Strategija Održivog Razvoja Opštine Rekovac Je Izrađen Korišćenjem Participativnog Pristupa Koji Podrazumeva Uključenje U Proces Svih Zainteresovanih Strana

SSTTRRAATTEEGGIIJJAA OODDRRŽŽIIVVOOGG RRAAZZVVOOJJAA OOPPŠŠTTIINNEE RREEKKOOVVAACC

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

2 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

Sadržaj

Uvod 5 Institucionalni okvir i Strategija održivog razvoja 7 Metodologija izrade Strategije održivog razvoja 8 Faze procesa strateškog planiranja 10 SOCIO - EKONOMSKA ANALIZA OPŠTINE REKOVAC 11 Osnovni geografski i istorijski podaci 13 Stanovništvo 20 Lokalna samouprava 25 Ljudski resursi i tržište rada 28 Ekonomija 33 Poljoprivreda 42 Infrastruktura 50 Turizam 53 Kultura 58 Zdravstvena i socijalna zaštita 62 Obrazovanje 65 Sport 70 Informisanje 71 SWOT ANALIZA OPŠTINE REKOVAC 73 Sektorske SWOT analize 75 Bodovanje SWOT analiza 81 VIZIJA OPŠTINE REKOVAC 83 Vizija opštine 85 STRATEŠKI I OPERATIVNI CILJEVI OPŠTINE REKOVAC 87 Strateški i operativni ciljevi 89 PROJEKTI I PROGRAMI 91 Pregled projekata i programa 93 PREPORUKE ZA REALIZACIJU STRATEGIJE 103 Preporuke za relizaciju strategije 105 ANEKS I – FINALNA LISTA PROJEKATA – PROJEKTNI OBRASCI 107

3 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

4 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

Uvod

Ne postoji jedinstvena i opšteprihvaćena definicija pojma održivog razvoja. Postoji, međutim, saglasnost o potrebi uvođenja ovog koncepta i svest o razlozima njegovog nastanka. Po jednoj definiciji održivi razvoj je „razvoj kojim se ide u susret potrebama sadašnjosti, tako da se ne ugrožava mogućnost budućih generacija da zadovolje svoje sopstvene potrebe“.1 Široko prihvaćeno mišljenje je proisteklo iz odgovora na pitanje: Šta je održivo za jednu zajednicu? Pre svega, to je sve što je društveno prihvatljivo, odnosno sve što doprinosi društvenoj integraciji zajednice, zatim sve što omogućava trajan ekonomski rast - razvoj; uključuje i sve što osigurava da se sadržaj i mera ekonomskog i društvenog razvoja usklađuje sa ekološko- prostornim kapacitetima (pragovima) posmatrane teritorije u dugoročno projektovanom vremenskom periodu. I na kraju podrazumeva sve ono što je i politički prihvatljivo, odnosno ono o čemu se može dogovarati i odlučivati u okviru postojećih političkih okolnosti. Glavni rezultat pomenutog, široko prihvaćenog, pristupa održivom razvoju je da on počiva na četiri stuba: – ekonomskom – socijalnom – kulturnom – životnoj sredini Održivi razvoj je moguć samo kada su sva četiri oslonca razvoja prisutna i podjednako važna. U praksi, to znači da sve četiri komponente razvoja društva - ekonomska, socijalna, kulturna i životna sredina - koje ujedno čine i oslonce održivog razvoja, treba da budu od podjednakog značaja i važnosti u državi i društvu, čvrsto međusobno povezane i opskrbljene adekvatnom institucionalnom osnovom. Strategija održivog razvoja je opšti strateški plan razvoja grada ili opštine koji daje smernice i podsticaje za budući razvoj. Ona definiše održivi razvoj kao ciljno orijentisan, dugoročan, sveobuhvatan i sinergetski proces koji utiče na sve aspekte života (ekonomski, socijalni, ekološki i institucionalni). Strategija je orijentisana na stvaranje održivog modela koji na kvalitetan način zadovoljava društveno-ekonomske potrebe i interese građana, a istovremeno eliminiše ili značajno umanjuje uticaje koji predstavljaju pretnju ili štetu po životnu sredinu i prirodne resurse. Dokument Strategija održivog razvoja opštine Rekovac je izrađen korišćenjem participativnog pristupa koji podrazumeva uključenje u proces svih zainteresovanih strana. Uključenjem šire zajednice (javnog, privatnog i NVO sektora) obezbeđuje se poboljšanje kvaliteta donesenih odluka, a odogovornost za implementaciju se povećava. Drugačije rečeno ovaj pristup omogućava:  Širu bazu znanja koja omogućuje donošenje kvalitetnijih odluka  Podršku za donesene odluke  Kolektivno vlasništvo nad problemima i rezultatima  Omogućuje formiranje budućih partnerstava u implementaciji projekata U proces izrade Strategije održivog razvoja uključene su sve zainteresovane strane:  Predstavnici lokalne samouprave i komunalnih preduzeća  Javne institucije  Regionalne institucije  Finansijske institucije  Privatni sektor i investitori  Udruženja i nevladine organizacije

1 World Commission on Enviroment and Development, 1987. 5 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

Nakon identifikacije zainteresovanih strana, izvršen je izbor osoba koje su direktno učestvovale u izradi Strategije. Lokalna samouprava je formalizovala čitav ovaj proces donošenjem pravnog akta o izboru članova u Opštinski forum za izradu Strategije u skladu sa opštinskim regulativama. Opštinski forum su sačinjavali stručni pojedinci, pre svega iz Opštinske uprave, ali i iz ostalih sektora. Broj članova Opštinskog foruma, radi optimalnog vođenja procesa, definisan je u skladu sa kriterijumom o broju stanovnika: opštine do 12.000 stanovnika biraju 15–20 članova. Odabrani članovi su predstavnici svih ključnih oblasti društveno-ekonomskog razvoja: ekonomija- preduzetništvo, infrastruktura, prostorno planiranje i zaštita životne sredine, poljoprivreda, turizam, obrazovanje, kultura, sport, finansije, socijalna i zdravstvena politika. Za organizaciju i delimično vođenje sastanaka Opštinskog foruma glavna i odgovorna osoba bio je predstavnik Kancelarije za lokalni ekonomski razvoj opštine Rekovac, predložen od same lokalne samouprave. On je predstavljao sponu u radu između tima za strateško planiranje Regionalne agencije za ekonomski razvoj, koji je koordinirao i pomagao čitav proces, i lokalne samouprave i članova Opštinskog foruma. Strateški dokument se odnosi na period 2010-2015. godina tokom kog će se, putem usvojene liste projekata, stimulisati pozitivne promene u opštini. Predstavljaće krovni dokument za sve ostale usvojene sektorske strategije. Implementaciju će sprovoditi koordinaciono telo zvanično oformljeno od strane lokalne samouprave. Telo će delovati na bazi usvojenog akcionog plana za implementaciju strategije, generisanog, opet, uz pomoć nadležne regionalne institucije, odnosno Regionalne agencije za ekonomski razvoj Šumadije i Pomoravlja. Regionalna agencija će dati predlog akcionog plana i učestvovaće u implementaciji, kao podrška koordinacionom telu. Usvojen je princip da dokument treba da bude “živ” i da daje smernice za razvoj opštine u narednih pet godina. U tom vremenskom periodu će se, pomoću odgovarajućih, precizno definisanih indikatora, meriti napredak na godišnjem nivou, a nakon pet godina sama Stragija evaluirati i dati osnovu za izradu naredne.

6 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

Institucionalni okvir i Strategija održivog razvoja

Strategija održivog razvoja opštine Rekovac je suštinski važan dokument koji je uvezan i usaglašen sa nacionalnim/regionalnim strategijama, ali koji daje smernice za razvoj sektorskih strategija kao i precizne indikatore za detaljnije planove. Strategija održivog razvoja Republike Srbije usvojenа je u maju 2008. godine, nakon tri godine participativnog procesa. Tim koji je radio na izradi Nacionalne strategije bio je sastavljen iz tri grupe, koje je činilo 70 eksperata i desetak nevladinih organizacija. Celokupna strategija je bazirana na četiri osnovna nacionalna strateška dokumenta i 16 sektorskih strategija. Četiri dokumenta, ključna za formulisanje Nacionalnog strateškog dokumenta bila su : – Nacionalna strategija Srbije za pristupanje Srbije i Crne Gore EU (2005) – Nacrt Nacionalnog plana zaštite životne sredine – Nacionalna strategija privrednog razvoja Srbije (2006 - 2012) – Strategija za smanjenje siromaštva Dobijeni dokument predstavlja krovni dokument sa kojim treba da budu usklađene sve lokalne strategije održivog razvoja na teritoriji Republike Srbije. U Nacionalnoj strategiji identifikovani su sledeći prioriteti:  Prioritet 1. Članstvo u Evropskoj uniji  Prioritet 2. Razvoj konkurentne tržišne privrede i uravnotežen ekonomski rast  Prioritet 3. Razvoj ljudskih resursa i povećanje zaposlenosti  Prioritet 4. Razvoj infrastrukture i ravnomeran regionalni razvoj  Prioritet 5. Zaštita i unapređenje životne sredine i racionalno korišćenje prirodnih resursa Dakle, Vizija i ciljevi Strategije održivog razvoja opštine Rekovac moraju biti u saglasju sa prioritetima Nacionalne strategije održivog razvoja Republike Srbije gde će se kroz sprovedene aktivnosti na lokalnom nivou doprineti realizaciji definisanih prioriteta. Ključni momenat u procesu izrade Strategije održivog razvoja opštine Rekovac je preuzimanje odgovornosti za sprovođenje procesa ili tzv. vlasništvo nad procesom. S obzirom da је lokalnа samouprava opštine Rekovac „menadžer“ svoje teritorije, i kao takva ima ključnu ulogu u omogućavanju održivog razvoja, samim tim je i odgovorna za izradu i implementaciju strateškog dokumenta. Održive zajednice su one u kojima ljudi žele da žive ne samo trenutno, već i u budućnosti. Prethodno navedena izjava ima veze sa celokupnom lokalnom strategijom koja, zadovoljavajući principe održivosti, treba da proizvede merljive napretke za period od pet godina, i da te napretke na odgovarajući način oceni i revidira na godišnjem nivou. Svi elementi razvoja moraju biti kompatibilni sa opšteprihvaćenim načelima razvoja, navedenim u Nacionalnoj strategiji. Most koji spaja dva prethodno navedena nivoa strateškog razmišljanja i delovanja (nacionalni i lokalni) jeste regionalni nivo. Imajući u vidu strategiju Republike Srbije koja je usmerena ka ulasku u Evropsku uniju, a kako je jedan od glavnih preduslova za ulazak uspostavljanje ravnomernog regionalnog razvoja, generisanje reginalnih strategija održivog razvoja predstavlja sledeći korak. Kako bi takav način razmišljanja bio i implementiran, neophodna je odgovarajuća zakonska regulativa, odnosno usvajanje Zakona o regionalnom razvoju. Aktuelna regionalna strategija koja nosi naziv Integrativni plan društveno ekonomskog razvoja centralne Srbije, odnosno Šumadijskog i Pomoravskog okruga, bazirana je na već utvrđenim prioritetnim pravcima razvoja iz Nacionalnog strateškog dokumenta, a opet je i u korelaciji sa razvojnim ciljevima lokalnih strategija. Na taj način je napravljena spona između nacionalnog i lokalnog nivoa.

7 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

Metodologija izrade Strategije održivog razvoja

Dokument Strategija održivog razvoja opštine Rekovac proistekao je iz više sukcesivnih faza, koje zajedno čine proces strateškog planiranja. Svaka faza je davala osnovu za obavljanje naredne. Proces je započet temeljnim istraživanjem koje je obuhvatilo prikupljanje podataka po ključnim oblastima socio-ekonomske realnosti opštine: – Osnovni geografski i istorijski podaci – Stanovništvo – Lokalna samouprava – Ljudski resursi i tržište rada – Ekonomija – Poljoprivreda – Infrastruktura – Turizam – Kultura – Zdravstvena i socijalna zaštita – Obrazovanje – Sport – Informisanje Prikupljeni podaci verodostojno odslikavaju trenutno stanje u opštini i služe kao input za formulisanje dokumenta Socio-ekonomska analiza opštine Rekovac. On predstavlja „ličnu kartu” opštine, odnosno profil lokalne zajednice. Ovaj dokument je kasnije korišćen kao adekvatna podloga za narednu fazu: Izrada sektorskih SWOT analiza. Naime, koristeći istraživanja i podatke iz Socio-ekonomske analize, izrađene su matrice sa snagama, slabostima, pretnjama i šansama za sve ključne sektore trenutne socio- ekonomske realnosti opštine. Nakon što su izrađeni SWOT-ovi za svaku oblast, vrši se njihovo bodovanje kako bi se izdvojile najkritičnije slabosti na koje će se posebno obratiti pažnja pri izradi Vizije opštine Rekovac, a koja predstavlja narednu fazu procesa strateškog planiranja. Vizija opštine Rekovac ima zadatak da predstavi stavove celokupne zajednice o tome gde sebe vidi u narednih petnaest godina. Kako participativni pristup obuhvata i anketiranje, osnovcima i srednjoškolcima opštine Rekovac su postavljana pitanja: Gde sebe vide za deset godina? Šta bi želeli da bude promenjeno? Koje su njihove ideje za pozitivnu promenu u lokalnoj zajednici? Rezultati obrađenih anketa učenika, zajedno sa prioritetnim slabostima po sektorima, predstavljali su ulazne elemente za rad fokus grupa u izradi Vizije opštine Rekovac. Ona je transparentna, zahvaljujući upravo anketi i prisustvovanju sastancima Opštinskog foruma predstavnika svih zainteresovanih strana. Kada je jednom definisana Vizija opštine, stvorena je podloga za formiranje strateških ciljeva opštine Rekovac. Oni imaju formu koja pomaže u kasnijem definisanju programa. U istoj fazi je definisan veći broj operativnih ciljeva po svakom od utvrđenih strateških ciljeva. Oni su formulisani po SMART principu, odnosno predstavljaju buduća promenjena stanja, koja su jasna i lako merljiva, a opet vremenski ograničena, realna i u skladu sa postavljenom Vizijom. Finalna faza jeste prikupljanje projektnih ideja koje razvijaju članovi Opštinskog foruma u skladu sa svojim kompetencijama. Na ovaj način je dobijena finalna lista projekata koji će se realizovati u periodu trajanja Strategije održivog razvoja opštine Rekovac. Ova faza je obuhvatila i finalno grupisanje srodnih projekata u programe. Programi su veoma bitni, jer su izrađeni u skladu sa postojećim budžetskim linijama lokalne samouprave i kao takvi olakšavaju pribavljanje izvora finansiranja.

8 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

Paralelno sa prethodno navedenim aktivnostima vezanim za izradu strateškog dokumenta opštine Rekovac, izrađeni su indikatori održivosti čija je svrha da izmere promene proistekle primenom akcionog plana za implementaciju Strategije održivog razvoja. Jednom urađeni indikatori održivosti revidiraće se na godišnjem nivou, sve do isteka vremenskog perioda trajanja Strategije.

9 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

Faze procesa strateškog planiranja

Kao što je navedeno u prethodnim poglavljima, izrada Strategije održivog razvoja opštine Rekovac bio je jedan kontinuiran proces sastavljen iz više sukcesivnih faza od kojih je svaka proisticala iz prethodne. Prolazeći postupno kroz svaku, došlo se do krajnjeg cilja - finalnog krovnog strateškog dokumenta. Proces strateškog planiranja je sačinjen od sledećih faza, koje ujedno, čine i poglavlja ovog dokumenta: – Socio-ekonomska analiza opštine Rekovac – Sektorske SWOT analize – Prioritetne slabosti – Vizija opštine Rekovac – Strateški i operativni ciljevi – Finalna lista projekata i programa – Preporuke za realizaciju Strategije održivog razvoja opštine Rekovac.

Socio-ekonomska analiza opštine Rekovac

Socio-ekonomska analiza opštine Rekovac definiše stanje svih činilaca društveno-ekonomskog razvoja i kroz analizu daje pregled trendova tokom poslednjih pet godina. Profil ili “lična karta” lokalne zajednice, kako se ova analiza još može nazvati, sa jedne strane služi za predviđanje budućih promena, a sa druge omogućava uvid u faktore koji su doveli do trenutnog stanja. Na taj način daje osnovu za definisanje prioriteta i ciljeva intervencije. Kroz izradu profila lokalne zajednice omogućeno je:  Pružanje podrške Opštinskom forumu u donošenju odluka o pravcima intervencije  Davanje pregleda nacionalnih i regionalnih društveno-ekonomskih pokazatelja putem kojeg se omogućava uspostavljanje okvira za izradu Strategije;  Obezbeđivanje osnovnih informacija koje dozvoljavaju zajednici da meri šta se promenilo implementacijom Strategije  podrška za izradu sektorskih SWOT analiza. Faza izrade Socio-ekonomske analize opštine Rekovac obuhvatila je sledeće podfaze koje su dovele do finalizacije ovog segmenta strateškog dokumenta:  Definisanje strukture Socio-ekonomske analize  Podela odgovornosti unutar Opštinskog foruma  Prikupljanje podataka  Unos i obrada  Formiranje nacrta Socio-ekonomske analize  Prezentacija nacrta Socio-ekonomske analize na sastanku Opštinskog foruma  Revizija i dopuna  Formiranje finalne verzije Dokument Socio-ekonomska analiza opštine Rekovac izrađen 2008. je godine. U njegovoj izradi korišćeni su podaci iz nacionalnih publikacija, koje evidantiraju promene društveno-ekonomskih parametara jednu ili dve godine unazad, u odnosu na posledenje posmatranu 2008. godinu (Nacionalna služba za zapošljavanje, Republički zavod za statistiku, Narodna banka…).

10 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

SSOOCCIIOO--EEKKOONNOOMMSSKKAA AANNAALLIIZZAA OOPPŠŠTTIINNEE RREEKKOOVVAACC

. STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Osnovni geografski i istorijski podaci

Geografija i topografija

Geografsko - demografske karakteristike opštine

Opština Rekovac se nalazi u središnjem delu Srbije i jugoističnom delu Šumadije, između Gledićkih planina na zapadu i Juhora na istoku. Opština Rekovac se prostire na površini od 366 km2, što čini 13,95% teritorije Pomoravskog okruga ili 0,41% ukupne teritorije Republike Srbije. Ima 32 naseljena mesta u kojima živi 13.551 stanovnik. Prema popisu iz 2002. godine, ukupan broj stanovnika Pomoravskog okruga je 227.435. Opštini Rekovac, od ovog broja pripada 5,95%, a broj stanovnika ove opštine, u odnosu na republički nivo, veoma je mali i iznosi svega 0,18%. Prosečna gustina naseljenosti u opštini je 37 st/km2. Na osnovu podataka o broju stanovnika u periodu 1971 - 2002. godina, uočljiv je pad broja stanovnika. Glavni uzroci smanjenja broja stanovnika su migracija stanovništva ka većim gradskim centrima i odlazak na privremeni rad u zemlje zapadne Evrope. Na teritoriji opštine Rekovac došlo je do naglog „starenja opštine“. 1971. godine najzastupljenije je bilo stanovništvo od 40 - 44 godine starosti, dok je 2002. godine najbrojnije bilo stanovništvo starije od 75 godina.

Reljef

U reljefu opštine Rekovac izdvajaju se dve prirodne celine: ravničarski deo koji se prostire na površini od oko 3.700 ha i brdsko-planinski deo, površine 32.000 ha (približne procene). Ističu se sledeći tektonski oblici: Juhor (stara gromadna planina), Gledićke planine (mlade venačne planine) i Levačka kotlina spuštena između pomenutih planina koja predstavlja granicu između starih rodopskih i mladih dinarskih planina. Od fluvijalnih oblika reljefa veći značaj imaju doline Kalenićke, Županjevačke i Dulenske reke, a manji doline Lomničke, Dobroseličke i

Kruševičke reke. U Levču, posebno na Gledićkim planinama, zastupljeni su svi vidovi erozije zemljišta sa vododerinama i jarugama, a takođe je izražena i pojava klizišta sa urvinama. U ukupnoj zemljišnoj strukturi poljoprivredno zemljište je zastupljeno sa 58,86% ili 21.540 ha od čega su: − oranice 14.800 ha − voćnjaci 3.600 ha − vinogradi 1.115 ha − livade 2.030 ha

13 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Planine

Gledićke planine, na čijim obroncima se prostire Levač, pružaju se u pravcu Trstenika na jugu i Kragujevca na severu (dužinom od 35-40 km), zatim Rekovca na istoku i Gruže na zapadu. Prosečna širina Gledićkih planina iznosi oko 20 km i ove planine zauzimaju površinu od oko 800 km². Osim što ove planine zauzimaju veliko prostranstvo, one su, pored Rudnika, najviše u Šumadiji. Najviši vrh je Samar (922m). Deo Gledićkih planina koji zauzima prostor opštine Rekovac najviše karakterišu brojne živopisne klisure koje stvaraju Kalenićka, Županjevačka i reka Dulenka.

Vode

Geološko-pedološki sastav Levča, pretežno od vododržljivih stena, imao je poseban uticaj na formiranje brojnih površinskih tokova od kojih su važniji Kalenićka, Županjevačka i Dulenska reka. Kalenićka reka teče od Gledićkih planina na zapadu, ka Velikoj Moravi na istoku, sve do Varvarina, dok Dulenka i Županjevačka reka teku od Gledićkih planina na zapadu do Dragoševca na istoku, gde se ulivaju u Lugomir. U Levču postoji znatan broj izvora i tri mala jezera - u Preveštu, Opariću i Dragovu. Pomenuti vodotokovi leti najčešće presuše ili imaju malu količinu vode. Najveći značaj imaju vode Dulenske i Županjevačke reke koje se u letnjem periodu intezivno koriste za navodnjavanje. Za potrebe navodnjavanja stvoreno je veštačko Dragovačko jezero, površine 1,2 ha, dubine 9 metara.Široke aluvijalne ravni reka i rečne terase predstavljaju najznačajnije rezervoare podzemnih voda. Na teritoriji opštine Rekovac ne postoje izgrađene višenamenske i male akumulacije, iako postoji namera da se izgradi jedna veća veštačka akumulacija.

Klima

Na području opštine, kao i u Šumadiji i Pomoravlju, vlada umereno-kontinentalna klima, dok u nižem, zaklonjenom delu, vlada župska klima. Padavine u Levču su neravnomerno raspoređene i po mesecima i po pojedinim mestima. Tokom godine najviše padavina u proseku padne u višem, zapadnom delu (selo Županjevac), nešto manje u središnjem delu (Rekovac), a najmanje u istočnom (Loćika). Pošto je Levač pretežno zaklonjen planinama to u njemu pojedini vetrovi nisu tako česti i slabijeg su intenziteta. Od vetrova dominira severozapadni koji najčešće donosi padavine za razliku od južnog vetra koji donosi toplije uticaje. − Najhladniji mesec - januar - prosečna temperatura +0.5oC − Najtopliji mesec - jul - prosečna temperatura +27 oC − Prosečna godišnja temperatura - +11.5 oC − Najvlažniji mesec - decembar - prosečna vlažnost 79% − Najsušniji mesec - septembar - prosečna vlažnost 39% − Prosečne godišnje padavine - 550 l/m2 − Broja dana sa preko 25°C - 92 − Broj dana sa jako niskom temperaturom (ispod nule) - 96 − Broj dana pod snegom - 34 (najviše u januaru) − Najviše padavina - mesec jun - prosek 831 l/m2 − Najmanje padavina – mesec februar - prosek 321 l/m2

14 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Geostrateški položaj

Varoš Rekovac nalazi se 30 km jugozapadno od Jagodine, na rečici Dulenki, u brdovitom kraju poznatom po svom istorijskom imenu Levač. Sa zapada se uzdižu visoki obronci Gledićkih planina, a sa jugoistoka pribrežje planine Juhor. Ceo Levač prošaran je malim, ali vodonosnim rekama. Mrežu puteva na teritoriji opštine čine javni i nekategorisani putevi. Javne puteve čine regionalni i lokalni (magistralnih nema), a nekategorisane seoski, poljski i šumski putevi. Povezanost sa drugim opštinama je dobra, ali veliki problem predstavljaju dotrajali putevi koji se slabo održavaju. Ukupna dužina puteva u opštini iznosi 179 km, od toga 120 km sa savremenim kolovozom. Svi putni pravci na teritoriji opštine su u lošem stanju zbog neredovnog i skupog održavanja, nemara u čišćenju kanala i propusta, usled čega dolazi do prodora površinskih voda na kolovoznu infrastrukturu.

