Luty 2015 1 2 GALA W SIANOWIE GAZETA ZIEMSKA – Miesięcznik Samorządowy Rybogryfy Rozdane 11 Lutego to Rocznica Nadania Praw Miejskich Miastu Sianów

Nr 2(169) Luty 2015 1 2 GALA W SIANOWIE GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy Rybogryfy rozdane 11 lutego to rocznica nadania praw miejskich miastu Sianów. Tego dnia w 1343 roku Piotr Święca z Polanowa nadał osadzie prawa miej- skie. W tym dniu w Sianowie odbywa się już tradycyjnie Gala Rozdania Sianowskich Rybogryfów. Wśród zgromadzonych byli przedstawiciele niemal wszystkich sianowskich grup społecznych i wielu gości spoza Sianowa. Mieliśmy przyjemność posłuchać senatora RP Piotra Zientar- skiego, radnego sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego Jana Ku- riatę oraz przewodniczącego Rady Powiatu w Koszalinie Zenona Dropko. Rybogryfy 2015 w kategorii społecznej otrzymała firma „Matysz- -Drew”, zespół ludowy „Bursztyny” oraz Stowarzyszenie Sianowska Akademia Seniora. W kategorii sportowej Hanna Stryjewska, Patryk Jas oraz Uczniow- ski Klub Sportowy Victoria SP2 Sianów. W kategorii gospodarczej trafił do spółki Polryb z Maszkowa oraz „Glob Metal”i Arka z Sianowa. Na scenie w Kinie Zorza wystąpił The Celebration Band z Gdańska. Zdjęcia: Waldemar Kosowski

Laureaci Sianowskich Rybogryfów w kategorii gospodarczej dyrektor Globmetal Daniel Kaczorowsk, Łukasz Parfianowicz z firmy Polryb oraz Andrzej Pawłowski z firmy Arka.

Laureaci Sianowsjkich Rybogryfów w kategorii społecznej Sia- nowska Akademia Seniora reprezentowana przez Zarząd Sto- warzyszenia, Zespół Bursztyny oraz Sebastian Matyszczuk.

Laureaci Sianowskich Rybogryfów w kategorii sportowej reprezentacja UKS Victorii Sianów, Patryk Jas oraz Hanna Stryjewska.

W imieniu właścicieli firmy Matysz Drew statuetke Rybogry- fa w kategorii społecznej z rąk Burmistrza Gminy i Miasta Sianów Macieja Berlickiego odebrał Sebastian Matyszczuk.

Energetyczny zespół The Celebration Band z Gdańska po raz Zofia Miszkiewicz odebrała statuetkę Rybogryfa w kategorii pierwszy zagościł w Sianowskim Kinie Zorza. społecznej dla Zespołu Bursztyny. Nr 2(169) Luty 2015 SAMORZĄD 3 W trosce o bezpieczeństwo na drogach W sali szkoleniowej Powiatowego Urzędu Pracy w Koszalinie odbyło się 6 lutego spotkanie edukacyjno - informacyjne na temat bezpieczeństwa ruchu drogowego na terenie powiatu koszalińskiego. Organizatorzy: starosta koszaliński Marian Hermanowicz oraz komendant miejski policji inspektor Wiesław Tyl zaprosili do udziału w debacie sołtysów oraz członków rad osiedli miast i gmin.

W trakcie spotkania prowadzonego przez naczelnika Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Koszalinie podkomisarza Pawła Teterycza zaprezentowane zostały niektóre zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa na koszalińskich drogach. Przedstawiono statystyki wypadków, omówiono najczęstsze ich przyczyny oraz skutki, jak również działania podejmo- wane przez policję zmniejszające drogowe zagrożenia. W 2014 roku policjanci wystawili w powiecie ok. 18 tys. mandatów, spośród których naj- więcej (7 tys.) dotyczyło przekroczenia prędkości. O skuteczności policyjnych akcji świadczy malejąca z roku na rok liczba wypadków drogowych. W 2005 było ich 163, a w roku ubiegłym już o połowę mniej, bo 83. Dziesięć lat temu w ciągu roku śmierć na drogach poniosły 24 osoby, a w 2014 – 13. Nadal poważnym problemem pozostaje prowadzenie pojazdów przez kie- rowców będących pod wpływem alkoholu. Dlatego policjanci sukcesywnie zwiększają ilość kontroli trzeźwości. W roku ubiegłym skontrolowano 138 tysięcy kierowców, wśród których zatrzymano 635 nietrzeźwych. Rok wcześniej policyjne statystyki odnotowały 543 osoby kierujące pojazdami na „podwójnym gazie”, ale kontroli przeprowadzono ponad trzykrotnie mniej (44 tys.). Można więc mówić o znaczącym postępie także w tej kwestii.

Uczestnicy spotkania podzielili się z organizatorami uwagami dotyczącymi bezpieczeń- stwa na drogach w swoich miejscowościach, sołectwach i gminach. Poza refleksjami doty- czącymi niefrasobliwości i brawury przysłowiowych piratów drogowych, podnoszono kwestie związane ze stanem dróg, poboczy, oznakowaniem pionowym i poziomym oraz postulowano wprowadzenie konkretnych rozwiązań w organizacji ruchu. Zgodnie stwierdzono potrzebę upowszechniania wiedzy o zasadach bezpiecznego poruszania się po drogach, korzystania z gadżetów i kamizelek odblaskowych. Tym bardziej, że koszty wypadków drogowych, zarówno w wymiarze społecznym, jak i finansowym są ogromne. Z policyjnych statystyk wynika, że tylko w 2012 roku z tytułu zdarzeń na drogach w Polsce ponieśliśmy straty w wysokości 34,5 miliarda złotych. To samo źródło podaje, że śmierć jednej osoby w wyniku wypadku to poza wymiarem humanitarnym koszt dla podatnika rzędu 2,5 miliona złotych. Na zakończenie spotkania jego uczestnicy otrzymali ufundowane przez powiat gadżety poprawiające bezpieczeństwo na drogach w postaci odblaskowych opasek. (j) fot. autor 4 WYDARZENIE GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy WYKĄPALI PONOWNIE REKORD GUINNESSA Kiedy w styczniu 2004 roku podejmowaliśmy de- cyzję o zorganizowaniu ogólnopolskiego zlotu Mor- sów w Mielnie była to od- ważna decyzja. Czasu na jego zorganizowanie było niewiele, bo miał się odbyć Hilary Kubsch już w połowie lutego. Jak na debiut, nie było wcale tak źle, na I Zlot Morsów przyjechało 127 morsów i foczek. Pogoda na kąpiel była wymarzona – niebo błękitne, morze spo- kojne, temperatura wody 4 st. C. Wówczas nie myśleliśmy o żadnych rekordach, ale na kolejnych udanych zlotach liczba morsów szybko rosła, wkrótce Mielno okrzyknięto Stolicą Polskich Morsów, a że apetyt roś- nie w miarę jedzenia… W 2010 roku, na VII drugi rekord w dziedzinie kąpieli morskiej Trzy dni Zlotu wypełnione atrakcjami mi- Międzynarodowym Zlocie Morsów w Mielnie zimową porą. Dostaliśmy już Certyfikat i zo- nęły błyskawicznie, zadowolone morsy żeg- kąpiący się w lodowatej wodzie odnotowa- staliśmy uwiecznieni w Księdze Światowych nając Mielno obiecały solennie przyjazd na li ogromny sukces bijąc „Światowy Rekord Rekordów Guinnessa. kolejny, już XIII Międzynarodowy Zlot Mor- Guinnessa”. Kąpiele morskie zimową porą są atrakcją sów w Mielnie, w 1016 roku. Zloty Morsów w Mielnie przyczyniły się do nie tylko dla zahartowanych morsów, ale popularyzacji tej ekstremalnej formy rekre- także dla osobników ciepłolubnych, o czym acji. W całej Polsce, jak grzyby po deszczu, świadczą licznie zgromadzeni obserwatorzy kąpieli i korki tworzące się na drogach do- jazdowych do Mielna w dniu kąpieli morsów, niczym w pełni sezonu letniego. XII Zlot obfitował w liczne atrakcje. Jak zwykle były zajęcia sportowo-rekreacyjne, imprezy integracyjne i spotkania towarzyskie, a oprócz tego: kąpiel w baliach i sauna, morsowe wróżby i pałac ślubów, karaoke i disco Mors, Wielki Turniej Mrozoodpornych 2015 i oczywiście Wielki Bal Morsów, a tuż przed kąpielą Parada Morsów. Niespodzianką podczas balu były zarę- czyny morsów z Ełku. Na oczach licznych zaczęły powstawać kolejne kluby morsów. świadków, a więc nie miał łatwego zada- Uczestnicy mieleńskich zlotów chwalili na- nia, Ryszard Żukowski uklęknął na scenie szą gościnność, dobrą organizację, świetny i poprosił o rękę swoją wybrankę - Alicję I wszystko byłoby super, gdyby nie pe- program zlotów, atmosferę, klimat, warunki, Śliwę. Oświadczyny zostały przyjęte, pięk- wien zgrzyt, otóż- po raz pierwszy w historii doskonałą zabawę i z roku na rok przyjeżdża- ny pierścionek zaręczynowy zabłysnął na Zlotów – nie wpuszczono na plaże dzienni- ło ich więcej. palcu szczęśliwej narzeczonej a wzruszo- karzy. Wydawałoby się, że organizatorom Na XII Międzynarodowym Zlocie Morsów ny narzeczony wręczył swej lubej ogromny powinno zależeć na dobrych zdjęciach i w Mielnie podjęto próbę pobicia dotychcza- bukiet czerwonych róż. Wszystkie morsy rzetelnych relacjach, które później ukazują sowego rekordu - ilości osób jednocześnie uczestniczące w balu, zaskoczone tym nie- się w mediach i sławią ich dokonania. Wi- kąpiących się w lodowatej wodzie. 15 lutego oczekiwanym zdarzeniem, najpiękniejszym docznie tym razem organizatorom Zlotu na 2015 r. do wody w Mielnie weszło 1799 osób, „punktem programu”, życzyły obojgu dużo tym nie zależało. Czyżby tym razem liczył tym samym „nasze” morsy pobiły po raz szczęścia. się tylko rekord Guinnessa? Nr 2(169) Luty 2015 PAMIĘĆ 5

O wydarzeniach sprzed 75 lat „Ludziom przyszło żyć na nieludzkiej ziemi”

Rozmowa z Anatolem Gonczarewiczem, prezesem zarządu koła miejskiego Związku Sybiraków w Koszalinie

• 10 lutego minęła 75. rocznica pierw- ny Akademicki Związek Sybiraków skupiający nich nie ma już wśród nas. Wspominamy ich w szej wywózki ludności polskiej z kresów młodych ludzi urodzonych na Syberii. Istniał do naszych modlitwach. wschodnich na Sybir. Czy z biegiem lat 1927 roku. W 1926 w Katowicach żołnierze 5 pamięć o tamtych wydarzeniach zanika? Dywizji Syberyjskiej utworzyli Zrzeszenie Sybi- • Kim są członkowie organizacji, czy to - Na naszych sztandarach widnieje zawoła- raków. Jednak kluczową datą jest styczeń 1928 już tylko i wyłącznie seniorzy? nie jednego z bohaterów mickiewiczowskiego roku, kiedy to Józef Piłsudski i jego towarzysze - W sposób naturalny, dzisiejsi Sybiracy to dramatu: „Jeśli ja zapomnę o nich, to Ty Boże odbyli organizacyjne zebranie w Gmachu Cyta- głównie osoby w wieku powyżej 75 lat. Każde- na niebie zapomnij o mnie”. Wierni temu za- deli Warszawskiej, na którym zapadła decyzja go roku nasze szeregi topnieją. Kiedy w 1989 wołaniu, my, żyjący Sybiracy kultywujemy zwołania I Zjazdu Sybiraków w czerwcu 1928 roku powstawał Oddział w Koszalinie, to liczył pamięć, o tamtych tragicznych czasach i lu- roku. Prezesem został Henryk Suchenek-Su- ponad 2100 osób, a dziś po 25 latach jest nas dziach, którym przyszło żyć na nieludzkiej checki, a Józefa Piłsudskiego i pisarza syberyj- niespełna 1400. Zmarłych Sybiraków nieko- ziemi. Ważne, abyśmy uświadomili, zwłaszcza skiego Wacława Sieroszewskiego wybrano na niecznie zastępują wdowy lub wdowcy. Skład młodzieży, że pamięć o Sybirakach jest ciągle honorowych członków związku. Działalność or- członków związku zasilają także sympatycy, żywa, a do jej zachowania nie wystarczą już ale to zjawisko raczej marginalne. tylko pomniki, bo Syberia to nie tylko urokliwa, choć surowa kraina geograficzna. To też Sybir, • Każdy ma swoją historię. Jakie były gdzie polscy zesłańcy trafiali często na gołą pańskie losy na Sybirze? zlodowaciałą ziemię i słyszeli od Sowietów - Moja rodzina znalazła się na Syberii, bo szczere do bólu zapewnienie: „Przyjechaliście mój ojciec był żołnierzem generała Andersa, tutaj, by zdechnąć”. co określono wówczas jako udział w szeregach Polskiej Faszystowskiej Armii na Zachodzie i • Władze sowieckie przeprowadziły czte- za to go skazano. Był to rok 1948. Ten sam los ry wielkie masowe deportacje, w których spotkał grupę około tysiąca innych żołnierzy, wywieziono nawet do 2 milionów obywa- których wraz z rodzinami deportowano do Irku- teli polskich. Czy wydarzenia z kwietnia cka. Tam się urodziłem, a w 1957 roku, mając i czerwca 1940 i rok późniejsze też będą trzy lata, przyjechałem wraz z rodzicami i bra- należnie uczczone? tem na ziemie odzyskane - w okolice Kostrzyna - Zacznę od kontrowersji, jeśli chodzi o liczbę nad Odrą. Wprawdzie publiczne wypowiadanie deportowanych w głąb Związku Sowieckiego, się na tematy zsyłek i łagrów sowieckich aż bo Rosjanie oceniają ich na sto kilkadziesiąt do 1989 roku było zakazane, to wśród bliskich tysięcy, a inni - do 2 milionów. Zarząd Głów- o tym się mówiło. Niestety, co przyznaję ze ny Związku Sybiraków mówi o 1 milionie i 350 smutkiem, nie uwieczniłem wspomnień moich tysiącach zesłańców. Mieliśmy do czynienia ze rodziców i brata na papierze. zjawiskiem, które w historii świata nie miało precedensu. Mówimy o dziesiątkach tysięcy ro- • Niepewna sytuacja na wschodzie Ukrai- dzin z małymi dziećmi, setkach tysięcy ludzi, z ny to zarzewie nowego konfliktu. Czy po- których blisko pół miliona zginęło na Sybirze. W mnik Ofiar Bolszewizmu może być dla po- przyjętej przez nas od lat konwencji obchodów ganizacji, wraz z wybuchem II wojny światowej, koleń przestrogą przed złem tego świata? rocznic zsyłek. W sposób uroczysty obchodzi- została przerwana na blisko 50 lat. Reaktywo- - Koszaliński pomnik jest symbolem marty- my tę pierwszą, ale wspominamy także pozo- wanie związku to połowa roku 1988 w znacz- rologii i bohaterstwa, bo kiedy zabraknie nas, stałe. W tych dniach, na znak naszej pamięci, nej części naszego kraju, a początek 1989 - w przemówią kamienie. Ale te same kamienie składamy pod pomnikiem Ofiar Bolszewizmu byłym już województwie koszalińskim. Wypada mówią także i o oprawcach, dla których życie kwiaty i zapalamy znicze. mi wymienić tych, którzy jako pierwsi wzięli innego człowieka miało niejednokrotnie war- na siebie trud budowania związku, jak wspo- tość kuli w pistolecie. Takie pomniki były, są • Związek Sybiraków powstał w 1928 roku mniani Waldemar Pietkiewicz i Marian Okulicz, i będą zawsze przestrogą dla kolejnych po- z inicjatywy Marszałka Józefa Piłsudskie- a także Jan Bandur, Mieczysław Brzuchania, koleń. Czy weźmiemy ją do serca? Analizując go. W Polsce Ludowej był niepożądany. Halina Bogucka, Konstanty Dziekiewicz, Bog- historię i patrząc na współczesne wydarzenia, Jakie były początki związku w Koszalinie? dan Grynkiewicz, Stanisław Jachiewicz, Jadwiga mam wątpliwości. Obym się mylił. - Tak naprawdę historia organizacji rozpoczy- Lenarczyk, Mieczysław Mech, Wiktoria Szura, Rozmawiał: Wiesław Miller na się już w 1921 roku, gdy powstał niezależ- Irena Wasowska i Ryszard Wojtkiewicz. Wielu z Fot. Wiesław Miller Pożar w Cewlinie W Cewlinie w gminie Manowo 11 lutego miał miejsce tragiczny w skutkach pożar. W ogniu stanęły obiekty miejscowej fabryki gu- zików. Zginął człowiek. Mimo natychmiasto- wej pomocy ze strony współpracowników, a później służb medycznych nie udało się go uratować. Spaliło się wyposażenie fabryki i produkty. Dzięki sprawnej akcji strażaków, którzy walczyli nie tylko z płomieniami, ale i silnym zadymieniem, konstrukcja budynku została ocalona. Na miejscu wydarzeń oprócz służb byli także przedstawiciele powiatowego zespołu zarządzania kryzysowego z wicesta- rostą Dariuszem Kalinowskim. (j) fot. Dariusz Kalinowski 6 RAZEM GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

• Ten bal zorganizowaliście w Koszalinie? Bal karnawałowy Ludzi Wysokich odbył się Wysocy są wśród nas 7 lutego 2015 r. Uczestnicy byli wszyscy bardzo zadowoleni, szczęśliwi, że mogliśmy się Rozmowa z Beatą Pieńkowską, szefową Zachodniopomorskiego Klubu Wysokich wzajemnie poznać. Wszyscy czuli się bardzo swobodnie. Pytali o kolejny bal. • Proszę coś opowiedzieć o waszej dzia- nym. Ale zdarzają się różne sytuacje np. łalności. Czym się zajmujecie? takie pierwsze wrażenia ludzi wysokich, • A będą kolejne? Nasz klub jest klubem nieformalnym, ale gdy spotykają się z wysokimi: „ o, nareszcie Następny będzie Bal Ogólnopolski w Kiel- ulegnie to niedługo zmianie i będziemy od- mam swoje oczy na wysokości rozmówcy”, cach w dniach 12-16 sierpnia 2015 r. Bal orga- działem Ogólnopolskiego Klubu Wysokich. „no to teraz nie patrzę w dół rozmawiając i nizuje prezes Międzynarodowego Klubu Wyso- Pierwsze spotkanie Ludzi Wysokich w Kosza- nikt do mnie nie zadziera głowy”. Celem jest kich Tomasz Czaplicki z Katowic, który również linie miało miejsce 15 listopada 2014 r. Po- integracja wysokich, spędzanie wspólnie był u nas na Balu Karnawałowym w Koszalinie. mysł powstał po wyjeździe w sierpniu 2014 czasu- wyjście do kina, albo zorganizowanie Rozmawiał: r. na ogólnopolski bal Wysokich w Busku- np. balu karnawałowego osób wysokich. Tomasz Wojciechowski -Zdroju. Okazało się, że na północy kraju nie ma grup ludzi wysokich i nikt o czymś takim nie słyszał. Dowiedziałam się, że na południu Polski Ludzie Wysocy tworzą swoje grupy, organizują sobie wzajemnie wolny czas, po- magają sobie. Obecnie jest nas 18 osób, z województwa zachodniopomrskiego z takich miast jak: Koszalin, Złocieniec, Kołobrzeg, Szczecin, Szczecinek i Słupsk.

• Jakieś specjalne warunki trzeba speł- nić, by wstąpić do klubu? Żeby znaleźć się w Klubie Wysokich, trzeba mnieć swoją tzw. „wejściówkę” czyli dla kobiety min. 180 cm wzrostu, a dla mężczy- zny min. 190 cm wzrostu. Spotykając się, opowiadamy sobie o różnych sytuacjach zwiazanych z byciem wysokim, problemach m.in. z ubraniami, wzajemnie wymieniając się informacjami. Dla ludzi niższego wzrostu może się to wydawać niczym nadzwyczaj-

