Jazz/Muziek & Film

Brussels Jazz Orchestra versus The Big White Screen Big Cities in the Twenties vrijdag 29 oktober 2004 Jazz . Seizoen 2004-2005 Simon Nabatov piano Jim Hall gitaar . piano dubbelconcert woensdag 29 september 2004 Brussels Jazz Orchestra versus The Big White Screen Big Cities in the Twenties vrijdag 29 oktober 2004 Flat Earth Society . Uri Caine piano Uri Caine Project zaterdag 13 november 2004 Joe McPhee Quartet woensdag 8 december 2004 Marc Ducret Trio Mirabassi-Boltro-Ferris Trio dubbelconcert dinsdag 1 maart 2005 Andrew Hill Trio . Von Freeman tenorsaxofoon zaterdag 26 maart 2005 Fred Hersch Ensemble Leaves of Grass woensdag 4 mei 2005

Muziek & Film . Seizoen 2004-2005 Symfonieorkest van de Munt . Kazushi Ono Elena Bocharova mezzosopraan . Thierry De Mey filmkeuze Prokofjev/Eisenstein dinsdag 14 september 2004 Brussels Jazz Orchestra versus The Big White Screen Big Cities in the Twenties Vaganée/Leyda, Joris/Chomette, Joris/McCary, Spies/Clair vrijdag 29 oktober 2004 Champ d’Action . Slagwerkgroep Den Haag Tenney, Johnson, Reich/Morris, Glass/Verstockt, Garland, Glass/Snow donderdag 13 januari 2005 Brussels Jazz Orchestra versus The Big White Screen Part I: Big Cities in the Twenties

A Bronx Morning . Jay Leyda (USA, 1931) Docu over het leven in de Bronx eind jaren ’20 deel 1: The Bronx does Business … deel 2: And The Bronx lives on the Street deel 3: Children playing, eating Icecream Muziek: Frank Vaganée (nieuwe compositie)

Jeux de Reflets et de la Vitesse . Henri Chomette (Frankrijk, 1925) deel 1: lichtexperimenten met film deel 2: La Vitesse, een rondrit met een stoomtrein door Parijs en een boottochtje op de Seine begin concert 20.00 uur Muziek: Bert Joris (Jeux de Reflets et de la Vitesse) einde omstreeks 21.15 uur er is geen pauze La Tour . René Clair (Frankrijk, 1928) Parijs en de Eiffeltoren ism. New Think, Radio 1, Focus Knack Muziek: Gyuri Spies (nieuwe compositie) inleiding door Marc Van den Hoof . 19.15 uur . Foyer Toto et sa soeur en bombe à Bruxelles - Anoniem (Frankrijk, 1910) teksten programmaboekje Marc Van den Hoof Film die zich in Brussel afspeelt coördinatie programmaboekje deSingel Muziek: Bert Joris (nieuwe compositie) druk programmaboekje Godefroit Liberty . Leo McCary (USA, 1929). Laurel & Hardy film gelieve uw GSM uit te schakelen! Muziek: een klein ensemble laat zich live inspireren door de film! / Bert Joris (Louis Armstrong Suite)

Foyer deSingel enkel open bij avondvoorstellingen in Rode en/of Blauwe Zaal open vanaf 18.40 uur kleine koude of warme gerechten te bestellen vóór 19.20 uur broodjes tot net vóór aanvang van de voorstellingen en tijdens pauzes

Hotel Corinthia (Desguinlei 94, achterzijde torengebouw ING) • Restaurant HUGO's at Corinthia open van 18.30 tot 22.30 uur • Gozo-bar open van 10 uur tot 1 uur, uitgebreide snacks tot 23 uur deSingelaanbod: tweede drankje gratis bij afgifte van uw toegangsticket van deSingel voor diezelfde dag Co-productie: Koninklijk Filmarchief Brussel, Flagey en KC Brussels Jazz Orchestra versus The Big White Screen Part I: Big Cities in the Twenties

