Jaarverslag Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme

Jaarverslag centraal informatiepunt voetbalvandalisme

Inhoud

Voorwoord - Ronald Moes over 2008-2009 4

CIV in het kort 6

Ontwikkelingen voetbalvandalisme 8 Welke ontwikkelingen ziet Frank Paauw? 8

1 Politie-inzet 10 1.1 Totale politie-inzet 10 1.2 Politie-inzet per soort competitie 11 1.3 Totale politie-inzet per BVO 12 1.4 Soort politie-inzet 17 CIV 2 1.5 Dienst Spoorwegpolitie 18 1.6 Combi’s 19 Peter Tromp over de combiregeling: “De goeden lijden onder de kwaden” 20 1.7 Incidentele uren 25

2 Incidentenoverzicht 26 2.1 Geregistreerde incidenten thuiswedstrijden 27 2.2 Incidenten binnen het stadion 27 2.3 Incidenten buiten het stadion 29 2.4 Opvallende ontwikkelingen en incidenten 30 Jos van der Meer: Fusieperikelen bij Roda JC 31

3 Aanhoudingen 36 3.1 Aanhouding per leeftijd 36 3.2 Strafbare feiten per leeftijdscategorie 37 3.3 First offenders 38 3.4 Aanhoudingen per BVO 38 4 Handhaving en sancties 42 4.1 Vervolging en straffen 42 4.2 Stadionverboden 47

5 Vooruitblik 48 Gijs de Jong blikt vooruit: Op naar de volgende stap met het Voetbal Volg Systeem 48

6 Internationale ontwikkelingen 50

Slotsom 56

Bijlagen 3 CIV 1 Politiegegevens per club 59 2 Lijst met afkortingen 98

Contactgegevens 99

Colofon 99 Voorwoord

Even voorstellen Ronald Moes is het nieuwe hoofd van het CIV. In zijn vorige functie was hij als chef evenementenbureau vanuit de politie verantwoordelijk voor het voorbereiden en uitvoeren van grote evenementen aan de kant van de politie. Hij was voetbalcoördi- nator in Utrecht en algemeen commandant bij voetbalwedstrijden. Hij heeft veel gedaan in de voorbereiding van voetbalwedstrijden en weet hoeveel plezier mensen kunnen beleven aan een wedstrijd. Hij vindt het belangrijk dat het kan blijven bestaan en verbindt zich daarom graag aan de doelstellingen van het CIV.

CIV 4 Voor u ligt het jaarverslag van het Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme, het CIV. Geen kalenderjaar, want het gaat om voetbalseizoen 2008-2009. In dit seizoen is het aantal aanhoudingen gestegen. Ook de politie-inzet steeg licht. Deze stijging is vooral veroorzaakt door de internationale wedstrijden. Alle informatie en cijfers over aanhoudingen, politie-inzet, incidenten en sancties leest u in dit verslag. We geven u in tekst en interviews duiding bij deze feiten.

Zo signaleert Frank Paauw, plaatsvervangend korpschef Haaglanden, in het hoofdstuk ‘Ontwikkelingen’ een aantal veranderingen. Hij ziet bijvoorbeeld een nieuwe groep hooligans waar maar moeilijk mee te communiceren valt, signaleert een groeiend gebruik van verdovende middelen en alcohol en een verplaatsing van de problemen van in en rond de voetbal- stadions naar de rest van de maatschappij. Niet alleen bezoekers aan voetbalwedstrijden, maar de hele samenleving heeft er dus baat bij als we voetbalvandalen aanpakken.

Een persoonsgerichte aanpak lijkt de oplossing als je ‘Hooligans in Beeld’ leest. Dr. Henk Ferwerda en Prof. dr. Otto Adang beschrijven daarin een methodiek om risicovolle voetbalsupporters in beeld te brengen. Daarbij gaat het naast straf, ook om het bieden van uitzicht. Voetbalcoördinator Jos van der Meer vertelt daar ook over in een interview over de fusieperikelen bij Roda JC.

In het kader van de wet Maatregelen Bestrijding Voetbalvandalisme en Ernstige Overlast (kortweg de voetbalwet genoemd) is het de bedoeling dat het CIV de dossiervorming voor zijn rekening neemt. Die wet zal in de loop van 2010 in werking treden. Straks kan de burgemeester op basis van die dossiervorming zijn of haar besluiten nemen om mensen een omgevingsverbod en/of een meldingsplicht op te leggen. Voor die wet zijn we alles nu in protocollen en procedures aan het vastleggen, zodat iedereen straks weet waar hij zich aan moet houden.

Het Voetbal Volg Systeem (VVS) speelt daarbij een belangrijke rol. In dit systeem worden alle afspraken en wordt alle informatie over aangehouden voetbalsupporters en voetbalwedstrijden goed bijgehouden. Met de juiste informatie kan de politie namelijk gericht inzetten. Ook bij het opleggen van de combiregeling wordt gebruikgemaakt van de informatie in het VVS. Voetbalcoördinator Peter Tromp van N.E.C. vertelt hoe dit in zijn werk gaat.

We zijn erg blij met de manier waarop we steeds beter samenwerken met onze partners. In navolging van de eredivisie wil de KNVB in de toekomst ook de eerste divisie, de Jupiler League, laten aansluiten op het VVS. Ook de andere partners willen een actievere rol gaan 5 CIV spelen. We sluiten dit jaarverslag dan ook af met een interview met Gijs de Jong, coördinator veiligheidszaken van de KNVB, over het VVS en zijn toekomstverwachtingen.

Ik wens u veel leesplezier.

Ronald Moes, hoofd Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme CIV in het kort

Wat is het Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme?

Het Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme, het CIV, is het informatie- en kenniscentrum van Politie Nederland op het gebied van voetbalvandalisme en voetbalgeweld in binnen- en buitenland. Het CIV is in 1986 opgericht als eerste expertisecentrum op dit gebied binnen Europa.

Wat zijn de taken en verantwoordelijkheden van het CIV?

Het CIV heeft zowel op nationaal als internationaal niveau een aantal taken en verantwoordelijkheden in de bestrijding van voetbalvandalisme: l Het CIV verzamelt, beheert en analyseert gegevens rondom voetbalvandalisme l Het CIV is het aanspreekpunt voor diverse partijen, waaronder politie, justitie, clubs, de CIV 6 KNVB en de overheid. l Het CIV speelt een centrale rol in de informatie-uitwisseling en de politiesamenwerking rondom internationale wedstrijden.

Wie is verantwoordelijk voor het CIV?

Het CIV functioneert onder verantwoordelijkheid van de portefeuillehouder Voetbal van de Raad van Hoofdcommissarissen. De portefeuillehouder is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het landelijke beleid van de politie en de implementatie van de besluiten. Hij maakt gebruik van de expertise van een Strategische Beleidsgroep Voetbal (SBG-V) voor de ontwikkeling van beleidsvoorstellen. De SBG-V bestaat uit onder anderen een aantal politiefunctionarissen op strategisch niveau die in hun eigen korps portefeuillehouder voetbal zijn. Het CIV maakt ook deel uit van deze SBG-V. 7 CIV Ontwikkelingen voetbalvandalisme

Welke ontwikkelingen ziet Frank Paauw?

Frank Paauw is directeur Handhaving en plaatsvervangend korpschef Haaglanden, uitvoerend portefeuille houder voetbal en voorzitter van de Strategische Beleidsgroep Voetbal. Hij ziet een aantal ontwikkelingen die van belang zijn voor het CIV en zet ze voor dit jaarverslag op een rijtje.

Incidenten verplaatsen van het stadion naar de buitenwereld “De kwaliteit van de hele veiligheidsketen wordt beter. Dus we gaan vooruit. Dat vertaalt zich in een CIV 8 lichte stijging van incidenten in en rond het stadion op de wedstrijddag zelf. Zorgelijk is wel dat de harde kern meer organiseert buiten het feitelijke spelmoment om, op dancefeesten en andere ge- organiseerde gelegenheden. We spelen daar steeds adequater op in, waardoor het niet altijd leidt tot feitelijke confrontaties, maar het is natuurlijk een kat-en-muisspel dat je niet altijd voor kunt zijn. Dat het aantal incidenten nog binnen de perken blijft, komt doordat onze informatiepositie beter wordt en door de hoge politie-inzet. Ook zijn incidenten vaak minder heftig als je geen meelopers hebt, zoals bij voetbalwedstrijden.”

Vaker werken op ongeplande momenten “Het vervelende is dat wij met de planning van de politie-inzet wel rekening houden met een wedstrijd en de tijden daar omheen, maar dat dat natuurlijk niet kan voor onverwachte confrontaties op niet wedstrijddagen in bijvoorbeeld de binnenstad. Dan moet er op stel en sprong een peloton ME-ers worden geregeld. Die politie-inzet moet uit de lopende diensten worden gehaald. Netto in uren gaan we er op vooruit, maar we moeten meer op ongeplande momenten werken. Dat heeft een impact op de reguliere inzet in de wijken. Zo hebben we dus een nieuw probleem.”

Betaald voetbalorganisaties steeds professioneler “Betaald voetbalorganisaties worden steeds professioneler. Dat blijkt uit zaken als de kwaliteit van de stewards en het aantal van hen dat is gecertificeerd. Er wordt krachtiger opgetreden, we zijn beter in staat mensen uit de anonimiteit te halen en de samenwerking tussen clubs en de politie is beter.”

Verschil oudere en jongere hooligan “De traditioneel oudere hooligan voelde zich echt verbonden aan de club. De jongere garde heeft daar maling aan. Ze zijn wel fan, maar accepteren geen leiding van de club of oudere hooligans. De jongere garde is nog moeilijker te benaderen. Bij ADO hebben de oude en de jonge garde dan ook verschillende plekken in het stadion. Verder baart het drugsgebruik, al dan niet gekoppeld aan alcohol eveneens ernstige zorgen.”

Nieuwe wet en Hooligans in Beeld 2 “De nieuwe voetbalwet ‘Maatregelen Bestrijding Voetbalvandalisme en Ernstige Overlast’ komt eraan, een positieve ontwikkeling. Het gaat niet dé oplossing worden voor alle problemen, 9 CIV maar kan wel helpen. Het momentum van de voetbalwet willen we gebruiken om Hooligans in Beeld deel 2 goed te implementeren. Deel 1 was vooral op facultatieve basis, daardoor zag je in het land zowel goede als matige voorbeelden. Nu willen we dat vanuit de voetbalportefeuille goed neerzetten en geborgd te krijgen.”

Complete veiligheidsorganisatie onder de loep “Bij ADO Den Haag hebben we niet gewacht tot er een incident was, maar bij de start van seizoen 2008/2009 een nulmeting verricht naar de complete veiligheidsorganisatie. Daarbij zijn club, gemeente en politie door het COT onder een vergrootglas gelegd. De kwaliteit van de stewarding, de briefing, de informatie-uitwisseling, het is allemaal meegenomen. Dat leverde een aantal knelpunten op die we inmiddels hebben opgelost. Deze manier van werken is zo goed bevallen dat het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het initiatief heeft genomen dat alle betaald voetbalorganisaties een nulmeting gaan krijgen.” 1 Politie-inzet

De politie-inzet laat in seizoen 2008-2009 voor het eerst sinds twee seizoenen weer een (lichte) stijging zien.

Internationale wedstrijden voornaamste oorzaak Deze stijging werd vooral veroorzaakt door de internationale wedstrijden. De totale inzet in de normale competities, de ere- en eerste divisie is een fractie gestegen.

Promotie/degradatie Ook dit seizoen toont weer aan dat promotie, dan wel degradatie een verschuiving van de inzet tot gevolg heeft.

Geregistreerde incidentele inzet hoger De geregistreerde incidentele inzet is hoger dan vorig seizoen en werd hoofdzakelijk veroorzaakt door twee belangrijke gebeurtenissen. Hierover leest u meer in dit hoofdstuk. CIV 10

Inzet gestegen Dienst Spoorwegpolitie, ME en supportersbegeleiders De inzet van de Dienst Spoorwegpolitie is gestegen, er is meer ME ingezet dan vorig jaar en er zijn meer supportersbegeleiders ingezet.

Bikers steeds meer ingezet Bij steeds meer korpsen worden bikers ingezet, een effectief middel. Bikers kunnen zich snel en flexibel bewegen tussen bijvoorbeeld de binnenstad en het stadion.

In de rest van dit hoofdstuk leest u meer gedetailleerd over de politie-inzet.

1.1 totale politie-inzet

De totale politie-inzet was het seizoen 2008-2009 287.360 uur. Dit betreft voorbereidingsuren, de inzet op de wedstrijddag en rechercheonderzoek bij alle soorten wedstrijden. Dat is een stijging van 1,1 % ten opzichte van het seizoen 2007-2008. In grafiek 1 wordt de totale politie-inzet van de afgelopen drie seizoenen vergeleken.

Ook de inzetcijfers van de Dienst Spoorwegpolitie en de incidentele inzet zijn in dit jaarverslag opgenomen. Ze zijn niet bij de inzet rond de wedstrijden opgeteld. In de volgende para- grafen zal op de diverse inzetten afzonderlijk worden ingegaan. 1.1

325000 339907 300000 275000 250000 308039 225000 200000 290323 175000 150000 270000

2004-2005 2005-2006* 2006-2007*

Grafiek 1. totale politie-inzet

325000 10309 300000 10974 19613 17360 275000

250000

225000 290323 284048 287360

200000

175000

150000 2006-2007 2007-2008 2008-2009 11 CIV Seizoen

Politie Incidentele inzet Dienst Spoorwegpolitie

De stijging van de totale politie-inzet betreft alle soorten competities bij elkaar. Per competitie zijn er wel verschillen. Die verschillen zijn er ook op clubniveau.

1.2 politie-inzet per soort competitie

Tabel 1. Politie-inzet per soort wedstrijd

Competitie Uren Uren Uren Seizoen 2006 / 2007 2007 / 2008 2008 / 2009 Ere Divisie 160232 141958 155692 Eerste Divisie 38351 60635 48539 Champions league / Europa league 35350 18375 31950 Beker 21528 25629 20322 Nacompetitie / Play-off 16943 19175 9547 Interland 3103 2647 7480 Oefen/Vriend 14816 15629 13830 Totaal 290323 284048 287360 Ere- en eerste divisie De politie-inzet in de eredivisie stijgt en daalt in de eerste divisie. In de paragraaf ‘BVO’s in de eredivisie’ komen we daar op terug.

Andere competities De inzet rond de Europese wedstrijden is toegenomen. Dit werd veroorzaakt door meer wedstrijden en door meer wedstrijden met een hoger risico. De toename van politie-inzet bij interlands is veroorzaakt door de wedstrijd Nederland-Schotland. De daling van politie-inzet rond de play-offs is mede veroorzaakt door de nieuwe opzet van de play-offs.

1.3 totale politie-inzet per BVO

Tabel 3. politie-inzet (pagina 14-15)

In deze verzameltabel staat alle informatie over de totale politie-inzet van alle betaald voetbalorganisaties (BVO’s) in de ere- en eerste divisie kort en overzichtelijk bijeen. Kijk voor meer uitgebreide informatie per club achterin dit jaarverslag. Om een duidelijke vergelijking te kunnen maken is een berekening gemaakt naar gemiddelde uren per wedstrijd. De hoogte van de politie-inzet is afhankelijk van een aantal factoren. De basis waarop de politie-inzet wordt ingepland zijn de risicofactor waarin de wedstrijd is geclassificeerd en het al dan niet vervoeren van de bezoekende supporters via een combi.

CIV 12 In de tabel politie-inzet staan de totalen van de bij die BVO gespeelde wedstrijden. Dat is dus inclusief de Europese, beker– en vriendschappelijke wedstrijden. De enige constante is de politie-inzet in de competitie van de ere- en eerste divisie.

In de discussie over de gevolgen van de nieuwe competitieopzet (NCO) is voornamelijk gekeken naar de inzet in de normale competitie. Het is duidelijk dat promotie en/of degradatie naar de eredivisie invloed heeft op de politie-inzet, naast de stand op de ranglijst, de infrastructuur rond het stadion en het gedrag van de supporters.

Het overzicht in tabel 2 en geeft 4 een beeld van de politie-inzet in competitieverband, dus alleen de wedstrijden in de ere- en eerste divisie.

BVO’s in de eredivisie De discussie over de hoogte van de politie-inzet richtte zich voornamelijk op de inzet bij de wedstrijden in de ere- en eerste divisie. In de bijlagen, politie gegevens per club achter in dit jaarverslag, staan tabellen waarin diverse gegevens per BVO zijn vermeld, waaronder de politie-inzet in de diverse soorten competities. In die tabellen wordt ook zichtbaar bij welke soort wedstrijd de stijging dan wel daling van de inzet het grootst is. Tabel 3 geeft dat overzicht niet. Onderstaande tabel 2 geeft u een overzicht van de stijging/daling van de inzet van de politie in de eredivisie. Het betreft de inzet tijdens de normale competitie. Tabel 2.

BVO Uren 2007/2008 Uren 2008/2009 Eredivisie ADO Den Haag* 15402 17242 Eredivisie Ajax 13540 16790 Eredivisie AZ 7760 8286 Eredivisie De Graafschap 6964 6098 Eredivisie FC Groningen 7858 5619 Eredivisie FC Twente 5206 7892 Eredivisie FC Utrecht 10491 11684 Eredivisie FC Volendam* 2353 4029 Eredivisie Feyenoord 19785 27760 Eredivisie Heracles Almelo 3079 4189 Eredivisie NAC Breda 5912 9665 Eredivisie NEC 6228 6155 Eredivisie PSV 9354 11065 Eredivisie Roda JC 5631 10857 Eredivisie SC Heerenveen 6991 5768 Eredivisie Sparta 3459 4940 Eredivisie Vitesse 11325 10747 Eredivisie Willem II 5918 7511

*Speelden in het seizoen 2007/2008 in de eerste divisie. 13 CIV

Oorzaken stijging uren eredivisie De uitkomsten zijn voorgelegd aan een aantal voetbalcoördinatoren uit de eredivisie. De promotie van ADO Den Haag speelde voor een deel een rol bij de stijging van het aantal uren bij sommige clubs. Maar dit was niet de enige oorzaak.