ORGANIZACJE POZARZĄDOWE – PORADNIK (6) Statut stowarzyszenia Statut to najważniejszy, realizacji celów statutowych), mogą składać oświadczenie woli w imieniu wewnętrzny dokument • informacje o członkach stowarzyszenia, organizacji, tj. podpisują umowy, przyjmu- Ewa Zagórska stowarzyszenia, jest jego m.in. sposób nabycia, przyczyny utraty ją darowizny, podpisują formularze KRS), „konstytucją”. Stowarzy- członkostwa, prawa i obowiązki członka sto- • zasady wprowadzania zmian w statucie szenie działa na podstawie ustawy o stowarzyszenia, (zmiany statutu mogą zostać uchwalone warzyszeniach oraz własnego statutu. Sta- • informacje o władzach, m.in. rodzaje, spo- tylko przez walne zebranie członków sto- tut jest bazą, na której organizacja opiera sób ich wyboru, kompetencje, tryb pracy warzyszenia), swoją aktywność. Wszelkie działania mu- (stowarzyszenie musi powołać trzy obowiąz- • sposób rozwiązywania się stowarzyszenia. szą być zgodne ze statutem, nie mogą kowe władze: walne zebranie, zarząd oraz Oprócz obowiązkowych zapisów w statu- mu zaprzeczać. Statut musi mieć prostą, komisję rewizyjną; należy ująć informację o cie można umieścić także regulacje doty- logiczną konstrukcję, bez zbędnych szcze- sposobie wyboru członków władz, uzupełnie- czące oddziałów stowarzyszenia, podjęcia gółów, ale nie może posiadać braków niu ich składu, liczbie członków zarządu oraz działalności gospodarczej stowarzyszenia utrudniających działania. Ogólne wytycz- komisji rewizyjnej, na jaki czas są wybierane i innych ważnych dla organizacji postano- ne, co powinien zawierać statut stowarzy- władze, kompetencje poszczególnych orga- wień, które również, jeśli dotyczą reguluje szenia zawarte są w art. 10 ust. 1 ustawy nów oraz jak często zbierają się władze), ustawa Prawo o stowarzyszeniach. Prawo o stowarzyszeniach. • sposób podejmowania decyzji, czyli wa- Statut powinien być sporządzony przez Statut musi zawierać podstawowe infor- runki ważności uchwał (wszystkie władze w organizację na etapie jej zakładania. macje o stowarzyszeniu: stowarzyszeniu, jako organy kolegialne po- Wstępny projekt dobrze jest przygotować • nazwę, siedzibę i teren działania (w przypad- dejmują decyzję za pomocą uchwał; należy przed zwołaniem zebrania założycielskie- ku stowarzyszenia, które będzie prowadzić podać jaka liczba głosów jest potrzebna, aby go i dostarczyć go wszystkim członkom działalność gospodarczą w nazwie powinna przyjąć uchwałę oraz informację o sposobie przyszłego stowarzyszenia, celem skon- zostać wskazana forma prawna organizacji głosowania – tajne, czy jawne), sultowania jego postanowień i naniesienia – musi zawierać słowo „stowarzyszenie”, art. • źródła majątku, czyli informacje o tym, ew. uwag. Założyciele stowarzyszenia na 43 k.c.; jako adres siedziby stowarzyszenia skąd stowarzyszenie będzie miało pieniądze zebraniu założycielskim mają możliwość wpisuje się tylko nazwę miejscowości, w któ- na działalność, tj. sposób pozyskiwania środ- zgłosić uwagi, poprawki do treści statutu rej mieści się siedziba organizacji), ków i płacenia składek członkowskich, i w takie sytuacji należy je poddać pod • cele i sposoby ich realizacji (cele to in- • sposób reprezentowania stowarzyszenia głosowanie. Po zamknięciu dyskusji nad formacje o tym, po co powstało stowa- oraz zaciągania zobowiązań majątkowych statutem (przyjęcie lub odrzucenie popra- rzyszenie, co może robić i w jaki sposób (organem uprawnionym do reprezenta- wek) członkowie założyciele podejmują może pomagać, w jakich dziedzinach i ob- cji stowarzyszenia jest zarząd, jednak dla uchwałę o przyjęciu statutu. szarach działania; konkretne już działania usprawnienia działań podaje się, które oso- Statut jest prawomocny od chwili za- stowarzyszenia podaje się w sposobach by z zarządu reprezentują organizację, czyli twierdzenia go przez organ rejestrowy. Nr 2(169) Luty 2015 SAMORZĄD 7 Pytania o powiat: radnym być Echo wyborów sa- wieństwem imperatywnego. Nie zmienia to ne w statucie powiatu z Komisją Rewizyjną morządowych już prze- faktu, że radny w świetle ustawy zobowią- na czele: ds. budżetu, ds. społecznych, ds. brzmiało, a właściwie zany jest kierować się dobrem wspólnoty infrastruktury i rolnictwa, ds. rozwoju. Planu wkraczamy już pomału w samorządowej powiatu i utrzymywać stałą pracy nie muszą natomiast ustalać kluby, Ewa Włodyka rzeczywistość wyborów więź z mieszkańcami oraz ich organizacja- w liczbie co najmniej 3 radnych. Muszą za kolejnych, majowych- mi, a w szczególności przyjmować zgłasza- to uchwalić swój regulamin by móc przed- -prezydenckich. Czy jednakże wybory ne przez mieszkańców powiatu postulaty i stawiać swoje stanowisko we wszystkich te są mniej lub bardziej istotne dla nas? przedstawia je organom powiatu do rozpa- sprawach będących przedmiotem obrad Wszakże prezydent to głowa państwa, trzenia. rady. Radny obowiązany jest brać udział w ale czy dla mieszkańców danego regio- Z racji pełnionego mandatu radnemu przy- pracach organów powiatu oraz powiatowych nu nie bliższe są sprawy lokalne, lokal- sługują pewne uprawnienia, ale również ma jednostek organizacyjnych, do których zo- ne władze i nasi w końcu przedstawicie- on dodatkowe obowiązki. Obowiązki te zaczy- stał wybrany lub desygnowany. le w tych władzach? Fakt - ślubowanie na wypełniać od chwili złożenia ślubowania. Uff… Były zakazy, ograniczenia, obowiąz- złożone, budżet uchwalony - a więc do Dzieje się to najczęściej na pierwszym posie- ki, czas na drugą szalę. Radni mają prawo dzieła! Jakie obowiązki a jakie prawa są dzeniu nowej rady poprzez wypowiedzenie do wynagrodzenia za swoją pracę. Wyna- przypisane do mandatu radnego? Za- roty następującej treści: Uroczyście ślubuję grodzenie to określa się mianem diety. To nim nastąpi wyjaśnienie, „powiatowy rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki Rada Ministrów określa maksymalną wyso- rebus”- kto, podczas pierwszej sesji no- wobec Narodu Polskiego, strzec suweren- kość diet przysługujących radnemu w ciągu wej rady powiatu, do czasu wyboru jej ności i interesów Państwa Polskiego, czynić miesiąca uwzględniając liczbę mieszkańców nowego przewodniczącego prowadzi ob- wszystko dla pomyślności Ojczyzny, wspólno- powiatów, zaś wysokość diety w danym rady? Odpowiedź tradycyjnie-na końcu ty samorządowej powiatu i dobra obywateli, powiecie - radni w drodze uchwały. Innym artykułu. przestrzegać Konstytucji i innych praw Rze- ograniczeniem jest to, że dieta nie przysłu- czypospolitej Polskiej. Fakultatywnie może on guje radnemu pełniącemu odpłatnie funkcję Członków rady powiatu określa się mia- dodać do roty ślubowania sformułowanie: Tak członka zarządu w powiecie, w którym uzy- nem radnych powiatu, potocznie radnych mi dopomóż Bóg. skał mandat. Na zasadach ustalonych przez „powiatowych”. Radny jest przedstawicie- Ślubowanie złożone, legitymacja służbo- radę powiatu, radnemu przysługują nie tyl- lem naszej lokalnej społeczności, każdej wa wydana - czy już można przejść do dzia- ko diety ale również zwrot kosztów podróży gminy, każdego sołectwa, w końcu - każde- łania? Jeszcze nie! Przed ślubowaniem (a służbowych. go mieszkańca powiatu. Co często jest wy- właściwie należałoby pomyśleć o pewnych W związku z wykonywaniem mandatu rad- stępującym błędnym myśleniem - radny nie konsekwencjach już w momencie wystarto- ny korzysta z ochrony prawnej przewidzianej jest przedstawicielem mieszkańców swoje- wania w wyborach samorządowych) pamię- dla funkcjonariuszy publicznych (przepis ten go okręgu wyborczego, nie jest związany tamy o zakazie łączenia pewnych funkcji stosuje się również do osób wchodzących w instrukcjami ze swoimi wyborcami. Z żalem publicznych. Radny powiatu nie może być skład zarządu niebędących radnymi.). „W dla przywiązanych do tradycji szlacheckich, jednocześnie: posłem/senatorem/wojewo- związku z wykonywaniem” znaczy (znów w czasy te jednak minęły, jak i obowiązujący dą/wicewojewodą/ członkiem w organie uproszczeniu) tyle co „w czasie wykonywa- wówczas mandat w sejmie właśnie impe- innej jednostki samorządu terytorialnego. nia”, czas wolny radnego takiej możliwości ratywny, gdy to związanego poleceniami W określonych w ustawie przypadkach z więc nie przewiduje. wyborców wybrańca można było odwołać, radnym nie może być nawiązany stosunek O ile nasz radny jest jednocześnie pra- podczas gdy ten nie wywiązywał się ze pracy w starostwie powiatowym powiatu, w cownikiem, jego pracodawca obowiązany swoich zobowiązań wyborczych. Dziś, tak którym radny uzyskał mandat. Ogranicze- jest zwolnić go od pracy zawodowej w celu naprawdę o tego rodzaju uprawnieniu do nia dotyczą również np. prowadzonej dzia- umożliwienia brania udziału w pracach orga- sprawowania władzy mówić można w pew- łalności gospodarczej oraz innej o charak- nów powiatu. nym sensie przy zagadnieniu władzy wyko- terze zarobkowym. Ponadto radny nie może Odmowa złożenia ślubowania jest jed- nawczej - w samorządzie o wójcie, burmi- brać udziału w głosowaniu, jeżeli dotyczy to noznaczna z odmową objęcia mandatu. strzu lub prezydencie miasta. Ci, w dużym jego interesu prawnego. Wiemy też, że radnego powiatu nie można uproszczeniu, nie wywiązując się ze swych Radni (i nie tylko) są zobowiązani do zło- odwołać w drodze referendum (w naszym obietnic wyborczych mogą zostać odwoła- żenia oświadczenia o swoim stanie mająt- powiecie radnym jest również starosta, ni przed końcem kadencji poprzez referen- kowym, zwanego „oświadczeniem mająt- stąd i jego to dotyczy). W takim razie, kiedy dum. Jednakże na szczeblu powiatu władza kowym” (niezłożenie takowego skutkuje mandat radnego wygasa? Otóż najczęściej wykonawcza - zarząd powiatu na czele ze wygaśnięcie mandatu). Informacje te są taką przyczyną jest po prostu koniec kaden- starostą (choć potocznie to właśnie staro- jawne i umieszczane w Biuletynie Informacji cji (terminowej lub skróconej), utrata man- sta jest kojarzony z władzą wykonawczą Publicznej. datu odbywa się przez dobrowolne zrze- w powiecie na zasadzie analogii do wójta/ I już prawie, prawie można przystąpić do czenie zainteresowanego (np. z powodu burmistrza/prezydenta miasta na poziomie wypełniania swego mandatu uczynkami. nawiązania przez radnego stosunku pracy gminy) nie jest wybierany bezpośrednio, Prawie, bo jeszcze radni muszą wybrać ze wykluczającego łączenie funkcji wymienio- stąd i nie można go odwołać w drodze refe- swego grona przewodniczącego oraz dwóch nych w ustawie czy niezaprzestanie danej rendum. Jedyna możliwa okazja wyrażenia wiceprzewodniczących. Dopełni się to przy działalności gospodarczej). Poprzez utratę swojego niezadowolenia ze sposobu pełnie- bezwzględnej większości głosów, w obecno- biernego prawa wyborczego, a to nie tyl- nia tejże zacnej funkcji przez danego rad- ści co najmniej połowy ustawowego składu ko pozbawienie wyrokiem Trybunału Stanu nego powiatu nadarza się dla szanownego rady (w głosowaniu tajnym). Ponadto funk- praw obywatelskich, również np. zmianę wyborcy raz na cztery lata… (aczkolwiek cji tych nie można łączyć z członkostwem w zamieszkiwania na obszar innej wspólnoty ustawa o samorządzie powiatowym prze- zarządzie. Tak więc i powołanie zarządu po- samorządowej. widuje odwołanie całej rady powiatu przed wiatu, skarbnika, sekretarza - te przymioty A jak z naszą zagadką z początku artyku- upływem kadencji w drodze referendum po- należą do rady powiatu. łu? Oto i odpowiedź: pierwszą sesję nowo wiatowego). Wracając do naszych radnych, By przystąpić do pracy, należałoby mieć wybranej rady powiatu, do czasu wyboru w obecnej konstrukcji samorządu objęci są jakiś plan. Taki rada musi ustalić na rok pra- przewodniczącego rady, prowadzi najstarszy oni mandatem wolnym, będącym przeci- cy, podobnie wszystkie komisje przewidzia- wiekiem radny obecny na sesji. 8 OSOBLIWOŚCI GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

Świat przyrody Skrzyp polny Skrzyp polny, trwała bylina, zalicza się ją lor. Skrzyp polny zawiera tak wiele krzemu do roślin skrytopłciowych, nie wytwarzają- iż nazywano go krzemkiem lub krzemionką. cych kwiatów, owoców i nasion. To roślina W XVII wieku używano skrzypu do czyszcze- zarodnikowa jak np. glony, grzyby czy mech. nia cynowych i miedzianych naczyń. Jednak Należy do rodziny skrzypowatych, gromady i inne minerały są przez skrzyp skutecznie paprotników. pozyskiwane z gleby. Oprócz kwasu krzemo- Przed 300 mln lat przodkowie, skrzypy wego, mamy tam sole potasu, magnezu i drzewiaste, tworzyły wielkie obszary lasów glinu, mangan, żelazo, fosfor. Kwasy orga- rosnących na terenach podmokłych i przyczy- niczne (askorbinowy i akonitowy), azot, biał- niły się do powstania pokładów węgla. Dziś ko, flawonoidy (apigenina, galuteolina, ekwi- jest to niewielka roślina będąca utrapieniem zetryna, izokwercytozyd). Cukrowce (fruk- ogrodników i ciesząca się wielkim uznaniem toza, glukoza, laktoza, sacharoza),witaminę środowisk medycznych za swe właściwości C i prowitaminę A. W śladowych ilościach lecznicze. O tym dobrym wpływie skrzypu na alkaloidy, pochodne pirydyny. zdrowie człowieka wiedzieli już starożytni Gre- Zawartość krzemu jest ważna dla sprawcy i Rzymianie. Najczęściej spotkać go można ności, urody i zdrowia naszego organizmu. w uprawach okopowych, na skraju dróg, nad Ma zbawienny wpływ na stan naczyń krwio- rowami na polach i w ogrodach. Dobrze się nośnych, chrząstkę, tkankę łączną, błony miewa na glebach świeżych i wilgotnych, za- śluzowe, wszelkie procesy układu moczowe- równo piaskowych jak i gliniastych. go, skórę, kości, paznokcie i włosy. Do celów leczniczych zbieramy pędy płon- Teresa Bochenek ne i suszymy tak aby zachowały zielony ko- fot. autorki

Spotkanie po dwóch latach od transplantacji Bliźniacy genetyczni Znalazł pomoc w chorobie. - Gdyby nie ty, pomogła wrócić do zdrowia młodzieńcowi to mnie by tu nie było - powiedział 24-let- z Kołbacza. ni Daniel Kotowicz z Kołbacza do dwa razy - Wiadomość o znalezieniu dawcy dodała starszego Piotra Solskiego z Koszalina. mi sił do walki z chorobą - twierdzi Daniel 12 lutego br. minęły dokładnie dwa lata od Kotowicz. zakończonej transplantacji szpiku. W kosza- - Kiedy otrzymałem telefon z fundacji lińskim ratuszu po raz pierwszy spotkali się DKMS, że mój biorca żyje, to łza zakręciła się dawca i biorca. w oku - opowiada Piotr. - Kolejny raz wzruszy- Futbolista GLKS Fagus Kołbacz spełniał łem się, kiedy dowiedziałem się, że mój brat swoje marzenie w sporcie, po maturze roz- bliźniak chce mnie poznać. Teraz cieszę się, począł studia na kierunku ekonomicznym że osobiście okazał mi niezwykłą serdecz- i spotykał miłą dziewczynę, ale w paź- ność i radość. dzierniku 2011 roku dopadła go choroba. Spotkanie bliźniaków genetycznych w ra- Jedyną szansą na wyleczenie z białaczki tuszu było preludium do kolejnej akcji, którą było przeszczepienie szpiku od dawcy Fundacja DKMS Polska zorganizowała w Cen- niespokrewnionego. Z kolei Piotr chciał trum Handlowym Atrium przy ul. Paderew- Piotr Solski (z lewej) i Daniel Kotowicz z żoną pomóc swojej znajomej, która za- skiego 1. Dzień dawcy szpiku w walentynki cieszyli się ze spotkania w koszaliń- padła na białaczkę. Został dawcą szpiku. przebiegł ph. „Podziel się miłością”. skim ratuszu, po prostu jak bracia bliź- Transplantacja rozpoczęta w 2012 roku Tekst i fot. (m) niacy... genetyczni. Nr 2(169) Luty 2015 WARTO WIEDZIEĆ 9

Koszalińska Civitas Christiana Stowarzyszenie z pomysłami Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Chri- brych tradycji należą też koncerty z udzia- ników, powstają zespoły biblijne, podnosi stiana (Rada Oddziału w Koszalinie) zbi- łem renomowanych artystów z kraju, z okazji się poziom wiedzy, poszerza dostępność do lansowała niedawno swoje ubiegłoroczne kolejnych rocznic pielgrzymki Jana Pawła II w źródeł i znajomość literatury o tej tematyce. dokonania w mieście, przy czym niemało Koszalinie. Na Górę Chełmską pielgrzymuje się również przedsięwzięć obejmuje obszar całej die- Z kolei statuetki twórcy diecezji koszaliń- w intencji uczczenia pamięci powstańców cezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Z bogatej sko-kołobrzeskiej kardynała Ignacego Jeża listopadowych budujących drogę do Siano- działalności statutowej wybraliśmy tylko są przyznawane corocznie osobom realizują- wa i prezydentów Rzeczypospolitej (Ryszard kilka wątków odnoszących się do - umownie cym w sposób nieszablonowy i wyróżniający Kaczorowski i Lech Kaczyński), którzy odwie- ujmując – życia społeczno kulturalnego. Dla się – uniwersalne wartości chrześcijańskie dzali Koszalin, a później zginęli tragicznie cokolwiek zorientowanego i zachowującego za osiągnięcia służące okazywaniu potrze- pod Smoleńskiem. elementarne więzi z kościołem katolickim bującym pomocy, miłości, umacniające in- Znaczący jest też udział stowarzyszenia – dwa wydarzenia z tej dziedziny kojarzą- stytucje rodziny i małżeństwa. Dzięki takim – organizacyjny i programowy – w prezento- ce się z istotnym udziałem stowarzyszenia inicjatywom tworzą się unikatowe rodziny wanych w Koszalinie widowiskach historycz- zapadają w pamięć. Są to: odbywający się zastępcze dla małoletnich matek z dziećmi nych z okazji rocznic patriotycznych, zwłasz- od ćwierćwiecza festiwal pieśni religijnej i przez co nie dochodzi do odbierania im dzie- cza Narodowego Dnia Żołnierzy Wyklętych. prestiżowe nagrody im. kardynała Ignacego ci przez sądy. Umacniają też rodziny wielo- Także akcje rekonstrukcyjne przedstawiają- Jeża wręczane osobom wyróżniającym się w dzietne ułatwiając im pokonywanie trudno- ce m.in. zdobycie siedziby urzędu bezpie- promowaniu jego nauk. ści w codziennym życiu. czeństwa, a wcześniej inscenizacja odbicia Festiwal muzyczny (uczestniczą soliści, Podczas uroczystości z tej okazji wręcza więźniów z rąk komunistów, ciesząca się w zespoły i grupy muzyczne, chóry w różnych się także nagrody – stypendia dla kilkunastu Koszalinie wielkim zainteresowaniem – od- konstelacjach, repertuarze i wieku) zaczynał uzdolnionych dziewcząt i chłopców, uczniów były się przy jego dużym zaangażowaniu. się od skromnej, lokalnej imprezy amator- i studentów z rodzin ubogich, co jest już za- Wiernych słuchaczy – grono to powiększa skiej, dzisiaj gromadzi w wieloszczeblowych sługą aktywności Fundacji im. Kardynała Ig- się – mają też spotkania ze znanymi dzien- eliminacjach tysiące uczestników, a jego fi- nacego Jeża i hojności darczyńców. Region nikarzami Piotrem Kobalczykiem z Głosu nał z koncertem galowym jest wydarzeniem bez tych sztandarowych wydarzeń byłby Koszalińskiego (współpracownik tygodnika muzycznym dużej rangi w szeroko rozu- niewątpliwie uboższy, mniej barwny. „Do Rzeczy”) i Piotrem Cywińskim, długo- mianym regionie. Wyłania mistrzów batu- Po stronie aktywów koszalińskiej „Civitas letnim korespondentem prasy polskiej w ty, aranżu, kompozycji i … pedagogiki, jest Christiana” są też inne osiągnięcia, jak orga- Republice Federalnej Niemiec (wciąż czyn- również kuźnią talentów, areną wirtuozerii, nizacja konkursu wiedzy biblijnej wśród mło- nym felietonistą „W Sieci”). Znani z ciętego zmagań muzycznych wysokich lotów. Do do- dzieży. Z roku na rok wzrasta liczba uczest- pióra tłumaczą cierpliwie zawiłości polskiej polityki, międzynarodowej także. Można się swobodnie wypowiedzieć, nie obowiązuje Powiatowy Rzecznik Konsumentów radzi jedna słuszna linia, panowie nie spoglądają nerwowo na zegarki śpiesząc się na kolejne Rękojmia-odpowiedzialność sprzedawcy spotkanie. w świetle nowych przepisów prawa Rok 2015, prócz kontynuacji sprawdzo- nych form docierania do odbiorcy przyniesie Rękojmia, uregulowana w ko- • została kupującemu wydana też nowe inicjatywy, szczególnie w zakresie deksie cywilnym, jest tytułem w stanie niezupełnym (np. telefon przeciwdziałania skutkom ideologii Gender i uprawniającym kupującego (kon- nie posiadał słuchawek zewnętrz- zagrożeniom dla trwałości instytucji rodziny sumenta) do złożenia sprzedawcy nych, choć powinny być w zesta- – o czym przy innej okazji. Stowarzyszenie (przedsiębiorcy) reklamacji w sy- wie). będzie nawiązywało w swej działalności do tuacji stwierdzenia wady fizycznej Dodatkowo rzecz sprzedana jubileuszu Chrztu Polski (1050 rocznica przy- lub prawnej nabytej rzeczy, pod ma wadę fizyczną także w razie pada w roku 2016). warunkiem dokonania zakupu tej nieprawidłowego jej zamontowa- Ze swej strony sugeruję, by stowarzysze- rzeczy po 24.12.2014 roku. nia i uruchomienia, jeżeli czyn- nie przypominało i wydobywało z mroków Wada fizyczna polega na nie- ności te zostały wykonane przez zapomnienia chlubne, patriotyczne karty z zgodności towaru z umową. W szczegól- sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą działalności Związku Polaków w Niemczech ności rzecz jest niezgodna z umową, jeżeli: sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo w okresie międzywojennym (V Dzielnica), • nie posiada właściwości, które powinna przez kupującego, który postąpił zgodnie z zwłaszcza na ziemiach dawnej rejencji ko- mieć ze względu na cel oznaczony w umo- otrzymaną od sprzedawcy instrukcją. szalińskiej. Wielu ówczesnych działaczy, wie, wynikający z konkretnych okoliczno- Należy pamiętać, iż powyższe zasady do- wspaniałych patriotów, zasłużonych dla ści lub przeznaczenia (np. w obuwiu pęka tyczą zarówno towarów nowych, jak i uży- polskości, było także po wojnie związanych cholewka, aparat fotograficzny nie zapisuje wanych, pod warunkiem, że zostały nabyte z Koszalinem. Zasłużyli się w administracji, zdjęć), od przedsiębiorcy. oświacie, kulturze. Przywróćmy pamięć o • nie posiada właściwości, o których ist- Co istotne, sprzedawca nie odpowiada nich. „Civitas Christiana” może w tym ode- nieniu sprzedawca zapewniał kupującego za wady, o których kupujący wiedział lub grać istotną rolę przy niezrozumiałej skąd- (np. aparat fotograficzny miał posiadać op- powinien był wiedzieć w chwili dokonywa- inąd bierności instytucji kultury. cję wykonywania zdjęć panoramicznych, a nia wyboru. Ograniczenie to dotyczy uste- Na koniec, po stronie sukcesów można takowej nie posiada), rek, o których sprzedawca poinformował też umieścić decyzję rychłego wzniesienia • nie nadaje się do celu, o którym kupu- nas w chwili wydawania towaru (np. z po- okazałej budowli – nowej siedziby stowarzy- jący poinformował sprzedawcę przy zawar- wodu awarii telewizor ma wyłączony tryb szenia w centrum Koszalina o imponującej ciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił za- HD), jak również sytuacji, w której dokona- urodzie, niebanalnej stylistyce, zapleczu strzeżenia co do takiego jej przeznaczenia liśmy niewłaściwego wyboru towaru ( np. usługowo-logistycznym. Ma to być także (np. kupujący nabył obuwie do chodzenia z powodu niedobrania rozmiaru obuwia, wielofunkcyjny ośrodek edukacyjno-kultural- po trudnym terenie, o czym sprzedawca czy też po nabyciu przestało się ono nam ny, w którym mogłyby urzeczywistniać się wiedział i nie zgłosił zastrzeżenia, a ono podobać). różnorakie inicjatywy stowarzyszenia służą- rozkleiło się pod wpływem deszczu), Arkadiusz Janz ce szerszym kręgom społeczności Koszalina. Jerzy Rudzik 10 PORADY PRAWNIKA GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy Najem pojazdu zastępczego po wypadku (1) Krzysztof Wicher Problemem spotykającym wezwanie Policji. Nawet jednak w przypad- odszkodowań, bowiem utrwalony jest po- każdego poszkodowanego, ku działań Policji wskazane jest na potrzeby gląd, że szkoda w postaci kosztu najmu po- który uczestniczył w wypadku komunikacyj- przyszłego postępowania wykonanie samo- jazdu zastępczego pozostaje w adekwatnym nym, czy kolizji drogowej, w której uszkodzo- dzielnie dokumentacji zdjęciowej, dokona- związku przyczynowo- skutkowym ze szko- ny został pojazd, w sposób uniemożliwiający nie nagrań, spisanie oświadczeń świadków. dą na pojeździe. W tym zakresie w sposób poruszanie się zapewniające bezpieczeń- Problemem który pojawia się w praktyce znaczący istniejącą, wcześniejszą praktykę stwo, jest kwestia czy, kiedy, na jak długo, bardzo często, jest trudność w ustaleniu zmieniła uchwała Sądu Najwyższego z dnia jaki i skąd pojazd zastępczy wynająć, aby sprawcy zdarzenia, stąd w toku postępowa- 17 listopada 2011r. sygn. akt III CZP 5/11, w uzyskać następnie z tego tytułu odszkodo- nia wykroczeniowego, czy karnego powo- której wskazano – „Odpowiedzialność ubez- wanie. Stawiając takie pytania, oczekujemy ływany jest biegły z zakresu rekonstrukcji pieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego od Towarzystw Ubezpieczeniowych (pono- wypadków drogowych. Czas oczekiwania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej szących odpowiedzialność za sprawcę) jedna opinię jest bardzo różny i w praktyce wy- posiadaczy pojazdów mechanicznych za noznacznych odpowiedzi, w sytuacji, gdy nosi od tygodnia do kilku miesięcy. W tym uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu me- dążą one do minimalizacji wypłaconych czasie trzeba podjąć decyzję, czy korzystać chanicznego niesłużącego do prowadzenia odszkodowań, a tym samym na te pytania z pojazdu zastępczego, czy też wstrzymać działalności gospodarczej obejmuje celowe powinniśmy szukać odpowiedzi samodziel- się do czasu podjęcia decyzji przez organy i ekonomicznie uzasadnione wydatki na na- nie, a nie liczyć na pomoc podmiotu zobo- procesowe i ustalenia przez nie sprawcy. jem pojazdu zastępczego; nie jest ona uza- wiązanego do naprawienia szkody. Spróbu- Obowiązkiem TU jest wprawdzie dokony- leżniona od niemożności korzystania przez jemy przedstawić problematykę kontaktu z wanie samodzielnie ustaleń faktycznych, poszkodowanego z komunikacji zbiorowej”. Towarzystwami Ubezpieczeniowymi (dalej w tym dokonanie oceny winy sprawcy. Nie- Zwrócić również należy uwagę na możli- TU) oraz przyjętą praktykę, akceptowaną w stety TU bardzo często uchylają się od tego wość wystąpienia do TU o zwrot środków orzecznictwie sądów powszechnych w za- obowiązku, oczekując na rozstrzygnięcia finansowych wydatkowanych na pokrycie kresie najmu pojazdów zastępczych. Należy procesowe i odmawiając prawa do najmu kosztów pomocy fachowca – biegłego z za- mieć na uwadze, że każdy przypadek szkody pojazdu zastępczego (oraz likwidacji szkody kresu rekonstrukcji zdarzenia drogowego, komunikacyjnej zawiera elementy indywidu- na pojeździe), zasłaniając się art. 14 ust. 2 w przypadku, jeżeli TU zachowuje się opie- alne, stąd w przypadku wystąpienia szkody ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpiecze- szale i nie podejmuje działań mających na komunikacyjnej wskazane jest uzyskanie fa- niach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym celu ustalenie sprawcy, tj. nie zachowuje na- chowej konsultacji prawnej. Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze leżytej staranności wynikających z zawodo- Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – zgodnie wego charakteru prowadzonej przez siebie z którym „W przypadku gdyby wyjaśnienie w działalności gospodarczej. Rozstrzygająca Czy przysługuje mi terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczno- w tym zakresie praktykę sądów powszech- pojazd zastępczy? ści niezbędnych do ustalenia odpowiedzial- nych okazała się uchwała Sądu Najwyższe- ności zakładu ubezpieczeń albo wysokości go z dnia 13 marca 2012r. w sprawie III CZP Podstawowe pytanie, na które należy od- odszkodowania okazało się niemożliwe, od- 75/11, zgodnie z którą „Uzasadnione i ko- powiedzieć w pierwszej kolejności jest takie, szkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni nieczne koszty pomocy świadczonej przez czy możliwe jest ustalenie sprawcy szkody, od dnia, w którym przy zachowaniu należy- osobę mającą niezbędne kwalifikacje zawo- bowiem od odpowiedzi na to pytanie zale- tej staranności wyjaśnienie tych okoliczno- dowe, poniesione przez poszkodowanego w ży, kto będzie pokrywał odszkodowanie, w ści było możliwe, nie później jednak niż w postępowaniu przedsądowym prowadzonym tym z tytułu najmu pojazdu zastępczego. W terminie 90 dni od dnia złożenia zawiado- przez ubezpieczyciela, mogą w okolicznoś- sytuacji przyznania się sprawcy i spisania mienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpo- ciach konkretnej sprawy stanowić szkodę oświadczenia o przyjęciu winy na miejscu wiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wy- majątkową podlegającą naprawieniu w ra- szkody (w przypadku kolizji) możemy mieć sokości odszkodowania zależy od toczącego mach obowiązkowego ubezpieczenia odpo- prawie pewność, że w przypadku skorzysta- się postępowania karnego lub cywilnego. W wiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów nia z pojazdu zastępczego, nie będziemy terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład mechanicznych (art. 36 ust. 1 ustawy z dnia mieli problemu z uzyskaniem odszkodowa- ubezpieczeń zawiadamia na piśmie upraw- 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiąz- nia. Niestety może się zdarzyć, że sprawca nionego o przyczynach niemożności zaspo- kowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwa- szkody wycofa się z uznania swojej odpowie- kojenia jego roszczeń w całości lub w czę- rancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli dzialności, stąd poszkodowany powinien do- ści, jak również o przypuszczalnym terminie Komunikacyjnych, Dz.U. Nr 124, poz. 1152 datkowo wykonać dokumentację zdjęciową zajęcia ostatecznego stanowiska względem ze zm.).” z miejsca zdarzenia, nagrać film obrazujący roszczeń uprawnionego, a także wypłaca Podkreślenia wymaga, że przyjętą prakty- miejsce zdarzenia i panujące warunki dro- bezsporną część odszkodowania”. W takim ką, zgodną z przepisami prawa jest odmowa gowe, spisać dane świadków, zrobić wspól- przypadku do samodzielnej decyzji uczestni- przyznania odszkodowania za najem pojaz- ny szkic ze sprawcą, co w przyszłości może ka zdarzenia drogowego należy kwestia oce- du zastępczego, w sytuacji wykazania przez pomóc w udowodnieniu winy za spowodo- ny winy, co biorąc pod uwagę, że wymaga TU, że poszkodowany posiada inny, nie użyt- wanie szkody. W przypadku rozstrzygnięcia wiadomości specjalnych winno odbyć się z kowany i sprawny pojazd. Oznacza to, że w sytuacji na miejscu przez Policję w drodze pomocą osób posiadających takie wiadomo- tym zakresie przed podjęciem decyzji o sko- mandatu karnego możemy liczyć na to, że ści. Korzystając z pomocy fachowców można rzystaniu z wynajmowanego pojazdu, należy sprawca w przyszłości nie będzie kwestio- uniknąć błędnych decyzji, których kosztami przeanalizować swoją sytuację. (cdn.) nował swojej odpowiedzialności cywilnej, bylibyśmy obciążeni. Pomoc fachowca przy jednak również taka sytuacja nie wyklucza ocenie przebiegu zdarzenia może okazać się jej kwestionowania. Działanie Policji na miej- znacznie tańsza, niż koszty błędnej decyzji Krzysztof Wicher scu zdarzenia pomoże jednak w zdecydo- osoby uznającej się za poszkodowaną. Kosz- Adwokat wanej mierze udowodnić winę, stąd w razie ty najmu pojazdów zastępczych stanowią tel. 600-780-580 jakichkolwiek wątpliwości wskazane jest aktualnie znaczny procent przyznawanych Nr 2(169) Luty 2015 PRZEWODNIK 11

