Aa En Hunze Buitengewoon!

Aa en Hunze Buitengewoon! Herijking Strategische Toekomstvisie Gemeente Aa en Hunze 2015 2025 Aa en Hunze Buitengewoon! Herijking Strategische Toekomstvisie Gemeente Aa en Hunze 2025 -

2015 2015 2025 Herijking Strategische Toekomstvisie: Toekomstvisie: Strategische Herijking

2 Inhoudsopgave

Introductie 5

Reflectie: Aa en Hunze Buitengewoon! 8 2025

Nieuwe kijk op bestuur en participatie 10 - 2015 Nieuwe kijk op zorg 13

Nieuwe kijk op economie, werk en recreatie 16

Aa en Hunze Buitengewoon! Buitengewoon! Hunze en Aa Nieuwe kijk op voorzieningen, leefbaarheid en wonen 19

Programma en uitvoering 23 Toekomstvisie: Strategische Herijking

3 Introductie 2025

Waarom een herijking? - Sinds 2009 werken we in Aa en Hunze met de complexer geworden. De woningen vastgoedmarkten 2015 Strategische Toekomstvisie 2020. De visie is een zijn onder druk komen te staan. De gemeente staat voor handig kompas gebleken bij beleidsbepaling en besluit- uitdagende nieuwe taken in zorg, welzijn en participatie vorming. Ook extern heeft de visie haar nut bewezen, en wordt geconfronteerd met teruglopende financiële in samenwerking met onze inwoners, ondernemers, mogelijkheden. Voor de gemeenteraad van Aa en verenigingen en andere overheden. Hunze aanleiding om de strategische visie te herijken.

Behoud het goede, dat zijn we aan de inwoners en De nieuwe horizon ligt bij het jaar 2025. De insteek is allen die werken en recreëren in Aa en Hunze ver- gericht op: plicht. In de Toekomstvisie 2020 schreven we al dat dit • een visie op de toekomst (perspectief en strategie),

geen vanzelfsprekendheid is, en dat dit voortdurend • nieuwe (in)formele netwerken (samenwerking en Toekomstvisie: Strategische Herijking aandacht en vernieuwing vraagt. De nu voorliggende slagkracht), herijking werd in deze visie dan ook al aangekondigd. • maatschappelijk draagvlak en partners (participatie en uitvoeringskracht). De herijking bouwt voort op de visie uit 2009. Er lijkt geen noodzaak tot een compleet nieuwe koers. In de Zo wordt de focus voor zowel de korte als de lange gemeente Aa en Hunze is het onverminderd goed leven, termijn scherp en wordt tegelijkertijd sterker dan recreëren, wonen en werken. Dat is de verdienste van voorheen ingezet op uitvoeringskracht in een breder inwoners, maatschappelijke organisaties, private partij- maatschappelijk verband. Het is geen blauwdruk met en en de gemeente. Desondanks is er geen reden om antwoord op alle vragen, maar wel een strategisch op de lauweren te gaan rusten. De maatschappelijke hulpmiddel bij het maken van richtinggevende keuzes. en economische omstandigheden zijn de afgelopen jaren fundamenteel veranderd. De verhouding tussen burgers onderling en tussen burgers en de overheid is

4 5 6 Aa en Hunze Buitengewoon! voor de toekomst: de voor houvast als geven, moet aan richting toekomstvisie nieuwe de waar gedefinieerd, accenten nieuwe vier zijn hiervan basis Op economisch. en technologisch demografisch vlak, sociaal-maatschappelijk, ruimtelijk, op gebracht, beeld in trends de zijn Vervolgens zorg. en recreatie landbouw, sectoren de in vinden te zijn gemeente de in banen De regio. omliggende de in werkt inwoners vande meerderheid ruime WOZ-waarde. hoge Een relatief een en woningen koop aandeel hoog een kent gemeente De ouderen. veel relatief wonen er afen neemt jongeren aantal horigheid. Aa en Hunze is een krimpgemeente, het verbanden, een gevoel van en geborgenheid saam- sociale sterke Er zijn gebied. aantrekkelijk een in dorpen mooie 35 door zich kenmerkt Hunze en Aa feiten. vande zetten rij een op het met We gestart zijn Van feiten naarnieuwe accenten trends en • • • •

nieuwe kijk op economie, werk en recreatie, recreatie, en werk economie, op kijk nieuwe zorg, op kijk nieuwe participatie, en bestuur op kijk nieuwe nieuwe kijk op voorzieningen en leefbaarheid.

