Twentse Taalbank

MAANDBLAD VOOR TWENTE HET LANDSCHAP- DE STRUCTUUR DE NATUUR- DE MENSEN- HET LEVEN-DE CULTUUR- DE VOLKS­ TAAL- DE GESC HIEDENIS-DE GE­ BRUIKEN - DE STREEKBELANGEN DE ALGEMENE ONTWIKKELING HFD. RED.].W.M.GIGENGACK NR. 8 AUG. 1967 6E JRG.

Uit de inhoud:

Visken en · Ja gen

"K omt ees wat neuger bi'j'', zeg de vos tegen de ganze, "ik mag ow zo geern beuren zingen.'' -

Redaktie en Administr. TWENTSE POST (waarin opgeno men lijdschrift Twenteland) Beekstr. 51 Hengelo (0.) Tel. 17987 Amsterdam-Rotterdam Bank, Hengelo Po strekening: 820018 t.n.v. Twentse Po st Abonnements-prijs f 4.20 per jaargang lo sse nummers 40 cent per exemplaar Advertentie-tarieven op aenvraag. Gehele of gedeelteltike overneme van artikelen enz. zonder toestemming van de Uit­ geefster verboden. Alle publicaties blijven eigendom v.d. Uitg.

TWENTSE POST Twentse Taalbank de schepwage STREEKTAAL Visken doot ze ook wa met en met 't net. A'j achter 't net visket bliew i'j wa dood­ vanger. Aol krop vot in de mor, mer 'n aolenstoter VISKEN EN JAGEN weet em daor met de aolenscheer wal oet te halen. 's Nachens geet nen aol oop roof oet, mer lop dan "Nen vos verlös wa ziene heure, vaak in de foek, dee dwas duur de bekke is oetzet. mer nich ziene strekke." 't Deer is na glad. A'j nen aol bi'j :n stat hebt, geete ow nog wa drossen. As de jach lös is, geet de jager der oop lös. Nen Munnen (voorns) loopt völ, mer de s1wuk staat boer kan better biej de ploog bliewen, want as. dén biej mooi weer te zunnen. Zee wödt dan wa vungen hen jagen geet, schötte zik 't dak van 't hoes. Hee met 'n strik van kopperdraad an nen langen stok. hef ter ook gen verstand van. 'Iej kunt nooit we­ Wee sneuke perbeert te vangen met 'n , visken an ten, woe de hazen loopt', zèè de boer, dow zetten 'n angel, den is an 't snooken. Nen snook oop de hee 'n strik oop 'n vas van 't hoes. 't Vaalt nen ja­ wal hef nich völ meer biej te zetten. Wee zik boeten ger a zoer genog um de hazen an de wol te kom­ 'n aom hef lopen, den hapt nao 'n aom, as nen men, want 't zint vluwwe deers, vuur num.dal zeit snook oop 't dreuge. ze nich van nen harleuper: 'Hee lop as nen hazen'. Rechtevoort zint de Twentse bekke vaak vieze Allenig nen windhond kan nen hazen anlopen (in­ stinksloten waorin gen visken lèèwen kan. Het is halen) . Streupers maakt zik nich drok, zee zet dan ok a wat jaoren leen dat de dichter Berghege strikken. As nen hazen zo dom is in 't strik te lo­ oet Hoksebarge dit leedjen schreef: pen, isse vuur de bakker en streupt ze em 't vel aower de oren. NATUUR

Nen vos schient daor nich völ urn te geewen: 't Is Vergeews vuur hem de bloomen bleuit, mer zonnen aowergank', zèè de vos, dow streupen Den 't hatte vuur natuur neet gleuit. ze em 't vel aower de oren. Ik denke toch, datte daor nich völ van nao vertellen zal. Wat anders Wat zeg vuur zo een 't bleuiend veld? is 't, asse zien hoor verspölt: Nen vos verlös wa Ook 't greune bos em niks vertelt! ziene heure, mer nich ziene strekke. Nen jager mut As zo een langs de bekke geet, zölf wa nen slimmen vos wèèn, asse em vangen wil. Versteet hee 't leed van 't water neet. Asse denkt : 'Now he'k ow!' nemp 't leepe deer toch Al lèèwt dén honderd j aoren lang, nog 't hazenpad, want 't mut a nen dommen vos wèèn, den vuur één gat gevangen zit. En nen dom­ Begrip hee nooit den veugelzang. men vos mut nog geboren wödden. Hee is ook nen Wat kent hee van den zunnenprach, humorist : 'Komt ees wat neuger bi'j', zeg de vos Van maone, of steerne in den nach? tegen de ganze, ik mag ow zo geern heuren zingen!' De wolken, gleuind in 't aowendrood Hee is dol oop ganze : as de vos de passie prèèkt, Zint vuur em as 't sneeveld dood. boer past oop ow ganze!

As nen man zien wèrk löt veur wat 't is, en allenig "Wee 'n ander jagen wil, an ziene leefhebberi'j denkt, kan mooder de vrouw mut zölf har lopen." met r�cht zeggen : 'visk�n en jagen gif hungerige magen en klungerige blagen.' A'j met 'n angel vis­ Nich allenig nen jager jag, ook andere leu jaagt, ket, hoow i'j ow nich zo na te broeken, wa mu'j mer gaat nich oop jach: vrogger jachn deftige leu 't geduld hebben van de kat vuur 't moezengat. Of­ in ne koetse; now doot ze 't in nen ouwto. As ze wochen tot da'j bet hebt en dan oophalen. Hef ne met 't keurken naor ne brulfte veurt, jaagt ze nich jong der ne dikke mun an, dan kanne bi'j 't oop­ met de leuge koet se (maag) wier naor 't hoes hen. halen umsgelieks nog wa nen- snook vangen, d.i. : Wee 'n ander jagen wil, mut zölf har lopen. As de der bi'j in 't water vallen. Jonge keerls gaot hen boer, den vuuroop maei'jt, de zeise rap zwaeit, zeg visken met 'n stölpkorf. As ze der enen in hebt, de knech: 'Iej mut nich zo jagen, boer, ik kan ow veult ze 't wa, want de vis stat an, benaamd nen zo nich biejhooln.' baars; den rammelt in 'n korf en as ze em griepen wilt, zette de stekkels oop as 'n moesegel. Ne sli'je Wanneer 't 's winters biej hadde Oostenwind sni'jt, " (zeelt) dot zo nich, dee hoolt zik gedekt en ont­ dan jag 'n snee tehoope. "'t Drevvelt . Zuk weer sprink oop dee manneer vaak 'n dans. Zee vangt jag de leu van de straote, 't hoes in. Der is dan oop em anders geern, vuur numdal zeit ze nich: zo vet de straote gen gejoegjag van ouwto's en fietsen as ne sli'j. A'j den in de pan hebt, hoof ter nich völ meer, wat ow anders in drokke verkeersstraoten botter bi'j de vis. mangs 'n schrik oop de hoed kan jagen.

