Oktober 2014 | nr. 10 +

arrière en Opleiding Carrière Met special Waarom advocaten advocaten Waarom zijn zo ongelukkig AR-lid Orde Bart van Tongeren vraagt het aan aan het vraagt Tongeren van Bart Orde AR-lid rechtspraak de voor Raad de van voorzitter de af advocatuur de op er komt Dit Bakker. Frits Hoe staat het met de digitalisering van de rechtspraak? de van digitalisering de met het Hoe staat

Oktober 2014 nr. 10 Juridische dienstverlening is volop in ontwikkeling. Mensen vormen de kern, maar doordachte werkprocessen en juridische software leveren steeds meer voordeel op. Legadex is marktleider in innovatieve bedrijfsjuridische en paralegal diensten. Ook voor inzet van gekwalificeerde paralegals binnen de advocatuur en topkwaliteit in datarooms. Benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen? Bel met Hans-Martijn Roos of Luc van Daele via (020) 820 83 96.

LD2014-005_Advertentie_210x265mm.indd 1 19-05-14 13:36 vooraf 1

Oktober 2014

redactioneel

Robert Stiphout Opinie

e voorzitter van de Vereniging van Letselschade in recessie. Juristen zullen er de vinger leggen op de DAdvocaten was bepaald niet blij. Hij had zich geër- zere plekken van ons juridisch bestel. Maar een ander gerd aan de opinie van advocaat Martijn Maathuis in ingre­diënt in de soep die democratie en rechtsstaat heet, het septembernummer van dit blad. Maathuis hekelde heeft het minstens zo zwaar. Ik doel dan op de vrije pers. daarin het optreden van advocaten na de ramp met De inkomsten uit advertenties lopen in de journalis- de MH17 en riep op tot het afspreken van een termijn tiek terug, de bedeling om subsidies neemt toe en de na een ramp waarin advocaten geen nabestaanden of afhankelijkheid en tegenspraak van het almaar gro- slachtoffers mogen benaderen. tere en professionelere leger communicatieadviseurs De voorzitter belde. Hij was het niet met Maathuis groeien. De journalistiek staat in verhouding tot com- eens. Maathuis had een inferieur stuk geschreven. Maat- municatie 3-0 achter, constateerde onderzoeker aan de huis had met de LSA moeten bellen om te overleggen. Universiteit van Amsterdam Mirjam Prenger al in 2011 En het Advocatenblad had het stuk moeten weigeren of in haar boek Gevaarlijk Spel. Inmiddels zijn we zo ver, wederhoor moeten plegen. schreef BNR-columniste Marianne Zwagerman, dat in Ik legde uit dat het niet aan het Advocatenblad is om veel gemeenten onder de vijftigduizend inwoners geen opinies te weigeren, dat het advocaten vrijstaat om in het pers meer is om politiek te controleren. Professionele blad hun mening te geven mits ze geen onzin beweren, bladen en kranten bestaan er niet meer. commercieel gewin proberen te halen en de advocatenre- De dwang waarover de LSA-voorzitter schreef kan dactie akkoord gaat met de juridisch-inhoudelijke kwa- ook worden opgevat als een voorrecht. De LSA heeft liteit. Ik vertelde verder dat het voor geen enkele redactie nog wel het voorrecht om een podium te beklimmen gewoon is een opiniestuk voor te leggen aan de besproke- (het Advocatenblad) vanwaar ze kan reageren. Had de ne. Andere journalistieke verhalen ja, maar opinies niet. vereniging geanticipeerd op vragen over letselschade­ Per slot van rekening verdient het de voorkeur om over advocaten binnen en buiten de advocatuur dan had ze vraagstukken in de openbaarheid, dus in de kolommen, Maathuis op dat podium zelfs te snel af kunnen zijn. te debatteren in plaats van tête-à-tête onder een kopje Gelukkig heeft de LSA de geboden handschoen opge- koffie. De voorzitter was not amused. ‘Zo dwingt u ons om pakt, reageert ze (zie pagina 33) en krijgt ze zo aandacht te reageren.’ voor haar werkwijze die anders misschien wel nooit Dwang zou ik het niet willen noemen. Precies deze over het voetlicht was gekomen. En was dat laatste niet week heeft het Ordecongres plaats. Thema is rechtsstaat veel erger geweest?

‘Wat niet wettig is, ‘De rechtsstaat moet wordt niet direct worden onderhouden. onwettig.’ Dat kost geld.’ Matthijs Kaaks pag. 5 Walter Hendriksen pag. 56 2 inhoud

Oktober 2014

10 actueel 22 interview 28 achtergrond

Bezuiniging blijft ‘Hell of a job’ Voorwaardelijk vrij Griffierechten minder omhoog, AR-lid Orde Bart van Tongeren en De rechter schorste het maar de korting op rechtsbijstand voorzitter Raad voor de rechtspraak gebiedsverbod voor Volkert blijft. De ambities van Veiligheid en Frits Bakker in gesprek over van der G. Wat is de betekenis Justitie op een rij. Kwaliteit en Innovatie (KEI). van dit vonnis?

interactie 13 Intussen op het Binnenhof cover praktijk special 3 Mail, @Advocatenorde, 15 Straffeloosheid in Colombia 34 Waarom advocaten zo 47 Goed inweken loont carrière en opleiding: Correctie, Poll frisse neus ongelukkig zijn van de orde • Zo werft de advocatuur actueel 16 ‘De overheid krijgt steeds canon 51 Dekenberaad • Beroepsopleiding: wennen aan 4 Kort, Advocatenblad.nl minder tegenspel’ 41 Voor vrijhandel en vrede 52 Transfers loeizware studie 5 Citaat, Cijfers, Column reconstructie even opfrissen 54 Van de tuchtrechter • Opleidingsexpert Simons: ‘We moeten Matthijs Kaaks 18 De doorstart van Donner 43 De proceskosten ex artikel 56 Ten slotte: column anders denken over leren’ 7 Gezien opinie 237 Rv algemeen deken • Partnerschap is passé 9 Ter zitting, Agenda 33 De LSA en MH17-ramp mediation Walter Hendriksen • Advocaten over mijlpalen in hun carrière 45 Zo had het ook gekund • De advocaat van de toekomst • Overzicht: alle keurmerken op een rij colofon

94e jaargang Beeldredactie Sanders, Tatiana Scheltema, Abonnementen ISSN 0165-1331 Het Advocatenblad, het maand­ Charlotte Helmer Trudeke Sillevis Smitt, Henriëtte Per jaar: 232,50 euro (incl. blad voor de Nederlandse van Wermeskerken en Marian verzend- en admini­s­tratie­ Behoudens door de Auteurswet Vormgeving advocatuur,­ verschijnt 12 keer per Verburgh kosten). Studenten: 116 euro. gestelde uitzonderingen, mag Dimdim, Den Haag Jaarbanden: 39,95 euro jaar (elke laatste donderdag van niets uit deze uitgave worden Redactionele bijdragen (excl. verzendkosten). Losse de maand) en wordt uitgegeven Correctie verveelvoudigd of openbaar Bijdragen kunnen naar nummers: 30 euro (excl. door Sdu Uitgevers. De van de Sandra Braakmann gemaakt zonder voorafgaande [email protected]. verzendkosten). Alle bedragen Nederlandse Orde van Avocaten schriftelijke toestemming van de Omslag: Dimitry Druk Per 500 woorden leveren deze zijn excl. btw. onafhankelijke redactie stelt de uitgever. Hoewel aan de tot- de Bruin Senefelder Misset, Doetinchem 1 opleidingspunt op. De inhoud samen. Adreswijzigingen standkoming van deze uitgave redactie heeft het recht Sdu Uitgevers klantenservice, Citeerwijze de uiterste zorg is besteed, Hoofdredacteur bijdragen in te korten. 070-378 98 80, Postbus 20014, Adv.bl. 2014-10, p. aanvaarden de auteur(s), Robert Stiphout 2500 EA Den Haag, www.sdu. Sdu Uitgevers redacteur(en) en uitgever geen Redactie Aan dit nummer nl/service; adreswijzigingen werkten mee Gert Jan Schinkel (uitgever) van advocaten: adres@ aansprakelijkheid voor eventu- Sabine Droogleever Fortuyn en Maarten Bakker, Erik Jan advocatenorde.nl. ele fouten of onvolkomenhe- Nathalie Gloudemans-Voogd Bolsius, Paula Boshouwers, Jiri Advertenties den. Het al dan niet op verzoek Bureau van de Orde Advocaat-redactieleden: Büller, Dineke Dal, Olga van Fenneke Rosier en van de redactie aanbieden van Neuhuyskade 94, 2596 XM Koert Boshouwers, Halime artikelen aan het Advocaten- Ditzhuijzen, Walter Hendriksen, Angela Bruins (media adviseurs) Den Haag Postbus 30851, Celik, Annekee Groenewoud, blad impliceert toestemming Emilie Hudig, Jean-Pierre 070-378 05 62 2500 GW Den Haag info@ Martijn Maathuis, Robert Jans, Matthijs Kaaks, Franc www.sduadverteren.nl, advocatenorde.nl, voor openbaarmaking en Malewicz, Christiaan Oberman, de Korte, Michel Knapen, [email protected], 070-335 35 35 verveelvoudiging t.b.v. de Marc Padberg, Leonie Lars Kuipers, Peter Louwerse, Inzendtermijn: Helpdesk: helpdesk@ (elektronische) ontsluiting van Rammeloo, Theo van Schagen, Juriaan Mensch, Kim van der nr. 11, 15 oktober 2014 advocatenorde.nl, (delen van) het Advocatenblad Bart van Tongeren Meulen, Oswald Nunes, Robert nr. 12, 12 november 2014 070-335 35 54 in enige vorm. interactie 3

Oktober 2014 mail reactie Mediation (1) Ontwikkelingen op het gebied van stellen te scharen. We scharen ons zoals mediation volgt de Orde met een positief aangegeven achter de doelstelling van de Manon Schonewille kwalificeert in het kritische houding. VVD-Tweede Kamer- wetsvoorstellen, maar niet achter de uit- Advocatenblad het advies van de Raad van lid Ard van der Steur, in samenwerking werking hiervan. Onder andere omdat de State over de voorgestelde mediation- met mediator Fred Schonewille, is bezig verplichting van partijen om de rechter wetgeving niet als vernietigend. Toch met de afronding van zijn wetsvoorstel- gemotiveerd te berichten waarom van is het dat wel. De RvS acht de noodzaak len mediation. De Orde is uitgesproken mediation is afgezien, niet strookt met van wetgeving niet aangetoond en ver- positief over het uitgangspunt van deze het uitgangspunt van vrijwilligheid. We wacht dat die tot het tegenovergestelde wetsvoorstellen, namelijk: dejuridise- zijn voor mediation, maar tegen overre- zal leiden van hetgeen ermee beoogd ring, vermindering van de druk op de gulering met averechtse effecten. wordt. Bijna elke paragraaf eindigt met rechterlijke macht, en de eigen verant- de aanbeveling te heroverwegen, af te woordelijkheid van partijen voor buiten- Marjan van der List, lid Algemene Raad. zien of aan te passen. gerechtelijke geschiloplossing. Portefeuillehouder mediation Omwille van de groei van mediation Eerder vroeg Martijn Maathuis (Advo- moet worden volstaan met het regelen catenblad juli 2014) zich af waar de Orde Aadvocatenblad van de kernwaarden van mediation. Een nu was met haar reactie op de wetsvoor- en ander is nu gebaseerd op axioma’s stellen. In juli 2014 heeft de Orde haar Complimenten aan @TurnaroundAdvoc voor die niet kloppen: er zou een kwaliteits- definitieve advies over de wetsvoorstel- hun heldere ‘kroniek insolventierecht’ probleem zijn (niet aangetoond) en een len gegeven. De Tweede Kamer heeft in @Advocatenblad. verschoningsrecht nodig zijn (geen pro- hier ook veelvuldig aan gerefereerd bij Christiaan Mensink bleem in de praktijk). Nu wordt de cre- haar schriftelijke inbreng van medio Akcmensink atie van een kleine elite van mediators juli. nagestreefd die het werk vanzelf toege- De Orde zet vraagtekens bij de uit- schoven krijgt van overheidsinstanties. werking van de uitgangspunten in de correctie Dat is een slechte zaak en werkt sleets- wetsvoorstellen. Deze uitwerking zal heid in plaats van kwaliteit in de hand. naar onze mening het tegenovergestelde In het artikel ‘Verlengstukken’ (Advocatenblad bereiken van de doelstelling. Eerder september) staat dat de waarde in het Martin Brink, mediator en mediation- heeft de Raad van State hierover al economisch verkeer vaak hoger is dan de advocaat bij Van Benthem & Keulen in Utrecht. gezegd: verzekeringswaarde. Dat moet andersom zijn: Voorzitter Vereniging Corporate Mediation de verzekeringswaarde ligt meestal hoger. ‘De voorstellen zullen naar verwachting echter leiden tot het tegenovergestelde van wat de Reactie mediation (2) initiatiefnemer kennelijk beoogt; zij zullen poll leiden tot een aanzienlijke juridisering en in Onafhankelijkheid is één van de vijf de gevallen waarin mediation geen resultaat Een meerderheid in de Tweede Kamer wil kernwaarden van de advocatuur. De heeft tot onnodige vertraging en substantiële dat criminelen een levenslange proeftijd advocaat moet zich laten leiden door kostenverhoging. De kans op mislukking is te kan worden opgelegd. Goed idee? het belang van zijn cliënt. Een gang meer aanwezig nu het de bedoeling is om druk naar de rechter past niet altijd in dat uit te oefenen op partijen om aan mediation belang. Mediation kan daarom in som- deel te nemen, in bepaalde gevallen niet of niet mige gevallen een goed alternatief zijn. geheel vrijwillig. De voorstellen dreigen daar- De Nederlandse Orde van Advocaten mee hun doel voorbij te schieten.’ Ja is voorstander van mediation. Media- Nee % tion is onderdeel van het beleid van de In haar brief in het Advocatenblad van sep- 63 37 Orde en ook al jaren onderwerp in de tember 2014 roept mevrouw Schonewille Beroepsopleiding Advocaten. de Orde op om zich achter de wetsvoor-

Reacties mogen in principe niet langer zijn dan 150 woorden en zijn voorzien van naam, functie en adres. Afzenders verlenen toestemming voor redigeren en openbaar maken. Adres: [email protected] Geef ook uw mening op Advocatenblad.nl. 4 actueel

Oktober 2014 kort Rechtspraak wil commercial court

Nathalie Gloudemans-Voogd Daarom zal de Rechtspraak zich inzet- ten voor de komst van een speciale ederland krijgt een speciale recht- handelsrechtbank. Een commercial court Nbank die grote en internationale zou volgens Bakker grote internatio- handelsconflicten snel afdoet, als het nale en nationale handelsgeschillen aan de Raad voor de rechtspraak ligt. binnen een paar maanden kunnen Voorzitter Frits Bakker riep tijdens de afronden. Kernwoorden voor de pro- Dag van de Rechtspraak de advocatuur, cedures bij de op te richten handels- het bedrijfsleven en de overheid op de rechtbank noemt Bakker: ‘Efficiënt, komst van een dergelijk commercial court Engelstalig, met harde deadlines.’ ‘voluit te steunen’. De Rechtspraak vraagt regering, ‘Een bedrijf moet kunnen rekenen op Rechtspraak wil rechtbank handelsgeschillen politiek, bedrijfsleven en advocatuur tijdige en goede uitspraken bij conflic- om het plan te steunen. De Neder- ten. Goede rechtspraak is bepalend voor op een vijfde plek wereldwijd staat. landse Orde van Advocaten staat het vestigings- en ondernemingsklimaat ‘Deze plaats dankt Nederland mede achter het voorstel. ‘De Orde steunt in een land,’ zei Bakker in zijn toespraak aan het in huis hebben van gespeci- het voorstel om geschilbeslechting tijdens de Dag van de Rechtspraak op 11 aliseerde rechters. Zij zijn nu nog bij in Nederland internationaal op de september. ‘Zonder goede rechtspraak verschillende rechtbanken in verschil- kaart te zetten. De uitwerking over de geen goed economisch verkeer.’ lende kamers ondergebracht. Hun toegang tot en kosten van dergelijke Uit de jaarlijkse Rule of Law Index specialiteit komt in een commercial court voorzieningen zien we met belang- volgt dat de Nederlandse rechtspraak helemaal tot zijn recht,’ meent Bakker. stelling tegemoet.’

advocatenblad.nl

Rechtsbijstand Staatssecretaris van Veilig- Mensenrechten Het Nederlands Juristen Animo De verlaging van de vergoeding voor heid en Justitie Fred Teeven (VVD) breekt volgens Comité voor de Mensenrechten (NJCM) gaat zaken rechtsbijstandsverleners heeft in 2013 niet strafrechtadvocaten zijn belofte dat er niet bezui- waarbij mensenrechten in Nederland in het geding geleid tot minder animo onder advocaten om nigd gaat worden op de gesubsidieerde rechtsbij- zijn aanbrengen bij de rechter. Hiertoe roept ze een toevoegingszaken te doen. Dat schrijft de Raad stand voor bewerkelijke zaken. Vorig jaar maakte speciaal ‘litigation’ project in het leven. Eind dit jaar voor Rechtsbijstand in de Monitor gesubsidieerde Teeven bekend dat hij een grote bezuiniging zal waarschijnlijk de eerste zaak dienen. rechtsbijstand 2013. wilde doorvoeren op de vergoeding aan advo- caten in bewerkelijke strafzaken. Strafrechtadvo- Advocatenkeuze Tweede Kamerlid Michiel caten kwamen met alternatieve voorstellen voor van Nispen (SP) heeft de staatssecretaris van de bezuiniging, waarna Teeven begin dit jaar de Veiligheid en Justitie tijdens het reces veertien bezuiniging op de extra uren van tafel haalde. vragen gesteld over het recht op de vrije keuze Een van die alternatieve voorstellen was dat er van een advocaat. De Kamervragen volgen op het voortaan een vast tarief voor ondertoezichtstel- arrest van de Hoge Raad over de uitleg van een lingen zou komen. In het overleg met ambtena- rechtsbijstandsverzekeringsovereenkomst. ren van Teeven hebben de strafrechtadvocaten te horen gekregen dat deze alternatieve bezuini- Toezicht De Orde heeft Jan de Wit en Rein-Jan gingsmaatregel geen doorgang kan vinden. Hoekstra voorgedragen voor benoeming door de Kroon om deel uit te maken van het College van Tablet Elektronische gegevensdragers met Toezicht. Jan de Wit is voormalig advocaat en digitale processtukken mogen vanaf maandag 15 Kamerlid voor de SP. Rein-Jan Hoekstra begon zijn september met advocaten mee de penitentiaire carrière als advocaat en werd daarna ambtenaar inrichtingen in. Dat kondigde minister Ivo bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Opstelten (VVD, Veiligheid en Justitie) aan tijdens Hoekstra is lid van het CDA, was lid van de Raad

de opening van het Advocatenportaal op 8 Büller Jiri Foto: van State en rapporteerde eerder over toezicht. september. Jan de Wit: beoogd lid College van Toezicht. > Lees meer op advocatenblad.nl. actueel 5

Oktober 2014 citaat column

Er zijn vandaag weinig LGBT-rechters Matthijs Kaaks aanwezig, en geen enkele moslim It kin net Bij opening Dag van de Rechtspraak constateert dagvoorzitter Roelof Hemmen en schandaal is pas een schandaal de voorzitter. De opdracht aan zo’n dat de diversiteit in de zaal beter had Eals het in de krant staat. Voor de commissie kan worden samengevat gekund (Twitter @Advocatenblad). overheid is dit een vorm van carte- als: noem man en paard, maar spaar siaanse logica. Het debacle rond de kool en geit. Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) is Uiteindelijk moet er een woord- cijfers daar een goed voorbeeld van. Zonder kunstenaar aan te pas komen die publicatie in NRC Handelsblad waren de concept-conclusies van de com- Anoniem er geen Kamervragen gesteld, was er missie net zo lang vijlt tot de juiste geen commissie benoemd, en had er cryptische formule is gevonden. Zo Top drie type meldingen bij geen rapport gelegen waarover de concludeert de commissie-Borstlap Meld Misdaad Anoniem in kranten vervolgens weer schreven. dat klokkenluider Arthur Gotlieb niet eerste halfjaar 2014 Evenzo is een klokkenluider pas ‘intentioneel tegengewerkt’ was. Niette- een klokkenluider wanneer hij door min kan de commissie zich indenken Aantal de media op het schild is gehesen. Tot dat hij ‘de handelwijze van zijn superieu- die tijd is hij een querulant, een delo- ren als tegenwerking heeft beleefd’. Maar 3500 yale moraalridder. Wie zich tegen de het echte hoogstandje komt na de eigen organisatie keert, lijdt immers constatering dat het ministerie zich 3000 aan een persoonlijkheidsstoornis. heeft schuldig gemaakt aan vriendjes- Zo werd Arthur Gotlieb aanvanke- politiek, cliëntelisme, onrechtmatige, lijk gezien als de man bij NZa die ongeoorloofde; nee, ongerechtvaardigde 2500 de regels te serieus nam, een lastige inmenging. Het Oogziekenhuis in Rot- werknemer, die weigerde te accep- terdam had extra miljoenen nodig, 2000 teren dat een misstand niet bestaat maar kreeg deze niet toegekend door zolang hij wordt verzwegen. Helaas de Zorgautoriteit. Er werd wat gelob- zijn er te veel misstanden en te weinig byd bij het ministerie en via de ach- 1500 Gotliebs. terdeur kwamen de miljoenen alsnog. Als het niet lukt om de zaak bin- Hierdoor heeft het ministerie, en nu 1000 nenskamers te houden, onder meer komt het ‘paden verkend die naar het door boven elk brisant document de oordeel van de onderzoekscommissie schuren 500 vaste doofpotzin te plakken: ingevolge langs de rand van wat past’. artikel 11 eerste lid Wob niet ter beschikking In Den Haag gaat rechtmatig stellen aan derden, en de vele voorlich- niet meteen over in onrechtmatig. 0 ters geen vat krijgen op de berichtge- Wat niet wettig is, wordt niet direct Hennep- Harddrugs Diefstal kwekerijen ving, dan rest de staat nog slechts het onwettig. Er is altijd ruimte om nog benoemen van een commissie. Die wat te schuren. It kin net, zouden ze in Bron: Meld Misdaad Anoniem commissie krijgt dikwijls de naam van Friesland zeggen. met informatie van topkwaliteitvoor deOndernemingsrechtadvocaat en–jurist. commentaar, praktijkinformatie, software &tools, en apps. Zoblijftuefficiëntbij heeft omuteverdiepen, teoriënteren ofietsnateslaan: databank, jurisprudentie, Met deuitgaven van SduOndernemingsrecht heeftuallevakinformatie dieunodig ‘Alles watiknodigheb’ ONDERNEMINGSRECHT Sdu Nieuws, Sdu Jurisprudentie, SduPraktijkinformatie, SduCommentaar, OpMaat www.sdu.nl/ondernemingsrecht Universiteit Leiden. Amsterdam enhoogleraarondernemingsrecht advocaat corporatelitigationbijDLAPiper Prof. Mr. Steef M. Bartman informatie dieiknodigheb”. rechtspraak, zovindiksnelde laatste standvan wetgeving en van eenzaaksnelinzichtinde advocaat bijdevoorbereiding “JOR en TOP verschaffen mijals £ www.sdu.nl/ondernemingsrecht Bijblijven Verdiepen Oriënteren actueel 7

£ www.sdu.nl/ondernemingsrecht Oktober 2014

gezien Achter de Juridische bril schermen Wetenschappers leggen link tussen politiek en recht Samenleving en politiek kijken met een kritisch oog naar de e blog publiekrechtenpolitiek. Bijblijven rechtspraak. De naakte rechter Dnl is een zeer leesbare poging van docenten en pro- (Uitgeverij Balans, 2014) zoomt in fessoren staats- en bestuursrecht om een link te leggen op de persoon achter de rechter. tussen politiek en recht. Alleen al wegens de poging van de deelnemende auteurs om met een juridische bril naar de Oriënteren an gaat het om strafdossiers waarvan ik weet politieke actualiteit te kijken. Deze weblog heeft diepgra- dat het slachtoffer nog zou leven als het vende longreads en vlot geschreven tegendraadse meningen ‘Dkwartje de andere kant op was gevallen,’ zegt van wetenschappers die hiermee hun vak toegankelijk een Haagse strafrechter in De naakte rechter. In het boek maken. Een post als ‘Hoe goed kent Anouchka van Mil- verhalen rechters over zaken die hen raken, afwegingen tenburg het Reglement van Orde?’ bekritiseert feilloos de die ze maken in de rechtszaal en over de straffen die ze gebrekkige kennis van de Kamervoorzitter. Helaas is het opleggen. Journalisten van Vrij Nederland Marian Husken gevaar van een liefhebberij dat deze er te vaak bij inschiet en Harry Lensink spraken voor hun boek met twaalf als de plicht roept, dus verkeert de blog in een kleine dip, rechters en interviewden de procureur-generaal van de zoals een van de auteurs bij navraag toegeeft. Jammer, Hoge Raad. Daarnaast verwerkten ze resultaten van Vrij want een serie als ‘Geheimen van het Binnenhof’ verdient Nederland-enquêtes onder magistraten. een wekelijks vervolg. “JOR en TOP verschaffen mij als Marian Husken schreef eerder meerdere misdaad- en Erik Jan Bolsius advocaat bij de voorbereiding Verdiepen justitieboeken waaronder De criminele carrière van Mink K. en Deals met justitie. Harry Lensink publiceerde Stille Wil- van een zaak snel inzicht in de lem, de dodelijke spagaat van vastgoedbaron Endstra. Samen Inspiratie voor laatste stand van wetgeving en schreven ze onder meer De dodenlijst, Het geheim van Bram Moszkowicz en De jacht op crimineel geld. innovatie rechtspraak, zo vind ik snel de Actuele aanleidingen om rechters onder de loep te Advocaten horen dat ze meer moeten ONDERNEMINGSRECHT informatie die ik nodig heb”. nemen, zagen de auteurs van De naakte rechter genoeg: de innoveren. Voor ideeën is er kritiek vanuit de samenleving en de politiek over te lage innovatingjustice.com. straffen en onbegrijpelijke uitspraken, de rol van het Prof. Mr. Steef M. Bartman slachtoffer in de zittingszaal, cameraregistratie, bezuini- m wat meer aandacht te krijgen voor vernieuwende advocaat corporate litigation bij DLA Piper gingen en werkdruk. initiatieven in het recht organiseert het Hague Insti- Amsterdam en hoogleraar ondernemingsrecht O Universiteit Leiden. De auteurs beschrijven de rechters, niet in hun ‘ivo- tute for Innovating Law (HiiL) een innovatieprijs. Vernieu- ren toren’, maar in hun ‘glazen huis’. Het boek is zeer wende ideeën die meedingen naar die prijs worden het gedetailleerd en alleen daarom al de moeite waard, zowel hele jaar door beschreven op de site innovatingjustice.com. voor juristen als voor buitenstaanders. Het is overigens Prachtige, internationale initiatieven om de hongerlonen ‘Alles wat ik nodig heb’ wel de vraag of de titel van het boek helemaal goed is en kinderarbeid de wereld uit te helpen, maar ook natio- gekozen. De naakte rechter kan het beeld oproepen van een nale innovaties als Dagvaard.nu staan erop. De website is Met de uitgaven van Sdu Ondernemingsrecht heeft u alle vakinformatie die u nodig onthulde, en daarmee kwetsbare rechter, terwijl het in een aanrader voor iedere advocaat die zich wil laten inspi- heeft om u te verdiepen, te oriënteren of iets na te slaan: databank, jurisprudentie, dit boek meer gaat om de persoon achter de institutie, de reren door vernieuwingen in het recht. Niet om ze direct rechtspraak. En die persoon is misschien óók kwetsbaar, te gebruiken in de eigen praktijk, maar wel voor een over- commentaar, praktijkinformatie, software & tools, en apps. Zo blijft u efficiënt bij maar dat zeker niet alleen. zicht van innovaties in het vakgebied. met informatie van topkwaliteit voor de Ondernemingsrechtadvocaat en –jurist. Sabine Droogleever Fortuyn Erik Jan Bolsius

Sdu Nieuws, Sdu Jurisprudentie, Sdu Praktijkinformatie, Sdu Commentaar, Op Maat www.sdu.nl/ondernemingsrecht advertenties

FLEUR 10 DOCHTER VAN JEROEN EN MAUD Een samengesteld gezin FRANK 43 Is om het weekend ZONDER WERK STANLEY 14 bij haar vader Alleenstaand Ex van Maria ZOON VAN is al ingewikkeld genoeg FRANK EN MARIA Woont 3 dagen per week bij zijn vader

FELICE 9 JAYLA DOCHTER VAN 4 MAANDEN FRANK EN MARIA Is om het weekend DOCHTER VAN bij haar vader JEROEN 49 MARIA EN JEROEN ONDERNEMER Woont samen met Maria Ex van Maud MARIAA 3737 VERKOOPMEDEWERKSTEREWERKSTERR Woont samenamen met Jeroenroen Ex van FrankFrank

Bereken eenvoudig samengestelde gezinnen in INA NIEUW! Met INA brengt u eenvoudig de complexe situatie van een samengesteld gezin in kaart zodat u snel en goed de alimentatie berekent. Om het u makkelijk te maken heeft INA een handige overstapservice. U kunt snel aan de slag. Profi teer nu en gebruik INA voor al uw alimentatieberekeningen.

Bel voor meer informatie 0314 – 358 356 of ga naar www.ina-pfr.nl

Het meest gebruikte alimentatierekenprogramma

met vestigingen in Amersfoort en Amsterdam

zoekt per direct een advocaat (op kostenbasis) Kwaliteit met oog voor detail met eigen strafrechtpraktijk, evt. gecombineerd met een ander rechtsgebied.

Wij bieden u een mooie en prettige werkplek voor een professionele samenwerking. Industrieweg 51 Voering in vele kleuren leverbaar 3044 AS Rott erdam Aanvullende informatie kan worden ingewonnen bij: www.toga-atelierschout.nl Tel.: 010 245 07 66 di t/m vr 9:00 - 17:30 mr. J. Peters en/of mr. B.J. de Pree [email protected] zaterdag op afspraak [email protected] - www.strafrechtadvocaten.nu

Bezoek ons: Digitaal werken in de juridische praktijk 7 oktober op I-FourC ondersteunt in een geleidelijke overstap PLEIT

Bereid u voor op programma KEI

Geen ingewikkelde technologieën maar oplossingen die papieren werkwijze nabootsen

Borg de veiligheid van bedrijfs- en cliëntinformatie Papierloos vanaf dag één www.i-fourc.nl

I4C-SDU-190x60-CMYK.indd 1 10-09-14 10:25 actueel 9

Oktober 2014 ter zitting agenda

Inkijk mijnheer A., ‘dat dit een heel grote ver- Patroon van het Jaar andering is als je eraan gewend bent dat Inkijk in hartje Amsterdam niemand je op de vingers kijkt.’ Verkiezing 2013-2014 Stagiaires en medewerkers (eerste-, tweede- Lars Kuipers De privacy van zijn cliënt, betoogt en derdejaars) kunnen hun patroon opgeven hij, is een verworven recht. Mijnheer A. voor de verkiezing voor de Patroon van het e advocaat schraapt zijn keel. ‘Het zit er niet op te wachten dat er straks Jaar. De sluitingsdatum is 1 oktober. Een jury, Dbijzondere in deze zaak is,’ zegt hij mensen staan te roken en te kletsen op onder leiding van Edgar du Perron, decaan tegen de kantonrechter, ‘het advocaten- het plaatsje. De binnenplaatsen maken Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit van kantoor dat de ruimte in kwestie eerder deel uit van de conciërgewoning, zegt Amsterdam, kiest de uiteindelijke winnaar. Deze zal bekend worden gemaakt op 6 november huurde, dat was ik zelf. Dat verandert de hij. ‘En het is heus niet zo dat je melk- tijdens het Jonge Balie Congres in de Efteling. zaak juridisch natuurlijk niet, maar ik glas nooit zou kunnen vervangen door Eerdere winnaars waren: Casper Schouten ken de situatie heel goed.’ doorzichtig glas. Maar dat doe je als een (Kennedy Van der Laan), Jacob Bisschop De situatie, dat is een bedrijfsverza- huurovereenkomst eindigt, niet nu.’ (Dommerholt Advocaten), Ingrid van Berkel melgebouw aan de – Amsterdammers ‘Mijn cliënt heeft niet gedacht dat (Eversheds) en Hanna Zeilmaker (Dirkzwager). zeggen ‘het’ – Singel, in het hartje van hier de belangen van mijnheer A. wer- Ga naar patroonvanhetjaar.nl om uw patroon te de binnenstad. De conciërgewoning ach- den geschaad’, zegt de juridisch adviseur nomineren voor de titel Patroon van het Jaar. ter het pand is nog steeds intact, en sinds van de verhuurder droogjes. ‘Het was een kwarteeuw woont daar mijnheer A. voor hem duidelijk dat het gaat om Symposium ‘Jaar­ Al die tijd heeft hij als enige de sleutel een gemeenschappelijke binnenplaats. gehad van de deuren die leidden naar Historisch gebruik kan tot op zekere rekening en recht’ Tijdens het symposium ‘Jaarrekening en recht’ twee binnenplaatsjes. En het kantoor op hoogte rechten opleveren, maar het gaat op 10 oktober worden de grenzen verkend de begane grond had ruiten van melk- te ver om te zeggen: dat is mijn exclusief van de bevoegdheden van toezichthouders. glas, dus hij genoot, zeg maar, de privacy recht.’ De problemen bij de handhaving van van een eigen tuin. De kantonrechter weet het wel zo’n jaarrekeningvoorschriften komen aan bod. Dat veranderde toen het advocaten- beetje. Over een week, zegt hij, zal hij Locatie: Nederlandse Beroepsorganisatie Accountants (NBA) te Amsterdam. kantoor vertrok en de andere huurder, uitspraak doen. ‘Maar wilt u dat ik er Deelname: mail uw contactgegevens naar een evenementenbureau dat de verdie- alvast iets over zeg?’ [email protected]. pingen erboven huurt, ook de begane De advocaat van mijnheer A. kijkt Kosten: Voor (buitengewone) leden van de grond wilde betrekken. Dat de advocaat steels naar de tegenpartij en beslist dan: Vereniging Jaarrekeningenrecht is de toegang vertrok, dat was trouwens niet voor ‘Ja, graag.’ gratis. Voor niet-leden bedragen de kosten 150 niks – hij had het helemaal gehad met ‘Ik wil best geloven dat andere huur- euro. die snelle types met hun designbrillen ders nooit die binnenplaats hebben die de hele tijd in de gang stonden te gebruikt,’ zegt de rechter tegen mijnheer Misdaadcongres 2014 bellen over concept zus of zo – maar dat A. ‘Maar dat wil nog niet zeggen dat u Over verschuivende mensbeelden en zegt hij na afloop, niet in de zittingszaal. als enige die ruimte mocht gebruiken. Ik verhardend strafrecht. Daarover gaat het Het evenementenbureau vroeg de zie het toch vooral als een toestaan dat u tweede Misdaadcongres dat op 6 november plaatsvindt. Sprekers zijn onder meer schrijfster verhuurder ook om het melkglas op de binnenplaats mocht gebruiken, en ik Kristien Hemmerechts, rechtsfilosoof Wouter de begane grond te vervangen door zie niet in waarom anderen die ruimte Veraart, politiek filosoof Theo de Wit en gewone, doorzichtige ramen. Dat was ook niet hadden kunnen claimen.’ strafrechtswetenschapper Tijs Kooijmans. voor mijnheer A. de druppel. Hij heeft En doorzichtige ramen? ‘Inkijk, dat Tijdens de workshops zal worden ingegaan een kort geding aangespannen tegen heb je in een stad. Dat komt voor. Ik zie op meer specifieke vragen als: zijn daders en zijn huurbaas om troebele ruiten terug dat niet als inbreuk op uw recht. Ik ben slachtoffers zelf in staat hun conflicten op een beschaafde manier op te lossen en welke bijdrage te plaatsen. Op zijn beurt heeft mijnheer van plan het zo op te gaan schrijven. kan herstelrecht daaraan leveren? En gaan A. nu ook een vordering aan de broek; de Maar als u voor dinsdag tot afspraken straftribunalen uit van een ander mensbeeld dan verhuurder wil een kopie van de sleutels komt, laat het me dan even weten. Dan waarheids- en verzoeningscommissies? Ga naar van de binnenplaats, zodat de andere hoef ik geen overbodig werk te doen.’ tilburguniversity.edu/nl/nieuws-en-agenda/ huurders die ook kunnen gebruiken. Meer weten? Lees een langere versie van dit agenda/show/misdaadcongres-2014/ voor meer ‘Iedereen begrijpt,’ zegt de advocaat van rechtbankverslag op www.advocatenblad.nl. informatie. 10 actueel

Oktober 2014 Bezuinigingen staan nog als een huis Opstelten en Teeven blijken in hun begroting iets guller dan de afgelopen jaren, maar de korting op rechtsbijstand blijft. De ambities van Veiligheid en Justitie op een rij.

Maarten Bakker Justitie in 2016 van ongeveer 313.000 ‘Wij gaan hier naar 253.000. In de strafsector gaat het e griffierechten gaan minder aantal ambtshalve toevoegingen in dat Domhoog en het Openbaar Minis- niet mee akkoord’ jaar van ruim 88.000 naar 79.000. Het terie krijgt een douceurtje van 20 D66-Kamerlid Gerard Schouw aantal reguliere straftoevoegingen zal miljoen euro. Minister Ivo Opstelten hekelt bezuinigingen. in 2016 naar verwachting echter stijgen, (VVD) en staatssecretaris Fred Teeven van 61.000 naar 65.000. (VVD) van het ministerie van Veiligheid In de begroting van 2015 benadruk- en Justitie lijken in hun begroting voor D66 legt zich niet neer bij de bezuinigingen ken de bewindslieden dat de griffie- 2015 iets guller dan de afgelopen jaren. van Teeven op de gesubsidieerde rechts- rechten voor procederende partijen Maar de korting van 85,1 miljoen euro bijstand en de verhoging op de griffierech- gematigder zullen stijgen dan aanvanke- op de gesubsidieerde rechtsbijstand ten. ‘We gaan hiermee niet akkoord,’ zegt lijk was gepland. Dat is voor het kabinet gaat gewoon door. Daar heeft D66 nog justitiewoordvoerder Gerard Schouw. De in het volgend jaar dan een extra kos- niets aan kunnen veranderen. bezuinigingsmaatregelen van het kabinet tenpost van 13 miljoen euro. De bezuini- D66 wierp zich de afgelopen jaren zijn volgens hem een te grote aanslag op de gingen van de coalitie op de rechtspraak op als de kampioen van de rechtsstaat. rechtsstaat. ‘Als ik alles bij elkaar optel, gaat staan echter nog altijd als een huis. Het Tijdens de begrotingsbehandeling er ongeveer 150 euro miljoen af.’ begrotingsartikel ‘Rechtspleging en vorig jaar zei fractiewoordvoerder Vorig jaar diende D66 een amendement in rechtsbijstand’ daalt in omvang van 1,49 Gerard Schouw nog dat de voorgeno- tegen de bezuiniging op de gesubsidieerde miljard in 2014 naar 1,34 miljard in 2018. men bezuiniging van Teeven op de rechtsbijstand, maar dat was toen nog niet Dat is een teruggang van 150 miljoen rechtsbijstand ‘te ruig’ en ‘te drastisch’ nodig. Schouw overweegt dat nu weer te euro, oftewel tien procent. was. Als constructieve oppositiepartij doen. ‘Ik hoop daarvoor dekking te kunnen heeft D66 de afgelopen maanden regel- vinden.’ Prognoses matig met het kabinet om tafel gezeten Met minder middelen zal de recht- om een akkoord te bereiken over de spraak veel werk moeten blijven verzet- begroting van 2015. Maar tijdens die ten. Uit de prognoses in de begroting onderhandelingen is de besparing op stel voor de stelselvernieuwing in de blijkt namelijk niet dat het aantal zaken de gesubsidieerde rechtsbijstand niet rechtsbijstand. de komende jaren spectaculair daalt. van tafel gegaan. Uit een doorkijkje in de begroting In de sectoren civiel en bestuursrecht In de begroting kondigt Teeven aan naar latere jaren valt op te maken dat stijgt grosso modo de werkvoorraad de begin 2015 een start te maken met de in 2016 de hardste klap zal vallen in komende jaren zelfs nog. Alleen het bezuiniging van 85,1 miljoen euro. Hij de gesubsidieerde rechtsbijstand. Dan aantal strafzaken bij de rechtbanken heeft al een Algemene Maatregel van verwacht het ministerie een bedrag van zal afnemen, van 189.000 dit jaar naar Bestuur naar de Kamer gestuurd, die 43 miljoen te bezuinigen op toevoegin- 175.000 in 2019. Die vermindering op 1 januari van kracht moet gaan en gen voor advocaten. Het restant van het wordt waarschijnlijk veroorzaakt door waarin een eerste tranche van bespa- bezuinigingsbedrag van 85,1 miljoen de invoering van de ZSM-werkwijze. De ringen van 22 miljoen euro wordt wordt in 2017 en 2018 ingeboekt. Het gerechtshoven daarentegen zullen de afgekondigd. Pas daarna, in de loop van aantal civielrechtelijke toevoegingen komende jaren meer strafzaken moeten 2015, komt Teeven met een wetsvoor- daalt in de prognoses van Veiligheid en afdoen. actueel 11 Foto: Robin Utrecht /Hollandse Hoogte /Hollandse Utrecht Robin Foto: Minister Opstelten ontvouwde ambitieus programma voor de bestrijding van de criminaliteit in 2015.