- Het proces zag er als volgt uit: volgt als er zag proces Het ervan. uitvoering de richting gezet stappen eerste de ook worden maar visie, de voor draagvlak alleen niet ontstaat samenleving de vanuit inbreng aan te geven ruimte volop Door doorlopen. traject interactief we een hebben nu Ook samen je toekomst maak de op Visie gezamenlijke uitvoering. een voor basis de vormt en toekomstvisie voorliggende in verwerkt is deler gemene De overeenkomsten. veel ook toch maar zoveel meningen, inwoners, Zoveel • • • • • •

drie bewonersavonden over trends en dilemma’s, en over trends bewonersavonden drie een over expertmeeting enkele thema’s, managementteam, managementteam, het en college het raad, de met discussiesessie een Dr. Nassau College locatie Gieten, het van jeugd de met bijeenkomst een raadpleging van het gemeentelijk burgerpanel, een slotmanifestatie over de toekomstvisie. concept woongemeente Aantrekkelijke Nieuwe kijk opvoorzieningen &leefbaarheid Nieuwe kijk opeconomie, werk &recreatie Nieuwe kijk opzorg participatie op bestuur en Nieuwe kijk

HERIJKING TOEKOMSTVISIE

STRATEGISCHE TOEKOMSTVISIE

Feiten Trends 2015

- 2020 Interactie 2025

Herijking Toekomstvisie: 2015 - 2025 Reflectie Aa en Hunze Aa en Hunze is een Buitengewoon! aantrekkelijke woongemeente waar het buitengewoon

goed leven en recreëren is, 2025

De titel ‘Aa en Hunze Buitengewoon!’ voldoet nog Ook de kernwaarden van onze gemeente staan onver- - steeds. De missie van 2009 is een goede basis om kort overeind: een zorgzame samenleving, levendige 2015 op voort te bouwen, maar verdient wel enige aan- dorpen, menselijke maat, kwaliteit in wonen en scherping. De ambitie om Aa en Hunze verder te voorzieningen, een kleinschalige kwaliteitseconomie, met een levendige, zorgzame ontwikkelen als recreatiegemeente blijft onverkort uitstekende omgevingskwaliteit, duurzame ontwikkeling aanwezig, alleen benoemen we dat niet langer expliciet in brede zin en ontplooiingsruimte voor iedereen. in de missie. En we voegen er een extra component De vorige visie benoemde vier hoofdkeuzes: en innovatieve samenleving van onze samenleving aan toe: deze is niet alleen 1. investeren in de kwaliteit van wonen en levendig en zorgzaam, maar ook innovatief. Een voorzieningen, Aa en Hunze Buitengewoon! Buitengewoon! Hunze en Aa kwaliteit die van steeds grotere waarde is in tijden waar 2. investeren in een levendige en zorgzame in een robuust landschap: meer bij inwoners zelf komt te liggen. De missie luidt samenleving,

dan ook als volgt: 3. investeren in de recreatieve toeristische ontwikkeling, Toekomstvisie: Strategische Herijking 4. investeren in een duurzame ontwikkeling in een Aa en Hunze Buitengewoon! Aa en Hunze is een aantrekkelijke woongemeente waar robuust landschap. het buitengewoon goed leven en recreëren is, met een levendige, zorgzame en innovatieve De afgelopen jaren is hier veel inzet op geweest. Zo samenleving in een robuust landschap: Aa en Hunze stond 2013 in het teken van duurzaamheid, is 2015 Buitengewoon! uitgeroepen tot het jaar van recreatie en toerisme en gaat 2016 het jaar van de ondernemer worden. Er is een nieuw voorzieningenbeleid ontwikkeld, en er is hard gewerkt aan de transitie van verschillende zorgtaken van het rijk naar de gemeente. Het werk is daar- mee niet klaar. De vier hoofdkeuzes zijn nog prima van toepassing voor de toekomst. Hier in investeren blijft nodig. Wel verleggen we de focus naar vier accenten.