2 TWENTSE POST Twentse Taalbank

As de mensken 't oop ne verkoping meka oopjaagt, 'Met enen spronk twee hazen bespringen, das een dan jaagt ze meka oop kössen. Zo a'j wa zeet, hef van de domste dingen.' Bespringen? 'n Hermken 'j agen' in 't Twents nog a wa verschillende beteke­ (hermelijntj e) kan dat, mer is zo dom mch. nissen. En wel weet het onderschel tusken de ja­ Was 'n grootsten aait de baas, ger en de row? oet kunt vis­ Ik denk nich, da'j dit Dan vung ne koo wal ees nen haas. ken, daarurn zal ik 't mer zeggen : Nen jager lcwdt eerst en dan schötte; de row schöt eerst en dan Jao, jao: laadt ze. De wereld is 'n jachttoneel, Nich elken jager krig zien deel. . Nog 'n räödselken: Woe dreg nen jager 't gemzen­ veertjen? A'j good lèèst en iej weet, wat ne gems Toch zeg de dichter: 'KLAGE NICH' is, kö'j 't wa raon. En hier is 't leste: Klage nich urn slechte tieden, Ik jage in greunland, As nog hes dien daagliks brood! Woevöl leu mut honger lieden Ik won in holland. Rechtevoort - en groten :npod! Ik heb 'n fluwelen vel Klage nich! As dow gezond zins, En zin toch niks in tel. Dat is meer as geld en good; Dat is absloet nich te betalen - Non 'n paar riemselkes. In november zint de hazen Daarurn haal mer gooden mood! weerprofeten: Hes dow reden urn te klagen: Klage nich en denk der an: Zint de hazen row behoord, Daar is nog nen God, den aaltied, 't Vrös straks pegels an eren boord. Ook in 't zwaarste helpen kan! Dreg 'n hazen nog zien zommerkleed, N en zachten winter steet gereed. (Naor den Platduutsken dichter Karl Sauvagerd.)

TWENTSE POST 3 Twentse Taalbank �. .. �. .. �-...- .._,.. ..,...... ,.,...... � . ._... -...,.._-...... -.... .---� - ...... """"'

DE STAD ADOLFS & PENNINK studieboeken ik gung duur eansched de stad poeketbooks • romans nö jao dat wodt zo zeg

FOTO � FILM urn zo te zeen GOHO zea'k jao �10 Tel. 15!171 Vanflli.. loenshofl: Oliemolensingel 37 Tel. 16118 't kan wean fijnhout- en Triplexhandel dat 't nog 'n maol zo wodt Fa. LANGE SpelbergswegW. 97, Tel. 4598 rinus de jong, eansched levért1 Fij nhout, Triplex, Hard- en zachtbaord, Vlas- en spaanplaat enz.

Een BRIL, die werkelijk pretlig zit is gemaakt do or

Remmelt Pit DAMES! lets nieuws voor U. Het K.. landerstreat 24-�6 Enschede Voor herenkleding I VILE DON ZOOM BAND. Zonder draad en naald en z6'n zoom l In Uw Gramafoonplaten Piek-Ups het beste bij japon, rok of mantel. In .,inder dan CJ3e..;teró 10 minuten bent U klaar I Zomen thans geen probleem meer. S P E C I A A L ZA A K Nleuwstr. 57 Tel. Verkr. bij" de Twentse fourniturenhandel 99011 Hengelo 0. Van Loenshof 12, Enschede Boulev•rd 90 RAD I 0 Ko Tel. 48159 Ensch. J. Wagelaar & Zoon Voor ' van Loenshof 56-58 Tel.15684 medaille, ENSCHEDE A.v. d. leest Radio krans, tak t H oen of beker : bij ons slaagt u zeker Enschede Televisie

Radio onderdelen • Eledrotechnische artikelen Ripperciastraat 2a, En schede Erkend reparateur en Installateur TELEVISIE * OLDENZAALSESTRAAT 39 TEL. 10688 S. TEN CATE HOOR APPARATEN STAALHARDERIJ * Wij leveren en reviseren HAND­ RADIO en MOTORGAZONMAAIERS Hessenweg 1 - 9 - Tel. 15413 Gereedschapslijperij MINTEX-REMDIENST Dr. Benthemstr. 35 - Tel. 15418 H. v. d. MEER & Zn. - Enschede ADVERTEREN IS ETALEREN Bleekerstraaf 18 Motor defect? N.V. Aanneming-Mij. vh. Machinefabriek naar JULQ ARENS&Zn direct 11! He e TE PA S tandwielen W Pyrmontstraat 15 · 19 Enschede • Perikweg 52 ENSCHEDE Burgerlijke en Utiliteitsbouw Voor betere schoenen ÇQ_ommelaar===' Gewapend Betonbouw VAN LOENSHOF 31 Gro nd- Water· en Wegenbouw

TWENTSE POST Twentse Taalbank KRONIEK VAN DORP EN STAD EERSTE BEWONERS VAN DE HOF Wij lezen bij eerder genoemde Ter Kuile: 'Kreynck OEKELO, 'deze hofstad (hofstede) Zijt lustig '=B zegt van Boekelo dat het een oude havezate is en in 't geboompt en heerlijke landen met graan noemt als eerste eigenaar een lid van het geslacht en hout beset', aldus de kroniekschrijver Andries STICKE, tevens bezitter o.a. van 't Weldam (Goor) Schoemaker die in 1729 met enige vrienden 'de hof - eene van die alleroudste geslachten van Twente te boekhold' (Boekelo) bezocht en over dit bezoek rijk in grondbezit, die wij in de vroegste charter enkele bijzonderheden publiceerde. Een eenvoudige ; tegenkomen: de Hondebergs, Hulschers, Splinters, kleurprent van deze hof, getekend door Cornelis Mams, Moerbeckes, Zwaefkens, Bermentla's en Pronk (waarvan een reproductie in G.J. ter Kuile's Over hagens .' boek over de Twentse havezaten) toont ons 'een voorgebouw met een rood pannendak - het Huis 'De zo even genoemde JOHAN VAN TWICKELO alsmede de beide torentjes met blauwe leien be­ was gehuwd met een erfdochter: JUTHE of JUDITH dekt, terwijl het geheel onmiddellijk in de grachten STICKE of EDELSTICKE, welke echtelieden één was gelegen.' kind nalieten JUDITH VAN TWICKELO; een dochter van deze laatste huwde omstreeks 1530 DE HOF TE BOEKELO met UNICO RIPPERDA, welke wij later bij de be­ handeling van het Weldam nader zullen leren ken­ 'Den hoff toe Boeckelo' in het richtambt Enschede nen. was - evenals Huis Eschede bij Tubbergen en oorspronkelijk Huis Eftinck onder Elzen - een Een van de vele kinderen uit dit huwelijk was leen van het Huis Bronckhorst, welks leenkamer HARMEN of HERMAN RIPPERDA toe Boekelo, meerdere erven in Twente had liggen. geboren plm. 1555, van wie de genealogie Ripperda Gelijk de havezate Beugelscamp te Ootmarsum is zegt: 'is geboren en woonde op den Hof to Boekholt ook deze Rof oorspronkelijk uit twee erven ont­ in het gericht Enschede; was in zijn jeugd in staan, zodat wij het erve Boekelo steeds vinden ge­ vreemden krijgsdienst, werd in 1593 na.doode zijns noemd met het daarbij gelegen erve Vogelsanck; broeders EGGERICH beleend met Buxbergen en (zie foto). Dit laatste erf wordt voor het eers.t en was van 1602-1612 lid der Ridde1·schap van Over­ afzonderlijk genoemd in een charter van 1450 'op ijssel. Hij is te Osnabrück in drunkenschap syn mei-dach Philippi et Jacobi apostolorum' in het peert op de straet piqueerende daarmede gestort archief van het klooster van Albergen, waarbij en brak een been, waardoor hij in . het vervolg 'OTTO heer te Branekhorst en Borculo ontslaat als kreupel ging. Hij is altoos seer wilt geweest. Over­ leenheer, wegens gunst dien hij aan JOHAN VAN mits hem geen Edelmansgoed was toegedeeld heeft TWICLO wijlen Johanszoon zijnen leenman toe­ hij hem (zich) gezet op 't huys van Boekelo.' draagt de grove en smalle tienden over enige erven HERMAN RIPPERDA was gehuwd met MAR­ uit het leenverband en ontvangt daarvoor in man­ GRIET VAN HEIDEN TOT RANSDORP, die hem stat (1) te vijffmarcken (2) van denzelfde terug zeven kinderen schonk waarvan de oudste: UNICO de erven den Vogelsanck to Bakel onder het Ker­ RIPPERDA TOT BUXBERGEN, BOECULO en spel Enschede en Woestinck in het Kerspel Delden HENGELO. Deze was van 1598 tot 1612 Drost van met tienden.' Haaksbergen, Diepenheim en Lage, Hopman en se­ dert 7 september 1614 Ritmeester. Op 23 aug. 1596 erve Vogelsanck huwde hij met ANNA VAN DOETINCHEM ( t 1636). Vóor 1615 (aankoop Huis Hengelo) �chijnt UNICO RIPPERDA meestal Huis Boekelo bewoond te heb­ ben.'