Overigens hopen de bewindslieden verbanden op de korrel nemen. Dan de tolken, vertalers en deskundigen ondanks de bezuinigingen en de werk- gaat het om groepen die zich schuldig vallen. Die uitgaven gaan de komende druk toch nog een versnelling van de maken aan afpersing, bedreiging en jaren van 29,5 naar 25,5 miljoen euro. doorlooptijden te kunnen realiseren. geweldsdelicten, zoals de Outlaw Motor- Teeven en Opstelten geven in hun Vanaf 2015 werkt de rechtspraak met cycle Gangs. Teeven en Opstelten willen begroting dan ook toe dat de bezuini- een nieuwe strategische agenda, die voorkomen dat ze kunnen uitgroeien gingen op het OM, ‘taakstellingen’ in onder meer bedoeld is om de periodes tot heuse machtscentra. hun terminologie, gewoon doorgaan. waarin zaken stilliggen te verkorten. Ook het Nederlands Forensisch Insti- Dat moet dan gebeuren via een striktere Jihadisme tuut ontsnapt de komende jaren niet handhaving van gegeven termijnen en Na de onderhandelingen tussen het aan een budgetkorting, zo blijkt uit de eenvoudigere procedures. kabinet en de constructieve oppositie- begroting. In hun begroting ontvouwen Teeven partijen (D66, SGP en ChristenUnie) Teeven en Opstelten presenteren een en Opstelten een ambitieus programma over de begroting werd bekend dat er drukke wetgevingsagenda. Het is de voor de bestrijding van de criminaliteit twintig miljoen euro extra wordt gere- bedoeling dat komend jaar al het wets- in 2015. Kinderporno en de zogenaamde serveerd voor het Openbaar Ministerie. voorstel Langdurig Toezicht, Gedrags- High Impact Crime (overvallen en inbra- Deze extra middelen zet het kabinet beïnvloeding en Vrijheidsbeperking in ken) staan weer hoog op de agenda, net in tegen criminaliteit met een interna- werking treedt. Dat maakt het mogelijk als mensenhandel, drugscriminaliteit tionale dimensie, zoals jihadisme en zedendeliquenten en ernstige geweld- en fraude. Veel aandacht hebben de kinderporno. Verder is de intensivering plegers levenslang onder controle te bewindslieden ook voor cybercrime. In bedoeld om ook over de grenzen crimi- plaatsen. 2015 zullen er al tweehonderd onder- nele vermogens aan te pakken. In de zomer van 2015 moet het wets- zoeken geopend worden naar hackers. Toch zal ook het Openbaar Ministe- voorstel dadelijke tenuitvoerlegging Daarbij blijken politie en Openbaar rie de komende jaren een veer moeten in het Staatsblad staan. Deze omstreden Ministerie complexe zaken niet uit de laten. Uit de begroting van Veiligheid regeling geeft Justitie de ruimte een weg te gaan, zaken dus zoals de digitale en Justitie blijkt dat op de apparaats- celstraf al te executeren als er nog hoger inbraken van cybercriminelen in de net- kosten van het OM tot en met 2018 beroep loopt. Volgend jaar zullen de werken van grote instellingen. nog steeds ruim 50 miljoen euro wordt bewindslieden verder komen met een De bewindslieden kondigen verder gesnoeid. De komende jaren besparen wetsvoorstel Affectieschade, dat voor- een harde aanpak van de georgani- de bewindslieden daarnaast ook nog ziet in een ruimere schadevergoeding seerde criminaliteit aan. Per jaar willen eens vier miljoen op de gerechtskosten voor slachtoffers en nabestaanden in ze 950 misdadige samenwerkings- van het OM, waaronder de kosten voor een strafzaak. JEUGDRECHT Bestel nuvia www.sdu.nl/jeugdrecht in dePraktijk(JIP) Tijdschrift Jeugdrecht biedt naast juridische biedt naast ook  is praktijkgericht brug enslaat een  van (het houdt u op de hoogte  ontwikkelingen signaleert en  cliënten bij beter nog testaan psychologische inzichten omjeugdige hulpverlening en advocatuur tussen wetgeving van aankomende voortraject) gebied van jeugdrecht interessante jurisprudentie op het jd

Bestel nu h i ftJ tijdschrift Jeugdrecht indePraktijk(JIP). de hoogtevan deontwikkelingenenword abonneevan hetnieuwe Meer wijzigingenstaanopstapelmetdenieuwe Jeugdwet. Blijfop flink gestegeneneisenaanjeugdrechtadvocaten zijnverscherpt. gegroeid. Hetaantalspecialistenophetgebiedvan jeugdrecht is De aandachtvoor jeugdrecht isdelaatstejaren methoogtempo informatie altijd bijdehand. het papierlooswerken enheeftu de passen onzeuitgaven uitstekendbinnen Via internet, appofuw eigen netwerk JIP verschijnt 8xperjaar. www.sdu.nl/jeugdrecht actueel 13

Oktober 2014 intussen op het binnenhof

Voor advocaten relevante Haagse wijziging van de Faillissementswet rechtbank van een ‘stille bewindvoerder’. Aan- voornemens en nieuwe wetten. in verband met de invoering van de gekondigd is verder een Wetsvoorstel continuïteit ondernemingen III, met maatregelen om een Marian Verburgh mogelijkheid tot het algemeen ver- onderneming in faillissement te kunnen voort- bindend verklaren van een buiten zetten, zoals een doorleveringsverplichting voor Afwikkeling massaschade faillissement gesloten akkoord ter leveranciers van essentiële goederen en diensten; Status Eenieder kan tot 1 oktober 2014 herstructurering van de schulden een (concept-)tekst is nog niet bekend. via internetconsultatie.nl reageren op (Wet continuïteit ondernemingen II). In werking Beoogd in 2016. het concept-wetsvoorstel tot wijziging Inhoud Invoering van een regeling voor de van het Burgerlijk Wetboek en het totstandkoming van een dwangakkoord buiten Arbitrage faillissement. Het voorstel beoogt het proces van Wetboek van Burgerlijke Rechtsvor- Status Wet van 2 juni 2014 (Stb. 200) tot herstructurering van problematische schulden bij dering teneinde de afwikkeling van wijziging van Boek 3, Boek 6 en Boek ondernemingen buiten faillissement te flexibi- massaschade in een collectieve actie liseren, te bespoedigen en met zo min mogelijk 10 van het Burgerlijk Wetboek en het mogelijk te maken. formaliteiten, kosten en onzekerheden gepaard Vierde Boek van het Wetboek van Bur- Inhoud Het wetsvoorstel schaft het bestaande te doen gaan. De herstructurering van proble- gerlijke Rechtsvordering in verband verbod op het vorderen van collectieve schade- matische schulden kan straks plaatsvinden op met de modernisering van het arbitra- vergoeding in geld af en introduceert een staps- basis van een akkoord tussen de onderneming gerecht. De Eerste Kamer heeft in mei gewijze collectieve schadevergoedingsprocedure en haar schuldeisers en aandeelhouders. Als dat voor representatieve belangenorganisaties. Dit ter ingestemd met wetsvoorstel 33 611. akkoord door de meerderheid van de schuldeisers Inhoud De regels voor arbitrage worden gemo- uitvoering van de motie-Dijksma. De procedure en aandeelhouders wordt ondersteund, kunnen derniseerd. Straks kan gebruik worden gemaakt is erop gericht om, onder regie van de rechter, schuldeisers en aandeelhouders die zich er op van elektronische middelen, zoals het versturen tot een collectieve vaststellingsovereenkomst te onredelijke gronden tegen verzetten tot medewer- van processtukken per e-mail. Ook is de de- komen. Met de huidige collectieve actie van artikel king worden gedwongen door een algemeenver- ponering van een vonnis bij de rechtbank niet 3:305a BW kan men slechts een verklaring voor bindendverklaring door de rechter. meer verplicht. De procedure tot vernietiging recht krijgen. Daarnaast biedt artikel 7:907 BW Het voorstel is onderdeel van het wetgevings- van een arbitraal vonnis wordt teruggebracht de mogelijkheid om een tussen partijen getrof- programma Herijking Faillissementsrecht, dat tot een rechtsgang in één instantie, namelijk bij fen regeling algemeen verbindend te verklaren. diverse wetsvoorstellen bevat om het reorga- het gerechtshof. Daarnaast kunnen partijen zelf Het wetsvoorstel voorziet in de ontbrekende ‘stok niserend vermogen van bedrijven te versterken afspraken maken voor hun arbitrageprocedure, achter de deur’ voor de aansprakelijke partij om (Kamerstukken II 2012-13, 29 911, nr. 74). Zo is het bijvoorbeeld voor de bewijsvoering en het hoger verder in onderhandeling te treden na beëindi- Wetsvoorstel herziening strafbaarstelling faillis- beroep. Een geschil tussen een consument en ging van de collectieve actie. sementsfraude (33 994) op 18 juli 2014 ingediend een ondernemer kan niet zomaar door arbitrage In werking Beoogd in 2016. bij de Tweede Kamer en het Wetsvoorstel civiel- worden beslecht: de consument krijgt een maand rechtelijk bestuursverbod (34 011) op 1 september Buitengerechtelijk dwangakkoord bedenktijd om te kiezen tussen arbitrage en de 2014. Het Wetsvoorstel continuïteit ondernemingen gewone rechter. De modernisering is onderdeel Status Eenieder kan tot 14 november I (beoogd curator) ligt voor advies bij de Raad van de Innovatieagenda rechtsbestel van het 2014 via internetconsultatie.nl reage- van State; het formaliseert het recent veelbespro- kabinet. ren op het concept-wetsvoorstel tot ken fenomeen ‘pre-pack‘: aanwijzing door de In werking 1 januari 2015.

advertentie In beroep? Wellicht uw laatste kans om de feiten recht te krijgen.

Grant Thornton Forensic & Investigation Services B.V. is ervaren specialist in forensic accounting en forensic IT. Wij maken actief gebruik van de kennis en expertise uit het netwerk van Grant Thornton International, gevestigd in ruim 120 landen. Wilt u meer weten? Kijk op www.gt.nl/fi s

Neem contact op met één van onze forensisch specialisten: Peter Schimmel: T 088 - 676 94 17 Mark Hoekstra: T 088 - 676 94 33 E gtfi [email protected] live! Beleef uw blad

Al bijna 100 jaar is het Advocatenblad een vertrouwde naam voor iedere advocaat. Speciaal voor de lezers van het Advocatenblad organiseert uitgever Sdu nu Advocatenblad Live!. Dit event maakt het mogelijk om het Advocatenblad niet alleen te lezen, maar ook te beleven. Wat mag u verwachten op deze dag?

Inspirerende sprekers geven u nieuwe ideeën voor het aan de Bezoek Advocatenblad Live! en beleef uw blad man brengen van uw praktijk. Schrijvers van de veelgeroemde • donderdag 22 januari 2015 Kronieken praten u tijdens masterclasses bij over de nieuwste in De Fabrique (Utrecht) ontwikkelingen in hun rechtsgebied. Columnisten leggen de • inspirerende sprekers en vinger op de zere plekken van de rechtsstaat. Experts op het interactieve masterclasses gebied van kennis delen, bedrijfsvoering, opleiden en het • netwerken en ontmoeten vernieuwde toezicht helpen u een nog betere advocaat te zijn. • 4 PO punten Advocaten vertellen over voor hun carrière beslissende zaken. • online inschrijving nu geopend

MEER INFORMATIE EN INSCHRIJVEN KAN VIA WWW.ADVOCATENBLADLIVE.NL Advocatenblad live! Dat mag u niet missen

2014 SDU_AdvoEvent 210x265 v1.indd 1 19-09-14 10:43 actueel 15

Oktober 2014 lawyers for lawyers Straffeloosheid in Colombia

President Santos zal na zijn herverkiezing de vredesbesprekingen met FARC voortzetten. Zaken tegen militairen die zich misdroegen dreigen onder het tapijt te worden geveegd.

Tatiana Scheltema

oede bedoelingen te over die Gweinig uithalen door een cultuur van straffeloosheid en een gebrek aan medewerking door de Columbiaanse staat. Veel meer kunnen de Nederland- se leden van de vierde Caravana Inter- nacional de Juristas er niet van maken. In augustus reisden advocaten Harald Wiersema en Wout Albers (voor L4L) en rechters Annemarie Smit en Peter Ingelse (voor Rechters voor Rechters) naar Colombia, als onderdeel van een groep van zeventig juristen uit de hele wereld. Sinds de vorige Caravana in 2012 is er weinig veranderd, consta- Leden van de Caravana Internacional de Juristas vergaderen in Columbia. teren ze. Mensenrechtenadvocaten worden vereenzelvigd met hun cliënt en bedreigd of vermoord, rechters jaar bevochten de neo-marxistisch- we veel horen is dat paramilitairen worden publiekelijk beschimpt of zelfs leninistische rebellenbeweging FARC, worden ingehuurd om mensen te ver- vervolgd als ze politiek onwelgevallige het leger, groepen paramilitairen en drijven van hun land, waarna een grote beslissingen nemen. ‘Men beschouwt drugskartels elkaar onafgebroken. multinational zich er vestigt. Of die de politiek als belangrijker dan de Onder de vorige president Álvaro Uribe bedrijven de paramilitairen zelf inhu- rechtsstaat,’ zegt advocaat Wout Albers. werd FARC gedecimeerd. Zijn opvolger ren weten we niet. Maar ze profiteren De delegatie sprak onder andere Juan Manuel Santos begon twee jaar er wel van.’ met de Fiscalia, het Colombiaanse geleden vredesonderhandelingen met Met de guerrilla’s die de wapens Openbaar Ministerie. ‘Ze hebben heel de overgebleven FARC-guerrilla’s en neerleggen wordt onderhandeld, zodat veel in beschermingsmaatregelen als werd onlangs herkozen. In het demobi- het risico is dat ze vrijuit gaan, en ook kogelvrije vesten en gepantserde auto’s lisatieproces, dat in 2006 begon, werd de meeste zaken tegen paramilitairen geïnvesteerd. Elke bedreiging wordt op afgesproken dat ook de paramilitairen werden in 2006 kwijtgescholden. Maar z’n merites beoordeeld, verzekert men hun wapens zouden inleveren. ‘Maar ook het leger maakte vuile handen, ons. Maar tegen de boevenbendes die de bedreigingen en het moorden gaan zegt advocaat Wout Albers. ‘Veel zaken voortkomen uit de vroegere paramili- gewoon door, vertellen mensen ons. tegen militairen en paramilitairen tairen wordt niet opgetreden. Preven- En de staat doet alsof het probleem is waarbij voldoende bewijzen zijn wor- tief gebeurt er bijzonder weinig.’ opgelost,’ zegt Albers. den onder het tapijt geveegd, vertellen De strijd in Colombia is het langst Volgens Colombiaanse mensenrech- mensenrechtenadvocaten ons. Die durende interne gewapende conflict tenorganisaties hebben de para’s hun straffeloosheid zien zij als de grootste ter wereld. In de afgelopen vijftig werkterrein voornamelijk verlegd. ‘Wat bedreiging van het vredesproces.’ 16 frisse neus

Oktober 2014 ‘De overheid krijgt steeds minder tegenspel’ Jakob Wedemeijer is van de linkse kerk. Hij zegt het zelf en in het gesprek blijkt het uit alles: ‘Ik ben er voor mensen aan de onderkant van de samenleving.’

Erik Jan Bolsius Beeld: Emilie Hudig

n de hal van Jakob Wedemeijers Dat tegenspel krijgen ze van oudsher kantoor aan de Oudegracht in Wie is Jakob van advocaten en van de pers. Maar de IAlkmaar staat een pinautomaat. Wedemeijer? rechtsstaat wordt weer voor de rijken. Veel van zijn cliënten, voornamelijk Het is nog niet zo ver, maar als de VVD migranten, vinden het prettiger om Maandelijks haalt het Advocatenblad nog even doorgaat wel. Het individua- hem direct met pin te betalen. Wede- een frisse neus met een advocaat lisme is doorgeslagen, het liberalisme meijer verdient er een modaal inkomen om al wandelend te praten over ook. Men stelt dat als iedereen zijn mee, vertelt hij tijdens de wandeling werk en leven. eigenbelang nastreeft, iedereen er door het centrum van de stad. Zomaar Dit keer: Jakob Wedemeijer (1969) beter van wordt, maar dat is echt niet naar buiten gaan om een luchtje te • 1997: afgestudeerd Nederlands waar. Niet iedereen. Met name vreem- scheppen, daar neemt hij zelden de recht (civiel recht) Universiteit delingen niet, die zijn hier net en heb- tijd voor. Alsof hij nog niet genoeg Nijmegen ben een enorme achterstand.’ werkt, is de advocaat sinds dit jaar ook • 1997-1999: directeur Aktie Zijn vakbroeders krijgen weleens voorzitter van de gemeenteraadsfractie Strohalm het verwijt dat ze veel asielaanvragen van de SP in Heerhugowaard. ‘Ik werk • 1999-nu: advocaat en vanaf indienen om er financieel beter van bijna militaristisch gedisciplineerd. Ik 2009 mede-eigenaar Advocaten­ te worden. Wedemeijer maakt zich sta altijd om zes uur op en begin thuis kantoor Oudegracht Alkmaar er boos over. ‘Wij selecteren al zelf. al.’ Hij maakt al jaren werkweken van • 2014-nu: fractievoorzitter SP Ik verkoop nee aan mensen wier dos- zestig uur, maar ontdekte recent dat gemeenteraad Heerhugowaard sier ik bekijk en zeg: “Dat gaat hem daar een grens aan zit. Mede op advies • Co-ouder, drie kinderen niet worden.” Dat is te frustrerend en van de huisarts werkt hij tijdelijk vier vooral, je geeft mensen valse hoop. dagen. ‘Dat geeft me direct rust.’ Hoop die er gewoon niet is. En dat De politicus en de advocaat in hem terwijl het toekenningspercentage van hebben hetzelfde doel, mede geïnspi- de Immigratie- en Naturalisatiedienst reerd door het christelijk geloof. ‘Ik leer ik aangepakt.’ Hij lacht erom, Wede- momenteel best hoog is. Ongeveer de van het Evangelie dat je altijd mensen meijer kan wel tegen een stootje. ‘Het is helft krijgt een verblijfsvergunning, moet helpen. Volharden, doorgaan, Twitter maar.’ omdat de situatie in sommige landen ook met tegenwind. Ja, ik ben van de Waar hij zich veel meer zorgen duidelijk onhoudbaar is. Daar doe ik linkse kerk en daar loop ik niet voor over maakt, is de aantasting van de dit werk voor, het zijn allemaal men- weg. Eens in de zoveel tijd ontdekt een rechtsstaat. Die rechtsstaat is volgens sen.’ groepje PVV’ers me op Twitter. Dan Wedemeijer in gevaar. ‘Omdat de over- Wedemeijer wil met zijn werk roep ik iets, pikt eentje het op en word heid steeds minder tegenspel krijgt. langzaam maar zeker bouwen aan frisse neus 17

Wedemeijer: ‘Je moet ook wel lef hebben om meer te vragen dan 150 euro.' een betere wereld, zoals hij zelf zegt. Zijn grootste succes is een zaak die beetje op. Hij serveert twee smaken. ‘Iemand erdoorheen slepen met een begon op het moment dat Amnesty Om het hoofd boven water te houden vergunning, dat is mijn manier. Voor International een in Zweden uitgepro- bedient hij ook betalende cliënten in die mensen is dat zo wezenlijk. Er is cedeerde Libiër tijdens een tussenstop een echtscheidingspraktijk. De advo- weinig ruimte voor dilemma’s in dit op Schiphol uit het vliegtuig liet halen. caat die alleen nog op toevoegingen vak. Je kunt niet twijfelen, want dan Een zogenoemde vliegtuigtrapzaak. werkt, redt het nauwelijks meer. ‘En ik word je onmiddellijk gepakt door de ‘Die man verkeerde echt in doods- ben echt wel een specialist in mijn vak, rechter of de IND. Men zit met het angst. In anderhalf jaar tijd is hij de ik heb een Best Practice Guide geschre- mes op tafel. Je mag geen stellingen hele Nederlandse keten doorgegaan en ven, ze bellen me vaak met vragen en ik prijsgeven, want dat krijg je keihard moest hij terug naar Zweden, waar hij houd lezingen voor leken, vakgenoten op je dak. De IND heeft dat omgekeerd ook alles verloor. Pas na een uitspraak of op de universiteit. Maar dat levert ook, want als ze maar iets toegeven, van het Europese Hof kreeg hij een ver- geen droog brood op.’ Zijn hoogste hap ik. En dat weten ze ook. Het is een blijfsvergunning in Zweden. Zijn leven uurtarief voor betalende cliënten zit soort Eerste Wereldoorlog, we zitten was gered, hij zou anders in Libië zijn rond de 150 euro. ‘Je moet ook wel lef allebei in de stellingen. Dankzij goede aangekomen in de tijd van Khadaffi.’ hebben om meer te vragen als je niet kennisuitwisseling tussen de asie- In de binnenstad van Alkmaar koopt een heel goede specialist bent. Veel asie- ladvocaten onderling via de website hij een ijsje bij een ambachtelijke ijssa- ladvocaten worden weer eenpitter, om Vluchtweb zijn we de IND regelmatig lon met maar een soort roomijs. De ver- geen overhead meer te hebben. Maar een stap voor.’ gelijking met zijn kantoor gaat wel een wie bewaakt dan nog de kwaliteit?’ 18 reconstructie

Oktober 2014 De doorstart van Donner In de nasleep van de crisis hebben insolventieadvocaten volop werk aan faillissementen en andere herstructureringen. Reconstructie van de doorstart van boekhandel Donner, onderdeel van de Polare-keten.

Peter Louwerse

e personeelsleden van Polare Rotterdamse vestiging van Houthoff al enkele dagen intensief bezig met Rotterdam voelden in de Buruma. Zijn brief met het aanbod de zaak-Polare. De herstructurering Dtweede helft van vorig jaar al om te helpen bij de doorstart was van de boekenketen was een enorm nattigheid, vertelt Eelco Zuidervaart. eerst nog terzijde gelegd omdat het karwei omdat onder het verlieslatende Hij was lid van het managementteam management dacht: weer zo’n adviseur moederbedrijf DSS Holding 25 ven- in Rotterdam. ‘Je hoorde dat reke- die geld wil verdienen. Maar Leeuwen- nootschappen hingen die allemaal in ningen van leveranciers niet werden burgh bood de medewerking pro Deo het faillissement werden meegesleept. betaald,’ zegt Zuidervaart. Bovendien aan. ‘Vanuit ons Rotterdamse netwerk Daaronder bevonden zich bekende werd er in januari geknepen in inkoop- hadden wij te horen gekregen dat er boekhandels als Broese, Kooyker Ver- budgetten. ‘Dan weet je dat het niet behoefte was aan juridische ondersteu- wijs Scheltema, en dus ook Donner. goed gaat.’ ning,’ vertelt Leeuwenburgh. Allemaal winkels op toplocaties in de Toen Polare op 27 januari bekend- Waarom pro Deo? Leeuwenburgh: Nederlandse binnensteden. maakte de winkels te sluiten, wist ‘Dat heeft twee kanten. In Rotterdam ‘Sinds op 10 februari surseance van het personeel dat het schip zinkende wordt Donner beschouwd als een betaling werd aangevraagd voor Pola- was. Vijf personeelsleden, onder wie belangrijke spil in het culturele leven. re, ben ik samen met mijn team twee Zuidervaart en zijn mede-MT-lid Leo Veel van mijn kantoorgenoten worden maanden lang elke dag met het fail- van de Wetering, staken anderhalve ongemakkelijk bij de gedachte dat de lissement bezig geweest,’ vertelt Van week later in Rotterdam de koppen bij winkel zou verdwijnen. Het is ook het de Meent. ‘Eén van mijn medewerkers elkaar om te praten over een doorstart type werk dat wij als kantoor redelijk hield zich in die periode alleen maar met de bedoeling het voormalige Don- efficiënt kunnen doen. Je hebt exper- bezig met het draaiend houden van de ner nieuw leven in te blazen. Ze had- tise nodig uit verschillende sectoren: winkels.’ den al twee keer eerder een overname finance, notariaat, insolventie. Dat Op 11 februari ging Polare in surse- meegemaakt en vroegen zich af: kun- brede pakket kunnen we aanbieden. ance. Vanaf dat moment kon advocaat nen we de winkel niet zelf overeind En het voelt als een eer om te doen.’ Kees van de Meent aan de slag met houden? In het weekend schreven ze ondernemer Paul Dumas. Die deed niet de contouren van een bedrijfsplan. Toplocaties alleen de bedrijfsvoering, maar had via Kort daarna verscheen Ruben Leeu- In Amsterdam was advocaat Kees van zijn investeringsmaatschappij ProCu- wenburgh, insolventieadvocaat bij de de Meent van Höcker Advocaten toen res ook zestig procent van de aandelen reconstructie 19 Foto: Peter Hilz / Hollandse Hoogte / Hollandse Hilz Peter Foto:

Polare in bezit. Geadviseerd door Peter tuur. ‘Het liefst hadden we de winkels kopers per winkel precies zien wat Schimmel van accountants- en advies- onder de vlag van Polare willen conti- ze kochten. ‘Vervolgens heb ik geïn- kantoor Grant Thornton bracht Van de nueren,’ zegt hij. ‘Toen dat onmogelijk teresseerde kopers toegelaten in de Meent een aantal scenario’s in kaart. bleek, was een doorstart de beste optie.’ datarooms,’ vertelt Van de Meent. ‘Ik Een buitengerechtelijk akkoord (waar- ‘Er bleef toen maar één mogelijk- heb wel een eerste selectie gemaakt. bij banken en crediteuren buiten fail- heid over,’ zegt Van de Meent. ‘Fail- Hoe willen de aspirant-kopers verder lissement een veer laten) bleek eerder lissement aanvragen.’ Dat werd een met die winkel, wat is hun business- al niet haalbaar. Tijdens de surseance feit op 24 februari. Het uitgangspunt plan?’ Alleen serieuze gegadigden doorgaan met de verkoop was evenmin van de curator was vervolgens: zo veel kregen toegang. ‘In de volgende fase mogelijk omdat de schulden daardoor mogelijk opbrengst genereren voor de heb ik potentiële kopers via een pro- verder zouden oplopen, zo bleek uit schuldeisers. Voor Van de Meent stond tocol biedingen laten doen: wat wil je berekeningen van Grant Thornton. snel vast dat het de beste oplossing betalen voor de merknaam, de boeken, ‘De cashflow was negatief,’ licht Van de was om de winkels apart te verkopen. hoeveel werknemers neem je over?’ Meent toe. ‘Op winkelniveau waren de De boeken, de andere inventaris en de uitdagingen verschillend. Voor Donner goodwill vertegenwoordigden een aan- Crowdfunding was meteen duidelijk dat de gehuurde zienlijke waarde. Samen met de advi- In Rotterdam kwam in februari en winkelruimte te duur was ten opzichte seurs van Grant Thornton splitsten de maart uit verschillende hoeken steun van de omzet. Bovendien waren er daar curator en zijn team de Nederlandse voor een doorstart van Donner. De te veel werknemers in dienst om de Polare-boedel in 21 administraties die boekhandel werd als cultureel erfgoed winkel rendabel te kunnen krijgen.’ toegankelijk werden gemaakt door beschouwd, een instituut waar niet aan Paul Dumas kijkt met gemengde evenzoveel datarooms in te richten getornd mag worden. De Facebooksite gevoelens terug op het Polare-avon- van de winkels. Zo konden kandidaat- ‘Donner moet blijven’, werd opgezet en 20 reconstructie

Oktober 2014

Polare Polare ontstond in 2012 na een fusie van de winkels van Selexyz en De Slegte. De boe- kenketen had 21 vestigingen in Nederland en zeven in België. Van de 21 Nederlandse winkels hebben er uiteindelijk zeventien een doorstart gemaakt. De winkels in Breda, Hilversum, Haarlem en Arnhem zijn gesloten.

onderhouden door dochters Van MT- lid Van de Wetering Hanna en Veerle. De site kreeg in één week vierduizend likes. Vooraanstaande Rotterdammers als oud-burgemeester Bram Peper en toenmalig wethouder Korrie Louwes kwamen in het geweer om Donner te redden. Er kwam crowdfunding op gang die uiteindelijk 250.000 euro ople- Foto: Werry Crone / Hollandse Hoogte / Hollandse Werry Crone Foto: verde. De rol van insolventierechtadvocaat Ruben Leeuwenburgh was in kaart Terwijl de vijf ondernemers het die bieding heeft Leeuwenburgh ook brengen wat de juridische conse- nieuwe bedrijf op poten zetten, pakte geadviseerd: welke bieding je moet quenties waren van de ideeën van het Leeuwenburgh, samen met zijn Hout- doen, hoe zo’n bod wordt ingericht en managementteam. ‘Ik trof al bijzonder hoff-collega Marcel Windt, soms de rol gepresenteerd. veel expertise aan bij het team,’ vertelt van procesbegeleider. ‘Je moet je aan Eelco Zuidervaart zegt dat de juris- hij. ‘Onze rol was om de ideeën aan te je eigen haren uit het moeras trekken,’ ten van Houthoff het verschil maakten scherpen en varianten op tafel te leg- zegt Leeuwenburgh. ‘Je kunt lastig door hun kennis van herstructurering. gen.’ financiering krijgen als je geen deal ‘Ze weten hoe de hazen lopen, hoe een Crowdfunding heeft bijvoorbeeld hebt met de curator, en andersom kun curator denkt.’ Zo ziet Leeuwenburgh nogal wat juridische consequenties. je geen afspraak met de curator maken dat ook: ‘Ik denk dat onze belangrijkste ‘Je wilt zekerstellen dat het ingelegde als de financiering niet rond is.’ inbreng was dat we het speelveld over- geld netjes wordt terugbetaald aan zien. Juridisch is het namelijk niet heel de inleggers. Dat moet afgezonderd Vuist op tafel spannend: het gaat in feite om twee worden.’ Ook de nieuwe rechtsvorm Leeuwenburgh noemt crowdfunding een eindproducten: een koopovereenkomst vergde juridische begeleiding. Er belangrijke kickstart bij het aantrekken voor de activa en het oprichten van de werd gekozen voor een bv waarin van private investeerders. ‘Het zorgt vennootschap.’ onder meer de crowdfund-coöperatie voor publiciteit. Om vervolgens de stap aandelen heeft. Leeuwenburgh: ‘Dat naar particuliere financiering te zetten, Redden brengt met zich mee dat je ook goed moet je wel een harde transitie maken. In het businessmodel houdt het nieuwe moet kijken naar de inrichting van de We hebben de groep van potentiële management van Donner rekening met vennootschap. Je hebt te maken met investeerders bij elkaar geroepen. de krimpende boekenmarkt. Zuider- vermogensverschaffers die wellicht Ze wilden allemaal investeren, maar vaart: ‘Het kostenniveau is aangepast dichter op de onderneming zitten dan alleen als de ander het ook deed. Dan aan de omzetverwachting. Die is lager de bank en andere drijfveren hebben. moet iemand met zijn vuist op tafel dan bij Polare.’ De nieuwe directie Daarmee moet je rekening houden bij slaan. De curator verwacht immers dat betaalde uiteindelijk 386.000 euro voor het inrichten van de governance.’ een bieding financieel solide is.’ Bij Donner, waarvan 220.000 euro ging reconstructie 21

Oktober 2014 Hoe zat het Crediteur: naar de curator en 166.000 euro naar ook alweer? afkoop van het eigendomsvoorbehoud ‘Van de Herstructurering van bedrijven in van boekenleverancier CB. Van alle bie- kwalificatie financiële moeilijkheden. dingen op Donner was die van de vijf personeelsleden het meest interessant, winnaar kan geen Buitengerechtelijk akkoord: de financiers vertelt Kees van de Meent. Daarom sprake zijn’ en de schuldeisers laten een deel van hun aanvaardde hij na onderhandeling hun vorderingen vallen, waarna het bedrijf verder bod. Dat gebeurde na toestemming gaat. van de schuldeisers die een pandrecht de goodwill, de handelsnamen. Ook de Surseance van betaling: het bedrijf krijgt of een eigendomsvoorbehoud hadden, boekhandel nieuwe stijl is een winnaar. van de rechter de kans om orde op zaken en na goedkeuring van de rechter-com- En leverancier CB natuurlijk, want die te stellen en een akkoord voor te bereiden missaris. Een belangrijke schuldeiser heeft de schade kunnen beperken en voor de schuldeisers. Tijdens deze periode was CB. ‘We hebben tijdens de her- bovenal de afzetkanalen overeind kun- hoeven de meeste schuldeisers niet betaald structurering regelmatig en construc- nen houden.’ te worden. tief contact gehad met de curator,’ zegt Directiesecretaris Spanjaard van CB Gewoon faillissement: collectieve verhaals­ directiesecretaris Peter-Paul Spanjaard bestrijdt dat een dergelijk faillissement procedure van schuldeisers. De curator maakt van CB. Er stond ook nogal wat op het vooral winnaars kent. ‘Het is boven- het vermogen van de schuldenaar te gelde en spel voor CB: de leverancier had de dien onterecht om die kwalificatie op verdeelt het onder de schuld­eisers. Het bedrijf eigen crediteurenpositie afgedekt met CB te plakken,’ zegt hij. ‘Wij hebben wordt geliquideerd. het eigendomsvoorbehoud van de boe- onze schade enigszins kunnen beper- Doorstart na faillissement: het failliete ken, en moest tevens rekening houden ken door de verkoop van de aanwezige bedrijf of delen daarvan gaan in afgeslankte met een toekomstige rol als leverancier. boekenvoorraad aan de doorstartende vorm verder. De nieuwe eigenaren betalen Spanjaard: ‘Ons uitgangspunt was onze ondernemers. We zijn ook blij dat veel een koopsom aan de boedel en de curator schade te beperken, maar ook dat er zo belangrijke en historische boekhandels verdeelt de opbrengst onder de schuldeisers. veel mogelijk financieel gezonde door- behouden zijn. Dit staat echter niet in Pre-pack: stille procedure waarin partijen starts plaats konden vinden.’ verhouding tot de totale schade van CB een akkoord bereiken over het voortzetten Sinds 21 maart heet Polare, voorheen en de uitgevers. CB moet als grootste van de onderneming waarna het faillisse- Donner en De Slegte, weer gewoon crediteur nog altijd het grootste verlies ment wordt uitgesproken en de doorstart kan Donner. Het bedrijf is op 25 mei ver- nemen in dit faillissement. Dus van de worden gerealiseerd. Wordt door de meeste huisd van het Binnenwegplein naar kwalificatie “winnaar” kan geen sprake rechtbanken in Nederland onder voorwaar- het voormalige ABN AMRO-pand aan zijn.’ den gefaciliteerd. Minister van Veiligheid en de Coolsingel. Ongeveer twee derde De verliezers zijn in elk geval de Justitie Ivo Opstelten (VVD) wil de pre-pack van het personeel ging mee. Aan een banken en de Polare-eigenaren ProCu- procedure in de wet verankeren. voorspelling of de boekhandel het res en Jan Bernard de Slegte. Deson- volhoudt, wil Van de Meent zich niet danks kijkt mede-eigenaar Paul Dumas wagen. Hij wil wel kwijt dat de Polare- van ProCures positief terug. ‘We heb- zaak een bijzonder faillissement was. ben geholpen om de winkels overeind ‘Niet vanwege de omvang. Wel omdat te houden,’ zegt hij. ‘Maar het is toch euro uitstaat aan vorderingen van het faillissement zoveel losmaakte in vooral de verdienste van advocaat Kees schuldeisers bij Polare. In het faillis- Nederland. Het is mooi om te zien van de Meent om voor zo veel moge- sement heb ik inmiddels zo’n 8 mil- dat mensen de handen ineenslaan om lijk winkels een doorstart mogelijk te joen euro weten te incasseren voor de boekwinkels te redden. In die zin was maken. Hij heeft het maximale eruit activa.’ het een positief faillissement. Ik heb gehaald.’ Ook Peter-Paul Spanjaard is Met Donner gaat het op dit moment een bijdrage geleverd om de marktlei- daarover positief: ‘Feit is dat de curator in elk geval goed, zegt Leo van de Wete- der naar een volgend niveau te helpen. met de vele doorstarts erin is geslaagd ring. Het aandeel van Houthoff aan de Mijn medewerkers vonden het ook een veel lokaal potentieel en onderne- wederopstanding van de winkel moet interessante zaak om te doen.’ mingswaarde te behouden.’ volgens hem niet onderschat worden. Als Ruben Leeuwenburgh de balans Met hoeveel verlies de schuldeisers ‘Hun bijdrage is los van het juridisch opmaakt, ziet hij vooral winnaars: ‘De blijven zitten, is volgens Van de Meent advies een enorme mentale steun curator heeft een goede job gedaan,’ nu nog niet precies te zeggen. ‘Ik geweest. Dat dát in goede handen was, meent hij. ‘Er is veel waarde behouden: verwacht dat in totaal zo’n 21 miljoen was voor ons geruststellend.’ « 22 interview

Oktober 2014

Frits Bakker Bart van • 1955, Arnhem Tongeren • 1973-1987: studie civiel en strafrecht in • 1963, Velp Groningen • 1982-1988: studie civiel en fiscaal recht • 1985: promotie in Groningen op een in Leiden proefschrift over valsheid in geschrifte • 1990-2006: advocaat en partner bij • 1979-1991: rechter (in opleiding) in Breda NautaDutilh in Rotterdam 1991-1999: vicepresident Rechtbank • • 2006-2012: partner bij Schipper Haarlem Noordam Advocaten in Rotterdam 1999-2007: president Rechtbank Haarlem • • 2012-heden: waarnemend deken • 2008-2012: president Rechtbank Den Haag Nederlandse Orde van Advocaten 2012-2013: chief information officer Raad • • 2012-heden: partner bij Ten Holter voor de rechtspraak Noordam Advocaten in Rotterdam • 2013-heden: voorzitter Raad voor de rechtspraak interview 23

Oktober 2014 ‘We kunnen niet op papier blijven werken’ Onder de noemer ‘Kwaliteit en Innovatie’ (KEI) kunnen advoca- ten veranderingen verwachten in het procesrecht. Wat is KEI en wat betekent het voor de advocatuur? Lid van de Algemene Raad van de Nederlandse Orde van Advocaten Bart van Tongeren vraagt het de voorzitter van de Raad voor de rechtspraak Frits Bakker. ‘Automatisering is een hell of a job.’

Nathalie Gloudemans-Voogd Beeld: Jiri Büller

ongste stagiaires kunnen opgelucht basisprocedure. De veranderingen staan andere kant toegankelijkheid, begrijpe- ademhalen. De tijd dat zij proces- in het programma Kwaliteit en Innova- lijkheid en snellere rechtspraak. Daar- Jstukken in zevenvoud op de fiets tie: KEI. Bart van Tongeren, lid van de voor is nieuwe wetgeving nodig; daar naar de rechtbank moesten brengen, Algemene Raad van de Nederlandse Orde werkt het ministerie van Veiligheid en is bijna voorbij. Het procesrecht gaat van Advocaten (NOvA) en tevens waar- Justitie aan. Bij de Rechtspraak bestaat digitaliseren; daar is geen houden meer nemend landelijk deken, heeft IT in zijn KEI uit twee delen: een technisch en een aan. Niet iedere advocaat lijkt het zich te portefeuille. Namens de NOvA heeft Van organisatorisch deel. We moeten op een realiseren, maar als de wetsvoorstellen Tongeren regelmatig contact met Frits andere manier gaan werken; we kunnen aangenomen worden, gaat er behoor- Bakker, de voorzitter van de Raad voor niet op papier blijven werken. Daarnaast lijk wat veranderen op procesgebied. de rechtspraak. Het Advocatenblad mocht zullen we ook moeten leren gebruik te Stukken zullen dan digitaal ingediend bij een van die gesprekken aanschuiven. maken van de nieuwe mogelijkheden die worden via het digitale portaal ‘Mijn de wet straks biedt. Elke keer als we een Zaak’ en in de toekomst wellicht ook via Bart van Tongeren: Frits, kun je stuk automatisering loslaten op de orga- een system to system oplossing (een kop- omschrijven wat KEI precies is? nisatie, de release, bereiden we het perso- peling tussen de digitale systemen van Frits Bakker: ‘KEI staat voor Kwaliteit en neel daarop voor met opleiding.’ een ketenpartner en de Rechtspraak). De Innovatie. De Rechtspraak nam het ini- rechtzoekende krijgt zelf ook toegang tiatief voor dit programma en het minis- Maar waarom zijn jullie zo’n enorme tot zijn online procesdossier. Maar naast terie van Veiligheid en Justitie heeft het uitdaging aangegaan? Waarom én de digitalisering wordt het procesrecht opgepakt. Het idee is dat we een grote digitaliseren én innoveren? ‘Omdat eenvoudiger. Voor het civiele recht en dubbelslag maken in een paar jaar tijd: automatisering een hell of a job is. Het bestuursrecht komt één vereenvoudigde aan de ene kant digitalisering en aan de wordt ingewikkelder naarmate er meer 24 interview

Oktober 2014

verschillende processen moeten worden geautomatiseerd. Bij elk project zal een ‘Je kunt moeilijk automatiseringsbedrijf de vraag stellen: van burgers “Kan het niet simpeler?” Dankzij Napo- leon hebben we een enorme kerstboom verwachten dat aan regels, vooral in het civiele recht. Dat ze vertrouwen is moeilijk te digitaliseren. Het bestuurs- recht is in dat opzicht eenvoudiger. Dus hebben in de hebben we gezegd: laten we de toeters rechtspraak als ze en bellen en kerstballen weglaten. Het bestuursrecht wordt zo de basis voor het gevoel hebben civiele procedures. Maar er was nog een dat we antiek doel: we wilden het procesrecht vereen- voudigen. Een term als “comparitie van opereren’ partijen” heeft de gemiddelde burger niet in zijn vocabulaire zitten. We vin- den dat de gewone burger moet begrij- pen wat een procedure inhoudt.’ Willen jullie voorloper zijn straks? Als het de gedachte is om het begrij- ‘We halen de voorlopers niet meer in en pelijker te maken voor de burger, is dat is ook niet ons streven. Ons streven het idee dan ook om de burgers meer is wel om in de top tien te komen. Voor- zelf te laten procederen? namelijk om burgers het gevoel te geven ‘Ja, voor zover burgers zelf kunnen pro- dat ze in hun land te maken hebben met cederen is het de gedachte dat ze dat met goed functionerende rechtspraak. Je cesinleiding. De rechtbank verstrekt dan behulp van digitalisering makkelijker kunt moeilijk van burgers verwachten een oproepingsbericht aan de indiener. kunnen dan nu. Vergelijk het maar met dat ze vertrouwen hebben in de recht- De indiener moet ervoor zorgen dat dit de belastingaangifte; dat kunnen de spraak als ze het gevoel hebben dat we oproepingsbericht bij de verweerder meeste mensen ook zelf. We zullen ook antiek opereren.’ wordt bezorgd. Dat kan vormvrij, maar van die digitale formulieren met i-tjes de rechter zal alleen verstek verlenen als hebben waarop je kunt klikken voor Er komt dus één basisprocedure voor de deurwaarder het oproepingsbericht meer informatie.’ civiel recht en bestuursrecht. Waar- heeft betekend. Bij verzoeken en beroe- om niet ook voor het strafrecht? pen zal in het algemeen de rechtbank Sommige landen zijn al verder met ‘Er zit een stukje straf in KEI, maar verweerders en belanghebbenden op de digitalisering van de rechtspraak. alleen wat betreft innovatie. De digitali- hoogte stellen. De rechtbank registreert Hebben jullie gekeken naar het bui- sering gaat bij strafrecht apart omdat we de zaak onder een nummer en legt bij tenland? daar te maken hebben met digitalisering vorderingen een uiterste datum van ver- ‘Ja. De Rechtspraak loopt eigenlijk altijd van de hele strafrechtketen. Maar intern schijnen vast. Met de advocatenpas kun achter qua digitalisering. Bij de bank is er wel een connectie; we willen dat het je als advocaat op elk moment kijken ben je het allang gewend dat alles digi- er ongeveer hetzelfde uitziet.’ wat er gebeurt. Net als nu komt er een taal loopt, maar bij de réchtbank niet. zitting. Het enige verschil is dat de stuk- Een advocaat grapte laatst: “Jammer, die Hoe ziet straks de basisprocedure ken digitaal zijn. Zittingszalen worden digitalisering. Rechtspraak was de enige eruit? aangepast zodat je ook daar digitaal reden dat er nog post kwam.” De Recht- ‘Als het wetsvoorstel wordt aangeno- kunt werken. Het vonnis komt digitaal spraak zal nooit in digitalisering voor- men, komt er voor civiele zaken één en is online te raadplegen. Maar de basis oplopen. Er zijn in dat achterlopen wel naam voor het procesinleidende stuk: van het advocatenwerk verandert niet.’ een paar voorlopers. We hebben gekeken de procesinleiding. Daarmee kunnen in Estland, Noorwegen, Oostenrijk, vorderingen en verzoeken aanhangig Hoe zit het eigenlijk met het wets- Singapore, Finland. Maar bijvoorbeeld worden gemaakt. In het bestuursrecht voorstel? ook in Duitsland, waar men nu met het- houden we de term beroepschrift. Een ‘Het is terug van de Raad van State en zelfde bezig is als wij. Daar gaan ze wel vordering wordt aanhangig gemaakt zal uiterlijk in oktober naar de Tweede sneller dan wij.’ door het digitaal indienen van de pro- Kamer gaan.’ interview 25

Meer weten over KEI?