Op basis van de informatie van de voetbalcoördinatoren kwamen onder andere de volgende oorzaken voor stijging van de uren naar voren: l De promotie van de eigen club is er de oorzaak van dat er meer politie ingezet is rondom de thuiswedstrijden; andere tegenstanders en grotere toeschouwersaantallen. l Meer inzet op basis van binnengekomen informatie van (mogelijke) confrontaties tussen supportersgroepen. l Het district waarin het stadion ligt, was in personele zin niet meer in staat om elke thuiswedstrijd voldoende personeel te leveren. Nu is er elke thuiswedstrijd een sectie ME aanwezig. l Een onrustig seizoen. Extra inzet omdat de supporters het niet eens waren met het beleid van de club. De resultaten vielen tegen en de trainer werd ontslagen. Dat gaf meer onrust onder de supporters. l Door de uitbreiding van het stadion is de capaciteit van het stadion ook toegenomen. Daardoor is de politie-inzet eveneens toegenomen. l Verhoging van de inzet in verband met het feit dat de club, Roda JC, zou gaan fuseren met Fortuna Sittard. Supporters waren het hier niet mee eens. Tabel 3. Politie-inzet

seizoen 05-06 seizoen 06-07 seizoen 07-08 seizoen 08-09 thuisclub aantal uren neven wedstr gemid aantal uren neven wedstr gemid aantal uren neven wedstr gemid aantal uren neven wedstr gemid BV Veendam 198 878 28 19 48 356 2070 0 22 94 296 1644 18 19 87 196 1261 9 19 67 FC Groningen 1926 10520 150 24 445 1311 7290 80 24 307 1269 9365 100 21 366 827 5619 124 20 287 Cambuur Leeuwarden 315 1909 0 20 95 489 3081 0 20 154 611 4178 0 21 197 937 6869 2 25 275 SC Heerenveen 1065 6902 116 25 281 1113 7882 623 23 370 1013 7972 208 20 409 1298 10800 0 23 470 Emmen 215 1425 28 20 73 224 1148 57 20 60 268 1543 146 19 89 249 1928 0 19 101 FC Zwolle 486 1763 1298 22 139 381 2078 591 20 133 718 4345 0 23 188 524 3558 0 22 162 Go Ahead Eagles 774 3141 217 20 168 948 4579 30 21 219 1588 11674 0 22 531 1153 5070 0 19 267 FC Twente 1232 7475 0 21 356 1172 7461 50 22 341 1055 7387 0 21 352 1451 13259 0 24 552 Heracles Almelo 803 5003 0 18 278 752 4638 0 17 273 600 3579 0 20 179 484 4189 0 19 220 AGOVV 347 1795 16 20 91 333 1520 121 20 82 327 1533 156 19 89 233 1356 255 19 85 De Graafschap 846 5436 81 23 240 597 3566 42 21 172 1108 6824 676 19 395 824 6098 52 21 293 Vitesse 1709 13052 0 23 567 1601 12763 0 22 580 1416 11325 0 18 629 1213 10747 0 18 597 NEC 1350 8790 0 20 440 1194 7297 0 20 365 1246 7730 0 22 351 1488 12613 0 23 548 FC Utrecht 1980 13466 686 21 674 2578 18380 114 28 655 1850 12438 0 21 592 1625 11914 938 19 676 AZ 2424 18284 0 26 703 2979 24698 0 30 823 1425 10420 0 23 453 1208 9189 0 25 368 FC Volendam 297 1863 5 22 85 240 1064 3 20 51 365 2461 0 20 123 466 4465 0 20 223 Haarlem 509 2272 49 22 106 337 1749 0 20 87 421 2537 4 21 121 245 1581 0 19 83 Stormvogels/Telstar 162 566 0 19 30 174 810 0 19 43 244 1179 184 21 65 216 1164 0 21 55 Ajax 4256 35336 472 30 1194 3210 24935 100 31 808 3019 22487 0 26 865 2975 26467 0 26 1018 ADO Den Haag 3234 33344 3960 20 1865 3451 24449 691 19 1323 3152 20337 119 26 787 2575 18800 150 20 948 CIV 14 Excelsior 183 742 86 20 41 722 4303 206 19 237 370 2041 67 19 111 145 1076 0 21 51 Feyenoord 3142 26856 410 21 1298 4134 33660 53 23 1466 3934 33386 0 26 1284 3738 35175 0 26 1353 Sparta 793 5004 2531 19 397 658 4785 502 22 240 511 4050 252 20 215 523 5010 113 21 244 FC Dordrecht 207 879 0 21 42 349 1601 162 22 80 392 1894 406 21 110 392 2619 318 19 155 NAC Breda 1500 11603 0 19 611 1347 7468 119 19 399 1334 8278 0 21 394 1471 10228 420 22 484 RBC Roosendaal 471 2650 0 17 156 513 2125 553 23 116 383 1312 738 20 103 283 1379 502 19 99 RKC Waalwijk 759 5125 0 20 256 887 6218 29 22 279 855 5555 51 25 224 722 4681 0 23 204 Willem II 1098 6338 44 20 319 1373 9004 323 19 491 1053 5905 13 17 348 1115 7511 140 19 403 FC Den Bosch 370 2101 0 19 111 395 2036 4 20 102 481 3111 0 20 156 458 2859 0 19 150 FC Oss 391 3532 0 22 161 347 1863 0 20 93 377 1989 11 22 91 279 2040 0 21 97 FC Eindhoven 365 2156 0 22 98 199 1052 24 21 51 346 1923 0 21 92 233 1357 48 19 74 Helmond Sport 341 1587 89 24 70 221 1132 0 19 60 362 1956 18 22 90 289 2588 64 21 126 PSV 2161 14625 2494 23 744 2302 18682 0 23 812 2388 19349 0 24 806 2483 23129 48 22 1054 VVV 237 1066 24 21 52 594 3729 30 24 157 1280 9657 0 20 483 693 5741 0 21 273 Fortuna Sittard 322 1135 593 21 82 285 1179 502 20 84 371 1678 686 22 107 528 4087 335 23 192 MVV 469 2675 0 20 134 331 2057 42 20 105 466 3146 336 21 166 445 2954 55 22 137 Roda JC 1080 7729 10 22 352 1084 7773 130 21 376 924 5700 490 20 310 1470 12032 120 22 552 FC Omniworld 559 2796 834 20 182 349 1289 807 19 110 462 2044 959 19 158 329 1113 1141 20 113 overige 2296 21901 243 1399 12909 12 1279 11872 69 282526 4834 293720 14464 284323 6000 275804 5707 282526 4834 Totaal 308184 290323 281511 287360

Eerste divisie Ere divisie seizoen 05-06 seizoen 06-07 seizoen 07-08 seizoen 08-09 thuisclub aantal uren neven wedstr gemid aantal uren neven wedstr gemid aantal uren neven wedstr gemid aantal uren neven wedstr gemid BV Veendam 198 878 28 19 48 356 2070 0 22 94 296 1644 18 19 87 196 1261 9 19 67 FC Groningen 1926 10520 150 24 445 1311 7290 80 24 307 1269 9365 100 21 366 827 5619 124 20 287 Cambuur Leeuwarden 315 1909 0 20 95 489 3081 0 20 154 611 4178 0 21 197 937 6869 2 25 275 SC Heerenveen 1065 6902 116 25 281 1113 7882 623 23 370 1013 7972 208 20 409 1298 10800 0 23 470 Emmen 215 1425 28 20 73 224 1148 57 20 60 268 1543 146 19 89 249 1928 0 19 101 FC Zwolle 486 1763 1298 22 139 381 2078 591 20 133 718 4345 0 23 188 524 3558 0 22 162 Go Ahead Eagles 774 3141 217 20 168 948 4579 30 21 219 1588 11674 0 22 531 1153 5070 0 19 267 FC Twente 1232 7475 0 21 356 1172 7461 50 22 341 1055 7387 0 21 352 1451 13259 0 24 552 Heracles Almelo 803 5003 0 18 278 752 4638 0 17 273 600 3579 0 20 179 484 4189 0 19 220 AGOVV 347 1795 16 20 91 333 1520 121 20 82 327 1533 156 19 89 233 1356 255 19 85 De Graafschap 846 5436 81 23 240 597 3566 42 21 172 1108 6824 676 19 395 824 6098 52 21 293 Vitesse 1709 13052 0 23 567 1601 12763 0 22 580 1416 11325 0 18 629 1213 10747 0 18 597 NEC 1350 8790 0 20 440 1194 7297 0 20 365 1246 7730 0 22 351 1488 12613 0 23 548 FC Utrecht 1980 13466 686 21 674 2578 18380 114 28 655 1850 12438 0 21 592 1625 11914 938 19 676 AZ 2424 18284 0 26 703 2979 24698 0 30 823 1425 10420 0 23 453 1208 9189 0 25 368 FC Volendam 297 1863 5 22 85 240 1064 3 20 51 365 2461 0 20 123 466 4465 0 20 223 Haarlem 509 2272 49 22 106 337 1749 0 20 87 421 2537 4 21 121 245 1581 0 19 83 Stormvogels/Telstar 162 566 0 19 30 174 810 0 19 43 244 1179 184 21 65 216 1164 0 21 55 Ajax 4256 35336 472 30 1194 3210 24935 100 31 808 3019 22487 0 26 865 2975 26467 0 26 1018 ADO Den Haag 3234 33344 3960 20 1865 3451 24449 691 19 1323 3152 20337 119 26 787 2575 18800 150 20 948 15 CIV Excelsior 183 742 86 20 41 722 4303 206 19 237 370 2041 67 19 111 145 1076 0 21 51 Feyenoord 3142 26856 410 21 1298 4134 33660 53 23 1466 3934 33386 0 26 1284 3738 35175 0 26 1353 Sparta 793 5004 2531 19 397 658 4785 502 22 240 511 4050 252 20 215 523 5010 113 21 244 FC Dordrecht 207 879 0 21 42 349 1601 162 22 80 392 1894 406 21 110 392 2619 318 19 155 NAC Breda 1500 11603 0 19 611 1347 7468 119 19 399 1334 8278 0 21 394 1471 10228 420 22 484 RBC Roosendaal 471 2650 0 17 156 513 2125 553 23 116 383 1312 738 20 103 283 1379 502 19 99 RKC Waalwijk 759 5125 0 20 256 887 6218 29 22 279 855 5555 51 25 224 722 4681 0 23 204 Willem II 1098 6338 44 20 319 1373 9004 323 19 491 1053 5905 13 17 348 1115 7511 140 19 403 FC Den Bosch 370 2101 0 19 111 395 2036 4 20 102 481 3111 0 20 156 458 2859 0 19 150 FC Oss 391 3532 0 22 161 347 1863 0 20 93 377 1989 11 22 91 279 2040 0 21 97 FC Eindhoven 365 2156 0 22 98 199 1052 24 21 51 346 1923 0 21 92 233 1357 48 19 74 Helmond Sport 341 1587 89 24 70 221 1132 0 19 60 362 1956 18 22 90 289 2588 64 21 126 PSV 2161 14625 2494 23 744 2302 18682 0 23 812 2388 19349 0 24 806 2483 23129 48 22 1054 VVV 237 1066 24 21 52 594 3729 30 24 157 1280 9657 0 20 483 693 5741 0 21 273 Fortuna Sittard 322 1135 593 21 82 285 1179 502 20 84 371 1678 686 22 107 528 4087 335 23 192 MVV 469 2675 0 20 134 331 2057 42 20 105 466 3146 336 21 166 445 2954 55 22 137 Roda JC 1080 7729 10 22 352 1084 7773 130 21 376 924 5700 490 20 310 1470 12032 120 22 552 FC Omniworld 559 2796 834 20 182 349 1289 807 19 110 462 2044 959 19 158 329 1113 1141 20 113 overige 2296 21901 243 1399 12909 12 1279 11872 69 282526 4834 293720 14464 284323 6000 275804 5707 282526 4834 Totaal 308184 290323 281511 287360

Eerste divisie Ere divisie Oorzaken daling uren eredivisie Zoals aangegeven in de tabel waren er ook enkele korpsen die minder inzet hadden dan het vorige seizoen. Als reden werd onder andere aangegeven:

Minder politie-inzet omdat onder meer werd afgeschaald in categorisering van de wedstrijd. In plaats van het standaard inzetten van pelotons ME werd gekozen voor flex ME. Dit zijn kleinere groepen die flexibeler ingezet kunnen worden. Er wordt meer maatwerk geleverd.

BVO’s in de eerste divisie Tabel 4 geeft een overzicht van de daling, dan wel stijging van de politie-inzet in de eerste divisie.

Tabel 4.

BVO Uren 2007/2008 Uren 2008/2009 1e divisie AGOVV 1689 1261 1e divisie BV Veendam 1662 1334 1e divisie Cambuur Leeuwarden 3331 6456 1e divisie Emmen 1689 1768 1e divisie Excelsior* 2072 1051 1e divisie FC Den Bosch 3003 2835 1e divisie FC Dordrecht 2044 2497 1e divisie FC Eindhoven 1710 1264 1e divisie FC Omniworld 3003 1037 CIV 16 1e divisie FC Oss 1745 2040 1e divisie FC Zwolle 2455 3558 1e divisie Fortuna Sittard 1866 4087 1e divisie Go Ahead Eagles 6222 5070 1e divisie Haarlem 1793 1581 1e divisie Helmond Sport 1659 2588 1e divisie MVV 3152 2911 1e divisie RBC Roosendaal 1997 1379 1e divisie RKC Waalwijk 2577 4645 1e divisie Telstar 1283 972 1e divisie VVV* 8813 5685

* Speelden in het seizoen 2007/2008 in de ere divisie

Oorzaken stijging uren eerste divisie De uitkomsten zijn voorgelegd aan de meeste voetbalcoördinatoren van de BVO’s uit de eerste divisie. Mede op basis van die informatie kunnen de volgende conclusies worden verbonden aan de stijging van de uren politie-inzet: l Grootschalige politieonderzoeken naar aanleiding van ongeregeldheden. Onder meer bij Cambuur en MVV. l De onrust rondom de voetbalclub. Een mogelijke fusie tussen Roda JC en Fortuna Sittard zorgde ervoor dat er bij de wedstrijden veel meer politie ingezet moest worden dan normaal gesproken gebruikelijk is. l Verhoging van de inzet op basis van binnengekomen informatie dat supporters uit waren op een confrontatie. Oorzaken daling uren eerste divisie Zoals de tabel aangeeft, was bij een aantal korpsen minder politie-inzet. Als reden voor de daling werd onder meer aangegeven: l Doordat er minder categorie c-wedstrijden waren kon de inzet teruggebracht worden. l De korpsen proberen meer maatwerk te leveren. De clubs zijn steeds meer in staat om voldoende stewards op de been te brengen zodat de politie-inzet verminderd kan worden. l De korpsen kunnen vrij makkelijk opschalen als de situatie daarom vraagt en zetten daarom standaard minder politiemensen in.

1.4 soort politie-inzet

Tijdens de voetbalwedstrijden worden er meerdere soorten politie ingezet. In tabel 5 is een overzicht gegeven van de soorten politie-inzet van de afgelopen vier seizoenen.

Tabel 5. soorten politie-inzet

2005-2006 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Soort inzet uren uren uren uren Aanhoudingseenheden 18718 18466 16381 16949 Alg.politiedienst ADOPTIE 2255 2670 2372 1514 Algemene Politie Dienst 35828 33837 43081 38274 Arrestantenafhandeling 6030 5106 5183 5066

Bereden Brigade 11654 10929 10605 10179 17 CIV Bijzondere Wetten 288 316 150 166 Bikers 4423 Diversen 10922 10916 7903 6765 Hondenbrigade 10804 10571 10260 10862 ME in ME tenue 90913 87896 76871 83206 ME in ME-Tenue ADOPTIE 1089 2126 105 1753 OG Groepen 9065 9518 7161 5129 Parketpolitie 2601 2231 2423 2729 Politiesurveillanten 3282 1216 1376 1500 Recherche 6685 2921 2807 2983 Recherche uren achteraf 15240 1503 7341 7124 Supp. begeleiding ADOPTIE 14087 17924 17449 18422 Supporters begeleiding 26661 29607 30316 31002 Verbindingen 3347 3530 3513 3184 Verkeerspolitie 15505 18019 19053 17923 Verkeerspolitie ADOPTIE 174 613 436 47 Video Observatie 3893 3935 3882 3267 Voorbereidingsuren 7826 6915 6850 7224 Voorbereidingsuren adoptie 1239 1067 1183 1515 Vreemdelingendienst 96 0 0 12 Vrijwillige politie 9928 8479 7294 6142 308220 290323 284048 287360 Enkele opmerkingen over de soorten politie-inzet: l Er is een stijging van de inzet van ME. Bij een aantal wedstrijden was het noodzakelijk om op het laatste moment naar aanleiding van binnengekomen informatie ME in te zetten. l Er wordt steeds meer gebruik gemaakt van bikers (politiemensen op de fiets). De infrastructuur zorgt ervoor dat bikers gemakkelijk hun werk kunnen doen. Ze zijn flexibel inzetbaar. l Steeds meer korpsen kiezen ervoor om meer supportersbegeleiders in te zetten dan andere disciplines.

1.5 dIenst Spoorwegpolitie

In tabel 6 is een overzicht van de inzet van de Dienst Spoorwegpolitie. De meeste treinre- gelingen zijn van Amsterdam, Rotterdam en Eindhoven. Uit de rapportages van de Dienst Spoorwegpolitie blijkt dat supporters op de gewone dienstregeling en kruisende supporters ook voor het nodige werk zorgen.

Tabel 6. Inzet Dienst Spoorwegpolitie

07/08 08/09 Soort wedstrijd pers uren pers uren 1e Divisie 135 957 91 756 Beker 139 1203 239 2342 Eredivisie 754 7.377 791 7171 CIV 18 Interland oefen 10 178 0 0 Oefen/Vriendschap. euro 51 443 0 0 Oefen/Vriendschappelijk 2 16 2 16 Play-offs 35 544 0 0 Champ. League/Europ. league 28 256 0 0 Diversen 6 24 totaal 1154 10974 1129 10309

Enkele opmerkingen: l Bij de bekerfinale is een dubbel aantal treinen ingezet. Dit leidde tot meer inzet van de Dienst Spoorwegpolitie. l Er is het afgelopen seizoen meer inzet (toezicht) geweest op en rond diverse stations in Nederland.

Supporters die voor extra werk zorgen in de gewone dienstregeling Hieronder een aantal voorbeelden van supporters die in de gewone dienstregeling voor extra werk zorgden voor de Dienst Spoorwegpolitie: l De Graafschap-AZ Op 19 oktober 2008 zouden AZ-supporters zijn aangevallen op het station in Doetinchem door supporters van De Graafschap. Er zou een nieuwe confrontatie gaan plaatsvinden. Door nadrukkelijk toezicht van de Dienst Spoorwegpolitie zijn confrontaties voorkomen. l De Graafschap-FC Utrecht Op 30 oktober 2008 zou een supporter van FC Utrecht zijn geslagen op het station in Doetinchem. De ME heeft een confrontatie tussen beide supportersgroepen weten te voorkomen. l FC Twente-Ajax Na afloop van de wedstrijd FC Twente-Ajax op 1 november 2008 in Enschede ontstonden diverse kleine opstootjes op het perron van het station. Daarbij werd onder meer een hek vernield. l Willem II-FC Groningen Op 23 november 2008 vertrok een groep FC Groningen supporters van de harde kern met de trein vanuit Groningen in de richting van Tilburg. Onderweg bleek dat een groot deel van de supporters niet in het bezit was van een kaart voor deze wedstrijd. Ook bleken er supporters bij te zitten met een stadionverbod. In Tilburg is de groep onder begeleiding van de Dienst Spoorwegpolitie in de trein terug naar Groningen gezet. l RBC Roosendaal-Helmond Sport Op 28 november 2008 zou een groep van ongeveer veertig supporters van Helmond Sport naar Roosendaal komen om problemen te maken. De groep zorgde op het station voor overlast en gedroeg zich uitdagend naar de politie. l Sparta-AZ Na afloop van de wedstrijd Sparta-AZ stapte een groep supporters op 1 februari 2009 19 CIV in de trein terug naar Alkmaar. Onderweg bleek dat een groep van vijftien tot twintig AZ-supporters de orde flink verstoorde door onder meer te schreeuwen. De meeste supporters waren beschonken. Door de Dienst Spoorwegpolitie is met behulp van de politie Haaglanden de groep supporters aangehouden en bekeurd. l VVV-Helmond Sport Op 13 maart 2009 werd een groep supporters die buiten de verplichte combi naar Venlo reisde, door de politie op de trein terug gezet terug in de richting van Helmond. Onderweg zorgde de groep voor problemen door een aantal malen aan de noodrem te trekken.

1.6 Combi’s Voor elke wedstrijd dient een risicoanalyse gemaakt te worden. Hierin dienen onder andere de veiligheidsrisico’s gewogen te worden die van invloed zouden kunnen zijn op de wedstrijd. Door die analyse per wedstrijd te maken kan maatwerk worden geleverd. Het risico- gehalte van een wedstrijd kan worden beïnvloed door vele factoren zoals genoemd in het beleidskader.

In het veiligheidsoverleg en mede op basis van de daarbij behorende risicoanalyse kan worden besloten dat er voor de bezoekende BVO een verplichte combivervoersregeling wordt opgelegd. Criteria KNVB voor opleggen combiregeling De KNVB hanteert bij voetbalwedstrijden in de Nederlandse competitie voor de handhaving van de combiregeling de volgende criteria:

“Een supporter van de uitclub waarvoor een verplichte combiregeling geldt die zich bevindt in het uitvak zonder meegereisd te zijn met de verplichte combi (dus met ander vervoer is gekomen) ontduikt de combiregeling of een supporter van de uitclub waarvoor een verplichte combiregeling geldt die zich in de directe omgeving van het stadion ophoudt en niet in het bezit is van een geldig toegangskaartje en indien er geen dagverkoop aan de kassa is, ontduikt ook de combiregeling.”

