s

I

İNG İLTERE

Spektrum Tartı şması İngiltere’nin önde gelen mobil operatörleri ve Vodafone’un sahip oldukları radyo spektrumunu bo şaltmak zorunda olmadıkları ifade edilmektedir. İki i şletmeci ve Ofcom arasında 900 MHz spektrumunun durumu hakkında ya şanabilecek uzun süreli bir spektrum tartı şmasının, hükümetin 2012 yılından itibaren İngiltere’deki her eve geni şbant internet eri şimi ula ştırılması hedefini zora sokaca ğı ifade edilmektedir.

900 MHz spektrum bandının kablosuz geni şbant hizmetler için ideal oldu ğu ancak O2 ve Vodafone’un söz konusu spektrumu bo şaltmaya zorlamanın gerekmedi ği ifade edilmektedir. Di ğer mobil operatörlerin bu frekans bandında spektrumları bulunmamaktadır ve bu bakımdan O2 ve Vodafone’un haksız avantajlara sahip oldukları yönünde lobi faaliyetlerinde bulunmaktadır. Mevcut spektrum tartı şmasına bir çözüm yolu olarak spektrum sınırlayıcı politikaların uygulanması durumunda di ğer operatörlerin de bu sürece uzak kalmayabilece ği ve mevcut bazı mobil operatörlerin birle şebilece ği söylentilerinin do ğrulu ğu söz konusu olabilecektir.

Şekil: Üç Aylık Dönemler İtibariyle Mobil İş letmecilerin Pazar Payları, (%)

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 1/28

Bu süreçte Vodafone ve O2’nin kazanan olarak görünmesine ra ğmen, sürecin farklı sonuçlarının olabilece ği ifade edilmektedir. Rapora göre problemin spektrumun kısıtlanması yoluyla çözülebilece ği, böylece spektrumun küçük bir kısmının Vodafone ve O2’ye bırakılabilece ği, ancak analog-dijital TV dönü şümüyle ortaya çıkacak 800MHz bandı satılırken söz konusu iki i şletmecinin bu banttan mahrum bırakılabilece ği belirtilmektedir.

Raporda ayrıca O2 ve Vodafone’un sahip oldukları spektrumda tekrar düzenlemeye gitmeleri önerilmektedir. Sözü geçen spektrum şimdilik temel ses ve veri haberle şmesi için kullanılmaktadır, ancak her iki i şletmeci de bu spektrumu daha karma şık ve daha kârlı veri hizmetlerinde kullanmak istemektedir. Söz konusu spektrum, teoride de olsa daha karma şık hizmetleri, daha hızlı ve daha güvenilir veri transferleri şeklinde sa ğlamaktadır. E ğer O2 ve Vodafone 800MHz bandının satı şından önce mevcut spektrumlarının kullanımında de ğişikli ğe giderlerse, rakiplerine göre avantajlı konumda olacaklardır.

Bt Geni şbant Şebekesi İngiltere’nin yerle şik i şletmecisi British Telecom (BT), 20Mbps’e kadar indirme hızı sa ğlayan ADSL2+ için geni şbant şebekesini güncelliyece ğini duyurmu ştur. İş letmeci, ba şlangıçta İngiltere hane ve i şyerlerinin %40’ını kapsayan 549 adet büyük telefon santralini güncellemeyi planlamaktadır. Tüketicilerin talebine ba ğlı olarak 2010 Mart ayından itibaren ise %55 kapsama oranında güncelleme yapılması dü şünülmektedir.

Yeni geli ştirilen hızlar tüketicide ekstra bir maliyet olu şturmayacak ancak mevcut mü şterilerin yeni bir sözle şme imzalamaları gerekecektir.

İngiltere’de şu anda birçok alternatif geni şbant i şletmeci, maksimum 8Mbps geni şbant hız sa ğlayan BT’den daha yüksek hızlarla eri şim sa ğlayabilmektedir. O2 UK -mobil ve geni şbant i şletmecisi- ve Be 24Mbps hızla geni şbant eri şim sa ğlayabilmektedir. Ancak

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 2/28 söz konusu i şletmecilerin kapsama alanları BT kadar geni ş de ğildir. BT’nin 4,8 milyon geni şbant aboneye sahip oldu ğu göz önünde bulunduruldu ğunda, altyapının güncellenmesi İngiltere geni şbant eri şim hızlarına katkı sa ğlayacaktır. Şimdiye kadar BT’nin yüksek hızlara yönelik yatırımlardaki eksikli ği, İngiltere’de sektör ivmesinin, Almanya ve Fransa gibi ülkelere göre dü şük seyretmesine neden olmu ştur. Sektörde fiyata dayalı bir rekabet beklenmemektedir, ancak sunulan hizmetin kalitesine dayalı bir rekabet söz konusu olabilecektir. Virgin’in sundu ğu 50Mbps’lik geni şbant eri şimi ve BT’nin kendi fiber optik şebekesini geni şletmesi ile olu şan kaliteli ürün pazarı rekabetin temelini olu şturmaktadır.

Şekil: Virgin geni şbant abonelerinin indirme hızlarına göre oranları

Söz konusu alt yapı güncellemesi daha çok Londra ve Manchester şehirleri gibi kentsel ağırlıklı bölgelerde yo ğunla şacaktır. Zaten geli şmemi ş olan kırsal bölgelerin bu durumda yine zararlı çıkacaktır. Bunun yanında, ülkenin her yerinden geni şbant eri şimi (en az 2Mbps) hedefleyen hükümet, BT’nin sundu ğu BT Geni şbant Hızlandırıcı Cihazını dikkate almaktadır. Tüketici hanelerine yerle ştirilen BT Geni şbant Hızlandırıcı cihazı telefon tellerindeki enterferansı engelleyerek geni şbant eri şimin hızını artırmaktadır. Mü şterilerin talepleri durumunda BT, bu cihazı ücretsiz olarak vermektedir.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 3/28

FRANSA

Bouygues Telecom France Telecom’a Kar şı Açılan Davada Taraf Olmayı Düşünüyor İliad ve Vivendi daha önce sabit hat yerle şik i şletmecisi France Telecom’un pazardaki hakim pozisyonunu kötüye kullandı ğını iddia ederek AB nezdinde şikayet ba şvurusunda bulunmu ştur. Mobil telekomünikasyon i şletmecisi Bouygues bahse konu şikayete katılmayı dü şündü ğünü bildirmi ştir.

France Telecom’un i ştiraki olan mobil i şletmeci Orange, şebekesine toptan eri şimi yüksek fiyattan tarifelendirmek ve TV içerik hakları için aşırı fiyat ödeyerek rakiplerine kar şı rekabeti bozucu davranı şlarda bulunmakla suçlanmaktadır. Buna kar şın Orange, toptan eri şim tarifelerinin adil ve şebekeyi i şletmek ve geli ştirmek için gerekli oldu ğunu iddia etmektedir.

Bilindi ği üzere 2009 yılı Nisan ayında, Almanya’da düzenleyici otoritenin yerel a ğ payla şım ücretlerini dü şürmesinin ardından, Deutsche Telecom geni şbant şebekesinin kırsal alandaki yayılımını durduraca ğını açıklamı ştı. Almanya ile benzeri bir durumla kar şı kar şıya kalmak istemeyen düzenleyici otorite ARCEP, France Telecom’un yeni nesil şebeke olu şturulması konusundaki önemli rolünü de göz önüne alarak, YAPA ücretlerini dü şürmekten çekinmektedir.