• Bij het Jaarcongres van de Orde op 26 sep- tember is een van de inhoudelijke sessies aan KEI gewijd. • In oktober en november organiseert de NOvA samen met de Rechtspraak bij de gerechten voorlichtingsbijeenkomsten voor advocaten over praktische conse- quenties van KEI. De data van deze voor- lichtingsbijeenkomsten zijn te vinden op www.rechtspraak.nl/KEI. • Op donderdag 29 januari 2015 zal het KEI- congres plaatsvinden, een initiatief van het ministerie van Veiligheid en Justitie en de Rechtspraak over de vorderingen en veranderingen voor de praktijk.

deze nieuwe technieken om te gaan. Het is ook een kwestie van gewoonte. Verge- lijk het maar met het mondelinge vonnis dat strafrechters geven; die zijn heel redelijk gemotiveerd. Als je je daar als Kun je iets zeggen over het advies rechter op instelt en op wordt getraind is van de Raad van State? ‘De basis van het het goed mogelijk.’ ‘In hoofdlijnen is er steun voor het wets- advocatenwerk voorstel.’ Het is dus de bedoeling dat er snel- verandert niet’ ler vonnis wordt gewezen en dat Wat beoogt het wetsvoorstel concreet procedures sneller verlopen. Voor te veranderen? En wanneer ‘gaan we advocaten zal er ook een hogere los’? van wederkerigheid: we kunnen niet werkdruk komen vanwege de kortere ‘Als de wet voor 1 juli 2015 in het Staats- de Balie strak aan zes weken houden en termijnen. blad staat, kunnen we per 1 juli 2015 “los” dan zelf drie maanden voor een vonnis ‘Ja. We zullen er de komende jaren alles met een release, eerst bij vier gerechten, nemen. Daarnaast is nieuw dat de rech- aan doen om de planktijd te verkorten. daarna bij de rest. Het wetsvoorstel ter straks ook in civiele zaken monde- We hebben nu minimaal zes weken maakt ten eerste digitalisering van de ling vonnis kan wijzen. Dat wordt wel voor een conclusie en zes weken voor rechtspraak mogelijk. Burgers mogen vastgelegd in een proces-verbaal. En in vonnis. Zo lang zijn advocaten en rech- in beginsel op papier blijven procederen het wetsvoorstel staat verder dat de rech- ters daar niet mee bezig. Soms moet omdat de digitaliseringsgraad bij hen ter in een aantal gevallen het schrifte- er gewacht worden, maar heel vaak is nog lager is. Maar de wetgeving zegt lijke proces-verbaal kan vervangen door het wachten bepaald door agenda’s. We dat professionals en rechtspersonen een beeld- of geluidsopname.’ gaan de termijnen strakker hanteren, digitaal moeten procederen. Ik denk dat ook los van KEI.’ de meeste advocaten digitalisering als Dat betekent een enorme verande- een verlichting zullen ervaren. Je hebt ring voor de klassiek geschoolde Wij horen natuurlijk veel zorgen die dat dossier zelf in je computer zitten. jurist. Gaat de rechter dan achter de advocaten hebben over digitalise- Dat gaat dan in een microseconde naar autocue zitten? ring. Ze zijn onder andere bang dat de rechtbank. Ten tweede beoogt het ‘Natuurlijk zijn op 2 juli 2015 niet alle ze hun hele IT-systeem om moeten wetsvoorstel vereenvoudiging. De regie- vonnissen in de gevallen waarin het gooien. functie van de rechter wordt versterkt. mogelijk is audiovisueel. Misschien zien ‘Nee, dat zal niet hoeven. Een moderne Dat moet worden ingevuld met goede we het in 2016 één keer bij een dappere webbrowser en een kleurenscanner heb- procesreglementen. Dat gebeurt op basis rechter. We zullen moeten leren om met ben is voldoende. Een apart software- 26 interview

Oktober 2014

pakket zal niet nodig zijn om in Mijn asielzoeker Aleksandr Dolmatov bracht tal. Hij kan precies zien wat er in Zaak te werken als je de al beschikking aan het licht dat er bij de registratie van zijn zaak gebeurt. Er zijn ook wel hebt over een professioneel software- asielzoekers fouten worden gemaakt, discussies in de politiek om de ver- pakket. ’ red.). Ten tweede hebben we veel werk plichte procesvertegenwoordiging aan de system to system koppeling. Met af te schaffen. Hoe staat de Recht- En qua producties? Neem nou de Immigratie- en Naturalisatiedienst spraak daarin, in relatie tot KEI? bouwrecht, waarin wordt gewerkt waren we daar al een eind mee. Daar- ‘Ik snap de vraag. Van ons uit is er geen met enorme bouwtekeningen. Hoe naast weten we in het bestuursrecht enkele relatie tussen deze digitalise- krijg je straks zo’n omvangrijke beter hoe het proces eruit gaat zien na ringsslag en de verplichte procesver- productie zichtbaar op een klein inwerkingtreding van de wetgeving. En tegenwoordiging. Die zit er bij het schermpje? ten slotte hebben we er voor gekozen ministerie van Veiligheid en Justitie ‘Daar is over nagedacht: er zijn pro- om niet met zelf procederende burgers ook niet. De redenen voor verplichte ducties die zich niet lenen voor digi- te beginnen, maar met procedures procesvertegenwoordiging hebben te talisering. Denk bijvoorbeeld ook aan waarin eisers worden bijgestaan door maken met de inhoud en niet met toe- producties in IE-zaken. Daar komt een een advocaat. In het asiel- en bewarings- gang tot de stukken.’ aparte route voor. Maar ik kan nog niet recht is dat gebruikelijk. Dus daarom beantwoorden hoe dat er precies uit beginnen we met vreemdelingenrecht.’ Dus heel veel blijft eigenlijk zal zien. We realiseren ons heel goed hetzelfde? dat dit speelt; dit soort zaken moeten De rechtzoekende krijgt straks ook ‘Ja. Er zal alleen minder post binnen- we samen met de Balie oplossen. Het rechtstreeks toegang tot de por- komen.’ « slechte nieuws is dat we er ook na 1 juli 2015 achter zouden kunnen komen dat bepaalde dingen in de praktijk niet advertenties werken. Daarom rollen we ook niet met een big bang uit; het gaat in drie fasen. We beginnen met het civiele recht, de TROMPENBURG ADVOCATEN vorderingen met verplichte procesver- tegenwoordiging, daarna bestuurs- recht en vorderingen in kantonzaken Ons kantoor heeft per 1 januari 2015 ruimte voor een en tot slot verzoeken et cetera. Een zelfstandig advocaat om samen te werken op basis release krijgt pas een “go” als zowel de technische acceptatietesten als gebrui- van kostendeling. Trompenburg Advocaten te kersacceptatietesten goed zijn. Die gebruikers zijn niet alleen onze mede- Haarlem is een kantoor met vijf advocaten die werkers, maar ook consumenten en werkzaam zijn in de algemene praktijk. rechtshelpers. Ook zijn er uitgebreide beveiligingschecks. Binnen elke release Betrokkenheid en een persoonlijke benadering tekent hebben we bovendien pilots.’ onze manier van werken. De eerste pilot is met vreemdelingen- rechtadvocaten. Zij gaan straks dus als eerste digitaal procederen. Waar- om deze groep? Zij hebben wellicht niet de meest sophisticated IT-omge- Voor meer informatie kunt u contact opnemen met ving, en hun cliënten zeker niet. Is Trompenburg Advocaten, mr. D.E.J. Maes het afbreukrisico niet heel groot? ‘We hebben daar een paar argumenten 023-525 59 59. Schriftelijke reacties kunt u sturen aan voor, maar die liggen allemaal in onze Postbus 2099 eigen zakelijke sfeer. Ten eerste lag er een noodzaak om de Dolmatov-proble- 2002CB Haarlem matiek te repareren (de zelfmoord van Of per e-mail: [email protected] 20 maart 2015 Amsterdam RAI voorheen Top fi rms meet talent

Deelnemen met uw kantoor? T: (020) - 638 21 46 / E: [email protected] / I: memory.nl

NJC Talents & NJC Awards zijn activiteiten van onderdeel van de

Adv_Advocatenblad_210x265.indd 1 15-09-14 09:50 28 achtergrond

Oktober 2014 Voorwaardelijk in vrijheid na Volkert

Sinds de rechter het gebiedsverbod voor Volkert van der G. schorste, staan de bijzondere voorwaarden bij de voorwaardelijke invrijheidstelling in de belangstelling. ‘Dit vonnis geeft advocaten een onderhandelingspositie.’

Peter Louwerse

en slimme zet,’ noemt de sum, Den Haag en Krimpen aan den de eiser vanuit zijn afhankelijke positie Maastrichtse advocate IJssel van tafel veegde. met de voorwaarden heeft ingestemd, ‘E Judith Serrarens de stap van Van der G. en zijn advocaat Stijn laat onverlet dat deze voorwaarden dis- Volkert van der G. naar de civiele rech- Franken (die aan dit artikel niet wilde proportioneel kunnen zijn.’ ter. De moordenaar van Pim Fortuyn meewerken) moesten dat wel zo doen, ‘Dit is een belangrijke overweging,’ ging bij zijn vrijlating in mei akkoord omdat er geen andere rechtsgang is, zegt Serrarens. Het is volgens de Maas- met de voorwaarden voor voorwaar- zegt Serrarens: ‘Je kunt niet naar de trichtse advocaat de eerste keer dat een delijke invrijheidstelling (v.i.), maar bestuursrechter. En de strafrechter Nederlandse civiele rechter een derge- vocht die beperkingen in juli met komt pas in beeld als de veroordeelde lijk oordeel heeft geveld. succes aan bij de Haagse kortgeding- de voorwaarden heeft overtreden en de De regeling voor voorwaardelijke rechter. officier van justitie vervolgens herroe- invrijheidstelling verving in 2008 ‘Volkert heeft de legitimiteit laten ping van de invrijheidstelling vordert.’ de vervroegde invrijheidstelling, waar toetsen,’ zegt Serrarens. ‘Slim, want Dat Volkert eerder heeft ingestemd de gedetineerde bijna automatisch dan kun je later geen discussie meer met de voorwaarden, is voor de rechter recht op had. Nu is het een gunst, zegt krijgen over de voorwaarden zelf. Hij geen reden om de gedetineerde aan professor Henny Sackers, hoogleraar heeft er ook mee bereikt dat de voor- diens woord te houden. Die zit immers sanctierecht aan de Radboud Universi- waarden verzacht zijn.’ Zo kon het klem: gaat hij niet akkoord, dan kan teit. Aan de invrijheidstelling kunnen gebeuren dat de rechter het locatiever- hij fluiten naar de v.i. De Haagse rech- algemene en bijzondere voorwaarden bod voor Rotterdam, Tilburg, Hilver- ter zegt het zo: ‘De omstandigheid dat verbonden zijn. De algemene voor- achtergrond 29

Oktober 2014

Onder belangstelling van de pers beslist Haagse kortgedingrechter over voor- waarden Volkert van der G. Foto: ANP Foto:

waarden (niet recidiveren) gelden voor weken voor de v.i.-datum meldt het enkelband onvoldoende is, gaan we die iedereen. Boeiender vindt Sackers de Centraal Justitieel Incasso Bureau enkelband niet opleggen.’ Ze weet als bijzondere voorwaarden. Het Wetboek (CJIB) dat er een zaak aan komt, zeer ervaren OM’er goed of iets pro- van Strafrecht noemt er een stuk of waarna de reclassering, de gevangenis- portioneel is. ‘Een voorwaarde moet tien: een contactverbod, een locatiever- directeur en het lokaal parket advies een gedetineerde ondersteunen bij zijn bod, een meldingsplicht enzovoort. De uitbrengen. Op basis daarvan besluit terugkeer in de samenleving en mag lijst is niet uitputtend; het Openbaar de advocaat-generaal (A-G). niet zo beperkend zijn dat er niet mee Ministerie kan varianten aanbrengen. De belangrijkste doelen van de te leven is.’ Bij complexe zaken zijn ‘De tiende voorwaarde betreffende het v.i. zijn het voorkómen van recidive, meerdere mensen binnen de Centrale gedrag is het meest interessant, omdat de resocialisatie van de gedetineerde Voorziening betrokken bij de afweging het OM er alle kanten mee op kan,’ en het beschermen van slachtoffers of een voorwaarde proportioneel is.’ meent Sackers. en nabestaanden. De voorwaarden Ook door uitspraken van rechters moeten proportioneel zijn, zegt A-G wordt duidelijk wat wel en niet kan. Recidive Elisabeth Julsing van het ressortspar- ‘De rode draad in de rechtspraak is dat De Centrale Voorziening Voorwaarde- ket in Arnhem. ‘Je moet ieders belang er een ratio voor de voorwaarde moet lijke Invrijheidstelling (CVvi), onder- zo goed mogelijk meewegen. Het is zijn,’ verklaart advocaat Judith Ser- deel van het ressortsparket in Arnhem, maatwerk.’ De A-G baseert zich op de rarens. Ze verwijst naar een vonnis van beslist of de gedetineerde v.i. krijgt adviezen, maar volgt die niet altijd op. de Rechtbank Arnhem die oordeelde en onder welke voorwaarden. Vijftien Julsing: ‘Als de onderbouwing voor een dat er bij opname in een gesloten Foto: ANP

30 achtergrond

inrichting geen sprake is van invrij- heidstelling. Die voorwaarde mocht het OM dus niet opleggen. Inmiddels is de wetgeving verruimd en mag het wel. Julsing: ‘Soms heeft iemand die klinische opname nodig.’ In de zaak tegen de zwemleraar Benno L. adviseerde de rechtbank het OM om de vrijheid van L. (die is ver- oordeeld voor ontucht met kinderen) niet verder te beperken dan strikt noodzakelijk is. De rechtbank noemde het verbod om openbare zwemgele- genheden te bezoeken ‘te algemeen Advocaten Volkert van der G.: Stijn Franken (staand) en Mark Krul. geformuleerd’ en vroeg het OM andere voorwaarden te formuleren zodat L. Advocaat Serrarens: De locatieverboden in deze zaak zijn wel kon zwemmen. ‘Het vonnis in van belang als risicobeperkende factor.’ Het OM bestudeert dergelijke rech- Judith Serrarens noemt de rol van de terlijke uitspraken uitgebreid. ‘Wij de zaak-Van der advocaat bij de v.i. beperkt. Het meren- willen het zo goed mogelijk doen voor deel van de zaken wordt niet getoetst de veroordeelde en voor de samenle- G. geeft je een door een advocaat (laat staan door een ving. Als een rechterlijke uitspraak onderhandelings­ rechter) en komt dus niet in de open- ons verder kan helpen, kijken we daar baarheid. ‘Het OM betrekt de advoca- uiteraard naar,’ zegt Julsing. Over positie’ tuur er niet eigener beweging bij,’ zegt het vonnis van Benno L.: ‘We hebben de advocaat. ‘Het initiatief moet van samen met de reclassering nog eens reclassering. De reclassering kijkt hoe de advocaat komen, een piepsysteem goed naar die zaak gekeken. In de iemand het in vrijheid gaat doen. De dus.’ Julsing bevestigt dat: ‘Maar we v.i.-besluiten staan vrij algemene voor- directeur van de inrichting beoordeelt onderhandelen niet over de voorwaar- waarden, waarin we niet de tijden van iemands gedrag in de gevangenis, en den. Dat is aan het OM.’ De advocaat het bejaardenzwemmen in zes zwem- dat is heel iets anders.’ kan wel verzoeken om wijziging van de baden in de buurt kunnen noemen. De voorwaarden en wordt ook uitgenodigd reclassering sluit gedetailleerde con- Piepsysteem bij een waarschuwingsgesprek of een tracten, en kan dat wel.’ De voorwaar- Professor Sackers constateert dat de evaluatiegesprek. den van Benno L. zijn dan ook in die rechter de voorwaarden vaak kritisch Sporadisch leggen veroordeelden de zin versoepeld. Het OM geeft de reclas- bekijkt. ‘In de zaak-Van der G. moest voorwaarden voor aan Judith Serrarens. sering de ruimte om dergelijk gedetail- het OM aantonen dat het locatieverbod Een cliënt die in de cel op de wachtlijst leerd maatwerk te leveren. Inmiddels de samenleving beschermt,’ betoogt had gestaan voor gedragstraining, was heeft L. een nieuwe zaak aangespan- Sackers. ‘Het lijkt er eerder op dat Vol- boos omdat hij tijdens de v.i. alsnog een nen: hij eist dat zijn enkelband wordt kert tegen de samenleving beschermd intensieve gedragscursus moest volgen. verwijderd. moet worden dan andersom. Het gaat Een gedetineerde uit de grensstreek In een andere zaak oordeelde de hier wel om het grondrecht om je vrij baalde dat hij niet zonder toestemming Rechtbank Den Haag dat voorwaarden te bewegen. Kleinere gebiedsverboden naar het buitenland mocht. Serrarens niet zinvol zijn als de veroordeelde in (niet in de buurt van de broer van Pim weet niet hoe die zaken zijn afgelopen. een zeer beperkt beveiligde inrichting Fortuyn komen, bijvoorbeeld) hadden ‘Waarschijnlijk wilden ze de zaak niet zit. Daar kwam bij dat de gevange- het waarschijnlijk wel gered.’ op de spits drijven,’ vermoedt ze. nisdirecteur bijzondere voorwaarden Julsing gaat hier niet uitgebreid op In de toekomst, voorspelt ze, zullen niet nodig vond. Julsing relativeert in omdat het hoger beroep nog loopt. gedetineerden en hun advocaten dat het belang van dit vonnis: ‘Rappor- Wel zegt ze: ‘Het wegstrepen van de vaker wel doen. ‘Het vonnis in de zaak- tages van gevangenisdirecteuren zijn locatieverboden is voor het OM reden Van der G. geeft je een onderhandelings- van een ander niveau dan die van de geweest om hoger beroep in te stellen. positie tegenover het OM.’ « advertenties

Vestius Advocaten Amsterdam

zoekt

échte advocaten

www.vestius.com

K<?LLI Dlck`]leZk`fe\\cbXekffigXe[ d`[[\e`e_\kZ\ekildmXe9\jk

Fg,d`elk\e mXe_\kjkXk`fe

Ter uitbreiding van ons kantoor zijn wij op zoek naar een ^\c\^\eXXe[\Dfc\en\`)$9\jk ADVOCAAT MET EEN ZELFSTANDIGE STRAFRECHTPRAKTIJK (een aanvulling met andere rechtsgebieden is bespreekbaar) ›/<`^\egXib\\igcXXkj\e`e[\gXib\\ib\c[\i ›KfkXXc.''d)#\m\ekl\\c`e^\[\\ck\ek\_llim%X%.,d) Ons kleurrijke kantoor in letterlijke, maar ook figuurlijke zin, is gevestigd ›?llig\i`f[\mXeaXXikfkaXXidf^\c`ab in Arnhem, direct naast het Paleis van Justitie. Gelet op de samenstelling ›L`k\idXk\^\jZ_`bkmffi\\eX[mfZXk\e$ van ons kantoor zijn wij op zoek naar een mannelijke collega, die op basis \e&f]efkXi`jbXekffi van kostendeling de reeds aanwezige expertise kan komen uitbreiden. ›@eZclj`\]\eki\\d\kYXc`\#X`iZf#XcXid\kZ%

Schriftelijke reacties voor 10 oktober 2014 richten aan: Mffim\i[\i\`e]fidXk`\1?\idXeC`ejj\e'-$,**.+-., f]k`a[\ejbXekffili\e'+'$)+(.+-+ miX^\eeXXi@cj\ Plieger & Ten Wolde Advocaten|Mediators Klie$b\p Turfstraat 1-2 Tel. 026-3702026 website: www.ptwadvocaten.nl 6811 HL Arnhem Email: [email protected] € 299,- per persoon per jaar Probeer SSmartNewz nun 4 weken ggratis!

WE HEBBEN GOED NIEUWS VOOR ARBEIDSRECHTJURISTEN

Waarom SmartNewz Arbeidsrecht? SmartNewz Arbeidsrecht 3 U mist niets doordat u al het arbeids- Een nieuwe benadering van juridisch nieuws rechtelijke nieuws krijgt aangereikt (>250 bronnen) Met SmartNewz Arbeidsrecht heeft u binnen een dag al het 3 U kunt tijd besparen dankzij de selectie door arbeidsrechtelijke nieuws samengevat door een deskundige de SmartNewz vakredactie en uw persoonlijke voorkeuren redactie en verrijkt met links naar bronnen en relevante artikelen op uw desktop, tablet en smartphone. Bovendien 3 U bepaalt zelf of u gebruik maakt van de selectiemogelijkheden of niet kunt u eenvoudig specifieke onderwerpen en uitspraken volgen. Kortom, alles wat u nodig heeft om altijd volledig op de 3 Al het nieuws is verrijkt met links naar bronnen, relevante artikelen, wetgeving hoogte te zijn van het arbeidsrechtelijke nieuws. en jurisprudentie 3 U kunt zeer eenvoudig uitspraken, wetten en wetsvoorstellen volgen

Meer informatie? Neem contact op met uw huidige accountmanager of onze accountmanager telesales via telefoonnummer 0570-647023

SmartNewz { kluwer.nl/smartnewz

31617-8_Advertentie SmartNewz 210x265.indd 1 13-03-14 14:53 Oktober 2014 Oktober + Zo werft de Beroepsopleiding: Opleidingsexpert Simons: Oktober advocatuur de wennen aan 'We moeten anders

2014 beste krachten loeizware studie denken over leren' | nr. 2 nr.

special

Carrière en opleiding Zo haalt u uit beide het beste 2014 Oktober nr . 2 VU LAW ACADEMY úw juridische opleider

• PO cursussen op de praktijk gericht • Leergangen voor verdere specialisatie • VSO cursussen ‘oude stijl’

www.vula.nl

Adv AdvBld C&O 210x265 1 10-07-14 13:19 + vooraf 1

VU LAW Oktober ACADEMY 2014

redactioneel

úw juridische opleider Robert Stiphout U mag het zeggen

ankings; klanten zijn er gek op, dus zijn er maar nemen door wel aan advocaten te vragen wie zij Rweinig beroepsgroepen zonder een ranking. Een binnen hun rechtsgebied het hoogst hebben zitten. goede vergelijking schept per slot van rekening duide- Op de website (www.advocatenblad.nl) vindt u de lijkheid voor de afnemer en de concurrentie. Studen- toegang tot een enquête waarin we vragen naar de ten kijken naar rankings van universiteiten. Patiënten naam van de advocaat die u binnen uw rechtsgebied/ raadplegen rankings van ziekenhuizen en specialisten. specialisatie het meest waardeert en waarom dit het Werkzoekenden speuren de lijstjes van beste werkge- geval is. Alles uiteraard op anonieme basis. Bovendien vers af. Zelfs sterren worden ‘gerankt’, al is het dan in vragen we uit nieuwsgierigheid naar de eigenschap- het zeker niet serieus te nemen televisieprogramma pen die een advocaat volgens u moet bezitten om een Ranking the Stars. goede advocaat te zijn. Ook advocatenkantoren zijn terug te vinden in Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling om een rankings. Chambers Europe is de bekendste en bij tijd beste advocaat uit te roepen. Het Advocatenblad wil, en wijle verschijnen er lijstjes met beste advocaten. als er afdoende respondenten zijn per rechtsgebied, Zakenblad Quote bijvoorbeeld stelde zo’n ranking vast. bepalen welke advocaten op specifieke rechtsgebieden Maar dergelijke lijstjes lijden doorgaans allemaal aan het meest worden gewaardeerd door beroepsgenoten. hetzelfde euvel: experts van buitenaf stellen vast hoe Niets meer en niets minder. Vervolgens willen we u hoog een kantoor of advocaat eindigt en in het beste tonen hoe deze personen hun praktijk uitoefenen geval heeft er een rondgang langs cliënten plaatsge- opdat de advocatuur er als geheel van kan leren. Dit had. Slechts zelden wordt advocaten zelf gevraagd wie doen we in het blad zelf en op het allereerste Advoca- zij binnen hun rechtsgebied hoog in het vaandel heb- tenblad-evenement van 2015: Advocatenblad Live! Tij- ben. Vreemd, je mag verwachten dat advocaten beter dens Advocatenblad Live! op 22 januari 2015, dat met kunnen oordelen over de kwaliteit van hun beroepsge- masterclasses, inspirerende sprekers en ervaringen noten dan experts van buitenaf. Per slot van rekening delende advocaten in het teken staat van jezelf verbe- houden advocaten de vorderingen en werkwijzen van teren, zullen de aanwezigen uit de door beroepsgeno- hun, met een heel lelijk woord, concullega’s nauwlet- ten meest gewaardeerden per rechtsgebied de meest tend in de gaten of zouden dat moeten doen. gewaardeerde advocaat in het algemeen uitroepen. Het Advocatenblad schrijft, net als in deze special, Deze ranking is, kortom, anders, want wel voor u, voortdurend over wie het waarom goed doen en door u en hopelijk ter lering voor de gehele beroeps- • PO cursussen op de praktijk gericht hoe ze dat doen. Nu wil het blad de proef op de som groep. Nu mag u het eens zeggen. • Leergangen voor verdere specialisatie • VSO cursussen ‘oude stijl’ ‘Leren is beter dan opleiden’ Partnerschap is passé Mijlpalen Emeritus hoogleraar didactiek Jonge advocaten hebben Drie advocaten over een Simons pleit voor een mindshift. andere doelen dan partner worden. hoogtepunt in hun carrière. www.vula.nl pag. 6 pag. 10 pag. 14

Adv AdvBld C&O 210x265 1 10-07-14 13:19 2 achtergrond +

Oktober 2014 Vechten om schaars talent

De strijd om juridische talenten blijft hevig als altijd. Zowel starters als gevorderde advocaten staan in de constante belangstelling van recruiters (starters), executive searchers en headhunters (senioren en partners). Hoe werft de advocatuur? Plus: wat kost het aannemen van een nieuwe advocaat eigenlijk?

Erik Jan Bolsius

e grootste advocatenkantoren, maar oplossingsgerichtheid, stressbe- ken. We worden nog weleens als stijf met name in het westen, vissen stendigheid, sociale vaardigheden en of formeel gezien en ik kan honderd Dallemaal naar dezelfde schaarse overtuigingskracht worden daarin op keer roepen dat dat niet klopt, maar we talenten en halen daarvoor alles uit de de proef gesteld. Deze zogeheten serious willen het studenten zelf laten ervaren kast. Het lijkt een noodzakelijke inves- game leverde hen al eens de prijs voor door zo open mogelijk te zijn.’ Dus krij- tering in talent door een beroepsgroep meest innovatieve advocatenkantoor van gen studenten een kijkje in de keuken die het van de mensen, hun intellectuele de Benelux op. Een bijzonder initiatief tijdens een student-stage, inhouse-dag vermogens, netwerk en inzet moet heb- van Houthoff is de website het Grote of business course. Voor de campagne ‘Stu- ben. Dus hebben alle grote kantoren een Gesprek, waarop zij inzicht geven in de denten Ontdekken De Brauw’ gingen ze prachtige ‘werken bij’-website, organi- sollicitatieprocedures bij zeven grote op pad met een camera om op kantoor seren ze inhouse-dagen, worden studen- kantoren. Ook het imago van Loyens & vragen te stellen en filmpjes te maken, tenverenigingen gesponsord, komen er Loeff als werkgever ligt volgens onder- die op de ‘werken bij’-site staan. Ook masterclasses en dure business courses en zoeksbureau Blauw Research goed bij kunnen studenten via een speciale site, staat de interne opleiding uitnodigend de starters. Het leverde hen in 2014 de www.brauwjeeigenbusinesscourse.nl te blinken in de etalage. Gouden Spreekbuis op, die gaat naar aangeven welke inhoudelijke aspecten Loyens & Loeff, De Brauw Blackstone ‘de werkgever die onder haar doelgroep ze belangrijk vinden in een business Westbroek en Houthoff Buruma streden aantoonbaar de beste ontwikkeling heeft course, wat voor sprekers ze willen zien, de laatste jaren succesvol om de prijzen doorgemaakt’. maar ook waar ze naartoe willen, waar bij verschillende ‘beauty contests’ voor Een bekend kantoor als De Brauw er wordt gegeten en hoe lang de busi- favoriete werkgever of beste recruit- Blackstone Westbroek heeft niet te kla- ness course duurt. De Vreeze: ‘Studenten ment-inspanningen. Houthoff Buruma gen over belangstelling van studenten. komen op de reputatie van ons kantoor ontwikkelde een online game, waarin Jaarlijks worden er 35 starters aange- af, maar zeker ook op de opleiding die studenten in anderhalf uur aan een over- nomen. Recruiter Lisette de Vreeze: wij bieden, De Brauwerij. Alle starters name van een Nederlands familiebedrijf ‘Ondanks dat iedere student ons wel doen daarin zes maanden lang ervaring werken. Niet de juridische kwaliteiten kent, blijven wij aan ons imago wer- op met het werk als advocaat, fiscalist of + achtergrond 3

Oktober 2014

Hoe verleid je starters? Tips van ervaren recruiters • Spreek de taal van de doelgroep, zowel online als in het persoonlijk contact. Of maak een aparte werken bij-site voor starters. Inspiratie nodig? Kijk op www. werkenbijhoufhoff/nauta/debrauw/stibbe/ cliffordchance/enzovoort.nl. • Ga niet uit van je goede reputatie, maar blijf je imago vernieuwen. • Schets een reëel beeld van de dagelijkse praktijk, maak het niet te mooi. • laat een van de partners college geven op de universiteit of een law college. • Sponsor studentenverenigingen die jouw specialisme in zich hebben. • Nodig regelmatig studenten uit op je kantoor met een voor hen interessant inhoudelijk programma, bijvoorbeeld een sollicitatietraining of vakgroeplunch. • Zorg voor een gedegen interne opleiding en vertel daarover. • Student-stagiaires en werkstudenten blijven vaak plakken. Investeer daar flink in. • Zorg voor een snelle en heldere sollicitatieprocedure.

notaris. Ze doen echte zaken, die via een rechtsbijstandsverzekeraar bij ons bin- nenkomen.’ Waar het budget om goede mensen te werven bij de grote kantoren soms oneindig lijkt, is dat voor een beginnend kantoor wel anders. Toen boutique- kantoor De Breij Evers Boon tien jaar geleden begon, hadden de oprichters weinig ervaring met het werven van nieuwe mensen. Annuschka Hartman, kantoordirecteur van het inmiddels 24 advocaten tellende ondernemingsrecht- kantoor: ‘Wij hebben in de beginjaren veel samengewerkt met bureaus, vooral voor de werving van starters. Zij zien en spreken veel talentvolle studenten en kunnen op die manier je kantoor goed

Wervende impressie Houthoff Buruma. 4 achtergrond +

Oktober 2014

Cost per hire Wat kost een nieuwe advocaat? Een oud HR-directeur van een groot kantoor heeft het eens berekend, de ‘cost per hire’ van een starter is ongeveer tienduizend euro. Volgens hem het dubbele van de accoun- tancy, vanwege de dure business courses, inhouse-dagen en andere lokkertjes. Melle Tuik van Baker & McKenzie herkent dat be- drag, dat komt volgens hem in de buurt van de marktprijs van een starter. Als een execu- tive searcher een zoekopdracht afrondt voor niet-starters, kost dat zo’n twintig tot dertig procent van het jaarinkomen van de mede- werker die geplaatst wordt. Sylvia den En- gelsen: ‘Voor partners gaat dat niet op. In dat geval wordt meestal een fixed fee betaald.’

Voorlichting. Boven: De Brauw. Linksonder: Eversheds. Rechtsonder: Baker & McKenzie.

echte toppers liggen niet voor het opra- pen, maar ik vind hoge cijfers ook niet het belangrijkst. Een gedreven karakter, bij hen onder de aandacht brengen. Bij oprichters van het kantoor. Een derde je eigen verhaal hebben, passie en over- plaatsing van een kandidaat betaal je wel nieuwe partner, Stein van Thiel, kwam tuigingskracht zeggen veel meer,’ zegt een fee, maar dat verdien je snel terug over van Spigt en is een ervaren litigator. Hartman. omdat deze samenwerkingen leiden tot Volgens Hartman wil haar kantoor zo Bij het middelgrote Eversheds zet- naamsbekendheid.’ veel mogelijk eigen advocaat-stagiaires ten ze zo’n beetje dezelfde middelen in Inmiddels organiseert het kantoor opleiden. ‘Wij zijn ontstaan vanuit een als de andere kantoren. Inhouse-dagen, eigen inhouse-dagen en weten kandida- filosofie die succesvol is gebleken. Dus sponsoring van studentenverenigingen, ten het kantoor ook zelf te vinden. De willen we zo veel mogelijk mensen masterclasses, lunches. Om studenten Breij Evers Boon is de laatste jaren voor- vanuit die filosofie opleiden. Daarnaast op weg te helpen na hun studie, organi- al gegroeid door het werven van starters. heerst hier een sfeer waarin veel lol seert het kantoor dit jaar voor de twee- Met succes, want de eerste twee advo- wordt gemaakt. Ook dat proberen we de keer een masterclass onder de titel caten uit eigen gelederen zijn vorige erin te houden door zo veel mogelijk de ‘What’s your profile’, waarin hen wordt maand partner geworden, naast de drie juiste persoonlijkheden te werven. De geleerd hoe ze zich kunnen ontwikke- + achtergrond 5

Oktober 2014 len door zakelijk te netwerken en zo een kenen wat ervan overblijft voor jezelf. passende werkomgeving te kiezen. Het Die marges verschillen niet enorm bij de Geworven kantoor zelf wil zich zo ook op een eigen grote kantoren. Als je extreem veel meer Binnen via de business course. manier profileren. wilt verdienen, moet je dus ook veel meer Kantoordirecteur Hetty Fenton: omzet maken.’ ‘Laagdrempelig, middelgroot, voor De ‘Nieuwe uitdaging-rubriek’ van Via een advertentie stuitte Kim Helwe- ondernemers, nationaal, maar dankzij Advocatie meldde deze zomer vaker dan gen op de business course van Baker het internationale netwerk ook duide- gemiddeld een overstap van of naar & McKenzie: The Baker sessions. Het lijk over de grens werkend. We moeten het Amsterdamse kantoor van Baker & kantoor kende ze al uit haar netwerk. vooral zorgen dat we bekend zijn bij McKenzie. Manager Recruitment Melle ‘Ik weet dat business courses van studenten. Bij doorstromers is dat mak- Tuik heeft er dan ook drukke maanden andere kantoren soms in Parijs of Lon- kelijker, die kennen ons wel uit verschil- achter de rug, al loopt een deel van de den zijn, maar ik wilde juist down to lende werksituaties.’ Het valt haar op dat werving van partners via executive sear- earth kennismaken met het kantoor de meeste kantoren zich richten op vijf chers. ‘Veel kandidaten, zowel starters als en de aanstaande collega’s. Dan zie je tot tien procent van de studenten. ‘Het doorstromers, vinden ons interessant tenminste hoe het echt is. Ik heb de is bijna een gevecht op leven en dood om vanwege ons internationale netwerk. business course ervaren als intensief die ongeveer honderd studenten. In de Uiteindelijk zijn we het grootste advoca- maar vooral inspirerend. Vervolgens laag daaronder zit echter een veel grotere tenkantoor ter wereld.’ Tuik wil starters heb ik twee maanden stage gelopen, vijver van vaak heel actieve studenten die niet verleiden met allerlei mooie lokker- waardoor ik een reëel beeld heb ge- uitstekend voldoen aan het profiel van tjes. ‘Ik vind dat je als organisatie goed in kregen van de dagelijkse praktijk. Na de moderne “trusted advisor” en waar het de spiegel moet kijken. Dát beeld moet de course en stage wist ik wat ik wilde, dus prima vissen is.’ Sylvia den Engelsen, je eerlijk naar buiten brengen, met al namelijk werken in de advocatuur, met ooit oprichter van searchbureau Legal z’n mooie en minder mooie dingen. Veel mensen die het allerbeste zijn in hun People en na te zijn uitgekocht weer kantoren laten zien wie ze willen zijn, vakgebied.’ zelfstandig executive searcher, beschrijft maar de realiteit is vaak anders.’ Julie Gijsbers wilde graag naar De haar praktijk als de dorpspomp waar Vanuit de gedachte dat er een goed Brauw, maar besloot zich ook breder veel lijntjes samenkomen. ‘De ene keer beeld van het kantoor geschetst moet te oriënteren. ‘Ik deed mee aan de zoek ik in opdracht een partner, maar worden, kiest Baker & McKenzie er business course, erg leuk en leerzaam. regelmatig gaat dat wat minder gericht. ook voor om vooral het kantoor zelf Daarna hield De Brauw het contact Je spreekt iemand die wil veranderen van te laten zien. Dus veel inhouse-events en warm totdat ik afstudeerde. Ik had toen werkomgeving, je hoort van een kantoor minder activiteiten buiten de deur. ‘Er al stage gelopen bij Boekel De Nerée dat op zoek is, en brengt ze met elkaar in is hier elke week wel een kantoorbezoek en werkte later nog als werkstudent bij contact.’ In de vijfentwintig jaar waarin van een club studenten.’ De studenten Loyens & Loeff. Ik besloot ook bij meer- Den Engelsen ervaren advocaten werft krijgen bij die bezoeken de kans om dere kantoren te solliciteren. Bij Boekel en bemiddelt, heeft ze de wervingsme- anoniem alle vragen te stellen die ze De Nerée en Houthoff Buruma zat ik thoden zien verbeteren. ‘Dat gaat nu heel maar willen. ‘Wat verdien je, hoe vindt nog in de sollicitatieprocedure toen ik professioneel, al zitten er geen enorme je vrouw het dat je vaak laat thuis bent, een aanbod kreeg van De Brauw. Die verschillen tussen, men leert ook wel hoe hard werk je?’ zijn veel gestelde vra- procedure ging sneller. Ik koos voor het van elkaar. Partners snappen dat het heel gen. Tuik werkt ook met intermediairs, beste kantoor en de opleiding die ik bij belangrijk is om snel door te pakken.’ maar werft liever zelf. ‘Het voordeel is De Brauw kon krijgen. De Brauwerij, de dat ik dan veel meer marktinformatie interne opleiding, is echt uniek.’ Nu ze Lokkertjes krijg en inzicht heb in hun keuzemo- er een jaar werkt, kan Gijsbers zeggen Het is geen geheim dat een partner bij tieven. Steeds vaker vragen we ze eerst dat ze door de business course en de een groot kantoor op de Amsterdamse voor een stage van zes weken, dan weet gesprekken een goed beeld heeft van Zuidas een vorstelijke winstdeling ont- je wederzijds veel meer van elkaar. Voor het kantoor. ‘Elke student weet dat je vangt, maar Den Engelsen hoort zelden ons is een jurist met veel kennis echt niet een mooi plaatje krijgt voorgeschoteld. dat ‘meer geld’ de motivatie is om over te voldoende, persoonlijke en commerciële Maar je spreekt voordat je begint genoeg stappen. Misschien omdat de verdiensten vaardigheden zijn net zo belangrijk. Ik advocaten die er al werken, om een in- overal prima zijn, maar ook: ‘Je weet vat het samen in: heeft hij lef, is hij lief schatting te kunnen maken van je werk, welke omzet je samen met je medewer- (wordt hem iets gegund door anderen?) de sfeer en de uren die je draait.’ kers kunt maken, dan kun je ook bere- en is hij nieuwsgierig?’ 6 interview

Robert-Jan Simons Geboren: 15 mei 1949, Djakarta Opleiding 1973: doctoraal psychologie, Universiteit van Amsterdam 1981: Promotie tot doctor in de Sociale wetenschappen, Katholieke Universiteit Tilburg Loopbaan 1973-1977: Wetenschappelijk medewerker aan de Universiteit van Amsterdam, vakgroep Ontwikkelingspsychologie 1977-1990: Wetenschappelijk medewerker en later Universitair Hoofddocent aan de Katholieke Universiteit Brabant (tegenwoordig Universiteit Tilburg), vakgroep (sectie) onderwijspsychologie 1990-2001: hoogleraar onderwijs- en opleidingspychologie en onderzoeksdirecteur pedagogiek en onderwijskunde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen (tegenwoordig Radboud Universiteit) 2001-2014: hoogleraar didactiek in digitale context aan de Universiteit Utrecht 2006-2010: directeur IVLOS, Instituut Voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Studievaardigheden 2010- 2014: directeur NSO: de Academie voor Leiderschap in Onderwijs 2014-heden: Met emeritaat; eigenaar adviesbureau ‘Visie op leren’ Nevenfuncties • lid Raad van Toezicht van de NHTV in Breda • lid van de Raad van Toezicht van Stichting Quadraam (Arnhem e.o.) Burgerlijke staat: Getrouwd, vijf kinderen interview 7

‘Leren is beter dan opleiden’

Het is tijd voor een andere manier van denken over leren, zeker in de advocatuur waar hiërarchische relaties een rol spelen en e-learning in opmars is. Emeritus hoogleraar didactiek in digitale context Robert-Jan Simons geeft advocaten praktische tips: ‘Je leert meer van iemand die één stapje verder is dan van de topexpert.’