GEEN VRIJHEID VAN GODSDIENST

'Bij een correspondentie van een achttal brieven, gewisseld in oktober 1612 tussen PHILIPPUS RO­ VENIUS (sinds 1607 deken en na de dood van Sas­ bout Vosmeer in 1614 apostolisch vicaris te Olden-

(I) Een leen in 'm anstat' (feudum homagium) werd gegeven om daarvoor krijgsmanschap te presteren; een leen in ·d ienst man st at' (feudum ministerialum) bracht mee dat de leenman dienst­ man werd; (Racer: Overijss. Gedenkst. 11, blz. 115). (2) Een 'vijfmarcksleen', aldus genaamd omdat er als 'heerschild' (teken van adeldom) vijf mark voor betaald werd, was een leen waarvoor geen algemene maar eigen regelen golden.

5 Twentse Taalbank DAMES-. HEREN-. PORTJ E KIN DER�PYAMA'S Deldenerstraaf EN -ONDERGOED. 8 SCHORTEN. ENZ. Hengelo (0.) Alt ij d g o e d k o o p

Ruischer en Hartgers Veur elektrische apparaten IMORSIN Radio en Televisie �SOLASPfCIAALZAAK

Drienarstraat 4 • Tel. 14878 • Hengel Weemenstraat en Kotmansweg

HET SPEELGOEDPALEIS Doe het self 'Ceutelink ·Wij leveren hiervoor P.V.C. vloer- en wandtegels (reeds vanaf fl 5.80 p. m2), E:nschedesestr. 22, Hengelo plakplastics, mozaiek, lijmen, beits etc. V L 0 E R E N B E D RIJ F 11 A. F. Pierik & Het beste adres voor: GEDISTILLEERD, WIJN. BIER, HosevHuas F. Boerkamp n. v. LIKEUR, LIMONADE Wolter t. Catestr. 5, Tel. 14064 Fa. ]ac. Krabbenbos Hoekfort Hengelo (0.) Molenstraat 18 BERGWEG 9, HENGELO COOP. A utom ob ielbed riJ/

VERSTEEG's vearve ERNE �RAIFFEISENBANKBOERENLEENBANK veur hoes en earve Oelden.str 42 FIAT Parallelweg L.S. Hengelo Tel. 10061 Tel. 2120 Bijkantoren: Oldenz.atr. 168, Beukweg BI Molenstraat 20 Hengelo (0.) - Tel. 12207 vanaf: e MEU BELEN f 3799 eTAPIJTEN CD. • SPECIAAL­ e BEDDEN .:.LJO/Il/lle terte zAAK: E �';,��n 7nr�h�l:��j Blouses .- Rokken - Vesten M PET RI M A R:KT sT R. 1 5 I I • Molenstr. 5, Tel. 17382, Heng. H. ter Braak ADVERTEREN IS ETALEREN Gasconvectoren, Haarden, Electro· N.V. Automobielbedrijf en Sanitair BLOEtv1ENMAGAZI] N Bornsestraat 24 Tel. 16137 �unia �n. BLEEK ER ADVERTEREN IS VERKOPEN �. & Tu indorpstraat 38- Brinkstraat 1 a e OPEL BEHANG EN VERF e CHEVROLET CBult'ó Sla9ery Fa. Wed. J. Walhof HENGELO VOOR VLEES Beekstr. 29 Hengelo EN VLEESWAREN WEEMENSTR. 12, TEL. 12752 Beste leu. weet wa'j doot met oew geeld, AHREND Leav' nich raak zoaj wal weelt. Denk ter urn, le'j mangs wat op zied, Klaant'n van BISCHOFF Teige nflat Hengelo Tel. 7266 Veur nen krappen of slechten tied. - Bint almaol vol lof Breng dan voor: Lichtdrukken, Foto- C:>��AA�� Na dame of heer .•. copieën, bestekken. oew geeld Ze komt aallied weer, want : naor de ���� � -s- �,F'} { � Nutsspaorbaank Bischoff H J. Krakers � � rente HENGELO AANN Etv1ERSB EDRIJF -ton\\· Now 4 pd hef '! beste wat er is Tel. Hengelo 12964 NUTSSPAORBAANK Oaweduugt ow van dizze waèrheed I I Nieuwbouw, Onderhoud- en Betonwerken Drlenerstraote 43 . HENGEL 6 TWENTSE POST Twentse Taalbank zaal) en den DROST RIPPERDA 'op 't hof! toe genoegen zijn betrekking te hebben waargenomen, Boeckelo' (te vinden in de Bijlagen van de 'Ge­ totdat er opeens iets gébeurde, dat hem in een zeer schiedenis der Doopsgezinden' door S. Blaupot Ten ongunstig daglicht stelde. In 1617 ging algemeen Cate, deel II), beklaagt zich ROVENlUS dat de het gerucht, dat Ripperda zich aan echtbreuk zou Drost 'gheen remedie heeft laten volgen op zijne schuldig gemaakt hebben en dit ging zelf zover dat voerlanghe gedaine insinuatie belangende die con­ hem dit openlijk op de Landdag van 12 april 1617 gregatien der Tibben offte Wederdopers alhier in door Janker Joh. van Twickelo tot Borg Beuningen Twenthe; ik hertelick begheere dat U.G. believe werd verweten. Gevolg daarvan was dat op de sodanighe congregatiën der Wederdopers te ver­ Landdag van 9 mrt 1619 besloten werd, belangende stoeren ende hair na behaoren te straffen .... de sessie van de Drost van Twente Unica Ripper­ overeenkomstig het accoort tusschen syn Hoecheit da . . . . 'dat hem de sessie in de vergaderinge niet ende die Reeren Staten belanghende het exercitie sal worden gegunt, ten ware sijn Ed. opte naiste der religien in Twenthe ingeghaen Anno 1610 in bijeencomste van Ridderschap en Steden oick we­ Junio.' -Hierop volgt een plakkaat van de Drost gens de opentlike geschaldene ende beruchtigde 'actum op den hoffe Boecluoe den 3 October anno Ehebreuck, nair behoiren sich solde coune;n pur­ 1612' tegen de indringende en schreuwelicke secte geeren (rechtvaardigen)'. Om kort te gaan, .. . na­ der Tibben offte Wederdoperen aan 'allen richteren dat zelfs Prins Maurits daarin gemoeid was en een ende magistraten sampt ingesettenen mines an­ uitspraak gegeven had, waarbij hij de twistende bevolenen ampts van twenthe hyrmede ampts­ partijen niet ontvankelijk verklaarde, verscheen op halven bij die pene (boete) van 50 goltguldens, dat de Landdag van 17 mrt. 1620 Harmen Ripperda tot sy daer nae trachten sullen omme soedaene ver­ Boekelo om zijn zoon te ontlasten, doch ook hierna samelinghen der voersc. secten te verstuiren en werd verstaan, dat Uni,co uit de vergadering van die tuehorders in apprehensie te treeken (in hech­ R. & St. voorlopig geweerd bleef. In juni 1621 toog tenis te nemen) en ock mede haeren ministers (le­ een deputatie uit R. & St. naar Den Haag om bij de raars) mit diligentie te attraperen (met ijver op te Prins andermaal de zaak aanhangig te maken. Het sporen) .... ' einde was, dat Unica zich van de vergaderingen ' . Uit die correspondentie blijkt hoe de Drost met de van R. & St. terug trok, maar 'niet spoedig uit het kras optredende Vicaris, die 'mit een Borgem.r. van veld geslagen' (zo noemt hem mr. Acquoy) is hij Oldenzael en andere goede Luyden alhier bij mij het ambt van Drost van Twente blijven bekleden, op den hoff Boculue geweest is en int lange en tot hij 8 sept. 1623 daarvan afstand deed 'vermits breede mit alle beleefde redenen gecommuniceert syne indispositie (misnoegen) en de andere onge­ heeft', besprekingen heeft gehouden om de Deken legenheyt'; ook zijn ritmeesterschap over een com­ over te halen te willen tolereren het optreden van pagnie Arquebusiers (busschieters) legde hij neer, predikanten te Delden, Goor, Borne en Markelo , waartoe de Prins zijn zoon als opvolger benoemde.' echter tevergeefs. Ripperda's plakkaat voldeed overigens noch aan de Deken, noch - zulks op LATERE BEWONERS VAN DE HOF formele gronden - aan de 3 Steden, waartegen­ over hij zich uitvoerig verdedigt met de betuiging: 'UNICO stierf 22 sept. 1625, opgevolgd door zijn 'verclaerende voer Godt in mij conscientie in dit zoon WILHELM RIPPERDA T. BOECULO, BUX­ Placaet geen andere meininghe dan de yver van BERGEN, HENGELO en RUIJSSCHENBERG, de die waere Gereformeerde Religie ende die voert­ bekende ambassadeur tot de Vredehandel te Mün­ plantinghe desselven hier int Landt gesacht te ster; hij overleed in 1669. Aan hem is gericht een hebben.' leenbrief van 4 febr. 1642 waarbij de goederen 'ten Vogelsanck soo (als) van den huyse Borckuloe ten BESCHULDIGING VAN ECHTBREUK vijff marcken rechte tot nu toe gerecognosceert (erkent) ende gedragen sijn in een Overijsselsch 10 1611 'Bij brief van januari had Ripperda gesolli­ leen ten Overijsselsehen rechte verandert ende het citeerd naar het vrijgekomen ambt van Drost van erve Weustink van de leenplicht ontslagen,' - Twente', aldus nog steeds G. J.ter Kuile. 'In dit waartegen WILHELM RIPPERDA aan HERMAN schrijven heet het dat hij bij absentie van de laat­ OTTO GRAAF TOT LIMBURG ENDE BRONCK­ ste Drost van Twente diens functie op zodanige HORST wederom 'bij permutatie (verwisseling) wijze had waargenomen in deze oorlogstijd, dat de op 15 mrt. 1641 opgedragen heeft die havezate ende 'uit groete pikantheijt' vijand zijn huis in bezetting alinge goederen te Boeckuloe, soo tot noch toe met had genomen en hem zo grote schade had toege­ den hoff toe V ogelsanck onverscheyden gebruyckt bracht, als geen edelman in Overijssel geleden had. geweest is, om daermede wederom van sijn grafe­ 1612 1623 Zijn sollicitatie gelukte en van tot was lijke genade beleent te worden.' hij Drost van Twente. Hij schijnt (mr. Nanninga Uitterdijk, Overijsselsche Bijdragen, deel V) naar Hoewel ons beschreven als een baatzu,chtig man,

