12 oktober 2007 advocatenblad 14

Communautair inperken van verschoningsrecht Cohen-advocaat niet onafhankelijk genoeg Persoonlijke boetes in vernieuwde Mededingings­wet

Contra-expertise bij DNA-bewijs

Jaarcongres over lobbyclub, voor­oordelen en specialisatie adv CFF 210x297 20-09-2007 12:33 Pagina 1

Carrièrekickers gezocht.

The Corporate Finance Foundation Course op 29 en 30 november 2007, voor 3e en 4e jaars rechtenstudenten

Freshfields Bruckhaus Deringer is met 2500 advocaten wereldwijd een van de toonaangevende internationale advocatenkantoren. Op donderdag 29 en vrijdag 30 november 2007 bieden wij talentvolle 3e of 4e jaars rechten- studenten de kans om intensief en interactief kennis te maken met de dynamische wereld van onze internationale financieringspraktijk. Ben je nieuwsgierig hoe een securitisatie werkt? Hoe een overname wordt gefinancierd? Wat er komt kijken bij de financiering van een complex project als de Hoge Snelheids Lijn, waarbij overheid, bedrijfs- leven en banken zijn betrokken? Bel dan voor meer informatie Rosemarijn Peters, T 020 485 7574. Inschrijving met brief, cv en studieresultaten: uiterlijk 11 november bij Fleur Tonies, E [email protected] Freshfields Bruckhaus Deringer Strawinskylaan 10 1077 XZ Amsterdam www.werkenbijfreshfields.nl advocatenblad inhoud nummer 14, 12 oktober 2007

590&620 600 616 Over specialisatie Communautair Contra-experts: en loopbaanafbouw knabbelen aan ‘Interpretatie van Ruim 1.100 advocaten zochten verschoningsrecht DNA-sporen is vaak elkaar eind september op tijdens Onlangs oordeelde het Gerecht van subjectief’ het Jaarcongres 2007 in Den Haag, Eerste Aanleg dat de hiërarchisch DNA-bewijs is niet onomstote- en confronteerden elkaar ook met ondergeschikte in-house lawyer lijk. Advocaten zouden vaker een thema’s als: advocaat als baan geen verschoningsrecht toekomt contra-expertise moeten vragen. voor een paar jaar, loopbaanaf- bij onderzoek door de Europese Maar het contra-onderzoek kan bouw, vooroordelen, glazen pla- Commissie. Wat zegt dit over ook zorgen voor extra belastend fond en onmiddellijke executie. Nederlandse ‘Cohen-advocaten’? bewijs.

Doorzoeking C: Verplicht procuraat Dicky Trading Mededingings­wet Halflege College­ advocaat Hoe waar­ ‘De afschaffing gaat Rupert van Heijningen: In deze wet zijn per vergadering borg je het verschonings­ gepaard met veel ‘Ten hemel schreiend 1 oktober jl. persoon­ wordt minder snel recht van de advocaat onduidelijkheden.’ 597 was dat relaas. Onge­ lijke boetes en meer serieus genomen. 613 wanneer je de harde looflijk, hoeveel geld onderzoeksbevoegd­ schijf van diens compu­ boer Franken afhandig heden voor de NMa ter doorzoekt? 594 is gemaakt.’ 605 ingevoerd. 606

Verder... In de volgende nummers Agenda 598 » Brieven 599 » Colofon 599 » Zwangerschapspolis II » Tegenstrijdig belang in Opleidingen 624 » Personalia 626 » Tuchtrecht 630 kapitaalvennootschappen en stichtingen » Kronieken arbeidsrecht, insolventierecht en mededingingsrecht » Omslagfoto: Herstel van evidente fouten in strafvonnissen Patrick Keeler Orde jaarcongres 2007

Jaarcongres 2007 Over lobbyclub, vooroordelen en loopbaanafbouw

‘De hoge opkomst is het beste Geen lobbyclub zij een systeem van no win no Van Kerkvoorden beschouw­ bewijs dat de Nederlandse Orde Staatssecretaris van Justi­ fee een mogelijkheid om de de de prijs als aanmoedi­ tie, mr. Nebahat Albayrak, kosten te beteugelen. ging voor het streven naar van Advocaten ertoe doet’, feliciteerde de Orde bij de De staatssecretaris prees verdere diversiteit, zodat ook aldus deken Willem Bekkers opening van het congres de voortvarendheid van de vrouwen kunnen doorstro­ met de respectabele leeftijd Orde bij het instellen van men naar topfuncties in de bij aanvang van het Ordecon- van 55 jaar. Geheel in lijn de raad van advies, waarbij advocatuur. Een speerpunt met het regeringsbeleid dat ze opmerkte dat de Orde de is volgens haar de door­ gres. Ruim 1.100 leden van ouderen langer door dienen hoedster van het algemeen stroming van vrouwen bij advocatenminnend Nederland te werken, benadrukte ze dat belang, en geen lobbyclub, is. kleinere en middelgrote kan­ de Orde het zich, ondanks toren. Er is nog te zeer sprake kwamen op 28 september naar de leeftijd waarop velen het Geenglazenplafond.nl van een glazen plafond. Van Den Haag voor het jubileum- rustiger aan willen doen, Mr. Nebahat Albayrak reikte Kerkvoorden heeft als aanzet niet kan veroorloven om ‘een vervolgens de OSR Sonja tot het doorbreken ervan de congres (de 55e verjaardag) tandje minder’ te gaan. Boekmanprijs uit aan mr. domeinnaam www.geengla­ van de Orde, met thema’s als: Was de advocaat vroeger Wanda van Kerkvoorden zenplafond.nl laten regis­ vooral een heer, volgens de als de meest veelbelovende, treren. Zij wil een website advocaat als baan voor een staatssecretaris, nu heb­ jonge, vrouwelijke advocaat opzetten, waarop mannen én paar jaar, loopbaanafbouw, ben dames de heren voorbij van Nederland. De gelukkige vrouwen ervaringen en tips gestreefd, zowel in aantal als mag niet ouder zijn dan 40 kunnen uitwisselen en infor­ vooroordelen, glazen plafond, in aanvangssalaris. jaar en dient zich verdien­ matie verkrijgen, over zaken de specialiteit rechtspreken en Het kabinet wil vijftig als coaching, kinderopvang miljoen bezuinigen op de en de vraag hoe aan de top te onmiddellijke executie. rechtsbijstand en dient te De Orde wil de komen. laveren tussen grondwet­ kernwaarden ook telijke en verdragsrechtelijke uitdragen om bij Vooroordelen Koert Boshouwers verplichtingen om rechts­ het grote publiek Zijn eerste dekenrede opende redactielid bijstand te verlenen en het vooroordelen tegen Willem Bekkers met de ver­ maatschappelijke belang om de advocatuur te rassende mededeling dat de de kosten ervan binnen de generatie van de dertigers een In grijs kostuum geklede perken te houden. Daarom ontmantelen verloren generatie was – maar heren, en dames gehuld wil de regering het stelsel dat Nebahat Albayrak dit had in asymmetrische rok met van rechtshulp vernieuwen. goedgemaakt, zodat de eer laarzen, hadden zich toegang Zij denkt aan verplichte stelijk te hebben gemaakt van de dertigers toch werd verschaft tot het World mediation, met sancties voor de sector. De jury had gered. Forum Convention Center, voor de partij die deelname een shortlist samengesteld Volgens de deken (zie voor het oude Congresgebouw. Al weigert, en het promoten van vrouwelijke advocaten. de tekst van zijn rede de Or­ voor de opening van het con­ van – al dan niet verplichte – Wanda van Kerkvoorden depagina’s achter in dit num­ gres was het damestoilet in rechtsbijstand­verzekeringen kreeg de prijs omdat zij een mer) dient de advocatuur gebruik genomen als knoop­ op de rechtsgebieden die zich excellente ondernemer is zichtbaarder te worden voor punt voor in- en uitgaand hiervoor lenen. Ook zouden naast een voortreffelijke ad­ het grote publiek. Hij wees op dataverkeer per mobiel en eenvoudige zaken verplicht vocate, gedreven en innove­ een publiekscampagne van de Blackberry. In 2007 weet de via het Juridisch Loket kun­ rend, met praktische ideeën, Vlaamse balie, met tv-spots. cliënt de advocaat overál te nen lopen, om vervolgens en met de wil om vrouwelijke Of de Nederlandse Orde deze bereiken. door hbo-juristen te worden advocaten voor de sector te clowneske commercial moet afgewikkeld. Tot slot acht behouden. volgen, is nog wel de vraag.

590 advocatenblad 12 oktober 2007 Orde jaarcongres 2007 Foto: Jeroen Hiemstra Jeroen Foto:

De deken ging uitgebreid financierde rechtshulp wordt Engelse clubfauteuils van Twintigers zien de advocatuur niet meer in op de kernwaarden van bezuinigd. Ook de Tweede zolder gehaald. als een beroep voor het leven; als het de advocaat, die voor de leek Kamer is tegen de voorge­ Leeflang gaf in haar geen vanzelfsprekendheid stelde bezuiniging, maar een inleiding het stereotiepe niet bevalt, wordt het heil elders gezocht zijn. De Orde wil ze uitdra­ motie hierover is nog niet beeld weer dat de jongere gen om vooroordelen tegen aangenomen vanwege het advocaten geen idealen heb­ de advocatuur te ontmante­ vertrouwen in de staatssecre­ ben, slechts in geld zijn len. taris. geïnteresseerd en ouderen de Als het niet bevalt, zoekt de Bestaande regelgeving maatschap willen uitduwen, twintiger na een paar jaar dient te worden gemoder­ Voor bepaalde tijd terwijl de ouderen alleen nog zijn heil elders. Veertiger niseerd, deze is te gedetail­ Na de dekenrede gingen twee praten over de golfbaan en Aukje Haan meende dat de leerd, deels gedateerd en twintigers, twee veertigers en hun kleinkinderen. Ook die jongere advocaat geen pa­ onoverzichtelijk. De codifica­ twee vijftigers onder leiding prikkel bracht het debat niet rate kennis heeft, slecht kan tie van vakbekwaamheid en van advocate Frederieke Leef­ op gang, mede als gevolg van schrijven en geen kranten een gedragscode leiden tot lang en Peter Wakkie (Ahold) zo extreem geformuleerde meer leest. Snelheid zonder het schrappen van verorde­ met elkaar ‘in debat’. Zo stellingen dat deelnemers en diepgang, al tonen ‘ze’ wel ningen en Gedragsregels. namen Rachida Haddouch en zaal maar weinig animo kon­ inzet, dat weer wel. Het verlenen van toegang Michiel Wuisman plaats in den opbrengen er een positie Volgens de vijftigers tot het recht onafhankelijk hippe stoelen, werden Aukje over in te nemen. Niettemin waren advocaten nog wel van het inkomen van de Haan en Emile Cornel voor werd duidelijk dat twintigers idealistisch en maatschappe­ rechtzoekende, is een plicht een jaren zeventig behang de advocatuur niet meer zien lijke betrokken, maar minder van de overheid. Daarom is geplaatst dat pijn deed aan als een beroep voor het leven, dan voorheen. ‘Een schone het volgens Bekkers onbe­ je ogen, en waren voor Els maar als een uitdagende taak voor de oudere partners’, grijpelijk dat er fors op de ge­ Swaab en Cees Okkerse functie voor bepaalde tijd. aldus Els Swaab.

12 oktober 2007 advocatenblad 591 ElsevierINA meer dan een rekenprogramma

De voordelen van het alimentatierekenprogramma ElsevierINA voor u op een rij:  Gebruikt door de rechterlijke macht  Makkelijke navigatie  Maken van meerdere berekeningen naast elkaar  Toevoegen van eigen specificaties en notities  Omzetten van berekeningen naar een PDF of Word bestand  Uitgebreide printfunctie  Informatie uit het Tremarapport direct zichtbaar in het programma  Dossiers worden locaal opgeslagen

Overtuig uzelf en bekijk de demo op www.elsevierjuridisch.nl/ina Orde jaarcongres 2007 Foto’s: Johannes Arendsen Johannes Foto’s:

in- en uitstroom van advo­ caten zal dit de komende jaren tot een wat natuurlijker proces maken: er verschijnen steeds meer advocaten met een allochtone achtergrond, en Els Swaab noemde de loopbaanafbouw van oudere partners. Bij de grote kanto­ ren moet je naar een hogere leeftijd van uittreden, en het dan wat rustiger aan doen. Staatssecretaris Albayrak reikte De oudere advocaat kan de aan Wanda van Kerkvoorden de laatste jaren volgens haar nog veel voor een kantoor beteke­ Sonja Boekmanprijs uit nen, en zich richten op zaken als coaching en cliëntbegelei­ damse Hof, over specialisme bij de Advocatenrap, met een ding. en generalisme. Terwijl tekst van Idriss van Straalen specialisme binnen de advo­ en gearrangeerd door Jeppe Specialiteit rechtspreken catuur begrijpelijk is, komt Moulijn. Zo werd de ver­ Na de lunch presenteerden de advocaat die hoopt op dachte swingend naar diens Staatssecretaris Albayrak de specialistenverenigingen een gespecialiseerde rechter onmiddellijke executie ge­ zich in een parallelprogram­ bedrogen uit. De rechterlijke rapt door verdachte, officier, ma van twee keer anderhalf macht streeft naar genera­ getuige, advocaat en rechter. Loopbaanafbouw uur; de Orde beloonde de lisme: men moet in meerdere Onder begeleiding van een Het ging veel over de work-life nieuwsgierigheid met drie kamers inzetbaar zijn, zelfs jazzband kon de bezoeker balance. Werkweken van ze­ opleidingspunten. De eerste als men geen benul van za­ in het Orde-café champagne ventig à tachtig uur zijn voor parallelsessies leken beter ken heeft, want dan heeft de drinken en opnieuw van een de nieuwe generatie advoca­ bezocht dan de tweede; griffier dat wel. Specialiseren buffet genieten. Niet lang ten niet langer vanzelfspre­ blijkbaar lonkte het bier in binnen de rechterlijke macht daarna werd het rustiger, de kend; ze vormen een reden het Orde-café of trachtte is beperkt tot het gedurende advocaat was uitgecommuni­ om de advocatuur in te wis­ de bezoeker de file op de een bepaalde tijd zitting heb­ ceerd en ging op huis aan. selen voor het bedrijfsleven. Utrechtsebaan voor te zijn. ben in een bepaalde sector. Wat zou er volgend jaar De goede balans is niet alleen Aan het eind van de mid­ Deze brede inzetbaarheid te genieten zijn in congres­ van belang voor ouders met dag sprak Huub Willems, bevordert volgens Willems de minnend Assen? kinderen, zei twintiger Wuis­ voorzitter van de Onderne­ eenheid van recht. Heeft een man, maar ook voor mensen mingskamer van het Amster­ rechter dan geen specialisme? die een aantrekkelijk sociaal Jazeker wel: zijn specialiteit leven willen leiden. Volgens is rechtspreken! Els Swaab zouden kantoren moeten faciliteren dat een Onmiddellijke executie advocaat gedurende een peri­ Het hoogtepunt van het con­ ode in zijn leven minder uren gres was de afsluiting door kan werken. Cees Okkerse het Advocaten Symfonie­ Een goede balans vroeg zich af of, gelet op de orkest, dat maar liefst de tussen werken en burn-outverschijnselen bij Slavische mars van Tchaikov­ leven is niet alleen veel advocaten, de eisen niet sky én het pianoconcertdeel voor jonge ouders te zwaar zijn geworden. Allegro Affettuoso van Schu­ De diversiteit zal moeten mann (Matiana Izman als van belang, maar ook toenemen, niet alleen omdat soliste) én Alexander’s Ragtime voor mensen die een de markt het eist maar ook Band van Irvin Berlin speelde. aantrekkelijk sociaal Huub Willems door de verkleuring van de Daarna bleken klassieke leven willen leiden maatschappij. Het proces van muziek en rap samen te gaan

12 oktober 2007 advocatenblad 593 Actualiteiten

Samengesteld door Linus Hesselink en Lucien Wopereis Waarborgen bij Hoe waarborg je het verscho- ningsrecht van de advocaat doorzoeking C: Het is wanneer je de harde schijf gezegd van diens computer door- advocaat zoekt? ‘Het is verstandig dat het Openbaar Ministerie en de Het is niet eenvoudig van de FIOD-ECD – niet het om een zaal vol buiten- Nederlandse Orde van Advoca- opsporingsteam zelf – de gewoon succesvolle mil- ten hierover iets vastleggen,’ bestanden die de betrokkene jonairs toe te spreken en had aangemaakt nadat hij ze te vertellen dat ze het zegt advocaat Hendrik Jan was uitgeschreven als advo­ verkeerd doen. Adviseur Foto: Gerard Til/HH Gerard Foto: Biemond, die er als officier van caat, met een datamining­ Richard Susskind zegt programma mocht doorzoe­ “dat topadvocaten hun justitie ervaring mee opdeed. ken aan de hand van vooraf royale inkomsten snel opgegeven zoektermen.’ zien verdampen als ze De bestanden die op deze nieuwe technologieën niet Lex van Almelo manier werden gevonden, omarmen, FD Strategie, Journalist zijn op een dvd gezet en september overhandigd aan de rechter- De recherche mag de harde commissaris. Die kon vervol­ Wat ik bepleit is dat schijf van de computer van gens bekijken of het verscho­ iedere strafrechtjurist een advocaat doorzoeken als vindt Hendrik Jan Biemond. ningsrecht van de advocaten beschikt over elemen- die advocaat verdacht wordt Hij was officier van justitie inderdaad in het geding was. taire kennis van de van een strafbaar feit. Wel in de onderhavige zaak en Biemond: ‘De stelling van het wetenschappelijke moeten vooraf waarborgen ziet als advocaat (bij Allen OM was hier dat zeker niet methode, de werking worden ingebouwd om het & Overy) ook graag dat het alle gegevens die je uit een en de beperkingen van verschoningsrecht te bescher­ verschoningsrecht van de computer haalt onder het ver­ het coginitieve systeem men. Dat bepaalde de Hoge advocaat overeind blijft. schoningsrecht vallen. Zo was (geheugen en waarne- Raad in februari dit jaar in het in deze zaak van belang te merseffecten), de beslis- de zaak tegen een voormalig Biemond: ‘Het probleem van weten wanneer de computer kunde, de bayesiaanse advocaat, die in 2005 – na het digitale beslag bestaat aan en uit was gezet. Dat viel en de traditionele toets- zijn vertrek bij Allen & Overy tegenwoordig bij iedere volgens mij niet onder het statistiek, en de moge- – een vals persbericht over doorzoeking. De officier van verschoningsrecht.’ lijkheden – en beper- Versatel de wereld instuurde justitie vraagt dan aan de kingen – van frequent om de aandelenkoers te be­ beslagene een overzicht van Kan de werkwijze in toegepaste vormen van ïnvloeden. In deze strafzaak alle geheimhouders en maakt deze zaak model staan forensische expertise, hadden de rechercheurs van een image, een kopie, van de voor een volgende zaak? zoals de forensische de FIOD-ECD in een proces­ harde schijf. Aan de hand Biemond: ‘Ik denk het niet. pathologie en toxicolo- verbaal precies vastgelegd van het overzicht wordt de Deze zaak staat redelijk op gie, de DNA-typering, hoe zij te werk waren gegaan correspondentie en e-mail zichzelf. Er zijn geen beslis­ het gedragswetenschap- toen zij de harde schijf van van de geheimhouders eruit singen genomen met het pelijke onderzoek en de de computer van de advocaat gefilterd en vernietigd. Dat oog op algemeen beleid. Als binnen deze disciplines onderzochten. Op deze ma­ is een redelijk geaccepteerde officier merkte ik dat de Orde heersende rapporta- nier kon de rechter achteraf gang van zaken. In dit geval soms wel heel erg eenzijdig gecultuur. Hoogleraar controleren of de recher­ betrof het een (ex-)advocaat, het belang van de advocaat criminalistiek A.P.A. cheurs het verschoningsrecht die stelde dat alle gegevens volgde, terwijl de Orde zich Broeders, NRC Handelsblad, van de (ex-)advocaat hadden onder het verschoningsrecht ook het misbruik van het 17 september gerespecteerd. vielen. Daar was het Open­ verschoningsrecht zou moe­ Maar als je het verscho­ baar Ministerie het niet mee ten aantrekken Het lijkt me ningsrecht bij voorbaat wilt eens. Het OM heeft toen afge­ verstandig als de Orde en het waarborgen, is meer nodig, sproken dat een digitaal team OM samen iets vastleggen.’

594 advocatenblad 12 oktober 2007 Actualiteiten

De jaarbanden Wie wordt

Advocaten die in het verleden de andere? de opbergbanden hebben Gevraagd: scherp schrijvende, Column aangevraagd, krijgen deze de van humor voorziene, breed komende weken automatisch kijkende, verrassend opini­ Matthijs Kaaks toegestuurd. Advocaten die ërende, persoonlijk oorde­ de banden op 1 december nog lende columnist. En weer stuitte ik in het Finan- niet ontvangen hebben en Geboden: podium, deadlines, cieele Dagblad op een wonderlijk deze wel wíllen ontvangen, denkstimulans, fantasie­ verhaal over het goudhaantje kunnen contact opnemen prikkeling, afreageerplek, van Allen & Overy, Jan Louis Burggraaf. Jaren achtereen­ Mergers met de klantenservice van jaarlijks diner met schrijvers, & Acquisitions Lawyer of the Year. El caudillo van dealmakend Reed Business: klantenser­ beroemdheid bij succes. Nederland. viceAreedbusiness.nl; Sinds enkele weken is de ‘Als het werk altijd voorgaat’, luidde de kop boven het artikel tel. 0314-358358. redactie van het Advocatenblad waarin Burggraaf zijn liefde verklaart aan stagiaire Maaike (27). op zoek naar een tweede Het klikt tussen hen. Door Jan Louis haalt Maaike bij zich­ columnist, die ter afwisseling zelf ‘het onderste uit de kan’. En hij valt voor haar onstuitbare van Matthijs Kaaks, dus eens enthousiasme. ‘Zij denkt: fuck it, ik slaap gewoon kort. Van die in de zes weken, voor in het lichtheid van het bestaan kan ik wat leren’. blad de rechterkolom vult. Weliswaar mogen de stagiaires van Jan Wie denkt de balie geregeld Louis niet vloeken. ‘Dat vind ik zo’n ge­ een genadeloze lachspiegel brek aan beschaving. “Fuck it” is anders. voor te kunnen houden, Fuck it Dat is meer een fysieke handeling’, aldus in ruim 400 woorden? Wie Burggraaf. heeft niet al te veel last van Ja, er is een bijzondere chemie in de sectie van Jan Louis. statusangst en poetst niet be­ Burggraaf: ‘Ik heb haar laatst nog op een vrijdagavond na vreesd aan het eigen imago? twaalven opgebeld en op haar voicemail ingesproken: “7.45 uur Wie wil dit alles met meer­ achter de computer”. Verder niets. En dan zit ze er de volgende dere proefstukjes aanneme­ zaterdagochtend.’ lijk maken, waarvan de beste in de Orde van de dag en later Welke pas afgestudeerd jurist wil daar nog werken? in het Advocatenblad zullen De M&A afdeling van Jan Louis heet in de wandelgangen al worden gepubliceerd? de sectie Maniacs & Addicts. De recruiters van Allen & Overy Mail de columns voor 1 no- zullen overuren moeten maken om dit weer glad te strijken op vember naar linus.hesselink de carrièrebeurzen. ‘Jazeker, ook jonge moeders kunnen bij ons Areedbusiness.nl advocaat worden. Carrière in deeltijd is heel goed bespreekbaar. Begin 2008 geeft de redac­ In het weekend ben je in principe vrij.’ tie de winnaar ruim baan. Misschien is het verstandig de nieuwe werknemers er alvast op te wijzen dat ze in het weekend hun telefoon beter kunnen uitzetten. (advertenties) Vroeger kon je als advocaat-stagiaire nog onbereikbaar zijn. Midden jaren negentig had niemand een mobiele telefoon. Er waren wel piepers die je aan je broekriem kon hangen tijdens de lunch, maar dat deed je alleen als je ook echt een telefoontje verwachtte. En bij mij was dat zelden het geval. Wie ongeluk­ kigerwijs in het weekend op kantoor was en de telefoon hoorde Vandaag lerenn, gaan, wist dat je nooit een buitenlijn moest opnemen. Het kon morgen toepassen immers altijd een compagnon zijn, die vanuit zijn weekend­ huisje vervelende zoekopdrachten wilde geven. Dat zijn nuttige wenken voor beginnende werknemers. CPO is onderdeel van de Radboud Universiteit Nijmegen Wat ze bij Allen & Overy vooral nodig hebben, zijn stagiaires die Onze cursussen zijn gericht op de praktijk en gebaseerd op de wetenschap. Daardoor haalt u maximaal rendement uit uw zeggen: opleiding. U vindt ons VSO- en PAO-cursusaanbod op www.cpo.nl. ‘Fuck it Burggraaf, je ziet mij pas maandag weer. En ga zelf zaterdag nou eens gezellig ontbijten met vrouw en kinderen.’ Zeker van uw zaak Vind ze maar eens, in deze gespannen arbeidsmarkt.

12 oktober 2007 advocatenblad 595

596 596 advocatenblad 12 oktober 2007 oktober 12

, 1 oktober 1 , Mr.-online.nl

advocatenorkest. en

orkest ­ orkest dixieland column,

matiemarkt, gesproken gesproken matiemarkt,

­ infor dagprogramma,

­ mid catering, leiders,

­ gespreks generatiedebat,

heid, Sonja Boekmanprijs, Boekmanprijs, Sonja heid,

­ bereikbaar locatie, seert ­ on niet omstandigheden Melchers de zaak tegen het het tegen zaak de Melchers

­ bekriti en Orde de van (LJN AY7212). AY7212). (LJN (red.) dat het ANP in de gegeven gegeven de in ANP het dat kunnen opmaken dat Hans Hans dat opmaken kunnen

bezocht het Jaarcongres Jaarcongres het bezocht drugshandel bezighouden’ bezighouden’ drugshandel sterdamse rechtbank besliste besliste rechtbank sterdamse 13, p. 572 e.v.) zou de lezer lezer de zou e.v.) 572 p. 13,

van Kleef van Michiel Mr. bestrijding van grootschalige grootschalige van bestrijding ­ Am de duidelijkheid: alle - 2007 trappen’, Advocatenblad

Assen. Hoofdredacteur Hoofdredacteur nen de politie die zich met de de met zich die politie de nen beroep nog loopt, maar voor voor maar loopt, nog beroep sen niet zomaar op hun ziel ziel hun op zomaar niet sen

nu al naar het gezellige gezellige het naar al nu ­ bin ‘bronnen op beriep richt dure tegen het ANP in hoger hoger in ANP het tegen dure ­ men mag Je perspublicaties:

gresganger. Ik verlang verlang Ik gresganger. ­ be haar in zich ANP het dat ­ proce de dat weliswaar nummer (‘Onrechtmatige (‘Onrechtmatige nummer

- con teleurgestelde een waarbij ook een rol speelde speelde rol een ook waarbij gewonnen. We vermeldden vermeldden We gewonnen.

“ vorige het in Fonds Melchers

een droevig relaas van van relaas droevig een rechtmatig had gehandeld, gehandeld, had rechtmatig ANP in eerste instantie heeft heeft instantie eerste in ANP Uit het stuk over het Hans Hans het over stuk het Uit

Dit wordt een beetje beetje een wordt Dit

Toelichting: Melchers versus ANP versus Melchers Toelichting:

, 26 september 26 , Handelsblad

Quigley van Deloitte, Deloitte, van Quigley NRC NRC

aan te pakken. te aan James James

­ le het door Basnet werd 2004 In accountantsvak anders anders accountantsvak officieren. Advocaten worden worden Advocaten officieren.

(Amsterdam).

heden echter niet gehonoreerd. niet echter heden

een drijfveer om het het om drijfveer een ­ veiligheids en militairen zoals

433.83.27 Postbank 489.938.655;

kunt worden. Rekeningnummers: ABN ABN Rekeningnummers: worden. kunt om politiebescherming is tot op op tot is politiebescherming om dige generatie heeft heeft generatie dige burgeroorlog betrokken waren, waren, betrokken burgeroorlog

bezoeken. Daar leest u ook hoe u donateur donateur u hoe ook u leest Daar bezoeken. nl

lastiggevallen. Basnets verzoek verzoek Basnets lastiggevallen. - hui De arbeidsmarkt. dat zij bij deze schendingen in de de in schendingen deze bij zij dat

www.advocatenvooradvocaten. website de

te gaan, werden ook zijn buren buren zijn ook werden gaan, te werking gehad op de de op gehad werking mensen van wie wordt vermoed vermoed wordt wie van mensen

voor Advocaten voor kunt u hetzelfde doen of of doen hetzelfde u kunt

Stichting Advocaten Advocaten Stichting informatie over de de over informatie In een poging zijn gangen na na gangen zijn poging een In voor ons een positieve positieve een ons voor in het bijzonder door acties van van acties door bijzonder het in

voor een voorbeeldbrief. Voor algemene algemene Voor voorbeeldbrief. een voor nl

vrouw zouden worden vermoord. vermoord. worden zouden vrouw De schandalen hebben hebben schandalen De zelf het slachtoffer van repressie, repressie, van slachtoffer het zelf

advocatenvooradvocaten. info e-mail via A

moest bekopen en dat hij en zijn zijn en hij dat en bekopen moest bijstaan, in toenemende mate mate toenemende in bijstaan, u contact opnemen met Judith Lichtenberg Lichtenberg Judith met opnemen contact u

Wij vragen u hetzelfde te doen. Daartoe kunt kunt Daartoe doen. te hetzelfde u vragen Wij tegen de straffeloosheid in Nepal Nepal in straffeloosheid de tegen tember deze mensenrechtenschendingen mensenrechtenschendingen deze

advocaten adequaat te beschermen. te adequaat advocaten

bellers dreigden dat hij zijn strijd strijd zijn hij dat dreigden bellers ­ sep 27 , Teeven, De Pers De advocaten die slachtoffers van van slachtoffers die advocaten

Basnet en hem en andere bedreigde bedreigde andere en hem en Basnet

anonieme telefoontjes waarin waarin telefoontjes anonieme hekelt de dubbelrol van van dubbelrol de hekelt van het conflict in 2006 worden worden 2006 in conflict het van stellen naar de bedreigingen van Jitman Jitman van bedreigingen de naar stellen

dels opgeroepen een onderzoek in te te in onderzoek een opgeroepen dels augustus 2007 ontving Basnet Basnet ontving 2007 augustus Azough van GroenLinks GroenLinks van Azough en vermoord. Sinds het einde einde het Sinds vermoord. en

­ inmid autoriteiten Nepalese de heeft

Op 21 mei en 7, 11 en 18 18 en 11 7, en mei 21 Op op baseert. op Kamerlid Kamerlid opgepakt, gemarteld, verdwenen verdwenen gemarteld, opgepakt,

•

De Stichting Advocaten voor Advocaten Advocaten voor Advocaten Stichting De 

tional vreest voor zijn leven. zijn voor vreest tional zegt niet waar hij zich zich hij waar niet zegt honderden mensen onrechtmatig onrechtmatig mensen honderden

2007 op zijn verzoek beslist. verzoek zijn op 2007 ­ Interna Amnesty bedreigd. dood van alles weet, maar maar weet, alles van sten’) en regeringstroepen, zijn zijn regeringstroepen, en sten’) ï

verwachting wordt in oktober oktober in wordt verwachting T een van hen: Basnet wordt met de de met wordt Basnet hen: van een Hij impliceert dat hij hij dat impliceert Hij ­ Mao (‘de Partij Communistische

leger en veiligheidstroepen. Naar Naar veiligheidstroepen. en leger

is is Basnet Jitman rechtenadvocaat sen aanhangers van de de van aanhangers sen

heid en aansprakelijkheid van van aansprakelijkheid en heid ­ mensen Nepalese De dwijnen’. 27 september 27 ­ tus Nepal in geroorlog

­ betrokken de en burgeroorlog ­ ‘ver en geïntimideerd bedreigd, , , zijn. zou geraakt De Pers De ­ bur jarige - 10 de ijdens

“ de tijdens rechtenschendingen kilogram heroïne kwijt kwijt heroïne kilogram

­ mensen de naar doen zal zoek onthuld dat het OM 160 160 OM het dat onthuld

in het leven te roepen die onder die roepen te leven het in ­ uitzending waarin werd werd waarin uitzending advocaat in gevaar in advocaat

een verzoek in om een commissie commissie een om in verzoek een de aanval direct na de de na direct aanval de

hoogste rechtscollege in Nepal Nepal in rechtscollege hoogste merlid Fred Teeven kiest kiest Teeven Fred merlid

Nepalese Leven

augustus 2006 diende hij bij het het bij hij diende 2006 augustus weerleggen? ­ Ka - VVD

mensenrechtenschendingen. In In mensenrechtenschendingen. werd geopenbaard, kan kan geopenbaard, werd

al jaren op voor slachtoffers van van slachtoffers voor op jaren al in hoogleraar een Nova

gevangenschap. Ook treedt hij hij treedt Ook gevangenschap. door vier advocaten en en advocaten vier door

Stichting Advocaten voor Advocaten voor Advocaten Stichting

boek over zijn ervaringen in in ervaringen zijn over boek wekul die gisteravond gisteravond die wekul

advocaten advocaten Recentelijk publiceerde hij een een hij publiceerde Recentelijk - flau die hij snel hoe ven

rak waar hij werd gemarteld. gemarteld. werd hij waar rak Kan de minister aange minister de Kan -

­ legerba een in vastgehouden

Vervolgde ger opgepakt en negen maanden maanden negen en opgepakt ger Actualiteiten

597 advocatenblad advocatenblad 12 oktober 2007 2007 oktober 12

alle onduidelijkheden kun je je kun onduidelijkheden alle procuraten/roladministratie. procuraten/roladministratie. gedraaid.’ Op die manier manier die Op gedraaid.’ ben je ervan verzekerd dat dat verzekerd ervan je ben

het toch kort dag is. En door door En is. dag kort toch het bezetting van de afdeling afdeling de van bezetting van de procureur schaduw schaduw procureur de van bedrijf ingeschakeld en hoe hoe en ingeschakeld bedrijf

vooral bij toeval iets, terwijl terwijl iets, toeval bij vooral dat gevolgen gehad voor de de voor gehad gevolgen dat journaal en de rolberichten rolberichten de en journaal ­ koeriers een of personeel

genlijk slechts incidenteel en en incidenteel slechts genlijk dam, waar zij werkt, heeft heeft werkt, zij waar dam, ­ rol het van hand de aan zorgd. Wordt daarvoor eigen eigen daarvoor Wordt zorgd.

­ ei je hoor Nu georganiseerd. ­ Amster in kantoor het In ingevoerd. Ook wordt er er wordt Ook ingevoerd. be worden gerechten diverse

en werden er bijeenkomsten bijeenkomsten er werden en alsof er niets is veranderd.’ is niets er alsof dat – centrale – rolsysteem rolsysteem – centrale – dat hoe de (proces)stukken bij de de bij (proces)stukken de hoe

er veel overleg met de balie balie de met overleg veel er blijven werken zoals vroeger, vroeger, zoals werken blijven de rechtbanken en hoven in in hoven en rechtbanken de Zo moet nog worden bedacht bedacht worden nog moet Zo

op de schriftelijke rol, was was rol, schriftelijke de op met de tijd mee en niet willen willen niet en mee tijd de met sementen hebben lopen bij bij lopen hebben sementen afwikkeling een probleem. probleem. een afwikkeling

de rechtbanken overgingen overgingen rechtbanken de een voldongen feit. Je moet moet Je feit. voldongen een ­ arrondis eigen de buiten wij Ook blijft de hele logistieke logistieke hele de blijft Ook

vraag, zegt Sternfeld. ‘Toen ‘Toen Sternfeld. zegt vraag, raat wordt afgeschaft, dat is is dat afgeschaft, wordt raat nenkort alle procedures, die die procedures, alle nenkort stand van zaken bij de hoven. hoven. de bij zaken van stand

gaat betekenen, is nog een een nog is betekenen, gaat ­ procu verplicht ‘Het logisch: ­ bin zeer worden Daarom ning van griffierechten en de de en griffierechten van ning

verplicht procuraat precies precies procuraat verplicht Die stap is voor Sternfeld Sternfeld voor is stap Die soepel mogelijk verlopen. verlopen. mogelijk soepel in de van wijze de en tijdstip

Wat de afschaffing van het het van afschaffing de Wat men.’ ­ men.’ aangeno meer zaken we ken. ‘Die overgang moet zo zo moet overgang ‘Die ken. lijk advocatentableau, het het advocatentableau, lijk

krachten. ­ nieu geen er zijn datum die ­ verwer kunnen rolsysteem ­ lande het van functioneren

steund door drie parttime parttime drie door steund handelen we af, maar vanaf vanaf maar af, we handelen wordt gedaan, in het eigen eigen het in gedaan, wordt onduidelijkheid over het het over onduidelijkheid

­ onder advocaten, eigen de mee gestopt. Lopende zaken zaken Lopende gestopt. mee nu nog door een procureur procureur een door nog nu Sternfeld. Er bestaat nog nog bestaat Er Sternfeld.