Nathalie Gloudemans-Voogd Beeld: Jean-Pierre Jans

olstrekt belachelijk dat bij gen, maar om de vraag welke informatie ‘Veel te weinig wordt het middel om van academici iemand anders wordt geléérd en hoe.’ elkaar te leren ingezet. Je leert meer van ‘Vbepaalt wat ze moeten leren!’ De woorden ‘opleiding’ en ‘oplei- iemand die één stapje verder is dan van Oud-hoogleraar Robert-Jan Simons for- ders’ worden nog veel gebruikt in de de topexpert. Moet die topper zich echt muleert bedachtzaam, maar bij de kern advocatuur. Simons vindt dat gek: ‘Door gaan bezighouden met beginnersproble- van zijn betoog verheft hij zijn stem. geschiedenis, gewoonte en woordge- men? Dat is veel te makkelijk voor hem. Simons, die veertig jaar onderzoek deed bruik ontstaat het idee dat je leert door- Je kunt beter een clubje bij elkaar heb- naar leren, vindt dat een mindshift van dat iemand anders dat voor je bedenkt. ben van mensen die veel van elkaar leren opleiden naar leren nodig is. Wat bedoelt Maar dat blokkeert allerlei vormen van en dan voor specifieke onderwerpen er hij daarmee? ‘De huidige mindset is dat zelfstandig leren. Hiërarchische relaties de topexpert bij halen.’ je leert als je wordt opgeleid. Iemand spelen daarbij echt een verderfelijke rol. Het beste leer je volgens Simons door anders bepaalt dan wat en hoe je leert, Dat zien we in onderzoeken over werk- een combinatie van ervaringsleren, maar academici hebben zelf minstens nemers in afhankelijkheidsrelaties, zoals zelfstandig leren en begeleid leren. zoveel kennis over wat je moet leren en coassistenten en promovendi; advocaten Ervaringsleren gaat impliciet; doordat je hoe je dat doet. We hebben het telkens in opleiding vallen ook in die groep. We klanten bedient, samenwerkt, een casus over “opleiden” maar het enige wat telt zien dat daar angst voor de toekomst een oplost. Deze vorm van leren is afhanke- is: weet je het en snap je het? Veel men- rol speelt bij het leren. Krijg je een goede lijk van toeval en van het soort situaties sen denken nog vanuit een opleidings- beoordeling? Kom je er wel tussen?’ waarin je mag komen. ‘Bij ervaringsle- perspectief: “Hoe ga ik deze informatie Volgens Simons is het model dat je als ren zit iets lastigs,’ zegt Simons. ‘Je leert overdragen?” Maar het gaat er niet om beginnend advocaat leert van een part- van ervaringen, maar het systeem zorgt dat en hoe informatie wordt overgedra- ner of senior medewerker achterhaald. ervoor dat je bij veel niet aanwezig mag 8 interview +

Oktober 2014

zijn. Eigenlijk zou een advocaat-stagi- aire voor de stageperiode zelf een cur- riculum moeten samenstellen, waarbij een systematiek zit in de opbouw van ervaringen. Bijvoorbeeld eerst een keer een pleidooi doen voor collega’s en dan een stuk in het pleidooi van een andere advocaat verzorgen voor de rechtbank. Je leert toch het meest door het zelf te doen.’

Kleuters In dat curriculum zou, naast ervarings- leren, een bepaald percentage moe- ten bestaan uit zelfstandig leren. ‘Er gebeurt iets geks bij zelfstandig leren. Kinderen kunnen dat heel goed. Kleu- ters hebben vaak hun eigen leerprojec- ten. Maar in het voortgezet onderwijs en daarna is daar weinig plek meer voor.’ Die leerprojecten zouden terug moeten komen in de opleiding van advocaten, vindt Simons. ‘Zorg als beginnend advocaat naast de basis voor je eigen Meer ervaren advocaten zouden field of expertise. Bepaal jouw eigen speer- ‘Niets is ook van stagiaires kunnen leren hoe ze punten; een project waar jij de expert motiverender dan feedback kunnen geven en krijgen. ‘De op wordt. Kies daarbij een onderwerp grootste klacht van medici in opleiding waar je affiniteit mee hebt: een sport, je eigen veldje is dat ze te weinig feedback krijgen. Ze een bepaald soort bedrijven. Niemand ontwikkelen’ voelen zich aan hun lot overgelaten, te kan alles overzien; ook jouw baas niet. veel in het diepe gegooid of vinden juist Niets is motiverender dan je eigen dat ze nergens bij mogen zijn; klach- veldje ontwikkelen, daar beter in wor- oefenen ze dan met iets uitleggen; als je ten die je ook hoort in de advocatuur. den en beseffen dat je er meer van weet dat goed kunt, dan snap je de materie Dan moet er een andere feedbackcul- dan de rest.’ Zo’n eigen field of expertise echt. Maar ook intern zouden kantoor- tuur ontstaan: de stagiaires moeten brengt je ook in contact met andere genoten veel meer kunnen leren van hun begeleiders als het ware leren om partijen die met het gekozen onderwerp advocaat-stagiaires dan nu het geval feedback te geven en te krijgen. In de te maken hebben. Dat is ook belangrijk is. ‘Advocatenkantoren nemen onder medische wereld heeft Lia Fluit een voor het leren volgens Simons: ‘Je moet andere jonge mensen aan omdat zij vers systeem ontwikkeld hoe artsen in oplei- je eigen sociale leernetwerk vormen, van de opleiding komen. Zij brengen ding veilig feedback kunnen geven aan een beroepsmatig netwerk met mensen nieuwe kennis en innovatiekracht mee. hun praktijkbegeleiders. Vanwege de aan wie je kunt vragen: “Hoe zou jij dit Maar vervolgens gebruiken bedrijven afhankelijke relaties moet je daar heel nou oplossen?” In dat netwerk zitten dat niet. Partners en medewerkers zou- voorzichtig mee zijn. Studenten geven idealiter behalve Nederlandse advoca- den uit hun ivoren toren moeten komen anoniem feedback aan hun begeleiders. ten ook advocaten uit het buitenland en zich realiseren dat hun blik op de Een vertegenwoordiging van de studen- en aanverwante beroepsgroepen zoals werkelijkheid er ook maar één is. Laat ten gaat vervolgens het gesprek aan met rechters en wetenschappers. Intervisie de jongere garde zelfstandig hun positie de begeleider. Daarbij is ook een super- binnen de beroepsgroep alleen is te innemen, laat hen toepassen wat ze op visor aanwezig. Beide partijen kunnen smal.’ Beginnende advocaten kunnen de universiteit geleerd hebben, laat ze zeggen wat ze ervan vinden. Dit systeem volgens Simons ook bouwen aan dit onderzoek doen, laat ze bezig zijn met is zo’n succes dat het in alle ziekenhui- leernetwerk door betrokken te zijn bij innovatieve thema’s. Koester dat jongere zen is overgenomen. Het maakt proble- onderwijs op de universiteit. Bovendien perspectief.’ men bespreekbaar.’ + interview 9

Oktober 2014

Of dit systeem ook één op één overgeno- Puur een boek digitaliseren en dat van Simons: ‘Ik zie veel in het digitali- men kan worden in de advocatuur weet het scherm laten lezen werkt niet. Maar seren van tussentijdse toetsen. Laat Simons niet. ‘In de advocatuur is het het interactieve leren en sociale leren studenten zichzelf voortdurend online lastiger, want daar zijn kleinere werk- werkt ook niet voor iedereen. Som- toetsen afnemen. Daarmee kunnen ze verbanden dan in de medische wereld. migen leren liever individueel en van vormgeven aan zelfstandig leren. Zo Maar het is belangrijk dat je daar iets anderen. Die voorkeuren kunnen we krijgen ze ook direct feedback: als je voor bedenkt, zeker in een afhankelijke goed verwerken in een digitale leerom- fouten maakt in de toetsen dan moet relatie die minimaal drie jaar duurt. En geving.’ je daar dus verder aan werken. Toetsen daar heb je anderen bij nodig. Feedback Simons doelt met ‘voorkeuren’ op worden dan gebruikt om te leren; niet geven in een persoonlijke relatie gaat de theorie van leerstijlen die hij mede om beoordeeld te worden. De flexibili- meestal niet goed.’ heeft vormgegeven. ‘Iedereen heeft een teit bij digitaal leren is ook prettig. Ik Wat vindt hij van het traditionele patroon van voorkeuren; je hebt niet denk ook aan onderlinge feedback via beeld dat je als advocaat vooral feedback één leerstijl. We onderscheidden er in de computer. Opdrachten die stagiai- krijgt via een track changes-versie van je eerste instantie vijf: oefenen, de kunst res maken komen in de elektronische stukken? ‘De rode potloodversie levert afkijken, kennis verwerven, ontdekken leeromgeving. Je peers kunnen dan je geen feedback op waar een stagiaire wat en participeren. Bijna iedereen heeft een stuk beoordelen en jij wordt ook beoor- mee kan. Dat geeft ook een verkeerde voorkeur voor twee of drie stijlen. Op deeld op de feedback die je zelf geeft. motivatie. We weten uit onderzoek de andere stijlen hebben ze een allergie Aan de feedback die iemand geeft kun dat negatieve feedback alleen werkt je heel goed zien of hij of zij het snapt. op korte termijn. Je hebt veel meer aan Iets proberen uit te leggen is ook een positieve feedback. Zeg bijvoorbeeld: ‘Intervisie binnen vorm van leren; daar zouden we veel “Dat vond ik een goed stukje.” Dan is meer mee kunnen doen.’ automatisch duidelijk dat een ander de beroepsgroep Instructie kan volgens Simons thuis stuk niet zo goed was, maar dat hoeft er alleen is te smal’ plaatsvinden met video’s. In de klas niet bij, want dat zie je wel.’ is dan meer ruimte voor interactie. Is positieve feedback geven alleen ‘Kijk maar eens naar de mooie, heldere dan genoeg? ‘Lia Voerman en ik hebben of reageren ze neutraal. We zijn op dit filmpjes van de Khan Academy, een gevonden dat feedback specifiek moet moment bezig twee nieuwe leerstijlen non-profitorganisatie die onderwijs zijn, maar niet alleen maar positief. In meetbaar te maken. Deze ontdekten we wil verbeteren door gratis scholing de internationale literatuur heerst de in gesprekken met rechters. Zij gaven overal te verstrekken. Dat is een prach- opvatting dat de verhouding positief- aan te leren door verbeelding. Als rech- tig voorbeeld van hoe je digitaal leren negatief 3:1 moet zijn. Hoe meer een ters bezig zijn met een zaak, stellen zij kunt inzetten. De eerste kennismaking afhankelijkheidsrelatie een rol speelt, zich de situatie voor: wat zou er allemaal thuis, via video. Bijeenkomsten daarna hoe belangrijker de positieve feedback kunnen gebeuren? Daarbij maken ze ook worden dan ook zinvoller: er is meer is. Juist vanwege de angst voor de een plannetje: “Als zij dat zeggen, dan ruimte voor interactie en er is minder toekomst die in hiërarchische relaties vraag ik dit.” Als ze dan zitting hebben, uitleg nodig. Na zo’n eerste voorberei- speelt. Maar wat minstens zo belangrijk spelen ze dat filmpje af. Dit is trouwens ding is er ook meer behoefte aan uit- is: de stagiaire moet ook leren omgaan ook hoe Louis van Gaal zich voorbe- wisseling met een expert. Die komt dan met feedback, zodat die uiteindelijk reidt.’ ook veel meer in zijn kracht en zo is zegt: “Houd je positieve feedback maar, meer kennis te delen.’ Als professional ik wil horen wat ik kan verbeteren.”’ Intuïtief krijg je volgens Simons bepaalde macht Simons is er van overtuigd dat ieder- De tweede nieuwe leerstijl die Simons en vrijheid, maar daar horen ook plich- een alles kan leren, als je maar de tijd in kaart wil brengen is ‘intuïtief leren’. ten bij, zoals onderwijzen. ‘Een goede krijgt. Het onderwijs zou daar meer ‘We spraken zoveel mensen die zeiden: professional onderhoudt daarnaast rekening mee kunnen houden en ieder “Ik doe het gewoon en het lukt eigenlijk contacten met de wetenschap. Doe ook in zijn eigen tempo moeten laten leren, altijd.” Het is een vorm van trial-and- onderzoek naar je eigen werk; houd vindt hij. Welke kansen ziet Simons error, maar dan zonder de willekeurig- systematisch bij wat voor een klanten daarbij voor digitaal leren? ‘Laat ik voor- heid. Deze mensen gaan op hun gevoel je hebt en wat je voor ze gedaan hebt,’ opstellen dat “hét digitale leren” niet af, maar hebben de back-up van hun adviseert Simons. ‘Daar kun je van bestaat. Er zijn zoveel mogelijkheden kennis. Dit is hoe veel topprofessionals leren. The real professional is a learning die we nog niet geprobeerd hebben. leren.’ professional.’ « 10 achtergrond +

Oktober 2014

Wie wil er nog partner worden? Ooit wilden zowat alle advocaten wel partner worden. Tegenwoordig hebben ze andere ambities: de work-life balance moet in orde zijn, er moet ruimte zijn voor zingeving en zelf- ontwikkeling. Maar kantoren kunnen niet zonder nieuwe, goede partners. Hoe kunnen ze de partnerinstroom veiligstellen?

Michel Knapen ollandse H oogte H ollandse Foto: + achtergrond 11

Oktober 2014

rie. Dat was het aantal handen kelijk weten geen vennoot te willen Voorhoeve. Hoewel De Clercq Advocaten dat Ernst van Win (De Clercq worden, anderen kiezen voor een ander daar nog geen last van zegt te hebben, DAdvocaten, Leiden/Den Haag) pad: senior medewerker, teamleider of deelt Van Win die visie: ‘De afgelopen telde toen hij in mei 2014 een veertig- counsel.’ jaren was er de nodige stress bij kanto- tal jonge advocaten vroeg wie er in de ren. Jonge advocaten denken dan: is het toekomst partner zou willen worden. Gouden kettingen wel zo leuk om partner te zijn en dat Elk jaar geeft Van Win een cursus onder- Volgens Voorhoeve heeft die terughou- allemaal te moeten doormaken? Dan handelingstechnieken voor de Haagse dendheid een financiële oorzaak. Hij worden ze wat terughoudend.’ Jonge Balie, en praat met de aanwezige stelt dat jonge advocaten liever voor Het geld is één factor, Voorhoeve advocaten over loopbaanontwikkeling. zichzelf beginnen dan ‘drie tot vijf ton’ wijst ook op andere aspecten: aan part- ‘Steevast vraag ik: wie heeft de ambitie betalen voor toetreding tot de maat- ners worden steeds hogere eisen gesteld. om partner te worden? Tot 2010 waren schap van een middelgroot kantoor. Ze moeten een goed jurist zijn, com- dat er altijd veel. In 2013 was dat al fors ‘Ze zijn voorzichtiger omdat ze ook mercieel succesvol zijn in een markt die minder en in 2014 welgeteld drie van de wel zien dat omzetten en winsten van steeds competitiever wordt en medewer- veertig cursisten.’ Die wilden partner kantoren onder druk staan. En dus zijn kers kunnen opleiden. ‘Managen, bin- worden op het kantoor waar ze nu wer- ze veel minder geneigd om zo’n som den en boeien, dat is het motto. Dat is ken, zes anderen hadden het plan een ineens op tafel te leggen. Het duurt nogal wat.’ Volgens hem doen kantoren eigen kantoor op te zetten. De rest toon- te weinig aan verwachtingenmanage- de geen interesse in een vennootschap. ment. ‘Ze denken dat de betreffende Het partnerschap, ooit de kroon op advocaat een gat in de lucht springt als het werk van menig advocaat, lijkt aan Loopbaan­adviseur hij tot de maatschap mag toetreden, en inflatie onderhevig. Stagiaires worden Voorhoeve: zijn dan verbaasd als dit niet zo is.’ nog medewerker, medewerkers worden ‘Jonge advocaten Het partnerschap kost gewoon veel nog senior, maar de laatste stap – seni- meer tijd dan een baan als advocaat, ors die partner worden – komt steeds zien ook wel dat vult Maarten de Haas aan. En dan komt minder voor. ‘Het ouderwetse model omzetten onder de gedroomde work-life balance in het dat je bij een kantoor begint en er nooit gedrang. ‘Bij vrouwen speelt dat iets meer weggaat, is achterhaald,’ vat Van druk staan’ meer dan bij mannen, en nu er steeds Win de huidige ontwikkeling samen. meer vrouwen in de advocatuur werken, Hans Voorhoeve, recruiter en loop- wordt dat probleem meer voelbaar.’ baanadviseur bij Equrius, herkent die De Haas, consultant bij adviesbureau tendens. ‘Maatschapstrajecten zijn niet jaren voordat je dat bedrag eruit hebt RaymakersvdBruggen en kenner van de altijd even transparant. Je moet hard en dat in tijden waarin grote delen van advocatuur, merkt dat in de dagelijkse buffelen, een eigen praktijk opbouwen, de teruglopende inkomsten worden praktijk. ‘Rond hun zesde jaar verlaten een businessplan schrijven en uitein- gebruikt voor investeringen in ICT. Die advocaten vrijwillig het kantoor, net delijk wordt het een politiek spel op advocaten beschouwen het partnership voordat ze normaal gesproken serieus maatschapsniveau. De ene partner ziet niet meer als de kers op de taart en vra- aan het partnertraject gaan denken of er je wel zitten, de andere minder. Na veel gen zich af: waarvoor betaal ik precies? aan beginnen. Vooral voor de grote kan- inspanningen is het nog steeds ondui- En wat krijg ik daarvoor terug?’ toren is dat een probleem, want die zien delijk of de rook wit of zwart is. Wil je Vroeger, herinnert Voorhoeve zich, de bijna automatische instroom naar de dat wel?’ werd het maatschapscontract bijna maatschap langzaam opdrogen.’ Velen niet, blijkt op de werkvloer. ongezien getekend, tegenwoordig Ook De Haas denkt dat de financiën ‘Het is voor advocaten die vijf, zes jaar wordt een grondige analyse van de pro’s een rol spelen bij carrièrestappen die in dienst zijn niet meer vanzelfsprekend en de contra’s gemaakt. En omdat de advocaten maken. Volgens hem vragen dat ze doorgroeien naar het partner- belangstelling voor het ondernemer- middelgrote kantoren soms een inleg schap,’ weet Petra Kiphardt, manager schap groeit, hebben advocaten vaak van een ton, maar dat krijgen ze terug P&O bij Dirkzwager. ‘Voorheen was dat meer interesse om een eigen kantoor te zodra ze het kantoor als partner weer de enige finale stap die je kon zetten, starten. ‘Je zit dan niet meer met gou- verlaten. ‘Dat bedrag is te overzien. nu niet meer. Sommigen laten nadruk- den kettingen aan je kantoor vast,’ zegt Maar als jonge advocaten niet gewend 12 achtergrond +

Oktober 2014

zijn ondernemend te denken of risico’s vraagt potentieel zien en durven te leven. Daar moet je als kantoor iets te nemen, zien ze dat wel als een drem- benoemen, advocaten opleiden tot mee.’ pel.’ Toch wil hij de financiële belemme- advocaten die zelfstandig een rendabele Ook Maarten de Haas ziet dat mid- ringen niet overschatten. ‘In negentig praktijk kunnen draaien en hen de tijd delgrote kantoren inmiddels ‘veel procent van de gevallen is er sprake van geven om een solide eigen netwerk op pogingen’ ondernemen om advocaten een ingroeiregeling, waarbij je partner­ te bouwen.’ Opvolgingsplanning noemt klaar te stomen voor het partnerschap. inkomen wat laag begint en elk jaar Schwab het ‘ondergeschoven kindje’ in ‘Maar hun normen worden eerder te stijgt. Dat kost je geen out of pocket-geld veel kantoren. soepel dan te streng. Te veel “zesjes” en zal dus geen belemmering vormen worden daarmee partner, met alle pro- om partner te worden.’ Ook Ernst van Toekomstplannen blemen van dien als ze eenmaal op die Win denkt niet dat het financiële aspect Aan het gebrek aan opvolgingsplanning stoel zitten.’ een grote rol speelt bij de keuze om ligt een generatieverschil ten grondslag. Het aantal handen dat Ernst van Win geen partner te willen worden. ‘Het is Lidia Schwab constateert een gat tus- telde tijdens zijn cursus, zal dan ook een door de recessie wat magerder gewor- sen de huidige lichting advocaten en de serieuzer signaal moeten zijn voor advo- den. Maar advocaten met ambitie zien babyboomers aan de top. Ze ziet nog te catenkantoren. ‘We hebben te maken dat na regen weer zonneschijn komt.’ vaak de patroon-gezelverhouding – ‘iets met een andere generatie. Jongelui Lidia Schwab, partner bij Law4ce, een waar jonge advocaten geen genoegen die soms niet eens een auto willen, die netwerkorganisatie voor juristen, wijst mee nemen’. Dat ziet Ernst van Win plezier in hun werk willen hebben en op de gewijzigde ambities van advoca- de mogelijkheid om te ontwikkelen en ten, die meer op het vlak van ontwikke- veranderen.’ Daarop moeten kantoren ling en waardering liggen en minder op Consultant De Haas: anticiperen. Zo niet, dan krijgt consul- zekerheid. ‘Ik constateer dat advocaten tant Maarten de Haas gelijk: steeds meer nog best partner willen worden, maar ‘Te veel “zesjes” kantoren krijgen een probleem met een dat ze andere drijfveren hebben. Ze worden daarmee goede partnerinstroom. Loopbaanadvi- willen het niet meer op de traditionele seur Hans Voorhoeve kent zelfs een kan- manier. Ze stellen tegenwoordig nieuwe partner’ toor (‘ik zal de naam niet noemen’) dat vragen: wat voegt het kantoor toe aan de deuren heeft moeten sluiten omdat mijn eigen ontwikkeling? Ervaar ik dat er geen geschikte opvolgers uit de eigen ik een bijdrage lever en kan ik meeden- ook: ‘Bij sommige kantoren blijft de gelederen konden worden gevonden, ken over de koers van het kantoor? Dat oude maatschap te lang zitten. Ze moe- waardoor een deel van de financiële is relevanter dan: hoe word ik partner?’ ten zorgen voor tijdige vernieuwing en instroom werd gemist. ‘Als deze ontwik- Ook vermoedt Schwab dat advocaten verjonging, en gelukkig doen de meeste keling doorzet, kan dat leiden tot ophef- te weinig voorbeeldrollen zien. ‘Advo- dat ook.’ fing van meer kantoren. Geen toetreders caat-stagiaires zeggen geen partner te Dat is het goede nieuws: kantoren betekent geen nieuwe bijdragen aan de willen worden omdat ze het gevoel heb- gaan zelf de tendens langzaam inzien maatschapspot – hoe worden dan de ben iets van zichzelf te moeten inleve- en beginnen zich ertegen te wapenen. uittreders betaald?’ ren en daar moeten ze dan ook nog flink Zo is Dirkzwager gestart met een Zo moeilijk kan het toch niet zijn, voor betalen. Dan wordt de drempel wel management development programma. lijkt Lidia Schwab te zeggen. ‘De nieuwe erg hoog.’ P&O-manager Petra Kiphardt: ‘Daar- generatie wil gewoon leuk en uitda- Dat advocaten de stap naar het part- mee krijgen we een beter beeld van de gend werk in een omgeving, waar ze nerschap minder automatisch nemen, wensen, ambities en toekomstplannen toegevoegde waarde ervaren en kunnen ligt aan twee kanten. Schwab wijst erop van onze advocaten. We zien dat zij veel bijdragen aan de ontwikkeling van het dat de advocaat niet altijd proactief is diverser zijn geworden. Vroeger werd kantoor. De uitkomst kan een partner- waar het netwerken en langetermijn- je advocaat als je uit een advocatenge- schap zijn, maar is geen doel op zich. ontwikkeling betreft. Stagiaires en slacht kwam en dan was je pad naar het Leid mensen gericht op tot partner. medewerkers zijn vooral gericht op partnerschap geplaveid. Nu zien we Neem ze mee naar klanten, laat ze mee- uren en omzet maken. ‘De kern van de grotere verschillen in leeftijd en sociale denken met de partners, en waardeer de partner is dat hij zijn eigen broek moet herkomst. De een wil fulltime werken, nieuwe inzichten en kwaliteiten die ze ophouden, maar ook die van anderen. de ander parttime. De nieuwe generatie meebrengen. Investeer in eigen kweek Het aanleren van die kwaliteiten moet advocaten heeft verschillende ideeën en maak het aantrekkelijk om partner te je als kantoor tijdig organiseren. Dit over de inrichting van hun werkzame worden.’ « Leergang Executele Kosten voor de leergang: € 1.750,- NOVEX is een vereniging voor executeurs. De pro- (exclusief btw, inclusief lunches, diner, fessionele executeurs kunnen hun kennis en kunde overnachting, borrel en cursusmateriaal). verder ontwikkelen door het volgen van een twee- 13 PE-punten zijn aangevraagd bij KNB, daagse intensieve cursus: de leergang executele. EPN en RB. De theorie en praktijk worden onder andere aan de hand van casus en stellingen behandeld. Na het volgen van de leergang staat het lidmaat- schap van NOVEX open. Leden krijgen onder meer diverse verdiepingscursussen aangeboden. Daar- naast is NOVEX als belangenbehartiger in gesprek met diverse partijen om de positie van de execu- teur te verbeteren.

NOVEX is een multi-disciplinaire vereniging met Data/tijden leergang executele: bestuursleden en leden uit verschillende beroeps- 13 november 2014 van 9.30 uur tot 20.00 uur, groepen. De beroepsgroepen werken binnen overnachting. 14 november 2014 van 9.00 tot NOVEX samen om de executeur te professionalise- 17.00 uur met een afsluitende borrel. ren. (zie ook www.novex-executeur.nl) Locatie: Hotel Bergse Bossen te Driebergen Een lid van NOVEX kan zich aanmelden voor certi- ficering door de Stichting Certificering Executeurs (SCE). De vereisten voor certificering en de gecer- tificeerde executeurs kunt u vinden op: Voorwaarde: www.sce-executeurs.nl. Deelnemers dienen een goede kennis van het erfrecht te hebben. Diegenen die niet over voldoende kennis beschikken, moeten de cursusdag erfrecht / executele op 31 oktober 2014 volgen.

Aanmelding Docenten U kunt zich aanmelden via de website van De heer O.A. Balkenende NOVEX: www.novex-executeur.nl De heer mr. J.D.H. van Ewijk Mevrouw mr. P.G. Knoppers Mevrouw prof. mr. T.J. Mellema-Kranenburg Voor vragen of informatie Mevrouw mr. J. Nijenhuis-Wildervanck Mevrouw mr. A. Rookmaker De heer prof. dr. B.M.E.M. Schols [email protected] of 020-3882928 De heer prof. dr. J.P.M. Stubbé

novex_adv_juli2014_210x265.indd 1 16-09-14 22:52 14 portret +

Oktober 2014

Mijlpalen

Drie advocaten over een belangrijke dag in hun carrière. Drie hoogtijdagen gereconstrueerd. Hoe beleefden zij de mijlpaal? Liesbeth Zegveld ontvangt de Dekenprijs, Joost Fanoy wordt partner en Carolien Noorduyn begon een eigen kantoor.

Henriëtte van Wermeskerken

iesbeth Zegveld is gespeciali- de overheid nu te werk gaat, blijkt seerd in mensenrechtenschen- ‘Aan erkenning bepaald niet van een wil om deze men- Ldingen. Hoogtepunt van haar ontleen sen hun schade te vergoeden. Bureau- carrière tot nu toe is de uitspraak van cratische rompslomp. Vertraging. Van de Hoge Raad vorig jaar in de Sre­ ik energie en de zeventien weduwen die zich hebben brenica-zaak, waaraan Zegveld elf jaar aangemeld heeft er maar één schade- werkte. De Nederlandse staat is aan- inspiratie’ vergoeding ontvangen. Veertien claims sprakelijk voor de dood van de vader, Liesbeth Zegveld ontving zijn afgewezen en twee vrouwen zijn man en broer van de familie Mustafič overleden. De claim vererft niet. Wat en Hasan Nuhanovič in 1995. Op 20 de Amsterdamse Dekenprijs. een teleurstelling. Die vrouwen zijn maart dit jaar ontving zij de Amster- diep in de tachtig, negentig. De politi- damse Dekenprijs. ‘U baant zich door onele acties zijn bijna een mensenleven onontgonnen rechtsgebieden en com- geleden. Het was goed om weer eens in plexe juridische barrières,’ zei deken vrouwen wier echtgenoten tussen 1945 Indonesië te zijn en met de weduwen te Pieter van Regteren Altena. en 1949 door Nederlandse militairen spreken. Het maakt het gemakkelijker ‘De ochtend van de prijsuitreiking waren geëxecuteerd schadevergoeding de volgende zitting voor te bereiden. kwam ik net terug van een tiendaagse konden krijgen. Een algemene rege- Toen ik hier geland was, wilde ik reis door Indonesië. Ik landde om tien ling voor vergelijkbare gevallen als eigenlijk mijn dochters van zeven uur op Schiphol. Vorige zomer kon- Rawagede en Zuid-Sulawesi. Dat lijkt en van tien zien, tussen de middag. digde de regering aan dat Indonesische heel mooi. Maar uit de manier waarop Die had ik die tien dagen erg gemist. portret 15 Foto: Wouter Boswinkel Wouter Foto:

mans, Hennis-Plasschaert en Rutte. De tekst vloog mijn pen uit. Mijn cliënten, overigens goed opgeleide mensen met een hoge morele standaard, waren ieder het vertrouwen in een rechtvaar- dige overheid kwijt. Inmiddels hebben we een gesprek gehad op het minis- terie van Defensie. Een goed gesprek van twee uur. De eerste vraag van mijn cliënt Nuhanovič aan de minister was: “Mag ik, na de uitspraken van het hof en de Hoge Raad, eens horen hoe u nu denkt dat het daar gegaan is?” De over- heid zou publiekelijk moeten erken- nen wat er echt gebeurd is. We zijn nu in gesprek. Wie weet gaan we het hier over hebben. Het gaat niet alleen om het geld, maar vooral om de erkenning van de waarheid. Mijn cliënten zijn oplossingsgericht. De overheid zou dat ook moeten zijn. Mijn andere moment van vertwijfe- Maar dat wilden zij niet, omdat ze ten mijn cliënten en ik dat de zaak ling was toen rechter Punt, die de hele daarna niet meer naar school zouden snel en in goed overleg afgesloten zou Srebrenica-zaak in eerste aanleg had willen. Zij hadden mij ook zo gemist. worden. Maar na maanden stilte moes- behandeld, inclusief lastige getuigen- Dus zij zijn op school gebleven en ik ten wij in april uit de media vernemen verhoren en een comparitie, ineens ben een halfuurtje gaan hardlopen. dat de regering de nabestaanden ieder gedeeltelijk met pensioen ging en met Dat doe ik graag, het maakt mijn twintigduizend euro schadevergoe- de zaak stopte. Na drie jaar, vlak voor hoofd leeg. Vervolgens ben ik naar de ding wil betalen. Geen overleg, niet de pleidooien. Het zag er naar uit dat Ordevergadering gegaan. Ik was blij eens een rechtstreeks bericht. Slikken hij de vordering zou gaan toewijzen. Ik met die prijs. Aan de erkenning door of stikken. Heel pijnlijk. In de afge- was niet de enige die dat zo zag. Ik kan vakgenoten voor wat ik doe ontleen lopen twaalf jaar heeft de overheid niets hard maken, maar ik heb mijn ik energie en inspiratie. Ik voel mij steevast de feiten ontkend en gezegd vraagtekens bij die gang van zaken. gesterkt om voort te gaan op mijn dat de slachtoffers de compound Na de prijsuitreiking ben ik nog pad, al is dat niet altijd makkelijk. Ik vrijwillig hebben verlaten, dat zij gezellig blijven borrelen. Ik zat toen ben een gedreven mens. Waar dat van- vrijwillig hun moordenaars tegemoet in zo’n flow dat ik mijn moeheid niet daan komt? Ik vraag mij eerder af hoe zijn gelopen. Maar zij hebben op hun meer voelde. Meestal ga ik vroeg naar mensen níét gedreven kunnen zijn. knieën gesmeekt te mogen blijven. Dat bed. Eerst met het gezin eten, dat doe Maar er zijn momenten waarop je je staat vast. De overheid heeft evident ik graag. ’s Avonds werk ik niet. ’s Och- afvraagt waar je mee bezig bent. Ik heb onwaarheid verkondigd. Een liegende tends des te meer. Ik ben vroeg wakker er twee gehad, allebei gek genoeg in de overheid beschadigt mensen. en heb dan veel energie. Dan spring ik Srebrenica-zaak, die toch succesvol is In vijf minuten heb ik een brief op de fiets naar kantoor, waar ik vaak geëindigd. Na de einduitspraak hoop- geschreven aan de ministers Timmer- voor zeven uur al ben.’ » 16 portret +

Oktober 2014

daan tijdens de wedstrijd Nederland- Spanje. Die champagne was dus dubbel toepasselijk. Op kantoor heb ik het op maandag met de afdeling gevierd. Inhoudelijk verandert er eigenlijk niet zoveel. Ik was immers al verantwoorde- lijk voor mijn eigen zaken. Ik krijg nu meer managementtaken en ik schuif aan bij de partnerlunches. En ik kreeg natuurlijk veel felicitaties. Ik heb erg veel leuke reacties gekregen van kan- toorgenoten, oud-collega’s, relaties en cliënten. In 2012 ben ik bij BarentsKrans begonnen. Men zocht een opvolger voor Pierre Bos, die met pensioen zou gaan. Ik heb hiervoor twee jaar bij Straatman Koster gewerkt. Dat is een nichekantoor op vastgoed- en aanbestedingsrecht. Er wordt kwalitatief hoogwaardig werk geleverd door een leuke groep mensen. Ik heb daar een geweldige tijd gehad. Het was hard werken, maar er werd ook veel gelachen. Ik houd van procederen en dat kwam goed uit, want we hadden soms elke dag een kort geding. Wat dat

Foto: Sjoerd van der H ucht der van Sjoerd Foto: betreft is het aanbestedingsrecht lawyer’s paradise gezien de vele zittingen. Dit oost Fanoy is specialist in het mede- komt doordat de inschrijvers aan wie dingings- en aanbestedingsrecht. ‘Je moet het de aanbesteding niet wordt gegund JOp 1 juli van dit jaar werd hij part- natuurlijk daartegen alleen in kort geding kun- ner bij BarentsKrans. ‘Op donderdag 12 nen klagen. Meestal sta ik inschrijvers juni werd ik gebeld door de managing wel waarmaken’ bij, maar ook aanbestedende diensten. partner van kantoor met heugelijk Joost Fanoy werd partner Wat aanbestedingsrecht betreft zat ik nieuws. De partnervergadering had bij BarentsKrans. bij Straatman Koster op rozen, maar zojuist ingestemd met mijn toetreding. gevoelsmatig wist ik dat ik de mededin- Ik stond op dat moment in Wenen te gingspraktijk daar uiteindelijk vaarwel wachten op een taxi naar de openings- AIJA ben ik al langere tijd lid. Het is een moest zeggen. Die was daar moeilijk uit receptie van de AIJA, de Association mooie combinatie van sociaal, inhoud te bouwen, omdat het voornamelijk een Internationale des Jeunes Avocats, een en netwerken. Ik ken daar nogal wat vastgoedkantoor is. En mijn hart ligt internationale vereniging van advocaten mensen en heb die avond met leden toch ook bij het mededingingsrecht. Om onder de 45. De dag erna zat ik namelijk van de mededingingsrechtcommissie dat te blijven doen, moest ik naar een in een panel bij een seminar over inval- de champagne opengetrokken. Dit heb meer ondernemingsrechtelijk kantoor len van mededingingsautoriteiten. Van ik de dag erna thuis nog eens overge- waar bijvoorbeeld ook een fusie- en + portret 17

Oktober 2014

overnamepraktijk is. Een deel van het mededingingsrechtelijke werk houdt verband met het melden van fusies en overnames bij de mededingingsrecht- autoriteiten zoals de ACM, de Europese Commissie en mededingingsautoriteiten in andere landen. BarentsKrans benaderde mij op het juiste moment. Er moest een bestaande mededingingspraktijk worden overgeno- men en uitgebouwd en voor mij was de kartelschadepraktijk een nieuwe uitda- ging. BarentsKrans is echt een pionier op dit terrein. Als een kartel wordt beboet, kan de schade die is geleden naar aanlei- ding van het kartel verhaald worden op de karteldeelnemers. Wij treden nu bij- voorbeeld op tegen meerdere luchtvaart- maatschappijen vanwege betrokkenheid bij het luchtvrachtkartel. In mijn werk Foto: Sjoerd van der H ucht der van Sjoerd Foto: is nu de verhouding mededingingsrecht en aanbestedingsrecht dus ook beter in oorlog, maar ook over de Griekse en balans. Dat ik hier binnen afzienbare Romeinse oorlogen. Toch was die studie ‘Zelfstandig tijd partner zou worden lag in de lijn der het niet voor mij. Ik wilde eigenlijk verwachtingen, maar je moet het natuur- diplomaat worden en daarvoor is zowel zijn is geweldig’ lijk wel waarmaken. Uiteindelijk tellen geschiedenis als rechten een goede basis. Carolien Noorduyn je omzet en je leverage. Ik denk nog vaak Vandaar dat mijn keuze daarna op rech- begon met twee collega’s met plezier terug aan mijn tijd bij Straat- ten viel. Na studentstages bij NautaDu- man Koster, maar ook aan mijn tijd bij tilh en de NMa leek het mij goed om een eigen kantoor. NautaDutilh, waar ik tien jaar geleden als hoe dan ook als advocaat te beginnen en advocaat begonnen ben en heb gewerkt vervolgens wilde ik niet anders meer. Het arolien Noorduyn werd advo- tot 2010. Met beide kantoren heb ik nog is een fantastisch beroep. Het strategisch caat in 2003, nadat zij bij de steeds goed contact en spreek ik nog denken, het pleiten, het commercieel Cuniversiteit en bij de Hoge Raad steeds mensen. Ook cliënten uit die tijd meedenken met een bedrijf en toch ook had gewerkt. Op 1 juni begon zij met spreek ik nog steeds of ik werk nog steeds de individuele vrijheid, daar geniet ik twee collega’s een eigen kantoor: Noor- voor ze. van. Thuis gaat om halfzeven de wekker. duyn Vermeij Van Straalen Advocaten. Voordat ik rechten studeerde in Wij hebben twee jonge kinderen en ik ‘De dag van de start van ons nieuwe Utrecht heb ik een jaar geschiedenis woon in Utrecht. We moeten allebei aan kantoor, 1 juni, viel op een zondag. gedaan. Ik was altijd al geïnteresseerd de slag ’s ochtends. Mijn vrouw heeft Wij zijn toen met onze partners gaan in internationale betrekkingen en mili- ook een carrière. Zij werkt bij een groot lunchen in een sterrenrestaurant. Het taire geschiedenis. Ik had thuis een hele consultancybedrijf. Zeker sinds de kin- werd een lunch van één tot halfzes, met wapenverzameling. Nog steeds heb ik deren er zijn, is het dus wel noodzakelijk champagne erbij. Voor de anderen dan. die interesse. Ik lees graag over de Eerste dat we goed plannen samen. Maar dat is Mijn jongste kind was toen drie maan- en Tweede Wereldoorlog, de Vietnam­ enigszins een cliché.’ den oud en ik gaf nog borstvoeding. 18 portret +

Oktober 2014

Het pand waar ons kantoor zit huurden ‘Vanaf dat ik een om voor mijzelf te beginnen sluimerde we al sinds 1 mei en dat was inmid- al langer. Toen Idriss van Straalen mij dels redelijk op orde. Op zaterdag 31 meisje van twaalf benaderde was ik enthousiast. Het mei heb ik met de aanhanger van mijn was, wilde ik klinkt misschien arrogant, maar ik wil schoonvader alle dossiers hier naartoe op hoog niveau blijven werken. Met verhuisd. Mijn man hielp mij en mijn advocaat worden’ mensen die het vak net als ik serieus schoonvader paste op de kinderen. Het nemen, die bijblijven op het vakge- was een hectische tijd. Ik had zwan- bied, en met wie ik goed kan sparren gerschapsverlof tot 15 mei. De laatste en overleggen. Die heb ik gevonden in weken daarvan heb ik gebruikt om aan Toen ik Jan Sjöcrona eens in actie zag, mijn twee maten. We bieden een hoge de inrichting van ons nieuwe kantoor begreep ik dat ik veel van hem zou kwaliteit rechtsbijstand, maar wel tegen te werken. Op maandag 2 juni konden kunnen leren. Zo is het ook gegaan. een scherpe prijs. Dat kan omdat we we zó aan de slag. Computers, telefoons: Vanaf het begin heb ik aan mooie zaken onze kosten laag houden. Wij doen ook alles deed het. Het liep eigenlijk meteen mogen werken. Fraudezaken,­ zoals de toevoegingen. Met een eigen kantoor heel vloeiend. bouwzaak – die uiteindelijk geen bouw- loop je risico, maar je kunt alles wel pre- Vanaf dat ik een meisje van twaalf fraude bleek –, de Ahold-zaak, de First cies doen zoals je wilt en zoals je denkt was, wilde ik advocaat worden. Er was Curaçao International Bank-zaak, maar dat het goed is. Ik doe fraudezaken, toen een televisieserie met een advocaat ook commune zaken: moord, doodslag, commune zaken en medisch strafrecht. in de hoofdrol. Prachtig vond ik dat, diefstal. Toen ik twee jaar bezig was Je moet ook met je poten in de mod- glamourous, reuze-interessant. Niet echt deed ik de Zoetermeerse gezinsmoord. der blijven staan, dat houdt je scherp. goede redenen om voor het vak te kie- Een man doodde zijn echtgenote en Ik vind het geweldig om zelfstandig te zen, maar ik was vastbesloten en ben twee dochtertjes toen zijn Oost-Euro- zijn. Natuurlijk is het druk. Een sociaal dat altijd gebleven. Toen ik begon aan pese vriendin op bezoek zou komen. leven schiet er op dit moment helemaal de rechtenstudie voelde dat als thuisko- In de elf jaar dat ik bij het kantoor heb bij in. Mijn man is ook advocaat, onze men. Ik ben zowel straf- als privaatrech- gewerkt, heb ik alle facetten van het kinderen zijn heel jong, we werken telijk afgestudeerd. Privaatrecht vind ik strafrecht leren kennen en ik ben goed allebei vier om vijf dagen. Ik probeer ook mooi, maar wat je er in de praktijk begeleid, vooral door Jan Sjöcrona zelf. om negen uur op kantoor te zijn. We mee doet, spreekt mij minder aan. Het Ik kijk met veel plezier op die periode lunchen met kantoor om halféén in de gaat altijd over geld. In het strafrecht terug.’ bibliotheek. ’s Avonds proberen mijn gaat het om andere, wezenlijker zaken. man en ik te eten met de kinderen en Na mijn studentenstage bij het toenma- Sparren later gaan we vaak weer aan het werk. lige Wladimiroff en Spong wist ik dat ik ‘Langzamerhand werd het tijd voor Ik ben een strafrechtadvocaat in hart op een kantoor van dat niveau het vak een nieuwe stap. We hebben gesproken en nieren. Niets mooier dan onrecht wilde leren. Maar dat kantoor ging toen over toetreding tot de maatschap, maar bestrijden. Ik krijg heel veel energie van net uit elkaar. Er waren weinig vacatu- daar zijn we niet uit gekomen. De wens mijn werk.’ « res in de advocatuur. Na een master in criminologie in Cambridge ben ik toen advertentie gaan werken als docent privaatrecht en algemene rechtswetenschappen. Na ADVOCATENKANTOOR een jaar kon ik op het wetenschappelijk bureau van de Hoge Raad beginnen. Ik de Varne ben blij dat ik daar ervaring heb kun- nen opdoen. Ik heb veel geleerd, onder Advocatenkantoor de Varne is gevestigd in een ruim pand in de meer over de cassatietechniek, en inspi- mooie stad Alkmaar, slechts een half uur reizen van Amsterdam. rerende mensen ontmoet. Maar het was Wij zoeken: mij te statisch. Je zit achter je bureau te werken en de telefoon gaat nooit. De een advocaat, dynamiek van de advocatuur bleef mij liefst gespecialiseerd in familierecht of sociaal zekerheidsrecht, trekken. Na twee jaar ben ik vertrokken. op basis van kostendeling. De kosten zijn relatief laag. In 2003 begon ik bij Sjöcrona van Stigt Brieven per mail aan: [email protected] of bel eerst advocaten in Den Haag. met mr. Lydia Mentink, telefoon 072 515 47 17. advertentie

rubriek 19

Wij zoeken voor onze vestiging in Tilburg een: Advocaat-Medewerker personen en familierecht (met voltooide basisopleiding) DIALOGUE BV advies coaching mediation training met aantoonbare ervaring op dit rechtsgebied, goede communicatieve vaardigheden en een commerciële instelling. Het meenemen van een eigen praktijk of het mede leiding en richting willen geven aan de sectie familierecht is een pre. Voor meer info zie onze advertentie op Linkedin.