Peter Tromp over de combiregeling: “De goeden lijden onder de kwaden”

“Voor de politie is het prettige van de combiregeling dat je pre- cies weet hoe supporters van a naar b komen, zonder dat je problemen onderweg of bij het stadion hoeft te verwachten.” Peter Tromp is voetbalcoördinator van de politie voor N.E.C. “Daarmee kunnen we problemen voorkomen op de aan- en afvoerroute als we die op basis van onze informatie verwachten. Met verplichte combibussen gaan de supporters dan onder politiebegeleiding naar de speelstad. We spreken af waar ze worden opgevangen en verder worden begeleid CIV 20 naar het stadion. Zo voorkom je confrontaties met supporters van de tegenpartij voor of vlak na de wedstrijd.”

Hij vertelt dat de doelgroepsupporters er niet blij mee zijn. “De supporters die echt verkeerd willen, vragen geen verplichte uitkaart aan. Daarbij moet je jezelf namelijk registreren en je moet een pasfoto afgeven met toestemming dat de club die foto mag inzetten zoals ze willen. Zonder uitkaart kun je niet mee met de verplichte combibus. Je ziet dat juist een vaste groep ‘trouwe supporters’ wel meegaan. Als het echt niet anders kan en het gaat om een heel belangrijke wedstrijd dan willen de doelgroepsupporters zich daar nog wel eens bij aansluiten. Het kost de club dus ongetwijfeld een aantal kaartjes in de verkoop, ook al omdat je niet mag roken in de bus en ook geen alcohol mag drinken op de heenweg.”

Verschillende belangen De clubs leggen hun supporters liever geen buscombi op. “Het is natuurlijk financieel niet aantrekkelijk en het is ook niet fijn als de achterban klaagt. De club wil het beste voor de achterban organiseren. De politie en de burgemeester hebben een ander belang, zij kijken naar de openbare veiligheid. Het is dan ook meestal de burgemeester van de andere plaats die zegt dat supporters van een bepaalde club alleen mogen komen met een combiregeling.”

Ze verpesten het voor zichzelf Hij verwacht dat er steeds vaker een verplichte buscombi opgelegd zal worden. “Je ziet dat dit op basis van eerder getoond gedrag in het stadion of elders meer en meer wordt opgelegd. Dat gedrag wordt bijgehouden in het Voetbal Volg Systeem. Je ziet vooral het laatste jaar een verplaatsing naar voetbalgerelateerde incidenten buiten de wedstrijddagen om. Als het reisgedrag van een club de laatste twee jaar niet goed is geweest, dan beslist de driehoek tot een verplichte combi. Gedragen ze zich weer een paar jaar goed, dan krijgen ze de kans op een autocombi of op vrij vervoer. Vaak verpesten de kwaden het voor de goeden. Dat zag je recent weer in de landelijke pers. Supporters van een club mochten naar Emmen met de trein en vrij vervoer. Maar ze misdroegen zich zo, dat de NS ze bij Coevorden niet verder wilde laten reizen. De ME moest er aan te pas komen. Een grote groep supporters van weer een andere club kregen recent door een rechtbank taakstraffen opgelegd voor hun aandeel in de rellen na een voetbalwedstrijd. Zo verpesten ze het voor zichzelf.”

Diverse gemeenten artikel in APV dat reizen buiten combi aanpakt In diverse gemeenten in Nederland is een artikel opgenomen in de APV dat onder meer het reizen buiten de combi aanpakt. Hieronder een voorbeeld uit een willekeurige gemeente:

Voorbeeld artikel in APV over reizen buiten de combiregeling 1. de burgemeester kan, onverminderd zijn bevoegdheid ingevolge het vierde lid, een voetbalwedstrijd zoals bedoeld in lid 1 onder a aanwijzen als een risicowedstrijd indien daaraan naar zijn oordeel een verhoogd risico is verbonden voor de openbare orde en veiligheid. 2. het is verboden op de dag waarop een voetbalwedstrijd zal worden gespeeld die 21 CIV door de burgemeester ingevolge het zesde lid als risicowedstrijd is aangewezen, ongeacht het eventueel daarbij te bezigen middel van vervoer: a. zich te begeven- c.q. te bevinden buiten de door de politie aangewezen rou- tes indien men zich blijkens feiten en/of omstandigheden als voetbalsupporter manifesteert; b. zich op de weg te bevinden indien men zich blijkens feiten en/of omstandigheden manifesteert als voetbalsupporter zonder kennelijk in de mogelijkheid te verkeren om de desbetreffende wedstrijd bij te wonen in een supportersvak dat voor hem is bestemd tenzij men kan aantonen dat men op doorreis is van of naar een andere betaald voetbalwedstrijd die diezelfde dag elders wordt gespeeld.

Opgelegde combiregelingen laatste vier seizoenen Hieronder een overzicht van de opgelegde combiregelingen in de afgelopen vier seizoenen op basis van de door de politie ingevulde gegevens in het VVS.

Tabel 7.

2005-2006 2006-2007 2007-2008 2008-2009 verplichte combi 235 273 354 372

Zoals het overzicht laat zien is het aantal verplichte combiregelingen dit seizoen weer gestegen. Dit aantal betreft alle wedstrijden die in Nederland zijn gespeeld in zowel de eredivisie, 1e divisie, bekerwedstrijden en play-offs. Oorzaken voorkeur verplichte combi bij sommige BVO’s Voor de wedstrijden in de ere- en eerste divisie zijn in totaal 330 verplichte combi’s opgelegd. De overige combi’s zijn opgelegd bij bekerwedstrijden en play-offs. Nog steeds blijkt dat sommige BVO’s graag zien dat bezoekende supporters georganiseerd de wedstrijden bezoeken. Zij zouden dan graag een verplichte combi opgelegd zien. Een dergelijk verzoek wordt mede ingegeven door de kortingsregeling van de BVO’s op de toegangskaarten in geval van combivervoer. De politie honoreert een dergelijk verzoek meestal ondanks het feit dat het volgens de risicoanalyse niet noodzakelijk is. Als voordeel ziet men echter wel de geplande aankomst van de supporters en dus een mogelijk lagere politie-inzet. Dit blijkt in enkele politiekorpsen de verklaring te zijn voor een combiregeling bij een A-wedstrijd.

Nog een aantal constateringen met betrekking tot de verhoging van het aantal combi’s: l De slechte resultaten van de thuisclub zorgen ervoor dat de bezoekers georganiseerd moeten komen om confrontaties tussen supportersgroepen te voorkomen. l De infrastructuur zorgt er voor dat de bezoekers in auto’s of bussen moeten komen en vrij vervoer niet mogelijk is. l De komst van de bezoekende supporters in een verplichte combi zorgt ervoor dat er minder politie-inzet nodig is.

Combinatie combiregeling met categorisering wedstrijden Het CIV heeft de combiregeling gecombineerd met de categorisering van de wedstrijden bij de reguliere wedstrijden, dus excl. play-offs, in de ere- en eerste divisie: Een C-wedstrijd wordt als een hoog risicowedstrijd beschouwd. Een verplichte combi is daar- CIV 22 bij standaard. Een B-categorie wedstrijd is maatwerk waarbij een combi opgelegd kan worden. Een A-categorie wedstrijd is een wedstrijd waarin o.a. vrij reizen en een vrije kaartverkoop centraal staat.

Eredivisie In tabel 8 geven we een overzicht van de categorie wedstrijd in combinatie met een verplicht opgelegde combi in de eredivisie.

De betekenis van de letters en de kleuren is als volgt:

A autocombi A-wedstrijd A/B1 auto- en buscombi B-wedstrijd B buscombi C-wedstrijd T treincombi

1 Supporters kunnen met de eigen auto naar een verzamelpunt buiten de speelstad reizen. Daar moeten de vouchers voor toegangskaarten worden omgewisseld en vervolgens gaat men met de auto of de bus, al dan niet onder begeleiding van de politie, naar het stadion. Tabel 8 l A II C en Haag reda D B trecht

olendam wente T U V Heerenveen Groningen

jax Z e Graafschap oda J parta itesse otaal eyenoord ADO A A D FC FC T FC FC NAC NEC PSV R SC S V Willem F Heracles ADO Den Haag B B B B B B B B B B B B B B B B 16 Ajax T B T T T B B T B B 10 AZ A/B A/B A/B A/B A/B A/B A A/B A/B A A/B A/B A/B A/B 14 De Graafschap B A A A/B B A/B B B 8 FC Groningen B B B B B A A/B A/B A/B A/B 10 FC Twente A/B B B A/B B B B A B B B 11 FC Utrecht B B A/B A/B B A/B B B A/B A/B B B B A/B A/B B A/B 17 FC Volendam B A/B B A B A/B A A A/B A 10 Feyenoord T T B B B B B 7 Heracles Almelo B A/B A/B A/B A/B B B A/B A/B A A A/B A/B A/B A/B A/B A/B 17 NAC Breda B B A/B A/B A A/B B A B A/B A/B A/B B 13 NEC B B A/B B B B A B B B B B 12 PSV B T B A/B A/B B T A/B B A/B A/B A/B 12 Roda JC B A A/B A/B A/B A/B A/B A/B A/B A/B A/B B 12 SC Heerenveen A/B B A 3 Sparta B B B 3 Vitesse B B B A B A/B A/B B A/B B A/B A/B A/B 13 Willem II B B B A/B B B B B B B B B A/B 13 Totaal 15 13 9 8 15 13 14 6 14 10 13 13 14 9 5 5 14 11 201 23 CIV

Leesvoorbeeld We gebruiken Feyenoord als voorbeeld om te laten zien hoe de tabel moet worden gelezen: l Bij thuiswedstrijden van Feyenoord is bij 7 wedstrijden een verplichte combi opgelegd; l De wedstrijd Feyenoord – FC Twente was een wedstrijd uit de B-categorie; l Bij Feyenoord waren 9 wedstrijden A-wedstrijden, 6 wedstrijden B-wedstrijden en 2 wedstrijden C wedstrijden; l Bij thuiswedstrijden van Feyenoord zijn 5 keer een verplichte buscombi en 2 keer een verplichte treincombi opgelegd; l Uitwedstrijden van Feyenoord waren 10 keer wedstrijden van de B-categorie en 7 keer wedstrijden van de C-categorie; l Feyenoord heeft bij uitwedstrijden zelf 14 keer een verplichte combi opgelegd gekregen, waarvan 1 keer een autocombi, 4 keer een auto/buscombi, 7 keer een buscombi en 2 keer een treincombi;

Verplichte combi’s eredivisie naar soort In de eredivisie zijn in totaal 201 verplichte combi’s opgelegd en wel: l 18 autocombi’s; l 74 auto- en buscombi’s; l 100 buscombi’s; l 9 treincombi’s. Overige constateringen Bij 20 wedstrijden in de A-categorie werd een combi opgelegd; l De meeste combi’s werden opgelegd bij wedstrijden in de B-categorie (136); l Het aantal opgelegde combi’s steeg met ruim 6% ten opzichte van vorig seizoen.

Eerste divisie In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de categorie wedstrijd in combinatie met een verplicht opgelegde combi in de eerste divisie.

A autocombi A-wedstrijd A/B2 auto- en buscombi B-wedstrijd B buscombi C-wedstrijd T treincombi

2 Tabel 9 agles port E ittard S osch S B oosendaal head R eendam ss mniworld ordrecht en mmen indhoven Waalwijk

A V O O E E D D OVV C

Zwolle

G K ambuur xcelsior otaal ortuna elstar T VVV R FC F Go Haarlem Helmond MVV RBC FC FC FC FC FC BV C E FC A T AGOVV B B B B 4 BV Veendam B B B 3 Cambuur A/B B B B B B 6 CIV 24 Excelsior A 1 FC Den Bosch A B B A B A/B B A/B 8 FC Dordrecht B A A A B B B B 8 FC Eindhoven A/B B 2 FC Emmen B B B B 4 FC Omniworld B A B 3 FC Oss B B B B B B B B B B B B B B B B B 17 FC Zwolle B B A/B B B B B 7 Fortuna Sittard B B 2 Go Ahead Eagles B B B B B B B B 8 Haarlem B A/B B A/B B A A B B A/B 10 Helmond Sport B A/B B B A/B B B B B A/B 10 MVV B A/B B B B B B A/B 8 RBC Roosendaal A/B B A B 4 RKC Waalwijk B B B B B B B B B A/B 10 Telstar B A/B B A/B 4 VVV B A/B B B A/B A A B B A 10 Totaal 3 3 15 1 12 8 1 1 0 10 7 6 18 10 5 7 2 7 5 8 129

Verplichte combi’s eerste divisie naar soort In de eerste divisie zijn in totaal 129 combi’s opgelegd en wel: l 13 auto combi’s; l 19 auto- en buscombi’s; l 97 buscombi’s.

2 Supporters kunnen met de eigen auto naar een verzamelpunt buiten de speelstad reizen. Daar moeten de vouchers voor toegangskaarten worden omgewisseld en vervolgens gaat men met de auto of de bus, al dan niet onder begeleiding van de politie, naar het stadion. Overige constateringen l Bij 12 wedstrijden in de A-categorie werd een combi opgelegd; l De meeste combi’s werden opgelegd bij wedstrijden in de B-categorie (102); l Het aantal opgelegde combi’s steeg met ruim 4% ten opzichte van vorig seizoen.

Combivervoer nauwelijks toegepast bij internationale wedstrijden/andere landen Combivervoer bij internationale wedstrijden en combivervoer in andere landen wordt nauwelijks toegepast. Het blijkt praktisch onmogelijk te zijn dergelijke afspraken te maken met buitenlandse clubs. Los nog van de praktische haalbaarheid om grote hoeveelheden supporters verplicht georganiseerd te vervoeren van het ene land naar het andere land.

Wekelijks overzicht combiregelingen voorafgaand aan wedstrijden Voor Nederland verzorgt het CIV iedere week voorafgaande aan de wedstrijden een overzicht van de combiregelingen met daarin het soort combi, auto-bus-trein, de opstapplaatsen en de eventuele omwisselplaatsen. Op deze wijze wordt aan de regio’s de mogelijkheid gegeven tijdig te anticiperen op het vervoer (de doorreis) van voetbalsupporters. Mogelijke stopplaat- sen, zoals benzinestations en/of grote parkeerplaatsen kunnen dan extra in de surveillance worden opgenomen.

1.7 Incidentele uren

In tabel 10 staan de uren incidentele inzet 2008/2009. Dit betreft een voetbalgerelateerde inzet op niet-wedstrijddagen. Te denken valt aan de inzet van supportersbegeleiders bij een 25 CIV dancefeest omdat supporters daar hebben afgesproken. Of inzet op de avond voor de wedstrijd omdat informatie is binnengekomen dat supporters van plan zijn om een dag eerder naar de speelstad af te reizen.

Incidentele inzet hoger dan het seizoen 2007/2008 De incidentele inzet is hoger geweest dan het vorige seizoen. Die stijging is voornamelijk veroorzaakt door de inzet bij de clubs Roda JC en AZ. De inzetten bij Roda JC zijn te verklaren door de perikelen rond een mogelijke fusie met Fortuna. De inzet bij AZ is de inzet rond het kampioensfeest.

Tabel 10. Incidentele inzet

Seizoen 2007/2008 2008/2009 Totaal 12831 19613 2 Incidentenoverzicht

De politie heeft het afgelopen seizoen 403 incidenten binnen en 286 buiten het stadion geregistreerd. Het is mogelijk dat er bij één wedstrijd meer dan één incident heeft plaatsgevon- den, zowel binnen als buiten het stadion.

Aantal incidenten zegt niets over ernst van de feiten Het aantal incidenten in onderstaande overzichten geeft geen enkele indicatie over de ernst van het feit. Vuurwerk kan zowel betekenen dat er een fakkel is afgestoken als een vuurwerkbom.

Incidenten geregistreerd door lokale politie De incidenten uit de overzichten 11, 12 en 13 zijn alleen die incidenten die de lokale politie heeft geregistreerd, zowel binnen als buiten het stadion.

Nog niet alle clubs eredivisie aangesloten op VVS CIV 26 Het overzicht van geregistreerde incidenten binnen en buiten het stadion is het resultaat van de aanpassing van het VVS als gevolg van de aansluiting van de clubs uit de eredivisie op het VVS. Helaas kon door diverse oorzaken nog geen gebruik worden gemaakt van de registratie van deze clubs, omdat niet alle clubs voor het begin van de competitie op het VVS waren aangesloten. In de loop van het verslagseizoen is dat wel het geval en de verwachting is dat na het seizoen 2009 – 2010 de registratie van de politie en de clubs naast elkaar gelegd kunnen worden. Op deze manier kan een beter inzicht worden gekregen van het aantal incidenten binnen en buiten het stadion en kan er mogelijk aan de hand van een gezamenlijke analyse van KNVB en het CIV de nodige aanbevelingen worden gedaan.

Tabel 11. Totaal aantal incidenten

Binnen stadion Buiten stadion 06 / 07 07 / 08 08 / 09 06 / 07 07 /08 08 / 09 Anders 62 69 81 73 80 88 Bedreiging 10 16 16 12 4 14 Brandstichting 9 7 7 2 2 3 Mishandeling 22 33 34 21 25 29 Spreekkoor 67 77 68 3 8 10 Vechtpartij 37 34 38 46 51 43 Vernieling 45 40 46 29 39 36 Vuurwerk 101 104 113 50 70 63 Totaal 353 380 403 236 279 286 2.1 Geregistreerde incidenten thuiswedstrijden

Het overzicht geeft het aantal incidenten aan dat de politie heeft geregistreerd bij wedstrijden waarbij een BVO de thuisspelende club was. Er is geen uitsplitsing gemaakt naar competitie, beker of Europees voetbal.

Definities diverse incidenten In het jaarverslag van 2006/2007 is een definitie gegeven naar wet- of regelgeving van de diverse incidenten die hierboven staan in tabel 11. Sommige definities, bijvoorbeeld die van de spreekkoren, zijn nog niet voor een ieder helder beschreven. Er wordt echter verwezen naar de richtlijnen van de KNVB hoe op treden bij spreekkoren.

In de bijlage is in het zogenaamde management A4’tje per BVO een overzicht gegeven van onder andere het aantal incidenten binnen en buiten het stadion in de reguliere Nederlandse competities. 27 CIV

2.2 Incidenten binnen het stadion

Het blijkt dat vuurwerk het meest is geregistreerd het afgelopen seizoen, gevolgd door spreekkoren. Uit onderstaande tabel blijkt dat de meeste incidenten in het stadion zijn geregistreerd bij Feyenoord. Het beeld van dit seizoen komt overeen met het beeld van het vorige seizoen. Opvallend is het aantal geregistreerde incidenten bij Cambuur Leeuwarden, Roda JC en Willem II. Dat ligt hoger dan het vorige seizoen. Vanuit de eerste divisie valt het aantal incidenten bij Cambuur (22) en MVV (19) op.