8 9 Nieuwe kijk op bestuur en participatie

Ambitie De gemeente Aa en Hunze heeft de ambitie om meer Als gemeente creëren wij de voorwaarden waarbinnen te besturen vanuit co-creatie. In co-creatie spelen partners optimaal kunnen opereren. Waar mogelijk inwoners, bedrijven en instellingen een stevige rol bij gaan we een stap verder, de samenleving is meer en de aanpak van maatschappelijke vraagstukken. Soms meer zelf aan zet. De gemeente stuurt aan op het op uitnodiging van ons als overheid, maar meer en maken van scherpe keuzes en het zichtbaar maken Aa en Hunze Buitengewoon! Buitengewoon! Hunze en Aa meer ook op eigen initiatief. Eigen kracht, participatie van veranderingen in de praktijk. Plannen maken en en gemeenschapsontwikkeling zijn termen die in deze uitvoeren! context passen. Als eerste overheid, dichtbij onze inwoners, werken we niet alleen aan oplossingen voor De gemeente wil een kernfunctie vervullen in netwerk- verschillende maatschappelijke thema’s, maar doen we verbanden. De omgeving ziet de gemeente als een dat samen. professionele en betrouwbare partner. Als gemeente betekent deze nieuwe rolopvatting ook loslaten. De ge- Rolopvatting meente kan en wil niet alles zelf doen. Dit vergt ook een De gemeente heeft verschillende rollen te vervullen: omslag binnen de eigen organisatie. Ook outsourcing • de traditionele rol (toezicht, handhaving, van operationele bedrijfsvoerings- en dienstverlenende dienstverlening etc.), taken hoort bij het ‘loslaten’. De gemeente werkt al sa- • de ondersteunende rol (sociaal domein en het men met buurgemeenten en in regioverband en dit zal terrein van sport, welzijn, cultuur etc.), in de toekomst nog meer gebeuren. Onder meer op de • de samenwerkingsrol (activering maatschappelijk terreinen zorg/inkomen en bedrijfsvoering vindt er een initiatief, medevormgever van beleid etc.). hechte samenwerking plaats met de gemeenten Assen en Tynaarlo.

10 11 Nieuwe kijk op zorg 2025

Ambitie - Concretisering De gemeente Aa en Hunze heeft de ambitie dat alle Om deze ambitie te realiseren werkt de gemeente 2015 • We bieden ruimte aan concrete acties, laten initiatieven vanuit de dorpen te laten bloeien. inwoners op eigen kracht kunnen deelnemen aan de Aa en Hunze aan de hervorming van het sociale bewoners echt aan zet en bieden ruimte voor een • De pilot ‘Jouw idee, samen uitvoeren’ was een samenleving. Niet alleen in de grotere dorpen, maar domein met het oog op een integrale, kostenefficiënte nieuwe sociale infrastructuur. Bijvoorbeeld bij de eerste stap in de richting van deze ambitie. De ook in de kleinere dorpen. De insteek is hierbij ‘van en effectieve uitvoering, met blijvende aandacht voor ontwikkeling van coöperaties, bij het invullen en eerste mooie ideeën, getoetst door inwoners zelf, zorgen voor, naar zorgen dat’. Er is een tweedeling in de kwetsbare groepen in de gemeente. In het samen- beheren van de openbare ruimte en het in stand zijn inmiddels in uitvoering. Deze pilot krijgt een de samenleving en die wordt groter; mensen die het spel met inwoners en partners bewaakt de gemeente, houden van voorzieningen. De gemeente is daarbij vervolg. zelfstandig of samen doen en mensen die echt hulp als regisseur, de kosten en de kwaliteit van de maat- faciliterend, voorwaardenscheppend, meedenkend • De gemeente heeft meerdere rollen te vervullen en nodig hebben. schappelijke ondersteuning. Dit resulteert in een Aa en Hunze Buitengewoon! Buitengewoon! Hunze en Aa en ontvankelijk voor experimentele vormen en/of moet inspelen op deze veranderingen. Dit krijgt extra doorgaande zorglijn in het lokale sociale domein, pilots. aandacht in de eigen organisatie. Bij de eerste groep gaat het om het bieden van de juiste waarbij preventieve actie natuurlijk de voorkeur geniet.