Nedostatak finansijskih sredstava glavni je limitirajući faktor za planiranu izgradnju prioritetnih, ekonomski opravdanih putnih pravaca. Putevi za Kruševac, Kraljevo, Varvarin i Jagodinu vode preko teritorije opštine Rekovac. Zbog nepostojanja jasne strategije, pre svega na nacionalnom nivou, čijom bi se implementacijom opština Rekovac „otvorila”, ovi putni pravci su u velikoj meri zapostavljeni. Treba imati u vidu da bi se izgradnjom/rekonstrukcijom navedenih putnih pravaca značajno unapredila saobraćajna infrastruktura i poboljšala efikasnost saobraćaja u centralnoj Srbiji.

Istorijski podaci

Levač se kao župa pominje već u poveljama Simeona Nemanje i Stefana Prvovenčanog u manastiru Hilandaru, krajem XII i početkom XIII veka, kao i u žitiju Svetog Simeona (Nemanje) od Save Nemanjića. Prema ovim navodima, Levač je ulazio u sastav države velikog župana Stefana Nemanje. Staro srpsko selo Rekavice prvi put se pominje u pisanim izvorima turskog načelstva i poreskim dokumentima 1595. godine kao Rakovac. Posle oslobođenja od Turaka, Rekovac je postao deo kneževine Levač u sastavu Jagodinske nahije. Naselje je ušoreno 1836. godine, a status varošice dobilo je 1886. godine. Levač se u srpskoj istoriji pominje krajem XII veka, za vreme vladavine Stefana Nemanje koji je 1183. godine od Vizantinaca oslobodio Levač, Lepenicu i Belicu. Postoji nekoliko tumačenja naziva Levač. Po jednom predanju naziv je dat po položaju – naselje se nalazi sa leve strane Velike i Zapadne Morave. Pominje se da je tom nazivu "kumovao" knez Lazara. Ovo tumačenje je prihvatljivo zbog položaja, Levač se nalazi sa leve strane Morave, ali je neprihvatljivo da potiče od kneza Lazara koji je živeo u XIV veku, s obzirom da se Levač pominje još u XII veku. Po drugom tumačenju Levač je tako nazvan jer je okružen i zaklonjen planinama ili, kako se u narodu kaže, „levačan”. Treće tumačenje imena poziva se na izgled kraja. Naime, Levač oivičen planinama, posmatran sa visine liči na veliki levak, a modifikacijom reči levak nastao je Levač. Poslednje, četvrto tumačenje kaže da je Levač kraj poznat po voćnjacima i vinogradima, a za često pretakanje rakije i vina koristio se levak te je, modifikacijom tre reči, nastao Levač. Spomenici kulture iz različitih perioda, ne samo srpske istorije, bitna su obeležje ovog kraja: naselje iz neolita u podnožju brda Blagotin, sedam srednjovekovnih gradova, manastir Kalenić, stare crkve u Velikoj Kruševici, Opariću, Preradovcu. Sedište ove privredno nerazvijene regije je Rekovac, varošica formirana duž regionalnog puta Kragujevac - Kruševac.

15 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Prirodni resursi

Prirodne karakteristike

Levač ima zanimljive prirodno-geografske odlike. U njemu su zastupljene sve tri vrste stena klasifikovane po načinu postanka: metamorfne (gnajs, mikašist, kvarcit…) na Juhoru i delimično na Gledićkim planinama, sedimentne (laporac, glinac, peščar, krečnjak, glina, pesak…) na Gledićkim planinama i u Levačkoj kotlini i eruptivne stene (dijabaz-gabro) na Gledićkim planinama. Od rudnog blaga, nedovoljno istraženog, najveći značaj ima ležište kvarca u Velikoj Kruševici kod Rekovca.

Zemljište

Pedološki pokrivač je raznovrstan. Najveće površine zauzimaju aluvijum, smonice i gajnjače. Najnjiži i najplodniji delovi aluvijalnih ravni reka predstavljeni su aluvijalno-deluvijalnim akumulacijama. Smonice se prostiru od samih aluvijalnih ravni do blagih padina na 300 mnv. One su vrlo produktivno zemljište, nastalo na rastresitim neogenim sedimentima.

Šume

Šumska područja obuhvataju šume i šumsko zemljište u državnom, privatnom i vlasništvu pojedinih firmi ili organizacija na određenom prostoru. Južnokučajsko šumsko područje obuhvata teritoriju Pomoravskog okruga (Opštine Jagodina, Ćuprija, Paraćin, Despotovac, Svilajnac i Rekovac) i Opštinu Varvarin iz Rasinskog okruga. Državnim šumama na ovom prostoru gazduje Javno preduzeće za gazdovanje šumama Srbijašume – Beograd, preko svog dela, Šumskog gazdinstva Južni Kučaj – Despotovac. Biljni svet u opštini Rekovac čini vegetacija umereno-kontinentalnog tipa, no postoje i manje površine pošumljene četinarima na Samaru, Glaveji, Straževici, Ravnom gaju, Iverku, u Beočiću i Sekuriču. Ukupna površina pod šumom u opštini Rekovac iznosi 11409.74,71ha. Sledeća tabela daje pregled oblika svojine nad površinama pod šumom u opštini Rekovac. Privatna Državna Društvena Mešovita Drugi oblici svojina(ha) svojina (ha) svojina(ha) svojina(ha) svojine(ha) 8273.03,44 3081.68,02 8.05,08 23.98,24 22.97,93 Ukupno: 11409.74,71 Izvor: Katastar opštine Rekovac Prikaz stanja šuma po poreklu (državne šume)

Poreklo Površina Zapremina Prirast Zv/v ha % m³ m³/ha % m³ m³/ha % % Visoke 2195.76 71.9 508517.1 231.6 82.3 12244.2 5.6 77.1 2.4 šume Izdanačke 608.69 19.9 73977.6 121.5 12.0 2250.8 3.7 14.2 3.0 šume Veštački 249.92 8.2 35618.5 142.5 5.8 1386.5 5.5 8.7 3.9 podignute PO 3054.37 100.0 618113.2 202.4 100.0 15881.3 5.2 100.0 2.6 Rekovac Izvor: Služba za šumarstvo – Jagodina

16 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Prikaz stanja šuma po vrstama drveća (državne šume)

Vrsta drveća Zapremina Prirast m³ % m³ % grab 1,410.9 0.2 40.9 0.3 cer 41,566.1 6.7 1,109.8 7.0 sladun 46,433.4 7.5 1,172.9 7.4 bukva 490,344.0 79.3 12,051.0 75.9 bagrem 3,648.2 0.6 150.0 0.9 ostali lišćari 2,677.9 0.4 86.3 0.5 Ukupno lišćari 586,080.5 94.8 14.611.0 92.0 smrča 4,684.7 0.8 186.9 1.2 crni bor 22,179.6 3.6 842.3 5.3 beli bor 831.2 0.1 22.5 0.1 ostali četinari 4,337.1 0.7 218.8 1.4 Ukupno četinari 32,032.6 5.2 1,270.4 8.0 PO Rekovac 618,113.2 100.0 15,881.3 100.0 Izvor: Služba za šumarstvo – Jagodina Pregled strukture šuma na teritortiji opštine Šume i šumsko zemljište Ostalo zemljište Svega Šum. Šumsko Za ost. Svega Šume Svega Neplodno Zauzeća Kultura zem. Svrhe ha ha Ha ha ha ha ha ha ha Državno 3128,57 3088,76 3026,29 28,08 34,39 39,81 25,9 4,69 9,22 Privatno 8476,8 8476,8 8470,8 0 6 0 0 0 0 Rekovac 11605,37 11565,56 11497,09 28,08 40,39 39,81 25,9 4,69 9,22 Izvor: Srbijašume – Gazdinstvo „Južni Kučaj“ – Despotovac Na teritoriji opštine Rekovac lišćarske vrste učestvuju sa 94,8% u ukupnoj drvnoj masi (586.080,5 m3) i 92,0 % u ukupnom godišnjem zapreminskom prirastu (14.610,9 m3). Najzastupljenija vrsta je bukva sa 79,3 % drvne mase (490.344,0 m3) i 75,9% prirasta (2.051,0 m3). Četinari učestvuju sa 5,2 % u drvnoj masi 32.032,6 m3 i 8,0 % u prirastu 1.270,4 m3.

Rude

Teritrorija opštine Rekovac je u prošlosti privlačila pažnju privrednika i geologa, zainteresovanih za moguće iskorišćavanje prirodnih mineralnih resusra, posebno nemetaličnih. U središnjem delu teritorije opštine Rekovac utvrđeno je prisustvo kvarcnog peska. Na padinama Gledićkih planina prisutne su različite stene: grabovi, dijabazi, granitoidi i krečnjaci. U širem području Juhora, na jugu i severu opštine, razvijene su metamorfne stene: gnajsevi, migmatiti, amfibloiti i dr. Sve ove stene mogu se koristiti u raznim granama privrede bilo u rovitom stanju ili prerađene tj. poluobrađene. Neke od sirovina su samo delimično ispitivane, a prostor, iako interesantan, slabo je i povremeno istraživan. Kvarcni pesak koji je pronađen na teritoriji opštine može biti korišćen u različite svrhe (staklarski pesak - građevinsko staklo, ambalažno staklo, keramika, proizvodnja dinisa, abraziva i dr). Najčešće se koristi u staklarskoj i livarskoj industriji. Kvarcni pesak čistijih partija nalazi se kod Rekovca i Belušića (85% SiO2 i manji je od 3% Fe2O3, a prema najnovijim podacima i 92,6 % SiO2). Iako sadrži glinovite proslojke, može biti interesantan nakon tehnološke prerade u proizvodnji stakla i u drugim industrijama.

17 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Na južnoj starni opštine Rekovac, u neposrednoj blizini naselja Belušić, nalazi se nalazište peska Jasenova glava. Teren je bezvodan, ali se nalazi u okruženju dva vodena toka: na jugozapadu protiče Korenatski potok koji se na jugoistoku uliva u Županjevačku reku. Pristup terenima je dobar, pretežno pod njivama, vinogradima i šumama, a ređe pod livadama. Klima je u celini umereno kontinentalna i u zimskom periodu sneg se ne zadržava dugo. Ranija istraživanja na teritoriji opštine Rekovac bila su u potpunosti namenska, vršena u okviru različitih disciplina i problematika. Rezultati nalaza kvarcnog peska iz Belušića mogu se smatrati pouzdanim, no to su, ipak, samo pojedinačne analize indikativnog značaja i opravdavaju sistematska istraživanja. Sadašnji nivo istraživanja nije viši od D2 kategorije. Samo se u jednom slučaju primene stenskih masa u industrijske svrhe (proizvodnja mineralne vune) pokazalo da je to prava sirovina koja se i danas eksploatiše (кamenolom u Preveštu). Od metaličnih pojava registrovana su nalazišta nikla, bakra, kobalta, vanadijuma i to između sela Dragova, Sibnice, Kaludre i Lepojevića. Za razliku od metaličnih sirovina, nemetalične su mnogo više rasprostranjene i znatno raznovrsnije. Pronađene su pojave grafita južno od Sekuriča, pegmatita na Juhoru, kvarca južno od Rekovca, tufova i laporca severozapadno od Rekovca u velikoj Kruševici, kvarcnog peska u okolini Ursula i Belušića i majdana - tehničko građevinskog kamena zapadno od Motrića. Pojave dijabaza, grabova, granita, riolita, gnajseva i drugih stena mogu biti interesantne i pogodne kao arhitektonsko - građevinski kamen, tehničko - građevinski i industrijski kamen, kao i kavlitetan čist krečnjak za proizvodnju betona. Dijabaz, magmatska stena silikatnog sastava, nalazi se u kamenolomu „Drača“ u ataru sela Prevešt. Kamenolom je udaljen oko 20 km jugozapadno od opštine Rekovac. Prema nalazima Instituta za tehnologiju nuklearnih i drugih mineralnih sirovina (ITNMS) iz Beograda, ukupne rudne rezerve kamenoloma (desna strana) iznose 697.282m  (2.034.669 t). Rezerve „A” kategorije iznose 632.863m  (1.846.695 t); rezerve „B“ kategorije iznose 64.419m  (187.974 t). Na levoj strani kamenoloma nisu utvrđene rudne rezerve. Na osnovu mineralnog sastava i strukturno-teksturnih karakteristika, stenska masa je determinisana kao dijabaz. Makroskopski posmatrano, stena je sivozelenobele, tamnozelene do crne boje sa uočljivim zrnima mlečnobelih ili plavičastih pritki feldspata i bojenih minerala. U masi stene zapažaju se bele i žućkaste žilice dimenzija 1 mm. Na površinama svežeg preloma konstatovan je pirit koji je masivne teksture. Sastoji od izduženih, pritkastih, medjusobno izukrštanih feldspata (plagioklasa) i monokliničnih piroksena koji ispunjavaju prostore između njih. Sporedni su, a količinski dosta zastupljeni, metalični metali. Od sekundarnih minerala najzastupljeniji je prenit, dok su hlorit, srcit i kalcit ređi. Često se zapažaju nepravilne bele (kalcit i sitnozrni kvarc) i žućkaste (limonit) žilice po kojima stena lako puca. Struktura je ofitska do holokristalasto-porfirska (u ležištu postoje prelazi od dijabaza do bazalta). Tehnička svojstva kamena i tucanika ispitivana su u samom kamenolomu i levo od njega. Ocena kvaliteta vršena je prema dikumentu Tehnički propisi za projektovanje železničkih pruga za vozove velikih brzina. Fizičko-mehanička svojstva kamena i tucanika, levo od kamenoloma, uglavnom zadovoljavaju pomenute tehničke propise za I kategoriju tucanika koji se koristi za izgradnju i održavanje železničkih pruga za vozove velikih brzina (v≥160km/h) i zadovoljavaju tehničke propise za kategoriju tucanika II koji se koristi za izgradnju, održavanje i rekonstrukciju železničkih pruga za putnički i mešoviti saobraćaj (za brzine v≤160 km/h) i teretni saobraćaj za brzine (v≤120 km/h). S obzirom da su tehnička svojstva kamena i tucanika levo od kamenoloma dobra, izuzev otpornosti na habanje (po Devalu u vlažnom stanju i koeficijenta trenutne tvrdoće tri u vlažnom stanju), stenska masa se preporučuje za proizvodnju tucanika i izradu zastora železničkih pruga za vozove velikih brzina, pod uslovom da se prethodno utvrde i overe rudne rezerve.

18 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Mineralne i geotermalne vode i izvorišta

Verifikovanih nalazišta mineralnih i geotermalnih voda, kao površinskih izvora, u opštini nema. Postoji nekoliko izvora van teritorije opštine: izvorište kisele vode u Orašju i nekoliko manjih izvora na Juhoru. Određene studije nagoveštavaju postojanost geotermalnih voda na teritoriji opštine Rekovac, ali na dubini većoj od 400 metara. U ovom pravcu nisu vršena nikakva početna istraživanja, kao ni ispitivanja mineralnih sirovina zbog nerazvijenosti opštine, tj. nedostatka sredstava. U budućem periodu treba usmeriti istraživanja ka verifikaciji potencijalnih nalazišta i primeni ovih sirovina u industriji.

Životna sredina

Iako opštinu Rekovac odlikuju izuztetni geografski predeli, veliki broj divljih deponija utiče kako na zagađenje zemljišta, tako i na degradaciju lokalnih vodotokova. Ova pojava zahteva sprovođenje aktvnosti na evidenciji divljih deponija, njihovoj sanaciji, ali i rešavanju pitanja odlaganja otpada na duži rok.

19 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Stanovništvo

Na osnovu podataka preuzetih iz poslednja četiri zvanična popisa stanovništva, može se konstatovati proces neprekidne demografske regresije (demografskog nazadovanja) opštine Rekovac. U pogledu demografije, ova opština beleži vrlo nepovoljne tendencije koje se ogledaju u produbljivanju tri glavna demografska procesa: ukupna depopulacija (pad broja stanovnika), prirodna depopulacija (broj umrlih stanovnika prelazi broj živorođene dece) i demografsko starenje.

25000 22710 Prema poslednjem zvaničnom popisu 19877 stanovništva sprovedenom 2002. godine, 20000 17011 opština Rekovac je imala 13.551 stanovnika, što predstavlja umanjenje 15000 13551 broja stanovnika za 20,3% u odnosu na prethodni popis, odnosno 40,3% u odnosu 10000 na rezultate popisa stanovništva 5000 sprovedenog 1971. godine. Iz priloženih podataka može se uočiti da 0 je, tokom popisnih intervala, proces Popis 1971. Popis 1981. Popis 1991. Popis 2002. demografske regresije bio sve intenzivniji. Izvor: Republički zavod za statistiku Glavni razlog ovakve demografske regresije opštine Rekovac je u njenoj izrazito ruralnoj prirodi zahvaćenoj procesom ekonomskog nazadovanja tokom poslednjih 20 godina. Sve ovo je dovelo do migratornih kretanja stanovništva ove opštine ka jačim privrednim centrima, pre svega onim u okruženju: Kragujevac, Kruševac, Kraljevo i Jagodina. Na ovakav demografski bilans opštine uticala je i druga komponenta demografskih procesa u vidu prirodne depopulacije.

Struktura stanovnika

Struktura stanovništva prema polu Posmatranjem polne strukture stanovništva opštine Reovac, može se uočiti da je na 12000 svim posmatranim popisima stanovništva 10000 11427 ženska populacija bila brojnija od muške, a 8000 11283 9960 da je taj odnos po poslednjem zvaničnom 9917 8552 6000 8459 popisu - 51,4 : 48,6. 6960 4000 6591 2000 0 mžmžmžmž Izvor: Republički zavod za statistiku Popis 1971. Popis 1981. Popis 1991. Popis 2002.

Starosna strukutura stanovništva Starosna struktura stanovništva opštine Rekovac formirana je, pre svega, pod direktnim dejstvom fertiliteta, odnosno nataliteta, a proces starenja je, u najvećoj meri, uslovljen sekularnim padom nataliteta. Na starosnu strukturu stanovništva prema starosti uticali su i smrtnost, u manjoj meri odnosno migracije mlađeg stanovništva u znatno većoj meri. Starosna struktura stanovništva opštine Rekovac pokazuje da se, tokom posmatranog perioda, najbrojnije grupacije stanovništva pomeraju od srednjih godina ka starijem stanovništvu. Tako, prema popisu iz 2002. godine dominira grupacija stanovništva preko 65 godina starosti koja čini 30,1% ukupne populacije opštine. 20 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Kontigent stanovništva mlađeg od 20 godina je Popis 1971. 1981. 1991. 2002. u neprekidnom opadanju. Naime, prema 0 - 4 1068 933 703 466 poslednjem popisu ova grupacija stanovništva 5 - 9 1071 982 690 533 zabeležila je pad u brojnosti od 59,4% u 10 - 14 1458 972 841 622 odnosu na popis sproveden 1971. godine. Sa 15 - 19 1977 976 900 640 20 - 24 1495 1050 885 657 druge strane, populacija opštine starija od 70 25 - 29 942 1300 782 660 godina je u neprekidnom porastu i prema 30 - 34 1327 1169 881 707 poslednjem popisu brojnost ove grupacije 35 - 39 1758 863 1133 630 stanovništva uvećana je za 56,8% u odnosu na 40 - 44 2119 1233 1062 748 popis stanovništva sproveden 1971. godine. 45 - 49 1983 1626 819 990 Imajući u vidu ova poređenja, kao i negativan 50 - 54 1123 2038 1176 925 55 - 59 1272 1878 1529 680 prirodni priraštaj opštine od -14,7‰ može se 60 - 64 1645 1036 1844 1035 reći da opštinu Rekovac karakteriše proces 65 - 69 1504 1049 1587 1194 izraženog demografskog starenja. 70 - 74 1023 1249 827 1372 75 i više 885 1487 1302 1620 Izvor: Republički zavod za statistiku nepoznato 60 36 50 72

Odnos urbanog i ruralnog stanovništva U 2002. godini ruralno stanovništvo čini 36,5% ukupnog broja popisanog stanovništva.

36,5%

Urbano stanovništvo Ruralno stanovništvo 63,5%

Izvor: Republički zavod za statistiku Seoske sredine prati depopulacija zbog prestanka biloškog obnavljanja, ali i zbog migracija sta- novništva prema urbanim i drugim područjima atraktivnijim za život i rad. Stanovništvo po naseljima

Red. br. Naziv naselja Broj stanovnika Red. br. Naziv naselja Broj stanovnika 1. Bare 77 17 Locika 519 2. Belušić 934 18 Maleševo 146 3. Beočić 467 19 Motrić 175 4. Bogalinac 163 20 Nadrlje 229 5. Brajinovac 221 21 Oparić 963 6. Velika Kruševica 289 22 Prevest 338 7. Vukmanovac 477 23 Rabenovac 128 8. Dobroselica 36 24 Ratković 461 9. Dragovo 1125 25 Rekovac 1930 10. Županjevac 464 26 Sekurić 816 11. Kavadar 456 27 Sibnica 234 12. Kalenićki Prnjavor 154 28 Šiljevica 165 13. Kaludra 327 29 Tecic 660 14. Komarane 254 30 Ursule 380 15. Lepojević 362 31 Cikot 258 16. Lomnica 186 32 Šljivica 157

Izvor: Lokalna samouprava – prvi rezultati popisa 2002 godine (popisna komisija) 21 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Opština Rekovac je teritorijalno organizovana u 32 naselja u kojima broj stanovnika varira od 36, koliko ih je u selu Dragoselica, do 1.930 koliko živi u samom naselju Rekovac. Od 32 naselja opštine, svega 2 imaju više od 1.000 stanovnika, dok preko 500 stanovnika broje još pet naselja. Ukupna gustina naseljenosti na teritoriji čitave opštine iznosi svega 37 st/km2.

Osnovni kontigenti stanovništva

Radno Broj Ispod 7 60 i Radno sposobno Žensko (15- 7 - 14 15–27 muško žensko sposobno stan. god. više svega 49) (15-64) (15-59) (%) 1991. 981 1253 2.263 5560 9136 5024 4112 3088 53,7 2002. 641 980 1.700 5221 7128 3975 3153 2322 52,6 Izvor: Republički zavod za statistiku Statistički podaci govore da sve posmatrane grupacije stanovništva pokazuju tendenciju opadanja brojnosti u poslednjem popisnom periodu. Ovo se posebno odnosi na maloletno stanovništvo uzrasta do 15 godina čija je brojnost u posmatranom periodu umanjena za 27,4%. Sa druge strane, brojnost stanovništva starijeg od 60 godina pokazuje znatno manje tendencije opadanja u istom intervalu - 6,1%. Radno sposobno stanovništvo beleži umanjenje brojnosti od 22%. Inače, radno sposobno stanovništvo učestvuje u ukupnoj populaciji opštine sa 52,6%, od čega 44,2% čini ženska populacija.

Stanovništvo staro 15 i više godina, prema polu i školskoj spremi

Bez 1-3 razr. 4-7 razr. Osnovno Srednje Više Visoko Ukupno školske osnovne osnovne Nepozn obraz. obraz. obraz. obraz spreme škole škole Ukupno 11930 1265 515 4052 2875 2728 249 148 98 Muško 5794 131 118 2142 1487 1629 138 88 61 Žensko 6136 1134 397 1910 1388 1099 111 60 37 Izvor: Republički zavod za statistiku

1,2% Bez školske spreme 0,8% 2,1% 10,6% 22,9% 4,3% 1-3 razr. osnovne škole 4-7 razr. osnovne škole Osnovno obraz. Srednje obraz. Više obraz.

24,1% 34,0% Visoko obraz. Nepoznato

Gledajući obrazovnu strukturu stanovništva starijeg od 15 godina, najveći je broj onih koji nemaju ni osnovno obrazovanje. Ova grupacija čini 48,9 % posmatrane populacije. U ovoj grupaciji dominira ženska populacija - 59 %, odnosno 89,6 % u grupaciji stanovništva bez ikakve školske spreme. Među stanovnicima opštine Rekovac starijim od 15 godina, 24,1 % ima samo osnovno obrazovanje, 22,9 % srednje, dok više ili visoko obrazovanje ima svega 3,3 % stanovnika.

22 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Stanovništvo prema aktivnosti, po popisu 2002.

Aktivno stanovništvo Lica sa Izdržavano Na radu- ličnim stanovništvo boravku u inost. ukupno obavlja zanim. prihodom do 1 god. 6387 5486 3010 4104 50 Izvor: Republički zavod za statistiku Aktivno stanovništvo čini 47,1% ukupnog stanovništva opštine Rekovac, odnosno 53,5% stanovništva starijeg od 15 godina. Od ukupnog broja aktivnog stanovništva 85,9% obavlja neko od zanimanja, dok ostatak predstavljaju nezaposlena lica koja traže posao ili, pak, lica koja su privremeno prekinula svoja zanimanja. Izdržavano stanovništvo čini 30,3% ukupne populacije opštine Rekovac.