Een film, een korte documentaire over Jazz & Film. Het zou een tempo in? Zou er jazz bij passen?...- Misschien wel. ‘t Is beginnen met een film in een film. De camera die meekijkt toch duidelijk Amerika. New York. De jaren twintig. Uitge- over de schouder van een man die aan een montagetafel bracht in ’31. Ja, ik denk het wel, dat er jazz bij kan. - In ’31 een film zit te bekijken. Je hoort alleen het tikken van de waren er toch al klankfilms? Of niet?...” radertjes, de kamwieltjes die de film door de tafel halen. Het gesprek verdwijnt op de achtergrond. Het beeld van de Geen ander geluid. Geen muziek, geen dialogen, geen com- twee mannen aan de montagetafel wordt in een crossfading mentaar: de film die de man bekijkt, is een stille film. Na een vervangen door de overbekende sequentie met Al Jolson in aantal seconden (tien? twintig?) zoemt de camera in op het ‘The Jazz Singer’. kleine schermpje van de montagetafel. Het beeld dat daar te zien is - een drukke straat met wat armoedig uitgedoste (Off-screen commentaar: “De jazz en de cinema zijn wellicht mensen, een stad, naar schatting op het einde van de jaren de twintigste-eeuwse kunstvormen bij uitstek. Ongeveer twintig - vult nu plots het hele scherm, blokkeert heel even tegelijk ontstaan in het begin van de vorige eeuw, hebben en wordt dan heel snel teruggespoeld. Bovenop dat omge- ze al heel gauw elkaars gezelschap opgezocht. Al was het keerde gewriemel verschijnen titel en ondertitel. Titels weg, maar dat de filmmakers ook al ten tijde van de stille film in camera achteruit, weer meekijkend over de schouder van de hun titels maar al te graag verwezen naar dé muzikale sen- man aan de montagetafel die de teruggespoelde sequentie satie van die tijd: de jazzmuziek! ‘The Jazz Bandits’, ‘Chil- nu tegen het gewone tempo opnieuw laat lopen. Het tik- dren Of Jazz’, ‘The Girl With The Jazz Heart’ ... De eerste film ken. Geneurie. Niet meteen duidelijk wat. Een beetje bluesy met een gesynchroniseerde klankband heette ‘The Jazz Sin- mischien. Camera verder achteruit. ger’. De zanger Al Jolson vertolkte er de rol in van een ‘min- Een tweede man komt het lokaal binnen. Met de rechter- strel’-achtig personage. Met jazz had de film voor het overi- hand draagt hij het soort valiesje waarin trompettisten hun ge weinig vandoen.”) instrument en wat bijhorend materieel transporteren. Met de linkerhand een ouderwetse, duidelijk al lang en veel Het fragment uit ‘The Jazz Singer’ is inmiddels van het gebruikte boekentas. Hij zet beide dingen neer naast de scherm verdwenen en heeft weer plaats gemaakt voor het tafel, schudt de hand van de man aan de tafel, groet hem, beeld van de twee aan de montagetafel. De trompettist mompelt iets onduidelijks met een vragende intonatie heeft z’n instrument uit de kist gehaald. Het is geen trom- (“Hey! Wel? En?...”) neemt een stoel en gaat rechts van de pet. Het is een bugel. Uit de boekentas haalt hij een map ander op zijn beurt aan de montagetafel zitten. Dialoog: met partituren tevoorschijn. In het stapeltje zoekt hij enkele “Is dat er één die in aanmerking komt? Wat denkt ge? Zit er nog onbeschreven bladen. De andere man kijkt op een chro- nometer, van de chronometer naar het schermpje waarop de a’s door enkele virtuoze loopjes en wat fraaie akkoorden. de beelden passeren, stopt tegelijk beeld en minutage, zegt De dichterbij gekomen camera zoemt in op de handen van hoeveel seconden er verstreken zijn. Er ontspint zich een de pianiste, tast de baritonsaxofoon af, neemt plaats achter dialoogje omtrent de minutage en een mogelijk tempo. Met de eerste alt - we herkennen hem als de man achter de mon- de handen, met de vingers, met de voeten proberen ze een tagetafel - en kijkt over zijn schouder mee op de partituur. tempo uit dat bij de beelden zou passen. Voortdurend ver- Een stem boven het geroezemoes uit. Die van de trompet- springend, wisselend beeld: nu eens de beide mannen, dan tist/bugelspeler. Vraagt of iedereen klaar is, of ze kunnen enkele van de beelden die op het montageschermpje langs- beginnen, zegt dat ze de film gezien hebben, en dat het er komen, hun ritmisch bewegende handen, vingers, voeten ... nu op aan zal komen de