Tabel 12 geeft een overzicht per BVO van het aantal door de politie geregistreerde incidenten binnen het stadion. Tabel 12. Geregistreerde incidenten binnen het stadion ishandeling ishandeling nders nders edreiging randstichting preekkoor preekkoor uurwerk uurwerk echtpartij echtpartij ernieling indtotaal

Thuisclub A B B M S V V V E AGOVV 1 1 1e BV Veendam 2 1 1 4 1e Cambuur Leeuwarden 5 2 1 2 2 2 5 3 22 1e Excelsior 3 1 4 1e FC Den Bosch 1 1 1 3 1 2 9 1e FC Dordrecht 2 1 2 1 3 9 1e FC Eindhoven 2 1 3 1e FC Omniworld 3 1 1 1 6 1e FC Zwolle 1 1 2 1e Fortuna Sittard 1 1 1 1 1 1 4 10 1e Go Ahead Eagles 2 3 5 1e Haarlem 2 1 4 1 2 2 12 1e Helmond Sport 1 1 1e MVV 3 1 3 2 3 2 5 19 1e RBC Roosendaal 1 1 1e RKC Waalwijk 1 1 1e CIV 28 Telstar 1 1 1 1 4 1e VVV 8 1 1 1 2 13 1e Emmen 3 1 1 5 1e FC Oss 2 2 3 1 5 13 1e ADO Den Haag 2 2 7 1 11 5 28 Ere Ajax 1 2 1 5 2 2 15 28 Ere AZ 1 1 1 3 Ere De Graafschap 1 1 3 1 6 Ere FC Groningen 4 1 5 Ere FC Twente 2 1 1 7 11 Ere FC Utrecht 3 3 2 4 3 4 19 Ere FC Volendam 1 1 1 3 6 Ere Feyenoord 10 3 3 12 6 2 13 49 Ere Heracles Almelo 1 1 2 Ere NAC Breda 1 1 1 6 1 2 12 Ere N.E.C. 1 1 1 4 7 Ere PSV 3 4 1 8 Ere Roda JC 1 1 3 3 1 2 10 21 Ere SC Heerenveen 1 2 2 2 1 1 6 15 Ere Sparta 1 1 1 3 Ere Vitesse 4 2 1 3 3 13 Ere Willem II 5 4 3 4 1 6 23 Ere 2.3 Incidenten buiten het stadion

Net als binnen het stadion, bleek ook buiten het stadion vuurwerk het meest geregistreerde incident te zijn. Wat opvalt, is dat er vaker dan het vorige seizoen bedreigingen zijn geregistreerd. Dat zou kunnen wijzen op meer agressie voor of na een wedstrijd.

Uit tabel 13 blijkt dat de meeste incidenten buiten het stadion net als vorig jaar bij Ajax (25) zijn geregistreerd, gevolgd door Willem II (23).

Onderstaande tabel geeft een overzicht per BVO van het aantal door de politie geregistreerde incidenten buiten het stadion.

Tabel 13. Geregistreerde incidenten buiten het stadion ishandeling ishandeling nders nders edreiging randstichting preekkoor preekkoor uurwerk uurwerk echtpartij echtpartij ernieling indtotaal

Thuisclub A B B M S V V V E AGOVV 1 1 1e BV Veendam 6 1 1 1 1 10 1e Cambuur Leeuwarden 4 2 1 1 4 4 16 1e Excelsior 3 2 5 1e FC Den Bosch 4 2 1 1 5 13 1e 29 CIV FC Dordrecht 1 1 1e FC Eindhoven 1 1 1 3 1e FC Omniworld 2 2 1 5 1e FC Zwolle 1 1 2 1 1 3 9 1e Fortuna Sittard 2 1 1 1 3 2 1 11 1e Go Ahead Eagles 3 2 1 6 1e Haarlem 1 2 3 1e Helmond Sport 1 1 1 1 4 1e MVV 1 2 1 1 2 7 1e RBC Roosendaal 4 3 1 1 9 1e RKC Waalwijk 1 1 2 1e Telstar 1 1 1 3 1e VVV 1 1 1e Emmen 4 1 2 1 8 1e FC Oss 4 1 3 8 Ere ADO Den Haag 2 1 2 2 2 2 11 Ere Ajax 1 1 1 2 3 2 1 14 25 Ere AZ 5 1 1 2 9 Ere De Graafschap 2 2 2 1 7 Ere FC Groningen 1 1 1 3 Ere FC Twente 2 1 2 1 1 7 Ere ishandeling ishandeling nders nders edreiging randstichting preekkoor preekkoor uurwerk uurwerk echtpartij echtpartij ernieling indtotaal

Thuisclub A B B M S V V V E FC Utrecht 2 1 2 1 3 1 1 11 Ere FC Volendam 5 1 1 2 2 5 16 Ere Feyenoord 1 1 2 Ere Heracles Almelo 1 1 2 Ere NAC Breda 4 1 1 6 Ere N.E.C. 3 2 1 2 4 12 Ere PSV 2 1 2 6 11 Ere Roda JC 6 1 2 2 11 Ere SC Heerenveen 1 1 Ere Sparta 7 1 8 Ere Vitesse 3 1 2 5 3 5 19 Ere Willem II 5 4 3 4 1 6 23 Ere

2.4 Opvallende ontwikkelingen en incidenten

In de hierna volgende pagina’s is een overzicht opgenomen van een aantal belangrijke incidenten met een korte beschrijving van het incident zelf en de gevolgen daarvan. CIV 30

Het CIV wil hiermee inzicht geven in de bijzonderheden welke zich hebben voorgedaan in het afgelopen seizoen. Het betreft incidenten zowel binnen als buiten het stadion.

Gedragingen risicosupporters Fusie Roda Jc en Fortuna Sittard Het afgelopen seizoen is er veel commotie geweest over een op handen zijnde fusie tussen voetbalclubs in het zuiden van het land. Supporters van Roda JC en Fortuna Sittard hebben zich hier op allerlei manieren tegen verzet. Dit heeft geleid tot veel meer politie-inzet dan normaal gesproken het geval was.

Sportieve resultaten Bij een groot aantal clubs ontstonden het afgelopen seizoen problemen doordat trainers werden ontslagen in verband met de sportieve resultaten. Deze situaties leidden tot reacties van supporters.

Informatie om gedrag supporters voorspelbaar te maken De onvoorspelbaarheid in het gedrag van supporters blijft de nadrukkelijke aandacht vragen van de ketenpartners in het informatieproces voorafgaand aan de te spelen wedstrijd. Goede informatievergaring, informatie-uitwisseling en een goede informatiepositie van de politie en de BVO’s kunnen voorkomen dat men voor verrassingen komt te staan. Jos van der Meer: Fusieperikelen bij Roda JC

Een dreigende degradatie, extra wedstrijden door de playoffs en fusieperikelen. Seizoen 2008-2009 verliep onrustig voor Roda JC. Voetbalcoördinator bij de politie Kerkrade Jos van der Meer vertelt er meer over. “Via de pers en supporters kregen we te horen dat er een intentieverklaring was getekend voor een fusie tussen Roda JC en Fortuna Sittard. We realiseerden ons direct dat dit een grote impact zou hebben op de supporters.”

Van der Meer vertelt dat beide clubs een eigen identiteit hebben waar de supporters zich mee identificeren. Zo zit Roda in de Parkstadgemeentes en Fortuna in de westelijke mijnstreek, hebben de clubs eigen kleuren en spelen ze op andere dagen. “Supporters hebben soms tatoeages van hun club en hun hele huis versierd in de clubkleuren. Als zij dan horen dat hun club gaat fuseren en ermee stopt, dan doet dat pijn. Je hoort dingen als ‘Ik zet het stadion net zo lief in brand’.”

Informatiegestuurde politie “Wij zijn een informatiegestuurde politie, dus een seintje vooraf was zeer waardevol voor ons geweest. Maar bij een fusie houden ze die informatie zo geheim mogelijk. Zodra we het hoorden hebben we dus een inschatting gemaakt wat ons te wachten kon staan. Onder andere de regionale inlichtingendienst heeft bij zoveel mogelijk gesprekspartners informatie ingewon- 31 CIV nen en we hebben kranten en internet goed in de gaten gehouden. Op basis van alle informatie heeft de burgemeester de afweging gemaakt of een wedstrijd wel of niet moest doorgaan.”

Politie-inzet Vervolgens werd de politie-inzet bepaald. “Een hele klus, want er moest nogal wat worden omgegooid. Waar we het bij een normale wedstrijd afkunnen met een politie-inzet van 23 man, moesten we er nu 100 inzetten.” Hij vertelt dat in 2008-2009 1.470 mensen nodig waren en 11.472 uren. En dat dit ongeveer twee keer zoveel is als het seizoen daarvoor, waar het nog ging om 853 mensen en 5.091 uren. “Dat heeft een impact op collega’s uit alle lagen. Gelukkig lag hun inzetbereidheid heel hoog. Als het nodig was, kwamen ze werken op hun vrije dag. Ik vind dat netjes en heel sportief naar de andere collega’s.”

Een kans bieden om het terug te verdienen Toen de supporters dachten dat het was afgelopen met Roda JC, hebben ze vierhonderd stoeltjes vernield in het stadion. “Toen de fusie uiteindelijk toch niet doorging, hebben de supporters bij Roda JC een verzoek gedaan om de eigen stoeltjes te repareren. Daar is massaal gehoor aan gegeven. Het idee dat het was afgelopen zie je ook terug in het aantal stadionverboden. Dat ligt nu op ongeveer zeventig, normaal zijn dat er ongeveer vijftien. We geven sommige supporters de kans te werken voor de club. De uren die ze werken worden dan in mindering gebracht op hun verbod. Dat geeft een positieve impuls.” Grotere incidenten die veel impact hebben gehad Hieronder zijn een aantal grotere incidenten nader beschreven in verband met het gedrag van supporters die door de aard en omvang van de incidenten veel impact hebben gehad: l N.E.C.-Dynamo Boekarest Uit een bus met Dynamo-supporters uit Brussel werden 18 september 2008 een slagwa- pen en een mes in beslag genomen. In het begin van de wedstrijd verliep alles in een rede- lijk rustige sfeer. Tot het moment waarop het eerste vuurwerk werd gegooid op het veld en tussen de supporters van N.E.C. stoeltjes werden vernield en de Dynamo-supporters keerden zich massaal tegen de politie. De Mobiele Eenheid kon een confrontatie voorkomen door een linie te vormen in het stadion tussen de Dynamo- en de N.E.C.-supporters.

l ADO Den Haag-FC Utrecht Op 28 september 2008 wordt de eerste wedstrijd in het nieuwe stadion van ADO Den Haag gespeeld. Bij de politie was informatie binnengekomen dat de beide supportersgroepen uit waren op een confrontatie. Voor en tijdens de wedstrijd bleef het rustig. Kort na afloop van de wedstrijd werd door de FC Utrechtsupporters een vluchtdeur geforceerd waardoor men in de gracht kwam. Door de ADO-supporters werd een groot hek geforceerd. Door de aanwezige politie kon een massale doorbraak worden voorkomen. De rust keerde weer en de supporters van FC Utrecht konden onder begeleiding van de politie vertrekken.

l MVV-Fortuna Sittard Op 7 november 2008 wordt er aan het begin van de wedstrijd door Fortuna supporters CIV 32 vuurwerk gegooid in de richting van de MVV supporters. Omgekeerd gebeurt hetzelfde. Er worden meer stewards ingezet. Later ontvouwen de Fortuna supporters een spandoek dat weggenomen is uit een ruimte van de supporters van de MVV. Over en weer wordt door de supporters gegooid met stenen en meubilair. Tien supporters zijn gewond geraakt waarvan er een naar het ziekenhuis moest worden vervoerd.

l FC Volendam-Roda JC Op 21 november 2008 werd voorafgaand aan deze wedstrijd door supporters van FC Volendam en Roda JC de confrontatie gezocht. Om de partijen gescheiden te houden werd door bikers een linie gevormd. Vanuit de groep Volendamsupporters werd daarop de voet- balcoördinator van Volendam door een man mishandeld. Toen deze man werd aangehouden keerde de groep zich massaal tegen de politie. De voetbalcoördinator kwam samen met de verdachte ten val en werd door meerdere supporters geschopt en geslagen. Na afloop van de wedstrijd gingen Volendamsupporters op zoek naar Roda JC-supporters. Een supportersbus werd bekogeld met stenen. Hierdoor raakte de bus beschadigd en een Roda JC-supporter gewond.

l Willem II-Groningen Op 23 november 2008 werd door supporters van Willem II met sneeuwballen gegooid in de richting van de stewards en beveiligers. Dit leidde tot de nodige irritaties. De aandacht werd verlegd naar de politie en de sneeuwballen werden buiten het stadion stukken boom- stronk en trottoirtegels. De politie kon door middel van een korte charge voorkomen dat de situatie verder uit de hand liep. l N.E.C.-Tottenham Hotspur Op 27 november 2008 verzamelden zich grote groepen Engelse supporters in de binnenstad van Nijmegen. Ook supporters van N.E.C. verzamelden zich in het centrum. Al snel bleek dat de harde kern van de N.E.C.-supporters uit was op een confrontatie. Gedurende de gehele middag heeft een linie mobiele eenheid tussen de supportersgroepen gestaan om een escalatie te voorkomen. Na afloop van de wedstrijd gingen beide supportersgroepen weer de binnenstad in en bleef er een gespannen sfeer. Uiteindelijk is een café in het centrum ontruimd en zijn de Engelse supporters begeleid naar de trein richting Amsterdam. l FC Utrecht-ADO Den Haag Op 8 februari 2009 bevond zich een grote groep FC Utrechtsupporters in een vak direct naast het uitvak. Deze supporters zitten normaal gesproken op de Bunnikside in het FC Utrechtstadion. Gedurende de wedstrijd wordt voortdurend verbaal de confrontatie gezocht met de ADO-supporters. Tijdens de wedstrijd stonden supportersgroepen meer- malen in de gracht, maar kon een confrontatie worden voorkomen. Gevolg hiervan was dat de Mobiele Eenheid in de gracht werd gepositioneerd tussen de supportersgroepen in. Ruim 40 stoeltjes werden afgebroken in het ADO-vak en er werd met vuurwerk gegooid. Na afloop van de wedstrijd lukte het de supporters van ADO tot tweemaal toe om door een linie van stewards heen te breken en nooddeuren te openen. Achter deze nooddeuren stond de ME opgesteld en kon worden voorkomen dat de ADO-supporters bij de FC Utrechtsupporters konden komen. l N.E.C.-Hamburger SV 33 CIV Op 18 februari 2009 verbleven meerdere groepen supporters in het centrum van Nijmegen. Tot twee keer toe werd door supporters van N.E.C. de confrontatie gezocht met supporters van HSV en de politie. Aan het begin van de avond begaf een grote groep N.E.C. supporters zich lopend naar het stadion. Onderweg werd vuurwerk afgestoken en werden vernielingen gepleegd. Tijdens de wedstrijd werd een voorwerp op het veld gegooid en werd de scheidsrechter geraakt. l FC Twente-Olympique Marseille Op 26 februari 2009 arriveerden ongeveer 500 supporters uit Marseille met onder meer bussen en eigen vervoer in Enschede nabij het stadion. Bij een controle van de bussen door de politie worden diverse slag- en steekwapens aangetroffen en in beslag genomen. Omstreeks 15.00 uur vond een confrontatie plaats in het centrum van Enschede tussen de supporters van FC Twente en Olympique Marseille en de politie. Door supporters werd met stoelen, vuurwerk, flessen en stenen gegooid. Vier politiemensen raakten gewond. l Ajax-Olympique Marseille Op 18 maart 2009 bevonden zich Ajax-supporters in de binnenstad van Amsterdam. Ze zaten in diverse cafés en waren op zoek naar supporters van Olympique. Diverse keren werd getracht de Olympique-supporters aan te vallen. Doordat de politie er bovenop zat, lukte dit niet en ging men uit frustratie de confrontatie aan met de mobiele eenheid en willekeurige voorbijgangers. Er werden door de politie diverse personen aangehouden. l FC Den Bosch-Cambuur Op 3 april 2009 vond er een spontane, onverwachte, korte confrontatie plaats tussen supporters van FC Den Bosch en Cambuur op het voorterrein bij het stadion. Direct werd door de politie besloten om met personeel op te schalen. Daarnaast werd ook personeel uit de reguliere dienst vrijgemaakt. Tijdens de wedstrijd hebben supporters van FC Den Bosch een hek vernield tussen twee buffervakken. Na afloop van de wedstrijd werd de confrontatie gezocht met de politie.

l Vitesse-FC Utrecht Op zondag 26 april 2009 wordt deze wedstrijd gespeeld. De middag voorafgaand aan de wedstrijd zijn ongeveer veertig FC Utrecht supporters naar Arnhem afgereisd om de confrontatie te zoeken met de Vitesse supporters. In het centrum van Arnhem is door de groep een aanval gedaan op een café. Er werd over en weer gegooid met stoelen, tafels en planten. Veel vernielingen werden aangericht. Tijdens de wedstrijd de volgende dag bleef het rustig.

l Roda JC-Ajax Op 5 april 2009 was het erg onrustig in het stadion. Kort voor het einde van de eerste helft begon de eigen aanhang met het vernielen van de stoeltjes in het vak. De vernielde stoeltjes kwamen op het veld terecht. Ook werd er vuurwerk afgestoken op de tribune. Tijdens de tweede helft werden op een deel van de tribune massaal stoeltjes vernield en werd vuurwerk afgestoken. Hierop besloot de lokale driehoek om voor het einde van de wedstrijd de mobiele eenheid de tribune op te sturen. CIV 34

l Cambuur Leeuwarden-Roda JC Op 3 juni 2009 wordt de beslissende wedstrijd in het kader van de play-offs degradatie/ promotie gespeeld voor een plek in de eredivisie. Voor de wedstrijd provoceren supporters elkaar over en weer met hun gedrag. Dit leidde verder niet tot problemen. Tijdens de wedstrijd werden fakkels op het veld gegooid. Supporters van Cambuur probeerden met geweld het hek van het gastenvak te forceren. Door inzet van stewards werd dit voorkomen. Enkele honderden supporters verlieten voor het einde van de wedstrijd het stadion en het werd onrustig. De mobiele eenheid moest buiten het stadion charges uitvoeren. In de omgeving van het stadion waren hevige rellen en de politie moest traangas gebruiken. Na ongeveer twee uur werd het rustiger. Zeven stewards en 25 politiemensen raakten gewond. 35 CIV 3 Aanhoudingen

Het totale aantal aanhoudingen is het afgelopen seizoen gestegen naar een totaal van 1896 verdachten. Zorgelijk is dat de groep jongeren die wordt aangehouden aan het groeien is en dat het met hen lastig communiceren is. Dit wordt bevestigd door het beeld dat de voetbal- coördinatoren hebben. Sommigen van hen noemen de jongere generatie voetbalsupporters de 4e generatie. Het is een categorie die men nog niet volledig in beeld heeft.

Niet direct aanhouden, dan later Het overzicht van het aantal aangehouden supporters, verdeeld naar leeftijd, geeft maar een beperkt inzicht in de problematiek van de supporters. Het is bekend dat het bij wat grotere incidenten niet altijd mogelijk is elke raddraaier aan te houden. Velen ontspringen de dans en worden niet direct aangehouden. De politie doet alle moeite om personen die niet direct kunnen worden aangehouden, later alsnog aan te houden.

75% first offenders CIV 36 Opvallend is dat elk seizoen het aantal first offenders rond de 75% blijft. Alle personen die bij een voetbalwedstrijd worden aangehouden en een strafrechtelijk of een civielrechtelijk stadionverbod opgelegd hebben gekregen, worden in het VVS geregistreerd. Daarin worden ook personen opgenomen die een strafbaar feit hebben gepleegd dat volgens de politie en het OM voetbalgerelateerd is conform de definitie uit de richtlijn ‘Aanwijzing bestrijding van voetbalvandalisme en –geweld’. Mede op basis van deze richtlijn beslist het OM van welke aangehouden supporters de namen naar de KNVB gaan om een civielrechtelijk stadionverbod op te leggen.

Historie gedrag supporter Alle maatregelen en sancties die aan een persoon worden opgelegd worden in het VVS geregistreerd. Op deze wijze kan een goed inzicht verkregen worden in de ‘historie’ van het gedrag van een supporter. De gegevens blijven vijf jaar na de laatste registratie bewaard.

3.1 aanhouding per leeftijd

In onderstaande tabel staat een uitsplitsing van de aangehouden verdachten per leeftijdscategorie. Tabel 14. aanhouding per leeftijdscategorie

Seizoen Seizoen 2005 - 2006 Seizoen 2006 - 2007 Seizoen 2007 - 2008 Seizoen 2008 - 2009 < 12 jaar 0,0% 1 0,1% 0,0% 0,0% 12-15 jaar 97 4,0% 53 3,7% 37 2,8% 61 3,2% 16-18 jaar 375 15,6% 230 16,2% 175 13,2% 303 16,0% 19-21 jaar 525 21,9% 284 20,0% 274 20,7% 408 21,5% 22-24 jaar 461 19,2% 225 15,9% 241 18,2% 326 17,2% 25-30 jaar 513 21,4% 301 21,2% 283 21,3% 411 21,7% > 30 jaar 430 17,9% 324 22,9% 316 23,8% 387 20,4% Totaal 2401 100,0% 1417 100,0% 1326 100,0% 1896 100,0%

3.2 strafbare feiten per leeftijdscategorie 37 CIV

Per leeftijdscategorie is gekeken welke strafbare feiten het meeste voorkomen.