Domaćinstva prema broju članova Po poslednjem zvaničnom popisu stanovništva opština Rekovac je imala 4.950 domaćinstava sa prosečnih 2,7 članova. U odnosu na prethodni popis stanovništva, broj domaćinstava opštine Rekovac je manji za 4,6%. U istom popisnom intervalu broj stanova u opštini Rekovac se smanjio za 2,8%, tako da opština broji 5.885 stanova.

Domaćinstva Stanovi Ukupno prosečan br. čl. 2002/1991 Ukupno Površina m2 2002/1991 4950 2,7 95,4 5885 390269 97,2 Izvor: Republički zavod za statistiku Vitalni događaji

Živorođeni Umrli Prirodni priraštaj Brakovi God. na 1000 na 1000 na 1000 broj stanovnik broj stanovnik broj stanovnik zaključeni razvedeni a a a 2000. 94 6,1 275 18,0 -181 -11,9 71 7 2001. 98 6,4 293 19,3 -195 -12,9 72 8 2002. 109 8,1 291 21,5 -182 -13,4 70 3 2003. 92 6,9 291 21,9 -199 -15,0 55 33 2004. 75 5,8 269 20,8 -194 -15,0 44 2 2005. 82 6,5 294 23,2 -212 -16,7 41 19 2006. 73 5,9 255 20,6 -182 -14,7 37 18 Izvor: Republički zavod za statistiku Kada je reč o prirodnom priraštaju opštine Rekovac, statistički podaci pokazuju da je njegova vrednost opadala u posmatranom periodu, tako da je 2005. godine dostigla vrednost od -16,7‰. Pored toga, stopa novorođenih se ustalila na vrednost iznad 6‰, dok se stopa smrtnosti povećavala u posmatranom periodu, dostižući 2005. godine najvišu vrednost - 23,2‰.

Etnička pripadnost stanovništva

Nacionalnost Srbi Crnogorci Makedonci Muslimani Romi Hrvati Neopredeljeni Nepoznato Ostali Broj 13388 18 13 4 51 5 22 29 21 Izvor: Republički zavod za statistiku 23 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Najveći broj stanovništva opštine Rekovac je srpske nacionalnosti - 98,8%. Od ostalih etničkih grupacija, najbrojniji su pripadnici Romske manjine - 0,4%.

Religija Religija Pravoslavci Katolici Protestanti Islamisti Ateisti Neopredeljeni Drugo Nepoznato Broj 13349 10 2 2 1 43 96 48 Izvor: Republički zavod za statistiku U pogledu religijske pripadnosti, shodno etničkoj strukturi stanovništva, najveći broj stanovnika opštine Rekovac je pravoslavne veroispovesti, njih 98,5%.

24 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Lokalna samouprava

Struktura javne uprave

Organizacija lokalne samouprave opštine Rekovac uspostavljena je u skladu sa Zakonom o lokalnoj samoupravi, Statutom opštine Rekovac i drugim zakonskim aktima i odlukama Skupštine opštine Rekovac. U skladu sa Zakonom, organi lokalne samouprave opštine Rekovac su: − Predsednik opštine − Zamenik predsednika opštine − Pomoćnici predsednika ( za privredu, za socijalnu zaštitu i zdravstvo i za kulturu) − Skupština opštine (Skupština opštine Rekovac ima 33 odbornika) − Opštinsko veće (Opštinsko veće opštine Rekovac ima 13 članova) Za neposredno sprovođenje i izvršavanje zakona, opštinskih i drugih propisa, kao i omogućavanje ostvarivanja prava građana obrazuje se Opštinska uprava kao jedinstvena služba. Skupština opštine je predstavnički organ kojeg čine odbornici. Njih biraju građani na neposrednim izborima, tajnim glasanjem, u skladu sa Zakonom i Statutom opštine Rekovac. Skupština opštine, u skladu sa zakonom, između ostalog: donosi Statut opštine i Poslovnik skupštine; donosi budžet i završni račun opštine; donosi program razvoja opštine i pojedinih delatnosti; donosi urbanistički plan opštine i uređuje korišćenje građevinskog zemljišta; donosi propise i druge opšte akte; raspisuje opštinski referendum i referendum na delu teritorije opštine; izjašnjava se o predlozima sadržanim u građanskoj inicijativi i utvrđuje predlog odluke o samodoprinosu; osniva službe, komunalna javna preduzeća, ustanove i organizacije, utvrđene statutom opštine i vrši nadzor nad njihovim radom; imenuje i razrešava upravni i nadzorni odbor; postavlja i razrešava direktore komunalnih javnih preduzeća, ustanova, organizacija i službi, čiji je osnivač i daje saglasnost na njihove statute, u skladu sa zakonom; bira predsednika skupštine i zamenika predsednika skupštine i, na predlog predsednika opštine, bira opštinsko veće; postavlja i razrešava sekretara skupštine; postavlja i razrešava načelnika opštinske uprave, odnosno načelnike uprava, na predlog predsednika opštine; utvrđuje opštinske takse i druge lokalne prihode koji joj po ovom zakonu pripadaju; utvrđuje naknadu za uređivanje i korišćenje građevinskog zemljišta; usvaja akt o javnom zaduživanju opštine; daje mišljenje o zakonima kojima se uređuju pitanja od interesa za lokalnu samoupravu; pokreće postupak za zaštitu prava lokalne samouprave pred Ustavnim sudom; daje saglasnost na upotrebu imena, grba i drugog obeležja opštine; obavlja i druge poslove utvrđene zakonom i statutom. Predsednik opštine vrši izvršnu funckiju u opštini. On, između ostalog: predstavlja i zastupa opštinu; predlaže način rešavanja pitanja o kojima odlučuje Skupština; naredbodavan je za izvršenje bitnih odluka; usmerava i usklađuje rad Opštinske uprave; donosi pojedinačne akte za koje je ovlašćen zakonom, Statutom ili odlukom Skupštine; vrši i druge poslove utvrđene Statutom i drugim aktima opštine. Opštinsko veće je organ koji usklađuje ostvarivanje funkcija predsednika opštine i Skupštine opštine i vrši kontrolno - nadzornu funkciju nad radom Opštinske uprave. Ima pet članova. Opštinsko veće: predlaže statut, budžet i druge odluke i akte koje donosi Skupština, neposredno izvršava i stara se o izvršavanju odluka i drugih akata Skupštine opštine, donosi odluku o privremenom finansiranju u slučaju da Skupština opštine ne donese budžet pre početka fiskalne godine; vrši nadzor nad radom Opštinske uprave, poništava ili ukida akte Opštinske uprave koji nisu u saglasnosti sa zakonom, Statutom i drugim opštim aktom ili odlukom koje donosi Skupština opštine; rešava u upravnom postupku u drugom stepenu o pravima i obavezama građana, preduzeća i ustanova i drugih organizacija u upravnim stvarima iz nadležnosti opštine; stara se o

25 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

izvršavanju poverenih nadležnosti iz okvira prava i dužnosti Republike, odnosno autonomne pokrajine; postavlja i razrešava načelnika Opštinske uprave, odnosno načelnike uprava za pojedine oblasti Opštinska uprava: priprema nacrte propisa i drugih akata koje donosi Skupština i predsednik opštine; izvršava odluke i druge akte Skupštine i predsednika opštine; rešava u upravnom postupku u prvom stepenu o pravima i dužnostima građana, preduzeća, ustanova i drugih organizacuja; obavlja poslove upravnog nadzora nad izvršavanjem propisa i drugih opštih akata Skupštine opštine; izvršava zakone i druge propise čije je izvršavanje povereno opštini; obavlja stručne i druge poslove koje utvrdi Skupština i predsednik opštine Opštinska uprava dužna je da građanima omogući nesmetano ostvarivanje njihovih prava, obaveza i pravnih interesa, daje potrebne podatke i obaveštenja, pruža pravnu pomoć, sarađuje sa građanima i poštuje njihovo dostojanstvo. Opštinska uprava opštine Rekovac organizovana je kao jedinstvena služba sa više unutrašnjih radnih tela. Stalna radna tela Skupštine opštine Rekovac: − Savet za budžet i finansije − Savet za urbanizam, stambeno - komunalne delatnosti i zaštitu životne sredine − Savet za poljoprivredu − Savet za društvene delatnosti − Savet za razvoj i zaštitu lokalne samouprave − Savet za bezbednost saobraćaja i veza − Savet za privredu, podsticaj razvoja malih preduzeća − Komisija za statutarna pitanja i normativna akta Skupštine; − Komisija za kadrovska i administrativna pitanja − Mandatno - imunitetska komisija − Komisija za predstavke i žalbe − Komisija za društvena priznanja − Komisija za rad sa mesnim zajednicama − Komisija za zdravstvena i socijalna pitanja − Komisija za rešavanje pitanja mladih na selu − Štab za elementarne nepogode − 17. štab za energetiku Služba za skupštinske poslove bavi se poslovima koji se odnose na Skupštinu opštine, predsednika opštine i Opštinsko veće. Savet za privredu, podsticaj razvoja malih preduzeća organizovan je kroz službe koje se bave sledećim aktivnostima: finansijski poslovi, privatno preduzetništvo, poslovi iz oblasti društvenih delatnosti, društvena briga o deci, boračko invalidska zaštita, poljoprivreda i vodoprivreda. Opština Rekovac nema ustanovljenu funkciju opštinskog menadžera, glavnog arhitekte, kao ni uslužni centar za građane. Sa ciljem podsticaja lokalnog ekonomskog razvoja, Skupština opštine Rekovac je osnovala Kancelariju za lokalni ekonomski razvoj opštine. Lokalna samouprava opštine Rekovac ima 49 zaposlenih. Kvalifikaciona struktura zaposlenih data je u sedećoj tabeli.

26 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Kvalifikaciona struktura: Visoka/viša Viša stručna Srednja Bez stručna škola sprema stručna sprema kvalifikacija 9 7 24 9

Opštinska uprava opštine Rekovac opremljena je sa 23 računara sa dial-up pristupom Internetu. Opština ima jedno javno preduzeće – JKP Mermer sa 53 zaposlena radnika.

27 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Ljudski resursi i tržište rada

1791 Zaposlenost 2000 1684 1704

Statistički podaci koji se odnose na broj 1500 1747 1290 1660 zaposlenih lica opštine Rekovac 1428 pokazuju njegov značajan porast u 1000 periodu nakon 2000. godine, zaključno sa 2004. godinom. Poređenja radi, 2004. 500 godine opština Rekovac je zabeležila 0 najveći broj zaposlenih osoba - 1.791, 2000. 2001. 2002. 2003. 2004. 2005. 2006 što je 6,4% više od broja zaposlenih osoba 2000. godine. Izvor: Republički zavod za statistiku Broj zaposlenih lica opštine Rekovac u periodu 2000 – 2004. se uvećavao, pre svega usled porasta broja zaposlenih osoba u privatnom sektoru. Nakon 2004. godine broj zaposlenih lica u privatnom sektoru se značajno smanjio (2006. godine 55,5% manje u odnosu na 2004. godinu) što je imalo za posledicu i smanjenje ukupnog broja zaposlenih osoba opštine Rekovac. Ovakvi rezultati su posledica stečaja, a kasnije i privatizacija firmi koje su zapošljavale veći broj radnika, poput AD Levač i AD Polet. Na zaposlenost stanovnika opštine uticala je i firma Trend Fashion koja je imala značajno povećanje broja zaposlenih, upravo u ovom periodu. Učešće ženske populacije u ukupnom broju zaposlenih lica opštine Rekovac značajno je variralo u posmatranom periodu. Tokom perioda rasta broja zaposlenih lica opštine Rekovac, rastao je i udeo ženske populacije. Po poslednjem statistički obrađenom intervalu koji se odnosi na 2006. godinu, učešće ženske populacije u ukupnom broju zaposlenih lica opštine Rekovac bilo je 41,9%. Zaposlenost – Struktura Broj zaposlenih Broj zaposl. na 1000 stan. Godina Društveni Privatni Svi Industrija i Ukupno Žene (%) Ukupno sektor sektor sektori rudarstvo 2000. 1684 36,3 1370 314 110 90 51

Zaposleni Zaposleni u Lica koja Br. zaposl. na 1000 stan. pred., ustan., samost. Godina žene Zaposleni u pred., Ukupno zadrugama i dr. obavljaju Ukupno ustan., zadrug. i (%) organizac. delatnost dr. organizac. 2001. 1660 38,6 1320 340 109 87 2002. 1704 39,7 1234 470 126 91 2003. 1747 42,0 1181 566 132 89 2004. 1791 45,2 1193 598 138 92 2005. 1428 39,8 1133 295 113 89 2006. 1290 41,9 1024 266 95 100 Izvor: Republički zavod za statistiku Broj lica koja samostalno obavljaju delatnost se neprekidno uvećavao nakon 2000. 20,6% Zapos. u pred, zaključno sa 2004. godinom, posle čega ustan, zadrug. i dr. organ. dolazi do njegovog značajnog umanjenja. Sa Lica koja sam. druge strane, tokom čitavog perioda koji je obav. delat. predmet ove analize, opadao je broj zaposlenih u društvenom (državnom) sektoru, tako da je 2006. godine u ovom sektou bilo 79,4% zaposleno manje 25,3% osoba nego 2000. godine.

28 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Zaposlenost po sektorima privredne delatnosti1 evi- đ veze Godina narstvo Ukupno i kultura Gra Trgovina rudarstvo Zanatstvo delatnosti dr. usluge organizac. o i turizam Industrija i Šumarstvo Stambeno- komunalne Saobraćaj i Zdravstvo i zajednice i soc. zaštita a i ribarstvo a Poljoprivred Ugostiteljstv Finansijske i Obrazovanje Društv. polit. Društv. polit. Vodoprivreda 2000. 1370 778 - - - - 45 50 12 - 37 12 220 100 116

ivačka đ veze evinarstvo i socij. enje ruda i Hoteli i Godina đ Ukupno kamena opravka restorani đ industrija Ribarstvo osiguranje Poslovi sa gasa i vode Saobraćaj, Proizvodnja društvene i Finansijsko šumarstvo i Trgovina na lične usluge socijalni rad Obrazovanje Zdravstveni i Prera veliko i malo, skladištenje i vodoprivreda posredovanje iznajmljivanje Poljoprivreda, elektr. energije, nekretninama, Gra Va Državna uprava Druge komun., 2001. 1320 - - - 430 356 - 37 12 41 22 - 109 210 100 3 2002. 1234 - - - 362 352 - 38 13 42 11 - 106 205 102 3 2003. 1181 - - - 627 66 - 38 - 33 4 - 99 209 102 3 2004. 1193 2 - - 587 65 - 55 - 41 11 6 98 208 112 8 2005. 1133 3 0 0 519 67 0 52 0 44 9 12 95 200 118 14 2006. 1024 3 0 0 443 63 0 53 0 42 9 12 88 183 115 13 Izvor: Republički zavod za statistiku – Opštine u Srbiji Zaposlenost po sektorima delatnosti (%) – 2000. godina Zaposlenost po sektorima delatnosti (%) – 2006. godina

60,0 56,8 50,0 45,0 43,3 50,0 40,0 35,0 40,0 30,0 25,0 30,0 17,9 20,0 16,1 15,0 11,2 20,0 8,6 7,3 8,5 10,0 6,2 5,2 4,1 10,0 3,3 3,6 2,7 5,0 0,3 0,0 0,9 1,2 1,3 0,9 0,9 0,0 0,0 ka č aj, aj i ć ć iva đ veze veze evinarstvo elektr. Trgovina opravka Državna industrija đ ne usluge ne rudarstvo kultura Saobra Industrija i Industrija osiguranje rad socijalni Trgovina na Trgovina delatnosti Obrazovanje Zdravstveni i Poslovi sa Zdravstvo i Zdravstvo šumarstvo i Finansijsko i turizam društvene i društvene Stambeno- zaštita soc. Prera Proizvodnja veliko i malo, veliko komunalne usluge dr. Saobra vodoprivreda organizac. skladištenje i skladištenje lič Poljoprivreda, uprava i socij. posredovanje iznajmljivanje zajednice i zajednice energije, gasa energije, nekretninama, Finansijske i Finansijske Društv. polit. Druge komun., Gra Ugostiteljstvo Obrazovanje i

1 Priloženi podaci za period 2001 – 2005. se odnose na zaposlene u preduzećima, zadrugama, ustanovama, organizacijama i malim preduzećima (do 50 zaposlenih) 29 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Statistički podaci pokazuju da najveći broj zaposlenih lica opštine Rekovac pripada sektoru prerađivačke industrije. Naime, ovaj sektor upošljava 43,3% svih zaposlenih lica opštine. Ako izuzmemo sektore u okviru kojih posluju državne institucije, sledeći po uposlenosti radnika je sektor proizvodnje električne energije, gasa i vode (6,2%), odnosno sektor trgovine (5,2%) od ukupnog broja zaposlenih lica opštine. Na početku posmatranog perioda najveće učešće u broju zaposlenih lica opštine je ostvarivao sektor industrije i rudarstva čiji je udeo bio 56,8%. U istom periodu trgovina je upošljavala 3,6% svih zaposlenih lica opštine. Relativno smanjenje broja zaposlenih u prerađivačkoj industriji tokom prvog dela posmatranog perioda, posledica je privatizacije državnih preduzeća što je uslovilo racionalizaciju radne snage u ovom sektoru.

Nezaposlenost

Statistički podaci pokazuju da se broj 1600 nezaposlenih lica opštine Rekovac 1400 neprekidno uvećavao, zaključno sa 1200 1376 1326 1283 1000 1275 1213

2004. godinom, kada je opština 1210 800

zabeležila 1.326 registrovanih 1013 nezaposlenih lica ili 48,3% više u 600 894 odnosu na 2000. godinu. Porast broja 400 nezaposlenih lica posledica je 200 neaktivnosti društvenih sistema koji 0 su, u fazi privatizacije ili stečaja, sma- 2000. 2001. 2002. 2003. 2004. 2005. 2006. 2007 njili broj zaposlenih otpuštanjem jednog dela radne snage. Izvor: Nacionalna služba za zapošljavanje Ovde treba istaći da su firme, poput AD Polet i AD Levač koje su zapošljavale veći broj radnika, nakon procesa stečaja, privatizovane. Pored toga, firme Kupres i Kablovi Rekovac, takođe su imale problem tehnoloških viškova radnika. Ovaj problem nije rešavan socijalnim programima, tako da su se njihovi radnici registrovali na tržištu rada uz pravo sticanja izvesne finansijske nadoknade. Sa druge strane, firma Blagotin problem viška radnika rešavala je uz odgovarajući socijalni program. Podatak o ukupnom broju nezaposlenih lica trebalo bi uzeti sa rezervom jer određeni broj nezaposlenih lica nije evidentiran na tržištu rada, dok je, sa druge strane, određeni broj prijavljenih lica radno aktivan, ali ne i evidentiran na NSZ-u. Nakon perioda neprekidnog rasta broja nezaposlenih lica opštine došlo je do izvesnog umanjenja ovog broja što predstavlja rezultat institucionalne podrške države kroz programe samozapošljavanja. Pored toga, restriktivna primena Zakona o radu dodatno je uticala na smanjenje sive ekonomije, a tako i na povećan broj registrovanih privrednih subjekata i broja prijavljenih radnika.

30 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Nezaposlenost – struktura

Prvi put traže Bez kvalifikacija Žene Na 1000 Stopa Godina Ukupno zaposlenje stanovnika nezaposlenosti ukupno % ukupno % ukupno % 2000. 894 703 78,6 327 36,6 478 53,5 58 34,7 2001. 1013 796 78,6 370 36,5 521 51,4 67 37,9 2002. 1213 881 72,6 466 38,4 608 50,1 90 41,6 2003. 1283 913 71,2 502 39,1 610 47,5 97 42,3 2004. 1326 852 64,3 442 33,3 611 46,1 102 42,5 2005. 1210 776 64,1 430 35,5 582 48,1 96 45,9 2006. 1376 906 65,8 528 38,4 623 45,3 111 51,6 2007 1275 459 36.0 533 41,8 Izvor: Republički zavod za statistiku – Opštine u Srbiji, NSZ U strukturi nezaposlenog stanovništva tokom celog posmatranog perioda, najveći je udeo nezaposlenih lica koja prvi put traže posao. Učešće ove grupacije u ukupnom broju nezaposlenih lica opštine je opadalo, tako da je 2006. godine dostiglo vrednost od 65,8%. Učešće lica bez kvalifikacija u ukupnom broju nezaposlenih lica je variralo u posmatranom periodu i 2007. godine njegova vrednost je bila 36%. Sa druge strane, iako se u periodu 2000 – 2004. godina uvećavao broj nezaposlene ženske populacije, samo učešće ove populacije u ukupnom broju nezaposlenih lica opštine se smanjivalo. Po poslednjim statistički obrađenim podacima koji se odnose na 2007. godinu učešće ženske populacije u ukupnom broju nezaposlenih lica opštine Rekovac je 41,8%. Stopa nezaposlenosti 2006. godine u opštini Rekovac iznosila je 51,6% i određena je kao učešće nezaposlenih u zbiru zaposlenih i nezaposlenih lica opštine. Poređenja radi, stopa nezaposlenosti na nivou Republike Srbije je iznosila 31,1%, dok je na nivou Pomoravskog okruga bila 31,3%.

Starosna struktura nezaposlenih, 2007.

Starost Ukupno % Žene %

Do 18 god. 1 0,1 1 100,0 Do 18 god. 0,1% 20,9% 14,3% 19 - 25 god. 19 - 25 god. 182 14,3 65 35,7 12,6% 26 - 30 god. 26 - 30 god. 161 12,6 78 48,4 31 - 40 god. 31 - 40 god. 362 28,4 165 45,6 41 - 50 god. 41 - 50 god. 302 23,7 130 43,0 50 i više god. 23,7% 28,4% 50 i više god. 267 20,9 94 35,2

Ukupno 1275 100,0 533 100,0 Izvor: Nacionalna služba za zapošljavanje Kvalifikaciona struktura nezaposlenih, 2006 Ako se posmatra kvalifikaciona struktura registrovanih nezaposlenih lica opštine, može se uočiti dominantnost grupacije nezaposlenog stanovništva sa srednjom stručnom spremom koja čini 59,6% svih nezaposlenih lica opštine. Visoko učešće u posmatranoj strukturi ostvaruje i grupacija nezaposlenih lica bez kvalifikacija - 36%. U obe navedene grupacije ženska populacija čini nešto više od 40%. Podaci ukazuje na neophodnost intenzivnog sprovođenja mera formalnog i neformalnog obrazovanja, kao i strateških mera podrške zapošljavanju na lokalnom i nacionalnom nivou.

31 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Takođe, određeni podsticaji usmereni ka rastu privredne aktivnosti i broja zaposlenih ogledaju se pre svega u dva pravca: – Podrška međunarodnih donatorskih programa koji se ogledaju kroz podsticaje za započinjanje sopstvenog posla i podršku postojećim biznisima – Podrška lokalnih institucija kroz programe Nacionalne službe za zapošljavanje i Fonda za razvoj Republike Srbije (u 2006. godini program samozapošljavanja iskoristilo 71 lice)

32 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Ekonomija

Prirodna obeležja pogoduju razvoju poljoprivrede i prehrambene industrije, ali se izrazita depopulacija i deagrarizacija javljaju kao nepovoljni faktori privrednog razvoja opštine. Nekadašnji nosioci privrednog razvoja, preduzeća Polet i Levač, trenutno se nalaze u nezavidnom položaju, a kompanija Blagotin iz Belušića koja se bavi proizvodnjom autokomponenti (pene za sedišta i table) je na putu oporavka, direktno vezanog za najavljena ulaganja Fiata u Zastavu. Ekonomska realnost jedne opštine može se izmeriti na više načina i putem više ekonomskih pokazatelja. Najčešće primenjivani i najpouzadniji ekonomski indikator sigurno jeste bruto domaći proizvod po glavi stanovnika (GDP per capita). Međutim, od 2005. godine u Republici Srbiji se više ne meri ovaj indikator, pa je kao alternativa preuzet jedan od, takođe često primenjivanih indikatora, nazvan ekonomski agregat. Ekonomski agregat se izračunava iz proizvoda ukupnog broja zaposlenih u opštini Rekovac i prosečne bruto zarade po jednom zaposlenom. On je zbirni pokazatelj jer daje zajedničku vrednost prikazanu u evrima koja predstavlja rezultat ekonomske aktivnosti opštine Rekovac. Prednosti ekonomskog agregata kao indikatora jesu izrazita jasnost, laka izračunljivost i uporedivost. Njegov glavni nedostatak je u tome što se zasniva na prosečnim vrednostima (bruto zarada zaposlenih), pa je samim tim i manje precizan od bruto domaćeg proizvoda po glavi stanovnika koji predstavlja ukupnu produkciju roba i usluga, ostvarenu u nacionalnoj ekonomiji (domicilnoj zemlji), bez obzira na vlasništvo, po glavi stanovnika.