Uw schriftelijke reactie graag per e-mail naar: Mr I.A. van Rooij [email protected] www.vrp-advocaten.nl

EEN GREEP UIT ONS De Brauw Blackstone Westbroek is per direct op zoek naar een TRAININGSAANBOD Professional Support Lawyer (PSL) voor haar praktijkgroep Arbeidsrecht (0,5 fte). BEROEPSVAARDIGHEDEN Als PSL fungeer je als vraagbaak voor de praktijkgroep. Je Projectmanagement voor juristen (9 PO / 1,5 dag) 7 okt structureert en beheert de interne know how, waaronder diverse modellen en memo’s. Je ondersteunt daarnaast de advocaten in Trefzeker in beïnvloeden en verhoor (6 PO) 6 nov hun marketingtaken zoals het opstellen van externe nieuwsbrieven, Patroonscursus (6 PO) 11 nov legal alerts en presentaties. Psychologie voor juristen (6 PO) 24 nov Kijk voor meer informatie en het sollicitatieformulier op Harvard onderhandelen (6 PO) 4 dec www.werkenbijdebrauw.nl. MEERDAAGSE OPLEIDINGEN Mediationopleiding (56 PO / 9 dagen) 10 nov Coachopleiding (6 dagen) 6 nov

MEDIATION & CONFLICTMANAGEMENT immix advocaten is een jong Masterclass mediation advocacy (6 PO) 10 okt advocatenkantoor in Midden-Nederland met MANAGEMENT EN LEIDERSCHAP veel ervaring. Wij hebben plek voor een: Fin. management voor juristen (9 PO / 1,5 dag) 7 okt advocaat-medewerker Adviesvaardigheden (9 PO / 1,5 dag) 13 nov PERSOONLIJKE ONTWIKKELING voor met name ondernemingsrecht en Gespreksleider intervisie financieel recht. Het betreft een fulltime voor advocaten (12 PO / 2 dagen) 30 okt functie. Persoonlijke effectiviteit (6 PO) 18 dec

COMMUNICATIE immix advocaten biedt een dynamische, Mr. in gesprekstechnieken (12 PO / 2 dagen) 16 sep leerzame en inhoudelijk gevarieerde Effectief communiceren (6 PO) 18 nov werkomgeving met veel ruimte voor Effectief overtuigen en beinvloeden (6 PO) 25 nov vakinhoudelijke en persoonlijke ontwikkeling en marktconforme arbeidsvoorwaarden. WIJ BIEDEN AL ONZE TRAININGEN OOK IN-COMPANY AAN Kijk op www.immix.nl/vacatureadvocaatmedewerker/ voor meer informatie over o.a. de functie- DIALOGUE BV lindelaan 12, 1405 ak bussum t 035 541 18 44 e [email protected] i www.dialoguebv.nl eisen. 20 in beeld +

Oktober 2014

Bent u al lid? Er komen steeds meer keurmerken bij. Een overzicht van kwaliteits­ stempels die advocaten gebruiken: keurmerken, lidmaatschap van bij de Orde geregistreerde specialisatieverenigingen en inschrijvingen bij instanties.1 Het Advocatenblad telde en kwam op 45.

Sabine Droogleever Fortuyn Specialisatieverenigingen Rechtsgebied Bijzonderheden Leden en Nathalie Gloudemans-Voogd Vereniging van Familierecht Advocaten Scheidingsmediators (vFAS) Personen- en familierecht 988 Vereniging Arbeidsrecht Advocaten Nederland (VAAN) Arbeidsrecht 950 Nederlandse Vereniging voor Procesrecht (NVvP) Burgerlijk en administratief procesrecht ook niet-advocaten 850 Vereniging Insolventierecht Advocaten (INSOLAD) Insolventierecht 750 Vereniging voor Bouwrecht-Advocaten (VBR-A) Bouwrecht 534 Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA) Strafrecht 483 Vereniging Arbeidsrecht Advocaten Amsterdam (VAAA) Arbeidsrecht 455 Vereniging van Letselschade Advocaten (LSA) Letselschade 370 Vereniging van Nederlandse Jeugdrechtadvocaten (VNJA) Alles wat met minderjarigen te maken heeft 340 Vereniging van Huurrecht Advocaten (VHA) Huurrecht 295 Vereniging Rotterdamse Arbeidsrecht Advocaten (VRAA) Arbeidsrecht 229 Nederlandse Vereniging van Jonge Strafrechtadvocaten (NVJSA) Strafrecht 218 Vereniging van Incasso- en Procesadvocaten (VIA) Incassorecht 178 Vereniging Haagse Arbeidsrecht Advocaten Arbeidsrecht 170 Vereniging Arbeidsrecht Advocaten Breda en ’s-Hertogenbosch Arbeidsrecht 169 Vereniging Arbeidsrecht Advocaten Oost-Nederland (VAARA) Arbeidsrecht 166 Nederlandse Vereniging van Advocaten-Belastingkundigen (NVAB) Fiscaal recht ook belastingkundigen 166 Specialisten Vereniging Migratierecht Advocaten (SVMA) Migratierecht 140 Vereniging Asieladvocaten en –juristen Nederland (VAJN) Asielrecht ook juristen 139 keurmerken Rechtsgebied Kop Leden Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade (ASP) Personenschade 135 Nederlandse Orde van Advocaten Alle 17.471 Nederlandse Vereniging van Vervoerrecht Advocaten Vervoersrecht 114 Omniusekst Alle 323 Vereniging Informaticarecht Advocaten (VIRA) Informaticarecht 97 THuis Advocaten Alle 178 Vereniging van Milieurecht Advocaten (VMA) Milieurecht 88 Stichting Keurmerk Letselschade (SKL) Letselschade 170 Specialisatievereniging Sociaal Zekerheidsrecht Advocaten (SSZ) Sociaal zekerheidsrecht 88 Advocabo Alle 14 Vereniging van Cassatieadvocaten in Strafzaken (VCAS) Strafrecht 74 Viadicte Alle 38 Vereniging van Onteigeningsadvocaten (VOA) Onteigening, planschade en nadeelcompensatie 69 Vereniging Erfrecht Advocaten Nederland (VEAN) Erfrecht 69 Aangesloten specialisatieverenigingen Vereniging Arbeidsrecht Advocaten Maastricht en Roermond Arbeidsrecht 63 Keurmerk Specialisatieverenigingen NOvA Personen- en familierecht, arbeidsrecht, letselschaderecht, personenschade 5 Vereniging Noordelijke Arbeidsrecht Advocaten (VNAA) Arbeidsrecht 61 en huurrecht. Rotterdamse Vereniging BOPZ Advocaten (RVBA) BOPZ 54 Vereniging van Agrarisch Recht Advocaten (VVARA) Agrarisch recht 52 1 Het Advocatenblad heeft zijn best gedaan om alle keurmerken en bij de Orde geregistreerde specialisatieverenigingen voor advocaten te vinden. Maar Nederlandse Vereniging van Mediation Advocaten (NVVMA) Mediation 44 volledigheid is niet te garanderen. Heeft u aanvullingen? Neem contact op met de redactie van het Advocatenblad: [email protected]. Vereniging De Militaire Balie Militair straf- en tuchtrecht, militair ambtenarenrecht 6 + in beeld 21

Oktober 2014

Specialisatieverenigingen Rechtsgebied Bijzonderheden Leden Vereniging van Familierecht Advocaten Scheidingsmediators (vFAS) Personen- en familierecht 988 Vereniging Arbeidsrecht Advocaten Nederland (VAAN) Arbeidsrecht 950 Nederlandse Vereniging voor Procesrecht (NVvP) Burgerlijk en administratief procesrecht ook niet-advocaten 850 Vereniging Insolventierecht Advocaten (INSOLAD) Insolventierecht 750 Vereniging voor Bouwrecht-Advocaten (VBR-A) Bouwrecht 534 Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA) Strafrecht 483 Vereniging Arbeidsrecht Advocaten Amsterdam (VAAA) Arbeidsrecht 455 Vereniging van Letselschade Advocaten (LSA) Letselschade 370 Vereniging van Nederlandse Jeugdrechtadvocaten (VNJA) Alles wat met minderjarigen te maken heeft 340 Vereniging van Huurrecht Advocaten (VHA) Huurrecht 295 Vereniging Rotterdamse Arbeidsrecht Advocaten (VRAA) Arbeidsrecht 229 Nederlandse Vereniging van Jonge Strafrechtadvocaten (NVJSA) Strafrecht 218 Vereniging van Incasso- en Procesadvocaten (VIA) Incassorecht 178 Vereniging Haagse Arbeidsrecht Advocaten Arbeidsrecht 170 Vereniging Arbeidsrecht Advocaten Breda en ’s-Hertogenbosch Arbeidsrecht 169 Vereniging Arbeidsrecht Advocaten Oost-Nederland (VAARA) Arbeidsrecht 166 Nederlandse Vereniging van Advocaten-Belastingkundigen (NVAB) Fiscaal recht ook belastingkundigen 166 Specialisten Vereniging Migratierecht Advocaten (SVMA) Migratierecht 140 Vereniging Asieladvocaten en –juristen Nederland (VAJN) Asielrecht ook juristen 139 Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade (ASP) Personenschade 135 Nederlandse Vereniging van Vervoerrecht Advocaten Vervoersrecht 114 Vereniging Informaticarecht Advocaten (VIRA) Informaticarecht 97 Vereniging van Milieurecht Advocaten (VMA) Milieurecht 88 Specialisatievereniging Sociaal Zekerheidsrecht Advocaten (SSZ) Sociaal zekerheidsrecht 88 Vereniging van Cassatieadvocaten in Strafzaken (VCAS) Strafrecht 74 Vereniging van Onteigeningsadvocaten (VOA) Onteigening, planschade en nadeelcompensatie 69 Vereniging Erfrecht Advocaten Nederland (VEAN) Erfrecht 69 Vereniging Arbeidsrecht Advocaten Maastricht en Roermond Arbeidsrecht 63 Vereniging Noordelijke Arbeidsrecht Advocaten (VNAA) Arbeidsrecht 61 Rotterdamse Vereniging BOPZ Advocaten (RVBA) BOPZ 54 Vereniging van Agrarisch Recht Advocaten (VVARA) Agrarisch recht 52 Nederlandse Vereniging van Mediation Advocaten (NVVMA) Mediation 44 Vereniging De Militaire Balie Militair straf- en tuchtrecht, militair ambtenarenrecht 6 2222 in rubriek beeld +

Oktober 2014

MEDIATION Rechtsgebied Leden Aansluiting bij instanties Rechtsgebied Leden

Mediatorsfederatie Nederland Familierecht, arbeidsrecht, 2.900 Raad voor Rechtsbijstand Strafrecht, Psychiatrisch 7.591 (MfN) registermediator zakelijke geschillen Patiëntenrecht, Ingeschreven in het MfN-register: Vreemdelingenrecht, Asiel- (en (mediators, van wie 900 advocaat) vluchtelingen)recht, Personen- en Familierecht, Jeugdzaken, Vereniging Mediators Overheid Mediation onbekend Slachtofferzaken (VMO)

Nederlandse Mediatorsvereniging Mediation onbekend (NMv)

Vereniging Corporate Mediation Vennootschapsrecht, 7 medezeggenschapsrecht en financieel recht

advertenties

Tilburg Maastricht Arbeidsrecht TMA een samenwerkingsproject van

De universiteiten van Tilburg en Maastricht bieden met ingang van januari 2015 in 10 cursusdagen een nieuwe leergang arbeidsrecht aan onder de naam Tilburg Maastricht Arbeidsrecht (TMA)

TMA is een diepgaande leergang over het gehele terrein van het arbeidsrecht met inbegrip van de recente wetgeving van de Wet werk en zekerheid. TMA is erkend als specialisatieopleiding door de VAAN en levert 60 NOvA-punten op.

TMA richt zich met name op de gevorderde arbeidsrechtjuristen in de regio Brabant, Limburg en Zeeland en wordt gehouden in hotel Pullman Eindhoven Cocagne. Deze locatie is zowel met het openbaar vervoer als met de auto uitstekend bereikbaar.

Aanmelding is reeds mogelijk. Meer informatie over TMA treft u aan op www.tilburguniversity.edu/tma of u kunt ook mailen naar: [email protected]

140538_TLS_TMA_adv_glossy_190x60.indd 1 16-09-14 11:01 advertenties

Hét opleidingsinstituut voor trainingen op het gebied van mediation, coaching en communicatie.

• Mediationopleidingen in Haarlem, Zwolle en Den Bosch • Diverse specialisatietrainingen, waaronder: • Specialisatie Arbeidsmediation • Specialisatie Mediator in Strafzaken • Specialisatie Familie Mediator • Masterclass Business Mediation

Centrum voor Confl icthantering | Nieuwe Gracht 74 | 2011 NJ Haarlem Aansluiting bij instanties Rechtsgebied Leden T 023 532 31 96 | E [email protected] | I www.cvc.nl Raad voor Rechtsbijstand Strafrecht, Psychiatrisch 7.591 Patiëntenrecht, Vreemdelingenrecht, Asiel- (en vluchtelingen)recht, Personen- en Familierecht, Jeugdzaken, Slachtofferzaken BLIX ADVOCATEN www.blixadvocaten.nl De NOvA zoekt BLIX Advocaten is een jong en ambitieus nichekantoor twee leden voor de adviescommissie regelgeving gespecialiseerd in insolventie-, proces- en ondernemingsrecht. In de praktijken van de advocaten van BLIX ligt de focus op problemen De adviescommissie regelgeving heeft tot taak de rondom de onderneming; er wordt geadviseerd en geprocedeerd over algemene raad gevraagd en ongevraagd te adviseren commerciële- en ondernemingsrechtelijke geschillen, (bestuurders) over voorstellen van regelgeving van de Nederlandse aansprakelijkheid, (dreigende) insolventie, financieringen en zekerheidsrechten en algemeen ondernemingsrecht. BLX bedient orde van advocaten ten aanzien van de juridische met name financiële instellingen, investeringsmaatschappijen en het kwaliteit en de gevolgen van de regelgeving voor de midden- en grootbedrijf. Daarnaast treden diverse advocaten van BLIX beroepsuitoefening en de praktijkvoering van advocaten. op als curator in (spraakmakende) faillissementen. Deze commissie bestaat uit minimaal vier en maximaal acht leden. De algemene raad benoemt de leden voor Ter uitbreiding van ons team zijn wij op zoek naar een een periode van vier jaar met de mogelijkheid tot advocaat-medewerker. herbenoeming voor eenzelfde periode. Het profiel: Gezocht wordt naar twee enthousiaste en bij de • 4 à 6 jaar ervaring als advocaat in een hoogstaande (proces)praktijk; • goede kennis van boeken 2, 3 en 6 BW en Rv; Orde betrokken advocaten, liefst met gedegen • ervaring met het faillissementsrecht (het afwikkelen van bestuursrechtelijke achtergrond en kennis van faillissementsboedels in het bijzonder) is een pre; wetgevingstechniek. • aantoonbare kwaliteit om zaken zelfstandig te behandelen; • intelligent en integer.

De adviescommissie regelgeving vergadert De propositie: ongeveer vier keer per jaar. De leden ontvangen een • een jong, ambitieus en sympathiek nichekantoor; reiskostenvergoeding. • een veelzijdige en uitdagende praktijk; • prima salariëring en uitstekende toekomstperspectieven; Reacties graag binnen 30 dagen na het verschijnen van Bij interesse kunt u contact opnemen met het Advocatenblad richten aan: Hanneke De Coninck - Smolders via [email protected] of mw L.M.A. Bruschinski [email protected] 020-3052830. Najaar 2014 Gemiddeld Beoordeeld met een 8,4!

Vaardigheidstrainingen voor juristen

donderdag 2 oktober 2014 donderdag 13 en donderdag donderdag 27 november en Effectief coachen en 20 november 2014 donderdag 4 december 2014 begeleiden van stagiaires Professioneel adviseren Creatief denken, gebruik uw brains; en ander personeel gebruik uw talent! (tevens patroonscursus) Woensdag 26 november 2014 Schrijven van processtukken in Woensdag 10 december 2014 dinsdag 4 november 2014 hoger beroep Formuleren van Overtuigend motiveren juridische teksten

Schrijf nu in! www.kluwer.nl/opleidingen

1408_Adv_MR_Vaardigheidstrainingen_210x265.indd 1 26-08-14 10:21 + Najaar 2014 Gemiddeld achtergrond 25 Beoordeeld Oktober met een 2014 8,4! Wennen aan loeizware studie De kwaliteit van de beroepsopleiding moest beter, luidde vier jaar Vaardigheidstrainingen geleden de conclusie van de Commissie-Kortmann. Dus stortte de voor juristen eerste lichting van een drastisch vernieuwde opleiding zich in het

najaar van 2013 enthousiast op de stof. Dat het onderwijs zwaar zou zijn, hadden de deelnemers wel verwacht. Maar zó zwaar?

Olga van Ditzhuijzen Beeld: Jean-Pierre Jans

retig, stralend, vastbesloten en nieuwe opleiding is niks aan te mer- voor staan om bij wijze van spreken een vol verwachting. Dat was advo- ken: die is echt interessant, leerzaam, compleet boek door te nemen. Ik weet Gcaat-stagiaire Roxy de Weijer nuttig en inspirerend. Nieuwe vakken niet wie dat kan in een middagje, maar toen ze vorig jaar begon aan de nieuwe als beroepsethiek krijgen enthousiaste mij kostte het toch echt drie dagdelen.’ beroepsopleiding. Nu, aan het begin van reacties, de deskundigheid van docenten Tijdens de lesdagen was dat volgens de het tweede jaar van de opleiding, heeft dwingt respect af, en ook de flexibiliteit stagiaires het gesprek van de dag: hoe- de jonge Rotterdamse advocate gemeng- van de online ‘e-learning’ wordt gewaar- veel tijd was jij kwijt met die opdracht? donderdag 2 oktober 2014 donderdag 13 en donderdag donderdag 27 november en de gevoelens. Enerzijds is ze enthousiast deerd – mits de diverse foutmeldingen Ben ik nou gek, of dom, of is dit gewoon Effectief coachen en 20 november 2014 donderdag 4 december 2014 over het beroep van advocaat, ander- en de dwaaltochten door de irritante echt heel veel werk? Ze ‘schrok zich rot’ begeleiden van stagiaires Professioneel adviseren Creatief denken, gebruik uw brains; zijds worstelt ze met de zwaarte van de navigatie gauw worden uitgebannen. van de zwaarte van toetsen en tenta- en ander personeel gebruik uw talent! opleiding. ‘Daar gáán we weer,’ zegt ze. De lichting 2013 is er een van ‘proef- mens: ‘Ik heb goede advocaten gezien (tevens patroonscursus) Woensdag 26 november 2014 ‘Ik heb het gevoel of ik de afgelopen konijnen’, naar eigen zeggen, en dat is die de toets niet haalden en nu een Schrijven van processtukken in Woensdag 10 december 2014 tijd een paar jaar ouder ben geworden.’ nu eenmaal zo, ‘iemand moet de eerste ander beroep overwegen. Getalenteerde dinsdag 4 november 2014 hoger beroep Formuleren van Nu heeft De Weijer keurig haar toetsen zijn,’ zegt De Weijer. Maar haar kan- juristen belanden zo in het bedrijfsle- Overtuigend motiveren juridische teksten en tentamens gehaald, maar dat ging toorgenoten zijn bepaald niet jaloers op ven, dat is juist wat de Orde niet wilde.’ niet zonder moeite. Het eerste cohort haar uitverkorenheid: ‘Die zijn dolblij De Orde zelf benadrukt dat de van de vernieuwde beroepsopleiding dat ze de cursus oude-stijl hebben afge- opleiding zwaarder is geworden om kreeg het aardig voor de kiezen, blijkt rond.’ een hoge kwaliteit te garanderen. uit een rondgang langs deze advocaat- Het grootste bezwaar is de onduide- Omdat bij veel kantoren nog het beeld stagiaires. De ‘kwaliteitsimpuls’ van de lijkheid over de studiebelasting, die de van de oude opleiding bestaat, kan nieuwe opleiding wordt door sommigen Nederlandse Orde van Advocaten vol- dat soms leiden tot een grote druk op Schrijf nu in! www.kluwer.nl/opleidingen als schier onmenselijk ervaren. gens veel stagiaires wel érg optimistisch de schouders van de stagiaires, zegt Toch aarzelen deze stagiaires als laag gesteld heeft. Alleen al het maken directeur Monique van de Griendt van ze hun verhaal vertellen. Want zo’n van de omvangrijke thuisopdrachten en uitvoeringsorganisatie CPO/Dialogue: opleiding moet ook wel een beetje proeftoetsen kostte veel stagiaires soms ‘Sommigen krijgen te horen “op ons zwaar zijn, advocaat worden is immers vele malen meer tijd dan de website kantoor is nog nooit iemand gezakt” niet zomaar wat. Ze staan heus wel aangaf. Dit frustreert sommige deelne- – maar die gevestigde advocaten besef- hun mannetje. En op de inhoud van de mers. De Weijer: ‘Er zou één dagdeel fen niet dat de opleiding nu zwaarder

1408_Adv_MR_Vaardigheidstrainingen_210x265.indd 1 26-08-14 10:21 26 achtergrond +

Oktober 2014

De Nederlandse Orde van Advocaten geeft in Amsterdam voorlichting aan advocaten over de vernieuwde opleiding.

en minder vrijblijvend is.’ Een van de als er sneller was geluisterd had ik meer gedaan. ‘Er gingen dingen mis, maar geïnterviewde stagiaires zegt dat ze van waardering gehad. Nu baal ik.’ Hij weet het begon erop te lijken dat ineens elke uitputting al eens overwoog om er mee zich gesterkt door zijn bestuursrecht- tegenslag de schuld was van de organi- op te houden: ‘Er komt al zo veel op je specialisatie en gaat er vol tegenaan: satie. Advocaten zijn gewoon heel kri- af in zo’n eerste jaar: eerste baan, een ‘Dit is mijn ding.’ tische mensen, dus dan krijg je dat. Het nieuw kantoor, nieuwe collega’s, een Er zijn ook andere geluiden. Advo- is niet helemaal eerlijk, ik vind dat er in nieuwe opleiding. Er is geen moment caat-stagiaire Willemijn Vermeer merkt zo’n korte tijd echt een prima opleiding rust om alle indrukken te verwerken, op dat omgaan met ‘rommeligheid en is neergezet, met uitstekende docenten.’ alle weekenden en vakanties gaan op rare vragen’ ook deel uitmaakt van de Vermeer oppert dat de beroepsopleiding aan studeren.’ dagelijkse advocatenpraktijk. ‘Cliënten voor veel mensen toch een verrassing zijn ook niet altijd duidelijk, als advo- was, ‘het is nu eenmaal anders dan de Eisen caat moet je een bepaald inschattings- universiteit’. Advocaat-stagiaire Marco van Duijn is vermogen hebben en analytisch inzicht.’ Intussen zit stagiaire Faton Bajrami wat ouder dan zijn medecursisten: hij Ze zegt juist blij te zijn met de zware nog in spanning. Hij zakte voor het koos op latere leeftijd voor de advoca- opleiding: ‘Dat heb ik liever dan een tentamen van de leerlijn bestuursrecht, tuur en heeft zijn eigen praktijk. Hij cursus die wordt weggelachen, nu krijg en ook na aanpassing van de norme- betaalt de opleiding dan ook zelf, en ik echt waar voor mijn geld.’ ring en het schrappen van vragen is het sloot er zelfs een lening voor af. Omdat Vermeer vindt dat de organisatie onzeker of hij slaagt. Bajrami ging bijna hij ‘vele malen meer tijd’ kwijt was aan juist goed luistert naar kritiek. ‘Soms twijfelen aan zijn kunnen, maar ziet huiswerk en studie dan was voorge- zelfs iets té goed,’ lacht ze: na klachten zich gesteund door zijn patroon, die spiegeld, werd hij naar eigen zeggen over de locatie in Amsterdam – deelne- met vijftien jaar bestuursrechtervaring gedwongen om zaken te weigeren. Hij mers mochten in de zaal geen broodje stelt dat Bajrami 2,5 punt te weinig zou overweegt nu een schadevergoedings- eten, maar alleen buiten – is de setting hebben gekregen doordat antwoorden procedure en start een bezwaarschrift- verplaatst naar elders. Vermeer volgt de ten onrechte zijn fout gerekend. Zijn procedure tegen de Orde. Eerder diende leerlijn civiel recht, en ondanks dat de patroon tekende mede namens Bajrami hij met een tiental medecursisten een kennis sinds haar afstuderen in 2004 beroep aan: niet alleen tegen de exa- klacht in over de te zware belasting van wat was weggezakt, kon ze de stof menuitslag, maar ook tegen de ‘ram- de minor burgerlijk recht. De groep goed volgen. ‘Het kostte mij ook veel melende opleiding, het ontbreken van verzocht de Orde om in te grijpen en de meer tijd dan ik had verwacht, maar ik een boek en de bij stagiaires gecreëerde studielast terug te brengen ‘tot realis- vind dat de reacties wel wat positiever onzekerheid over zo’n beetje alles’. Ze tische proporties’. Van Duijn: ‘Kijk, ik mogen.’ Ze kan zich wel degelijk ook hebben overleg gehad met AR-lid Mar- wil gewoon mijn opleiding afronden en vinden in de kritiek van haar medesta- jan van der List en Van de Griendt van een goede advocaat worden, dus dan is giaires van het eerste cohort, maar vindt de uitvoeringsorganisatie, maar Bajrami ruzie met de Orde niet zo handig. Maar dat CPO/Dialogue daar adequaat mee is is nog niet gerustgesteld. ze stellen wel onrealistische eisen. En omgegaan en goede aanpassingen heeft + achtergrond 27

Oktober 2014

De meeste klachten vinden hun oor- sprong bij het eerste cohort, zegt Van de Griendt. ‘Het onderwijs en de toetsing zijn gebaseerd op de vakbeschrijvin- gen. De vakbeschrijving van de major en minor burgerlijk recht bleken in de praktijk te uitgebreid voor het aantal voorgeschreven dagdelen.’ Van der List erkent dat ook: ‘Het ambitieniveau van de Orde was hierbij te hoog.’ Tegelijk werden binnen andere vakken volgens Marco van Duijn juist onbegrijpelijk gedetailleerde uitstapjes gemaakt, zoals bij de minor burgerlijk recht: ‘Ik wilde dat vak volgen om naast mijn bestuursrechtelijk specialisme meer kennis op te doen van de civiele praktijk; maar het belang ontgaat me van het op microniveau bespreken van de kleinste eigenaardigheden binnen het huwelijksvermogensrecht. Een vreemde keus om dat te onderwijzen

aan mensen die juist kiezen voor de Brokke Ronald Foto: wat “globalere” minor omdat ze zich Stagiaires tijdens introductie eerste lichting nieuwe beroepsopleiding in Woudschoten in 2013. daarin verder níét willen specialiseren.’ Van Duijn is boos dat zijn loopbaan als duur is vastgesteld op basis van hun bestuurslid Frederik Bouwman dat het advocaat op het spel staat door kinder- ervaringen. Zij konden in die uren in werkelijkheid meevalt: ‘Na gesprek- ziektes en onverwachte effecten van een goed de stof doornemen. Ik heb ook ken met de opleidingscoördinator van kersverse opleiding. Met ingang van stagiaires gesproken die er prima mee de Orde en CPO/Dialogue hielden we het derde cohort is er een nieuwe vak- uit de voeten konden.’ De problemen een positief gevoel over en hebben we beschrijving voor de major en de minor met navigatie en andere gebruikson- het idee dat de klachten ter harte wor- burgerlijk recht, waar onder meer het vriendelijkheden, zoals de verspreide den genomen.’ Hij vermoedt dat het huwelijksvermogensrecht is uitgehaald. vindplaatsen van studiemateriaal, zijn tweede cohort van cursisten ‘de percep- al in februari opgelost. ‘We kunnen een tie heeft aangepast aan de situatie’, ofte- Tekentafel geheel nieuwe opleiding niet met één wel, door verhalen van hun voorgangers AR-lid Van der List is tevreden over de druk op de knop in gang zetten,’ zegt vrezen stagiaires het ergst en dan zien nieuwe opleiding. ‘Inhoudelijk is het Van der List. ze ook het ergst. uitstekend. We hebben zo veel mogelijk Volgens de Orde zijn de evaluaties Naast de klachten over tentamens vanuit het perspectief van de stagiaire overwegend positief, en worden er en studielast zijn er ergernissen over de gedacht, we willen dat iedereen profijt doorlopend aanpassingen gedaan. ‘De afhandeling van die klachten. Marjan heeft van de opleiding en er juichend conclusie na een jaar is dat het huis goed van der List zegt juist dat CPO/Dialogue doorkomt. Maar wat je op de tekentafel gebouwd was, maar dat nog een enkel een groot compliment verdient voor het bedenkt, blijkt in de praktijk niet altijd raam niet goed sloot. Sommige zaken snelle reageren op berichten van stagi- allemaal perfect. Het is altijd wijsheid worden pas zichtbaar als je ermee aan de aires, en dat ook met klagers veelal uit- achteraf, maar ik zou niet weten wat we slag gaat,’ zegt Van der List. Uitvoerder gebreid in gesprek is gegaan. ‘Misschien nog meer hadden moeten doen.’ Van de Griendt: ‘De tweede lichting dat er soms iets doorheen glipt, maar Van de Griendt wijst erop dat de heeft al veel minder klachten.’ in het algemeen is de feedback serieus e-learning, inclusief de huiswerkop- Uit feedback van enquêtes die de genomen en beantwoord.’ drachten, is ontwikkeld door juristen Jonge Balie heeft gehouden, blijkt dat Bouwman ziet dat het vooral de en wetenschappers en getest is door de tweede lichting nog veel dezelfde onduidelijkheid is waaraan veel stagi- junior advocaten. ‘De geschatte studie- klachten heeft. Toch denkt Jonge Balie aires zich ergeren: ‘Het is niet erg dat 28 achtergrond +

Oktober 2014

Volgens Marjan van der List is het juist de bedoeling om een leerlijn te volgen die aansluit op je praktijk. Van der List: ‘Zo kun je een casus waarmee je op kantoor worstelt tijdens de lesdagen voorleggen aan deskundigen.’ Met een diagnostische zelftoets aan het begin van de opleiding kun je testen of je voldoende basisken- nis hebt van het vak. ‘Anders moet de docent onder dat niveau lesgeven en dan komt de kwaliteit weer in gevaar.’ Ze benadrukt dat kantoren voordeel kunnen halen als hun stagiaire zich tijdens de opleiding kan verdiepen in specialisti- sche onderwerpen, ‘dat is zeker voor klei- nere kantoren een interessante winst’. Volgens stagiaires leven op veel kantoren nog vragen over de tijd die de nieuwe opleiding kost. Daar ligt tegelijk ook een groot span- ningsveld: ondanks de inspanningen van de opleiding zwaar is, zolang je dat van printten de digitaal aangeboden rea- de Orde om kantoren te betrekken bij tevoren duidelijk weet en studietijd ders, omdat deelnemers het studie- de opleiding en ze goed te informeren kunt inplannen.’ De Jonge Balie zou materiaal liever niet van het scherm over de toegenomen werkdruk voor hun onder meer graag zien dat een helder lazen. Maar e-learning is nu eenmaal een pupillen, blijkt volgens de stagiaires nog curriculum en het voorlopig rooster methode waaraan deelnemers zullen altijd veel onbegrip te bestaan. Omdat voor de gehele opleidingsperiode van moeten wennen, zegt uitvoerder Van de veel contacturen zijn vervangen door drie jaar worden gepubliceerd, dan Griendt: ‘Tussen de leerstof staan ook zelfstudie via e-learning, moeten deelne- weten deelnemers waar ze aan toe zijn: filmpjes die bekeken moeten worden, mers in hun vrije tijd of tijdens kantoor- ‘Stagiaires stappen op een rijdende trein dat kun je niet vertalen naar papier.’ De uren studeren. Van de Griendt: ‘Vroeger en hebben geen idee wat er gaat gebeu- pdf’s zijn sinds kort te bekijken in het had je elke week een lesdag, dus dan was ren,’ zegt Bouwman. programma flipviewer, waarin ook aan- de stagiaire weg van kantoor. Nu zijn er ‘We zijn daar mee bezig,’ reageert tekeningen en markeringen gemaakt minder van die dagen, en zit de stagiaire Van de Griendt. Het rooster is een kunnen worden en die de voorge- gewoon achter het bureau, terwijl die als- logistieke puzzel waarin met tiental- schreven materialen met een druk op nog een hele dag aan studie zou moeten len factoren wordt gerekend: zoals de de knop printbaar maakt. ‘Wij blijven besteden. Dat wordt door collega’s niet beschikbaarheid van docenten gedu- continu bezig om de digitale leerom- altijd begrepen.’ rende de volle drie jaar, de overlap van geving nog gebruiksvriendelijker te Om kantoorgenoten van de deelne- vakken en de logische indeling van maken. Digitale ontwikkelingen gaan mers nog beter te informeren over de drie tentamenkansen. CPO/Dialogue razendsnel, en daar maken we zo nodig verzwaarde opleiding, worden nu ook laat nu software op maat ontwikkelen gebruik van.’ patroons uitgenodigd tijdens de intro- waarin deze halfjaarlijkse puzzel kan Stagiaire Bajrami is gespecialiseerd ductiemodule in Woudschoten voor een worden opgelost. In elk geval valt ook in strafrecht en internationaal recht, presentatie van de nieuwe leermethode. voor de komende lichting niet verder te maar in overleg met zijn patroon koos ‘Dat was fantastisch,’ zegt Van der List. plannen dan het komende jaar: op de hij voor de major bestuursrecht; dat ‘Nu hebben patroons gezien hoezeer ook website staan voor de eerste en tweede zou op kantoor goed van pas komen. zij profijt hebben van de nieuwe materie.’ lichting de weekschema’s tot en met het Nu vreest hij dat zijn loopbaan op losse Het is voor iedereen wennen, zegt derde jaar, voor de derde lichting is dat schroeven komt te staan. ‘Achteraf had Marjan van der List. Stagiaire Roxy de bekend tot 2015. In de digitale leerom- ik beter kunnen kiezen voor de major Weijer is intussen moedig begonnen aan geving staat wel een individueel jaar- strafrecht, waar ik beter in thuis ben, het tweede jaar: ‘Er moet altijd een eerste rooster. dan liep ik minder risico dat ik het lichting zijn, niemand kan daar iets aan De behoefte om van papier te stu- tableau moet verlaten. Dan kon ik me veranderen. Wij maken de weg vrij voor deren is ook opgepakt, zegt Van de op een later moment in bestuursrecht de rest. Helaas heeft dat ons die extra Griendt. Secretaresses van stagiaires verdiepen.’ energie gekost.’ « Oog voor advocatuur

SSR heeft oog voor de advocatuur. Heeft u oog voor SSR?

SSR, Studiecentrum Rechtspleging, het opleidingsinstituut van de ervaringen uit te wisselen en te netwerken. Door elkaars verwachtingen Rechtspraak en het Openbaar Ministerie stelt een selectie van haar en positie te kennen, werken advocatuur, Rechtspraak en OM samen programma-aanbod open voor advocaten. SSR biedt bijzondere aan een efficiëntere rechtsgang. cursussen, professionele ontmoetingen en themadagen op het gebied van diverse vakgebieden voor zeer aantrekkelijke prijzen. Als modern instituut biedt SSR een digitale leeromgeving ‘MIJN SSR’ waarmee fysieke kennisoverdracht wordt gecombineerd met web- Oog hebben voor SSR is op de hoogte blijven van de laatste colleges, online toetsen en andere vormen van e-learning. ontwikkelingen in de Nederlandse rechtspraak, leren van de ervaringen van andere togadragers en kennis maken met de zienswijze van rechters Kijk voor het geselecteerde aanbod voor advocaten op www.ssr.nl/ en officieren van justitie. advocatuur. Het aantal beschikbare plaatsen voor advocaten is per cursus gelimiteerd, behalve voor de Actualiteiten. Oog hebben voor SSR geeft een unieke meerwaarde: veel van onze docenten en cursisten zijn werkzaam als raadsheer, rechter, advocaat- generaal of officier van justitie. Een cursus bij SSR is een manier om

Neem voor meer informatie en aanmelding contact op met de SSR servicedesk: T 088 3613212 | E [email protected]

SSR: Goed opgeleid voor een rechtvaardige samenleving

SSR - advertentie Advocatenblad.indd 1 16-09-14 16:42 30 service

De advocaat van de toekomst

Veel afgestudeerde juristen en minder banen in de advocatuur. Is het kommer en kwel voor banenzoekers? Niet voor wie klaar is voor de advocatuur van de toekomst, waar sociale vaardigheden misschien wel belangrijker zijn dan juridische kennis. Wat zoeken kantoren in jonge advocaten, en dus in de advocaten van de toekomst?