• We brengen dorpen met elkaar in gesprek, zodat • Ruimte voor eigen initiatief betekent dat dorpen, voorwaarden, bij de tweede groep om het bieden van Toekomstvisie: Strategische Herijking zij zich beter en waar nodig anders kunnen organi- gebieden en gemeenschappen zich ieder op een de juiste zorg. Er is vernieuwing nodig, innovatie en Concretisering seren. Er ontstaan nieuwe netwerken. De gemeente eigen wijze ontwikkelen. Dit kan tot gevolg hebben creativiteit. We willen een dienstverlenende overheid • De vergrijzing van de gemeente vraagt om constante kan dit faciliteren, maar de dorpen zullen het zelf dat het ene dorp meer voor elkaar krijgt dan een zijn waar onze levendige, zorgzame en innovatieve verbetering en aanpassing van het zorgaanbod. Een moeten overpakken. De dorpen kunnen ervaringen ander dorp. Toch is dit is een bewuste keuze. Wel samenleving optimaal uit de verf kan komen. goed zorgaanbod houdt in dat er een zorgcentrum, delen. We verkennen de mogelijkheden van dorps- draagt de gemeente zorg voor een ‘vangnet’ en voor een dokter of wijkverpleging aanwezig is. Vooral coöperaties: verenigingen die werkzaamheden ‘basiskwaliteit’. In overleg met de dorpen wordt dit Rolopvatting in de kleinere dorpen met weinig tot geen (fysiek) uitvoeren. Dat kunnen werkzaamheden zijn die nu nader vorm gegeven. De gemeente heeft vanaf 2015 meer taken van het rijk zorgaanbod – met een beperkte omvang en een bij de gemeente of andere instanties liggen. Denk gekregen. Zo is de jeugdzorg een nieuwe taak voor de hechte gemeenschap – is maatwerk nodig. Dit vergt aan groenbeheer, wegbeheer, welzijn, cultuur, maar gemeente met een nieuwe markt en nieuwe initiatieven. creatieve oplossingen en inzet van zorgpartners en ook zorgtaken en zelfs woningbouw. De uitvoering De inspanning is er op gericht om de transitie goed te inwoners. Ook de verdergaande digitalisering van gebeurt met een mix van vrijwilligers, bedrijven laten verlopen en te voorkomen dat mensen tussen wal het zorgaanbod biedt kansen (domotica, iAge). en ingehuurde professionals. Insteek is de vele en schip vallen.

12 13 • Zolang mogelijk thuis wonen is de trend. Hiervoor • De gemeente wil de mogelijkheden verkennen om is niet alleen een goed en bereikbaar zorgaanbod – analoog aan de voedselbank - een zorgbank te nodig, maar ook een passende woning. Bij realiseren. Veel mensen zijn bereid om als het hen bestaande woningen is het aan de huiseigenaren uitkomt diensten te leveren en klusjes te doen. Dit zelf om hier voorzieningen voor te treffen. In kan voor veel mensen die hulp nodig hebben een 2025

geval van nieuwbouw worden hier vooraf eisen uitkomst zijn. Bijvoorbeeld door de oudere buurman - aan gesteld. in de tuin te helpen of koffie te drinken bij een een- 2015 • De gemeente staat open voor creatieve ideeën en zame buurtgenoot. Een zorgbank kan er toe leiden functiecombinaties, met name ook in leegstaande dat vraag en aanbod bij elkaar komen. panden. Wellicht ontstaan er zo nieuwe combinaties • Ons sociaal team staat als zorgaanbieder centraal, van bijvoorbeeld zorg en wonen en zorg, wonen en dit concept wordt de komende jaren verder dooront- recreatie. Daar waar het gaat om ruimtelijke ingrepen wikkeld. De leden van dit team zijn de voelsprieten (uitbouw, nieuwbouw, al dan niet tijdelijk) is de land- in de samenleving. Zij signaleren problemen (zorg- schappelijke inpassing van belang. behoefte, eenzaamheid, etc.) en schakelen met professionele hulpverlening en mantelzorg waar nodig. Mantelzorg is meer en meer van belang. Het

is echter geen vanzelfsprekendheid en biedt ook niet Toekomstvisie: Strategische Herijking voor alles een oplossing. Waar mogelijk willen we dit wel stimuleren en faciliteren.