Ekonomski agregat

Pregled ekonomskog agregata Ekonomski agregat Prosečna zarada Indeks u Nivo u odnosu Ukupno odnosu na Na kraju na Republiku (EUR) prethodnu godine (EUR) Srbiju godinu 2005. 443.398,2 90,2 310,5 113,1 2006. 430.727,2 97,1 333,9 107,5 2007. 515.998,9 119,8 370,7 111,0 2008. 629.979,3 122,1 448,1 120,9 Izvor: Republički zavod za statistiku Praćenje vrednosti ekonomskog agregata opštine Rekovac obavlja se tokom četiri poslednje godine. Posmatrana iz godine u godinu, vrednost ekonomskog agregata porasla je za 42% 2008. u odnosu na početnu 2005. godinu, odnosno sa 443.398,2 evra na 629.979,3 evra. Ekonomski agregat za 2005. i 2006. godinu beleži negativne vrednosti od 9,8% i 2,9% smanjenja u ukupnom iznosu predstavljenom u evrima. Pozitivan trend se, sa druge strane, ostvaruje u naredne dve posmatrane godine. Naime, u 2007. godini ostvaruje se rast ekonomskog agregata od 19,8%, dok je u 2008. godini taj rast 22,1%.

33 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Indeks EA u odnosu na prethodnu godinu Nivo PZ u odnosu na Republiku Srbiju

140 125 119,8 122,1 120,9 120 97,1 120 100 90,2 115 113,1 80 111 60 110 107,5 40 105 20 0 100 2005 2006 2007 2008 2005 2006 2007 2008

Sa druge strane, evidentan je blagi rast prosečnih bruto zarada iz godine u godinu. Ukupan rast za posledenje četiri godine iznosio je 44,3%, odnosno sa početnih 310,5 evra na 448,1 evro, koliko je iznosila u 2008. godini. Ukoliko se, međutim, zarade posmatraju u odnosu na republički prosek, uočava se pad u 2006. godini (7,5% viši od republičkog proseka), koji se u narednoj godini delimično nadoknađuje, dok se u 2008. godini potpuno nadoknađuje prevazilazeći i početnu vrednost (13,1% viša vrednost od republičkog proseka), registrovanu 2005. godine. U 2008. godini prosečna bruto zarada je viša za 20,9% u odnosu na republički prosek.

Spoljnotrgovinska razmena sa inostranstvom

Spoljnotrgovinska razmena u opštini Rekovac ima visoko izražen deficit. Pokrivenost uvoza izvozom iznosila je 30%, 25% i 46% respektivno, za period 2005/2006/2007. godina. Ilustracije radi, deficit je 2006. godine iznosio oko 1,5 miliona dolara, dok je 2007. godine bio oko 700.000 dolara.

2.500.000 2.092.089 2.000.000 1.692.092 1.502.494 1.500.000

1.000.000 701.063 522.015 535.743 500.000

0 2005. 2006. 2007.

uvoz izvoz

Izvor: Regionalna privredna komora Kragujevac Najveći procenat uvoza u posmaranom periodu u opštini Rekovac ostvaruju proizvodi iz podsektora saobraćajna sredstva koji učestvuju sa 75,9%, 75,9% i 49,6%, respektivno u posmatranom periodu. U 2005. godini ostatak uvoza čine hemijski proizvodi. Kod izvoza najveće učešće imaju prehrambeni proizvodi i piće - 2005. godine, zajedno sa poljoprivrednim proizvodima čine 85% ukupnog izvoza, dok je taj procenat 2007. godine nešto manji i iznosi oko 60%. Pad procenta izvoza ovih proizvoda posledica je, pre svega, izvoza tekstilnih proizvoda koji u ukupnom izvozu 2007. godine učestvuju sa 28,3%.

34 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Uvoz / izvoz po proizvodima

Pregled uvoza/izvoza – 2005. godina

4,9% Poljoprivreda 15,1% 24,1% 9,9% Hemijski proizvodi Prehrambeni proizvodi i piće

Saobraćajna Tekstil i tekstilni sredstva proizvodi 75,9% 70,2% Ostalo

Pregled uvoza/izvoza – 2006. godina

Proizvodnja prehrambenih 4,9% proizvoda, pica 24,1% 9,9% Proizvodnja Poljoprivreda hemikalija, hemijskih proizv 15,1% Proizvodnja Proizvodnja tekstila i saobracajnih tekstilnih proizv 75,9% 70,2% sredstava Ostalo

Pregled uvoza/izvoza – 2007. godina

1,4% 2,1% 1,6% Prehrambeni Poljoprivreda proizvodi i piće Tekstil i tekstilni 11,9% 9,4% 22,6% proizvodi Prehrambeni Hemijski proizvodi i piće proizvodi 49,6% Saobraćajna 28,3% Tekstil i sredstva tekstilni 22,6% Guma i plastika 50,5% proizvodi Ostalo Ostalo

35 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Uvoz / izvoz po sektorima

Prateći detaljnije strukturu izvoza, primećujemo da najveće učešće kod prehrambenih proizvoda imaju smrznuto i sveže voće i vino 2005. godine, dok u 2006. godini smrznuto voće čini čak 54,3% izvoza. U strukturi izvoza 2007. godine sveže voće učestvije sa17,9%, konzervirano sa 13,3%.

Pregled uvoza/izvoza – 2005. godina

2,4%

4,2%0,9% Smrznuto voće 7,3% 9,9% Motorna vozila Vino 38,4% 21,7% Hemijski proizvodi 15,1% Sveže voće

Prikolice Odeća 68,6% Ostalo Alkohol 31,5% Ostalo

Pregled uvoza/izvoza – 2006. godina

3,0% 2,6%

Motorna vozila 10,8% Smrznuto voće 21,0% Prikolice 12,4% Konzervirano voće Hemijski 54,3% Motorna vozila 11,3% proizvodi 64,7% Ostalo 20,0% Odeća

Ostalo

Pregled uvoza/izvoza – 2007. godina

3,4%

6,4% Smrznuto voće Motorna vozila 32,2% Sveže voće 21,5% Hemijski proizvodi 28,2% 37,2% Prikolice Konzervirano voće Tkanina Odeća 17,4% 13,3% 22,5% Ostalo 17,9% Ostalo

36 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Uvoz / izvoz po državama

Kada govorimo o uvozu, najznačajniji spoljnotrgovinski partner opštine Rekovac u 2005. i 2006. godini je Belorusija (54,5% i 49,6%) u 2007. godini Švedska (35,3%) i Nemačka (25,5%). Kod izvoza Švajcarska učestvuje sa 48,0% 2006. godine dok je to učešće u 2005, i 2006. godini 30,8% i 37,2% respektivno. Treba pomenuti izvoz u Francusku - 21,5% 2006. godine i bivše jugoslovenske republike koje 2005. godine učestvuju sa skoro 50% u izvozu, a 2007. njihovo učešće iznosi oko 11%.

Pregled uvoza/izvoza – 2005. godina

0,5% 4,2%

6,6% 13,7% 21,6% 21,1% Austrija Austrija Belorusija BIH 2,4% Italija 30,8% Svajcarska Holandija Nemacka Ostali 44,7% Hrvatska 54,5%

Pregled uvoza/izvoza – 2006. godina

3,1% 2,7% 0,6%

7,1% 3,8% Belorusija Svajcarska 10,2% 17,8% Austrija Francuska Holandija Crna gora 49,6% 12,4% 48,0% BIH BIH Francuska Nemacka 23,0% Ostali 21,7% Ostali

Pregled uvoza/izvoza – 2007. godina

0,5% 3,2%

10,3% Austrija 14,8% 10,8% Austrija Nemačka 35,3% BIH Francuska 25,5% 16,5% Svajcarska Hrvatska Nemacka Holandija 37,2% Francuska Švedska 17,6% Madarska 22,5% 2,1% Ostali 3,8%

37 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Privredni subjekti

Preduzeća

Prema podacima Narodne banke Srbije u opštini Rekovac na kraju 2006. godine poslovala su 32 preduzeća od kojih samo jedno pripada kategoriji srednjih.

Pregled broja preduzeća po veličini 3,1%

Malo preduzeće

Srednje preduzeće

96,9% Izvor: Narodna banka Srbije

Pregled broja preduzeća po sektorima delatnosti

15,6% 12,5% Poljopriv, šumarstvo i vodopriv. (4) 12,5% Prerađivačka industrija (12)

Trgovina na veliko i malo, opravka (7)

Saobraćaj, skladištenje i veze (4)

21,9% 37,5% Ostali sektori (5)

Izvor: Narodna banka Srbije Posmatrajući sektore delatnosti 37,5% preduzeća posluje u okviru prerađivačke industrije, zatim u sektoru trgovine (21,9%) i pojprivrede (12,5%).

Pregled broja preduzeća u sektoru prerađivačke industrije Proizv. prehrambenih proizvoda, pića i duvana (5) 16,7% 8,3% 41,7% Proizv. tekstila i tekstilnih proizvoda (1)

Proizv. hemikalija, hemijskih proizvoda i veštačkih i sintetičkih vlakana (2) Proizv. osnovnih metala i standardnih metalnih proizvoda (1) Proizv. mašina i uređaja, na drugom mestu 8,3% nepomenuta (2) 16,7% 8,3% Proizv. saobraćajnih sredstava (1)

Izvor: Narodna banka Srbije U okviru prerađivačke industrije najzastupljenija je prehrambena industrija sa 41,7% (5 preduzeća) dok su ostali sektori (proizvodnja mašina i hemikalija) zastupljeni sa po 2 preduzeća. Jasno je da postojeći kapaciteti (od kojih su neki neaktivni) ukazuju na nekadašnje potencijale i kapacitete opštine Rekovac u oblasti poljoprivrede i prehrambene industrije. Na ove sektore bi i u

38 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

budućem periodu trebalo staviti akcenat, imajući u vidu komparativne prednosti ovih industrija, uz obaveznu i neophodnu akciju i primenu mera za podizanje konkuretnosti.

Radnje

Ukupan broj radnji u opštini Rekovac je 102 od čega se blizu 60% bavi trgovinom što je iznad proseka u odnosu na opštine u Šumadiji i Pomoravlju. Ugostiteljstvom se bavi 15 radnji dok u sektoru prerađivačke industrije posluje 9 radnji - 8,8%.

Pregled broja radnji po sektorima delatnosti

9,8% 8,8% Prerađivačka industrija (9) 6,9% Trgovina na veliko i malo, opravka (61)

Hoteli i restorani (15)

Saobraćaj, skladištenje i veze (7) 14,7% 59,8% Ostali sektori (10)

Izvor: Narodna banka Srbije

Pregled broja radnji u sektoru prerađivačke industrije

11,1% Proizv. prehramb proizvoda, pića i duvana (5) 22,2% 55,6% Proizv. proizvoda od gume i plasičnih masa (1)

Proizv. osnovnih metala i standardnih metalnih proizvoda (2) Prerađivačka industrija na drugom mestu nepomenuta (1) 11,1% Izvor: Narodna banka Srbije U sektoru prerađivačke industrije najbrojnije su radnje iz prehrambenog sektora (5 radnji), dok u metalskom sektoru posluju dve radnje.

Veliki privredni sistemi

Pregled velikih privrednih sistema – nosilaca nekadašnjeg privrednog razvoja Naziv Delatnost Broj zaposlenih Proizvodnja kablovskih IK ”Provodnici” Rekovac 133 proizvoda Izvor: Lokalna samopuprava U prošlosti je na teritoriji opštine Rekovac delovao jedan veliki privredni sistem - IK Provodnici, koji je upošljavao 133 stanovnika opštine. Imajući u vidu broj stanovnika i veličinu opštine, ovaj privredni sistem je, evidentno, predstavljao ključni generator privrednog razvoja opštine Rekovac. Nemarnost menadžmenta velikih privrednih sistema bila je masovna pojava nakon 2000. godine, što je uticalo na povećanje broja nezaposlenih u kasnijim godinama. Takav je bio slučaj i sa IK Provodnici iz Rekovca.

39 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Pregled preduzeća u procesu privatizacije/stečaju Naziv Delatnost Broj zaposlenih Model privatizacije AD Levač - u stečaju Proizvodnja grožđa 29 Nepoznat Proizvodnja i primarna AD Polet - u stečaju 13 Nepoznat prerada grožđa i vina Ostala trgovina na malo TD Kupres - u stečaju - Nepoznat – mešovita roba Izvor: Lokalna samopuprava Opština Rekovac trenutno ima tri preduzeća koja se nalaze u stečajnom postupku. To su AD Levač, AD Polet i TD Kupres. Glavni razlozi pokretanja stečajnih postupaka u pomenutim preduzećima je bankrotstvo, a imovina je, u skladu sa zakonskim aktima o stečajnom postupku, stavljena na prodaju, uglavnom posredstvom modela nadmetanja. AD Polet i AD Levač bili su u stečaju i doživeli krah 2005. godine. AD Levač je prodat preduzeću Metohija, Deo firme AD Polet (Podrum) prodat je firmi Vinex. Firme Kupres (tekstilna industrija) i Kablovi Rekovac imale su tehnološke viškove, ali ne i socijalni program, tako da su radnici otišli na tržište rada da tamo ostvaruju pravo na novčanu nadoknadu. Firma Blagotin imala je socijalni program u periodu 2005 - 2006. godina. Firma Trend Fashion je tokom 2005 - 2006. godine zaposlila preko 100 radnika, ali je i ona danas zatvorena. Od pomenutog perioda počinje rast broja nezaposlenih.

Pregled privatizovanih preduzeća Godina Naziv Delatnost Broj zaposlenih Model privatizacije privatizacije IT RJ “Branko Proizvodnja Krsmanović” konfekcijskih 59 slobodna prodaja 2006 Rekovac proizvoda Veterinarske JVS Rekovac 11 aukcija 2008 aktivnosti Izvor: Lokalna samopuprava Privatizovana preduzeća na teritoriji opštine Rekovac: IT RJ Branko Krsmanović, preduzeće koje se bavi proizvodnjom konfekcijskih proizvoda i Javna veterinarska stanica, Rekovac. Preduzeće IT RJ Branko Krsmanović bitno je zbog privrednog razvoja opštine, a postojanje Javne veterinarske stanice obezbeđuje permanentno pružanje usluga u oblasti stočarske proizvodnje, tradicionalne delatnosti na teritoriji Levča.

Mala i srednja preduzeća

Pregled najznačajnijih MSP Naziv Delatnost Broj zaposlenih Prečišćavanje I JKP Mermer 53 distribucija vode Avis-Rekovac - privatna Izdavanje,spravljanje 5 svojina lekova po recepturi Diskont Marjan - prvatno Prodaja mešovite robe 17 vlasništvo Ostojić Dragan I ostali - Prevoz robe u 7 privatna svojina drumskom saobraćaju STR Sana Tekstilna proizvodnja 15 Izvor: Lokalna samopuprava

40 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Izuzetan značaj za svaku opštinu i njen razvoj, ima sektor malih i srednjih preduzeća. Na teritoriji opštine Rekovac, samo pet privatnih preduzetničkih firmi, upošljava 97 stanovnika opštine. Najznačajnije učešće u privrednom razvoju opštine imaju preduzeća: JKP Mermer, Avis”, diskont Marjan, Ostojić Dragan i ostali i STR Sana. Kako se MSP sektor razvija, tako je bitno da razvoj bude podržan od strane odgovarajućih udruženja preduzetnika koja bi se bavila problemima i pitanjima vezanim za preduzetnike. Udruženja bi omogućila neposrednu komunikaciju preduzetnika, razmenu ideja, zajedničko rešavanje problema. Opština Rekovac se može pohvaliti postojanjem različitih udruženja koja se bave gorepomenutim temama i pitanjima: − Udruženje voćara i vinogradara Levačko zlato − Udruženje odgajivača ovaca i koza Juhor − Udruženje odgajivača ovaca i koza Zlatno runo − Udruženje voćara Levač − Udruženje odgajivača goveda simentalske rase Pomoravskog okruga Levčanka − Udruženje pčelara Levač − Udruženje poljoprivrednika Eko – voćar

Pregled udruženja preduzetnika, zadruga Broj Naziv Lokacija Aktivnosti članova Udruženje voćara i Predavanja, edukacija članova i poseta Oparić 42 vinogradara Levačko zlato sajmovima Udruženje odgajivača ovaca i Nabavka i raspodela jagnjadi, edukacije članova, Belušić 60 koza Juhor posete sajmovima Udruženje voćara Levač Predavanja, edukacija članova i posete Lepojević 10 Rekovac sajmovima Udruženje odgajivača ovaca i Uvoz grla (donacija od USAID), obuka članova, Belušić 20 koza Zlatno runo posete sajmovima Udruženje odgajivača goveda Simentalske rase Uvoz i podela grla, edukacija članova i posete Belušić 55 Pomoravskog okruga sajmovima Levčanka Predavanja, edukacija članova i posete Udruženja pčelara Levač Belušić 32 sajmovima Udruženje poljoprivrednika Predavanja, edukacija članova i posete Dragovo 15 Eko – voćar sajmovima Izvor: Lokalna samopuprava Posmatrajući prethodnu tabelu sa pobrojanim udruženjima, može se izvesti zaključak u kom smeru se razvija opština Rekovac, odnosno koji su stubovi njenog razvoja. Uglavnom su to stočarska i voćarska proizvodnja. Izuzetak predstavlja udruženje koje okuplja pčelare sa teritorije opštine Rekovac.

41 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Poljoprivreda

Resursi

Poljoprivredna površina

U strukturi zemljišne površine 60% čini obradivo zemljište (22.927 ha) od kog je 61,6 % oranica (14.120 ha). Najveći deo poljoprivrednih površina koristi se za proizvodnju žita, strateški najznačajnijih kultura, zatim za gajenje krmnog bilja i voća. Primarna poljoprivredna proizvodnja odvija se najvećim delom u individualnom sektoru (99,5%). u ha Oranice i bašte od toga njaci ukupno stočno ć

ind. povrt. Livade Vo Pašnjaci žita krmno Ribnjaci, Vinogradi a površina bilje bilje trstici i bare

Poljoprivredn bilje

22927 13423 6049 - 1497 3782 3284 774 2436 3058 2 Izvor: Republički zavod za statistiku

13,3% Oranice i bašte 10,6% Voćnjaci Vinogradi 3,4% Livade 14,3% 58,4% Pašnjaci

u ha Oranice i bašte od toga njaci ukupno stočno ć

ind. povrt. Livade Vo Pašnjaci žita krmno Ribnjaci, Vinogradi a površina bilje bilje trstici i bare

Poljoprivredn bilje

22719 13401 6043 - 1496 3774 3282 694 2407 2983 2 Izvor: : Republički zavod za statistiku

13,1% 58,9% Oranice i bašte 10,6% Voćnjaci Vinogradi Livade 3,0% Pašnjaci 14,4%

42 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Poljoprivredna gazdinstva

Po podacima Službe za osnovnu matičnu evidenciju stoke koja je pomagala u registraciji poljoprivrednih gazdinstava, na teritoriji opštine Rekovac u 2007. godini je 2.240 poljoprivrednih gazdinstava izvršilo preregistraciju.

Poljoprivredno stanovništvo Izdržavano Poljoprivredno Aktivno poljoprivredno stanovništvo poljoprivredno stanovništvo stanovništvo Individualni poljoprivr. ukupno žensko ukupno žensko ukupno žensko ukupno žensko 4818 2384 3499 1598 3456 1591 1319 786 Izvor: Republički zavod za statistiku 27,4%

Aktivno poljoprivredno stanovništvo

Izdržavano poljoprivredno stanovništvo 72,6%

Od ukupnog broja stanovnika, 70% živi u poljoprivrednim domaćinstvima, a od ukupnog broja aktivnog stanovništva, 90% se bavi poljoprivredom. Na osnovu ovih podataka možemo zaključiti da je opština Rekovac tipično poljoprivredna opština. Za dinamičniji i snažniji razvoj poljoprivrede u narednom periodu postoje svi bitni preduslovi: povoljni klimatski uslovi, dovoljno obradivog zemljišta, kvalifikovana radna snaga za tu vrstu proizvodnje koja se edukuje u Poljoprivredno - veterinarskoj školi u Rekovcu. Prirodna obeležja pogoduju razvoju poljoprivrede, ali se izrazita depopulacija i deagrarizacija javljaju kao nepovoljni faktori privrednog razvoja opštine

Poljoprivredna proizvodnja

Poljoprivredno zemljište na teritoriji opštine Rekovac karakteriše i velika usitnjenost parcela - najveća u Pomoravskom okrugu. Takvo stanje nije povoljno za razvoj moderne poljoprivredne proizvodnje koja je najrentabilnija na većim površinama. U tom smislu nužno je pokretanje komasacionih postupaka. Osnovne grane poljoprivrede zastupljene na teritoriji opštine Rekovac su voćarstvo, vinogradarstvo, stočarstvo, ratarstvo i povrtarstvo.

43 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Ratarstvo – proizvodnja pšenice i kukuruza

Pšenica Kukuruz prosečan prinos, prosečan prinos, ukupan prinos, tona ukupan prinos, tona kg kg Godina svojina društv. društv. društv. društv. društv. svojina svojina svojina svojina svojina svojina svojina ukupno ukupno privatna ukupno privatna privatna privatna privatna

2000. 5214 8 5206 1333 2313 9596 11 9585 1571 2120 2001. 6055 8 6047 2666 2895 16771 16 16755 2667 3811 2002. 5127 4 5123 4000 2936 16878 16 16862 4000 3901 2003. 3288 - 3288 - 1842 12149 19 12130 2714 2864 2004. 6041 5 6036 5000 3389 15633 34 15599 5667 4481 2005. 4384 - 4384 - 2611 16364 - 16364 - 4230 2006. 4039 - 4039 - 2645 14091 16 14075 4.000 4031 Izvor: Republički zavod za statistiku Proizvodnja pšenice (t) Proizvodnja kukuruza (t)

6055 6041 7000 20000 1677116878 1563316364 6000 5214 5127 14.091 4384 5000 4.039 15000 12149 3288 9596 4000 10000 3000 2000 5000 1000 0 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Proizvodnja žita zauzima dominantno mesto u poljoprivredi opštine. Najviše se gaje kukuruz i pšenica. Kukuruz najbolje uspeva u aluvijalnim ravnima reka, pšenica na oceditijim terenima, mada obe kulture srećemo i na višim terenima. Individualni poljoprivredni proizvođaći su glavni nosioci proizvodnje kukuruza i pšenice.

Povrtarstvo – proizvodnja povrtnog bilja

Pasulj 1) Krompir 1) Godina prinos prinos ukupan, u kg po ukupan, kg po tonama hektaru u tonama hektaru 2000. 26 77 1818 5136 2001. 135 342 2659 7581 2002. 147 296 2466 7241 2003. 227 940 2082 6099 2004. 213 720 1971 6358 2005. 318 1234 2252 7127 2006. 185 813 2165 7596 1) Uključena je proizvodnja čistog useva i međuuseva, a prosečan prinos za čist usev Izvor: Republički zavod za statistiku

44 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Proizvodnja pasulja (t) Proizvodnja krompira (t)

318 2659 350 3000 2466 2252 300 2500 2082 2.165 227 213 1818 1971 250 185 2000 200 135 147 150 1500 1000 100 26 50 500 0 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Povrtarska proizvodnja je u poslednje vreme doživela blagu ekspanziju, naročito u oblasti proizvodnje merkantilnog krompira i plasteničke proizvodnje paprike, paradajza, krastavaca i drugih povrtarskih kultura. U zavisnosti od kretanja situacije na tržištu, proizvodnja merkantilnog krompira dosta varira. Prosečna površina pod merkantilnim krompirom iznosi 300 ha, dok je prosečan prinos oko 6500 kg/ha.