‘landelijk procureur’ voor voor procureur’ ‘landelijk we 15 februari van dit jaar jaar dit van februari 15 we moet NautaDutilh alles, wat wat alles, NautaDutilh moet

het vooral afwachten, zegt zegt afwachten, vooral het “

afdeling blijven werken als als werken blijven afdeling enige tijd geleden. ‘Daar zijn zijn ‘Daar geleden. tijd enige verwerking. Na 1 maart 2008 2008 maart 1 Na verwerking. tronische aanpassingen is is aanpassingen tronische

fulltime hoofden van die die van hoofden fulltime keuze stond NautaDutilh NautaDutilh stond keuze ­ rol de voor software staande ­ elek eerste deze Buiten

functie gekregen. De twee twee De gekregen. functie men te kunnen opvangen. opvangen. kunnen te men elders in het land? Voor die die Voor land? het in elders ­ be de van uitbreiding de is

in het kantoor een nieuwe nieuwe een kantoor het in ­ proble zonder procureur de blijven doen voor advocaten advocaten voor doen blijven Waar wel aan wordt gewerkt gewerkt wordt aan wel Waar

wat komen gaat.’ gaat.’ komen wat werkers heeft de helft elders elders helft de heeft werkers 1 maart 2008 het verlies van van verlies het 2008 maart 1 Wel of geen procuraatzaken procuraatzaken geen of Wel

je moeilijk voorbereiden op op voorbereiden moeilijk je ­ mede parttime zes de Van per NautaDutilh verwacht reau Proceskwaliteit. reau

­ bu het tezamen maanden

Zoutman, vormt sinds enige enige sinds vormt Zoutman,

Foto: Chris van Houts

er niets is veranderd.’ is niets er Rotterdamse collega Carry Carry collega Rotterdamse

Tirtsa Sternfeld en haar haar en Sternfeld Tirtsa blijven werken zoals vroeger, alsof alsof vroeger, zoals werken blijven

tratie, ­ tratie, procuraten/roladminis Tirtsa Sternfeld: ‘Je moet niet willen willen niet moet ‘Je Sternfeld: Tirtsa

ondersteuning’. De afdeling afdeling De ondersteuning’.

­ ‘proces met bezig zich ze

taDutilh, sinds 2002 houdt houdt 2002 sinds taDutilh,

­ Nau van procuraten afdeling

Dertien jaar werkte ze op de de op ze werkte jaar Dertien

journalist

Michel Knapen Michel

bij NautaDutilh. bij

Sternfeld, procesondersteuner procesondersteuner Sternfeld,

vloer. Deze week: mr. Tirtsa Tirtsa mr. week: Deze vloer.

over de gevolgen op de werk de op gevolgen de over -

betrokkenen aan het woord woord het aan betrokkenen

laat laat Advocatenblad Het ten?

- gerech en advocatenkantoren

schaft. Wat betekent dat voor voor dat betekent Wat schaft.

- afge worden procuraat plicht

Op 1 maart 2008 zal het ver het zal 2008 maart 1 Op -

‘Veel onduidelijkheden’ ‘Veel

Afschaffing verplicht procuraat (III) procuraat verplicht Afschaffing Actualiteiten Actualiteiten

dat goed gaat? ‘Deze onder­ voor 1 maart 2008 een goed in andere arrondissemen­ bereiding in de weg staat. werpen vormen de grootste functionerend schriftelijk ten gebruik zullen blijven ‘Eigenlijk zou het procu­ knelpunten. Zolang niet rolsysteem op te zetten, maken van aldaar gevestigde raat pas moeten en kunnen duidelijk is of alles in alle kunnen wij ook niet bepalen procureurs.’ worden afgeschaft als het arrondissementen en vooral of wij in de praktijk in staat Het is vooral dus de op elektronisch berichten- en in de hofressorts eenvormig zullen zijn alles “op afstand” onderdelen toch nog wel documentenverkeer goed is geregeld en onbekend is of aan te sturen. Ik sluit niet uit grote onduidelijkheid die functioneert. Maar zover is de hoven erin zullen slagen dat wij toch nog enige tijd een verdergaande voor­ het kennelijk nog lang niet.’ agenda

regiefunctie van taal, vóór donderdag 1 novem- 10.00 – 17.00 uur de vierde editie gedaan om de effectiviteit van de rechter* ber 2007 in te dienen bij de van het International Moot Raad en van het Hof te vergro­ De Nederlandse Vereniging voor secretaris van de Stichting, Court (IMC) plaats. Tijdens ten? De conferentie zal plaats­ Procesrecht houdt op donderdag mr. J.J. Blanken, bureau Capra dit evenement spelen teams vinden in de vergaderzaal van 1 november 2007 om 14.00 ’s-Gravenhage, Hooistraat van professionals (rechters, de Eerste Kamer. Voor verdere uur haar najaarsvergadering 7, 2514 BM ’s-Gravenhage. advocaten) uit negen verschil­ informatie kunt u zich wenden op het kantoor van Houthoff Het scriptiereglement is te lende landen, waaronder de VS, tot dhr. Jan ter Laak, jjterlaakA� Buruma te Amsterdam. Het verkrijgen bij de secretaris Spanje, Turkije en Roemenië, orange.nl of tel. 030-236 77 91. onderwerp is ‘De regiefunctie (tel. 070 – 364 81 02, e-mail: een rechtszaak na volgens de van de rechter’. Als inleiders j.blankenAcapra.nl) of via de regels van hun eigen rechtssys­ treden op mr. G.J. Kemper, mr. website www.capra.nl. teem. Het evenement wordt dit conference on H.M.M. Steenberghe en mr.dr. jaar afgesloten door een optre­ ‘methods* of human J.J. Verschoof. De vergadering thoolen njcm- den van een delegatie van het rights research’ is uitsluitend toegankelijk voor scriptieprijs* Europees Hof voor de Rechten Surprisingly little attention leden van de vereniging. Advo­ Het Nederlands Juristen Comité van de Mens uit Straatsburg. Na tends to be devoted to the me­ caten kunnen in aanmerking ko­ voor de Mensenrechten looft afloop is er de gelegenheid om thods that underlie academic men voor 2 opleidingspunten. U in 2007 voor de tweede keer de vragen te stellen aan de rechters human rights research. The kunt inlichtingen inwinnen bij Thoolen NJCM-Scriptieprijs uit en advocaten. Voor advocaat- methods to be applied in such mr. H.M. ten Haaft (secretaris) voor de beste masterscriptie op stagiaires uit het arrondis­ research are far from clear. The en mr. R.G. Hendrikse (adjunct- het gebied van mensenrechten. sement Den Haag levert het Maastricht Centre for Human secretaris), tel. 020 – 678 92 45, Deelname staat open voor elke bijwonen van het IMC 2 locale Rights is organizing an aca­ e-mail: nvvpAvan-doorne.com. (oud)student van een weten­ opleidingspunten op. Locatie: demic conference on Methods schappelijke opleiding of het Paleis van Justitie, Prins Claus­ of Human Rights Research on stichting jo maes/ hoger beroepsonderwijs, in Ne­ laan 60, Den Haag. Informatie: 23 and 24 November 2007. capra* prijs 2007 derland gevolgd. De winnende www.internationalmootcourt. The key question that will be Ter bevordering van het enthou­ scriptie zal in boekvorm worden com. Contact: infaAinternation­ considered is: by which cri­ siasme en de belangstelling voor uitgegeven door de Stichting almootcourt.com. teria can a product of human het ambtenarenrecht, arbeids­ NJCM-Boekerij. Bent u geïnte­ rights research be qualified as a recht en algemeen bestuursrecht resseerd? Stuur dan uw scriptie rondetafelconfe- methodologically sound piece heeft het bureau Capra Advo­ (Engels- of Nederlandstalig) rentie* of work? The conference will at­ caten en Adviseurs de Stichting geschreven in het studiejaar Op donderdag 22 november tempt to identify ‘good practi­ Jo Maes/Capra Prijs in het leven 2005-2006 of 2006-2007 naar 2007 organiseert het Neder­ ces’ in methods of human rights geroepen. Deze stichting stelt het secretariaat van het NJCM. lands Helsinki Comité (NHC) bij research, from the perspective of jaarlijks een scriptieprijs, te we­ De deadline voor ontvangst van gelegenheid van haar 20-jarig three disciplines: law (including ten een bedrag van H 2.500, ter de scripties is donderdag 1 no- bestaan een rondetafelconferen­ international law and criminal beschikking voor studenten aan vember 2007. Meer informatie tie onder de titel ‘Nederland en law); social sciences (including een Nederlandse universiteit over de scriptieprijs en het regle­ de Raad van Europa en het Euro­ criminology, political science, die over een onderwerp op ge­ ment van de scriptieprijs kunt u pees Hof voor de Rechten van de comparative politics, internatio­ noemde vorenstaande gebieden vinden op www.njcm.nl. Mens’. De rondetafelconferentie nal relations and anthropology); een scriptie hebben geschreven, heeft twee invalshoeken: wat and the humanities (including die gewaardeerd is met een cijfer an international gebeurt er in Nederland met philosophy and history). For 8 of hoger. Belangstellenden day* in court de uitspraken van het Hof en more information and online dienen hun scriptie (in zesvoud), Op zaterdag 17 november de Raad van Europa? Wat kan registration: www.rechten. opgesteld in de Nederlandse 2007 vindt in Den Haag van er vanuit Nederland worden unimaas.nl/humanrights.

598 advocatenblad 12 oktober 2007 brieven colofon

87e jaargang – Advertenties 12 oktober 2007 – nr. 14 Brouwer’s Direct Marketing bv Verschijnt elke drie weken. Steekterweg 80 G, 2407 BH Alphen a/d Rijn herziening wetge- Het Advocatenblad is tel. 0172-234460, * het officiële orgaan van de fax 0172-233017 ving kinderbescher- Halflege Nederlandse Orde van Advo- e-mail: [email protected] mingsmaatregelen caten en wordt uitgegeven Advertentietarieven op 13 december 2007 door Reed Business bv. De aanvraag. Op donderdag College­ inhoud wordt samengesteld Inzendtermijn: organiseert de Vereniging voor door de van de Orde onaf- afl. 15: 12 oktober 2007 hankelijke redactie, behalve afl. 16: 2 november 2007 Familie- en Jeugdrecht een studiedag vergadering de rubrieken Van de Orde en met als titel ‘Herziening wetgeving Disciplinaire beslissingen. Abonnementen Alle advocaten, leden van kinderbeschermingsmaatregelen’. Redactie de Nederlandse Orde van Op deze dag zal het ontwerp- wordt nooit mr. K.A. Boshouwers Advocaten, ontvangen het mr. B.J. Th. Bouma blad gratis. Voor adres­ wetsvoorstel om de kinderbescher­ mr. A. Groenewoud wijzigingen kunnen zij terecht mingsmaatregelen te herzien van de halfvol dr. L. Hesselink bij de Nederlandse Orde van mr. P.T.C. van Kampen Advocaten, Postbus 30851, ministers van Justitie en van Jeugd De vergadering van het College van mr. M.R. Maathuis 2500 GW Den Haag, en Gezin centraal staan. De studie­ Afgevaardigden druppelt ’s middags mr. W.J.B. van Nielen tel. 070-3353535, mr. C.C. Oberman fax 070-3353531. dag vindt plaats in de Hogeschool te altijd leeg. De indruk bestaat dat dit ver­ mr. G.J. van Oosten Den Haag. Sprekers zijn Theo Koens, schijnsel alleen maar toeneemt. Ik klim mr. L.N.J.B. van Osch Niet-leden betalen mr. A.P. Ploeger € 191 per jaarabonnement Jaap Doek, Caroline Forder en Wim maar eens in de pen omdat ik mij daar al mr. L.H. Rammeloo (incl. BTW en verzendkosten) Slot. Voor leden van FJR bedraagt langer aan erger, en anderen met mij. dr. mr. L.W.M. Wopereis en voor de jaarband € 15. Studenten 50% korting. het inschrijfgeld H 125, voor andere Het lijkt mij in de eerste plaats niet Redactionele bijdragen belangstellenden H 175. Advocaten bepaald beleefd ten opzichte van de t.a.v. L. Hesselink Abonnementen kunnen Reed Business bv op elk gewenst tijdstip krijgen voor deelname 4 juridische Algemene Raad die een groot deel van Postbus 16500, 2500 BM Den ingaan. Opgave via www. Haag reedbusiness.nl of bij onze studiepunten. Aanmelden via de Ver­ de middag tegen een halflege zaal mag tel. 070-4415226 Klantenservice. Abonne- eniging voor Familie- en Jeugdrecht, aankijken. Maar het is ook zeer jammer fax 070-4415919 menten lopen automatisch e-mail: linus.hesselink@ door, tenzij uiterlijk 30 dagen postbus 65707, 2506 EA Den Haag, omdat ’s middags doorgaans de belang­ reedbusiness.nl voor de vervaldatum bij tel. 070-362 85 98. Zie ook de website rijkste delen van de agenda worden Bezoekadres: Benoorden- onze Klantenservice wordt houtseweg 46, Den Haag opgezegd. Dit kan schriftelijk, www.fjr.nu. behandeld. Zie www.elsevierjuridisch.nl telefonisch of per e-mail. Natuurlijk worden advocaten vaak Ook voor informatie over uw Uitgever lopende abonnement kunt u studiedag geconfronteerd met verplichtingen drs. Serge dos Santos Gomes contact opnemen met onze waterwetgeving* die niet verzet kunnen worden. Dan Klantenservice. Eindredactie Op vrijdag 14 december 2007 vindt is het natuurlijk alleen maar mooi als Linus Hesselink Klantenservice in Amsterdam de jaarlijkse studiedag iemand toch een deel van de vergade­ Postbus 808, 7000 AV Bureauredactie Doetinchem van het Centrum voor Milieurecht ring bijwoont. Echter, het ligt niet voor Charlotte Helmer Telefoon: 0314-358358 plaats. Deze dag staat de waterwet­ de hand dat dit soort verplichtingen in (op werkdagen tussen Vormgeving 8.30 en 17.00 uur). geving centraal. Aanleiding voor dit de loop van de middag ineens enorm Dimdim, Dimitry de Bruin Fax: 0314-349048 onderwerp vormen de belangrijke toeneemt. De – voorzichtige – conclusie e-mail: klantenservice@ Correctie reedbusiness.nl ontwikkelingen op dit terrein, in is dus gerechtvaardigd dat veel College­ Sandra Braakmann het bijzonder de integratie van de leden wellicht ‘een vroegertje nemen.’ Reed Business bv legt Druk gegevens vast voor de uitvoe- bestaande waterwetgeving in één Toch is dat een wonderlijke ontwik­ Drukkerij Groen bv, Leiden ring van de (abonnements)­­ Waterwet en de implementatie van keling indien men bedenkt wat de kri­ overeenkomst. Deze gegevens Digitaal archief kunnen worden gebruikt om de Kaderrichtlijn water. De studie­ tiek was in een recente Collegevergade­ Advocatenblad u te informeren over voor u www.advocatenorde.nl, relevante producten en dien- dag biedt inzicht in de geldende en ring op de Algemene Raad. Deze kritiek voor houders van het (gratis) sten van Reed Business bv, toekomstige waterwetgeving. Daar­ ging over de gebrekkige informatie aan Balienetcertificaat haar groepsmaatschappijen en zorgvuldig geselecteerde naast wordt de doorwerking van de het College, over niet-tijdig informeren Orde van de dag derden. Uw e-mailadres waterwetgeving naar het milieurecht et cetera. De algehele teneur was: het Gratis abonneren op de wordt alleen gebruikt om u te wekelijkse nieuwsbrief voor informeren over gelijksoortige en het ruimtelijke-ordeningsrecht College wil serieus (serieuzer) genomen advocaten? Stuur een e-mail producten en diensten van belicht. Tijd: 9:30-16:30 uur. Plaats: worden. Maar als een College serieus naar [email protected] Reed Business bv en haar met als onderwerp Inschrijven groepsmaatschappijen. Trippenhuis, Koninklijke Nederland­ genomen wil worden dan mag men Orde van de dag. Als u geen prijs stelt op se Academie voor Wetenschappen, toch op zijn minst verwachten dat de deze informatie, per post of Juridische Vacaturebank via e-mail, dan kunt u dit Kloveniersburgwal 29, Amsterdam. Collegeleden ook ter vergadering aan­ www.jbb.nl schriftelijk doorgeven aan: Inlichtingen en aanmelding: Laura wezig zijn? Reed Business bv, t.a.v. ISSN 0165-1331 Adres­registratie, Postbus 808, Corduwener of Bibi Krot, Centrum 7000 AV Doetinchem. voor Milieurecht, tel. 020-525 30 (Theo van Schagen, Afgevaardigde 75/525 35 74; e-mail: milieurecht- Haarlem, op persoonlijke titel) fdrAuva.nl. Kosten: H 110 (voor studenten: H 50).

12 oktober 2007 advocatenblad 599 Verschoningsrecht

600 advocatenblad 12 oktober 2007 Op 17 september 2007 oordeelde het Gerecht Communautair van Eerste Aanleg van de EG dat een in-house lawyer, gezien zijn hië- geknabbel aan rarchisch ondergeschik- te positie ten opzichte van zijn cliënt/werkge- verschoningsrecht ver, geen verschonings- De Cohen-advocaat buitenspel? recht toekomt in geval van onderzoek door de

Europese Commissie. Aanleg van de EG (hierna: ‘het Gerecht’) werkgever tegelijk zijn enige cliënt is. Deze uitspraak raakt van 17 september 2007 veel aandacht De in-house lawyer is dus werknemer van getrokken.3 een niet-advocaat. Vooral dit onder­ ook de positie van de scheidt hem van de ‘traditionele’ advo­ In-house lawyers caat. Voor het overige verschillen zij niet: bijna 450 Nederlandse In de jaren negentig werd de behoefte de in-house lawyer wordt bijgeschreven op ‘Cohen-advocaten’. Was kenbaar om juristen in dienstbetrek­ het tableau, is onderworpen aan regels king buiten de advocatuur dezelfde van tuchtrecht en de Verordeningen van het Gerecht niet al te rechten toe te kennen als de ‘externe’ad­ de Algemene Raad, moet voldoen aan vocaat. Het ging met name om bedrijfs­ dezelfde boekhoudkundige verplichtin­ formeel en rigide? juristen en juristen die in dienst waren gen en kan zich beroepen op dezelfde van rechtsbijstandverzekeraars of van wettelijke bepalingen die rechten en bepaalde non-profitorganisaties met plichten toekennen aan ‘de’ advocaat of – een ideëel doel. Deze behoefte leidde in strafzaken – de raadsman. W.J. Koops en M.J.N. Vermeij tot kritiek op het domeinmonopolie advocaten te Den Haag van de leden van de Nederlande Orde Onafhankelijke werknemer van Advocaten en werd uitgewerkt in Juist het werknemerschap, dat per de­ voorstellen van de Werkgroep-Cohen.4 finitie een hiërarchisch ondergeschikte De voorstellen werden geïmplementeerd positie met zich brengt ten opzichte van innen de Europese Gemeen­ met de thans geldende Verordening op de werkgever, kan een aanwijzing zijn schap is de positie van de advo­ de Praktijkuit­oefening in Dienstbetrek­ dat de betrokken advocaat niet onafhan­ caat nog steeds op nationaal en king, die in werking trad op 1 mei 19975 kelijk is op de wijze die (naar Nederlands Bniet op communautair niveau geregeld. (hierna: ‘de Verordening’). recht) van een advocaat wordt geëist. Als gevolg daarvan lopen de rechten en Dit leverde de zogenoemde Cohen- Daarom moet het arbeidscontract van de plichten van de advocaat van lidstaat tot advocaten op. Deze groep bestaat niet in-house lawyer aan strikte voorwaarden lidstaat uiteen. In de jurisprudentie van alleen uit in-house lawyers, advocaten in voldoen, wil hij bijgeschreven blijven op het EHRM en het HvJEG zijn intussen dienst bij een onderneming, maar ook het tableau en aldus aanspraak kunnen wel kernwaarden met betrekking tot de uit advocaten in dienst van rechtsbij­ maken op dezelfde rechten als de traditi­ positie van de advocaat geformuleerd. standverzekeraars of non-profit-orga­ onele advocaat. 6 Zij hebben invloed op de wijze waarop nisaties. De in-house lawyer onderscheidt Die voorwaarden dienen derhalve nationaalrechtelijke bepalingen worden zich van andere groepen doordat zijn tot waarborging van de onafhankelijk­ uitgelegd. heid van de in-house lawyer. Blijkens de Daarom heeft een principiële 3 Zie onder andere het FD van 18 september 2007: uitspraak van het Gerecht van Eerste ‘EU-rechter weigert verschoningsrecht voor bedrijfsjurist’, en W. Knibbeler: ‘Gerecht duide­ lijk over “legal privilege”’, Stcrt. 26 september 6 Deze voorwaarden zijn uitgewerkt in een ‘Pro­ 1 De auteurs danken mr. J.M. Sjöcrona en mr. J.D. 2007. fessioneel statuut voor de advocaat in dienstbe­ Kleyn voor hun kritische opmerkingen bij een 4 Interdepartementale Werkgroep Domeinmo­ trekking’. Het gaat met name om art. 2 daarvan: eerdere versie van dit artikel. nopolie Advocatuur (met als voorzitter dr. M.J. ‘De werkgever zal de vrije en onafhankelijke 2 Beiden zijn werkzaam bij Sjöcrona • Van Stigt Cohen), die rapport uitbracht op 27 juni 1995. beroepsuitoefening van de werknemer eerbiedi­ Advocaten te ‘s-Gravenhage. 5 Stcrt. 1997, 75. gen’.

12 oktober 2007 advocatenblad 601 Verschoningsrecht

toelichting op de Verordening7 is de privilege claimde ten aanzien van stuk­ over Set B, de e-mails die gewisseld Algemene Raad van oordeel dat aldus ken. Reeds in 1982 had het Hof in het waren tussen de in het Verenigd Ko­ die onafhankelijkheid groot genoeg is AM&S-arrest bepaald dat de Commissie ninkrijk gevestigde onderneming en de om de betrokkene dezelfde rechten toe de bevoegdheid had om bij een verifi­ Nederlandse in-house lawyer. De onder­ te kennen als de traditionele advocaat en catie overlegging te verlangen van alle nemingen en de NOvA betoogden dat dus bij te schrijven op het tableau. bedrijfsdocumenten, met inbegrip van correspondentie met de in-house lawyer Het verschoningsrecht wordt in de de briefwisseling tussen de betrokken bescherming zou moeten genieten op Toelichting op de Verordening niet met onderneming en haar advocaat.8 Alleen basis van het hiervoor genoemde AM&S- zo veel woorden genoemd. Juist dit wanneer deze briefwisseling had plaats­ arrest. De in-house lawyer in kwestie was recht, dat onlosmakelijk verbonden is gevonden ‘in het kader en ten behoeve toegelaten tot de Nederlandse balie, met de dienstverlening van de advocaat, van de verdediging’ van de cliënt en en dus onderworpen aan het geldende is uitgebreid aan de orde gekomen in gevoerd was met een independent lawyer, tuchtrecht. Zijn onafhankelijkheid werd de uitspraak van het Gerecht. Voor de kon met een beroep op het verschonings­ daarmee, aldus de onderneming en de Cohen-advocaten ziet het er somber uit. recht overlegging geweigerd worden. Orde, voldoende gewaarborgd. Net als Bovendien had het Hof bij die gele­ elke andere advocaat zou hij dan ook Twee sets genheid bepaald dat alléén een advo­ verschoningsgerechtigd zijn. In 2003 voerde de Europese Commissie caat die niet in dienstbetrekking is bij Subsidiair betoogden de onderne­ een controle-onderzoek (een zogeheten zijn cliënt als ‘onafhankelijk advocaat’ mingen en de NOvA dat, mocht deze verificatie) uit bij Akzo Nobel en Akcros. aangemerkt kan worden. In 1990 had redenering door het Gerecht verworpen Ten aanzien van enige documenten die het Gerecht in de Hilti-uitspraak9 hier worden op basis van een beperkte uitleg de controlerende ambtenaren wilden nog aan toegevoegd dat ‘onafhankelijk’ van het AM&S-arrest (‘dienstbetrekking kopiëren, claimden de ondernemingen betekende: extern. maakt onafhankelijkheid onmogelijk’), legal privilege. uitbreiding van de reikwijdte van de Daarbij ging het in de eerste plaats door dat 25 jaar oude arrest geboden be­ om (‘Set A’) twee versies van één noti­ Bij witwasonderzoek wordt wél, scherming nodig zou zijn. Daartoe werd tie, die geschreven was door de general onder meer aangevoerd dat het, sinds manager van Akcros voor een hogerge­ materieel, de dienst van de 1982, in steeds meer lid-staten mogelijk plaatste manager, met als onderwerp het advocaat centraal gesteld en was om als in-house lawyer toegelaten te compliance-programma. Deze notitie niet, formeel, de aard van de worden tot de balie. Ook zou het maken was door de general manager besproken dienstbetrekking van een onderscheid tussen externe en met een externe advocaat – op de tweede interne advocaten zich niet verdragen print van de notitie waren door eerstge­ met het gelijkheidsbeginsel, de vrijheid noemde aantekeningen gemaakt van dat Niet exclusief van vestiging en het vrije verkeer van gesprek. Deze twee notities werden door Akzo Nobel en Akcros stelden beroep in diensten. de controlerende ambtenaren in een tegen de weigering van de Commissie Ten slotte: de communicatie tussen envelop gedaan, verzegeld en meegeno­ om de documenten terug te geven. De de in-house lawyer en de general manager men. Nederlandse Orde van Advocaten en een van Akcros was gevoerd vanuit, respec­ In de tweede plaats ging het (‘Set B’) aantal vergelijkbare organisaties interve­ tievelijk, Nederland en het Verenigd om de prints van twee e-mails, afkom­ nieerden en werden zo zelf procespartij. Koninkrijk. In Nederland kon de in-house stig van de general manager en gericht Over Set A oordeelde het Gerecht lawyer een beroep doen op zijn verscho­ aan de in-house lawyer van Akzo Nobel. dat deze niet beschermd werd door het ningsrecht, dat in dit geval voortvloeide Daarnaast bestond Set B uit de handge­ legal privilege. De notitie van de general uit art. 51 van de Mededingingswet. schreven aantekeningen van gesprekken manager was niet geschreven ‘for the Een soortgelijke bescherming gold in die de general manager gevoerd had met exclusive purpose of seeking legal advice’ het Verenigd Koninkrijk. Het gemeen­ werknemers van de ondernemingen, en (curs. WK & MV) en was niet gericht aan schapsrecht zou op het gebied van legal die hij later verwerkt had in zijn notitie. een advocaat. De enkele omstandigheid privilege niet strenger mogen zijn dan het Aangezien de ambtenaren van oor­ dat de notitie na vervaardiging bespro­ recht van deze twee lidstaten. deel waren dat Set B in geen geval onder ken was met een externe advocaat was het verschoningsrecht viel, werden deze onvoldoende om tot een ander oordeel te Buitenstaander zijn stukken ‘gewoon’ bij de andere docu­ komen. Dit lijkt ons niet onbegrijpelijk. Allereerst ging het Gerecht in op de menten in het dossier gevoegd. vraag of het AM&S-arrest correct uitge­ Argumenten vóór legd was. Of een advocaat al dan niet on­ Mits niet in dienstbetrekking Meer stof tot nadenken is het oordeel afhankelijk is, moet, aldus het Gerecht, Het was – vanzelfsprekend – niet de op basis van dat arrest bepaald worden eerste keer dat een onderneming, aan de hand van een negatief formeel cri­ geconfronteerd met een verificatie, legal 8 Arrest van 18 mei 1982, AM&S Europe Limited terium, namelijk: het niet-in-dienstbe­ tegen de Commissie, zaak no. C-155/79. trekking-zijn bij de cliënt. Een positief 9 Uitspraak van 4 april 1990, Hilti Aktiengesell­ 7 Algemene toelichting van 11 november 1996. schaft tegen de Commissie, zaak no. T-30/89. inhoudelijk criterium (lidmaatschap van

602 advocatenblad 12 oktober 2007 de balie en onderworpen­ den wel andere belangen meegewogen.10 algemeen principe:12 ‘Confidentiality heid aan tuchtrechtelijke Bij de daarin neergelegde inbreuk op de serves the requirement, the impor­ regels) speelt geen rol. De geheimhoudingsplicht van de advocaat tance of which is recognised in all of the advocaat moet structurally, (namelijk de plicht om identificatiege­ Member States, that every person must hierarchically and functionally gevens of financiële gegevens te melden) be able, without constraint, to consult een buitenstaander zijn vis- wordt de aard van de door de advocaat a lawyer whose profession entails the à-vis zijn cliënt. geleverde dienst centraal gesteld, en niet giving of independent legal advice to all Vervolgens onderzocht een formeel criterium zoals de aard van those in need of it. (...) The protection of het Gerecht het pleidooi zijn dienstbetrekking. the confidentiality of written communi­ voor uitbreiding van de Het Gerecht zelf rechtvaardigt de cations between lawyer and client is an reikwijdte van de in AM&S categorische uitsluiting van de in-house essential corollary to the full exercise of geboden bescherming. Het lawyer met de opmerking dat de Com­ the rights of the defence.’ argument dat sinds het missie haar onderzoek effectief moet Tegen die achtergrond stemt de rede­ wijzen van laatstgenoemd arrest een ten­ kunnen doen. Met dat uitgangspunt zijn nering van het Gerecht bij de afweging dens aanwijsbaar is dat in-house lawyers wij het op zich wel eens, maar de effec­ van het belang van de handhaving van in toenemende mate een beroep kunnen tiviteit zou niet ontoelaatbaar vermin­ het communautaire recht tegen het doen op legal privilege, gaat volgens het deren als materieel wordt beoordeeld of belang van het verschoningsrecht tot Gerecht niet in voldoende mate op. Het de in-house lawyer onafhankelijk genoeg nadenken. Het verschoningsrecht, aldus is geen uniforme tendens die in een is om een verschoningsrecht toege­ het Gerecht, beperkt de Commissie bij meerderheid van de lidstaten opgeld kend te krijgen. Die onafhankelijkheid het inzetten van haar onderzoeksbe­ doet. moet eenvoudig toetsbaar zijn – anders voegdheden. Een dergelijke redenering Het argument dat sprake zou zijn van bestaat zij niet. We tekenen daarbij aan zou één-op-één overgenomen kunnen ongelijke behandeling stuitte volgens dat diezelfde toets ook voorstelbaar is worden wanneer het verschoningsrecht het Gerecht af op het feit dat in-house ‘hinderlijk’ wordt op andere rechtsge­ lawyers en externe advocaten nu eenmaal Omdat de in-house lawyer en zijn bieden, die al communautaire invulling niet te vergelijken zijn voor wat betreft hebben dan wel zullen krijgen. Niet in hun positie, owing, in particular, to the func- werkgever niet langer kunnen de laatste plaats het strafrecht. Moet het tional, structural and hierarchical integration rekenen op vertrouwelijkheid, verschoningsrecht dan wijken voor het of in-house lawyers within the companies that zullen eerder externe advocaten belang van (om maar iets te noemen) de employ them. moeten worden ingeschakeld terrorismebestrijding of de strijd tegen Ten slotte verwierp het Gerecht ook witwassen? De conclusie is duidelijk: het de stelling dat nationaal recht zou die­ Gerecht heeft zich met zijn redenerin­ nen te prevaleren waar het de persoonlij­ buiten het mededingingsrecht en zelfs gen in de Akzo-uitspraak op een hellend ke reikwijdte van het verschoningsrecht buiten het geval van de in-house lawyer; vlak begeven. betreft. Op een zo belangrijk terrein als naar Nederlands recht gebeurt dit al het mededingingsrecht, ‘(...) vital to the regelmatig.11 Rigide functioning of the common market’, is Een van de interveniërende partijen in geen plaats voor een nationale invulling Hinderlijk verschoningsrecht deze zaak is de CCBE. Deze partij heeft van het verschoningsrecht, dat immers Naar ons oordeel overstijgt het belang reeds aangekondigd in beroep te gaan. grenzen stelt aan de bevoegdheden van van de Akzo-uitspraak het mededin­ Het is nog niet bekend of de NOvA de Commissie. gingsrecht. Dat belang is immers gele­ mee-appelleert. Naar wij hopen wordt gen in het feit dat het Gerecht de (on-) het Hof niet genoodzaakt tot de digitale Effectiviteit afhankelijkheid van de in-house lawyer keus: wel of niet een verschoningsrecht Het Gerecht heeft bevestigd dat een niet enkel afzet tegen de mededingings­ voor in-house lawyers. De toets van hun formeel afgepaalde groep advocaten, praktijk maar juist uitzondert van een onafhankelijkheid zou inhoudelijk de in-house lawyers, niet mag worden moeten gebeuren en niet onmogelijk beschouwd als onafhankelijk nu zij een dienen te worden gemaakt door de hiërarchisch ondergeschikte positie rigide maatstaf van het bestaan van een 10 Richtlijn 2001/97/EG van het Europees Parle­ heeft ten opzichte van de cliënt/werkge­ ment en de Raad van 4 december 2001 tot wijzi­ dienstbetrekking. ver. Dat is een nogal categorisch oor­ ging van Richtlijn 91/308/EEG van de Raad tot Voor de in-house lawyer (en zijn werk­ deel over een groep juristen die op het voorkoming van het gebruik van het financiële gever) geldt intussen dat zij niet langer stelsel voor het witwassen van geld. Nederlands tableau is bijgeschreven. Het 11 Zie bijvoorbeeld HR 15 mei 2007, NJ 2007, 300. kunnen rekenen op de vertrouwelijk­ is de vraag of dat oordeel strookt met een Het verschoningsrecht mag onder ‘zeer uitzon­ heid van hun communicatie. Inschake­ afweging van alle betrokken belangen en derlijke omstandigheden’ doorbroken worden. ling van externe advocaten lijkt nu (nog) ‘Opmerking verdient dat de rechter die moet feiten zoals elders in het communautaire oordelen of zich zodanige zeer uitzonderlijke eerder geïndiceerd dan voorheen. Span­ recht wordt voorgestaan. In de Tweede omstandigheden voordoen (...) niet mag vol­ nende tijden. anti-witwas-Richtlijn bijvoorbeeld wor­ staan met een marginale toetsing daarvan, doch zich daaromtrent (...) een eigen, zelfstandig, oordeel zal moeten vormen.’ 12 Zie paragraaf 77 van de Akzo-uitspraak.

12 oktober 2007 advocatenblad 603 (advertenties)

+WALITEITßVERZEKERD

DOORBRAAKAOVADVOCATUUR 7IEßISß-UTSAERTS -UTSAERTSß"6 ßGEVESTIGDßINß4ILBURG ß ISßEENßONAFHANKELIJKßASSURANTIE -UTSAERTSßREALISEERTßDOORBRAAKßINß KANTOORßENßHEEFTßEENßGESCHIEDENISß ß DIEßTERUGGAATßTOTßß ARBEIDSONGESCHIKTHEIDSVERZEKERINGß 6EELßADVOCATENKANTOREN ßBEHORENß ß TOTßHAARßCLIENTnLEß(ETßAANGAANßVANß VOORßADVOCATUURßENßNOTARIAAT EENßLANGDURIGEßRELATIEßSTAATßHIERBIJß VOOROP ßWAARBIJß-UTSAERTSßEENß -IDDELSßEENßVERZEKERINGßEXCLUSIEFßONTWIKKELDßVOORßADVOCATUURßENßNOTA PROACTIEVEßROLßVERVULTß RIAAT ßBIEDTß-UTSAERTSßEENßOPLOSSINGßMETßUITGEBREIDEßVOORWAARDENßENß METßVERREWEGßDEßSCHERPSTEßPREMIESTELLINGß$ITßSCHEELTßU ßAFHANKELIJKßVANß 5ITNODIGING DEßAANVANGSLEEFTIJD ßßTOTßßOVERßDEßGEHELEßLOOPTIJDß (EBTßUßINTERESSEßINßEENßVOORßUßOFß UWßKANTOORßOPßMAATßGEMAAKTEßß „ßBEROEPSARBEIDSONGESCHIKTHEIDßGEDURENDEßDEßHELEßLOOPTIJD OFFERTEßOFßVERGELIJKING ß.EEMTßUß „ßGERENOMMEERDEßVERZEKERAARßß DANßRECHTSTREEKSßCONTACTßOPßMETß „ßßZOWELßINDIVIDUEELßMOGELIJKßALSßOPßCOLLECTIEVEßBASISßVOORßGEHELEßMAATSCHAP ONSßKANTOORßENßVRAAGTßUßNAARßß „ßßHOGEßVERZEKERDEßBEDRAGENßMOGELIJKßMAXIMAALßàß ßOPßJAARBASIS DRSß&REEKß.JIO ßFNJIO MUTSAERTSNL

ß 0REMIEVERGELIJKINGßGEHELEßLOOPTIJD ß 6ERZEKERDßBEDRAGßàß߄ß7ACHTTIJDßßJAAR

ßJAARßßINDEXß 4RADITIONELEßPARTIJß ß-UTSAERTS ßJAARßTOTßEINDEß ß  ßJAARßTOTßEINDEß ß  ßJAARßTOTßEINDEß ß  ßJAARßTOTßEINDEß ß  ßJAARßTOTßEINDEß ß  ß ß ß ßJAARßßINDEXß 4RADITIONELEßPARTIJß ß-UTSAERTS -UTSAERTSß"6 ßJAARßTOTßEINDEß ß  2INGBAANß7ESTßßÀß4ILBURG ßJAARßTOTßEINDEß ß  0OSTBUSßßÀßß(#ßß4ILBURGß ßJAARßTOTßEINDEß ß  4ßß ßJAARßTOTßEINDEß ß  &ßß ßJAARßTOTßEINDEß ß  WWWMUTSAERTSNL Mijlpaalarrest

Rupert van Heijningen kijkt terug op Dicky Trading

Hoe liepen de zaken die ten grondslag lagen aan wat later mijlpalen in de jurisprudentie werden? We kijken terug met de advocaat van toen.