TWENTSE POST 7 Twentse Taalbank

VOOR HET BETERE . Hengelo hélène wasser SPEELGOED werk­ 't KINDERPARADIJS woon­ exposeert gouaches Willerostraat 35 - Hengelo (0.) en in «de Cosa» winkel­ Timmerfabriek stad Markt 2, Hengelo Hannink I Hengelo (0.) - Tel. 13701 Automobielbedrijf VlOS gebouw Levering van: Se/I Service Van Laar ko zij nen, ramen, deu ren, !rappen � en enz.vo or ut ilileils en woningbou w maaltijden à f 2.50 (Ook bij U aan huis) Feijten DIVERSE PLAATSEN Beekstr.10, Hengelo En�chedesestr. 127 ·Tel. 13983 · Hengelo TEL. 05400-12612 DAF C.L.V. LANDBOUWERSBELANG Haaksbergen C.L.O.-mengvoeden Ruwvoeders Brandstoffen

Samen sterk! � Koopt bij de adverteer ders van dit blad! Uw BRANDSTOFFEN en '-.. ./ 0 LIE voor alle doeleinden Eethuis FA. H. KAMP & Zn., Boekelo J. B. VELTKAMP & Zn 't Centrum" Tevens verzorgen wij uw trouwritten met koetsen " beton - bouwmaterialen Dennebosweg 16, Tel. 16210, Hengelo (Eig. B. Droste) Losplaats 9, Tel. !250 BEEKSTRAAT 5 � HENGELO TU�:i[N ST�UI�- [N :iT.LAM&RTU:iTOR[N prima keuken FORMELTA Specialiteit : Zigeuner�Bief

Geopend van 23.30 tot 00.4 uur

IHIIILB.ERDIINIK· GROTE SORTERING TAFEL--, THEE- EN ONTBIJT­ SERVIEZEN

Westen Woont Weemenstr. 15 Marktstraat 25 - Telefoon 14357

tv1akelaarskantoor

ROTTINK N.V. de ideale koffiemelk Del denerst raat 36-38. Tel efoon 13041, Hengelo (0.) VASTE GOEDEREN + ASSURANTIËN + HVPOTH EKEN Verkoopkantoor "MULTIFARM" Boekalo