Voćarstvo – proizvodnja jabuka i šljiva Jabuke Šljive prinos prinos Godina broj rodnih broj rodnih stabala ukupan, po jednom stabala ukupan, po jednom tona stablu, kg tona stablu, kg 2000. 57680 440 7,6 470490 660 1,4 2001. 57190 381 6,7 478400 1087 2,3 2002. 57460 514 8,9 473950 921 1,9 2003. 56350 628 11,1 445750 2342 5,3 2004. 57330 425 7,4 662480 4208 6,4 2005. 63070 433 6,9 664300 1700 2,6 2006. 61385 325 5,3 531400 4691 8,8 Izvor: Republički zavod za statistiku U strukturi voćarske proizvodnje, najznačajnije mesto, tradicionalno, pripada proizvodnji šljive. Ova proizvodnja se odvija na oko 2.500 ha. U sortimentu šljive najzastupljenije su ekonomski najznačajnije sorte svih proizvodnih namena. Od komercijalnih sorti šljiva najzastupljenija je Stenlej. Šljivarstvo je na ovom prostoru u krajnje nezavidnoj situaciji, jer je većina zasada usled starosti i amortizacije postala nerentabilna. Iz pomenutih razloga nužna je njihova obnova i zasnivanje novih zasada kako bi se očuvala kontinuirana dugogodišnja proizvodnja šljive po kojoj je Levač odavno poznat. Zapostavljeno je sušenje voća i povrća, iako je poznato da osušeno voće i povrće mogu da se koriste tokom cele godine i izvoze na inostrano tržište. Pored velikih, poželjne su i manje sušare za domaćinstva jer postoje različiti izvori toplotne energije kojima se koriste naša seoska domaćinstva. Uz intenziviranje voćarsko-povrtarske proizvodnje interes Levča je i izgradnja moderne sušare. Poslednju deceniju u oblasti voćarstva u Levču obeležila je povećana proizvodnja jagodičastog voća, pre svega kupine, čija današnja proizvodnja iznosi oko 500 vagona i predstavlja značajan izvor prihoda poljoprivrednim proizvođačima. Pokazalo se da ovi prostori pogoduju proizvodnji i ostalog jagodičastog voća, tj. maline i jagode. Njihova rentabilna proizvodnja sve više privlači voćare tako da se, iz godine u godinu, površine povećavaju. Karakteristika ove proizvodnje je da se sa relativno malih površina zemljišta mogu ostvariti vrlo značajni prihodi. U proizvodnim zasadima poljoprivrednih proizvođača su i površine pod drugim voćem: višnja, jabuka, kruška, trešnja, kajsija, breskva i dunja.

45 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Na teritoriji opštine Rekovac se svega 20% ukupne proizvodnje grožđa preradi u vino. Pod kupinom se nalazi 400 ha sa kojih se ubere 50 vagona ploda.

Proizvodnja jabuka (t) Proizvodnja šljiva (t)

628 4691 700 5000 4208 600 514 440 425 433 4000 500 381 2342 400 325 3000 1700 300 2000 1087 921 200 660 1000 100 0 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Stočarstvo

Goveda Svinje Ovce od toga: od toga: Živina, Godina od toga: krave i krmače i ukupno ukupno ukupno ukupno ovce za steone suprasne priplod junice nazimice 2000. 5479 3871 10506 3468 10663 8543 67918 2001. 4883 3535 10869 3234 12693 9647 64843 2002. 4558 3469 10814 3516 10915 8506 67087 2003. 4979 3980 13587 3414 15246 10384 97829 2004. 4770 3607 9906 2791 15176 10377 103667 2005. 5399 3981 12885 2759 18342 12125 96997 2006. 4717 3320 14635 2670 14955 9940 111718 Izvor: Republički zavod za statistiku U okviru poljoprivredne proizvodnje Levča, stočarstvo predstavlja ekonomski vrlo značajnu oblast privređivanja. U ranijem periodu proizvodilo se 15.000 litara mleka dnevno, 3.000 grla teladi, 20.000 komada prasadi godišnje itd. Međutim, danas je stočarstvo na ovim prostorima u vidnoj stagnaciji. Najveći pad proizvodnje tokom predhodnog perioda, odigrao se u oblasti govedarstva za oko 40%. Ostale proizvodnje su skoro zadržane na prethodnom nivou. Relativno mali broj goveda u odnosu na površinu teritorije, kao i mala mlečnost, neke su od posledica zastarelih metoda u pripremanju stočne hrane. Savremenom pripremom prirodne, volumirane stočne hrane mogla bi se udvostručiti količina kvalitetne hrane. U tom smislu, razvojna agrarna politika trebalo bi da bude usmerena na znatno povoljniji odnos cena mleka u odnosu na druge proizvode, kao na i kreditiranje izgradnje objekata za pripremanje volumirane stočne hrane (dehidriranje, siliranje, baliranje, briketiranje...). Takođe, trebalo bi omasoviti živinarsku proizvodnju u svim seoskim domaćinstvima. Prostor, odnosno objekti, kavezi za koke nosilje i prostor za tov, dosta su neiskorišćeni kod naših proizvođača. Trenutno postoje 3 moderne farme koka nosilja, a na ekonomiji Poljoprivredno- veterinarske škole u Rekovcu obavlja se proizvodnja konzumnih jaja (kapacitet 5.000 koka nosilja u turnusu). Ovčije, naročito jagnjeće meso i mleko su u deficitu i u ovoj proizvodnji najmanje dobija proizvođač. Sve je manje radne snage u selima brdsko-planinskog dela opštine koja se demografski brzo prazne. Svinjarstvo je takođe u nezavidnoj situaciji, mada proizvodnja žita na ovom prostoru u značajnijem obimu obezbeđuje veću proizvodnju svinjskog mesa.

46 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Stočarstvo u Levču predstavlja jedan od osnovnih izvora novčanih prihoda agro-ekonomije tj. najvećeg dela seljačkih domaćinstava, pa ekonomski položaj stočarstva određuje i ekonomski položaj domaćinstava i poljoprivrede. Demografskim gašenjem i starenjem našeg seoskog stanovništva, smanjuje se i broj stoke. Perspektiva je u organizovanju većih farmi krava, svinja, brojlera, koka nosilja koje će, uz novu investicionu politiku i politiku cena, obezbediti veći dohodak poljoprivrednim proizvođačima, veći interes za bavljenje poljoprivrednom proizvodnjom, ali i lakši rad.

Broj goveda Broj svinja

5479 6000 20000 4558 4770 4717 14635 5000 15000 4000 10506 10814 4883 4979 5399 9906 3000 10000 13587 12885 2000 5000 10869 1000 0 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Broj ovaca Broj živine 111718 20000 120000 103667 15176 14955 100000 15000 67918 10663 10915 18342 80000 67087 15246 97829 10000 60000 12693 96997 40000 5000 64843 20000 0 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Pregled registrovanih stočnih farmi Naziv Lokacija Vrsta stoke Stočni fond Vlasništvo Poljoprivredno gazdinstvo Milenković Dragovo Živina 15.000 Milenković Miroslav Miroslav Poljoprivredno gazdinstvo Milijević Beočić Goveda 18 Milojević Aca Aca Poljoprivredno gazdinstvo Dragovo Živina 10.000 – 12.000 Todorović Ljubiša Todorović Ljubiša Poljoprivredno gazdinstvo Dragovo Živina 8.000 Mojsilović Milan Mojsilović Milan Izvor: Lokalna samouprava

47 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Prerađivački kapaciteti – pravna lica Naziv Lokacija Delatnost Kapacitet Vlasništvo Proizvodnja i AD Polet - u Belušić primarna prerada 400 vagona Državno stečaju grožđa i vina AD Levač - u Agencija za Rekovac Proizvodnja grožđa 400 vagona stečaju privatizaciju Proizvodnja i Vinarija Miletić Rekovac - Privatno flasiranje vina Izvor: Lokalna samouprava U procesu poljoprivredne proizvodnje pored dobrog organizovanja i usavršavanja, nužno je da istu prati i kontinuirani razvoj kapaciteta za prihvatanje, obradu i preradu poljoprivrednih proizvoda. Nerazvijenost takvih kapaciteta predstavljala je prepreku za povećanje proizvodnje na prostoru Levča, a predstavlja je i danas, pre svega u oblasti vinogradarstva i voćarstva za čije je proizvodne procese područje Levča izuzetno pogodno. U oblasti vinogradarstva podignuti su kapaciteti za preradu grožđa, od čega jedan posluje u sastavu AD Polet (u stečaju), čiji kapacitet za primarnu preradu grožđa i vina iznosi 400 vagona, a drugi u sastavu AD Levač (u stečaju), takođe, kapaciteta 400 vagona. Izgradnja tih kapaciteta imala je pozitivan odraz na razvoj vinogradarstva u ovom kraju, a istovremeno i na izgradnju kapaciteta u privatnom sektoru koji trenutno iznosi preko hiljadu vagona. Potencijalne mogućnosti koje pruža područje opštine Rekovac za gajenje vinove loze su odlične, pa je u tom cilju potrebno dalje ulaganje u ovu oblast, pre svega u obnavljanje starih i podizanje novih savremenijih zasada, sa poboljšanjem asortimana iz čega bi proizašao određeni kvantitet praćen kvalitetom. Pored navedenih kapaciteta treba pomenuti i postojanje jedne hladnjače III klase sa kapacitetom od 700 tona.

Usluge za poljoprivrednike

Na području opštine Rekovac osnovan je Fond za razvoj poljoprivrede u junu 2006. godine. On ima vodeću ulogu u organizovanju i usavršavanju poljoprivredne proizvodnje. Osnovne delatnosti Fonda su: unapredđenje i razvoj stočarske proizvodnje, unapređenje i razvoj biljne proizvodnje, zaštita, korišćenje, unapređenje i uređenje poljoprivrednog zemljišta, učestvovanje u finansiranju obuke kadrova iz oblasti poljoprivredne proizvodnje, organizovanje seminara i stručnih predavanja, nabavka časopisa, knjiga i video informatora, pružanje stručne pomoći poljoprivrednim proizvođačima, afirmisanje dostignuća u razvoju poljoprivrede putem stručnih sastanaka, učestvovanjem na sajmovima, smotrama i izložbama. Do sada je Fond za razvoj poljoprivrede ostvario brojne aktivnosti od kojih su najznačajnije: organizacija prve (53 grla) i druge (59) opštinske izložbe krava muzara, kofinansiranje međunarodnog projekta Mašinskog fakulteta iz Kragujevca u realizaciji projekta Pokretanje malog i organizovanog biznisa u oblasti prerade voća (120.000 dinara), opremanje kancelarije Službe za osnovnu matičnu evidenciju stoke (5.000 $), finansiranje prve opštinske manifestacije Ko peče najbolju rakiju u Levču, finansiranje regionalnog projekta Dobra poljoprivredna praksa, subvencije za osemenjavanje pedigriranih grla (400.000 dinara), subvencije za uvezena pedigrirana grla (5.000 dinara po grlu).

48 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Pregled veterinarskih stanica na teritoriji opštine Naziv Lokacija Vlasništvo JVS Rekovac Rekovac Privatno Ambulanta Vl. Todorović Belušić Sveti Đorđe Momčilo Amulanta Belušić Vl. Mileta Aleksić Đole-vet Izvor: Lokalna samouprava U cilju delimičnog uređenja stanja i zaustavljanja daljeg pada proizvodnje, pre svega u govedarstvu, na inicijativu opštine Rekovac i Regionalne privredne komore iz Kragujevca, početkom 2003. godine oformljena je Osnovna matična služba u stočarstvu za teritoriju opštine Rekovac. Ova služba radi u sastavu veterinarske stanice u Rekovcu sa osnovnim zadatkom evidentiranja i selekcije priplodnih grla i rasnog sastava. Glavni poslovi se izvode na terenu, a postoje i tzv. kancelarijski poslovi.

Poslovi na terenu: − Odabiranje grla za matični zapat − Umatičenje kvalitetnih plotkinja − Vođenje kompletne matične evidencije za odabrana grla − Praćenje, identifikacija i obeležavanje podmlatka krava i ovaca na teritoriji opštine Rekovac − Kontrola proizvodnosti matičnih krava − Merenje životinja − Kontrola mlečnosti i mutnosti grla goveda i ovaca − Linearno ocenjivanje životinja

49 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Infrastruktura

Privredna infrastruktura

Putna mreža

Pregled putne mreže na teritoriji opštine Magistralni(km) Regionalni(km) Lokalni(km) Ukupno Savremeni Godina Savremeni Savremeni Savremeni (km) kolovoz(km) Svega Svega Svega kolovoz kolovoz kolovoz 2002. 179 117 / / 91 80 88 37 2003. 179 117 / / 91 80 88 39 2004. 179 117 / / 91 81 88 38 2006. 180 121 - - 91 81 89 40 Izvor: Republički zavod za statistiku Javne puteve u opštini Rekovac čine regionalni i lokalni putevi, dok magistralnih puteva nema. Nekategorisane puteve čine seoski, poljski i šumski putevi. Prema podacima iz 2006. godine od 180 km puteva u opštini Rekovac, 67,2 % predstavljaju putevi sa savremenim kolovozom. Na teritoriji opštine nalaze se 4 regionalna puta ukupne dužine 91 km. Prema pomenutim podacima, savremenom asfaltnom podlogom prekriven je 81km regionlanih puteva, a od 22 lokalna puta - ukupne dužine 89 km - savremenom asfaltnom podlogom presvučeno je 40 km. Direkcija za puteve Kragujevac obavlja poslove održavanja, zaštite, razvoja i upravljanja regionalnim putevima u opštini Rekovac. Lokalne, nekategorisane puteve i gradske ulice održava opština Rekovac.

Vodoprivreda

Na teritoriji opštine Rekovac o vodoprivređivanju (vodokorišćenje i vodozaštita) se stara vodoprivredna organizacija koja se nalazi u Ćupriji. Vodno područje čine slivovi reka Dulenke, Županjevske i Kalenićke. Na teritoriji ove opštine ne postoje izgrađene višenamenske i mini akumulacije. Opština Rekovac i naselje Lomnica snabdevaju se vodom iz bunara na lokalitetu Donje polje. Izvedena su četiri bunara od kojih jedan radi, drugi sa smanjenim kapacitetom, dok ostala dva imaju 14 l/s što je nedovoljno za normalno snabdevanje vodom. U opštini postoji veliki broj direktnih korisnika vodovodne mreže i svi imaju probleme usled restrikcija u letnjem periodu. Restrikcije se javljaju zbog zastarelosti opreme i čestog ispadanja iz sistema elekro-mreže, kao i smanjenog kapacitea protoka pijaće vode.

Komunalna infrastruktura

JKP Mermer u Rekovcu obavlja komunalne usluge vezane za distribuciju vode, odvođenje atmosferskih i otpadnih voda, održavanje čistoće u gradskom naselju Rekovac, održavanje ulica, puteva i drugih javnih površina i održavanje deponije.

50 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Snabdevanje stanovništva pijaćom vodom

U gradskom naselju Rekovac distribucija vode za piće i druge potrebe vrši se vodovodnom mrežom. Broj priključaka na vodovodnu mrežu u naseljenom mestu Rekovac iznosi 1.200, čemu treba dodati još 1.500 priključaka van Rekovca. Pokrivenost opštine vodovodnom mrežom izosi 50%. Ukupna dužina primarne vodovodne mreže je 25 km, od čega je 10 km u Rekovcu, a 15 km van Rekovca. Procenjuje se da je potrebno dograditi primarnu vodovodnu mrežu u dužini od 3 km za Rekovac i 25 km za naseljena mesta van Rekovca. Najnoviji podaci ukazuju da je potrebno rekonstruisati 2 km vodovodne mreže u Rekovcu i 7 km van njega. Seoska domaćinstva uglavnom koriste sopstvene bunarske izvore za snabdevanje pijaćom vodom, a pouzdanih informacija o kvalitetu vode na seoskom području nema.

Otpadne vode

Na postojeću kanalizacionu mrežu u opštini Rekovac priključeno je 900 subjekata u Rekovcu i 1.500 van Rekovca, što predstavlja 40% pokrivenosti opštine. Ukupna dužina primerne kanalizacione mreže iznosi 12 km u Rekovcu i 8 km u preostalom delu opštine. Pored mreže fekalne kanalizacije, u Rekovcu postoji i mreža kišne kanalizacije u dužini od 2 km, dok je dužina mreže kišne kanalizacije van Rekovca 3 km. Kanalizaciona mreža je najvećim delom u nezadovoljavajućem stanju, pa postoji potreba za rekonstruisanjem 1km kanalizacione mreže u Rekovcu i 2 km u ostalom delu opštine, a postoji potreba i za izgradnjom dodatnih 25 km primarne kanalizacione mreže (15 km u Rekovcu i 10 km u ostalim mestima opštine). Izgrađeno je postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda sa planiranim kapacitetom od 75 m³.

Održavanje čistoće

Opština Rekovac nema uređenu deponiju, pa ne postoje osnovni uslovi za bezbedno odlaganje i neutralisanje komunalnog otpada. Sav čvrst otpad se odlaže na 6 neuređenih deponija, čija ukupna površina iznosi 4 ha. Prikupljeni otpad se ne reciklira. Ukupna količina otpada koja se produkuje godišnje u opštini Rekovac iznosi 2,9 hiljada tona, od čega od domaćinstava potiče 2.200 t (Rekovac 1.200 t, ostala mesta 1.000 t), preduzeća 300 t (Rekovac 250 t, ostala mesta 50t), javnih ustanova 150 t (Rekovac 50 t, ostala mesta 100 t), sa javnih površina 250 t (Rekovac 100 t, ostala mesta 150 t).

Energetika

Na osnovu veličina opštine i njene razvijenosti, pre svega privrede, može se reći da opština Rekovac spada u grupu malih potrošača energije. Na njenoj teritoriji postoji 106 trafo stanica - od toga 90 je u vlasništvu Elektrodistribucije, a 16 u vlasništvu firmi na teritoriji opštine. Prosečna godišnja potrošnja električne energije u domaćinstvima u opštini Rekovac tokom leta iznosi 7.477.870 kWh, a tokom zime 9.501.960 kWh. U privredi prosečna potrošnja električne energije u tokom leta iznosi 6.098.480 kWh, a tokom zime 9.147.720 kWh. Dužina dalekovodne prenosne mreže je 121,06 km, a dužina niskonaponske prenosne mreže je 292,035 km. Broj prenosnica na teritoriji opštine je 81. Na osnovu podataka iz 2007. godine, stepen elektrifikacije opštine Rekovac iznosi 100 %.

51 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Snaga postojećih trafo stanica varira od 30 kVA do 630 kVA. Pregled snaga svih trafo stanica na teritoriji opštine: − 630 kVA – 4 trafo stanice − 400 kVA – 1 trafo stanica − 250kVA – 11 trafo stanica − 160 kVa – 28 trafo stanica − 100 kVA – 36 trafo stanica − 50 kVA – 8 trafo stanica − 30 kVA – 1 trafo stanica Već je pomenuto da 16 trafo stanica nije u vlasništvu Elektrodistribucije, već u vlasništvu pojedinih firmi. U nastavku je dat pregled firmi koje u svom vlasništvu imaju ove trafo stanice: − Trend fashion line - Rekovac - 1 trafo stanica − Inter speed - Rekovac - 1 trafo stanica − Mermer - Rogoljevica - 1 trafo stanica − Braća Grujić - Tečić - 1 trafo stanica − Fabrika kablova - Rekovac - 7 trafo stanica − Blagotin - Belušić - 2 trafo stanice − Vineks - Belušić - 1 trafo stanica − Crepociglana - Oparić - 1 trafo stanica − Hladnjača Tri klasa - Dragovo - 1 trafo stanica

PTT saobraćaj

U opštini Rekovac izvršena je telefonizacija u sva 32 naseljena mesta. U funkciji su 14 telefonskih centrala sa ukupno 3.961 pretplatnikom.

Pregled broja pošta i telefonskih priključaka u opštini Rekovac Godina 2002 2003 2004 Broj pošta 6 6 6 Broj telefonskih 3743 3773 3961 priključaka Izvor:Republički zavod za statistiku

Prostorno planiranje

Kada je reč o urbanističko-planskoj dokumentaciji, Rekovac nema prostorni plan opštine, a 1997. godine izrađen je Generalni plan. Za deo naselja Rekovac, naselje Kalenićki Prnjavor i zaštićeno područje manastira Kalenić, postoji Regulacioni plan. Prema podacima iz 2005. godine, prihodi opštine od izdavanja urbanističko-tehničkih uslova, saglasnosti i građevinskih dozvola iznosili su 25.000 dinara, a u 2006. godini 30.000 dinara. Prema Generalnom urbanističkom planu površine namenjene privrednim delatnostima iznose 13 ha, od čega je 10 ha već realizovano u vidu postojećih radnih zona, a 336 ha koji su u vlasništvu države planirani su za buduće radne zone. Prema aktuelnim podacima, za opštinu Rekovac i njene delove ne postoje digitalizovane geodetske i orto-foto podloge.

52 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Turizam

Rekovac se prostire u središnjem delu Srbije i u jugoistonom delu Šumadije. Nalazi se na oko 30 km jugozapadno od Jagodine, na maloj reci Dulenki, u brdovitom kraju, poznatom po svom istorijskom nazivu Levač. Ovaj prostor u obliku levka, između Gledićkih planina i Juhora, okružuju reke Dulenka, Gruža, Lepenica, Belica i Temnić. Sa zapada se uzdižu visoki obronci Gledićkih planina, a sa jugoistoka pribrežje planine Juhor. Ceo Levač prošaran je malim, ali vodonosnim rekama. Rekovac spada među mlađa naselja Levča. Prvi stanovnici ovog naselja došli su iz Crne Gore i bili nastanjeni u gornjem toku reke Dulenke. Naselje je ime dobilo po kućama koje su građene na samoj reci i vodenicama koje su se zvale rekavice. Opština Rekovac, iako slabo razvijena, imala je određenih rezultata u lovnom i eko-turizmu. Danas je gotovo na početku, a jedan od problema je i slaba zainteresovanost lokalnog stanovništva za turizam. U navedenim oblastima turizma postoje mogućnosti za razvoj pre svega kroz posetu brojnim manastirima. Veliki broj privrednih i neprivrednih delatnosti učestvuje u procesu zadovoljenja potreba turizma: ugostiteljstvo, saobraćaj, trgovina, komunalne delatnosti, zanatstvo i dr. Razvijenost ovih oblasti je u skladu sa razvijenošću opštine koja je, kako smo već rekli, nedovoljna. Postoji potreba za značajnijim investicionim ulaganjima, posebno u oblasti putne privrede.

Turističke lokacije

Na teritoriji opštine Rekovac postoje brojne turistički atraktivne lokacije, zanimljive kako zbog svojih kulturno-istorijskih vrednosti, tako i zbog prirodnih resursa. Najznačajniji turistički lokaliteti su: Manastir Kalenić, Manastir Preradovac, Stari grad -Županjevac i muzej na otvorenom Kalenić.

Manastir Kalenić se nalazi u blizini Rekovca, na obroncima Gledićkih planina, 12 km zapadno od sela Oparića u Levču. Po likovnim vrednostima ubraja se među najznačajnije spomenike kulture u Srbiji. Od prvobitnog manastirskog kompleksa ostala je samo crkva posvećena Vavedenju Bogorodice. Kalenić je zadužbina protovestijara Bogdana, uglednog velmože despota Stefana Lazarevića. Crkva je sagrađena i oslikana između 1413. i 1420. godine. Manastir su obnovili sredinom 18. veka monasi iz Morače. Moravska crkva bogato je dekorisana spolja, freske spadaju među najbolje očuvana ostvarenja živopisa 15. veka. Manastir je građen po uzoru na Lazaricu, sa osnovom u obliku sažetog trikonhosa, oltarska apsida i bočne konhe spolja su petostrane, a iznutra polukružne. Nad prostorom između konhi uzdiže se centralno kube, osmostranog tambura sa stepenasto urezanim prozorima, kolonetama i ukrasima od šahovskih polja. Crkva je spolja veoma slikovita, zbog lepo složenih belih blokova kamena i crvene opeke. Iznad prozora i portala je plitko rezana plastična dekoracija sa predstavama ptica, grifona, lavova. Glavni motiv reljefne dekoracije je preplet od dvočlane trake, stilizovani ljiljan i palmeta, antropomorfne i zoomorfne predstave. Izvanredno slikarstvo prefinjenog kolorita i setnih likova svetitelja ubraja se u vrhunska slikarska ostvarenja u celom vizantijskom svetu prve četvrtine 15. veka. Naročito se ističu kompozicije Svadba u Kani, predstave svetih ratnika i svetitelja u medaljonima. Autori su dva poetski nadahnuta i veoma darovita slikara, od kojih je jedan po imenu Radoslav, autor minijatura u čuvenom srpskom Petrogradskom jevanđelju iz 1429. godine. 53 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Manastir Preradovac, jedan od najstarijih kulturno-istorijskih spomenika na teritoriji Levča, posvećen je Stefanu Prvovenčanom, prepodobnom Simonu monahu, a nalazi se na 12 km udaljenosti od manastira Kalenić. Za vreme komunizma služio je seljacima da u njegovim zidinama zatvaraju, čuvaju ovce, budući da je bio porušen i zapušten. Nalazi se između dva sela Lepojević i Oparić - okrug Levač u Šumadiji.