Alternatif i şletmeciler France Telecom’a fonksiyonel ayrım yükümlülüğü getirilmesi konusunda ısrar etmektedir. Ancak bu fikir daha önce ARCEP tarafından reddedilmi ş bulunmaktadır. Avrupa Komisyonu’nun bu konuda bir karar vererek rekabeti arttırmak için daha sıkı düzenlemeler önermesi mümkün görünmekle beraber; fonksiyonel ayrımın sadece di ğer serbestle şme yöntemleri ba şarısız oldu ğu zaman kullanılması yönündeki tavrı da bilinmektedir.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 4/28 France Telecom, sabit pazarda alternatif i şletmecilere kar şı pazar payı kaybetmekte oldu ğunu iddia etmektedir. 2008 yılında France Telecom %4,7’lik bir dü şüşe tekabül eden 1.335.000 perakende mü şterisini kaybetmi ştir. Bu dü şüş 2009 yılının birinci çeyre ğinde de 313,000 abone ile devam etmi ştir. Öte yandan; 2008 yılında yerle şik işletmecinin toptan hatları %34’lük artı şla 7 milyon seviyesine ula şmı ştır. Bu rakam 2009’un birinci çeyre ğinde ise 7.481.000’i bulmu ştur. Bu artı şın büyük kısmı ayrı ştırılmı ş hatlara olan talepten kaynaklanmaktadır. Ayrı ştırılmı ş hatlara olan talep 2008’de %36’lık artı şla 5 milyona ula şmı ştır.

Sonuç itibariyle; France Telecom’un 2008’in son çeyre ğinde PSTN ses pazarında %72.4 olan pazar payı 2009 yılının birinci çeyre ği sonunda %74’e çıkmı ştır. İş letmecinin aynı dönemde ADSL pazarındaki payı ise %49.4’ten %49.2’ye dü şmü ştür. Bu durum alternatif i şletmecilerin iddialarını destekler niteliktedir.

ALMANYA

A. Toptan Sabit Piyasalar 1. Toptan geni şbant eri şim pazarına yönelik yükümlülükler BnetzA, 3 Haziran 2009 itibariyle toptan geni şbant eri şim (IP seviyesinde trafik teslimi) pazarında Deutsche Telekom (DT)’a öncül fiyat kontrollerinin tekrar getirilmesi ve referans teklif yayınlama yükümlülü ğü uygulamaya karar vermi ştir.

Daha önce, Federal İdari Mahkeme Ocak 2009’da söz konusu yükümlülükleri kaldırmı ştır. BNetzA’nın daha az müdahaleci veya i şletmeciye daha az yük getirecek yükümlülüklerin neden yeterli olmadı ğını açıklamaması Mahkemenin bu kararına gerekçe olarak gösterilmi ştir. BNetzA yeni aldı ğı kararda yükümlülüklere ili şkin argümanlarını geli ştirmi ştir. Yeni kararın, iptal edilen orjinal karar tarihi (13 Eylül 2006) esas alınarak geriye do ğru i şlemesi de karar altına alınmı ştır.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 5/28 2. BNetzA “ana saha dolapları” için ücretleri belirlemi ştir 15 Haziran 2009’da kurum yeni kurulan “ana saha dolapları” için ücretleri belirlemi ştir. Uygulamada söz konusu saha dolapları şu alanlarda kurulmu ştur:

- Eri şim hattının DSL hizmeti sunumu için gereken azami uzunluktan daha fazla oldu ğu ve bu nedenle MDF’te ayrı ştırmanın mümkün olmadı ğı durumlarda

- Alt yerel a ğa eri şimin ilgili bölgede az sayıda hane olması nedeniyle karlı olmadı ğı bölgelerde.

Mart 2009’da kurum DT’yi bakır a ğın 1 Mbit/sn indirme ve 128 Kbit/sn yükleme hızına imkan vermeyecek kadar uzun oldu ğu bölgelerde yeni “ana saha dolabı” kurmakla yükümlü kılmı ştır.

Söz konusu ana saha dolabının kuruldu ğu alanda yeterli miktarda haneye alt yerel a ğa eri şim ile ula şılabilece ği ve eri şim hatlarının yeterince kısa mesafede olaca ğı şekilde seçilmesi gerekmektedir. Saha dolabının kurulaca ğı noktanın DT ve eri şim talep eden işletmeci tarafından her bir durum için ortak anla şma yoluyla belirlenmesi gerekmektedir. Kurum bu noktalardan eri şim için ücretleri şu şekilde belirlemi ştir:

- Bir defaya mahsus ödenecek ücretler için (idari i şlemler ve saha dolabı çe şitlerine göre) tavan fiyatlar belirlenmi ş, bazı i şlemler için ise DT’ye harcanan zaman ve kullanılan malzeme esasına göre ücretlendirme imkanı verilmi ştir. - Aylık ücretler ise normal saha dolaplarından alt yerel a ğa eri şim ücretleri (7,21 €/ay) ile MDF’ten eri şim ücretleri (10,20 €/ay) arasında kalacak şekilde belirlenmi ştir. Ücretler yeni ana saha dolaplarının konumuna göre de ğişkenlik göstermektedir.

B. Toptan Mobil Piyasalar 1. Avrupa Komisyonu Almanya aleyhine ihlal prosedürlerini ba şlatmı ştır 25 Haziran 2009’da komisyon mobil sonlandırma ücretlerinin Komisyon’a ve di ğer düzenleyici kurumlara bildirilmeksizin belirlenmesi nedeni ile Almanya aleyhine (Çerçeve

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 6/28 Direktif’in 7 inci Maddesi çerçevesinde) ihlal prosedürlerini ba şlatmı ştır.

Kurum genellikle yükümlülükleri, ücretleri ve referans teklif onaylarını piyasa analizi çalı şmalarından ayrı şekilde yürütmekte ve Komisyon’a bildirmemektedir. Kurum’un mobil şebekelerde ça ğrı sonlandırma ile ilgili piyasa analizleri sonuçlarının Komisyon’a bildirildi ği tarihte (Ekim 2008) ayrıntılı tarife kontrol detaylarının belirlenmemi ş olması nedeni ile Komisyon Kurum’u a ğır şekilde ele ştirmi şti. Ayrıca Komisyon Kurum’u Şubat 2009’da sabit şebekelerde araba ğlantı piyasası analizlerinde de benzer tutumu nedeni ile ele ştirmi şti.

Bu çerçevede Komisyon BNetzA’yı AB’nin şeffaflık mekanizmalarının bo şluklarından yararlanmakla itham etmektedir. Kamuoyu danı şma süreci i şletilmeksizin fiyat kontrollerinin uygulanması rekabeti ve AB tek pazar hedefini sekteye u ğratmaktadır. Soru şturma sadece mobil sonlandırma ücretleri ile ilgili olup sabitte sonlandırma ile ilgili ücretlerin 2011 yılında yürürlü ğe girecek olması nedeni ile aciliyet arz etmedi ği de ğerlendirilmi ştir.

Kurum tarife onaylarının bildirime tabi olmadı ğını öne sürmekte ve Alman kanunlarına göre Kurumun bu tür kararlarını almak için ancak 10 haftalık süresi oldu ğunu belirtmektedir.

Kurum Komisyon’a cevabını iki hafta içinde bildirmek durumundadır. Komisyon’un Kurum’un cevabını ikna edici bulmaması durumunda ikinci a şamada gerekçeli görü ş yayınlayacaktır. Bilahare Kurum’un gerekçeli karara uygun bir adım atmaması durumunda Komisyon konuyu Avrupa Adalet Divanı’na götürebilecektir.

C. Spektrum 1. Parlamento ve BNetzA sayısal artık ile ilgili kararlar almı ştır Haziran 2009’da Parlamento ve Kurum telsiz geni şbant eri şim hizmetleri için ayrılan 790-862 MHz bandına yönelik kararlar almı ştır.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 7/28 a) Parlamento 790-862 MHz bandının telsiz geni şbant için ayrılmasını öngören yönetmeli ği onaylamı ştır.