8 TWENTSE POST Twentse Taalbank was Wilhelm's boedel bij zijn overlijden in 1669 zeer verwaarloosd, hetgeen nog verergerde onder zijn zoon en opvolger, UNICO RIPPERDA TOT BOEKELO enz., ritmeester in 1666 en in 1672 kolo­ nel te paard, in welke hoedanigheid hij deel uit­ maakte van de bezetting der stad Zwolle tijdens de inval der Münstersen en Keulsen. Zoon UNICO was in kinderloze echt verbonden met MARGARETRA VAN MERODE; toen hij in Tynsbekertje van de 1678 overléed, liet hij zijn goederen in volkomen Hof te Boekelo, ty­ berooide toestand na. Nu werd Boekelo voor schul­ pisch bewijs van ho­ den verkocht. Zijn nalatenschap werd onder voor­ righeid; (zie p. 11). recht �an boedelbeschrijving aanvaard door JACOB VAN COEVERDEN T /.D STUIVELAAR, als vader­ voogd over diens minderjarigen zoon BORCHARD AMELIS VAN COEVERDEN. Uit een akkoord van 10 december 1681 en een na­ der akkoord van 16 mrt. 1682 getroffen tussen deze daarmede voor de eerste keer wordt beleend zijn en enige Hollandse en Overijsselse s·chuldeisers broeder JAN (of JACOB) VAN AERSSEN v.W. t.B. blijkt dat de rentmeester Willem Havius uit de (geb. jan. 1666); voor de tweede keer op 23 maart verwaarloosde boedel 40.000 cari. gld. toekwam en 1702 en nog eens op 25 nov. 1722 wegens verkoop nog 10.000 cari. guldens wegens achterstallige van de Graafschap Branekhorst met leenkamer rente. Hij deed echter afstand van deze vordering aan Johan Pieter van Raesfelt. op de boedel, waartegenover de andere contrac­ Genoemde JAN VAN AERSSEN, gehuwd met AN­ tanten bij aanwezigheid voor de richter van En­ NA JUNIUS, overleed kinderloos als laatste manne­ schede verklaren afstand te doen van en over te lijke afstammeling uit de tak van Van Aerssen­ dragen alle erven en goederen behorende aan en Wernhout op 15 dec. 1732. Zijn opvolgster in het onder de havezate Boekelo in vollen eigendom aan: leen was zijn zuster ELISABETH, beleend op 9 jan. Vrouwe ELISABETH HAVIUS, gemalin van COR­ 1734 en gehuwd met Robbert de Mann, die echter NELIS VAN AERSSEN VAN WERNHOUT, Dz:ost het leen refuteerde (teruggaf), mede namens haar van Dalem en 's Hertogenrade. (De zoeven ge­ zuster MARIA VAN AERSSEN, gemalin van Fran­ noemde oom van Elisabeth Havius was rentmeester çois van Aerssen van Sommelsdijk, ten gevolge van Jacob Cats, bij welke laatste de ouders van waarvan op 23 maart 1736 uit hoofde van donatie Elisabeth - Mathias Havius en Cornelia Baers - (schenking) aan hun zwager CORNELIUS JACQB in dienst waren geweest: 'den man int buijten­ BARON VAN MA (C)HONY gehuwd met ANNA werck, de vrouw in 't huysbedrijf.' Reden, waarom VAN AERSSEN, deze daarmee beleend werd.' aanvankelijk door voogden en familieleden van Elisabeth's bruidegom verzet werd uitgeoefend op HOF TE BOEKELO GESLOOPT hun huwelijk Hoe dit zij, genoemd echtpaar betrok dadelijk het Huis te Boekelo en op 25 maart 1682 'Een nieuw geslacht was hiermede in het bezit van werd aldaar hun elfde kind, Maria, geboren.) Boekelo geraakt, waarschijnlijk van Schotse af­ Blijkens leenbrief van 30 december 1682 wordt komst (meerdere leden ervan dienden bij onze vrouwe ELIZABETH HAVIUS vanwege de Leen­ Schotse troepen), protestant, doch niet bewijsbaar kamer Branekhorst beleend met 'die Havesaete riddermatig, waarom zij - evenmin als het geslacht Boculoe met die alinge goederen daeronder geho­ dat hun voorgegaan was - ten Landdage konden rende ende den hoff toe Vogelsanck - voortijds verschreven worden, ook niet toen zij eigenaren ge­ aan den grafelijke Huize Branekhorst te vijf marc­ worden waren van half Hengelo. CORNELIS JA­ ken rechte in manstadt leenroerig gewest, doch in COB d. M., in 1741 opgeklommen tot kolonel-com­ den jare 1641 den 15den Maart voor sekere recog­ mandant der guardes te voet van Holland en sinds nitie (belasting die voor een verkregen vergunning 1748 Lieutenant Generaal der Infantery, was van betaald moet worden) in een leen ter Overijsselsen 15 mei 1749 tot 1 dec. 1751 ouderling der herv. ge­ recht veranderd.' meente van Enschede. Hij was in de 2de echt ver­ Maar reeds in 1690 is ELISABETH HAVIUS over­ bonden met NICOLINA JUDITH VAN KEPPEL t.d. leden en wordt Boekelo op 23 mei 1690 te leen uit­ STOEVELAAR en HENGELO, uit welk huwelijk gegeven aan haar oudste zoon: WILLEM VAN drie kinderen: JEREMIAS ARNOLD BARON DE AERSSEN VAN WERNHOUT TOT BOEKELO, die MAHONY t. B. en H., CORNELIA CAROLINA en weldra kinderloos overleed en na wien 29 jan. 1694 ISABELLA MECHTELD. (Zie verder pag. 11.)

TWENTSE POST 9 Twentse Taalbank

SINDS DIVERSE PLAATSEN FOTO ROOS 1905 fo to -service I BOERENLEENBANK Bornsestraat 26, Tel. 2563 �lmolo-* Bornerbroek • De SPAARBANK • verder olie Nutsspaarbank Wekblad Roeten Dree voor iedereen BANKZAKEN UW bank T.O.'""'"" Met onze mengvoeders altijd de Hoofdkantoor Almelo w '"'""'" hoogste productie. Kunstmeststof­ fen; keuze uit vele soorten. Ruim Wl ERDENSESTRAAT 22 gesorteerd Heel de stad least dit blad in vaste brandstoffen. Bij kantoren te Almelo, Wierden, Bij ons is het rustig en voordelig (en ook 't Aadorp, Harbrinkhook, Vriezenveen, Rij ssen, Nij verdal en ' tanken voor brommers, auto's en Bornerbroek en Zeendern.) Coevorden tractoren. C.A. & V. V. BORNERBROEK Veur ME UBELS en allens, wat drogisteriJ- parfumerie er biej komp kieken, naor: zo Wlej helpt met an de PRIJMERS bleui en veuroetgang TOON a.d. Tuinstraot Bornsesfraat 72 - Tel. 5650 van MAAR K EL Tel. 3880 Het huis voor geschenken met wlede umgeffing • Coöp. Boerenleenbank en Het Twentse Serviezenhuis HOTEL�CAFÉ�REST AURANT • Coöp. landbouwvereniging de CJrlooieq)rouw (TEVENS BENZINE-STATION) " d e k op , ren smorre Een van de oudste zaken in Twente OOTMARSUMSESTRAAT 488 - ALMELO Twents ethoes in Maarkei . Grotestr. 19,ALMELO en de grote weg van Hengel naor Oeamter Coöperatie (Twentse specialiteiten! Nieuwstr.86 Hengelo I " I De Landbouwcoöperatie Wedgwood, Spade, is een bolwerk ter beveiliging BOEREN LEENBAN K Royal � Copenhagen ter verdediging ter bevordering qoe9dam van de economische belangen Voor alle bankzaken, Voorsch otten, Alle boeken over van de vrije zelfstandige onder� Crediefen en lopend rekeningverkeer. nemers in de landbouw te weten TWENTE de Boeren. Coop. "De landbouw" COöP. LANDBOUWER S� W.A. Scholten's boekhandel BA NK EN HA NDELS VER . GOOR GROTESTRAAT 116 - ALMELO Het adres volilr:

, . Mengvoeders onder C. L. O.­ In vrogger dage daansen de leu op . de dell' 'n veertoer. Weer völ later contro!e, Meststoffen, Brand­ 'n zeuvensproonk. Rechtervoortfoxtrot, Tel- en Schrij fmachines stoffen, Bestrijdingsmiddelen, G . H . v. d • VEE ,., wals en cha cha cha in niejmoodse ... Kruidenierswaren, Landbou w­ daansscholen: ALMELO, Tel. 2666 , HENGELO. Nieuwstr.38. Tel.3159 werkzaamheden enz. Ans en Jf'im POLMAN Ootmarsumsestraat 26 - Tel. 4880 DIVERSE PLAATSEN DENKT BIJ HET OPLOSSEN VAN UW PROBLE ME N • VEEVOEDER RUIMTEVERWARMING • KUNSTMEST EN OOK AAN AARDGAS • LANDBOUW­ Hotel [BENODIGDHEDEN Gem. Energiebedr. Rijssen in de beste kwaliteiten ! ! ! Haarhuis BOERENLEENBANK Albergen Door grote ,4 omzet ..1::1. e B e ,...,� e B e De SPAARBANK voor stad en land lage prij n Zenderen Maak gebruik van lopende rekeningen b� j , A L M E L 0 In 't herte van 'Twente Alle inlichtingen aan de bank