Stari grad - Županjevac je jedna od najznačajnijih građevina rimskog doba i srednjeg veka. Građevina je od velikog kulturnog i turističkog značaja. Grad je postojao još u doba Rimljana i bio je značajno vojno utvrđenje. Do sada je malo ispitan. Muzej na otvorenom Kalenić, osnovan 2003. godine, značajan je za savremeni razvoj Levča, Njegova svrha je da zaštiti i čuva okolinu manastira Kalenić, kulturne i prirodne vrednosti kraja. Očuvana priroda, vodenica, autentično seosko domaćinstvo, stari zanati, moravska narodna arhitektura, slikarstvo naive, prirodno stanište biljaka i životinja, načini obrade zemlje, predstavljaju samo neke od momenata koji ovome mestu daju posebnu draž i čine ga jedinstvenim na turističkoj mapi Srbije. Najmlađim ljubiteljima prirode i zdravog načina života Muzej nudi brojne mogućnosti da u okviru edukativnih radionica, u zdravom i atraktivnom prirodnom okruženju, iskažu svoju kreativnost i istraživački duh. Koncept Muzeja na otvorenom pruža mogućnost održivog razvoja samog mesta. Područje manastira Kalenić se uređuje već nekoliko godina. Posle obnove manastira izrađen je Regulacioni plan područja, čije je težište na zaštiti narodnog graditeljstva i tradicionalnih delatnosti, razvoju kulturnog i ekološkog, kao i seoskog turizma.

Pregled institucija kulture

Najznačajnije institucije kulture su Narodna biblioteka Ribnikar, Kulturno-prosvetna zajednica i Dom kulture. Narodna biblioteka Ribnikar osnovana je 12. oktobra 1928. godine. Glavna delatnost biblioteke je usavršavanje obrazovanja putem obezbeđivanja odgovarajućih knjiga, časopisa i novina. Kulturno-prosvetna zajednica osnovana je 1995. godine i njena glavna delatnost je očuvanje običaja i tradicije kroz organizaciju različitih kulturnih manifestacija. Dom kulture osnovan je 1948. godine i u njemu se održavaju sve kulturne manifestacije.

54 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Pregled svih vidova turizma zastupljenih na teritoriji opštine

Lovni turizam

Značajan deo turističke ponude opštine Rekovac predstavlja lovni turizam. Lovni teren je pogodan, gotovo idealan za lov, razvoj i odgoj divljači. Najraspostranjenija divljač je zec koji je zastupljen na svim lovnim terenima. Pored zeca, u ravničarskim predelima, lovi se poljska jarebica, prepelica, grlica, fazan i srneća divljač. U brdsko-planinskom području, ekološkoj bazi, pored srneće divljači prisutne su i divlje svinje. Lovačko udruženje Levač sa sedištem u Rekovcu, gazduje lovištem Dulenska reka ukupne površine 15.031 ha, od čega lovne površine obuhvataju 13.277 ha. Udruženje ima 245 aktivnih članova. Stalno gajene vrste divljači u lovištu Dulenska reka su srna, divlja svinja, zec, fazani, poljska jarebica. Lovište u funkciji ima sledeće lovne objekte: 25 stabilnih čeka, 70 čeka na drvetu, 41 hranilište za srneću divljač, 180 hranilišta za fazane i poljske jarebice, 47 solišta i 6 prihvatilišta za fazančiće ukupne površine 0,12 ha i 0,33 ha zemlje. Stručna služba ima upravnika lovišta - stručno lice i 2 lovočuvara, kojima pomaže 9 lovočuvara volontera u lovačkim sekcijama.

Levač Levač je deo Šumadije, u isto vreme i jedan od najpitomijih delova centralne Srbije. Prirodni potencijal su brežuljkasti predeli između Juhora i Gledićkih planina, čisti izvori, reke, klisure, lekovito bilje, divljač. Gledićke planine, na čijim obroncima se Levač prostire, pružaju se u pravcu Trstenika na jugu i Kragujevca na severu dužinom od 35-40 km, zatim Rekovca na istoku i Gruže na zapadu. Prosečna širina Gledićkih planina iznosi oko 20 km, pa ove planine zauzimaju oko 800 km². Osim što zauzimaju veliko prostranstvo ove planine su, pored Rudnika, najviše u Šumadiji. Njihv najviši vrh je Samar (922 m). Inače, od desetak šumadijskih planina Gledićke se smatraju najlepšim, pre svega zbog njhovih prirodnih lepota, retkosti i znamenitosti. Deo Gledićkih planina koji zauzima prostor opštine Rekovac najviše karakterišu brojne živopisne klisure koje usecaju Kalenićka i Županjevačka reka, kao i reka Dulenka. Levač se prostire u središnjem delu Srbije i u jugoistočnom delu Šumadije. Ovaj prostor, u obliku levka između Gledićkih planina i Juhora okružuju reke Gruža, Lepenica, Belica i Temnić. U srpskoj istoriji pominje se krajem 12. veka. Od Vizantije je oslobođen 1183. godine, za vreme vladavine Stefana Nemanje. Naziv mu je dao, kaže predanje, knez Lazar Hrebeljanović, jer se nalazi s leve strane Velike i Zapadne Morave. Zaklonjen planinama i posmatran sa visine liči na veliki levak, a ceo ovaj kraj od oko 366 km² poznat je po voćarima i vinogradarima koji za pretakanje rakije i vina upotrebljavaju levak.

Seoski turizam

Sela brdsko-planinskog tipa u opštini Rekovac imaju izvanredne uslove za pružanje turističkih usluga. Naseljeno mesto Kalenićki Prnjavor kao reprezent ovog dela turističke ponude poseduje sve pogodnosti neophodne za prerastanje u turističko naselje. U tom smislu je urađen regulacioni plan za ovo naseljeno mesto. Težište regulacionog plana je na zaštiti narodnog graditeljstva i tradicionalnih delatnosti, razvoju kulturnog, ekološkog i seoskog turizma.

55 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Eko turizam

Drvo Na desnoj strani puta Belušić - Oparić, više od 150 godina svojim neobičnim izgledom privlači pažnju drvo stare jabuke u narodu ovog kraja poznato kao "zlo drvo". Reč je o endemskoj jabuci, visokoj oko 3.5 m i isto toliko širokoj. Ona predstavlja ostatak stare flore i uspeva samo u određenim klimatskim uslovima. Svake druge godine rađa sitne plodove koje niko ne ubira. Ne zna se koliko je stara. Meštani susednih sela zaziru od ovog drveta jer ono za sebe vezuje priče i legende tragičnog kraja. Svakome ko je pokušao da ga poseče ili odlomi granu dogodila se nesreća. Ne pokušavajući da proveri da li su ovo samo legende ili je drvo zaista toliko moćno, direktor firme koja je asfaltirala put Belušić - Oparić odlučio je da se drvo ne poseče, kako je projektom bilo predviđeno, već je na toj deonici ostavljena krivina. Ovo misteriozno drvo predstavlja znamenitost i turističku atrakciju Levča.

Turističke manifestacije

Najznačajnija kulturna manifestacija u opštini Rekovac je manifestacija narodnog stvaralaštva i običaja pod nazivom Prođoh Levač, prođoh Šumadiju. Pored ove, poznata je i Velika izložba cveća, koja je prvi put organizovana 2005. godine s ciljem da se ukaže na postojanje velikog broja ljudi u Levču koji se bave uzgajanjem i negovanjem cveća. Manifestacija Prođoh Levač, prođoh Šumadiju je sabor sa dugogodišnjom tradicijom i jedna je od retkih smotri izvornog narodnog stvaralaštva. Održava se u Kaleniću svake godine u mesecu septembru. Ova turistička, kulturna, i etnološka manifestacija ima za cilj negovanje, oživljavanje i afirmaciju narodnog stvaralaštva i tradicije. Na saboru nastupa veliki broj kulturno-umetničkih društava iz Srbije i inostranstva. Svake godine se bira 'najbrk' Sabora, devojka sa najdužom pletenicom, lepotica Sabora kao i najlepša ženska i muška šumadijska narodna nošnja. U okviru sabora organizuju se mnoge prateće manifestacije: − “Zlatne ruke Levča” (pripremanje i degustacija starih levačkih jela) − Izložba proizvoda starih zanata (korparstvo) − Pesnički maraton − Izložba likovnog stvaralaštva − Sportska takmičenja − Okrugli sto na kome učestvuju naučni i javni radnici rođeni u opštini Rekovac

Restorani

Pregled restorana na teritoriji opštine Lokacija Lokacija Kategorija Kapaciteti „Mi-mi“ Tečić / 50 „BG“ Tečić / 60 „Kod Trebinjca“ Rekovac / 50 „Solun“ Rekovac / 70 Izvor: Lokalna samouprava 56 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Smeštajni kapaciteti

Na teritoriji opštine Rekovac registrovano je 27 ugostiteljskih objekata od kojih su većina kafe- barovi. Smeštajni kapaciteti su nedovoljni (80 kreveta) i pod njima se prvenstveno misli na kapacitete Hotela Levač koji danas ne radi. Broj zaposlenih koji rade u ugostiteljskim objektima je 48. Domaćinstva zainteresovana za pružanje turističkih usluga su evidentirana, ali još uvek nije izvršena kategorizacija soba.

57 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Kultura

Kulturni život u rekovačkoj opštini ima dugu i bogatu tradiciju u raznim vidovima stvaralaštva. Opština Rekovac se danas prepoznaje po manastiru Kalenić, slikarstvu Janka Brašića i njegovih sledbenika, po starim arheološkim nalazištima, staroj arhitekturi i Saboru Prođoh Levač, prođoh Šumadiju. Kako bi se održao kontinuitet u promociji slikarstva u Levču je osnovana Slikarska kolonija Kalenić U okviru ove manifestacije svake godine se obavlja i spremanje starih levačkih jela. Posebna pažnja se posvećuje narodnoj radinosti te se na izložbama mogu videti jako ukrašene nošnje, ćilimi, korpe i druge narodne rukotvorine. U skoro svim selima u Levču ima malo omladine, pa stari nemaju kome da prenesu svoje kulturne običaje, tradiciju, narodnu baštinu. Kadrovi u amaterizmu skoro da ne postoje, uglavnom se još uvek oslanja na znanje starijih. Nekada su domovi kulture bili uzor i ponos sela sa svojim izgledom i uređenjem. Danas su postali ruglo sela. Napušteni, ruinirani, o kojima više niko ne vodi računa... Trebalo bi izvršiti njihovu rekonstrukciju, a sa obnavljanjem domova počeće aktiviranje kulturnog života sela. Pri Skupštini opštine Rekovac formirana je Kulturno-prosvetna zajednica, ustanova koja obezbeđuje sve relevantne faktore neophodne za razvoj ove oblasti, očuvanje običaja i tradicija kroz organizaciju različitih kulturnih manifestacija.

Kulturno-istorijske lokacije

Najinteresantnije kulturno-istorijske lokacije u ovoj opštini su: Manastir Kalenić, Spomen-kuća Dušana Popovića, Rodna kuća Miloja Milojevića u Ursulama, Manastir Preradovac i Crkva Manastirak.

Manastir Kalenić Manastir Kalenić - podignut početkom XV veka (1407-1413), za vreme vladavine despota Stefana Lazarevića. Freske ovog manastira imaju posebnu vrednost i zauzimaju zavidno mesto u srednjovekovnom srpskom slikarstvu. Svojom lepotom se posebno ističu Svadba u Kani i Sveti ratnici. U manastirskoj porti se nalazi spomen-česma koja je izgrađena 1937. godine, a posvećena je kralju Aleksandru I i svim poginulim Levčanima u ratovima za oslobođenje od 1912. do 1918. godine. Ovaj spomenik je zaštićeni spomenik kulture prve kategorije. U Kalenićkom Prnjavoru, na obroncima Gledićkih planina, koje su, po narodnom predanju dobile ime jer se sa njih daleko vidi, u periodu od 1407. do 1413. godine despot Stefan Lazarević podiže sebi zadužbinu manastir Kalenić. Crkva je posvećena Vavedenju Bogorodice. Ubraja se među najlepše spomenike moravske arhitekture i vizantijskog graditeljstva. Osnova crkve je u obliku sažetog trkonhosa, oltarska apsida i bočne konhe su spolja petostrane, a iznutra polukružne. Centralno kube osmostranog tambura sa stepenasto urezanim prozorima, kolonetama i ukrasima od šahovskih polja uzdiže se nad prostorom iznad konhi. Zbog lepo složenih belih blokova kamena i crvene opeke, crkva je spolja veoma slikovita. Iznad prozora i portala je plitko rezana plastična dekoracija sa predstavama ptica, grifona, lavova. Glavni motiv reljefne dekoracije je preplet dvočlane trake, stilizovani ljiljan i palmeta, antropomorfne i zoomorfne predstave. Nad prostorom između konhi uzdiže se centralno kube, osmostranog tambura sa stepenasto urezanim prozorima, kolonetama i ukrasima od šahovskih polja. Crkva je spolja veoma slikovita,

58 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

zbog lepo složenih belih blokova kamena i crvene opeke. Izvanredno slikarstvo prefinjenog kolorita i setnih likova svetitelja ubraja se u vrhunska slikarska ostvarenja u celom vizantijskom svetu prve četvrtine 15. veka. Naročito se ističu kompozicije Svadba u Kani, Sveti ratnici i svetitelji u medaljonima. Autori su dva poetski nadahnuta i veoma darovita slikara, od kojih je jedan po imenu Radoslav, autor minijatura u čuvenom srpskom Petrogradskom jevanđelju iz 1429. godine. Mnogo puta tokom ratova rušen je i skrnavljen. Iz zapisa na dnu freske svetih otaca liturgičara saznajemo da su ga u periodu od 1718. do 1739. obnovila četiri monaha iz Morače Danilo, Teodosije, Dionisije i Janićije, povrativši mu i dobar deo imovine. Manastirska arhiva spaljena je za vreme Hadži Prodanove bune da ne bi pala neprijatelju u ruke. Priprata je izgrađena 1806. godine, ali je 1928. godine izgorela u požaru. Konak koji je sagrađen u vreme Petra I Karađorđevića nakon Drugog svetskog rata je nacionalizovan, a manastiru je ponovo vraćen 1989. godine.

Spomen-kuća Dušana Popovića Spomen-kuća Dušana Popovića nalazi se u Dragovu. Danas su tu smeštene škola i Biblioteka. Značajan je spomenik naše novije istorije. U njoj je rođen Dušan Popović (1884–1918), srpski socijalista, sledbenik Svetozara Markovića.

Manastir Preradovac Crkva na imanju Preradovac, udaljenom desetak kilometara od manastira Kalenić, između sela Oparić, Lepojević i Kaludra, najverovatnije je bila posvećena Svetom Simonu (Stefanu Prvovenčanom). Izgrađena je sredinom 19. veka, na kalenićkom metohu, a posle Drugog svetskog rata i nacionalizacije imanja ona je napuštena. Zidana je lomljenim kamenom u donjem delu, opekom u gornjim zonama, malterisana, obojena u belo i pokrivena ćeramidom. Crkva u osnovi predstavlja trolist, a nad takvom osnovom su uobičajene zasvedene konhe i kupola. Međutim, gornji deo od opeke predstavlja nevešt pokušaj da se osnova zasvede i objekat završi kao jednobrodan, bez kupole. Crkva je do obnove bila u jako lošem stanju. U oktobru 1995. godine počela je sanacija crkve. U oktobru 1998. godine, na dan Svetog Simeona, održana je svečanost povodom završetka radova na crkvi.

Stari grad - Županjevac Stari grad – Županjevac - prestonica kneza Lazara je građevina od velikog kulturnog značaja. Kod naselja Županjevac (u blizini manastira Kalenić) nalaze se ostaci tri utvrđenja - grada. Jedan je bio na brdu, poznatog imena - Straževica, drugi u samom mestu, a treći nešto južnije kod sela Prevest. Sve su to bili antički gradovi koji su obnovljeni u srednjem veku. Nije nemoguće da je Županjevac bio sedište župana Nikole koji se često pominje u starim hronikama. Zvuči neverovatno da četiri grada oko Glednićkih planina nose naziv Jerinin grad.

Crkva Manastirak Crkva Manastirak predstavlja značajan, ali nedovoljno istražen i proučen spomenik naše srednjovekovne kulture. Na osnovu početnih ispitivanja utvrđeno je da se radi o izuzetno vrednoj građevini. Meštani Velike Kruševice, gde se nalazi crkva, dobrovoljnim prilozima izvršili su popravku ove crkve. Zaštićena je od strane Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kragujevac.

59 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Pregled kulturnih manifestacija

Takmičenje recitatora osnovnih i Poljoprivredno-veterinarske škole - takmičenje organizuje Kulturno-prosvetna zajednica opštine Rekovac u saradnji sa školama. Smotra narodnog stvaralaštva dece Šumadije i Pomoravlja - održava se u Rekovcu, svake godine u maju i nema takmičarski karakter. Slikarska kolonija - održava se u okruženju manastira Kalenić. Traje 7 dana, a na njoj učestvuje veliki broj slikara, većinom akademskih. Sabor Prođoh Levač, prođoh Šumadiju - održava se svake godine u avgustu mesecu u prostoru manastira Kalenić. Ova turistička, kulturna i etnološka manifestacija ima za cilj negovanje, oživljavanje i afirmaciju narodnog stvaralaštva i tradicije. Svake godine se bira “Najbrk" Sabora, devojka sa najdužom pletenicom, lepotica Sabora kao i najlepša ženska i muška šumadijska narodna nošnja.

Jankovi dani Sabor slikara i pesnika Jankovi dani održava se u spomen na Janka Brašića, rodonačelnika i osnivača oparićke škole naive. Sabor se odžava u porti manastira Preradovac. U okviru Sabora organizuju se: Likovna kolonija Janko Brašić, dečija likovna kolonija, izložba, susreti pesnika. Janko Brašić je rođen 09. januara 1906. godine se u selu Oparić. Živeo je 88 godina, a za njim je preko šest decenija umetničkog rada i više stotina sačuvanih uljanih slika, crteža, grafika, fresaka, ikona i skulptura u glini, kamenu i drvetu koje se nalaze u muzejskim zbirkama, galerijama, privatnim kolekcijama u svojoj zemlji i inostranstvu, u vlasništvu njegove familije, na zidovima manastira i crkava po Srbiji, na seoskim grobljima ili kao javni spomenici u mestima oko Oparića. Pored ove materijalne, sačuvana je i obimna pisana građa, veoma važna za proučavanje njegovog umetničkog rada. Ime Janka Brašića vezano je za osnivanje Galerije samoukih likovnih umetnika 1960. godine (danas Muzej naivne umetnosti u Jagodini), jer je formiranje zbirke započeto njegovim slikama, skulpturama i crtežima. Danas se u zbirci Muzeja naivne umetnosti čuva 67 ideja Janka Brašića iz perioda od 1935. godine do kraja devete decenije dvadesetog veka, kao i bogat dokumentarni materijal. U stalnoj postavci nalaze se slike izabrane sa ciljem da pokažu najvrednija dela najstarijeg srpskog samouka, kroz nekoliko faza. Svojim delima Janko Brašić je učestvovao na mnogim kolektivnim izložbama u zemlji i svetu u organizaciji Muzeja naivne umetnosti ili drugih muzejskih kuća i kulturnih institucija, zatim u mnogim selekcijama kritičara Ota Bihalji Merina na najznačajnijim izložbama naivne umetnosti. Samostalno je izlagao više od 30 puta. Prvi put je kolektivno izlagao 1935. godine sa našim najpoznatijim akademskim slikarima na izložbi Udruženja likovnih umetnika Jugoslavije u Umetničkom paviljonu Cvijeta Zuzorić u Beogradu. Zatim je 1957. godine učestvovao na velikoj izložbi Naivna umetnost Jugoslavije u Zagrebu, Ljubljani, Beogradu i Skoplju. Prvu samostalnu izložbu imao je 1937. godine u Opariću, drugu u Maloj galeriji, novinara Siniše Paunovića pod nazivom Rani Braši,, 1962. godine. Iz obimnog dokumentacionog materijala MNU posebno se ističe veliki broj bibliografskih jedinica o delu Janka Brašića (kataloga, knjiga, i novinskih članaka) sa tekstovima Milana Tokina, Siniše Paunovića, Ota Bihalji Merina, Nebojše Tomaševića, Milice Maširević, Miroslave Bošković, Miodraga Protića, Anatola Žakovskog, Koste Dimitrijevića, Radmile Cvetković, Ljiljane Kojić, Nine Krstić i drugih. Njegova najranije dela potiču od 1933. godine (crteži i autoportret u ulju). Svoj umetnički rad Brašić je započeo selu Opariću i u njemu ostao i stvarao do svoje smrti. Tu u svom rodnom kraju 60 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

sticao je ljubav za lepotu, posmatrajući kao dete biser naše srednjovekovne umetnosti, crkvu manastira Kalenića. Kulturno nasleđe područja manifestovalo se u izboru tema i motiva kao i koloritu vezanom za boje folklora njegovog zavičaja, ali interpretirani originalnim likovnim jezikom, rustičnim elementarnim realizmom. Mnogobrojni psihološki portreti, događaji i običaji iz seoskog života, istorijske kompozicije, anegdote, poneka mrtva priroda, gradski prizor i čist pejzaž levačkog područja, kao i alegorijsko - simbolični sadržaji, nose svojevrsne osobine likovnog rukopisa autora, hroničara svog vremena, koji je na trenutak uspeo da zaustavi prolaznost starog i patrijahalnog.

61 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Zdravstvena i socijalna zaštita

Zdravstvena zaštita U opštini Rekovac postoji i radi Dom zdravlja koji se nalazi u okviru Medicinskog centra Ćuprija i koji pruža usluge zdravstvene zaštite građanima na teritoriji opštine. Nema dovoljan broj stručnih kadrova, niti ima razvijene usluge u pogledu potreba stanovništva. Ako se uzme u obzir činjenica da je prosek starosti stanovnika opštine Rekovac preko 64 godine i da je prvi zdravstveni centar udaljen 35 km, a da u Rekovcu ne postoji služba za produženo lečenje, uočava se veoma veliki problem u zbrinjavanju hitnih slučajeva. Zaokupljeni osnovnim egzinstencijalnim problemima, građani nemaju naviku za preventivni i savetodavni odlazak u zdravstvenu ustanovu, niti se ovakav vid ponašanja građana stimuliše posebnim programima u smislu edukacije, jer ne postoji ni jedno savetovalište koje bi bilo u skladu sa potrebama građana. U cilju dostupnosti zdravstvenih usluga korisnicima, na teritoriji opštine je locirano više ustanova: zdravstvena stanica u Belušiću i zdravstvene ambulante u Rabrenovcu, Dragovu, Kaludri, Preveštu, Sekuriču, Sibnici i Komaranu. U narednoj tabeli dat je pregled zdravstvenih ustanova na teritoriji opštine Rekovac. Kadrovska struktura

Zdravstveni Domovi Zdravstvene Ambulante centar zdravlja stanice (mesto) lekari o osoblje o osoblje zdravstveni zdravstveni specijalisti radnik sa vss radnik sa sss na specijaliz nemedicinsk UKUPNO: 7 8 1 4 46 19 Belušić Dom zdravlja Belušić 1 / / / 3 / Rekovac Oparić / / / / 1 / Kaludra / / / / / / Sibnica / / / / 1 / Županjevac / / / / 1 / Dragovo / / / / / / Rabenovac / / / / 1 / Loćika / / / / 1 / Prevešt / / / / / / Izvor: Lokalna samouprava Zastarelost i delimična ispravnost opreme razlog je za hitno obnavljanje iste. Prioritet je RTG aparat (postojeći je iz 1979 . godine i nije bezbedan za korisnike ).

Tehnička opremljenost zdravstvenih ustanova Zdravstvena ustanova Zdravstvena oprema EKG, rentgen, defibrilator, spirometar, ultrazvuk, biohemiski analajzer, Dom zdravlja Rekovac hematološki analajzer, set za reanimaciju, set za okšenu terapiju, aspiratori Izvor: Lokalna samouprava U Domu zdravlja Rekovac radi 12 lekara, a u Zdravstvenom centru u Belušiću radi 1 lekar. Imajući u vidu broj i starosnu strukturu stanovništva opštine Rekovac kao i druge relevantne faktore koji opredeljuju zahteve za medicinskim kadrom, evidentna je potreba za angažovanjem novog medicinskog osoblja, posebno lekara opšte prakse i stomatologa. U Domu zdravlja na celoj teritoriji opštine Rekovac ne postoji zaposlen pedijatar sa punim radnim vremenom. 62 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Struktura medicinskih radnika Doma zdravlja, kao i broj korisnika koji zdravstvenu zaštitu ostvaruju preko Doma zdravlja, priložena je u sledećoj tabeli.

Pregled broja lekara Lekari u pojedinim službama Broj Za Za Za Za Ukupno Opšte i Za zdravstvenu zdravstvenu Diplomirani stanovnika borbu zaštitu i lekara specijal zdravstvenu zaštitu zaštitu farmaceuti na jednog protiv lečenje nmedicine zaštitu žena predškolske školske dece lekara TBC zuba dece i omladine 16 10 1 2 1/2 1/2 2 0 829 Izvor: Lokalna samouprava Na teritoriji opštine postoje 4 apoteke: dve u okviru zdravstvenih centara u Rekovcu i Belušiću i dve u privatnom vlasništvu u Belušiću i Rekovcu.

