het Sportpaleis aantrekkelijker dient gemaakt te worden) of gebruik te maken van het station Luchtbal.

2.5. AWV-Antwerpen Onderstaande is een weergave van het gesprek dat plaatsvond tussen de vertegenwoordigers van AWV-Antwerpen en iris consulting.. Ondanks de files op de R1 en de gewestwegen bij evenementen in het Sportpaleis is AWV relatief weinig betrokken bij de parkeerproblematiek van het Sportpaleis. AWV-Antwerpen is van mening dat de beheerders van het Sportpaleis te weinig inspanningen doen. Zo leveren zij bijvoorbeeld geen structurele bijdrage in de Minder Hinder maatregelen met betrekking op de werken aan de Ring. De beheerders van het Sportpaleis hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid die ze onvoldoende opnemen. Ook de Stad heeft geen coherente visie op de problematiek en voert een ad hoc beleid. AWV-Antwerpen stelt al haar parkeerterreinen ter beschikking. AWV-Antwerpen is van mening dat er niet enkel aandacht mag zijn voor de bereikbaarheid voor de auto en het creëren van bijkomende parkeerplaatsen. Dit werd zo onderschreven door alle partners van het mobiliteitsconvenant in het betreffende deelmobiliteitsplan. Er moet in de toekomst meer ingezet worden op het openbaar vervoer. Het profiel van de bezoeker van het Sportpaleis (herkomst, tijdstip,…) is in grote mate gekend. Dit biedt een unieke kans om het openbaar vervoer hierop aan te sluiten. Enkele mogelijkheden zijn: - Meer gebruik maken van de Park & Ride parkings. In het kader van Minder Hinder is er heel wat parkeercapaciteit ontwikkeld die voor evenementen in het Sportpaleis kan ingeschakeld worden. - Het gebruik van de parking en aansluitend openbaar vervoer moet gecombineerd worden met het toegangsticket. Een kleine, algemene verhoging van de inkomprijs kan gratis openbaar vervoer voor de bezoeker mogelijk maken. AWV-Antwerpen en De Lijn investeren geld en energie in een goede doorstroming voor het openbaar vervoer op gewestwegen. Dit mag niet in het gedrang komen. Daarom heeft AWV-Antwerpen betreffende een vergunning voor een parking op de terreinen van Vamo- Mills in de Carrettestraat, meer duidelijkheid gevraagd over de verkeersafwikkeling. Tot hierover meer duidelijkheid komt, werd een negatief advies geformuleerd. Bovendien bestaat het risico om de bestaande parkeerproblematiek (Kronenburgwijk, Ten Eeckhovenwijk) in een nieuwe omgeving te trekken.

2.6. Beheerders Sportpaleis Onderstaande is een weergave van het gesprek dat plaatsvond tussen de beheerders van het Sportpaleis en iris consulting.

Algemeen Er is al eerder onderzoek uitgevoerd naar de parkeerproblematiek. Dit onderzoek is door iris consulting ontvangen. Op dit ogenblik zijn er 2100 plaatsen op parkeerterreinen beschikbaar. Indien er 3800 plaatsen zouden zijn zou dit voldoende zijn voor 90% van de evenementen. Uit het eerder onderzoek blijkt dat 90% van de bezoekers geen probleem heeft betreffende de bereikbaarheid van het Sportpaleis en het vinden van een parkeerplaats. Toch onderneemt het Sportpaleis actie betreffende de parkeerproblematiek. De beheerders van het Sportpaleis delen immers de zorgen van de buurt betreffende de overlast die de

iris consulting 18 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis bezoekers van het Sportpaleis veroorzaken. De beheerders van het Sportpaleis beseffen dat dit slecht is voor imago bij de buurtbewoners en de lokale politiek.

Visie en beleid Het Sportpaleis is voorstander van gedecentraliseerd parkeren (op drie locaties rondom het Sportpaleis ten noorden, zuiden en westen). Bij het centraliseren van parkeerplaatsen ontstaat congestie op het moment dat iedereen tegelijk wil vertrekken na het evenement. Het Sportpaleis is ook voorstander van een solidariteitsbijdrage. Per ticket kan een heffing opgelegd worden bovenop het evenement ticket. De parkeerplaats wordt dan wel gratis aangeboden. Aldus komt de bezoeker niet meer in de verleiding om in de woonwijken te parkeren. Een voorwaarde is wel dat er voldoende parkeerplaatsen aangeboden kunnen worden.

Maatregelen Er worden reeds op verschillende vlakken inspanningen gedaan om de parkeerdruk en de overlast op de omliggende woonwijken te verminderen. - Er is een goede samenwerking met De Lijn. 12% tot 15% van de bezoekers komt met de tram. De tram zit hiermee aan zijn maximum capaciteit. Er is per tramstel maar 1 rit mogelijk in elke richting. Tegen de tijd dat de tram terug zou zijn voor tweede rit zijn mensen al vertrokken. - Er wordt wel degelijk gebruik gemaakt van de P&R parkings. - De politie zorgt voor busgeleiding zodat de bezoekers voor de hoofdingang kunnen uitstappen. De (privé)bus rijdt dan verder naar een van te voren afgesproken parking. Bij terugkomst kunnen de bussen weer kort halteren voor de hoofdingang om de passagiers te laten instappen. - Er is een nieuw initiatief van het Sportpaleis i.s.m. reizen Lauwers inzake geregeld busvervoer. Dit initiatief is evenwel nog niet operationeel. - Het Sportpaleis maakt veel werk van het zoeken naar locaties om het aantal parkeerplaatsen uit te breiden: volgende pistes en mogelijkheden werden reeds onderzocht: • Ter hoogte van de Carrettestraat ligt een terrein van 48.000 m² dat een bestemming heeft (dagrecreatie) die toelaat om er een parking op aan te leggen. De gronden zijn eigendom van de stad Antwerpen, het Sportpaleis wil de parking aanleggen. Momenteel zijn er twee voetbalvelden op gelokaliseerd. Er kan een parking worden aangelegd voor 1.600 wagens. Het stadsbestuur ziet echter af van deze optie o.a. omdat ze de herlocalisatie van de voetbalclubs naar een locatie wat verderop niet ziet zitten. Mogelijk zijn er nog andere redenen, waar de beheerders van het Sportpaleis echter geen zicht op hebben. • Optimalisatie parking Ten Eekhove. Via een beheersovereenkomst wil het Sportpaleis zekerheid op lange termijn bekomen omtrent de beschikbaarheid van deze parking. Op basis daarvan is het Sportpaleis bereid om de nodige investeringen uit te voeren (door verharding, kanalisatie, verlichting, toezicht, automatische betaling, ...) om de capaciteit van deze parking te verhogen tot 950 plaatsen. Omwille van de werken aan de ring is de capaciteit van deze parking tijdelijk teruggebracht. • Naast het Albertkanaal liggen onteigende terreinen van Vamo Mills. De onteigening (de Dienst voor Scheepvaart is thans eigenaar) gebeurde in het kader van de verbreding van het Albertkanaal (uitvoering niet voor 2008). Het Sportpaleis was bereid om op deze terreinen parkeergelegenheid aan te leggen. Er is een tijdelijke (2 jaar) parkeervergunning voor 950 wagens. Deze termijn is echter te kort omdat de aanleg van de parking 1 jaar duurt, waarna er maar 1 jaar meer overblijft voor exploitatie. Dit is economisch zinloos. • De haven van het Lobroekdok gaat dicht. Op de gronden van de huidige ‘yachtclub’ samen met de oppervlakte onder het ringviaduct is er plaats voor 1200

iris consulting 19 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

auto’s. Een (gedeeltelijke) demping van het dok is hierbij niet nodig. Het Sportpaleis is vragende partij voor deze oplossing3. • Het Sportpaleis wil investeren in dynamische parkeeraanduidingen: een draadloos gestuurd systeem om de beschikbaarheden (vrij/vol) van de diverse parkings aan te geven alsook de voorbehouden parkings (vip). De politie heeft haar veto uitgesproken over deze dynamische aanduidingen. Indien ze er zouden komen, zou het een systeem moeten zijn dat gelijk is aan de bestaande systemen in de stad, zodat ze vanuit één en dezelfde controlekamer op één en dezelfde manier kunnen worden aangestuurd. Dit systeem is echter meer dan 5 maal zo duur en valt bijgevolg buiten het budget van het Sportpaleis.

De communicatie en de samenwerking met de stad Antwerpen verlopen erg moeizaam. Het Sportpaleis ervaart onwil en tegenwerking.

2.7. Politie Onderstaande is een weergave van het gesprek dat plaatsvond tussen de vertegenwoordigers van de politiezone Oost en iris consulting.

Reeds genomen maatregelen De politie kan sinds enige tijd meer manschappen inzetten op de parkeer- en verkeeroverlast tijdens evenementen in het Sportpaleis. Een aantal maatregelen worden door de politie reeds genomen om de overlast voor de buurt beperkt te houden, waarbij gesteld dient gesteld te worden dat voor elk evenement maatwerk moet geleverd worden: - Er wordt gewerkt met een spreidingsplan waarbij auto’s in eerste instantie zo veel als mogelijk naar de voorziene parkings worden geleid. In tweede instantie worden auto’s naar parkeerplaatsen op openbaar domein buiten woongebieden geleid (Singel, Slachthuislaan, Carrettestraat). - Bij kleinschalige evenementen mogen autocars voor de ingang van het Sportpaleis stoppen om de passagiers uit te laten. - Bij hele grote evenementen worden de inrichters van het evenement verplicht om een contract af te sluiten waarin ze er zich toe verbinden om te streven om een kwart van de bezoekers met het openbaar vervoer te laten komen. Het contract wordt afgesloten tussen de inrichters en de Lijn (+ politie als waarnemer). De inrichters verplichten zich er dan toe om maximale aandacht te besteden aan communicatie, evenementenvervoer, promotie van alternatieven voor autogebruik,… Deze mogelijkheid kan enkel toegepast worden indien er geen piekbelasting is en de aankomst en vertrek verspreid verlopen. - Bij evenementen met hoge bezoekersaantallen wordt de Kronenburgwijk autoluw gemaakt. De wijk blijft echter toegankelijk voor auto’s die in de wijk willen of moeten zijn. - Tijdens evenementen is er politiecontrole op vandalisme en parkeerovertredingen. - De inrichter van een evenement moet een fietsteam voorzien dat mensen aanspoort om op parkings te parkeren en respect te tonen voor de woonwijken (betreffende lawaai e.d.) Op dit ogenblik doet de politie het maximum. Er zijn geen middelen om meer maatregelen te nemen.

3 Het College van de Stad Antwerpen besliste (16 oktober 2002) dat - in het kader van het waterplan Eilandje – de drie jachtclubs die momenteel aan het Lobroekdok gehuisvest zijn, zullen verhuizen naar het Kempisch Dok. Op de gronden onder ring (eigendom van het Vlaams Gewest) en aansluitend de locatie waar nu nog de Antwerpse jachtclub is gevestigd (eigendom van de Stad Antwerpen), is er plaats voor parking. Indien de ontwikkeling van het Lobroekdok start en indien het dok en de randen herbestemd zullen worden, zal men deze zone niet meer kunnen benutten als parking.

iris consulting 20 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Er is een zeer goede samenwerking met de beheerders van het Sportpaleis. Per evenement wordt er minimaal één, maximaal drie maal overleg gehouden tussen politie en beheerders, waarin wordt besproken welke maatregelen zullen genomen worden. Er wordt gevreesd voor een “Zaventem-scenario” indien er niet snel oplossingen vooropgesteld worden. De mensen van het buurtcomité uit de Ten Eeckhovewijk voeren actie op een intelligente manier en zetten toenemende druk op een subtiele manier.

Oplossingssuggesties De verschillende betrokken partijen (beheerders Sportpaleis, beleid, bewoners) moeten inspanningen leveren om oplossingen te zoeken voor de problematiek: - De beheerders van het Sportpaleis moeten inspanningen doen om het aantal beschikbare parkeerplaatsen in eigen beheer uit te breiden. In de Carrettestraat zijn daartoe mogelijkheden. Ook in het kader van de bouwplannen voor topsporthal en babysportpaleis en bijkomende MER studie zullen er inspanningen moeten geleverd worden door de beheerders. - Het beleid (Stadsbestuur) heeft er belang bij om mee aan een oplossing te bouwen omdat het Sportpaleis een evenementenhal is met erkenning op Gewestelijk niveau. In de Slachthuislaan werd de capaciteit verhoogd door het invoeren van haaks parkeren. Meer inspanningen zijn echter nodig. Het voorzien van parking op de middenberm van de Singel (gecombineerd met tijdelijke snelheidsbeperking) is een mogelijkheid. De te ontwikkelen parkeerfaciliteiten op openbaar domein kunnen ook aangewend worden voor andere doeleinden (b.v. verminderen van de parkeerdruk in het centrum). Ook naar het voorzien van extra parkeerplaatsen voor de bewoners van de woonwijken kan inspanning geleverd worden. - Mensen maken gebruik van het openbaar domein om verschillende redenen, b.v. omdat je er woont (parkeerplaats) of omdat je er iets exploiteert. De bewoners van de woonwijken claimen (ten onrechte) het openbaar domein en verwachten dat te allen tijde parkeerplaats ter beschikking is zo dicht mogelijk bij de eigen woning. Indien er per woonst meer dan één auto beschikbaar is (wat vaak het geval is) kan het openbaar domein dit niet meer dragen. Er moet gezocht worden naar een systeem waarbij ook in normale omstandigheden parkeergelegenheid wordt voorzien b.v. garageboxen, parkeerterreinen op centrale plaatsen. Moet er een extra belasting geheven worden op gezinnen die meer dan één wagen bezitten? Kunnen bewoners gesensibiliseerd worden over de parkeerproblematiek die zij ten dele ook zelf veroorzaken en over het feit dat zij zelf ook inspanningen zullen moeten doen? - Indien de bewoners van de Kronenburgwijk ermee instemmen kan de wijk strikter afgesloten worden dan nu het geval is. - De Ten Eeckhovewijk is moeilijker af te sluiten dan de Kronenburgwijk. Technische middelen zullen nodig zijn (slagbomen e.d.) In de toekomst zijn experimenten mogelijk. - Een belangrijk groeipotentieel wordt gezien in het gebruik van autocars. Bij de Night of the Proms worden er b.v. tot 180 bussen ingelegd, bij het Swingpaleis 40, wat effectief een verschil maakt betreffende de verkeers- en parkeerdruk. Deze mogelijkheid kan vooral toegepast worden bij het soort van evenementen waar mensen in groepsverband naartoe komen. De bezoekers van het Sportpaleis moeten aangeleerd worden deze verplaatsingsmogelijkheid te gebruiken. - Er zijn experimenten mogelijk met shuttlediensten vanuit parkings in de rand. Er dienen echter veel voorwaarden vervult te zijn indien dit succesvol wil zijn: korte wachttijd voor de gebruikers, vrije busbanen,…

iris consulting 21 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

2.8. Buurtcomité ’t Schijntje (wijk ten Eeckhove) Onderstaande is een weergave van het gesprek dat plaatsvond tussen de vertegenwoordigers van wijkcomité ’t Schijntje en iris consulting.

Probleemstelling Er zijn in het Sportpaleis evenementen mogelijk tot 15.000 personen, waarvan volgens het laatste mobiliteitsonderzoek 58 % met de eigen wagen komt. Hiervan parkeert 53 % zich op de officiële parkings, de andere 47 % parkeren zich in de omliggende straten. Het Sportpaleis beschikt onder eigen beheer over 2.050 parkeerplaatsen, waar dit volgens hetzelfde onderzoek 3.644 plaatsen zouden moeten zijn. Momenteel zijn dat er zelfs een deel minder, daar er omwille van de werken aan de Ring rond Antwerpen zand werd gedumpt op de parking Ten Eekhove (verlies van 250 plaatsen). Dit is een tekort van 1600 tot 1850 parkeerplaatsen. Dit tekort wordt opgevangen door de omliggende woonwijken. Sportpaleisbezoekers die geen plaats vinden op de officiële parkings, of die geen parkeerticket wensen te betalen, parkeren in de omliggende woonwijken. Het Sportpaleis zorgt sedert 1997 voor overlast in de omliggende woonwijken. Deze overlast is in de voorbije jaren steeds toegenomen. De parkeerdruk wordt groter en de momenten waarop er in de wijken wordt geparkeerd door bezoekers van het sportpaleis worden frequenter. Gemiddeld één à twee keer per week is er wel een evenement in het Sportpaleis waarbij er door de bezoekers geparkeerd wordt in de woonwijken. De buurtbewoners zijn deze situatie grondig beu. Dit uitte zich in uitspraken als “We zijn hier reeds 7 jaar mee bezig”, “Ondraaglijke situatie”, “We zijn het moe” en “Frustratie bij de mensen zit zeer hoog“. Voor de buurtbewoners is het dan ook tijd om eindelijk een oplossing uit te werken. De overlast in de woonwijken is te situeren op verschillende vlakken:

1. Parkeeroverlast Betreffende de parkeeroverlast in de woonwijken werden volgende voorbeelden gegeven: - Er wordt geparkeerd op alle mogelijke en onmogelijke plaatsen: op hoeken van straten, voor garagepoorten, op fietspaden (b.v. fietspad langs de Ring), op grasveldjes, speelpleinen, op- en afritten van de Ring,… - Buurtbewoners vinden tijdens de evenementen in het Sportpaleis geen parkeerplaats in de ruime omgeving van hun woonst - Door het veelvuldig foutparkeren worden soms blokkages veroorzaakt door grotere voertuigen die niet doorkunnen - Een zwangere vrouw die na 20 uur thuiskomt van een bezoek aan de gynaecoloog moet kilometers verder haar auto parkeren - Een bewoner krijgt een boete omdat hij zijn auto eventjes dubbel moet parkeren om boodschappen uit te laden - Geen parkeerplaats voor klanten van de plaatselijke winkeliers (vooral op Ten Eeckhovelei). - Rolstoelgebruikers kunnen soms het huis niet uit omwille van auto’s geparkeerd op de stoep De Kronenburgwijk wordt bij sommige evenementen afgezet. Het probleem wordt hier echter enkel mee verschoven naar de andere woonwijken. Door het feit dat er tijdens evenementen geen parkeerplaats is in de Ten Eeckhovewijk wordt er door de bewoners van Ten Eeckhove geparkeerd in de wijken ten oosten van de Lakborslei, waardoor er ook in die wijk een effect is van evenementen in het Sportpaleis (verdringingseffect). Er worden door de politie veel boetes uitgeschreven. Auto’s worden echter niet weggetakeld (tenzij noodzakelijk).

iris consulting 22 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

2. Zwerfvuil Betreffende zwerfvuil worden volgende voorbeelden gegeven: - resten van dranken en maaltijden worden zonder pardon op straat gegooid - reclamefolders op de straat - vuil wordt in brievenbussen gestoken - blikjes op de vensterbank - veel lege frietpakken op straat Na iedere activiteit wordt er voor het Sportpaleis netjes gepoetst, niet zo in de omliggende woonwijken. Daar kuisen de bewoners het afval zelf op. Op jaarbasis ruimt een doorsnee gezin een grote zak huisvuil (30 kg) voor zijn deur op afkomstig van het Sportpaleis. Buurtbewoners betalen zelf voor deze "witte" vuilniszakken.