JO TWENTSE POST Twentse Taalbank Na het overlijden van zijn vader, 25 maart 1762, Deze tyns was verschuldigd wegens het door de wordt hij op 22 juni 1762 beleend met Boekelo en kerk van Alstätte in achterleen van Boekelo hou­ Vogelsanck, en na de dood van zijn moeder om­ den van het erve Löhring. streeks 1757 beleend met de halfscheid van Huis Oorpronkelijk moeten de bekertj es gemaakt zijn Hengelo, hetwelk later aan zijn zusters vererft. geweest van eikenhout, later werden ze van linden­ JEREMIAS ARNOLD was kapitein over een com­ hout vervaardigd. De Oudheidkamer Twente te pagnie Schotten: hij belast 4 febr. 1757 half Hen­ Enschede bezit een exemplaar van eikenhout in gelo met een hypotheek; wordt in 1766 lieutenant­ bruikleen. kolonel bij de Schotten. Hij was gehuwd met ELI­ Ook elders in Twente komen we een dergelijke SABETH JUDITH VON MUNCHHAUSEN VAN DE cynsplicht tegen: een erf onder Tubbergen was OLDEMEULE (t 29 febr. 1788), overlijdt 9 dec. aan de Eeshof verplicht te betalen jaarlijks een 1780 en wordt bijgezet in de kerk te Enschede. pacht van 'eijnen wytten beker tusschen sunte Daarna wordt op 9 juli 1781 met Boekelo en de mertijn unde middewinter', en zo ruste op de Vogelsanck beleend zijn zuster ISABELLA MEG­ Hachmeule te Bentelo een 'tynsbeker jarlix op TELD FREULE DE MAHONY (t 1792) en vervol­ sunte mertyn' aan de Heer van Twi:ckel te betalen. gens haar erfgename CAROLINE VAN DER DUYN geb. DE MAHONY. ARMZALIG BESTAAN Op 26 okt. 1792 werd de havezate Boekelo c.a. met recht van verschrijving ten Landdage, recht van In het Schattingsregister van Twente uit 1475 (blz. jacht en visserij etc. publiek verkocht aan MR. 87) worden onder Boekelo (Kerspel Enschede) een HENDRICUS IGNATIUS CHRIST. VAN KEMPEN, 9-tal boerenerven genoemd waarvan er één wordt wonende te Zwolle, voor een som van 36.100 gulden aangeduid met pauper (arm), één met kathe -de gld. á 21 stuver het stuck. De belening op hem (zeer klein) en twee met de vermelding 'sint arme volgde 3 okt. 1793; de leenkamer keurde bij brief katen' worden geklassificeerd. van 22 juni 1797 goed de vestiging van een hypo� In de kohieren van het vuurstedengeld uit 1751, theek op Boekelo groot 6500 gld. verstrekt door waarin naast de haardsteden voor de verwarming JOAN BLYDENSTEIN te Enschede. De heer VAN van woningen ook de vuursteden staan vermeld KEMPEN overleed op het Huis Aaishorst bij Dalf­ die voor industriële doeleinden worden gebruikt sen 17 sept. 1819, doch had tevoren op 4 jan. 1818 (de laatste waren aan een veel hogere belasting onder de hand het Hof te Boeculo met alle erven onderworpen) worden voor Boekelo twaalf ovens alsmede houtgewas en zelfs mobilaire goederen genoemd waarin de boeren zelf hun brood bak­ (de laatste voor 4000 gld.) verkocht voor een totaal ten; (3). van 30.000 gld. aan J. G. B. WEERMAN, wijnkoper In verschillende Twentse plaatsen heeft men in te Delden, J. DIJK, schout en fabriqeur te Hengelo 1753 het aantal weefgetouwen geregistreerd en en GERHARDUS KWINKELER, landman te Boe­ daarbij vermeld hoeveel er in gebruik waren. Deze kelo, - die het nader op 11 nov. 1818 onderling plaatselijke rapporten heeft men aan Gedeputeer­ verdeelden; de eerstgenoemde verkreeg daarbij de de Staten van Overijssel gezonden om de overheid huisplaats met de heerlijke rechten en liet het in te lichten over de toenmalige crisis in de textiel­ herenhuis slopen en de gracht dichtplempen. Bij nijverheid. Voor Boekelo worden in dat jaar opge­ acte van 22 aug. 1822 verkocht WEERMAN zijn geven 22 wevende gezinnen waarvan er 19 werke­ deel aan HELMIG VAN HEEK te Enschede, die in loos en 3 gedeeltelijk werkeloos. In 1795 is in Boe­ de volgende jaren meerdere stukken van het oude kelo geen enkele wever meer te vinden. De voor­ goed er bij aankocht. Na diens dood kwamen de uitgang van het aantal wevers in de stad Enschede goederen aan zijn zoon de heer GERRIT JAN VAN accentueert het verschil dubbel. Men ziet hier het HEEK te Enschede.' Thans behoort het goed- in­ concentratieproces in de steden en kerkdorpen zich clusief het erve Vogelzang- aan de bejaarde heer bij zonder duidelijk afspelen. Enschede profiteerde ARNOLD VAN HEEK te Enschede. van de achteruitgang van de textielnijverheid in TYNSBEKER VAN BOEKELO de onmiddellijke omgeving; ( 4). Betreffende het onderwijs vermeldt eerder genoem­ In verschillende akten van overdracht van Boekelo de Ter Kuile: 'Behalve de invloed die Huis Boekelo , wordt nog melding gemaakt van het recht van kon doen gelden in de marken en diensvolgens op tyns, dat de tij delijke pastoor van Alstätte in de beroeping van een predikant te Enschede, had Münsterland alle jaar op Sunte Martensdag vóór het Huis ook het recht van aanstelling van de twaalf uur moet brengen op het Huys Boekelo, schoolmeester te Boekelo, doch was bezwaard met 'een Beeker van lindenhout gemaekt met drie rijen hazelaer omwonden op de poenaliteit (op straffe (3) Slicher van Bath: .. Een samenleving onder spanning", bl:z;. 199. van beboeting) daertoe staende.' (4) Idem; blz. 205 ev.

TWENTSE POST 11 Twentse Taalbank

ERRES PHILIPS DIV. PLAATSEN TELEVISIE Ben Lansink Oldenzaal -I C 0 0 P. Z U I V E L FA B RI E K o\d�n�aal Oeurningerstr. 6 Tel. 2981 Oe Eendracht Foto's könt nich kieken ROSSUM • (Mer oonze foto's mö'j bekieken) Het bede •dres voor alle z:ulvelprodukten fotohandel 't Kiekkeske BOEREN LEENBAN K qoeer�elo=' Voor een deskundig uitgewerkte Verzorgt al uw bankzaken. Hoogsta spaerrente. e.V.-installatie Boerenleenbank De Lutte MET KANTOREN TE DE LUTTE OVERDINKEL. GLANERBRUG E. HEIDEMANN & Zn Hoge rente voor al Uw ingelegde spaar­ gelden. Lage hyp.• en voorschot-rente Zoveel schitterende geschenken ••• Boterstraat 15 Tel. 2077 En evenzoveel verschillende smaken. OLDENZAAL BOERENLEENBANK Geef een geschenkbon. - . LONNEKER- Blij met een geseltenkbon -,.------, Bijkantoor Enschede: fazantstraat 112 TELGENKAMP's De Spaarbank Alle bankzaken voor ledereen Telefoon 10223 Morselt zaadhandel G. Wee rekken kan geet naor Het adres voor tuin-, bloem� zölfbediening tricoleren en landbouwzaden, bestr.midd. Molensiraal 6, Ielefoon 2958 PARAAT drymasteren Glanerbrug: biej TET �bushalte verven In •n lunchroom kö'j lekker ctten en drc.cnlcen KIP I KIP I KIP Ootm.slr. regel[ Uw deukt Uw spuit Uw 47-49 "'N BUSKE LATE BLEUIERS" schade auto uit 1 auto Tel. 2091 (Toon Borghuis, Oldenzaal) AUTOSPUITBEDR./UITDEUKINR. Esstraat 6- Tel. 2251 - Oldenzaal Boekhandel Bruggeman, Oldenz.

Boekhandel Witkam, · Enschede Antoon HuHen Bij de Twentse Post uitverkocht!