‘Ongelooflijk, hoeveel geld hem afhandig is gemaakt’ foto: Jiri Büller Jiri foto:

der stond ik al andere gedupeerden van arrest met zo’n impact op Leonie Rammeloo Wille bij. Wille was onvindbaar en bood het algemene aansprake­ De kern van redactielid natuurlijk geen verhaal. Franken vond lijkheidsrecht zou worden Dicky Trading dat de notaris, ten overstaan van wie gewezen. alle overeenkomsten met Dicky Trading Na een derde keer bij de Indien door een on- ‘Ten hemel schreiend was dat relaas. waren gesloten, hem had moeten waar­ Hoge Raad is de zaak uit­ rechtmatige gedraging of Boer Franken besloot begin jaren schuwen. De tuchtrechter vond dit ook, eindelijk geschikt met de tekortkoming een risico tachtig zijn boerenbedrijf voort te zet­ maar de rechtbank zag geen onrecht­ verzekeraars van de notaris. ter zake van het ontstaan ten in Canada. Hij werd begeleid door matig handelen van de notaris. Het hof Inmiddels fokt Franken van schade in het leven is “emigratieadviseur” Dick Wille, die de ging wel uit van wanprestatie, maar zag stamboekvee op de Veluwe; geroepen en dit risico zich Veluwse boerderij zou verkopen en de geen causaal verband tussen verwijt en hij heeft zijn leven geluk­ vervolgens verwezenlijkt, woonruimte in Canada zou regelen. Wil­ schade. Hierop kreeg ik slechts negatief kig weer enigszins kunnen is daarmee in beginsel het les vennootschap Dicky Trading zou de cassatieadvies. oppakken. causaal verband tussen boerderij doorverkopen en vervolgens Het was een hard gelag voor Fran­ Het was een van mijn die gedraging en de aldus de overwaarde (het startkapitaal voor ken, alles leek voor niets geweest. Met mooiste zaken. Het moei­ ontstane schade gegeven Canada) overmaken. Toen Franken met de moed der wanhoop heb ik toen maar lijkst vond ik dat Franken en is het aan degene die zijn vrouw en vier kinderen (een vijfde zelf een middel geformuleerd, en dat op een gegeven moment op grond van die gedraging op komst) in Canada aankwam, bleek had succes! In 1992 oordeelde de Hoge vroeg of hij met het wordt aangesproken om te dat Wille een oplichter was en Franken Raad dat wanneer risico’s waarvoor een ontvangen voorschot een stellen en te bewijzen dat één van zijn slachtoffers. Ongelooflijk, notaris ten onrechte niet heeft gewaar­ boerderij kon kopen, met die schade ook zonder die hoeveel geld Wille hem afhandig heeft schuwd, zich verwezenlijken, de schade het risico dat het geld terug gedraging zou zijn ontstaan. gemaakt. Berooid is het gezin Franken aan de notaris toerekenbaar is (Dicky zou moeten. Ik heb toen HR 26 januari 1996, NJ weer naar Nederland teruggekeerd.’ Trading I). Bij het notariaat sloeg dit optimistisch geadviseerd, 1996/607 (Dicky Trading II). Rupert van Heijningen, sinds 1985 arrest in als een bom. Vervolgens is door­ ook omdat ik dacht: bij ver­ kantoorhoudend in Den Haag (met zijn geprocedeerd over causaliteits- en eigen lies zullen we nog wel eens vader, L. van Heijningen), vertelt over de schuldaspecten. Dit heeft geleid tot zien of de verzekeraars zaak die hij ruim vijftien jaar lang heeft Dicky Trading II. Ik had nooit verwacht van de notaris het gezin op behandeld. ‘Via het netwerk van mijn va­ dat op basis van zulke absurde feiten een straat zetten.’

12 oktober 2007 advocatenblad 605 Mededingingsrecht De op 1 oktober jl. in werking getreden nieuwe Mededingingswet brengt niet alleen het concentratietoezicht meer in overeen- stemming met Europese regels, maar verruimt ook de opsporingsbevoegdheden van de NMa tot privéwoningen, voert hogere boetes en maakt persoonlijke boetes moge- lijk voor opdrachtgevers en feitelijk leiding­ gevenden van een onderneming. Persoonlijke boetes en meer onderzoeksbevoegdheden Mededingingswet in twee rondes gewijzigd

(‘Mw’) alsmede het in overeenstemming het tot stand brengen van gemeenschap­ Minos van Joolingen en Silvia Vinken brengen van de systematiek van de Mw pelijke ondernemingen (joint ventures). advocaten te Den Bosch1 met die van de Europese mededingings­ Concentraties van een bepaalde omvang regels. kunnen nadelige gevolgen hebben voor In het allereerste wetsvoorstel lag de mededinging. Om die reden kent de de nadruk op het stroomlijnen van de Mw een toezichtmechanisme voor con­ Nederlandse regels met de Europese centraties die bepaalde omzetdrempels regels. Dit had vooral betrekking op het overschrijden. Dit toezichtmechanisme n juni van dit jaar werd eindelijk concentratietoezicht. Sinds de evaluatie houdt in dat deze concentraties moeten het wetsvoorstel ‘Wijziging van en de indiening van het eerste wetsvoor­ worden goedgekeurd door de NMa voor­ de Mededingingswet als gevolg stel zijn gedurende het proces echter veel dat ze tot stand worden gebracht. Ivan de evaluatie van die wet’2 (‘Wets­ moties en amendementen ingediend, wijziging’) aangenomen. De evaluatie waardoor aanname van het wetsvoorstel werd in mei 2002 afgerond. Het duurde lange tijd op zich liet wachten. Dit heeft Coöperatieve echter tot juni 2007 alvorens de Wets­ tot enkele opzienbarende aanvullingen gemeen­schappelijke wijziging werd aangenomen. Doel van van het oorspronkelijke wetsvoorstel de Wetswijziging is het vergroten van geleid. onderneming de effectiviteit en doelmatigheid van de handhaving van de Mededingingswet Een gemeenschappelijke onderneming Concentratie­toezicht valt op dit moment onder het con­ 1 Werkzaam bij Banning Advocaten te ‘s-Herto­ Concentraties zijn vormen van samen­ centratietoezicht indien sprake is van genbosch. gaan van ondernemingen die leiden gemeenschappelijke onderneming die 2 Wet van 28 juni 2007, houdende wijziging van de Mededingingswet als gevolg van de evaluatie tot duurzame veranderingen in de (1) duurzaam (2) alle activiteiten van van die wet, Stb. 2007, 284. Het wetsvoorstel structuur van deze ondernemingen. een zelfstandige economische een­ volgt op het standpunt van het kabinet d.d. 23 Verschijningsvormen van concentraties heid verricht en (3) er niet toe leidt dat oktober 2003 inzake de Evaluatie van de Mede­ dingingswet. zijn bijvoorbeeld: fusies, overnames en de oprichtende ondernemingen hun

606 advocatenblad 12 oktober 2007 Persoonlijke boetes en meer onderzoeksbevoegdheden

12 oktober 2007 advocatenblad 607 Mededingingsrecht

marktgedrag coördineren.3 Bij een coö­ peratieve gemeenschappelijke onderne­ De boetes op overtredingen van het ming4 wordt het marktgedrag juist wel gecoördineerd. De toelaatbaarheid van concentratietoezicht waren vergeleken een coöperatieve gemeenschappelijke onderneming wordt momenteel uitslui­ met de financiële belangen zo laag dat tend getoetst aan het kartelverbod.5 De Wetswijziging houdt in dat de derde ze niet preventief werkten eis (geen coördinatie van marktgedrag) komt te vervallen.6 In de toekomst zal dus ook de coöperatieve gemeenschap­ pelijke onderneming onder het begrip formele overtredingen wordt de boete de onderneming kan worden betaald.13 ‘concentratie’ vallen met als gevolg dat H 450.000 of 1% van de omzet (indien Het persoonlijk beboeten is moge­ het concentratietoezicht van toepassing dat meer is). Dit ziet op overtreding van lijk omdat het nieuwe art. 56 lid 4 van wordt.7 de verzegeling,9 niet verstrekken van de Mededingingswet art. 51 van het gevraagde inlichtingen10 en verstrekken Wetboek van Strafrecht (Sr) van overeen­ Hogere boetes van onjuiste en/of onvolledige inlich­ komstige toepassing verklaart. Uit de Uit de evaluatie van de Mededingings­ tingen.11 Voor materiële overtredingen,12 Memorie van Toelichting bij de Wetswij­ wet is gebleken dat de boetes op over­ zoals totstandbrenging van een concen­ ziging14 blijkt dat het van overeenkom­ tredingen van het concentratietoezicht tratie zonder goedkeuring van de NMa stige toepassing verklaren van art. 51 Sr zodanig laag waren dat er geen preven­ of weigering tot ongedaan maken, wordt betekent dat een overtreding van de Mw, tieve werking van uitging. Gelet op de de boete H 450.000 of 10% van de omzet gepleegd door een rechtspersoon, ook hoogte van de boetes in verhouding tot (indien dat meer is). degenen die tot de overtreding opdracht de financiële en commerciële belangen hebben gegeven of daaraan feitelijk die meestal bij dergelijke transacties een leiding hebben gegeven, kan worden rol spelen, is dat niet echt verwonder­ Boetes voor toegerekend. Er kan dan een bestuur­ lijk. De huidige boetes variëren groten­ opdrachtgever lijke boete worden opgelegd aan deze deels van H 4.500 tot H 22.500. Bij een natuurlijke personen. Dit kan naast of eerdere wetswijziging is schending van en feitelijk in plaats van de boete aan de rechtsper­ de medewerkingsplicht8 reeds verhoogd soon. naar maximaal H 450.000 of 1% van de lei­ding­ge­ven­de Voor de invulling van het begrip ‘op­ omzet (indien dat meer is). De Wetswij­ Het meest in het oog springende drachtgever’ en ‘feitelijk leidinggevende’ ziging voorziet in een fikse verhoging instrument dat de NMa krijgt, is de dient dus naar het strafrecht te worden van de overige maximumboetes. Voor bevoegdheid om boetes op te leggen aan gekeken. ‘Opdracht geven’ lijkt op het opdrachtgevers en leidinggevenden van eerste gezicht een enger begrip te zijn 3 Zie art. 27 lid sub c Mw. overtredingen van de Mw. Tot op heden dan ‘feitelijk leidinggeven’, omdat voor 4 Van een coöperatieve joint venture is sprake, als kon enkel de onderneming een boete strafbaarheid steeds sprake zal moeten de totstandbrenging van de gemeenschappelijke 15 onderneming de coördinatie beoogt of tot stand opgelegd krijgen voor schending van zijn van een opdracht of een instructie. brengt van het concurrentiegedrag van onderne­ de Mw. Voortaan kunnen bestuurders, Onder het begrip ‘feitelijk leidinggeven’ mingen die onafhankelijk blijven. managers en andere werknemers binnen lijken meerdere vormen van betrokken­ 5 Een coöperatieve joint venture wordt onder de huidige Mededingingswet gezien als een samen­ een onderneming persoonlijk worden heid te kunnen worden begrepen. Voor werkingsverband (en niet als een concentratie) geconfronteerd met boetes die per per­ een nadere invulling van wat onder deze waarop uitsluitend het karteltoezicht (art. 6 Mw) van toepassing is. Voorafgaande controle soon en per overtreding kunnen oplopen begrippen dient te worden verstaan, zal door de NMa bij totstandbrenging ervan is tot H 450.000. Dat een bestuurder van nauw aangesloten moeten worden bij derhalve onder de huidige nationale regels niet een onderneming een persoonlijke boete de jurisprudentie die voorhanden is met mogelijk. 6 Zie het voorgestelde art. 27 Mw in art. 1 onder­ tegemoet kan zien, betekent overigens deel D van Kamerstukken II, 2004/2005, 30 071, nr. niet dat deze boete uiteindelijk niet door 13 ‘Volgens de Minister was het opleggen van per­ 2, en de Memorie van Toelichting bij onderhavig soonlijke boetes niet noodzakelijk bedoeld om Wetsvoorstel, p. 6-7, TK 2004-2005, 30 071, nr. 3. financiële schade toe te brengen aan de persoon.’ 7 Bij de beoordeling van dit aspect zal aansluiting Zie Jacqueline Coumans, ‘Wijziging van de worden gezocht bij de Mededeling van de Euro­ 9 Art. 70b Mw. Nieuw in de Wetswijziging is Mededingingswet als gevolg van evaluatie van pese Commissie inzake het begrip ‘volwaardige voorts de bestuursrechtelijke sanctionering in die wet’, in: Contracteren, 86, 2006/4. gemeenschappelijke onderneming’ (PbEG 1998, geval van verbreking van de verzegeling. Voor­ 14 TK 2004-2005, ‘Wijziging van de Mededingings­ C66/01) en de daarop gebaseerde praktijk van heen kon de NMa slechts aangifte doen bij het wet als gevolg van evaluatie van die wet, 30 beoordeling van ‘volwaardige’ joint ventures. OM. De Wetswijziging voorziet er nu in dat de 071, nr. 3. Zie de Memorie van Toelichting bij onderhavig NMa zelf sancties kan opleggen. 15 De Memorie van Toelichting beschrijft in dit Wetsvoorstel, p. 5, TK 2004-2005, 30 071, nr. 3. 10 Art. 72 Mw; zie de Memorie van Toelichting bij kader ook: ‘Voor het opleggen van een boete aan Op 10 juli 2007 heeft de Commissie een nieuwe onderhavig Wetsvoorstel, p. 8. TK 2004-2005, 30 een opdrachtgever gelden stringentere eisen: mededeling gepubliceerd, ‘Commission Juris­ 071, nr. 3. het begrip opdracht geven impliceert dat er een dictional Notice’, die onder andere voornoemde 11 Art. 73 Mw; zie de Memorie van Toelichting bij uitdrukkelijke last moet zijn gegeven voor het mededeling uit 1998 vervangt. onderhavig Wetsvoorstel, p. 10. overtreden van een wettelijk voorschrift’, TK 8 Art. 69 Mw. 12 Art. 71, 74 en 75 Mw. 2004-2005, 30 071, nr. 3.

608 advocatenblad 12 oktober 2007 betrekking tot art. 51 Sr, waaronder de afgeven van adviesprijzen, stuitten op Slavenburg-jurisprudentie.16 Uit deze ju­ mededingingsrechtelijke bezwaren. De risprudentie valt af te leiden dat sprake NMa heeft meerdere keren boetes opge­ is van feitelijk leidinggeven aan een legd aan ondernemersverenigingen,20 overtreding indien de desbetreffende maar bleek moeite te hebben met de persoon (1) maatregelen ter voorkoming daadwerkelijke inning wegens onvol­ van deze gedragingen achterwege laat, doende kredietwaardigheid van de hoewel daartoe bevoegd en redelijker­ ondernemersverenigingen. In navolging wijs gehouden, en (2) bewust de aanmer­ van EG-Verordening 1/200321 biedt het kelijke kans aanvaardt dat de verboden nieuwe art. 68a Mw de mogelijkheid gedragingen zich zullen voordoen. De om de boete op de leden te verhalen als Slavenburg-jurisprudentie heeft dus ook de ondernemersvereniging niet betaalt. het ‘stilzitten waar ingrijpen geboden Eerst zal de NMa zich wenden tot de is’ onder het ‘feitelijke leidinggeven’ ge­ ondernemingen waarvan een verte­ bracht. Deze wijze van strafbaar feitelijk genwoordiger deel uitmaakte van het leidinggeven betreft een interessante bestuur van de ondernemersvereniging categorie, omdat zij – zoals vaak in de ten tijde van de overtreding. Bieden ook literatuur wordt aangegeven – de ‘onder­ zij niet voldoende soelaas, dan kan de grens van aansprakelijkheid’ toont.17 NMa het restant verhalen op alle aange­ Uit deze rechtspraak blijkt dus dat sloten ondernemingen die in de periode een persoon die – ondanks dat hij wel de van de overtreding actief waren op de bevoegdheid heeft – niets doet ter voor­ markt. Een onderneming kan onder de kóming van de gedraging, als feitelijk boete uitkomen indien zij geen uitvoe­ leidinggever kan worden aangemerkt. ring heeft gegeven aan de beslissing Van ondernemingen werd al verwacht van de ondernemersvereniging tot het dat zij een actief (intern) beleid hanteren begaan van de overtreding en zij hetzij om kartelinbreuken te voorkomen.18 Nu niet op de hoogte was van die beslissing, een complianceprogramma er juist op hetzij actief22 afstand heeft genomen gericht is om kartelovertredingen door van die beslissing voor aanvang van het de onderneming (of door de betrokken onderzoek door de NMa. De leden kun­ bestuurder of manager) te voorkomen, nen zich dus in de toekomst niet meer zal het belang van een effectief compli­ verschuilen achter de ondernemers­ anceprogramma binnen een onderne­ vereniging. ming alleen maar toenemen.19 Uitbreiding Beboeten van opsporingsbe­ leden ondernemers­ voegdheden Bestuurders, managers en vereniging Indien de NMa vermoedt dat onder­ andere werknemers van De afgelopen jaren zijn ondernemers­ nemingen zich schuldig maken aan verenigingen zwaar onder vuur komen schending van de Mw, kan de NMa een een onderneming kunnen te liggen bij de NMa. Veel activiteiten onderzoek instellen naar die gedraging. van ondernemersverenigingen ten In het kader van het onderzoek staan de persoonlijke boetes krijgen behoeve van hun leden, bijvoorbeeld het NMa meerdere bevoegdheden ten dien­ tot € 450.000 ste. Zo de NMa kan zich tot elke plaats 16 HR 19 november 1985, NJ 1986, 125 en Rb. Rot­ terdam 18 april 1986, NJ 1986, 666. 20 Bijvoorbeeld besluit inzake boete van de d-g 17 Zie ’t Hart en De Vries-Leemans (1986), p. 295 NMa van 26 april 2004, inzake Nederlands en 296. Zie ook proefschrift van E. Gritter, 5 Tandtechnisch Genootschap, zaak 3310. Besluit juni 2003, Effectiviteit en aansprakelijkheid in het te vinden op www.nmanet.nl. economisch ordeningsrecht, hoofdstuk 5 over de 21 Art. 23 lid 4 Verordening (EG) nr. 1/2003. strafbaarheid van rechtspersonen en feitelijk 22 Stilzwijgend de beslissing aanhoren tijdens leidinggevenden. een ledenvergadering en je vervolgens op het 18 Zie ook Actualiteiten Mededingingsrecht, nummer standpunt stellen dat je er geen gevolg aan hebt 8, oktober 2005, ‘Complianceprogramma’s: de gegeven, zal niet voldoende zijn. Uit de notulen weg naar een kartelvrije toekomst?’ van de vergadering zal bijvoorbeeld moeten 19 Programma’s opgesteld speciaal voor het nale­ blijken dat je tijdens de ledenvergadering in ven van de mededingingsregels binnen een het bijzijn van de andere leden expliciet afstand onderneming. hebt genomen van de beslissing.

12 oktober 2007 advocatenblad 609 Mededingingsrecht

toegang verschaffen23 en kan de NMa Verruiming van omzet uit de goederen of diensten die inlichtingen vorderen van in beginsel onder de desbetreffende afspraak vallen. iedere werknemer binnen de onderne­ bagatelbepaling Voorts zullen alle afspraken die voldoen ming, dus niet alleen de directie van de Het huidige art. 7 Mw bevat een uitzon­ aan de nieuwe bagatelbepaling worden onderneming.24 dering op het kartelverbod van art. 6 uitgezonderd van het kartelverbod, dus De hiervoor genoemde bevoegdheden Mw voor afspraken wegens hun geringe ook de zogenoemde ‘hardcore-restric­ zullen met de Wetswijziging verder wor­ (economische) omvang. Een afspraak ties’. den uitgebreid. In de bouwfraude kwam die voldoet aan de criteria van art. 7 Mw naar voren dat bestuurders veelvuldig is toegestaan ongeacht de aard of ernst stukken omtrent verboden kartelafspra­ van de kartelafspraak. Volgens art. 7 Conclusie ken in hun privéwoning bewaarden in Mw mogen er maximaal acht onderne­ De Wetswijziging brengt het Nederlands plaats van op kantoor.25 De NMa is echter mingen bij een afspraak zijn betrokken. concentratietoezicht meer in overeen­ niet bevoegd om een privéwoning te Voorts mag de gezamenlijke omzet van stemming met de Europese mededin­ betreden zonder de toestemming van de de betrokken ondernemingen in het gingsregels. De opsporingsbevoegdhe­ bewoner. Dit werd als een belemmering voorgaande kalenderjaar niet hoger zijn den van de NMa worden uitgebreid naar gezien in de effectieve opsporing van dan: (1) H 4.540.000, indien uitsluitend privéwoningen. De NMa krijgt over de kartels. Om deze reden zal de NMa op ondernemingen zijn betrokken waarvan gehele linie meer mogelijkheden om grond van de Wetswijziging de bevoegd­ de activiteiten zich in hoofdzaak richten hogere boetes op te leggen. We hebben heid krijgen om (ook) privéwoningen op de levering van goederen, en (2) gezien dat de boetes in het concentra­ te betreden zonder de toestemming H 908.000 in alle overige gevallen. Hier­ tietoezicht worden verhoogd en dat van de bewoner.26 Dit ziet niet alleen op voor genoemde omzetbedragen worden het boeteregime met betrekking tot bestuurders, maar op eenieder bij wie de door middel van de gewijzigde wet ver­ leden van een ondernemersvereniging NMa vermoedt dat belastend materiaal hoogd naar respectievelijk H 5.500.000 wordt uitgebreid. Kleine en middelgrote aanwezig is. De NMa zal wel een mach­ en H 1.100.000. Voor het overige blijft ondernemingen krijgen meer ruimte tiging nodig hebben van de rechter- deze bepaling onveranderd. om afspraken te maken die niet worden commissaris. In deze machtiging dienen Daarnaast wordt er een nieuw lid geraakt door het kartelverbod. De meest onder andere het doel en het voorwerp toegevoegd aan art. 7 Mw zodat kleine opvallende en ingrijpende wijziging is van het onderzoek te zijn omschreven. en middelgrote ondernemingen zich de invoering van persoonlijke boetes nog beter kunnen weren tegen ‘grote’ voor opdrachtgevers en feitelijk leiding­ Daarnaast zal de tijdsbeperking bij leveranciers en/of afnemers.29 Art. 6 gevenden van een onderneming. verzegeling van ruimtes komen te Mw zal ook niet van toepassing zijn op Het is nu afwachten of de nieuwe vervallen.27 In het verleden kon de afspraken tussen (potentiële) concurren­ middelen en bevoegdheden de effecti­ NMa bedrijfsruimtes uitsluitend laten ten op een of meer relevante markten, viteit en doelmatigheid van de handha­ verzegelen tussen 18.00 en 8.00 uur. indien (1) het gezamenlijk marktaandeel ving van de Mw daadwerkelijk zullen Deze beperking in tijd komt te vervallen. van de betrokken ondernemingen op vergroten. Voorts zal de NMa bij het verbreken van geen van de relevante markten meer de zegels een boete kunnen gaan opleg­ dan 5% bedraagt, en (2) de gezamenlijke gen van H 450.000 of 1% van de omzet omzet van de betrokken ondernemin­ (indien dat meer is).28 gen in het voorgaande kalenderjaar met betrekking tot de goederen of diensten die onder de afspraak vallen niet meer H 23 Art. 5:15 Algemene wet bestuursrecht (Awb). dan 40.000.000 bedraagt. Voor alle 24 Art. 5:16 Awb. Zie voor een nadere uiteenzetting duidelijkheid: het gaat hier niet om de omtrent de bevoegdheden van de NMa, totale gezamenlijke omzet van de onder­ www.nmanet.nl/brochures/bevoegdheden van de NMa. nemingen als geheel, maar enkel om de 25 Rapport van 12 december 2002 van de Parlemen­ taire Enquêtecommissie (PEC) Bouwnijverheid. 26 Zie (nieuw) art. 55 e.v. Mw. 29 In art. 7 Mw wordt onder vernummering van 27 Art. 54 Mw. het tweede tot en met vierde lid tot derde tot en 28 Zie art. 70b lid 3 jo. 75a Mw. met vijfde lid, een nieuw lid toegevoegd.

610 advocatenblad 12 oktober 2007 INSINGER DE BEAUFORT INTRODUCEERT:

Uw private office remote control

Een telefoon. Tegenwoordig kunt u daar van alles mee doen. In die relatie kunt u veel van ons verwachten. We beheren uw vermogen en Filmpjes opnemen. Het internet op. En banken maken het u makkelijk kunnen, als onafhankelijke adviseur, de beste producten voor u zoeken. door aan te bieden dat u er ook rekeningen mee kunt betalen en uw Onze experts hebben daarbij altijd strenge risicobeheersing in het achterhoofd. saldo kunt checken. Dat is mooi, maar wij gaan graag een stapje verder. Er wordt voortdurend een balans gezocht tussen rendement en risico. Een paar stappen zelfs. Een zeer rustgevende gedachte. Zo vergroten we, inch by inch, waarde voor u.

De telefoon biedt u namelijk toegang tot de unieke fi nanciële wereld van Uw gehele administratie wordt daarbij dusdanig ingericht dat deze richting Insinger de Beaufort. Met een druk op de knop rechtstreeks contact met krijgt. Visie. Daarbij kunt u gebruik maken van onze service Shoe Box. een persoonlijk adviseur, die in de rug wordt gesteund door een team van U deponeert al uw papieren voortaan in een schoenendoos. Elke maand fi nanciële experts. haalt onze koerier de gevulde Shoe Box bij u op en levert een nieuw, Aan de hand van een vermogensplan, samen met u gemaakt, wordt een leeg exemplaar af. fi nanciële route voor de lange termijn uitgestippeld. U spreekt daarbij overigens altijd met dezelfde adviseur. Een langetermijnplan verdient Administratieverwerking, vermogensbeheer, risicobeheersing... het zit namelijk een langetermijnrelatie. allemaal in uw telefoon. Toets 020 52 15 000. Of kijk op www.insinger.com.

THEY15298_MagAdv_Telefoon_220x291 1 27-09-2007 13:49:18 (advertenties)

Je baan kwijtraken betekent vaak het Ontslag is niet het einde begin van een zoektocht. Op deze maar een nieuw begin... dikwijls niet gemakkelijke tocht is Van Ede & Partners uw reisgenoot die u zorgvuldig ondersteunt, helpt en adviseert. De ervaring leert dat onze cliënten hierdoor hun échte bestem- ming weten te vinden. Ook al is de weg daarnaartoe vaak onvoorspelbaar. Aan Van Ede & Partners zijn ruim 110 consulenten en psychologen uit vele sectoren van het bedrijfsleven, over- heden en vrije beroepen verbonden.

...bij een zorgvuldige begeleiding. Tel: 070-3514011 www.vanede.nl

AMSTERDAM•ARNHEM•BREDA•DEN HAAG•EINDHOVEN•ENSCHEDE•GRONINGEN•MAASTRICHT•NIJMEGEN•ROTTERDAM•ZEIST•ZWOLLE

Le Tableau bemiddelt exclusief in tijdelijke functies voor het notariaat en de advocatuur.

Wij kunnen voorzien in ervaren, gespecialiseerde advocaten ten behoeve van ondermeer: sabbatical leave, zwangerschaps- verlof, begeleiding stagiaires of omvangrijke projecten, zoals een grote transactie of reorganisatie. Ook  nancieel interessant!

Belt u voor meer informatie met Mr. Drs. Christ'l Dullaert, tel 020-5237600 of kijk op onze website www.letableau.nl College van Afgevaardigden Vergadering 25 september 2007 Benieuwd naar concrete plannen

Het College van Afgevaardigden besprak in september het beleid van de Algemene Raad en het instellen van een Raad van Advies. En gewoontegetrouw passeerde ook de Verordening Wid/MOT weer de revue.

beleid van de AR vanaf 1 januari 2008. Het Jan Pieter Nepveu behandelt kwesties als toegang tot het journalist ‘Als ik aan zou recht, de klachten- en geschillenregeling en communicatie. Voor de bespreking is geven waar we het de hele ochtend uitgetrokken. Hoewel Het is de eerste vergadering onder de vandaag afwezige Hertoghs (Breda) deken Willem Bekkers. Dat de emoties allemaal mee eens en de Belangenvereniging van Onder­ onder zijn voorzitterschap even hoog nemende Advocaten (BOA) per post al zullen oplopen als onder Els Unger is zijn, ben ik uren schoten voor de boeg hebben gelost – onwaarschijnlijk. Bekkers heeft het geen saluutschoten, aldus Bekkers – is gevoel dat het College van Afgevaardig­ aan het woord’ de landelijk deken ‘reuzebenieuwd’ den (CvA) en de Algemene Raad (AR) de naar de mening van de afgevaardigden. laatste keer ‘enigszins ontheemd’ uit De discussie in Utrecht verloopt elkaar zijn gegaan en benadrukt daarom harmonieus en met respect voor elkaars nog maar eens dat de AR belang hecht standpunten. Taekema (Den Haag), aan een goede verstandhouding. Na de reiden. Ten derde mag de toonzetting doorgaans goed voor een kritische noot, vorige vergadering is zelfs een commis­ tijdens de vergadering wat wellevender. spreekt zijn waardering uit over het sie in het leven geroepen met leden uit Ten vierde moet eens naar de efficiency ‘zeer uitvoerige stuk’. ‘Het is ondoenlijk de AR en het College, ter verbetering van van vergaderen gekeken worden. Zou aan te geven waar we het allemaal mee de samenwerking. een onafhankelijk voorzitter niet beter eens zijn, want dan ben ik uren aan het Voorzitter Yvonne Baauw (deken in zijn, of het instellen van spreektijd? woord.’ Een paar opmerkingen heeft Utrechtse) zegt dat de commissie nu Baauw belooft in de decembervergade­ hij slechts. Zo zou de nota te defensief één bijeenkomst achter de rug heeft. ring met voorstellen te komen die ze zijn. Het onbehagen in de samenleving Een viertal zaken is geconstateerd. Ten ‘ruimschoots van tevoren’ zal rondstu­ over de advocatuur is van alle tijden, dus eerste behoeft de vertrouwensrelatie ren. waarom nu zenuwachtig doen? tussen het College en de AR verbetering, De afgevaardigden tonen zich vooral bij onderwerpen met politieke Waarom zenuwachtig doen? uiteindelijk benieuwd naar de concrete en maatschappelijke raakvlakken. Ten De belofte het CvA al in een vroeg sta­ plannen die zullen voortvloeien uit deze tweede moet het niveau van de colle­ dium bij beleidsvorming te betrekken, eerste aanzet voor het formuleren van gevergaderingen omhoog: de AR zou had Bekkers nu al wel gestand gedaan. beleid. Drie ‘buitengewoon ambitieuze bijvoorbeeld de stukken eerder kunnen Want de collegeleden hebben een en belangrijke projecten’ (Bekkers) lig­ versturen en de afgevaardigden zouden discussiestuk (40 pagina’s) ontvangen: gen in het verschiet: de herziening van hun zaken nog beter kunnen voorbe­ Een eerste aanzet voor het formuleren van het de Advocatenwet, de verordening op de

12 oktober 2007 advocatenblad 613 vakbekwaamheid, en de gedragscode. ‘Het zou een op derdengelden. Cotterell had altijd Kortom: de AR kan voortgaan op de gedacht dat het BFT en de Orde het daar­ ingeslagen weg. volkomen verkeerd over eens waren. Zijn verbazing was dan ook groot toen hij vandaag een brief in Maatschappelijk draagvlak signaal zijn om, handen kreeg, gericht aan de Stichting Na de pauze staat de concept-verorde­ Beheer Derdengelden van een advoca­ ning Raad van Advies op de agenda. terwijl wij ons als tenkantoor in Zeeland, waarin het BFT Deze nieuw in te stellen Raad moet de een onderzoek aankondigt in het kader AR en het College gaan adviseren op integere beroeps­ van de Wid en Wet MOT. ‘Dat is nogal hoofdpunten van beleid. De AR verwacht sneaky, want toen wij daar vorige week daardoor het maatschappelijk draagvlak groep presenteren, waren, is daar met geen woord over voor de Orde-regelgeving te vergroten, gesproken.’ wat de Commissie Advocatuur (Van (Een dag na de vergadering bleek de brief Wijmen) en het kabinet hebben bepleit. de verordening van het BFT op een misverstand te berusten.) De Orde is overigens niet verplicht een Raad van Advies in het leven te roepen, Wid en Wet MOT Ridicuul signaal maar geeft hiermee volgens Bekkers ‘een Van Alkemade (Den Bosch) en Smeets welwillend signaal af naar Den Haag’. overboord te zetten’ (Haarlem) maken er geen geheim van De gewoonlijk weinig volgzame BOA af te willen van de verordening Wid en heeft schriftelijk gemeld vrede te hebben Wet MOT. Ze ruiken een kans. ‘Mis­ met de verordening ‘waar alle scherpe schien moeten we zeggen: BFT, bekijkt kanten vanaf zijn’. Unaniem gaan de af­ u het voorlopig maar even,’ verwoordt gevaardigden akkoord met de instelling Van Alkemade het gevoelen. ‘We hoeven van de Raad van Advies. Die zal bestaan ook niet bang te zijn dat een kudde valse uit ten minste vijf en ten hoogste zeven worden cassatiezaken te doen. Het BFT-herdershonden op ons afkomt, leden, in meerderheid van buiten de ba­ voorstel zal een andere keer weer op de want blijkbaar is die er niet.’ lie. Dit najaar zullen kandidaten worden agenda komen. De dekens van de twee grote steden, aangezocht, zodat als het meezit de Raad Van Veggel (Amsterdam) en Kneppel­ van Advies begin 2008 kan starten. Koude soep hout (Rotterdam), zijn het hier volstrekt Herbert Cotterell (AR) heeft zich geër­ niet mee eens. De oproep om de verorde­ Cassatievlieguren gerd aan het BFT (Bureau Financieel ning af te schaffen noemen ze ‘volkomen Een volgend punt betreft het wets­ Toezicht). Dat moet toezicht houden op gratuit’. ‘Die verordening is onderdeel voorstel Cassatiebalie. Het beoogt de de naleving van de Wet identificatie bij van ons streven naar integriteit,’ aldus bevoegdheid in cassatie te gaan, niet dienstverlening (Wid) en de Wet Mel­ Van Veggel. ‘Het zou een volkomen ver­ langer voor te behouden aan de Haagse ding ongebruikelijke transacties (Wet keerd en ridicuul signaal zijn om, terwijl balie. Wel zullen gegadigden moeten MOT). Een deel van de controle heeft de wij bezig zijn ons als integere beroeps­ voldoen aan kwaliteitseisen. Wil men Orde in eigen hand. In augustus is een groep te presenteren, dit instrument ingeschreven worden en blijven bij de brief van het BFT binnengekomen met overboord te zetten.’ cassatiebalie, dan dient men een proeve ‘twee waslijsten’ van dingen die de Orde van bekwaamheid af te leggen en een beter zou moeten doen. Die brief viel Na nog kennis te hebben genomen van minimumaantal cassatiezaken te behan­ ‘totaal verkeerd’ zegt Cotterell. de voortgang inzake de afschaffing van delen. Tijdens een bezoek vorige week aan het verplicht procuraat (afgevaardigden In grote lijnen kunnen de afgevaar­ het BFT werd de soep gelukkig niet zo pleiten voor ten minste een goede over­ digden zich in het voorstel vinden, maar heet gegeten als hij was opgediend. Het gangsregeling) en van de analyse van met name dat vereiste van een mini­ BFT erkende zelf onvoldoende man­ de auditrapporten Kwaliteitsstandaard mumaantal zaken, doet de wenkbrau­ kracht te hebben en ‘hartstikke blij’ 2004 (in 37% van de audits is alles op het wen fronsen. Immers, zo wordt gesteld, (Cotterell) te zijn dat de Orde een deel kantoor helemaal oké) keren de afge­ iemand met een goede kennis van het van de controle handhaaft. Maar de Orde vaardigden om half vijf huiswaarts. recht en van de cassatietechniek, moet wil dat wel op zijn eigen manier doen, ook zonder ‘vlieguren’ in staat geacht met name waar het gaat om de controle

614 advocatenblad 12 oktober 2007 (advertenties) Strafrecht

Contra-experts ‘Interpretatie van

DNA-sporen is vaak de Bruin Dimitry Illustratie: subjectief’ dvocaten moeten Deventer weduwe ‘gecontamineerd’ ‘proactiever’ zijn en vaker een zijn; bijvoorbeeld omdat zij bezoedeld contra-onderzoek aanvragen, zijn met DNA van anderen. Knoops: Ain het bijzonder in zaken waarin het ‘Daardoor valt over de oorsprong van het bewijs tegen de verdachte grotendeels DNA-spoor niets meer zeggen.’ stoelt op DNA. Dat houdt Geert-Jan De rapporten en verklaringen van Knoops zijn vakbroeders voor als hij de contra-experts hebben het NFI Lex van Almelo weer eens optreedt als docent in DNA- ertoe aangezet de DNA-sporen in 2006 journalist cursussen voor advocaten. Knoops is (er­ opnieuw te onderzoeken. Dat de NFI- varings)deskundige. In de Puttense, de rapportage uit 2006 ‘haaks staat op de Deventer en andere moordzaken heeft NFI-bevindingen uit 2004’ was voor hij herhaaldelijk een contra-expert inge­ Knoops één van de redenen om in 2006 DNA-bewijs is niet onomstote- schakeld om het DNA-bewijs tegen het opnieuw revisie te vragen bij de Hoge licht te houden. Zoals de onafhankelijke Raad. Het NFI kan niet inhoudelijk op lijk. Advocaten zouden vaker Amerikaanse forensic scientist dr. Henry de zaak reageren, omdat deze nog onder Lee. En het Britse FSS, dat zichzelf de rechter is. een contra-expertise moeten aanprijst als ‘marketleader in the world of forensic science services’. Ook doet hij Opkomende markt vragen. Maar het contra- regelmatig een beroep op Peter de Knijff, In de Verenigde Staten bestaan er onderzoek kan ook zorgen hoogleraar-directeur van het Forensisch vanouds veel zelfstandige forensisch Laboratorium voor DNA Onderzoek van deskundigen. In het Verenigd Konink­ voor extra belastend bewijs. het Leids Universitair Medisch Centrum rijk had het FSS een monopoliepositie. (FLDO). Maar enkele jaren geleden heeft het FSS In de Deventer moordzaak hebben de institutionele banden met Justitie deze drie deskundigen de nodige vraag­ doorgesneden en op de Britse markt van tekens geplaatst bij het DNA-bewijs. De forensische dienstverlening zijn nu ver­ Knijff vond de hypothese van het Neder­ schillende commerciële aanbieders. lands Forensisch Instituut (NFI) ‘specu­ Deze ontwikkeling wordt ook latief’. En volgens dr. Kenny van het FSS voorspeld voor de Nederlandse markt. bestaat er een reële mogelijkheid dat de Volgens het Besluit DNA-onderzoeken sporen op de bloes van de vermoorde in strafzaken moeten DNA-onderzoeken