14 15 Nieuwe kijk op economie, werk en recreatie

Ambitie Aa en Hunze is een aantrekkelijke woongemeente, Ook hier is samenwerking onontbeerlijk, niet alleen strategisch gelegen tussen diverse stedelijke met het bedrijfsleven, ook met onderwijs en andere gebieden met economische dynamiek. Actieve en overheden. innovatieve inwoners en ondernemers brengen vitaliteit. De focus voor de toekomst ligt op het inspelen Concretisering op nieuwe economische kansen die passen bij deze • We bieden ruimte voor economische ontwikkeling. missie, naast versterking van de kernsectoren land- De voorkeur is ‘binnen de bestaande ruimte’ oftewel bouw, recreatie en zorg. De omgevingskwaliteiten binnen de bestaande bedrijventerreinen en bestaan- Aa en Hunze Buitengewoon! Buitengewoon! Hunze en Aa staan daarbij hoog in het vaandel. Ons landschap is de panden. Ook is en blijft ontwikkeling mogelijk de drager van onze missie, daarom is het hier goed bij bestaande locaties en vrijkomende agrarische wonen en recreëren. De insteek is dan ook: ruimte gebouwen. Om grip te krijgen op het aanbod en voor ontwikkeling, mits dit past in het landschap. de kansen wordt een quickscan gemaakt van de Dit betekent geen nieuwe bedrijventerreinen, maar aanwezige ruimte (aanbod, leegstand, beschikbare wel hergebruik van bestaande panden voor nieuwe kavels) en worden enkele aansprekende ideeën economische functies, zowel in de dorpen als in het geëtaleerd ter inspiratie. Daar waar leegstand een buitengebied. probleem dreigt te worden, wordt in samenwerking met partijen gewerkt aan oplossingsrichtingen Rolopvatting (co-creatie). De gemeente stimuleert en faciliteert ondernemer- • Aa en Hunze is een plattelandsgemeente met een schap. Initiatieven worden beoordeeld op hun grote rijkdom aan natuur en landschap. Dat maakt maatschappelijke meerwaarde en de bijdrage aan de het hier zo mooi wonen en recreëren. Behoud van omgevingskwaliteit. Belemmeringen worden opgeruimd. deze kwaliteit is dan ook essentieel. Dat betekent Waar nodig neemt de gemeente de regie (centrum- niet dat er niks kan, in tegendeel. De ruimte wordt locaties, leegstand). gebruikt voor verschillende functies, en juist die mix

16 17 Nieuwe kijk op voorzieningen, leefbaarheid

van landbouw, natuur en recreatie zorgt voor een dus over het gebruik van biomassa voor niet-voedsel en wonen dynamisch en afwisselend gebied. toepassingen. Zo ontstaan nieuwe ketens en nieuwe • De landbouw is een belangrijke drager van ons dwarsverbanden tussen ondernemers op verschil- landschap en krijgt - net als de andere functies lende terreinen. Dit biedt perspectief. - ruimte voor ontwikkeling. Ook hier geldt dat de • De overheid wil dat er meer duurzame energie 2025