VOOR DE LOOP TRACTOREN (Kramer, David Brown), MELKMACHINES (FN), EN DE SLOOP FRIAC-DIEPVRIEZERS. LANDBOUW- - Van Opel, Ford en VW de �aak met meer SCHOL TEN MECHANISATIEBEDR. Deurningen (Tel. 228) alle onderdelen Denekamperstr. 71. Tel. 2863 dan 50 toonkanJers -Boerenleenbank

Ujndiens>en Oldenzaal - Denekamp Grens - Nordhorn �� Denekamp róNDïL Moderne touringcars Uitgebreid reizenprogramma de spaarbank Au tobus� onderneming In de zomermaanden elke dag tochten in Overijssel Oldenzaal en het Duitse grensgebied voor het platteland

12 TWENTSE POST Twentse Taalbank een jaarlijkse bijdrage van 25 gld. ten behoeve van besparen - de zoutindustrie naar de Twentse roe­ deze meester en met een contributie van 5 gld. voor taalstad verplaatst; (1936) . Het zoutwater-golfbad die te Enschede. Daarop heeft betrekking de reso­ te Boekelo, destijds door de KNZ gebouwd en in lutie van Ridderschap en Steden van Overijssel het zwemseizoen steeds druk bezo,cht, herinnert van 3 april 1683 luidende : 'dat den schoolmeester nog aan de zoutwinnerij hier ter plaatse. tot Boekeloe hebbende 25 caroli gulden 's jaers van De 'Commercial Plastics Boekelo NV', een zelfstan­ de provincie en zijnde van wijlen den Here Ripper­ dige onderneming met 300 man personeel, zou men da hem gelijcke 25 cari. gld. jaerlix b�loojt, welcke terecht een eigentijds bedrij f kunnen noemen. In hij noit heeft becomen, versoeekende nog andere 1960 opgericht, vervaardigt men hier plastic-foliën 25 cari. gld. op eenigh comptoir mogen worden toe­ -een modem produkt - bekend onder de merken gestaan. . . . is besloten dat dese versochte 25 cari. Fablon (zelfklevend plakplastic voor decoratieve gld. jaerlix sullen moeten gevordert worden van de doeleinden) en Boekion (zelfkl. plastic voor het besitters van 't huys te boeculo also het selve haer ' inbinden van boeken) . in deijlinge is toegereeckent.' � Bij overeenkomst van 4 augustus 1834 tussen de toenmalige bezitter Mede met het vooruitzicht op de nieuwe fabriek van Boekelo en het gemeentebestuur van Lonne­ die Polaroid-Enschede in Boekelo wil bouwen, rijst het beeld van dorp Boekelo als belangrijke indus­ ker werd hierover gecontracteerd, dat eerstge­ triekern in de gemeente Enschede. noemde als zodanig afstand deed van 'het regt van collatie van de school te Boekelo' ten behoeve van KERKDORP BOEKELO dat gemeentebestuur voor een som van 400.-. gld., terwij l hij daarentegen ontslagén werd van zijn Met de bouw van de St. Marcellinuskerk in 1929 verplichting tot jaarlijkse contributie.' werd Boekelo kerkdorp. De parochie telt plm. 700 INDUSTRIEDORP BOEKELO katholieken, waarover pastoor J. B. van de Beld is aangesteld als geestelijk leidsman. Het protes­ Op een terrein in de dorpskern waar drie beken tantse deel ging vanouds te kerke in Usselo, maar samenkomen - de Boekelerbeek, de Teesinkbeek sinds 1964 beschikken de ned. hervormden van en de Veldbeek - en waar dus geregeld voldoende Boekelo over een eigen kerkje dat tevens dienst water verwacht mocht worden, bouwde de firma doet als wijkcentrum. Wijkpredikant ds. A. J. de Van Heek & Co te Enschede in 1888 een eigen ble­ Vos schat het aantal lidmaten op plm. 1000. De. ' kerij . rn mei 1895 werd deze bedrij fsafdeling tot grenzen van de kerkelijke gemeenten vallen echter een zelfstandige onderneming: de 'NV Boekelosche niet samen met die van het dorp Boekelo, dat vol­ Stoomblekerij' (met een kapitaal van f 250.000). In gens de laatste telling (1 jan. '65) 1147 inwoners 1955 werd een nieuwe bleekwijze ingevoerd waar­ heeft. Op dezelfde datum telde Boekelo 291 wo­ door de doorlooptijd van het te bleken doek van ningen, een aantal dat op 1 jan. '67 met slechts 4 à 5 dagen tot 2,5 uur kon worden terugge­ 7 woningen was gestegen. Hoewel momenteel aan bracht; (5). Thans maakt de Boekelase Stoom­ de rand van het landgoed Teesink een omvangrijk blekerij deel uit van het Texoprint-concern. Vorig bouwproject wordt gerealiseerd (69 bungalows in jaar werd de gehele filmdruk van Texoprint NV vrij hoge prijsklassen van 75.000 tot ruim 100.000 geconcentreerd in Boekelo, waartoe o.a. drie film­ gulden per woning) blijft de woningbouw in Boe­ drukmachines uit het door Texoprint gesloten be­ , kelo een zaak die om grote inspanningen vraagt. drijf in Lommel (België) naar hier werden overge­ plaatst, gevolgd door vier filmdrukmachines uit de NV Stoomweverij Nij verheid te Enschede. Met in­ begrip van het kantoorpersoneel kunnen in deze filmdrukkerij te Boekelo totaal 1200 werknemers een bestaan vinden. In 1919 werd te Boekelo opgericht de 'Kon. Neder­ landsche Zoutindustrie'. De eerste wereldoorlog maakte de aanvoer van ruw zout uit Duitsland en andere landen zeer moeilijk en onder druk der om­ standigheden werd het besluit genomen tot ont­ ginning van het zout in eigen bodem; (6). Toen echter Hengelo in 1935 via het Twentekanaal be­ bungalow­ park reikbaar werd voor schepen en ook daar zout in de 'Tetsinkbos' bodem bleek te zitten werd - om vrachtkosten te Boekelo (5) L. A. Stroink : .. Stad en Land van Twente". blz. 532. (6) Idem, blz. 11.

TWENTSE POST 13 Twentse Taalbank STREEKTAAL EXPOSITIES

'n Lè VENSLOOP VAN JENSKEN VAN DE W APSE

('Gaitjan', Almelo)

VIII.