Pośród wielu atrak- cji turystycznych, jakie spotkać można w gminie Wędrówki Sianów, znajduje się jed- no miejsce zupełnie wy- po powiecie jątkowe. Zaprowadzi nas do niego rowerowy szlak nadmorski, który prze- Krystyna biega pasem wzdłuż mo- Rypniewska rza od Pleśnej do Mielna, skręcający następnie w południową stronę jeziora jamneńskiego i wiodący przez wsie Osie- ki, Rzepkowo, Iwięcino do Bielkowa. Za- prowadzi tam także droga prowadząca z Koszalina w stronę Darłowa. Wybierając jedną z tych możliwości trafimy do Iwię- cina wprost do stóp gotyckiego kościółka kryjącego prawdziwe skarby sztuki. Średniowieczny, ceglany kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Królowej Polski wzniesiony w XIV wieku zachwyci każdego miłośnika zabytkowej architektury. I cho- ciaż w pomorskich wsiach spotkamy wiele podobnych gotyckich świątyń to kościół w Iwięcinie urzeka w jakiś szczególny sposób. Już z daleka widoczna jest, górująca nad nie- wielką nawą, masywna, czworoboczna, kry- ta gontem wieża. Pewnej lekkości i strzelisto- ści nadają jej z jednej strony - podział ścian rzędami wnęk i okien, zwłaszcza w jej górnej Iwięcino partii, z drugiej natomiast – wysoki, ostrosłu- powy dach zwieńczony iglicą z kulą i figurką Dawny przykościelny cmentarz otaczał ry zatrzymał się na fascynującej malarskiej koguta, którą umieszczono po zakończeniu mur ułożony z kamieni polnych. W XVIII dekoracji ponad głowami, naszą uwagę remontu świątyni w 1909 roku. Często sym- wieku umieszczono w nim istniejące do dziś zwróci teraz ołtarz główny umieszczony bol ten montowano na zwieńczeniach wież drewniane bramy, które należały do trzech w prezbiterium, wykonany w 1622 roku. kościołów protestanckich jako przypomnie- wsi; jedna przeznaczona była dla mieszkań- Scenę główną z Ukrzyżowaniem Chrystusa nie wiernym o modlitwie i nawróceniu się. ców Iwięcina, pozostałe zaś dla mieszkań- oraz malowane wyobrażenie symbolicznej Kogut jako uosobienie początku dnia sym- ców sąsiednich osad Bielkowa i Wierciszewa. gołębicy powyżej - ujmują dekoracyjne, ar- bolizował także Zmartwychwstanie Pańskie Niegdyś bowiem ściśle przestrzegano, aby chitektoniczne elementy z kolumienkami, oraz Jego ponowne przyjście w dniu Sądu wierni każdej z tych miejscowości korzysta- uszakami, rzeźbami – wszystko opracowane Ostatecznego. li wyłącznie z bramy dla nich przynależnej. według sztuki manierystycznej, a w całości Szlachetne, surowe piękno architektury niezwykle barwne i złocone. Podobnie sil- gotyckiej, którą podziwiamy na zewnątrz nych artystycznych wrażeń doświadczamy świątyni w żadnym stopniu nie zapowiada podziwiając wczesnobarokową ambonę z tego co możemy zobaczyć w jej wnętrzu, do 1688 roku, bogato dekorowaną snycerką, z którego prowadzi ostrołukowy portal wejścia rzeźbami czterech Ewangelistów w polach głównego pod wieżą. kosza oraz dekoracyjnym baldachimem, a Każdego, kto znajdzie się w środku koś- także pochodzącą najpewniej z tego same- ciółka najpierw zaskoczy, potem zadziwi go czasu piękną, ozdobną chrzcielnicę. Nie- wreszcie zachwyci bogactwo jego późno- zwykłe nasycenie wspaniałych dzieł sztuki renesansowego i barokowego wyposaże- znajdujących się w prezbiterium potęgu- nia z unikalnym malowidłem – polichromią ją dodatkowo XVI- wieczne ławki w nawie drewnianego, belkowego stropu. Ale pośród kościółka z przepięknymi licami ozdobio- tego barwnego bogactwa wypatrzeć można nymi typową renesansową dekoracją. War- zabytek znacznie starszy, niezwykle rzadko to wreszcie zwrócić uwagę na duży obraz spotykany dziś w świątyniach. Jest nim goty- olejny przedstawiający Annę Catharinę von ckie sakramentarium umieszczone w ścianie Bulgrin, niegdyś panią na Rzepkowie, zmar- prezbiterium, pamiętające zapewne czasy łą około 1540 roku. Portret, swój wizerunek bukowskich cystersów. Sakramentarium Catharina miała podarować kościołowi w czyli drewniana szafka przeznaczona do Iwięcinie w podziękowaniu za możliwość przechowywania Najświętszego Sakramentu uczęszczania na katolickie Msze Święte posiada ozdobne drzwiczki z dekoracyjnym jakie tam odprawiano, bowiem Iwięcino w zamkiem i okuciami. Jednak bez wątpienia okresie reformacji swoją „starą wiarę” za- prawdziwy zachwyt wzbudza polichromia chowało znacznie dłużej niż inne wsie w drewnianego stropu przedstawiająca scenę okolicy. W kościele zobaczymy jeszcze chór Sądu Ostatecznego z postacią Chrystusa z dekoracyjnym parapetem oraz ozdobne pośrodku, Niebem i Piekłem po bokach. Ma- epitafia. Zachęcając turystów oraz miłoś- lowidło wykonano w 1697 roku, potem przez ników historii i sztuki naszego regionu do długi czas pozostawało zatynkowane. Po- zwiedzania świątyni w Iwięcinie należy z nownie odkryto je spod warstwy tynku pod- pewnością napisać, że to tu, w tym niewiel- czas renowacji kościoła, która miała miejsce kim wiejskim pomorskim kościółku znajdzie- na początku XX wieku. my ogromne bogactwo dla artystycznych i Kiedy z wolna kierujemy się od wieży w duchowych wrażeń. stronę prezbiterium i opuścimy wzrok, któ- Fot. Waldemar Kosowski 12 KWSNH GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

Wsparcie osób bezrobotnych w projekcie „Biofeedback szansa na aktywizację osób 50+”

Trwają działania upowszechniające produkt Potencjalni pracodawcy poszukują pracowni- informacyjnymi. Dla zainteresowanych praco- finalny projektu „Biofeedback szansą na akty- ków, którym można przypisać poniższe cechy: dawców beneficjent przygotował cykl spotkań wizację osób 50+”. Koszalińska Wyższa Szkoła • Samodzielność; upowszechniających produkt jak też stosowa- Nauk Humanistycznych po raz kolejny zapra- • Łatwość nawiązywania kontaktów ną w nim metodę. sza bezrobotnych 50+ do udziału w projekcie. z innymi ludźmi; Proponowany innowacyjny model aktywizacji W ofercie znajdują się indywidualne treningi • Koncentracja uwagi w odpowiednim osób 50+ dostarcza nowych, niestosowanych diagnostyczno-terapeutyczne metodą EEG momencie; dotychczas na polu aktywizacji zawodowej na- Biofeedback. Uczestnicy otrzymują możliwość • Dyspozycyjność; rzędzi. Produkt finalny nastawiony jest na osią- wsparcia w cyklu dwóch sesji treningowych • Samoorganizacja pracy, inicjatywa ganie trwałych efektów aktywizacji zawodowej. po 15 godzin w zdiagnozowanych obszarach i terminowość; To co wyróżnia proponowany model aktywizacji dysfunkcji. Preferowane są działania popra- • Szybkość uczenia się; zawodowej osób 50+ to kompleksowość. Bez- wiające funkcjonowanie osób bezrobotnych • Ogólna kondycja umysłowa; robotni uzyskują informacje o rynku pracy oraz mających problemy z aktywnym uczeniem • Długotrwałe utrzymanie koncentracji uwagi. sposobach zwiększenia skuteczności działań się, motywacjami, stresem i koncentracją. Zespół projektowy stoi na stanowisku, że w dziedzinie zatrudnienia. Bezrobotni zysku- Opracowany model doradztwa zawodowe- proponowany model aktywizacji zawodowej ją wiedzę na temat rzeczywistego potencjału go doskonale wpisuje się w działania aktywi- bezrobotnych 50+ traktuje bardzo indywidu- i sposobu trwałej niwelacji słabości i wzmocnie- zujące bezrobotnych, pozwalając na lepsze alnie odbiorców. Wsparcie jakie uzyskują po- nia przewagi w poszukiwaniu pracy. Szkolenia poznanie swoich potrzeb oraz realizowane w projekcie dają oso- możliwości. Doradcy zawodowi bom 50+ praktyczne umiejętności, umożliwiają osobie poszukującej które można wykorzystać na rynku pracy odnalezienie interesujących pracy. Wartością kluczową stają się ją obszarów zawodowych. Wyko- kompetencje informacyjno- komuni- rzystanie nowoczesnych techno- kacyjne jednocześnie ograniczające logii w poszukiwaniu informacji o wykluczenie cyfrowe. Wypracowany rynku pracy i ofertach zatrudnienia w projekcie model pozwala łatwo to standardowe działania aktywi- dostosować działania do indywidu- zujące bezrobotnych. Oddanie do alnych potrzeb osób 50+. Produkt ich dyspozycji platformy cyfrowej finalny nastawiony jest na rozwią- pozwala na realizację części zajęć zywanie problemów osób bezrobot- w formie e-learningowej. nych. Zastosowane indywidualne Aktywne poszukiwanie pracy doradztwo i treningi diagnostyczno- stanowi istotę współpracy z dorad- -terapeutyczne metodą EEG Bio- cą zawodowym oraz wprowadza w feedback to mocna strona działań działania o charakterze wirtualnych targów winno zadowolić klientów PUP. Jednakże, jak aktywizujących. Model cechuje niski stopień pracy. Osobiste zaangażowanie bezrobotnych podkreślają eksperci projektu mogą pojawić skomplikowania, a także jego multiplikowal- w zmianę sytuacji zawodowej to warunek ko- się osoby oczekujące natychmiastowego zna- ność. Beneficjent dostrzega potencjał mode- nieczny do skutecznego znalezienia pracy. lezienia pracy oraz sceptycznie nastawieni do lu w zastosowaniu wobec odbiorców z innych Działania projektowe mają za zadanie zastosowanej metody EEG Biofeedback, któ- grup docelowych. wspierać bezrobotnych 50+ w zrównaniu rzy nie zdołają poddać się procesowi wspar- Realizowane działania to kolejny krok ku szans na rynku pracy. Proponowany model cia proponowanego w projekcie. Dla tej grupy zmianie oblicza doradztwa zawodowego skie- obejmuje rekrutację osób bezrobotnych speł- beneficjent proponuje cykl spotkań rekruta- rowanego na specyficzne potrzeby określonej niających warunek kluczowy dla efektywności cyjno-informacyjnych w czasie, których moż- grupy bezrobotnych. Zapraszamy osoby zain- modelu, czyli posiadanie motywacji do zmiany na zapoznać się z założeniami projektu oraz teresowane do kontaktu z biurem projektu. swojej sytuacji społeczno-zawodowej i chęci z metodą EEG Biofeedback. Użytkownicy pro- Oprac.: Andrzej Michalski, znalezienia zatrudnienia. duktu finalnego są również objęci działaniami Bartosz Michalski - KWSNH

nowisk. W sejmie na przykład, jeśli pani Ogórek Żale Agaty zasiądzie w loży prezydenckiej, mówca rozpo- cznie słowami „Pani prezydentko…” To brzmi infantylnie. - Przyzwyczaimy się i będzie brzmieć poważ- Ogórek nie śpiewa nie – westchnęłam. - A co z pierwszą damą? Wyobrażasz sobie, - Eustaszku, słyszałeś, Ogórek ma zostać pre- pan Pietrzak jako prezydent na trybunie na Pla- że jej mąż, Piotr Mochnaczewski, rektor wyż- zydentem – pożaliłam się mężowi. – To mi się nie cu Piłsudskiego, ale ludzie w śmiech. szej szkoły, obejmie funkcje pierwszej damy? I podoba. - Przesadzasz, pan Pietrzak kilka razy na ma- podczas wizyt państwowych będzie odwiedzał - Mnie też nie. Poeta Gałczyński pisał, że nifestacjach stał obok pana prezesa Kaczyńskie- przedszkola, głaskał dziecięce główki? „Ogórek nie śpiewa”. A ja uważam, że prezy- go i nikt się nie śmiał. - Kobieta, gdy jest na wysokim urzędzie, męża dent sporego kraju powinien umieć śpiewać. Ma - Ba, stał tam w roli satyryka, a z jego dow- zostawia w domu. Czy słyszałeś, żeby pani pre- wiele okazji, kiedy trzeba zaśpiewać na przykład cipów nikt się już nie śmieje, mnie na przykład mier Ewa Kopacz zabrała męża w podróż zagra- hymn państwowy. Jak to będzie wyglądać na robi się smutno. Natomiast gdyby pojawił się niczną? A z Donaldem Tuskiem jeździła żona. uroczystościach – panowie stojący obok będą jako prezydent, to byłby pyszny dowcip! Micha- - Pani premier Kopacz jest wdową. śpiewać, a pan prezydent nie? ła Ogórka zaakceptowałbym, bo to błyskotliwy - A pani Suchocka, gdy była premierem, też - Gałczyński napisał wiersz o ogórku, z które- felietonista… nie zabierała męża. go robi się mizerię albo kładzie do słoika, a kan- - Nie Michał, lecz Magdalena Ogórek kandyduje. - Przecież Hanna Suchocka jest singelką, daw- dydatem na prezydenta jest… - Ach tak, kobieta – posmutniał mój Eustaszek. niej mówiono starą panną. Poza tym uważam, - Michał Ogórek? Ten co pisze zabawne felie- – Widziałem w telewizji, ładna, przystojna ale… - że pani Ogórek nie ma szans. Ona kandyduje tony w Gazecie Wyborczej „ Ogórek na week- umilkł, zastanawiał się. tylko po to, by całkiem nie zapomniano o SLD. end”? To nawet zabawne, że satyryk stara się - Czyżbyś miał obiekcje, bo jest kobietą? Ostatnie zdanie Eustaszka rozwiało moje żale o najważniejszy urząd w państwie. Kiedyś pre- - Broń Boże – zaprzeczył gorąco. – Tylko jak – już się nie bałam, że nie będziemy mieć w kra- zydentem chciał zostać humorysta Jan Pietrzak. się będą do niej zwracać? Teraz modne jest fe- ju pierwszej damy. Nie wybrali go na szczęście. Bo pomyśl, stanąłby minizowanie wszelkich męskich form nazw sta- Agata Nr 2(169) Luty 2015 BĘDZINO 13 Wybory na sołtysów Komputery rozstrzygnięte z Danii W dniach 27.01-18.02.2015 w gminie Będzino odbywały się wybory sołtysów, które zorganizowano podczas zebrań wiejskich. Uczestniczyli w nich mieszkańcy sołectw, a także wójt, radni i przedstawiciele władz gminy oraz Urzędu Gminy. A oto wyniki wyborów: • Sołectwo Będzinko – sołtys Marek Kalicki, • Sołectwo Będzino – sołtys Adam Śnieżko, • Sołectwo Dobiesławiec – sołtys Czesława Borowik, • Sołectwo Dobre – sołtys Andrzej Zięba, • Sołectwo Dobrzyca – sołtys Andrzej Augustyniak, • Sołectwo Kiszkowo – sołtys Katarzyna Andrzejewska. • Sołectwo Kładno – sołtys Teresa Załóg, • Sołectwo Komory – sołtys Tadeusz Kanas, • Sołectwo Łekno – sołtys Weronika Bączkowska, • Sołectwo Łopienica/Łasin Koszaliński – sołtys Bożena Stasiłowska, • Sołectwo Mścice – sołtys Aniela Antkiewicz, Pod koniec ub. roku Szkołę Podstawową • Sołectwo Popowo – sołtys Elżbieta Rzepka, w Będzinie z s. w Łeknie odwiedzili panowie • Sołectwo Skrzeszewo – sołtys Wioletta Kołpacka, z Danii, związani z Firmą ORFO z Będzinka. • Sołectwo Słowienkowo – sołtys Anna Garbalska, Chcieli się zorientować, czy władze szkoły • Sołectwo Smolne – sołtys Kazimierz Włoch, są zainteresowane używanymi, ale przy- • Sołectwo Stoisław – sołtys Eugenia Imbiorowska , datnymi do dalszego wykorzystania zesta- • Sołectwo Strachomino – sołtys Andrzej Zieliński, wami komputerowymi. Zaoferowała je nie- • Sołectwo Strzepowo – sołtys Jan Chlewicki, • Sołectwo Strzeżenice – sołtys Krystyna Żakowska – Węgielnik, odpłatnie firma Skanderborg Order Center • Sołectwo Śmiechów/Borkowice – sołtys Józef Kupisz, for Edukation. Przystano oczywiście na tą • Sołectwo Tymień – sołtys Krystyna Sondecka, propozycję i 16 lutego 2015 r. przedsię- • Sołectwo Uliszki – sołtys Bogdan Kostrzewa, wzięcie zostało sfinalizowane. Przekazanie • Sołectwo Wierzchominko – sołtys Bogdan Terelak, 10 zestawów i projektora multimedialnego • Sołectwo Wierzchomino – sołtys Anna Grajper. odbyło się w sali gimnastycznej z udziałem całej społeczności szkolnej i wójta gminy p. Henryka Brody. Jest realna szansa, że wkrótce do szkoły trafią także inne pomoce dydaktyczne. Uczniowie i Dyrekcja szkoły składają duńskim darczyńcom serdeczne podziękowanie!