3. Nachtlawaai Betreffende de hinder door het nachtlawaai in de wijken worden volgende voorbeelden gegeven: - Overlast van het geluid van auto’s (file)op het moment dat ieder tegelijk wil vertrekken - Gebruik van claxon - Zingen of roepen door (dronken) feestvierders - Hard dichtgooien van portieren - Verstoorde nachtrust: kinderen en volwassenen worden ’s nachts wakker van het lawaai

4. Vandalisme Betreffende vandalisme worden volgende voorbeelden gegeven - De poort van de parking van de GB aan de Ten Eeckhovelei werd geforceerd omdat Sportpaleisbezoekers niet meer aan hun wagen konden - Herhaaldelijk schade aan geparkeerde wagens - Kapot gereden plantsoenen (kleine boompjes) door auto’s die er bovenop parkeren - (Half)lege frietzakken in de brievenbussen van bewoners

Oplossingen In de mate van het mogelijke proberen de buurtbewoners zelf reeds (kleine) oplossingen te regelen voor de ervaren problemen. Enkele voorbeelden daarvan zijn: - Buren regelen parkeerplaatsen voor elkaar tijdens evenementen - Bezoek wordt vermeden als er een evenement is - Bewoners kuisen vuil voor deur zelf op Dit zijn echter geen structurele oplossingen en zijn enkel doekjes voor het bloeden.

Het buurtcomité ziet een parking op een (gedeeltelijk) gedempt Lobroekdok, samen met een gecombineerde ticket-parkeerkaart verkoop, als de enige structurele oplossing die de woonwijken rond het Sportpaleis kan ontzetten van de parkeerdruk. De bezorgdheid wordt ook uitgedrukt betreffende de komst van de nieuwe sporthallen (ook babysportpaleis genoemd) naast het huidige Sportpaleis en aan de site op de Slachthuislaan) en de bijkomende parkeerbenodigdheden. Hoe kan ervoor gezorgd worden dat de parkeerdruk niet groter wordt? Meer plaatsen zullen nodig zijn, daar waar er nu reeds te weinig plaats is. Er is in het verleden reeds herhaaldelijk dialoog geweest betreffende de problematiek in het kader van het Strategisch Wijk Ontwikkelingsplan, en met het Stedelijk Wijkoverleg, het Riso, het District Deurne, de lokale politie, nv Sportpaleis, e.a..

iris consulting 23 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Het wijkcomité heeft zeer sterk de indruk dat dit overleg niets heeft opgeleverd en heeft nu beslist om gerechtelijke stappen te ondernemen indien er binnen 6 maanden (te rekenen vanaf begin februari) geen (plan tot) oplossing voorhanden is. Het dossier zal dan overgemaakt worden aan de juridische adviseur van het wijkcomité. Met de achterban wordt ook besproken welke acties er eventueel nog zouden kunnen volgen.

2.9. Synthese gesprekken bevoorrechte getuigen In de gesprekken met de bevoorrechte getuigen zijn er punten van overeenkomst, alsook punten van discussie.

Punten van overeenkomst Er is in dit dossier eensgezindheid over de aard van de problematiek. Er zijn te weinig parkeerplaatsen voor de bezoekers van het Sportpaleis waardoor er een grote parkeerdruk op de omliggende woonwijken komt te liggen. De meeste partijen zijn het erover eens dat een mix van maatregelen nodig is op de problematiek op te lossen. Over de nood aan extra parkeerplaatsen (zeker in combinatie met de nieuwe projecten) is er relatief weinig discussie. Het Stadsbestuur stelt hier expliciet dat een enge interpretatie van het stand-still principe, zoals omschreven in het deelmobiliteitsplan, niet haalbaar is. Vrijwel alle partijen zijn het eens over het stimuleren en uitbouwen van park&ride faciliteiten. Ook over het feit dat de woonwijken moeten gespaard worden van de parkeeroverlast wordt door elke partij onderschreven.

Punten van discussie Betreffende het te voeren beleid is er echter minder eensgezindheid. Het opzetten van een dynamisch bewegwijzeringssysteem wordt door de Stad en het parkeerbedrijf onderschreven. Het Sportpaleis maakt hierbij de bedenking dat de vereiste intergratie in het bestaande bewegwijzeringssysteem aan de Singel, het voor hen te duur maakt. De Stad, AWV en de Lijn zijn voorstanders van het opzetten van een systeem waarbij de verplaatsing met het openbaar vervoer inbegrepen zit in de toegangsprijs. Het Sportpaleis is hier geen voorstander van. Het Sportpaleis wil eerder een systeem waarbij de parkeerprijs inbegrepen zit in de toegangsprijs. Ook het Buurtcomité is voorstander van dit systeem. De Lijn en AWV willen vooral inzetten op het gebruik van het openbaar vervoer. De politie ziet veel in het stimuleren van het gebruik van autocars. De Lijn oppert de mogelijkheid om een nieuw evenemententreinstation te openen.

Communicatie en samenwerking Door verschillende partijen wordt aangegeven dat de communicatie en samenwerking in dit dossier niet steeds vlot verloopt. De beheerders van het Sportpaleis geven aan dat ze tegenwerking ervaren van de Stad. De Stad, AWV en de Lijn vinden dat de uitbaters van het Sportpaleis te weinig verantwoordelijkheid nemen bij het nemen van maatregelen om de parkeerdruk te verminderen. Het buurtcomité tenslotte geeft aan dat bij hen de frustratie zeer hoog zit, dat er in het verleden reeds veel overleg is geweest en dat zij de indruk hebben dat dat weinig heeft opgeleverd.

3. Toekomstige projecten

In de omgeving van het Sportpaleis staan nog verschillende projecten op til. In dit hoofdstuk volgt een overzicht van de beschikbare informatie en stand van zake inzake de belangrijkste toekomstige projecten.

iris consulting 24 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

3.1. Lobroekdok Binnen het ontwikkelingsgebied van Doelstelling2 is het Lobroekdok aangeduid als stadsbaken met het oog op een versterking van de economische ontwikkeling van het gebied. Het college keurde op 24 april 2002 het traject voor het planningsproces goed dat als doel heeft een consensus te bereiken over de herontwikkeling van het gebied en een strategie te ontwikkelen voor private investering en ontwikkeling van het project. De planningscel werd door het college gemandateerd om het planningsproces voor de herontwikkeling van het Lobroekdok op te starten. In de consensusnota, goedgekeurd door het college op 12 februari 2003 (jaarnummer 1246), worden 8 punten van consensus en 6 sleutelvraagstukken geformuleerd met daaraan gekoppeld een voorstel van actie voor de volgende jaren.

In functie van de opmaak van het strategisch plan, werden drie deelonderzoeken (functioneel, ontwerpmatig en een bijkomend bodemonderzoek) door externe studiebureaus uitgevoerd in de periode oktober 2003 –januari 2004. Deze studies werden voorgesteld aan het beleid op een tweede ‘denkdag’ gehouden op 27 januari 2004. Aan de hand van drie workshops (met thema’s fasering, Lobroekdok in het kader van het S- RSA en verkeer en parking) werd getracht de onderzoeken op elkaar af te stemmen. De workshops hadden tot doel: - De mogelijkheden van een gefaseerd en haalbaar ontwikkelingsplan voor de stadsbaken Lobroekdok af te toetsen; - De resultaten van de onderzoeken met het Ruimtelijk structuurplan in opmaak, te checken; - De verkeersattractie en het bereikbaarheidsprofiel van mogelijke scenario’s na te gaan. Aan de hand van onder andere de uitgevoerde onderzoeken, de 3 workshops (en reacties verkregen tijdens de tentoonstellingsweek van 11mei ’04) werd een strategische ontwikkelingsnota opgesteld. Deze werd ter kennisname voorgelegd aan het college op 19 november 2004 waarin de mogelijkheden van de herontwikkeling worden afgewogen en waarin een voorkeursscenario wordt voorgesteld.

Vandaag wordt in samenwerking met AG Vespa onderzocht hoe een PPS structuur opgestart kan worden om samen met een privé ontwikkelaar de site te herontwikkelen. Functioneel wil men het gebied verder ontwikkelen naar retail, harde recreatie en/ of KMO. De planningscel stemt vandaag alle andere planningsprocessen, o.a dat van de heraanleg van de ring en singel, de Oosterweelverbinding, het structuurplan, de realisatie van de topsporthallen, ontwikkeling slachthuissite…af met de lange termijn visie voor de site. Dit moet een constante terugkoppeling tussen de verschillende betrokken actoren en afstemming tussen de verschillende projecten bewerkstelligen. Vandaag is de stad, eigenaar van het dok en kiest voor een regisserende rol in de integrale ontwikkeling van de site. Daarnaast zullen bijkomende technische onderzoeken nog noodzakelijk zijn om oplossingen te bieden aan enkele onderzoeksvragen (zoals de overstortproblematiek, fysische bebouwbaarheid van saneringsvarianten, financiële analyse, MER, MOBER...). Uiteindelijk moet er een realistisch en haalbaar herontwikkelingsscenario voorgelegd worden aan het college. Dit beslissingsmoment zal moeten plaatsvinden midden 2006. Daarna kan er op basis van de strategische ontwikkelingsnota en het goedgekeurde definitieve ontwikkelingsscenario, het juridische kader (opmaak R.U.P./ BPA) opgesteld en opgestart worden waarbinnen de ontwikkeling kan plaatsvinden. In samenwerking met OVAM zal gezocht worden naar de meest ideale sanering en herontwikkelingsstrategie van deze brownfield. Er wordt afgestemd met de mogelijke publieke partners.

iris consulting 25 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Momenteel zijn er drie jachtclubs aanwezig op het Lobroekdok, deze zullen moeten verhuizen naar het Kempisch dok. De verhuis van de jachtclubs van het Lobroekdok naar het Kempisch dok zal afgerond worden in najaar 2005. Het beheer van het dok zal dienen opgestart en een gericht grond -en pandenbeleid zal dienen gevoerd te worden.

3.2. Topsporthallen Het college besliste op 2 september 2004 tot de realisatie van twee sporthallen: één van 1500 toeschouwers op de slachthuissite en één van 5000 toeschouwers op de site Sportpaleis4. Het college gaf opdracht aan het Autonoom Gemeentebedrijf Vespa en extern consultant PPI om te onderhandelen met respectievelijk Anthe nv en Antwerps Sportpaleis nv, de rechthebbenden op de gronden van deze sites. Deze onderhandelingen zijn momenteel nog lopende.

Er zal een overkoepelende structuur worden opgezet die de samenhang en de afstemming van de exploitatie in de twee sporthallen bewerkstelligt. Op de Slachthuissite wordt een topsporthal van 1500 toeschouwers voorzien die bijna uitsluitend gebruikt zal worden door de Antwerpse topsportclubs. Naast de topsporthal zullen ook nog commerciële functies ontwikkeld worden op deze site. Ondergronds wordt een parking aangelegd van +/- 900 plaatsen. Het programma van eisen en de oppervlakten van de commerciële ruimten zijn nog niet gekend, een vernieuwing van het Bijzonder Plan van Aanleg is in opmaak.

Op de site Sportpaleis wordt een topsporthal ontwikkeld van 5000 toeschouwers. Deze hal zal gebruikt worden voor de wedstrijden van de grootste Antwerpse topsportclubs en voor sport- en andere evenementen georganiseerd via Antwerps Sportpaleis nv.

Parkeerproblematiek De stad Antwerpen is van mening dat het stand-still principe in zijn enge betekenis niet haalbaar is voor de omgeving Sportpaleis. Bij de goedkeuring van het Mobiliteitsplan Antwerpen stelde de gemeenteraad dat er wel parkeerplaatsen moeten voorzien worden rond het Sportpaleis. De stad is ervan overtuigd dat zowel tijdelijke als structurele oplossingen voor de parkeerproblematiek moeten gevonden worden. Wellicht wordt in de nabije toekomst een nota opgesteld waarbij naar een integrale oplossing zal worden gezocht voor de parkeerproblematiek van het Sportpaleis, de topsporthallen en retailontwikkelingen op het Lobroekdok op korte en lange termijn. Afstemming met het S-RSA en het beleid is hier ook van belang.

4. Analyse aanbodzijde activiteiten

Een lijst met de evenementen tussen 22 januari 2005 en 1 mei 2005 wordt in bijlage opgenomen. Uit deze lijst blijkt dat de programmatie van het Sportpaleis verscheiden van aard is. De meeste evenementen zijn muziekoptredens, maar er vinden ook nachtevenementen, beurzen, sportevenementen en gezinsactiviteiten in het Sportpaleis plaats. Deze verschillen vaak van aanvangsuur, aantal mogelijke en aantal effectieve bezoekers, leeftijd / profiel bezoekers, modal split,… Een overzicht van de verschillende soorten evenementen wordt in volgende tabel gegeven.

4 Er is sprake van van 5000 toeschouwers, maar in de kennisgevingsmer wordt van 7500 toeschouwers gesproken. De capaciteit varieert immers naargelang de invulling van de gebruikersruimte.

iris consulting 26 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Tabel 1: Overzicht analyse aanbodzijde Soort en aantal activiteiten Tijdstip + aantal 16 muziekgroepen/ artiesten Namiddag (aanvang 13u30 – 14u30): 2 geven 20 optredens Vooravond (aanvang 17u-18u): 4 Avonds (aanvang 19u30 – 20u30): 14 2 nachtevenementen Avond (aanvang 21u00) 1 beurs, gedurende 2 dagen (Na)middag en avond 1 sportevenement met 17 Voormiddag – namiddag (aanvang 10u00 – 14u00): 10 kaartverkoopperiodes (nl. Avond (aanvang 19u30): 7 verschillende dagen + onderscheid namiddag en avond) 1 nevensportevenement Avond (aanvang 20u00) 1 gezinsactiviteit (dat geen Avond (aanvang 20u00): 2 muziekoptreden is), met 5 Namiddag (aanvang 14u30 – 15u00): 3 voorstellingen 1 zangfeest Namiddag (aanvang 14u30) 1 “in-door-festival” Namiddag (aanvang 14u30)

Hoewel de aangegeven referentieperiode op het eerste gezicht voldoende representatief lijkt, is het toch zinvol om een bredere kijk te geven over de aard en spreiding van de activiteiten gedurende een langere periode. Zo zijn er nog enkele piekperioden met dag na dag uitverkochte zalen, zoals Marco Borsato in mei, The Night of the Proms in oktober- november en Clouseau in november-december. De dalperiode situeert zich in de zomerperiode van half juni tot half september.

Evident is dat elk evenement zijn specifiek doelpubliek en bijgevolg ook specifieke modal split heeft. De mogelijkheden naar het gebruik van openbaar vervoer zijn anders voor namiddagevenementen dan voor avondevenementen. De bezettingsgraad van de auto’s zal bv. bij gezinsevenementen doorgaans anders zijn dan bij avondevenementen. Naar familie- evenementen komen doorgaans geen/zeer weinig volwassenen zonder kinderen en kinderen komen mee met de ouders naar het evenement. De bezettingsgraad van de auto zal gemiddeld hoger zijn bij familie-evenementen dan bv. bij een gewoon muziekoptreden ’s avonds. Sommige evenementen (bv. Night of the Proms) lenen zich eerder tot het inleggen van touringcars omdat via het verenigingsleven volledige groepen zich hiervoor inschrijven. Een avondconcert van een rockgroep zal dan wellicht weer een lagere bezettingsgraad en amper touringcars kennen. Ook de ticketverkoop geeft een goede indicatie voor de bezettingsgraad van het aangewend transportmiddel, namelijk het aantal bestellingen kan ongeveer gelijk gesteld worden aan het aantal transportmiddelen. Doorgaans geldt dat het aantal bestelde tickets gelijk is aan het aantal personen per transportmiddel, maar hierbij wordt geen rekening gehouden met openbaar vervoer-gebruikers, bestellingen voor meerdere personen,... Het geeft echter wel al een goede indicatie. Zo ligt bij de Night of the Proms het gemiddeld aantal tickets per bestelling beduidend hoger dan bij andere evenementen en worden tijdens de Night of the Proms veel vervoer gedaan via georganiseerd busvervoer.

We onderscheiden in dit onderzoek naar tijdstip 3 momenten: namiddag, avond en nacht. Rekening houdend met de programmatie, het tijdstip, het verwachte ‘soort’ bezoeker,… hebben we 4 type-activiteiten gedefinieerd die in het Sportpaleis plaatsvinden:

iris consulting 27 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

- Muziekoptredens Muziekevenementen zijn de meest voorkomende evenementen in het sportpaleis, zowel in aantal als in verscheidenheid. De meeste optredens vinden ’s avonds plaats en vangen aan om 20u30. P&R is vaak mogelijk wegens inleggen van extra trams, maar voor overstap op trein is het vaak bij afloop van het optreden meestal te laat. Voor muziekevenementen bestrijkt het openbaar vervoer enkel het stedelijk gebied Antwerpen. - Sportevenementen Sportevenementen kunnen zowel overdag als ’s avonds plaatsvinden. Aangezien de sportevenementen die ’s avonds doorgaans niet zo lang duren, behoort zowel voor de bezoekers overdag als ’s avonds het openbaar vervoer tot de mogelijkheden. - Familie-evenementen Familie-evenementen kunnen zowel overdag, in de vooravond als ’s avonds plaatsvinden. Vaak zijn ze geprogrammeerd in een weekend of op een schoolvakantiedag. - Nachtevents Bij de nachtevents worden de deuren doorgaans rond 21u00 geopend, maar de grote toestroom begint pas later. De maximale bezetting ligt een stuk later dan bij een avondevenement (rond 1u00 à 2u00).

5. Analyse bestaande communicatie

Op de website worden in de rubriek wegwijzer volgende items inzake bereikbaarheid van het Sportpaleis behandeld:

5.1. Wegbeschrijving De wegbeschrijving maakt een onderscheid tussen: - Bereikbaarheid met de auto (buiten de periode van de werken aan de ring): voor de verschillende richtingen waaruit men naar het Sportpaleis kan komen wordt een korte wegbeschrijving gegeven tot aan het Sportpaleis. - Aanbevolen route tijdens de werken aan de ring Op de website wordt de stand van zaken inzake werken aan de Ring aangegeven. Men stelt de Sportpaleisbezoekers op de hoogte van de evolutie van de werken aan de ring en in het bijzonder van het afsluiten van de afrit aan het Sportpaleis. Hier vindt men ook een link naar www.werkenantwerpen.be. Vervolgens wordt de aanbevolen route tijdens de werken aan de Ring beschreven. Hierbij wordt kunnen ook volgende documenten worden gedownload: - Een bereikbaarheidskaart - De aanbevolen route tijdens de werken - Routebeschrijving naar de P&R-parkings - Alternatieve manieren om naar het Sportpaleis te komen (wat tijdens de periode van de werken aan de Ring ten sterkste wordt aanbevolen) - Met de auto naar de P&R-parkings - Met het openbaar vervoer (trein, metro, tram, bus) Op vertoon van het ticket biedt De Lijn een heen- en terugticket voor het Antwerpse stadsnet aan tegen €1,5 in plaats van € 2. Deze tickets zijn te koop op trams en bussen. - Door te carpoolen - Met eigen busvervoer

iris consulting 28 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

5.2. P&R Bezoekers uit Oost- en West-Vlaanderen worden aanbevolen om de Park & Ride- mogelijkheid op Antwerpen Linkeroever te gebruiken. Bezoekers vanuit andere richtingen worden op de mogelijkheid van de P&R Keizershoek Merksem gewezen. Vervolgens wordt de verbinding met het Sportpaleis aangegeven, namelijk met de premetrolijn 3 op nauwelijks een kwartiertje de halte Sport aan het Sportpaleis. Op vertoon van het ticket biedt De Lijn een heen-en-terugticket voor het Antwerpse stadsnet aan tegen €1,5 i.p.v. € 2. Verder kan een routebeschrijving naar de P&R-parkings worden gedownload.