616 advocatenblad 12 oktober 2007 worden verricht in het laboratorium van Bij dit soort sporen wordt gezocht naar het NFI. Tenzij de officier van justitie of een geringe hoeveelheid DNA-materiaal Contra-expertise de rechter-commissaris opdracht heeft op slachtoffers of objecten, zoals op de gegeven dit onderzoek te laten uitvoe­ bloes van het slachtoffer in de Deventer Forensisch DNA-onderzoek wordt in ren door het instituut van De Knijff of moordzaak. beginsel uitgevoerd door het Neder- een ander laboratorium met de vereiste Soms worden sporen over het hoofd lands Forensisch Instituut (www. accreditaties en deskundigheid op het gezien. Eikelenboom, die destijds bij forensischinstituut.nl/NFI/nl). Voor gebied van sporenonderzoek. Omdat er het NFI DNA-onderzoek deed in de een tegenonderzoek, een tweede op dit moment slechts twee laboratoria Deventer moordzaak en de Schiedam­ opinie of meer informatie over foren- voldoen aan de wettelijke eisen, zijn er mer parkmoord, gaat daarom voor een sische kennis kan men in Nederland in de ogen van De Knijff twee aanbieders contra-­expertise soms terug naar de terecht bij: op de Nederlandse markt: het NFI en plaats delict. Zo vond hij in het huis zijn instituut. waar de zogenoemde Haagse metsel­ FLDO: Forensisch Laboratorium voor DNA Het NFI telt vier aanbieders (zie ook moorden zijn gepleegd bloedsporen van Onderzoek – geaccrediteerd laboratorium voor hierna) en verwelkomt de ontwikke­ onbekende personen. DNA-materiaal second opinions over door het Nederlands Fo- ling dat er steeds meer commerciële van mannen, die (nog) niet verdacht rensisch Instituut uitgevoerd DNA-onderzoek. laboratoria forensisch (DNA-)onderzoek waren. Dit laboratorium is verbonden aan het Leids doen. Het NFI laat niet na te vermelden Universitair Medisch Centrum en staat onder dat het op dit moment als enige in staat leiding van Peter de Knijff. is ‘een breed spectrum van forensisch www.humgen.nl/fldo onderzoek’ te leveren. ‘Een belangrijk ‘Een second opinion kan Illustratie: Dimitry de Bruin Dimitry Illustratie: deel van onze toegevoegde waarde ligt IFS: Independent Forensic Services – niet in het samenspel tussen de verschillende het belastend bewijs geaccrediteerd laboratorium van Richard en deskundigheidsgebieden,’ zegt Lex versterken maar ook de Selma Eikelenboom in Nunspeet. Selma is Meulenbroek. geneeskundige. Richard is gespecialiseerd in verdachte vrijpleiten; de ingewikkelde DNA-sporen en deed bij het Sporenonderzoek advocaat moet dus ook Nederlands Forensisch Instituut onder meer Het aan het Leidse Verilabs gelieerde DNA-onderzoek in de Puttense moordzaak en Base Clear heeft wel het vereiste ISO een strategische belan­ de Schiedammer parkmoord. Tel. 0341-451 520 17025-certificaat voor het maken van een humaan DNA-profiel, maar is nog genafweging maken’ Base Clear/Verilabs - nog niet geaccredi- niet geaccrediteerd voor het isoleren teerd laboratorium in Leiden dat nu vooral van DNA uit vaak voorkomende sporen. verwantschapstesten uitvoert in onder meer Dit bedrijf doet nu DNA-onderzoek om asiel-, echtscheidings- en alimentatiezaken. bijvoorbeeld ten behoeve van asiel-, echt­ Richar d Eikelenboom: ‘In zaken waarin Gaat een apart laboratorium opzetten voor scheidings- of alimentatieprocedures de verdachte de dader is, kan dergelijk forensisch DNA-onderzoek. vast te stellen of ouders en kinderen met onderzoek het belastend bewijs verster­ www.verilabs.nl elkaar verwant zijn. Verilabs is volgens ken. Bij twijfel of mogelijke dwalingen algemeen directeur Pim Volkers aan is het voor de waarheidsvinding van FSEC: Forensic Sciences Expert Center – het investeren in een apart forensisch het grootste belang dat second opinion Expertisecentrum rond Geert-Jan Knoops. laboratorium en forensische deskundig­ onderzoek de ruimte krijgt.’ www.knoops.info/default.asp?acid=14 heid, met het oog op uitbreiding van de accreditatie. Het laboratorium wil zich Zelfde uitslag richten op de betrekkelijk eenvoudige Volgens Eikelenboom heeft het in de is niet ondenkbaar (zie kader op de vol­ bulkzaken en laat de ingewikkelde spo­ meeste gevallen weinig zin om een DNA- gende pagina). Volgens Knoops zegt het renonderzoeken graag over aan de vierde onderzoek van het NFI te laten overdoen FSS dat er een reële mogelijkheid bestaat aanbieder op de Nederlandse markt: door het FLDO. Dat laboratorium on­ dat het bewijsmateriaal in de Deventer Independent Forensic Services (IFS). derzoekt het door het NFI vervaardigde moordzaak besmet is geraakt. IFS is het bedrijf van oud-NFI- ‘DNA-isolaat’ – een preparaat van het Peter de Knijff bevestigt dat je bij een onderzoeker Richard Eikelenboom en oorspronkelijke spoor – nogmaals, maar contra-onderzoek op het DNA-isolaat zijn vrouw. Eikelenboom heeft geen dan iets uitgebreider. ‘Vergelijk het met in principe altijd dezelfde uitslag krijgt. ISO-certificaat en is niet geaccrediteerd. een onderzoek van pillen waarin cocaïne ‘Als je zeker wilt weten of het NFI- Niettemin wordt IFS zowel door justitie, zou zitten. Als er duizend pillen in be­ onderzoek goed gedaan is, moet je het politie als advocaten ingeschakeld slag zijn genomen, wordt bij de contra- isolaat nogmaals onderzoeken. Als je het vanwege zijn expertise op het gebied van expertise dezelfde pil opnieuw geana­ oorspronkelijke sporenmateriaal zelf biologische sporen, tijdstip van overlij­ lyseerd. Je krijgt dan altijd dezelfde wilt onderzoeken, zeg je eigenlijk: ik den en forensisch medische vraagstuk­ uitslag, tenzij er bij het eerste onderzoek vertrouw het hele rechercheonderzoek ken. En niet te vergeten aanraaksporen. iets vreselijk is misgegaan.’ Zo’n misser niet.’

12 oktober 2007 advocatenblad 617 Strafrecht

37 van de 63.500 fout Als je weet welke naam bij een profiel Volgens het jaarverslag over 2006 van Hervormingen in de Verenigde hoort, verklein je bovendien de kans op de Nederlandse DNA-databank voor Staten door DNA persoonsverwisseling.’ strafzaken van het NFI zijn er bij 37 van In bijna alle Amerikaanse staten wordt de Het NFI is het niet met zijn voor­ de 63.500 DNA-analyses fouten ge­ wetgeving herzien om onjuiste veroorde- malige medewerker eens. Lex Meulen­ maakt, die achteraf zijn ontdekt. In twee lingen te voorkomen, meldde The New York broek: ‘Bij de aanvang van het DNA- gevallen bleek het bewijsmateriaal in het Times verleden week. Dankzij het Ameri- onderzoek is per definitie onbekend van laboratorium besmet te zijn geraakt met kaanse Innocence Project zijn al meer dan wie het desbetreffende sporenmateriaal DNA uit een ander onderzoek, waardoor 208 (ter dood) veroordeelden vrijgesproken afkomstig is. Anders was het onderzoek de verkeerde verdachte aan een misdrijf met behulp van DNA-bewijs. In 46 van de 52 immers niet nodig. Je weet alleen wie werd gekoppeld. Daaruit is echter geen staten krijgen veroordeelden nu in meer of de donor is van het referentiemateriaal. onterechte veroordeling of vrijspraak mindere mate de kans om ontlastend DNA- Wanneer je aanneemt dat het DNA van voortgevloeid, beklemtoont het NFI. bewijs aan te voeren. En in veel staten kijkt het spoor afkomstig is van een bepaald men kritisch naar onder andere de manier persoon, bestaat de kans dat je het Volgens Eikelenboom verzamelt de waarop forensische laboratoria omgaan met resultaat van het vergelijkend DNA- recherche overtuigingsstukken, terwijl bewijs. In Vermont en Maryland zijn de regels onderzoek beïnvloedt.’ de DNA-deskundige de selectie van voor en het toezicht op de forensische labora- De Knijff valt Meulenbroek bij: ‘Je sporen voor DNA-onderzoek bepaalt. toria verscherpt. loopt dan het risico van kokervisie bij Verschillende DNA-deskundigen maken de interpretatie van de lengte van de uiteenlopende selecties. Daarom moet pieken. Dat is gewoon een menselijke het contra-onderzoek volgens Eike­ reactie. De identiteit van de donor mag lenboom al op dat punt beginnen. Bij ‘Het wordt tijd voor een er daarom niet toe doen. Overigens weet aanraaksporen is vaak nieuw onderzoek onafhankelijk instituut, je als DNA-onderzoeker vaak wel wie het nodig op de plaats delict. De Knijff wijst slachtoffer is.’ erop dat zulk contra-onderzoek prak­ waar de verdediging kan tisch gesproken meestal pas een jaar vragen om een contra- Kosten en risico later mogelijk is. Maar Eikelenboom De deskundigen zijn het er over eens zegt dat het sneller kan als advocaten expertise, en zonder toe­ dat je als advocaat ook een risico loopt zich aan het begin van het onderzoek door een contra-expertise aan te vragen. actiever opstellen. ‘Een deskundige van stemming van de rechter’ Eikelenboom: ‘Als het NFI het DNA op de verdediging mag aanwezig zijn bij tien plaatsen heeft onderzocht en het het DNA-onderzoek.’ isolaat bij de contra-expertise op zestien plaatsen wordt geanalyseerd met de­ Speculatief zelfde uitkomst, versterk je in feite het Zoals gezegd vond De Knijff de hypothe­ belastend bewijs.’ se van het NFI volgens Knoops ‘specu­ Knoops bevestigt dat: ‘Maar de se­ latief’. Over lopende zaken kan hij geen hebben de meeste forensisch deskundi­ cond opinion kan de verdachte ook vrij­ uitspraak doen, maar De Knijff is het gen dan de neiging om geen conclusies pleiten. Je zult als advocaat dus ook een met Knoops eens dat de interpretatie van te trekken op grond van zulke profielen. strategische belangenafweging moeten DNA-sporen ‘vrij subjectief’ is. Het DNA De Knijff: ‘In het rapport schrijf je dan: maken.’ dat is aangetroffen op de plaats delict of onvoldoende DNA voor een betrouwbaar Een voordeel van een contra-onder­ op het slachtoffer wordt vergeleken met profiel.’ zoek bij het FLDO is dat het praktisch het DNA-profiel van de verdachte. Dat Maar de recherche oefent soms gratis is voor de verdediging. Of de profiel bestaat uit pieken in een grafiek druk uit desondanks met conclusies te contra-expertise van anderen wordt die eruitziet als een seismogram. De komen. Daarom is het niet onzinnig de vergoed door Justitie, hangt onder meer plaats en de hoogte van de pieken zijn bestaande sporen aan nieuw onderzoek af van de toestemming van de rechter- voor elk persoon (vrijwel) uniek. Je kunt te onderwerpen of op zoek gaan naar commissaris. Knoops vindt dat het tijd eraan aflezen of een gevonden DNA- nieuw DNA-materiaal. wordt dat er een onafhankelijk instituut spoor van de verdachte kan zijn. komt, waar de verdediging direct kan Het analyseren van de plaats en Anonieme sporen vragen om een contra-expertise, zonder hoogte van de pieken wordt voor een Om de kans op hineinterpretieren te voorafgaande toestemming van de rech­ deel met de computer gedaan en voor verkleinen, werken de onderzoekers ter. Bovendien is een goede wettelijke een deel met het blote oog. Die analyse op het NFI en het FLDO met anonieme voorziening nodig voor de vergoeding wordt moeilijker naarmate het DNA- sporen. Volgens Richard Eikelenboom van de kosten. ‘In de Deventer moord­ profiel onduidelijker is, bijvoorbeeld is het juist goed om zo veel mogelijk zaak bijvoorbeeld kwamen deze kosten omdat het te weinig DNA bevat voor een te weten van het misdrijf. ‘Alleen dan voor rekening van de veroordeelde, op betrouwbare analyse. Volgens De Knijff kun je de zaak in de context plaatsen. het rapport van het FSS na.’

618 advocatenblad 12 oktober 2007 Voor welke zet ga je?

Van Benthem & Keulen (50 advocaten) werkt o.a. voor middel- Spreekt deze visie van pro actieve dienstverlening jou aan en wil grote en grote ondernemingen en overheidsinstanties. Wij willen je als advocaat-stagiaire de belangrijkste fase van jouw opleiding ons onderscheiden met een pro actieve dienstverlening (“vooruit tot advocaat doorlopen bij een kantoor dat jou boeiende taken, denken vooruit handelen”). Sparringpartner zijn van de cliënt met een inspirerende sfeer en een voortreffelijke begeleiding biedt? als doel: tevredenheid van deze cliënt. Wij bieden jou een opleiding die niet alleen aandacht besteedt aan de juridische aspecten maar ook oog heeft voor vaardighe- Wij zijn op zoek naar advocaat-stagiaires (m/v) voor den. Tevens krijg je de kans om snel zelfstandig aan zaken te de praktijkgebieden: werken en is er ruimte voor jouw ambities en ideeën.

• (Ruimtelijk) Bestuursrecht Ga je voor deze zet? • Personen-, Familie- en Erfrecht Zend je sollicitatiebrief (incl. CV en cijferlijst) naar Johan Koggink ([email protected]). Meer informatie vind je op www.vbk.nl on- • Aansprakelijkheidsrecht/Procespraktijk der ‘vacatures’ of bekijk het fi lmpje op onze website onder • Ondernemingsrecht (Insolventierecht) ‘werken bij’. Je kunt natuurlijk ook altijd bellen met Johan Koggink (030 - 259 56 07).

Euclideslaan 51• Postbus 85005 • 3508 AA Utrecht • Telefoon 030 - 259 59 59 • Fax 030 - 259 55 00 • www.vbk.nl

adv.advstagiaires.A4_1.indd 1 24-09-2007 17:31:34 Orde

Dekenrede 2007, Jaarcongres 28 september 2007 Advocaat is beter dan zijn reputatie Foto’s: Johannes Arendsen Johannes Foto’s:

laten zien hoe onze Vlaamse collega’s dit regering of is men ons gewoon vergeten Willem Bekkers in beeld brengen.) Juist advocaten moe­ omdat de advocatuur te weinig zichtbaar Algemeen deken ten vooroordelen ontzenuwen. Daarbij is of te eenzijdig zichtbaar? Niet alleen hoort dat een advocaat met evenveel onze nationale identiteit moet met de verve het standpunt van de wederpartij tijd mee, zoals deze week een prominent De Orde bestaat 55 jaar en is dus een kan bepleiten als het standpunt van zijn lid van het Koninklijk Huis moedig ver­ betrekkelijk jonge beroepsorganisatie, eigen cliënt. woordde, maar ook de identiteit van de als je beseft dat het beroep van advo­ Dat hoort bij een advocaat die zowel advocatuur is aan verandering toe. Wat caat één van de oudste beroepen is. Hoe partijdig als onafhankelijk is. maakt de advocaat? ouder het beroep, hoe meer vooroor­ ‘In het algemeen is de advocaat beter Ik kan u verzekeren dat de Algemene delen, karikaturen ook. Vooroordelen dan de reputatie die zijn beroep geniet.’ Raad (AR), daarin gesteund door het worden veroorzaakt door zwart-wit Dit zei de minister van Justitie bij de College van Afgevaardigden (CvA), de denken. Advocaten lijken dat ook te invoering van de Advocatenwet in 1952, komende tijd zal bevorderen dat het be­ doen. Zij poneren stellig en toenmalig PvdA-Kamerlid Klaas de roep van advocaat beter zichtbaar wordt, en zonder nuancering een Vries gebruikte het citaat in 1996, toen lees: zichtbaar wordt zoals het werkelijk Hoe ouder het partijstandpunt, dat wil hij de Orde toesprak over ‘Recht in de is. Dat is nodig. In de afgelopen weken beroep, hoe meer zeggen in rechte. Dit past markt’. Het gaat hier weliswaar om een diskwalificeerden de overheid (in een vooroordelen bij de rol van de advocaat, oud, maar ook om een nog steeds niet rapport over veiligheid) en de NOS (in maar het wordt wel eens goed bekend beroep. In een rapport over het journaal) advocaten in het algemeen vergeten dat rechtstrijd de rechtsstaat van de WRR van enkele ja­ zonder concrete feiten, laat staan bewijs. maar een klein onderdeel is ren geleden kwam de advocatuur vrijwel van het advocatenwerk. Nog steeds is het niet voor. Dit jaar stelde de minister van Onbekende kernwaarden de eerste taak van een advocaat om waar Justitie een commissie in die de kern­ Klaas de Vries plaatste met zijn motie de mogelijk een proces te voorkomen. Niet waarden van de rechtsstaat moet uitdra­ advocatuur op de politieke agenda. Na het inschakelen van een advocaat is een gen. Daarin zit geen advocaat. Evenmin het rapport van de Commissie Advo­ ultiem middel, maar het inschakelen van overigens een rechter. Wel een bekende catuur, waarin de nadruk ligt op de de rechter. (Ik zal u straks in een filmpje tennisser. Een bewuste keuze van de kernwaarden van het beroep, volgde het

620 advocatenblad 12 oktober 2007 Orde

Dekenrede 2007, Jaarcongres 28 september 2007 Advocaat is beter dan zijn reputatie

politieke debat. De motie heeft vooral lagere tarieven. Van dat uurtarief gaat ‘Nee’ in de advocatuur het debat over de rol ten minste 50% af voor kantoorkosten. Bij de kernwaarden gaat het in de eerste van de advocaat aangewakkerd en dat is Wat resteert is bruto inkomen. plaats om de deskundigheid als advocaat een goede zaak. De Commissie Advoca­ Het is juist dat je veel minder ziet en de integriteit: onlosmakelijk samen tuur, genoemd naar haar voorzitter Van dat ziekenhuizen en artsen duur zijn. vormend de professionele standaard. Ik Wijmen, noemt als kernwaarden: onaf­ De patiënt ziet de kosten niet, door ons verwijs naar het lustrumboek over dit hankelijkheid, partijdigheid, integriteit, verzekeringsstelsel. onderwerp dat binnenkort verschijnt. vertrouwelijkheid, deskundigheid en De nadere invulling daarvan zal zijn publieke verantwoordelijkheid voor de Gezonde weerzin neerslag vinden in de beoogde Veror­ rechtsbedeling. De Orde realiseert zich dat we iets moe­ dening op de Vakbekwaamheid en de Deze kernwaarden zijn voor de advo­ ten doen aan de identiteit. Nogmaals: Gedragscode. Dan komen partijdigheid catuur al lang vanzelfsprekend, maar ge­ wat maakt de advocaat? Het is goed om en onafhankelijkheid. De advocatuur let op de vooroordelen is het de vraag of tot een herbezinning te komen omtrent is onafhankelijk van de we de kernwaarden voldoende kenbaar onze kernwaarden. Daarbij past discus­ overheid. De overheid hebben gemaakt aan de samenleving. sie binnen de beroepsgroep en met de ziet in dat marktwerking Men lijkt niet te weten dat een advocaat ‘stakeholders’ over modernisering van en rechtsstaat niet altijd In de commissie die tegelijkertijd partijdig en onafhankelijk regelgeving, bijvoorbeeld inzake vakbe­ sporen. De NMa wil dat de de kernwaarden van moet zijn, integer ook. Dat hij vertrou­ kwaamheid met enerzijds de nadruk op advocatuur zich gedraagt welijkheid in acht neemt en dit alles met de kernwaarden en anderzijds op ruimte als ‘gewone marktpartij’ de rechtsstaat moet een publieke verantwoordelijkheid voor voor het vrije beroep. Advocaten willen (money driven ?) en is tegen uitdragen zit geen de rechtsbedeling. De Orde wil dit besef en moeten – ondanks hun gedwongen het no cure no pay verbod van advocaat, wel een de komende tijd versterken zowel bin­ lidmaatschap van de Orde – onafhanke­ Justitie. bekende tennisser nen als buiten de advocatuur. lijk zijn en bij de uitoefening van hun Onafhankelijk en be­ beroep een grote mate van beleidsvrij­ trouwbaar ook tegenover ‘Roept u maar wat’ heid hebben. Tenzij het gaat om kwa­ rechters en officieren. De Wat maakt de advocaat? Voor alles dient liteit- en integriteitbewaking, mogen beste waarborg voor een een advocaat deskundig te zijn. Hij moet advocaten een gezonde weerzin hebben deskundige en onafhankelijke rechterlij­ een goed jurist zijn en een professioneel tegen bemoeizucht van derden, ook van ke macht is een deskundige en onafhan­ dienstverlener die praktiseert overeen­ de Orde. kelijke advocatuur. Een advocaat moet komstig de kernwaarden. De professi­ De AR wil met het College werken op zijn woord kunnen worden geloofd. onaliteit van de dienstverlening van de aan regelgeving die het beroep van Rechterlijke macht en advocatuur moe­ Nederlandse Balie is in de afgelopen 55 advocaat recht doet en die duidelijkheid ten samen werken om dit uitgangspunt, jaar – ik overdrijf niet – onvoorstelbaar en vertrouwen geeft bij het publiek, dat zo belangrijk is voor een behoorlijke toegenomen. Daar is de Orde trots op. zodat vooroordelen uitsluitend nog stof en doeltreffende rechtspleging, weer Vooroordelen zijn er echter gebleven: vormen voor cabaret en karikaturen. De bestaansrecht heeft. ‘advocaten zijn money driven, nemen het AR vindt dat advocaten de huidige re­ Onafhankelijk ook tegenover met de waarheid niet zo nauw en werken gelgeving in een aantal gevallen terecht derden,waaronder de wederpartij. Geen samen met de onderwereld’. Soms denk zien als te gedetailleerd, deels gedateerd vermenging van belangen. Geen onno­ ik: ‘Roept u maar wat’. en onoverzichtelijk. Daardoor ontstaat dig agressief of kwetsend gedrag tegen­ Ik geef u enkele gegevens. Meer dan al gauw de indruk dat sprake is van ‘bu­ over de wederpartij. Het aantal klachten 7.000 advocaten verlenen rechtshulp die reaucratische rompslomp uit Den Haag’. tegen de advocaat van de wederpartij de overheid betaalt. U kent de uurtarie­ Met de nieuwe codificatie van de is opvallend groot, terwijl het klacht­ ven. Ongeveer de helft van de advoca­ vakbekwaamheid en een Gedragscode recht niet is bedoeld om de advocaat tuur heeft een inkomen onder H 65.000. zullen een aantal verordeningen en de van de wederpartij te beteugelen in zijn Hoge uurtarieven komen vooral voor Gedragsregels voor Advocaten uit 1992 beleidsvrijheid. Ik vraag me af: geven ad­ bij een minderheid van topspecialisten kunnen worden afgeschaft. Dit streven vocaten wel voldoende informatie over op grote internationale kantoren. De staat los van de behoefte aan een nieuwe de onafhankelijke en partijdige rol van overgrote meerderheid van de Neder­ Advocatenwet. de advocaat van de wederpartij, dus ook landse advocaten werkt voor aanzienlijk over hun eigen rol tegenover de client?

12 oktober 2007 advocatenblad 621 Orde Foto’s: Johannes Arendsen Johannes Foto’s:

Ondanks zijn partijdigheid is een ad­ advocaten zich voor Principles of Rule of ken steeds beter samen. Het Juridisch vocaat ook onafhankelijk ten opzichte Law, te weten: Loket slaat aan. De Orde denkt en doet van de eigen cliënt. In die partijdige • A system of self-government in which graag mee. Het is onbegrijpelijk dat in dienstverlening moet een advocaat gaan all persons, including the govern­ het regeerakkoord een forse bezuiniging tot het uiterste wat toelaatbaar is, maar ment, are accountable under the law; op de door de overheid gefinancierde een advocaat moet tegenover iedereen, • A system based on fair, publicized, rechtshulp staat. In grote meerderheid dus ook tegenover zijn eigen cliënt, ‘nee’ broadly understood and stable laws; is de Tweede Kamer tegen deze bezuini­ kunnen zeggen.1 • A robust and accessible process in ging. Een motie die dit verwoordt, is niet which rights and responsibilities aangenomen, omdat men vertrouwen Recht van burger based in law are enforced impartially; heeft in de staatssecretaris. Dat heeft de Advocaten zouden De volgende kernwaarde • Diverse, competent, independent and Orde ook, maar de taak die Nebahat Al­ money driven zijn, is vertrouwelijkheid. Een ethical lawyers and judges. bayrak in deze heeft, is niet eenvoudig. het met de waarheid burger moet er onvoor­ Coen Drion heeft een interessante waardelijk van op aan Toegang niet zo nauw nemen discussie over de toegang tot topspecia­ kunnen dat hij vertrou­ Er zijn landen waar het werk van advo­ listen in de advocatuur aangezwengeld. en samenwerken met welijk met zijn advocaat caten onmogelijk is, waar internationale De AR zal een onafhankelijk onderzoek de onderwereld kan overleggen. Degenen waarnemers worden geweerd, waar laten instellen over de toegang tot de die dit recht van de burger advocaten en rechters worden gemarteld advocatuur. – want dat is het – willen en vermoord. Ik vraag uw aandacht voor aantasten, onderschatten de stands op de kennismarkt hier. Na de betekenis hiervan in de rechtsstaat. 11 september 2001 lijkt in de westerse Daarom is het goed dat met name de wereld een heroriëntatie plaats te vinden vertrouwelijkheid van de advocaat als omtrent veiligheid en rechtsbescher­ kernwaarde in de Advocatenwet wordt ming. Dat mag niet gaan ten koste van vastgelegd. de Rule of Law en van verdedigingsrech­ De publieke verantwoordelijkheid ten. Hiemstra Jeroen Foto: voor het algemeen belang is volgens de Toegang tot recht, onafhankelijk van regering ‘de optelsom van alle andere inkomen, hoort bij de rechtsstaat en is kernwaarden’. Internationaal beijveren een taak van de overheid. In Nederland bestaat na jaren van opbouw een uitge­ balanceerd systeem van door de overheid 1 Zie J.P. Heering, ‘De advocaat moet “nee” kun­ gefinancierde rechtshulp. De Raden van nen zeggen’, in Advocatenblad 2007-12, p. 520- 524. Rechtsbijstand en de Advocatuur wer­

622 advocatenblad 12 oktober 2007 Orde

De Nederlandse Orde van Advocaten is Ik herhaal: een open beroepsgroep die niets heeft niet het inschakelen van een advocaat is te verbergen. Geheimhouder is alleen een ultiem middel, maar het inschakelen de individuele advocaat omdat dit van de rechter. een recht is van de rechtzoekende. De Een advocaat is uit hoofde van zijn Orde zal die openheid de komende tijd vertrouwensberoep geheimhouder om­ tonen. dat het een recht – zo u wilt een privilege Het meest tekenend voor de me­ – is van de burger. tamorfose van de Balie in de achter­ De Orde heeft geen geheimen en is liggende 55 jaar is misschien wel de een open beroepsorganisatie waarin verandering van de inhoud van de juridisch talent, ongeacht etniciteit, sek­ dienstverlening: van nagenoeg uit­ suele geaardheid, religie, nationaliteit of sluitend procesvertegenwoordiger invaliditeit welkom is. (geeft u mij maar het dossier; u hoort De AR zal stimuleren dat cliënten en te zijner tijd wel hoe het is afgelopen) advocaten vernieuwingsgezind over en naar de advocaat als veelzijdig juridisch weer met elkaar afspraken maken over de vertrouwenspersoon en adviseur, die prijs van de dienstverlening, redelijk en samenwerkt met de cliënt, in de eerste marktconform. plaats – zoals ik al eerder zei – om een Keuzevrijheid en toegang: ieder moet proces te voorkomen. de advocaat kunnen kiezen die bij hem Het beroep van advocaat is niet en zijn probleem past. alleen veelzijdig geworden, maar ook De AR zal onafhankelijk onderzoek complex. Specialisatie was daardoor on­ laten instellen naar de toegang tot de Divers én eensgezind ontkoombaar. Maar specialisatie zonder advocatuur. De advocatuur is in de afgelopen 55 jaar een generalistische inbedding is voor De AR zal samen met Tenzij het gaat om niet alleen ingrijpend geprofessionali­ een advocaat niet zonder risico. Stof de dekens bevorderen dat seerd, maar ook midden in de samenle­ te over voor discussie vandaag op het proactief en professioneel integriteitbewaking, ving komen te staan. Om dat nog eens te congres: ruim baan voor specialisatie. toezicht wordt gehouden mogen advocaten beklemtonen, zal er een Raad van Advies De AR zal de komende tijd aandacht op het naleven van de kern­ een gezonde weerzin voor de advocatuur komen, voor het besteden aan verdere modernisering waarden. hebben tegen merendeel bestaande uit niet-advocaten. van de dienstverlening. Er zal een En ten slotte: er komt bemoeizucht van Deze week stemde CvA daarmee in. projectgroep innovatie dienstverlening op korte termijn een Raad Er is al lang geen sprake meer van een komen. Deze zal ook werken aan een van Advies, waarvan de derden, ook van de ‘gildeachtige gesloten beroepsgroep’. De verdere flexibilisering van honorerings­ meerderheid bestaat uit Orde Orde voert een actief diversiteitbeleid. systemen. niet advocaten. Niet omdat dit politiek correct is. Een Het bestuur van de Orde zal de advocaat is geen politicus. Politieke cor­ diversiteit van de beroepsgroep bevor­ De Orde kijkt met trots terug op de rectheid strijdt met zijn onafhankelijk­ deren en tegelijkertijd ook – zoals de vernieuwing en professionalisering van heid. De advocatuur wil talent werven wet voorschrijft – de eenheid van de de advocatuur in Nederland in de afge­ uit alle geledingen van de samenleving. beroepsgenoten. Daarvoor is de belang­ lopen 55 jaar. De Orde wil een moderne, Ieder juridisch talent is welkom. rijkste basis: eensgezindheid over de moreel professionele en gespecialiseerde morele professionaliteit. beroepsgroep zijn, divers samengesteld, waarin ook alle generaties zich thuis Fier voelen. Een beroepsgroep met advoca­ Advocaten zijn niet bijzonder, maar ten gewaardeerd en gerespecteerd door hun beroep is dat wel. Wat onderscheidt hun cliënten; advocaten die het grote dat beroep van dat van andere dienst­ internationale bedrijfsleven bijstaan en verleners? De advocatuur is een onmis­ de duizenden advocaten die, alleen of in baar onderdeel van het rechtsbestel. Dat klein verband, deskundig en toegewijd, geeft de advocatuur een meerwaarde en de burger en anderen van rechtshulp een verantwoordelijkheid. Die attitude voorzien. En dat alles in één beroeps­ moet een advocaat voelen én tonen. Dat organisatie. Een beroepsgroep met maakt de advocaat. advocaten die zich bewust zijn van de kernwaarden. De Orde begint fier en zelfbewust aan de volgende fase in haar bestaan.

12 oktober 2007 advocatenblad 623 Orde

Het bureau van de orde

Onderwerp Telefoonnummer E-mailadres Algemene informatie 070–335 35 35 [email protected] N.a.w.-gegevens advocatuur 070–335 35 29 [email protected] Auditbureau (kwaliteitszorg) 070–335 35 71 / 82 [email protected] Centrale Controle Verordeningen 070–335 35 26 [email protected] Arbeidsrecht in overnames mr. K. Limperg, dr. ir. A. von JOR Actueel Financieel recht Landelijke financiële bijdrage 070–335 35 23 [email protected] 18-12-2007 10:00 - 17:30 Mühlendahl 27-11-2007 13:00 - 17:30 Communicatie (o.a. brochures) 070-335 35 52 [email protected] Plaats Amsterdam Cursusprijs € 650 exclusief btw Plaats Amsterdam BalieNet-certificaten 070-335 35 71 / 26 / 92 [email protected] Doelgroep PO Opleidingspunten Doelgroep PO Overige vragen van advocaten 070-335 35 71 / 86 [email protected] Niveau ** 04 Juridisch Niveau ** Actualiteiten Instelling Kluwer Opleidingen, – Beroepsvaardigheden Instelling CPO Radboud tel. 0570-673568 – Management/Organisatie Universiteit Nijmegen, Opleiding Docent(en) mr. R.M. Beltzer, mr. 04 Totaal tel. 024-3612022 Beroepsopleiding (09.00-12.00 uur) 070-335 35 55 [email protected] J.W. Loman, mr. J. Schulp, mr. Docent(en) mr. F.R.H. van der Voortgezette Stagiaire Opleiding (VSO) 070–335 35 58 / 78 [email protected] E. de Wind Letselschade Leeuw Permanente Opleiding (PO) 070–335 35 58 / 78 [email protected] Cursusprijs € 645 exclusief btw Medische en juridische Cursusprijs € 575 geen btw Permanente Opleiding (ontheffingen) 070–335 35 41 / 89 [email protected] Opleidingspunten aspecten van medisch moeilijk Opleidingspunten Vrijstellingen BO en VSO 070–335 35 41 / 89 [email protected] 06 Juridisch objectiveerbare letsels 04 Juridisch – Beroepsvaardigheden 14-11-2007 16:00 - 20:30 – Beroepsvaardigheden Neuhuyskade 94, Postbus 30851, 2500 GW Den Haag – Management/Organisatie Plaats Amsterdam – Management/Organisatie Telefoonnummer algemeen +31 (0)70 – 335 35 35 06 Totaal Doelgroep PO 04 Totaal Niveau *** Actualiteiten Faxnummer algemeen +31 (0)70 – 335 35 31 Faillissements- en Instelling Beer Advocaten, Contracteren op de energiemarkt insolventierecht tel. 020-6732199 28-11-2007 10:00 - 16:30 JOR Actueel ‘Insolventie – Docent(en) mr. J.M. Beer, prof. Plaats Amsterdam Docent(en) mr. D.J. Buijs, mr. financiering en zekerheden’ dr. ir. P. Bongers, mr. L.E.M. Doelgroep PO P.S. van Minnen 16-11-2007 13:45 - 18:15 Charlier, drs. J. Lok, drs. R.I. Niveau * Cursusprijs € 345 exclusief btw Plaats Maarssen Teulings, prof. dr. W. van Tilburg, Instelling Academie Opleidingspunten Doelgroep PO prof. dr. J.H.J. Wokke, mr. voor Toegepaste 04 Juridisch Niveau ** Actualiteiten M. Zwagerman Rechtswetenschappen, VSO – Beroepsvaardigheden Instelling CPO Radboud Cursusprijs € 495 exclusief btw tel. 0570-751230 – Management/Organisatie Universiteit Nijmegen, Opleidingspunten Docent(en) mr. M.A. Leijten, mr. 04 Totaal tel. 024-3612022 04 Juridisch S. Simonetti Overige vaardigheden Docent(en) prof. mr. N.E.D. Faber – Beroepsvaardigheden Cursusprijs € 675 exclusief btw Snel en Effectief Lezen voor JAR Verklaard 18 Cursusprijs € 575 geen btw – Management/Organisatie Opleidingspunten Juristen 03-12-2007 16:15 - 20:00 Opleidingspunten 04 Totaal 05 Juridisch 23-10-2007 09:30 - 17:00 Plaats Amsterdam 04 Juridisch – Beroepsvaardigheden 24-10-2007 09:30 - 17:00 Doelgroep PO – Beroepsvaardigheden Ondernemingsrecht – Management/Organisatie Plaats Wezep Niveau ** Actualiteiten – Management/Organisatie JOR Actueel ‘Ondernemingsrecht’ 05 Totaal Doelgroep VSO/PO Instelling Hugo Sinzheimer 04 Totaal 27-11-2007 13:00 - 17:30 Niveau * Instituut, Plaats Amsterdam Juridische aspecten van Instelling Improved Reading tel. 020-5253400 Huurrecht Doelgroep PO toegangsverlening en -beheer Opleidingen Centre Holland, Docent(en) mr. R.M. Beltzer, Jurisprudentie Huurrecht Niveau ** Actualiteiten 06-12-2007 10:00 - 16:30 tel. 035-6243256 mr. M.S.A. Vegter, prof. mr. E. 12-12-2007 15:00 - 21:00 Instelling CPO Radboud 07-12-2007 10:00 - 16:30 Docent(en) S. Ketelaar Verhulp Plaats Woerden Universiteit Nijmegen, Plaats Utrecht Cursusprijs € 795 geen btw Cursusprijs € 302,50 exclusief Doelgroep PO tel. 024-3612022 Doelgroep PO Opleidingspunten btw Niveau ** Actualiteiten Docent(en) prof. mr. G.T.M.J. Niveau ** – Juridisch Opleidingspunten Instelling Vermande Raaijmakers Instelling Studiecentrum voor 12 Beroepsvaardigheden 03 Juridisch Studiedagen, Cursusprijs € 575 geen btw Bedrijf & Overheid, – Management/Organisatie – Beroepsvaardigheden tel. 070-3789896 Opleidingspunten tel. 040-2974980 12 Totaal – Management/Organisatie Docent(en) mr. Y.A.M. Jacobs, 04 Juridisch Docent(en) mr. F. Olijslager 03 Totaal prof. mr. A.W. Jongbloed – Beroepsvaardigheden Cursusprijs € 1.599 exclusief btw Cursusprijs € 745 exclusief btw – Management/Organisatie Opleidingspunten Masterclass Opleidingspunten 04 Totaal 09 Juridisch Medezeggenschapsrecht 04 Juridisch – Beroepsvaardigheden 04-12-2007 09:30 - 16:45 – Beroepsvaardigheden Overige rechtsgebieden – Management/Organisatie Plaats Scheveningen – Management/Organisatie Pensioenrechtdiner 2007 09 Totaal Doelgroep PO 04 Totaal 21-11-2007 17:00 - 20:45 PO Niveau *** Actualiteiten Plaats Amstelveen Basiscursus Milieurecht Instelling Vermande Intellectuele eigendom Doelgroep PO 13-12-2007 09:30 - 17:00 Arbeidsrecht Studiedagen, 9e Benelux Merkendag Niveau ** Actualiteiten 18-12-2007 09:30 - 17:00 Arbeidsrechtvitaminen tel. 070-3789896 23-11-2007 10:00 - 16:30 Instelling VU Law Academy, Plaats Rotterdam ‘Actualiteiten Arbeidsrecht’ Docent(en) mr. E. Knipschild, mr. Plaats Scheveningen tel. 020-5986255 Doelgroep PO 05-11-2007 15:30 - 21:00 C. Nekeman, mr. F.W.H. Vink, mr. Doelgroep PO Docent(en) mr. M. Pikaart, mr. Niveau * Plaats Rotterdam J.H.M. Willems Niveau ** Actualiteiten J.M. Tielman Instelling Studiecentrum voor Doelgroep PO Cursusprijs € 695 exclusief btw Instelling Vermande Cursusprijs € 295 geen btw Bedrijf & Overheid, Niveau ** Actualiteiten Opleidingspunten Studiedagen, Opleidingspunten tel. 040-2974980 Instelling Instituut voor 05 Juridisch tel. 070-3789896 01 Juridisch Docent(en) J. Granneman, mr. Arbeidsrecht, – Beroepsvaardigheden Docent(en) mr. A.C.J. Hagen, mr. – Beroepsvaardigheden M. Maas-Cooymans, mr. H. tel. 0182-358252 – Management/Organisatie H.J.M. Harmeling, mr. A. Killan, – Management/Organisatie Pennarts, mr. E. Sillevis Smit, 05 Totaal 01 Totaal

In deze rubriek het cursusaanbod in het kader van de Permanente Opleiding (PO) en het cursusaanbod voor de Voortgezette Stagiaire Opleiding (VSO). De door de Orde erkende opleidingsinstellingen naast PO-cursussen kunnen tevens VSO-cursussen voor advocaat-stagiaires organiseren.