Gmina Będzino wprowadziła dla miesz- kańców SMS-owe informacje. Każdy mieszkaniec może bezpłatnie otrzymy- wać komunikaty na telefon komórkowy. Będą to wiadomości dotyczące: ostrze- żeń i zagrożeń (kod O.TAK),wydarzeń i informacji (kod W.TAK) oraz przypomnie- nia o terminach opłat i podatków (P.TAK). Każdy kto chciałby otrzymywać komunikaty z danej kategorii powinien wysłać SMS z treścią wybranego kodu na numer 698 664 841. Bal sportowca Prawie od trzydziestu lat wszystkie im- ral, przedstawiciele rad rodziców, które fun- małe i duże zwycięstwa (np. IV m-ce w pół- prezy sportowe, turystyczno-rekreacyjne dują nagrody w plebiscycie na najlepszych finałach wojewódzkich chłopców SP Tymień są podsumowywane na corocznym „BALU sportowców szkół. Władze gminy reprezen- w mini siatkówce w Świnoujściu czy finał SPORTOWCA”. Takie uroczystości są orga- towali wójt Henryk Broda, przewodniczący wojewódzki chłopców z gimnazjum Mścic nizowane przez Zarząd Gminny Szkolnego rady Gminy Andrzej Nożykowski, przewod- w turnieju Coca-cola cup 2014 w piłce noż- Związku Sportowego w Będzinie. W tym nicząca komisji oświaty Pani Lucyna Parol. nej). Następnym punktem programu było roku jego gospodarzem był Zespół Szkół im. Bal rozpoczął się od sprawozdania za mi- wręczenie dyplomów i nagród najlepszym Ludzi Morza w Mścicach. W walentynkowej niony rok, które przedstawiła sekretarz ZG sportowcom w poszczególnych szkołach. aurze, w kolorach czerwieni i złota, spotka- SZS Jolanta Piekut-Borowska z uczennicami Tegoroczny bal był okazją uhonorowania ło się ponad 130 sportowców z wszystkich gimnazjum. Towarzyszyła temu prezen- Pana Bogdana Wojsy za zaangażowanie i szkół podstawowych i gimnazjów gminy tacja multimedialna, dzięki której młodzi przeprowadzenie XXVIII Gminnych Rajdów Będzino. Przybyli również właściciele firm sportowcy i ich nauczyciele mogli wrócić Rowerowych, które tym razem prowadziły wspierających Szkolny Związek Sportowy, wspomnieniami do swoich zmagań.Gdzie wzdłuż Wybrzeża Bałtyckiego kończąc swój radna powiatu koszalińskiego Elżbieta Gó- realizowali marzenia i pasje, gdzie były etap na wyspie Wolin. 14 BIESIEKIERZ GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

Karnawał w Świeminie Karnawał to czas wspólnej zabawy i ra- Wielka Integracyjna Zabawa dości, wesołych tańców, bali, festynów. 6 lutego odbył się bal karnawałowy w Szkole Tegoroczne ferie zimowe upłynęły w Podstawowej w Świeminie, w którym uczest- świetlicach gminy Biesiekierz pod ha- niczyli najmłodsi uczniowie z klas 0-3. słem „Bezpieczeństwo i Integracja„. Na wspólne harce przybyło wielu ciekawych Ostatniego dnia krótkiej przerwy od szkoły gości - były wróżki, księżniczki, Indianie, cza- odbyła się w świetlicy w Laskach Koszaliń- rownice, anioły, kościotrupy, a nawet wampi- skich Wielka Integracyjna Zabawa. Uczest- rzyca. Nie zabrakło także postaci z bajek ta- niczyły w niej dzieci i młodzież ze świetlic kich jak: Spiderman, Hulk, Zorro, Śnieżka czy z Parsowa, Warnina, Świemina oraz Lasek Barbie; można było również spotkać przeróż- Koszalińskich. ne zwierzęta, w tym łosia, kotki, nietoperza Integrację rozpoczęli Pan policjant Sławo- czy kurę. Przebierańców do wspólnej zabaw mir Drutel oraz Pani strażnik gminy Katarzy- zachęcała wesoła i skoczna muzyka. Odbyły na Wolin, którzy poszerzali naszą wiedzę z się również konkursy, m.in. tańca w parach, zakresu bezpiecznego zachowania się – nie z balonem, najpiękniejszej prezentacji stroju. tylko podczas ferii. Wszyscy uczestnicy się po całej sali. Śmiechu i radości było przy otrzymali kolorowe odblaski. tym co niemiara. Na parkiecie „odnalazły Następnym punktem programu były wa- się” również panie opiekunki poszczegól- riacje z masą gipsową. Tu zostały puszczone nych świetlic. W czasie krótkich przerw mię- wodze fantazji i każdy ze swojego kawałka dzy piosenkami czekały na nas słodkości i mógł wyczarować to co chciał – choć nie za- lody. wsze umiejętności na to pozwalały. Wśród Niestety wszystko co dobre szybko się koń- prac znalazły się m.in. meteoryty, ptaszki, czy. Mimo to byliśmy zadowoleni ze wspólnej śnieżne kule, węże, drzewa. integracyjnej imprezy i super atmosfery jaka Pogoda tego dnia była sprzyjająca, więc panowała. nie mogło zabraknąć ogniska i wspólnego Na pożegnanie każdy z uczestników otrzy- Zmęczone harcami dzieciaki mogły ochło- pieczenia kiełbasek. Najedzeni do syta po- mał mały podarunek. nąć w klasach, gdzie czekały na nie smako- wróciliśmy do świetlicy, gdzie rozbrzmiewała Swoje podziękowania za pomoc w organi- wite słodycze, owoce i napoje, przygotowa- głośna muzyka, a iluminacja zachęcała do zację zabawy kierujemy w stronę pań: Mo- ne przez rodziców. tańca. Hitem okazała się piosenka „Jedzie niki Tarnowskiej, Małgorzaty Kulik, Marzeny Myślę, że bal był bardzo udany, dostarczył pociąg z daleka”, która porwała wszystkich Kocińskiej, Krystyny Grymbskiej oraz Małgo- nam wszystkim mnóstwo śmiechu, radości i do zabawy. Olbrzymi pociąg przemieszczał rzaty Krzywińskiej-Dzięby. świetnej zabawy. Mama Dominika z klasy „0” Daria Franczak

Akademia Wyobraźni Zimowisko w Karpaczu Już po raz drugi grupa uczniów ze Dzielnymi narciarzami opiekowały się w Bibliotece Szkoły Podstawowej w Starych Bieli- nauczycielki p. Alicja Marciniak i p. Halina cach wyjechała na zimowisko do Kar- Sekulska. Jednak trudno wyobrazić sobie pacza. W dniach 25-30 stycznia dzieci zorganizowanie zimowiska bez zaangażowa- uczyły się jeździć na nartach. Pod czuj- nia rodziców. Dwie panie – mamy uczniów, nym okiem instruktora wszyscy opano- p. Dorota Żmich i p. Marta Rak pomagały w wali tę sztukę. Już nikt nie zjeżdża „na opiece nad dziećmi. Każdego obdarzały cie- kreskę”, lecz pokonuje stok zamaszy- płym uśmiechem, przytuleniem i dbały, aby stym slalomem. nikt nie wyszedł ze stołówki głodny. Uczniowie mieszkali w ośrodku Stacji Eko- Uczniowie zwiedzili Muzeum Ducha Gór w logicznej „Storczyk” Uniwersytetu Wrocław- Karpaczu i poznali legendy związane z tym skiego w Karpaczu. Ośrodek „Storczyk” po- miastem. Ponadto po narciarskich szaleń- łożony jest w lesie, z dala od zgiełku miasta. stwach wypoczywali w SPA w domu wczaso- Dzieci codziennie pokonywały drogę przez wym Sandra. las, raz z górki raz pod górkę brnąc w śnie- Trzeba jeszcze dodać, że przywieźliśmy do We wtorek 27 stycznia w Bibliotece Publicznej gu. Kondycja poprawiła się o 100%. Koszalina trochę zimy. To właśnie w dniu na- Gminy Biesiekierz goszczono teatr Akademię Dzieci nie mogły nacieszyć się śniegiem. szego powrotu zaczął padać śnieg i trochę Wyobraźni z Wrocławia. Dzieci wraz z rodzicami Była więc bitwa na śnieżki, konkurs na rzeź- „przymroziło”. oraz zaproszonymi gośćmi ze Środowiskowego bę ze śniegu, ślizgawka i jazda „z górki na Uczniowie, jak i opiekunowie wrócili z zi- Domu Samopomocy, przedszkola z Biesiekierza pazurki”. Bardzo dzieciom smakowały kieł- mowiska zadowoleni, aktywnie wypoczęci i i świetlicy z Lasek Koszalińskich obejrzeli przed- baski upieczone na ognisku. co najważniejsze zdrowi. stawienie marionetkowe w konwencji teatrzyku domowego pt. „Wędrówki Stasia”. Zabawna i pouczająca historia o dobrym i od- ważnym chłopcu, który dzięki magicznemu po- darunkowi chcę zmienić świat na lepszy. Fabuła zaczerpnięta z powieści ludowej przenosi dzieci do świata baśniowej przypowieści. Zaczarowa- ny świat teatru zrobił na naszych milusińskich wielkie wrażenie. Widownia reagowała bardzo żywiołowo i co chwilę słychać było salwy śmie- chu . Po zakończeniu przedstawienia dzieci mo- gły zajrzeć za kulisy teatru a nawet samodzielnie ożywić marionetki. Było to bardzo ciekawe doświadczenie. Nasze spotkanie z teatrem na żywo uważamy za bardzo udane. Agnieszka Hryniewicz Nr 2(169) Luty 2015 BOBOLICE 15 Budżety Obywatelskie 2015 / 20116 AZBEST 2015 Gmina Bobolice rozpoczęła prace budow- II edycji Budżetu Obywatelskiego projekty zo- lane związane z realizacja wybranych w glo- stały podzielone na 2 kategorie ze względu na WFOŚiGW w Szczecinie ogłosił ko- sowaniu mieszkańców wniosków „Budżetu ich umiejscowienie: lejny nabór do konkursu na udzielenie Obywatelskiego” na rok 2015. W 1. Miasto (łączna kwota na pro- dotacji na zadania z zakresu usuwania ramach tych prac dokonane zo- jekty wyniesie 90 tysięcy złotych): azbestu. stanie m.in. budowa drewniane- a. grupa małych projektów o Wszystkich zainteresowanych realiza- go ogrodzenia placu zabaw przy wartości do 10 tysięcy złotych (2 cją zadania w roku 2015 tj. osoby fizyczne Placu Chrobrego w Bobolicach projekty) nie prowadzące działalności gospodarczej, oraz budowa ścieżki przyrodni- b. grupa dużych projektów o wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, pro- czo wypoczynkowej w ramach, wartości do 70 tysięcy złotych (1 szę o kontakt w Urzędzie Miejskim w Bobo- których utworzone zostanie pięć projekt) licach -Krystian Cyrson, tel. 094-34-58-423, miejsc postojowych wyposażonych w ławki, 2. Gmina - teren wiejski (łączna kwota na pro- kosze na śmieci oraz nowoczesne oświetlenie jekty w tej kategorii to 110 tysięcy złotych): e-mail: [email protected] , pok. 17 II pię- fotowoltaiczne (lampy hybrydowe). a. grupa małych projektów o wartości do 10 tro celem złożenia stosownych dokumentów Od 16 marca do 17 kwietnia Burmistrz Bo- tysięcy złotych (4 projekty) w terminie do 31 marca 2015r. bolic zaprasza mieszkańców Gminy Bobolice b. grupa dużych projektów o wartości do 70 Dofinansowanie (do 100%) dot. kosztów: do składania projektów do Budżetu Obywatel- tysięcy złotych (1 projekt) demontażu pokrycia lub wyrobów zawiera- skiego na rok 2016. Kwota przeznaczona na zadania realizowa- jących azbest, transportu odpadu niebez- Formularze zgłoszeniowe wraz z przewod- ne z Budżetu Obywatelskiego 2016 wyniesie piecznego z miejsca rozbiórki do miejsca nikiem dostępne są do pobrania w Urzędzie łącznie do 200 tysięcy złotych. Dopuszczone unieszkodliwienia – składowiska, unieszkod- Miejskim w Bobolicach pok. Nr 21 oraz na do realizacji będą projekty, które uzyskają naj- liwiania odpadu niebezpiecznego na skła- stronie internetowej: [email protected]. W więcej głosów mieszkańców. dowisku, poniesionych po uzyskaniu decyzji Zarządu WFOŚiGW w Szczecinie o dofinan- sowaniu (podpisanie umowy z Gminą). Wnioski o dofinansowanie usuwania azbestu mogą składać także przedsiębiorcy, Wnioski przedsiębiorców przyjmowane są w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oddział w Koszalinie – dodatkowe informacje pod nr tel. biuro Ko- szalin – 94 346 43 66 wew. 235, 215 oraz na stronie internetowej https://www.wfos.szczecin.pl/azbest.html Krystian Cyrson

Plac zabaw prz Placu Chrobrego i lampa hybrydowa jaka zostanie zamontowana przy ścieżce. ZAPROSZENIE – zakończenie sezonu morsowania KONKURS NA LOGO INFORMACJA Klub Morsów „Posejdon”, Urząd Miejski w W odpowiedzi na ogłoszone przez Bur- „Bobolickiej Kraty Dużej Bobolicach, Miejsko - Gminny Ośrodek Kultu- mistrza Bobolic w dniu 17.11.2014r. po- Rodziny” rozstrzygnięty ry w Bobolicach, zapraszają na XI Morsowa- stępowanie na wybór partnera prywatnego nie – Pożegnanie zimowego sezonu kąpielo- 5 lutego Komisja Konkursowa wyłoniła zwy- do realizacji przedsięwzięcia inwestycyj- wego, które odbędzie się 22 marca 2015 r. cięzcę Konkursu na Logo „Bobolickiej Kraty nego pn. „Budowa Domu Późnej Starości na „Rajskiej Plaży” w Poroście. Dużej Rodziny”. Spośród 6 prac Komisja wy- z zagospodarowaniem terenu w formule W programie m.in.: parada konna i koloro- brała pracę pana Grzegorza Michalaka. partnerstwa publiczno-prywatnego” (nr re- wy korowód, tradycyjne topienie marzanny, ferencyjny: ZP.271.1.5.2014.IZ), w wyzna- kąpiel i konkursy, występy artystyczne, cie- czonym terminie tj. 16-02-2015r. wpłynął pły poczęstunek. jeden wniosek. Swój udział w postępowa- niu deklaruje firma Warbud PPP 2 Sp. zoo z siedzibą w Warszawie przy ul. Domaniew- skiej 32. Aktualnie Gmina przygotowuje się do rozpo- częcia negocjacji w celu doprecyzowania przed- miotu partnerstwa publiczno-prywatnego oraz szczegółowych zasad współpracy zawartych w umowie o partnerstwie publiczno prywatnym. Małgorzata Konopka Targowisko rolno-spożywcze w Bobolicach Od kwietnia 2015 roku rusza nowe targowisko rolno-spożywcze w Bobolicach. Targowisko zlokalizowane będzie przy ul. Dworcowej w miejscowości Bobolice i czynne będzie dwa razy w tygodniu, tj. we wtorki w godz. od 7.00 do 16.00 oraz w soboty w godz. od 7.00 do 15.00. Na targowisku handlować mogą nieodpłatnie: rolnicy oraz inni wytwórcy produktów rol- nych, działkowicze w zakresie sprzedaży własnych nieprzetworzonych produktów rolno - spożywczych, twórcy ludowi i artystyczni - w zakresie sprzedaży własnych wyrobów artystycznych i rękodzielniczych, zbieracze runa leśnego i owoców leśnych, osoby sprzedające artykuły rolno - spożywcze własnej produkcji. 16 KOSZALIN GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy Stypendia dla sportowców 13 lutego prezydenta Piotr Jedliński wrę- czył stypendia koszalińskim sportowcom. Wnioski o przyznanie stypendiów sportowych na 2015 rok opiniowała Komisja stypendialna, zaaprobował je Prezydent Miasta.

Skład Komisji Stypendialnej Prezydenta Miasta Koszalina 1. Henryk Niski – Przewodniczący Rady Sportu 2. Barbara Grygorcewicz – Radna Rady Miejskiej 3. Bartłomiej Siewruk - Członek Rady Sportu 4. Ryszard Fornalczyk - Członek Rady Sportu 5. Jerzy Krauze – Główny Specjalista ds. Sportu UM

Komisja rozpatrzyła 39 wniosków z czterech kategorii: zawodnik, zawodnik niepełnosprawny, dyscypliny zespołowe i trener. Stypendia przyznano 25 osobom. Kwota przeznaczona na stypendia sportowe w budżecie Miasta na 2015 r. wyniosła 72.000 zł.

Na zdjęciu: prezydent Piotr Jedliński i Katarzyna Regent

Licytacja zakończona 10 lutego do licytacji na dzierżawę pawilo- nu wybudowanego na Rynku Staromiejskim w ramach jego rewitalizacji stanęły trzy firmy. Były to spółki z o.o.: BC Klub Białystok, Viva Italia oraz EU Konsult. Licytacja zakończyła się podniesieniem stawki wywoławczej miesięcznej dzierżawy z 5.808 zł do 19.008 złotych plus VAT. Stawkę tę zaproponowała firma EU Konsult i ona właśnie będzie dzierżawić 800 metrowy pa- wilon. Dzierżawca ma dwa tygodnie od pod- pisania umowy na rozpoczęcie działalności. Firma na razie nie zdradza szczegółów i planów związanych z otwarciem restauracji i kawiarni. Nr 2(169) Luty 2015 KOSZALIN 17 Środkowopomorskie Targi Pracy Biuro Karier Politechniki Koszalińskiej zapra- tym roku jesteśmy przygotowani na przyję- szalińska. Targi także przeznaczone są dla sza do uczestnictwa w 13 Środkowopomor- cie jeszcze większej liczby wystawców chcą- wszystkich innych osób szukających pracy i skich Targach Pracy - Mobica Job Fair 2015. cych zaprezentować się nowej fali wykwalifi- bezrobotnych z naszego regionu. Impreza ta odbędzie się 19.03.2015r. w kowanych inżynierów oraz magistrów jednej Więcej informacji odnośnie imprez towa- godz. 10.00-15.00 w Hali Widowiskowo-Spor- z najdynamiczniej rozwijających się uczelni rzyszących oraz galeria TP z lat ubiegłych na towej przy ul. Śniadeckich 4 w Koszalinie. wyższych w kraju, jaką jest Politechnika Ko- stronie www.targipracy.koszalin.pl Środkowopomorskie Targi Pracy to jedna z największych tego typu imprez w wojewódz- twie. Umożliwiają bezpośredni kontakt z wie- loma pracodawcami w jednym miejscu. Jest to także okazja do zaprezentowania firmy, jej profilu działania, metod naboru i selekcji kandydatów, zebrania dokumentów aplika- cyjnych od poszukujących pracy absolwen- tów i studentów wyższych uczelni. Targi Pracy organizowane przez Biuro Ka- rier Politechniki Koszalińskiej mają długolet- nią tradycję. Pierwsze targi zorganizowano już w 1996 roku. Dzisiaj jest już to jedna z największych tego typu imprez w woj. za- chodniopomorskim. Poprzednie edycje Targów gromadziły ponad 50 wystawców, prężnie działające lokalne firmy i instytucje oraz uznane na rynku krajowym i globalnym firmy. Lista wystaw- ców z poprzednich lat znajduje się na stronie Targów Pracy: www.targipracy.koszalin.pl. W Zostaw 1% w Koszalinie Już kolejny rok z rzędu gorąco zachęcamy mieszkańców Koszalina, aby przekazując swój 1% podatku , zdecydowali się wesprzeć, te rodzime, koszalińskie organizacje. To one na co dzień działają na naszą rzecz! Przy przekazaniu podatku, nie wydajesz ze swojej kieszeni ani złotówki, ponieważ jest to kwota należna państwu. Natomiast dla organizacji jest to ogromne wsparcie, by móc realizować działania na rzecz swoich podopiecznych. Daj im szansę na rozwój! Dołącz do akcji i zostaw swój 1% w Koszalinie! Baza 35 koszalińskich organizacji uprawnionych do 1% znajduje się na stronie: http://www.1procent-koszalin.pl TO PROSTE! Znajdź nazwę i nr KRS organizacji, której chcesz przekazać swój 1% podatku (http://www.1procent-koszalin.pl) Wpisz te dane w odpowiednią rubrykę rozliczając PIT (https://secure.e-pity.pl/online/pit2013/index.php) Akcja „Zostawiam 1% w Koszalinie” przeprowadzana jest w ramach projektu „Koszalin – miasto na model. Program współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi” realizowanego przez Pracownię Pozarządową w partnerstwie z Fundacją Nauka dla Środowiska i Urząd Miasta Koszalina. 18 MANOWO GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

Góra Grosza z dobrych serc Już tradycją stał się udział Szkoły Podstawo- wej w Rosnowie w akcji Towarzystwa Nasz Dom „Góra Grosza”. Celem akcji jest zebranie fundu- szy na pomoc dzieciom wychowującym się poza własną rodziną, w tym na tworzenie i dofinansowanie domów dla dzieci, rodzinnych domów dziecka, pogotowia rodzinnego, zawodowych rodzin zastępach oraz domów dziecka, które re- alizują prorodzinne programy wychowawcze. Akcja spotkała się z dużym zainteresowaniem. Udało się zebrać 857 zł 61 groszy, co w przeliczeniu na jednego ucznia daje kwotę 4 zł 64 gr. Wszystkim rodzicom i uczniom, którzy włączyli się w akcję serdecznie dzię- kujemy w imieniu potrzebujących dzieci. Samorząd Uczniowski wraz z opiekunami A. Rogalka, E. Parchimowicz, A. Śliwa Historyczny debiut Lotnika Rosnowo W sobotę, 14 lutego 2015r., w Białogardzie zostały rozegrane zawody zapaśnicze z cyklu WOM - Wojewódzka Olimpiada Młodzie- ży . W zawodach uczestniczyło ponad 100 dzieci w wieku 10-11 lat oraz młodsi 9-8 lat, reprezentujący 14 klubów sportowych z naszego województwa. Wśród nich znalazł się po raz pierwszy debiutujący Uczniowski Klub Sportowy Lotnik Rosnowo, którego matką jest ZKS Koszalin. W historycznym debiucie „Lotnika” poszybowali po medale dwaj jego przedstawiciele: Natan Nowakowski, mieszkaniec Rosnowa sięgnął po brązowy medal w grupie dzieci do 9 lat w kategorii 36kg oraz Krzysztof Lisaj mieszkaniec Wyszewa, który wywalczył także brązowy medal w grupie dzieci 2004/2005.