omgevingskwaliteiten hoog in het vaandel staan. wordt geproduceerd. Windenergie is een van de Ambitie - • Het Nationaal Park Drentsche Aa is een sterk merk. mogelijkheden om duurzame energie op te wekken. De gemeente Aa en Hunze is en blijft bestaan uit provincie. Heel gericht stimuleert en faciliteert de 2015 Aa en Hunze is aantrekkelijk en dat willen wij graag Uitgangspunt voor de toekomst op dit punt is de aantrekkelijke woongemeenschappen: ruim en groen gemeente ontwikkelingen, zonder verantwoordelijk- delen met recreanten en toeristen. Het inspelen op recentelijk vastgestelde gebiedsvisie windenergie wonen in een zorgzame omgeving. De samenstelling heden over te nemen. de steeds veranderende eisen van de recreant vergt Drenthe. van de bevolking is daarbij belangrijker dan aantallen. voortdurende aandacht van ondernemers. De • Van groot belang bij de economische ontwikkeling is Voorzieningen staan onder druk. Annen, Gasselternij- Concretisering gemeente faciliteert ondernemers hierin en bewaakt het betrekken van jongeren, door het stimuleren van veen, Gieten en Rolde zijn grotere kernen, daar is iets • Het in stand houden van het voorzieningenaanbod de kwaliteiten van het robuuste landschap (de werkervaringsplaatsen, stages, de ontwikkeling van meer mogelijk, maar de voorzieningen in de kleinere vergt creatieve oplossingen, waarbij de hoofdrol niet drager van onze missie, zowel voor het recreëren als werkgelegenheid etc. Wanneer zij meer perspectief kernen hebben het veelal moeilijk. Alle bestaande voor- langer per definitie bij de gemeente ligt. Meegroeien Aa en Hunze Buitengewoon! Buitengewoon! Hunze en Aa het wonen). Voor de toekomst moet ingezet worden hebben in Aa en Hunze, is de kans groter dat wij hen zieningen in de dorpen voor de toekomst openhouden, met de samenleving is het uitgangspunt, evenals op diversiteit en kwaliteit, niet op meer van hetzelfde. kunnen boeien en binden. We zetten in op goede is geen vanzelfsprekendheid. De inzet van inwoners zal het inspelen op behoeften van de doelgroepen. Dit

Promotie wordt in regionaal verband opgepakt. koppelingen tussen het middelbaar onderwijs, het hier grotendeels bepalend in zijn. De gemeente stelt betekent een verschuiving in voorzieningen, bijvoor- Toekomstvisie: Strategische Herijking • Het aantrekken van recreanten en toeristen biedt bedrijfsleven en de gemeente. zichzelf de ambitie dat in elke kern een ontmoetings- beeld doordat de toenemende vergrijzing de vraag als voordeel - naast economische inkomsten - een • De aanwezigheid van (snel) internet is geworden tot plek behouden blijft, in welke vorm dan ook. In overleg naar voorzieningen voor ouderen doet toenemen. groter draagvlak onder bepaalde voorzieningen voor een basisbehoefte voor inwoners, ondernemers en met bewoners wordt bezien welke voorzieningen met of Het leidt ook tot het verdwijnen van verenigingen en eigen inwoners (bijvoorbeeld horeca, zwembaden, zelfs recreanten. Niet alleen uit economisch oog- door inwoners zelf in stand kunnen worden gehouden. het ontstaan van nieuwe. Dit is een continue bewe- middenstand). Zo draagt een sterke recreatiesector punt, zeker ook vanwege de leefbaarheid. Internet ging die zich moeilijk laat regisseren. Tegelijkertijd bij aan de leefbaarheid. brengt voorzieningen tot aan de deur en vervult Rolopvatting worden mensen mobieler (zowel fysiek als digitaal), • Duurzaamheid staat hoog in het vaandel. De bio- ook een steeds belangrijkere sociale functie. Ook De gemeente Aa en Hunze handelt vanuit de overtui- waardoor grotere afstanden te overbruggen zijn. based economy kan een nieuwe economische factor de hogere overheden zijn inmiddels doordrongen ging dat de meeste inwoners goed in staat zijn om zelf Extra aandacht gaat uit naar de jongeren en oude- voor Aa en Hunze betekenen. De biobased economy van de noodzaak van glasvezel voor het platteland. verantwoordelijkheid te nemen voor hun huidige en ren, zowel qua voorzieningen- als woningaanbod. gaat over de overgang van een economie die draait De gemeente zal hier actief op inzetten. toekomstige woon- en leefsituatie. De gemeente is voor Het tegemoetkomen aan de behoeften van deze op fossiele grondstoffen naar een economie die een belangrijk deel afhankelijk van particulier en privaat doelgroepen is van belang voor een evenwichtige draait op biomassa als grondstof: van ‘fossil based’ initiatief, brengt partijen bij elkaar, maakt prestatie- bevolkingssamenstelling en een vitale gemeen- naar ‘bio based’. In een biobased economy gaat het afspraken en stemt af met buurgemeenten en de schap.