5.3. Carpool In deze rubriek wordt gewezen op de carpoolbutton die bij elk van de evenementen in de kalender staat. Hierbij kunnen mensen opgeven of er nog plaatsen in de auto vrij zijn of men nog een auto zoekt om mee te rijden. De voordelen zoals het verminderen van de verkeersstroom en de parkeerdruk en het leren kennen van mensen met eenzelfde interesse worden gemeld.

5.4. Verkeer & files In deze rubriek vindt men een link naar www.wegeninfo.be en www.werkenantwerpen.be. Ook geeft men aan dat bij ernstige verkeershinder op de Antwerpse Ring (door een ongeval of slechte weersomstandigheden) de organisatoren hun best doen om de show pas te starten wanneer het merendeel van het publiek binnen is.

5.5. Parkings Het Sportpaleis vraagt in deze rubriek om niet te gaan wildparkeren in de buurt, maar gebruik te maken van de Sportpaleisparkings Vaart, Ten Eekhove of de Parking Slachthuis op de Slachthuislaan. Op de website wordt melding gemaakt van een capaciteit van deze parkings samen van een 2000-tal plaatsen waar men zijn/haar auto kan achterlaten tegen betaling van 4 euro. De Parking Slachthuis is slechts uitzonderlijk (bv. op VIP-dagen van Night of the Proms) niet beschikbaar. Voor deze parkings is er ook een routebeschrijving ter beschikking. Verder wordt er ook gewaarschuwd voor de parking in het LA Gym-gebouw op de Slachthuislaan, waarover er vaak klachten van bezoekers komen. Dit is geen parking van het Sportpaleis. Daarnaast wordt erop gewezen dat wie carpoolt de verkeersstroom en de parkeerdruk vermindert. Het Sportpaleis raadt aan om de Park & Ride-mogelijkheid op Antwerpen-Linkeroever (voor bezoekers uit Oost- en West-Vlaanderen) of de P&R Keizershoek Merksem (voor bezoekers uit het noorden van Antwerpen) te gebruiken in combinatie met het openbaar vervoer (met verwijzing naar de rubriek P&R) om file- en parkeerstress te vermijden. Ook vraagt het Sportpaleis om bij het verlaten van het Sportpaleis en bij het terugkeren naar de auto de nachtrust van de buren te respecteren en geen zwerfvuil in de straten achter te laten. Tevens is er een aparte regeling uitgewerkt voor bussen en dient de busonderneming of de buschauffeur best vooraf even contact op te nemen met het Sportpaleis. Om de komst van een bus te melden kan gebruik gemaakt worden van een link op de website bij elk evenement.

5.6. Parkeerplaatsen gehandicapten Ook de parkeermogelijkheden voor gehandicapten worden via de website gecommuniceerd. Zij kunnen hun auto parkeren op de voor hen voorbehouden plaatsen op de parking Vaart.

iris consulting 29 Probleemverkenning Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

5.7. De buurt Ook over de drukbevolkte wijk Kronenburg wordt een woordje uitleg gegeven. De opmerkelijkste kenmerken van deze wijk worden kort toegelicht en er wordt gevraagd om tijdens het bezoek aan het Sportpaleis mee te helpen aan de leefbaarheid van de wijk door: - niet in de buurt te gaan wildparkeren; - de nachtrust van de buren te respecteren; - geen zwerfvuil in de straten achter te laten.

iris consulting 30 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

III. Parkeeronderzoek

1. Onderzoeksopzet

1.1. Doelstelling en beperkingen onderzoek De doelstelling van het onderzoek is om een objectief beeld te krijgen van het parkeergebeuren in de omgeving van het Antwerps Sportpaleis bij type-evenementen. Het onderzoek bestaat twee onderdelen: − de uitvoering van parkeertellingen bij type-evenementen en in vergelijkbare tijdsperiodes waarop geen evenement plaatsvindt − een bevraging van bezoekers. De verwerking van de resultaten moeten een correct overzicht van de parkeerproblematiek rond het Antwerpse Sportpaleis opleveren. In de praktijk is het echter zo dat niet enkel de beschikbaarheid van een bepaald aantal parkeerplaatsen het parkeergedrag bepalen, maar ook de prijs en waarschijnlijk ook het comfort om snel de parkeerplaats te vinden en te verlaten. Zeker bij regelmatige bezoekers kunnen deze fenomenen gelden voor de parkings. Een nauwkeuriger onderzoek (o.a. naar prijsbeïnvloeding en naar de specifieke verkeersafwikkeling in het gebied) is om uitspraken hieromtrent te doen echter noodzakelijk.

1.2. Selectie evenementen Volgende evenementen zijn uitgekozen om het parkeeronderzoek uit te voeren - Muziekevenement: REM op maandagavond, aanvang om 20u30 Aangezien tijdens de onderzoeksperiode 16 van de 20 muziekoptredens ’s avonds plaatsvonden, werd gekozen voor een dergelijk avond-optreden. REM was daarenboven volledig uitverkocht en dus kon bij dit evenement een eerder maximale parkeerbezetting onderzocht worden. Dit evenement werd ook verkozen om enquêtes uit te voeren aangezien vele evenementen van het Sportpaleis analoog aan dit optreden zijn inzake tijdsstip, aard activiteit en type bezoekers. Daarenboven was het evenement uitverkocht, kwamen de bezoekers toch met een kleine spreiding wegens een voorprogramma en de grote afstand die velen voor het concert bereid waren om af te leggen, waardoor een groot aantal enquêtes kon worden afgenomen. - Sportevenement: Proximus Diamond Games Antwerp, zondagnamiddag, aanvang om 14u00. Er werd gekozen voor de finaledag van het sportevenement o.w.v. het groot aantal verwachte bezoekers, het tijdsstip (meeste programmaties van verschillende delen van de Proximus Diamond Games zijn in de namiddag). - Familie-evenement: K3 in het Sportpaleis, zaterdagnamiddag, aanvang om 13u30 Gekozen werd voor K3, aangezien het doelpubliek hier voornamelijk kinderen en ouders zullen zijn. Dit evenement sluit ook aan bij het gezinsevenement en is een muziekoptreden in de namiddag, die samen ook een groot deel uitmaken van de programmatie. - Nachtevent: Cherry Moon: invasion 014, Vrijdagnacht, aanvang om 21u00 Er werden in de onderzoeksperiode 2 nachtevents georganiseerd, waarbij voor de meest gunstige timing is geopteerd. - Muziekevenement: Nekkanacht op vrijdagavond, aanvang om 20u30 Tijdens het uitvoeren van de onderzoek werd er voor geopteerd om het parkeeronderzoek tijdens nog een muziekoptreden uit te voeren. De

iris consulting 31 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

muziekoptredens ’s avonds zijn immers de meest voorkomende activiteiten in het Sportpaleis en geven in het algemeen een grote parkeerdruk. - Referentietelling donderdagavond, aanvang om 20u30 - Referentietelling zondagnamiddag, aanvang om 14u00

1.3. Afbakening studiegebied De afbakening van het studiegebied werd vastgelegd in overleg met de opdrachtgever. Kaart 1 geeft een overzicht van de afbakening van het studiegebied. Er werden vier wijken onderscheiden: - Wijk 1: omgeving Slachthuislaan + Noordersingel: ten zuid-westen van de R1 begrensd door R10, Slachthuislaan, Kalverstraat, Lobroeckstraat en Schijnpoortweg - Wijk 2: Ten Eekhove: begrensd door Ten Eeckhovelei, Lakborslei en Bisschoppenhoflaan - Wijk 3: Kronenburgwijk begrensd door Bisschoppenhoflaan, Merksemsteenweg, Tweemontstraat en Schijnpoortweg - Wijk 4: Wijk ten noorden van Vaart, begrensd door Vaartkaai, Borrewaterstraat, Sint- Bartholomeusstraat, Bredabaan en Binnenweg.

Kaart 1a: Afbakening studiegebied

Kaart 1b: Afbakening studiegebied

iris consulting 32 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

1.4. Onderscheid woonstraat versus straat met extra verkeersfunctie Er wordt in de studie een onderscheid gemaakt naar woonstraten, straten met extra verkeersfunctie en parkings. Het onderscheid naar woonstraten en straten met extra verkeersfunctie werd vastgelegd op basis van de wegencategorisering in het mobiliteitsplan van Antwerpen. Zo zijn de straten met extra verkeersfunctie straten van de volgende types: - stedelijke invalswegen binnen bebouwde kom/stedelijke hoofdverkeerswegen - lokale wegen type wijkverzamelwegen - lokale wegen type III ontsluitingswegen in industrie/haven

In het studiegebied werden volgende straten als straten met extra verkeersfunctie geselecteerd: - Slachthuislaan - Noordersingel - Bisschoppenhoflaan - Brug Schijnpoortweg + deel Schijnpoortweg - Ten Eekhovelei - Lakborslei - Vaartweg - Minister Delbekelaan - Bredabaan - Frans de l’Arbrelaan - Carrettestraat De overige straten in het studiegebied worden woonstraten genoemd. Het onderscheid naar deze types wordt op kaart 2 gevisualiseerd.

Kaart 2: Categorisering wegen

1.5. Methodologie Er werd een parkeeronderzoek verricht in de omgeving van het Sportpaleis. Dit onderzoek omvatte de volgende drie onderdelen: inventarisatie van de bestaande toestand, parkeertellingen en bevraging van bezoekers.

Inventarisatie bestaande toestand Er werd vooreerst het aantal beschikbare parkeerplaatsen geïnventariseerd. Het studiegebied werd onderverdeeld in verschillende straatsecties en voor elke sectie werd het aantal wettelijke parkeerplaatsen genoteerd.

Parkeertellingen Vervolgens werden er op verschillende ogenblikken de geparkeerde auto’s/bussen geteld die in de verschillende secties in het studiegebied geparkeerd stonden. Hierbij werd het studiegebied opgesplitst in verschillende looprondes zodanig dat het hele gebied op anderhalf uur (duur van evenement) doorlopen kon worden. Er werden een aantal referentietellingen gedaan wanneer er geen evenement in het Sportpaleis plaatsvond en daarnaast werden er een aantal tellingen uitgevoerd terwijl er een evenement in het Sportpaleis plaats vond. Referentietellingen Om de parkeersituatie in de omgeving van het Sportpaleis tijdens evenementen, te kunnen vergelijken met de ‘normale’ situatie zijn er naast tellingen tijdens evenementen ook referentietellingen nodig om de ‘normale’ situatie in beeld te kunnen brengen. Deze

iris consulting 33 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis referentietellingen werden op een weekendnamiddag en een weekavond gehouden. Er werd zowel een namiddag- als een avondreferentietelling gehouden om de namiddag en avondevenementen te kunnen vergelijken met de referentiesituatie. Aangezien de twee namiddagevenementen in het weekend plaats vonden, werd ook de namiddagreferentietelling in het weekend gehouden. Daarnaast werd er voor een weekavond gekozen omdat één muziekevenement in de week plaats vond. Men kan opmerken dat er geen nachtreferenietelling werd gehouden. Aangezien de totale parkeerbezetting tijdens het nachtevent Cherry Moon in grote delen van het studiegebied geen invloed had op de parkeersituatie, werd (in overleg met de opdrachtgever) besloten om de Nekka nacht te meten i.p.v. een nacht-referentietelling. Om voor het nachtevent Cherry Moon toch een referentiesituatie te hebben, werd de nachtreferentietelling geëxtrapoleerd uit de avondreferentietelling. Tijdens het nachtevent Cherry Moon was er immers in grote delen van de wijken geen effect voelbaar op de parkeersituatie. Op basis van het verschil tussen de avondreferentietelling en de situatie tijdens het nachtevent in die delen van de wijken waar er geen invloed van het evenement te merken was op de parkeersituatie, werd ook voor de andere wijkdelen de nachtreferentiesituatie berekend. Volgende werkwijze werd gehanteerd: - Voor de delen van wijk 2, 3 en 4 die het verst van het Sportpaleis zijn gelegen werd het verschil tussen de parkeerbezetting van een referentieavond en parkeerbezetting van het nachtevent berekend. Van deze verschillen voor de betrokken straatsecties werd een gemiddeld verschilpercentage berekend tussen de avondreferentie en het nachtevent. - Voor de nachtreferentiesituatie werd vervolgens voor elke straatsectie het aantal geparkeerde auto’s van de avondreferentietelling verminderd met dit gemiddelde verschilpercentage. Evenemententellingen Tijdens de evenementen werden eveneens de geparkeerde auto’s in de omgeving van het Sportpaleis geteld.

De tabellen met gedetailleerde informatie inzake de capaciteit en de parkeertellingen per zone per straat bevinden zich in bijgevoegd onderzoeksresultatenrapport. Uitleg bij dit rapport bevindt zich ook in bijlage.

Bevraging bezoekers Naast de inventarisatie van de bestaande toestand en de parkeertellingen werd als derde luik van het parkeeronderzoek ook een bevraging van de bezoekers tijdens 1 evenement georganiseerd. Hierbij werden meer dan 1000 bezoekers van het muziekoptreden van REM bevraagd naar hun herkomst, de frequentie van het aantal bezoeken aan het Sportpaleis en het aangewend vervoermiddel. Indien de bezoeker met de auto naar het Sportpaleis kwam werd bijkomend gevraagd naar de bezettingsgraad van de auto, de locatie van de parkeerplaats en de zoektijd naar een parkeerplaats

In bijlage bevindt zich een gedetailleerd ‘logboek’ van de tellingen en de enquête waarin wordt aangegeven welke specifieke afwijkende situaties zich voordeden, of er speciale gebeurtenissen te melden zijn,… zodat bij een verder gebruik van de gegevens duidelijk is voor wat elk cijfer precies staat.

iris consulting 34 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

2. Inventarisatie bestaande toestand

De bestaande capaciteit wordt per wijk besproken. Onderstaande tabel geeft een algemeen overzicht van de parkeercapaciteit per wijk, onderverdeeld naar woonstraten, straten met extra verkeersfunctie en parkings. Het onderzoeksgebied van deze studie telt meer dan 7000 parkeerplaatsen.

Tabel 2 Parkeercapaciteit per wijk, ingedeeld naar woonstraten, straten met extra verkeersfunctie en parkings

straten met Parkeercapaciteit per wijk extra (naar woonstraten/straten met extra woon- verkeers- verkeersfunctie/parkings) straten functie parkings totaal wijk 1: omgeving Slachthuislaan + Noordersingel 392 912 701 2005 wijk 2: Ten Eekhove 895 617 0 1512 wijk 3: Kronenburgwijk 11025 111 0 12136 wijk 4: Wijk ten noorden van de Vaart 824 317 164 1305 Parkings directe omgeving Sportpaleis (Vaart/Ten Eeckhove/Sport/Slachthuis) 0 0 1212 1212 TOTAAL 32137 1957 2077 72478

Kaart 3: Capaciteit

Een meer gedetailleerde capaciteitsanalyse vindt men terug op kaart 3. Hieronder wordt de capaciteit per wijk besproken.

2.1. Wijk 1: Omgeving Slachthuislaan + Noordersingel Deze wijk telt zo’n 2000 parkeerplaatsen, de parking van het Sportpaleis niet meegeteld. In de omgeving van de Slachthuislaan is er een parkeercapaciteit van meer dan 1000 parkeerplaatsen, exclusief de parking van het Sportpaleis. Van deze 1000 parkeerplaatsen zijn er bijna 750 op openbaar domein. Aan de Noordersingel is er eveneens een parkeercapaciteit van bijna 1000 parkeerplaatsen, maar van deze parkeerplaatsen is er 2/3 op parkings van bedrijven gelegen. De capaciteit op openbaar domein bedraagt 368 plaatsen. Daarenboven is ook de parking Slachthuis met een capaciteit van 300 plaatsen in deze wijk gelegen. Er is in deze wijk slechts een beperkt aantal plaatsen (392) in woonstraten. Het grootste gedeelte van de parkeerplaatsen bevindt zich op straten met extra verkeersfunctie (912) en parkings (701).

2.2. Wijk 2 : Ten Eekhove Deze wijk kent een capaciteit van zo’n 1500 parkeerplaatsen op het openbaar domein. In deze wijk ligt de parking Ten Eekhove (normale parkeercapaciteit: 750 plaatsen, maar momenteel verminderde capaciteit van 350 parkeerplaatsen wegens werken). Daarnaast zijn

5 Tijdens de inventarisatiefase waren er in wijk 3 werken in de Van Hallestraat. Tijdens 2 evenementtellingen waren deze werken reeds afgelopen en was er een bijkomende capaciteit van 35 parkeerplaatsen ter beschikking. 6 idem 7 idem 8 idem

iris consulting 35 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis er geen grote beschikbare parkings (ook niet van bedrijven/privé) aanwezig. Bijna 2/3 van de parkeerplaatsen bevindt zich in woonstraten.

2.3. Wijk 3 : Kronenburgwijk De Kronenburgwijk telt zo’n 1200 parkeerplaatsen op openbaar domein. Ook in deze woonwijk zijn er geen grote parking, noch van het Sportpaleis, noch van bedrijven. Het overgrote deel (91%) van de parkeerplaatsen bevindt zich in woonstraten.

2.4. Wijk 4 : Wijk ten noorden van de Vaart De wijk ten noorden van de Vaart kent een capaciteit van zo’n 1140 parkeerplaatsen op openbaar domein. Daarenboven zijn er nog parkeerplaatsen op parkings aan de Carettestraat, op parkings van bedrijven zoals Gamma.

2.5. Parkings directe omgeving Sportpaleis Naast de parkings die in de wijken gelegen zijn (Ten Eekhove: 350 plaatsen, Slachthuis: 300 plaatsen), zijn er ook nog de parkings Sport (capaciteit 124 plaatsen, deels afgesloten) en Vaart (capaciteit 438 plaatsen). Deze cijfers geven de parkeercapaciteit gemeten tijdens de inventarisatieronde. Opgemerkt moet worden dat tijdens de inventarisatie parking Sport deels was afgesloten, terwijl deze parking bij enkele evenementen dan weer een grotere capaciteit kende. Daarenboven wordt naargelang het evenement soms een deel van de parkings ingenomen voor een andere functie, of voor gereserveerde plaatsen. Daarbij komt nog dat het hier gaat om parkings zonder duidelijk gemarkeerde parkeerplaatsen waardoor bij slordig parkeren een aantal plaatsen verloren gaan. Daarentegen kan er indien er zeer dicht bij elkaar geparkeerd wordt, de geïnventariseerde capaciteit overschreden worden. Om deze redenen werd er bij de resultaten van de tellingen rekening gehouden met een ‘vlottende’ capaciteit van deze parkings.