Powstają nowe sieci W ubiegłym roku Gmina Manowo podpisała z Urzędem Marszałkowskim Województwa Zachodniopomorskiego umowę na zadanie „Budowa sieci wodociągowej w miejscowo- ści Cewlino i Manowo oraz sieci kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej i tłocznej wraz z Plan gospodarki przepompownią ścieków w miejscowości Manowo”. niskoemisyjnej dla Inwestycja dofinansowana jest w 75 % ze środków unijnych w ramach działania „Pod- stawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” objętego PROW na lata 2007-2013. Gminy Manowo Zadanie jest realizowane w dwóch etapach: 1 etap - Budowa sieci wodociągowej w miejscowości Cewlino, dz. 225, 123, 276/1, 30 grudnia ubiegłego roku Gmina Ma- 276/51, 276/27, 276/41, 276/26, 276/54, 276/14 - został już zakończony i odebrany. nowo podpisała z Narodowym Funduszem Zakres rzeczowy inwestycji to : Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Budowa sieci wodociągowej Ø 90 PEHD o długości ~ 2225mb w Warszawie umowę na opracowanie dla Budowa sieci wodociągowej Ø 63 PEHD o długości ~ 105mb Gminy Manowo planu gospodarki niskoe- Montaż hydrantów DN80 – 17 szt. misyjnej. Plan będzie w 85% sfinansowa- Koszt zadania to 159.654,00 zł brutto, ny ze środków Programu Operacyjnego 2 etap – Budowa sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w miejscowości Manowo, dz. 41 i Infrastruktura i Środowisko na lata 2007- 44/7. Planowane zakończenie prac budowlanych do 31 marca 2015 r. 2013 działanie 9.3. Termomodernizacja Zakres rzeczowy inwestycji: obiektów użyteczności publicznej – plany • Budowa sieci wodociągowej Ø 110 PEHD o długości ~ 350mb wraz z czterema gospodarki niskoemisyjnej. Posiadanie ta- hydrantami DN80 kiego planu jest niezbędne, żeby gmina • Budowa sieci kanalizacji sanitarnej Ø 200 PCV o długości ~ 350mb, w tym 15 studni w nowej perspektywie finansowej na lata Ø 400 PCV 2014-2020 mogła ubiegać się o środki na • Budowa sieci kanalizacji sanitarnej tłocznej Ø 75 PEHD o długości ~ 350mb, ze studnią termomodernizację budynków, czy wyko- rozprężną-betonową Ø 1200mm rzystywanie odnawialnych źródeł energii. • Budowa przepompowni ścieków Ø 1200mm z polimerobetonu Plan dla gminy zostanie przygotowany do Koszt zadania – 183.270,00 zł brutto. końca sierpnia br. Nr 2(169) Luty 2015 MIELNO 19 Atomowy Bałtyk?! Spotkanie O zanieczyszczeniach akwenu Noworoczne i ochronie środowiska W Gminie Mielno gościł Falk Beyer przed- nością mórz świata. Katastrofy jądrowe w za nami stawiciel antyatomowej organizacji Nuclear Czarnobylu i Sellafield oraz testy broni atomo- Odbyło się 16 stycznia 2015 r. w Hali Spor- Heritage Network. Niemiecki badacz poprowa- wej przyczyniły się do największego skażenia towej przy Zespole Szkół w Mielnie. Olga Ro- dził wykład na temat zanieczyszczeń Bałtyku akwenu.W 82% zanieczyszczenia Bałtyku to szak – Pezała, wójt gminy Mielno zaprosiła pierwiastkami promieniotwórczymi, zaprezen- efekt wybuchu elektrowni w Czarnobylu. mieszkańców - za pośrednictwem plakatów i Dzisiaj odpowiedzialne za postępujące za- tował statystkę ukazującą wymianę wody w informacji zawartych na stronie www.mielno. nieczyszczenie poprzez uwalnianie dużych ilo- akwenie oraz omówił zagrożenia jakie płyną z pl. Do wszystkich, którzy ukończyli 60 - ty ści radionuklidów są przede wszystkim liczne nagromadzenia się radioaktywnych substancji rok życia, rozesłane zostały imienne zapro- elektrownie atomowe - Po- w morzu. – stwierdził F. Beyer szenia. Aby umożliwić dotarcie na miejsce mimo tego wiele państw w obszarze wodnym Zadniem gościa na skutek minimalnej wy- spotkania, zorganizowano transport - auto- Bałtyku planuje i popiera projekty pozyskiwa- miany wód z Atlantykiem Bałtyk jest jednym busy ze skrajnych miejscowości gminy, jak nia uranu, składowisk odpadów radioaktyw- z najbardziej zanieczyszczonych radioaktyw- Łazy i Gąski, zatrzymywały się na wszystkich nych i projekty budowy reaktorów. możliwych przystankach. Nuclear Heritage Network to organizacja informatyczna, nie mająca formalnych struk- tur. Jej przedstawiciele pracują i szkolą przez Internet, organizują także cykle szkoleń edukacyjnych w różnych częściach Europy aby in- formować o zagrożeniach jakie niosą ze sobą skutki pracy i budowy elektrowni jądrowych. - Naszym celem jest wywarcie presji na przemyśle atomowym i jego przedstawicie- lach, która finalnie miałaby prowadzić do wy- gaszania elektrowni atomowych w basenie Morza Bałtyckiego - puentuje badacz. Obecnie w akwenie Morza Bałtyckiego funk- cjonuje 60 czynnych elektrowni atomowych. Rejestracja na: www.nuclear-heritage.net W efekcie ponad 500 osób wzięło udział w wydarzeniu. Po prezentacji kolęd wyko- Przypominają, że trzy lata temu powiedzieli: NIE! nanych przez lokalne zespoły: Bursztyn, Ła- wicę, Morskich Muzyków, 16-sty Południk, Władze gminy wraz z mieszkańcami uczcili III. rocznicę zwycięskiego referendum prze- Przepiórki oraz Viva La Musica, zespół mu- ciwko lokalizacji elektrowni jądrowej w Gąskach uczestnictwem we mszy świętej oraz zyczny NON STOP z Koszalina zagrał do tań- złożeniem kwiatów przy obelisku upamiętniającym to wydarzenie. ca. Skromny, ale smakowity poczęstunek i Obchody odbyły się także przy kapliczce Matki Boskiej Fatimskiej w Gąskach, usytuo- fachowa obsługa dodawały rangi spotkaniu, wanej w sąsiedztwie działki wytypowanej przez inwestora (PGE EJ1) pod budowę elektro- które trwało 4 godziny. Uczestnicy niechęt- wni atomowej. Punktem kulminacyjnym była projekcja filmu pt. „Elektrownia atomowa nie opuszczali salę, zaś w kolejnych dniach Koszalin” (pochodzącego z zasobów Archiwum Państwowego w Koszalinie), którą w Klubie zgłaszali chęć uczestnictwa w podobnych Rolnika w Gąskach zobaczyło wielu mieszkańców gminy. uroczystościach.

Najwięcej na świecie morsów jest w Bałtyku Parada Morsów wieńcząca kilkudniowy, XII Międzynarodowy Zlot Morsów, zaczęła się o godz. 11. Przebrani w efektowne i zaskaku- jące pomysłowością stroje, z transparentami, Rekord w Mielnie totemami i flagami, a także głośno manife- stując swoją obecność – przemaszerowali Skrupulatne liczenie przy głównym wejściu sprawiło, że lista wchodzących za- główną ulicą Mielna. Trasa wiodła spod hali mknęła się na 1799 osobie. Tyle w niedzielę, 15 lutego, osób znalazło się na sportowej do głównego wejścia na plażę. Or- plaży mieleńskiej i weszło do wody. Mielno wpisało się w ten sposób do księgi ganizatorzy sumiennie podeszli do weryfikacji Guinnessa! morsów chcących brać udział w biciu rekordu. Tym bardziej, że odbywało się to pod czujnym okiem obserwatorów z tegoż wydawnictwa. Mielno było przygotowane do pobicia rekordu Guinnessa należący do Kołobrzegu w liczbie osób, które zimą zanurzyły się w morzu przy temperaturze wody niższej niż 10 stopni Celsjusza. Kołobrzeg ustawił poprzeczkę na wysokości 1.353 osób. Hymn morsów i krót- ka rozgrzewka obudziła ducha rywalizacji i w samo południe z mieleńskiej plaży do Bałtyku weszło 1.799 morsów i foczek. Warunkiem zaliczenia kąpieli było zanurzenie się po pas. Zlot nie tylko z nazwy jest międzynarodo- wy, bo wśród uczestników były morsy i focz- ki, które „przypłynęły” do Mielna m.in. z Da- nii, Czech, Hiszpanii, Niemiec, Szwecji, czy też Ukrainy. (O Zlocie także na str. 4) fot. Tadeusz Jurek 20 POLANÓW GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy „Szkoła nowych możliwości”- Zespół Szkół Publicznych w Polanowie W ubiegłym roku szkolnym Zespół Szkół Publicznych w tu stanowią działania pedagogiczno-psychologiczne (organizacja Polanowie rozpoczął realizację projektu dotyczącego wy- zajęć socjoterapeutycznych i korekcyjno-kompensacyjnych) oraz równywania szans edukacyjnych - pt. „Szkoła nowych moż- doradztwo zawodowe. liwości” ółfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w W ramach projektu uczniowie biorą udział w wycieczkach, cie- ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. ą jest ZSP w kawych warsztatach, przygotowują się do konkursów, egzaminów Polanowie i Polanów. Szkoła pozyskała ponad 860 tys. zł. na bądź pogłębiają swoją wiedzę z danej dziedziny. W ubiegłym roku realizację projektu. W roku bieżącym placówka kontynuuje szkolnym uczniowie brali udział w tygodniowej wycieczce do Toru- działania, które pozwalają uczniom gimnazjum na rozwi- nia-Warszawy-Gniezna-Poznania. janie licznych zainteresowań i umiejętności oraz uczestni- Opracował Zespół ds. Promocji ctwo w ciekawych kołach zainteresowań. ZSP Polanów Europejski Fundusz Społeczny skierowany jest na rozwój wy- kształcenia i kompetencji w regionach, czyli wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dostępie do edukacji oraz zmniejszanie różnic w jakości usług edukacyjnych. W ubie- głym roku szkolnym w projekcie wzięło udział 150 uczniów. Obec- nie projekt realizuje założone cele, a bierze w nim udział blisko 180 uczniów Gimnazjum. Do najważniejszych zadań projektu należy organizacja zajęć po- zalekcyjnych, czyli dydaktyczno-wyrównawczych z przedmiotów, takich jak: język polski, matematyka, języki obce, biologia, geo- grafia, fizyka i chemia i zajęcia z przedmiotów kluczowych mające na celu rozwój zainteresowań uczniów. Uczniowie mają do wyboru różne formy zajęć: Omnibus (matematyka), Młody przyrodnik (biologia/chemia), Młody odkrywca (chemia), Młody meteorolog (geo- grafia), Komórki pod mikroskopem (biologia), Podcasty (j. angielski), Językowe ABC (j. niemiecki i j. angielski). oprócz tego mają okazję uczestniczyć w warsztatach informatyczno-fotograficznych oraz spróbować swoich sił w szachach. Ważną grupę zajęć projek-

Po pierwsze drugie śniadanie Pomóż bezdomnym Wszystkim nam zależy, aby dzieci były cią. Można było podziwiać kolorowe stworki, zwierzętom zdrowe i miały energię do nauki i zabawy. śmieszne myszki a nawet nowoczesny te- OTOZ Animals Inspektorat w Polanowie Codzienne śniadanie pomaga im dobrze lefon komórkowy. Dzieciaki miały ogromną prosi o przeznaczenie 1% ze swoich podat- zacząć dzień i daje równy start w szkolne frajdę nie tylko z przygotowania kanapek, ków dla bezdomnych zwierząt. Środki fi- obowiązki. Czas skończyć z kanapkami le- ale także ze spróbowania nowych smaków. nansowe ofiarowane zwierzętom przezna- żakującymi w tornistrach i wracającymi do Proces oraz efekty pracy najmłodszych uczczone zostaną przede wszystkim na zakup domu w śniadaniówkach! Dlatego wzięli- niów zostały sfotografowane i wysłane na karmy i szczepionek dla podopiecznych, śmy udział w akcji pod hasłem „Po pierw- konkurs. Po przerwie świątecznej na dzieci wykonywanie specjalistycznych zabiegów sze drugie śniadanie”, przygotowanej przez czekała znakomita niespodzianka. Do szkoły ratujących życie bezdomnym zwierzętom. markę Kubuś. dotarła nagroda. Otrzymaliśmy wspaniałe, Numer Krajowego Rejestru Sądowego: 18 listopada 2014 r. dzieci z klasy II B ze kolorowe śniadaniówki dla wszystkich ucz- KRS 0000069730 z dopiskiem w rubry- Szkoły Podstawowej w Polanowie przygoto- niów naszej szkoły. Prezenty zostały wrę- ce „Cel szczegółowy 1%” Inspektorat wały pod kierunkiem wychowawcy (niżej czone dzieciom na apelu tuż przed feriami w Polanowie. podpisanej) pyszne kanapki i przekąski. Ucz- zimowymi. Waldemar Maruszewski niowie wykazali się niezwykłą pomysłowoś- Marzena Barańska Nr 2(169) Luty 2015 SIANÓW 21 Cyfrowy Sianów Podsumowanie W ubiegły piątek, 6 lutego, miało miejsce Celem głównym projektu jest zapewnienie pierwszego roku spotkanie inaugurujące projekt „Internet szan- dostępu do szerokopasmowego Internetu zi- są wszechstronnego rozwoju mieszkańców dentyfikowanej grupie gospodarstw domo- Centrum Kultury Gminy i Miasta Sianów”. W trakcie inauguracji wych z terenu gminy Sianów zagrożonych 60 mieszkańców oraz 7 szkół otrzymało dar- wykluczeniem cyfrowym z powodu trudnej sy- mowe zestawy komputerowe. Wartość zesta- tuacji ekonomicznej i/lub niepełnosprawności. wu komputerowego przekazanego beneficjen- Beneficjentami projektu oprócz szkół z te- tom przekracza 3 tys. 700 zł. renu gminy i miasta Sianów zostały dzieci i Oprócz zestawów komputerowych, w skład młodzież ucząca się z rodzin w trudnej sytu- których wchodzi komputer wraz z oprogra- acji materialnej i społecznej, dzieci i młodzież mowaniem, pakietem biurowym i programem ucząca się z bardzo dobrymi wynikami w na- antywirusowym, monitor oraz drukarka, be- uce, osoby niepełnosprawne, rodziny zastęp- neficjentom projektu zostanie dodatkowo za- cze, samotni rodzice oraz osoby z grupy 50+ pewniony dostęp do Internetu oraz szkolenie z spełniające kryteria dochodowe zawarte w re- zakresu obsługi komputera. Na potrzeby pro- gulaminie rekrutacyjnym. jektu założono specjalną stronę internetową: Udział w projekcie jest bezpłatny. www.cyfrowysianow.pl. Przedsięwzięcie o wartości ponad pół miliona złotych w całości jest finansowane przez Unię Europejską. Projekt potrwa do końca 2015 r., a w okresie kolejnych 5 lat gmina nadal będzie udostępniać sprzęt mieszkańcom 7 lutego minie rok, od kiedy w Sianowie oraz finansować dostęp do Internetu i serwis. istnieje Centrum Kultury. Tę okoliczność fot. Waldemar Kosowski postanowiliśmy uczcić galą, która odbyła się w sobotę 7 lutego 2015 roku w Kinie Projekt współfinansowany przez Unię Eu- Zorza. Mamy się czym chwalić, gdyż na ropejską ze środków Europejskiego Funduszu Warsztaty do Centrum Kultury uczęszcza Rozwoju Regionalnego. 120 dzieci i właśnie występy „małych ar- tystów” były główną atrakcją spotkania. Wśród zaproszonych gości był Z-ca Bur- Przekazanie zestawu komputerowego mistrza Gminy i Miasta Sianów Marcin Po- Gimnazjum Gminnemu im. Ireny Sen- smyk, a także rodzice, opiekunowie oraz dlerowej w Sianowie. rodziny dzieci uczęszczających do CK i BP. Występy rozpoczęli uczestnicy warsztatów teatralnych spektaklem pt. „Rewanż w Nie- Wielki Aleksander ... i stało się !!! nasz Pan Olek to Wielki Człowiek !!! Jesteśmy ogromnie dumni, że mamy tak WYJĄTKOWEGO PATRONA :) Wszyscy z radością przyjęliśmy informację, że udało się, że Pan Aleksander został wybrany ... zdobył tytuł PODRÓŻNIKA ROKU 2015 NATIONAL GEOGRAPHIC!!! Wszyscy jak tylko mogliśmy wspieraliśmy naszego Patrona:) Tegoroczny plebiscyt cieszył się szczególną popularnością, co odzwierciedla rekordowa liczba głosów, zwłaszcza w zestawieniu z ubiegłorocznym wynikiem wynoszącym 75 tys. kliknięć. W tym roku było ich ponad pół miliona. Aleksander Doba był jednym z 10 kandydatów, których dokonania 2014 roku uznane zostały przez National Geographic za wyjątkowo istotne dla świata podróżników i eksploratorów, w tym jednym z trzech w tej grupie reprezentantów Europy, obok szwajcarskiego alpinisty Ueliego Stecka i brytyjskiego pływaka Lewisa Pugha. Doba jest jedynym jak dotąd Polakiem, który w dziesięcioletniej tradycji konkursu został nominowany do tego prestiżowego wyróżnienia. I za pierwszym podejściem konkurs wygrał. Ciekawe, czy jest jeszcze w Polsce szkoła, której uczniowie mogą uczestniczyć w osiągnięciach swojego Patrona ??? Tomasz Świderski - dyrektor SP w Iwięcinie

bie”, dalej nastąpił występ sekcji tanecz- nej z pięknym układem baletowym grupy młodszej i gorącą cza-czą grupy star- szej. Warsztaty wokalne zaprezentowały się w znanych i lubianych utworach, z kolei mali kucharze z sekcji kulinarnej upiekli na tę okoliczność pyszne ciasteczka, któ- rymi częstowali zgromadzonych. Na koniec gali Pani Dyrektor CK i BP Aleksandra Kowalczyk zaprosiła wszystkich na pyszne pączki i przy słodkim poczęstunku można było powspominać miniony rok działalno- ści Centrum Kultury w Sianowie. 13 października 2014 roku Aleksander Doba, na zaproszenie dyrektora oraz uczniów, Tekst: Katarzyna Grudzień - Kuśka odwiedził naszą placówkę i wziął udział w uroczystej Akademii z okazji Dnia Nauczyciela. Foto - Waldemar Kosowski 22 ŚWIESZYNO GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

Spotkanie z Emilią Krakowską Kolędowanie w Sitnie Takiego występu w Świeszynie jeszcze nie W Sitnie, w gminie Szczecinek, z inicja- Sitna, dzięki czemu przegląd upłynął w miłej, mieliśmy! Multimedialne Centrum Kultury e- tywy zespołu Swojacy z Sitna, odbył się I rodzinnej atmosferze. -Eureka – Biblioteka Publiczna w Świeszynie Ludowy Przegląd Kolęd i Pastorałek, na któ- I miejsce zajął zespół „Jarzębiny” z Jelenia, odwiedziła aktorka, znana i lubiana z wielu ról rym swój repertuar zaprezentowały zespoły który otrzymał nagrodę Ryszarda Jasionasa Wój- filmowych, serialowych i teatralnych – Emilia Jagody z Niedalina oraz Jarzębiny ze Świe- ta gminy Szczecinek, II miejsce - zespół „Jagody” Krakowska! Ta znana z zamiłowania do kapelu- szyna. W przeglądzie udział wzięło aż 10 ze- z Niedalina, który otrzymał nagrodę Krzysztofa szy aktorka przybyła do MCK niestety tylko z jed- społów, które prezentowały wysoki poziom. Lisa Starosty Szczecineckiego. III miejsce wy- nym z nich. Więcej nie zmieściło się do pociągu… Uczestnicy śpiewali znane polskie kolędy, te śpiewał zespół „Zgoda” z Wyszewa, który otrzy- Odtwórczyni roli Jagny z filmu i serialu „Chło- zapomniane, ale niezwykle tkliwe oraz kom- mał statuetkę i nagrodę Henryka Wyszomirskie- pi” od samego początku zaczęła nadawać z pozycje własne. Poza konkursem uczestnicy go Przewodniczącego Rady Gminy Szczecinek. publicznością na tej samej fali. Na pytania od- recytowali również świąteczne gawędy, któ- Gratulujemy udanych występów! powiadała dowcipnie i z gracją. A licznie zgro- re swoje korzenie mają w różnych zakątkach Opracował: Robert Łukawski, madzeni fani aktorki i mieszkańcy ciekawi ta- Polski. Warto dodać, że wykonawcy cieszyli na podstawie iszczecinek.pl kich ludzi pytali o różne kwestie. O zawodzie ak- się publicznością w osobach mieszkańców Zdjęcia: Magdalena Borys tora. „Praca aktora to skupienie, odpowiedzial- ność. Musi wyglądać lekko, łatwo i przyjemnie. Musi być metafizyka. I jeszcze łut szczęścia! Trzeba kochać swoją robotę i potrafić pracować zespołowo. Bo to otoczenie robi KRÓLA”. O re- żyserach. „Najbardziej pamięta się tych wyma- gających. Tych którzy potrafili dać w kość. Ale i potrafili słuchać i docenić własne pomysły. Ta- kim reżyserem jest Andrzej Wajda.” Ta szczera, z dawką humoru, ale i refleksji „rozmowa” trwała niemal godzinę. Aktorka zniknęła na chwil kilka, by pojawić się w prze- braniu i odegrać niemal piętnastominutowy skecz „Agencja towarzyska – Złota Rybka”. Przy tej pochodzącej z repertuaru Hanki Bieli- ckiej scence publiczność bawiła się przednie i znakomicie. Śmiechom nie było końca. Krakow- ska pokazała jak wszechstronną aktorką potrafi być. I że człowiek starszy nie musi być ponury i może tryskać dobrym humorem. Po występie były tradycyjne już w naszej sali autografy dla fanów oraz zdjęcia z nimi! To było świetne spotkanie z dużą dawką humoru, przy wypełnionej po brzegi sali świeszyń- skiego centrum kultury! Jacek Marcinkowski Ruszamy z Orlikiem Serdecznie zapraszamy dzieci i młodzież na Orlika. Zajęcia będą kontynuowane od 1 marca 2015 roku. Wszyscy chętni pro- szeni są o kontakt z animatorami sportu. Grupa dzieci młodszych powstała w maju ub. roku i od tego czasu działa nieprzerwanie nawet podczas zimy. Na zajęciach gramy nie tylko w piłkę nożną, ale również rozwijamy wszechstronnie nasz organizm. Mamy dużo zajęć z koordynacji wzrokowo - ruchowej oraz czucia piłki. W grudniu bra- liśmy udział w pierwszym naszym turnieju. Były to eliminacje do Turnieju „z podwórka na stadion” o puchar Tymbarku odbywają- cego się w Sianowie. Mimo ogromnego za- angażowania nie udało się awansować do dalszego etapu turnieju. Kolejnym będzie organizowany po raz pierwszy w Świeszynie turniej „TATA i SYN”. Zmagania odbędą się w 28 marca a udział w nim może wziąć każe dziecko do 10 roku życia. Drużynę tworzyć będą syn/córka/wnuczek oraz członek szeroko pojętej rodziny. Zapisy do drużyny oraz na turniej u trene- ra pod nr telefonu 506 987 449 Bartłomiej Kuniczuk - trener Nr 2(169) Luty 2015 ROZRYWKA 23 KRZYŻÓWKA Z PRZESTROGĄ Rozwiązaniem krzyżówki jest myśl Margaret Thacher. Utworzą ją litery z pól ponumerowanych dodatkowo Poziomo: w prawym rogu, uporządkowane od 1 do 35. Przyjemnego rozwiązywania! 1) wyrobienie towarzyskie. 8) rzeczy konkretne, istniejące. 9) starosta w „Weselu” St. Wyspiańskiego. 10) omamy, przywidzenia. 11) mocno zmarszczony kołnierz. 13) 1/100 złotego. 14) skórka do podszycia płaszcza. 16) zimowe okrycie dla dziecka. 17) muza z lirą w rękach. 19) sztuczne włókno na pończochy. 21) największa z antylop; kanna. 23) przydomek króla Kazimierza /ostatniego Piasta/ 25) syn mitycznego Dedala. 27) myśliwskie zdobycze. 28) hotel przy drodze. 29) można go wygrać na loterii. 30) materiał na garnitury. 32) rodzaj męskich spodenek. 35) pantera śnieżna. 36) handlarz dziełami sztuki. 39) buchtują w lesie. 41) neonazista z ogoloną głową. 42) chłopiec z Przylądka Dobrej Nadziei (z książki Centkiewiczów) 43) samica wilka. 45) zbieg okoliczności, przypadek. 46) bursztyn, amber. 47) Henryk, legendarny trener kolarski. 49) rodzinna ziemia Galów. 50) kojarzy się z biorcą. 52) schronienie w czasie nalotów bombowych. 54) towarzysz niedoli Stasia o Nel. 56) polecenie, rozkaz. 58) podręczny słownik łaciński /anag.LARWA/ 60) powtarzanie kłamliwych wieści. 61) biedulka, nieboraczka. 62) podkuwano w nich konie. 63) nauka o języku i literaturze mongolskiej.