Socijalna zaštita

Reformi sistema socijane zaštite opštine Rekovac pristupilo se u decembru 2004. godine kada je formiran Opštinski koordinacioni odbor za socijanu politiku - OKOSP kao savetodavno telo predsednika opštine. OKOSP je doprineo uspostavljanju lokalnih servisnih usluga kroz realizaciju projekta Input socijanom preduzetništvu koji je realizovan u okviru programa Regionalnog društveno-ekonomskog razvoja. U okviru tog programa izvršena je šestomesečna obuka deset žena za pomoć ostarelim licima u seoskom području. Učešće u opštini u sistemu socijalne zaštite odvijalo se uglavnom kroz proširena prava, tako da je opština Rekovac u 2007. godini imala izvršenje budžeta za socijalnu zaštitu 100% a iste godine je usvojena i Strategija razvoja socijane zaštite. Implementacijom ovog prvog lokalnog starteškog dokumenta tokom 2008. godine formiran je Polivalnetni uslužni centar. Sredstva iz budžeta lokalne samouprave koja su uplaćivana preko Centra za socijalni rad bila su namenjena najugroženijim kategorijama stanovništva, dece i starih.

Korisnici usluga centara socijalne zaštite Maloletna lica Punoletna lica u u j j ena đ u ki om j ajima ajima nom j č ki i ć ć č kom č č Sa lica Godina Godina onašan onašan Lica sa razvo Fizi zaostali Ukupno Ukupno Ukupno Ukupno psihi fizi p p Ugroženi Mentalno Mentalno Ometeni u situaci Materijalno Smetnjama porodi u u Ostarela lica ometena lica Sa kombinov. poreme poreme neobezbe Nezbrinuta lica Ostali korisnici Ostali korisnici Ostali korisnici Ostali korisnici 2005. 87 20 8 15 2 6 36 363 2 126 92 42 159 101 2006. 118 32 11 15 2 6 52 406 4 117 112 43 211 130 2007. 125 21 9 9 8 2 76 406 5 170 176 43 195 12 Izvor: Lokalna samouprava U odnosu na 2005. godinu beleži se porast svih oblika zaštite, osim materijanog obezbeđenja. U opštini Rekovac mahom preovlađuju staračka domaćinstva sa znatno smanjenim fizičkim i funkcionalnim sposobnostima. Za ovakvu populaciju ne postoji adekvatna zdravstvena zaštita, niti su stvoreni uslovi za obezbeđivanje osnovnih egzistencijalnih potreba. Broj staračkih domaćinstava je u velikom porastu iz godine u godinu. Nedovoljni smeštajni kapaciteti Gerontoloških centara iz susednih opštine ne uspevaju da prihvate sve stare osobe kojima je zbog onemoćalosti i bolesti potrebna pomoć. Nije ostvarena održivost servisa „Pomoć u kući“ koje su obavljele geronto domaćice tako da nije omogućeno pružanje neophodne pomoći velikom broju starih lica u prirodnom okruženju. 63 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Za stara lica koja su korisnici MOP-a i koji nemaju srodnike koji bi učestvovali u njihovom izdržavanju, Centar za socijalni rad je tokom protekle godinie uplaćivao značajna sredstva, pre svega za ogrev, životne namirnice, lekove i struju. Iako je prisutan prilično veliki broj osoba sa različitim vrstama i stepenom invaliditeta, ne postoji baza podataka korisničkih grupa koja bi obuhvatala njihovu starosnu i polnu strukturu, zdravstveno i porodično stanje. Ovo je važno jer pomenuta lica uglavnom žive u samačkim porodicama, bez pomoći mlađih. Primećuje se da je broj korisnika odraslih lica sa invaliditetom, od 2002. godine do danas, u porastu. Odrasle osobe sa invaliditetom obuhvaćene su pojedinim oblicima socijalne i porodično pravne zaštite: starateljstvo, privremeno starateljstvo, dodatak za pomoć i negu, smeštaj u ustanovu, smeštaj u drugu porodicu, materijalno obezbeđenje i jednokratna pomoć u novcu. U odnosu na 2005. godinu beleži se porast svih oblika zaštite, osim materijanog obezbeđenja gde je broj opao. Za osobe sa posebnim potrebama ne postoji dnevni boravak kako bi im se pružila dodatna stručna nega, kao i pomoć njihovim porodicama. Centar za socijalni rad u rešavanju problema i pružanju usluga ovoj kategoriji korisnika ima aktivnu saradnju sa lokalnom samoupravom, ali iz budžeta lokalne samouprave nema dovoljno novčanih izdvajanja za potrebe osoba sa invaliditetom, s obzirom da je broj ovih lica iz godine u godinu u porastu. Osim Crvenog krsta, na teritoriji opštine Rekovac nema razvijenog nevladinog sektora koji bi se svojim aktivnostima bavio problemima osoba sa invaliditetom. Takođe se beleži porast dece sa invaliditetom ukoliko se posmatraju podaci koje je Centar za socijalni rad evidentirao od 2002. godine kada je bilo 19 korisnika, do 2006. godine kada je bilo 23 korisnika. Nije zabeležen ni jedan slučaj privremenog starateljstva, dnevnog boravka i rehabilitacije. U toku izveštajne godine nije bilo novoevidentirane dece sa invaliditetom, već se radi o deci iz prethodne godine. U školama na teritoriji opštine Rekovac, nastavni kadar nije obučen za inkluzivnu nastavu koja se ne sprovodi iako broj dece sa posebnim potrebama govori o nephodnosti uvođenja ovakve prakse u škole. Prema podacima Centra za socijalni rad, u opštini Rekovac se javlja porast broja razvoda brakova. Problem je nepostojanje savetovališta za brak i porodicu u okviru Centra. Takođe se beleži povećani broj dece bez roditeljskog staranja, dok porodice za hraniteljstvo i pored vršenja obuke, ne funkcionišu. U okviru Centra za socijalni rad ne postoji savetovalište koje bi pružalo stručne i savetodavne usluge maloletnicima u riziku. U okviru škola nije organizovan rad koji bi se bavio profesionalnom orijentacijom učenika, neophodnom da bi se zadovoljile želje i potrebe učenika i lokalne zajednice. Kada govorimo o pomoći u vidu materijalnih sredstava (trenutne pomoći gde su korisnici bila deca), Centar za socijalni rad je uplaćivao za decu romske nacionalnosti (školski pribor, udžbenike, ekskurzije, đačke kuhinje, produženi boravak dece do 5. razreda osnovne škole, kupovina lekova za decu, hrane, obuće, odeće, mesečne karte osnovaca...). Rešenjem predsednika opštine, za dve porodice - romsku i porodicu sa samohranom majkom - u toku 2007. godine uplaćena su značajna sredstva za popravku i adaptaciju kuće. Opština preko Centra uplaćuje mesečno plaćanje kirije, ogreva, ishrane (12.000,00 dinara) korisniku koji je bio u hraniteljskoj porodici i koji je postao punoletan. Takvom korisniku Centar je pomogao oko zasnivanja radnog odnosa u Rekovcu. Problemi koji se javljaju u opštini su pre svega materijalne prirode. Potrebno je iz budžeta opštine izdvojiti veća sredstva za socijalnu zaštitu, pored trenutnih pomoći i za usluge koje bi opština finansirala, a koje bi bile održive. Problem u opštini Rekovac predstavlja i stručni kadar jer nema psihologa, pedagoga, i socijalnih radnika. U Centru za socijalni rad svi ovi kadrovi su iz drugih opština. Sve pobrojano utiče na lošu koordinaciju lokalnih institucija u pružanju usluga, a ona vodi ka neekonomičnom, nefunkcionalnom i nepravovremenom pružanju usluga korisnicima.

64 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Obrazovanje

Na teritoriji opštine Rekovac postoji jedna predškolska ustanova, dve osnovne i jedna srednja škola. − Predškolska ustanova Miloje Milojević sa područnim odeljenjima − Osnovna škola Svetozar Marković u Rekovcu sa područnim odeljenjima − Osnovna škola Dušan Popović u Belušiću sa područnim odeljenjima − Srednja poljoprivredno - veterinarska škola u Rekovcu.

Predškolsko obrazovanje

U Predškolskoj ustanovi Miloje Milojević zaposleno je 14 vaspitača. Broj dece korisnika varira i kreće se od 60 do 80.

Pregled predškolskih ustanova

Broj Broj dece korisnika Naziv institucije Lokacija preko 11 vaspitača do 5 časova 9 – 11 časova časova Miloje Milojević Rekovac 14 88 56 / Izvor: Lokalna samouprava Predškolska ustanova Miloje Milojević obuhvata vrtić u Rekovcu u kome borave deca raspoređena u tri starosne grupe (jaslena, srednja i predškolska grupa). U okviru ove ustanove postoji 6 područnih odeljenja (Belušić, Oparić, Dragovo, Loćika, Županjevac, Kavadar) u kojima su uglavnom smeštena deca predškolskog uzrasta. Predškolskim obrazovanjem obuhvaćeno je 144 dece. Vaspitno-obrazovne poslove obavlja 14 vaspitača, dok preostali deo zaposlenih ( njih 12 prema podacima iz 2003. godine) obavlja poslove prevencije zdravstvene zaštite, administrativne, rukovodstvene, tehničke i upravne poslove. Predškolska ustanova Miloje Milojević danas se suočava sa ozbiljnim problemima koji se ogledaju u nezadovoljavajućem stanju objekata (potrebna zamena krovne konstrukcije, ugradnja izolacije, nedostaje prostor za obavljanje vaspitno-obrazovnog rada i rada stručne službe, nedovoljna opremljenost didaktičkim materijalom i tehničkim sredstvima, nedostatak stručnih saradnika - posebno psihologa i pedagoga).

Osnovno obrazovanje

Prva osnovna škola u Rekovcu otvorena je 1839. godine ukazom kneza Miloša Obrenovića. Njen učitelj bio je Petar Milovanović iz Kavadara, koji je obrazovanje stekao u jednom od tri manastira u Ratkoviću. U manastiru je učio bukvar, časlovac i psaltir. Nema pouzdanih podataka gde je bila smeštena prva škola. Najčešće se pominje mesto na kojem je današnja škola, odmah do vodenice na reci Dulenki, a pominje se i privatna kuća kod pošte, zatim kuća Pere Popovića, blizu nekadašnje pijace, plac na kojem je sada zadružna radionica preko reke itd. Prva državna školska zgrada nalazila se gde je sada zgrada Skupštine opštine. Nema tačnih podataka kada je podignuta. Najstariji meštani tvrde da je imala 4 učionice, hodnik, kancelariju i sobu za služitelja. Bila je sazidana od tvrdog materijala i trajala je do 1929. godine kada je porušena i umesto nje podignuta nova školska zgrada u kojoj se sada nalazi Skupština opštine. Sprat je dozidan nakon Drugog svetskog rata. Za vreme Prvog svetskog rata škola nije radila, dok u Drugom svetskom ratu rad škole nije prekidan. 65 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Danas škola obuhvata 17 mesnih zajednica sa dve osmorazredne škole -u Rekovcu i Loćiki i devet četvororazrednih škola - u Beočiću, Vukmanovcu, Kavadaru, Ursulu, Cikotu, Ratkoviću, Komaranu, Motriću i Velikoj Kruševici. Ukupan broj upisanih učenika u školskoj 2008/2009. godini je 178. Škola radi u dve smene. Stariji razredi pohađaju prepodnevnu smenu zbog velikog broja učenika putnika, a mlađi popodnevnu smenu. Prosečno je opremljena, ali pruža odgovarajuće mogućnosti za realizaciju nastavnih i vannastavnih aktivnosti. Škola raspolaže sledećim specijalizovanim učionicama i kabinetima: − Medijatekom koja je opremljena sa 15 računara, jednim televizorom, mini-linijom, video- bimom. Nameštaj u medijateci je nov i adekvatan za potrebe održavanja nastave − Specijalizovanom učionicom za nastavu TO − Specijalizovanom učionicom za nastavu biologije u kojoj postoje modeli, slike, potrebni za realizaciju časova − Kabinetom za hemiju i fiziku u kome mogu da se izvode osnovne vezbe sa potrebnim sredstvima − Jednom učionicom koja se koristi kao fiskulturna sala (izgradnja sportske hale u školskom dvorištu je u toku) − Bibliotekom sa 8.000 naslova za potrebe učenika i nastavnika Trenutno je u školi zaposlen 21 profesor, 9 nastavnika sa višom pedagoškom školom, 8 nastavnika razredne nastave i jedan učitelj - ukupno 39.

Pregled osnovnih škola

Osnovna škola Svetozar Marković Osnovna škola Svetozar Marković u Rekovcu obuhvata dve osmogodišnje i 9 četvorogodišnjih škola. Osmogodišnje škole se nalaze u Rekovcu i selu Loćiki, a četvororazredne u selima Beočić, Vukmanovac, Kavadar, Ursule, Cikot, Ratković, Komarane, Motrić, Siljevica i Velika Kruševica. Škola broji ukupno 400 učenika. Broj Broj Broj učenika po razredima Naziv škole Lokacija nastavnika učenika I II III IV V VI VII VIII Rekovac 24 248 15 22 20 19 38 32 54 48 Loćika 6 68 5 3 6 4 12 10 9 19 Beočić 2 13 2 2 5 4 Vukmanovac 1 6 - - 3 3 Kavadar 2 25 5 7 5 8 OŠ Svetozar Marković Ursule 1 13 6 - 3 4 Cikot 1 4 2 - 1 1 Ratković 1 6 2 2 2 - Komarane 1 1 - - 1 - Motrić 1 5 - - 2 3 Velika Kruševica 1 11 2 6 1 2 Izvor: Lokalna samouprava U nastavi je angažovan 41 zaposleni. Pored nastavnika, direktora i pomoćnika direktora, (podaci iz 2003. godine) u ovoj ustanovi su radile 3 osobe u administraciji, 1 bibliotekar, 1 pedagog, 2 kuvarice, 1 servirka, 17 pomoćnih radnika i 1 ložač. Kvalifikaciona struktura nastavnog osoblja obezbeđuje zadovoljavajući kvalitet nastave u matičnoj školi i u područnim odeljenjima.

66 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Struktura nastavnog osoblja prema stručnoj spremi Red. broj Zvanje Broj 1. Profesor 20 2. Nastavnici sa VPŠ 10 3. Nastavnici razredne nastave 8 4. Učitelji 3 Svega 41 Izvor: Lokalna samouprava

Nastavna sredstva kojima raspolaže škola Nastavno sredstvo Kom. Računar 32 Grafoskop 7 TV crno-beli - TV u boji 10 Dijaprojektor - Radio aparat - Magnetofon - Episkop 2 Kasetofon 7 Videorekorder 8 Videoprojektor 1 Izvor: Lokalna samouprava Škola raspolaže medijatekom koja je opremljena sa 15 računara, jednim televizorom, mini-linijom, video-bimom. Nameštaj u medijateci je nov i adekvatan za potrebe održavanja nastave. Škola takođe poseduje specijalizovanu učionicu za nastavu iz tehničkog obrazovanja, kabinet za nastavu iz biologije (sa modelima i slikama), kabinet za hemiju i fiziku (moguće izvođenje praktične nastave) i biblioteku sa 8.000 naslova za potrebe učenika i nastavnika. Za potrebe fiskulturne nastave se trenutno koristi jedna učionica, dok je sportska hala, smeštena u dvorištu škole, u izgradnji. Zbog dotrajalosti u svim školama je potrebno zameniti stolariju i sanirati mokre čvorove.

Osnovna škola Dušan Popović Osnovnu školu Dušan Popović čini 12 škola, od kojih su 3 osmogodišnje i 9 četvororazrednih. Osmogodišnje škole nalaze se u Belušiću, Dragovu i Opariću, a četvororazredne u Sekuriču, Sibnici, Bogalincu, Županjevcu, Nadrlju, Kaludri, Preveštu, Šljivici i Lepojeviću.

67 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Broj Broj Broj učenika po razredima Naziv škole Lokacija nastavnika učenika I II III IV V VI VII VIII Belušić 14 89 11 7 7 6 9 17 15 17 Dragovo 10 105 9 7 6 7 20 13 16 27 Oparić 10 106 13 14 9 13 21 11 11 14 Sekurč 2 16 2 4 6 4 Sibnica 1 10 2 3 2 3 Bogalinac 1 1 1 O.Š. Dušan Popović Županjevac 2 18 3 6 5 4 Nadrlje 1 3 1 1 1 Kaludra 1 7 1 4 1 1 Lepojević 1 10 2 3 1 4 Prevešt 1 4 1 1 2 Šljivica 1 3 1 1 1 Kalenićki Prnjavor 1 7 2 1 2 2 Izvor: Lokalna samouprava Osnovna škola Dušan Popović ima 379 učenika i 46 nastavnika. Prema podacima iz 2003. godine, pored direktora i pomoćnika direktora, u školi su radile 3 osobe u administraciji, 1 bibliotekar, 1 sekretar, 3 kuvarice i 16 spremačica. Trenutno ne postoji deficit nastavnog osoblja ni potreba za dodatnim angažovanjem nastavnika.

Struktura nastavnog osoblja prema stručnoj spremi: Red. broj Zvanje Broj 1. Profesor 27 2. Nastavnici sa VPŠ 9 3. Nastavnici razredne nastave 9 4. Učitelji 1 Svega 46 Izvor: Lokalna samouprava Škola u Belušiću poseduje medijateku koja je opremljena sa 9 računara, video-bimom i digitalnom fotokamerom, kabinet za hemiju i biologiju (nedovoljno opremljen nastavnim sredstvima) i biblioteku sa fondom od 20.056 knjiga. Nastava u školi Dušan Popović izvodi se u otežanim uslovima. Potrebno je hitno renoviranje dotrajalih objekata 5 škola, kao i nabavka savremenih nastavnih sredstava. Zbog nepostojanja sale za fizičko vaspitanje, pokrenuta je inicijativa za izgradnju balon sale.

Srednje obrazovanje

Poljoprivredno - veterinarska škola Osnovana je 1958/1959. godine kao Voćarsko - vinogradarska škola. Narodni odbor opštine Rekovac odlučio je da osnuje ovu školu uz veliko odricanje. Razlog osnivanja srednje stručne škole u Rekovcu leži u potrebi za stručnim kadrovima jer je ovo pretežno poljoprivredni kraj. Kako su odmicale godine, srednja stručna škola u Rekovcu gradila je ugled, sticala dragoceno radno iskustvo i tako stala u red najboljih poljoprivrednih škola u zemlji. Danas, nakon 50 godina postojanja, Poljoprivredno - veterinarska škola u Rekovcu sa odeljenjima veterinarskog, poljoprivrednog, ekonomskog i stolarskog smera ima ukupno 326 učenika. Broj nastavnog osoblja u školskoj 2008/2009. godini je 40.

68 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

U sastavu škole je i internat namenjen za smeštaj učenika. Škola raspolaže i farmom, koja prostorom, opremom i kadrovima zadovoljava osnovne uslove za ostvarivanje nastavnog programa. Od 4 pobrojana smera, najbrojniji je smer ekonomskog tehničara koji pohađa 112 učenika. Popularni su i smerovi veterinaskog i poljoprivrednog tehničara. Broj Broj Broj učenika po smerovima/razredima Naziv škole Lokacija nastavnika učenika smer I II III IV Veterinarski 27 27 27 29 tehničar Poljoprivredni 20 20 19 16 tehničar Poljoprivredno - Ekonomski Rekovac 40 326 29 26 32 25 veterinarska škola tehničar Proizvođač finalnih 12 9 8 proizvoda od drveta Izvor: Lokalna samouprava U sastavu škole je i internat namenjen smeštaju učenika čiji je kapacitet 96 učenika. U cilju realizacije prektične nastave, škola raspolaže farmom koja zadovoljava osnovne uslove za ostvarivanje nastavnog programa. Stanje škole karakteriše zastareo nameštaj po učionicama, dotrajali mokri čvorovi, dotrajala stolarija i radijatori.

69 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Sport

Sport u Rekovcu se odvija na amaterskom nivou. Od sportova je najzastupljeniji fudbal. Ovaj podatak ilustruje činjenica da u gradu postoji 11 fudbalskih klubova.

Pregled aktivnih sportskih organizacija Naziv kluba Sport Muški/ženski Broj članova Mesto Liga FK Levač Fudbal Muški 80 Rekovac Okružna OFK Levač Fudbal Muški 25 Rekovac Opštinska FK Heroj Fudbal Muški 25 Ursule Opštinska OFK Heroj Fudbal Muški 50 Ursule Međuopštinska FK Goša Fudbal Muški 50 Vukmanovac Opštinska FK Hajduk Fudbal Muški 25 Loćika Opštinska FK Blagotin Fudbal Muški 50 Belušić Opštinska FK Polet Fudbal Muški 25 Sekurič Opštinska OFK Zenit Fudbal Muški 50 Oparić Opštinska FK Selo Voban Fudbal Muški 25 Lepojević Opštinska FK Šumadija Fudbal Muški 25 Prevešt Opštinska ŠK Levač - Mat Šah Muško - Ženski 25 Rekovac Šumadiska Izvor: Lokalna samouprava Kao i u većini lokalnih samouprava i u opštini Rekovac se ogleda nedostatak potrebne infrastrukture za upražnjavanje različitih tipova sportskih aktivnosti. Rešenje ovog problema je naročito važno ako imamo u vidu izrazito demografsko pražnjenje i potrebu za stvaranjem mogućnosti mladima da ostanu i žive u opštini Rekovac.

Pregled sportsko-rekreativnih objekata (dvorana, igrališta, bazena, trim staza) Naziv Površina (m2) Namena Mesto Levač 9500 m2 Fudbal Rekovac Hajduk 7700 m2 Fudbal Loćika Heroj 7000 m2 Fudbal Ursule Blagotin 8000 m2 Fudbal Belušić Polet 5000 m2 Fudbal Sekurič Zenit 7000 m2 Fudbal Oparić Selo 6000 m2 Fudbal Lepojević Mladost 6000 m2 Fudbal Tečić Šumadija 8000 m2 Fudbal Prevešt Šumadinac 6000 m2 Fudbal Dragovo Kalenić, Lepojević, Otvoreni bazeni - - Rekovac

2 Košarka, odbojka, rukomet, Sportska hala 1477 m Rekovac mali fudbal Izvor: Lokalna samouprava U opštini Rekovac se ne održavaju bilo kakve zvanične sportske manifestacije.

70 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Socio-ekonomska analiza

Informisanje

Pregled elektronskih i štampanih medija Na teritoriji opštine Rekovac aktuelan je jedan elektronski medij - Radio Eks. Radio stanica je osnovana 1998. godine. Nalazi se u vlasništvu Ivana Grujića i odlikuje se velikom pokrivenošću teritorije ove opštine. Opština Rekovac se može pohvaliti odličnom pokrivenošću svih relevantnih medija na nacionalnom i regionalnom nivou.

Pregled pokrivenosti nacionalnih i regionalnih medija Pokrivenost Naziv medija (odična, srednja, loša) RTS 1 Odlična RTS 2 Odlična TV Avala Odlična TV Košava Odlična TV FOX Srednja RTV B92 Srednja TV Pink Srednja TV Palma plus Srednja TV Feman Srednja TV 5 Odlična RTK Loša Radio S Srednja Radio Index Srednja Radio Jagodina Odlična Radio Beograd Odlična Radio 202 Srednja Izvor: Lokalna samouprava

71 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

SSWWOOTT AANNAALLIIZZAA OOPPŠŠTTIINNEE RREEKKOOVVAACC

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA SWOT analiza

74 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA SWOT analiza

Sektorske SWOT analize

SWOT analiza (interna i eksterna samoprocena lokalne zajednice) je metodološki alat koji je korišćen u cilju određivanja konkurentske pozicije lokalne zajednice. Predstavljao je osnovni input za definisanje strateških ciljeva i to, pre svega, deo analize koji se odnosi na slabosti. Naime, evidentirane slabosti služe kao osnova za kvalitetno planiranje razvoja, tako što će definisani, strateški ciljevi, ukazivati na potrebu i način eliminisanja tih slabosti. Praktičnost i veoma široku primenljivost ove analize obezbeđuje joj njena jednostavnost predstavljena matricom 2 x 2 u kojoj se nalaze i četiri sastavna elementa SWOT analize: snage, slabosti, šanse i pretnje. Snage i slabosti su interni elementi, na koje jedna lokalna zajednica može da utiče, dok šanse i pretnje predstavljaju eksterne elemente, odnosno faktore iz spoljašnosti na koje ne može da utiče. Snage su faktori koji daju jednom području prednost. Slabosti su, sa druge strane, faktori koji predstavljaju prepreke razvoju lokalne zajednice. Šanse su eksterne prilike koje treba iskoristiti, dok pretnje označavaju negativan eksterni faktor koji treba neutralisati.