Mayıs 2009’da telsiz mikrofon kullanıcılarının protestoları nedeni ile ertelenen karar, 12 Haziran 2009’da Parlamentonun ikinci kanadı olan Bundesrat tarafından onaylanmı ştır. Bu süreç içinde federal hükümet geçi ş maliyetlerini kar şılayaca ğını taahhüt etmi ş ve ilgili taraflarla görü ş birli ğine varılmı ştır. b) BNetzA frekans kullanım planına ili şkin kamuoyuna danı şma sürecini i şletmektedir. Söz konusu süreç 3 Haziran-5 A ğustos tarihlerini kapsamaktadır. - Kurum 790-862 MHz bandı ve askeri kullanım tarafından bırakılan 1800 MHz bandında 2x15 MHz’lik bandını “telekomünikasyon hizmetleri için telsiz şebeke eri şimi” için tahsis etmeyi öngörmektedir. Bu öngörünün kaleme alını ş biçimi teknoloji tarafsız bir yakla şımı göstermektedir. - Kurum 790–862 MHz bandında telsiz mikrofon kullanımının mevcut genel veya bireysel lisanslar kapsamında 2015 sonuna kadar devam etmesini öngörmektedir. Söz konusu cihazlar aynı zamanda 1452–1477.5 MHz (önerilen), 1785–1800 MHz (2006’dan bu yana kullanılan) ve 1800–1805 MHz (önerilen) bantlarda da kullanılabilecektir.

2. Geni şbant telsiz eri şim (3.4–3.6 GHz) Kurum 3.4–3.6 GHz bandında 2006 Aralık ayında yapılan ihalede talep alınmayan spektrumu tahsis etmek için yeni bir giri şim ba şlatmı ştır. Kurum Haziran 2008’de spektrumu 30 farklı bölgede kullanım için öneren bir karar yayınlamı ştır. Bu karara herhangi bir ba şvuru alınmamı ş olması nedeni ile karar yürürlükten kaldırılmı ş ve spektrumu “ilk gelen alır” yöntemine göre tahsis etmeye karar vermi ştir. İlgilenen ki şilerin 10 yıllık bir lisans için ba şvurabilece ği ve 2x21 Mhz’e kadar spektrum alabilece ği belirtilmektedir. 8 hafta içinde alınacak tüm ba şvurular aynı anda yapılmı ş kabul edilecek, di ğer ba şvurular ise ba şvuru sırasına göre de ğerlendirilecektir.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 8/28 D. Di ğer 1. Çocuk pornosu içerikli sitelere eri şimin engellenmesi için Kanun 18 Haziran 2009’da Bundestag (Parlamento’nun birinci kanadı) 10.000’den fazla abonesi bulunan i şletmecilere çocuk pornosu bulunan sitelere eri şimi engelleme yükümlülü ğü getiren yasayı kabul etmi ştir. Kara liste, Federal Polis tarafından yönetilecek ve güncellenecektir. Federal Komisyoner Ofisi’nde listenin yönetimi için yeni bir konsey kurulmu ştur. İnternet servis sa ğlayıcılar asgari DNS seviyesinde eri şimi engellemekle yükümlüdür. Buna göre DNS sunucusu bu tür içerikli bir siteye yönelik eri şim talebine uyarı mahiyetli bir ifade içeren sunucuya yönlendirecektir. Ancak kanun koyucular kullanıcıların bu tür bir yöntemi kolaylıkla aşabilece ğini öne sürmü ştür. İSS’lerin eri şimi engellemek için gönüllü olarak ba şka yöntemler kullanması da mümkündür.

Kanun tasarı a şamasında iken kamuoyunda yo ğun bir tartı şma ya şanmasına neden olmu ştur. İnternetin sansürlenmesine kar şı çıkan bir olu şum kısa zamanda 134.000 imza toplamı ştır. Parlamento’nun ikinci kanadı Bundesrat da tasarıyı ele ştirmi ştir. Yasa Bundesrat’ta da tartı şılacaktır, ancak onayı gerekmemektedir.

Koalisyon partileri bu ele ştirlere filtreleme mekanizmasının “öldürücü oyunlar” veya telif haklarını ihlal eden siteleri kapsayacak şekilde geni şletilmesinin söz konusu olmadı ğını bildirmi ştir. Ayrıca sitelerin çocuk pornosu içeriklerini düzeltmelerine yönelik giri şimlerin yeterli olmaması durumunda kara listeye alınması öngörülmektedir. İSS’lerin engelleme mekanizmalarını 6 ay içinde hazırlamaları gerekmektedir. Yasa kısa süreli bir uygulama öngörmektedir. 2012 yılı sonunda yasanın yürürlü ğü sona erecektir.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 9/28

İRLANDA

Acil Arama Cevaplama Hizmet Sa ğlayıcısı İleti şim Düzenleme Kurulu Comreg, tüm yetkilendirilmi ş i şletmecilerden yeni acil arama cevaplama hizmet sa ğlayıcısı “BT Ireland” ile ba ğlantıya geçmelerini istemektedir. Böylece önümüzdeki bir kaç ay içerisinde eski sa ğlayıcı Eircom’dan yeni sa ğlayıcıya sorunsuz bir geçi şin temin edilmesi sa ğlanmı ş olacaktır.

Haberle şme, Enerji ve Do ğal Kaynaklar Bakanlı ğı, bir açık ihale sürecinin ardından, Şubat 2009’da “BT Ireland”’ı yeni acil arama cevaplama hizmeti sa ğlayıcısı olarak belirlemi ş bulunmaktadır. 2009 sonuna kadar bu görevi Eircom’dan devralacak olan BT Ireland, tüm ilgili i şletmeciler ve di ğer payda şlar ile temasa geçerek geçi ş konusunda danı şma sürecini ba şlatmı ştır. Söz konusu altyapının kritik önemi gere ğince Comreg tüm i şletmecilerden BT Ireland ile irtibata geçerek ön teklif ve teknik özellikler ile ilgili dokümanlara eri şmelerini istemi ştir.

Bu vesile ile Comreg tüm tüketicilere, acil yardım hizmetlerinden faydalanmak için sabit veya mobil telefonlardan 112’yi çevirmeleri gerekti ğini hatırlatmaktadır. 112 tüm Avrupa genelinde geçerli acil yardım numarasıdır ve Avrupa yolculuklarında gerekti ğinde kullanılabilir. İrlanda ve İngiltere’de acil yardım hizmetleri için 112 yanında 999 numarası da kullanılmaktadır.

112 ilk yardım numarası, 1991’de Avrupa’da acil hizmetlere daha kolay ula şılabilmesi için tanımlanmı ş ve 1998’de AB tüm sabit ve mobil kullanıcıların ücretsiz olarak 112’yi arayabilmeleri kuralını getirmi ştir.

2.3 GHz Frekans Bandı Mobil telsiz hizmetlerin tüketicilere ula ştırılması için 4 GHz’in altındaki frekansların optimum oldu ğunu de ğerlendiren İrlanda düzenleyici otoritesi Comreg, 2300 – 2400

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 10/28 MHz (2.3 GHz bandı) aralı ğını İrlanda genelinde lisanslamak amacıyla bir danı şma süreci ba şlatmı ştır. Henüz Avrupa genelinde uyumla ştırılmı ş (harmonize) bir bant olmamasına kar şın, Comreg bu bandın bir takvime ba ğlı olarak kullanılır hale gelmesinin hem tüketiciler hem de hizmet sa ğlayıcılar için faydalı olaca ğını dü şünmektedir. ETSI seviyesinde devam eden, bu bandın Avrrupa genelinde uyumla ştırılmasını sa ğlamaya yönelik çalı şmalar, bu bandın telsiz geni şbant hizmetlerinin sunumunda kullanılmasını sa ğlamayı desteklemektedir.