twee, de muziek en de film, zo Cross-fading met fragment uit de film ‘Hooray For Love’ nauwkeurig mogelijk te synchroniseren. waarin Fats Waller ‘Gotta Snap My Fingers’ vertolkt. (Off-screen commentaar: “Op ongeveer hetzelfde moment (Off-screen commentaar: ”Maar al in 1929 - twee jaar na was men vanuit diverse invalshoeken op het idee gekomen ‘The Jazz Singer’ - waren onder meer blueszangeres Bessie stille films live te laten begeleiden door muziek die al dan Smith, pianist James P. Johnson en drummer Kaiser Marshall niet voor die films was gecomponeerd. Eisensteins ‘Pantser- op het witte doek te zien en tegelijk te horen in de film ‘St. kruiser Potemkin’, ‘Nanook Of The North’ van Robert Flaherty, Louis Blues’. Van dezelfde filmmaker, Dudley Murphy, werd Charlie Chaplins ‘The Circus’ bijvoorbeeld. Op initiatief van in oktober 1929 ook de bijna negentien minuten durende de toenmalige vzw Paleis kwam een samenwerking tot film ‘Black And Tan’ uitgebracht, geïnspireerd door Duke stand tussen het Koninklijk Filmarchief en trompettist/com- Ellingtons gelijknamige ‘Fantasy’. De jazz vond nu makkelijk ponist/arrangeur Bert Joris die moest leiden tot een avond- zijn weg naar de speelfilm, hetzij als begeleidende muziek, vullend programma dat, naar het einde van de twintigste hetzij als ‘source music’: de muziek die uit de radio komt die eeuw toe, de twee kunsten samenbracht die bij uitstek voor in de film wordt aangezet, de muziek die gespeeld wordt in die eeuw typerend waren geweest: de jazz en de cinema. de nachtclub waar het hoofdpersonage terechtkomt enzo- De films werden gekozen in functie van hun documentaire voort. Fats Waller treedt op in ‘Hooray For Love’, Duke waarde in verband met de grootstedelijke context die zowel Ellington is te zien in ‘Belle Of The Nineties’ met voorts ook voor de jazz als voor de cinema een onuitputtelijke voe- Mae West ...”) dingsbodem zou zijn. Andere criteria waren hun heftige, grillige, ontegensprekelijk met de jazz verwante ritmiek en Het Fats Waller-fragment stopt en de camera wandelt een hun bijzondere tempo. In aanmerking kwamen onder meer repetitieruimte binnen (Studio 4 in het Flageygebouw?). de Franse experimentele documentaire ‘Jeux de Reflets et Panoramisch beeld: een big band op het podium vooraan in de la Vitesse’ uit 1925, de kortfilm ‘Toto et sa soeur en de voor het overige lege zaal. Boven de hoofden van de bombe à Bruxelles’ uit 1910, en de Laurel en Hardy-film musici een groot filmdoek. Sommige musici zijn nog druk ‘Liberty’ uit 1929. De uitvoering van de composities werd bezig met het assembleren van hun instrumenten, andere toevertrouwd aan twee ensembles: het toen nog jonge Brus- zijn aan het stemmen, de pianiste speelt tussen de herhaal- © Jos L. Knaepen sels Jazz Orchestra en het kleinere ensemble ‘The Sweet Sub- er niemand is die zin heeft om vanavond te gaan jammen? stitutes’ onder leiding van pianist Charles Loos en contrabas- De lichten in de zaal worden één na één gedoofd. De zaal sist Paul Dubois. Aanvankelijk zag het er naar uit dat het, loopt leeg. De pianiste speelt nog een flard van de één of om praktische redenen, bij één voorstelling zou blijven. andere ballad en probeert nog enkele akkoorden. Fade-out. Maar het inmiddels nationaal en internationaal gereputeer- Einde. de BJO nam het idee weer op en zette behalve Bert Joris ook andere arrangeurs/componisten aan het werk. Zo compo- neerde artistiek leider van het BJO Frank Vaganée een suite bij de dertien minuten durende documentaire ‘A Bronx Mor- ning’ uit 1931 en Gyuri Spies voorzag René Clair zijn film ‘La Tour’ van een live uit te voeren ‘soundtrack’...”)