624 advocatenblad 12 oktober 2007 Orde

Het niveau van de opleidingen is als volgt weergegeven: * Basisniveau (doorgaans minder dan 1 jaar ervaring in het betreffende vakgebied; weinig tot geen voorkennis aanwezig). M. Soppe, J. Tieman, mr. dr. E. – Beroepsvaardigheden Niveau ** de Valk – Management/Organisatie Instelling Studiecentrum ** Verdiepingsniveau (doorgaans meer dan 1 jaar ervaring in Cursusprijs € 1.599 exclusief btw 05 Totaal Rechtspleging, het betreffende vakgebied; basiskennis aanwezig en gerichte Opleidingspunten tel. 0575-595300 praktijkervaring vereist). 12 Juridisch Studiedag Risicojustitie en Docent(en) prof. mr. C.E. Du *** Specialisatieniveau (doorgaans meer dan – Beroepsvaardigheden deskundigheid in de Perron, mr. R.S. Meijer – Management/Organisatie strafrechtspleging Cursusprijs € 318 inclusief btw 3 jaar ervaring in het betreffende vakgebied; hoog 12 Totaal 14-12-2007 09:30 - 17:00 Opleidingspunten kennisniveau aanwezig en gerichte praktijkervaring vereist). Plaats Amsterdam 05 Juridisch Dag van de Compliance Officer Doelgroep PO – Beroepsvaardigheden 18-12-2007 09:30 - 16:30 Niveau ** – Management/Organisatie Plaats Amsterdam Instelling Willem Pompe 05 Totaal Doelgroep PO Instituut, Kennismaking met intervisie Overige vaardigheden Niveau ** tel. 030-2537125 Vreemdelingenrecht 12-11-2007 13:30 - 17:00 Snel en Effectief Lezen Instelling Euroforum, Docent(en) prof. mr. M. Borgers, Actualiteiten Vluchtelingenrecht Plaats Utrecht voor Juristen tel. 040-2974977 prof. dr. K. Brants, prof. dr. P. 26-11-2007 09:00 - 17:00 Doelgroep PO 23-10-2007 09:30 - 17:00 Docent(en) M. van Daelen LLM, van Koppen, mr. C. Korvinus, Plaats Amsterdam Niveau * 24-10-2007 09:30 - 17:00 C.J. Dasselaar, prof. C. van der prof. dr. M. Moerings, drs. A. Doelgroep PO Instelling Centrum Kwaliteit Plaats Wezep Elst, mr. drs. G. Everts RA, H. Pechtold Niveau ** Actualiteiten Advocatuur (v/h SKiR), Doelgroep VSO/PO Gelinck, C. Gorter, prof. dr. L. Cursusprijs € 150 geen btw Instelling VU Law Academy, tel. 06-13839549 Niveau * Paape RA, mr. E. Vis- Ossendarp Opleidingspunten tel. 020-5986255 Docent(en) mr. H.C.A. de Groot, Instelling Improved Reading Cursusprijs € 899 exclusief btw 04 Juridisch Docent(en) mr. drs. H. Battjes, mr. W. de Smit Centre Holland, Opleidingspunten – Beroepsvaardigheden prof. mr. T.P. Spijkerboer, mr. Cursusprijs € 250 geen btw tel. 035-6243256 04 Juridisch – Management/Organisatie S.K. van Walsum Opleidingspunten Docent(en) S. Ketelaar – Beroepsvaardigheden 04 Totaal Cursusprijs € 395 geen btw – Juridisch Cursusprijs € 795 geen btw – Management/Organisatie Opleidingspunten 03 Beroepsvaardigheden Opleidingspunten 04 Totaal Jeugdstrafrecht en 06 Juridisch – Management/Organisatie – Juridisch Jeugdbeschermingsrecht – Beroepsvaardigheden 03 Totaal 12 Beroepsvaardigheden Straf(proces)recht 17-12-2007 13:00 - 17:45 – Management/Organisatie – Management/Organisatie Het horen van getuigen met Plaats Rotterdam 06 Totaal Kennismaking met intervisie 12 Totaal een oorlogstrauma en de positie Doelgroep PO 19-11-2007 09:00 - 12:30 van verdachten van oorlogs- Niveau ** ADR/Mediation Plaats Utrecht Optimaal presteren als advocaat misdrijven Instelling ORP Erasmus 7e Mediation Jaarcongres Actuele Doelgroep PO 13-12-2007 in overleg 19-10-2007 09:00 - 17:15 Universiteit Rotterdam, highlights in de mediation Niveau * 14-12-2007 09:00 - 17:00 Plaats Den Haag tel. 010-4081597 06-12-2007 10:00 - 17:00 Instelling Centrum Kwaliteit Plaats Soestduinen Doelgroep PO Docent(en) mr. dr. J. uit Beijerse, Plaats Hilversum Advocatuur (v/h SKiR), Doelgroep PO Niveau *** mr. S.B. de Pauw Gerlings-Döhrn Doelgroep PO tel. 06-13839549 Niveau * Instelling Nederlands Juristen Cursusprijs € 425 geen btw Niveau ** Actualiteiten Docent(en) mr. H.C.A. de Groot, Instelling COCON Training & Comité van de Mensenrechten, Opleidingspunten Instelling Vermande mr. W. de Smit Advies, tel. 071-5277748 04 Juridisch Studiedagen, Cursusprijs € 250 geen btw tel. 024-3880261 Docent(en) drs. J.J. Berendsen, – Beroepsvaardigheden tel. 070-3789896 Opleidingspunten Docent(en) B. Gillissen, E. van A. Hawke, prof. dr. G.G.J. – Management/Organisatie Docent(en) mr. D. Allewijn, dr. – Juridisch Hoof Knoops LLM, mr. K. van der 04 Totaal M.C. Euwema, mr. M. Pel, mr. F. 03 Beroepsvaardigheden Cursusprijs € 795 geen btw Voort LLM Schonewille, mr. E. Schutte, mr. – Management/Organisatie Opleidingspunten Cursusprijs € 400 inclusief btw Ontsporing en opsporing: drs. R.H. Zuijderhoudt 03 Totaal – Juridisch Opleidingspunten actualiteiten in het Cursusprijs € 595 06 Beroepsvaardigheden 06 Juridisch jeugdstrafrecht Opleidingspunten Kennismaking met intervisie – Management/Organisatie – Beroepsvaardigheden 19-12-2007 14:45 - 21:00 – Juridisch 19-11-2007 13:30 - 17:00 06 Totaal – Management/Organisatie Plaats Rotterdam 05 Beroepsvaardigheden Plaats Utrecht 06 Totaal Doelgroep PO – Management/Organisatie Doelgroep PO Presenteren Niveau ** Actualiteiten 05 Totaal Niveau * Masterspecial: Overtuigen Jong & ontspoord – actualitei- Instelling Vermande Instelling Centrum Kwaliteit door woord en gebaar ten en best practices in de zorg Studiedagen, Intervisie Advocatuur (v/h SKiR), 12-12-2007 09:15 - 17:15 aan probleemjongeren tel. 070-3789896 Kennismaking met intervisie tel. 06-13839549 Plaats Utrecht 15-11-2007 09:45 - 16:45 Docent(en) mr. M.L.C.C. de 12-11-2007 09:00 - 12:30 Docent(en) mr. H.C.A. de Groot, Doelgroep PO Plaats Driebergen Bruijn-Lückers, mr. C. Dronkers, Plaats Utrecht mr. W. de Smit Niveau ** Doelgroep PO M. Kroezen, mr. S.B. de Pauw Doelgroep PO Cursusprijs € 250 geen btw Instelling OSR Juridische Niveau ** Actualiteiten Gerlings, B. Rombout Niveau * Opleidingspunten Opleidingen, Instelling Medilex, Cursusprijs € 645 exclusief btw Instelling Centrum Kwaliteit – Juridisch tel. 030-2315314 tel. 030-6933887 Opleidingspunten Advocatuur (v/h SKiR), 03 Beroepsvaardigheden Docent(en) J. Kemkens, drs. U. Docent(en) mr. dr. J.A.C. 05 Juridisch tel. 06-13839549 – Management/Organisatie Müllen Bartels, prof. mr. drs. M.R. – Beroepsvaardigheden Docent(en) mr. H.C.A. de Groot, 03 Totaal Cursusprijs € 660 geen btw Bruning, J. Coldewijn, D. – Management/Organisatie mr. W. de Smit Opleidingspunten Gerritsen, J. Groeneveld, drs. 05 Totaal Cursusprijs € 250 geen btw – Juridisch B.G.J. Gunnewijk, drs. H.P.B. Opleidingspunten 06 Beroepsvaardigheden Lodewijks, mr. R.M. Maanicus, Verbintenissen- en – Juridisch – Management/Organisatie prof. dr. H. van Marle, mr. R.H.J. contractenrecht 03 Beroepsvaardigheden 06 Totaal de Vries, prof. dr. I. Weijers Aansprakelijkheid en verzekering – Management/Organisatie Cursusprijs € 345 exclusief btw 28-11-2007 10:00 - 16:45 03 Totaal Opleidingspunten Plaats Utrecht 05 Juridisch Doelgroep PO

12 oktober 2007 advocatenblad 625 Orde

Damen, mw. mr. P.H.M., Graaf, mr. C. van der, Prinses fax 020-5825260, e-mail 070-3285328, fax 070-3285325, Beëdigd als Admiraliteitskade 50 (3063 ED) Beatrixlaan 800 (2595 BN) [email protected] e-mail anne.josephusjitta@ postbus (4302 AH) Rotterdam, tel. postbus 16068 (2500 BB) Den debrauw.com advocaat en 010-2725300, fax 010-2725400, Haag, tel. 070-3333333, fax Hul, mr. Y.S. van’t, Gustav e-mail [email protected] 070-3333715 Mahlerplein 50 (1082 MA) postbus Kam, mw. mr. P.C., Amstelplein 1 procureur 75505 (1070 AM) Amsterdam, tel. (1096 HA) postbus 94142 (1090 GC) Dekker, mr. N., Zuid- Halink, mw. mr. S., Zuid- 020-6056990, fax 020-6056713, Amsterdam, tel. 020-4629390, Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus e-mail y.van.t.hul@houthoff. fax 020-4629330, e-mail patrice. Aardennne, mw. mr. P.H.J. 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. com [email protected] van, Koningin Julianaplein 10 070-3285328, fax 070-3285325 070-3285328, fax 070-3285325 (2595 AA) postbus 11756 (2502 Hulsteijn, mw. mr. C.H. van, Kammen, mr. G.J. van, AT) Den Haag, tel. 070-5153000, Delden, mw. mr. P.M. van, Heringa, mw. mr. L., Weena 666 Pythagoraslaan 2 (3584 BB) Westersingel 28 (8913 CL) fax 070-5153100, e-mail info@ Eisenhowerlaan 102 (2517 KL) (3012 CN) postbus 190 (3000 AD) postbus 85250 (3508 AG) Utrecht, Leeuwarden, tel. 058-2998181, pelsrijcken.nl postbus 82155 (2508 ED) Den Rotterdam, tel. 010-4042111, fax tel. 030-2121385, fax 030-2121161, fax 058-2991300 Personalia Haag, tel. 070-3512124, fax 010-4042333, e-mail leonoor- e-mail caroline.vanhulsteijn@ Abotay, mw. mr. D., Bree 35-a 070-3524492, e-mail info@ heringa@simmons-simmons. cms-dsb.com Kamp, mw. mr. L.B.W., (3074 BB) Rotterdam, tel. 010- salval.com com Droogbak 1-a (1013 GE) postbus 2151311, fax 010-4864564, e-mail Hunnik, mr. M. van, Stationsweg 251 (1000 AG) Amsterdam, [email protected] Dorsthorst, mr. R.R.C. te, Heukelem, mw. mr. E.C. van, 75-a (3771 VD) postbus 131 (3770 tel. 020-7119000, fax 020- Pythagoraslaan 2 (3584 BB) Zuid-Hollandlaan 7 (2596 AL) AC) Barneveld, tel. 0342-400622, 7119999, e-mail laura.kamp@ Adema, mw. mr. N.A.E., Van postbus 85250 (3508 AG) Utrecht, postbus 90851 (2509 LW) Den fax 0342-400067 cliffordchance.com Ketwich Verschuurlaan 98 tel. 030-2121111, fax 030-2121333, Haag, tel. 070-3285328, fax (9721 VW) postbus 96 (9700 AB) e-mail [email protected] 070-3285325, e-mail emmeline. Jacobs, mr. J.A., Sophiastraat 28 Kamp, mw. mr. M., Groningen, tel. 050-5206520, fax [email protected] (4811 EM) postbus 3404 (4800 DK) Pythagoraslaan 2 (3584 BB) 050-5206599, e-mail n.adema@ Dijkstra, mr. S.J.P., Weena 690 Breda, tel. 076-5136136, fax 076- postbus 85250 (3508 AG) Utrecht, dorhout.nl (3012 CN) postbus 2888 (3000 CW) Heijers, mw. mr. M.A., 5222552, e-mail [email protected] tel. 030-2121756, fax 030-2121192, Rotterdam, tel. 010-2246224, Parkstraat 107 (2514 JH) postbus e-mail mirthe.kamp@cms-dsb. Amar, mr. Y., Zuid-Hollandlaan fax 010-4125839, e-mail steven. 30457 (2500 GL) Den Haag, tel. Jagers, mw. mr. L.P.A., Zuid- com 7 (2596 AL) postbus 90851 (2509 [email protected] 070-3760606, fax 070-3651856, Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus LW) Den Haag, tel. 070-3285328, e-mail info-adv@barentskrans. 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. Kate, mr. M.J.H. ten, fax 070-3285325 Dijkstra, mr. W.E.J., Zuid- nl 070-3285328, fax 070-3285325 Strawinskylaan 1999 (1077 XV) Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus postbus 7113 (1007 JC) Amsterdam, Apeldoorn, mr. J.L.J. van, 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. Honée, mw. mr. J.S., Koningin Jak, mr. N., Koningin tel. 020-7171000, fax 020-7171111, Haagweg 108 (2282 AE) postbus 070-3285328, fax 070-3285325 Julianaplein 10 (2595 AA) postbus Julianaplein 10 (2595 AA) postbus e-mail [email protected] 1213 (2280 CE) Rijswijk, tel. 11756 (2502 AT) Den Haag, tel. 11756 (2502 AT) Den Haag, tel. 070-3906260, fax 070- Eekelen, mr. R.D.E. van, 070-5153000, fax 070-5153100, 070-5153000, fax 070-5153100 Kempers, mw. mr. J.C.M., 3989688, e-mail apeldoorn@ Reguliersdwarsstraat 90-92 e-mail [email protected] Beilerstraat 149 (9401 PJ) postbus aantjesenschakel.nl (1017 BN) Amsterdam, tel. 020- Jansen, mw. mr. E.G., 905 (9400 AX) Assen, tel. 0592- 4707900, fax 020-4707901, e-mail Horsmeier, mr. J.H., Droogbak Koninginneweg 6 (1075 CX) 318010, fax 0592-317631, e-mail Bakker, mw. mr. C.L., Anna [email protected] 1-a (1013 GE) postbus 251 (1000 Amsterdam, tel. 020-5774000, [email protected] van Saksenlaan 30 (2593 HT) AG) Amsterdam, tel. 020- fax 020-5774040, e-mail ej@ postbus 93455 (2509 AL) Den Erents, mr. G.C.J., Van 7119000, fax 020-7119999, bradakuttner.com Kerkhoven, mr. E.C., Haag, tel. 070-3746300, fax Alkemadelaan 700 (2597 AW) e-mail janhendrik.horsmeier@ Bezuidenhoutseweg 197 (2594 070-3746333, e-mail bakker@ postbus 30311 (2500 GH) Den cliffordchance.com Jansen, mw. mr. K., Pantheon AJ) Den Haag, tel. 070-3855900, ekelmansenmeijer.nl Haag, tel. 070-3538800, fax 070- 25 (7521 PR) postbus 109 (7500 fax 070-3820991, e-mail 3538892, e-mail chris.erents@ Horstman, mw. mr. G.S., St. AC) Enschede, tel. 053-4804200, [email protected] Bommel, mw. mr. E. van, twobirds.com Annastraat 125-127 (6524 EM) fax 053-4804299, e-mail info@ Stationsweg 4 (9901 CR) postbus postbus 63 (6500 AB) Nijmegen, kienhuishoving.nl Keulen, mr. M. van, Gustav 5 (9900 AA) Appingedam, tel. Ettema, mr. A.A., Koningin tel. 024-3239680, fax 024- Mahlerplein 2 (1082 MA) postbus 0596-670505, fax 0596-681020, Julianaplein 10 (2595 AA) postbus 3229954, e-mail horstman@ Jansen, mw. mr. M.A., 75510 (1070 AM) Amsterdam, tel. e-mail [email protected] 11756 (2502 AT) Den Haag, tel. wildenberghalder.nl Sophialaan 1 (8911 AE) postbus 020-7953953, fax 020-7953900, 070-5153000, fax 070-5153100 851 (8901 BR) Leeuwarden, tel. e-mail merlijn.vankeulen@ Boomsma, mw. mr. P., Zonnehof Houwer, mr. F., 058-2121075, fax 058-2126449 bdn.nl 31-35 (3811 ND) postbus 1214 (3800 Fels, mr. E.G., Koningin Wittevrouwensingel 100 (3514 BE) Amersfoort, tel. 033-4221900, Julianaplein 10 (2595 AA) postbus AM) Utrecht, tel. 030-2322373, fax Jansen, mw. mr. Y.O., Zuid- Killi, mw. mr. H., Velperweg 1 fax 033-4611545 11756 (2502 AT) Den Haag, tel. 030-2322390 Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus (6824 BZ) postbus 3045 (6802 070-5153000, fax 070-5153100, 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. DA) Arnhem, tel. 026-3538300, Boonman, mr. J.P.S., Vondellaan e-mail [email protected] Hovenkamp, mr. A., 070-3285328, fax 070-3285325 fax 026-3510793, e-mail info@ 51 (2332 AA) postbus 1144 (2302 Strawinskylaan 2001 (1077 dirkzwager.nl BZ) Leiden, tel. 071-5358000, fax Fluitman, mr. T.J., ZZ) postbus 75640 (1070 AP) Janssen, mr. R., Prins 071-5358001, e-mail boonman@ Verhagenplein 1 (2671 HS) postbus Amsterdam, tel. 020-5460376, Hendriklaan 25 (5707 CJ) Klemann, mr. V.A.M., tklaw.nl 252 (2670 AH) Naaldwijk, tel. fax 020-5460711, e-mail arjan. Helmond, tel. 0492-543093, fax Dorpsstraat 29 (1901 EH) postbus 0174-629341, fax 0174-623326 [email protected] 0492-532985, e-mail helmond@ 194 (1900 AD) Castricum, tel. Chamalaun, mw. mr. S.C.L.M., gldk-advocaten.nl 0251-670212, fax 0251-672987 Zuid-Hollandlaan 7 (2596 AL) Geen, mr. J-W. van, Zuid- Huibers, mr. J.A., Vondelstraat postbus 90851 (2509 LW) Den Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus 89 (1054 GM) Amsterdam, tel. Joosten, mr. J.H.J., Smidsstraat Klift, mw. mr. A.H.E. van de, Haag, tel. 070-3285328, fax 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. 020-6166676, fax 020-6185246, 6 (6662 DR) postbus 130 (6660 St. Canisiussingel 19-f (6511 TE) 070-3285325 070-3285328, fax 070-3285325 e-mail info@seegers-cs- AC) Elst, tel.0481-378227, fax postbus 1126 (6501 BC) Nijmegen, advocaten.nl 0481-378056, e-mail info@ tel. 024-3810810, fax 024- vandijladvocaten.nl 3810820 Hul, mr. T.R. van’t, Orlyplein 10 Meldingen voor deze rubriek kunnen worden (1043 DP) postbus 59280 (1040 Josephus Jitta, mr. A.D., Zuid- Kliphuis, mr. IJ., Reimersbeek KG) Amsterdam, tel. 020-5825110, Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus 2 (1082 AG) postbus 87400 (1080 doorgegeven aan: [email protected] 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. JK) Amsterdam, tel. 020-3015555,

626 advocatenblad 12 oktober 2007 Orde

fax 020-3015678, e-mail ynze. Lintz, mr. J.M., Schilderstraat 2364600, fax 030-2364192, Ommen Kloeke, mw. mr. G.A. e-mail info@ekelmansenmeijer. [email protected] 32-a (3011 ET) Rotterdam, tel. e-mail [email protected] van, Utrechtseweg 15 (3811 NA) nl 010-2411511, fax 010-4144105, postbus 492 (3800 AL) Amersfoort, Kloosterman, mw. mr. L.J.M., e-mail [email protected] Moerenhout, mw. mr. I.R., tel. 033-4637727, fax 033-4615140, Pustjens, mw. mr. N.M.G., Winthontlaan 2 (3526 KV) postbus Burgemeester Karnebeeklaan 19 e-mail g.a.vanommenkloeke@ Breinderveldweg 15 (6365 CM) 4085 (3502 HB) Utrecht, tel. Loopik, mw. mr. M.J. van, Zuid- (2585 BA) postbus 85850 (2508 ariensadvocaten.nl Schinnen, tel. 046-4572660, 030-2850300, fax 030-2850301, Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus CN) Den Haag, tel. 070-3547054, fax 046-4572657, e-mail info@ e-mail [email protected] 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. fax 070-3501024 Otte, mr. P.P., Dorpsstraat 29 spee-advocaat.nl 070-3285328, fax 070-3285325, (1901 EH) postbus 194 (1900 AD) Knot, mr. J.S., Lopende Diep NZ e-mail mariken.vanloopik@ Mohtarez, mw. mr. T., Zuid- Castricum, tel. 0251-670212, fax Rachid, mw. mr. N., Lage 1 (9712 NV) Groningen, tel. 050- debrauw.com Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus 0251-672987 Mosten 7 (4822 NJ) postbus 3113001, fax 050-3113013 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. 3115 (4800 DC) Breda, tel. Maas, mr. J.J.A., Winthontlaan 070-3285477, fax 070-3249788, Oudshoorn, mr. G., Velperweg 076-5490590, fax 076-5490591, Koese, mw. mr. drs. K.C., 2 (3526 KV) postbus 4085 (3502 e-mail tannaz.mohtarez@ 10 (6824 BH) postbus 9220 (6800 e-mail [email protected] Bezuidenhoutseweg 241 (2594 HB) Utrecht, tel. 030-2850304, debrauw.com KA) Arnhem, tel. 026-3575757, AM) Den Haag, tel. 070-3318222, fax 030-2850301, e-mail info@ fax 026-4424942, e-mail info@ Redert, mw. mr. I.M., Cornelis fax 070-3318322, e-mail info@ dvan.nl Mok, mr. M.M., Nieuwe nysingh.nl Houtmanstraat 21 (3572 LT) mvbb.nl Boteringestraat 32 (9712 postbus 13324 (3507 GH) Maccow, mw. mr. N.C.M.D.Y., PM) postbus 1586 (9701 BN) Parisius, mw. mr. L.M., St. Utrecht, tel. 030-2758999, fax Koppe, mr. E.V., Strawinskylaan Rivium Westlaan 142 (2909 LD) Groningen, tel. 050-3185286, Canisiussingel 19-f (6511 TE) 030-2302555, e-mail info@ 10 (1077 XZ) postbus 75299 (1070 postbus 37 (2900 AA) Capelle aan fax 050-3138296, e-mail info@ postbus 1126 (6501 BC) Nijmegen, vanderlindenadvocaten.nl AG) Amsterdam, tel. 020- den IJssel, tel. 010-4064564, fax rvdv-advocaten.nl tel. 024-3810810, fax 024- 4857681, fax 020-5177681, e-mail 010-4064203, e-mail nathalie. 3810820, e-mail l.parisius@ Reggani, mw. mr. N., [email protected] [email protected] Molenaar, mr. M.C., Kerklaan 37 poelmannvandenbroek.nl Vondellaan 51 (2332 AA) postbus (7311 AC) postbus 10482 (76301 GL) 1144 (2302 BC) Leiden, tel. 071- Kraan, mr. R., Boompjes 258 Maliza, mw. mr. A.E.C., De Apeldoorn, tel. 055-5212491, fax Park, mw. mr. H., Frederiksplein 5358000, fax 071-5358001 (3011 XZ) postbus 2295 (3000 CG) Lairessestraat 151 (1075 HK) 055-5214731 42 (1017 XN) postbus 545 (1000 Rotterdam, tel. 010-4065077, Amsterdam, tel. 020-5788660, AM) Amsterdam, tel. 020- Regt, mw. mr. R. de, fax 010-4065001, e-mail ruben. fax 020-5788680, e-mail info@ Muller, mw. mr. E.A.M., 5533600, fax 020-5533777 Amstelplein 1 (1096 HA) postbus [email protected] dkm.nl Statenlaan 55 (5223 LA) postbus 94142 (1090 GC) Amsterdam, tel. 1714 (5200 BT) Den Bosch, tel. Peeters, mr. M.C.J., Bergerstraat 020-4629300, fax 020-4629333, Kruik, mw. mr. L.M., Weena 750 Mansouri, mw. mr. M. al, 073-6927777, fax 073-6927789, 2 (6226 NA) postbus 1750 (6201 e-mail rosa.deregt@nortonrose. (3014 DA) postbus 1110 (3000 BC) Keizersgracht 332 (1016 EZ) e-mail [email protected] BT) Maastricht, tel. 043-3626655, com Rotterdam, tel. 010-2240000, fax Amsterdam, tel. 020-6275411, fax 043-3626562, e-mail 010-4148444 fax 020-6226577, e-mail info@ Mijnders, mw. mr. W., Abraham [email protected] Reintjes, mw. mr. X.A., Zuid- drpadvocaten.nl Patrasstraat 5 (2595 RC) Den Haag, Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus Kruit, mr. V.H.B., Winthontlaan tel. 070-3470111, fax 070-3825547 Plas, mr. H., Gustav Mahlerplein 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. 2 (3526 KV) postbus 4085 (3502 Marres, mr. O.C.R., 50 (1082 MA) postbus 75505 070-3285828, fax 070-3285825, HB) Utrecht, tel. 030-2850300, Strawinskylaan 2001 (1077 Namaki, mr. A.A., Klepperheide (1070 AM) Amsterdam, tel. 020- e-mail [email protected] fax 030-2850301, e-mail info@ ZZ) postbus 75640 (1070 AP) 29 (6651 KM) postbus 88 (6650 6056000, fax 020-6056700 dvan.nl Amsterdam, tel. 020-5460163, AB) Druten, tel. 0487-512181, Riet, mr. J.A. van, Maliesingel fax 020-5460713, e-mail otto. fax 0487-516060, e-mail info@ Polderman, mr. J.S., 13 (3581 BC) Utrecht, tel. 030- Lamers, mw. mr. H., [email protected] voetsenvandeplas.nl Strawinskylaan 1999 (1077 XV) 2300073, fax 030-2315771, e-mail Kapellerlaan 33-37 (6041 postbus 7113 (1007 JC) Amsterdam, [email protected] JB) postbus 196 (6040 AD) Martius, mr. H.P.A.J., Orlyplein Nass, mr. J.C. van, Apollolaan 15 tel. 020-7171000, fax 020-7171111, Roermond, tel. 0475-319146, 10 (1043 DP) postbus 59280 (1077 AB) postbus 75440 (1070 AK) e-mail [email protected] Rodrigues Pereira, mw. fax 0475-330800, e-mail (1040 KG) Amsterdam, tel. 020- Amsterdam, tel. 020-6741000, mr. E.K.E., Vredehofstraat 15 [email protected] 5825100, fax 020-5825150 fax 020-6741111, e-mail jan. Poole, mw. mr. A.J.J. le, (3760 AH) postbus 318 (3760 [email protected] Velperweg 1 (6824 BZ) postbus AH) Soest, tel. 035-6015080, Lamme, mr. O.V., Zuid- Masselink, mr. P.E., Droogbak 3045 (6802 DA) Arnhem, tel. 026- fax 035-6024345, e-mail Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus 1-a (1013 GE) postbus 251 (1000 Nelemans, mr. M., Zuid- 3538300, fax 026-3510793 e.rodriguespereira@vandergoen. 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. AG) Amsterdam, tel. 020-7119000, Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus nl 070-3285328, fax 070-3285325 fax 020-7119999 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. Popescu, mr. P.D., Delflandplein 070-3285328, fax 070-3285325 24-I (1062 HR) postbus 9886 Roos, mw. mr. J. de, Van Leuken, mr. R.W.E. van, Mehilal, mw. mr. M.S., Koningin (1006 AN) Amsterdam, tel. Schaeck Mathonsingel 4 (6512 Koningin Julianaplein 10 (2595 Julianaplein 10 (2595 AA) postbus Noelmans, mr. V.E.J., Het Bat 16 06-10344449, fax 020-4083889, AN) postbus 55 (6500 AB) AA) postbus 11756 (2595 AA) Den 11756 (2502 AT) Den Haag, tel. (6211 EZ) postbus 865 (6200 AW) e-mail info@advocaatpopescu. Nijmegen, tel. 024-3813183, fax Haag, tel. 070-5153000, fax 070-5153000, fax 070-5153100 Maastricht, tel. 043-3506100, nl 024-3606026, e-mail deroos@ 070-5153100 fax 043-3506109, e-mail info@ dirkzwager.nl Melief, mr. J.W.M., pfeil-heuts.nl Postma, mr. H.D., Leunissen, mr. L.B.J., Weena Lasondersingel 125 (7541 Hoogbrugstraat 72 (6221 Rous, mw. mr. J.C., 750 (3014 DA) postbus 1110 (3000 BP) postbus 700 (7500 AS) Nyland, mw. mr. I.A.L., CS) postbus 3023 (6202 NA) Schouwburgplein 30-34 (3012 BC) Rotterdam, tel. 010-2240000, Enschede, tel. 053-4333552, fax Zuidplein 100 (1077 XV) postbus Maastricht, tel. 043-3253960, CL) postbus 1488 (3000 BL) fax 010-4148444, e-mail info@ 053-4361588, e-mail melief@ 79023 (1070 NB) Amsterdam, tel. fax 043-3250348, e-mail Rotterdam, tel. 010-4444369, nautadutilh.com desingeladvocaten.nl 020-8909900, fax 020-8909999, [email protected] fax 010-4125050, e-mail info@ e-mail ida.nyland@simmons- stadermannluiten.nl Linden, mw. mr. S.H.J. van der, Mencke, mr. J., Noordeinde 33 simmons.com Praag, mr. E.J. van, Zuidplein Sint Martinusstraat 64 (5911 CK) (2514 GL) postbus 305 (2501 CH) 180 (1077 XV) Amsterdam, tel. Roze, mw. mr. G.M., postbus 39 (5900 AA) Venlo, tel. Den Haag, tel. 070-3023500, fax Nijs, mr. S.H.C., Burgemeester 020-7996200, fax 020-7996300 Weerdjesstraat 70 (6811 JE) 077-3511042, fax 077-3514799, 070-3023670 Roelenweg 11 (8021 EV) postbus postbus 9218 (6800 HX) e-mail saskia@lina-advocaten. 600 (8000 AP) Zwolle, tel. Punt, mw. mr. L.J.C., Anna van Arnhem, tel. 026-3522888, fax nl Milo, mw. mr. S.D., Maliebaan 038-4259200, fax 038-4259252, Saksenlaan 30 (2593 HT) postbus 026-3522892, e-mail mail@ 10-a (3581 CN) postbus 14033 e-mail [email protected] 93455 (2509 AL) Den Haag, tel. dekempenaer.nl (3508 SB) Utrecht, tel. 030- 070-3746300, fax 070-3746333,