Michel Knapen

isschien heeft de beste Of luister naar Van Iersel Luchtman Jongeren die deze toegevoegde waarde kandidaat voor vacatures Advocaten (Breda/Den Bosch/Uden), in hun bagage hebben, maken kansen in M voor advocaat-stagiaires wel met 45 advocaten en drie vacatures. de advocatuur. Meer dan ooit zullen pas psychologie gestudeerd, of theologie. Of Daar is Sylvia Paul als secretaris van het afgestudeerden moeten aantonen dat wat anders in de sociale wetenschappen. dagelijks bestuur belast met personeels- ze naast de studie actief zijn geweest. Want als er iets de laatste jaren is ver- werving: ‘Je bent als advocaat bezig met ‘Juridische kennis wordt vooronder- anderd, en als er één verandering is die je vak én met klanten. Dat laatste wordt steld, en is overigens overal – ook op echt zal doorzetten, is het wel deze: niet belangrijker.’ internet – beschikbaar,’ zegt Erwin de juridische kennis alléén is belangrijk, Of luister naar PlasBossinade (Gro- Bouwman, directeur van searchbureau maar steeds meer ook vaardigheden als ningen), met 31 advocaten in dienst. Legal People. ‘Persoonlijke kwaliteiten omgaan met mensen, vertrouwen wek- Twee vacatures hebben ze, voor ándere worden belangrijker: kunnen luisteren, ken, empathie tonen en binden. Alles typen starters dan voorheen. ‘De markt meepraten en meedenken met directies, wat studenten niet leren van professoren wás ooit vanzelfsprekend,’ zegt HR- flexibel zijn, beschikken over aanpas- in het recht. manager Marianne Riemersma. ‘Was je singsvermogen.’ Studenten moeten dit Luister maar naar het Rotterdamse een goed jurist, dan kwamen de klanten zelf aanleren. kantoor De Bok Roijers Gasseling, met vanzelf en dan bleven ze trouw. Maar Bouwman: ‘Kantoren zullen minder negentien advocaten en twee vacatures. klanten stellen tegenwoordig andere gaan letten op studieresultaten, want ‘Advocaat is een sociaal beroep,’ zegt eisen. Ze zijn kritischer. De toegevoegde cijfers bieden slechts een schijnzeker- partner Jacques Roijers. ‘Sociale vaardig- waarde van een advocaat moet nu veel heid. Studenten zullen meer naast hun heden zijn dus van groot belang.’ duidelijker blijken.’ studie moeten doen om die vaardighe- + service 31

Oktober 2014 Kies bewust den te ontwikkelen.’ Dat geldt volgens waarin zij opereren?’ Zo denkt ook het Voor wie een goede kans wil maken op een Bouwman ook voor advocaat-medewer- middelgrote kantoor De Bok Roijers sollicitatiegesprek, kan zelfs een mooi cv on- kers. ‘Er zijn voor hen voldoende trai- Gasseling erover. ‘Cijfers zijn niet zalig- voldoende zijn. De keuze voor de advocatuur ningen en seminars waar je dergelijke makend, studieduur ook niet,’ zegt moet bewust zijn. Jonge meesters die op elke vaardigheden kunt leren. Ik bezoek ze Jacques Roijers. ‘Als je een keer een wat juridische vacature – bij het bedrijfsleven, de vaak, maar advocaten kom ik daar nooit lager cijfer heb gehaald omdat je naast overheid, consultantbureaus, rechtsbijstands- tegen.’ je studie actief bent geweest, het zij zo. verzekeraars en advocatenkantoren – met Omdat de markt andere eisen stelt Maar studenten met alleen maar zesjes een standaardbrief solliciteren, vallen door de aan advocaten, stellen kantoren andere maken óók weer weinig kans. Vakinhou- mand. eisen aan advocaat-stagiaires. Riemers­ delijke kwaliteit blijft immers ook een Dat ‘bewust kiezen’ moet dan al op de uni- ma (PlasBossinade): ‘Klanten praten basisvereiste.’ versiteit beginnen, en veel rechtenstudenten steeds liever met een partner. Stagiaires weten dat in de bachelorfase nog niet. Daarom zullen minder snel zelfstandig aan het Inzetbaar vindt Remco Abeln van IS Legal dat advocaten- werk kunnen, ze zijn meer ondersteu- Wat Remco Abeln, partner van recruit- kantoren zich ook zouden moeten openstel- nend dan voorheen. Ook daarop selecte- mentbureau IS Legal, opvalt, is dat len voor bachelorstudenten. ‘Nu zeggen veel ren we.’ Ook zij wijst op het belang van zowel studenten als ervaren juristen studenten: een advocatenkantoor lijkt me de ‘persoonlijkheid’: klanten vinden en zich vaak niet goed verdiepen in de leuk, zonder te weten wat het inhoudt. Als ze binden, de druk van het werk aankun- verschillen tussen de kantoren of de een kantoor vanbinnen hebben meegemaakt, nen, ondernemend en communicatief activiteiten van een bedrijf. ‘Door goed weten ze eerder of dat wat voor hen is. Maar zijn, jezelf kunnen presenteren. ‘Die te onderzoeken wat voor een kantoor ook masterstudenten zouden zich veel beter vaardigheden worden steeds belangrij- het is waar je solliciteert, vergroot je op een kantoor kunnen oriënteren. Ga er eens ker, en zouden eigenlijk op de universi- je kansen. Tijdens je studie begint het heen, drink eens een kop koffie met een ad- teit aan bod moeten komen.’ oriëntatieproces. Wat je ook kiest: je vocaat, onderzoek hoe een werkdag eruitziet, Dus, aanstaande meesters: word lid moet je onderscheiden ten opzichte van toon écht interesse in dat kantoor.’ van een juridisch dispuut, bestuur een de andere sollicitanten. Dit kun je doen ‘Weten wat je te wachten staat,’ zegt ook studievereniging, werk voor de rechts- door aan te geven wat je zo aanspreekt advocaat Jacques Roijers (De Bok Roijers Gas- winkel, ga in een commissie zitten, bij het kantoor waar je solliciteert. Wil seling), ‘is belangrijk als je solliciteert.’ Kan- studeer eens in het buitenland, is de je als advocaat werken op een bepaalde didaten die een studentstage op een kantoor boodschap van de kantoren. Het zwaar- sectie, dan moet je méér hebben gedaan hebben gelopen, hebben bij hem een streepje tepunt verschuift van legal naar people, dan alleen dat keuzevak hebben voor. Sylvia Paul (Van Iersel Luchtman Advoca- parafraseert Erwin Bouwman de naam gevolgd. Als je aantoonbaar de vak- of ten), zegt het zo: ‘We kijken naar je motivatie: van zijn bureau. Dat wás al zo, maar jurisprudentiebladen bijhoudt, maak je waarom heb je bewust voor ons gekozen?’ nu is dat laatste nog belangrijker. ‘Met meer kans om te worden aangenomen.’ Zeker de regiokantoren willen niet dienen als nevenfuncties toon je aan dat je jezelf Maar niet altijd vanaf het begin. Bij afvoerputje van de grote kantoren: slaag je niet breder hebt ontwikkeld dan alleen PlasBossinade werden tot voor kort sta- op de Zuidas, dan in godsnaam maar bij een juridisch-inhoudelijk, en dat is belang- giaires aangenomen voor een bepaalde middelgroot kantoor in het land – die menta- rijk voor een start in de advocatuur,’ sectie. HR-manager Riemersma: ‘Wie liteit wordt afgestraft. zegt Robin Funnekotter, hoofd recruit- was afgestudeerd in het ondernemings- ment en opleidingen van Pels Rijcken recht, kwam terecht bij de sectie onder- & Droogleever Fortuijn (Den Haag, 139 nemingsrecht. Tegenwoordig kijken we advocaten). Hij heeft gemerkt dat de cv’s breder. Stagiaires worden geacht overal een ‘polarisatie’ tussen de grote kan- van sollicitanten uitgebreider aan het inzetbaar te zijn. Is het op een sectie toren, ‘die aantrekkingskracht blijven worden zijn, dus ze passen zich al aan eens wat minder druk, dan kunnen ze uitoefenen’, de nichekantoren en aan de strengere selectievoorwaarden. veel gemakkelijker overstappen. Uit eer- accountantskantoren. ‘Het lijkt erop ‘Goede cijfers worden verondersteld. ste reacties van kandidaten op vacatures dat pas afgestudeerden, en ook oudere Daarnaast zijn inlevingsvermogen en blijkt dat dat goed valt.’ advocaten die willen overstappen, de social skills erg belangrijk, voor onder Dat kantoren tegenwoordig andere keuze uit die drie typen kantoren heb- meer relatiemanagement en acquisi- eisen stellen aan jonge juristen, komt ben. De grote accountantskantoren tie. Kun je je goed verplaatsen in de niet alleen door de slechtere arbeids- bieden steeds meer juridische diensten business van onze cliënten en de markt markt. Bouwman (Legal People) ziet aan, en nemen steeds meer juristen op. 32 service +

Oktober 2014

Dat kan aantrekkelijk zijn, omdat de tien kantoor met een unieke (proces)- kantoren voorop met échte vernieu- teams veel meer multidisciplinair zijn praktijk. De sfeer is informeel en gericht wingen. Die werken met kernwaarden dan bij een advocatenkantoor.’ Maar ook op persoonlijke ontwikkeling, met oog als ondernemerschap, vertrouwen en het bedrijfsleven zal meer eigen juristen voor een gezonde work-life balance. Dat sociale innovatie. Dat trekt aan. Als jong gaan aannemen, zegt Bouwman, om spreekt aan.’ jurist moet je wel je eisenpakket aanpas- de kosten te drukken. ‘Daar ontstaan Sylvia Paul (Van Iersel Luchtman sen. Je krijgt sneller verantwoordelijk- grotere juridische afdelingen.’ Voor Advocaten) merkt een omgekeerde heid, maar je zult misschien ook naar advocatenkantoren is het de uitdaging trend: studenten die op een groot kan- de supermarkt moeten om de koffie te de juiste kandidaat te vinden, zonder toor stage hebben gelopen, willen liever halen.’ afbreuk te doen aan de strengere selec- komen werken op een middelgroot Scholten rekent erop dat de echte tiecriteria. regiokantoor. Bijna dagelijks krijgt ze kansen vooral in de nichekantoren Ook al kunnen juristen, zegt Bouw- open sollicitaties met die strekking. ‘De komen te liggen. ‘Dat worden steeds man, in de toekomst op veel meer plaat- huidige Z-generatie wil ook tijd voor meer superniches. Verder ontstaan er sen terecht, toch zijn er relatief weinig zichzelf, en streeft niet altijd naar het slimme samenwerkingsverbanden: in posities voor starters. ‘Die zitten vooral partnerschap. Ze willen wel snel zelf- een pand zit naast het advocatenkantoor in de advocatuur en bij de rechtsbij- standig mooie zaken doen. Dat is pre- ook een mediationbedrijf en een con- standsverzekeraars. Je zult zien dat de cies wat middelgrote kantoren bieden.’ sultancybureau. Maar om in de advoca- advocatuur steeds meer wordt gebruikt Zo lijkt er voor iedere rechtenstudent tuur van de toekomst te werken heb je als opleidingsplaats voor bedrijfsjuris- een mooie toekomst: kansen liggen bij andere competenties nodig. De Orde ten: je leert het vak op een advocaten- de grote kantoren én bij de middelgrote. zou erop moeten hameren dat ook die kantoor en daarna stap je over naar het Wie alleen in de studieboeken heeft belangrijk zijn, dat die zelfs meerwaar- bedrijfsleven. De advocatuur als een gezeten krijgt het wat moeilijker, voor de hebben boven het strikt juridische. soort postdoctorale opleiding.’ wie actief is geweest zijn er volop moge- Met deze competenties moeten jonge Deze ontwikkelingen hebben, aldus lijkheden. Specialisten vinden snel een juristen echte gesprekspartners worden, Bouwman, alles te maken met het feit baan, maar ook voor generalisten is er waar vertrouwen tussen advocaat en dat er een nieuwe generatie aan komt. nog plaats. klant vooropstaat. Dat bieden vooral de ‘Jonge mensen kiezen bewust voor Volgens Julius Scholten, partner bij kleinere kantoren.’ ontwikkeling, voor creativiteit, voor de Law4ce en oprichter van Maatwerk- Moeten juristen, nu kennis van het work-life balance.’ Van hun zijde spelen contact – een bureau voor juridisch recht alleen niet afdoende is, bang zijn advocatenkantoren daarop in. relatiemanagement – liggen de beste voor concurrentie van net afgestudeerde Zoals Pels Rijcken Droogleever For- kansen toch bij de kleinere kantoren. sociologen, psychologen? Niet direct. tuyn, waar het aantal vacatures sinds ‘Vroeger kwamen alleen de big five op de Hebben jonge juristen met ambities vorig jaar enorm toeneemt. Funnekotter banenbeurzen op de universiteit en bij in de advocatuur de juiste sociale vaar- zegt te merken dat starters graag kiezen die topkantoren wilde je werken. Een digheden, dan hoeven ze vooralsnog voor de grote kantoren, maar die zijn regiokantoor met een algemene praktijk niet bang te zijn dat psychologen of niet allemaal hetzelfde. ‘Wij zijn een top was te min. Nu lopen vooral de kleine sociologen hun baantjes inpikken. «

advertentie

Juristen hebben vaak een vertaling Nederlands-Engels nodig en even vaak moet de vertaling snel gemaakt worden. Saija & Derksen Advocaten is sinds 1 maart 2014 gevestigd in het centrum van Arnhem aan het Willemsplein 44-1. Het kantoor bestaat uit twee bevlogen asieladvocaten en wordt ondersteund Wij hebben vertalingen op maat gemaakt, vaak overnacht, door een enthousiaste full time secretaresse. om dossier’s aan te vullen sinds 1976. Wij hebben per direct kantoorruimte beschikbaar voor twee advocaten die werkzaam zijn op het gebied van algemeen Ervaring spreekt boekdelen. civiel recht en/of strafrecht en die op basis van kostendeling verder vorm willen geven aan ons kantoor. Mail uw tekst naar [email protected] Een goed gevoel voor humor en betrokkenheid bij onze cliënten zijn een pré. of bel 06-20004823. Ben je geïnteresseerd? Stuur een email aan [email protected] t.a.v. M.L. Saija. Specialist assignments need experienced specialists. 6 CONTRACTEREN 8 TRAINING DE WMO IN DE 15 ACTUALITEITEN CIVIEL okt MET DE OVERHEID okt BEZWAARPROCEDURE okt PROCES EN BEWIJSRECHT 2014 NOvA 10 J (PO) | € 865,- | Meerdaags 2014 NOvA 5 J (PO) | € 420,- | Eendaags 2014 NOvA 5 J (PO) | € 510,- | Eendaags 17 BESTUURSSTRAFRECHT 27 ACTUALITEITEN 29 VSO FUNDAMENTEN okt okt VREEMDELINGENBEWARING okt ONDERNEMINGSRECHT 2014 NOvA 5 J (PO) | € 495,- | Eendaags 2014 NOvA 5 J (PO) | € 510,- | Eendaags 2014 NOvA 20 J (VSO/PO) | € 1.670,- | Meerdaags 31 DE PRAKTIJK VAN 3 CONTRACTEREN 11 WET WERK EN ZEKERHEID IN okt LICENTIECONTRACTEN nov ONROEREND GOED nov DE PRAKTIJK 2014 NOvA 5 J (PO) | € 510,- | Eendaags 2014 NOvA 10 J (VSO/PO) | € 865,- | Meerdaags 2014 NOvA 5 J (PO) | € 490,- | Eendaags 11 COMPACTE BASISOPLEIDING 12 REGULERING IN DE 14 PROCESRECHTELIJKE nov PERSONEN EN FAMILIERECHT nov GEZONDHEIDSZORG nov CIVIELE INCIDENTEN 2014 NOvA 19J+1NJ(VSO/PO) | € 1.800 | Meerdaags 2014 NOvA 4 J (PO) | € 399,- | Eendaags 2014 NOvA 4 J (PO) | € 395,- | Eendaags 14 STRATEGISCH ONDERNEMER 14 MASTERTRAINING 17 UPDATE nov SCHAP IN DE ADVOCATUUR nov LEGAL ENGLISH nov ONDERNEMINGSRECHT 2014 NOvA 10 NJ (PO) | € 1.095,- | Meerdaags 2014 NOvA 10 NJ (VSO/PO) | € 1.195,- | Meerdaags 2014 NOvA 11 J (PO) | € 865,- | Meerdaags 17 FISCALE ASPECTEN BIJ 18 PIKETCURSUS PSYCHIATRISCH 18 BASISCURSUS nov ECHTSCHEIDING nov PATIËNTENRECHT nov PENITENTIAIR RECHT 2014 NOvA 10 J (VSO/PO) | € 865,- | Meerdaags 2014 14 J + 1 NJ (VSO/PO) | € 1.125,- | Meerdaags 2014 NOvA 10 J (VSO/PO) | € 865,- | Meerdaags 19 INTERNET ADVERTISING, SPAM, nov E MARKETING EN COOKIES 2014 NOvA 3 J (PO) | € 350,- | Eendaags KIES NU U NOG 19 CURSUS NEUROPSYCHOLOGIE nov EN ARBEIDSONGESCHIKTHEID 2014 NOvA 4 J (PO) | € 395,- | Eendaags KEUZE HEEFT 24 ACTUALITEITEN 27 MASTERCLASS OVERHEID 27 MASTERCLASS nov EU MIGRATIERECHT ASIEL nov & MARKTWERKING nov MEESTERLIJK LEIDERSCHAP 2014 NOvA 5 J (PO) | € 510,- | Eendaags 2014 NOvA 15 J (PO) | € 1.795,- | Meerdaags 2014 NOvA 15 NJ (PO) | €1.495,- | Meerdaags 28 JURISPRUDENTIEREEKS 2 BURENRECHT 2 ACTUALITEITEN FORENSISCH nov OMGEVINGSRECHT dec dec ONDERZOEK IN STRAFZAKEN 2014 NOvA 4 J (PO) | € 399,- | Eendaags 2014 NOvA 10 J (VSO/PO) | € 865,- | Meerdaags 2014 NOvA 5 J (PO) | € 495,- | Eendaags 9 VERDIEPINGSCURSUS 10 ACTUALITEITEN 10 MASTERTRAINING HARVARD dec STRAFPROCESRECHT dec WET WERK EN BIJSTAND dec ONDERHANDELEN VOOR JURISTEN 2014 NOvA 5 J (PO) | € 510,- | Eendaags 2014 NOvA 5 J (PO) | € 510,- | Eendaags 2014 NOvA 6 NJ (PO) | € 695,- | Eendaags 12 MASTERCLASS FLEXIBELE ARBEID 16 DE WET BESCHERMING 16 TRAINING COACHING EN dec EN TIJDELIJKE CONTRACTEN dec PERSOONSGEGEVENS dec PORTFOLIO VOOR DE PATROON 2014 NOvA 5 J (PO) | € 565,- | Eendaags 2014 NOvA 5 J (PO) | € 510,- | Eendaags 2014 NOvA 5 NJ (PO) | € 685,- | Eendaags

KIES UIT RUIM 200 CURSUSSEN OP OSR.NL U heeft nog maar een paar maanden om uw opleidingspunten te halen. Ga daarom snel naar osr.nl om u in te schrijven voor één van onze ruim 200 cursussen. U heeft nu nog volop keuze. Wacht niet te lang, want we werken met kleine groepen en vol is vol!

OSR JURIDISCHE OPLEIDINGEN CURSUSADRES: NIEUWEGRACHT 60, 3512 LT UTRECHT MET RECHT TELEFOON: 030 231 53 14 [email protected] WWW.OSR.NL TWITTER: @OSRJUROP MEER WAARDE

rubriekopinie 33 33

Oktober 20142014 De LSA en MH17-ramp Over ambulance chasers en gieren: reactie van de Vereniging van Letselschade Advocaten.

Oswald Nunes1 rigens is deze richtlijn bij deze ramp ferhulp heeft op haar website nabe- toepasbaar en toegepast. staanden geadviseerd om bij vragen n zijn opinie ‘Tijd voor rampen- Op de website van de LSA (www. over juridische bijstand over de vlieg- Irichtlijn’ (Advocatenblad september lsa.nl) is algemene informatie over de ramp contact op te nemen met leden 2014, nr. 9) schrijft Martijn Maathuis vliegramp opgenomen, is een lijst met van de LSA die zich daarvoor beschik- dat al snel nadat Malaysia Airlines FAQ’s toegevoegd en zijn de contactge- baar hebben gesteld. Overigens ver- MH17 werd neergehaald advocaten gevens van ondergetekende als woord- wijst ook de NOvA op haar website om op de kwestie doken, het beeld van de voerder van de LSA vermeld. in geval van letselschade contact op te beroepsgroep als ambulance chasers en De LSA is een door de Nederlandse nemen met (leden van) de LSA. Nabe- gieren bevestigend. Maathuis hekelt de Orde van Advocaten (NOvA) erkende staanden dienen dan wel te weten tot rol van de Vereniging van Letselschade specialisatievereniging – tijdens het wie van de LSA men zich kan wenden. Advocaten (LSA) omdat zij reclame laatste congres bekroond met het Voorkomen moet ook worden dat maakt voor zichzelf en haar leden. Hij Keurmerk van de Orde – en rekent het nabestaanden na een ramp in handen pleit voor een rampenrichtlijn naar het tot haar taak om (ook kort na de ramp) vallen van niet-gekwalificeerde belan- model van de Amerikaanse vereniging algemene en objectieve informatie te genbehartigers. Dan pas zou Maathuis van letselschadeadvocaten, die het haar verstrekken aan degenen die daaraan in het belang van de nabestaanden iets leden heeft verboden om nabestaan- behoefte hebben. Hierbij is op basis te klagen hebben. den van rampen te benaderen om hun van eerdere ervaringen gewaarschuwd Maathuis noemt in zijn opinie geen diensten aan te bieden, dit tot circa één voor Amerikaanse belangenbehartigers concrete voorbeelden van LSA-leden maand na de ramp. die de Nederlandse markt met valse die als ambulance chasers en gieren (sic) Helaas blijkt Maathuis slecht geïn- beloftes proberen te veroveren. Hier- op de kwestie zijn gedoken. Bij googe­ formeerd over de Nederlandse letsel- over zijn ook Kamervragen gesteld. len is Maathuis uitsluitend gestuit op schadepraktijk en de rol die de LSA Als de LSA volgens Maathuis geen advertenties van twee advocatenkanto- rond de ramp met MH17 vervult. informatie mag verstrekken, wie zou ren die geen LSA-leden zijn. Dit beves- Regeren is vooruitzien. Na de ram- dat dan wel kunnen doen? Of zou het tigt het beeld dat de leden van de LSA pen in Volendam en Enschede heeft publiek in het geheel niet geïnfor- zich door de adviezen van de LSA heb- de LSA een richtlijn ontworpen om de meerd mogen worden, zelfs als er con- ben laten leiden. Een rampenrichtlijn communicatie met – kortweg – het crete vragen gesteld worden? Maathuis van de LSA om nabestaanden voor een publiek te stroomlijnen. Deze richtlijn laat zich hier niet over uit. zekere periode na een ramp met rust voorziet in een zo veel mogelijk geco- De LSA heeft haar leden dringend te laten, lijkt dan ook voor de Neder- ördineerde juridische hulpverlening en geadviseerd om niet actief contact te landse letselschadepraktijk niet (eens) het aanstellen van een woordvoerder, zoeken met nabestaanden. De bericht- nodig. met de bepaling dat LSA-advocaten geving van de LSA in de media was Het valt te betreuren dat Maathuis zich onthouden van inhoudelijke con- steeds eenduidig: er is geen enkele niet alleen een tendentieus maar ook tacten met de media. Dat de richtlijn haast geboden, eerst een periode van een onjuist beeld over de rol van de niet heeft voorzien in de (unieke) situ- rouw in acht nemen en daarna desge- LSA rond de ramp met MH17 schetst. atie van een vliegramp op buitenlands wenst informatie inwinnen over de De Nederlandse letselschadepraktijk grondgebied als met MH17, waarbij ook juridische aspecten van de vliegramp. wordt daarmee ten onrechte in een vele Nederlandse burgers betrokken De leden van de LSA hebben dit advies kwaad daglicht gesteld. Hiermee is zijn, kan moeilijk als een omissie wor- ter harte genomen. Er zijn door hen niemand gediend, zeker de nabestaan- den gezien. Heeft Maathuis deze ramp niet actief nabestaanden benaderd. den niet. Deugdelijk journalistiek misschien wel zien aankomen? Ove- De LSA werkt bij de informa- onderzoek en het toepassen van hoor tievestrekking en de juridische en wederhoor zou Maathuis (en het hulpverlening nauw samen met Advocatenblad) niet hebben misstaan. 1 Oswald Nunes is vicevoorzitter van de LSA. Slachtofferhulp Nederland. Slachtof- Oktober 2014 cover 35

Oktober 2014 Waarom advocaten zo ongelukkig zijn Het beroep van advocaat is zwaar. De werkdruk is hoog, cliënten zijn veeleisend en de druk van het declarabele uur doet zich voelen. Intussen is de cultuur op veel kantoren er één van survival of the fittest. Wie niet mee kan, wordt vaak als zwak gezien of ongeschikt. Het gevolg: psychische klachten of zelfs verslaving aan drugs en alcohol. Geluk blijkt in de advocatuur allesbehalve gewoon. Hoe komt dat en wat moet er aan gebeuren?

Juriaan Mensch

r. X kreeg een dekenbezwaar jaar de belangrijkste oorzaak voor uitval telijke) gezondheid van advocaten. In en voorlopige maatregel op van advocaten. Movir schrijft op haar het buitenland is er meer onderzoek, Mzijn bord wegens overmatig website: ‘De advocatuur gaat gebukt en erkenning voor beroepsspecifieke alcoholmisbruik. Het is een berichtje onder een veelheid aan werkgerelateerde psychologische problematiek waar advo- tussen de tuchtzaken uit het meinum- problemen zoals stress, werkdruk, caten mee kampen. mer van het Advocatenblad. Mr. X is in werkbelasting, samenwerkingspro- Een ouder (1990), maar vaak geciteerd therapie voor zijn alcoholverslaving en blemen en een moeizame balans onderzoek bijvoorbeeld is dat van de erkent dat de enige werkbare route voor tussen werk en privé.’ Johns Hopkins Universiteit in de Ver- hem is om in het geheel geen alcohol Van de advocaten die zich in enigde Staten. Onderzoekers vergele- meer te gebruiken. Hij belooft verbete- 2011 bij de arbeidsongeschiktheids- ken 104 beroepen en daarvan bleken ring. verzekeraar meldden, kampte 41 procent drie beroepen een verhoogd risico op Het verhaal van X staat niet op zich- met een psychische aandoening. Cijfers depressie te geven. Advocaten stonden zelf. Het gaat te ver om te stellen dat over 2013 van Movir laten zien dat ‘psy- op de eerste plek met ruim drieënhalf advocaten een gevaarlijk beroep hebben, chische klachten’ op de eerste plaats keer zoveel kans op een depressie dan maar zeker is dat ze een professie beoe- staan als reden voor arbeidsongeschikt- andere beroepen. Echtscheiding kwam fenen met een grote kans op psychische heid. In 2011, 2012 en 2013 ligt het aantal ook veel vaker voor, vooral onder vrou- klachten (burn-out, depressie) of zelfs meldingen door psychische klachten welijke juristen. De Amerikaanse Orde het ontwikkelen van een verslaving aan zelfs zo’n dertig procent hoger dan in de van Advocaten schatte in dat vijftien tot alcohol of drugs, zoals X. De advocatuur twee jaren ervoor, meldt de verzekeraar. twintig procent van de balie kampt met maakt niet altijd gelukkig, zo lijkt het. Ze geeft geen absolute aantallen. ‘Con- alcoholisme en middelenmisbruik. Volgens arbeidsongeschiktheids- currentiegevoelige informatie,’ laat de In Australië noemt de Legal Services verzekeraar Movir vormen psychische woordvoerder weten. Commission psychische problematiek aandoeningen en gedragsstoornissen Meer dan de cijfers van Movir is er The Elephant in the Room. De commissie (burn-out, depressie) de afgelopen zes in Nederland niet bekend over de (gees- schat in dat psychische klachten een rol 36 cover

Oktober 2014

spelen in één op de drie tuchtzaken, en dat advocaten wel meer uitvallen door ten die Seligman noemt, is het gebrek eenzelfde aantal in zaken die beroeps- psychische klachten. Bij medici staan aan invloed om het werkende leven aansprakelijkheidsverzekeraars voor fysieke klachten op de eerste plaats. Hoe zelf vorm te geven. Advocaten worden advocaten behandelen. komt het toch dat juist advocaten een geleefd. Verder is het opvallend dat er in verhoogd risico lijken te hebben op mid- Seligmans opsomming leert dat het het buitenland op advocaten gerichte delenmisbruik en psychische klachten? dus niet alleen externe factoren zijn als hulpgroepen zijn en flink op internet Een zoektocht door psychologische werkdruk die de gezondheid bedreigen. gediscussieerd wordt over depressie en literatuur laat zien dat advocaten een Ook aan de persoon van de advocaat zelf verslaving. De Amerikaanse Orde heeft geval apart zijn, en dat het uitoefenen kleven risico’s. Want: welk menstype links naar groepen voor verslaafde of van het vak risico’s met zich meebrengt. is bij uitstek geschikt voor werk dat depressieve advocaten op haar website. Why lawyers are unhappy is een paper een negatieve instelling vereist? ‘Dat is Maar in Nederland is er dus weinig te geschreven door psycholoog Martin iemand die zeer analytisch, sceptisch vinden. Komt dat door schaamte en Seligman, voormalig president van de en individualistisch is, een hoge sense taboe? American Psychological Association. Hij of urgency heeft. Daarnaast zijn slechte onderzocht de hoge mate van ontevre- sociale vaardigheden, een dunne huid Gordijnen denheid onder Amerikaanse advocaten en hoge intelligentie de kenmerken van ‘Dat de problemen daar wel bespreek- en dan vooral de medewerkers, de groep mensen die voor het beroep advocaat baar zijn, en hier niet, heeft alles te dus die ook in Nederland de grootste kiezen,’ stelt Larry Richard, een autori- maken met de cultuur,’ stelt Don teit op het gebied van de persoonlijk- Schothorst, oprichter van private versla- heidskenmerken van advocaten. De in vingskliniek SolutionS. ‘Zodra het hier Washington DC werkzame psychiater over verslaving of psychische problema- Je hersenen kun en ex-advocaat onderzocht de persoon- tiek gaat dan gaan eerst de gordijnen lijkheidskenmerken van meer dan veer- dicht en gaat de deur op slot. Hier je niet als een tigduizend mensen onder wie 25.000 schaamt men zich, want er kleeft een dossier achter­ juristen. stigma aan. In de Angelsaksische wereld Richard: ‘De wereld van de advoca- prijst men je als je hulp zoekt.’ laten op het werk tuur is enorm veranderd de afgelopen Schothorst schat in dat de genoemde decennia, maar de mensen die voor het Amerikaanse aantallen van vijftien tot vak kiezen totaal niet. Het zijn steevast twintig procent probleemgevallen ook dezelfde types.’ Richard, legt uit wat het voor Nederland gelden. En dat groeit uitstroom en ontevredenheid kent zoals werk met de hersenen van de advocaten volgens hem: ‘Ik zie de afgelopen jaren onder meer bleek uit een onderzoek doet: ‘Je denkt veel op negatieve wijze. een opvallende toename van het aantal begin 2014 van Stichting 4YoungPeople Je denkt voortdurend: wat kan er mis advocaten in onze bewonerspopulatie. en Careerwise.nl. gaan? Wiens schuld is het? Wat zijn de Meestal jonge mannen. Alcohol en Seligman identificeerde drie hoofd- problemen? Dat gaat dag in dag uit zo, co­caïne, en vaak de combinatie daarvan oorzaken. De eerste is dat advocaten en dat versterkt neurale paden en de her- zijn de meest voorkomende problemen. worden geselecteerd, en zichzelf selecte- sengebieden die de probleemherkenning Het is duidelijk dat advocaten een risico- ren, op de eigenschap van pessimisme. regelen. Er is onderzoek dat uitwijst dat groep vormen waar het aankomt op ont- ‘Op bijna alle vlakken presteren pes- deze ontwikkeling er in toenemende vankelijkheid voor middelengebruik.’ simisten minder goed in het leven. Er is mate voor zorgt dat positief denken De advocaten die SolutionS behandelt, één grote uitzondering,’ schrijft Selig- onmogelijk wordt gemaakt door de staat noemen hoge werkdruk als voornaamste man: ‘Ze doen het beter in de rechtsbe- waarin de hersenen terechtkomen.’ oorzaak voor hun verslaving, oefening. Maar deze karaktertrek nemen Je hersenen kun je niet als een dossier zegt Schothorst. ze mee hun privéleven in.’ achterlaten op het werk. Dus is het niet Volgens Movir gaat zeker De tweede reden is volgens Seligman zo vreemd dat advocaten hun werkhou- 33 procent van de advocaten het Amerikaanse (adversarial) rechtssys- ding én wereldbeeld meenemen hun gebukt onder een verhoogd of hoog teem zelf, dat alleen winnaars en verlie- privéleven in. ‘Mensen met een pessi- stressniveau. Nu is het beroep van advo- zers kent. Dat zero-sum systeem brengt mistisch wereldbeeld zijn ook gevoeliger caat uiteraard niet het enige stressvolle een hoop negatieve emoties teweeg, voor depressie. Maar het goede nieuws vak met hoge werkdruk. Maar een ver- volgens Seligman. De laatste reden voor is dat deze vorm van depressie is aange- gelijking van Movir met medici leert het ontstaan van ongelukkige advoca- leerd. Optimisme kun je ook aanleren,’ cover 37

Oktober 2014 Zo blijf je zegt Richard. ‘Verander je de cognitieve Ascender, een psychologisch adviesbu- psychisch gezond patronen, dan verander je ook de emo- reau dat zich op professionals richt. Het • Neem meerdere rollen in, naast die van ties.’ heeft zestien vestigingen in Nederland advocaat. Zowel privé als maatschappelijk. en vangt advocaten op die worden door- Wie die rollen goed naast elkaar invult, leeft Masculien gestuurd door onder andere Movir. Hij gezonder, blijkt uit onderzoek. In het buitenland is het bewijs ziet de burn-outs, de verslavings- en • Mensen die veel tijd doorbrengen met hun duidelijk minder anekdo- psychische problematiek dagelijks. dierbaren zijn gelukkiger. tisch door onderzoeken van mensen als ‘Onderschat niet hoe groot de alcohol- • Mensen met een drukke baan en kinderen Richard. Een goed beeld vormen van de consumptie en -afhankelijkheid is bij ervaren juist minder stress dan diegenen problemen in Nederland is moeilijker. professionals die onder grote druk staan zonder kinderen. Maar een rondgang langs de Jellinek en werken,’ waarschuwt hij. ‘Daarnaast • Vergroot je emotionele intelligentie. Advoca- kliniek en enkele coaches die vaak advo- vragen professionele hulpverleners als ten hebben emotioneel werk, maar worden caten begeleiden, bevestigen het beeld, advocaten niet snel hulp voor zichzelf. getraind afstandelijk en rationeel te zijn. en het gebrek aan openheid. Dat ziet men als een brevet van onver- Mindfulnessoefeningen kunnen helpen de De Jellinek kliniek houdt geen mogen. Dus men komt vaak te laat.’ emotionele intelligentie te vergroten en beter beroepsspecifieke cijfers bij, maar merkt Movir meldt expliciet ook samen- met stress om te gaan. op dat het met name de groep 55+ is die werkingsproblemen als oorzaak voor • Begrijp de relatie tussen (negatieve) gedach- nu met toenemende verslavingsproble- arbeidsongeschiktheid. Freriks herkent ten en je emoties. Leer deze ook te uiten. Dat matiek kampt. Dat betreft Amsterdam- dat. Werkdruk is een factor voor advo- is belangrijk voor het gezond houden van Zuid, niet de probleemwijken, zo meldt caten aan het begin van de carrière, ziet relaties op het werk en privé. de woordvoerder. Perfectionisme, hij, maar voor advocaten met manage- • Kweek mentale veerkracht. Advocaten scoren hoge eisen die aan de mensen worden ment- en bestuursverantwoordelijk- bewezen slecht op deze eigenschap, maar gesteld in combinatie met een mascu- heden spelen andere zaken. Freriks: die is belangrijk bij het verdragen van stress liene bedrijfscultuur is een reden die ‘Bij de kantoren die ik coach, meestal en verandering. Negatief denken verlaagt de problematiek in de hand werkt. Maar middelgroot met twintig tot dertig part- mentale veerkracht. Veerkracht testen kan op de bedrijfsartsen uit het zakenleven ners, zie je deze dilemma’s langskomen: www.elestia.nl/mentaleveerkracht/. worden nog maar weinig getraind op positioneren in de markt, beleid en visie • Slaap voldoende. Steeds meer onderzoek laat omgaan met verslaving, volgens de uitzetten, investeren in de relatie met zien hoe belangrijk slaap is voor optimaal instelling. de cliënten, kennis van de omgeving, functioneren en gezondheid. Voormalig advocate Caroline Bun het zoeken naar een manier om in deze • Wacht niet met hulp zoeken. Advocaten heeft een grotendeels op de advocatuur moeilijke tijd het eens te worden over de wachten vaak te lang. gerichte coachingspraktijk en merkt op visie, waar je naartoe moet. Binnen kan- • Werk aan het ‘psychologisch klimaat’ op dat de problematiek rond verslaving, toren zie ik dat dit punt druk zet op de kantoor. Voelen mensen zich gerespecteerd, burn-out en depressie in de advocatuur samenwerkingsrelaties. Stress zit hem eerlijk behandeld, gewaardeerd? En wordt al jaren speelt. Bun wijst op de rol die niet primair in de werkdruk, maar meer een foutje maken getolereerd? Positieve advocaten beroepsmatig spelen, en maar in de onderlinge verhoudingen binnen scores correleren met hogere productiviteit. moeilijk af kunnen leggen. Er is veel kantoor. Net als bij maatschappen in zie- • En onthoud: gelukkige mensen presteren repressie van emoties die niet bij die rol kenhuizen.’ beter en draaien een hogere omzet. horen volgens haar, dat kan tot depressie Het empathisch tekort van ‘De leiden. Marie-José Gilsing is naast advo- Advocaat’ naar de cliënt toe is al vaak cate ook een in de advocatuur gespecia- beschreven, maar in het eigen huis is dus met name middelgrote kantoren waar liseerde coach met coachingsbureau De net zo goed sprake van dat tekort. In de de behoefte ontstaat, zegt Freriks. Die Cirkel Coaching. Ook zij wijst op het bedrijfscultuur, maar ook individueel vragen hem om laagdrempelige toegang culturele taboe om gevoelens te delen, lijkt er weinig aandacht te zijn om goed tot hulpverleners. uit angst om als zwak gezien te worden. te zorgen voor jezelf. Wel ziet Freriks Dat ondanks de verbeteringen hulp Om die reden pleit ze voor meer compas- meer openheid ontstaan over de proble- zoeken nog steeds moeilijk ligt en er sie en betrokkenheid tussen beroepsge- matiek: ‘Het taboe begint nu eindelijk een schaamtecultuur heerst, wordt dui- noten onderling en richting cliënt. doorbroken te worden. Ik krijg nu meer delijk door de werkwijze die Ascender Dick Freriks coacht maatschappen partners die zeggen dat ze niet goed moet hanteren om de advocaat sneller en individuele advocaten. Hij is psycho- voor hun bedrijf kunnen zorgen als ze uit de ontkenningscultuur te halen en loog, psychotherapeut en oprichter van niet goed voor zichzelf zijn.’ Het zijn te bewegen om eerder hulp te zoeken. 38 cover

Oktober 2014

In Amsterdam is Freriks’ bureau bij lige kantoor. Als mensen gezonder en sen hangen ze wel aan de hulplijn van een kantoor gestart met een Employee gelukkiger zijn, dan verdien je dat van- Movir en vragen ze hoe ze zich in gods- Assistant Program. Daar kunnen advoca- zelf terug, was haar redenering. Maar naam moeten handhaven. Dat is geen ten, zonder zich eerst bij iemand te mel- dat had weinig effect. Aufderhaar: ‘Ik goed voorbeeld voor degenen die er op den van het eigen kantoor, direct terecht kon me niet vinden in hoe er met mede- een menselijkere manier mee om wil- bij een psycholoog. werkers werd omgegaan als ze door len gaan.’ Psycholoog Seligmans derde omstandigheden even minder goed Nog een reden dat de cultuur reden voor het ontstaan van presteerden. Dan werden ze vrij snel moeizaam verandert volgens Aufder- unhappy lawyers is controle afgeserveerd. Het ging te veel om wat er haar is dat maatschappen hun eigen over de agenda ofwel betere work-life onder aan de streep overbleef. Vaak heb- organisatieadviseurs in de arm nemen. balance. Voor Gerda Aufderhaar en ben maatschappen hun eigen gouden Die leveren niet de boodschap die een haar twee andere compagnons was kooi gecreëerd met het inkomen dat ze maatschap niet wil horen, zegt ze: dat een belangrijke beweegreden om krijgen. Maar de gezondheidsrisico’s ‘Mensen die verandering teweeg willen voor zichzelf te beginnen. Ze verliet de die ze lopen, burn-out, hartinfarcten, brengen binnen grotere kantoren lukt maatschap van een groot commercieel noem het allemaal maar op, die blijven dat niet en haken af. Die beginnen voor kantoor, en startte met twee collega’s ze ontkennen. Zelfs als het een collega zichzelf of gaan werken bij een kan- Marquant advocaten in Hardenberg, overkomt.’ toor dat wel meer aandacht heeft voor waar nu vijf compagnons werken. Aufderhaar: ‘Iedereen heeft de welzijn. De schaalgrootte in de advoca- De advocate voelde zich soms een ervaring weleens dat het even niet zo tuur neemt af en dat is ook omdat men roepende in de woestijn als ze een lekker gaat. Aan de buitenkant zie je voor zichzelf begint. Geld is niet alles. pleidooi hield om meer in mensen te dat collega-partners zich dan bikkels Wij hebben een stapje teruggedaan wat investeren en een gezondere cultuur tonen: zo van het doet me niks, mijn inkomen betreft, maar er veel goeds tot stand te brengen bij haar voorma- omzet blijft op peil. Maar ondertus- voor teruggekregen.’ «

advertentie

Gratis proef- exemplaar

Elk kwartaal achtergrond en praktijk binnen ICT en recht. Vakartikelen, jurisprudentie, wetgeving en andere direct toepasbare informatie. Op papier of elektronisch (pdf).