Pionowo: 1) konik dla dziecka. 2) papiery wartościowe złożone w banku. 3) przegryzka w żołnierskim plecaku. 4) odłamanie, odłupanie np. zęba. 5) wybitny malarz lub muzyk. 6) gwałtowne zderzenie kilku aut. 7) przestarz. zasiew, siew. 12) ratowanie nieprzytomnego. 13) bieg w wyścigach konnych. 15) dziewczyny na wybiegu. 18) pojemnik z gorącą herbatę. 20) Pietraszak, aktor; Cohen, piosenkarz. 22) michałek lub marcinek. 24) mleczko kokosowe. 26) but dobry na chlapę. 31) starożytna stolica Asyrii. 32) George,autor biografii w Henryku VIII czy Elżbiecie I. 33) wynalazca żarówki. 34) pot. o małżonce kapitana. 36) koziołek z Pacanowa. 37) wynik 2 : 2 w meczu. 38) przydomek polskich siatkarek. 40) jeden z proroków St. Testamentu. 44) państwo ze stolicą w Kabulu. 48) oficer przyboczny generała. Wśród czytelników, którzy w terminie do 25 marca nadeślą prawidłowe rozwiązania 51) użytkowanie mieszkania za opłatą. (wystarczy hasło) rozlosujemy nagrody książkowe ufundowane przez Nadleśnictwo 53) smaczna ryba za smażalni. Tychowo. 55) oznaki uznania, brawa. 57) ewolucja narciarska. MAK 24 PROZA GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

Nie zdejmując mundurów orali tę ziemię, Na wschód gdzie żyło słowiańskie plemię

od Odry www.siekierczyn.pl

Czesław Kuriata

Odcinek 12 czosnku, bo za co i gdzie ja by dostał cebulę hadko, wywinął się od rozcapierzonych nad albo czosnek? – bronił się oskarżony. sobą rąk braci żołnierzy. Wybiegł z przedziału, Boje kanoniera – Ja ciebie, Kwapisz, już dwa razy złapał, jak ty szczęściem pociąg jechał bardzo powoli, więc się obżerał tym świństwem – obrugał go oficer. szybko zeskoczył ze stopni wagonu. Nikt go nie z warchlakami – Dawniej, po prawdzie, to i zjadł ja czasem, gonił. Stojąc na nasypie kolejowym zobaczył w bo u nas we wsi mówili, że to na zdrowie – cicho oknie pociągu wygrażające mu pięści i usłyszał Z wielkim zaciekawieniem myślał Klemens odpowiedział żołnierz. – Ale teraz nie mam ani najgorsze polsko-ruskie przekleństwa. Wyrzu- Janowicz o gospodarce zajętej nad Odrą przez spirtu, ani nijakich trofiejów, to za co dostanę… cona przez okno skrzynka spadła z trzaskiem jego Zośkę. Rzecz biorąc ogólnie, był zadowo- Pucołowaty sierżant aż pokładał się na ławce z głową jednej kaczki na wierzchu. Ruszył ka- lony z tego, co mu teraz doniosła w liście, ale ze śmiechu. Żołnierz nazwiskiem Kwapisz pa- nonier w tę stronę i zaraz przystanął, skrzynkę nie na tyle, żeby wcale nie martwić się; wia- trzył bezradnie na duszącego się ze śmiechu miażdżyło już koło pociągu. domo, kobiecy rozum to nie chłopski. Janowicz sierżanta. W taki to durny sposób Janowicz stracił swój miał przecież ciągle w pamięci tę marną gospo- – Sierżant jest zły, bo ruda Erna wybrała pierwszy dobytek gospodarki w postaci żywe- darką, którą zajęła była Zośka na dawnych Pru- mnie, a nie jego, choć obiecywał jej trofiejne – go inwentarza. Pomyślał ze smutkiem, że sta- sach Wschodnich. odgryzł się szeregowiec. nie przed Zośką z pustymi rękami. Ale jak miał Poprosił dowódcę kapitana Arszenkę o urlop W przedziale rozległ się głośny śmiech, który temu zaradzić? prawdziwie całą rzecz przedstawiając. Wiado- jednak w jednej chwili ucichł. Elegancki porucz- Pociąg był długi i ciągle jechał bardzo wol- mo, żona potrzebuje mężowskiej głowy i rady, nik, niczym śledczy, po kolei przenosił oczy z no, więc zdążył wskoczyć do ostatniego wago- którą on chce jej zawieźć. Kapitan Siergiej Alek- żołnierza na żołnierza, a nawet popatrywał na nu. Stojąc w wielkim ścisku jechał dalej, w nie sandrowicz Arszenko znał wzorowość i praco- niektórych oficerów. Wszyscy w przedziale za mniejszym od kaczego smrodzie, tyle że już witość kanoniera, więc bez zastanowienia dał przykładem porucznika, udowadniając jakby wśród cywilów i bez kaczek. jemu siedem dni urlopu. tym swoją niewinność, gapili się na sąsiadów. Klemens Janowicz odetchnął z ulgą, kiedy Już na drugi dzień z samiuteńkiego rana po- Nie padały już jednak żadne głośne oskarżenia wysiadł na stacji przykazanej przez Zośkę. Tych stanowił ruszyć Klemens Janowicz do swojej pod niczyim adresem. Elegancki oficer wyjął kilkadziesiąt kilometrów do wsi, w której jego Zośki. A że miał gospodarską naturę, nie wypa- chusteczkę, bo ostry smród już wiercił w nosie. kobieta zajęła gospodarstwo, dojechał czym dało mu jechać z pustymi rękami. Zadbał więc Od tego smrodliwego żrącego zapachu jakby się dało. Najpierw spotkaną furmanką, potem o pierwszy żywy inwentarz, drobny, ale na po- i powietrze w przedziale stawało się gęstsze ciężarowym samochodem, a nawet kawałek czątek dobre i to. Olej od Dembskiego, który od i cięższe. Nic nie pomogło otwarte okno. Kle- radzieckim czołgiem. Ostatnie kilometry prze- żniw prowadził w Bobrzyńsku olejarnię, wymie- mens Janowicz siedział przy swojej skrzynce jechał z ruskimi saperami, którzy opowiadali, nił na dwie kaczki. Znalazł potrzebną skrzynkę, z duszą na ramieniu, modląc się w myśli do że właśnie we wsi, do której Janowicz jedzie, w której porobił dziury, żeby stworzenia mogły wszystkich świętych, jakich tylko znał z imie- gospodarzą prowadząc podobne chaziajstwo. oddychać. Za woreczek koryszków ruska cięża- nia, żeby jego kaczki zachowywały się cicho. Przywitał się Janowicz ze swoją serdecznie i rówka podwiozła go do pobliskiego miasteczka – To nie może być smród ludzki – powiedział wcale już nie myślał o sromocie, którą Zośka wysadzając przed dworcem kolejowym. stary, osiwiały już plutonowy. – Pewnie ktoś wie- mu zrobiła przyjeżdżając do Bobrzyńska, kiedy Pół dnia czekał na przykazany przez Zośkę zie coś porządnie zgniłego albo robaczywego. siedział w areszcie. Józik, ich jedynak, sporo pociąg. Zdziwił się, wagony były nie bydlęce – Plutonowy ma rację – potwierdził młody ofi- podrósł, zaraz w pierwszych słowach powiado- a osobowe, tyle że bardzo stare. Przemyślnie cer siedzący przy eleganckim. mił Tatę, że chodzi do pierwszej klasy, bo od usadowił się ze swoją skrzynką w samiuteńkim – Panowie wybaczą, ale jesteśmy zmuszeni początku września we wsi jest szkoła. Chłopak kącie przedziału, w którym jechali żołnierze. sprawdzić bagaże, bo inaczej za godzinę zacza- bez przerwy przymierzał ojcowską czapkę z – Do cholery jasnej, co tak śmierdzi? – w dziejemy w tym smrodzie na śmierć – powie- orzełkiem i ciągle był niezadowolony, że Tata pewnej chwili odezwał się elegancki porucz- dział elegancki porucznik. przyjechał bez karabina. Janowicz wręczył swo- nik w nowiuteńkim, dokładnie wyprasowanym – Łatwiej było zdobyć Wał Pomorski niż w tym jej kolorowe chustki i bluzki, a dzieciakowi cu- mundurze. smrodzie wytrzymać – zażartował inny oficer. kierki. I pierwsze, co zrobił, to zaczął oglądać Żołnierze zaczęli spoglądać po sobie, jakby Porucznik z pucołowatym sierżantem pod- gospodarkę. od razu chcieli znaleźć winnego owej smrodli- chodzili po kolei do żołnierzy, którzy bez słowa Z godzinę chodził i cmokał z zadowoleniem, wości. Złym popatrywaniem oskarżał sąsiad rozwiązywali swoje zawiniątka a z żołnierskich że jego Zośka wybrała pierwszej klasy gospo- sąsiada, szczególnie ostro patrzyli oficerowie worków wywalali rzeczy do dna. Janowicz, nie- darstwo. Wszystko było prawdą, co pisała. na zwykłych żołnierzy, bo wiadomo, że wszyst- licho już zalękniony, całą swoją wielką osobą Chata murowana z dachówkowym dachem, ko, co najgorsze, bierze się od szeregowych, co zasłonił skrzynkę z nieszczęsnymi kaczkami. nawet na piętrze dwa pokoiki, murowana sto- często powtarzali przy każdej okazji. – A ty, co tam wieziesz? – mówiąc to sierżant doła i obora, tylko szopa drewniana. W stodole – Obywatelu poruczniku, to pewnie Kwapisz pochylił się w stronę skrzynki, którą Janowicz znalazł młockarnię, motor, a nawet śrutownik. najadł się znowu cebuli, a może nawet czosn- wciąż zasłaniał sobą jak tylko mógł. Zośka miała też sąsiek nie młóconego żyta, ku – służbiście powiedział pucołowaty sierżant. W tejże chwili rozdarły się wniebogłosy prze- które za spirytus przywieźli jej sołdaty; miała Elegancki porucznik popatrzył z niesmakiem straszone kaczki i kilku najbliżej siedzących też trochę ziemniaków za robotę w gorzelni. na siedzącego w pochyleniu żołnierza. żołnierzy rzuciło się do skrzynki. Zerwał się na Zacierał Janowicz ręce i był wielce zadowolo- – Szeregowy Kwapisz, czy to prawda?! nogi Janowicz i chciał chwycić skrzynkę, ale już ny, bo się po swojej kobiecie takiej zaradności – Melduję posłusznie, że nie jadłem nijakiej ze trzy pary rąk ciągnęły ją do siebie. Widząc, nie spodziewał, ale jej nie pochwalił, nie chcąc cebuli ani, ma się rozmieć, jeszcze bardziej że cała sprawa może zakończyć się dla niego znarowić. (cdn.) Nr 2(169) Luty 2015 ZYGZAKIEM 25

Wszyscy obiecują najazd z protestami na Warszawę. Jak dojadą na przykład górnicy, skoro rolnicy blokują drogi. Ciekawe, jak dojadą do Prezes z Dudami stolicy kolejarze, skoro zatrzymają pociągi, a drogi zablokowane. Jan Matejko namalował obraz „Anioł z duda- może się jeszcze pojawić – bywa, że na przeło- Na złagodzenie zimy wpływa gorączka wymi” Mnie się śni obraz, a może tylko fotografia mie lutego i marca śnieg zaczyna sypać obficie, borcza. Zaczęła się w maju ubiegłego roku „Prezes z Dudami” Po prawej Andrzej Duda, a słupek rtęci w termometrach spada. Ale to są wraz z wyborami do parlamentu europejskiego, po lewej Piotr”, a w środku Prezes. Może mieć takie już ostatnie podrygi, przed jej odejściem. wzrosła jesienią w czasie wyborów samorządo- skrzydła, jak u Matejki anioł, albo podbijać ba- Wszak przysłowie powiada na: świętego Grze- wych, podskoczyła po wyborach, gdy Prezes lonik jak podczas partyjnej konwencji. Skrzydła gorza (12 marca) zima idzie do morza. Mamy rzucił z trybuny sejmowej: „Sfałszowaliście te lepsze, to symbol lotu, a Prezes lata wysoko po więc łagodną zimę, a przepowiadano wczesną, wybory!” Wprawdzie nie powiedział, kto sfał- diapazonach polityki, rozsiewając myśli przy- długą i ostrą. Jak do tej pory nie spełniła się ta szował, ale to przecież mało ważne, gdyż jest ciężkawe, kłamliwe. Skrzydła mu się należą, prognoza. To już trzynasta łagodna zima w tym oczywiste, kto fałszował. Istotą było powta- choćby na obrazku, by go niosły i zaniosły... stuleciu. Są one najcieplejsze od czasów, gdy rzanie: sfałszowali. Niektórzy przegrani w tych Najlepiej na polityczną emeryturę. Ta mu się rozpoczęto pomiary temperatury. Uczeni twier- wyborach, zaczęli się cieszyć i domagać się po- należy jak najbardziej, odpocznie po trudach dzą, że zawartość CO2 w atmosferze jest naj- wtórzenia, może coś się ugra w tej powtórce. opozycyjnej władzy. Może w kraju byłby więk- większa od milionów lat, a niemal jest pewne, Niestety nie powtórzono wyborów, a teraz sądy szy spokój? Natomiast jeden Duda w zastęp- że jest to efekt działalności człowieka, co po- rozpatrując protesty wyborcze, bezlitośnie ob- stwie Prezesa walczy o prezydenturę, drugi w woduje globalne ocieplenie na Ziemi. Za dużo nażają nijakość tych dętych słów o fałszowaniu. interesie Prezesa robi w kraju zadymy i mówi, spala się kopalin. W ciągu kilku ostatnich stu- Wybory prezydenckie podniosły temperatu- że walczy, żeby w Polsce było lepiej. Zresztą leci – powiadają uczeni – ludzie zwrócili atmo- rę o kilka stopni wyżej. Zwłaszcza po konwencji wszyscy oni mówią, że walczą, by było lepiej. sferze i oceanowi węgiel odłożony przez naturę wyborczej PiS, gdy pan Duda popisywał się, jak A Dudów u nas dostatek. Na początku lat dzie- w skałach osadowych przez miliony lat. Dokąd okrzyknięto, „stylu amerykańskim”, czyli z roz- więćdziesiątych mieszkało ich w Polsce 38.290. nas to doprowadzi? – pytają zatroskani. Global- praszaniem confetti i podbijaniem baloników. To prawda, w porównaniu na przykład z Nowa- ne ocieplenie, wskutek zaśmiecenia atmosfery, Nawet Prezes jeden raz podbił. I pięknie podbił. kami niezbyt wielu, gdyż Nowaków w 2012 było to jest powód łagodnej zimy. Czy coś z tego podbijania baloników w maju 205.536. W życiu znałem kilku Dudów, nawet Słyszy się, że gdzie indziej śnieżyce, zaspy, wyniknie? Chyba nie, chociaż gorączka znowu się z jednym, podczas studiów, przyjaźniłem, a drogi nieprzejezdne, lawiny śnieżne, a od mro- podskoczy, oj, podskoczy. z innym tylko chodziłem na piwo. zów pękają szyny kolejowe. Może więc z tym No cóż, jeśli wynik wyborczy nie wypali, to Duda, częściej mówi się w liczbie mnogiej, globalnym ociepleniem nie jest tak źle? Można trzeba będzie, przywołując kolejne ludowe dudy, to starodawny instrument muzyczny, a jeszcze fedrować węgiel i go spalać. W każdym przysłowie, zawołać: „Schować dudy w miech”. duda to muzyk grający na dudach, czyli du- razie uczeni biją na alarm, że za mocno nasza Jednak niekoniecznie, wszak jesienią wybory dziarz. Tych dzisiaj najwięcej jest w Wielkopol- cywilizacja zaśmieca atmosferę, czego skut- parlamentarne, decydujący bój o władzę. Nie sce, grają w zespołach, są dudziarskie festi- ki trudno sobie wyobrazić. Politycy starają się warto przypuszczać, że Prezes, jak brzmi ko- wale, niektóre szkoły muzyczne uczą gry na temu zaradzić, ale do zgody daleko. U nas w lejne porzekadło „Nie wie, w jakie dudy dąć”. dudach. Podobno to nieczęste pojawianie się Polsce, gdyby udało się wytwarzać energię w On wie, przecież jest pan Piotr Duda, szef tych, publiczne Prezesa ma związek z nauką Preze- inny sposób niż poprzez spalanie węgla, to co którzy pięknie krzyczą podczas manifestacji sa gry na dudach. Myślę, że to złośliwa plotka, zrobimy z górnikami? Do innej roboty ani myślą „Złodzieje, złodzieje!” ożywi się i znowu – na Prezes potrafi grać Dudami po mistrzowsku. się przekwalifikować. Warszawę. Pretekst się znajdzie, zawsze się Przysłowie powiada: „Jak w dudy zadmiesz, tak Ta łagodna zima sprzyja protestom. Tak jak znajduje, gdy się chce. Jak te dziki, których nie grają”. I pan Andrzej Duda gra, a Prezes dmie, dzisiaj, gdy to piszę - sobota, Walentynki, sło- ma kto wystrzelać, a całe tabuny nadciągają z fajny duet. Inne przysłowie: „Jak dudy grają, neczko świeci, ciepło, aż się chce wyjść! U nas Białorusi. Znowu rozlegnie się gromki okrzyk: tak skaczą”. To by się tyczy drugiego pana wprawdzie rolnicy nie szaleją na swych pięknych „Złodzieje, złodzieje!” I nic poza tym. A mnie Dudy, Piotra, tego od zadym. Wszak podczas traktorach, ale gdzie indziej i owszem, blokują, zawsze zastanawia, kto ich okradł, pod czyim strajku skakali górnicy wspierani przez zastę- stoją, śpiewają, klną, nie muszą skakać i zabi- adresem jest owo wyzwisko złodzieje? Czy py kiboli. Widziałem, górnicy też skakali, nie jać rąk dla rozgrzewki, bo ciepło. A gdyby było czasami to niektóre grupy pracownicze, dopo- wszyscy, skakali ci młodsi. Może było im zim- inaczej – zawieja, zaspy, trzaskający mróz, pew- minające się i wymuszające dopłaty do swych no? Przecież zimę mamy łagodną, sprzyjającą nie by siedzieli w domach, zamiast szaleć na fabryk, kopalń, gospodarstw, nie są tymi, któ- protestom. Gdyby tak przemroziła, jak czasem drogach, nawet nie przy dźwiękach Dudy, ale rzy okradają nas, podatników. Bo tak pracu- potrafi, wszyscy ci protestanci wyrywali by do zachęceni pokrzykiwaniem śmiesznego pana ją niewydajnie, że trzeba do nich dopłacać. domów, zamiast krzyczeć na ulicy, to do ciepeł- z czarnymi wąsami. Tacy rolnicy mają dobrze – Zwłaszcza do działaczy związkowych, a tych ka rodzinnego. Zgodnie z przykazaniami. unijne dopłaty czekają w bankach, mają więc za mamy bez liku. Zima minęła półmetek, ta w kalendarzu, gdyż co kupować paliwo, by się prezentować na dro- Jerzy Żelazny ta rzeczywista wyraźnie nas ominęła. Chociaż gach. I wyciągać rękę do podatników po więcej. 14 luty 2015

Pomorscy Kaszubi Wystawa w koszalińskim archiwum Zachęcały do przygotowania tej ekspozycji prowadzone do współczesnych czasów, ich łynia od VI wieku n e. W dokumentach pisa- środowiska kaszubskie w Zachodniopomor- wkład w rozwój cywilizacyjny ziem pomor- nych nazwa Kaszubi pojawia się po raz pierw- skiem i Gdańskiem, koncepcja programowa jest skich. Pokazano również złożone relacje po- szy w bulli Grzegorza IX z 19 marca 1238 roku zasługą szczecińskiego archiwum i zrzeszenia morsko – polskie na przestrzeni wieków po adresowanej do zakonników Joannitów star- kaszubsko – pomorskiego. Została skonsulto- dwudzieste stulecie z okresem międzywojen- gardzkich. Papież potwierdza im nadanie Star- wana z wybitnymi historykami i archiwistami nym i po 1945 roku, choć w sposób jedynie gardu przez władcę szczecińskiego Bogusława (profesorowie Uniwersytetu Szczecińskiego cząstkowy. Można było oczekiwać, że autorzy nazywając go dux cassubie – księciem Kaszub. Zbigniew Kozłowski i Zbigniew Szultka oraz wystawy spróbują wyraźniej określić miejsce i Władcy Pomorza Zachodniego (dynastia Gry- dr Jan Machowiak i dr Paweł Gut z Archiwum rolę Kaszubów w ostatnim okresie państwowo- fitów) tytułowali się książętami kaszubskimi. Państwowego w Szczecinie). Sprowadzenie jej ści niemieckiej i czasach nam współczesnych, Powtarzali to także elektorzy brandenburscy i do Koszalina, promocja i zaimprowizowana kon- które przyniosły ustanowienie władztwa pol- królowie pruscy. ferencja naukowa poświęcona fenomenowi Ka- skiego, także na Pomorzu Środkowym. Przy- Podstawowa część wystawy powędrowała szubów, to inicjatywa koszalińskiego archiwum znaję, że pozostał we mnie pewien niedosyt do Słupska, pozostała tylko niewielka część z dyr. Joanną Chojecką na czele. w tej sprawie. stanowiąca zasób koszalińskiego archiwum. Na 20 planszach przedstawiono odległe i Kaszubi przybywali na Pomorze (zachodnie, Można więc przeczytać po polsku (kaszub- późniejsze dzieje słowiańskich Kaszubów do- środkowe i gdańskie) z obecnego Polesia i Wo- sku) pewne dokumenty, głównie z XVIII i 26 MEDIA GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

XIX wieku, jak kontrakt przedślubny, wpisy nazwisk, przynajmniej 38 można zaliczyć do nia, zajęcia wraz ze strukturami gospodarczo do księgi urodzeń i chrztu. Możemy się też polskich lub słowiańskich. W 1983 roku na – kulturalnymi, w jakich zamykało się życie zapoznać z dokumentami rejencji koszaliń- wielkiej wystawie sztuki jamieńskiej w Berlinie codzienne tej grupy ludności. skiej informującymi o ludności kaszubskiej posługiwano się terminem „region jamieński”. Inna grupa kaszubska to Słowińcy skupie- w Koszalinie i w okolicach. Na wystawie i w Po pierwszej wojnie światowej Kaszubi na ni od wieków w pasie nadmorskim w rejonie innych źródłach wymienia się różne szacun- Pomorzu Zachodnim, to przede wszystkim Łeby, Kluk, Gardna Wielkiego. Długo opierali ki zależnie od źródła (spisy ludności z 1910, skupiska zwarte w powiecie bytowskim i w się germanizacji, wierni swoim tradycjom, ję- 1925 i 1939 roku, informacje i raporty pru- mniejszym stopniu lęborskim oraz rozpro- zykowi. Po raz ostatni msza św. w rodzimym skich starostów, dane niemieckich i polskich szone wysepki w innych rejonach Pomorza języku odbyła się w kościele w Gardnie Wiel- historyków). Po ogłoszeniu postanowień trak- Środkowego i pogranicza wielkopolskiego. kiej w 1886 roku. W 1945 roku byli już małym tatu wersalskiego z 1919 roku wielu Kaszu- Wszyscy niemal zachowali swoją tożsamość środowiskiem kaszubskim, jednak kompletnie bów opuściło ziemie ojczyste i przeniosło się regionalną, pewną odrębność kulturową, zniemczonym. Tu na uwagę zasługują opraco- do Polski (z ziemi bytowskiej i Lęborskiej). W nawet etniczną, choć to sprawy skomplikowania Hieronima Rybickiego, znanego kosza- mniejszym stopniu proces ten dotyczył Kraj- wane. lińskiego historyka. ny, Złotowa i Wałcza. Bliżej o tych zagadnieniach mówi znakomi- Podjęcie zagadnienia tradycji i bogatej Pod Koszalinem jedynie w Jamnie i Łabuszu ta i niezwykle kompetentna praca naukowa spuścizny Kaszubów oraz tego środowiska w długo jeszcze utrzymywały się enklawy ludno- Ryszarda Kukiera (Zarys monografii etnogra- życiu współczesnym różnych części Pomorza, ści kaszubskiej, choć od XVIII wieku nasilały ficznej) odnosząca się do bytowskich Kaszu- także na ziemiach dawnej rejencji koszaliń- się tu także procesy germanizacyjne. Pomimo bów. Książka obejmuje wszechstronnie ogrom skiej, jest inicjatywą godną kontynuowania w tego w 1926 r. w obu tych miejscowościach problemów z zakresu kultury duchowej i ma- różnych formach. spośród 776 osób noszących 100 różnych terialnej, obyczaje, tradycje, obrzędy, wierze- Jerzy Rudzik