2.6. Opmerking parkings winkels en bedrijven In bovenstaande inventarisatie werd reeds aangegeven dat er ook parkeermogelijkheden op bestaande parking van winkels en bedrijven werd meegenomen in de analyse. Zo zijn er in wijk 1 verschillende parkings van bedrijven aan de Noordersingel en aan de Slachthuislaan meegeteld die samen goed zijn voor een 700-tal plaatsen. In wijk 4 tellen deze parkings 160 parkeerplaatsen. Twee belangrijke opmerkingen hierbij zijn dat : - Dit slechts een beperkte inventarisatie inhoudt aangezien het onderscheid tussen privé- terrein en openbaar domein soms moeilijk te maken is, bijv. aan de bedrijven op de Slachthuislaan. De inschatting van capaciteit op privé-domein is zeker niet volledig. - Ook de mogelijkheid tot afsluiten van parkings is niet steeds eenduidig: sommige parkings kunnen slechts deels worden afgesloten, andere helemaal niet, nog andere kunnen volledig worden afgesloten.

3. Parkeertellingen

Voor elke telling (evenement en niet-evenement) is er een kaart beschikbaar met de bezettingsgraden van de parkeersituatie per straatsectie/parking. Indien de bezettingsgraad groter dan 100% is, staat het aantal foutparkeerders erbij vermeld. De tabellen geven een overzicht van de parkeersituatie per wijk. De tabellen in bijlage geven per straat/sectie een nauwkeurig beeld van de telresultaten van het parkeeronderzoek. In bijlage 2 van dit rapport wordt wat uitleg gegeven om deze tabellen juist te lezen/interpreteren.

iris consulting 36 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

3.1. Normale parkeerbezetting De kaarten van de bezettingsgraden van de referentietellingen geven een nauwkeurig beeld van de parkeerbezetting in de verschillende straten in de omgeving van het Sportpaleis. De tellingen worden afzonderlijk besproken. De tabellen geven een overzicht van de parkeerbezetting per wijk, met een onderscheid naar woonstraten, straten met extra verkeersfunctie en parkings.

3.1.1. Referentietelling namiddag (weekend) (telling: 14u – 15u30)

Kaart 4 Referentietelling namiddag

Uit Tabel 3 en kaart 4 blijkt dat de bezetting en bezettingsgraad op zondagnamiddag reeds vrij hoog ligt, ook als er geen evenement in het Sportpaleis plaatsvindt.

Tabel 3 Bezetting referentietelling namiddag

verschil tussen aantal geparkeerde bezetting bezettingsgraad (in %) voertuigen en capaciteit straten straten straten met met met extra extra extra woon- verkeers- woon- verkeers- woon- verkeers- straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal wijk 1 190 139 80 409 48,47 15,24 11,41 20,40 202 773 621 1596 wijk 2 681 374 0 1055 76,09 60,62 n.v.t. 69,78 214 243 0 457 wijk 3 829 57 0 886 75,23 51,35 n.v.t. 73,04 273 54 0 327 wijk 4 520 150 20 690 63,11 47,32 12,20 52,87 304 167 144 615 Parkings 0 0 77 77 n.v.t. n.v.t. 6,35 6,35 0 0 1135 1135 TOTAAL 2220 720 177 3117 69,09 36,79 8,52 43,01 993 1237 1900 4130

In het algemeen kan gesteld worden dat de woonwijken reeds een hoge mate van verzadiging kennen. - Kronenburgwijk (wijk 3): de bezettingsgraad ligt er in verschillende straten boven 85%. In enkele straten is de bezettingsgraad hoger dan 100% (Tweemontstraat, Beverangelei, Cortbeemdelei,…. ) - Ten Eeckhovewijk (wijk 2): ook in deze wijk is de bezettingsgraad reeds hoog. In enkele straten werden bezettingsgraden van meer dan 100% opgemeten (Van Heetveldelei, De Franqueslei). - Wijk ten noorden van de Vaart (wijk 4): in deze wijk ligt de bezettingsgraad gemiddeld lager. Dit is evenwel te wijten aan delen van de wijk die geen woongedeelten zijn en waar tijdens de referentietelling weinig geparkeerde auto’s geteld werden (Carrettestraat, Duivelshoek,…). In de woonstraten is de bezettingsgraad 63%. In verschillende straten worden bezettingsgraden van meer dan 100% opgemeten (de l’ Arbrelaan, Schollaertstraat, Bredabaan,…). - In wijk 1 (Slachthuislaan) is de bezettingsgraad merkelijk lager. In deze wijk zijn er grote delen die minder bewoond zijn en waar vooral (oude) industrie/groothandelszaken gevestigd zijn. Enkel de straten rond de Marbaixstraat kennen een hoge bezetting. Dit zijn woonstraten. - De parkings kennen een zeer lage bezettingsgraad. Dit is logisch aangezien de parkings voor de bezoekers van evenementen in het Sportpaleis zijn bedoeld. Het verschil tussen het aantal geparkeerde voertuigen en de capaciteit kent in totaal een waarde van meer dan 4000. Deze ‘onbenutte’ plaatsen vinden we vooral terug in wijk 1 en op de parkings. Wijk 4 heeft nog meer dan 600 plaatsen beschikbaar. Deze zijn vooral terug

iris consulting 37 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

te vinden in de niet-woongedeelten van deze wijk. In mindere mate hebben ook wijk 2 en 3 nog restcapaciteit. Maar voor het ganse studiegebied is duidelijk dat de woonstraten een reeds hoge bezettingsgraad kennen. In de straten met extra verkeersfunctie ligt de bezettingsgraad reeds lager en zeker de straten waar geen woningen staan (Slachthuislaan, Carrettestraat,…) kennen een lage bezettingsgraad. Op de referentietelling van zondagnamiddag is het aantal geparkeerde wagens en dus ook de bezettingsgraad in elke wijk gemiddeld lager dan ’s avonds of ’s nachts, cfr. Tabel 4 en Tabel 5.

3.1.2. Referentietelling avond (telling: 20u30 – 22u)

Kaart 5: Referentietelling avond

De resultaten van de referentietelling avond zijn weergegeven in Tabel 4 en op kaart 5.

Tabel 4 Bezetting referentietelling avond

verschil tussen aantal geparkeerde bezetting bezettingsgraad (in %) voertuigen en capaciteit straten straten straten met met met extra extra extra woon- verkeers- woon- verkeers- woon- verkeers- straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal wijk 1 308 234 341 883 78,57 25,66 48,64 44,04 84 678 360 1122 wijk 2 753 457 0 1210 84,13 74,07 n.v.t. 80,03 142 160 0 302 wijk 3 912 71 0 983 82,76 63,96 n.v.t. 81,04 190 40 0 230 wijk 4 563 131 44 738 68,33 41,32 26,83 56,55 261 186 120 567 Parkings 0 0 75 75 n.v.t. n.v.t. 6,19 6,19 0 0 1137 1137 TOTAAL 2536 893 460 3889 78,93 45,63 22,15 53,66 677 1064 1617 3358

De bezettingsgraad tijdens de avondreferentietelling ligt gemiddeld iets hoger dan bij de namiddagtelling (54% vs. 43%). In wijk 1 ligt de bezettingsgraad op 44% wat merkelijk hoger is dan tijdens de namiddagtelling (20%). Een groot deel van de verklaring ligt in het feit dat in de Lange Lobroekstraat een uitgangscentrum gelegen is dat autoverkeer aantrekt en aan het plaatsvinden van een concert in het Hof Ter Loo. Voor wijken 2 en 3 ligt de bezettingsgraad in de woonstraten op meer dan 80%. In veel straten is er een bezettingsgraad van meer dan 100%. Ook de straten met extra verkeersfunctie kennen hoge bezettingsgraden, namelijk 74% voor wijk 2 en 64% voor wijk 3. In wijk 4 ligt de gemiddelde bezettingsgraad voor de ganse wijk een stuk lager (57%), maar is de parkeerdruk in de woonstraten in het noorden van de wijk zeer opvallend. Ook tijdens deze telling kennen de parkings in de directe omgeving van het Sportpaleis een lage bezetting. De cijfers betreffende het aantal beschikbare plaatsen geven aan dat de restcapaciteit vooral buiten de woonwijken gelegen is (parkings, Slachthuislaan, Lobroekdok, Singel, Carrettestraat,…).

3.1.3. Referentietelling nacht

Kaart 6: Referentietelling nacht

De resultaten van de referentietelling avond zijn weergegeven in Tabel 5 en op kaart 6.

iris consulting 38 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

De cijfers van de referentie nachttelling zijn een extrapolatie van de cijfers van de avondtelling. Het algemene beeld van de parkeerbezettingsgraad is daarom gelijkaardig aan dat van de avondtelling.

Tabel 5 Bezetting referentietelling nacht

verschil tussen aantal geparkeerde bezetting bezettingsgraad (in %) voertuigen en capaciteit straten straten straten met met met extra extra extra woon- verkeers- woon- verkeers- woon- verkeers- straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal wijk 1 302 229 334 865 77,04 25,11 47,65 43,14 90 683 367 1140 wijk 2 738 448 0 1186 82,46 72,61 n.v.t. 78,44 157 169 0 326 wijk 3 893 70 0 963 81,03 63,06 n.v.t. 79,39 209 41 0 250 wijk 4 551 128 43 722 66,87 40,38 26,22 55,33 273 189 121 583 Parkings 0 0 73 73 n.v.t. n.v.t. 6,02 6,02 0 0 1139 1139 TOTAAL 2484 875 450 3809 77,31 44,71 21,67 52,56 729 1082 1627 3438

3.2. Parkeerbezetting bij evenementen

3.2.1. Namiddag sport evenement: Proximus diamond games (PDG) (telling: 14u – 15u30)

Kaart 7: Telling sportevenement namiddag – Proximus diamond games (zondagnamiddag)

Kaart 8: Verschilplot (sportevenement namiddag Proximus diamond games – referentietelling namiddag)

Op het PDG sportevenement werden 12.374 bezoekers geteld. Het deel van de Kronenburgwijk (wijk 3) tussen de Beverangelei en de Schijnpoortweg werd tijdens dit evenement afgesloten. Daarnaast kende parking Sport een vermindering van de capaciteit wegens de aanwezigheid van tenten. Tabel 6 en kaart 7 geven een overzicht van de resultaten van de telling. Tabel 7 en kaart 8 maken een vergelijking tussen de bezettingsgraad van de evenemententelling en bezettingsgraad van de referentietelling.

iris consulting 39 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Tabel 6: Bezetting telling sportevenement namiddag Proximus Diamond Games

verschil tussen aantal geparkeerde bezetting bezettingsgraad (in %) voertuigen en capaciteit straten met straten straten extra met met verkeer extra extra woon- s- woon- verkeers- woon- verkeers straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal straten -functie parkings totaal wijk 1 383 755 167 1305 97,70 82,79 23,82 65,09 9 157 534 700 wijk 2 842 525 0 1367 94,08 85,09 n.v.t. 90,41 53 92 0 145 wijk 3 1008 73 0 1081 91,47 65,77 n.v.t. 89,12 94 38 0 132 wijk 4 685 248 111 1044 83,13 78,23 67,68 80,00 139 69 53 261 Parkings 0 0 1168 1168 n.v.t. n.v.t. 96,37 96,37 0 0 44 44 TOTAAL 2918 1601 1446 5965 90,82 81,81 69,62 82,31 295 356 631 1282

Wijk 1 kent een bezettingsgraad van (slechts) 65%. Er zijn nog 700 beschikbare plaatsen. Deze bevinden zich vooral op de locaties die het verst van het Sportpaleis gelegen zijn: de Lobroekstraat en de zuidelijke sectie van de Noordersingel. De wijk rond de Marbaixstraat de Noordersingel bij de Schijnpoortweg en de Slachthuislaan kennen dan weer een overdruk met een overbenutting van de capaciteit. Wijk 2 kent een bezettingsgraad van 90%. Hier zien we hetzelfde beeld als in wijk 1, namelijk een overbezetting met foutparkeerders in de straten kortbij het Sportpaleis en nog restcapaciteit in de straten verder weg gelegen (bv. Lakborslei, Gilmansstraat,…). Een deel van wijk 3 werd tijdens het evenement afgesloten. Dit verklaart de iets lagere bezettingsgraad dan in wijk 2, ook in straten relatief dicht bij het Sportpaleis gelegen. Toch bedraagt de bezettingsgraad in deze wijk nog 89%, wat 16% hoger is dan tijdens de referentietelling. Dit is duidelijk een indicatie dat ook in deze wijk nog een duidelijke invloed aanwezig is, zelfs al is de wijk afgesloten. De wijk wordt immers niet hermetisch afgesloten. Wie er in wil, kan de wijk nog steeds per auto betreden. Wijk 4 heeft een bezettingsgraad van 80%. De restcapaciteit vinden we vooral terug aan de randen van de wijk. Vooral in de woonstraten en in de Carrettestraat zijn er foutparkeerders op te merken. De parkings staan nagenoeg vol, waarbij parking Sport en parking Ten Eekhove overvol staan. Afhankelijk van de manier van plaatsen van de wagens kan het aantal wel hoger liggen dan de gemeten capaciteit tijdens de inventarisatieronde. Daarbij werd parking Sport volledig gereserveerd voor medewerkers daar het parkeren beter te controleren is. De parking Vaart heeft nog restcapaciteit wat te verklaren is doordat deze parking volledig was voorbehouden voor pers en genodigden. Ook parking Slachthuis werd gebruikt voor VIP- genodigden wat de niet volledige bezetting van de parking kan verklaren. Er zijn in het studiegebied nog 1282 vrije parkeerplaatsen geteld. Deze vinden we vooral aan de randen van het studiegebied en dan voornamelijk in wijk 1 en in mindere mate in wijk 4.

iris consulting 40 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Tabel 7: Resultaten verschil sportevenement namiddag – referentietelling namiddag

bezetting bezettingsgraad (in %) straten met straten met extra extra woon- verkeers- woon- verkeers- straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal wijk 1 193 616 87 896 49,23 67,54 12,41 44,69 wijk 2 161 151 0 312 17,99 24,47 n.v.t. 20,63 wijk 3 179 16 0 195 16,24 14,41 n.v.t. 16,08 wijk 4 165 98 91 354 20,02 30,91 55,49 27,13 Parkings 0 0 1091 1091 n.v.t. n.v.t. 90,02 90,02 TOTAAL 698 881 1269 2848 21,72 45,02 61,10 39,30

Als we de verschillen in bezettingsgraad tussen de situatie tijdens het sportevenement en de referentiesituatie beschouwen merken we vooral in de straten met extra verkeersfunctie (en vanzelfsprekend ook op de parkings) grote verschillen inzake bezettingsgraad. De grootste verschillen zijn terug te vinden in wijk 1 en dan voornamelijk in niet-woonstraten met extra verkeersfunctie, namelijk langs de Noordersingel en de Slachthuislaan. Maar ook in de woonstraten zijn de verschillen in bezettingsgraad groot en dan vooral in de Lange Lobroekstraat. Ook in wijk 2 liggen de grootste verschillen in bezettingsgraad in de straten met extra verkeersfunctie, en dan vooral op de ten Eekhovelei. Verder zijn de verschillen in het algemeen dichter bij het Sportpaleis groter dan deze in de straten die verder verwijderd zijn van het Sportpaleis. De verschillen in wijk 3 zijn kleiner en ook diffuser verdeeld over de ganse wijk, enkele hoge waarden zijn terug te vinden in de onmiddellijke omgeving van het Sportpaleis. Ook in wijk 4 zijn de grootste verschillen in de niet-woongedeelten van de wijk op te merken, zoals langs de Vaartkaai en de Carrettestraat, alsook in mindere mate in de woonstraten direct aansluitend op de brug over de vaart, zoals de Gasthuishoevelaan en de Heirmanstraat.

3.2.2. Namiddag familie-evenement: K3 (telling: 13u30 – 14u)

Kaart 9: Telling familie-evenement namiddag – K3 (zaterdagnamiddag)

Kaart 10: Verschilplot (familie-evenement namiddag K3– referentietelling namiddag)

Op het K3 familie-evenement werden 11.995 bezoekers geteld. Bij dit evenement dient opgemerkt te worden dat de op- en afrit Schijnpoort afgesloten was in het kader van de werken aan de ring. Het deel van de Kronenburgwijk (wijk 3) tussen de Beverangelei en de Schijnpoortweg werd tijdens dit evenement afgesloten. Tabel 8 en kaart 9 geven een overzicht van de resultaten van de telling. Tabel 9 en kaart 10 maken een vergelijking tussen de bezettingsgraad van de evenemententelling en bezettingsgraad van de referentietelling.

iris consulting 41 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Tabel 8: Bezetting telling familie-evenement namiddag K3

verschil tussen aantal geparkeerde bezetting bezettingsgraad (in %) voertuigen en capaciteit straten met straten straten extra met met verkeer extra extra woon- s- woon- verkeers- woon- verkeers straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal straten -functie parkings totaal wijk 1 196 306 111 613 50,00 33,55 15,83 30,57 196 606 590 1392 wijk 2 794 490 0 1284 88,72 79,42 n.v.t. 84,92 101 127 0 228 wijk 3 963 74 0 1037 84,70 66,67 n.v.t. 83,09 174 37 0 211 wijk 4 632 299 145 1076 76,70 94,32 88,41 82,45 192 18 19 229 Parkings 0 0 865 865 n.v.t. n.v.t. 71,37 71,37 0 0 347 347 TOTAAL 2585 1169 1121 4875 79,59 59,73 53,97 66,95 663 788 956 2407

Wijk 1 kent een lage bezettingsgraad: (slechts) 31%. Er zijn nog bijna 1400 beschikbare parkeerplaatsen. Deze bevinden zich vooral in de straten met extra verkeersfunctie en op de verschillende parkings in deze wijk (vooral langs de Slachthuislaan en de Noordersingel). De privé-parkings van bedrijven en winkels zijn redelijk ver van het Sportpaleis gelegen. Wijken 2 en 3 kennen een bezettingsgraad van 83 à 85%. We zien voor beide wijken een zelfde beeld: er is een algemene overbezetting met foutparkeerders in de straten kortbij het Sportpaleis en nog restcapaciteit in de straten verder weg gelegen (bv. Lakborslei, Gilmansstraat, Jozef Nellenslei, Van Dornestraat, Torremansstraat,…). Ook de woonstraten kennen een grotere bezetting dan de straten met extra verkeersfunctie. Hoewel wijk 3 tijdens het evenement deels afgesloten was, de afsluiting was zeker niet hermetisch. Wie er in wil, kan de wijk nog steeds per auto betreden. In deze wijk is er nog een duidelijke invloed aanwezig van het evenement. Ook wijk 4 heeft een bezettingsgraad van meer dan 80%. De restcapaciteit vinden we vooral terug in het oosten van de wijk. Vooral in de Carrettestraat en in de woonstraten in het noorden van de wijk zijn er foutparkeerder op te merken. De Sint-Barthelomeusstraat en haar omgeving kent op zaterdagnamiddag ook een zekere parkeerdruk van het centrum van Merksem. De parkings staan voor 3/4 vol, waarbij parking Vaart en parking Ten Eekhove de grootste bezetting kennen. De parkings Slachthuis en onder het viaduct hebben nog wat restcapaciteit. In totaal bedroeg het verschil tussen het aantal geparkeerde voertuigen en de capaciteit 347 tijdens het familie-evenement op de parkings. Er zijn in het studiegebied nog 2407 vrije parkeerplaatsen geteld. Deze vinden we vooral terug in wijk 1 en betreffen vooral de parkings van de bedrijven langs de Noordersingel.

iris consulting 42 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Tabel 9: Resultaten verschil familie-evenement namiddag – referentietelling namiddag

bezetting bezettingsgraad (in %) straten met straten met extra extra woon- verkeers- woon- verkeers- straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal wijk 1 6 167 31 204 1,53 18,31 4,42 10,17 wijk 2 113 116 0 229 12,63 18,80 n.v.t. 15,15 wijk 3 134 17 0 151 9,47 15,32 n.v.t. 10,05 wijk 4 112 149 125 386 13,59 47,00 76,22 29,58 Parkings 0 0 788 788 n.v.t. n.v.t. 65,02 65,02 TOTAAL 365 449 944 1758 10,49 22,94 45,45 23,93

Als we de verschillen in bezettingsgraad tussen het familie-evenement K3 en de referentiesituatie beschouwen, merken we vooral grote verschillen inzake bezettingsgraad op de parkings, zowel de parkings in de directe omgeving van het Sportpaleis als de parkings in wijk 4. De parkings in wijk 4 zijn parkings van bedrijven (o.a. Gamma) en het is vanzelfsprekend dat op een zaterdagnamiddag veel winkelbezoekers op deze parking geparkeerd staan9. Anderzijds zou men er ook van kunnen uitgaan dat omwille van het feit dat de winkel open is en de kans dat de parking zou worden afgesloten dus niet bestaat, er ook makkelijker ‘Sportpaleisgangers’ gaan parkeren. Daarnaast zijn de grootste verschillen terug te vinden in - wijk 4 (woonstraten én straten met extra verkeersfunctie): o.a. Carrettestraat, Gasthuishoevestraat en Vaartkaai alsook Eigen Heerdstraat en Emiel Lemineurstraat - in de straten met extra verkeersfunctie van wijk 1: voornamelijk langs de Noordersingel, Schijnpoortweg, alsook Slachthuislaan. - in de straten met extra verkeersfunctie van wijk 2: vooral op de Ten Eekhovelei. In de woonstraten zijn het vooral die dichtbij het Sportpaleis die een hogere bezettingsgraad kennen bij een evenement. - De verschillen in wijk 3 zijn relatief klein. Toch kennen vooral de straten dichtbij het Sportpaleis een hogere bezettingsgraad tijdens het evenement.