Kamuoyu danı şma sürecinde Comreg, olası kanal bant geni şli ği ile lisansların ulusal, bölgesel ya da yerel seviyede verilmesi gibi spektrumun sunulmasını en iyi yapacak seçenekleri de içeren önerilerini sunmaktadır. Bunlara ilave olarak Comreg, bloklar arasında koruyucu aralıkların uygulanması ve lisansların ihale ile verilmesini de önermektedir. Bunların dı şında izin verilecek güç sınırları ve bant dı şına ta şan yayılım limitleri gibi teknik konuları da tartı şmaya açmaktadır.

Comreg aynı danı şma sürecinde rekabeti desteklemek için, i şletmecilerin belirlili bir bölgede sahip olabilce ği maksimum spektrum miktarını belirlemek üzere bir spektrum tavanı tanımlanmaktadır.

Bu süreçte, bu bantlarda önceden lisanslanmı ş ve halen çalı şmakta olan hizmetlerin durumu da sorgulanmaktadır.

İTALYA

Geni şbant Stratejisine İlişkin Kısa Dönem Planın Temel Unsurları Açıklandı. 10 Haziran 2009 tarihinde İtalyan hükümeti tarafından hazırlanan ve ülkenin toplam nüfusunun yakla şık %13’ünü kapsayan ‘sayısal uçurum (digital divide) probleminin çözümüne yönelik hususları içeren raporun bazı bölümleri kamuoyuyla payla şıldı.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 11/28 Söz konusu dokümanın Mayıs 2009 tarihinde hazırlanan ve İtalya’nın geni şbant internet stratejileriyle ilgili olan 105 sayfalık rapor ‘Wikileaks’ internet sitesinde yayımlanan Caio raporunda yer verilen bazı bilgi ve önerilere dayandırıldı ğı görülmektedir.

İktisadi Kalkınma Bakanlı ğınca yapılan açıklamada 2012 yılında bitirilmesi ön görülen proje kapsamında toplam 1.471 milyar avroluk bir yatırımla hedef kitleye 2 ila 20 Mbps hızlarında geni şbant eri şimi sa ğlanmasının planlandı ğı belirtilmektedir. Proje sonunda nüfusun %95.6’sına 20 Mbps sabit eri şim sa ğlanması, %3.9’luk kısmına ise telsiz geni şbant eri şim teknolojisi kullanılarak hizmet götürülmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, Mr. Romani hâlihazırda 264 milyon avroluk bir altyapı yatırımı yapıldı ğını ifade etmi ş ve ilgili dönemde yapılacak yatırımla ilgili genel bir bilgilendirme yapmı ştır. Buna göre temel yatırım kalemleri üç bloktan olu şmaktadır. • 1000 telsiz radyo link anahtarı (switches with wireless radio links) ve 2900 fiber ba ğlantısını (switches with fibre) kapsayan 564 milyon avroluk yatırım, • 8000 anahtarın (switch) de ğiştirilmesini içeren 161 milyon avroluk yatırım, • Sabit ve mobil eri şim şebekelerinin tadilat ve yenile ştirilmesini kapsayan 747 milyon avroluk yatırım.

Mr. Romani’ye göre bu kısa vadeli program, bir sonraki a şama olan ve 50 Mbps eri şim hızı sa ğlayacak yeni nesi fiber şebekelerine geçi ş için de önemli bir adımı olu şturacaktır.

İtalya Düzenleyici Kurumu (AGCOM) Kiralık Hatlara İli şkin Piyasada Deregülasyon Süreci Öngörüyor 18 Haziran 2009 tarihinde AGCOM perakende seviyede kiralık hatlara ili şkin piyasada deregülasyon sürecini öngören bir rapor yayımladı. Henüz taslak a şamasında olan rapor kapsamında yapılan analize göre söz konusu market öncül düzenleme için gerekli görülen üç kriter testini (three criteria test) kar şılamamakta ve dolayısıyla burada öncül düzenleme gerekli görülmemektedir. Söz konusu test ilgili piyasada yüksek ve geçici olmayan piyasaya giri ş engellerinin bulunup bulunmadı ğı, yakın gelecekte rekabet ortamının olu şup olu şmayaca ğına ili şkin analiz ve rekabet hukukunun tek ba şına yeterli

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 12/28 olup olmayaca ğı de ğerlendirmesini içermektedir. Aynı şekilde AB Komisyonu tarafından hazırlanan piyasa tanımlamalarında da bu piyasa öncül yükümlülük kapsamında ele alınmamaktadır.

Tablo: Perakende Seviyede Kiralık Hatlara İli şkin ‘Üç Kriter Testi’ Öncül düzenleme için üç kriter testi AGCOM Tespitleri İlgili piyasada yüksek ve geçici olmayan piyasaya Piyasa giri ş engeli bulunmamaktadır; giri ş engellerinin bulunup bulunmaması • Alternatif operatörlerin kendi şebekeleri var. • Telecom Italia’nın toptan seviyede yükümlülükleri devam ediyor. Yakın gelecekte rekabet ortamının olu şup Rekabetin artma trendi bulunmaktadır; olu şmayaca ğı  Telecom Italia’nın piyasa payı azalmakta, (2004 ‘de %92’den 2008’de %79’a)  Dü şen fiyatlar  Potansiyel rekabetin varlı ğı  Geni şleme üzerinde engel yok

Rekabet hukukunun tek ba şına yeterli olup Analize tabi tutulmamı ştır (di ğer iki kriterin olmayaca ğı sa ğlanamaması yeterli görülmektedir.)

İlgili piyasada AGCOM Telecom Italia (TI) şirketini Haziran 2006 tarihinde etkin piyasa gücüne sahip i şletmeci olarak belirlemi ş ve şeffaflık, ayrımcı olmama ve fiyat kontrolü yükümlülükleri getirmi ştir. Yeni düzenlemenin yürürlü ğe girmesini müteakip sayılan yükümlülükler kaldırılacak olup, hazırlanan rapora ili şkin ilgili tarafların ve kamuoyu görü şü alma süresi 24 Temmuz 2009 tarihinde sona erecektir. Aynı şekilde AB Komisyonu tarafından hazırlanan piyasa tanımlamalarında da bu piyasa öncül yükümlülük kapsamında ele alınmamaktadır. AGCOM kamuoyu görü şlerinin alınmasını müteakip, tekrar gözden geçirece ği rapor ve ilgili düzenlemeyi AB Komisyonu ve di ğer üye ülkeler düzenleyici kurumlarına iletecektir.

AGCOM Sabit Eri şim Piyasalarına İli şkin İkinci Etap Analiz Sonuçlarını Yayımladı AGCOM 18 Haziran 2009 tarihinde toptan seviyede sabit eri şim piyasalarına ili şkin pazar tanımları ve etkin piyasa gücü tespitlerini içeren ikinci etap analiz sonuçlarını kamuoyuna açıkladı. Söz konusu raporda,

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 13/28 • Mesken ve ticari kullanıcılar için sabit bir noktada kamu telefon şebekesine eri şim piyasası (Piyasa 1), • Sabit bir noktada geni şbant ve/veya ses hizmetlerinin sunumu için toptan (fiziksel) şebeke altyapısına eri şim (payla şımlı ya da tam eri şim ve borulara eri şim dahil) piyasası (Piyasa 4), • Sabit bir noktada geni şbant hizmetlerinin sunumu için toptan geni şbant eri şim (sanal şebeke eri şimi, veri akı ş eri şimi dahil) piyasası (Piyasa 5), tanımlarına yer verilmi ş ve Telecom Italia (TI) etkin piyasa gücüne sahip i şletmeci olarak tespit edilmi ştir. Zamanlama şu an için belli olmamakla birlikte, ilgili piyasalardaki etkin piyasa gücüne sahip i şletmeciye uygulanacak yükümlülüklerin daha sonraki a şamalarda belirlenece ği de ifade edilmektedir.