Tijdens het commentaar worden beelden van de repetitie afgewisseld met beelden uit de geciteerde films. (De snel wisselende muziek bij deze sequentie moet speciaal hiervoor worden gecomponeerd. Behalve de film in de film in de film enzovoort krijg je dus ook bij wijze van spreken de jazz in de jazz bij de film in de film. Zoals de koe van ‘La Vache qui rit’ met aan haar oor een doosje waarop de koe van ‘La Vache qui rit’, met op haar beurt aan haar oor de koe van ‘ La Vache qui rit’ ... Zoiets.) Het laatste beeld van deze sequentie is opnieuw een panoramisch uitzicht op het hele orkest in de verduisterde zaal met op het doek boven de hoofden van de musici de laatste paar beelden van de film die ze hebben begeleid en het slotakkoord ( dat ook samen- valt met het slotakkoord van de nieuw te componeren muziek). Sommige musici beginnen hun instrument al te demonteren en in te pakken terwijl de trompettist en de eerste alt - de mannen van de montagetafel - nog van gedachten wisselen en dingen aanduiden op de partituur. Eén van de trombo- nisten vraagt, in een mengeling van Frans, Nederlands en Engels, hoe laat er wordt afgesproken in Antwerpen en of het niet te ingewikkeld is om in deSingel te geraken. Iemand stelt voor dat ze samen zouden rijden. Vanuit Brussel. En of Brussels Jazz Orchestra Op initiatief van de Vlaamse jazzmusici Frank Vaganée, Marc Godfroid en Serge Plume werd in maart 1993 het Brussels Jazz Orchestra opgericht. Zij wilden aanvankelijk, na het wegvallen van het BRT-Jazzorkest, nieuwe pro- fessionele kansen bieden aan vertolkers, componisten en arrangeurs. Het is dan ook één van de grote doelstellingen van het Brussels Jazz Orchestra om Vlaams repertoire en Vlaamse solisten te promoten. Tien jaar later kan men zeggen dat het Brussels Jazz Orchestra haar originele doelstellingen met verve behaald heeft. Meer nog, onder de artistieke leiding van Frank Vaga- née heeft het orkest zich tot een internationaal toporkest weten te ontplooi- en. Hét bewijs daarvan is de eerste transatlantische concertreis met als bestemming New York die in januari 2001 plaatsvond. Het Brussels Jazz Orchestra concerteerde er op de jaarlijkse conferentie van de International Association of Jazzeducators, een conferentie waar de internationale jazzin- dustrie in al haar aspecten vertegenwoordigd is. De gastsolist was pianist (USA). Een hoogtepunt uit de geschiedenis van het Brussels Jazz Orchestra en de aanzet van een internationale carrière. Een tweede con- cert in New York vond plaats in ‘The Cutting Room’. Tijdens dit concert ver- gastte het Brussels Jazz Orchestra het New Yorkse concertpubliek op Vlaam- se jazzcomposities. Voor 2002 stonden er naast een concertreis door de USA ook diverse concerten op Europese jazzpodia op het programma en de release van ‘The Music of Bert Joris’ met Bert Joris en de wereldwijde release van ‘Naked in the Cosmos’ van en met Kenny Werner. ‘Naked in the Cos- mos’ is het eerste big band album van Kenny Werner die er op stond dat zijn eerste full-cd met big bandcomposities door het Brussels Jazz Orchestra zou