Als we de twee namiddagevenementen vergelijken (sportevenement en familie-evenement) kunnen we volgende bemerkingen maken: - Tijdens het sportevenement was er een grotere bezetting. Er stonden meer dan 1000 wagens meer geparkeerd bij het sportevenement dan bij het familie-evenement. De bezettingsgraden over het ganse studiegebied zijn respectievelijk 82% tijdens het sportevenement en 67% tijdens het familie-evenement. - De grootste verschillen in bezetting bevinden zich in wijk 1, voornamelijk in de omgeving van de Slachthuislaan en de Noordersingel. - Het is waarschijnlijk dat de bezettingsgraad van de wagens groter is bij het familie- evenement (Volwassenen gaan met kinderen naar het evenement en kinderen rijden immers steeds mee) en er daardoor ook minder auto’s geparkeerd staan van bezoekers van het Sportpaleis.

3.2.3. Avond evenement: REM (telling: 20u30 – 22u)

Kaart 11: Telling muziekevenement avond – REM (maandagavond)

Kaart 12: Verschilplot (muziekevenement avond REM – referentietelling avond)

9 De referentietelling vond plaats op een zondagnamiddag; de handelszaken/bedrijven (o.a. Gamma) waren toen in het algemeen gesloten.

iris consulting 43 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Op het REM-concert werden 15.719 bezoekers geteld. Dit is het hoogst opgemeten bezoekersaantal van de vijf gemeten evenementen. De middenberm van de Noordersingel werd bij dit evenement opengesteld en parking Sport kende een uitbreiding op het braakliggend terrein. Tabel 10 en kaart 11 geven een overzicht van de resultaten van de telling. Tabel 11 en kaart 12 maken een vergelijking tussen de bezettingsgraad van de evenemententelling en bezettingsgraad van de referentietelling.

Tabel 10: Bezetting telling muziekevenement avond REM

verschil tussen aantal geparkeerde bezetting bezettingsgraad (in %) voertuigen en capaciteit straten straten straten met met met extra extra extra woon- verkeers woon- verkeers- woon- verkeers straten -functie parkings totaal straten functie parkings totaal straten -functie parkings totaal wijk 1 564 1215 130 1909 143,88 133,22 18,54 95,21 -172 -303 571 96 wijk 2 984 654 0 1638 109,94 106,00 n.v.t. 108,33 -89 -37 0 -126 wijk 3 1177 92 0 1269 106,81 82,88 n.v.t. 104,62 -75 19 0 -56 wijk 4 960 413 64 1437 116,50 130,28 39,02 110,11 -136 -96 100 -132 Parkings 0 0 1356 1356 n.v.t. n.v.t. 102,88 102,88 0 0 -38 -38 TOTAAL 3685 2374 1550 7609 114,69 121,3171,00 103,48 -472 -417 633 -256

Er is een zeer hoge parkeerdruk tijdens het muziekoptreden REM, zowel in woonwijken, langs de Vaart, in de omgeving van de Slachthuislaan, langs de Noordersingel als in de wijk ten noorden van de vaart. Ook alle parkings staan overvol. Gemiddeld is de bezettingsgraad 103,5%. De woonstraten hebben een gemiddelde bezettingsgraad van 115%, de straten met extra verkeersfunctie van 121%.

In grote delen van alle wijken in het onderzoeksgebied werden foutparkeerders opgemerkt. En dit niet enkel in de straten dicht bij het Sportpaleis, maar tot ver in de woonwijken. Wijk 1 telt een bezettingsgraad van 95%. Dit is de enige wijk die niet boven de maximum capaciteit zit. Dit cijfer geeft echter een vertekend beeld van de werkelijke parkeerdruk. In de woonstraten meten we een bezettingsgraad van 144%, in de straten met extra verkeersfunctie een bezettingsgraad van 133%. Het gemiddelde wordt echter sterk naar beneden gehaald door de parkings die slechts een bezettingsgraad van 19% kennen. Een verklaring hiervoor is te vinden in het feit dat dit privé-parkings van bedrijven (bv. aan Noordersingel) en winkels (bv. Gamma) betreft en deze reeds ver van het Sportpaleis gelegen zijn. Op deze parkings zijn nog meer dan 500 plaatsen niet benut. Merk op dat het concert REM het enige evenement is waarbij de middenberm van de Noordersingel niet werd afgesloten als parkeermogelijkheid voor auto’s. Deze staan echter wel genoteerd als foutparkeerders. Wijk 2 kent een bezettingsgraad van 108%. Voornamelijk de Bisschoppenhoflaan kent nog restcapaciteit. De dubbelzinnige parkeerregeling (parkeerstroken voor garagepoorten) kan hiervoor de verklaring zijn. De kaart geeft ook nog restcapaciteit weer op de Ten Eekhovelei en de Lakborslei, maar na raadpleging van de oorspronkelijke telformulieren werd opgemerkt dat tijdens de telling hier wellicht verschillende secties samengenomen werden, waardoor de ene een onderbezetting en een andere een overbezetting weergeeft. In wijk 3 zitten bijna alle straten boven de maximumcapaciteit. Enkel de straten het verst weg gelegen van het Sportpaleis hebben nog een restcapaciteit.

iris consulting 44 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Wijk 4 heeft een bezettingsgraad van 110%. Ook hier zijn het vooral de verste straten die nog restcapaciteit hebben. De parkings in de directe omgeving van het Sportpaleis kennen een bezettingsgraad van 103%. Er dient opgemerkt te worden dat parking Sport bij dit evenement een uitbreiding kende op het braakliggend terrein. Er is natuurlijk ook bij dit evenement een variabiliteit van de parkings aangezien de parkeerplaatsen niet afgebakend/afgelijnd zijn en de plaatsing van de wagens door de parkeerwachters gebeurt. Als ook de overige parkings in de wijken in rekening worden gebracht daalt de bezettingsgraad tot 71%. Ook hier wordt het gemiddelde naar beneden gehaald door een zeer lage bezetting van de privé- parkeerterreinen vooral in wijk 1, die reeds ver van het Sportpaleis gelegen zijn. Bij het muziekoptreden van REM werd de totale parkeercapaciteit in het studiegebied met 256 parkeerders overschreden. Het absolute aantal foutparkeerders ligt evenwel hoger aangezien het hoge aantal foutparkeerders in de straten gedeeltelijk wordt gecompenseerd door de restcapaciteit op parkings.

Tabel 11: Resultaten verschil muziekevenement avond REM - referentietelling avond

bezetting bezettingsgraad (in %) straten met straten met extra extra woon- verkeers- woon- verkeers- straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal wijk 1 256 981 -211 1026 65,31 107,57 -30,10 51,17 wijk 2 231 197 0 428 25,81 31,93 n.v.t. 28,31 wijk 3 265 21 0 286 24,05 18,92 n.v.t. 23,58 wijk 4 397 282 20 699 48,18 88,96 12,20 53,56 Parkings 0 0 1281 1281 n.v.t. n.v.t. 96,70 96,70 TOTAAL 1149 1481 1090 3720 35,76 75,68 48,86 49,82

Als we de verschillen in bezettingsgraad tussen het evenement en de referentiesituatie beschouwen merken we vooral in de niet-woonwijken (en vanzelfsprekend ook op de parkings) grote verschillen inzake bezettingsgraad. Dit wil evenwel niet zeggen dat er geen effect is van het evenement in de woonwijken. Deze kennen immers ook al een hoge bezettingsgraad in de referentiesituatie. De grootste verschillen zijn op te merken: - Op de parkings, zeker deze in de directe omgeving van het Sportpaleis alsook deze aan de Slachthuislaan staan er opvallend meer auto’s bij het muziekevenement dan bij de referentiesituaties. De omgekeerde situatie is op te merken aan de bedrijvenparkings op de Noordersingel in de omgeving van Hof Ter Loo. Hier stonden tijdens de referentietelling meer auto’s dan tijdens het evenement (muziekoptreden in Hof Ter Loo op avond referentietelling). - In wijk 1 en wijk 4, vooral in de straten met extra verkeersfunctie zoals de Noordersingel en de Slachthuislaan in wijk 1 en de Carettestraat, de Steenweg op Merksem en de Vaartkaai in wijk 4. In wijk 4 zijn er ook grote verschillen op te merken in de woonstraten in de directe omgeving van de brug over de vaart, zoals de Carerettestraat, de Gasthuishoevestraat en de Eugeen Meeusstraat. - In de straten met extra verkeersfunctie van wijk 2, namelijk de Ten Eekhovelei en de Lakborslei. De verschillen in de woonstraten van wijk 1, wijk 2, wijk 3 en in het noordelijke deel van wijk 4 zijn relatief kleiner, maar toch zijn er ook hier (zeker in wijk 1, 2 en 3) straten die een vrij groot aantal foutparkeerders hebben, zoals de Lange Lobroekstraat en Kalverstraat (wijk 1), de Van Dornestraat (wijk 2) en de Tweemontstraat, de Van Cortbeemdelei en de Van Amstelstraat (wijk 3).

iris consulting 45 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Merk ook op dat op de verschilkaart enkele opvallende cijfers waarschijnlijk te verklaren zijn doordat wellicht verschillende opeenvolgende secties samengenomen werden, waardoor de ene een te groot positief en de andere een te groot negatief verschil weergeeft.

3.2.4. Avond evenement: Nekka nacht (telling: 20u30 – 22u)

Kaart 13: Telling muziekevenement avond – Nekkanacht (vrijdagavond)

Kaart 14: Verschilplot (muziekevenement avond Nekkanacht – referentietelling avond)

Op het Nekkanacht evenement werden 12.987 bezoekers geteld. Het deel van de Kronenburgwijk (wijk 3) tussen de Beverangelei en de Schijnpoortweg werd tijdens dit evenement afgesloten. Tabel 12 en kaart 13 geven een overzicht van de resultaten van de telling. Tabel 13 en kaart 14 maken een vergelijking tussen de bezettingsgraad van de evenemententelling en bezettingsgraad van de referentietelling.

Tabel 12: Bezetting telling muziekevenement avond Nekkanacht

verschil tussen aantal geparkeerde bezetting bezettingsgraad (in %) voertuigen en capaciteit straten straten straten met met met extra extra extra woon- verkeers- woon- verkeers- woon- verkeers- straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal wijk 1 445 644 107 1196 113,52 70,61 15,26 59,65 -53 268 594 809 wijk 2 990 551 0 1541 110,61 89,30 n.v.t. 101,92 -95 66 0 -29 wijk 3 1003 81 0 1084 88,21 72,97 n.v.t. 86,86 134 30 0 164 wijk 4 757 331 75 1163 91,87 104,42 45,73 89,12 67 -14 89 142 Parkings 0 0 953 953 n.v.t. n.v.t. 78,63 78,63 0 0 259 259 TOTAAL 3195 1607 1135 5937 98,37 82,12 54,65 81,53 53 350 942 1345

Wijk 1 kent een gemiddelde bezettingsgraad van 60%. De woonstraten kennen echter een overbezetting (114%) en ook de bezettingsgraad van de straten met extra verkeersfunctie stijgen boven dit gemiddelde uit (71%). Het zijn de parkings met een bezettingsgraad van 15% die het gemiddelde doen dalen. Ook hier betreft het vooral de parkings van de bedrijven aan de Noordersingel. Er zijn nog een 600-tal plaatsen op deze parkings in deze wijk onbezet en nog 268 plaatsen in de niet-woonstraten. De woonstraten kennen daarentegen foutparkeerders. Wijk 2 kent een bezettingsgraad van 102%. In de woonstraten overschrijdt de bezetting de capaciteit en zijn er veel foutparkeerders, vooral in de Van Deynsestraat en de De Francqueslei. Door het afsluiten van wijk 3 wordt deze wijk meer belast. Wijk 3 was tijdens het evenement afgesloten. Dit verklaart de merkelijk lagere bezettingsgraad dan in wijk 2. Toch bedraagt de bezettingsgraad in deze wijk nog 87%, wat 6% hoger is dan tijdens de referentietelling. In de woonstraten is de bezettingsgraad zelfs 88%. Deze hogere bezettingsgraden tijdens het evenement dan tijdens de referentietelling is duidelijk een indicatie dat ook in deze wijk nog een duidelijke invloed aanwezig is, zelfs al is de wijk afgesloten. De wijk wordt immers niet hermetisch afgesloten. Wie er in wil, kan de wijk nog steeds per auto betreden. Wijk 4 heeft eveneens een bezettingsgraad van 89%. De parkings buiten beschouwing gelaten bedraagt de bezettingsgraad voor de straten in deze wijk rond de 95%.

iris consulting 46 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

De parkings in de directe omgeving van het Sportpaleis kennen een bezettingsgraad van bijna 80%. De bezetting van de parkings is in verhouding met de opkomst van de bezoekers naar dit evenement, met uitzondering van de parking Vaart die door de organisator volledig gereserveerd werd voor VIP-genodigden. Als ook de bedrijvenparkings in rekening worden gebracht schommelt de bezettingsgraad van de parkings rond de 50%. De totale balans van het verschil tussen aantal geparkeerde voertuigen en capaciteit ligt bij dit evenement op 1345 parkeerplaatsen. Deze bevinden zich vooral op de parkings.

Tabel 13: Resultaten verschil muziekevenement avond Nekkanacht – referentie avond

bezetting bezettingsgraad (in %) straten met straten met extra extra woon- verkeers- woon- verkeers- straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal wijk 1 137 410 -234 313 34,95 44,96 -33,38 15,61 wijk 2 237 94 0 331 26,48 15,24 n.v.t. 21,89 wijk 3 91 10 0 101 5,46 9,01 n.v.t. 5,82 wijk 4 194 200 31 425 23,54 63,09 18,90 32,57 Parkings 0 0 878 878 n.v.t. n.v.t. 72,44 72,44 TOTAAL 659 714 675 2048 19,44 36,48 32,50 27,87

Als we het verschil tussen de situatie tijdens het muziekevenement Nekkanacht en de referentiesituatie beschouwen, merken in de grootste verschillen op in bezettingsgraad uiteraard op de parkings en in de niet woongebieden van wijk 1 en 4. - In wijk 1 zijn er in totaal 313 wagens meer geteld tijdens het evenement dan tijdens de referentiesituatie. Er worden tijdens het evenement vooral meer geparkeerde auto’s geteld in de straten met extra verkeersfunctie (410) en in mindere mate ook in de woonstraten (137). De parkings in wijk 1 stonden met de referentietelling voller. De verklaring hiervan ligt vooral in het muziekoptreden in Hof Ter Loo waardoor de parkings in die omgeving een hogere bezetting kennen tijdens de referentie dan tijdens het evenement. - In wijk 2 is het patroon minder duidelijk. Het verschil in bezetting is in deze wijk in het algemeen groter in de woonstraten dan in de straten met extra verkeersfunctie. - Wijk 3 kent een vrij diffuus patroon inzake verschil tussen de parkeerbezetting tijdens het muziekevenement en de referentiesituatie. Het afsluiten van de wijk is hiervoor waarschijnlijk een verklaring. Wel is het opmerkelijk dat de delen van de wijk die ver van het Sportpaleis verwijderd zijn kleinere tot zelfs negatiever verschillen kennen. - Ook de verschilplot voor wijk 4 geeft aan dat er wel wat verschillen tussen evenement- en referentiesituatie bestaan. In totaal zijn er in deze wijk 425 meer wagens geteld tijdens het evenement. De grootste verschillen komen voor langs de Vaartkaai, de Carrettestraat, de Gasthuishoevestraat en Duivelshoek.

Als we de twee avond-muziekevenementen (REM en Nekkanacht) vergelijken kunnen we volgende bemerkingen maken: - Bij beide evenementen zijn er op verschillende plaatsen een zeer hoge bezettingsgraad. Op de kaarten van de twee evenementen is er een zekere analogie op te merken van waar de parkeerdruk het grootste is, waar de meest foutparkeerders zijn en waar er nog restcapaciteit is, maar toch is de problematiek tijdens het optreden van REM nog groter dan bij Nekkanacht. De gemiddelde bezettingsgraden van wijken 3 en 4 liggen bij de Nekkanacht nog (net) onder de 90 % terwijl bij REM deze de 100% overstijgt.

iris consulting 47 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

- Ook de parkings staan bij REM voller. De lagere bezetting van de parkings bij Nekkanacht kan deels verklaard worden door de VIP-reservering. De middenberm op de Noordersingel werd enkel bij REM niet afgesloten.

3.2.5. Nacht event: Cherry-moon invasion (telling: 2u – 3u30)

Kaart 15: Telling nachtevent – Cherry Moon Invasion (vrijdagnacht)

Kaart 16: Verschilplot (nachtevent Cherry Moon Invasion – referentietelling nacht)

Op het Cherry moon invasion evenement werden 3.769 bezoekers geteld. Dit aantal is ver beneden de capaciteit van het Sportpaleis.10 Tabel 14 en kaart 15 geven een overzicht van de resultaten van de telling. Tabel 15 en kaart 16 maken een vergelijking tussen de bezettingsgraad van de evenemententelling en bezettingsgraad van de referentietelling.