İktisadi Kalkınma Bakanlı ğı Tarafından 2100 Mhz Bandında 3G Spektrum İhalesi Yapıldı. İktisadi Kalkınma Bakanlı ğı, 6 Haziran 2009 tarihinde, üç blok 2X5 MHz bandın Telecom Italia Mobile (TIM), Vodafone ve Wind operatörlerine verildi ğini duyurdu. H3G isimli şirket ise ihaleye kayıtlı olmasına ra ğmen, herhangi bir teklifte bulunmamı ştır.

İhalenin ilk etabında belirlenen € 495.798.623 rakamında bir tekli yapılmamı ş ve lisanslar ikinci etap sonunda verilmi ştir. Bu etapta; Vodafone 90.2100 milyon avro, TIM 88.7820 milyon avro ve Wind ise 88.7815 milyon avro teklifleriyle söz konusu spektrum bantlarının kullanım haklarını almı şlardır. Anılan i şletmecilere verilen spektrum ulusal frekans tahsis planında belirtildi ği şekilde IMT2000/UMTS servisi için kullanılacaktır.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 14/28

İSPANYA

Sabit Toptan Pazarı 15 Mayıs ve 5 Haziran 2009 tarihlerinde İspanya düzenleyici kurumu CMT, Avrupa Komisyonuna a şağıdaki hususlara ili şkin teklifini sunmu ştur. Söz konusu teklife göre; - Perakende kiralık hatlar ve toptan kiralık hatların karasal trunk bölümü için piyasanın deregülasyonu, - Telefonica’nın, deniz altındaki 10 adet trunk kısmı ve kiralık hatların sonlandırma kısımlarına ili şkin toptan piyasada düzenlemeye tabi tutulmasına devam edilmesi. öngörülmektedir.

Bu kapsamda CMT, perakende kiralık hatlar piyasasında, öncül düzenleme için kar şılanması gereken 3-kriter testinin kar şılanmadı ğını belirterek, Telefonica’nın perakende piyasadaki mevcut yükümlülüklerinin kaldırılmasını teklif etmektedir.

Ayrıca, bu öneriler ile CMT, benzer olmayan rekabet ko şulları nedeniyle, her bir yön ve iki ayrı co ğrafi piyasa (kiralık hatların karasal kısımları ve denizaltındaki trunk kısımları) için farklı ürün piyasası tanımlaması yapmayı teklif etmiştir.

Perakende Piyasa Elektronik haberle şme hizmetlerinde tüketici haklarına ili şkin yasa tasarısı 30 Mayıs 2009 tarihinde İspanya hükümeti elektronik haberle şme sektöründe tüketicilerin haklarına ili şkin bir yasa tasarısını yayınlamı ştır. Yasanın 30 A ğustos 2009 tarihinde yürürlü ğe girmesi beklenmektedir.

Söz konusu tasarının getirecek oldu ğu yeniliklere a şağıda yer verilmektedir.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 15/28 • Numara ta şınabilirli ği: Sabit ve mobil numaraların ta şınması, ta şıma talebinin alındı ğı tarihin ertesi günü ba şlamak üzere, 4 i ş gününden 2 i şgününe dü şürülmektedir. • Etkin geni şbant hızı: Elektronik haberle şme hizmetleri sa ğlayıcıları, hizmet verdikleri teknolojinin imkan verdi ği teorik hızını a şan geni şbant hızı reklamı yapamayacaklardır. Bu kapsamda; hizmet sözle şmesi yapılmadan önce pratikteki ba ğlantı hızını kısıtlayabilecek faktörler konusunda tüketicilerin tam ve do ğru olarak bilgilendirilmesi gerekecektir. • Hizmetin iptali: Hizmetin iptal (sonlandırılması) süresi 15 takvim gününden 2 takvim gününe indirilmektedir ve elektronik haberle şme hizmeti sa ğlayıcıları söz konusu 2 günden daha uzun süre için bir ücret tahsil edemeyeceklerdir. • Son kullanıcı sözle şmelerinin asgari süresi: Son kullanıcı sözle şmeleri asgari sözle şme süresini ve bu sürenin ihlali durumundaki prosedüre ili şkin hükümleri içerecektir. Sözle şmeler aynı zamanda tüketicilerin hangi yollarla şikayette bulunabileceklerine ili şkin bir prosedürü de içerecektir. Bu çerçevede, elektronik haberle şme hizmeti sa ğlayıcısının sözle şmenin hükümlerini tek taraflı olarak de ğiştirmesi durumunda tüketici sözle şmeyi herhangi bir yaptırım olmaksızın sona erdirebilecektir. • Şeffaflık: Herhangi bir hizmete abone yapılmadan önce hizmet sa ğlayıcı tüketiciye açık, net, ayrıntılı ve yeterli bilgi vermekle yükümlü olacaktır. Tüm promosyon reklamları söz konusu promosyonların süresini de içermek durumundadır. • İnternet eri şim hizmetinde kesintiler ve tazminat: Tüketiciler, 08.00-22.00 saatleri arasında 6 saati a şan internet kesintisi olması durumunda (hem mobil hem de sabit internet eri şimi için) tazminat almaya hak kazanacaklardır. Söz konusu tazminat bir sonraki faturada gösterilmek ve sabit ücretin belirli bir oranı şeklinde tespit edilmek zorundadır. İnternet eri şim hizmeti sabit bir ücrete dayalı (kullanılan miktara göre de ğişmiyorsa) olarak belirli bir paket hizmetinin (bundle, birden fazla hizmetin birlikte sunulması halinde) içinde sunuluyorsa, hizmet sa ğlayıcı (mobil veya sabit hizmet sa ğlayıcı) her bir hizmetin fiyatını, sundu ğu ticari teklifin

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 16/28 içerisinde ayrı ayrı göstermek zorundadır. Aksi halde, paket halinde sunulan hizmetlerin fiyatının yarısının, internet hizmetleri için tahsil edildi ği varsayımına göre tazminat hesaplanacaktır. • Hizmet sa ğlayıcılar ve tüketiciler arasındaki uzla şmazlıkların çözümü: Tüketiciler, Sanayi Bakanlı ğı Telekomünikasyon Genel Sekreterli ğine şikayetlerini iletebilecekler ve 6 ay içerisinde söz konusu sekreterlik tarafından ba ğlayıcı bir karar alınacaktır.

Radyo Spektrum 2 Ocak 2009 tarihinde Sanayi Bakanlı ğı analog frekansların de ğişimi nedeniyle bo şalan 790-862 MHz bandının, en geç Ocak 2015’ten itibaren yayıncılık dı şındaki hizmetler (mobil geni şbant dahil) için yeniden tahsisinin yapılaca ğını duyurmu ştur.

Yapılan duyuruda, ilk safhada, 3 Nisan 2010- 1 Ocak 2015 tarihleri arasında UHF bandının TV yayıncıları tarafından kullanılaca ğı ifade edilmi ştir.

Kamu Hizmeti Yayıncılı ğının Finansmanı İçin Telekom İş letmecilerine Getirilen Yeni Vergi İspanya, kamu hizmeti yayıncılı ğı yapan televizyonunda reklam yayınlarının kaldırılmasına ve bundan dolayı olu şacak gelir kaybını ticari yayıncılara ve telekomünikasyon i şletmecilerine getirilen yeni vergiler yoluyla telafi edilmesine karar vermi ştir.

Bakanlar Kurulu konuya ili şkin yasa tasarısını benimsemi ştir ve söz konusu tasarının Ekim 2009 itibariyle yasala şarak yürürlü ğe girmesi beklenmektedir.