Dzieje prasy koszalińskiej Powrót „Pobrzeża” w drugiej wersji Prezentowaliśmy na tych łamach niekwe- dzi cechujących pierwsze „Pobrzeże”, za- przemian społeczno – gospodarczych. Do- stionowane dokonania regionalnego mie- wsze dobrze uargumentowanych, a niekiedy magano się porad prawnych i specjalistycz- sięcznika społeczno-kulturalnego „Pobrzeże” bardzo odważnych, krytycznych, pisanych z nych z zakresu zdrowia, higieny, ogrodni- ukazującego się w latach 1969 – 1974. Mimo klasą. Na 35 stronach (duży format) pomiesz- ctwa, różnych kącików, również dla dzieci autentycznych osiągnięć, wielkiej roli jaką czono 24 artykuły, felietony i recenzje, spo- (rodziców). Redakcja starała się sprostać odgrywał w życiu regionu koszalińskiego zo- ro ciekawych informacji. Na numer składają tym oczekiwaniom i wiele z takich wniosków stał zlikwidowany arbitralną decyzją kacyków się materiały o Polskiej Żegludze Bałtyckiej, spełniono.1 od prasy z najwyższego szczebla partyjnego. przedsiębiorstwie połowowym „Barka” w Ko- Pismo w dobrych okresach mogło się wy- Ukazujący się po nim „Czas” (z siedzibą w łobrzegu, powstaniu koszalińskiej Wyższej kazać wysoką na tamte czasy sprzedażą Gdańsku i oddziałami w Szczecinie i Kosza- Szkoły Inżynierskiej. Inne pozycje odnosiły sięgającą 9 tys. egzemplarzy. Kilkuosobowy linie) nie wypełnił powstałej luki, przestał się do kultury, edukacji, obyczajów. Powrócił zespół dziennikarski na etatach był wspie- zresztą wychodzić w stanie wojennym. Po rany licznym gronem współpracowników i dłuższych staraniach, pukaniu do partyjnych autorów z wielu środowisk i miejscowości drzwi z różnych stron we wrześniu 1982 roku, (nauczyciele, prawnicy, urzędnicy, wolne dość nieoczekiwanie, pojawił się w Koszalinie zawody). W ciągu tych lat w formach publi- nowy periodyk, także pod nazwą „Pobrzeże”. cystycznych wypowiedziało się przynajmniej Tytuł powrócił więc po siedmiu latach w dru- 250 autorów spoza zespołu redakcyjnego. giej niejako wersji. Redaktor naczelny pierw- Pod koniec lat 80 „Pobrzeże” wzorem wielu szego miesięcznika Józef Narkowicz przyzna- periodyków w kraju sięgało po śmiałe publi- wał parokrotnie, że periodyk tytułem i częś- kacje erotyczne niekiedy wykraczające poza ciowo profilem nawiązywał do poprzednika, granice dobrego smaku, wtedy niewątpliwie zarazem podkreślał wiele istotnych różnic, z bulwersujące (m.in. cykl wynurzeń erotycz- którymi można w części się zgodzić. nych firmowanych przez fikcyjny duet – Róża Pismo działało w nowych realiach politycz- i Andrzej Nullusowie). no – gospodarczych, obowiązywały ograni- „Pobrzeże”, tak jak drugi periodyk regional- czenia stanu wojennego, głównym gestorem ny „Zbliżenia” – były deficytowe, a ich koszty pozostawała partia, z której nadania powoła- pokrywał partyjny koncern Robotnicza Spół- no miesięcznik. Dość topornie, bez ogródek dzielnia Wydawnicza. Od połowy lat 80 powoli nowy szef periodyku Zbigniew Michta wyłożył zaczął się pozbywać deficytowych tytułów, a to we wstępniaku pierwszego numeru drugie- proces ten nasilił się na przełomie lat 80 i 90. go „Pobrzeża”: (…) „Decyzja zapadła wiosną Ostatni numer „Pobrzeża” wyszedł w lutym 1982 roku, latem powstał zespół redakcyjny i 1990 roku. Nie powiodły się próby znalezienia redakcja, a w sierpniu pierwszy numer zszedł ceniony w środowiskach rolniczych krytyczny nowego mecenasa. Pismo próbowało się wpa- do druku. Tytuł i profil są te same, co kiedyś. „Zielony notes”. Sympatycznie witał powrót sować w nową rzeczywistość.2 Nasze pismo jest otwarte dla wszystkich oby- „Pobrzeża” „Głos Pomorza” wymieniając pod- Dawno przestało się oglądać na partyjne- wateli Polski Ludowej. Z nimi będziemy w stawowe pozycje wraz z autorami. go mocodawcę. Zamieszczano publikacje o zgodzie, choćby nieraz trudnej. Nie będziemy Poinformowano czytelników o wcześniej „Solidarności”, nowych siłach politycznych. w zgodzie z tymi, którzy Polsce chcą zaszko- ogłoszonej ankiecie, w której zapytano o Sprzedaż jednak drastycznie spadała. Partia dzić – głupotą, marnotrawstwem, biologiczną oczekiwania i własne propozycje. Czytelni- i koncern dożywały ostatnich dni, lada mo- nienawiścią (…) Pojawiamy się w chwili nie- cy postulowali o obecność tematyki histo- ment miała się rozpocząć prywatyzacja wy- porównanie trudniejszej od tej, w której się rycznej zwłaszcza z okresu II wojny, również dawnictw, jednak Pobrzeże tego momentu rozstaliśmy. „Pobrzeże” wraca zatem do spo- dotyczącej regionu koszalińsko – słupskiego nie doczekało. Dla takich pism nie było już łecznej służby. Uzupełnia koszalińsko – słupski (w szerokim rozumieniu), poruszenie kwestii miejsca. rynek prasowy obok ogólnie dostępnych tytu- edukacji, twórczości artystycznej i kultury, Jerzy Rudzik łów – dziennika „Głosu Pomorza” i tygodnika „Zbliżenia”. 1 „Pobrzeże” nr 1, wrzesień 1982 r. Był to język stanu wojennego. Daleko mu 2 Józef Narkowicz, „Prasa w latach przemian”, Rocznik Koszaliński 2006, s. 117 – 118 oraz do koncyliacyjnych, stonowanych wypowie- „Pobrzeże” nr 2, luty 1990 r. Nr 2(169) Luty 2015 HISTORIA POMORZA 27 Moje rozmowy z księciem Bogusławem II (4)

Lech W trakcie naszej ostat- większając w ten sposób potencjał ludnościowy prowadzenia handlu – aniżeli wojować. Poza Fabiańczyk niej rozmowy wspomniał i gospodarczy mojego kraju, czynię go bardziej tym pąwszy od połowy XI wieku południowo– książę, że południowo- odpornym na wpływy duńskie i ataki wikingów. zachodnie i południowe wybrzeża Bałtyku były -zachodnią część Bałtyku nazywano Mo- opanowane przez naszych słowiańskich wojow- rzem Słowiańskim – Sinus Sclavanicus. Książę jest przecież lennikiem duńskim? ników żeglarzyzwanych chąśnikami. Czy mam przez to rozumieć, że Słowianie W tym właśnie problem. Ale pan redaktor Nadbałtyccy stanowili tu siłę zdolną prze- ciągle przeszkadza mi swoimi pytaniami i nie Skąd się wzięło takie określenie? ciwstawić się potędze skandynawskich pozwala odpowiedzieć na pierwsze, jakie zadał. Termin chąsa pochodzi od północnogermań- wojowników zwanych wikingami? Otóż jeszcze za czasów panowania mego ojca skiego słowa „hansa”, określającego stowarzy- To, że wikingowie przez wiele wieków ja- księcia Bogusława I Słowianie byli jedynymi go- szenie. („zdaniem badaczy, nazwy chąśnicy i wili się jako jednolita siła budząca postrach w spodarzami południowego wybrzeża Bałtyku. chąsa [grupa wojowników wraz z ich statkami] przybrzeżnych krainach Europy Zachodniej, Jak już uprzednio wspomniałem, dzięki odpo- wywodzą się z połączenia dwóch pokrewnych nie oznacza, że tworzyli jednolity organizm po- wiedniemu wykorzystaniu urodzajności tutej- słów: chasa (gromada, zgraja) i chąśba [napad, lityczno–militarny w swoim mateczniku, jakim szych gleb stali się ludźmi zamożnymi. Oprócz rozbój]” -przyp.Wikipedia). było Morze Bałtyckie. Tu niejednokrotnie docho- tego źródłem ich bogactwa był handel morski dziło między nimi do konfliktów, a nawet bezli- z uboższymi w płody rolne krajami skandynaw- Skoro chąśnicy byli – jak to książę okre- tosnych walk o strefy wpływów. skimi oraz połowy śledzi, szczególnie obfite u ślił, żeglarzami – wojownikami, to można, Wikingowie stanowili tylko ułamek ludno- wybrzeży Rugii. Przybywający tu rybacy i kup- by ich uznać za słowiańskich wikingów? ści skandynawskiej osiadłej na północnych cy z zewnątrz, w tym również Duńczycy, płacili Powiem więcej, przez setki lat południowe i północno-zachodnich wybrzeżach Bałtyku. za prawo połowu daninę pieniężną do świątyni wybrzeże Bałtyku, było częścią wikińskiego Południowe wybrzeża tego morza od wieków Świętowita w Arkonie. Nie bez znaczenia był też świata. Chąśnicy podobnie jak wikingowie naj- były zagospodarowywane przez rolniczy lud udział Słowian Nadbałtyckich w handlu z kraja- mowali się często na służbę władców nadbałty- Słowian, podzielonych na związki plemienne: mi arabskimi. Pierwszeństwo w tym względzie ckich państw. Brali udział w wyprawach Skan- Obodrzyców, Wieletów i Pomorzan. Urodzaj- należało do Wołynia. dynawów na kraje Europy Zachodniej, w tym ność tutejszych gleb umożliwiła rozwój osadni- również na Anglię. ctwa, dający się zauważyć w okolicach Lubeki, Dziś Wolina. Wyszomiru (dziś Wismar – przyp. LF), jeziora Największego od X wieku do moich czasów, Domyślam się, że tam nie odróżniano Raciborskiego (dziś jezioro Tollensesee, k. Neu- portu na Bałtyku. Tu żowały się drogi morskie i wikingów od chąśników? brandenburga – przyp. LF) w zachodniej części lądowe łączące Zachód ze Wschodem i Północ z Na pierwszy rzut oka chąśnicy wyglądali tak Rugii nad cieśniną Strzałowską, w okolicach Py- Południem. Na przykład do Nowogrodu Wielkie- samo jak wikingowie. Mieli podobny przyodzie- rzyc, Darłowa, Koszalina i w innych miejscach... go płynęło się stąd przez 14 dni, zaś lądem od wek i uzbrojenie. Przypuszczam, że dla napada- rzeki Łaby dochodziło się tu przez 7 dni. nej przez nich ludności Europy Zachodniej, nie Czyli na ziemiach znajdujących się we W Wolinie – nazywanym w moich czasach miały większego znaczenia występujące między władaniu księcia i jego brata Kazimierza? Wołyniem, Julinem lub Jumne - przez bardzo nimi odmienne znaki tożsamości na tarczach i Można byłoby to tak z grubsza określić. Wra- długi czas panowała atmosfera tolerancji. Bez proporcach, że łodzie skandynawskie od sło- cając jednak do meritum - wykorzystanie przez niej niemożliwa byłaby wymiana handlowa, w wiańskich różniły się tym, że pomiędzy deska- Słowian Nadbałtyckich dogodnych warunków której uczestniczyli kupcy różnych narodów. mi poszycia burt tych pierwszych jako środek dla rolnictwa uczyniło ich ludźmi zamożnymi. Trzon ludności Wołynia stanowili oczywiście uszczelniający występowało włosie, a tych w Nie jest to tylko moja opinia, ale również cu- Słowianie, ale na stałe osiedlali się tu nawet tych drugich mech. dzoziemców odwiedzających mój kraj. Około Grecy (najprawdopodobniej książę tak nazywał sto lat przed moim panowaniem niemiecki Rusinów – przyp. LF) i barbarzyńcy (przedsta- Faktem jest, że archeolodzy znajdowa- kronikarz Herbord, relacjonując misję chry- wiciele narodów niewyznających chrześcijań- li niejednokrotnie mech wraz z drewnem stianizacyjną św. Ottona na Pomorze, pisał, że skiej wiary -przyp LF). Jeszcze przed przyjęciem w licznych znaleziskach wraków słowiań- jego mieszkańcy mają pod dostatkiem masła, chrześcijaństwa prawo zamieszkania tutaj skich łodzi. Nie zgłębiałem tego zagad- mleka, tłuszczu, miodu, pszenicy, maku, wszel- otrzymywali także sascy przybysze, ale tylko nienia, ale z tego co wiem, do uszczelnień kiego rodzaju jarzyn, konopii itp. Skonstatował pod warunkiem niewystępowania z oznakami od zawsze stosowało się sznury nasycone tylko, że brak drzewa oliwkowego i winorośli nie tej wiary.* smołą. Mech raczej nie jest wodoodporny. pozwala nazwać tej krainy „ziemią obiecaną”. Największy rozkwit Wołynia przypadł na X Porasta opuszczone kadłuby - to zgoda, Współcześni mi niemieccy biskupi i panowie wiek i pierwszą połowę XI wieku. Wówczas osiąg- ale jako uszczelniacz wydaje mi się być świeccy propagowali wśród swojego ludu ideę nął bardzo rzadko spotykaną, jak na ówczesne bardzo problematyczny. osadnictwa na terytorium mojego państwa. czasy, liczbę ponad osiem tysięcy mieszkańców. Mech pęcznieje po nasiąknięciu wodą, dzięki Przykładem może być treść jednej z napisa- czemu jej nie przepuszcza. Włosie nie nasiąka nych w tym celu odezw: „Znajdziecie tam zie- Pozwoli książę, że w tym miejscu poin- wodą, ale jako uszczelka lepiej od mchu spraw- mię wyborną, rozległą, urodzajną, obfitującą formuję czytelników, że dzisiejsza stolica dza się przy niskich temperaturach, na które w ryby, mięso i pastwiska […]. Bądźcie w niej Niemiec - Berlin taką liczbę mieszkańców z natury rzeczy Skandynawowie byli narażeni pierwsi, przesiedlajcie się do tej ziemi pożąda- osiągnęła dopiero w XVII wieku. częściej niż Słowianie. nej, zamieszkujcie ją, używajcie jej rozkoszy, Ja osobiście nie znałem ani nie słyszałem, by wam bowiem należy się to, co w niej jest naj- w moich czasach gdziekolwiek na świecie była Domyślam się, że wszelkie – widoczne i lepszego”. większa miejscowość od Wołynia. Tak czy ina- te niewidoczne – różnice pomiędzy łodzia- czej jego istnienie, jak i innych potężnych gro- mi wikingów i Słowian wynikały z faktu, Czy nie obawiał się książę, że przybywa- dów – portów na południowym wybrzeżu Bałty- że ci pierwsi częściej mieli do czynienia z jący do jego władztwa koloniści niemieccy ku (Stargardu Wagryjskiego, Barda, Strzałowa, morzem. mogli stanowić konkurencję, a nawet za- Wołogoszczy, Szczecina, Kołobrzegu itd.) świad- Dlatego Słowianie posiadali znacznie mniej grożenie dla bytu mieszkających tu Sło- czyło o naszej słowiańskiej sile gospodarczej, a od Skandynawów dużych okrągłodennych łodzi wian? co za tym idzie też militarnej. Stąd też zapew- o głębszym zanurzeniu. Używanie tego typu Konkurencję może tak. Ale cóż złego w konku- ne południowo-zachodnią część Bałtyku przez sprzętu do przemieszczania się po rzekach i rencji? Istnienie konkurencji przyspiesza przecież wiele wieków nazywano Morzem Słowiańskim wszelkich śródlądowych rozlewiskach wodnych rozwój gospodarczy. Jeżeli zaś chodzi o zagro- – Sinus Sclavanicus. Jeżeli zaś chodzi o skandy- było z oczywistych względów utrudnione, a żenie bytu Słowian w wyniku przybywania ko- nawskich wojowników zwanych wikingami, to nawet kłopotliwe. W tych warunkach bardziej lonistów niemieckich, to absolutnie nie miałem były okresy, że bardziej opłacało się im z nami operatywne okazywały się mniejsze łodzie o takich obaw. Wręcz przeciwnie, uważałem, że po- żyć w zgodzie - chociażby z uwagi na możliwość płaskim dnie. 28 HISTORIA GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

Kultura w pomorskich obozach jenieckich Czasopisma i gazetki mówione Kontynuujemy prezen- szcznie rozprowadzano w nakładzie kilkuset niemiecką (umiejętnie czytając między wier- tację obozowej prasy jaką egzemplarzy (300 – 800 egz.), przy czym szami). Służyły temu specjalne „prasówki” Jerzy Rudzik wydawano w oflagach i sta- trafiały one do pobliskich obozów. Również prowadzone przez wytrawnych zawodowych lagach koncentrując się na takie pisma jak „Jeniec” czy „Zagończyk” dziennikarzy, publicystów, którzy prócz ruty- pismach legalnych, choć dla pewnej równo- drukowane na powielaczu miały porówny- nowych, urzędowych informacji przekazywa- wagi napomkniemy także o gazetkach i in- walny nakład. li także wiadomości pochodzące z zupełnie formatorach (biuletynach) konspiracyjnych. Zważywszy na wielokrotnie większą li- innych źródeł (oflag w Itze). Skądinąd pomysłowość jeńców nie znosiła czebność jeńców w obozach poczytność W stalagu w Norymberdze wychodziła ograniczeń i powielania starych wzorców. tego rodzaju wydawnictw była ogromna. nielegalnie gazetka pod osobliwym tytułem Niekiedy rezygnowano z publikowania tra- Można śmiało powiedzieć, że schodziły ni- „Nowiny latrynowe”. Pisemko informowało dycyjnych wydawnictw zastępując je gazet- czym świeże, chrupiące bułeczki, mimo iż stale o sytuacji na frontach, niepowodze- kami „mówionymi”. Pamiętać trzeba, że w trzeba było za nie płacić. Jedną gazetę czy- niach wojsk niemieckich, cofaniu się na z znakomitej większości, przez prasę obozową tało więc wielu jeńców. góry upatrzone pozycje, wyławiało z prasy w potocznym znaczeniu, trzeba rozumieć w Ciekawostką, wręcz osobliwością były jed- hitlerowskiej frazesy oficjalnej propagandy, miarę regularnie wydawane tygodniki, dwu- nak „żywe gazety” lub „gazety mówione”. W za którymi kryły się twarde fakty świadczące tygodniki, miesięczniki i inne periodyki uka- oflagu w Dorsen jeden z oficerów imitował o wprowadzaniu Niemców w błąd. Popular- zujące się okazjonalnie w okolicach ważnych nadawanie dziennika radiowego w Warsza- ność takich wydawnictw wspierały trafne, świąt, rocznic narodowych lub kościelnych. wy. Niemcy przekonani, że to zabawa pusz- dowcipne karykatury i rysunki satyryczne. Szczytowym osiągnięciem było korzysta- czali mimo uszu takie występy. Często jed- W obozie w Murnau z kolei jeńcy bez- nie z powielacza, znacznie częściej z ma- nak przekazywano w ten sposób najświeższe błędnie interpretowali oficjalne komunikaty szyny do pisania. Nierzadko publikacje takie wiadomości radiowe ze świata i Niemiec. głównego dowództwa Wehrmachtu wzboga- były po prostu pisane ręcznie, nawet kali- Skąd pochodziły? Z nasłuchów radiowych cając je własnymi szkicami przedstawiający- grafowane. Wspomniane we wcześniejszych BBC, stacji w Szwecji, Hiszpanii, także radio- mi położenie na frontach, cofanie się wojsk odcinkach renomowane pismo obozowe, stacji niemieckich. Wykorzystywano do tych niemieckich i przewidywane kierunki natar- dwutygodnik „Za Drutami” w oflagu w Cho- celów po uważnej lekturze również prasę cia aliantów zachodnich i wojsk sowieckich. Niektóre wydawnictwa służyły też publiko- 75 rocznica wywózek na Sybir waniu utworów patriotycznych, poetyckich i prozatorskich, ogłaszano zbiórki pieniędzy dla jeńców, ich rodzin w kraju oraz na cele Inauguracyjna wieczornica publiczne w obozach. Jaka literaturę można polecić pragnącym historyczna pogłębić znajomość tematu prasy obozowej? Przede wszystkim publikacje Tade- W siedzibie Wydziału Humanistycznego Politechniki Koszalińskiej zainauguro- usza Gasztolda, niestrudzonego badacza wano tegoroczny cykl wykładów poświęconych kluczowym wydarzeniom z histo- całego szerokiego zagadnienia działalności rii Polski. Zaczęto tym razem od drugiej części syberyjskich losów Polaków 1940 kulturalno-oświatowej prowadzonej w pol- – 1956, nawiązując do omawianego wcześniej tematu. Zagadnienie to w dziejach skich obozach jenieckich w Trzeciej Rze- wieczornic było parokrotnie poruszane, tak jak to się dzieje z innymi, istotnymi szy, szczególnie na Pomorzu Zachodnim. problemami, które powracają, aby uczynić zadość wymogom tradycji i ważnych M.in. takie prace jak: „Życie kulturalne w rocznic, także by zaprezentować najnowszy dorobek badawczy w tej dziedzinie. obozach polskich jeńców wojennych na Po- morzu Zachodnim w latach 1939 – 1945” Tym razem temat „sybiracki” powiązano z prezentowanymi po raz pierwszy sowiecki- oraz „Zagończyk” – Głos Jeńca Polskiego w mi represjami wobec mniejszości polskiej w ZSRS w latach 1936 – 1938 (liczyła ponad Stalagu XI B Fallinghostel, Z dziejów prasy półtora miliona Polaków, choć według innych danych nawet dwa miliony). Aresztowano polskiej w obozach jenieckich i internowa- wówczas 140 tys. Polaków, a 120 tys. rozstrzelano, ich rodziny zesłano do łagrów. Sza- nych. Tegoż autora jako godny zauważenia cuje się, że represje objęły wtedy, co najmniej 250 tys. ludności polskiej. Problem ten jest też tekst o polskiej prasie jenieckiej za- przedstawił prof. Bogusław Polak. mieszczony w Zeszytach Prasoznawczych Po raz pierwszy w takim zakresie omówiono tez sprawę deportacji dzieci, ich dramaty, nr 1 z 1975 roku. przeżycia. Część dzieliła los swoich rodziców, niektóre przebywały w sowieckich siero- Tematykę tę poruszał również Andrzej cińcach, inne dzięki generałowi Andersowi opuściły nieludzką ziemię i rozpoczęły nowe Czarnik w swojej sztandarowej pracy Prasa życie w Nowej Zelandii, płd. Afryce, USA, niektóre wróciły do Polski. O tych kwestiach Trzeciej Rzeszy oraz w artykułach o prasie mówił emocjonalnie w oparciu o własne doświadczenia Kazimierz Krupiński, według hitlerowskiej dla robotników przymusowych którego przynajmniej 35 proc. dzieci deportowanych do Związku Sowieckiego poniosło w „Pobrzeżu” (np. nr 46 z 1972 r.). Dużo śmierć z głodu i chorób. wnosi główna publikacja Marka Sadzewicza Dr Andrzej Jaracz skupił się na czterech deportacjach Polaków w głąb ZSRS w latach – oficera i autora licznych publikacji o życiu 1940 – 1941. Według dokumentów NKWD objęły one ponad 300 tys. osób, ale historycy obozowym (m.in. Oflag. Wspomnienia). Waż- polscy uważają, że ich skala była parokrotnie większa. Trzeba także uwzględnić wywózki ne informacje o prasie podaje także Bogdan Polaków jeszcze z jesieni 1939 roku do łagrów i obozów pracy w części europejskiej Frankiewicz (Życie kulturalno-oświatowe w oraz wcielenia do sowieckiej armii szacowane na 100 – 200 tys. osób. Dziesiątki tysięcy środowiskach polskich jeńców wojennych i wymordowano w egzekucjach we wrześniu i październiku 1939 r. i w więzieniach, szcze- robotników przymusowych). gólnie w pierwszych dniach wojny niemiecko – sowieckiej w czerwcu i lipcu 1941 roku. Duży artykuł o polskim dwutygodniku Wieczornice historyczne odbywają się nieprzerwanie przez 15 lat (od 2000 roku) obozowym „Za Drutami” wydawanym w w Politechnice Koszalińskiej. – To jest ewenement, nasz wielki, wspólny sukces, mówi obozie w Choszcznie, można znaleźć w profesor Bogusław Polak. Na obecnej wieczornicy padł jeszcze inny rekord: na zajęcia „Gazecie Ziemskiej” (nr 3 z marca 2011 r.). przyszło 119 słuchaczy. To jest dowód rosnącego zainteresowania i powodzenia tych Przedstawiłem w nim tematykę, autorów, spotkań, których formuła jest stale wzbogacana. Spotkanie urozmaiciła okolicznościo- ogromne osiągnięcia , znakomity profesjo- wa, autorska wystawa działacza Związku Sybiraków Jerzego Lewickiego. Wieczornicę nalny poziom pisma oraz zagrożenia, które współorganizował Koszaliński Oddział Związku Sybiraków. Grupę osób zasłużonych dla doprowadziły do zaprzestania działalności związku uhonorowano specjalnymi odznakami. (jr) periodyku. Nr 2(169) Luty 2015 PÓŁŻARTEM 29 Choćby pił, choćby bił…