18 19 2025

• Een opgave voor de komende jaren wordt het vinden • Het beleid is gericht op behoud van de bestaande - van een goede invulling voor leegstaande panden, voorzieningen op bestaande locaties. Deze onder- 2015 zowel in particulier als maatschappelijk vastgoed. steunen tot mogelijk het moment komt, dat het Versoepeling van de regelgeving helpt hierbij. De draagvlak onder een voorziening wegvalt. Hierdoor gemeente pakt een faciliterende en ondersteunende kunnen verschillen in het aanbod en niveau van rol. Het inzetten op transformatiemogelijkheden voorzieningen tussen gebieden ontstaan. Belangrijk van de particuliere woningvoorraad, levensloop- is de aanwezigheid van draagvlak in een gebied en bestendige woningen en woon-werkcombinaties dat er een minimum voorziening - een ontmoetings- biedt kansen. plek - in elk dorp aanwezig is. • Er ligt geen omvangrijke bouwopgave voor de toe- • Zoeken naar energie in de samenleving om voor- komst. Inzet is gericht op kwaliteitsbehoud van de zieningen te behouden. Vaak is er op korte termijn

bestaande voorraad, zowel bij koop als huur. Bouwen wel enthousiasme van dorpelingen om voorzieningen Toekomstvisie: Strategische Herijking naar behoefte moet mogelijk zijn in de dorpen. Waar zelf in de lucht te houden (dorpshuizen, zwembad). mogelijk zal dit binnen de kern (bouwen op open Maar wat gebeurt er op de lange termijn? Als het plekken tussen bestaande bebouwing ) moeten niet lukt en het komt tot sluiting, dan is dat het besluit plaatsvinden of binnen de bestaande voorraad (bij- van het dorp zelf. Belangrijk hierbij is dat de overheid voorbeeld door meerdere woningen in een bestaand een serieuze kans biedt en niet één die gedoemd is pand te realiseren), maar uitbreiding behoort tot te mislukken (bijvoorbeeld door bij overdracht van de mogelijkheden. Uitbreiding kan in bepaalde ge- dorpshuizen of sportaccommodaties deze in goede vallen, zeker gezien het open karakter van sommige staat over te dragen). dorpen, te verkiezen zijn boven inbreiding. In alle gevallen moet sprake zijn van een zo goed mogelijke inpassing. Aandachtspunten bij de bouwopgave zijn duurzaamheid (isolatie/energie) en levensloop- bestendigheid (lang thuis kunnen wonen).