Yasa tasarısına göre, kamu hizmeti yayıncılı ğının finanse edilmesi için, ülke sathında ya da en az iki farklı bölgede faaliyet gösteren telekomünikasyon i şletmecilerinin gelirlerinin binde 9’u (% 0.9) oranında vergi ve radyo spektrum kullanım ücretlerinin % 80’i tahsis edilecektir.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 17/28

HOLLANDA

Avrupa Adalet Divanı’nın Hollanda Mobil İş letmecilerin Ortak Uygulamasına İli şkin Ön Kararı 4 Haziran 2009’da Avrupa Adalet Divanı AB Antla şmasının 81.maddesi altında hukuki olmayan ortak uygulamalar kavramına ili şkin geni ş açıklama içeren bir ön karar yayınladı. Bu kanun uyarınca, telekomünikasyon operatörleri rakipleri ile gizli bilgilerini payla şırken çok dikkatli olmak durumundadır. İfadeler açık bir şekilde şu mesajı vermektedir: “rakiplerin duyarlı ticari bilgileri tartı ştı ğı toplantıda yer alma”.

Geçmi ş Bilgiler: 30 Aralık 2002’de Hollanda Rekabet Kurumu Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), 5 mobil operatöre (O2 (önceden ), Orange (önceden Dutchtone), T-mobile (önceden Ben) and Vodafone (önceden Libertel-Vodafone)) illegal bir anla şma veya ortak uygulama sebebiyle toplam 88 milyon Avro ceza kesti.

NMa be ş operatörü 13 Haziran 2001’de toplantı yapıp faturalı abonelerde standart tedarikçi ödemelerindeki indirimlere ili şkin duyarlı bilgilerini birbirleriyle payla ştıkları için suçladı. Bu indirimler 2001 yılı yazında gerçekle şti.

2004 yılında NMa operatörlerce tedarikçi indirimi uygulanmasıyla abonelik satı şından elde edilen gelirin daha dü şük oldu ğunu gösteren bulgular sebebiyle ceza miktarını 52 milyon Avroya indirdi.

Temmuz 2006’da Rotterdam Bölge Mahkemesi NMa’nın kararını şu gerekçelerle iptal etti: • Rekabet Kurumu toplantı yapılması ile tedarikçi indirimleri arasında bir sebep sonuç ili şkisi oldu ğuna ili şkin bir kanıt bulunmadı ğı gerçe ğini göz ardı etmi ştir.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 18/28 • O2 ve Orange’ın ortak uygulamaya katıldı ğı tam olarak kanıtlanmamı ştır.

Mahkeme davayı tekrar NMa’ya gönderdi. KPN, Orange, T-Mobile ve Vodafone ile birlikte NMa da Bölge Mahkemesinin kararını Hollanda Ticaret ve Sanayi Temyiz Mahkemesine ta şıdı. Temyiz mahkemesi de AB antla şmasının 81.maddesindeki ortak uygulamanın tanımı ve gizli bilgilerin payla şılmasının yasallı ğı ile ilgili soruları Avrupa Adalet Divanına iletti.

Avrupa Adalet Divanı (AAD) Kararları: 1. İllegal ortak uygulamaların tanımı ve kanıtlanması: AAD ortak uygulama kavramını a şağıdaki şekilde tanımlamı ştır: “… düzenli bir anla şmanın sa ğlanması a şamasından önce yapılan ve açıkça rekabetin yerini alacak sonuçlar do ğuracak olan taraflar arasında bir koordinasyon biçimi.” (para. 26)

Ortak bir uygulamanın rekabet dı şı bir uygulama olup olmadı ğına ve dolayısıyla illegal olup olmadı ğına karar vermek için ise AAD şu ifadeyi kullanmı ştır: “… elde edilmeye çalı şılan amaca ve onun ekonomik ve yasal kapsamına ili şkin yakın ilgi bulunması gerekmektedir. Bunun yanında, tarafların niyeti ortak uygulamanın kısıtlayıcı olup olmadı ğına karar vermek için temel bir etken olmasa da, Avrupa Birli ği Komisyonu veya dengi bir yasama organının bunu dikkate almasının önünde bir engel bulunmamaktadır.” (para. 27)

Fiyat sabitleme gibi bazı ortak uygulamalar kendili ğinden illegaldir. Bu tip ortak uygulamalar do ğası gere ği normal rekabetin çalı şmasına zararlıdır. Bu durumlarda rekabet kurumu ortak bir uygulama oldu ğunu kanıtlamak durumundadır fakat bunun rekabete aykırı bir eylem oldu ğunu kanıtlamak durumunda de ğildir. (para. 29)

Ortak bir uygulama oldu ğunu kanıtlamak için rekabet kurumu şu 3 şeye bakmalıdır: (para. 51)

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 19/28 1. Katılımcıların birbirleriyle anla şmaya çalı şması, 2. Bunun pazara ta şınması, 3. Ve bu ikisi arasında bir sebep sonuç ili şkisinin kurulması.

Fakat AAD rekabet kurumlarının kanıt seviyesini a şağı çeken yeni bir varsayım ekledi. Buna göre e ğer taraflar ortak bir uygulamaya kalkı ştıysa ve pazarda aktif olarak devam ediyorlarsa, taraflarca rakiplerle ilgili de ğiş toku ş edilen bilginin pazara yansımasında hesaba katıldı ğı kabul edilir, taraflar aksini ispat edene kadar.

AAD bu varsayımın sadece bir kez ortaklık yapılması ve bunun düzenli zaman aralıklarıyla takviye edilmesi durumunda uygulandı ğını belirtmi ştir. (para. 51)

2. Duyarlı ticari bilgilerin de ğiş toku şu telekom işletmecileri arasında da illegal midir? AAD duyarlı bilginin de ğiş toku şunun da e ğer rekabet eden taraflar arasında hâkim olması gereken rekabetçi belirsizli ğin ortadan kalkmasına sebep oluyorsa kendili ğinden (mesela pazarda olumsuz etkilerinin bulundu ğu ispat edilmeksizin) illegal olan ortak bir uygulama olabilece ğini ifade etmi ştir. Bu durum özellikle yüksek yo ğunlukta oligopolistik pazarlarda geçerlidir.

AAD’ye göre: “… operatörlerin kendilerini rakiplerinin mevcut veya umulan davranı şlarına göre uyumlula ştırmaya hakları olsa bile, e ğer böyle bir ileti şimin sonuçları normal şartlarda pazarda olan rekabete (ürün veya hizmet çe şitlili ği, pazardaki oyuncuların sayısı ve büyüklü ğü ve pazarın hacmi gibi) uymuyorsa, mevcut veya potansiyel rakiplerinin pazardaki davranı şlarını etkileyecek do ğrudan veya dolaylı bir ileti şim kurmak veya pazarda gösterece ği tavırla ilgili kararlarını veya e ğilimlerini if şa etmek gibi bir hakları bulunmayabilir.” (para. 33)

Bilgilerin payla şılması sadece son kullanıcılar tarafından ödenen ücretle ilgili oldu ğunda

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 20/28 de ğil aynı zamanda tedarikçilere yapılacak ödemeler gibi perakende fiyatların belirlenmesinde de bir etken olması halinde de kendili ğinden illegal olabilmektedir.

AVUSTURYA

Aşağıda yer alan grafi ğe göre Avusturya B İT pazarının 2005 – 2009 yılları arasında sürekli büyüme e ğilimi gösterdi ği görülmektedir.