Tabel 14: Bezetting telling nachtevent nacht Cherry Moon Invasion

verschil tussen aantal geparkeerde bezetting bezettingsgraad (in %) voertuigen en capaciteit straten met straten straten extra met met verkeer extra extra woon- s- woon- verkeers- woon- verkeers straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal straten -functie parkings totaal wijk 1 252 103 15 370 64,29 11,29 2,14 18,45 140 809 686 1635 wijk 2 706 459 0 1165 78,88 74,39 n.v.t. 77,05 189 158 0 347 wijk 3 1066 81 0 1147 96,73 72,97 n.v.t. 94,56 36 30 0 66 wijk 4 661 153 28 842 80,22 48,26 17,07 64,52 163 164 136 463 Parkings 0 0 508 508 n.v.t. n.v.t. 41,91 41,91 0 0 704 704 TOTAAL 2685 796 551 4032 83,57 40,67 26,53 55,64 528 1161 1526 3215

Omdat het bezoekersaantal laag lag, was de parkeerdruk op de omgeving veel lager dan tijdens de andere gemeten evenementen. De bezetting ligt relatief het hoogste in de Kronenburgwijk (wijk 3). In die wijk komen we tot een bezettingsgraad van 95%. Ook op de parkings in de omgeving van het Sportpaleis is de bezettingsgraad merkelijk hoger dan tijdens de referentietelling. Zij halen een bezettingsgraad van 42%. De parkeerbehoefte tijdens dit evenement wordt vrijwel geheel opgevangen door de parkings en de straten in de Kronenburgwijk. In de overige wijken is het patroon analoog aan de referentiesituatie. Wijk 1 kent een zeer lage gemiddelde bezettingsgraad (18%). De woonstraten kennen hier wel een bezetting van 64% terwijl de straten met extra verkeersfunctie (Noordersingel en Slachthuislaan) en de parkings van de bedrijven een zeer lage bezettingsgraad kennen. Wijk 2 kent een bezettingsgraad van 77%, maar hier is geen invloed van het Sportpaleis te merken. De straten dicht bij het Sportpaleis zijn niet drukker bezet met geparkeerde auto’s dan deze ver van het Sportpaleis. Wijk 4 heeft een bezettingsgraad van 65%, met een hogere bezettingsgraad in de woonstraten (80%) en een zeer lage voor de parkings (17%). De Van Heetveldelei, De Franqueslei en Ten Eeckhovelei tellen foutparkeerders. Er bleven tijdens het nachtevenement meer dan 3000 parkeerplaatsen onbenut.

10 Ter vergelijking enkele cijfers van bezoekersaantallen voor andere nachtevenementen in het Sportpaleis: Sensation (2005): 13.115 bezoekers / Illusion (2004): 6.200 bezoekers / Studio 54 (2004): 9.800 bezoekers.

iris consulting 48 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Tabel 15: Resultaten verschil nachtevent nacht Cherry Moon Invasion – referentie nacht

bezetting 8ezettingsgraad (in %) straten met straten met extra extra woon- verkeers- woon- verkeers- straten functie parkings totaal straten functie parkings totaal wijk 1 -56 -131 -326 -513 -12,76 -13,82 -45,51 -24,69 wijk 2 -47 2 0 -45 -3,58 1,78 n.v.t. -1,39 wijk 3 154 10 0 164 15,70 9,91 n.v.t. 15,17 wijk 4 98 22 -16 104 13,35 7,89 -9,15 9,20 Parkings 0 0 433 433 n.v.t. n.v.t. 35,89 35,89 TOTAAL 149 -97 91 143 6,26 -4,04 4,86 3,08

De grote verschillen tussen de parkeersituatie tijdens het nachtevent en de referentiesituatie bevinden zich op de parkings. De parkings Sport en Vaart vangen de meeste bezoekers op tijdens het nachtevent en kennen grote verschillen met de referentiesituatie. Aan de andere kans staan er heel wat minder geparkeerde auto’s in de omgeving van Hof Ter Loo (o.w.v. muziekoptreden tijdens referentietelling). In wijk 1 zijn er 513 geparkeerde auto’s minder geteld tijdens het evenement dan voor de referentiesituatie. Een verklaring hierbij ligt in de extrapolatie van de avond-referentiesituatie om tot de nachtreferentie te komen. Op die manier worden een evenement in Hof Ter Loo en het effect van een uitgaansbuurt in de lange Lobroekstraat meegenomen in de referentiesituatie. Er kan gesteld worden dat er in wijk 1 weinig of geen effect voelbaar was van het nachtevenement. In de Ten Eeckhovewijk is er weinig verschil met de referentietelling. In wijk 3 kennen enkele straten dicht bij het Sportpaleis een grotere bezettingsgraad, voornamelijk in de woonstraten. In de delen van de wijk verder weg is geen invloed meer. Ook wijk 4 ondervindt geen invloed van het Sportpaleis.

3.3. Besluit tellingen - Reeds in de referentiesituaties is de bezettingsgraad in de woongedeelten van de wijken in de omgeving van het Sportpaleis relatief hoog. Vele woonstraten hebben een bezettingsgraad van meer dan 80%, enkele zelfs van meer dan 100% met dus ook foutparkeerders. Wanneer er geen evenement in het Sportpaleis plaats vindt, is er vooral nog restcapaciteit op de parkings en in de niet-woongedeelten van wijk 1 en 4, zoals de omgeving van de Slachthuislaan, De Noordersingel, De Carettestraat, Duivelshoek,… - Tijdens het nachtevent Cherry Moon waren er weinig bezoekers en dit evenement bezorgde zo goed als geen parkeerdruk in de woonwijken. Enkel op de parkings van het Sportpaleis en in enkele straten die vlakbij het Sportpaleis gelegen zijn in wijk 3 was er effect van het evenement merkbaar. - Grote delen van het studiegebied kennen een overbezetting tijdens de evenementen Proximus Diamond Games, K3, REM en Nekkanacht. Er staan vele foutparkeerders in wijk Ten Eekhove (wijk 2), alsook in de Kronenburgwijk (wijk 3) en de wijk ten N van de Vaart (wijk 4). In de omgeving van de Slachthuislaan zijn er ook talrijke foutparkeerders tijdens het Sportevenement PDG en de muziekoptredens REM en Nekkanacht, maar opvallend minder tijdens het familie-evenement K3. Aan de Lange Lobroekstraat (uitgaansbuurt) is het vooral ’s avonds en ’s nachts dat er foutparkeerders staan. De tellingen op het zuidelijk deel van de Noordersingel in de omgeving van het Hof ter Loo tonen aan dat de parkeersituatie daar duidelijk beïnvloed wordt door de activiteiten ter plaatse en niet door de evenementen in het Sportpaleis. Vermoedelijk is

iris consulting 49 Parkeeronderzoek Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

de afstand tot het Sportpaleis te groot, zeker zolang er nog restcapaciteit (of mogelijkheid tot foutparkeren) blijft in de straten dichterbij. - Het muziekoptreden van REM kende het grootst aantal bezoekers 15.719 en gaf ook de grootste parkeerdruk. Er wordt een gemiddelde bezettingsgraad in 115% in woonstraten en 121% in niet woonstraten opgetekend. REM is ook het enige gemeten grote evenement waarbij de middenberm van de Noordersingel wordt opengesteld en waarbij de Kronenburgwijk niet wordt afgesloten. - De andere evenementen (K3, PDG & Nekka) kenden een vergelijkbaar bezoekersaantal (12.000 à 13.000). PDG en Nekka-nacht kennen ook een vergelijkbare totale parkeerdruk. Bij Nekka-nacht was de druk in de woonwijken evenwel groter. Omdat de Kronenburgwijk tijdens deze evenementen ten dele afgesloten was, is wijk 2 (Ten Eeckhove) de zwaarst belaste wijk. De parkeerdruk bij K3 was merkelijk lager met bv. een bezettingsgraad van 85% in wijk 2. Een deel van de verklaring hiervoor ligt waarschijnlijk in de relatief hoge bezettingsgraad van de wagens tijdens een familie-evenement. Ook de werken aan de ring en de afgesloten oprit, kunnen een effect hebben. - De verschillen tussen de evenementen en de referentiesituaties waren op verschillende plaatsen groot. De grootste verschillen tussen een evenementsituatie en een referentiesituatie zijn doorgaans logischerwijze terug te vinden op de parkings en in de niet-woongedeelten van de wijken zoals langs de Noordersingel, in de omgeving van de Slachthuislaan, aan de Vaartdijk en de Carettestraat. In de woonstraten zijn de verschillen doorgaans kleiner. Wel moet er opgemerkt worden dat de relatief kleinere verschillen tussen evenement- en referentietellingen in de woongedeelten van de wijken door de reeds hoge bezettingsgraden tijdens de referentietellingen naar gevolgen (overlast) voor de buurtbewoners toe wel groot zijn. - De bezettingsgraad op de parkings in de directe omgeving van het Sportpaleis is sterk afhankelijk van selectief gebruik door reservaties en door VIP’s. Daarnaast speelt mee dat het gebruik maken van de parkings betalend is. De openbare weg biedt een sterk alternatief omwille van de beschikbare capaciteit (onder meer door de aanzienlijke stukken met extra-verkeersfunctie) en het gratis zijn. Privé-parkings van nabijgelegen winkels worden enkel intensiever gebruikt wanneer de winkels ook zelf open zijn. Daarbuiten hebben sommigen waarschijnlijk een lagere aantrekkingskracht omdat men niet altijd zeker is of de toegang/uitgang open blijft.

iris consulting 50 Bevraging bezoekers Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

IV. Bevraging bezoekers

Vóór het optreden van REM werd bij de bezoekers van het Sportpaleis een enquête afgenomen. Er werd gepeild naar: - de herkomst van de bezoekers (postcode) - de frequentie van het aantal bezoeken aan het Sportpaleis van de bezoekers - aangewend vervoersmiddel - bezettingsgraad auto - locatie van de geparkeerde wagens - zoektijden parkeerplaats De volledige vragenlijst bevindt zich in bijlage. De enquêteurs bevraagden de bezoekers in de ruime omgeving van de ingang van het Sportpaleis. Er werden 1111 vragenlijsten afgenomen. Op het concert waren 15.719 bezoekers aanwezig. 7 % van de bezoekers werd bevraagd, wat een representatief beeld geeft.

1. Herkomst bezoekers

93% van de bezoekers is afkomstig uit één van de vijf Vlaamse provincies, wat het functioneren van het Sportpaleis op Vlaams niveau bevestigt. 40% van de ondervraagden komen uit de provincie Antwerpen en 20% uit Oost-Vlaanderen. Limburg, Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen leverden elk ongeveer 10% van de bezoekers. 2% is afkomstig uit Nederland, 2% uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De verdeling van de ondervraagden naar provincie, Brussel Hoofdstedelijk Gewest en Nederland wordt op volgende figuur weergegeven.

Figuur 1 Spreiding herkomst bezoekers (provincie, land) – enquête REM 2005

1% Antwerpen 2% 2% Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant 10% Limburg West-Vlaanderen 40% Brussel Hoofdstedelijk Gewest 11% Nederland Luik Henegouwen 12% Namen Waals-Brabant 20% Luxemburg

Van de ondervraagden komen 145 mensen (13%) uit Stad Antwerpen11. Een meer

11 Stad Antwerpen (administratieve afbakening) omvat volgende (deel)gemeenten en postcodes: Antwerpen (2000, 2018, 2020, 2030, 2040, 2050 en 2060), Berchem (2600), Borgerhout (2140), Deurne (2100), Ekeren (2180), Hoboken (2660), Merksem (2170) en Wilrijk (2610)

iris consulting 51 Bevraging bezoekers Parkeerstudie omgeving Sportpaleis gedetailleerde lokalisatie o.b.v. de postcodes van de bezoekers van het Antwerpse Sportpaleis wordt op kaart 17 weergegeven. De herkomst van de bezoekers van het Sportpaleis komt hier duidelijk naar voor.

Kaart 17: Herkomst bezoekers Sportpaleis

De resultaten inzake de verdeling van de herkomst van de bezoekers vertoont grote gelijkenis met de postcodeverdeling van de verkochte kaarten aan bezoekers van het concert van REM. Hierbij wordt de representativiteit van de enquête bevestigd12.

Ter vergelijking nemen we hieronder de resultaten op van de herkomst van de bezoekers, die in de loop van het seizoen 2001-2002 een evenement in het Sportpaleis bezochten. Onderstaande figuur geeft de spreiding weer over de verschillende provincies van de ticketverkoop van seizoen 2001-2002

Figuur 2: Spreiding herkomst bezoekers (provincie, land) – ticketverkoop 2001-2002

Antwerpen

Oost-Vlaanderen 2% 6% West-Vlaanderen Vlaams-Brabant

11% Limburg 35% Nederland

Brussels Hoofdstedelijk Gewest 12% Henegouwen (0,4%)

Luik (0,4%)

14% Waals-Brabant (0,4%) 20% Namen (0,2%)

Buitenland overig (0,1%)

Luxemburg (0,05%)

Algemeen kunnen we stellen dat de spreiding van de bezoekers van het REM-concert gelijkaardig is aan de spreiding van de bezoekers van het seizoen 2001-2002. De enige verschillen tussen de enquête REM 2005 t.o.v. de ticketverkoop 2001-2002 zijn te vinden in –bij de enquête- het iets hogere percentage bezoekers uit de provincie Antwerpen en het kleiner aantal bezoekers uit West-Vlaanderen, Nederland en uit Wallonië (zie onderstaande tabel).

12 Verdeling a.d.h.v. postcodes kaartenverkoop concert REM: Prov. Antwerpen 33%; Oost-Vlaanderen 21%; Vlaams-Brabant 14%; West-Vlaanderen 13%; Limburg 12%; Buitenland 3%; Brussel Hoofdstedelijk Gewest 2%; Henegouwen 1%; Luik 1%; Namen 1%; Waals-Brabant 0,4% en Luxemburg 0,1%.

iris consulting 52 Bevraging bezoekers Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Tabel 16: Vergelijking herkomst bezoekers tussen enquête REM 2005 vs. Ticketverkoop seizoen 2001-2002 enquête REM 2005 ticketverkoop 2001-2002 Antwerpen 39% 34% Oost-Vlaanderen 19% 19% Vlaams-Brabant 12% 12% Limburg 11% 11% West-Vlaanderen 10% 14% Brussel Hoofdstedelijk Gewest 2% 2% Nederland 2% 6% Luik 1% 0,4% Henegouwen 1% 0,4% Namen 1% 0,2% Waals-Brabant 0,3% 0,4% Luxemburg 0,2% 0,05% Buitenland, excl. Nederland 0,1% 0,1%

2. Frequentie aantal bezoeken aan het Sportpaleis

De meeste ondervraagde bezoekers komen enkele keren per jaar in het Sportpaleis. Zo komt 38% 2 tot 4 keer per jaar naar het Antwerpse Sportpaleis, 42% komt zelfs meer dan 4 keer per jaar. Omdat het aantal sporadische bezoekers (<2 keer per jaar) zo laag is, is het niet zinvol om een vergelijking tussen de verschillende categorieën te maken.

iris consulting 53 Bevraging bezoekers Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Figuur 3 Frequentie aantal bezoeken per jaar aan het Sportpaleis

50%

40%

30%

20%

10%

0% < 2 keer per jaar 2-4 keer per jaar > 4 keer per jaar niet ingevuld

Als we de frequente van het aantal bezoeken per jaar aan het Sportpaleis analyseren naar de herkomst van de bezoekers komen we tot volgende resultaten (zie figuur 4): - in de gebieden het dichtste bij het Sportpaleis gelegen komen de mensen relatief meerdere keren per jaar ten opzichte van de gebieden verder van het Sportpaleis: o.a. provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen. Uit de verder gelegen provincies komen de bezoekers minder frequent. - ook de Antwerpenaren zelf zijn in het algemeen relatief regelmatige bezoekers - de afwijking op de getallen (bijv. in Oost-Vlaanderen scoren beide klassen meer dan het gemiddelde) komt doordat het aantal niet ingevulde antwoorden bij de vraag naar frequentie van de bezoeken relatief hoog ligt

Figuur 4: Frequentie aantal bezoeken per jaar aan het Sportpaleis naar herkomst

50%

gemiddelde

40% 4 keer of minder meer dan 4 keer

30%

20%

10%

0% Antwerpen O-Vlaanderen Vl.-Brabant Limburg W- BHG Nederland Luik Henegouwen Namen Waals- Luxemburg Stad Vlaanderen Brabant Antwerpen

iris consulting 54 Bevraging bezoekers Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

3. Verdeling aangewend vervoermiddel

Figuur 3 de verdeling weer van de aangewende vervoermiddelen. Het grootste deel komt met de auto naar het Sportpaleis, namelijk 79% van de ondervraagde bezoekers rijdt met de auto tot in de omgeving van het Sportpaleis. Indien we dit verrekenen met het bezoekersaantal (15.719) komen we op een totaal van 12.418 personen die met de wagen komen. In totaal maakt 17% gebruik van het openbaar vervoer, deels enkel openbaar vervoer (12%), deels in combinatie met de auto (5%). Na verrekening met het bezoekersaantal is dit in absolute cijfers respectievelijk 1.886 en 785 personen die met het openbaar vervoer of P&R komen. Verder komt er 3% te voet of per fiets, een enkeling met de taxi of een autocar. Wellicht zijn er andere evenementen (bv. Night of the Proms) die een hoger aandeel van autocar gebruikers kennen.

Figuur 5 Verdeling aangewend vervoermiddel

1%

3% auto 5% openbaar vervoer

12% auto + openbaar vervoer (P&R) te voet/fiets

andere

niet ingevuld

79% privé-autocar

Als we naar de verdeling van aangewende vervoermiddelen per provincie kijken (kaart 18) merken we enkele verschillen op. Vooral het hogere aandelen aan openbaar vervoergebruikers in de provincie Antwerpen (meer dan 20%) en Oost-Vlaanderen (10%) is opvallend. De beschikbaarheid van vlot openbaar vervoer, voor en na het concert, speelt hier wellicht een doorslaggevende rol. Voor de provincies Limburg, West-Vlaanderen en Vlaams Brabant zijn de percentages lager (-5%).

Kaart 18: Verdeling van aangewende vervoermiddelen per provincie/Stad Antwerpen

De provincies Oost-Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kennen relatief het grootste aandeel P&R-gebruikers (+10%). Als we de gemeenten in Antwerpen beschouwen die nog bereikbaar zijn met een tramverbinding verkrijgen we het resultaat zoals weergegeven op Kaart 19. Slechts enkele bezoekers uit Schoten en Brasschaat maken gebruik van het openbaar vervoer. Kaart 20 geeft een overzicht van de tramverbindingen in en rond Antwerpen. Figuur 6 geeft de locatie van het premetrostation en de buslijnen en - haltes in de directe omgeving van het Sportpaleis weer.

iris consulting 55 Bevraging bezoekers Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Kaart 19 Verdeling van aangewende vervoermiddelen per gemeente in de omgeving van het Sportpaleis

Kaart 20 Tramverbindingen in en rond Antwerpen

Figuur 6 Premetrostation en buslijnen in de directe omgeving van het Sportpaleis (De Lijn – TeleAtlas – Aquaterra)

Betreffende de provincies Waals-Brabant, Namen, Luik, Henegouwen en Luxemburg gaat het om slechts een beperkt aantal enquêtes. Omdat percentages hierbij soms een niet representatief beeld kunnen geven, worden geen conclusies getrokken betreffende deze provincies.

Tabel 17 geeft een vergelijking tussen de verdeling in Stad Antwerpen en de algemene verdeling.