12 oktober 2007 advocatenblad 627 Orde

Rijken, mr. J.J., Koningin Sinke, mw. mr. M.C., Tempelman, mw. mr. R.P., BM) Rotterdam, tel. 010-2172000, fax 043-3626562, e-mail Julianaplein 10 (2595 AA) postbus Stationspark 34 (4462 DZ) postbus Gustav Mahlerplein 2 (1082 fax 010-2172700, e-mail info@ [email protected] 11756 (2502 AT) Den Haag, tel. 070- 75 (4460 AB) Goes, tel. 0113- MA) postbus 75510 (1070 AM) houthoff.com 5153000, fax 070-5153100, e-mail 211666, fax 0113-252100 Amsterdam, tel. 020-7953953, fax Wijnbergen, mw. mr. L., [email protected] 020-7953900 Wardenaar, mw. mr. K., Statenlaan 55 (5223 LA) postbus Sjoerdsma, mr. R.M., Zuid- Afrikaweg 2 (2713 AW) postbus 3012 1714 (5200 BT) Den Bosch, tel. 073- Samad, mw. mr. R., Breestraat Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus Terpstra, mr. P.P., (2700 KV) Zoetermeer, tel. 079- 6927777, fax 073-6927789, e-mail 95-I (1941 EG) Beverwijk, 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. Amstelveenseweg 638 (1081 3204156, fax 079-3204488, e-mail [email protected] tel. 0251-273995, fax 0251- 070-3285328, fax 070-3285825 JJ) postbus 75258 (1070 AG) [email protected] 226335, e-mail samad@ Amsterdam, tel. 020-5419915, fax Yee, mw. mr. Q., Weena 690 vanderstaaijvandamme- Sluis, mw. mr. J.M., Stadsring 020-5419947 Weekers, mr. H.J.W., (3012 CN) postbus 2888 (3000 CW) advocaten.nl 99 (3811 HP) Amersfoort, tel. Minderbroederssingel 42 (6041 Rotterdam, tel. 010-2246206, 033-4658104, fax 033-4656025, Timmermans, mw. mr. M.M.A., KK) postbus 69 (6040 AB) fax 010-4129478, e-mail info@ Schaufeli, mw. mr. M.J., Zuid- e-mail [email protected] Lingedijk 58 (4002 XL) postbus 124 Roermond, tel. 0475-335115, fax loyensloeff.com Personalia Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus (4000 AC) Tiel, tel. 0344-677188, 0475-311830, e-mail tijsaes@ 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. Sluis, mr. L.T. van der, Westplein fax 0344-677190, e-mail info@ tijssen-saes.nl Yigit, mw. mr. K., Oostzijde 1 070-3285328, fax 070-3285825, 12-14 (3016 BM) postbus 23156 bierman.nl (1502 BB) postbus 1343 (1500 AH) e-mail mauricette.schaufeli@ (3001 KD) Rotterdam, tel. 010- Weisenborn, mw. mr. M.J., Zaandam, tel. 075-6168307, fax debrauw.com 4400500, fax 010-2250709, e-mail Tuinman, mw. mr. M.E., Laan van Nieuw Oost-Indie 25 075-6708189 [email protected] Droogbak 1-a (1013 GE) postbus (2593 BJ) postbus 16029 (2500 BA) Schepens, mw. mr. I.J.M., 251 (1000 AG) Amsterdam, tel. Den Haag, tel. 070-3480444, fax Zeri, mw. mr. C., Amstelplein 1 Velperweg 75 (6824 HH) Arnhem, Sluiter, mw. mr. A.L., 020-7119000, fax 020-7119999, 070-3480595 (1096 HA) postbus 94361 (1090 GJ) tel. 026-3629111. fax 026-3644351 Winthontlaan 2 (3526 KV) postbus e-mail marlies.tuinman@ Amsterdam, tel. 020-5924528, 4085 (3502 HB) Utrecht, tel. 030- cliffordchance.com Wenting, mw. mr. K.J.Y.C.M., fax 020-4637296, e-mail zeric@ Schrama, mr. M.A.M., Zuid- 2850300, fax 030-2850301 Kapellerpoort 14-16 (6041 HZ) howrey.com Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus Tijms, mw. mr. Y., Zuid- postbus 15 (6040 AA) Roermond, 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. Smelt, mr. A.A.J., Strawinskylaan Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus tel. 0475-333030, fax 0475-331174, Zon, mr. P.E. van, Stationspark 070-3285328, fax 070-3285825 2001 (1077 ZZ) postbus 75640 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. e-mail info@vbvdb-advocaten. 34 (4462 DZ) postbus 75 (4460 (1070 AP) Amsterdam, tel. 070-3285328, fax 070-3285825 nl AB) Goes, tel. 0113-211666, fax Schreurs, mw. mr. N., 020-5460606, fax 020-5460123, 0113-252100 Burgemeester Visserpark 13-15 e-mail [email protected] Verkerke, mw. mr. I.G., Wever, mr. H.H., Van (2405 CP) postbus 575 (2400 AN) Beneluxlaan 11 (3332 EB) postbus Alkemadelaan 700 (2597 AW) Zijl, mw. mr. R.E. van, ’t Alphen a/d Rijn, tel. 0172- Soytekin, mw. mr. M., 324 (3330 AH) Zwijndrecht, tel. postbus 30311 (2500 GH) Den Hoenstraat 5 (2596 HX) Den Haag, 494345, fax 0172-424728, e-mail Steenenstraat 2 (3262 JM) postbus 078-6125911, fax 078-6191094 Haag, tel. 070-3538907, fax tel. 070-3467472, fax 070-3924378, [email protected] 1227 (3260 AE) Oud-Beijerland, tel. 070-3538895, e-mail rik.wever@ e-mail denhaag@svsadvocates. 0186-643030, fax 0186-615057, Verkooijen, mw. mr. L.M., twobirds.com com Schukking, mw. mr. J., Van e-mail [email protected] Wassenaarseweg 20 (2596 CH) Alkemadelaan 700 (2597 AW) Den Haag, tel. 070-3469646, Wigger, mw. mr. A.M.T., Zijll, mr. S.W. van, Weena 750 postbus 30311 (2500 GH) Den Spapen, mw. mr. N.J.C., fax 070-3560490, e-mail Tomatenlaan 6-h (2548 AJ) Den (3014 DA) postbus 1110 (3000 BC) Haag, tel. 070-3538800, fax Wielkamp 5 (5301 DB) postbus 102 [email protected] Haag, tel. 070-3191637 Rotterdam, tel. 010-2240000, fax 070-3538811, e-mail jolien. (5300 AC) Zaltbommel, tel. 0418- 010-4148444 [email protected] 540400, fax 0418-680100 Vesters, mr. D.J.A., Claudius Winthagen, mr. N.A., Droogbak Prinsenlaan 130 (4818 CP) postbus 1-a (1013 GE) postbus 251 (1000 AG) Schuurman, mr. S., Lingedijk 58 Stevelink, mr. M.H.G., Zuid- 4620 (4803 EP) Breda, tel. 076- Amsterdam, tel. 020-7119000, fax (4002 XL) postbus 124 (4000 AC) Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus 5223677, fax 076-5149403, e-mail 020-7119999 Tiel, tel. 0344-677188, fax 0344- 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. [email protected] Praktijk 677190, e-mail [email protected] 070-3285328, fax 070-3285825 Winthouwer, mr. J.C.A., Visscher, mw. mr. I., Orteliuslaan Beursplein 37 (3011 AA) postbus neergelegd Schuurs, mr. E.J., Stevens, mw. mr. M., St. 1051 (3528 BE) postbus 8118 (3503 30117 (3001 DC) Rotterdam, tel. Amstelveenseweg 638 (1081 Martinusstraat 5 (5911 CJ) postbus RC) Utrecht, tel. 030-2879460, fax 010-2051166, fax 010-4124011 Bakker, mr. A.F. Utrecht 19- JJ) postbus 75258 (1070 AG) 377 (5900 AJ) Venlo, tel. 077- 030-2879483 09-2007 Amsterdam, tel. 020-5419640, 3515041, fax 077-3513182, e-mail Wit, mw. mr. H.F.G. de, Berg, mw. mr. K. Amsterdam fax 020-5419995, e-mail erik. [email protected] Vriesendorp, mr. J.D., van Dedemstraat 5 (1624 NN) 17-09-2007 [email protected] Strawinskylaan 10 (1077 XZ) postbus 2300 (1620 EH) Hoorn/ Etten, mr. M.W.A.M. van Stouten, mr. T., Weena 355 postbus 75299 (1070 AG) NH, tel. 0229-212815, fax Eindhoven 23-08-2007 Sietinga, mr. W., Laan Copes (3013 AL) postbus 1507 (3000 BM) Amsterdam, tel. 020-4857000, 0229-217620, e-mail h.dewit@ Hament, mr. J.S. Amsterdam van Cattenburgh 62 (2585 GC) Rotterdam, tel. 010-2172700, fax fax 020-4857001, e-mail schenkeveldadvocaten.nl 11-09-2007 Den Haag, tel. 070-3384040, 010-2172700, e-mail t.schouten@ [email protected] Heideman, mr. F.J. Amsterdam fax 070-3501150, e-mail info@ houthoff.com Witbreuk, mr. H., Pantheon 25 01-09-2007 scheffer-advocaten.nl Vriesendorp, mr. W.Th., (7521 PR) postbus 109 (7500 AC) Juinen, mw. mr. S.C.M. Szabo, mw. mr. W.M., Koningin Apollolaan 15 (1077 AB) postbus Enschede, tel. 053-4804252, Leeuwarden 01-07-2007 Simonis, mw. mr. J., Julianaplein 10 (2595 AA) postbus 75440 (1070 AK) Amsterdam, tel. fax 053-4804296, e-mail Kroneman, mw. mr. W. Den Kapellerpoort 14-16 (6041 HZ) 11756 (2502 AT) Den Haag, tel. 070- 020-6741000, fax 020-6741111, [email protected] Haag 01-09-2007 postbus 15 (6040 AA) Roermond, 5153000, fax 070-5153100, e-mail e-mail willem.vriesendorp@ Möhlmann, mr. W.R. Utrecht tel. 0475-333030, fax 0475-331174, [email protected] allenovery.com Wulp, mr. D.M.S. van der, 01-09-2007 e-mail jsimonis@vbvdb- Burgemeester de Bruinelaan 14 Oreel, mw. mr. J.B. Amsterdam advocaten.nl Tamminga, mw. mr. M., Waard, mr. M.S. de, Twentelaan (3331 AE) postbus 309 (3330 AH) 18-09-2007 Einsteindreef 109-113 (3562 GB) 15 (7609 RE) postbus 479 (7600 Zwijndrecht, tel. 078-6210006, Vogel, mw. mr. B.V. Amsterdam Simons, mw. mr. L.C.C.M., Zuid- postbus 9907 (3506 GX) Utrecht, AL) Almelo, tel. 0546-533633, fax fax 078-6140422 20-09-2007 Hollandlaan 7 (2596 AL) postbus tel. 030-2635052, fax 030- 0546-820827, e-mail almelo@ 90851 (2509 LW) Den Haag, tel. 2635070, e-mail tamminga@ damste.nl Wynands, mr. X.P.C., Bergerstraat 070-3285328, fax 070-3285825, vrau.nl 2 (6226 NA) postbus 1750 (6201 e-mail leonie.simons@debrauw. Wachter, mw. mr. TR., Weena BT) Maastricht, tel. 043-3626655, com 355 (3013 AL) postbus 1507 (3000

628 advocatenblad 12 oktober 2007 Orde

Marcucci, mw. mr. P.: Hart Vogel, mw. mr. S.A.: Atoomweg fax 0596-681020, e-mail info@ Berte, Maalsté & Blom Kantoor­ van Brabantlaan 103 (5038 464-466 (3542 AB) postbus slinkmandegraaf.nl Advocaten te Utrecht: Vasco Da LA) postbus 3058 (5003 DB) 8067 (3503 RB) Utrecht, tel. 030- Gamalaan 11 (3526 ER) Utrecht verplaatsing Tilburg, tel. 013-4645100, fax 2424300, fax 030-2416663 013-4645105, e-mail marcucci@ Considine Advocaten te Bouwmeester, mw. mr. A.M. mwfamilierecht.nl Vukovic, mw. mr. M. (Utrecht): Rotterdam: Maarland Noordzijde (Amsterdam): Stationsplein 35 Oude Middenweg 239-a (2491 Naams­ 103 (3231 CH) postbus 84 (3230 (1315 KT) postbus 10185 (1301 AD) Peek, mw. mr. S.M.: Droogbak AH) Den Haag, postbus 180 (2260 AB) Brielle, tel. 06-52331004, fax Almere, tel. 036-5344400, fax 1-a (1013 GE) postbus 251 (1000 AD) Leidschendam, tel. 070- wijziging 084-7336209, e-mail considine@ 036-5343520, e-mail info@ AG) Amsterdam, tel. 020-7119182, 3272222, fax 070-3272952, e-mail considine.nl sloofadvocaten.nl fax 020-7119999, e-mail simone. [email protected] Moene Advocaten te Den [email protected] Haag thans: Moene Vukovic Advocatenkantoor Focke te Dikkema, mw. mr. A.M. Warnink, mw. mr. M.: Hart Advocaten Enschede: Oldenzaalsestraat 145 (Rotterdam): Paterswoldseweg Scheijndel, mw. mr. T.E. van Brabantlaan 103 (5038 (7514 DR) Enschede 802 (9728 BM) postbus 1100 van (Roermond): Deken van LA) postbus 3058 (5003 DB) Antzoulatos-Nuijten, mw. mr. (9701 BC) Groningen, tel. 050- Oppenbergsingel 23 (5911 AA) Tilburg, tel. 013-4645100, fax A.J.C. te Barendrecht thans: Van Hartingsveld | Schönhagen 5214390, fax 050-5255435, e-mail postbus 490 (5900 AL) Venlo, 013-4645105, e-mail warnink@ Nuijten, mw. mr. A.J.C. | Ossentjuk | Advocaten | [email protected] tel. 077-3548951, fax 077- mwfamilierecht.nl Bemiddelaars te Leiden: 3545330, e-mail scheijndel@ Wakkerman-van Oosterhout, Schipholweg 74/het kantorenhuis Franken, mr. A.J. (Hoofddorp): boelszanders.nl mw. mr. I. te Den Bosch thans: 1e etage (2316 XD) postbus 2202 Schiphol Boulevard 351/WTC Oosterhout, mw. mr. I. van (2301 CE) Leiden H-Tower 7th floor (1118 BJ) Slinkman, mr. L.S. (Hoogezand): Luchthaven Schiphol, postbus Stationsweg 4 (9901 CR) postbus Nieuw Vermeer, mr. H.W.E. Heijden, mr. J.D. van der te 22028 )1100 CA) Amsterdam 5 (9900 AA) Appingedam, tel. te Amstelveen thans: Hilversum: Minckelersstraat 42 Zuidoost, tel. 020-6557119, fax 0596-670505, fax 0596-681020, kantoor/ Rechtspraktijk Vermeer (1223 LG) Hilversum 020-6557192, e-mail albert.jan. e-mail [email protected] [email protected] Associatie Advocatenkantoor Koopman te Vandeberg, mw. mr. E.M.C. Alkmaar: Wilhelminalaan 7 (1815 Jorritsma, mw. mr. C. (Rosmalen): Orteliuslaan 1051 Marcucci & Warnink JC) Alkmaar (Haarlem): Hoofdstraat 345 (3528 BE) postbus 8118 (3503 RC) familierechtadvocaten en Bezoek­ (2171 BH) postbus 22 (2170 AA) Utrecht, tel. 030-2879460, fax scheidingsbemiddelaars (mrs. Moene Vukovic Advocaten te Sassenheim, tel. 0252-240780, 030-2879483 P. Marcucci en M. Warnink) adres/post­ Den Haag: Oude Middenweg fax 0252-227110, e-mail info@ Hart van Brabantlaan 103 (5038 239-a (2491 AH) Den Haag, dgvl.nl Varossieau, mw. mr. A.C.L.: LA) postbus 3058 (5003 DB) bus/tel./ postbus 180 (2260 AD) Purperhoedenveem 10 (1019 HM) Tilburg, tel. 013-4645100, fax Leidschendam, e-mail info@ Koopstra, mw. mr. M. Amsterdam, tel. 020-7762820, 013-4645105, e-mail info@ fax/e-mail: mvadvocaten.nl (Amsterdam): Van Alkemadelaan e-mail [email protected] mwfamilierecht.nl 700 (2597 AW) postbus 30311 (2500 Aarts & Van de Waarsenburg Spelt Advocaten te Almere: GH) Den Haag, tel. 070-3538800, Veenendaal, mr. J.P. van: De Advocaten te Nijmegen: St. Markerkant 1328 (1314 AN) Almere fax 070-3538811, e-mail info@ entree 51 (1101 BH) Amsterdam Annastraat 57 (6524 EH) Nijmegen twobirds.com Zuidoost, postbus 92407 (1090 AK) Wesseling, mr. H.M.G. te Amsterdam, tel.020-3122800, Mede­ AKD Prinsen Van Wijmen N.V. Raalte: Punterstraat 1 (8102 HV) Leeuwen, mw. mr. I.M.C. fax 020-3122801, e-mail te Brussel/België: tel. 088- Raalte van (Arnhem): Wijnhaven [email protected] vestiging 2535000 24 (2511 GA) postbus 16759 (2500 BT) Den Haag, tel. Verweijmeren, mw. mr. Slinkman De Graaf Advocaten AKD Prinsen Van Wijmen N.V. 070-3305977, fax 070-3305989, C.P.W.M. (Bunnik): Ravelijnstraat (mrs. L.S. Slinkman en E. te Rotterdam: tel. 088-2535000 e-mail i.m.c.vanleeuwen@ 28 (4102 AM) Culemborg, tel. 06- van Bommel) Stationsweg 4 consumentenautoriteit.nl 23339960, fax 0345-533821 (9901 CR) postbus 5 (9900 AA) Appingedam, tel. 0596-670505,

12 oktober 2007 advocatenblad 629 Tuchtrecht

• Alle disciplinaire beslissingen die sinds 1986 in het Advocatenblad zijn gepubliceerd, zijn ook te vinden op www.advocatenorde.nl en BalieNet - Advocatenwet art. 46 (1.4.3.1 financiële gelegenheid door een andere (cassatie) • Publicatie in deze rubriek geschiedt door de verhouding) advocaat bijgestaan; deze behandelt de Commissie Disciplinaire Rechtspraak, bestaande uit mr. H.J.A. Knijff, mr. J.D. Loorbach, - Gedragsregel 24 zaak op basis van een toevoeging. Klager mr. I.E.M. Sutorius mr. G.J. Kemper en heeft op dat moment ruim H 12.000 aan mr. H.J. de Groot. De feiten mr. X betaald. Klager is in 1986 gehuwd met mevrouw Klager heeft mr. X meerdere malen A. Uit het huwelijk is een dochter ge­ meegedeeld dat hij in financiële pro­ boren die bij de vrouw verblijft. Tussen blemen kwam doordat hij diens nota’s partijen is in november 2002 de echt­ moest voldoen. Excessieve scheiding uitgesproken. De alimentatie In mei 2005 heeft klager schriftelijk voor de dochter is bepaald op H 250 per aan mr. X gevraagd hem een specificatie bedragen in maand en de partneralimentatie op van een viertal nota’s te doen toekomen. H 125 per maand. Hij herhaalt dat verzoek in juni 2005. rekening De echtscheidingsbeschikking is op Nadat klager omtrent de financiële 1 april 2003 ingeschreven. Het gerechts­ gang van zaken bij de deken over zijn gebracht hof heeft bij beschikking van november advocaat had geklaagd is tijdens het on­ 2003 de beschikking van de rechtbank derzoek naar de klacht door de adjunct- op het punt van de partneralimentatie secretaris van de Raad van Toezicht Raad van Discipline Arnhem, 10 april 2006, vernietigd en bepaald dat klager met herhaaldelijk aan de orde geweest dat nummer 11435 ingang van april 2003 H 500 per maand klager specificaties van de nota’s van mr. (mrs. Vergunst, Brandsma, Breuning ten Cate, partneralimentatie moet betalen. X wenste te ontvangen. Harenberg en Noppen) Klager heeft de hem (toen nog door Ter gelegenheid van de mondelinge een andere advocaat) verleende rechtsbij­ behandeling van de klacht door de raad 1 Een advocaat heeft een actieve stand in beide instanties zelf betaald. in februari 2006 heeft mr. X de specifica­ onderzoeksplicht met betrekking In december 2003 heeft klager zich tie van zijn nota’s overgelegd. tot de mogelijkheid van gefinan- tot mr. X gewend omdat hij het niet eens Uit die specificaties blijkt dat klager cierde rechtshulp van zijn cliënt. was met de beschikking van het hof. In in december 2003 en in de eerste twee De enkele mededeling van de februari 2004 heeft mr. X een verzoek maanden van 2004 H 141,35 per uur in cliënt dat hij daarvoor niet in aan- tot wijziging van de partneralimentatie rekening heeft gebracht, in de periode merking komt, ontslaat de advo- ingediend bij de rechtbank. Als wijzi­ van begin maart tot medio augustus caat – gelet op het gecompliceerde gingsgrond voert hij aan dat er sprake 2004 een bedrag van H 174 per uur en in systeem van gefinancierde rechts- is geweest van een kennelijke misslag de periode van medio september 2004 hulp – niet van die plicht. omdat er uit is gegaan van een jaarinko­ tot juli 2005 een bedrag van H 210 per 2 Deze plicht brengt mee dat ook men van de vrouw van ongeveer H 9.000 uur. In totaal specificeert mr. X 50,5 aan tijdens de behandeling van de per jaar, terwijl dat in werkelijkheid, de zaak bestede uren. zaak de advocaat er alert op dient voor een vierdaagse werkweek, ongeveer te blijven of wellicht alsnog wordt H 15.000 per jaar was. Klacht voldaan aan de voorwaarden voor De rechtbank wijst het wijzigingsver­ Met betrekking tot de geschetste feite­ gefinancierde rechtshulp. zoek in juni 2004 toe omdat de vrouw lijke gang van zaken formuleert klager 3 Tussentijdse (substantiële) tariefs- geen verweer voert. In de beschikking de navolgende klachten: verhoging die niet tijdig aan de wordt de partneralimentatie met ingang a mr. X heeft geen toevoeging voor cliënt wordt medegedeeld, is van april 2003 op nihil bepaald. klager aangevraagd terwijl klager klachtwaardig. daar wel voor in aanmerking kwam: 4 De advocaat dient matiging van De vrouw tekent beroep aan tegen deze mr. X heeft hem terzake niet correct zijn declaratie te overwegen wan- beschikking. geïnformeerd; neer de hoogte ervan in een onre- Het hoger beroep wordt mondeling b mr. X is tekortgeschoten in zijn delijke verhouding staat met het behandeld in februari 2005. Mr. X stond advisering en hij heeft een beroeps­ belang van de zaak. klager bij. fout gemaakt door een procedure tot 5 Het hof bedient zich bij het opleg- Het hof heeft in maart 2005 de aange­ wijziging van alimentatie aanhangig gen van een tuchtrechtelijke maat- vallen rechtbankbeschikking vernietigd te maken en hem terzake niet correct regel van de constructie van een en het (wijzigings)verzoek alsnog afge­ te informeren, in het bijzonder over voorwaardelijke schorsing met wezen; aldus blijft met ingang van april het instellen van cassatie; als bijzondere voorwaarde dat de 2003 de partneralimentatie gehandhaafd c mr. X heeft klager ondanks diens advocaat een deel van zijn honora- op een bedrag van H 500 per maand. herhaald verzoek nimmer een speci­ rium zal terugbetalen. Klager tekent cassatie aan tegen ficatie van zijn declaratie gezonden deze beschikking. Klager wordt bij die en aan hem aanzienlijke bedragen in

630 advocatenblad 12 oktober 2007 Tuchtrecht

rekening gebracht, vooral gezien in Klager heeft om specificatie van de kosteloze rechtsbijstand. Gezien de relatie met de hoogte van de gevor­ nota’s van mr. X gevraagd in het kader gecompliceerde regelgeving op grond derde alimentatie. van de behandeling van zijn klacht. waarvan vastgesteld dient te worden Omdat mr. X de specificaties geen deel of men voor gefinancierde rechtshulp Verweer wilde laten uitmaken van de klacht in aanmerking komt, in het bijzonder Mr. X heeft het navolgende tot zijn heeft hij deze niet aan klager toege­ ingeval de rechtzoekende in het bezit verweer aangevoerd. stuurd. is van een eigen woning en hij alimen­ Mr. X heeft tijdens het eerste gesprek tatieplichtig is, had mr. X niet mogen met klager uitvoerig doorgenomen of Beoordeling door de raad afgaan op de mededeling van klager op deze voldeed aan de vereisten om in De raad behandelt allereerst het dit punt, als hij die al gedaan heeft, en aanmerking te komen voor een toevoe­ verweer dat klager zijn klacht eerst bij schriftelijk aan hem moeten bevestigen ging. de Geschillencommissie had moeten op grond van welke bezittingen en of Klager heeft mr. X toen medegedeeld indienen. op grond van welk inkomen hij niet in dat hij niet in aanmerking kwam voor Het feit dat mr. X zich bij de Klach­ aanmerking kwam voor gefinancierde een toevoeging. Daarom heeft mr. X ten- en Geschillenregeling Advocatuur rechtshulp. Aldus heeft mr. X in strijd klager niet om bewijsstukken gevraagd heeft aangesloten brengt mee dat klager gehandeld met Gedragsregel 24. In waaruit zou blijken dat hij niet in aan­ zijn klacht zowel bij de Geschillencom­ Gedragsregel 24 is bepaald dat een merking kwam voor een toevoeging. missie Advocatuur als bij de deken van advocaat verplicht is aan het begin van Mr. X heeft in januari 2004 in een de Orde van Advocaten en vervolgens de zaak te overleggen of er termen zijn brief aan klager bericht dat hij op grond bij de Raad van Discipline kan indie­ om te trachten gefinancierde rechtshulp van de door hem verschafte informatie nen. Deze laatste procedure is in de wet te verkrijgen. omtrent zijn inkomens- en vermogens­ verankerd en mr. X kan niet bepalen dat Vaststaat dat klager meerdere malen positie niet in aanmerking kwam voor klager een klacht tegen hem uitsluitend aan mr. X te kennen heeft gegeven dat gefinancierde rechtsbijstand en dat hij kan indienen bij de Geschillencommis­ hem het zwaar viel de nota’s van mr. X te de kosten van de werkzaamheden van sie. Ten onrechte verwijt mr. X klager voldoen; vaststaat ook dat mr. X in een mr. X zelf diende te betalen. Klager derhalve dat deze zich eerst tot de Ge­ brief van oktober 2004 aan de advocaat heeft deze brief voor akkoord onderte­ schillencommissie had moeten wenden van de vrouw heeft bericht dat klager kend. voordat hij zijn klacht bij de deken kon geen geld had en daarom de alimentatie Klager heeft een aantal keren aan mr. indienen. niet kon betalen. Mr. X was aldus op X laten weten dat het hem moeilijk viel Vervolgens behandelt de raad klacht­ de hoogte van de financiële problemen de nota’s van mr. X te voldoen, maar hij onderdeel a, inhoudende dat mr. X niet van klager. Dit had voor mr. X op grond heeft niet aan mr. X vermeld dat zijn heeft bevorderd dat een toevoeging voor van Gedragsregel 24 aanleiding moeten vermogen zodanig was geslonken dat klager is aangevraagd terwijl klager zijn ook tussentijds te onderzoeken of hij voor een toevoeging in aanmerking daar wel voor in aanmerking kwam; klager mogelijk alsnog in aanmerking kwam. Had hij dat wel gedaan, dan zou voorts zou mr. X klager terzake niet cor­ kwam voor gefinancierde rechtshulp. mr. X hem direct hebben laten weten rect hebben geïnformeerd. Van mr. X had een actievere houding welke stukken hij aan hem diende te De raad stelt vast dat mr. X stelt dat mogen worden verwacht. Ten onrechte sturen voor het aanvragen van een toe­ klager hem heeft meegedeeld dat hij heeft mr. X zich erop beroepen dat kla­ voeging. niet voor een toevoeging in aanmerking ger slechts klaagde over zijn financiën. Mr. X heeft klager gewezen op de kwam; die stelling is door klager be­ Ten onrechte heeft mr. X niet zelf als­ mogelijkheid in cassatie te gaan tegen twist. Daarom staat niet vast dat klager nog aan de orde gesteld of klager voor de beschikking van het gerechtshof. dit aan mr. X heeft meegedeeld. gefinancierde rechtshulp in aanmerking (Kennelijk gaat het hier om de eerste be­ Ook al zou klager aan mr. X heb­ kwam. schikking van het hof, die van november ben meegedeeld dat hij niet voor een Dit onderdeel van de klacht is ge­ 2003; bew.) Klager wilde dat nadrukke­ toevoeging in aanmerking kwam, dan grond. lijk niet. nog had mr. X moeten controleren op Mr. X heeft klager gewezen op de grond waarvan klager niet in aanmer­ Klachtonderdeel b luidt dat mr. X is risico’s, verbonden aan de procedure tot king kwam voor een toevoeging en dit tekortgeschoten in zijn advisering en wijziging van de partneralimentatie. schriftelijk aan klager hebben moeten een beroepsfout heeft gemaakt door een Mr. X heeft klager in januari 2004 bij bevestigen. procedure tot wijziging van alimentatie brief bericht dat zijn kantoor deelneemt Mr. X heeft in zijn brief van janu­ aanhangig te maken en klager daar­ aan de Klachten- en Geschillenregeling ari 2004 volstaan met de mededeling over niet correct te informeren, in het Advocatuur. Daarom had klager zich dat klager op grond van de door hem bijzonder (ook) niet over het instellen eerst tot de Geschillencommissie dienen verschafte informatie over zijn inko­ van cassatie tegen de beschikking van te wenden voordat hij zijn klacht bij de mens- en vermogenspositie niet in november 2003. Raad van Toezicht indiende. aanmerking kwam voor zogeheten

12 oktober 2007 advocatenblad 631 Tuchtrecht

De raad stelt vast dat mr. X het wijzi­ diens nota’s heeft gevraagd. Mr. X heeft Hoger beroep gingsverzoek heeft gegrond op het feit aangevoerd dat hij normaal gesproken Het hof gaat uit van de klachtomschrij­ dat het hof in de beschikking van no­ die specificaties meestuurt met zijn ving van de raad. vember 2003 een misslag heeft begaan nota’s maar dat in deze zaak niet heeft De eerste grief is van feitelijke aard: door uit te gaan van onjuiste gegevens gedaan. Daarvoor heeft mr. X geen mr. X stelt dat de raad ten onrechte betreffende het inkomen van de vrouw. reden opgegeven. Toen klager eenmaal heeft overwogen dat klager mr. X meer­ Met betrekking tot dit punt gaat het om een klacht tegen mr. X had ingediend dere malen heeft medegedeeld dat hij in art. 1:401 lid 4 BW. Die bepaling wordt was mr. X niet meer bereid zijn speci­ financiële problemen kwam doordat hij ruim opgevat en als grond voor wijzi­ ficaties aan klager te doen toekomen de nota’s van mr. X moest voldoen. Het ging van de alimentatie kan elk gegeven omdat mr. X niet wilde dat de specifica­ hof stelt vast dat mr. X heeft toegegeven worden aangevoerd dat bij de beschik­ ties deel zouden gaan uitmaken van de dat ‘klager zo nu en dan heeft verteld king waarvan wijziging wordt verzocht klacht. Dit is evenwel geen valide reden dat hij wat moeite had met het betalen een rol had behoren te spelen maar niet om een verzoek om specificaties niet van de nota’s (...)’, doch daarmee staat heeft gespeeld, of waarvan achteraf aan­ te honoreren. Het voorgaande klemt niet vast dat klager daardoor in finan­ nemelijk wordt gemaakt dat het onjuist temeer nu, blijkens de door mr. X ter ciële moeilijkheden kwam, al acht het is, terwijl het ontbrekende of juiste zitting overgelegde specificaties, er bin­ hof dat niet onaannemelijk. In zoverre gegeven tot een andere vaststelling van nen een tijdsbestek van anderhalf jaar slaagt de grief. de onderhoudsuitkering op grond van sprake is geweest van een verhoging van Overigens richten de grieven zich draagkracht en behoefte zou hebben het uurtarief van H 141,35 naar H 210, niet tegen de vaststelling van de feiten, geleid. Daarbij maakt het niet uit dat de in welke stijging van bijna 50% klager zodat in beroep voor het overige van de partij die zich op art. 1:401 lid 4 BW be­ tot dat moment geen enkel inzicht had, feitelijke vaststelling door de raad kan roept voor ommekomst van de beroeps­ althans is dat niet gebleken. worden uitgegaan. termijn heeft kunnen vaststellen dat in Voorts is de raad van oordeel dat rechte van onjuiste of onvolledige gege­ klager er terecht over klaagt dat hij ruim Mr. X voert voorts de navolgende grie­ vens is uitgegaan, en daartegen rechts­ H 12.000 aan mr. X heeft moeten betalen ven aan: middelen had kunnen instellen. Ook voor een procedure waarin bij de recht­ is niet van belang of sprake is van een bank geen verweer is gevoerd en waarbij Grief 1 vergissing en, zo ja, of de rechter dan in hoger beroep slechts een misslag is De raad heeft ten onrechte geoordeeld wel (één van) de partijen die vergissing aangevoerd en geen gecompliceerde dat klager zijn klacht niet via de Ge­ hebben (heeft) gemaakt. Er kan daarom financiële gegevens en berekeningen schillencommissie Advocatuur hoefde ook niet worden vastgesteld dat mr. X aan de orde zijn geweest. Tevens is van in te dienen, ondanks een daartoe een beroepsfout heeft gemaakt door het belang dat het in deze zaak ging om strekkende schriftelijke afspraak tussen indienen van het wijzigingsverzoek. een alimentatie van H 500 per maand. klager en mr. X. Een aanwijzing dat mr. X geen De raad is van oordeel dat gezien de beroepsfout heeft gemaakt is voorts dat, hiervoor genoemde omstandigheden de Grief 2 naar zeggen van klager, de advocaat- door mr. X in rekening gebrachte bedra­ Ten onrechte heeft de raad overwogen generaal bij de Hoge Raad positief heeft gen excessief zijn, zodat dit onderdeel dat mr. X, ook indien klager zelf aangaf geadviseerd naar aanleiding van het van de klacht gegrond is. niet voor een toevoeging in aanmerking door klager ingestelde cassatieberoep Gezien de ernst van de gegrond te komen en zijn vermogen duidelijk tegen de beschikking van het hof van bevonden klachtonderdelen en gezien boven de toevoegingsgrens lag, mr. X maart 2005. het feit dat reeds een aantal keren een bewijsstukken aan klager had dienen te Op grond van het voorafgaande staat tuchtrechtelijke maatregel aan mr. X is vragen. evenmin vast dat mr. X klager onjuist opgelegd, waaronder eenmaal eerder heeft geïnformeerd over het instellen voor een klacht betreffende gefinan­ Grief 3 van cassatie. Dit onderdeel van de klacht cierde rechtshulp in welke zaak de raad Ten onrechte heeft de raad overwogen is ongegrond. in april 2003 uitspraak heeft gedaan, dat niet vaststaat dat mr. X heeft me­ dient de hierna te noemen maatregel te degedeeld niet voor een toevoeging in Klachtonderdeel c luidt dat mr. X aan worden opgelegd. aanmerking te komen. klager ondanks diens herhaald verzoek nimmer een specificatie van zijn decla­ Beslissing van de raad Grief 4 raties heeft toegestuurd, terwijl aan­ Verklaart de klacht op twee onderdelen Ten onrechte is overwogen dat er sprake zienlijke bedragen in rekening waren gegrond en op één onderdeel onge­ is geweest van een weigering van het gebracht, vooral gezien in relatie tot de grond; legt aan mr. X de maatregel van verzenden van specificaties. Specificaties hoogte van de gevorderde alimentatie. schorsing in de uitoefening van de prak­ waren telkenmale met klager doorge­ De raad stelt vast dat klager aan mr. X tijk op voor de duur van een week. sproken en akkoord bevonden, telefo­ een- en andermaal om specificaties van nisch en zonodig mondeling.

632 advocatenblad 12 oktober 2007 Tuchtrecht

Grief 5 naast zijn dienstbetrekking) om voor overleg zal in de regel moeten blijken Ten onrechte heeft de raad overwogen gefinancierde rechtshulp in aanmerking door een schriftelijke bevestiging van de dat klager een- en andermaal om specifi­ te komen. Zowel met betrekking tot het advocaat. caties van nota’s zou hebben gevraagd. vermogen als met betrekking tot dat Van een dergelijk onderzoek of van hoge(re) inkomen volgt het hof mr. X dergelijk overleg is niet gebleken. Met betrekking tot de eerste grief over­ niet in zijn onvoldoende onderbouwde Aangezien niet is aan te nemen dat weegt het hof als volgt. stellingen; bew.) klager bezwaar had tegen het verkrijgen Advocaten kunnen op basis van Bij gebreke van objectieve gegevens van gefinancierde rechtshulp voorzover vrijwilligheid aan de Klachten- en die zouden kunnen staven dat klager hij daarvoor in aanmerking kwam, is Geschillenregeling Advocatuur deel­ niet voor gefinancierde rechtshulp in evenmin duidelijk waarom mr. X geen nemen. Voor cliënten ontstaat daarmee aanmerking kwam moet worden be­ aanvraag tot gefinancierde rechtshulp de mogelijkheid om naast de eigenlijke oordeeld of als vaststaand kan worden heeft ingediend, bijvoorbeeld tot het tuchtprocedure van de Advocatenwet aangemerkt dat klager (desondanks) verkrijgen van een voorwaardelijke een klacht te laten behandelen door aan mr. X kenbaar heeft gemaakt dat toevoeging, in afwachting van de de­ de Geschillencommissie Advocatuur. hij niet voor gefinancierde rechtshulp finitieve gegevens en uitkomst van de Deelname door een advocaat aan die in aanmerking kwam. Klager heeft dat procedure. regeling en vermelding daarvan in een ontkend. Op grond van de inmiddels Ten slotte geeft ook de door mr. X aan de cliënt verzonden opdrachtbeves­ gebleken gegevens is een dergelijke naar klager gekozen opstelling, bij­ tiging of in met deze gevoerde corres­ mededeling van klager ook niet aan­ voorbeeld nog naar aanleiding van de pondentie brengen echter niet mee dat nemelijk. Ook overigens heeft mr. X herhaalde mededeling van klager dat het die cliënt niet vrijstaat zich tot de onvoldoende gesteld om het hof tot hij moeite had om zijn declaraties te be­ tuchtrechter – en niet tot de Geschil­ de vaststelling te brengen dat klager talen, weinig blijk van de door Gedrags­ lencommissie Advocatuur – te wenden. werkelijk aan mr. X heeft medegedeeld regel 24 gewenste actieve houding om Dat geldt ook indien het tegendeel met niet voor gefinancierde rechtshulp in gefinancierde rechtshulp te verkrijgen. zoveel woorden in de opdrachtbevesti­ aanmerking te komen. Daarmee falen ook de grieven 2 en 3. ging is neergelegd of op andere wijze is Mr. X heeft zich erop beroepen Vervolgens bespreekt het hof de grie­ overeengekomen. dat klager zijn opdrachtbevestiging, ven 4 en 5, die gericht zijn op het klach­ Deze grief faalt derhalve. houdende de mededeling dat klager tonderdeel dat mr. X, ondanks herhaald niet voor gefinancierde rechtshulp in verzoek, nimmer zijn declaraties heeft Met betrekking tot de tweede grief (...) aanmerking kwam, voor akkoord heeft gespecificeerd en aanzienlijke bedragen stelt het hof vast dat mr. X in de op­ ondertekend en aan mr. X heeft gere­ in rekening heeft gebracht, gezien in drachtbevestiging van 2 januari 2004 de tourneerd. relatie tot de hoogte van de gevorderde navolgende passage schrijft: ‘Op grond Het hof acht dat gegeven niet van alimentatie. van de door u verschafte informatie om­ overwegende betekenis. De bewuste Het hof stelt vast dat aanvankelijk trent uw inkomens- en vermogensposi­ passage in de opdrachtbevestiging is kennelijk alleen een specificatie is tie, komt u niet in aanmerking voor de immers een door mr. X aan klager ge­ verzonden als bijlage bij een declaratie zogeheten kosteloze rechtsbijstand en presenteerde conclusie. De opdrachtbe­ van 2 december 2004. De overige spe­ zult u de kosten voor mijn werkzaam­ vestiging maakt niet duidelijk op welke cificaties zijn door mr. X pas verstrekt, heden zelf dienen te betalen.’ financiële informatie of bescheiden ondanks herhaalde vergeefse verzoeken Het hof overweegt dat de raad terecht mr. X deze conclusie heeft gebaseerd. van klager, ten tijde van de mondelinge tot uitgangspunt van zijn beoorde­ Evenmin maakt die opdrachtbevesti­ behandeling voor de raad van 20 febru­ ling heeft gemaakt dat met een derge­ ging duidelijk welke informatie mr. X ari 2006. lijke schriftelijke mededeling noch als over de maatstaven voor gefinancierde De verstrekking van specificaties aan vaststaand kan worden aangemerkt dát rechtshulp aan klager heeft verschaft. klager, die volgens mr. X vaak monde­ klager niet in aanmerking kwam voor Naar het oordeel van het hof heeft ling dan wel telefonisch zijn besproken, gefinancierde rechtshulp, noch dat mr. de raad met juistheid overwogen dat de zijn, gegeven de ontkenning van klager, X hem over de concrete mogelijkheden regelgeving ter zake van gefinancierde niet komen vast te staan. daartoe in voldoende mate heeft geïn­ rechtshulp gecompliceerd is, zeker in si­ Mr. X heeft ten onrechte de specifi­ formeerd. tuaties rond echtscheiding. Dat zo zijn­ caties pas onder de druk van de tucht­ (Het hof bespreekt hoe mr. X tijdens de zal een advocaat niet zonder gedegen rechtprocedure verstrekt. Voor de nala­ de tuchtrechtelijke procedures nog onderzoek en overleg met de cliënt tot tigheid van mr. X is geen te respecteren heeft geprobeerd aannemelijk te maken de conclusie kunnen komen dat er in de rechtvaardiging aangevoerd. dat klager in de vorm van aandelen over zin van Gedragsregel 24 goede gronden Tot dit onderdeel van de klacht een genoegzaam vermogen beschikte, zijn om aan te nemen dat de cliënt niet behoort ook het verwijt van excessief en dat klager ook een te hoog inkomen in aanmerking kan komen voor gefinan­ declareren. genoot (onder meer uit activiteiten cierde rechtshulp. Van dat onderzoek en