Avusturya B İT Pazarı

14 12 10 5 5,2 5,3 5,5 5,8 8 6 4 6,4 6,5 6,5 6,7 6,7 Milyar Avro 2 0 2005 2006 2007 2008 2009

Telekomünikasyon Bilgi Teknolojileri

Grafik: Avusturya B İT Pazarı, 2005–2009 Kaynak: EITO

Avusturya Mobil Sonlandırma Ücretleri Çizelge: Avusturya Mobil Sonlandırma Ücretlerinin Azalma Trendi, 2008 – 2011 (Avro Sent) 01.07.2008 01.01.2009 01.07.2009 01.01.2010 01.07.2010 01.01.2011 mobilkom 5,72 4,5 3,88 3,26 2,63 2,01 Austria T-Mobile 5,72 4,5 3,88 3,26 2,63 2,01 Orange 5,72 4,5 3,88 3,26 2,63 2,01 Hutchison 5,72 4,5 3,88 3,26 2,63 2,01

Yukarıdaki çizelgede Avusturya mobil sonlandırma ücretlerindeki azalma trendi ve ilerleyen dönemlerde yapılması öngörülen dü şüşlere yer verilmektedir. Buna göre ilgili

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 21/28 pazarda sonlandırma ücretlerinin 2011 yılının ba şından itibaren 2,01 Avro Sent olması öngörülmektedir.

Avusturya Mobil Sonlandırma Ücretleri

7

6 5,72 5 4,5 4 3,88 3 3,26

Avro Sent Avro 2 2,63 1 2,01 0 Eyl.10 Eyl.09 Eyl.08 Mar.10 Mar.09 Kas.10 Kas.09 Kas.08 Oca.11 Oca.10 Oca.09 May.10 May.09 Tem.10 Tem.09 Tem.08

Grafik: Avusturya Mobil Sonlandırma Ücretlerinin Azalma E ğilimi, 2008 – 2011

Telekom Avusturya Geni şbanta 1,5 Milyar Avro Yatırım Yapacaktır Telekom Avusturya kırsal alanlarda VDSL2 teknolojisi kurmaktadır. Ayrıca Telekom Avusturya fibere şebekelere yatırım yapmakta ve bunlar üzerinden test-deneme yapmayı planlamaktadır. “Fiber şehir” adı verilen proje ile 2009 ve 2010 yılında yapılması planlanmakta olan yatırımlar binaya kadar ve hatta eve kadar fiber (FTTC, FTTB ve FTTH) altyapısının kombinasyonunun kurulmasını kapsamaktadır. Buna göre Klagenfurt şehrinde ve Viyana’nın iki bölgesinde yakla şık 150.000 hanenin 1 Gbit/s hızında geni şbanta sahip olması planlanmaktadır. Ayrıca topografya ve bina yo ğunlu ğuna göre hanehalkı ve i ş dünyasındaki potansiyel abone kalıpları Avusturya kentsel alanı için seçilmi ştir. Buna göre fiber altyapı üzerinden talebe ba ğlı yayın (VoD), yüksek çözünürlüklü (HD) TV ve 100 Mb/s hızlarından ba şlayacak süper hızlı internet gibi hizmetlerin testleri gerçekle ştirilecektir.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 22/28 2009 yılının sonuna do ğru ba şlanması planlanan kırsal alanlardaki VDSL2 teknolojisinin kurulumu ise yeni nesil şebekelere geçi ş sürecinde dü şük ek maliyetlerle yapılan yatırımlar çerçevesinde de ğerlendirilmektedir. Yatırımın toplam de ğeri 1,5 Milyar Avro’yu bulacak olup, bunun 1 Milyar Avro’su yeni nesil sabit şebekelere ve kalan 500 Milyon Avro’su ise mobil internet şebekesine olacaktır.

PORTEK İZ

Aşağıda yer alan grafi ğe göre Portekiz B İT pazarının 2005 – 2009 yılları arasında sürekli büyüme e ğilimi gösterdi ği görülmektedir.

Portekiz B İT Pazarı

12 10 3,5 3,7 8 2,7 2,9 3,1 6

4 6,8 6,9 Milyar Avro Milyar 6,4 6,5 6,7 2 0 2005 2006 2007 2008 2009

Telekomünikasyon Bilgi Teknolojileri

Grafik: Avusturya B İT Pazarı, 2005–2009 Kaynak: EITO

Numara Ta şınabilirli ği Aşağıdaki tabloda da görüldü ğü üzere bir milyondan fazla sabit abone numarasını ba şka işletmecilere ta şımı ştır. Mobil numara ta şıma i şlemi ise sabit ta şıma i şleminin yakla şık dörtte biri kadar olmu ştur.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 23/28 Tablo: Haziran 2009 itibariyle numara ta şınabilirli ği Pazar Ta şınan Abone Sayısı Sabit Hatlar 1.050.891 Mobil Hatlar 259.284 Co ğrafi Olmayan Hatlar 968 Toplam 1.311.143

İSVEÇ

Üçlü-Hizmet ile İsveç Tasarruf Evleri İsveç kablo i şletmecisi Com Hem 326,200 kablo telefon mü şterisinin yanı sıra 2009’un birinci çeyre ğinin sonuna kadar 511,700 geni şbant abonesinin bulundu ğunu ve TV, İnternet ve ses hizmeti alan 210,200 üçlü-oyun abonesine sahip oldu ğunu açıklamı ştır.

2009’da İsveç’in gerçek Gayri Safi Yurtiçi Hasılası (GDP)’nin %4,3’e kadar küçülmesini öngörülmü ştür, bu son 30 yıldaki en büyük küçülmedir. Yerel bankacılık sisteminin zayıflaması nedeniyle küçülen kredi ko şullarının, üçlü hizmet paketleri gibi yüksek kaliteli hizmetler için talep yetersizli ği ve yerel tüketim gereksinimleri üzerinde negatif etki yaratması beklenmektedir. Bununla berber, bölgede ki şi ba şına dü şen en yüksek GDP oranına sahip bulunmakta olan İsveç’in teknolojik hizmetlere yönelik talebi de yüksektir. Bu talep, 3.5G HSPA ile nüfusun %87’sini kapsayan Tele2Sweden gibi mobil işletmecilerin varlı ğı ile anla şılmaktadır. Ocak 2009’da TeliaSoneria, Uzun Vadeli Dönü şüm (LTE) 4G hizmetlerinin 2010’nun sonuna kadar ticari olarak ba şlatılaca ğını bildirmi ştir. Bu geli şme, yakın zamanda bir LTE şebekesini konu şlandırmak için mü şterek plan yapan Tele2 ve tarafından takip edilmektedir.

Buna ilaveten, durgunluk döneminde tüketicilerin para harcamamak için daha çok evde kalaca ğı ve sonuç olarak evde e ğlence arayacakları için geni şbant ve ödemeli-TV gibi ev e ğlence hizmetlere yönelik ileri teknolojiler için talebin artabilece ği tahmin edilmektedir.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 24/28 Tablo: İsveç Geni şbant Pazarına Bakı ş, 2006-2013

Com Hem, üçlü-oyun paketi de sunan Bredbands Bolaget ve zorunlu i şletmeci TeliaSonera’dan sonra İsveç’in üçüncü büyük geni şbant sa ğlayıcısıdır. TeliaSonera tarafından İsveç’te IPTV hizmetlerinin hızla büyüdü ğü rapor edilmi ştir. Com Hem’in 154 milyon SEK’lik sermaye harcamalarının bir bölümü Stockholm şebekesini sayısalla ştırmak için kullanılmı ştır. Üçlü-oyun paketi, ülkenin sabit-hat sektöründe dü şüşü durdurmaya yardım etmi ş ve geni şbant abonelerinin artı şını sa ğlamı ştır. Ayrıca üçlü-oyun, i şletmecilerin mobil geni şbant hizmetlerinin pazarlamasına yardımcı olmaktadır. Com Hem, mobil i şletmeci 3 ile ortaklı ğında mobil geni şbant hizmetini sa ğlamakta ve ülkede geni şbant şebekeleri ortaya çıktı ğı için mobil ve sabit geni şbant yakınsamasının önemi de artmaya ba şlamı ş bulunmaktadır.