Maak nu gratis kennis met het ICTRecht tijdschrift en vraag het laatste exemplaar aan via ictrecht.nl/tijdschrift/ NIEUW!

REDACTIE: MR. R.J.B. BOONEKAMP & MR. W.L. VALK

In vrijwel iedere procedure ontstaan vragen over stelplicht en bewijslast verdeling. Het beantwoorden van deze vragen is voor u als jurist of rechter van groot belang voor de uitkomst van de procedure. De nieuwe online uitgave Stelplicht & Bewijslast geeft u deze antwoorden.

De auteurs van de uitgave...

■ bespreken bij een aantal artikelen van de Boeken 3, 5, 6 en 7 BW beknopt Onderdeel van Kluwer Navigator Collecties > de bewijslastverdeling. Burgerlijk procesrecht

■ gaan verder dan het weergeven van Stelplicht & bewijslast is als losse online titel verkrijgbaar, relevante rechtspraak van de Hoge Raad maar maakt ook deel uit van de Collectie Burgerlijk procesrecht, en literatuur; ze analyseren zelfstandig het onderdeel van Kluwer Navigator. In deze Collectie vindt u alle besproken artikel wat betreft vragen van beschikbare Kluwer-bronnen op het gebied van het Burgerlijk stelplicht en bewijslast. Hierdoor krijgt procesrecht bijeen, waaronder Asser Procesrecht, Tekst & u haarfi jn inzicht in de betekenis van de Commentaar Burgerlijke Rechtsvordering, NJ, Tijdschrift voor hoofd regel van art. 150 Rv en van andere Arbitrage en Groene Serie Burgerlijke Rechtsvordering. belangrijke principes van het bewijsrecht Door de gebruiksvriendelijke interface van Kluwer Navigator voor alle besproken BW-artikelen. bent u snel en eenvoudig bij de informatie die u nodig heeft.

Meer weten over specifi eke onderwerpen voor uw case? Bijvoorbeeld over stelplicht en bewijslast NEEM NU EEN PROEFABONNEMENT bij dwaling of bij de vernietigbaarheid van Ga voor een gratis proefabonnement op de Collectie algemene voorwaarden of bij onrechtmatige Burgerlijk procesrecht met daarin de nieuwe uitgave daad? Door de artikelsgewijze opzet en de Stelplicht & bewijslast naar www.kluwer.nl/collecties. goede zoekmogelijkheden (bijvoorbeeld op trefwoord) van de uitgave vindt u gemakkelijk MEER INFORMATIE OF BESTELLEN? de voor u relevante informatie. Ga naar www.kluwer.nl/stelplicht

33082-2_Adv_Stelplicht_en_bewijslast_210x265_FC.indd 1 17-09-14 11:44 advertenties

Sdu Juridische Opleidingen Congressen van hoge kwaliteit, direct toepasbaar in de praktijk

Sdu Juridische Opleidingen

Internationaal strafrecht bezien vanuit Nederlands perspectief Vervolging, berechting en verdediging

Woensdag 19 november 2014 | Pro Demos, Den Haag | 5 punten NOvA Sprekers: mr. T.E. (Tjarda) van der Spoel, prof. mr. T. ( Theo) de Roos, mr. M. (Michiel) Pestman, prof.dr.mr. G.K. (Goran) Sluiter, prof. mr. S. (Stijn) Franken, mr. M. (Magda) Koole, Opleidingen mr. R.A.Th.M. (Raoul) Dekkers en mr. H.C.M. (Hester) van Bruggen Letselschadecongres 2014 Belicht vanuit multidisciplinair perspectief

Donderdag 20 november 2014 | Muntgebouw Utrecht, Utrecht | 4 punten NOvA Sprekers: F. (Francie) Peters, E. (Esther) Pans en P. (Paul) Balk

HIP Themamiddag: De gebrekenregeling in de huurrecht praktijk Over gebreken in het licht van de huurovereenkomst woonruimte & bedrijfsruimte

Donderdag 20 november 2014 | BCN Rotterdam, Capelle aan den IJssel | 3 punten NOvA Sprekers: mr. dr. Govert Kerpestein, jhr.mr. J.L.R.A. (Toon) Huydecoper, mr. G.I. (Ginio) Beij, mr. D. (Daniël) de Vries, R. (Rob) Withaar, mr. M.H.P. (Michiel) de Wit en mr. M.H.L. (Marleen) van Dijkman

Pensioenverevening bij scheiding: Paulus Veltman systematiek en relevante rechtspraak Leuk dat u de moeite neemt om mijn profi el te lezen. Mijn naam is Paulus Veltman. Basis en verdieping in één dag Ik ben spreker en adviseur op het gebied van online marketing en sociale media. Veel mensen kennen me van de gratis Twitterhandleiding die ik al jaren publiceer. Vrijdag 28 november 2014 | Van der Valk Hotel, Breukelen | 6 punten NOvA, 6 punten KNB Ik werk veel samen met klanten uit de advocatuur en het notariaat. SDU Juridische Spreker: prof. dr. G.J.B. Dietvorst Opleidingen heb ik leren kennen als spreker op de Kleine Kantorendag 2012. Deze samenwerking verliep uiterst plezierig en ik verzorg nu diverse trainingen en webinars op mijn vakgebied voor ze. 16e Benelux Merkendag De veranderingen in de advocatuur en het notariaat gaan enorm snel. Nieuwe producten en diensten zetten de tarieven onder druk. Ik probeer daarom het Vrijdag 28 november 2014 | Van der Valk Hotel, Breukelen | 5 punten NOvA innoverend vermogen van mijn cursisten te vergroten en ze instrumenten aan te Sprekers: mr. J.J. (Joost) van Ooijen, mr. K. (Koen) Limperg, mr. M. (Marjolein) Bronneman, reiken om zich online te profi leren. mr. A.P. (Arnout) Groen, mr. S.A. (Sven) Klos en prof. dr. mr. Th.C.J.A. (Dick) van Engelen Het is mijn overtuiging dat het tempo waarin de sector verandert alleen maar toe zal nemen. Wie nu start met innoveren, trekt straks aan het langste eind. www.sdujuridischeopleidingen.nl historie 41

Oktober 2014 canon van de advocatuur Voor vrijhandel en vrede Tobias Asser (1838-1913): Nobelprijswinnaar en grondlegger van het internationaal privaatrecht.

Robert Sanders een codificatie te komen van het inter- nationaal privaatrecht. Op initiatief obias Michael Carel Asser werd in van de Nederlandse regering werd in TAmsterdam geboren op 28 april 1893 de eerste Haagse Conferentie voor 1838 in een familie van vooraanstaande Internationaal Privaatrecht geopend, juristen. Zijn vader Carel Daniel Asser Tobias Asser waar Asser prompt tot voorzitter werd (1813-1890) was advocaat en later raads- (1838-1913) gekozen. Ook de daaropvolgende con- heer in de Hoge Raad. Dankzij zijn ferenties, in 1894, 1900 en 1904, werden neef Carel Asser (1843-1898), advocaat ontwikkeling van het internationale door Asser voorgezeten. en nadien hoogleraar in Leiden, leeft handelsrecht. Niet alleen vanuit de Als bekroning voor zijn bijdrage aan de familienaam voort in de titel van de wetenschap, maar ook door praktisch de oprichting van het Internationale serie handboeken over het burgerlijk optreden, waarbij zijn diplomatiek en Hof van Arbitrage tijdens de Haagse recht. organisatorisch talent naar voren kwam. vredesconferentie in 1899 ontving Asser T.M.C. Asser studeerde rechten in Kort na zijn studie – Asser was amper 22 (samen met de Oostenrijkse pacifist Amsterdam en voltooide zijn studie in jaar – nam hij als lid van de Nederlandse en journalist Alfred Fried) in 1911 de Leiden met het proefschrift ‘Geschiede- delegatie deel aan de Conferentie van Nobelprijs voor de Vrede. In 1904 was nis der beginselen van het Nederland- Koblenz over de vrije scheepvaart op deze prestigieuze prijs al toegekend aan sche Staatsregt, omtrent het bestuur der de Rijn. Vooral de Rijntollen vormden het Instituut voor Internationaal Recht, buitenlandse betrekkingen’. In 1860 ves- in de opvatting van Asser, voorstander ‘voor haar pogingen, als onofficieel tigde hij zich als advocaat en procureur van vrijhandel, een belemmering voor orgaan, voor het ontwikkelen van de in de hoofdstad. Twee jaar later werd de handelspositie van Nederland. Naast standaardprincipes van de wetenschap Asser aan het Amsterdamse Athenaeum zijn publicaties over dit onderwerp en het internationaal recht’. Als medeo- Illustre – de latere Universiteit van startte Asser in 1869 met twee medewer- prichter mocht Asser delen in de eer, al Amsterdam – benoemd tot hoogleraar kers de Revue de droit international et zeven jaar was hij zelf laureaat. En tot in het ‘hedendaagse recht’ en vanaf de législation comparée en in 1873 was op heden is Asser de enige Nederlandse 1877 was hij buitengewoon hoogleraar hij in Gent een van de oprichters van het winnaar van de Nobelprijs voor de handelsrecht en internationaal privaat- Instituut voor Internationaal Recht. Vrede. recht. In zijn aanpak van het academisch Asser mag vooral worden gezien als Met de aan die Nobelprijs verbonden onderwijs, zijn hoorcolleges en wijze een van de grondleggers van het inter- financiële middelen zette Asser zich in van doceren, stelde Asser de rechtsprak- nationaal privaatrecht. Hij was sinds voor het stichten van de Haagse Acade- Foto: Leiden, Universiteitsbibliotheek, Prentenkabinet, Singer 18274 suppl. tijk voorop. Zelf bleef hij gedurende 1870 lid en later voorzitter van de Staats- mie voor Internationaal Recht. Volgens zijn hoogleraarschap de advocatenprak- commissie voor internationaal privaat- zijn wens zou dit instituut worden tijk uitoefenen. Pas bij zijn vertrek naar recht. Zijn in 1880 verschenen handboek ondergebracht in het Vredespaleis. Den Haag in 1893 nam hij afscheid van ‘Schets van het internationaal privaat- Hoewel hij op 29 juli 1913, kort voor de de Amsterdamse balie. regt’ werd in diverse landen vertaald. officiële opening van het Vredespaleis Kenmerkend voor Asser waren Vanaf 1890 vormde Asser ook de drij- overleed, ging zijn wens tien jaar later zijn belangstelling en inzet voor de vende kracht achter de ambitie om tot alsnog in vervulling.

1700 1800 1900 2000 Joannes Pieter Rutger Jan C.F. van Jonas Engelbert Thom Pieter Johannes Ali Visser Adolphine G.W. van Pieter Otto van der Paulus Schimmel­ Maanen Daniël Nicolaas Fruin Jelles Drost van IJzen- Eduardina der Does Willem van Verpaalen Linden (1753-1796) penninck (1769- 1846) Meijer de Brauw (1869-1945) Troelstra (1880-1954) doorn Kok (1894-1972) Doorne (1912-1991) (1756-1835) (1761-1825) (1780-1834) (1849-1919) (1860-1930) (1893-1979) (1879-1928) (1896-1971) “ Dankzij de beroepsaansprakelijkheids- verzekering van M is mijn financieel dossier op orde”

M-verzekeringen Dossier op orde

Iedereen kan een beroepsfout maken, hoe zorgvuldig u ook te werk gaat. Met de beroepsaansprakelijkheidsverzekering van M-verzekeringen beschermt u zich tegen de financiële gevolgen van het maken van een beroepsfout. M geeft u zekerheid en zorgt ervoor dat uw financieel dossier op orde is; voor nu en in de toekomst.

M biedt als specialist verzekeringen voor advocaten, notarissen, accountants en andere business professionals. Door onze inkoopkracht kunnen wij scherpe premies bieden voor een zeer complete dekking. Ook uw dossier op orde met M? Kijk voor ons complete aanbod op www.m-verzekeringen.nl of neem gerust contact met ons op.

M-verzekeringen.nl Ringbaan West 240 • Tilburg • T 013 594 28 28 • [email protected]

Exclusieve verzekeringsproducten voor advocaten, notarissen, accountants en andere business professionals m-verzekeringen is een product van Mutsaerts Juridische even opfrissen 43 kwesties Oktober 2014 die zijn weggezakt De proceskosten ex artikel 237 Rv De partij die bij vonnis in het ongelijk wordt gesteld, wordt in de kosten veroordeeld. Maar waaruit bestaat die proceskostenveroordeling ook alweer?

Dineke Dal1 partij veroorzaakte kosten voor reke- ten, de getuigentaxen, de tolkentax, het ning van de winnende partij te brengen. salaris van de deskundige en het griffie e vordering tot veroordeling van Voor de ná de uitspraak ontstane recht. De hoogte van het verschuldigde Dde wederpartij in de proceskos- kosten – de zogeheten nakosten – kan griffierecht hangt af van de aard of het ten vormt veelal het sluitstuk van een op verzoek een bevelschrift worden financiële belang van de zaak en de aard dagvaarding. Soms wordt volstaan met afgegeven. Blijkens HR 19 maart 2010, van de betreffende partij. de kreet ‘kosten rechtens’. Dat is niet NJ 2011, 237 kunnen deze kosten ook in De nakosten omvatten het zoge- onbegrijpelijk. Een veroordeling in de de uitspraak zelf worden begroot, even- naamde nasalaris van de advocaat proceskosten wordt immers – zo nodig – tueel voorwaardelijk. Het bevelschrift en de kosten van betekening van de ambtshalve gegeven. Toch is het goed de lijkt daarmee zijn betekenis goeddeels uitspraak. Het nasalaris houdt bijvoor- verschillende componenten van een pro- verloren te hebben. beeld verband met het bestuderen van ceskostenveroordeling na te lopen. De Wet griffierechten in burgerlijke de uitspraak, het adviseren van de cliënt Volgens de hoofdregel van artikel zaken (Wgbz) introduceerde een stel- en het instrueren van de deurwaarder. 237 lid 1 Rv wordt de in het ongelijk sel waarbij partijen een verschillend Het wordt op grond van artikel 8 Liqui- gestelde partij veroordeeld in de pro- bedrag aan griffierecht verschuldigd datietarief eveneens forfaitair vastge- ceskosten van de wederpartij. Bij het kunnen zijn. Om de nadelige gevolgen steld. De nakosten zien overigens niet antwoord op de vraag welke partij (over- van dit stelsel te verzachten, is in 2013 op de kosten die verband houden met wegend) in het ongelijk is gesteld, heeft een hardheidsclausule geïntroduceerd. de executie. de rechter veel vrijheid. Indien de aard Ingevolge artikel 237 lid 5 Rv kan de De partij die in de proceskosten van de rechtsverhouding daartoe aan- rechter onder omstandigheden bepalen wordt veroordeeld, kan ook bij voorbaat leiding geeft of beide partijen over en dat de verliezende partij niet meer grif- worden veroordeeld tot vergoeding weer op enkele punten in het ongelijk fierecht behoeft te vergoeden dan hij van de wettelijke rente over de proces- zijn gesteld, kan de rechter bepalen dat zelf heeft betaald of, in kantonzaken, kosten voor het geval deze niet tijdig elke partij (gedeeltelijk) de eigen kosten had moeten betalen als hij eiser was worden voldaan. Deze wettelijke rente draagt. geweest. Het gebruik van de hardheids- moet echter wel uitdrukkelijk worden De rechter kan de kosten die node- clausule blijkt (nog) niet uit gepubli- gevorderd. Inmiddels is het niet langer loos werden aangewend of veroorzaakt ceerde rechtspraak. ongebruikelijk dat over de proceskosten voor rekening laten komen van de partij Onder de proceskosten valt allereerst wettelijke rente wordt toegewezen. die deze kosten aanwendde of veroor- het salaris van de advocaat. Dit salaris Tot slot worden ook de kosten van zaakte (lid 1 laatste volzin). Op grond wordt meestal bepaald op basis van een eventueel voorlopig getuigenver- hiervan kunnen door de winnende par- het Liquidatietarief. Aan de hand van hoor dan wel voorlopig deskundigen- tij nodeloos gemaakte kosten bij de ten de verrichte werkzaamheden en het bericht tot de proceskosten gerekend. laste van de wederpartij uit te spreken belang van de zaak wordt een bepaald Dat geldt weer niet voor de kosten van kostenveroordeling buiten beschou- forfaitair bedrag berekend. De aldus een conservatoir beslag. Deze moeten wing worden gelaten. Deze bepaling berekende vergoeding dekt in de regel afzonderlijk worden gevorderd (en biedt naar de letter genomen geen een fractie van de werkelijke kosten van onderbouwd). grond om de nodeloos bij de verliezende rechtsbijstand. Hoewel de vordering tot vergoeding Daarnaast vallen de zogenaamde van de proceskosten advocaten dus geen 1 Dineke Dal is kennismanager bij Van Iersel ‘verschotten’ onder de proceskosten. De hoofdbrekens zal geven, is het goed te Luchtman Advocaten. verschotten omvatten de explootkos- beseffen wat deze vordering inhoudt. advertenties

Alle vakmanschap op het gebied van ICT in huis.

Lexxyn Groep bundelt de krachten van ICT-bedrijven die zich specifi ek richten op de juridische sector. Met vaksoftware als CClaw, FORTUNA, NEXTmatters, BigHand en ContactManager, maar ook met cloud computing, kantoorautomatisering, documentmanagement, webdiensten en portals en telefonie.

Vakmanschap begint hier: 088 - 002 84 00. Maak een afspraak met onze specialisten of kijk op:

www.lexxyn.nl

LEXXYN.NL

“Functionele ICT die naadloos aansluit op uw praktijk.”

uw werkplek ons specialisme

alles voor elkaar “CClaw is absoluut gebruiksvriendelijk!”

Stefanie van Asch, Van Veen Advocaten T 088 002 84 82 Met CClaw van Clip Consultants beschikt u over een compleet softwarepakket voor uw www.ict-concept.nl juridische praktijk. Door jarenlange ervaring in de advocatuur combineert CClaw gemak met kwaliteit. Inmiddels zijn ruim 450 advocatenkantoren enthousiaste gebruikers! CClaw: uw zaken op orde

Bel: 0413 - 34 88 88 Amersfoort Amsterdam Eindhoven Bezoek: www.clipconsultants.nl Joure Oosterhout Rotterdam

Clip Consultants AdvBlad sep 2012.indd 1 30-08-2012 11:47:40 mediation 45

Oktober 2014 Mediation

15 Zo had het ook gekund Hoe werkt mediation? Paula Boshouwers, mediationadvocaat bij ReulingSchutte in Amsterdam, licht maandelijks een praktijkvoorbeeld door. Aflevering 15: ‘What if...’

Paula Boshouwers bondsbeleid en rust. Vervolgens had specialisatieopleiding voor mediators wellicht een proces afgesproken kun- met de vraag mogelijke belangen te et nieuws volgend denk ik regel- nen worden waar alle betrokkenen zich inventariseren. Dit was het resultaat: Hmatig: hoe zou het gegaan zijn in hadden kunnen vinden en hadden opvang niet onnodig lang en kostbaar als deze partijen (eerder) aan de media- de klachten achterwege kunnen blij- (de crèche zit krap bij kas), erkenning tiontafel hadden plaatsgenomen? Een ven. voor nieuwe wetenschappelijke inzich- voorbeeld op NOS.nl: ‘Judobond zet Inmiddels is Ben Sonnemans ontsla- ten zeehondenopvang, erkenning voor omstreden plan door’ (oktober 2013) en, gen. ‘Ik wil als gentleman het podium de wijze waarop zeehonden in het ver- een jaar later: ‘Judocoaches boos op de verlaten, zo deed ik dat als judoka ook,’ leden met succes zijn opgevangen, een bond’ (september 2014). zegt Sonnemans, die nu zonder pardon ieders reputatie en goede naam, goede Het ‘omstreden plan’ blijkt onder moet vertrekken. Ook dat had in medi- opvang zeehonden, dierenwelzijn, andere de beslissing te omvatten dat ation anders gekund. Daar had ruimte werkgelegenheid en vertrouwelijkheid Nederlandse topjudoka’s vanaf het kunnen zijn voor ook de wederzijdse (geen vuile was). In de mediationoe- Europees Kampioenschap 2014 alleen belangen, als – zo stel ik mij voor – het fening die daarna volgde was ruimte met bondscoaches trainen en niet meer voorkomen van verdere reputatiescha- voor een open overleg, met respect en met hun eigen coaches. Volgens Ben de, een vertrek door de voordeur, rust erkenning van emoties. Cursisten speel- Sonnemans, directeur Topsport van de bij de bond en een nieuwe start kunnen den Lenie ’t Hart, vertegenwoordigers Judo Bond Nederland, zijn de maatre- maken. van het personeel, het bestuur en de gelen nodig om aansluiting te houden Ook Zeehondencrèche Pieterbu- raad van toezicht. De oplossingen die bij de internationale top. Vervolgens ren blijft in het nieuws. Inmiddels vervolgens op basis van deze belangen zou een meerderheid van de bonds- is oprichtster Lenie ’t Hart een eigen door de mediationpartijen werden coaches een klacht hebben ingediend nieuwe zeehondenopvang gestart. Dit bedacht waren hoopvol en minder tegen Sonnemans, die ‘een zwalkend na veel ruzie, juridische procedures, schadelijk voor partijen dan het nu lijkt beleid, slechte communicatie en een staking onder het personeel en het te zijn gegaan. Een van de bedachte gebrek aan leiderschap’ wordt verwe- vertrek van de voltallige raad van toe- oplossingen: Lenies arbeidsovereen- ten. zicht; alles breed uitgemeten in de pers. komst wijzigen. Een deel zou worden Het gezamenlijke belang van alle We lazen onder meer: ‘De aanpak van afgekocht en voor een deel bleef Lenie betrokkenen lijkt evident. Toch is er Zeehondencrèche-oprichtster Lenie ’t betaald verbonden aan Pieterburen om gaandeweg iets misgegaan. Met als Hart is schadelijk voor de zeehonden.’ voorlichting te geven op scholen, waar gevolg dat dit nu een ‘issue’ is, dat juist (brief in dagblad Trouw). ‘Lenie ’t Hart zij ook zou vertellen over de gewijzigde afleidt van het grote doel. stalinistische trekken’ (nu.nl) en ‘Lenie inzichten over zeehondenopvang. Hoe zou het gegaan kunnen zijn in ’t Hart wil weg bij Pieterburen, ze wil Adviseurs spelen een belangrijke mediation? Ik kan me zo voorstellen haar naam niet langer verbinden aan rol in dit soort escalerende processen. dat aan de mediation zouden deelne- de opvang. De onderhandelingen over Iemand met een helicopterview, die men: vertegenwoordigers van de bond, haar ontslag gaan niet over geld’ (nu.nl). wat meer afstand heeft en vanuit daar van de bondscoaches, van individuele Oud-staatssecretaris van Economische kan bekijken of het ingezette traject coaches en van judoka’s. En dat onder Zaken Henk Bleker (CDA) werd aange- (nog) wel beantwoordt aan de belangen meer de volgende belangen op tafel trokken om de betrokkenheid van Lenie van partijen. Uiteraard is mediation zouden zijn gekomen: aansluiting ’t Hart ‘op harmonieuze wijze vorm te niet altijd de oplossing, maar mogelijk internationale top, goede voorberei- geven’ (NOS.nl). Niet lang daarna: ‘Ble- wel vaker dan partijen zelf denken en ding Olympische Spelen, duidelijke ker stapt nu naar de rechtbank om haar ook durven in het stadium van de ruzie koers en communicatie, meegenomen contract te laten ontbinden’ (nu.nl). Ik waar zij dan al in verkeren. Ook daar worden in beslissingen, steun voor legde deze kwestie onlangs voor in een ligt een rol voor de advocaat. Als je denkt alles gecheckt te hebben, maar het zolderraam wijd open blijkt te staan.

Zomerperiode. Vakantie. Koffers pakken. Alles dubbel checken. En gaan! Velen van ons zullen – zo vlak na de zomer – dergelijke momenten zonder moeite weer voor de geest kunnen halen. Maar stel dat u bij terugkomst merkt dat het zolderraam nog wagenwijd openstond….?!

Een dergelijke illustratie gaat helaas in de praktijk veelal op Beter nog; de aandacht die noodzakelijk is. Uw infrastructuur voor de beveiliging van persoonlijke gegevens van klanten. De onderbrengen bij een gerenommeerde partij en vervolgens uw focus ligt op de IT-infrastructuur. Echter, IT, communicatie en website op amateuristische wijze ontwikkelen en beheren, sluit dataverzameling zijn inmiddels dusdanig met elkaar verweven feilloos aan op de geschetste nachtmerrie uit de illustratie. Uw dat een geïntegreerde aanpak noodzakelijk is. Laten we de huis staat netjes op slot, maar regen, wind en dieven dringen illustratie van het openstaande zolderraam eens vanuit dit moeiteloos binnen. Kortom, volslagen onwenselijk. perspectief nader analyseren. Informeer daarom bij uw IT-specialist welke oplossingen Menig advocatenkantoor heeft thema’s als dataleakage, zij hebben op webgebied. ICT Concept benadert ICT- security en risico inventarisatie op de agenda staan. Per slot beveiliging al langere tijd met deze brede visie. Met een van rekening wordt er in de loop van jaren een schat aan afdeling webdiensten in eigen huis, bent u verzekerd van een persoonlijke informatie verzameld. Die schat is ook waardevol geïntegreerde aanpak en professionele focus op de veiligheid voor partijen met minder eerbare intenties. Daarom kiest menig van uw advocatenkantoor. Een professionele organisatie, een advocaat er terecht voor een IT-partner in de arm te nemen professioneel beveiligde IT-infrastructuur, een professionele die het kantoor ontzorgt op gebied van IT-beveiliging. In de uitstraling online. Plus de zekerheid dat u – bij wijze van illustratie de laatste ronde door huis voor vertrek. spreken – bij thuiskomst niet de gevolgen van een open zolderraam aantreft. Hoe kan het dan tóch gebeuren dat het zolderraam open blijft staan? Denk eens aan uw aanwezigheid en presentatie op internet en de data uit uw intraweb. Uw IT is dan wel beveiligd, maar hoe is het gesteld met uw website of intraweb? Datacriminelen kunnen zich via dit illustratieve open zolderraam Alles voor elkaar! toegang verschaffen tot uw bedrijfsgegevens. U denkt goed beveiligd te zijn, maar in werkelijkheid liggen uw bezittingen T 088 002 84 83 voor het grijpen. E [email protected] www.ict-concept.nl Door IT, communicatie en data onlosmakelijk van elkaar te zien, krijgen alle onderdelen de aandacht die ze verdienen.

Amersfoort Amsterdam Eindhoven Joure Oosterhout Rotterdam praktijk 47

Als je denkt alles gecheckt te hebben, maar het zolderraam wijd open blijkt te staan.

Zomerperiode. Vakantie. Koffers pakken. Alles dubbel checken. En gaan! Velen van ons zullen – zo vlak na de zomer – dergelijke momenten zonder moeite weer voor de geest kunnen halen. Maar stel dat u bij terugkomst merkt dat het zolderraam nog wagenwijd openstond….?!

Een dergelijke illustratie gaat helaas in de praktijk veelal op Beter nog; de aandacht die noodzakelijk is. Uw infrastructuur voor de beveiliging van persoonlijke gegevens van klanten. De onderbrengen bij een gerenommeerde partij en vervolgens uw focus ligt op de IT-infrastructuur. Echter, IT, communicatie en website op amateuristische wijze ontwikkelen en beheren, sluit dataverzameling zijn inmiddels dusdanig met elkaar verweven feilloos aan op de geschetste nachtmerrie uit de illustratie. Uw dat een geïntegreerde aanpak noodzakelijk is. Laten we de huis staat netjes op slot, maar regen, wind en dieven dringen illustratie van het openstaande zolderraam eens vanuit dit moeiteloos binnen. Kortom, volslagen onwenselijk. perspectief nader analyseren. Goed inwerken loont Informeer daarom bij uw IT-specialist welke oplossingen Talenten binnenhalen is een uitdaging, maar ze Menig advocatenkantoor heeft thema’s als dataleakage, zij hebben op webgebied. ICT Concept benadert ICT- security en risico inventarisatie op de agenda staan. Per slot beveiliging al langere tijd met deze brede visie. Met een binnenhouden blijkt een kunst op zich. De eerste indruk op van rekening wordt er in de loop van jaren een schat aan afdeling webdiensten in eigen huis, bent u verzekerd van een een nieuwkomer blijkt bepalend voor later succes. persoonlijke informatie verzameld. Die schat is ook waardevol geïntegreerde aanpak en professionele focus op de veiligheid voor partijen met minder eerbare intenties. Daarom kiest menig van uw advocatenkantoor. Een professionele organisatie, een advocaat er terecht voor een IT-partner in de arm te nemen professioneel beveiligde IT-infrastructuur, een professionele Franc de Korte Je hoeft geen hr-expert te zijn om te Om dat te voorkomen zal het bij die het kantoor ontzorgt op gebied van IT-beveiliging. In de uitstraling online. Plus de zekerheid dat u – bij wijze van begrijpen dat deze nieuwe werkne- Holla Advocaten in Den Bosch en illustratie de laatste ronde door huis voor vertrek. spreken – bij thuiskomst niet de gevolgen van een open p een maandagochtend meldt mer zich niet welkom voelde bij zijn Eindhoven niet snel gebeuren dat een zolderraam aantreft. Oeen nieuwe werknemer zich bij nieuwe werkgever. ‘Helaas gebeurt nieuwe advocaat bij binnenkomst Hoe kan het dan tóch gebeuren dat het zolderraam open de receptie van een kantoor ergens in dit heel vaak,’ zegt Toine Al, die deze op de eerste dag nog niet voorzien is blijft staan? Denk eens aan uw aanwezigheid en presentatie Nederland. De receptioniste is niet waargebeurde situatie schetst in De van inloggevens, een toegangspas en op internet en de data uit uw intraweb. Uw IT is dan wel op de hoogte van zijn komst. Nadat Introductiegids, een handboek voor het telefoon. ‘Facilitair moet alles op orde beveiligd, maar hoe is het gesteld met uw website of intraweb? de nieuweling zijn naam enkele inwerken van nieuwe medewerkers. zijn,’ zegt Karlien van Ouwerkerk, hr- Datacriminelen kunnen zich via dit illustratieve open zolderraam Alles voor elkaar! malen heeft herhaald en uiteindelijk Het lijkt zo logisch om een nieuwe manager a.i. bij Holla. ‘Je weet dat er toegang verschaffen tot uw bedrijfsgegevens. U denkt goed gespeld, kijkt de receptioniste enige werknemer goed te introduceren en een nieuwe werknemer komt, dus dat beveiligd te zijn, maar in werkelijkheid liggen uw bezittingen T 088 002 84 83 tijd bedenkelijk naar het beeldscherm: vervolgens goed in te werken, maar de soort zaken – randvoorwaarden – kun voor het grijpen. E [email protected] ‘Uw naam staat niet in het systeem.’ cijfers geven een ander beeld: één op je ruim van tevoren regelen. Het is www.ict-concept.nl Er is ook geen badge voor hem aange- de zes nieuw aangetrokken krachten onderdeel van de rode loper die je uit- Door IT, communicatie en data onlosmakelijk van elkaar te maakt. vertrekt binnen een jaar (Dijkstra/ legt voor die nieuwe collega.’ zien, krijgen alle onderdelen de aandacht die ze verdienen. ‘Weet u bij wie u moet zijn?’ vraagt Hoekstra, 2007). In een peiling van ‘Bij ons wordt een nieuwe advocaat ze. De genoemde persoon is nog niet vacaturesite Monsterboard geeft 1 op op zijn eerste dag verwelkomd door aanwezig. Voorzien van een nood- de 25 snelle vertrekkers een slecht ver- zijn teamleider. Die geeft een rondlei- badge wordt hij naar zijn afdeling lopen eerste dag als reden voor het ver- ding en stelt hem aan zo veel mogelijk gewezen. Daar aangekomen blijkt er trek. Vergelijkbare cijfers zie je ook bij mensen voor,’ beschrijft maatschaps- nog geen werkplek te zijn geregeld. ervaren krachten en leidinggevenden. voorzitter Ernst van Win de eerste Amersfoort Amsterdam Eindhoven Joure Oosterhout Rotterdam 48 praktijk

Oktober 2014

werkdag bij De Clercq Advocaten in Hr-journalist Al: het eigen opleidingstraject: het NDin- Leiden. ‘Standaard wordt er tijdens de stitute. Opleidingsadviseur Femke gezamenlijke lunch nog even aandacht ‘Koppel je nieuwe Bus: ‘In vier maanden tijd leren zij gevraagd voor de nieuwe kantoor- de cultuur, werkwijze en collega’s genoot. ’s Middags mag een nieuwe advocaat aan een kennen bij NautaDutilh. Daarnaast advocaat al meteen aanschuiven bij de buddy’ krijgen de advocaat-stagiaires van het bespreking van een zaak,’ vertelt Van NDinstitute vanaf dag één hun eigen Win verder. Hij vindt het belangrijk (proces)zaken, met bijbehorende cli- dat nieuwe advocaten zo snel mogelijk ënten en verantwoordelijkheden. Het bij het proces betrokken worden. Vol- NDinstitute wordt gecombineerd met gens hem zorgt dat ervoor dat er direct deelname aan de Law Firm School en een band ontstaat tussen de nieuwe verband is tussen de duur van het de beroepsopleiding van de Orde van advocaat en het kantoor. inwerktraject en de mate van betrok- Advocaten. Op deze manier fungeert Bij Holla Advocaten staat op de kenheid van werknemers. Is het de introductie als een soort pressure coo- eerste dag ook een een-op-eengesprek inwerktraject drie maanden of korter ker.’ met de bestuursvoorzitter op het dan ligt de betrokkenheid substanti- Joyce Trebus (26) begon vorig jaar programma. ‘Wij willen de nieuwe eel lager dan wanneer het traject over aan het NDinstitute bij NautaDutilh. advocaat echt hoogstpersoonlijk leren negen maanden of meer wordt uitge- Zij is erg te spreken over het inwerk­ kennen. Dus niet alleen: hoe goed smeerd. traject: ‘Door de aanpak is de leercurve ben je juridisch en wat wordt jouw Daarbij hebben academici, zoals bizar steil. Je krijgt een echte band met bijdrage aan de organisatie, maar advocaten, een langer traject nodig, mensen die in dezelfde lichting zitten. ook: wat houdt je als mens verder nog omdat ze ingewikkelder werk doen. Daardoor leer je heel snel veel mensen bezig, en wat kunnen wij doen om je Daarnaast willen hogeropgeleiden kennen op andere afdelingen. Je leert tijd bij Holla zo aangenaam mogelijk erkenning, status en autonomie. Vol- van de feedback die je zelf krijgt, maar te maken,’ vertelt Van Ouwerkerk. gens Al duurt het gemiddeld negen ook veel van de anderen.’ Volgens hr-journalist Al is het maanden voordat iemand echt is inge- Al is erg te spreken over de kan- belangrijk om je als werkgever te rea- werkt. Dus, al lijkt je nieuwe advocaat tooracademies binnen de advocatuur: liseren dat veel nieuwkomers onzeker een vliegende start te maken, het is ‘Corporate academies sluiten altijd aan zijn en er dus onbewust vragen leven: zaak hem toch in de gaten te houden. bij de cultuur van de organisatie, maar pas ik wel in de groep? Ga ik het hier Dat heeft Ernst van Win ervaren toen zijn te kostbaar voor kleine kantoren.’ echt wel leuk vinden? ‘De hechting hij Haags deken was: ‘Je ziet het dan Een tip die geschikt is voor grote en van een nieuwkomer met een bedrijf juist misgaan bij heel zelfstandig aan- kleine kantoren heeft Al ook: ‘Kop- gebeurt in de eerste twee maanden. gelegde stagiaires. Dat klinkt tegen- pel je nieuwe advocaat, ervaren of Begeleid je ze daar goed in dan blijft strijdig, maar juist bij hen bestaat de niet, aan een buddy. Liefst iemand van zo iemand vaak lang en levert dat echt neiging om ze hun gang te laten gaan. dezelfde leeftijd, maar van een andere zijn geld op.’ Je ziet ze onbewust aan voor volwaar- afdeling.’ Zowel bij Holla als De Clercq dige medewerkers. En voordat je het zijn de ervaringen daarmee goed. Bij Vliegende start weet geef je iemand een te ingewik- NautaDutilh werken ze niet met een Veel werkgevers vinden een rondlei- kelde zaak. Hoe zelfstandig sommigen buddysysteem, maar je zit als nieuwko- ding op de eerste dag prima, maar ook zijn, ze moeten altijd feedback mer bijvoorbeeld wel altijd samen met ze willen het liefst dat de nieuwe krijgen. Anders voelen ze zich aan hun iemand op de kamer. ‘En zo iemand kracht zo snel mogelijk gaat preste- lot overgelaten. Daarom werken wij bij een vraag stellen, is toch altijd wat ren en omzet genereert. ‘Toch is het De Clercq in teamverband met mento- laagdrempeliger,’ geeft Trebus aan. Al: verstandig om ruim de tijd te nemen ren en het vierogenprincipe.’ ‘Uiteindelijk leidt dit tot blije, goed om iemand in te werken,’ adviseert Bij een groot internationaal ingewerkte, gemotiveerde, betrokken Al. Onderzoek van organisatieadvies- kantoor als NautaDutilh worden krachten die langer blijven en beter bureau Berenschot leert dat er een advocaat-stagiaires ondergebracht in presteren. Een win-winsituatie dus.’ Documenten digitaliseren doe je zo

Met Meesterwerk van Ricoh

Scannen, organiseren, veilig opslaan en doorzoeken! Direct in het juiste digitale dossier.

Scan en organiseer al je documenten met 1 druk op de knop. Scannen, verzenden, opslaan, terugvinden, doorzoeken en delen. Altijd handiger dan handmatig. Zo krijg je altijd en overal de juiste informatie op het juiste moment bij de juiste persoon. Snel, veilig én kostenbesparend. Zo helpt Ricoh je met het vervaardigen en organiseren van informatie. Zodat jij kunt focussen op wat er toe doet en het verschil kunt maken. Je ontdekt Meesterwerk van Ricoh op Zo.Ricoh.nl

Deze pagina is interactief. Download de Clickable Paper app en scan deze pagina of ontdek meer op Zo.Ricoh.nl

Ricoh_Advertentie_Advocatenblad_210x265_404386_DocumentOplossingen_Custom.indd 1 26/08/14 14:28

97017_Ricoh.indd 1 9/4/2014 4:04:49 PM advertenties

CASSATIE IN CIVIELE ZAKEN

oortjes open Mr K. Aantjes tel. 070 – 390 62 60 & iPhonetjes uit [email protected]

klassikaal A LT KAM BOER ADVOCATEN of met voor hetzelfde geld leert u wél wat! CIVIELE CASSATIE? het online live college prijsafspraken mogelijk ook op basis van toevoeging zie onze website voor voorbeeldzaken

Info: mr H.J.W. Alt, Pb. 82228, 2508 EE Den Haag Tel.: 070 - 358 94 79, fax: 070 - 358 51 97 www.dejuridischeacademie.nl [email protected], www.altkamboer.com

mr H.L. van Lookeren Campagne PROCEDEREN IN SPANJE ? cassatieadvocaat

• cassatie-quick scan (eisend en verwerend) • cassatieadvies (uitgebreid, eisend en verwerend) • second opinions (eisend en verwerend) • cassatieprocedures (eisend en verwerend) C/ Gran de Gracia, 1, 2º3ª uiteraard in overleg met de zaaksadvocaat 08012 Barcelona ook op toevoegingsbasis, waar mogelijk! T +34 93 481 36 36 F +34 93 301 39 04 Postbus 91472 M +34 610 963 515 2509 EB Den Haag E [email protected] tel: (070) 383.67.80, fax: (070) 385.52.77 www.bresserslaw.com [email protected] http://www.advocatenkantoorvlc.nl/

96463_Bressers law.indd 1 3/13/2014 11:59:04 AM 96901_Lookeren.indd 1 8/18/2014 11:41:14 AM Een advocaat hoeft niet is op zoek naar een: alles van wapens te weten Advocaat met eigen praktijk Om op basis van kostendeling deel uit te maken van het kantoor. Daar zijn gerechtelijk deskundigen voor De voorkeur gaat uit naar een advocaat met specialisatie op het gebied van het Ondernemingsrecht of Personen- en Familierecht.