12 oktober 2007 advocatenblad 633 Tuchtrecht

De werkzaamheden van mr. X beston­ is een tweetal forse tariefstijgingen ceshandelingen, bespreking cliënt et den aanvankelijk uit de indiening van doorgevoerd: vanaf begin maart 2004 cetera. Dat leidt in totaal tot 50,5 uur een verzoek tot op nihilstelling; de werd het uurtarief van mr. X H 174 en geschreven en gedeclareerde tijd. grondslag van het verzoek was dat het vanaf september 2004 H 210. Zowel op grond van de niet-medege­ hof ten onrechte was uitgegaan van een Het hof merkt met betrekking tot het deelde aanzienlijke tariefstijgingen als te laag eigen inkomen van de vrouw. tijdschrijven ook nog het navolgende op grond van de excessieve tijdsbeste­ Er werd geen verweer gevoerd; de op: ding komt het hof dan tot het oordeel rechtbank wees het verzoek bij verstek - voor elke uitgaande brief wordt ten dat excessief is gedeclareerd. toe. minste 15 minuten geschreven; Op grond van het voorgaande dienen De vrouw tekende hoger beroep - mr. X schrijft 8 werkuren (inclusief de klachtonderdelen a en c te worden aan. Mr. X heeft een verweerschrift een alimentatieberekening) voor het bekrachtigd. ingediend; het gerechtshof vernietigde bij de rechtbank ingediende verzoek­ Vervolgens vindt het hof aanlei­ de beschikking en wees het oorspron­ schrift; ding om onder bekrachtiging van de kelijke verzoek van klager tot nihilstel­ - voor de lezing van de beschikking beslissing van de raad voor zover de ling, respectievelijk verlaging van de van de rechtbank rekent mr. X één klacht­onderdelen a en c gegrond zijn partneralimentatie af. uur; verklaard en klachtonderdeel b onge­ De raad heeft terecht geconstateerd - in de beroepsprocedure schrijft mr. grond is verklaard de beslissing van de dat het aldus een procedure betrof X voor lezing van het beroepschrift raad te vernietigen voorzover aan mr. X waarin voor de rechtbank geen verweer één uur, voor het opstellen van zijn de maatregel is opgelegd van schorsing is gevoerd en waarbij in hoger beroep verweerschrift daartegen 6 uren en in de uitoefening van de praktijk voor geen gecompliceerde financiële gege­ vervolgens voor de zitting 4 uren; de duur van een week. vens en berekeningen aan de orde zijn - ten slotte noteert mr. X één uur voor Opnieuw rechtdoende legt het hof geweest. Onder andere op basis hiervan, de lezing van het arrest. mr. X de maatregel op van voorwaarde­ in combinatie met het alimentatiebe­ lijke schorsing in de uitoefening van de drag van H 500 per maand, heeft de raad De eigenlijke proceshandelingen zijn praktijk voor de duur van één maand op goede gronden de conclusie getrok­ gespecificeerd met een tijdsbesteding met een proeftijd van twee jaar. Het hof ken dat het totaal van de declaratie van van 21 uur. stelt als bijzondere voorwaarde dat mr. mr. X aan klager van ruim H 12.000 Het hof signaleert voorts dat onder X binnen vier weken na toezending van kennelijk als excessief moet worden de algemene aanduiding ‘dossierbehan­ deze beslissing een bedrag van H 5.000, aangemerkt. deling’ nog eens 12 uur en 25 minuten vermeerderd met btw, aan klager zal Per 1 januari 2004 bedraagt het tarief gewerkte tijd is geschreven, dit naast hebben terugbetaald. blijkens de specificaties H 141,35 per uur, specifieke werksoorten als inkomende exclusief btw en kantoorkosten. Nadien en uitgaande correspondentie, pro­

(advertenties)

Postbus 1384 5004 BJ Tilburg T.: 013 463 27 03 F.: 013 469 11 24 [email protected] www.polenconsluting.com

Goedlopend juridisch advieskantoor gespecialiseerd in juridisch en fiscaal advies inzake Nederlandse juridische en fiscale kwesties aan Poolse ondernemingen en juridisch en fiscaal advies aan Nederlandse ondernemers inzake Poolse wet- en regelgeving is op zoek naar een samenwerkings- verband met een ervaren advocaat in Amsterdam, Den Haag of Tilburg. De bedoeling is om de praktijk naar een hoger niveau te brengen (het voeren van procedures namens Poolse cliënten bij rechtbanken en hogere rechterlijke colleges). De adviespraktijk wordt gevoerd door ondergetekende, mr. M.P. Lewandowski, afgestudeerd aan de Universiteit van Tilburg. Sinds 2003 ben ik zelfstandig juridisch adviseur. Tot mijn cliënten behoren MKB bedrijven alsmede grote, beursgenoteerde bedrijven uit Polen. Ik ben op zoek naar een ervaren collega-advocaat of een advocatenkantoor (arbeidsrecht, privaatrecht, contractenrecht, ondernemingsrecht, belastingrecht) waarmee mijn praktijk samengevoegd zou kunnen worden, waarbij de desbetreffende advocaat in de beginfase als mijn patroon zou kunnen optreden.

lewandowski & partners.indd 1 02-10-2007 12:05:43 634 advocatenblad 12 oktober 2007 Bevlogen: ja Workaholic: nee

Ploum Lodder Princen. Duidelijk

Bevlogenheid is een mooie eigenschap. Vooral als deze tot uiting komt op meerdere terreinen. Zo zijn wij bevlogen advocaten en notarissen. Daarnaast zijn we ook bevlogen paardrijders of bevlogen kunstliefhebbers. Wij hebben enkele bevlogen motorrijders. En onder ons bevinden zich een aantal bevlogen voetbalfans. Ploum Lodder Princen zoekt ervaren advocaten ondernemingsrecht die bevlogen zijn, maar geen workaholic. Bel Michel Jacobs, 06-22481779 of mail naar [email protected]. Voor meer informatie: www.plp.nl

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 11 05-10-2007 11:54:40 0276.30.001 Student BS_220x290 PMS Advocatenblad.indd 1 RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 12 05-10-2007 11:54:49 03335-ElsevierOrde-contour.indd 1 02-07-2007 15:57:25 RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 13 05-10-2007 11:55:02 02-07-2007 15:57:25 LEGAL ADVERT A-W 4/10/07 17:58 Page 1

(advertenties)

Gerritse Poelman Advocaten is een ambitieus advocatenkantoor, gevestigd in een mooi monumentaal pand, nabij het centrum van het in het Hart van Brabant gelegen Tilburg. Wij zoeken op korte termijn twee doortastende

(gevorderde) stagiaires (m/v)

die afhankelijk van opleiding, interesse en ervaring werkzaam zullen zijn op het gebied van het ondernemingsrecht, familierecht en personenschade recht.

Uitgebreide informatie over ons kantoor vindt u op onze website. Geïnteresseerd? U kunt uw sollicitatiebrief met cv tot drie weken na verschijning van deze advertentie richten aan mevrouw mr E.P.E. van Ekelen, bij wie desgewenst ook nadere informatie kan worden verkregen.

Postbus 902, 5000 AX Tilburg, (013) 544 45 45, www.gpadvocaten.nl

Advocatenkantoor met meerdere vestigingen is voor haar recent opgestarte vestiging in Breda op zoek naar een

Klein, informeel kantoor in het centrum van 's-Gravenhage zoekt op korte termijn een ambitieuze, commercieel ingestelde ADVOCAAT (M/V) ADVOCAAT die, op basis van kostendeling, de praktijk wil uitoefenen. De voorkeur gaat uit naar sollicitanten met één of meer jaar ervaring, doch ook anderen worden uitgenodigd te reageren. die momenteel in de regio Breda als zelf- Ons kantoor is onder andere werkzaam op de gebieden: standig gevestigd advocaat, al dan niet • Personen- & Familierecht • Sociaal Zekerheidsrecht met advocaat-werknemers, een eigen com- • Strafrecht merciële praktijk uitoefent en die interesse • Arbeids- en Huurrecht heeft om zich aan te sluiten. Schriftelijke reacties met c.v. graag binnen 14 dagen richten aan: Advocatenkantoor Bazarstraat t.a.v. mr T. Scholtus Reacties onder nummer 7868 aan: Bazarstraat 35 2518 AH 's-Gravenhage. Bureau BDM B.V.

Telefonische inlichtingen (070 - 345 73 00) Steekterweg 80G bij mr T. Scholtus of mr S. de Kluiver 2407 BH Alphen aan den Rijn

xiv advocatenblad 12 oktober 2007 advocatenkantoor bazarstraat.indd 1 02-10-2007brieven 12:11:06 onder nummer 7868.indd 1 02-10-2007 15:27:59

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 14 05-10-2007 11:55:07 LEGAL ADVERT A-W 4/10/07 17:58 Page 1

Greenpeace Have you decided that exists because you want to use this fragile earth your talents for good, not just deserves a voice… for profit?

It needs solutions. It needs change. It needs action. Greenpeace is an independent global campaigning organisation that acts to change attitudes and behaviour, to protect and conserve the environment and to promote peace.

Greenpeace International employs more than 150 staff, from around the globe, all dedicated to meeting the professional standards expected of the world's leading campaigning organisation for the environment. From our Amsterdam office we lead global campaigns and provide strategic support to our national and regional offices, funded by millions of supporters worldwide.

Legal Counsel (Organisation) Greenpeace International's Legal Unit is seeking a Legal Counsel to be responsible for the legal support of the organisation. You will provide legal advice and support to the different units within the organisation on issues of labour, company and contract law, negotiate, draft and revise contracts, represent the organisation in disputes, manage our intellectual property rights and ensure compliance with international and national laws and guidelines on not-for-profit organisations.

You will be part of the Legal Unit, which consists of a Legal Counsel (Campaigns & Please send your application Actions), a Legal Administrator and is lead by the Senior Legal Counsel (an advocaat) consisting of a cover letter at the international office in Amsterdam. stating specifically how you meet the profile, together with Profile of suitable candidate your CV and university grades to • You have approximately three years experience working as an Ellen Bekke, Human Resources at advocaat in a reputable Dutch law firm and/or as a company [email protected] lawyer in general labour and commercial law practice. Please quote the following • You have a firm grasp of Dutch civil law and a demonstrable reference when sending your experience in both contract drafting and litigation. application: LCO • You are fluent in English. Application deadline: • You are able to communicate your ideas and legal concepts 1 November 2007 to non-lawyers in a way that makes the information usable. • You are able to develop, implement and manage projects with a legal scope.

The job description can be found at www.greenpeace.org/international/about/jobs.

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 15 05-10-2007 11:55:09 Procesadvocaten bij uitstek

Blaisse richt zich op proce- Wij doen waar we goed in zijn en wat we leuk vinden. dures rond de onderneming met speciale aandacht voor Wij zoeken advocaten die dat ook willen, die een nichekantoor aansprakelijkheid van aanspreekt en die willen werken in een speciale setting. zakelijke dienstverleners en bestuurders. Wij maken complexe geschillen Advocaat-medewerkers transparant en beheersbaar. Op ons gebied zitten wij in Je hebt ervaring in de proces- of ondernemingsrechtpraktijk. Je hebt een de top van de markt. goede opleiding gehad maar bent toe aan iets anders. Je wilt kwalitatief hoogwaardig werk blijven doen. Ons kantoor is gevestigd in het Olympisch Stadion. Je bent helder en analytisch. Je bent zelfstandig maar geen einzelgänger. Je weet van alles, maar bent nog (lang) niet uitgeleerd. www.blaisse.nu Advocaat-stagiaires

Ook jij bent helder en analytisch. Je wilt advocaat worden (of bent dat net) en wilt graag werken op een kantoor dat in je investeert. Je vindt het leuk om grote en ingewikkelde vragen op je bord te krijgen. De procespraktijk spreekt je aan.

Ben je geïnteresseerd, stuur dan een korte brief voorzien van c.v. aan Jan Garvelink, Olympisch stadion 38, 1076 DE Amsterdam of [email protected]. Bel Femke van der Velden (020 305 72 30) als je meer over werken bij Blaisse wilt weten.

BLAS03JVR_Adv220x290IV.indd 1 27-09-2007 15:54:18 RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 16 05-10-2007 11:55:10 (advertenties)

transport en logistiek Rotterdam, de stad van haven en handel. Al meer dan internationale handel honderd jaar behandelen wij vanuit het hart van de stad mooie zaken voor grote verzekeraars, luchtvaartmaat- verzekeringsrecht schappijen, banken, productiebedrijven, handelshuizen, aansprakelijkheidsrecht rederijen en andere logistieke dienstverleners van over de hele wereld.

Middelgroot van omvang, maar met een gevestigde repu- tatie binnen onze praktijkgebieden: transport & logistiek, internationale handel, verzekering en aansprakelijkheid.

Wij hebben altijd plaats voor ambitieuze en in onze praktijk geïnteresseerde Advocaat stagiaires m/v

Intensieve begeleiding en ons Bureau Kennis en Oplei- ding zorgen ervoor dat je snel in staat bent om zelfstandig te procederen en adviseren. Kijk voor meer informatie op www.vantraa.nl of bel met Jacco van de Meent: (010) 4137000.

Minervahuis II · Meent 94, 3011 JP Rotterdam · Tel. (010) 413 7000 · Fax (010) 414 5719 · E-mail: [email protected] · www.vantraa.nl

12 oktober 2007 advocatenblad xvii

27-09-2007 15:54:18 RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 17 05-10-2007 11:55:16 (advertenties)

De Haan Advocaten & Notarissen is een innovatief, dynamisch en snel groeiend kantoor. Vanuit negen secties oefenen we de commerciële praktijk uit. De Haan Advocaten & Notarissen behoort inmiddels tot de top 25 en ontving in 2007 de Gouden Zandloper als snelst groeiend kantoor van Nederland. De Haan Advocaten & Notarissen is voor verschillende vestigingen op zoek naar nieuwe advocaten:

Vestiging Groningen: Aspirant-partner civiel recht

Vestiging Almere: Medewerker bouwrecht

Vestiging Assen: Advocaat-stagiair civiel recht

De functieprofielen kun je vinden op onze website www.dehaaninfo.nl

Wij verwachten gedrevenheid, teamspirit en betrokkenheid bij het kantoor. We hebben de omvang van een professionele organisatie en er is ruimte voor informeel en persoonlijk contact met collega’s. Om je optimaal te ontplooien, bieden wij een goede werk-privé balans, uitstekende arbeidsvoorwaarden en een cultuur waarin veel ruimte is voor eigen initiatief.

Meer informatie Wil je meer informatie, bezoek dan onze website www.dehaaninfo.nl of neem contact op met Jan-Bouwe Rijpkema, sectievoorzitter civiel recht Groningen/Assen: 050- 57 57 400. Voor onze vestiging in Almere kun je contact opnemen met Anthony Terng sectievoorzitter civiel recht Almere: 036- 54 60 040. Je sollicitatie kun je mailen naar: [email protected].

xviii advocatenblad 12 oktober 2007

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 18 05-10-2007 11:55:18 adv advocatenblad 04-10-2007 11:23 Pagina 1

(advertenties)

Kennis vergaren, bijpraten en punten halen? Bezoek dit najaar een van de boeiende (jaar)congressen van Vermande Studiedagen op uw vakgebied !

Congres De nieuwe omgevingsvergunning in aantocht Sprekers: dr. mr. Tonny Nijmeijer, mr.ing. Bert Rademaker Dinsdag 6 november 2007, Jaarbeurs Utrecht 5 PO-punten

Congres 9e Benelux Merkendag Sprekers: mr. Alexander Hagen, mr. Hub.J. Harmeling, mr. Armand Killan, mr. Koen Limperg, Alexander von Mühlendahl, Dr. iur., J.D., LL.M. Vrijdag 23 november 2007, Kurhaus Scheveningen 4 PO-punten

Congres De Wet financieel toezicht, Knelpunten in de praktijk Sprekers: prof.mr. Jan Bernd Huizink, mr. Bart Joosen, mr. Ton Nederveen, prof.mr. Geert Raaijmakers, prof.mr. Rogier Raas Donderdag 29 november 2007, Hotel Lapershoek Hilversum 5 PO-punten

7e Mediation Jaarcongres Actuele highlights in de mediation Sprekers: mr. Dick Allewijn, prof. dr. Martin Euwema, mr. Machteld Pel, mr. Fred Schonewille, mr. Eva Schutte, mr. drs. Rembrandt Zuijderhoudt Donderdag 6 december 2007, Grand Hotel & Theater Gooiland Hilversum 5 PO-punten

Congres Spraakmakende ontwikkelingen en actuele highlights in het Straf(proces)recht 2007 Sprekers: prof. mr. Matthias Borgers, prof. mr. Jan Watse Fokkens, prof. mr. Theo de Roos, mr. Annelies Röttgering, mr. Huub Willems, mr. Karin Zweers Woensdag 19 december 2007, Holiday Inn Leiden 5 PO-punten

Congres Ontsporing en opsporing: actualiteiten in het jeugdstrafrecht Sprekers: mr. Myriam de Bruijn-Lückers, mr. Carlo Dronkers, Matthie Kroezen, mr. Sonja de Pauw Gerlings, Barend Rombout Woensdag 19 december 2007, NH Atlanta Rotterdam 5 PO-punten

4 JA ik wil graag een folder ontvangen van het (de) hierboven aangevinkte congres (congressen)

Naam organisatie

Afdeling

Naam

Postbus / straat

Postcode en plaats

Telefoon

Datum

Fax dit formulier naar (070) 799 98 85 of per post aan: Vermande Studiedagen, Postbus 19503, 2500 CM Den Haag Kijk voor de volledige programma’s en een aanmeldingsformulier op www.vermande.nl

12 oktober 2007 advocatenblad iii

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 3 05-10-2007 11:54:13 (advertenties)

M/V GEMEENTE DEN HAAG www.denhaag-vacatures.nl

Het behoeft geen betoog. In het kloppend hart van Den Haag ligt het stadhuis aan het Spui. Met recht (bestuurlijk of privaatrechtelijk) is het er levendig en aangenaam werken. Al is een besluit of contract nog zo complex: in de regel geeft de omgeving alle ruimte voor creatieve en heldere processen. Werk jij mee aan Den Haag? Kijk dan of deze baan past bij jouw betrokkenheid.

Dienst Stadsbeheer DSB Stuur je reactie De dienst Stadsbeheer draagt samen met de Hagenaars zorg voor de kwaliteit van de met CV binnen 14 dagen aan leefomgeving. Ruim 1400 Stadsbeheerders leveren dagelijks een grote verscheidenheid Dienst aan diensten en producten: van boomverzorging tot straatvegen en van vergunningver- Stadsbeheer lening tot parkeercontrole. Straten, pleinen, grachten, bruggen en riolen; ondergronds Afdeling P&O Frontoffice en bovengronds is Stadsbeheer overal in de stad aan het werk. Centraal staat dat we dit Kennis & Vaardigheden P&O doet voor al die mensen die in Den Haag wonen, er werken of de stad bezoeken. • academische opleiding privaatrecht; 2500 DP Den Meer informatie en meer banen? • gedegen kennis en ervaring op het gebied van het pri- Haag. www.denhaag-vacatures.nl vaatrecht en bij voorkeur bouw- en aanbestedings- recht (kennis publieksrecht strekt tot aanbeveling); • minimaal 2 tot 4 jaar juridische werkervaring; JURIST • uitstekende communicatieve en schriftelijke vaardig- heden. Je adviseert aan de directie en bedrijfsonderdelen en voert zelfstandigprocedures. Je adviseert over aanbestedingen, bouwrecht en deprivaatrechtelijke aspecten van het Arbeidsvoorwaarden: gebruik van de openbare ruimte. Jestelt complexe overeenkomsten en besluiten op en • max. 4.192,- p/mnd; toetst bestuurlijkestukken en regelgeving. Het werk is zeer gevarieerd. • de gemeente Den Haag biedt haar werknemers uitste- Bijonderhandelingen ben je actief betrokken en vervult een belangrijke rolbij grote pro- kende primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden, jecten, zoals RandstadRail, de versterking van dezeewering, de bestuurlijke boete, hand- zoals een goed salaris, regelingen voor (ouder- haven en het gemeentelijkafvalbeleid. schaps)verlof en kinderopvang, mogelijkheden tot Meer weten? www.denhaag-vacatures.nl deeltijdwerken en ruime middelen voor vorming en of bel Willem Berghuis (070) 353 6699 opleiding.

Het Spui Den Haag, donderdagochtend half elf, gemeente Den Haag Peter van Oosterhout

iv advocatenblad 12 oktober 2007

Adv_Advocatenblad_220x290.indd 6 RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 4 05-10-2007 11:54:18 Zit jij er bovenop als het om contracten gaat? Legal Counsel

Met een afgeronde academische opleiding Nederlands recht en circa 3 jaar werkervaring, primair gericht op verbintenissenrecht en secundair op vennootschapsrecht. Met een enthousiaste, betrokken en proactieve instelling. En met goede communicatieve vaardigheden (ook in Engels), humor, oog voor detail, creativiteit en gezond verstand. Kijk dan snel op www.robeco.nl/werken.

Adv_Advocatenblad_220x290.indd 6 27-09-2007 17:35:46 RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 5 05-10-2007 11:54:19 Adv. Huijbers 'Getob':Layout 1 29-08-2007 23:41 (advertenties)Pagina 1

Stop met dat getob!

Laat het alimentatierekenen aan de specialist over!

Service rekenen: wij rekenen voor u vens van beide ouders. Tevens wordt er een verdeling van het Veel advocaten en mediators zijn al bekend met onze eigen aandeel kosten gemaakt naar rato van de draagkracht alimentatieberekeningen en draagkrachtvergelijkingen. van de ouders. Hiermee is de behoefte aan kinderalimentatie We krijgen veel waardering voor onze overzichtelijke in één oogopslag duidelijk. rapporten en snelle service. Al vanaf � 75,00 tot gemiddeld Co-ouderschap De kosten van co-ouderkinderen, ofwel het � 115,00 (ex. btw) verwerken we aangeleverde gegevens tot eigen aandeel kosten volgens Nibus-tabel plus de kinderbij- een rapport. slag plus extra woonlasten, worden in dit model berekend en vervolgens naar draagkracht over de ouders verdeeld. Ook Programma: u rekent met onze software hier is in één oogopslag duidelijk, de behoefte aan een extra U kunt ook zelf berekeningen maken met ons rekenprogram - bijdrage in de kosten van kinderen: de kinderalimentatie. ma AliBerWin. Gebruikers zijn zeer tevreden over dit duide- Behoefte berekening Met dit model wordt de minimale be- lijke en gebruiksvriendelijke programma, voorzien van help- hoefte aan partneralimentatie bepaald waarbij de inkom- functie. Abonnees ontvangen halfjaarlijks een update, sten en uitgaven van alimentatiegerechtigde volgens de waarin de normbedragen en rekenvariabelen zijn aangepast. normen en richtlijnen ingevuld worden. Met andere woor- Een jaarabonnement op AliBerWin kost � 267,50 (ex. btw). den: de benodigde alimentatie om op een jus = nihil uit te komen wordt berekend. Uniek: drie niet-standaard rekenmodellen Toedelen kosten kinderen In dit rekenmodel wordt het Ondersteuning eigen aandeel kosten van de kinderen bepaald volgens de Jaarlijks organiseren we gratis gebruikersbijeen komsten voor Nibud-tabel. Het model berekent zelf het netto gezinsinko- zowel opdrachtgevers als gebruikers van AliBerWin. men aan de hand van de ingevulde (bruto) inkomensgege- Voor data en meer informatie:

Huijbers’ Administratiekantoor +Postbus 244, 6700 AE Wageningen t 0317 419 736 e [email protected] i www.huijbers.nl vi advocatenblad 12 oktober 2007

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 6 05-10-2007 11:54:21 Advocatenblad_oktober_optie2:Opmaak 1 27-09-2007 16:23 Pagina 1

!@$

@5-26)2@"%2@#-.1)2@-6@??2@9%2@()@+533767)@%(93'%7)2@)2@237%5-6/%2735)2@-2@)()50%2(@1)7@39)5<-',7)0-./)@9)67-+-2+)2@)2 ))2@&5)()@(-)2679)50)2-2+@@,))*7@))2@)-+)[email protected]@(-)@.)@-2@%00)6@7)58+9-2(7@2@:%7@:)@(3)2@,3)@:)@(%7@(3)2@)2@:-)@(%7@(3)2 )7@<-.2@()@1)26)2@9%2@@(-)@6%1)2@()@/5%',7@9%2@,)7@/%27335@1>/)2@82@/0)85@()@6;2)5+-)@9%2@()@9)56',-00)2@,82@)-+)2 ,)-(@&-.@)0/%%5@34+)7)0(@1%%/7@@737@))2@/%27335@9%2@32+)/)2()@67)5/7)@1@7)@&0-.9)2@&38:)2@%%2@))2@453*)66-32)0)@)2 /0)855-./)@35+%2-6%7-)@<-.2@:-.@93357(85)2(@34@<3)/@2%%5@7%0)27@1)7@/0)85@2()52)1)2()@1)26)2@(-)@1))@:-00)2@&38:)2@%%2 ()@73)/3167@9%2@@?2@,82@)-+)2@327:-//)0-2+@

)5@9)567)5/-2+@9%2@,)7@/0)855-./)@%(93'%78850-./)@7)%1@,)&&)2@:-.@()@930+)2()@9%'%785)6

# =@2()52)1-2+65)',7@167)5(%1@)2@377)5(%1@ =@8534))6@)2@)()(-2+-2+65)',7@-2@5866)0 =@311)5'-))0@"%67+3)(@-2@167)5(%1@ =@'3231-6',@ 75%*5)',7@-2@377)5(%1

 =@2()52)1-2+65)',7@%2/-2+@
@-2%2')@-2@167)5(%1 =@26309)27-)@)2@)56758'785)5-2+@-2@167)5(%1 =@")593)5@")5<)/)5-2+@)2@%2()0@-2@377)5(%1@ =@8534))6@)2@)()(-2+-2+65)',7@-2@5866)0@ =@)5632)2@)2@%1-0-)5)',7@-2@-2(,39)2 =@)6788565)',7@-2@5)(%@

45))/7@??2@9%2@()@&39)267%%2()@9%'%785)6@.)@%%2@/-./@(%2@34 ::::)5/)2&-.%/(20 9335@()@'3140)7)@9%'%785)&)6',5-.9-2+@@ 300-'-7)5)2@/%2@1-(()06@,)7@6300-'-7%7-)*35180-)5@34@32<)@:)&6-7)@3*@4)5@)1%-0@%%2@5)'58-71)27%/(20 9335<-)2@9%2@))2@ 137-9%7-)&5-)*@1)7@'9@'-.*)50-.67@)2@)9)278)0)@678()2767%+)&)335()0-2+@3',7@()@9%'%785)@9%[email protected]:@9335/)85@327&5)/)2@67885 326@(%2@))2@34)2@6300-'-7%7-)@@

"335@-2*351%7-)@39)5@9%'%785)6@3*@@2))1@.)@'327%'7@34@1)7@32<)@%*()0-2+@)'58-71)27@9-%@7)0)*3322811)5@  @ @ !!@@ #!@#@

AKDRBI_Advo prinsen 14 van bwerk wijmen.indd v1.indd 7 1 01-10-200705-10-2007 15:44:2911:54:25 (advertenties)

Janse Advocaten is een jong, modern en dynamisch full-service kantoor in het midden van het land en is succesvol actief in zowel de ondernemingsgerichte als particuliere praktijk, met bijzondere accenten op het gebied van het arbeidsrecht, ondernemingsrecht, letselschade, echtscheidingsrecht en het auteurs- en merkenrecht.

Wij hebben per direct plaats voor een talentvolle, enthousiaste en ambitieuze: GEVORDERD ADVOCAAT - STAGIAIRE / ADVOCAAT - MEDEWERKER met aantoonbare kennis en ervaring op één of meerdere van bovengenoemde rechtsgebieden en de bereidheid om zich in het bijzonder te specialiseren in het echtscheidingsrecht.

Tevens hebben wij ruimte voor een gespecialiseerd STRAFRECHT ADVOCAAT die op basis van kostendeling zelfstandig de praktijk wil uitoefenen.

Janse Advocaten is gevestigd in een modern en uitstekend geoutilleerd kantoorpand in een plezierige en goed bereikbare woon- en werkomgeving. Wij bieden een gevarieerde en uitdagende praktijk met volop mogelijkheden voor eigen initiatief en persoonlijke ontwikkeling.

Voor meer informatie kun je contact opnemen met mr F.A. Janse, telefoon: 0342 - 42 56 42.

Sollicitaties vergezeld van motivatie, CV en cijferlijst kun je per e-mail sturen naar: [email protected]

kijk ook op onze website:

www.janse-advocaten.nl

janse advocaten.indd 1 02-10-2007 15:26:23

Is een aan de mooiste singel van Alkmaar gevestigd is kantoor bestaande uit drie advocaten die in maatschaps- gevestigd te ’s-Hertogenbosch in een representatief verband werken. In verband met het vertrek van één pand op een mooie locatie vlakbij de rechtbank van hen zoeken wij voor spoedige indiensttreding een goed geoutilleerd enthousiaste

wij zijn ADVOCAAT - MEDEWERKER op dit moment werkzaam met zes advocaten op uiteenlopende rechtsgebieden Wij voeren een algemene praktijk met accenten op arbeidsrecht, personen- en familierecht, strafrecht en wij doen sociale zekerheidsrecht. Onze cliëntèle is overwegend wat we leuk vinden en dat doen we goed particulier. Bij gebleken geschiktheid bestaat binnen genoeg is genoeg afzienbare tijd uitzicht op toetreding tot de maatschap.

wij zoeken Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met een collega met ervaring op dezelfde golflengte mr. P.P.J.L. Appelman, 072 - 512 32 29. die op kostenbasis ons kantoor wil komen versterken Uw schriftelijke sollicitatie kunt u richten aan: Sollicitaties richten aan: Mr. J.C. Gillesse of Mr. Th.J.A. Winnubst Appelman Advocatenkantoor Postbus 1602 Mr. P.P.J.L. Appelman 5200 BR ’s-Hertogenbosch POSTBUS 3127 tel. 073 - 613 55 61 1801 GC ALKMAAR fax 073 - 689 12 68 mail: [email protected] e-mail: [email protected] www.appelman.nl

viii advocatenblad 12 oktober 2007 gillesse & winnubst advocaten.indd 1 02-10-2007advocatenkantoor 12:08:50 appelman.indd 1 02-10-2007 12:07:26

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 8 05-10-2007 11:54:27 /NTVANGTU HEMNUNvG NIET

2UIM ADVOCATEN WILLENDE/RDE VANDEDAG NIETMISSEN

6OORDELENTEOVER .IETSTEVERLIEZEN )NSCHRIJVENISEENVOUDIG
„/VERZICHTELIJKSAMENGEBRACHT „'RATISVOORLEDENVANDE/RDE „3TUUREENE MAILNAAR NIEUWSDATVOORIEDEREADVO „5ITSCHRIJVENISNETZOMAKKELIJK ENOVA REEDBUSINESSNLMET CAATRELEVANTIS ALSINSCHRIJVEN ALSONDERWERP „(ANDIGELINKSNAARACHTER „5WE MAILADRESWORDTALLEEN )NSCHRIJVEN/RDEVANDEDAG GRONDINFORMATIEENOF½CIpLE GEBRUIKTVOOR/RDEVANDEDAG PUBLICATIES „%ENVOUDIGUWMENINGVEN TILEREN 3CHRIJFUVANDAAG INDANONTVANGTU IEDEREDONDERDAG /RDEVANDEDAG

/RDEVANDEDAGDmDIGITALENIEUWSBRIEFVOOREIGENTIJDSEADVOCATEN %ENGEZAMENLIJKPRODUCTVAN2EED"USINESSENDE.EDERLANDSE/RDEVAN!DVOCATEN

2007RBI_Advo RBI_OrdevdDag 14 bwerk v1.indd 220x290.indd 9 1 24-05-200705-10-2007 18:13:4512:29:08 Voor een compleet aanbod van juridische vacatures ga je naar jbb.nl

Juridische Banenbank

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 10 05-10-2007 12:29:09 0276.30.001 Student BS_220x290 PMS Advocatenblad.indd 1 Orde

Marcucci, mw. mr. P.: Hart Vogel, mw. mr. S.A.: Atoomweg fax 0596-681020, e-mail info@ Berte, Maalsté & Blom Kantoor­ van Brabantlaan 103 (5038 464-466 (3542 AB) postbus slinkmandegraaf.nl Advocaten te Utrecht: Vasco Da LA) postbus 3058 (5003 DB) 8067 (3503 RB) Utrecht, tel. 030- Gamalaan 11 (3526 ER) Utrecht verplaatsing Tilburg, tel. 013-4645100, fax 2424300, fax 030-2416663 013-4645105, e-mail marcucci@ Considine Advocaten te Bouwmeester, mw. mr. A.M. mwfamilierecht.nl Vukovic, mw. mr. M. (Utrecht): Rotterdam: Maarland Noordzijde (Amsterdam): Stationsplein 35 Oude Middenweg 239-a (2491 Naams­ 103 (3231 CH) postbus 84 (3230 (1315 KT) postbus 10185 (1301 AD) Peek, mw. mr. S.M.: Droogbak AH) Den Haag, postbus 180 (2260 AB) Brielle, tel. 06-52331004, fax Almere, tel. 036-5344400, fax 1-a (1013 GE) postbus 251 (1000 AD) Leidschendam, tel. 070- wijziging 084-7336209, e-mail considine@ 036-5343520, e-mail info@ AG) Amsterdam, tel. 020-7119182, 3272222, fax 070-3272952, e-mail considine.nl sloofadvocaten.nl fax 020-7119999, e-mail simone. [email protected] Moene Advocaten te Den [email protected] Haag thans: Moene Vukovic Advocatenkantoor Focke te Dikkema, mw. mr. A.M. Warnink, mw. mr. M.: Hart Advocaten Enschede: Oldenzaalsestraat 145 (Rotterdam): Paterswoldseweg Scheijndel, mw. mr. T.E. van Brabantlaan 103 (5038 (7514 DR) Enschede 802 (9728 BM) postbus 1100 van (Roermond): Deken van LA) postbus 3058 (5003 DB) Antzoulatos-Nuijten, mw. mr. (9701 BC) Groningen, tel. 050- Oppenbergsingel 23 (5911 AA) Tilburg, tel. 013-4645100, fax A.J.C. te Barendrecht thans: Van Hartingsveld | Schönhagen 5214390, fax 050-5255435, e-mail postbus 490 (5900 AL) Venlo, 013-4645105, e-mail warnink@ Nuijten, mw. mr. A.J.C. | Ossentjuk | Advocaten | [email protected] tel. 077-3548951, fax 077- mwfamilierecht.nl Bemiddelaars te Leiden: 3545330, e-mail scheijndel@ Wakkerman-van Oosterhout, Schipholweg 74/het kantorenhuis Franken, mr. A.J. (Hoofddorp): boelszanders.nl mw. mr. I. te Den Bosch thans: 1e etage (2316 XD) postbus 2202 Schiphol Boulevard 351/WTC Oosterhout, mw. mr. I. van (2301 CE) Leiden H-Tower 7th floor (1118 BJ) Slinkman, mr. L.S. (Hoogezand): Luchthaven Schiphol, postbus Stationsweg 4 (9901 CR) postbus Nieuw Vermeer, mr. H.W.E. Heijden, mr. J.D. van der te 22028 )1100 CA) Amsterdam 5 (9900 AA) Appingedam, tel. te Amstelveen thans: Hilversum: Minckelersstraat 42 Zuidoost, tel. 020-6557119, fax 0596-670505, fax 0596-681020, kantoor/ Rechtspraktijk Vermeer (1223 LG) Hilversum 020-6557192, e-mail albert.jan. e-mail [email protected] [email protected] Associatie Advocatenkantoor Koopman te Vandeberg, mw. mr. E.M.C. Alkmaar: Wilhelminalaan 7 (1815 Jorritsma, mw. mr. C. (Rosmalen): Orteliuslaan 1051 Marcucci & Warnink JC) Alkmaar (Haarlem): Hoofdstraat 345 (3528 BE) postbus 8118 (3503 RC) familierechtadvocaten en Bezoek­ (2171 BH) postbus 22 (2170 AA) Utrecht, tel. 030-2879460, fax scheidingsbemiddelaars (mrs. Moene Vukovic Advocaten te Sassenheim, tel. 0252-240780, 030-2879483 P. Marcucci en M. Warnink) adres/post­ Den Haag: Oude Middenweg fax 0252-227110, e-mail info@ Hart van Brabantlaan 103 (5038 239-a (2491 AH) Den Haag, dgvl.nl Varossieau, mw. mr. A.C.L.: LA) postbus 3058 (5003 DB) bus/tel./ postbus 180 (2260 AD) Purperhoedenveem 10 (1019 HM) Tilburg, tel. 013-4645100, fax Leidschendam, e-mail info@ Koopstra, mw. mr. M. Amsterdam, tel. 020-7762820, 013-4645105, e-mail info@ fax/e-mail: mvadvocaten.nl (Amsterdam): Van Alkemadelaan e-mail [email protected] mwfamilierecht.nl 700 (2597 AW) postbus 30311 (2500 Aarts & Van de Waarsenburg Spelt Advocaten te Almere: GH) Den Haag, tel. 070-3538800, Veenendaal, mr. J.P. van: De Advocaten te Nijmegen: St. Markerkant 1328 (1314 AN) Almere fax 070-3538811, e-mail info@ entree 51 (1101 BH) Amsterdam Annastraat 57 (6524 EH) Nijmegen twobirds.com Zuidoost, postbus 92407 (1090 AK) Wesseling, mr. H.M.G. te Amsterdam, tel.020-3122800, Mede­ AKD Prinsen Van Wijmen N.V. Raalte: Punterstraat 1 (8102 HV) Leeuwen, mw. mr. I.M.C. fax 020-3122801, e-mail te Brussel/België: tel. 088- Raalte van (Arnhem): Wijnhaven [email protected] vestiging 2535000 24 (2511 GA) postbus 16759 (2500 BT) Den Haag, tel. Verweijmeren, mw. mr. Slinkman De Graaf Advocaten AKD Prinsen Van Wijmen N.V. 070-3305977, fax 070-3305989, C.P.W.M. (Bunnik): Ravelijnstraat (mrs. L.S. Slinkman en E. te Rotterdam: tel. 088-2535000 e-mail i.m.c.vanleeuwen@ 28 (4102 AM) Culemborg, tel. 06- van Bommel) Stationsweg 4 consumentenautoriteit.nl 23339960, fax 0345-533821 (9901 CR) postbus 5 (9900 AA) Appingedam, tel. 0596-670505,