Tabel 15.

leeftijd 12-18 leeftijd 19-24 % % Openl. Geweldpleging SR 141 1 146 40% Openl. Geweldpleging SR 141 1 323 44% Baldadigheid SR 424 1 40 11% Alg. Politie Verordening APV 117 16% Alg. Politie Verordening APV 36 10% Niet voldoen bevel SR 184 44 6% Niet voldoen bevel SR 184 22 6% Baldadigheid SR 424 1 22 3% Openl.gew./letsel SR 141 21 22 6% Vernieling SR 350 1 15 2% Overige 98 27% Overige 213 29% Totaal 364 Totaal 734

Leeftijd 25-30 % > 30 jaar % Openl. Geweldpleging SR 141 1 157 38% Openl. Geweldpleging SR 141 1 99 26% Alg. Politie Verordening APV 67 16% Alg. Politie Verordening APV 94 24% Niet voldoen bevel SR 184 24 6% Belediging ambtenaar SR 267 2 27 7% Baldadigheid SR 424 1 24 6% Openb. Dronkenschap SR 453 1 19 5% Eenv. Mishandeling SR 300 1 12 3% Eenv. Mishandeling SR 300 1 19 5% Overige 127 31% Overige 129 33% Totaal 411 Totaal 387 Ook dit seizoen blijkt dat openlijk geweld in alle leeftijdscategorieën de belangrijkste grond is geweest voor aanhouding. Overtredingen van de APV zijn na openlijk geweld de belangrijkste reden. Dit beeld wijkt niet af van het beeld van de afgelopen jaren. Ook dit seizoen blijkt dat er weer fors geweld is gebruikt, zowel tegen andere supporters als tegen de politie. Onder meer in Volendam en in Leeuwarden is hier sprake van geweest.

3.3 fIrst offenders

First-offenders zijn supporters die bij voetbalwedstrijden voor het eerst door de politie zijn aangehouden. Ruim 75% van de aangehouden supporters waren zogenaamde first-offenders. Dit percentage komt overeen met het gemiddelde van de afgelopen jaren.

Stijging aantal aanhoudingen en aantal first offenders Grafiek 2 geeft een overzicht van het aantal aangehouden supporters over de afgelopen drie seizoenen. Het blijkt dat er sinds het vorige seizoen een stijging is van het aantal aanhoudingen, maar ook van het aantal first offenders. Uit grafiek 2 blijkt niet of de aangehouden personen al eerder, maar dan voorAanhoudingen andere, niet-voetbal versus first gerelateerde offenders feiten met de politie in aanraking zijn geweest. Uit het overzicht kan wel worden afgeleid hoeveel supporters eerder voor voetbalgerelateerde feiten zijn aangehouden.

Grafiek 2. Aanhoudingen versus first Offenders

2000 CIV 38 1800

1600

1400 1251 1200

1000 1041 800 1002

600

400 645 377 324 200 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantallen

Aangehouden Recidivisten Aangehouden First offenders

3.4 aanhoudingen per BVO Een overzicht van alle aanhoudingen per BVO is te zien in tabel 16. Hierin wordt een overzicht gegeven van het aantal aangehouden supporters per BVO. Enkele opmerkingen: l Het hoge aantal aanhoudingen bij AZ heeft een directe relatie met de viering van het kampioenschap. l Het hoge aantal aanhoudingen bij Cambuur Leeuwarden en Roda JC heeft te maken met de grote incidenten die daar geweest zijn. l Het hoge aantal aanhoudingen bij FC Zwolle heeft te maken met een groepsaanhouding.

Per BVO Onderstaand overzicht, tabel 16, geeft per BVO een beeld van het aantal supporters dat is aangehouden.

Tabel 16. Aanhoudingen per BVO (supporter van)

Divisie Club 05-06 06-07 07-08 08-09 1e ADO Den Haag 39 50 38 40 1e AGOVV 4 13 1 2 1e BV Veendam 0 2 8 0 1e Cambuur Leeuwarden 25 33 78 103 1e Emmen 1 5 3 3 1e FC Den Bosch 4 15 32 11 1e FC Dordrecht 10 13 49 4 1e FC Eindhoven 3 0 0 4 1e FC Omniworld 18 2 6 13 1e FC Volendam 16 1 2 50 39 CIV 1e FC Zwolle 8 3 17 17 1e Fortuna Sittard 9 7 9 62 1e Go Ahead Eagles 14 68 107 48 1e Haarlem 6 10 85 14 1e Helmond Sport 11 3 8 26 1e MVV 20 16 18 61 1e RBC Roosendaal 5 5 1 32 1e RKC Waalwijk 5 9 20 24 1e Telstar 2 8 2 9 1e TOP Oss 47 23 2 15 Ere Ajax 315 256 140 335 Ere AZ 25 24 23 118 Ere De Graafschap 18 30 15 8 Ere Excelsior 0 2 2 8 Ere FC Groningen 41 42 23 63 Ere FC Twente 16 12 20 14 Ere FC Utrecht 25 82 70 51 Ere Feyenoord 1008 202 137 230 Ere Heracles Almelo 27 1 7 13 Ere NAC Breda 88 34 26 48 Ere N.E.C. 19 7 11 35 Divisie Club 05-06 06-07 07-08 08-09 Ere PSV 129 140 173 29 Ere Roda JC 202 66 13 120 Ere SC Heerenveen 2 7 5 32 Ere Sparta 17 39 11 36 Ere Vitesse 68 42 32 47 Ere VVV 8 26 8 18 Ere Willem II 21 14 77 67 Sub totaal 2276 1285 1279 1810 Nederland 60 24 11 17 Overige 65 82 36 69 Totaal 2401 1418 1326 1896

Enkele opmerkingen: l Bij Ajax (335), Feyenoord (230), Cambuur Leeuwarden (103) en Roda JC (120) zijn de meeste supporters aangehouden. l Het lage aantal aanhoudingen bij PSV wordt onder andere veroorzaakt doordat men geen kampioenschap te vieren had en het feit dat men een relatief rustig Europees jaar heeft gehad.

CIV 40 41 CIV 4 Handhaving en sancties

Wie leggen de sancties op? In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de sancties van de overheid over het seizoen 2008-2009. Het betreft acties door de politie, het OM en de uitspraken van de rechter. Niet alleen de (strafrechtelijke) overheid legt sancties op tegen personen die zich misdragen bij voetbalwedstrijden, maar ook de bestuurlijke overheid. Hier wordt met name gedoeld op de gemeenten. Naast de gemeente zijn de KNVB en de clubs ook partijen die sancties opleggen tegen individuen die zich misdragen.

Strafrechtelijke sancties CIV 42 Dit hoofdstuk beperkt zich tot de strafrechtelijke acties. De civiele sancties van de KNVB en de clubs blijven buiten beschouwing omdat de KNVB zelf met de gegevens naar buiten kan komen. De acties van de clubs worden tot op heden niet in VVS ingevoerd. Daar heeft het CIV dan ook geen zicht op. Hetzelfde geldt voor de sancties van de gemeenten, zoals het omgevingsverbod.

4.1 Vervolging en straffen

Onderstaande tabellen zijn een momentopname waarbij de peildatum van de verschillende seizoenen zoveel als mogelijk met elkaar overeenkomt. In principe zijn dat de maanden september/oktober. Met andere woorden, de gegevens van dit verslagseizoen zijn gegenereerd in september/oktober 2009. Er is sprake van een momentopname omdat het werk van politie, OM en de rechter elkaar opvolgt in de strafrechtketen. De gegevens wijzigen hierdoor vrijwel wekelijks.

Politie In tabel 17 staat weergegeven welke vervolgactie er het afgelopen seizoen door de politie zijn genomen na een aanhouding. Tabel 17. Beslissingen politie

Beslissingen Politie % % % % % 04-05 05-06 06-07 07-08 08-09 seizoen seizoen seizoen seizoen seizoen

HALT-verwijzing 8 0,4 4 0,2 6 0,4 8 0,6 20 1 In behandeling 197 10,8 174 7,2 194 13,7 109 8,2 277 14,6 Procesverbaal 864 47,2 909 37,9 605 42,7 727 54,8 861 45,4 Sepot 478 26,1 914 38,1 354 25 318 24 430 22,7 Sepot 40 (gering feit) 9 0,5 2 0,1 3 0,2 1 0,1 1 0,1 Sepot 40 (schade 4 0,2 0 0 2 0,1 1 0,1 0 0 geregeld) Transactie 270 14,8 398 16,6 254 17,9 162 12,2 307 16,2 Totaal 1830 2401 1418 1326 1896

Enkele opmerkingen: 43 CIV l Het aantal opgemaakte processen-verbaal is gestegen ten opzichte van het afgelopen seizoen. In verhouding met het aantal aangehouden supporters blijkt echter dat bij de peildatum in verhouding minder processen verbaal zijn opgemaakt in vergelijking met vorig seizoen. l Verhoudingsgewijs zijn er minder zaken geseponeerd door de politie. l Er zijn verhoudingsgewijs nog een groot aantal zaken in behandeling. l Ook het aantal transacties is, zowel absoluut als verhoudingsgewijs weer toegenomen Tabel 18. spreidingsoverzicht

olendam olendam wolle wente V H A G C Z D D G O T U V C C illem II ederland o aarlem elmond eracles jax e SV oda JC C parta itesse indtotaal mmen xcelsior iverpool Supporter eeuwarden ADO FC Feyenoord Fortuna G H H H AGOVV A AZ BV L MVV NA NE N P RB R S S V VVV W E Cambuur L D E E FC FC FC FC FC FC FC ADO Den Haag 36 1 1 38 AGOVV 1 1 Ajax 106 1 1 1 2 1 1 2 115 AZ 30 1 4 33 3 10 81 BV Veendam 6 6 Cambuur 87 10 5 1 103 Leeuwarden De Graafschap 6 2 1 1 10 Emmen 1 1 Excelsior 3 1 4 FC Den Bosch 11 11 FC Dordrecht 1 2 3 FC Groningen 18 3 1 3 37 62 FC Omniworld 10 10 FC Twente 19 1 1 1 22 CIV 44 FC Utrecht 1 1 31 4 14 51 FC Volendam 8 26 34 FC Zwolle 11 9 20 Feyenoord 8 4 156 3 7 1 2 181 Fortuna Sittard 38 2 1 12 53 Go Ahead Eagles 1 4 21 26 Haarlem 2 2 Helmond Sport 18 1 1 2 22 Heracles Almelo 1 8 9 Liverpool 3 3 MVV 1 1 57 1 60 NAC Breda 1 1 3 2 7 NEC 16 5 21 Nederland 17 17 PSV 1 1 23 25 RBC Roosendaal 4 4 RKC Waalwijk 24 24 Roda JC 3 1 4 90 2 2 102 SC Heerenveen 1 20 21 Sparta 1 1 18 20 Vitesse 1 1 30 32 VVV 2 13 15 Willem II 26 26 Eindtotaal 38 1 108 65 6 87 6 3 7 11 2 4 13 21 31 43 11 161 38 33 12 18 12 1 59 43 18 32 27 29 112 28 35 44 16 67 1242 Tabel 18. spreidingsoverzicht

Uit het onderstaande spreidingsoverzicht blijkt dat de meeste supporters bij thuiswedstrijden van hun club worden aangehouden. Wedstrijd van agles agles lmelo lmelo aag aag port E A H ittard S osch osch S B reda en oosendaal oosendaal B D R eerenveen head raafschap raafschap eendam eendam en ordrecht roningen mniworld trecht olendam olendam wolle wente V H A G C Z D D G O T U V C C illem II ederland o aarlem elmond eracles jax e SV oda JC C parta itesse indtotaal mmen xcelsior iverpool Supporter eeuwarden ADO FC Feyenoord Fortuna G H H H AGOVV A AZ BV L MVV NA NE N P RB R S S V VVV W E Cambuur L D E E FC FC FC FC FC FC FC ADO Den Haag 36 1 1 38 AGOVV 1 1 Ajax 106 1 1 1 2 1 1 2 115 AZ 30 1 4 33 3 10 81 BV Veendam 6 6 Cambuur 87 10 5 1 103 Leeuwarden De Graafschap 6 2 1 1 10 Emmen 1 1 Excelsior 3 1 4 FC Den Bosch 11 11 FC Dordrecht 1 2 3 FC Groningen 18 3 1 3 37 62 FC Omniworld 10 10 FC Twente 19 1 1 1 22 FC Utrecht 1 1 31 4 14 51 45 CIV FC Volendam 8 26 34 FC Zwolle 11 9 20 Feyenoord 8 4 156 3 7 1 2 181 Fortuna Sittard 38 2 1 12 53 Go Ahead Eagles 1 4 21 26 Haarlem 2 2 Helmond Sport 18 1 1 2 22 Heracles Almelo 1 8 9 Liverpool 3 3 MVV 1 1 57 1 60 NAC Breda 1 1 3 2 7 NEC 16 5 21 Nederland 17 17 PSV 1 1 23 25 RBC Roosendaal 4 4 RKC Waalwijk 24 24 Roda JC 3 1 4 90 2 2 102 SC Heerenveen 1 20 21 Sparta 1 1 18 20 Vitesse 1 1 30 32 VVV 2 13 15 Willem II 26 26 Eindtotaal 38 1 108 65 6 87 6 3 7 11 2 4 13 21 31 43 11 161 38 33 12 18 12 1 59 43 18 32 27 29 112 28 35 44 16 67 1242 Openbaar Ministerie De beslissing van het OM na een aanhouding wordt gebaseerd op de gegevens van de politie, in de meeste gevallen een proces-verbaal. Het streven van het OM is om een snelle beslissing te nemen na het gepleegde strafbare feit. Dit mag echter niet ten koste gaan van de zorgvul- digheid, ook al omdat de gegevens van de aangehouden supporter aan de KNVB verstrekt kunnen worden voor het opleggen van een civiel stadionverbod. De snelheid van de afwerking door de politie is van invloed op de snelheid waarmee het OM een beslissing kan nemen.

Tabel 19. beslissingen OM

Beslissingen Openbaar Ministerie % % % 06-07 07-08 08-09 seizoen seizoen seizoen

In behandeling 158 26,1 127 17,5 242 32,7 Dagvaarden 230 38 309 42,5 228 30,8 Leerproject 0 0 2 0,3 0 0 Leerproject met uren 0 0 0 0 0 0 Onvoorwaardelijk beleidssepot 6 1 3 0,4 2 0,3 Onvoorwaardelijk sepot 1 0,2 5 0,7 7 0,9 Onvoorwaardelijk technisch sepot 50 8,3 18 2,5 56 7,6 Overdracht 1 0,2 5 0,7 0 0 TOM Zitting 2 0,3 5 0,7 13 1,8 Schadevergoeding 0 0 1 0,1 0 0 CIV 46 Taakstraf met uren 11 1,8 12 1,7 8 1,1 Taakstraf met uren + schadever 0 0 0 0 0 0 Transactie 137 22,6 208 28,6 172 23,2 Voegen 3 0,5 0 0 2 0,3 Voorgeleiding RC 2 0,3 29 4 9 1,2 Voorwaardelijk sepot 4 0,7 3 0,4 2 0,3 Totaal 605 727 741

Uit het voorgaande overzicht kan worden opgemaakt dat kort na het seizoen er nog een grote werkvoorraad is bij het OM. Er is ook een stijging van het aantal technische sepots. Het openbaar ministerie ging er bij voorbaat vanuit dat men het bewijs niet rond kon krijgen en seponeerde de zaken. Deze stijging kan verschillende oorzaken hebben. Mogelijk zijn zaken onvoldoende aangeleverd of was het bewijs niet rond te krijgen.

Rechter In 228 van de door het OM bij de rechter aangebrachte zaken heeft de rechter een uitspraak gedaan. Onderstaande tabel geeft een overzicht van het soort uitspraken. Het aantal geldboetes en werkstraffen is toegenomen. Het aantal vrijspraken is enorm afgenomen. Logisch gevolg daarvan is dat het aantal vervolgingen fors is toegenomen. Evenals vorig seizoen is op de peildatum ruim 71% van de door het OM bij de rechter aan- gedragen zaken afgehandeld. Ook dit seizoen is er verhoudingsgewijs vaak een werkstraf opgelegd. Ook is er vaker een geldboete opgelegd.

Het aantal keren dat er een gevangenisstraf is opgelegd is hetzelfde als vorig seizoen. Tabel 20. Beslissingen rechter

Belissing rechter % % % % 05-06 06-07 07-08 08-09 seizoen seizoen seizoen seizoen

Aanhouden strafzaak 2 1,5 1 0,8 9 4,1 3 1,8 Geldboete 26 19,5 21 16,9 26 11,9 33 20,2 Gevangenisstraf 8 6 9 7,3 8 3,7 8 4,9 Jeugddetentie 1 0,8 0 0 0 0 1 0,6 Leerstraf 0 0 0 0 1 0,5 1 0,6 Meldingsplicht 0 0 0 0 0 0 0 Niet ontvankelijk OM 0 0 0 0 0 0 1 0,6 Rechter niet bevoegd 0 0 0 0 0 0 0 Nietigheid dagvaarding 0 0 0 0 0 0 0 Onbekende uitspraak 1 0,8 0 0 0 0 0 Ontslag van alle rechtsverv. 0 0 0 0 0 0 0 Oude zaak / geen uitspraak bekend 0 0 0 0 0 0 0 Plaatsing in inrichting 0 0 0 0 0 0 0 Schuldig zonder oplegging van straf 7 5,3 0 0 0 0 2 1,2 Strafoplegging 34 25,6 13 10,5 10 4,6 6 3,7 Taakstraf 1 0,8 8 6,5 3 1,4 2 1,2 Voorw. straf met JR 0 0 0 0 2 0,9 1 0,6 47 CIV Voorw. straf zonder b.v. 3 2,3 2 1,6 3 1,4 1 0,6 Vrijspraak 18 13,5 15 12,1 87 39,7 27 16,6 Werkstraf 32 24,1 55 44,4 70 32 77 47,2 Totaal 133 124 219 163

4.2 Stadionverboden

Tabel 21. strafrechtelijke stadionverboden

Seizoen Stadionverboden Meldingsplicht 2005-2006 124 14 2006-2007 48 8 2007-2008 55 19 2008-2009 20 5

Tot de peildatum zijn er waar het gaat om de in dit verslagseizoen gepleegde strafbare feiten, twintig strafrechtelijke stadionverboden opgelegd waarvan vijf met een meldingsplicht.

In dit jaarverslag wordt alleen iets vermeld over de strafrechtelijke stadionverboden die door de rechter zijn opgelegd. Het CIV onthoudt zich van een analyse van de civiel rechterlijke stadionverboden omdat de K.N.V.B. hiervan eigenaar is en hierover zelf de verslaglegging doet. Vooruitblik

Gijs de Jong blikt vooruit: Op naar de volgende stap met het Voetbal Volg Systeem

Gijs de Jong is coördinator veiligheidszaken van de KNVB. Hij is erg blij met de aansluiting van de de clubs op het Voetbal Volg Systeem (VVS). “Werken met een geauto- matiseerd systeem is heel prettig. Vroeger kregen we de informatie van de clubs via faxen, losse formulieren en rapporten. Een heel gedoe.” Volgens hem maakt het VVS het werk niet alleen makkelijker, maar ook transparanter. “Zowel clubs als politie kunnen van elkaar zien wat ze invullen. Het betreft hierbij zowel de gegevens van de wedstrijdvoorbereiding als de daadwerkelijke uitvoering. Zo is gelijk duidelijk waar eventuele CIV 48 aandachtspunten zitten.”

VVS dwingt tot nadenken over veiligheid In het VVS wordt van te voren ingevoerd wat er is afgesproken en na afloop hoe het is verlopen. “We moeten voorafgaand veel vastleggen. Bijvoorbeeld hoe we de kaarten verkopen, hoe de supporters reizen, of er wel of geen alcohol wordt geschonken, welke risicocategorie een wedstrijd heeft en hoeveel supporters van de tegenstander er mogen komen. Doordat je dat allemaal moet intikken in het systeem, word je gedwongen al deze aspecten bewust in de voorbereiding mee te nemen.”