Beks & Beks is een reeds lang bestaand advocatenkantoor. Op dit moment zijn zeven advocaten aan het kantoor verbonden. Zij zijn werkzaam op diverse rechtsgebieden Ing. J. van Driel A.E. Hartink met de nadruk op Ondernemingsrecht, Faillissementsrecht, Arbeidsrecht en Personen- Postbus 22276 van ’t Hoffplaats 19 en Familierecht. Het kantoor is gevestigd in een kantoorvilla in de omgeving van het Mediapark te Hilversum. Alle faciliteiten zijn aanwezig. 3003 DG Rotterdam 2871 KL Schoonhoven 010-4473500 0653208933 0622333752 Reacties t.a.v. mr R.V. de Lauwere – [email protected] – tel.: 035 - 6246021 [email protected] [email protected] van de orde 51

Oktober 2014

dekenberaad dekenberaad In- en uitloop- Pas op met het risico onder ‘kopietje paspoort’ de loep Advocaten moeten verzekerd zijn tegen en kopie van een paspoort of ander beroepsaansprakelijkheid en de verze- Eidentiteitsbewijs vragen aan de kering moet bovendien passend zijn cliënt mag alleen in uitzonderlijke voor de praktijk. Aangezien omstandig- gevallen. Misbruik van identiteitsdo- heden kunnen veranderen, is een regel- cumenten kan individuen grote schade matige polisreview aan te raden. Het toebrengen. Daarom roept het dekenbe- dekenberaad adviseert daarbij aandacht raad advocaten op de wettelijke regels te besteden aan in- en uitlooprisico. voor ‘kopietjes paspoort’ met zorg te Het verzekeren van het inlooprisico volgen. houdt in dat de advocaat dekking kan

Slechts in een aantal bij wet gere- ANP Foto: krijgen voor claims die tijdens de loop- gelde gevallen is een cliënt verplicht een Wwft zaken – en dat zijn de meeste tijd worden ingediend, maar waarvan de kopie van het identiteitsbewijs te over- – identificatie in persoon te doen en oorzaak van de claim vóór de ingangs- leggen. Bij een cliëntenonderzoek in het daarbij eventueel alleen het soort ID- datum van de polis ligt. In tal van situa- kader van de Wet ter voorkoming van bewijs en nummer te noteren. ties kan het inlooprisico een rol spelen; witwassen en financieren van terrorisme Als u toch een ‘kopietje paspoort’ in het speelt alleen niet wanneer men voor (Wwft) kunt u bijvoorbeeld wel om een uw administratie wilt opnemen, vraag de eerste keer de praktijk gaat beoefe- kopie van het ID vragen als bewijs van uw cliënten dan de print of scan te nen. Te denken valt aan het overstappen de identificatieverplichting. voorzien van het woord ‘kopie’ en het van het ene naar het andere kantoor, Organisaties die een paspoort burgerservicenummer door te strepen splitsing van kantoren en voortzetting kopiëren zonder juridische grondslag dat op twee plekken staat. Daarnaast daarvan in welke vorm dan ook. riskeren handhavingsmaatregelen van kan de cliënt de datum noteren, voor Bij het uitlooprisico gaat het om het College bescherming persoons- wie en waarvoor de kopie bestemd is en claims die pas ná de looptijd worden gegevens. Het dekenberaad dringt er de foto onherkenbaar maken. Ook kunt ingediend, terwijl het schadeveroorza- daarom bij advocaten op aan in niet- u afspreken de kopie terug te sturen. kende feit tijdens de looptijd plaatshad. Bijvoorbeeld: een advocaat gaat met pen- sioen, beëindigt de praktijk voortijdig, colofon gaat failliet of overlijdt. Het dekenberaad meent dat een adequate beroepsaansprakelijkheids- Bureau van de Orde Helpdesk verzekering sluitende dekking voor het Raffi van den Berg [email protected] (algemeen secretaris) Tel. 070-335 35 54 in- en uitlooprisico bevat. Controleer Nederlandse Orde Samenstelling Algemene Bezoekadres daarom regelmatig uw polis; soms zul- van Advocaten Raad Nederlandse Orde Twitter Neuhuyskade 94 len advocaten het in- en uitlooprisico Het Advocatenblad is het van Advocaten @Advocatenorde 2596 XM Den Haag officiële orgaan van de • Walter Hendriksen apart moeten (mee)verzekeren om Tel. 070 – 335 35 35 Nederlandse Orde van (algemeen deken) LinkedIn Fax 070 – 335 35 31 later problemen te voorkomen. Naast Advocaten. De Orde verzorgt • Bart van Tongeren Nederlandse Orde E-mail [email protected] uw verplichting onder artikel 4 van de de rubrieken Van de Orde, (plaatsvervangend deken) van Advocaten KvK-nummer: 27339260 Geschillencommissie, • Hans Vogels Verordening op de administratie en de BTW-nummer: NL002872833B01 Tuchtrecht, Transfers en de • Marjan van der List Facebook financiële integriteit biedt een goede column Ten slotte van de • Bert Fibbe Postadres Nederlandse Orde verzekering immers waarborgen voor u, landelijk deken. • Bernard de Leest Postbus 30851 van Advocaten 2500 GW Den Haag uw cliënten en uw naasten. 52 van de orde

Oktober 2014

transfers Wie, wat, waar? Wie vertrok, wie stopte en wie begon voor zichzelf? Bent u zelf onlangs van kantoor gewisseld of eigen baas geworden? Mail uw verhaal of meld u aan via [email protected].

d’Hooghe, mw. mr. S.: Kruijtzer, mw. mr. V.G.A.: Naar ander Adriaanse Van der Weel Dijkstra Voermans Advocatuur & Advocaten te Middelburg Notariaat te Utrecht kantoor Dexters, mr. J.P.M.: Aben & Kuipers, mr. B.F.: Houtzager Admiraal, mr. A.J.: Roelse Slag Advocaten te Helmond Strijker te Zeist Takens Admiraal Advocaten te Doelman, mr. H.J.: La Gro Kuyvenhoven, mw. mr. I.: Amsterdam Advocaten te Alphen a/d Rijn Taqa te Abu Dhabi (Verenigde Adriaanse, mr. P.C.: Justion Dooren, mr. M.M.H. van: Arabische Emiraten) Advocaten te Middelburg BANNING N.V. te Den Bosch Laan, mw. mr. O.: Blumstone te Aken, mw. mr. W.D.W. van: Dijkstra, mr. R.: Vondst Amsterdam KampsVanBaar Advocaten te Advocaten te Amsterdam Lambregts, mr. M.: Sittard Egmond, mr. B.J. van: Beelaard Wintertaling Advocaten & Aloni, mr. U.: BWK Partners te Breetveld Advocaten te Den Notarissen te Amsterdam Amsterdam Haag Lange, mr. C.S.G. de: Ardenne, mr. F.G.L. van: Eikelboom, mr. F.: bureau BoutOveres Advocaten te Blijvend zelfstandig Wybenga Advocaten te Brandeis te Amsterdam Groningen Per 1 september begonnen Christa Dreef (44) en Ellen Rotterdam Eijberts, mw. mr. C.A.: Martens, mw. mr. C.E.: Stijl Brocatus (26) een eigen praktijk in het centrum van hun Arkesteijn, mr. J.C.: Aben & Maverick Advocaten N.V. te advocaten te Amsterdam beider woonplaats Apeldoorn: Kantoor Dreef. ‘Ellen is Slag Advocaten te Helmond Amsterdam Meijer, mr. A.T.: Bavelaar derdejaars advocaat-stagiaire en richt zich vooralsnog op Bakker, mr. N.: Van Diepen Van Ezzaki, mw. mr. S.: Wij Advocaten te Amsterdam de basisgebieden arbeidsrecht, aansprakelijkheidsrecht, der Kroef Advocaten te Haarlem advocaten te Amsterdam Mollema, mr. F.J.E.: Nexa Velo ondernemingsrecht en huurrecht; ik houd me daarnaast Beek, mr. J. van der: bureau Griffioen, mw. mr. V.H.A.: Advocaten te Utrecht ook bezig met mediation en ben Ellens patroon. We Brandeis te Amsterdam Hundscheid Advocaten te Sittard Mouthaan, mw. mr. B.C.: MWM bedienen vooral mkb-kantoren in de regio. Omdat het Bercx, mr. D.: Brunet Advocaten Groeneveld, mr. H.A.: Lawwise Advocaten B.V. te Hilversum kantoor een afsplitsing is van mijn voormalige zaak Justus te Nijmegen Advocaten te Breda Namen, mr. P.H.A. van: Van Advocaten is het ondernemerschap voor mij niet nieuw, Berger, mr. L.C.M.: bureau Groenevelt, mr. D.F.: ASML te Boven Advocaten te Middelburg maar de mogelijkheid zelfstandig beslissingen te nemen Brandeis te Amsterdam Velthoven Niessen, mw. mr. N.J.A.P.B.: blijft heerlijk.’ Beurskens, mr. J.F.P.: Allen & Have, mr. R.P. ten: Rutgers Boels Zanders Advocaten te Overy LLP te Amsterdam Posch Visée Endedijk te Venlo Beijersbergen van Amsterdam Oomen, mw. mr. K.C.A.M.: Henegouwen, mr. A.H.A.: Hazenberg, mw. mr. M.D.: Oomen & Van de Putten Ausma De Jong Advocaten te bureau Brandeis te Amsterdam Advocaten te Tilburg Utrecht Hilten, mw. mr. A.S. van: Oosterhuis-Broers, mw. mr. Bongaerts, mr. W.P.: Bird & Marree en Dijxhoorn Advocaten S.H.: Advocaten Familie – Bird LLP te Den Haag te Amersfoort Erfrecht te Eindhoven Brinkman, mw. mr. C.C.: Hoedemaeker, mw. mr. I.A.: Pera, mw. mr. E.: ABC Legal te Osborne Clarke N.V. te Van Benthem & Keulen N.V. te Amsterdam Amsterdam Utrecht Peters, mr. F.M.: bureau Bruins, mr. J.A.: Stelvio Hoogveld, mr. A.J.M.: bureau Brandeis te Amsterdam advocaten | mediators te Brandeis te Amsterdam Pijl, mw. mr. S.: Cleerdin & Arnhem Houweling, mr. M.S.: Lexence Hamer te Amsterdam Bruinsma, mr. R.A.: N.V. te Amsterdam Poot, mr. G.T.: Trip Advocaten & Advocatenkantoor Roethof te Huizink, mr. J.W.: RESOR N.V. te Notarissen te Groningen Van kantoor Amsterdam Amsterdam Posthumus Meyjes, mw. mr. Clercq, mr. J.P.M. le: BWK Kamp, mr. L.W.: BINGH A.A.: NN Advocaten te Den Haag naar bouwkeet Partners te Amsterdam Advocaten te Amsterdam Reijnen, mw. mr. C.M.: bureau Bij zijn nieuwe kantoor Houtzager Strijker in Zeist blijft Dirk Cornegoor, mr. J.M.K.P.: Hoff Keizer, mr. J.: Stad advocaten Brandeis te Amsterdam Kuipers (32) als advocaat werken, maar gaat hij vooral Advocaten N.V. te Haarlem te Groningen Rozeman, mw. mr. A.C.: aan de slag als projectjurist. ‘Op mijn vorige, middelgrote Crince le Roy, mr. R.R.: Keukens, mr. L.: bureau NautaDutilh te New York kantoor in Nijmegen zat ik bijna zes jaar als advocaat Wybenga Advocaten te Brandeis te Amsterdam (Verenigde Staten van Amerika) voornamelijk op kantoor. Ik wilde meer naar buiten, Rotterdam Knobben, mr. M.A.: SchoeBroek Rijken, mr. J.J.: AKD te het veld in. In mijn nieuwe functie ben ik vooral op het Croezen, mw. mr. K.: yspeert advocaten & mediators te Amsterdam bouwterrein te vinden, in de bouwkeet – mijn specialisatie vwl advocaten te Groningen Deventer Senden, mw. mr. H.C.K.: Bird & is bouwrecht. Ik zit dichter bij de actie en Houtzager Strijker Crijns, mw. mr. M.R.D.: Koster, mr. W.: Baker & Bird LLP te Den Haag is een klein kantoor dat bij me past, met korte lijnen en Lexsigma Advocaten te McKenzie Amsterdam N.V. te Shearer, mr. D.O.: Clifford leuke mensen.’ Amsterdam Amsterdam Chance LLP te Amsterdam van de orde 53

Oktober 2014

Slagter, mr. M.A.: Weermeijer Advocoeur De Haan (mr. A.Th. Roelink Nederend & Van der Leij de Haan te Alblasserdam) Uit de praktijk Advocaten te Hoofddorp Bazar@Laan Advocaten (mr. Asch, mr. M. van Utrecht 15- Speelman, mw. mr. E.I.: J.P.C.M. van Es, mw. mr. S. de 08-2014 Nysingh advocaten-notarissen Kluiver en mr. T. Scholtus te Baas, mw. mr. C.E. Amsterdam N.V. te Arnhem Den Haag) 01-09-2014 Thiel, mr. S.C.M. van: De Breij Boucher Advocatuur B.V. (mr. Baas, mw. S.H. Evers Boon te Amsterdam E.H. Boucher te Utrecht) Baarn 15-08-2014 Thijssen, mr. I.R.J.: KanPiek Bright Advocatuur (mr. J. Pijtak Bardoel, mw. mr. L.M.A. Den Fiscale Advocatuur te Amsterdam te Abcoude) Bosch 19-08-2014 Veenstra, mw. mr. L.: Wijn & Catsman Advocatuur (mr. W.L. Belfor, mr. H.A. Amsterdam Stael Advocaten N.V. te Utrecht Catsman te Capelle aan den 15-08-2014 Velde, mr. H.H.D. van: Slot IJssel) Berg, mw. mr. H.M.E.M. van Letselschade te Zeist Financial Markets Lawyers den Zwolle 01-09-2014 Veldhoen, mr. F.: NautaDutilh Alliance (FMLA) B.V. (mr. H.V. Bergansius, mw. mr. A.E. Den N.V. te London (Groot- Oppelaar te Amsterdam) Haag 01-09-2014 Brittannië) Greenvoort B.V. (mr. T. Berkel, mr. P.P. van Hoofddorp Verheul, mr. J.A.I.: bureau Voortman te Almere) 01-09-2014 Brandeis te Amsterdam Kantoor Dreef, advocatuur Beston-Kamminga, mw. mr. K. Verkerk, mw. mr. F.: Anders & bemiddeling (mw. mr. Amsterdam 02-09-2014 Arbeidsrecht te Veenendaal C.M. Dreef en mw. mr. E.J.M. Boef, mw. mr. E.A.M. den Vissers, mr. H.J.: Struycken Brocatus te Apeldoorn) Amsterdam 02-09-2014 Advocaten te Amsterdam Koloc Advocatuur (mw. mr. S. Bont, mr. T. de Waals, mw. mr. A.H.A.C.: Mr. Koloc te Deventer) Amsterdam 18-08-2014 Dichter bij huis Mediators te Son Kuijper Advocatuur (mr. L. Bosch, mw. mr. J. van den Waarsenburg, mr. P.L.O. van Kuijper te Den Haag) Leeuwarden 15-08-2014 Advocate Sabine Pijl (28) maakte onlangs de overstap van de: Van Vliet Advocaten te Leenhouts Advocatuur Brugge, mr. V.J.C. Brugge een strafrechtpraktijk in Rotterdam naar de strafrechtsectie Nijmegen (mw. mr. M.C. Leenhouts te Amsterdam 18-08-2014 van Cleerdin & Hamer Advocaten in Amsterdam. ‘Ik wilde Wamel, mr. R.C.: ZOOM Amsterdam) Bruins, mw. mr. M.R. Alkmaar graag in mijn woonplaats Amsterdam werken. Toen de Advcatuur te Bergen op Zoom Legaltree Lim (mr. M.R. Lim te 01-09-2014 mogelijkheid voorbijkwam om bij dit kantoor te werken, Welgraven, mw. mr. M.: Leiden) Duinkerke, mw. mr. W.H.S. kon ik die kans niet laten liggen. Er wordt op hoog niveau Stekelenburg Advocaten te Loor Legal & Partners BV (mr. Amsterdam 01-09-2014 juridische bijstand verleend, ik word omringd door Holten E.J. Loor te Apeldoorn) Dijkstra, mr. M.S.R. Enschede bevlogen kantoorgenoten en ik woon maar vierhonderd Wezel, mw. mr. A.M.T.: Staals Marxman Advocaten (mw. mr. 01-09-2014 meter van kantoor – ook niet onaantrekkelijk. Ik hoop mijn Advocaten te Amsterdam P. Trip te Apeldoorn) Goudzwaard, mw. mr. M.L. ervaring in het financieel-economisch strafrecht verder uit Wiersma, mw. mr. N.: Vondst Oostlander/Verhoeven Haarlem 02-09-2014 te bouwen.’ Advocaten te Amsterdam Advocaten & Mediators (mw. Hamm-van de Water, mw. mr. mr. C.L. Verhoeven te Haarlem) A.H. Maastricht 02-09-2014 Ovidius Law B.V. (mw. mr. J. Helsper, mr. H.J.J. Amsterdam Niezen, mr. S.J. van der Velde en 31-08-2014 Naar nieuw(e) mr. A.H. de Haas van Dorsser te Hoof-Pijnenburg, mw. mr. Amsterdam) D.M.E.F.L. van Eindhoven kantoor of P.J. van der Putt (mr. P.J. van 01-09-2014 der Putt te Haarlem) Hooper, mw. mr. C.J.S.L. associatie Van Dalen advocatuur (mr. Amsterdam 01-09-2014 Aarts & Nijenhuis Advocaten A.W. van Dalen te Amsterdam) Janovitz, mr. P.I. Amsterdam (mw. mr. M.Th.H.M.J. Aarts VanNiekerkCieremans (mr. 01-09-2014 en mr. H.J.M. Nijenhuis te E.J.W.M. van Niekerk, mw. mr. Jong, mw. mr. F.L. de Nijmegen) T.L. Cieremans, mw. mr. E.E. Amsterdam 01-09-2014 Abma Schreurs Advocaten Krikke, mr. P.R. van der Vorst en Jong, mr. H.I. de Leeuwarden (mw. mr. K. Mels te Amsterdam) mr. J.R. Wildeboer te Rotterdam) 01-09-2014 Advocatenkantoor Legalprep VBA Van Brussel Advocatuur Jongh, mw. mr. H.A. de Leiden (mw. mr. W.J.M. Bogers te (mr. F.A. van Brussel te Utrecht) 01-09-2014 Amsterdam) Voûte arbeidsrecht (mw. mr. Kamp, mw. mr. W.L. van de Spannend, maar lonend Advocatenkantoor Rian de J.W. Voûte-Zevenbergen te Amsterdam 01-09-2014 Laurens Zwaan (36) werkte twaalf jaar in loondienst Vries (mw. mr. R. de Vries te ’t Rotterdam) Keulen, mw. mr. E.C. Utrecht voordat hij onlangs een eigen familierechtpraktijk begon Haantje) Weijers-Ettema Advocaten 01-09-2014 in zijn woonplaats Amersfoort: Zwaan Advocatuur. ‘Een Advocatenkantoor Van Veen B.V. (mr. K. Weijers en mr. J.C.A. Kolenaar-Meulenkamp, mw. interessant rechtsgebied, omdat ik mensen kan begeleiden (mr. R. van Veen te Utrecht) Ettema te Rotterdam) mr. A.C. Arnhem 27-08-2014 bij vaak de enige keer in hun leven dat ze met de rechter Advocatenpraktijk G.J.A. van WVO Advocaten (mw. mr. Koop, mw. mr. A.B. Bunnik in aanraking komen. Zelf verantwoordelijk zijn voor je de Grint (mr. G.J.A. van de S.R.B. Stoop-Maigret, mr. A.M. 11-08-2014 inkomen is natuurlijk spannend, maar het opzetten Grint te Den Bosch) Takkenberg, mr. L.H. Toonen en Korteland, mw. mr. G. Den van een eigen onderneming viel reuze mee. Ik kan nu Advocatenpraktijk mr. W.H. P. Willems te Beekbergen Haag 15-08-2014 flexibeler werken en de overheadkosten zijn een stuk lager, Hogerzeil B.V. (mr. W.H. Zwaan Advocatuur (mr. W.J.L. Kroes, mr. J.D. Amsterdam waardoor ik cliënten een redelijk tarief kan bieden. Ik hoop Hogerzeil te Amsterdam) Zwaan te Amersfoort) 01-09-2014 op termijn een goede naam te vestigen in Amersfoort!’ 54 van de orde

Oktober 2014

Lambalgen, mr. R.T. van Den Pentinga, mr. S. Tilburg 27- Rouwet, mw. mr. C.J. Arnhem 26-08-2014 Wal-van Steijn, mw. mr. M.T. Haag 01-09-2014 08-2014 01-09-2014 Strikwerda, mr. H.K. van Rotterdam Lardinois, mr. P.M.G. Sittard Ommeren, mr. E.A.A. van Scheepers-Adriaanse, mw. Amsterdam 26-08-2014 01-09-2014 01-09-2014 Loenen 16-08-2014 mr. E. Amstelveen 01-09-2014 Swens, mw. mr. R.D. Webster, mw. mr. B.S. Lierop, mr. D. van Amsterdam Paulussen, mw. mr. M.M.F.A. Sipkens, mw. mr. N. Nijmegen 01-09-2014 Amsterdam 15-08-2014 01-09-2014 Venlo 05-09-2014 Amsterdam 11-08-2014 Terwindt, mr. M.P. Delft Werf, mw. mr. B. van der Luijt, mw. mr. C. Rotterdam Peijs, mw. mr. A. Amsterdam Slaski, mw. mr. A. Arnhem 29-08-2014 Capelle aan den IJssel 01- 29-08-2014 01-09-2014 01-09-2014 Veen, mw. mr. M. van 09-2014 Nauta-de Smit, mw. mr. M. Piet, mw. mr. H.C. Amsterdam Slavenburg, mw. mr. P.C. Amsterdam 01-09-2014 Werd, mr. M.R.A. de Breda Den Haag 31-08-2014 01-09-2014 Amsterdam 01-09-2014 Veling, mr. S. Rotterdam 31-08-2014 Nikkels, mw. mr. I. Nijmegen Post, mw. mr. E. Rotterdam Sloos, mw. mr. E. Delft 01- 01-09-2014 Westerveld, mw. mr. S. 15-08-2014 01-09-2014 09-2014 Viersen, mw. mr. V.E. Zeist Roermond 01-09-2014 Nijhuis, mw. mr. B.A.M. Posthumus, mr. M.A.C. Smals-van Dijk, mw. mr. C. 01-09-2014 Wiebenga, mw. mr. G.E. Amsterdam 11-08-2014 Rotterdam 01-09-2014 Delft 12-08-2014 Vinke-Cobussen, mw. mr. Amsterdam 01-09-2014 Oomen, mr. S.F.M. Apeldoorn Ravels, mr. B.P.M. van Breda Snijders Blok, mr. J.W.B. I.W.H. Waalre 01-09-2014 Wieringa, mw. mr. L. 01-09-2014 01-09-2014 Almere 01-09-2014 Vinken, mw. mr. E.M.A. Den Amsterdam 01-09-2014 Oppedijk van Veen, mw. mr. Reijns, mr. A.A.M. Amsterdam Steekelenburg, mw. mr. Haag 29-08-2014 Witt Wijnen, mr. H.R. de M.H. Amsterdam 01-09-2014 01-09-2014 S.A.M. van Rotterdam Visser-Wiggers, mw. mr. Amsterdam 01-09-2014 Pasman, mw. mr. H. Nijmegen Rikxoort, mr. B. van 01-09-2014 S.C.M. de Amsterdam 01- 01-09-2014 Rotterdam 01-09-2014 Stolker, mr. H.C.H. Amsterdam 09-2014

uitspraken Van de tuchtrechter Deze uitspraken zijn geselecteerd en bewerkt door de Commissie Disciplinaire Rechtspraak, bestaande uit Hester Uhlenbroek, Ed van Liere, Peter Drion, Harro Knijff, Carel Gaaf, Robert Sanders. De letterlijke tekst van de uitspraken is te vinden op tuchtrecht.nl.

mogelijkheid gefinancierde rechtsbij- zoek ex artikel 73 Faillisementswet tot Niet gewezen op stand te verkrijgen. Fouten maken ontslag en vervanging van de curator mogelijkheid van De raad stelt voorop dat een advocaat als curator ingediend. Dit verzoek is gehonoreerd. de verplichting heeft om een (toe- Naar het oordeel van de rechtbank toevoeging komstige) cliënt erop te wijzen dat - Raad van discipline Amsterdam, had mr. X een opeenstapeling van deze mogelijk in aanmerking komt 18 november 2013, 13-138A, fouten gemaakt in een situatie waarin voor gefinancierde rechtsbijstand. zij had kunnen voorzien dat het de - Raad van discipline Amsterdam, 17 ECLI:NL:TADRAMS:2013:176. Deze verplichting geldt niet alleen bij gefailleerde en anderen aan mede- december 2013, zaak nr. 13-209A, - Artikel 46 Advocatenwet. het openen van een nieuwe zaak, werking ontbrak en zij niet helemaal ECLI:NL:TADRAMS:2013:228. - Curator is onderworpen aan het - Zorg voor de cliënt. maar ook bij voortzetting of herope- kon uitsluiten dat niet de failliet maar advocatentuchtrecht; handelde - Gedragsregels 8, 11 en 24. ning daarvan door een (opvolgend) anderen, wier rechten en belangen zij zodanig dat vertrouwen in advoca- - Advocaat verzuimt te bevestigen advocaat. Bij het nakomen van deze diende te respecteren, als bewoners tuur is geschaad. dat klager in aanmerking komt verplichting zal de advocaat een grote bevoegd waren beslissingen te nemen voor een toevoeging. mate van zorgvuldigheid moeten over het al dan niet toelaten van de Mr. X was aangesteld als curator in betrachten. curator en anderen tot het pand. het faillissement van klager sub 2, en Klager werd in voorlopige hechtenis Aan de in voorlopige hechtenis ge- Volgens de rechtbank had mr. X daar- wilde de inboedel van het pand laten genomen. Mr. X trad op als opvolgend stelde verdachte kan op grond van bij de rechtmatige belangen van de taxeren waar klager sub 2 tot voorjaar raadsman voor klager in een grote artikel 41 Sv ambtshalve een raadsman failliet en derden miskend en zich niet fraudezaak. Per brief bevestigde mr. X worden toegevoegd. Mr. X kan bij 2012 woonde. In dit pand woonden respectvol en professioneel tegenover de condities van de opdrachtverlening gebreke aan schriftelijke vastlegging op dat moment klagers sub 3, 4 en 5 klagers gedragen. aan klager, maar hij vermeldde niet niet aannemelijk maken dat hij klager en was klager sub 1 gevestigd. Omdat Mr. X is als curator in faillissementen dat door de rechtbank een last tot er uitdrukkelijk op heeft gewezen klager sub 2 mr. X kenbaar maakte dat volgens vaste rechtspraak van het Hof toevoeging kon worden afgegeven. dat hij op deze wijze in aanmerking klagers 3, 4 en 5 geen toestemming van Discipline onderworpen aan het Mr. X bracht voor de verleende rechts- kwam voor gefinancierde rechtshulp, gaven om een taxateur toe te laten, tuchtrecht voor advocaten. De raad bijstand € 618.330,47 in rekening. en dat klager afstand deed van het verzocht en verkreeg mr. X een mach- verwijt haar dat zij zich bij de vervul- Klager heeft daarvan € 515.664,22 recht op gefinancierde rechtshulp, tiging ex artikel 93a Faillissementswet. ling van haar taak als faillissements- betaald. Omdat klager niet kon beta- waarbij klager zich realiseerde dat hij De taxateur trad met een politieagent curator zodanig gedroeg dat daardoor len, bedong mr. X diverse zekerheden het recht prijsgaf om een raadsman binnen en voerde de taxatie uit. In het vertrouwen in de advocatuur is voor de betaling van de openstaande te kiezen die bereid was zich te laten opdracht van mr. X werd hierna een geschaad. declaraties. Klager verwijt mr. X dat hij toevoegen. aantal goederen in beslag genomen. Nu mr. X ter zitting heeft laten blijken onvoldoende werd voorgelicht over de Klacht gegrond, maatregel: berisping. Klager sub 2 heeft vervolgens een ver- in te zien dat zij anders had moeten van de orde 55

Oktober 2014 handelen en zij herhaaldelijk aan delen van mr. X als curator, waardoor excessief hebben gedeclareerd. voor een van de bedrijven binnen klagers haar excuses heeft aange- hij het vertrouwen in de advocatuur De declaraties van mrs. X en Y zijn de holding. Hij verrichtte ten minste boden, ziet de raad geen reden een heeft geschaad. met een zo groot bedrag verminderd tot eind 2010 ook (proces)werkzaam- maatregel op te leggen. Mr. Y had ter zitting van de raad dat de raad van discipline oordeelt heden voor één of meer van die erkend dat hij in november 2008 dat het oorspronkelijk in rekening bedrijven en factureerde vanaf 2007 het restant faillissementssaldo gebrachte bedrag als excessief moet zijn werkzaamheden voor het admi- Faillissements­ van (afgerond) € 37.000 vanaf worden beschouwd. Dat de Raad nistratiekantoor vanuit zijn kantoor, saldo aan de derdengeldrekening van zijn van Toezicht heeft geoordeeld dat op dezelfde wijze als zijn optreden als kantoor naar zijn kantoorrekening de werkzaamheden wel zijn verricht advocaat. crediteuren had overgeboekt, zonder dat hij (maar niet altijd doelmatig waren), Het Hof van Discipline neemt tot daarvoor een deugdelijke verklaring maakt dat niet anders. Mrs. X en Y uitgangspunt dat het in de artikelen onttrokken kon geven. Ter zitting erkende mr. hebben immers, zo hebben zij ter 46 en volgende van de Advocatenwet Y bovendien dat vervolgens van dit zitting erkend, diverse werkzaamhe- geregelde tuchtrecht betrekking heeft - Raad van discipline Amster- bedrag ‘weleens iets is opgeno- den dubbel verricht omdat de cliënt op het handelen en nalaten van dam, 18 november 2013, zaak men’. Vaststaat ten slotte dat mr. keer op keer hetzelfde moest worden advocaten als zodanig en ertoe strekt nr. 13-230A en nr. 13-231A, Y in december 2011 € 37.000 heeft uitgelegd. Voor al die werkzaamhe- om een behoorlijke beroepsuitoefe- ECLI:NL:TADRAMS:2013:171. gestort op de derdengeldrekening den hebben zij echter wel het spe- ning te waarborgen. Wanneer een - Artikel 46 Advocatenwet. van zijn kantoor nadat de rechter- cialistentarief in rekening gebracht. advocaat optreedt in een andere - Faillissementssaldo aan crediteu- commissaris mr. X had verzocht een Mrs. X en Y hadden ervoor moeten hoedanigheid dan die van advo- ren onttrokken. toelichting te geven op de financiële waken dat geen ze geen dubbel werk caat blijft op hem het tuchtrecht afwikkeling van het faillissement. deden, althans die werkzaamheden van toepassing indien zijn gedrag De deken verwijt mrs. X en Y dat het De raad beoordeelt dit handelen niet (tegen dat specialistentarief) in het vertrouwen in de advocatuur saldo van een faillissementsafwik- van mr. Y eveneens als tuchtrechte- rekening mogen brengen. ondermijnt. Hiervan is sprake als er keling (mede) door hen aan belang- lijk zeer ernstig laakbaar. Klacht gegrond; waarschuwing voor voldoende aanknopingspunten zijn hebbenden is onttrokken. Dekenbezwaar gegrond; schorsing mrs. X en Y. tussen die gedragingen en de prak- Door een onmiskenbare vergissing van zowel mr. X als mr. Y voor drie tijkuitoefening als advocaat. van de bank werd het faillissements- maanden. In de hiervoor beschreven omstan- saldo van (afgerond) € 47.000 in juni digheden zijn naar het oordeel van 2008 gestort op de kantoorrekening Aanknopings­ het hof voldoende aanknopingspun- van mr. X. Deze maakte het onder Dubbel werk punten tussen ten om de gedragingen van mr. X als aftrek van zijn salaris over naar de tegen bestuurder van het administratie- derdengeldrekening van zijn toen- andere kantoor te toetsten aan het tuchtrecht malige kantoor. Vervolgens zette mr. X specialisten­tarief voor advocaten. de praktijk elders voort, terwijl hij het hoedanig­heid Mr. X heeft aan die maatstaven niet faillissementssaldo liet staan op de - Raad van discipline ’s-Hertogen- en praktijk­- voldaan. Hij had moeten terugtreden derdengeldrekening van zijn voor- bosch, 13 januari 2014, zaak nr. toen hem duidelijk werd dat zijn malige kantoor, waar mr. Y werkzaam OB 119-2013 en nr. OB 120-2013, uit­oefening pogingen de conflicten op te los- bleef, zonder de crediteuren van het ECLI:NL:TADRSHE:2014:3. sen vruchteloos waren. Omdat er faillissement te voldoen. - Gedragsregel 23 en 25. - Hof van Discipline, 7 toen sprake was van conflicterende Volgens de raad van discipline had - Een advocaat moet ervoor waken april 2014, zaak nr. 6971, belangen tussen de twee andere mr. X het saldo hoe dan ook – al- geen dubbel werk te verrichten, ECLI:NL:TAHVD:2014:166. bestuurders, kon er geen sprake meer thans na aftrek van het door de althans die werkzaamheden niet - Gedragsregel 7. zijn van besluitvorming die door het rechtbank goedgekeurde curatorsala- (tegen specialistentarief) in reke- - Bij optreden in andere hoedanig- voltallige bestuur werd gedragen, ris van € 10.000 – onverwijld moeten ning brengen. heid is voor toepasselijkheid van terwijl dit nu juist het uitgangspunt terugstorten op de faillissementsreke- tuchtrecht doorslaggevend of er was voor de gekozen structuur en zijn ning van de bank. In een begrotingsbeslissing van de voldoende aanknopingspunten benoeming tot voorzitter. In plaats Door de faillissementsgelden onbe- Raad van Toezicht zijn de declaraties zijn tussen de gedragingen en de van terug te treden trok mr. X echter heerd achter te laten, heeft mr. X de van mrs. X en Y begroot op (afgerond) praktijkuitoefening als advocaat. met één van de twee conflicterende mogelijkheid geboden dat daaraan € 30.000 in plaats van op (afgerond) partijen op tegen de andere partij. gelden werden onttrokken. Naar € 50.000. Mrs. X en Y leggen zich Mr. X was bestuurder van de Stichting Klacht gegrond (anders dan de raad het oordeel van de raad zijn dit zeer neer bij deze begrotingsbeslissing. Administratiekantoor. Dit vloeide oordeelde); waarschuwing voor ernstige tekortkomingen in het han- Het dekenbezwaar is dat mrs. X en Y voort uit zijn optreden als advocaat mr. X. 56 van de orde

Oktober 2014

ten slotte

Algemeen deken Walter Hendriksen Rechtsstatelijke bedreigingen

en zin uit de troontrede 2014: ‘De regering Zo zijn er nog meer plannen die rechtsstatelijke Estaat pal voor de grondrechten en vrijheden bedreigingen vormen. Staatssecretaris Teeven wil van mensen.’ Deze uitspraak past in de recente een levenslange proeftijd met beperkende voor- discussie over rechtsstatelijkheid die de Orde waarden mogelijk maken; een middel dat te veel heeft aangejaagd. De centrale vraag daarin is grondrechten van te veel burgers disproportioneel hoe we in onze samenleving omgaan met grond- schaadt. Zo komen ex-gedetineerden nooit van rechten. De regering zegt de bescherming van hun straf af. De staatssecretaris overweegt ook de Nederlandse rechtsstaat belangrijk te vinden. directe tenuitvoerlegging van straffen, dus ook Jammer genoeg zien we daarvan weinig terug in als het hoger beroep is ingesteld en nog niet is de miljoenennota. afgerond. Dat druist recht in tegen het uitgangs- Vóór de derde dinsdag in september was al punt van het Wetboek van Strafvordering dat een uitgelekt dat de geplande verhoging van de grif- straf pas ten uitvoer kan worden gelegd nadat zij fierechten deels teruggedraaid zou worden. De onherroepelijk is geworden. Wat blijft er met dit verlaging blijkt 13 miljoen euro te bedragen. Dat plan nog over van de onschuldpresumptie? is natuurlijk een goed begin. Maar het is ondui- Het zijn lang niet alleen voorstellen op delijk hoe die verlaging wordt ingevuld. Boven- strafrechtgebied die de Orde zorgen baren. Een dien zal de regering nog steeds 32 miljoen euro permanente Crisis- en herstelwet zou ook een bezuinigen via de griffierechten. In termen van rechtsstatelijke bedreiging vormen. Procedures in toegang tot het recht blijven deze bezuinigingen het omgevingsrecht worden dan weliswaar korter, dus reden tot zorg. maar ook worden beroepsmogelijkheden inge- Toegang tot het recht wordt ook beperkt door- perkt en komt er onder meer een einde aan het dat de minister nog steeds 85 miljoen euro wil pro-formabezwaar als dit wetsvoorstel wordt aan- bezuinigen op de gefinancierde rechtsbijstand. In genomen. Dit bedreigt de toegang tot het recht. de begroting heet dit ‘stelselvernieuwing’ en staat U heeft mijn zorgen en kritiek vast al eerder de invoering ervan gepland per 1 januari 2015. Ik voorbij zien komen. De Orde zal blijven hameren noem het eerder een potentiële grondrechtschen- op deze thema’s. Dat is immers onze belangrijk- ding. Sociale rechtshulp bevordert een belangrijk ste doelstelling: bijdragen aan de bewaking en uitgangspunt van de rechtsstaat: toegang tot de bescherming van een goede rechtsbedeling en rechter. De overheid moet bereid zijn daarvan de een goed functionerende rechtsstaat. Met andere kosten voor haar rekening te nemen. De rechts- woorden: als de regering niet voor grondrechten staat moet worden onderhouden. Dat kost geld. gaat staan, dan doet de advocatuur het. Oost, west, thuis...

Geen zorgen voor morgen. U wilt graag dat thuis alles goed geregeld is. U heeft al genoeg aan uw hoofd. Piekeren over complexe financiële vraagstukken en ingewikkelde polissen is wel het laatste wat u wilt. Uw to-do-lijst is al lang genoeg, toch? Kies voor uw privé- voorzieningen, zoals pensioen- en nabestaandenvoor- ziening, hypotheek of zelfs een autoverzekering, voor de begeleiding van Niehoff Werning & Kooij. Met meer dan 35 jaar ervaring kennen wij uw beroep en weten wij waar de valkuilen zitten.

Zekerheid is dichterbij dan u denkt.

www.nwk.nl

Snouckaertlaan 42, 3811 MB Amersfoort Tel. 033 - 464 13 40 [email protected] www.nwk.nl ISO 9001 Gecertificeerd. JAAR5 ADVOCATUUR LUSTRUM EDITIE AL 5 JAAR HÉT CONGRES VOOR CONGRES 2014 SUCCESVOL ONDERNEMEN IN DE ADVOCATUUR

Programma Thema: Ondernemen met lef Binnen het thema ‘Ondernemen met lef’ komen uiteenlopende zaken aan de orde, zoals strategie, innovatie, leiderschap, personeelsmanagement, ‘het meekrijgen van 20 EN 21 NOVEMBER TE HOUTEN de organisatie’ en acquisitie. De sprekers zijn belangrijke managementdenkers en - Topsprekers op het gebied van innovatieve strategie, innovatieve topondernemers die wetenschappelijke inzichten en succesvolle ervaringen daadkrachtig management én gedurfd ondernemen relevant weten te maken voor uw dagelijkse praktijk. Het Advocatuur Congres 2014 - Toegespitst op de praktijk bij advocatenkantoren wordt exclusief georganiseerd voor bestuurders en directeuren van advocatenkantoren. De sessies gaan dan ook over zaken die voor de deelnemers direct herkenbaar zijn. Ook Heeft u het lef om de crisis te trotseren? tijdens de informele momenten leidt dit ongetwijfeld tot interessante gesprekken. Bezoek dan het ADVOCATUUR CONGRES 2014. Donderdag 20 november 2014 - Opening door Bert Hokken (dagvoorzitter) De komende jaren zal het voor veel advocatenkantoren moeilijk worden om - De stand van het land, en welke uitdagingen brengt dit met zich mee voor de economische tegenwind te trotseren. Er is visie én daadkracht nodig bij de advocatuur door prof. Barbara Baarsma bestuurders en directeuren om hun onderneming door deze turbulente - Diversiteit in de Advocatuur? De rol van HRM door prof. Mandy van der Velde periode te loodsen. En om het kantoor klaar te stomen voor de nieuwe - Ondernemerschap, innovatie en strategie vanuit de praktijk belicht door realiteit die zich aandient ná de crisis. Heeft u het lef om écht te innoveren, moeilijke beslissingen te nemen en het roer om te gooien als dat nodig is? topondernemer Michiel Muller Kom dan naar het Advocatuur Congres 2014. - Never waste a good crisis door prof. Jeroen Smit - De slimme organisatie door strateeg, innovator en leiderschapsexpert Menno Lanting Het Advocatuur Congres 2014 biedt u in twee zeer intensieve dagen alle handvatten voor het ontwikkelen van een visie, het neerzetten van een strategie en de implemen- Vrijdag 21 november 2014 tatie daarvan. Dit jaar wordt de aftrap gedaan door een topeconoom die haar visie - Minimal management, veel ingewikkelder is het niet door topondernemer geeft op het huidige én toekomstige speelveld waarin de advocatuur zich beweegt. Paul Verburgt Moeten we rekening houden met grote aantallen faillissementen? En hoe gaat u er als - Re-inventing business: ontwrichting business model advocatuur onvermijdelijk bestuurder voor zorgen dat u niet tot die kantoren behoort die ten onder gaan? Een door prof. Henk Volberda forse uitdaging, die vraagt om visie en het lef om innovatief te ondernemen. Andere - De advocaat als HELD: de noodzaak van bevlogen leiderschap voor juridische grote namen uit het vakgebied gaan eveneens in op het innovatieve lef dat advocaten- kennisorganisaties door dr. Bas Kodden kantoren moeten tonen om sterker uit de crisis te komen. U vindt alle sprekers in het programmaoverzicht. - Succesvol én klantgericht innoveren in diensten door prof. Rudy Moenaert

Opleidingscertifi caat Na afl oop van het congres ontvangt u een op naam gesteld opleidingscertifi caat met hierop vermeld het aantal opleidingsuren (13), de namen van de inleiders en een samenvatting van het programma.

GA NAAR WWW.ADVOCATUURCONGRES.NL - voor een uitgebreide beschrijving van het programma - voor meer informatie over de sprekers - om online in te schrijven

HOK50010_Advertentie_2014_210x265.indd 1 27-02-14 10:15