JENSKEN WAS ONNERTUSKEN 'N JAOR OF achtteen, en al harre a völle leergeld betaald, zo of en too wasse toch nog te goodgeleuvig en harre de oog'n nog mangs in 'n tuk. Mar 't schell'n wa dat hee non nen allerbess'n kameraad har waar asse best met op kon scheet'n en waar hee völle van leerd hef. 't Was Gait van Venklaos, ne oet­ geslaop'n knarre, zo dreekaantig as bookweit'n­ zaod. Venklaas har zo'n hènig sehrao köttersspilken, zo van dree beeste met nen ponny. Goo leu, daar nich van, mar - zo a'k a zeg heb - all'ns was ter zo HÉLÈ NE WAS SER kaal as nen loes. Toch gung Jensken d'r geern hen. Bie Venklaas daar ko'j zo, van all'ns beleew'n. Den HENGELO - In het COSA-restaurant is momen­ ponny den't ze hadd'n, den hadd'n ze van all'ns teel werk te zien van de Hengelose kunstenares eleerd. As Gait zee: 'en now dood', dan göng Hélène Wasser (20), die onlangs afstudeerde aan 'n ponny laankoet op de delle ligg'n. As Gait kom­ de AKI te Enschede waar zij door de leraren Joop mandeer'n: daans'n, dan kwam 'n ponny op de Hardy en Johan Haanitra artistiek werd gevormd. been, en sprönge ums de buurt'n op zien veur- en achterpeute. En rien da'j der op kannen . . . . As Hélène debuteert met een fraaie collectie gouaches, Gait 'n maal met de zwöppe knapp'n, dan vleug waaronder vooral de serie 'Ontmoeting' - be­ 'n ponny as nen hazen de uienduur oet, de maat in. staande uit acht tempera's - een hoogtepunt be­ tekent. Op nen Zundagmirrag vreug Jensken an Gait, affe Zonder twij fel hebben de schilderkunstige merites eew'n rien moch op de kirre. 'Boo wisse wa', har van haar werk iets te maken met de duidelijkheid Gait zeg, 'haalt ne mar oet 'n stal.' en intensiteit waarmee de kunstenares haar ob­ Jensken pakk'n 'n ponny bie 'n toef en kwam er de jecten heeft waargenomen. In de serie, door Hé­ delle met op. 'Hier', zeg Gait - en rekk'n zien lène 'Ontmoeting' genoemd, schouwt zij de micro­ kameraad 'n melksteulken an - 'aans kom ie d'r cosmos van het éencellige leven met zijn innerlijke nich op.' Jensken zett'n nen voot op 'n melkstool bewegingen en op expansie gerichte activiteiten. en in nen wip zatte boow'n op de hitte. Gait pakk'n Echter niet zozeer de stoffelijke verschijningsvorm de zwöppe achter de hakselkiste vandan en 'n pon­ van dit primitieve leven, alswel de binnenkant ny begreep a wat em te doon stön. Heij vleug in daarvan, de in de levende materie verborgen uni­ galop naor boet'n hen, mar grote griezels, allenig versele liefde voor het voort te brengen werk heeft 'n armersten uienduur stön los. 'n Ponny kon net haar geobsedeerd. onner 'n boowst'n uienduur hen, mar Jensken Hélène Wasser beschikt over het talent om iets van vleug er pardoes teeg'n op. Hee lag a laankoet op de boeiende binnenwereld der dingen uit te zeggen de delle, doo as Gait nog schreew'n van 'hoow pon­ in haar werk. (Gk.) ny, eew'n woch'n, ik mur oew 'n boow'nsten nien­ duur eerst los doon ....' LITHOGRAAF J. H. GELINK Jensken kwam met sten'n en kraak'n wier op de been en leup aal in 't ronn'n aower de delle hen, ENSCHEDE - In het kunstzaaltje 'REPRO' is met de ene haand veur de plette en met 'n annern deze maand werk te zien van de 58-jarige Ensche­ an de bille. Zien kameraad vreug heel osmeudig: deër J. H. Gelink, een leerling van AKI-direkteur · 'heij oe zeer daon, Jensken?', mar meteen drèèj 'n Middelhoek. ne zik urn van 't lach'n. 't Was 't eerste en 't leste maal dat Jensken met Op zijn eerste tentoonstelling toont Gelink zich deu an peere rien. · vooral als tekenaar en aquarellist talentvol en ('t Geet wieder.) doorkneed.

TWENTSE POST Twentse Taalbank van de politieke partij Democraten '66. De groep in het kort I heeft zich schriftelijk gewend tot alle dertig ge­ meenten uit het gebied van de T.O.G. (belangen­ Prof J. C. VLUGTER RECTOR MAGNIFICUS THT gemeenschap Twente-Oost Gelderland) met de op­ wekking op korte termij n besprekingen te voeren ENSCHEDE - Bij Koninklijk Besluit is prof. dr. ir. teneinde te komen tot een uiterlijk in 1970 recht­ J. C. Vlugter - geboortig uit Rotterdam - be­ streeks te verkiezen bovengemeentelijk bestuurs­ noemd tot rector-magnificus aan de Technische orgaan voor deze gemeenten. Hogeschool Twente voor het tijdvak 1 sept. 1967 tot en met 31 aug. 1971. Hij is de opvolger van prof. AMBT- EN STAD DELDEN dr. G. Berkhoff, die met pensioen gaat. WORDEN NIET SAMENGEVOEGD

Mr TER KUILE CONSERVATOR RIJKSMUSEUM ZWOLLE - Ambt Delden zal blijven bestaan. Stad Delden zal zoveel grondgebied van Ambt Delden ENSCHEDE - Met ingang van 1 september is de krijgen dat zij kan uitgroeien tot een gemeente van oud-Enschedeër mr. drs. 0. ter Kuile, hoofd van de 10.000 inwoners. Tot deze conclusies kwamen de onderafdeling Monumentenzorg aan het ministerie ministers Beernink van binnenlandse zaken en van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk Schut van volkshuisvesting en ruimtelijke orde­ te 's Gravenhage, benoemd tot conservator van het ning op 16 aug. na de afwerking van hun agenda Rijksmuseum 'Twenthe' als opvolger van drs. A. L. in de Overijsselse hoofdstad. Hulshoff, die - zoals in ons vorige nummer ge­ rneld - directeur is geworden van dit museum. BENDIEN PAST ENGELSE UITVINDING TOE De heer Ter Kuile, die een zoon is van de textiel­ fabrikant H. ter Kuile, de oud-directeur van Ter ALMELO - Als eerste Nederlandse confectie­ Kuile-Cromhoff, studeerde rechten te Utrecht en industrie zal Bendien NV te Almelo het Engelse slaagde voor het doctoraal-examen kunstgesehie­ systeem van volledig beplakte voorpanden (fully denis te Amsterdam. Hij begon zijn loopbaan in de fused fronts) toepassen. Bij dit systeem komt de kunsthistorie als conservator van het Mauritshuis traditionele manier van het maken van binnen­ te 's Gravenhage. werk in ,colberts te vervallen en wordt weefstof, be­ zaaid met harslijmbolletjes, onder grote druk en BOVENGEMEENTELIJK BESTUURSORGAAN hoge temperatuur aan de binnenzijde van het jasje gelast. 3 Sept. wordt 't produkt in de RAl getoond. ENSCHEDE - Tij dens een op 24 augustus gehou­ den persconferentie presenteerde zich in de Twent­ KUNSTENAARSATELIER IN BOERDERIJ se textielstad de Werkgroep D'66 Toekomst Twente en Oost Gelderland, welke bestaat uit acht leden HENGELO - De voormalige boerderij van de fam . • Korf aan de Leeuwerikstraat 14 - thans eigendom VAN BUITEN DE REGIO TWENTE van de gemeente Hengelo - is ingericht als kun­ stenaars-atelier. De kunstschilder W. v. Oostram en de beeldhouwer Martin Stolk, beide Hengeloërs, ANE-MONUMENT hebben dit nieuwe verblijf onlangs in gebruik ge­ ANE - Op 29 juli werd te Ane een gedenkteken nomen. onthult dat herinnert aan de slag in de 'Momme­ rieten', een voormalig moeras hier in de

TWENTSE POST Twentse Taalbank JORZO LI NO

GENTLEROY VAN VOOR '11 '- SERVET VRIJE TIJDS ,.. KLEDING tB.�KOMPLWl

]llllllo--.. UITZET KONINKLIJKE TEXTIELFABRIEKEN

GEBR. VAN HEEK N.V. ENSCHEDE. IGIIUWU TUTIELflBBIEIEI JOBDlll · TEB IEEIE lf. HAWBEBGEN

Henny j. v. Egteren C.F. Klaarstr.18a· Tel. 2365 · Enschede Lid van de Selectiegroep van NederlandsEli Dameskappers lil ERICA-SERVICE voor levensmiddelen Gedipl . Dames· en Herenkapper Doe het zelf en maak van uw tuin guller met� zegels ,. guller met guldens Manicure - Pedicure een LUSTHOF. Kosteloos maakt Op VéGé·artikelen steeds Schoo n heidsspecia I i st ERICA voor U een grondplan. kort. in geldzegels· 10 Oio Medisch gedipl. Haarkundige Vraagt inlichtingen.

Een plezierige maaltijd

of ·gezellig wat kletsen bij een Goed Glas ..

In de Co sa wordt U gastvrij ontvangen !

16 TWENTSE POST