worden opgenomen. Het Brussels Jazz Orchestra maakt er een traditie van om internationale jazzartiesten uit te nodigen. Zo kon het Vlaamse con- certpubliek Bob Mintzer (2001), Maria Schneider (2002-2001-2000), Walla- ce Roney (2002), Jeanne Lee (2000), Bill Holman (1999), Kenny Werner tiest aan het Vlaamse publiek voorstellen en wil nauw blijven samenwerken (2002, 2001, 1999), Jean Warland (1997) live aanschouwen. met Vlaamse jazzmusici, jazzcomponisten, -arrangeurs en -solisten. Ondanks deze internationale ambities is de Vlaamse jazzscene een heel Vanaf 1999 kreeg het Brussels Jazz Orchestra structurele erkenning en sub- belangrijke partner voor het Brussels Jazz Orchestra. Vlaamse componisten sidies van de Vlaamse Gemeenschap. Sinds september 2002 is het Brussels waar het Brussels Jazz Orchestra nauw mee samenwerkt zijn Bert Joris, Erwin Jazz Orchestra in residentie van het gerenoveerde en prestigieuze Flagey- Vann, Frank Vaganée. Binnenlandse solisten waarmee samengewerkt wordt gebouw. Het orkest heeft er een vaste repetitie- en secretariaatslocatie en zijn onder anderen Bert Joris, Philip Cathérine en . brengt er jaarlijks vier concerten. Inmiddels kreeg de vzw Brussels Jazz In haar tienjarige carrière is het orkest op menig nationaal en internationaal Orchestra een verlenging van haar structurele subsidie van de Vlaamse podium te gast geweest: onder meer Litchfield Jazz Festival (2002, CN - Gemeenschap (2003-2006). Naast optredens met gastsolisten en producties USA), Westchester Jazz Festival (2002, NY - USA), Seixall Jazz Festival (2002), op uitnodiging, ontwikkelt het orkest haar eigen producties. Zo creëerde Flagey (2002), Concertgebouw Brugge (2002), North Sea Jazz (2002-2001), Brussels Jazz Orchestra in juni 2003 ‘Dangerous Liaison’ van Bert Joris samen Tros Sesjun (2002-1996-1999, Laren, NL), Schelde Jazz Festival (2002), IAJE met deFilharmonie. Bert Joris schreef dit werk in opdracht van Brussels Jazz conferentie (2001, NYC), The Cutting Room (2001, NYC), Dublin Jazz Week Orchestra voor big band en symfonisch orkest. Sinds twee jaar organiseert (2001), Jazz Middelheim (2001-1999-1997-1995). De ambities van het Brus- het Brussels Jazz Orchestra de ‘Brussels Jazz Orchestra International Compo- sels Jazz Orchestra voor de toekomst uiten zich op allerlei vlak: het orkest sition Contest’; een internationale compositie wedstrijd voor big band the- wil zich verder manifesteren op internationale podia, het wil als eerste jazz- ma’s. In samenwerking met Groep 440 organiseert Brussels Jazz Orchestra ensemble structurele overeenkomsten met binnenlandse concertpodia aan- voor de eerste keer big band workshops voor amateurs met coaches uit het gaan en in die hoedanigheid twee maal per jaar een internationale jazzar- Brussels Jazz Orchestra. Brussels Jazz Orchestra altsax Frank Vaganée Dieter Limbourg tenorsax Kurt Van Herck Bart Defoort baritonsax Bo Van Der Werf trompet Serge Plume Nico Schepers Michel Paré Guno Latucca trombone Marc Godfroid Lode Mertens Ilja Reijngoud Laurent Hendrick piano contrabas Jos Machtel drums Martijn Vink