Lubię piosenki ludowe, Z początku to był przejaw buntu przeciwko socjalistyczne, było słuszne i cenione. Inna chociaż śpiewa się je co- polityce kulturalnej państwa, preferującej więc piosenka wydała nam się podejrzana – Jerzy Żelazny raz rzadziej. Podtrzymują właśnie muzykę ludową. śpiewaliśmy o ogrodniku, który zwierzał się, je zespoły amatorskie. Być Piosenka ludowa nie zniknęła, mimo że dla że chętnie odprowadza ładne dziewczyny. I może i one wkrótce przeminą. Mają kilka młodych dzisiaj to obciach. I trzyma się na- jednego wieczoru podczas romantycznego wspólnych cech - do owych ansambli należą dal, wątlej, ale jednak. Przetrwało też wiele spaceru: przede wszystkim panie, których młode lata amatorskich zespołów pieśni i tańca, nawet to dalekie wspomnienie. Mężczyzn w zespo- powstały nowe. Bo siła emocjonalna piosen- ... ona wpadła w dołek, łach są ilości śladowe, z reguły przygrywają ki ludowej jest wielka. Jej prosta melodyka, a ja wleciał na nią. paniom na instrumentach muzycznych. Pa- łatwa do zapamiętania, odwołująca się do nie przebierają się w kostiumy, które rzadko powszechnych przeżyć ludzi, zapewnia jej Na nasze szczęście, ale ku niezadowoleniu bywają strojami wzorowanymi na dawnych trwanie. Mimo że czasem bywa przedmio- słuchającej braci robociarskiej, piosenka nie autentycznych kobiecych ubiorach, a naj- tem żartów, wyśmiewana. opisywała, co się zdarzyło w owym dołku, częściej uszyte z barwnych tkanin według Jej siła to też pogodny nastrój, dowcipne to już należało do sfery domysłów. Zbiorowy pomysłów członkiń, jedynie sugerują ludo- skojarzenia, często erotyczny podtekst, nie śmiech świadczył, że domysły są adekwatne wy przyodziewek. Jedną z cech wspólnych wulgarny, lecz subtelny i żartobliwy. Pamię- do sugestii piosenki. są fartuszki, którymi panie przystrajają tam z mojego śpiewania w chórze szkolnym Aluzyjność piosenek ludowych, skojarze- swe ponętne puszystością brzuszki. Z tego pewne zdarzenie. Chłopcy zaczynali: nia odnoszące się do sfery życia intymnego względu czasem w skrytości nazywam te człowieka, ich łatwa do zapamiętania me- zespoły „ansamblami fartuszkowymi”. Me- Deszczyk pada, zmoczył mnie. lodia, nawet dla osób mało muzykalnych, tryki członkiń wskazują, że tych kobiecych Ty dziewczyno znocuj mnie. sprawiają, że chętnie są śpiewane na wszel- zespołów może wkrótce zabrak- kich spotkaniach biesiadnych. nąć, chociaż niekoniecznie, gdyż To również przyczynia się do ich wiele pań osiągnąwszy pewien trwania w pamięci społecznej. wiek, odkrywa w sobie zamiło- Nie potrafią ich wyeliminować wanie do śpiewania i wstępując żadne urządzenia odtwarzają- do zespołu, być może mają złu- ce muzykę. Bo ludzie czasem dzenie, że jest to sposób na przy- chcą sobie pośpiewać. I piosen- wracanie młodych lat, a przynaj- ki ludowe są szansą. Zresztą są mniej na zatrzymanie czasu. I to wykorzystywane przez zespoły jest piękne złudzenie, które mnie disco polo. I jakieś stwarzają również kusi. I pewnie dlatego możliwości interpretacyjne! tak wiele u mnie chęci do śpie- wania. Oczywiście nie w zespole, Wszystkie rybki śpią w je- ale w samotni, najchętniej pod- ziorze czas porannej toalety. Ciula la la, ciula la la la! Cała moja młodość, zwłaszcza Jedna (albo moja) rybka spać ta wczesna, upłynęła przy dźwię- nie może... kach muzyki ludowej. Płynęła z głośników radiowych, piosenki lu- Wiadomo, co się dzieje, gdy dowe śpiewałem, należąc do chóru szkolne- rybka o bujnym temperamencie nie może go, w bardziej dorosłym wieku przy kielichu. A dziewczęta odpowiadały na tę propozy- zasnąć. Spopularyzowały piosenki ludowe słynne cję negatywnie: W miarę przybywania promili, śpiewy by- zespoły pieśni i tańca. „Mazowsze” powsta- wają coraz bardziej frywolnie. Są to jednak łe 1949 roku i „Śląsk” założony cztery lata Nie będę nocować, piosenki nie tyle ludowe, co biesiadne właś- później. Wkrótce stały się sławne, oklaski- Bo ty będziesz figlować. nie. Czasem miewają charakter poniekąd wane hucznie, wychwalane przez znaw- instruktażowy: ców i władze ówczesnej Polski, a piosenki Jakoś nie przychodziły nam do głowy sko- „Mazowsza”, czerpane ze skarbnicy kultury jarzenia erotyczne. To słowo figlować koja- Pytała się pani pewnego doktora: ludowej, zwłaszcza folkloru mazowieckiego, rzyło się nam z zabawą, dokazywaniem. Kie- Czy dobrze jest z rana, stały się popularne, śpiewane jak Polska dyś śpiewaliśmy tę piosenkę w hali fabrycz- czy lepiej z wieczora? długa i szeroka. Najbardziej ulubioną była nej najważniejszego zakładu produkcyjnego ta zaczynająca się słowami „Kukułeczka w mieście. Bo była taka akcja wymyślona Oczywiście w następnych zwrotkach prob- kuka, chłopiec panny szuka...” Oczywiście przez propagandystów - zarządzano prze- lem zostaje pogłębiony, a na postawione w sukces „Mazowsze” zawdzięcza jego twór- rwę w robocie albo tuż po fajerancie zgania- poprzedniej zwrotce pytanie znajduje się cy, Tadeuszowi Sygietyńskiemu, który z lu- no robotników do wielkiej hali, a tam zespół rozsądna odpowiedź. dowych, dość topornych, piosenek uczynił amatorski popisywał się swymi artystyczny- Nie tak dawno słyszałem w wykonaniu jed- perełki artystyczne. Zespół ten odnosił suk- mi umiejętnościami, by robotnikom umilić nego z „fartuszkowych ansambli” pragnienie cesy zagraniczne, a w kraju nastał istny po- ciężką pracę. I właśnie, kiedy w piosence pań posiadania mężczyzny za wszelką cenę. top zespołów naśladujących „Mazowsze”, a padły owe obawy dziewczyny o figlowaniu, Jej pointa jest nad wyraz kapitulancka: przede wszystkim korzystających z jego re- robotnicy huknęli szczerym robociarskim repertuaru - prawie każde miasto, miastecz- chotem. Dało się też słyszeć całkiem frywol- ... choćby pił, choćby bił, ko, większa wieś chciały mieć swój zespół ne komentarze, słowem nasze śpiewanie zy- byleby chłop był! pieśni i tańca. skało większe uznanie, niejako inny wymiar. Przełom Października 1956 roku zadał cios To nas nauczyło, że w piosenkach ludo- I pomyśleć w czasach mobilizacji różnych temu ludowemu śpiewaniu. Modny i bardziej wych czają się dość zdrożne skojarzenia i instytucji w walce z przemocą w rodzinie, ta- powszechny, zawłaszcza wśród młodzie- treści niekonieczne uznawane za pożądane kie życzenie! Co na to feministki? Nie wolno ży, stał się jazz, wybuchło szaleństwo rock w czasach socjalistycznej moralności. Bo im milczeć. and rolla, potem przeróżne odmiany rocka. w owym czasie wszystko, co miało nazwę fot. demotywatory.pl/ Internet 30 PODRÓŻE GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy Karawaningiem na Lazurowe Wybrzeże, ale także do Cap d’Agde i Figueres w Katalonii (1) Tym razem zdecydowaliśmy się na Kara- waning. Z naszymi serdecznymi przyjaciółmi z Gdańska wyruszyliśmy w podróż do Francji i Hiszpanii samochodem z przyczepą kempin- gową (dwupokojową, świetnie wyposażoną). Chcieliśmy dotrzeć na południe Francji w re- jon Langwedocji i urokliwej Prowansji, by tam zatrzymać się na kempingu w Cap d’Agde, stamtąd pojechać na jeden dzień do Figueres w Hiszpanii, by później kilka dni odpoczywać na Lazurowym Wybrzeżu i zwiedzić ten region. Czekała nas więc daleka podróż. Wyruszyliśmy z Koszalina pod koniec sierpnia. Jechaliśmy przez Niemcy do Szwajcarii, by zatrzymać się dwa dni w uroczej Lucernie. Do- piero stamtąd po przekroczeniu granicy szwaj- carsko-francuskiej pojechaliśmy Autorante du Solei - Autostradą Słońce na południe Francji. Nasz przyjaciel – kierujący Volvo z przyczepą – znał doskonale trasę i był doświadczonym kierowcą. Wcześniej mieszkał na zach. Europy W drodze do Francji. i wiele po niej podróżował, teraz chciał jednak spędzić z nami urlop na Lazurowym Wybrzeżu. Naturystów ten ruch jest sposobem życia w kolejce nagusów. Widok golasów przed banko- Namówił nas również do odwiedzenia ośrodka harmonii z naturą, a nie tylko reprezentowa- matami, jadących samochodem i rowerem był dla naturystów w Cap d’Agde leżącego w po- niem nagiego ciała. Umożliwia eksponowanie tu standardem. Spotykaliśmy piękne kobiety, bliżu Agde, w rejonie Langwedocji. Wakacje w swojej nagości w otoczeniu przyrody i korzy- szczupłe i zgrabne na szpilkach, z mocnym tym miejscu nie powinny się jednak kojarzyć staniu ze słońca, wody i powietrza, pozwala makijażem, które nie miały na sobie ubrania. z największą zbieraniną golasów na świecie, zlikwidować zmęczenie oraz jest pewnego ro- Jedynie pewne części ich ciała były ozdobione, czy miastem tylko dla dorosłych. Cap d’Agde dzaju terapią. np. kolczykami w różnych kształtach, łańcusz- to nie tylko naturyści, ale przepiękny region z Nie przekonał nas jednak do uprawiania na- kami czy brylancikami. To ozdoby wyróżniały plażą i ciepłym morzem. turyzmu, choć i u nas od lat jest nieoficjalna, je z tłumu golasów. Wieczorem miasto zdomi- Na razie byliśmy jeszcze daleko od Langwe- ale zwyczajowa plaża dla naturystów między nowane było przez naturystów siedzących w docji. Kierowaliśmy się na południe Francji – w Unieściem i Łazami. Prawdziwym naturystom restauracjach i bawiących się w klubach do stronę Marsylii. Poruszaliśmy się przez Lyon i nie chodzi o gorszenie innych. Nagość jest białego rana. dolinę Rodanu, którą się jedzie na wschód do dla nich czymś naturalnym. My jednak w Cap Nie wiem czy każdy powinien tu być i zo- Prowansji – na Lazurowe Wybrzeże i na zachód d’Agne nie czuliśmy się na kempingu swo- baczyć te niecodzienne widoki golasów w do Langwedocji. Kierunek Lazurowe Wybrzeże bodnie, widząc dookoła od rana do wieczora miasteczku i na plaży. Początkowo było to dla wybiera zdecydowana większość turystów. My całe rodziny wielopokoleniowe Francuzów na nas niesamowitym zaskoczeniem, ale po kilku kierowaliśmy się najpierw jednak na zachód i golasa (dziadkowie, dzieci i wnuki). Trudno się dniach pobytu zaczynaliśmy się trochę oswa- po noclegu na kempingu pod Montpellier wy- było przyzwyczaić do takich niecodziennych jać, choć trudno było się do tego przyzwyczaić ruszyliśmy do Langwedocji – krainy nizinnej, widoków szczególnie do nagości starych lu- i czuć się tam zupełnie swobodnie. Nigdy nie położonej między Masywem Centralnym a dzi. W miasteczku turyści spacerowali w stro- dostosowaliśmy się do obowiązujących tam Morzem Śródziemnym i Rodanem. Stąd łatwo ju Adama i Ewy. W restauracjach, sklepach zasad i z ulgą stamtąd wyjechaliśmy na jeden dostać się do Hiszpanii wybrzeżem śródziem- spotykaliśmy ich nago albo zupełnie skąpo dzień do Hiszpanii. Trzeba jednak zaznaczyć, nomorskim. Teraz byliśmy zainteresowani Cap ubranych. Gdy wybieraliśmy się do pobliskie- że Cap d’Agde to nie tylko naturyści, ale prze- d’Agde – leżącym 7 km od dużego turystycz- go sklepu po bagietkę to ustawialiśmy się w piękny region z plażą i ciepłym morzem. nego miasta Agde, o ładnym nadbrzeżu, na- Z Cap d’Agde było już niedaleko do Hiszpa- strojowymi, wąskimi uliczkami i imponującą nii i dlatego postanowiliśmy odpocząć od na- katedrą. turystów i jeden dzień spędzić na Costa Brava, Po załatwieniu formalności i wykupieniu by zwiedzić w północnej Katalonii miasteczko miejsca na kempingu wjechaliśmy do Cap Figueres (stolica regionu i gminy) – miejsce d’Agde – największego na świecie ośrodka dla ściśle związane z życiem i twórczością Salva- naturystów, niezwykle popularnego w Europie dora Dali – ikony hiszpańskiego i światowego od 50 lat. Jest to słynny na cały świat kurort malarstwa, rzeźby i surrealizmu. Świetna au- nad Morzem Śródziemnym. Cap d’Agde (Przy- tostrada błyskawicznie doprowadziła nas do lądek Agaty) to małe miasteczko, pięknie zbu- miasta oddalonego o 136 km od Barcelony. dowane i położone przy największej plaży dla Figueres to miasto rodzinne tego niezwykle nudystów w Europie. W centrum kurortu znaj- ekscentrycznego artysty, który powiedział duje się słynny półkulisty hotel dla naturystów „surrealizm to ja” i założył tutaj sławny Tea- Heliopolis. Poza tym jest tu wiele innych hote- tre Museu Dali. Tutaj też został pochowany, a li, apartamentowców, doskonale zorganizowa- jego muzeum i grobowiec odwiedzają tłumy nych kempingów, domów do wynajęcia. Wiele turystów z całego świata zafascynowanych jest tu miejsc rozrywki, klubów, restauracji, tym, który nazywał siebie twórcą metody barów, sklepów. Wszędzie tu można chodzić paranoiczno-krytycznej, która pozwalała mu, nago. Są tacy, co to miejsce nazywają rajem, a jak sądził, dotrzeć do podświadomości, uwal- inni piekłem na ziemi. Nikt tu nie ukrywa swej niając artystyczną energię. Jego twórczość nagości, nie tylko na plaży, ale i w miejscach malarska czy rzeźbiarska czerpała z najprze- publicznych. Byliśmy tym bardzo zszokowani, różniejszych dziedzin sztuki, z teatru, filmu, choć nasz przyjaciel udzielił nam wielu wy- itp. Ten artysta o wyjątkowo skandalizującej czerpujących wyjaśnień na temat filozofii na- Przed Muzeum Salvadore Dali na Placu osobowości, szalonym stylu życia i niezwy- turyzmu. Według Międzynarodowej Federacji Gali i Salvadore Dali. Upał 30 stopni C. kłej wyobraźni przez lata wytworzył własny, Nr 2(169) Luty 2015 PODRÓŻE 31 niepowtarzalny styl, pełen innowacji i symbo- li. Za nic miał on autorytety, uwielbiał siebie, swój talent, sztukę, pieniądze i luksus. Kochał jedynie swoją piękną żonę Galę – emigrantkę z Rosji, która była jego muzą i jedyną miłoś- cią życia. Byliśmy bardzo ciekawi zobaczyć to najsłyn- niejsze muzeum surrealizmu, osobliwie i eks- centrycznie zaprojektowane przez Salvadora Dali – otwarte w 1974 r. – piętnaście lat przed śmiercią artysty. Weszliśmy do tej niezwykłej budowli, którą można również uznać za eksponat. Sam budynek (dawny teatr na placu Gali i Salvadora Dali) jest przykryty olbrzymią metalową kopułą i ozdobiony rzędem świetli- stych jajowatych kształtów. Plac zaś i fasadę ozdabiają oszałamiające rzeźby i posągi, a po wejściu zauważyliśmy jeszcze większe szaleń- stwo: mury okrągłego dziedzińca podpierały dziwnie stylizowane manekiny szykujące się do skoku w dół. Weszliśmy do muzeum, by obejrzeć zgro- madzony w nim niezwykle bogaty dorobek artysty, począwszy od pierwszych jego prac, doświadczeń eksperymentalnych z futury- Cap D’agde. Naturyści przed bankomatem. Dalej pole campingowe - 50 ha. zmem, kubizmem i impresjonizmem, aż po dojrzałe prace surrealistyczne, a na końcu pomnieć krypty pod sceną, gdzie spoczywają hiszpańska Katalonia to nie tylko Barcelona i dzieła sztuki stworzone przez artystę pod ko- prochy artysty. plaże Costa Brava. niec życia (ponad 1500 dzieł, m.in. rysunki, Po wyjściu z muzeum odbyliśmy spacer Pod wieczór, pełni wrażeń, opuściliśmy Figueres obrazy, grafiki, instalacje). Przez foyer teatru po pięknej, zadrzewionej platanami alei – La i po przekroczeniu granicy Hiszpanii około 2200 dotarliśmy na patio – dziedziniec z czarną Rambla. Zadrzewiona rambla pełna jest ka- wróciliśmy do Francji na nasz kemping w Cap taksówką, słynnym deszczowym cadillakiem, wiarnianych ogródków i barów. Tu spotykają d’Agde, by nazajutrz opuścić to miejsce i wyruszyć z którego, po wrzuceniu drobnej monety, wy- się mieszkańcy i turyści, aby choć chwilę od- na Lazurowe Wybrzeże. Jednak musieliśmy tu zo- lewa się woda, którą można napoić ślimaki począć od upałów w cieniu ogromnych plata- stać jeszcze jeden dzień, ponieważ nastąpiło za- – mieszkańców zaparkowanego cadillaka. nów. Jeśli ktoś planuje dojazd samochodem z łamanie pogody (dość częste tutaj zjawisko). Roz- Główna sala muzeum – scena teatralna jest Polski do Hiszpanii na Costa Brava, powinien szalała się burza z piorunami i nastąpiły niesamo- zwieńczona szklaną kroplą – najczęstszy koniecznie zwiedzić Figueres i muzeum S. wite opady deszczu trwające kilkanaście godzin. widok wysyłanych pamiątkowych kartek z Dali. Uważam, że nie pożałuje wydanych pie- Woda niemalże wdzierała się do naszego domku Figueres. Najbardziej zapamiętaliśmy sami niędzy na bilet wstępu ani spędzonego tam i mogła wszystko zalać. Kazano nam ewakuować niezwykły budynek, a z eksponatów kilka pa- czasu. Nawet jeśli ktoś nie gustuje w sztuce się na miejsce bardziej bezpieczne, położone wy- ranoicznych obrazów i mebli S.D. (np. łóżko w surrealizmu, wypada pojechać i zwiedzić to żej. Na szczęście ulewa ustała, wyszło słońce i wie- kształcie rybiego ogona i pokój z malowidłem miasteczko o pięknej secesyjnej architekturze czór był spokojny. (cdn.) na suficie, przedstawiającym olbrzymie stopy i neoklasycznych kamieniczkach migocących Zenon Kasprzak artysty i ukochanej Gali. Trudno też nie za- w gorącym słońcu, bo trzeba pamiętać, że fot. autora

Bezpieczeństwo najważniejsze Noś odblask, bądź widoczny! 300 opasek odblaskowych trafiło do koła Stowarzyszenia Młodzi Demokraci. pomorskiem oraz wiceprezydenta Wojciecha mieszkańców Koszalina. Rozdawali je, w Aktywiści zostali wsparci przez Stanisława Kasprzyka. Przypomnijmy, że we wrześniu ramach akcji ogólnopolskiej „Noś odblask. Gawłowskiego, sekretarza stanu w resorcie 2014 roku weszła w życie nowelizacja Ustawy Bądź widoczny”, członkowie miejscowego środowiska, posła i lidera PO w Zachodnio- - Prawo o ruchu drogowym w sprawie wpro- wadzenia obowiązku noszenia elementów odblaskowych na terenie niezabudowanym po zmroku. - Bezpieczeństwo i zdrowie ludzi jest naj- ważniejsze, a nowe przepisy chronią pie- szych i rowerzystów przed piratami drogo- wymi - uważa wiceminister. A co sądzą o wprowadzonym obowiązku mieszkańcy? - Dobrze, że noszenie elementów odblaskowych jest prawnie nakazane, bo po zmroku naprawdę trudno dojrzeć ludzi na terenach niezabudowanych - ocenił pan Stefan z 30-letnim stażem za kółkiem. Tekst i fot. (m)

Członkowie koszalińskiego koła Stowarzy- szenie Młodych Demokratów: Natalia Wiesz- czycka, Anna Makarewicz i Łukasz Drążkie- wicz oraz Wojciech Kasprzyk, zastępca prezydenta Koszalina ds. planowania i cyfryza- cji, osobiście rozdawali opaski odblaskowe. W Polanowie rywalizowali podopieczni MOW Po raz piąty w hali widowiskowo – sportowej polanowskiego Ze- uwagę zasługuje wynik sportowy. W skoku wzwyż został „pobity” społu Szkół Publicznych, pod patronatem Starosty Koszalińskiego, rekord festiwalu, wychowankowie MOW Polanów i MOW Podborsko odbył się Festiwal Sportu i Rekreacji placówek opiekuńczo – wy- osiągnęli wynik 181 cm, przy czym ten pierwszy w pierwszej pró- chowawczych województwa zachodniopomorskiego. Młodzież, w bie, co dało mu zwycięstwo. Jak zwykle dopisali sponsorzy, zapro- ośmiu konkurencjach sportowych, rywalizowała o miano mistrza szeni goście, a także licznie zgromadzona publiczność. festiwalu. W zawodach wzięło udział 8 drużyn. Rywalizację wygrał Andrzej Walesiak zespół z Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Polanowie. Na – dyrektor MOW Polanów