Aansluiting Jupiler League De Jong vertelt dat de technische problemen van het systeem grotendeels zijn overwonnen en dat politie en clubs zich nu meer kunnen concentreren op het verbeteren van de kwaliteit van de informatie. “Dat gaan wij -alle ketenpartners- doen door nog meer aandacht te geven aan het eenduidig en objectief invoeren van de gegevens. Aangezien dit het eerste volledige seizoen wordt dat alle clubs zijn aangesloten, kunnen we daar nu goed mee aan de slag. Daarna zullen we betere analyses kunnen maken. Als we dat voor elkaar hebben, sluit wat ons betreft de Jupiler League zo snel mogelijk aan. Natuurlijk moeten we dan wel kijken of dat financieel haalbaar is en wanneer we dat exact gaan doen. Voor het zover is, willen we eerst alle kinder- ziektes eruit hebben. Maar ik verwacht dat het binnen nu en twee seizoenen zal gebeuren.” Met elkaar in gesprek Het VVS geeft partijen een reden om met elkaar in gesprek te gaan. “Als bijvoorbeeld de politie veel incidenten rapporteert en een club vult in dat ze vonden dat het goed ging, dan komt zo’n verschil in perceptie duidelijk naar voren. Het is dan helder dat daar over gesproken moet worden. Ook als een club het vervelend vindt dat ze steeds combiregelingen krijgen opgelegd, kan het VVS helpen om met elkaar verder te praten. Blijkt dat de supporters zich weer goed gedragen, dan is de kans op een vriendelijker regime de volgende keer veel groter.”

Trends herkennen Het VVS wordt ook ingezet om de grote lijnen te herkenen.“Trendmatig halen we er veel informatie uit. Het is bijvoorbeeld een heel waardevol instrument om te zien hoe het seizoen is verlopen.”

49 CIV Op het verlanglijstje: aansluiting gemeentes Bij de hele voetbalaanpak speelt de ketenbenadering een belangrijke rol. “Daarom zou het een goede zaak zijn als ook de gemeentes worden aangesloten op het systeem. Dan faciliteert het VVS de samenwerking nog meer.” Internationale ontwikkelingen

Politietrainingsproject Europees voetbal

“Sport kan onderling begrip en algemene waarden promoten, zoals eerlijkheid, zelfdis- cipline, solidariteit, teamspirit, tolerantie en fair play. Sport biedt een podium, waardoor persoonlijke en maatschappelijke verantwoordelijkheid kan worden bevorderd. Sport is een katalysator voor integratie. Er is echter ook een donkere zijde die niet onvermeld mag blijven... De Commissie is van plan de verschillende benaderingen en maatregelen te promoten die een bijdrage leveren in de bestrijding van geweld bij sportevenementen. Hierbij is financiële ondersteuning voor projecten die worden uitgevoerd door publieke en private organisaties inbegrepen.”

“Een van de prioriteiten van het programma ‘Preventie en strijd tegen criminaliteit’ betreft voetbalvandalisme. Het programma heeft voor de jaren 2007-2013 een budget van 600 miljoen euro…. De Commissie heeft het voornemen om financiële ondersteuning te CIV 50 geven voor trainingen voor de politie en andere veiligheidsorganisaties die betrokken zijn bij internationale voetbalwedstrijden, bijvoorbeeld de trainingprogramma’s van de UEFA.”

Franco Frattini, Europees Commissaris voor Justitie, Vrijheid en Veiligheid

Voornemens Franco Frattini sprak deze woorden uit tijdens zijn slotwoord bij de High level Conference ‘Towards an EU strategy against violence in sport’ in Brussel op 29 november 2007. Tijdens deze conferentie verklaarde de Commissie de volgende voornemens te hebben: l Versterken nationale ervaringen en best practices in relatie met safety-en-security-aange- legenheden bij voetbalwedstrijden en toernooien met een internationale dimensie.

l Een bijdrage leveren aan de ontwikkelingen van samenwerking (partnership) met de UEFA en andere internationale organisaties.

l Zorgen voor financiële ondersteuning van projecten van publieke en private organisaties die een bijdrage leveren aan de vermindering van geweld.

l Een Europeesbrede training/opleiding van de politie ondersteunen.

Pan European Football Policing Training Project De Europese Commissie heeft vervolgens fase I, het voorbereidingstraject van het Pan European Football Policing Training Project (PE-FPTP), financieel ondersteunt. Doel: vergroten safety en security voetbalwedstrijden Het doel van het PE-FPTP is het vergroten van safety en security bij voetbalwedstrijden met een internationale dimensie in heel Europa. Het PE-FPTP streeft er daarom naar een bijdrage te leveren aan de genoemde doelen van de Europese Commissie. Dat doet het PE-FPTP door het opstellen van een programma voor de professionele ontwikkeling voor politieme- dewerkers die een sleutelpositie hebben bij internationale voetbalwedstrijden. De training/ opleiding zal bestaan uit diverse kwalitatief hoogwaardige modulen en zal zonder kosten aan deelnemers worden aangeboden.

Platform vergroten en ontwikkelen internationale best practices De PE-FPTP creëert een podium voor deelnemers waarin relaties getoond kunnen worden tussen lokale ervaringen, bestaand beleid, theorie en praktijk. Hiermee zorgt het PE-FPTP voor een nog nooit eerder vertoond platform voor het vergroten en ontwikkelen van internationale best practices. 51 CIV

Lerende situatie creëren: tweerichtingsverkeer deelnemers en trainers Het PE-FPTP zal geen blauwdruk aanbieden voor de manier waarop internationale voetbalwedstrijden moeten worden georganiseerd. Het is de bedoeling dat het PE-FPTP een ‘lerende’ situatie creëert waarbij duidelijk sprake zal zijn van tweerichtingsverkeer tussen de deelnemers en de trainers.

Vier modulen Het programma bestaat uit vier modulen: l een module voor politiecommandanten die operationeel verantwoordelijk zijn voor alle maatregelen bij internationale voetbalwedstrijden; l een peer review-module; een internationale collegiale audit als vervolg op de module voor de politiecommandanten. Prof. Dr. Otto Adang van de Nederlandse Politieacademie is verantwoordelijk voor deze module; l een module voor spotters die in het buitenland ingezet worden bij internationale voetbalwedstrijden; l een module voor de NFIP’s, de Nationale voetbalinformatiepunten.

Praktische informatie De verwachting is dat de trainingen medio 2010 zullen beginnen. Deelname aan deze training is vrijwillig en zal worden georganiseerd via de bestaande structuren van de internationale politiesamenwerking. De opleiding zal in nauwe samenwerking gebeuren met de EU, niet- EU-lidstaten en de UEFA. De Universiteit van Liverpool zal de coördinatie van de uitvoering op zich nemen. Stuurgroep Een stuurgroep heeft het programma ontwikkeld. Deze stuurgroep bestaat uit: enige hoof- den van nationale voetbalinformatiepunten (waaronder het CIV), vertegenwoordigers van de ministeries van Binnenlandse Zaken van enkele landen, ervaren politiecommandanten (onder andere uit Nederland), de Universiteit van Liverpool, de Nederlandse Politieacademie en anderen.

Internationale samenwerking In het EU-Handboek ‘Internationale politiesamenwerking bij voetbalwedstrijden met een internationale dimensie’ zijn diverse procedures beschreven. Een ervan betreft de internationale ondersteuning. Kern hiervan is dat de autoriteiten in het land of in de stad waar de wedstrijd wordt gespeeld ondersteuning kunnen vragen van buitenlandse politiefunctionarissen.

“Voor internationale toernooien is de formele aanvraag afkomstig van de minister van het in het organiserende land verantwoordelijke departement, die door het betrokken NIV wordt geadviseerd. Voor andere voetbalwedstrijden met een internationale dimensie is de formele aanvraag om ondersteuning afkomstig van het NIV van het organiserende land, dat door de betrokken politiediensten wordt geadviseerd. In de aanvraag worden - rekeninghoudend met de bijzondere doelen van de samenwerking - de omvang en samenstelling van de ondersteuning aangegeven, alsook de waarschijnlijke duur van het verblijf van de bezoekende politiedelegatie in het gastland.”

CIV 52 Resolutie 2006/c 322/01 van 4 december 2006 van de Raad van de Europese Unie over een geactualiseerd handboek met aanbevelingen voor de internationale politiesamenwerking en maatregelen ter voorkoming en bestrijding van geweld en ongeregeldheden rond voetbalwedstrijden met een internationale dimensie waarbij ten minste één lidstaat is betrokken.

Vaak niet op verzoek NFIP, maar op eigen initiatief Als een formeel verzoek wordt gedaan, dienen in principe enkele afspraken die in het handboek staan vermeld, gevolgd te worden. Het betreft onder andere financiële zaken, zoals de reis- en verblijfskosten, en de verantwoordelijkheid van de politie in de speelstad voor de veiligheid van de collega’s die ondersteuning geven. Uitgangspunt is dan ook dat de buitenlandse ondersteuning wordt ingebed in de lokale politieorganisatie. Het blijkt dat deze internationale politieondersteuning in veel gevallen, ook door Nederlandse politiekorpsen, niet gebeurt op verzoek van het National Football Information Point (NFIP) in het betreffende land. In diverse gevallen neemt men op eigen initiatief contact op met de lokale politie en maakt men afspraken. In een enkel geval reist men af zonder tevoren contact te hebben gehad.

Zorgen over andere invulling richtlijnen Het CIV maakt zich zorgen over het feit dat, ondanks afspraken die in Europees verband zijn gemaakt, politiekorpsen regelmatig een andere invulling aan de richtlijnen geven. Wat de financiële component betreft geeft dat, een enkele uitzondering daar gelaten, geen probleem. De korpsen betalen immers alles zelf. De veiligheid is echter een ander aspect. Vaak niet ingebed in lokale politieorganisatie buitenland Los van de discussie wie welke kosten betaalt, blijkt dat Nederlandse collega’s niet altijd worden ingebed in de lokale politieorganisatie in het buitenland. Dit geldt zeker in de gevallen waarbij de lokale politie de noodzaak van ondersteuning niet opportuun acht, maar waar de Nederlandse collega’s toch van mening zijn dat men met de supporters mee moet. Niet ingebed zijn, houdt veelal in dat de politiefunctionarissen min of meer aan hun lot worden overgelaten en dus ook geen bescherming genieten. In het algemeen gaat het goed, maar er zijn voorbeelden waarbij Nederlandse politiemensen in het buitenland zijn aangevallen door, dan wel hebben moeten vluchten voor, agressieve supporters.

Buitenlandse collega’s gastvrij ontvangen in Nederland De ervaring van het CIV is dat de buitenlandse collega’s bij ondersteuning in Nederland gastvrij worden ontvangen, professioneel worden begeleid en worden ingebed in de lokale politieorganisatie. De buitenlandse ondersteuning wordt in het algemeen als waardevol en positief gewaardeerd.

Twee overzichten: ondersteuning in het buitenland/ondersteuning van het buitenland Het CIV heeft geen inzicht in de bilaterale afspraken tussen de individuele korpsen in Nederland en het buitenland. Op basis van wat bij het CIV bekend is, zijn twee overzichten gemaakt. Het eerste betreft een overzicht van ondersteuning in het buitenland en het tweede overzicht ondersteuning van het buitenland aan Nederland. Het betreft de Nederlandse clubs die in het verslagseizoen in de Champions League dan wel in de Europa League hebben gespeeld.

Tabel 22: Ondersteuning NL politie bij uitwedstrijden in het buitenland 53 CIV

Verzoeken Totaal Club Uit Adoptie Ja Nee ? personen Ajax 5 5 1 1 4 24 FC Twente 5 5 1 3 1 27 Feyenoord 3 3 1 2 18 NEC 4 4 2 2 17 PSV 3 3 1 2 12 SC Heerenveen 3 3 2 7 Nederlandse Elftal 1 0 1 0 3 9 12 105 Tabel 23: Ondersteuning van politie ander land bij thuiswedstrijden

Adoptie Verzoeken Totaal Club Thuis Ja Nee Ja Nee ? personen Ajax 5 3 2 5 6 FC Twente 5 3 2 2 3 10 Feyenoord 3 2 1 2 1 6 NEC 4 3 1 1 2 2 11 PSV 3 2 1 1 2 7 SC Heerenveen 3 1 1 1 2 Nederlandse Elftal 6 1 2 1 4 8 15 10 8 7 12 50

Geen (officieel) verzoek Uit tabel 22 blijkt dat er bij het overgrote deel van de inzet in het buitenland geen sprake is van een officieel verzoek conform het EU-Handboek. In negen gevallen was het duidelijk dat er geen verzoek was. In de twaalf gevallen met een vraagteken was in ieder geval geen sprake van een officieel verzoek en is het bij het CIV onbekend of er tussen de politie in Nederland en in het buitenland tevoren contact is geweest.

Nederlandse korpsen vragen vaker ondersteuning buitenland dan andersom Uit tabel 23 blijkt dat de korpsen in Nederland vaker formeel ondersteuning vragen aan CIV 54 het buitenland dan dat zij zelf gevraagd worden. Het is bekend dat sommige landen geen ondersteuning vragen omdat men het aantal supporters uit Nederland niet als een probleem ervaart. Ook het taalprobleem speelt in sommige gevallen een belangrijke rol. Opvallend is ook het aantal politiemensen dat naar het buitenland gaat in vergelijking met het aantal dat naar Nederland komt. Uit het overzicht blijkt dat de ondersteuning in het buitenland twee maal zo groot is dan de ontvangen ondersteuning.

Welke criteria hanteren de korpsen Het is het CIV onbekend welke criteria de diverse korpsen hanteren voor het geven van ondersteuning in het buitenland en andersom voor het vragen van ondersteuning. Overigens dient vermeld te worden dat ondersteuning bij grote toernooien conform het EU-Handboek gaat van de buitenlandse ministeries van Binnenlandse Zaken naar het Nederlandse Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Internationale informatie-uitwisseling Enkele jaren geleden heeft het CIV een besloten website voor de NFIP’s ontwikkeld voor internationale informatie-uitwisseling. Deze website is inmiddels uitgegroeid tot hét middel van de informatie-uitwisseling en vervult tevens een bibliotheekfunctie voor alle zaken die internationale voetbalwedstrijden betreft. Naast wedstrijdinformatie heeft elk aangesloten land een eigen ‘homepage’ waarop men de eigen documentatie die ook voor andere landen interessant kan zijn, kan uploaden. Champions League-meeting De Champions League meeting werd dit seizoen voor de 8e keer gehouden, in nauwe samenwerking met de UEFA. Er waren ruim 165 deelnemers aan deze meeting. Naast verantwoordelijke politieambtenaren, waren ook afgevaardigden van de betrokken Europese voetbalclubs aanwezig, security officers en vertegenwoordigers van ministeries van Binnenlandse Zaken en van de UEFA.

Wedstrijden voorbereiden in de eerste ronde Het was een zeer waardevolle bijeenkomst, vooral omdat de verantwoordelijke politiemensen samen met de veiligheidsfunctionaris van ‘hun’ club de wedstrijden in de eerste ronde konden voorbereiden.

Meeting Het ligt in het voornemen om voor het seizoen 2009/2010 een meeting te organiseren voor de deelnemers aan de Champions League-competitie en de Europa League-competitie, de vervanger van het UEFA-cuptoernooi. Deze bijeenkomst zal weer in nauwe samenwerking met de UEFA worden georganiseerd.

55 CIV Slotsom

Terugkijkend op het voetbalseizoen 2008 – 2009 constateert het Centraal informatiepunt Voetbalvandalisme dat de politie-inzet voor het eerst sinds twee seizoenen weer een (lichte) stijging laat zien. De totale politie-inzet bedraagt 287.360 uur. Deze stijging werd vooral veroorzaakt door de internationale wedstrijden. De totale inzet in de normale competities, de ere- en eerste divisie is een fractie gestegen. Voornaamste oorzaken van de stijging waren onder meer grote onderzoeken naar aanleiding van ongeregeldheden en een mogelijke fusie tussen twee voetbalclubs.

De inzet van de Dienst Spoorwegpolitie is gestegen, er is meer ME ingezet dan vorig jaar en er zijn meer supportersbegeleiders ingezet. Bij steeds meer korpsen worden bikers ingezet, een effectief middel.

De politie heeft het afgelopen seizoen 403 incidenten binnen en 286 buiten het stadion geregistreerd. Het blijkt dat vuurwerk het meest is geregistreerd het afgelopen seizoen, gevolgd CIV 56 door spreekkoren. Het incidentenbeeld van dit seizoen komt overeen met het beeld van het vorige seizoen. Het aantal verplichte combiregelingen is dit seizoen weer gestegen, met ruim 4%. De meeste combi’s werden opgelegd bij wedstrijden in de B-categorie (102). Bij 12 wedstrijden in de A-categorie werd een combi opgelegd.

Het totale aantal aanhoudingen is het afgelopen seizoen gestegen naar een totaal van 1896 verdachten. Het blijkt dat de meeste supporters bij thuiswedstrijden van hun club worden aangehouden. Bij Ajax (335), Feyenoord (230), Cambuur Leeuwarden (103) en Roda JC (120) zijn de meeste supporters aangehouden. Zorgelijk is dat de groep jongeren die wordt aangehouden aan het groeien is en dat het met hen lastig communiceren is. Zorgelijk is ook het toenemende gebruik van verdovende middelen en alcohol door supporters. Dit wordt bevestigd door het beeld dat de voetbalcoördinatoren hebben. Het is een categorie die men nog niet volledig in beeld heeft. Opvallend is ook dat elk seizoen het aantal first offenders rond de 75% blijft.

Ook dit seizoen blijkt dat openlijk geweld in alle leeftijdscategorieën de belangrijkste grond is geweest voor aanhouding. Overtredingen van de APV zijn na openlijk geweld de belangrijkste reden. Dit beeld wijkt niet af van het beeld van de afgelopen jaren. Ook dit seizoen blijkt dat er weer fors geweld is gebruikt, zowel tegen andere supporters als tegen de politie.

Van de 1896 aanhoudingen heeft de politie in 861 gevallen een proces-verbaal opgemaakt. Het aantal sepots door de politie is gestegen. Het aantal sepots bij het OM is eveneens gestegen. Wat opvalt aan de uitspraken van de rechter is dat het aantal vrijspraken fors is afgenomen. Waren dat er in het seizoen 2007-2008 nog 87 tegen dit seizoen waren het er 27. Ook dit seizoen is er verhoudingsgewijs vaak een werkstraf opgelegd. Ook het aantal geldboetes is toegenomen. Tot de peildatum zijn er waar het gaat om de in dit verslagseizoen gepleegde strafbare feiten, twintig strafrechtelijke stadionverboden opgelegd waarvan vijf met een meldingsplicht.

57 CIV CIV 58 bijlage 1: Politiegegevens per club

Leeswijzer

In deze bijlagen worden de overzichten per club gepresenteerd. Voor elke club is een samen- vatting gemaakt van de inspanningen door gemeente en politie bij voetbalwedstrijden. Ook worden de genomen beleidsmaatregelen, de politie-inzet, het aantal aanhoudingen, de vervolging en de door de politie geregistreerde incidenten gepresenteerd. De cijfers zijn gebaseerd op gegevens uit het VVS. De cijfers hebben alleen betrekking op de politie-inzet op de wedstrijddag zelf. Recherche uren achteraf zijn dus niet in de overzichten meegenomen. Hierdoor ontstaat een beeld van de politie-inzet waar door de verschillende korpsen daadwer- kelijk op gestuurd kan worden. Leidend is de in het VVS geregistreerde thuisspelende club.

In de overzichten worden de cijfers van het afgelopen seizoen vergeleken met de cijfers van de seizoenen 2006-2007 en 2007-2008. Dit overzicht beperkt zich tot de basisgegevens.