Tabel 17: Vergelijking vervoermiddel algemeen vs. Stad Antwerpen auto + OV niet privé- auto OV (P&R) te voet/fiets andere ingevuld autocar Algemene verdeling 78% 11% 5% 3% 1% 0% 0%

Verdeling Stad Antwerpen 36% 37% 3% 22% 1% 1% 1%

Als we de aangewende vervoermiddelen in Stad Antwerpen beschouwen, merken we een duidelijk verschil met de algemene verdeling. In verhouding met de algemene verdeling nemen minder mensen de auto en wordt het openbaar vervoer meer gebruikt. Logischerwijs gaan ook vooral hier de mensen te voet of met de fiets. In Stad Antwerpen nemen ongeveer evenveel mensen het openbaar vervoer, als de auto. Opvallend is dat vanuit Stad Antwerpen toch nog 36% van de bezoekers met de auto komen. Op de 1111 personen die bevraagd werden, kwamen er 145 uit Stad Antwerpen, dit is 13%. 13% van het totale bezoekersaantal is 2043. Van die 2043 komen er 36% met de auto, dit is 735. Verrekend met de bezettingsgraad van 2,6 (cfr. infra), kunnen we schatten dat 282 auto’s uit het Stad Antwerpen komen.

iris consulting 56 Bevraging bezoekers Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Als men het aangewend vervoermiddel vergelijkt tussen de bezoekers die 4 keer of minder per jaar naar het Sportpaleis gaan en bezoekers die meer dan 4 keer naar het Sportpaleis gaan, merken we slechts zeer kleine verschillen op (zie figuur 6). Frequente bezoekers komen iets meer met het openbaar vervoer en te voet/met de fiets, maar de verklaring ligt waarschijnlijk hierbij dat mensen die meer dan 4 keer per jaar het Sportpaleis bezoeken ook in het algemeen afkomstig zijn van dichter bij het Sportpaleis (o.a. meer van Stad Antwerpen waar de percentages openbaar vervoer en te voet/fiets relatief hoog liggen).

Figuur 7: Vergelijking aangewend vervoermiddel en frequentie aantal bezoeken per jaar aan het Sportpaleis

100%

4 keer of minder 80% meer dan 4 keer

60%

40%

20%

0% auto openbaar auto + openbaar te voet/fiets andere vervoer vervoer

4. Bezettingsgraad auto

De helft van de mensen die met de auto naar het Sportpaleis komen, zitten met 2 personen in de auto, 14% zit alleen in de auto. De gemiddelde bezettingsgraad van de auto’s is 2,6. Ter vergelijking: in het ASVV13 wordt een gemiddelde bezettingsgraad van personenauto’s naar ritmotief ‘ontspanning/sport’ van 1,91 vermeld voor het jaar 2001. Figuur 8 geeft de bezettingsgraad van de auto’s weer. Als de bezettingsgraad van de auto’s gemiddeld 2,6 is en er 12.418 personen (cfr. supra) met de wagen komen, kunnen we schatten dat er (ongeveer) 4776 auto’s geparkeerd werden in de omgeving van het Sportpaleis.

Als we dit aantal vergelijken met de parkeerdruk die bij de telling werd gemeten, merken we op dat de gemeten parkeerdruk bij de tellingen lager ligt dan deze bekomen uit de enquête. Bij het muziekevenement REM werden er immers 3720 auto’s meer geteld dan tijdens een referentieavond. Hieruit kan besloten worden dat bij een dergelijk uitverkocht topevenement de parkeerdruk nog verder gaat dan het afgebakende studiegebied. Dat de invloed van het Sportpaleis verder gaat dan de grenzen van het studiegebied is waarschijnlijk niet (alleen) te wijten aan dat bezoekers van het Sportpaleis hun auto zo ver weg parkeren, maar (ook) doordat bewoners zelf hun auto niet meer in de directe omgeving van hun woning kunnen parkeren doordat deze parkeerruimte door de Sportpaleisbezoeker is ingenomen. De bewoners moeten dus met hun wagen verder uitwijken (secundaire verdringing).

13 ASVV Aanbevelingen voor verkeersvoorzieningen binnen de bebouwde kom, 2004, CROW, Tabel 4.4/15.

iris consulting 57 Bevraging bezoekers Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Figuur 8 Bezettingsgraad van de auto’s

50%

40%

30%

20%

10%

0% alleen 2 pers. 3 pers. 4 pers. 5 pers. > 5 pers. niet ingevuld (auto/auto + OV)

5. Locatie van de geparkeerde auto’s

Figuur 5 geeft een overzicht van de locatie van de geparkeerde auto’s. Bijna de helft van de bevraagden die met de auto naar het Sportpaleis zijn gekomen, hebben hun wagen in een woonwijk geparkeerd. De parkings nemen 1/3 van de geparkeerde wagens voor hun rekening. Op een totaal van 4776 auto’s maakt dit 1592 auto’s die volgens de berekening op een parking geparkeerd staan. Dit kunnen we vergelijken met de telgegevens zoals die werden besproken in hoofdstuk III.3.2. Op de parkings (van het Sportpaleis + andere) in de omgeving van het Sportpaleis werden tijdens het concert van REM 1550 auto’s geteld. Deze cijfers liggen dicht bij elkaar wat een indicatie geeft van de representativiteit van de enquête.

Figuur 9 Locatie geparkeerde auto’s

50%

40%

30%

20%

10%

0% w oonw ijk parking P&R andere niet ingevuld (auto/auto + OV)

Bij de categorie ‘andere’ worden volgende o.a. plaatsen vernoemd: op- en afritten, Merksem/Linkeroever, haven, tankstation, parking van winkel, middenberm Noordersingel,…

iris consulting 58 Bevraging bezoekers Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Indien de plaats van parkeren tegenover de tijd van afname van de enquête wordt uitgezet, verkrijgt men volgend resultaat:

Tabel 18 Tijd van afname ten opzichte van locatie parkeren andere/niet tijd afname enquête P&R parking woonwijk ingevuld totaal voor 19u 5% 42% 31% 23% 100% tussen 19u en 19u15 3% 40% 30% 27% 100% tussen 19u15 en 19u30 1% 30% 30% 39% 100% tussen 19u30 en 19u45 2% 24% 41% 33% 100% tussen 19u45 en 20u 3% 24% 34% 39% 100% tussen 20u en 20u15 3% 17% 36% 44% 100% na 20u15 4% 22% 22% 52% 100%

Het aantal bezoekers dat hun auto op de parking parkeren neemt af naarmate het beginuur van het evenement nadert. Voor 19u vond 42% van de bezoekers nog een plaats op een parking, tussen 20u en 20u15 nog ‘slechts’ 17%. Verder is het moeilijk om een duidelijk patroon terug te vinden. Ook moet de opmerking geplaatst worden dat de tijd van afname van de enquête niet noodzakelijk direct volgt op de tijd dat men zijn/haar auto geparkeerd heeft. Ook indien de tijd van afname van de enquête wordt uitgezet tegenover andere variabelen (vervoermiddel, zoektijd) zijn er geen opmerkelijke vaststellingen te bemerken.

Indien we de locatie van parkeren van de bezoekers analyseren ten opzichte van de frequentie van het aantal bezoeken per jaar aan het Sportpaleis merken we op dat de bezoekers die minder frequent naar het Sportpaleis komen gemiddeld meer op de parkings en aan de P&R’s staan geparkeerd. Bij de woonwijken is er geen verschil op te merken inzake onderscheid van frequentie van het aantal bezoeken. Merk wel op dat het om slechts kleine verschillen gaat.

Figuur 10: Vergelijking locatie parkeren en frequentie aantal bezoeken per jaar aan het Sportpaleis

100%

4 keer of minder 80% meer dan 4 keer

60%

40%

20%

0% parking w oonw ijk P&R andere

iris consulting 59 Bevraging bezoekers Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

6. Zoektijden parkeerplaats

Wat de zoektijden naar een parkeerplaats betreft is op onderstaande figuur af te lezen dat iets meer dan de helft direct een parkeerplaats heeft gevonden. 3/4 van de ondervraagde bezoekers heeft minder dan 5 minuten moeten zoeken, 90% minder dan een kwartier.

Figuur 11 Zoektijden parkeerplaats

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0% direct een 5 min of 6 - 10 min 11 - 15 16 - 30 31 - 45 46 - 60 w eet niet, niet, ik niet plaats minder min min min min ik w erd werd ingevuld afgezet gebracht (auto/auto + OV)

Als de zoektijd wordt vergeleken met de plaats waar de auto geparkeerd wordt, wordt volgend resultaat verkregen: mensen die direct een plaats hebben gevonden, staan hoofdzakelijk op de parking, mensen die even moeten zoeken staan grotendeels in de woonwijken (zie Tabel 19).

Tabel 19 Zoektijden parkeerplaats ten opzichte van plaats parkeren andere/ niet P&R parking woonwijk ingevuld totaal direct een plaats 5% 44% 36% 16% 100% < 5 minuten zoeken 2% 26% 45% 27% 100% 6-15 minuten zoeken 0% 29% 46% 25% 100% > 15 minuten zoeken 0% 21% 54% 25% 100%

iris consulting 60 Besluit Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

V. Besluit

De verschillende evenementen in het Sportpaleis oefenen een belangrijke aantrekkingskracht uit. Het groot aantal bezoekers op deze evenementen, en met name het groot aantal bezoekers dat met de wagen komt, zorgt voor een bijkomende parkeerdruk in de omgeving van het Sportpaleis. De verschillende betrokken partijen zijn er het over eens dat er te weinig parkeerplaatsen zijn voor de bezoekers van het Sportpaleis waardoor er een grote parkeerdruk op de omliggende woonwijken komt te liggen. Betreffende het te voeren beleid is er echter minder eensgezindheid. Waar de beheerders van het Sportpaleis vooral de kaart trekken van de auto (voorzien van voldoende parkeerplaatsen), willen andere partijen (Stad Antwerpen, de Lijn, AWV) meer nadruk leggen op het gebruik van het openbaar vervoer. Uit het parkeeronderzoek blijkt dat de parkings 1/3 van de geparkeerde auto’s van de Sportpaleis-bezoekers voor hun rekening nemen. Indien er geen evenement plaats vindt in het Sportpaleis zijn er nog veel vrije parkeerplaatsen, maar bij evenementen staan deze soms overvol. Een verklaring waarom de parkings specifiek gericht op het Sportpaleis niet systematisch vol staan bij evenementen is te vinden in het betalend karakter (versus het gratis parkeren op de openbare weg). Andere redenen zijn dat de parkings soms gedeeltelijk worden voorbehouden en dat er geen duidelijke afbakening van de parkeerplaatsen is. Bijna de helft van de bezoekers die met de auto naar het Sportpaleis komen, parkeren hun wagen in een woonwijk. De woongedeelten van de wijken kennen ook zonder evenementen reeds een hoge bezettingsgraad. Vele woonstraten hebben tijdens een referentiesituatie reeds een bezettingsgraad van meer dan 80%, enkele zelfs van meer dan 100%. Tijdens de evenementen kennen deze woongedeelten in het algemeen een overbezetting en staan er veel foutparkeerders. In de niet-woongedeelten van de wijken is er doorgaans, als er geen evenement in het Sportpaleis plaats vindt, nog restcapaciteit. Bij de grote evenementen worden ook de parkeerplaatsen in deze gedeelten van de wijken opgevuld. Naarmate er meer bezoekers in de directe omgeving van het Sportpaleis willen parkeren worden ook de verder gelegen niet-woongedeelten gebruikt. De grootste verschillen in bezettingsgraad en aantal geparkeerde wagens tussen de situatie tijdens een evenement en de referentiesituaties zijn (vanzelfsprekend) terug te vinden op de parkings in de directe omgeving van het Sportpaleis, maar ook in de niet-woongedeelten van de wijken, zoals in de omgeving van de Slachthuislaan, de Noordersingel, de Vaartdijk en de Carrettestraat. Maar ondanks het feit dat de verschillen in de woongedeelten wel kleiner zijn, ervaart men de gevolgen als belangrijker omdat de bewoners rechtstreeks met de overlast worden geconfronteerd in hun woonwijken, die reeds altijd een hoge bezettingsgraad kennen (zie referentiesituatie). Er werd tijdens dit onderzoek één topevenement gemeten. Bij het optreden van REM was er een bezoekersaantal van bijna 16.000. De andere evenementen kenden merkelijk lagere bezoekersaantallen. Dit verschil in bezoekersaantallen weerspiegelt zich in de parkeerdruk in het hele gebied. Waar de druk tijdens Nekka-nacht, K3 en PDG reeds groot is, in de woonwijken en daarbuiten, is de druk bij REM nog van een andere orde. We berekenden dat er bij het concert van REM 4776 auto’s een parkeerplaats zochten (en vonden). Tijdens dit topevenement is dan ook werkelijk alle beschikbare ruimte nodig om de parkeervraag op te vangen (middenberm Singel, op- en afritten, niet afsluiten van Kronenburgwijk,…). De parkeerdruk ging zelfs nog verder dan het afgebakende studiegebied.

Er zijn verschillen op te merken naar type-activiteiten. De muziekoptredens ’s avonds zorgen voor de grootste parkeerdruk.. Maar ook de verschillen tussen het sportevenement evenementen en de referentiesituaties waren op verschillende plaatsen groot. Opvallend is dat het familie-evenement op een zaterdagnamiddag relatief minder geparkeerde auto’s met zich mee bracht dan het sportevenement op een zondagnamiddag. Een deel van de verklaring hiervoor ligt waarschijnlijk in de relatief hoge bezettingsgraad van de wagens tijdens

iris consulting 61 Besluit Parkeerstudie omgeving Sportpaleis een familie-evenement. Toch zijn er ook tijdens het familie-evenement nog talrijke foutparkeerders. Het nacht-event gaf weinig bijkomende parkeerdruk in de woonwijken. Enkele opmerkelijke resultaten uit de bevraging van de bezoekers van het Sportpaleis zijn dat mensen aangeven niet lang te moeten zoeken naar een parkeerplaats en dat het aandeel openbaar vervoergebruikers relatief hoger ligt indien het beschikbaar is (vb. binnen Stad Antwerpen).

iris consulting 62 Bijlage Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

VI. Bijlage

1. Activiteiten Sportpaleis

Wheelz in action zaterdag 20.00u Cherry Moon: invasion 014 vrijdag 21.00u Nacht- event Anastacia vrijdag 20u30 Idool 2004 in concert zondag 14u30 REM maandag 20u30 Muziek- optreden Proximus Diamond Games Antwerp vrijdag 12u00 Proximus Diamond Games Antwerp zaterdag 10u00 Proximus Diamond Games Antwerp zaterdag 19u30 Proximus Diamond Games Antwerp zondag 10u00 Proximus Diamond Games Antwerp maandag 10u00 Proximus Diamond Games Antwerp maandag 19u30 Proximus Diamond Games Antwerp dinsdag 12u00 Proximus Diamond Games Antwerp dinsdag 19u30 Proximus Diamond Games Antwerp woensdag 12u00 Proximus Diamond Games Antwerp woensdag 19u30 Proximus Diamond Games Antwerp donderdag 12u00 Proximus Diamond Games Antwerp donderdag 19u30 Proximus Diamond Games Antwerp vrijdag 12u00 Proximus Diamond Games Antwerp vrijdag 19u30 Proximus Diamond Games Antwerp zaterdag 13u00 Proximus Diamond Games Antwerp zaterdag 19u30 Proximus Diamond Games Antwerp zondag 14u00 Sport- evenement Swingpaleis Live on stage vrijdag 20u30 Swingpaleis Live on stage zaterdag 20u30 12-12, The Concert zondag 18u00 20 jaar Dag Allemaal donderdag 20u30 De Kreuners XXL 2005 zaterdag 20u30 Mega eroticabeurs zaterdag 14u00- 01u00 Mega eroticabeurs zondag 12u00- 22u00 Nekka nacht met Herman Van Veen woensdag 20u30 John Forgerty donderdag 20u30 Nekka nacht met Herman Van Veen vrijdag 20u30 Antillaanse Feesten Indoor zaterdag 19u30 Humo’s Pop Poll de luxe maandag 20u00

iris consulting 63 Bijlage Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Holiday on ice - diamonds donderdag 14u30 Holiday on ice - diamonds donderdag 20u00 Holiday on ice - diamonds zaterdag 15u00 Holiday on ice - diamonds zaterdag 20u00 Holiday on ice - diamonds zondag 15u00 Kylie Minogue maandag 20u30 K3 in het sportpaleis zaterdag 13u30 Kinder- evenement K3 in het sportpaleis zaterdag 17u00 Sensation zaterdag 21u00- 07u00 Houden van … dinsdag 14u30 Queen on tour woensdag 20u30 Houden van … donderdag 14u30 68ste Vlaams Nationaal Zangfeest zondag 14u30 Mark Knopfler maandag 20u30

iris consulting 64 Bijlage Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

2. Telresultaten parkeeronderzoek: zie bijlage tabellen

Kaart – bijlage: Zone-indeling

2.1. Afkortingen (tabellen) Enkele afkortingen die in de tabellen worden gebruikt: - afg.: afgesloten - BG: bezettingsgraad - BP: beurtelings parkeren - FP: foutparkeerders - P: Parking - PAE: personenauto-equivalenten - SEV: straten met extra verkeersfunctie - WS: woonstraten - N.v.t.: niet van toepassing

2.2. Algemene opmerkingen bij tabellen Enkele opmerkingen bij de tabellen: - De tabellen geven de resultaten volgens de afgebakende zones weer. De afbakening van deze zones is op kaart - bijlage terug te vinden. - De resultaten van de inventarisatie en de parkeertellingen zijn in de tabellen gerangschikt in deze volgorde: o Categorisering van de zones in woonstraten, straten met extra verkeersfunctie, parkings o Gegevens rond capaciteit o Telgegevens van de referentietellingen Telling namiddag referentie Telling avond referentie Telling nacht referentie o Telgegevens evenementtellingen en verschilplots Telling namiddag sportevenement – Proximus diamond games Verschilplot namiddag (Proximus Diamond Games - referentienamiddag) Telling namiddag familie-evenement - K3 Verschilplot namiddag (K3 – referentienamiddag) Telling avond muziekevenement – REM Verschilplot avond (REM – referentieavond) Telling avond muziekevenement – Nekkanacht Verschilplot avond (Nekkanacht - referentieavond) Telling nacht evenement - Cherry Moon Invasion 014 Verschilplot nacht (Cherry Moon Invasion - referentie)