12 oktober 2007 advocatenblad 629

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 629 05-10-2007 11:54:04 Tuchtrecht

• Alle disciplinaire beslissingen die sinds 1986 in het Advocatenblad zijn gepubliceerd, zijn ook te vinden op www.advocatenorde.nl en BalieNet - Advocatenwet art. 46 (1.4.3.1 fi nanciële gelegenheid door een andere (cassatie) • Publicatie in deze rubriek geschiedt door de verhouding) advocaat bijgestaan; deze behandelt de Commissie Disciplinaire Rechtspraak, bestaande uit mr. H.J.A. Knijff, mr. J.D. Loorbach, - Gedragsregel 24 zaak op basis van een toevoeging. Klager mr. I.E.M. Sutorius mr. G.J. Kemper en heeft op dat moment ruim H 12.000 aan mr. H.J. de Groot. De feiten mr. X betaald. Klager is in 1986 gehuwd met mevrouw Klager heeft mr. X meerdere malen A. Uit het huwelijk is een dochter ge- meegedeeld dat hij in fi nanciële pro- boren die bij de vrouw verblijft. Tussen blemen kwam doordat hij diens nota’s partijen is in november 2002 de echt- moest voldoen. Excessieve scheiding uitgesproken. De alimentatie In mei 2005 heeft klager schriftelijk voor de dochter is bepaald op H 250 per aan mr. X gevraagd hem een specifi catie bedragen in maand en de partneralimentatie op van een viertal nota’s te doen toekomen. H 125 per maand. Hij herhaalt dat verzoek in juni 2005. rekening De echtscheidingsbeschikking is op Nadat klager omtrent de fi nanciële 1 april 2003 ingeschreven. Het gerechts- gang van zaken bij de deken over zijn gebracht hof heeft bij beschikking van november advocaat had geklaagd is tijdens het on- 2003 de beschikking van de rechtbank derzoek naar de klacht door de adjunct- op het punt van de partneralimentatie secretaris van de Raad van Toezicht Raad van Discipline Arnhem, 10 april 2006, vernietigd en bepaald dat klager met herhaaldelijk aan de orde geweest dat nummer 11435 ingang van april 2003 H 500 per maand klager specifi caties van de nota’s van mr. (mrs. Vergunst, Brandsma, Breuning ten Cate, partneralimentatie moet betalen. X wenste te ontvangen. Harenberg en Noppen) Klager heeft de hem (toen nog door Ter gelegenheid van de mondelinge een andere advocaat) verleende rechtsbij- behandeling van de klacht door de raad 1 Een advocaat heeft een actieve stand in beide instanties zelf betaald. in februari 2006 heeft mr. X de specifi ca- onderzoeksplicht met betrekking In december 2003 heeft klager zich tie van zijn nota’s overgelegd. tot de mogelijkheid van gefinan- tot mr. X gewend omdat hij het niet eens Uit die specifi caties blijkt dat klager cierde rechtshulp van zijn cliënt. was met de beschikking van het hof. In in december 2003 en in de eerste twee De enkele mededeling van de februari 2004 heeft mr. X een verzoek maanden van 2004 H 141,35 per uur in cliënt dat hij daarvoor niet in aan- tot wijziging van de partneralimentatie rekening heeft gebracht, in de periode merking komt, ontslaat de advo- ingediend bij de rechtbank. Als wijzi- van begin maart tot medio augustus caat – gelet op het gecompliceerde gingsgrond voert hij aan dat er sprake 2004 een bedrag van H 174 per uur en in systeem van gefinancierde rechts- is geweest van een kennelijke misslag de periode van medio september 2004 hulp – niet van die plicht. omdat er uit is gegaan van een jaarinko- tot juli 2005 een bedrag van H 210 per 2 Deze plicht brengt mee dat ook men van de vrouw van ongeveer H 9.000 uur. In totaal specifi ceert mr. X 50,5 aan tijdens de behandeling van de per jaar, terwijl dat in werkelijkheid, de zaak bestede uren. zaak de advocaat er alert op dient voor een vierdaagse werkweek, ongeveer te blijven of wellicht alsnog wordt H 15.000 per jaar was. Klacht voldaan aan de voorwaarden voor De rechtbank wijst het wijzigingsver- Met betrekking tot de geschetste feite- gefinancierde rechtshulp. zoek in juni 2004 toe omdat de vrouw lijke gang van zaken formuleert klager 3 Tussentijdse (substantiële) tariefs- geen verweer voert. In de beschikking de navolgende klachten: verhoging die niet tijdig aan de wordt de partneralimentatie met ingang a mr. X heeft geen toevoeging voor cliënt wordt medegedeeld, is van april 2003 op nihil bepaald. klager aangevraagd terwijl klager klachtwaardig. daar wel voor in aanmerking kwam: 4 De advocaat dient matiging van De vrouw tekent beroep aan tegen deze mr. X heeft hem terzake niet correct zijn declaratie te overwegen wan- beschikking. geïnformeerd; neer de hoogte ervan in een onre- Het hoger beroep wordt mondeling b mr. X is tekortgeschoten in zijn delijke verhouding staat met het behandeld in februari 2005. Mr. X stond advisering en hij heeft een beroeps- belang van de zaak. klager bij. fout gemaakt door een procedure tot 5 Het hof bedient zich bij het opleg- Het hof heeft in maart 2005 de aange- wijziging van alimentatie aanhangig gen van een tuchtrechtelijke maat- vallen rechtbankbeschikking vernietigd te maken en hem terzake niet correct regel van de constructie van een en het (wijzigings)verzoek alsnog afge- te informeren, in het bijzonder over voorwaardelijke schorsing met wezen; aldus blijft met ingang van april het instellen van cassatie; als bijzondere voorwaarde dat de 2003 de partneralimentatie gehandhaafd c mr. X heeft klager ondanks diens advocaat een deel van zijn honora- op een bedrag van H 500 per maand. herhaald verzoek nimmer een speci- rium zal terugbetalen. Klager tekent cassatie aan tegen fi catie van zijn declaratie gezonden deze beschikking. Klager wordt bij die en aan hem aanzienlijke bedragen in

630 advocatenblad 12 oktober 2007

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 630 05-10-2007 11:54:05 Tuchtrecht

rekening gebracht, vooral gezien in Klager heeft om specificatie van de kosteloze rechtsbijstand. Gezien de relatie met de hoogte van de gevor- nota’s van mr. X gevraagd in het kader gecompliceerde regelgeving op grond derde alimentatie. van de behandeling van zijn klacht. waarvan vastgesteld dient te worden Omdat mr. X de specificaties geen deel of men voor gefinancierde rechtshulp Verweer wilde laten uitmaken van de klacht in aanmerking komt, in het bijzonder Mr. X heeft het navolgende tot zijn heeft hij deze niet aan klager toege- ingeval de rechtzoekende in het bezit verweer aangevoerd. stuurd. is van een eigen woning en hij alimen- Mr. X heeft tijdens het eerste gesprek tatieplichtig is, had mr. X niet mogen met klager uitvoerig doorgenomen of Beoordeling door de raad afgaan op de mededeling van klager op deze voldeed aan de vereisten om in De raad behandelt allereerst het dit punt, als hij die al gedaan heeft, en aanmerking te komen voor een toevoe- verweer dat klager zijn klacht eerst bij schriftelijk aan hem moeten bevestigen ging. de Geschillencommissie had moeten op grond van welke bezittingen en of Klager heeft mr. X toen medegedeeld indienen. op grond van welk inkomen hij niet in dat hij niet in aanmerking kwam voor Het feit dat mr. X zich bij de Klach- aanmerking kwam voor gefinancierde een toevoeging. Daarom heeft mr. X ten- en Geschillenregeling Advocatuur rechtshulp. Aldus heeft mr. X in strijd klager niet om bewijsstukken gevraagd heeft aangesloten brengt mee dat klager gehandeld met Gedragsregel 24. In waaruit zou blijken dat hij niet in aan- zijn klacht zowel bij de Geschillencom- Gedragsregel 24 is bepaald dat een merking kwam voor een toevoeging. missie Advocatuur als bij de deken van advocaat verplicht is aan het begin van Mr. X heeft in januari 2004 in een de Orde van Advocaten en vervolgens de zaak te overleggen of er termen zijn brief aan klager bericht dat hij op grond bij de Raad van Discipline kan indie- om te trachten gefinancierde rechtshulp van de door hem verschafte informatie nen. Deze laatste procedure is in de wet te verkrijgen. omtrent zijn inkomens- en vermogens- verankerd en mr. X kan niet bepalen dat Vaststaat dat klager meerdere malen positie niet in aanmerking kwam voor klager een klacht tegen hem uitsluitend aan mr. X te kennen heeft gegeven dat gefinancierde rechtsbijstand en dat hij kan indienen bij de Geschillencommis- hem het zwaar viel de nota’s van mr. X te de kosten van de werkzaamheden van sie. Ten onrechte verwijt mr. X klager voldoen; vaststaat ook dat mr. X in een mr. X zelf diende te betalen. Klager derhalve dat deze zich eerst tot de Ge- brief van oktober 2004 aan de advocaat heeft deze brief voor akkoord onderte- schillencommissie had moeten wenden van de vrouw heeft bericht dat klager kend. voordat hij zijn klacht bij de deken kon geen geld had en daarom de alimentatie Klager heeft een aantal keren aan mr. indienen. niet kon betalen. Mr. X was aldus op X laten weten dat het hem moeilijk viel Vervolgens behandelt de raad klacht- de hoogte van de financiële problemen de nota’s van mr. X te voldoen, maar hij onderdeel a, inhoudende dat mr. X niet van klager. Dit had voor mr. X op grond heeft niet aan mr. X vermeld dat zijn heeft bevorderd dat een toevoeging voor van Gedragsregel 24 aanleiding moeten vermogen zodanig was geslonken dat klager is aangevraagd terwijl klager zijn ook tussentijds te onderzoeken of hij voor een toevoeging in aanmerking daar wel voor in aanmerking kwam; klager mogelijk alsnog in aanmerking kwam. Had hij dat wel gedaan, dan zou voorts zou mr. X klager terzake niet cor- kwam voor gefinancierde rechtshulp. mr. X hem direct hebben laten weten rect hebben geïnformeerd. Van mr. X had een actievere houding welke stukken hij aan hem diende te De raad stelt vast dat mr. X stelt dat mogen worden verwacht. Ten onrechte sturen voor het aanvragen van een toe- klager hem heeft meegedeeld dat hij heeft mr. X zich erop beroepen dat kla- voeging. niet voor een toevoeging in aanmerking ger slechts klaagde over zijn financiën. Mr. X heeft klager gewezen op de kwam; die stelling is door klager be- Ten onrechte heeft mr. X niet zelf als- mogelijkheid in cassatie te gaan tegen twist. Daarom staat niet vast dat klager nog aan de orde gesteld of klager voor de beschikking van het gerechtshof. dit aan mr. X heeft meegedeeld. gefinancierde rechtshulp in aanmerking (Kennelijk gaat het hier om de eerste be- Ook al zou klager aan mr. X heb- kwam. schikking van het hof, die van november ben meegedeeld dat hij niet voor een Dit onderdeel van de klacht is ge- 2003; bew.) Klager wilde dat nadrukke- toevoeging in aanmerking kwam, dan grond. lijk niet. nog had mr. X moeten controleren op Mr. X heeft klager gewezen op de grond waarvan klager niet in aanmer- Klachtonderdeel b luidt dat mr. X is risico’s, verbonden aan de procedure tot king kwam voor een toevoeging en dit tekortgeschoten in zijn advisering en wijziging van de partneralimentatie. schriftelijk aan klager hebben moeten een beroepsfout heeft gemaakt door een Mr. X heeft klager in januari 2004 bij bevestigen. procedure tot wijziging van alimentatie brief bericht dat zijn kantoor deelneemt Mr. X heeft in zijn brief van janu- aanhangig te maken en klager daar- aan de Klachten- en Geschillenregeling ari 2004 volstaan met de mededeling over niet correct te informeren, in het Advocatuur. Daarom had klager zich dat klager op grond van de door hem bijzonder (ook) niet over het instellen eerst tot de Geschillencommissie dienen verschafte informatie over zijn inko- van cassatie tegen de beschikking van te wenden voordat hij zijn klacht bij de mens- en vermogenspositie niet in november 2003. Raad van Toezicht indiende. aanmerking kwam voor zogeheten

12 oktober 2007 advocatenblad 631

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 631 05-10-2007 11:54:05 Tuchtrecht

De raad stelt vast dat mr. X het wijzi- diens nota’s heeft gevraagd. Mr. X heeft Hoger beroep gingsverzoek heeft gegrond op het feit aangevoerd dat hij normaal gesproken Het hof gaat uit van de klachtomschrij- dat het hof in de beschikking van no- die specificaties meestuurt met zijn ving van de raad. vember 2003 een misslag heeft begaan nota’s maar dat in deze zaak niet heeft De eerste grief is van feitelijke aard: door uit te gaan van onjuiste gegevens gedaan. Daarvoor heeft mr. X geen mr. X stelt dat de raad ten onrechte betreffende het inkomen van de vrouw. reden opgegeven. Toen klager eenmaal heeft overwogen dat klager mr. X meer- Met betrekking tot dit punt gaat het om een klacht tegen mr. X had ingediend dere malen heeft medegedeeld dat hij in art. 1:401 lid 4 BW. Die bepaling wordt was mr. X niet meer bereid zijn speci- financiële problemen kwam doordat hij ruim opgevat en als grond voor wijzi- ficaties aan klager te doen toekomen de nota’s van mr. X moest voldoen. Het ging van de alimentatie kan elk gegeven omdat mr. X niet wilde dat de specifica- hof stelt vast dat mr. X heeft toegegeven worden aangevoerd dat bij de beschik- ties deel zouden gaan uitmaken van de dat ‘klager zo nu en dan heeft verteld king waarvan wijziging wordt verzocht klacht. Dit is evenwel geen valide reden dat hij wat moeite had met het betalen een rol had behoren te spelen maar niet om een verzoek om specificaties niet van de nota’s (...)’, doch daarmee staat heeft gespeeld, of waarvan achteraf aan- te honoreren. Het voorgaande klemt niet vast dat klager daardoor in finan- nemelijk wordt gemaakt dat het onjuist temeer nu, blijkens de door mr. X ter ciële moeilijkheden kwam, al acht het is, terwijl het ontbrekende of juiste zitting overgelegde specificaties, er bin- hof dat niet onaannemelijk. In zoverre gegeven tot een andere vaststelling van nen een tijdsbestek van anderhalf jaar slaagt de grief. de onderhoudsuitkering op grond van sprake is geweest van een verhoging van Overigens richten de grieven zich draagkracht en behoefte zou hebben het uurtarief van H 141,35 naar H 210, niet tegen de vaststelling van de feiten, geleid. Daarbij maakt het niet uit dat de in welke stijging van bijna 50% klager zodat in beroep voor het overige van de partij die zich op art. 1:401 lid 4 BW be- tot dat moment geen enkel inzicht had, feitelijke vaststelling door de raad kan roept voor ommekomst van de beroeps- althans is dat niet gebleken. worden uitgegaan. termijn heeft kunnen vaststellen dat in Voorts is de raad van oordeel dat rechte van onjuiste of onvolledige gege- klager er terecht over klaagt dat hij ruim Mr. X voert voorts de navolgende grie- vens is uitgegaan, en daartegen rechts- H 12.000 aan mr. X heeft moeten betalen ven aan: middelen had kunnen instellen. Ook voor een procedure waarin bij de recht- is niet van belang of sprake is van een bank geen verweer is gevoerd en waarbij Grief 1 vergissing en, zo ja, of de rechter dan in hoger beroep slechts een misslag is De raad heeft ten onrechte geoordeeld wel (één van) de partijen die vergissing aangevoerd en geen gecompliceerde dat klager zijn klacht niet via de Ge- hebben (heeft) gemaakt. Er kan daarom financiële gegevens en berekeningen schillencommissie Advocatuur hoefde ook niet worden vastgesteld dat mr. X aan de orde zijn geweest. Tevens is van in te dienen, ondanks een daartoe een beroepsfout heeft gemaakt door het belang dat het in deze zaak ging om strekkende schriftelijke afspraak tussen indienen van het wijzigingsverzoek. een alimentatie van H 500 per maand. klager en mr. X. Een aanwijzing dat mr. X geen De raad is van oordeel dat gezien de beroepsfout heeft gemaakt is voorts dat, hiervoor genoemde omstandigheden de Grief 2 naar zeggen van klager, de advocaat- door mr. X in rekening gebrachte bedra- Ten onrechte heeft de raad overwogen generaal bij de Hoge Raad positief heeft gen excessief zijn, zodat dit onderdeel dat mr. X, ook indien klager zelf aangaf geadviseerd naar aanleiding van het van de klacht gegrond is. niet voor een toevoeging in aanmerking door klager ingestelde cassatieberoep Gezien de ernst van de gegrond te komen en zijn vermogen duidelijk tegen de beschikking van het hof van bevonden klachtonderdelen en gezien boven de toevoegingsgrens lag, mr. X maart 2005. het feit dat reeds een aantal keren een bewijsstukken aan klager had dienen te Op grond van het voorafgaande staat tuchtrechtelijke maatregel aan mr. X is vragen. evenmin vast dat mr. X klager onjuist opgelegd, waaronder eenmaal eerder heeft geïnformeerd over het instellen voor een klacht betreffende gefinan- Grief 3 van cassatie. Dit onderdeel van de klacht cierde rechtshulp in welke zaak de raad Ten onrechte heeft de raad overwogen is ongegrond. in april 2003 uitspraak heeft gedaan, dat niet vaststaat dat mr. X heeft me- dient de hierna te noemen maatregel te degedeeld niet voor een toevoeging in Klachtonderdeel c luidt dat mr. X aan worden opgelegd. aanmerking te komen. klager ondanks diens herhaald verzoek nimmer een specificatie van zijn decla- Beslissing van de raad Grief 4 raties heeft toegestuurd, terwijl aan- Verklaart de klacht op twee onderdelen Ten onrechte is overwogen dat er sprake zienlijke bedragen in rekening waren gegrond en op één onderdeel onge- is geweest van een weigering van het gebracht, vooral gezien in relatie tot de grond; legt aan mr. X de maatregel van verzenden van specificaties. Specificaties hoogte van de gevorderde alimentatie. schorsing in de uitoefening van de prak- waren telkenmale met klager doorge- De raad stelt vast dat klager aan mr. X tijk op voor de duur van een week. sproken en akkoord bevonden, telefo- een- en andermaal om specificaties van nisch en zonodig mondeling.

632 advocatenblad 12 oktober 2007

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 632 05-10-2007 11:54:06 Tuchtrecht

Grief 5 naast zijn dienstbetrekking) om voor overleg zal in de regel moeten blijken Ten onrechte heeft de raad overwogen gefinancierde rechtshulp in aanmerking door een schriftelijke bevestiging van de dat klager een- en andermaal om specifi- te komen. Zowel met betrekking tot het advocaat. caties van nota’s zou hebben gevraagd. vermogen als met betrekking tot dat Van een dergelijk onderzoek of van hoge(re) inkomen volgt het hof mr. X dergelijk overleg is niet gebleken. Met betrekking tot de eerste grief over- niet in zijn onvoldoende onderbouwde Aangezien niet is aan te nemen dat weegt het hof als volgt. stellingen; bew.) klager bezwaar had tegen het verkrijgen Advocaten kunnen op basis van Bij gebreke van objectieve gegevens van gefinancierde rechtshulp voorzover vrijwilligheid aan de Klachten- en die zouden kunnen staven dat klager hij daarvoor in aanmerking kwam, is Geschillenregeling Advocatuur deel- niet voor gefinancierde rechtshulp in evenmin duidelijk waarom mr. X geen nemen. Voor cliënten ontstaat daarmee aanmerking kwam moet worden be- aanvraag tot gefinancierde rechtshulp de mogelijkheid om naast de eigenlijke oordeeld of als vaststaand kan worden heeft ingediend, bijvoorbeeld tot het tuchtprocedure van de Advocatenwet aangemerkt dat klager (desondanks) verkrijgen van een voorwaardelijke een klacht te laten behandelen door aan mr. X kenbaar heeft gemaakt dat toevoeging, in afwachting van de de- de Geschillencommissie Advocatuur. hij niet voor gefinancierde rechtshulp finitieve gegevens en uitkomst van de Deelname door een advocaat aan die in aanmerking kwam. Klager heeft dat procedure. regeling en vermelding daarvan in een ontkend. Op grond van de inmiddels Ten slotte geeft ook de door mr. X aan de cliënt verzonden opdrachtbeves- gebleken gegevens is een dergelijke naar klager gekozen opstelling, bij- tiging of in met deze gevoerde corres- mededeling van klager ook niet aan- voorbeeld nog naar aanleiding van de pondentie brengen echter niet mee dat nemelijk. Ook overigens heeft mr. X herhaalde mededeling van klager dat het die cliënt niet vrijstaat zich tot de onvoldoende gesteld om het hof tot hij moeite had om zijn declaraties te be- tuchtrechter – en niet tot de Geschil- de vaststelling te brengen dat klager talen, weinig blijk van de door Gedrags- lencommissie Advocatuur – te wenden. werkelijk aan mr. X heeft medegedeeld regel 24 gewenste actieve houding om Dat geldt ook indien het tegendeel met niet voor gefinancierde rechtshulp in gefinancierde rechtshulp te verkrijgen. zoveel woorden in de opdrachtbevesti- aanmerking te komen. Daarmee falen ook de grieven 2 en 3. ging is neergelegd of op andere wijze is Mr. X heeft zich erop beroepen Vervolgens bespreekt het hof de grie- overeengekomen. dat klager zijn opdrachtbevestiging, ven 4 en 5, die gericht zijn op het klach- Deze grief faalt derhalve. houdende de mededeling dat klager tonderdeel dat mr. X, ondanks herhaald niet voor gefinancierde rechtshulp in verzoek, nimmer zijn declaraties heeft Met betrekking tot de tweede grief (...) aanmerking kwam, voor akkoord heeft gespecificeerd en aanzienlijke bedragen stelt het hof vast dat mr. X in de op- ondertekend en aan mr. X heeft gere- in rekening heeft gebracht, gezien in drachtbevestiging van 2 januari 2004 de tourneerd. relatie tot de hoogte van de gevorderde navolgende passage schrijft: ‘Op grond Het hof acht dat gegeven niet van alimentatie. van de door u verschafte informatie om- overwegende betekenis. De bewuste Het hof stelt vast dat aanvankelijk trent uw inkomens- en vermogensposi- passage in de opdrachtbevestiging is kennelijk alleen een specificatie is tie, komt u niet in aanmerking voor de immers een door mr. X aan klager ge- verzonden als bijlage bij een declaratie zogeheten kosteloze rechtsbijstand en presenteerde conclusie. De opdrachtbe- van 2 december 2004. De overige spe- zult u de kosten voor mijn werkzaam- vestiging maakt niet duidelijk op welke cificaties zijn door mr. X pas verstrekt, heden zelf dienen te betalen.’ financiële informatie of bescheiden ondanks herhaalde vergeefse verzoeken Het hof overweegt dat de raad terecht mr. X deze conclusie heeft gebaseerd. van klager, ten tijde van de mondelinge tot uitgangspunt van zijn beoorde- Evenmin maakt die opdrachtbevesti- behandeling voor de raad van 20 febru- ling heeft gemaakt dat met een derge- ging duidelijk welke informatie mr. X ari 2006. lijke schriftelijke mededeling noch als over de maatstaven voor gefinancierde De verstrekking van specificaties aan vaststaand kan worden aangemerkt dát rechtshulp aan klager heeft verschaft. klager, die volgens mr. X vaak monde- klager niet in aanmerking kwam voor Naar het oordeel van het hof heeft ling dan wel telefonisch zijn besproken, gefinancierde rechtshulp, noch dat mr. de raad met juistheid overwogen dat de zijn, gegeven de ontkenning van klager, X hem over de concrete mogelijkheden regelgeving ter zake van gefinancierde niet komen vast te staan. daartoe in voldoende mate heeft geïn- rechtshulp gecompliceerd is, zeker in si- Mr. X heeft ten onrechte de specifi- formeerd. tuaties rond echtscheiding. Dat zo zijn- caties pas onder de druk van de tucht- (Het hof bespreekt hoe mr. X tijdens de zal een advocaat niet zonder gedegen rechtprocedure verstrekt. Voor de nala- de tuchtrechtelijke procedures nog onderzoek en overleg met de cliënt tot tigheid van mr. X is geen te respecteren heeft geprobeerd aannemelijk te maken de conclusie kunnen komen dat er in de rechtvaardiging aangevoerd. dat klager in de vorm van aandelen over zin van Gedragsregel 24 goede gronden Tot dit onderdeel van de klacht een genoegzaam vermogen beschikte, zijn om aan te nemen dat de cliënt niet behoort ook het verwijt van excessief en dat klager ook een te hoog inkomen in aanmerking kan komen voor gefinan- declareren. genoot (onder meer uit activiteiten cierde rechtshulp. Van dat onderzoek en

12 oktober 2007 advocatenblad 633

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 633 05-10-2007 11:54:07 Tuchtrecht

De werkzaamheden van mr. X beston- is een tweetal forse tariefstijgingen ceshandelingen, bespreking cliënt et den aanvankelijk uit de indiening van doorgevoerd: vanaf begin maart 2004 cetera. Dat leidt in totaal tot 50,5 uur een verzoek tot op nihilstelling; de werd het uurtarief van mr. X H 174 en geschreven en gedeclareerde tijd. grondslag van het verzoek was dat het vanaf september 2004 H 210. Zowel op grond van de niet-medege- hof ten onrechte was uitgegaan van een Het hof merkt met betrekking tot het deelde aanzienlijke tariefstijgingen als te laag eigen inkomen van de vrouw. tijdschrijven ook nog het navolgende op grond van de excessieve tijdsbeste- Er werd geen verweer gevoerd; de op: ding komt het hof dan tot het oordeel rechtbank wees het verzoek bij verstek - voor elke uitgaande brief wordt ten dat excessief is gedeclareerd. toe. minste 15 minuten geschreven; Op grond van het voorgaande dienen De vrouw tekende hoger beroep - mr. X schrijft 8 werkuren (inclusief de klachtonderdelen a en c te worden aan. Mr. X heeft een verweerschrift een alimentatieberekening) voor het bekrachtigd. ingediend; het gerechtshof vernietigde bij de rechtbank ingediende verzoek- Vervolgens vindt het hof aanlei- de beschikking en wees het oorspron- schrift; ding om onder bekrachtiging van de kelijke verzoek van klager tot nihilstel- - voor de lezing van de beschikking beslissing van de raad voor zover de ling, respectievelijk verlaging van de van de rechtbank rekent mr. X één klacht­onderdelen a en c gegrond zijn partneralimentatie af. uur; verklaard en klachtonderdeel b onge- De raad heeft terecht geconstateerd - in de beroepsprocedure schrijft mr. grond is verklaard de beslissing van de dat het aldus een procedure betrof X voor lezing van het beroepschrift raad te vernietigen voorzover aan mr. X waarin voor de rechtbank geen verweer één uur, voor het opstellen van zijn de maatregel is opgelegd van schorsing is gevoerd en waarbij in hoger beroep verweerschrift daartegen 6 uren en in de uitoefening van de praktijk voor geen gecompliceerde financiële gege- vervolgens voor de zitting 4 uren; de duur van een week. vens en berekeningen aan de orde zijn - ten slotte noteert mr. X één uur voor Opnieuw rechtdoende legt het hof geweest. Onder andere op basis hiervan, de lezing van het arrest. mr. X de maatregel op van voorwaarde- in combinatie met het alimentatiebe- lijke schorsing in de uitoefening van de drag van H 500 per maand, heeft de raad De eigenlijke proceshandelingen zijn praktijk voor de duur van één maand op goede gronden de conclusie getrok- gespecificeerd met een tijdsbesteding met een proeftijd van twee jaar. Het hof ken dat het totaal van de declaratie van van 21 uur. stelt als bijzondere voorwaarde dat mr. mr. X aan klager van ruim H 12.000 Het hof signaleert voorts dat onder X binnen vier weken na toezending van kennelijk als excessief moet worden de algemene aanduiding ‘dossierbehan- deze beslissing een bedrag van H 5.000, aangemerkt. deling’ nog eens 12 uur en 25 minuten vermeerderd met btw, aan klager zal Per 1 januari 2004 bedraagt het tarief gewerkte tijd is geschreven, dit naast hebben terugbetaald. blijkens de specificaties H 141,35 per uur, specifieke werksoorten als inkomende exclusief btw en kantoorkosten. Nadien en uitgaande correspondentie, pro-

(advertenties)

Postbus 1384 5004 BJ Tilburg T.: 013 463 27 03 F.: 013 469 11 24 [email protected] www.polenconsluting.com

Goedlopend juridisch advieskantoor gespecialiseerd in juridisch en fiscaal advies inzake Nederlandse juridische en fiscale kwesties aan Poolse ondernemingen en juridisch en fiscaal advies aan Nederlandse ondernemers inzake Poolse wet- en regelgeving is op zoek naar een samenwerkings- verband met een ervaren advocaat in Amsterdam, Den Haag of Tilburg. De bedoeling is om de praktijk naar een hoger niveau te brengen (het voeren van procedures namens Poolse cliënten bij rechtbanken en hogere rechterlijke colleges). De adviespraktijk wordt gevoerd door ondergetekende, mr. M.P. Lewandowski, afgestudeerd aan de Universiteit van Tilburg. Sinds 2003 ben ik zelfstandig juridisch adviseur. Tot mijn cliënten behoren MKB bedrijven alsmede grote, beursgenoteerde bedrijven uit Polen. Ik ben op zoek naar een ervaren collega-advocaat of een advocatenkantoor (arbeidsrecht, privaatrecht, contractenrecht, ondernemingsrecht, belastingrecht) waarmee mijn praktijk samengevoegd zou kunnen worden, waarbij de desbetreffende advocaat in de beginfase als mijn patroon zou kunnen optreden.

lewandowski & partners.indd 1 02-10-2007 12:05:43 634 advocatenblad 12 oktober 2007

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 634 05-10-2007 11:54:08 (advertenties)

Verbetering begint bij verandering

Dat is wijsheid

Jonge ambitieuze advocaat medewerkers Vastgoedrecht en Arbeidsrecht kijken op www.datiswijsheid.nl

12 oktober 2007 advocatenblad i

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 1 05-10-2007 11:54:08 (advertenties)

Hoe goed moet je zijn om onze juridische specialisaties nog verder te verdiepen?

Met meer dan 400 juridische specialisten, van ruim 800 medewerkers in totaal, zijn te verhalen voor je cliënten. Door de omvang van DAS hebben wij altijd voldoende wij Nederlands belangrijkste aanbieder van rechtshulp op verzekeringsbasis. Een uitdagende zaken voor je. Samen met jouw cliënten bepaal je zelfstandig de deskundige, betrouwbare, op resultaat gerichte partner voor gespecialiseerde juri- koers en, waar nodig, procedeer je zelf. Een letseljurist is academicus; een dische ondersteuning op praktisch ieder gebied. Voor particulieren en ondernemers. personenschade-expert heeft hbo of mbo+ met de cursus M en S. In beide Voor iedereen bereikbaar, omdat men zich voor onze diensten verzekert. Wij willen in gevallen heb je drie jaar vakervaring en kun je doorgroeien tot schaderegelaar. alle opzichten de beste zijn en met innovatieve producten en diensten voorop blijven Je standplaats: Den Bosch of Amsterdam. lopen, op verzekerings- én juridisch gebied. Door te werken met de beste mensen. Werken bij DAS, dat is werken aan je ambitie, met talent en passie. Met En die te stimuleren en ondersteunen in hun alle professionele ondersteuning die je nodig professionele en persoonlijke ambities. Wat Personenschade-experts en hebt. Richt je sollicitatie binnen veertien dagen, ons als werkgever verder bijzonder maakt? Letseljuristen m/v o.v.v. vacaturenummer 30000907, aan de De collegiale, open werksfeer. De inspire- afdeling Human Resource Management, t.a.v. rende samenwerking. De grote flexibiliteit in eigentijdse arbeidsvoorwaarden. De lat Fannie Brekelmans, DAS rechtsbijstand, Postbus 23000, 1100 DM Amsterdam-ZO, ligt niet bepaald laag. Jij komt hem nóg hoger leggen. óf [email protected]. Voor meer informatie kun je bellen naar Ralph van den Bergh, Letsel als gevolg van medische fouten, bedrijfsongevallen en verkeersongeluk- teamleider Juridisch Team, 020 6 513 876, of kijken op www.das.nl/werken. ken alsmede verhaals-, ge- en verbodsacties op grond van onrechtmatige daad: Wij werken vanuit Amsterdam, Arnhem, ’s-Hertogen bosch en Rijswijk. ze vormen onder andere het werkterrein van de groep Onrechtmatige Daad/ Letsel. Het is aan jou om binnen een of meer specialismen allerhande schades DAS rechtsbijstand Bij DAS kom je tot je recht

Te Koop Praktijk voor Familie- en Jeugdrecht Eindhoven Origineel vergaderameublement met vergadertafel van vier meter lengte, voorzittersstoel en mobiele lessenaar, ADVOCATUUR EN MEDIATION, IS: compleet met negen bijzittersstoelen met leuningen, in gebruik geweest bij De Staten Generaal, meer in het - Onconventioneel, zie: http://www.eindhovensdagblad.nl/eindhoven- bijzonder de procureur der Staten Generaal. stad /article1870987.ece - Sociaal Tot dit ameublement behoren tevens een drie meter lange - Betrokken sidetabel en een dressoir van twee meter zestig lengte in - Laagdrempelig Achener barokstijl met leeuwenpoten. Bij dit dressoir behoren - Gezellig drie leunstoelen in dezelfde stijl. - Druk, druk, druk En zoekt iemand die zich bij ons thuis kan voelen. Voor foto’s kunt u terecht op http://www.mondiainvestments.nl/meubelen/ Reacties mailen naar: [email protected] of bellen naar altMw. M.kam Welten: boer 040advocaten - 257 40 00 12-06-2006 14:14 Pagina 1 Prijsbepaling in onderling overleg.

Alt Kam Boer advocaten praktijk voor familie- en jeugdrecht.indd 1 02-10-2007 12:09:56 Civiele cassatie? - prijsafspraken mogelijk - ook op basis van toevoeging

Info: mr H.J.W. Alt, Pb. 82228, 2508 EE Den Haag, tel.: 070 358 94 79, fax: 070 358 51 97 [email protected], www.altkamboer.com

ii advocatenblad 12 oktober 2007 mondiainvestments.indd 1 02-10-2007 15:57:42

RBI_Advo 14 bwerk v1.indd 2 05-10-2007 11:54:11 Procureur, niet verplicht wel zo zeker

De verplichte procureurstelling wordt afgeschaft. Streefdatum 1 maart 2008.

Daarna is de keus aan u. Zelf doen, of kiest u voor zeker?

Uitbesteden kan ook na 1 maart 2008 aan elk van de 19 leden van de Procureurs-

kring. Zij gaan op de vertrouwde, deskundige wijze door met het leveren van

procureursdiensten. De 19 kantoren bieden de waarborg van voortzetting van

procureursdiensten in alle arrondissementen. Dan weet u zeker dat uw instructies en

stukken op tijd, op de juiste plaats terecht komen.

Voor informatie: www.procureurskring.nl

Alkmaar - Leesberg Advocaten | Almelo - Damsté Advocaten | Amsterdam - Stibbe | Arnhem - Dirkzwager advocaten & notarissen | Assen - Trip Advocaten & Notarissen Breda - Mannaerts & Appels Advocaten en Notarissen | Den Haag - BarentsKrans | Dordrecht - Ten Holter Advocaten | Groningen - Plas & Bossinade Advocaten & Notarissen Haarlem - Van Koppen & Jager | ´s–Hertogenbosch - Banning | Leeuwarden - Trip Advocaten & Notarissen | Maastricht - Boels Zanders | Middelburg - Schute.Haans.Beijsens Advocaten Roermond - Boels Zanders | Rotterdam - Kneppelhout & Korthals | Utrecht - Van Benthem & Keulen | Zutphen - JPR Advocaten | Zwolle / Lelystad - Benthem & Gratama Advocaten

RBI_Advo_14 omslag v1.indd 3 05-10-2007 11:48:27 LÀi˜}ÊÀÕÃÌʈ˜Ê ÕÜʜÀ}>˜ˆÃ>̈i

3bZZg^c[dgbVi^Z/lll#^Xi"XdcXZei#ca

^XiXdcXZeiWk WVh^XlZ\&.V (-'&WgVbZgh[ddgi

i%(()((%&-- [%(()((%'))

lll#^Xi"XdcXZei#ca 3`VciddgVjidbVi^hZg^c\kddg_jg^Y^hX]Zegd[Zhh^dcVah ^c[d5^Xi"XdcXZei#ca

RBI_Advo_14 omslag v1.indd 4 05-10-2007 11:48:28