20 21 Programma en uitvoering 2025

• Voortbouwend op het voorzieningenbeleid houden zorgvoorzieningen. Ook hier is samenwerking De toekomstvisie wordt nader geconcretiseerd in • Nieuwe kijk op economie, werk en recreatie: ‘glas- - we vast aan de ambitie dat elk dorp een ontmoe- onontbeerlijk, tussen inwoners, verenigingen, programma’s en projecten. Dit betekent verankering vezel als nutsvoorziening’. De aanwezigheid van 2015 tingsplek moet hebben. De vorm kan verschillend voorzieningen, vervoersaanbieders en gemeente, in het bestaande beleid en in enkele gevallen nieuwe (snel) internet is geworden tot een basisbehoefte zijn; een dorpshuis, een dorpskamer, een sport- evenals inventieve oplossingen. Voorbeeld hiervan is plannen en nieuw beleid. Daarbij wordt optimaal aange- voor inwoners, ondernemers en zelfs recreanten. kantine of een café. Bepalend hierin is de huidige de schoolbus Gasteren - Anderen, waarbij ouders de sloten op reeds lopende trajecten en subsidiestromen. Niet alleen uit economisch oogpunt, zeker ook situatie (wat is er aanwezig in een dorp) en hoe gaan kinderen op vrijwillige basis naar de school in Anloo vanwege de leefbaarheid. De gemeente zal er de inwoners ermee om (draagvlak, inzet e.d.). De vervoeren. Ook digitale ontsluitingsmogelijkheden Per accent is een prioriteit voor uitvoering op korte actief op inzetten, samen met andere overheden gemeente faciliteert en denkt mee. De ontmoetings- zullen hierbij een steeds belangrijkere rol spelen. termijn aangeduid. Voor de volgende punten zal in het en ondernemers. plekken komen - in lijn met het dorpshuizenbeleid • Voorgaande punten hangen met elkaar samen. najaar van 2015 een plan van aanpak gereed zijn: • Nieuwe kijk op voorzieningen, leefbaarheid en Aa en Hunze Buitengewoon! Buitengewoon! Hunze en Aa - in handen van de inwoners zelf. Als bijvoorbeeld voor een locatie van een voormalige • Nieuwe kijk op bestuur en participatie: ‘co-creatie’. wonen: ‘levendige dorpscentra’. De centra van • Voor de centra van Annen, Gieten en Rolde actief school een herbestemming wordt gezocht, betekent De gemeente laat meer los. Dorpen, gebieden en Annen, Gasselternijveen, Gieten en Rolde zijn qua

inzetten op een levendig dorpshart, een aantrekkelijk dat mogelijk wat voor de andere functies in datzelfde gemeenschappen ontwikkelen zich ieder op een infrastructuur bijna allemaal gerevitaliseerd. Om de Toekomstvisie: Strategische Herijking winkelaanbod en horeca. Deze dorpen vervullen dorp en wellicht daarbuiten (verdringing, leegstand eigen wijze. Wel draagt de gemeente zorg voor een levendigheid van de kernen te behouden door een binnen de gemeente een regiofunctie. We zetten e.d.). Dit vergt een integrale kijk. Voor de grotere ‘vangnet’ en voor ‘basiskwaliteit’. In overleg met de aantrekkelijk winkelaanbod en horeca en de even- gezamenlijk met ondernemers en bewoners in op dorpen is een samenhangende strategie wenselijk, dorpen wordt dit nader vorm gegeven. tuele leegstand het hoofd te bieden, wordt in overleg het terugdringen van de leegstand en het her- voor de kleinere dorpen kan een dergelijke strategie • Nieuwe kijk op zorg: ‘zorgen voor elkaar’. Het sociaal met ondernemers en burgers bekeken of en welke ontwikkelen van lelijke plekken. Naast deze voor een groter gebied gemaakt worden. De be- team wordt de komende jaren verder ontwikkeld, ruimtelijke, functionele en financiële kaders hiervoor zogenaamde regiodorpen zijn er andere dorpen, staande dorpsagenda’s vormen de basis hiervoor. in samenhang met het stimuleren en faciliteren van nodig zijn. Dit moet, eventueel gefaseerd, resulteren zoals Gasselternijveen, die aanvullend voor het mantelzorg en naoberschap. in een visie/masterplan voor de centra van Annen, voorzieningenniveau en leefbaarheid een belangrijke Gasselternijveen, Gieten en Rolde. functie vervullen. • Bereikbaarheid en vervoer is een essentieel onder- deel bij leefbaarheid. Als voorzieningen niet dichtbij zijn, dan moeten ze goed te bereiken zijn. Dit is onder meer aan de orde bij onderwijs, sport en

22 23 24 Marieke van der Vliet /dit-s.nl Vliet der van Marieke gemeente Aa en Hunze en Aa gemeente ontwerp en opmaak ontwerp Henrieke Schuiling tekst en redactie Colofon illustraties juni 2015 datum

Herijking Toekomstvisie: 2015 - 2025 Aa en Hunze Buitengewoon! Buitengewoon! Hunze en Aa

gemeente Aa en Hunze Spiekersteeg 1 9461 BH Gieten t. 14 0592 e. [email protected] twitter.com/aaenhunze facebook.com/aaenhunze