- De tabellen bevatten voor elke telling volgende gegevens: o Aantal getelde geparkeerde voertuigen per zone (in pae)

iris consulting 65 Bijlage Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

o Aantal getelde geparkeerde voertuigen in de woonstraten, per zone (in pae) o Aantal getelde geparkeerde voertuigen in de straten met extra verkeersfunctie, per zone (in pae) o Aantal getelde geparkeerde voertuigen op de parkings, per zone (in pae) o Het verschil tussen aantal geparkeerde voertuigen en capaciteit, d.i. aantal getelde geparkeerde voertuigen per zone verminderd met de capaciteit van die zone (positief getal wijst op foutparkeerders; negatief getal wijst op niet-benutte plaatsen) o Het aantal foutparkeerders, bewerkt (zones met nog niet benutte plaatsen krijgen een waarde 0, d.w.z. geen foutparkeerders) o De bezettingsgraad, d.i. het aantal getelde voertuigen gedeeld door de capaciteit o De bezettingsgraad (in %), bewerkt. De zones met een capaciteit 0 hebben geen waarde voor de bezettingsgraad. Om een onderscheid te maken tussen zones waar er geen foutparkeerders staan (er mogen geen auto’s staan en er staan er ook geen) en zones waar wel foutparkeerders staan (er mogen geen auto’s staan, maar er staan er wel) werd in deze kolom aan de zones met capaciteit 0 en zonder foutparkeerders een waarde 99999 gegeven terwijl aan de zones met capaciteit 0 én foutparkeerders een waarde 999 werd gegeven. (en dit om op de kaarten hiertussen een onderscheid te kunnen maken) - De tabellen bevatten voor elk verschilplot volgende gegevens: o Verschil in aantal geparkeerde voertuigen (in pae) tussen de parkeersituatie tijdens het evenement en de bijhorende referentiewaarde o Verschil in aantal foutparkeerders o Verschil in bezettingsgraad (in %)

2.3. Opmerkingen i.v.m. verwerking gegevens en specifieke situaties tijdens de tellingen Tijdens de inventarisatie en de tellingen werden enkele afwijkende situaties opgemerkt, waarmee tijdens de berekeningen rekening werd gehouden. Hieronder volgt hoe met parkerenden in het onderzoek is omgegaan. Voor zeer specifieke situaties wordt verwezen naar het logboek (3.1). - Er werd verder ook rekening gehouden met beurtelings parkeren. Bij de berekening van de bezettingsgraad werd het aantal geparkeerde voertuigen steeds gedeeld door de capaciteit van de situatie tijdens het evenement (afhankelijk van de datum dat het evenement plaats vond, nl. 1- 15e van de maand of 16 – 31e van de maand). Bij de verschillenplots werd, indien het evenement in de andere helft van de maand plaatsvond dan de referentiesituatie, het verschil berekend tussen de op die ogenblikken delen van de straat waar geparkeerd mocht worden (ook al bevonden die zich aan twee verschillende zijden van de weg) en de delen van de straat waar een parkeerverbod gold (idem). - Per wijk werd ook steeds de totale waarde voor de verschillende parameters berekend. Let wel, deze cijfers hebben betrekking op de ganse wijk, inclusief de parkings. - De personenwagens die geteld werden op parkeergelegenheid voorbehouden voor vrachtwagens werden als foutparkeerders beschouwd aangezien dit geen parkeercapaciteit voor personenwagens is. - De voertuigen die geteld werden op parkeergelegenheid waar een parkeerverbod gold, werden als foutparkeerders beschouwd aangezien op het moment van het parkeerverbod geen wettelijke parkeercapaciteit aanwezig was.

iris consulting 66 Bijlage Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

- Bij wegenwerken die invloed hadden op de parkeercapaciteit werden er aanpassingen doorgevoerd. Zo werd er bij wegenwerken die niet gedurende de ganse parkeertellingscampagne plaats vonden in de tabellen de capaciteitswaarde opgenomen die werd geïnventariseerd voor of na de wegenwerken. De geparkeerde voertuigen die bij tellingen tijdens de wegenwerken in de straat stonden werden als foutparkeerders genoteerd, de geparkeerde voertuigen die bij tellingen voor of na de wegenwerken in de straat stonden werden ten opzichte van de geïnventariseerde capaciteit verrekend. Bij werkzaamheden die gedurende het hele onderzoek plaats vonden (nl. Torremansstraat, Borrewaterstraat en Vrijhandelstraat), werden de wagens die op plaatsen stonden waar het wegens de werken verboden te parkeren was als foutparkeerders opgenomen. - Indien er containers in de straat werden geteld, werd niet zozeer de capaciteit verminderd, maar werd wel het aantal geparkeerde wagens opgehoogd (met het aantal wagens dat op de plaats van de container(s) kon(den) staan. Dit is echter niet helemaal hetzelfde, maar de waarden zullen elkaar benaderen. - De auto’s die geparkeerd stonden op de middenberm van de Noordersingel werden steeds als foutparkeerders opgenomen, aangezien de wettelijke parkeercapaciteit op de middenberm van de Noordersingel 0 is. - P3 in wijk 1a (in de Kalverstraat) was tijdens alle tellingen afgesloten. De getelde geparkeerde voertuigen stonden achter een gesloten poort en werden verder niet bij de berekening meegenomen. Ook de capaciteit van de parking werd niet meegenomen in de totale capaciteitsberekeningen aangezien deze parking nooit voor iedereen toegankelijk was.

iris consulting 67 Bijlage Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

3. ‘Logboek’ van tellingen en enquête

3.1. Logboek tellingen

Inventaristie - Een deel van de parking Ten Eekhove was afgesloten tijdens de onderzoeksperiode. Een deel van de parking werd immers ingenomen als werf voor de werken aan de ring. Er werd gerekend met deze verminderde effectief beschikbare capaciteit. - Een deel van de parking Sport onder het viaduct was tijdens de inventarisatie afgesloten - In de omgeving van de Slachthuislaan geldt er op sommige plaatsen parkeerverbod van maandag tot vrijdag, van 8u tot 18u (of van 7u tot 17u), zoals o.a. in de Slachthuislaan en de Lange Slachterijstraat. Dit parkeerverbod heeft geen invloed op het parkeeronderzoek aangezien er enkel ’s avonds, ’s nachts of tijdens weekendnamiddagen werd geteld. - In de Korte Slachterijstraat (zone 16, wijk 1a) zijn er 2 parkeerplaatsen niet beschikbaar wegens werken. - Er geldt beurtelings parkeren in volgende straten: o Van Deynsestraat (wijk 2a) o Albert Beverangelei (wijk 3b) o Meyersstraat (wijk 3b) o Eigen Heerdstraat (wijk 4b) - Parking 3 in wijk 1a (aan de Slachthuislaan) was afgesloten. - De parkeerplaatsen van de GB-parking aan de Ten Eekhovelei werden niet meegerekend in het onderzoek. - Op de Merksemsesteenweg (langs de brug) (zone 4, wijk 3a) zijn er ook parkeerplaatsen gereserveerd voor vrachtwagens. Ook aan de Carrettestraat (zone 3 en 18a, wijk 4a) is er parkeergelegenheid voor vrachtwagens. De personenwagens die geteld werden op parkeergelegenheid voorbehouden voor vrachtwagens werden als foutparkeerders beschouwd aangezien dit geen parkeercapaciteit voor personenwagens is. - In een deel van de Van Duysstraat (zone 27, wijk 3a) en in de Meyersstraat (zone 28, wijk 3a) was er tijdens de inventarisatie een parkeerverbod wegens werken. De voertuigen die geteld werden op parkeergelegenheid waar een parkeerverbod gold, werden als foutparkeerders beschouwd aangezien op het moment van het parkeerverbod geen wettelijke parkeercapaciteit aanwezig was. - De Van Hallestraat (zone 34 en 35, wijk 3a) was afgesloten wegens werken in de straat. Aangezien de wegenwerken niet gedurende de ganse parkeertellingscampagne plaats vonden, wordt er in de tabellen een waarde opgenomen dat werd geïnventariseerd na de wegenwerken. De geparkeerde voertuigen die tijdens de wegenwerken in de straat stonden werden als foutparkeerders genoteerd, de geparkeerde voertuigen die na de wegenwerken in de straat stonden werden ten opzichte van de geïnventariseerde capaciteit verrekend. - In een deel van de Van der Delftstraat (zone 13, wijk 3b) geldt een parkeerverbod van maandag tot vrijdag, van 8u tot 17u, ook een deel van de Eugeen Meeusstraat (zone 6 en 7, wijk 4c) heeft een parkeerverbod van maandag tot vrijdag. - De Bredabaan (zone 7 en 8, wijk 4a) heeft een betalend parkeerregime.

iris consulting 68 Bijlage Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

Namiddagreferentietelling (zondag 06/03/2005) - Parking 3 in wijk 1a (aan de Slachthuislaan) was afgesloten. - Er waren werken in de Torremansstraat (zone 33, 36 en 37 van wijk 3a). De wagens die op plaatsen stonden waar het wegens de werken verboden te parkeren was, werden als foutparkeerders opgenomen. - In de Van Hallestraat (zone 34 en 35, wijk 3a) stonden er wel auto’s geparkeerd (hoewel er nog werken waren). De geparkeerde auto’s in deze straat werden als foutparkeerders opgenomen. - Er waren werken in de Vrijhandelstraat (zone 7 en 8 in wijk 4b). De wagens die op plaatsen stonden waar het wegens de werken verboden te parkeren was, werden als foutparkeerders opgenomen. - Er waren werken in de Borrewaterstraat en er stond één container (zones 28 en 29, wijk 4b). De wagens die op plaatsen stonden waar het wegens de werken verboden te parkeren was, werden als foutparkeerders opgenomen. - In de Beukenhofstraat (zone 40, wijk 4b) stond één container. De capaciteit werd niet verminderd, maar wel het aantal geparkeerde wagens werd opgehoogd (met het aantal wagens dat op de plaats van de container(s) kon(den) staan.

Avondreferentietelling (donderdag 10/02/2005) - Parking 3 in wijk 1a (aan de Slachthuislaan) was afgesloten. - Er vond een concert in zaal Hof ter Loo plaats en in deze omgeving stonden er veel auto’s geparkeerd van bezoekers van Hof Ter Loo. - Er waren werken in de Van Duysstraat (zone 25 wijk 3a) en er stonden containers. De capaciteit werd niet verminderd, maar wel het aantal geparkeerde wagens werd opgehoogd (met het aantal wagens dat op de plaats van de container(s) kon(den) staan. - Er waren werken in de Van Hallestraat (zone 34 en 35, wijk 3a). De geparkeerde auto’s in deze straat werden als foutparkeerders opgenomen. - Er waren werken in de Borrewaterstraat (zones 28 en 29, wijk 4b). De wagens die op plaatsen stonden waar het wegens de werken verboden te parkeren was, werden als foutparkeerders opgenomen. - De Lange Lobroeckstraat kent enkele café’s en restaurants die een klein uitgangscentrum vormen. Dit heeft invloed op de bezetting van de parkeerplaatsen in de onmiddellijke omgeving.

Sportevenement Proximus Diamond Games (zondag 20/02/2005) - Er waren werken in de Korte Slachterijstraat (zone 16, wijk 1a), maar deze kenden geen invloed op de capaciteit. - Parking 3 in wijk 1a (aan de Slachthuislaan) was afgesloten. - Parking 1 in wijk 1b (parking Gamma) was open, evenals de winkel zelf. - Een deel van wijk 3 Kronenburg (tussen de Beverangelei en Schijnpoortweg) werd afgesloten - Er waren werken in de Torremansstraat (zone 33, wijk 3a). De wagens die op plaatsen stonden waar het wegens de werken verboden te parkeren was, werden als foutparkeerders opgenomen. - Er waren werken in de Van Hallestraat (zone 34 en 35, wijk 3a). De geparkeerde auto’s in deze straat werden als foutparkeerders opgenomen. - Er waren werken in de Vrijhandelstraat (zone 7 en 8, wijk 4b). De wagens die op plaatsen stonden waar het wegens de werken verboden te parkeren was, werden als foutparkeerders opgenomen. - In de Borrewaterstraat (zone 16 en 28, wijk 4b) stonden er twee containers. De capaciteit werd niet verminderd, maar wel het aantal geparkeerde wagens werd

iris consulting 69 Bijlage Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

opgehoogd (met het aantal wagens dat op de plaats van de container(s) kon(den) staan. - Op parking Sport staan er tijdens dit evenement tenten en werd een deel van de weg vrijgehouden voor de shuttles. De parkings zelf werd volledig gereserveerd voor medewerkers. Parking Vaart was voorbehouden voor pers en genodigden en parking Slachthuis werd gebruikt voor VIP-genodigden.

Familie-evenement K3 (zaterdag 02/04/2005) - Parking Aldi telt 89 bezette parkeerplaatsen, de Parking van de Lidl telt 35 geparkeerde auto’s. Deze parkings bevinden zich aan de Slachthuislaan, maar werden niet opgenomen in de overzichtstabel aangezien deze parkings bij de overige tellingen afgesloten waren en enkel voor winkelbezoekers zijn14. De capaciteit van deze parkings is 71 (Aldi) en 52 (Lidl) parkeerplaatsen. - Er waren werken in de Slachthuislaan (zone 2 van wijk 1a). Deze werken hadden echter geen invloed op de parkeersituatie. - Parking 3 in wijk 1a (aan de Slachthuislaan) was afgesloten. - Op de Noordersingel (zone 7a van wijk 1b) stonden 20 stilstaande auto’s voor het containerpark. Deze werden niet meegeteld als geparkeerde auto’s. - Een deel van wijk 3 Kronenburg (tussen de Beverangelei en Schijnpoortweg) werd afgesloten - Er waren werken in de Torremansstraat (zone 33, 36 en 37 van wijk 3a). De wagens die op plaatsen stonden waar het wegens de werken verboden te parkeren was, werden als foutparkeerders opgenomen. - In de Van Hallestraat stonden er wel auto’s geparkeerd (geen werken meer). De geparkeerde auto’s in deze straat werden verrekend ten opzichte van de capaciteit. - Er waren werken in de Vrijhandelstraat (zone 7 en 8 in wijk 4b). De wagens die op plaatsen stonden waar het wegens de werken verboden te parkeren was, werden als foutparkeerders opgenomen. - Er waren geen reservaties van parkings. - Op- en afrit Schijnpoort was afgesloten in het kader van de werken aan de ring.

Muziekevenement REM (maandag 07/02/2005) - Er waren werken op de Bisschoppenhoflaan (zone 40, wijk 2a). Deze werken hadden echter geen invloed op de parkeersituatie. - Parking 3 in wijk 1a (aan de Slachthuislaan) was afgesloten. - De middenberm van de Noordersingel werd niet afgesloten als parkeermogelijkheid voor auto’s. De geparkeerde voertuigen werden wel als foutparkeerders opgenomen aangezien de wettelijke parkeercapaciteit van de middenberm 0 is. - Er waren werken in de Van Hallestraat (zone 34 en 35, wijk 3a). De geparkeerde auto’s in deze straat werden als foutparkeerders opgenomen. - De Lange Lobroekstraat kent enkele café’s en restaurants die een klein uitgangscentrum vormen. Dit heeft invloed op de bezetting van de parkeerplaatsen in de onmiddelijke omgeving. - Parking Sport kent een uitbreiding op het braakliggend terrein tot 230 plaatsen. De capaciteit werd bij de berekeningen dan ook aangepast.

Muziekevenement Nekkanacht (vrijdag 18/02/2005) - Parking 1 in wijk 1a is VIP-parking.

14 Bij parking Aldi staat er een bord dat de parking is bestemd voor cliënteel tijdens de duur van de aankopen. Bij parking Lidl staat op de parking een bord met “Verplichte parkeerschijf, max. parkeerduur = 60 min” ook de waarde van de boete (40€) bij het niet naleven hiervan wordt vermeld.

iris consulting 70 Bijlage Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

- Parking 3 in wijk 1a (aan de Slachthuislaan) was afgesloten. - In de Slachthuislaan (zone 22, wijk 1a) waren er werken. Deze hadden gene invloed op de capaciteit. - Zone 45 van wijk 1a was afgesloten, d.i. zone langs kanaal achter bedrijven. - Een deel van wijk 3 Kronenburg (tussen de Beverangelei en Schijnpoortweg) werd afgesloten - Er waren werken in de Torremansstraat (zone 33, 36 en 37 van wijk 3a). De wagens die op plaatsen stonden waar het wegens de werken verboden te parkeren was, werden als foutparkeerders opgenomen. - In de Van Hallestraat stonden er wel auto’s geparkeerd (geen werken meer). De geparkeerde auto’s in deze straat werden verrekend ten opzichte van de capaciteit. - Er waren werken in de Vrijhandelstraat (zone 7 en 8 in wijk 4b). De wagens die op plaatsen stonden waar het wegens de werken verboden te parkeren was, werden als foutparkeerders opgenomen. - Er stond werkmateriaal in de Borrewaterstraat (zone 28 van wijk 4b). De capaciteit werd niet verminderd, maar wel het aantal geparkeerde wagens werd opgehoogd (met het aantal wagens dat op de plaats van de container(s)/werkmateriaal kon(den) staan. - De Lange Lobroekstraat kent enkele café’s en restaurants die een klein uitgangscentrum vormen. Dit heeft invloed op de bezetting van de parkeerplaatsen in de onmiddellijke omgeving. - Parking Vaart werd volledig gereserveerd voor VIP-genodigden.

Nachtevent Cherry Moon (vrijdagnacht 28-29/01/2005) - Er waren werken in de Van Hallestraat (zone 34 en 35, wijk 3a). De geparkeerde auto’s in deze straat werden als foutparkeerders opgenomen. - Op de Bredabaan (zone 6, wijk 4a) stond er één container. De capaciteit werd niet verminderd, maar wel het aantal geparkeerde wagens werd opgehoogd (met het aantal wagens dat op de plaats van de container(s) kon(den) staan. - In de Vrijhandelstraat (zone 7, wijk 4b) stond er één container. De capaciteit werd niet verminderd, maar wel het aantal geparkeerde wagens werd opgehoogd (met het aantal wagens dat op de plaats van de container(s) kon(den) staan. - In de Trammezandlei (zone 26, wijk 4b) stond er materiaal voor werken. De capaciteit werd niet verminderd, maar wel het aantal geparkeerde wagens werd opgehoogd (met het aantal wagens dat op de plaats van de container(s)/materiaal kon(den) staan. - Er waren werken in de Borrewaterstraat (zone 28, wijk 4b). De wagens die op plaatsen stonden waar het wegens de werken verboden te parkeren was, werden als foutparkeerders opgenomen. - In de Ridder Van Parijsstraat (zone 38, wijk 4b) stond er één container. De capaciteit werd niet verminderd, maar wel het aantal geparkeerde wagens werd opgehoogd (met het aantal wagens dat op de plaats van de container kon(den) staan. - Er waren geen reservaties van parkings.

3.2. Logboek enquête Er werden enquêtes afgenomen van 18u26 tot 21u07 op de avond van het REM-concert: - tot 19u30 werden er door 12 personen enquêtes afgenomen. - vanaf 19u30 werden er door 25 personen enquêtes afgenomen.

iris consulting 71 Bijlage Parkeerstudie omgeving Sportpaleis

4. Enquêteformulier bevraging bezoekers

Tijd : ……………………

Enquêteur : ...…………………. R.E.M.

Vraag 1. Wat is de postcode van uw woonplaats ? ……………………………………….

Vraag 2. Hoeveel keer per jaar komt u in minder dan 2 keer het Sportpaleis ? 2 tot 4 keer meer dan 4

Vraag 3. Hoe bent u vanavond naar het auto Sportpaleis gekomen ? auto + openbaar vervoer (P&R) openbaar vervoer privé-autocar te voet/fiets ……………..

Vraag 4. (indien met auto) alleen Met hoeveel personen zat u in de auto ? ……… personen

Vraag 5. (indien met auto) parking Waar staat uw auto geparkeerd ? Park & Ride woonwijk andere, nl. ………………………..

Vraag 6. (indien met auto) niet, ik werd gebracht Hoe lang hebt u gezocht naar weet niet, ik werd afgezet een parkeerplaats ? direct een plaats !

……….. minuten zoeken

iris consulting 72