Ericsson Kent Fiber A ğını Geni şletecek ve İş letecek Tedarikçi Ericsson’la, İsveç’in Hudiksvall kentinin sistematik a ğını büyütmesi ve düzenlemesi için bir sözle şme yapılmı ştır. Ericsson, açık-eri şim a ğ i şletmecisi Zitius’un ağını 2016’ya kadar i şletecektir. Bu Ericsson’un bir kentin a ğını hem geni şletme hem de işletmesi için ilk anla şmasıdır. Projenin bir parçası oldu ğu için AkıllıUç Çoklu-Hizmet Uç Yönlendiricileri ve çekirdek a ğ ürünlerine ilaveten EDA 1200 fiber-eri şim anahtarı ve yeraltı ba ğlantı gereksinimlerini kar şılayacak ve konu şlandıracaktır. Ericsson’un evlere bireysel fiber ba ğlantıları kurmaya ba şlaması için süresi Mayıs ayında dolmu ş bulunmaktadır.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 25/28

Hudiksvall Belediye Ba şkanı, Sven-Ake Thoresen, tarafından projenin Belediyenin büyük bir yatırımı oldu ğu ve fiber optik alanında nitelikli yüksek e ğitim programları ile ara ştırma ve geli ştirmeyi güçlendirece ği belirtilmi ştir.

9 Milyon’un üstünde nüfusa sahip İsveç’in, Hudiksvall kasabası sadece 15,000 ki şi ya şamaktadır. Proje makro ölçüde önemli bir etkiye sahip olmamakla beraber ancak Hudiksvall Ekonomisinin büyümesine katkı sa ğlaması beklenmektedir. Ericsson’a göre, Hudiksvall’ın mevcut fiber a ğı kasabayı”dünya çapında ara ştırma ve bilim çalı şmaları merkezi” yapacaktır.

Açık-eri şim fiber-optik a ğ fikri, Yeni Nesil Şebeke (NGN)’nin konu şlanmasında çok sayıda problemi çözmesi beklenmektedir. Bölgesel şebeke yayılması, aynı a ğ üzerinden rekabet eden alternatif İSS’ler için, maliyetlerin dü şürülmesine yardım eden ölçek ekonomisi fırsatlı sa ğlayacaktır. Açık-eri şim şebekeleri, pazar güçlerini kötüye kullanan büyük İSS problemini çözmektedir. Aynı bölgedeki farklı NGN’ler arasındaki rekabet, sürekli a ğın geli şmesi ve bir üst modele geçilerek yenilenmesinde belirleyici bir anahtar olacaktır. NGN i şletmecilerinin düzenlenmesi, adil a ğ eri şim ücretlerini ve sürdürülen a ğ yatırımlarını garantiye almak için gelecekte de gerekli olacaktır.

Tablo: Faaliyet Alanı Düzeyinde İSS’lerin Rekabeti ile Sonuçlanan Açık-Eri şim A ğı Zitius Ortaklık Ses Sa ğlayıcıları Adamo, Blixtvik, E-Phone, Rix Telecom, Tele2 ve Telia Geni şbant Sa ğlayıcıları Adamo, Bahnhof, BIK, Bilxtvik, Bredband, E- Phone, Rix Telecom, Skycom, Tele2 ve Telia

Geni şbant TV Sa ğlayıcıları Canal Digital, Fast TV ve Viasat

İsveç’in çok sayıda kentinde açık-eri şim a ğını i şletmekte ve Tele2, Viasat ve Telia gibi işletmecilere hizmet sa ğlamaktadır. Tedarikçilerin küresel ekonomik kriz nedeniyle pazarlı ğa, daha açık olması olasılı ğı açık-eri şim şehir a ğları kurmak için uygun bir zamanda olundu ğuna i şaret etmektedir.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 26/28

BELÇ İKA

Belgacom İndirimli Fiyat Talep Ediyor Reuters, Belgacom’un bazı tedarikçilerine, fiyatları en azından %20 oranında indirmelerini önerdi ğini bildirmektedir. Belçika’da günlük bir gazete olan De Standaard, Belgacom’un 1 Temmuz 2009’ dan itibaren daha dü şük fiyatlar istedi ğini ve fiyatların dü şürülmesi halinde, tedarikçilerin işlerini kaybetme riski bulundu ğu ifade edilmektedir.

Belgacom’un mobil birimi Proximus’un hakim piyasa durumunu kötüye kullandı ğından dolayı rekabet kurumu tarafından 66.3 milyon Avro para cezasına çarptırılması sonrasında, Belgacom’un hakim piyasa durumunu kötüye kullanıyor oldu ğu iddiaları ortaya çıkmı ştır. Proximus’un şebekesine toptan eri şimde abonelerine rakiplerinin talep etti ği fiyatlardan daha dü şük fiyat teklif etti ği konusunda şikayette bulunulmu ştur. İthamda bulunulan bu ücretler 2004 ve 2005 yılına aittir.

De Standaard, Ekonomi Bakanlı ğının rekabet kurumundan, Belgacom’un hakim durumunu kötüye kullanıp kullanmadı ğını de ğerlendirmek amacıyla resmi olmayan bir ara ştırma ba şlatmasını rica etti ğini beyan etmektedir.

Belgacom’un marjları, gittikçe baskı altına girmektedir. Belçika hükümeti 2009 yılının sonuna kadar dördüncü mobil lisans ihalesinin yapılması dü şüncesi içerisindedir ki bu mobil i ş dünyasından gelen gelirlerde bir fayda sa ğlayacaktır. Sabit hat sektörü, ki bunun %80’lik bir kısmına Belgacom sahiptir, azalma göstermektedir ve Ekim 2008’de Avrupa Komisyonu Belçika’nın telekom düzenleyicisine sabit hat fiyatlarının dü şürmesi gerekti ğini belirtmi ştir. Geni şbant sektörü, Belgacom ve Telenet’in hakimiyeti altındadır.

Belgacom i şletmecileri üstündeki baskılara ra ğmen 2009 yılı birinci çeyrek gelirleri, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %1.5 yükselmi ştir.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 27/28

Tablo: Belgacom 2009 birinci çeyrek Sonuçları 2009 Rehberi Q109’a Göre Beyan Edilen Toplu Gelir yakla şık %1 dü şüş %1.5 yükseli ş Toplu EBITDA Marjı %32-%33 arasında %33 Sermaye Giderleri/Gelir %10-%11 arasında %9

YUNANiSTAN

Suçla Mücadele İçin Mobil Aboneler Kaydediliyor Yunan ileti şim bakanı Evripidis Stilianidis; yeni mevzuat çerçevesinde, ülkedeki tüm ön ödemeli cep telefonu kullanıcılarının kimliklerinin, SIM kart etkinle ştirilmeden önce, şebeke operatörü tarafından kayıt altına alınmasının gerekti ğini duyurdu. AP haberine göre; meclis onayını bekleyen tasarı ile suçla geni ş bir mücadele amaçlanmakta ve tüm ön ödemeli SIM kartların 30 Haziran 2010 tarihine kadar kayıt altına alınması öngörülmektedir.

TeleGeography GlobalComms veritabanına göre; 2009 yılı Mart sonu itibarıyla Yunanistan’da 19.6 milyon mobil kullanıcı bulunmakta ve bunların yakla şık %70’i anında ödeme aboneli ğini seçmi ş bulunmaktadır. TeleGeography veritabanına göre dünyada di ğer bazı pazarlarda, ön ödemeli abonelik sisteminin uygulanmaya ba şlaması ile toplam mobil kullanıcı sayısında önemsenecek miktarda düşüşler görülmü ştür.

SAS Geli şmeler Bülteni Haziran 2009 28/28