Bij onderlinge vergelijkingen tussen clubs moet rekening worden gehouden met verschil- 59 CIV len wat betreft infrastructuur, toeschouwersaantallen, convenantafspraken, APV artikelen, samenstellingen van de groep thuissupporters en de verkoop van seizoenskaarten.

Verder kan er sprake zijn van zogenaamde registratie-effecten. Bij sommige clubs vond bijvoorbeeld in de afgelopen seizoenen een vooroverleg plaats, zonder dat dit geregistreerd is in het VVS. Achteraf is dan niet meer na te gaan welke beleidsmaatregelen binnen dat overleg zijn afgekondigd.

Eerst worden de clubs uit de Eredivisies behandeld en daarna de clubs uit de eerste divisie. ADO DEN HAAG

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 3193 2277 Eerste divisie 2232 Beker wedstrijden 91 298 Play-offs 670 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 22324 14727 624 150 Eerste divisie 14482 99 Bekerwedstrijden 631 1558 Play-offs 4021 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 4493 1567 1791 Ontvangen (thuis) 566 590 724

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 17 20 36 Bezoekers 0 0 2 Uit wedstrijden Eigen supporters 33 18 2

CIV 60 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 1 8 7 Transactie 2 1 22 Proces-verbaal 14 4 9

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 10 4 30 Opgelegd 8 4 12 Ingetrokken 1 2

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 18 19 17 Vooroverleg 18 18 11 Cat A 7 2 6 Cat B 7 17 8 Cat C 5 3 Combi 15 18 16 Alcoholverbod 18 18 11

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 4 3 2 4 Bedreiging 0 0 0 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 0 1 2 0 Spreekkoor 9 0 7 0 Vechtpartij 2 0 1 0 Vernieling 15 0 11 1 Vuurwerk 4 1 5 3 AJAX

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 1487 1854 1961 Eerste divisie Beker wedstrijden 427 357 223 Play-offs 202 236 Champions League 113 84 Europa League 549 266 791 Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 10221 12688 13609 Eerste divisie Bekerwedstrijden 3314 2737 1574 Play-offs 1463 1523 Champions League 1067 724 Europa League 5388 2620 8103 Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 2877 1925 2002 Ontvangen (thuis) 1628 865 1179

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 128 121 106 Bezoekers 6 16 22 Uit wedstrijden Eigen supporters 119 19 207

61 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 8 34 20 Transactie 30 17 30 Proces-verbaal 68 80 77

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 50 67 28 Opgelegd 51 64 19 Ingetrokken 4 4 4

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 18 17 Vooroverleg 3 5 16 Cat A 12 6 7 Cat B 2 8 7 Cat C 3 4 3 Combi 13 11 10 Alcoholverbod 3 13 3

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 5 5 1 1 Bedreiging 0 0 2 1 Brandstichting 2 2 1 1 Mishandeling 1 1 2 Spreekkoor 9 6 5 3 Vechtpartij 4 6 2 2 Vernieling 0 3 2 1 Vuurwerk 11 9 15 14 AZ

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 1299 1018 1064 Eerste divisie Beker wedstrijden 611 144 Play-offs 228 Champions League Europa League 614 287 Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 8983 7032 6990 Eerste divisie Bekerwedstrijden 6384 903 Play-offs 1690 Champions League Europa League 4912 2296 Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 905 659 608 Ontvangen (thuis) 1815 534 688

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 13 10 30 Bezoekers 66 22 17 Uit wedstrijden Eigen supporters 11 13 71

CIV 62 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 6 2 4 Transactie 17 11 42 Proces-verbaal 47 15 6

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 23 22 27 Opgelegd 18 4 2 Ingetrokken 0 0

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 18 17 Vooroverleg 3 16 Cat A 2 11 12 Cat B 12 4 3 Cat C 5 3 2 Combi 17 11 14 Alcoholverbod 14 18 16

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 0 1 1 5 Bedreiging 0 0 0 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 2 2 0 1 Spreekkoor 1 0 0 0 Vechtpartij 0 1 0 1 Vernieling 0 0 1 2 Vuurwerk 2 0 1 0 DE GRAAFSCHAP

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 945 756 Eerste divisie 535 Beker wedstrijden 28 Play-offs 82 68 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 5512 4411 656 52 Eerste divisie 4163 3123 37 Bekerwedstrijden 119 Play-offs 464 406 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 426 376 635 Ontvangen (thuis) 196 657 646

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 1 10 6 Bezoekers 1 2 0 Uit wedstrijden Eigen supporters 28 5 2

63 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 0 1 0 Transactie 2 2 0 Proces-verbaal 0 5 6

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 2 5 6 Opgelegd 1 4 5 Ingetrokken 0 0 0

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 17 17 Vooroverleg 19 15 10 Cat A 17 6 5 Cat B 4 8 10 Cat C 0 2 2 Combi 4 5 8 Alcoholverbod 12 15 6

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 1 3 1 2 Bedreiging 0 0 0 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 0 1 1 0 Spreekkoor 3 0 3 0 Vechtpartij 1 1 0 2 Vernieling 1 2 1 2 Vuurwerk 4 0 0 1 FC GRONINGEN

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 818 920 724 Eerste divisie Beker wedstrijden 61 Play-offs 122 133 103 Champions League Europa League 150 125 Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 4339 5381 3787 124 Eerste divisie Bekerwedstrijden 305 Play-offs 646 715 525 Champions League Europa League 827 675 80 100 Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 580 630 635 Ontvangen (thuis) 760 705 672

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 16 9 3 Bezoekers 4 3 1 Uit wedstrijden Eigen supporters 26 14 59

CIV 64 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 3 1 Transactie 8 3 3 Proces-verbaal 9 7 1

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 12 4 3 Opgelegd 11 1 3 Ingetrokken

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 18 17 Vooroverleg 3 4 11 Cat A 7 4 7 Cat B 11 12 9 Cat C 1 Combi 10 11 10 Alcoholverbod 12 14

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 5 2 4 1 Bedreiging 1 0 0 0 Brandstichting 1 0 0 0 Mishandeling 0 1 0 0 Spreekkoor 5 0 1 1 Vechtpartij 0 1 0 0 Vernieling 2 0 0 0 Vuurwerk 3 0 0 1 FC TWENTE

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 910 735 855 Eerste divisie Beker wedstrijden 81 29 96 Play-offs 30 161 Champions League 259 Europa League 47 27 241 Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 5666 4463 5675 50 Eerste divisie Bekerwedstrijden 486 174 530 Play-offs 186 1626 Champions League 2530 Europa League 282 162 2307 Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 761 903 1523 Ontvangen (thuis) 591 672 694

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 10 9 Bezoekers 4 6 Uit wedstrijden Eigen supporters 2 11 8

65 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 6 2 3 Transactie 2 0 Proces-verbaal 4 6 19

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 4 4 13 Opgelegd 3 3 11 Ingetrokken 1

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 17 17 Vooroverleg 6 8 12 Cat A 7 7 7 Cat B 12 10 10 Cat C Combi 12 10 11 Alcoholverbod 10 10 2

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 1 2 2 2 Bedreiging 0 0 0 0 Brandstichting 0 0 1 0 Mishandeling 1 0 0 1 Spreekkoor 0 0 0 0 Vechtpartij 0 0 0 2 Vernieling 0 0 1 1 Vuurwerk 4 0 7 1 FC UTRECHT

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 1537 1420 1580 Eerste divisie Beker wedstrijden 228 Play-offs 258 115 45 Champions League Europa League 110 Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 10844 9799 10240 106 886 Eerste divisie Bekerwedstrijden 1526 Play-offs 1782 690 230 52 Champions League Europa League 700 Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 716 673 706 Ontvangen (thuis) 823 586 738

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 79 59 31 Bezoekers 18 5 Uit wedstrijden Eigen supporters 3 11 20

CIV 66 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 13 14 5 Transactie 38 18 10 Proces-verbaal 45 30 16

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 66 23 23 Opgelegd 63 16 16 Ingetrokken 1

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 17 17 Vooroverleg 15 10 15 Cat A 7 1 4 Cat B 14 15 11 Cat C 4 1 2 Combi 18 17 17 Alcoholverbod 6 15 5

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 2 1 3 2 Bedreiging 3 0 0 1 Brandstichting 1 0 0 0 Mishandeling 1 1 3 2 Spreekkoor 4 0 2 1 Vechtpartij 1 2 4 3 Vernieling 1 1 3 1 Vuurwerk 8 4 4 1 FC VOLENDAM

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 404 Eerste divisie 183 290 Beker wedstrijden 9 62 Play-offs 12 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 2930 Eerste divisie 764 1955 2 Bekerwedstrijden 80 436 Play-offs 48 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 106 356 Ontvangen (thuis) 210 298 743

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 1 1 26 Bezoekers 5 16 Uit wedstrijden Eigen supporters 1 8

67 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 9 Transactie 4 3 Proces-verbaal 1 2 29

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 1 5 18 Opgelegd 1 4 16 Ingetrokken 3

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 17 Vooroverleg 19 19 14 Cat A 18 16 6 Cat B 1 2 10 Cat C 1 1 Combi 2 10 Alcoholverbod 1 5 7

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 2 6 1 2 Bedreiging 0 0 0 1 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 0 0 1 2 Spreekkoor 0 0 0 0 Vechtpartij 0 2 1 2 Vernieling 0 0 0 2 Vuurwerk 3 2 3 2 FEYENOORD

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 2589 2284 2694 Eerste divisie Beker wedstrijden 1075 272 Play-offs 249 219 Champions League Europa League 841 553 Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 19182 17324 20844 26 Eerste divisie Bekerwedstrijden 9508 2127 Play-offs 1918 1597 Champions League Europa League 8349 5288 27 Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 2007 1336 4162 Ontvangen (thuis) 1030 1544 1157

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 116 104 156 Bezoekers 19 9 33 Uit wedstrijden Eigen supporters 86 33 41

CIV 68 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 43 10 42 Transactie 34 14 61 Proces-verbaal 50 87 82

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 76 76 108 Opgelegd 70 59 96 Ingetrokken 1 0 7

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 18 17 Vooroverleg 17 18 17 Cat A 14 12 10 Cat B 4 5 5 Cat C 3 1 2 Combi 7 6 7 Alcoholverbod 17 18 15

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 9 1 10 5 Bedreiging 2 0 3 1 Brandstichting 0 0 0 1 Mishandeling 3 0 3 2 Spreekkoor 4 0 12 0 Vechtpartij 4 1 6 0 Vernieling 0 1 2 2 Vuurwerk 11 8 13 5 HERACLES ALMELO

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 694 470 484 Eerste divisie Beker wedstrijden 62 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 4141 2540 2933 Eerste divisie Bekerwedstrijden 368 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 534 624 720 Ontvangen (thuis) 456 645 536

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 1 2 8 Bezoekers 11 4 Uit wedstrijden Eigen supporters 5 1

69 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 4 Transactie Proces-verbaal 2 12 12

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 2 12 10 Opgelegd 3 4 6 Ingetrokken

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 17 17 Vooroverleg 9 2 10 Cat A 2 Cat B 13 16 17 Cat C 2 1 Combi 14 16 17 Alcoholverbod 2 15 2

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 2 1 1 0 Bedreiging 0 0 0 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 0 0 1 0 Spreekkoor 1 0 0 0 Vechtpartij 0 0 0 1 Vernieling 0 0 0 0 Vuurwerk 1 2 0 1 NAC BREDA

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 1095 849 1188 Eerste divisie Beker wedstrijden 69 105 67 Play-offs 48 237 167 Champions League Europa League 49 Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 5873 5023 6976 119 280 Eerste divisie Bekerwedstrijden 351 695 272 140 Play-offs 272 1325 1073 Champions League Europa League 291 Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 671 910 883 Ontvangen (thuis) 570 694 733

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 21 19 2 Bezoekers 1 1 41 Uit wedstrijden Eigen supporters 13 6 5

CIV 70 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 2 5 34 Transactie 8 6 Proces-verbaal 11 7 8

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 19 11 3 Opgelegd 17 11 4 Ingetrokken 0 1

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 17 17 Vooroverleg 6 15 Cat A 5 5 5 Cat B 12 11 11 Cat C 2 1 1 Combi 14 12 13 Alcoholverbod 2 17

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 2 2 1 0 Bedreiging 0 0 0 0 Brandstichting 0 0 1 0 Mishandeling 0 0 1 1 Spreekkoor 1 0 0 0 Vechtpartij 1 2 6 1 Vernieling 0 3 1 0 Vuurwerk 4 5 2 0 NEC

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 923 872 844 Eerste divisie Beker wedstrijden 54 50 Play-offs 149 181 Champions League Europa League 594 Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 5501 5221 4491 Eerste divisie Bekerwedstrijden 368 266 Play-offs 909 978 Champions League Europa League 6192 Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 659 716 990 Ontvangen (thuis) 647 661 674

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 6 8 16 Bezoekers 2 66 5 Uit wedstrijden Eigen supporters 1 3 14

71 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 54 3 Transactie 4 6 3 Proces-verbaal 4 15 15

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 4 16 14 Opgelegd 4 15 11 Ingetrokken 1 1

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 17 17 Vooroverleg 10 8 Cat A 7 4 5 Cat B 9 11 10 Cat C 4 2 2 Combi 12 12 12 Alcoholverbod 11 17

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 0 4 1 4 Bedreiging 0 0 0 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 0 1 1 1 Spreekkoor 1 1 0 0 Vechtpartij 0 1 0 0 Vernieling 2 1 1 0 Vuurwerk 0 1 4 1 PSV

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 1135 1227 1337 Eerste divisie Beker wedstrijden 42 477 Play-offs Champions League 1028 533 669 Europa League 532 Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 7197 8476 7979 48 Eerste divisie Bekerwedstrijden 294 5688 Play-offs Champions League 10387 4984 6376 Europa League 5011 Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 892 842 644 Ontvangen (thuis) 679 834 2442

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 104 94 23 Bezoekers 15 13 4 Uit wedstrijden Eigen supporters 16 79 2

CIV 72 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 81 6 3 Transactie 4 10 4 Proces-verbaal 33 89 20

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 35 82 19 Opgelegd 22 68 12 Ingetrokken 2 9 0

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 18 17 Vooroverleg 3 12 Cat A 5 4 4 Cat B 9 10 10 Cat C 3 2 3 Combi 13 13 12 Alcoholverbod 1 0 4

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 1 3 3 3 Bedreiging 1 0 0 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 1 3 0 2 Spreekkoor 0 0 4 1 Vechtpartij 3 4 0 2 Vernieling 1 3 0 0 Vuurwerk 3 0 1 4 RODA JC

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 869 774 1182 Eerste divisie Beker wedstrijden 34 46 171 Play-offs 97 33 117 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 5919 4550 8691 110 436 120 Eerste divisie Bekerwedstrijden 184 231 1175 0 35 Play-offs 814 194 893 20 19 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 482 1225 510 Ontvangen (thuis) 621 563 763

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 33 12 90 Bezoekers 36 7 22 Uit wedstrijden Eigen supporters 33 2 8

73 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 8 2 8 Transactie 7 4 11 Proces-verbaal 53 9 79

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 48 14 82 Opgelegd 45 8 57 Ingetrokken 0 0 2

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 17 17 Vooroverleg 16 15 17 Cat A 10 6 3 Cat B 8 11 14 Cat C 2 Combi 8 10 12 Alcoholverbod 2

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 0 0 1 2 Bedreiging 2 0 0 0 Brandstichting 0 0 1 0 Mishandeling 2 1 3 1 Spreekkoor 2 0 3 0 Vechtpartij 1 0 1 2 Vernieling 0 0 2 0 Vuurwerk 4 7 10 6 SC HEERENVEEN

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 735 782 776 Eerste divisie Beker wedstrijden 21 383 Play-offs 56 101 Champions League Europa League 153 37 139 Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 5416 6130 4590 24 Eerste divisie Bekerwedstrijden 144 4169 8 Play-offs 410 786 8 Champions League Europa League 803 294 863 479 Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 388 448 507 Ontvangen (thuis) 926 616 671

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 6 3 20 Bezoekers 23 13 8 Uit wedstrijden Eigen supporters 1 2 4

CIV 74 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 1 4 6 Transactie 9 5 3 Proces-verbaal 16 6 19

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 15 4 17 Opgelegd 10 4 15 Ingetrokken 2 1

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 17 17 Vooroverleg 4 17 Cat A 16 11 10 Cat B 7 6 7 Cat C Combi 3 Alcoholverbod 17 17 6

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 0 1 1 6 Bedreiging 0 0 2 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 0 2 2 0 Spreekkoor 0 0 2 0 Vechtpartij 2 2 1 1 Vernieling 1 0 1 2 Vuurwerk 2 0 6 2 SPARTA

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 442 376 512 Eerste divisie Beker wedstrijden 9 20 11 Play-offs 12 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 2873 2656 3872 232 176 105 Eerste divisie Bekerwedstrijden 60 511 70 8 Play-offs 86 6 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 384 422 490 Ontvangen (thuis) 496 537 578

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 6 5 18 Bezoekers 16 3 16 Uit wedstrijden Eigen supporters 33 6 2

75 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 4 1 1 Transactie 3 1 27 Proces-verbaal 14 5 7

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 15 5 23 Opgelegd 11 5 8 Ingetrokken

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 18 17 Vooroverleg 9 1 15 Cat A 14 12 13 Cat B 6 4 2 Cat C 1 1 2 Combi 2 3 3 Alcoholverbod 4 17 4

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 0 0 0 0 Bedreiging 0 0 0 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 1 0 0 0 Spreekkoor 2 0 1 0 Vechtpartij 2 3 0 1 Vernieling 2 0 1 0 Vuurwerk 2 0 1 0 VITESSE

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 1212 1338 1213 Eerste divisie Beker wedstrijden 73 Play-offs 217 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 9710 10712 9473 Eerste divisie Bekerwedstrijden 584 Play-offs 1736 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 779 644 646 Ontvangen (thuis) 679 586 628

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 37 28 30 Bezoekers 20 65 14 Uit wedstrijden Eigen supporters 5 4 3

CIV 76 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 16 13 2 Transactie 20 20 4 Proces-verbaal 21 56 16

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 30 16 2 Opgelegd 24 13 1 Ingetrokken

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 17 17 Vooroverleg 11 8 16 Cat A 7 4 5 Cat B 11 12 11 Cat C 2 1 1 Combi 13 15 13 Alcoholverbod 1 10 2

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 0 1 4 7 Bedreiging 1 1 0 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 0 1 2 0 Spreekkoor 0 0 1 0 Vechtpartij 1 0 0 0 Vernieling 0 0 3 0 Vuurwerk 1 0 3 1 WILLEM II

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 1093 976 1115 Eerste divisie Beker wedstrijden 157 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 5957 5288 6569 261 13 140 Eerste divisie Bekerwedstrijden 773 62 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 303 337 357 Ontvangen (thuis) 753 528 585

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 9 10 26 Bezoekers 10 15 41 Uit wedstrijden Eigen supporters 5 67

77 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 2 8 Transactie 3 6 Proces-verbaal 19 15 46

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 18 19 14 Opgelegd 13 9 10 Ingetrokken 3

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 17 17 Vooroverleg 7 1 16 Cat A 7 6 5 Cat B 10 9 10 Cat C 2 2 2 Combi 11 11 13 Alcoholverbod 5 1 2

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 2 0 5 3 Bedreiging 0 0 0 1 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 4 1 4 2 Spreekkoor 2 0 3 0 Vechtpartij 2 2 4 5 Vernieling 1 1 1 3 Vuurwerk 2 3 6 5 AGOVV

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 267 262 227 Beker wedstrijden 6 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 1119 1135 895 121 156 251 Bekerwedstrijden 22 4 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 247 184 220 Ontvangen (thuis) 221 264 219

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 6 1 Bezoekers 11 3 1 Uit wedstrijden Eigen supporters 7 1

CIV 78 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 5 Transactie 1 1 Proces-verbaal 11 4

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 12 4 1 Opgelegd 9 4 Ingetrokken

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 19 Vooroverleg 19 18 19 Cat A 15 16 14 Cat B 4 1 5 Cat C 1 2 Combi 5 5 4 Alcoholverbod 1 2

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 0 1 0 0 Bedreiging 0 0 0 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 1 0 0 0 Spreekkoor 1 0 0 0 Vechtpartij 1 0 0 0 Vernieling 0 0 0 0 Vuurwerk 1 0 1 1 BV VEENDAM

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 163 252 196 Beker wedstrijden 76 Play-offs 68 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 814 1324 1050 18 9 Bekerwedstrijden 532 Play-offs 332 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 36 34 Ontvangen (thuis) 355 261 177

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 0 6 Bezoekers 10 Uit wedstrijden Eigen supporters 2 2

79 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 1 Transactie 3 Proces-verbaal 10 5 1

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 3 5 1 Opgelegd 3 5 Ingetrokken 2

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 19 Vooroverleg 19 Cat A 18 17 14 Cat B 1 2 5 Cat C Combi 2 2 3 Alcoholverbod 5

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 1 5 2 6 Bedreiging 0 1 0 1 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 0 2 0 1 Spreekkoor 1 1 0 0 Vechtpartij 0 2 1 1 Vernieling 0 1 0 0 Vuurwerk 1 2 1 1 CAMBUUR LEEUWARDEN

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 432 434 540 Beker wedstrijden 102 60 Play-offs 337 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 2594 2768 3141 2 Bekerwedstrijden 766 413 Play-offs 2680 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 356 308 250 Ontvangen (thuis) 181 264 385

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 16 18 87 Bezoekers 2 Uit wedstrijden Eigen supporters 17 60 16

CIV 80 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 3 3 Transactie 1 3 1 Proces-verbaal 12 13 25

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 9 14 16 Opgelegd 13 11 19 Ingetrokken 1 1 1

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 20 Vooroverleg 18 14 12 Cat A 15 12 13 Cat B 4 7 6 Cat C Combi 5 7 6 Alcoholverbod 18 14

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 1 0 5 4 Bedreiging 2 0 2 2 Brandstichting 0 0 1 0 Mishandeling 3 0 2 1 Spreekkoor 1 0 2 0 Vechtpartij 0 0 2 1 Vernieling 3 1 5 4 Vuurwerk 0 5 3 4 EXCELSIOR

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 503 293 Eerste divisie 132 Beker wedstrijden 4 5 Play-offs 16 8 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 2684 1548 206 51 Eerste divisie 630 Bekerwedstrijden 12 25 8 Play-offs 80 34 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 274 256 99 Ontvangen (thuis) 1369 376 288

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 1 3 Bezoekers 3 4 4 Uit wedstrijden Eigen supporters 1 2 1

81 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 2 2 Transactie 1 Proces-verbaal 1 4 3

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 1 3 4 Opgelegd 4 4 Ingetrokken 1

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 17 19 Vooroverleg 8 3 Cat A 11 13 19 Cat B 2 3 Cat C 3 1 Combi 5 6 1 Alcoholverbod 2 16

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 3 2 3 1 Bedreiging 0 0 1 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 1 0 0 0 Spreekkoor 1 0 0 0 Vechtpartij 0 1 0 0 Vernieling 0 1 0 0 Vuurwerk 1 0 0 0 FC DEN BOSCH

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 341 359 453 Beker wedstrijden 5 Play-offs 12 12 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 1515 1930 2181 4 Bekerwedstrijden 24 Play-offs 59 60 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 517 517 370 Ontvangen (thuis) 248 392 284

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 9 31 11 Bezoekers 1 10 Uit wedstrijden Eigen supporters 6 1

CIV 82 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 2 Transactie 2 1 Proces-verbaal 7 39 6

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 7 40 7 Opgelegd 3 35 6 Ingetrokken 7 1

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 19 Vooroverleg 19 19 19 Cat A 18 14 15 Cat B 1 3 3 Cat C 2 1 Combi 8 9 8 Alcoholverbod 1 2 3

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 1 2 1 4 Bedreiging 0 0 1 2 Brandstichting 2 0 0 0 Mishandeling 0 0 1 1 Spreekkoor 2 0 3 0 Vechtpartij 1 1 0 1 Vernieling 1 1 1 5 Vuurwerk 2 1 2 0 FC DORDRECHT

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 218 299 298 Beker wedstrijden 27 27 Play-offs 72 67 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 850 1388 1467 118 333 194 Bekerwedstrijden 121 122 63 32 Play-offs 422 378 44 92 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 402 293 323 Ontvangen (thuis) 256 278 329

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 9 3 1 Bezoekers 4 1 Uit wedstrijden Eigen supporters 4 46 2

83 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 1 Transactie 4 Proces-verbaal 6 3 2

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 3 3 2 Opgelegd 2 3 2 Ingetrokken 2

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 19 Vooroverleg 1 Cat A 16 10 11 Cat B 3 3 6 Cat C 2 2 Combi 6 6 8 Alcoholverbod 18

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 3 1 2 1 Bedreiging 0 0 0 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 0 0 1 0 Spreekkoor 3 0 2 0 Vechtpartij 0 2 0 0 Vernieling 1 2 1 0 Vuurwerk 3 0 3 0 FC EINDHOVEN

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 146 256 217 Beker wedstrijden 8 34 16 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 729 1328 1032 24 48 Bekerwedstrijden 40 192 93 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) Ontvangen (thuis) 198 367 232

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters Bezoekers 59 4 Uit wedstrijden Eigen supporters

CIV 84 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 57 Transactie Proces-verbaal 2 3

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 2 3 Opgelegd 2 3 Ingetrokken 2

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 19 Vooroverleg 2 Cat A 12 11 13 Cat B 3 6 6 Cat C 2 Combi 2 4 2 Alcoholverbod 18

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 1 1 2 1 Bedreiging 0 0 0 0 Brandstichting 1 0 0 0 Mishandeling 1 0 0 1 Spreekkoor 0 0 0 0 Vechtpartij 0 1 0 1 Vernieling 0 1 0 0 Vuurwerk 0 1 1 0 EMMEN

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 169 213 217 Beker wedstrijden 9 32 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 879 1264 1294 57 146 Bekerwedstrijden 45 160 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 320 306 274 Ontvangen (thuis) 168 186 200

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 5 3 1 Bezoekers 1 3 2 Uit wedstrijden Eigen supporters

85 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 1 2 Transactie 2 Proces-verbaal 5 3 1

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 5 3 2 Opgelegd 5 3 1 Ingetrokken 1

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 19 Vooroverleg 19 19 19 Cat A 19 17 14 Cat B 1 5 Cat C 1 Combi 1 2 4 Alcoholverbod 1 1

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 0 1 3 3 Bedreiging 0 0 1 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 0 1 0 0 Spreekkoor 0 0 0 0 Vechtpartij 0 1 1 2 Vernieling 0 2 0 0 Vuurwerk 0 0 0 0 FC OMNIWORLD

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 319 430 310 Beker wedstrijden 19 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 1090 1804 731 807 959 1103 Bekerwedstrijden 76 38 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 144 179 60 Ontvangen (thuis) 171 219 246

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 2 4 10 Bezoekers 11 8 2 Uit wedstrijden Eigen supporters 2 2 1

CIV 86 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 2 2 1 Transactie 5 1 Proces-verbaal 11 5 11

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 8 7 11 Opgelegd 8 6 10 Ingetrokken 1 4

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 19 Vooroverleg 19 2 1 Cat A 17 16 17 Cat B 2 2 2 Cat C Combi 2 2 3 Alcoholverbod 19 2 1

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 1 5 3 2 Bedreiging 1 0 1 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 0 0 0 0 Spreekkoor 3 0 1 0 Vechtpartij 0 0 0 2 Vernieling 1 0 0 0 Vuurwerk 0 1 1 1 FC Oss

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 298 283 253 Beker wedstrijden 5 Play-offs 34 26 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 1366 1312 1320 11 Bekerwedstrijden 20 Play-offs 136 97 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 316 339 410 Ontvangen (thuis) 285 293 213

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 2 2 7 Bezoekers 3 1 1 Uit wedstrijden Eigen supporters 21 7

87 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 1 Transactie 2 Proces-verbaal 4 1 6

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 1 3 6 Opgelegd 2 6 Ingetrokken

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 19 Vooroverleg 19 19 19 Cat A 11 11 2 Cat B 7 7 16 Cat C 1 1 1 Combi 8 9 17 Alcoholverbod 1 1 1

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 2 2 2 0 Bedreiging 0 0 0 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 1 1 0 0 Spreekkoor 1 0 2 0 Vechtpartij 0 0 3 0 Vernieling 0 0 1 0 Vuurwerk 7 2 5 0 FC ZWOLLE

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 301 406 497 Beker wedstrijden 141 Play-offs 35 90 27 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 1511 2065 2814 591 Bekerwedstrijden 1293 Play-offs 280 425 132 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 332 463 333 Ontvangen (thuis) 254 463 279

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 2 Bezoekers 12 63 Uit wedstrijden Eigen supporters 1 17 17

CIV 88 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 7 4 8 Transactie Proces-verbaal 7 59 3

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 6 59 2 Opgelegd 6 2 3 Ingetrokken 1

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 19 Vooroverleg 17 4 Cat A 14 13 11 Cat B 3 4 7 Cat C 2 2 1 Combi 6 6 7 Alcoholverbod 2 15

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 0 0 0 0 Bedreiging 0 0 0 1 Brandstichting 0 0 0 1 Mishandeling 1 1 0 0 Spreekkoor 1 0 1 2 Vechtpartij 1 0 0 1 Vernieling 0 1 0 1 Vuurwerk 0 0 1 3 FORTUNA SITTARD

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 232 261 528 Beker wedstrijden 20 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 852 1034 3342 502 591 335 Bekerwedstrijden 72 95 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 221 274 417 Ontvangen (thuis) 285 264 328

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 5 6 38 Bezoekers 6 1 Uit wedstrijden Eigen supporters 2 3 24

89 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 1 1 2 Transactie 3 Proces-verbaal 6 4 36

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 6 4 16 Opgelegd 2 4 11 Ingetrokken 2 1

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 19 Vooroverleg 4 3 Cat A 18 18 17 Cat B 1 1 2 Cat C Combi 2 2 Alcoholverbod 16 16

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 3 3 1 2 Bedreiging 0 0 1 1 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 1 1 1 1 Spreekkoor 0 0 1 1 Vechtpartij 0 4 1 3 Vernieling 1 3 1 2 Vuurwerk 3 3 4 1 GO AHEAD EAGLES

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 789 1250 1153 Beker wedstrijden 19 Play-offs 90 146 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 3733 5418 4501 30 Bekerwedstrijden 76 Play-offs 450 577 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 449 512 302 Ontvangen (thuis) 264 438 267

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 45 46 21 Bezoekers 0 14 12 Uit wedstrijden Eigen supporters 23 61 5

CIV 90 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 5 7 Transactie 3 3 2 Proces-verbaal 35 48 13

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 33 45 13 Opgelegd 33 44 15 Ingetrokken 7 5 1

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 19 Vooroverleg 19 1 14 Cat A 14 8 11 Cat B 6 4 6 Cat C 1 3 2 Combi 7 7 8 Alcoholverbod 1 1 3

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 1 0 2 3 Bedreiging 2 1 0 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 2 2 0 2 Spreekkoor 2 0 3 0 Vechtpartij 2 2 0 0 Vernieling 3 4 0 0 Vuurwerk 4 2 0 1 HAARLEM

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 271 287 245 Beker wedstrijden 21 75 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 1301 1458 1193 4 Bekerwedstrijden 105 394 Play-offs Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 428 302 214 Ontvangen (thuis) 242 264 174

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 3 28 2 Bezoekers 19 44 10 Uit wedstrijden Eigen supporters 7 57 2

91 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 48 11 Transactie 17 6 Proces-verbaal 1 17 1

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 13 18 1 Opgelegd 11 18 1 Ingetrokken

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 19 Vooroverleg 18 8 Cat A 10 14 9 Cat B 7 4 10 Cat C 2 1 Combi 7 6 10 Alcoholverbod 19 1

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 1 4 2 0 Bedreiging 0 0 0 0 Brandstichting 0 0 1 0 Mishandeling 0 0 0 1 Spreekkoor 5 0 4 0 Vechtpartij 1 1 1 2 Vernieling 1 2 2 0 Vuurwerk 4 2 2 0 HELMOND SPORT

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 182 243 282 Beker wedstrijden 7 7 Play-offs 33 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 875 1214 1974 14 64 Bekerwedstrijden 28 56 Play-offs 198 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 352 394 384 Ontvangen (thuis) 200 315 174

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 3 8 18 Bezoekers 4 5 Uit wedstrijden Eigen supporters 8

CIV 92 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 1 1 Transactie 2 3 2 Proces-verbaal 4 7 15

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 6 8 6 Opgelegd 5 5 5 Ingetrokken

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 19 Vooroverleg 19 3 Cat A 17 12 8 Cat B 2 5 10 Cat C 2 1 Combi 5 6 10 Alcoholverbod 1

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 3 2 0 1 Bedreiging 1 0 0 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 1 0 0 1 Spreekkoor 3 0 1 0 Vechtpartij 1 1 0 1 Vernieling 0 0 0 1 Vuurwerk 0 1 0 0 MVV

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 266 339 395 Beker wedstrijden 9 10 13 Play-offs 43 37 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 1647 2284 2095 42 278 41 Bekerwedstrijden 47 43 43 11 14 Play-offs 0 180 175 39 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 186 261 355 Ontvangen (thuis) 254 448 286

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 5 6 57 Bezoekers 56 2 Uit wedstrijden Eigen supporters 11 12 2

93 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 3 6 Transactie 1 2 3 Proces-verbaal 1 2 55

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 1 4 58 Opgelegd 1 2 56 Ingetrokken 2

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 19 Vooroverleg 18 17 10 Cat A 16 12 10 Cat B 4 7 9 Cat C Combi 4 5 8 Alcoholverbod 1 4

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 6 1 3 1 Bedreiging 0 0 1 2 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 1 0 3 0 Spreekkoor 5 0 2 0 Vechtpartij 1 1 3 1 Vernieling 0 1 2 1 Vuurwerk 4 3 5 2 RBC ROOSENDAAL

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 388 303 283 Beker wedstrijden 39 Play-offs 22 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 1502 833 982 429 735 502 Bekerwedstrijden 111 62 Play-offs 51 59 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 257 146 129 Ontvangen (thuis) 261 292 268

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 5 1 4 Bezoekers 25 1 28 Uit wedstrijden Eigen supporters

CIV 94 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot Transactie 9 Proces-verbaal 18 1 28

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 26 2 2 Opgelegd 18 2 2 Ingetrokken 1

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 19 19 Vooroverleg 19 15 11 Cat A 18 14 16 Cat B 1 5 3 Cat C Combi 1 5 4 Alcoholverbod 18 10 2

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 1 4 0 4 Bedreiging 0 1 0 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 0 0 1 3 Spreekkoor 1 0 0 0 Vechtpartij 0 0 0 1 Vernieling 1 2 0 1 Vuurwerk 1 1 0 0 RKC WAALWIJK

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 521 Eerste divisie 417 515 Beker wedstrijden 95 64 6 Play-offs 125 296 201 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 3638 29 Eerste divisie 2127 2677 21 Bekerwedstrijden 622 333 36 Play-offs 814 2435 1167 30 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 397 434 466 Ontvangen (thuis) 714 450 335

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 9 17 Bezoekers 12 Uit wedstrijden Eigen supporters 3 24

95 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 11 4 Transactie 2 6 Proces-verbaal 14 20

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 14 25 Opgelegd 13 18 Ingetrokken 3

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 17 19 19 Vooroverleg 16 Cat A 5 10 7 Cat B 13 7 12 Cat C 1 2 Combi 4 8 10 Alcoholverbod 6

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 1 8 0 1 Bedreiging 0 0 0 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 1 0 0 0 Spreekkoor 3 0 1 0 Vechtpartij 2 5 0 0 Vernieling 1 1 0 1 Vuurwerk 2 3 0 0 TELSTAR

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 140 188 180 Beker wedstrijden 12 24 Play-offs 12 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie Eerste divisie 549 790 646 184 Bekerwedstrijden 48 192 Play-offs 16 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 16 16 32 Ontvangen (thuis) 203 308 278

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 2 3 Bezoekers 6 3 Uit wedstrijden Eigen supporters 2 2 3

CIV 96 Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 1 Transactie 0 4 Proces-verbaal 12 2

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 12 2 Opgelegd 1 2 Ingetrokken

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 20 19 Vooroverleg Cat A 9 14 14 Cat B 3 3 4 Cat C 2 1 Combi 3 3 4 Alcoholverbod

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 1 0 0 1 Bedreiging 0 0 1 0 Brandstichting 0 0 0 0 Mishandeling 0 0 0 0 Spreekkoor 0 0 1 1 Vechtpartij 0 0 0 0 Vernieling 0 0 1 1 Vuurwerk 1 0 1 0 VVV

Politie-inzet in aantal personen op wedstrijddag 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 1086 Eerste divisie 375 679 Beker wedstrijden 14 Play-offs 144 70 Champions League Europa League Nacompetitie

Politie-inzet in uren op wedstrijddag Nevenuren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Eredivisie 7989 Eerste divisie 2455 5025 30 Bekerwedstrijden 56 Play-offs 720 560 Champions League Europa League Nacompetitie

Adoptie in uren 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Gegeven (uit) 76 514 364 Ontvangen (thuis) 414 707 296

Het aantal aanhoudingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Thuis wedstrijden Eigen supporters 21 7 13 Bezoekers 5 9 3 Uit wedstrijden Eigen supporters 5 1 2

97 CIV Het aantal vervolgingen 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Sepot 2 Transactie 8 3 Proces-verbaal 10 11 7

Aantal uitsluitingen KNVB (door OM) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aangemeld 18 11 7 Opgelegd 14 10 7 Ingetrokken 2

Het aantal wedstrijden (reguliere competitie) 2006-2007 2007-2008 2008-2009 Aantal wedstrijden 19 18 19 Vooroverleg 16 2 2 Cat A 17 3 9 Cat B 1 15 10 Cat C Combi 4 14 10 Alcoholverbod 2 16 1

Het aantal incidenten 2007-2008 2008-2009 Binnen Stadion Buiten Stadion Binnen Stadion Buiten Stadion Anders 3 2 8 4 Bedreiging 0 0 0 0 Brandstichting 0 0 1 0 Mishandeling 3 1 1 0 Spreekkoor 0 0 0 0 Vechtpartij 0 1 0 1 Vernieling 1 1 1 2 Vuurwerk 1 1 2 1 bijlage 2: Lijst van gebruikte afkortingen

AE Aanhoudings Eenheid

APD Algemene Politie Dienst

APV Algemene Politie Verordening

BVO Betaald Voetbal Organisatie

BZK Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

CIV Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme

DSP Dienst Spoorwegpolitie

EURO 2008 Europees Kampioenschap in Oostenrijk en Zwitserland

EU Europese Unie

FIFA Wereld Voetbalbond (Fédération Internationale de Football Association) IGP Informatie Gestuurde Politie

KNVB Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond

ME Mobiele Eenheid

NCC Nationaal Coördinatie Centrum

NCO Nieuwe Competitie Opzet

NIK Nationaal Informatie Knooppunt

OG Ondersteunings Groep (van ME)

OM Openbaar Ministerie

OvJ Officier van Justitie

CIV 98 NCO Nieuwe Competitie Opzet RvHC Raad van Hoofdcommissarissen

RID Regionale Inlichtingen Dienst

SBG-V Strategische Beleidsgroep Voetbal

UEFA Europese Voetbalbond (Union Des Associations Européennes de Football) VNG Vereniging Nederlandse Gemeenten

VVS Voetbal Volg Systeem

VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Wet ID Wet op de identificatieplicht Contactgegevens

Bezoekadres: Kroonstraat 25 3511 RC Utrecht Nederland

Postadres: Postbus 8300 3503 RH Utrecht Nederland

Telefoon: +31 30-657 72 22

E-mail: [email protected]

Colofon

Redactie en medewerkers: C.I.V.

Eindredactie en interviews: 99 CIV Christine Terwiel (Tekstbureau Chris Teksten)

Vormgeving: www.studiosnh.nl

Drukwerk: Jonroo Costra, Diemen

Fotografie: Marnix Schmidt