SNAGE SLABOSTI

ŠANSE PRETNJE

SWOT matrica U opštini Rekovac identifikovano je 7 ključnih oblasti društveno-ekonomskog razvoja za koje su izrađene SWOT analize, a koje predstavljaju subjektivizaciju Socio-ekonomske analize opštine Rekovac: – Ekonomija i preduzetništvo – Poljoprivreda – Infrastruktura i zaštita životne sredine – Socijalna zaštita – Obrazovanje – Turizam – Zdravstvo Svaka od ovih oblasti bila je predmet posebne analize Opštinskog foruma i za svaku od njih su precizno utvrđene snage, slabosti, šanse i pretnje u cilju subjektivizacije svih podataka prethodno navedenih u Socio-ekonomskoj analizi opštine Rekovac.

75 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA SWOT analiza

SWOT analiza: Ekonomija i preduzetništvo Snage Slabosti  Prirodna obeležja pogoduju razvoju poljoprivrede i  Nepostojanje studija o stanju rudnog bogatstva prehrambene indiustrije  Loša infrastruktura  Dobro sirovinsko područje za uzgoj voća  Nepostojanje prerađivačkih kapaciteta za preradu  Postojanje prerađivačkih kapaciteta („Polet“ i voća i povrća (hladnjače, sušare, kapaciteti za izradu „Levač“) završnih proizvoda, mini mlekare)  Postojanje adekvatnog obrazovnog profila  Neiskorišćenost postojećih prerađivačkih kapaciteta (ekonomisti i stolari)  Nepostojanje pripremljenih indistrijskih zona  Ekonomski oporavljena kompanija ''Blagotin'' koja se  Nepostojanje urbanističkog i prostornog plana bavi proizvodnjom autokomponenti (u direktnoj vezi  Nerazvijeno preduzetništvo i preduzetnički duh sa najavljenim ulaganjima Fiata u Zastavu,  Izrazita depopulacija i deagrarizacija negativno utiču Kragujevac) na privredni razvoj opštine  Blizina većih gradova Šanse Pretnje  Ulazak u Evropsku uniju  Ulazak u Evropsku uniju  Dolazak Fiata  Postojanje jake konkurencije u prerađivačkom  Udruživanje sektoru  Investicije  Neadekvatna zakonska regulativa  Decentralizacija lokalne samouprave  Nepoverenje stranih investitora u pravni sistem u  Podsticanje saradnje sa donatorima i nadležnim Srbiji ministarstvima  Centralizacija - zapostavljenost regiona od strane  Povoljni uslovi za dobijanje finansijskih sredstva kod Republike fondova za razvoj  Visoke i promenljive kamatne stope na kreditna  Vraćanje imovine lokalnim samoupravama sredstva za razvoj privrede  Regionalna saradnja i saradnja sa susednim  Svetska ekonomska kriza opštinama  Neravnomeran ekonomski razvoj u regionu

SWOT analiza: Poljoprivreda Snage Slabosti  Povoljan geografski položaj  Slab stepen inovativnosti i praćenja novih tendecija u  Dobre pedološke karakteristike zemljišta za razvoj poljoprivredi voćarstva  Neadekvatna ili nepostojeća seoska infrastruktura  Veliko učešće ukupnih obradivih površina (putevi, vodosnabdevanje)  Veliki broj kvalitetnog stručnog kadra – agronoma  Nepostojanje različitih oblika udruživanja  Povoljne klimatske karakteristike  Nedovoljna edukovanost poljoprivrednih proizvođača  Tradicija poljoprivredne proizvodnje  Nedovoljna uključenost stručnog kadra  Porast kvalitetnog rasnog sastava goveda  Nepovoljna demografska struktura stanovništva  Postojanje institucija za podršku poljoprivredi  Neadekvatna i nepravilna upotreba agrotehničkih (Matična služba, Fond za razvoj poljoprivrede, mera srednja poljoprivredna škola)  Neadekvatna i nedovoljna struktura prerađivačkih kapaciteta  Nedovoljna informisanost Šanse Pretnje  Osnivanje PRC Rekovac  Loša agrarna politika državi  Zahtevi tržišta za proizvodnju organske hrane  Ulazak u EU  Ulazak u EU  Stalne cenovne oscilacije na tržištu  Korišćenje ruralnih fondova, pristup kreditima i  Nepovoljni poljoprivredni krediti podsticajnim sredstvima  Skup repromaterijal  Privlačenje investicija u poljoprivrednu proizvodnju  Sporost u uspostvljanju standarda  Navodnjavanje oranica u cilju poboljšanja uslova  Nedostatak novca za rešavanje problema gajenja infrastrukture  Matičenje i selekcija stoke  Elementarne nepogode

76 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA SWOT analiza

SWOT analiza: Infrastruktura i zaštita životne sredine Snage Slabosti  Postojanje JKP-a  Loša putna infrastruktura  Usmerenost lokalne vlasti za rešenjem problema sa  Nedovoljna pokrivenost vodovodnom i infrastrukturom kanalizacionom mrežom  Uspešna saradnja sa Regionalnom agencijom za  Nepokrivenost gasovodnom mrežom ekonomski razvoj Šumadije i Pomoravlja  Visoka zagađenost rečnih tokova  Bogatstvo prirodnim resursima  Veliki broj divljih deponija  Postojanje JKP „Mermer“  Nedovoljno razvijena ekološka svest  Izgrađeno postrojenje za prečišćavanje otpadnih  Nerazvijena svest stanovništva o očuvanju životne voda sa kapacitetom od 75 m³. sredine  Izvršena je telefonizacija u 32 naseljena mesta  Loša organizacija JKP-a  Nesređenost javnih površina  Nepostojanje parking prostora  Nedovoljna iskorišćenost kapaciteta pijace  Nepostojanje službe za uređenje groblja  Nepostojanje organizovanog pristupa za odlaganje i uništavanje medicinskog i hemijskog otpada  Nepostojanje urbanističkog plana Šanse Pretnje  Izgradnja vodno-akumulacionog sistema  Neodržavanje puteva u zimskom periodu  Reorganizacija JKP-a  Loša organizovanost javnog prevoza sa većim  Potpisan ugovor sa firmom koja skuplja otpad sa gradovima u okolini teritorije opštine Rekovac  Smanjena mogućnost finansiranja od strane  Usvojena Nacionalna strategija održivog razvoja Republike  Dostupnost fondova EU za finansiranje infrastrukture  Ekonomska kriza i zaštite životne sredine  Usporavanje procesa priključivanja Srbije EU  Dostupnost nacionalnih fondova za finansiranje projekata iz oblasti infrastruktue i zaštite čovekove okoline

SWOT analiza: Socijalna zaštita Snage Slabosti  Spremnost lokalne zajednice da pomogne osobama  Nedovoljna organizovanost na lokalnom nivou sa posebnim potrebama i ostalim invalidnim licima  Nepostojanje opštinskih udruženja osoba sa  Novoformirani Centar za socijalni rad ima solidne posebnim potrebama uslove za rad  Nepostojanje jedinstvene baze podataka o osobama  Centar ima dobro razvijenu saradnju i partnerstvo sa sa posebnim potrebama i ostalim invalidnim licima drugim socijalnim akterima u lokalnoj zajednici  Centar je nedovoljno tehnički opremljen  U Centru ne postoji ni jedno savetovalište za specifične grupe problema stanovništva  Nefunkcionisanje neophodne usluge ''Pomoć u kući'' Šanse Pretnje  Korišćenje fondova namenjenih za aktivnosti sa  Mali broj korisnika koji povećava cenu usluga osobama sa posebnim potrebama  Neadekvatna, neblagovremena i nekoordinisana  Organizovanje regionalnih usluga podrška ministarstva nadležnih za podršku reformi  Postojanje nacionalnih strategija koje daju okvire i socijalne politike jasne smernice za razvoj socijalne zaštite;  Nestabilna politička I ekonomska situacija  Podrška SKGO i drugih institucija  SIF i ostali donatorski programi

77 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA SWOT analiza

SWOT analiza: Obrazovanje Snage Slabosti  Motivacija kadra postojećeg nastavnog kadra  Nepovoljna kadrovska struktura  Postojanje jedne predškolske ustanove sa  Nedovoljna opremljenost škola – nedovoljna područnim odeljenjima opremljenost didaktičkim materijalom i tehničkim  Postojanje školskog internata sredstvima  Postojanje dve osnovne škole i jedne srednje škole  Nedostatak prostora za obavljanje vaspitno  Dobra saradnja između škola  obrazovnog rada i rada stručne službe  Spremnost nastavnog kadra i zaposlenih u  Školske zgrade u lošem stanju; nezadovoljavajuće obrazovanju za dalja stručna usavršavanja stanje objekata – potrebna zamena krovne konstrukcije, ugradnja izolacije  U svim školama je potrebna zamena stolarije i sanacija mokrih čvorova  Loša organizacija prevoza đaka  Nepostojanje fiskulturne sale  Nepostojanje školskog psihologa i pedagoga;  Nedovoljna informatička pismenost đaka i nastavnog kadra  Nedovoljna dodatna edukacija nastavnog kadra Šanse Pretnje  Formiranje letnjih kampova  Negativna demografska kretanja  Osnivanje muzičkog odeljenja  Nestabilna politička situacija;  Organizovanje likovnih kolonija za decu  Neprilagođenost obrazovnog sistema potrebama  Formiranje partnerstva sa školama iz drugih regiona privrede  Postojanje lokalne i nacionalnih strategija u oblasti  Donošenje zakonskih rešenja koja predviđaju obrazovanja smanjenje broja škola  Korišćenje povoljnosti koje pružaju razni donatorski  Recesija programi i programi nadležnih Ministarstava  Diskriminacija malih opština u oblasti obrazovanja i kulture

78 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA SWOT analiza

SWOT analiza: Turizam Snage Slabosti  Postojanje prirodnih lokaliteta (izvor „govor voda“)  Loša infrastruktura u ruralnim sredinama  Bogato kulturno-istorijsko nasleđe  Nepostojanje smeštajnih kapaciteta  Postojanje brojnih turističkih atraktivnnih lokacija,  Neobučenost za pružanje usluga manastir Kalenić, manastir Preradovac, Stari grad –  Nepostojanje turističkog proizvoda Županjevac i muzej na otvorenom „Kalenić”.  Neadekvatna promocija turističkog potencijala  Postojanje kulturno - istorijske institucije ovog kraja  Slab asortiman proizvoda su: narodna biblioteka „Ribnikar“, Kulturno -  Mala budžetska sredstva za razvoj turizma; prosvetna zajednica i Dom kulture  Neuređenost većine turističkih lokacija;  Dobar geografsko – klimatski položaj  Nerazvijeni seoski, sportski i manifestacioni turizam  Turistička organizacija, muzej na otvorenom,

 Blizina velikih gradova  Kulturno – turističke manifestacije: “zlatne ruke Levča” (pripremanje i degustacija starih levačkih jela); izložba proizvoda starih zanata (korparstvo); pesnički maraton; izložba likovnog stvaralaštva;  Izobilje životinjskog sveta  Razvijena proizvodnja vina Šanse Pretnje  Razvoj različitih vidova turizma (lovni, eko, izletnički,  Blizina velikih gradova sportsko – rekreativni)  Nerešeni imovinski odnosi na objektima i  Fondovi nezainteresovanost države za objekte u njenom  Ulaganje od strane novih velikih investitora koji su vlasništvu izvan opštine  Ne definisana korisnička prava i obaveze i stečene  Vikend turizam usled ekonomske krize navike dosada zaposlenih u tirizmu  Osnivanje fonda za razvoj turizma  Proizvoljno tumačenje strategije turizma  Potencijal za seoski turizam  Smanjen broj gostiju usled ekonomske krize  Saradnja sa susednim opštinama na izradi  Loš pristup Države rešavanju ekoloških problema regionalne strategija  Pristupanje EU  Uspešan završetak privatizacije  Izvršena kategorizacija soba za zainteresovana domaćinstva

79 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA SWOT analiza

SWOT analiza: Zdravstvena zaštita Snage Slabosti  Adekvatan broj zdravstvenog kadra prema broju  Nepostojanje adekvatnog lekarskog kadra u stanovnika pedijatrijskoj službi, laboratoriji – biohemičara i u  Pristupačnost primarne zdravstvene zaštite i u apoteci – diplomiranih farmaceuta udaljenim mestima  Neiskorišćenost mogućnosti laboratorijske  Postojanje laboratorije za osnovne i biohemijske dijagnostike analize  Nedovoljna opremljenost ambulanti medicinskom  Adekvatna starosna struktura zdravstvenog kadra opremom  Nejasna podela Službe opšte medicine i SHMP, i loša organizovanost  Nepokrivenost adekvatnom zdravstvenom zaštitom ljudi u udaljenim područjima  Nepostojanje vozila reano-mobil za pružanje hitne medicinske pomoći  Nedovoljna zdravstvena prosvećenost stanovništva  Nedovoljna edukovanost zdravstvenog kadra  Nepostojanje usluga oftamologa, neurologa, psihijatra, citologa  Nepostojanje informacione mreže Domova zdravlja Šanse Pretnje  Formiranje Preventivnog Centra u Domu zdravlja  Negativna demografska kretanja  Veća podrška države  Neadekvatna, neblagovremena i nekoordinisana  Postojanje nacionalnih strategija koje daju okvire i podrška ministarstva nadležnih za podršku reformi jasne smernice za razvoj zdravstvene zaštite zdravstvene politike.  Podrška SKGO i drugih institucija  Nestabilna politička situacija  SIF i ostali donatorski programi

80 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA SWOT analiza

Bodovanje SWOT analiza

Nakon definisanih SWOT analiza, sprovedena je klasifikacija i prioritetizacija slabosti po svim oblastima razvoja. Ovo je bilo veoma bitno za kasnije definisanu Viziju opštine Rekovac koja je, dobrim delom, proizašla iz potrebe za otklanjanjem ovih slabosti u budućnosti. Kriterijumi koji su korišćeni za određivanje najprioritetnijih slabosti bili su:  Da li slabost pokazuje rastući, opadajući ili privremeni trend?  Koliko dugo ima uticaj i kada se pojavila?  Da li je uticaj snažan ili ne?  Da li je moguće kontrolisati taj uticaj? Korišćenjem ovih kriterijuma i bodovanjem slabosti od strane svakog od učesnika Opštinskog foruma, došlo se do najprioritetnijih koje su poslužile za dalji rad na definisanju izjave o Viziji. Rezultati ovog dela rada Opštinskog foruma prikazani su u tabeli prioritetnih slabosti.

81 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA SWOT analiza

Prioritetne slabosti Infrastruktura i zaštita Ekonomija i preduzetništvo Obrazovanje Poljoprivreda Zdravstvo i socijalna zaštita životne sredine 1. Neadekvatna ili nepostojeća 1. Nepostojanje baze podataka o 1. Nedovoljna opremljenost škola 1. Loša infrastruktura 1. Loša putna infrastruktura seoska infrastruktura (putevi, korisnicima zdravstvenih - školske zgrade u lošem stanju vodosnabdevanje usluga i usluga socijalne zaštite 2. Nedovoljna informatička 2. Nepostojanje pripremljenih 2. Nepostojanje urbanističkog i pismenost đaka i nastavnog 2. Nepovoljna demografska 2. Nedostatak stručnog kadra u industrijskih zona prostornog plana kadra - Nedovoljna dodatna struktura stanovništva CSR edukacija nastavnog kadra 3. Neiskoriscenost prerađivačkih kapaciteta za preradu voća i 3. Nerazvijena svest stanovništva 3. Nedovoljna edukovanost 3. Nedovoljna edukacija u oblasti povrća (hladnjače, sušare, o očuvanju životne sredine poljoprivrednih proizvođača zdravstvene zaštite kapaciteti za izradu završnih proizvoda, mini mlekare) 4. Nepokrivenost svih socijalnih potreba (nepostojanje dnevne i poludnevne brige o deci iz svih

ugroženih grupa; nepostojanje programa koji bi se odnosio na brigu o porodici) 5. Manjak kadrava za usluge

hitne pomoći i kućnog lečenja Prioritetne slabosti opštine Rekovac

82 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

VVIIZZIIJJAA OOPPŠŠTTIINNEE RREEKKOOVVAACC

. STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Vizija opštine

Vizija opštine

Vizija je mentalna slika o tome kako stanovnici žele da njihova opština izgleda za 15 do 20 godina. Artikulisanjem izjave o viziji i njenim uključivanjem u strateški dokument stvara se slika destinacije do koje treba projektovati put. Da bi jedna vizija bila kvalitetna i da na pravi način predstavlja jednu lokalnu zajednicu, treba da ima sledeće karakteristike: − Vizija treba da bude dogovorena od strane svih zainteresovanih strana − Opisuje šta donosi budućnost, a ne opisuje kako se tamo stiže − Fokusira se na ishode procesa sprovođenja strategije − Nije uvek u potpunosti ostvariva, ali daje zajednici jasno viđenje šta se želi postići − Ona je opis kako zainteresovane strane vide svoju budućnost − Proističe iz znanja formiranog kroz socio-ekonomsku i SWOT analizu − Daje se za period od 15 do 20 godina U cilju definisanja izjave o Viziji koja zadovoljava prethodno navedene kriterijume i uključivanja šire zajednice, u radu su korišćena dva alata: anketiranje đaka i fokus grupa. Anketiranje đaka sprovedeno je u srednjim i osnovnim školama u kojima su anketirani đaci iz 6 odeljenja (tri iz srednje i tri iz osnovne škole). Upitnik se sastojao iz 4 pitanja koja su poslužila za utvrđivanje mogućeg pravca za izradu izjave o Viziji. Nakon što je lokalni koordinator obradio sve prikupljene ankete, dobijen je generalni stav omladine sa teritorije opštine o problemima sa kojima se suočava opština i kako ih je, eventualno, moguće rešiti. Ovo je bio jedan od inputa za formulisanu Viziju. Drugi input bio je rad fokus grupe, putem kojeg su učesnici Opštinskog foruma došli do izjave o Viziji koja na pravi način odslikava želje, stavove čitave lokalne zajednice o tome gde ona vidi sebe za 15 godina i sa kojom svaki žitelj može da se poistoveti. Vizija opštine Rekovac glasi: Opština Rekovac, u srcu Levča, ekonomski je razvijena i turistički atraktivna destinacija koja odiše živopisnom i ekološki čistom životnom sredinom, gde žive srećni, vredni i gostoljubivi ljudi, otvorena za svakoga ko se oseća kao njen deo. Opština je infrastrukturno uređena, sa razvijenom ruralnom ekonomijom i preduzetništvom, mesto gde mladi imaju perspektivu, a stari su obezbeđeni i bezbrižni.

85 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

SSTTRRAATTEEŠŠKKII II OOPPEERRAATTIIVVNNII CCIILLJJEEVVII OOPPŠŠTTIINNEE RREEKKOOVVAACC

. STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Strateški i operativni ciljevi opštine

Strateški i operativni ciljevi

U ovoj fazi procesa strateškog planiranja, Opštinski forum je razvio strateške i operativne ciljeve razvoja. Strateški ciljevi su proistekli iz rada učesnika Opštinskog foruma, koji je posmatran kao fokus grupa. Rad se zasnivao na isticanju ključnih reči iz usvojene izjave o Viziji. Tako izdvojeni elementi Vizije su povezani i ukomponovani u forme strateških ciljeva. Ovako definisani strateški ciljevi su poslužili kao osnova za kasnije definisane operativne ciljeve po SMART principu. Strateški ciljevi predstavljaju most između projektovane slike budućnosti opštine Rekovac (Vizija) i uže definisanih operativnih ciljeva, koji predstavljaju konkretizaciju i put ka ostvarivanju Vizije opštine. Strateški ciljevi predstavljaju generički naziv za srodne grupe operativnih ciljeva, a posebno su bitni jer daju osnovne smernice za kasnije grupisanje srodnih projekata u programe. Strateški ciljevi su vezani za rezultate SWOT analize. Oni su davali odgovor na pitanje ŠTA uraditi u cilju dostizanja Vizije opštine Rekovac (u periodu trajanja strateškog dokumenta). Sledeći korak u radu Opštinskog foruma bilo je definisanje operativnih ciljeva za svaki od utvrđenih strateških ciljeva. Kriterijumi, koji su korišćeni za definisanje operativnih ciljeva: − Oni moraju da budu dosta precizniji i detaljniji − Moraju da budu merljivi i da se lako prate − Moraju biti zasnovani na nalazima SWOT analize − Moraju biti komplementarni i ne smeju biti u koliziji sa drugim ciljevima − Oni tragaju za prevazilaženjem slabosti i iskorišćavanjem mogućnosti − Jedan strateški cilj može imati više operativnih ciljeva. Druga grupa kriterijuma koji se delimično poklapaju sa gornjim, a koje su takođe definisani operativni ciljevi morali da zadovolje, jesu oni koji se tiču SMART pristupa koji podrazumeva: S (specific) – specifičan – Da li cilj precizno govori šta treba postići? M (measurable) – merljiv – Da li je definisan da može biti merljiv? A (achievable) – dostižan – Da li se uklapa u viziju? R (realistic) – realan – Da li je realan posmatrajući resurse? T (timely) – uvremenjen – Da li je vremenski ograničen? Operativni cilj daje odgovor na pitanje KAKO ostvariti strateški cilj. Ideja vodilja pri definisanju operativnih ciljeva bio je fokus na kritična pitanja definisana u SWOT i Socio-ekonomskoj analizi. Članovi Opštinskog foruma su definisali četiri strateška cilja i u okviru njih petnaest operativnih ciljeva što se jasno može videti na sledećoj tabeli.

89 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Strateški i operativni ciljevi opštine

Strateški i operativni cilj Strateški cilj Operativni cilj Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz 1.1 izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih kategorisanih i nekategorisanih puteva. Unaprediti sistem upravljanja komunalnim otpadom kroz edukaciju zaposlenih u lokalnoj samoupravi i sanaciju 35 divljih deponija, na teritoriji opštine i unaprediti sistem upravljanja 1.2 otpadnim vodama priključivanjem 2.500 1. Razviti lokalnu infrastrukturu poštujući domaćinstava na kanalizacionu mrežu i principe održivog razvoja i zaštite izgradnjom 1.500 septičkih jama u seoskim životne sredine sredinama do 2015. godine. Rešiti problem vodosnabdevanja izgradnjom kanalizacione mreže u 20% sela i unaprediti 1.3 vodosnabdevanje gradskog područja putem rekonstrukcije primarne mreže u dužini od 50 km do 2015. godine. Unaprediti stanje životne sredine opštine kroz 1.4 revitalizaciju parking prostora gradskog centra i 120.000 m² zelenih površina i 500 m staza. Do 2012. godine formirati mehanizme za podršku preduzetništvu u cilju jačanja postojećih preduzeća i formiranja novih, tako da broj 2.1 2. Unaprediti sektor malih i srednjih preduzeća bude veći za 30%, a stepen preduzeća i preduzetništva kao i zadovoljstva preduzetnika pruženim servisom urbanističko plansku dokumentaciju 80%. uz stvaranje povoljnih uslova za privlačenje investicija. Do 2013. godine stvoriti povoljne uslove za promociju Rekovca kao investicione destinacije 2.2 kroz izradu vodiča i formiranje aktivne politike privlačenja investitora. Povećati za 30% voćarsku i stočarsku 3. Stvoriti povoljnu klimu za razvoj rurala 3.1 proizvodnju i preradu poljoprivrednih proizvoda uz podizanje kvaliteta prerađivačkih na teritoriji opštine Rekovac do 2015. godine. kapaciteta, plasmana poljoprivrednih Unaprediti turističku ponudu kroz uvođenje 5 proizvoda i podizanja nivoa turističkih novih usluga, adaptaciju 10 seoskih 3.2 usluga na teritoriji opštine. domaćinstava i edukaciju 20 % seoskog stanovništva o pružanju usluga do 2015. godine. Do 2015. godine unaprediti rad lokalne samouprave uvođenjem e-uprave kao efikasnog 4.1 sistema usmerenog na zadovoljenje potreba građana i obučiti 90 % osoblja u lokalnoj samoupravi. 4. Unaprediti kvalitet života svih Do 2015. godine podići kvalitet kulturnih, građana i razviti programe 4.2 zabavnih i sportskih sadržaja tako da 75% usmerene ka mladima i njihovom građana opštine bude zadovoljno. ostanku u opštini Rekovac putem Unaprediti sistem servisnih službi i podići nivo unapređenja sistema zdravstvene dostupnosti zdravstvene zaštite kroz partnerstvo 4.3 i socijalne zaštite i obogaćivanja javnog, privatnog i nevladinog sektora, tako da kulturnih i sportskih sadržaja 80% korisnika bude zadovoljno do 2015. godine. Do 2015. godine adaptirati, rekonstruisati i tehnički opremiti četiri vaspitno – obrazovne 4.4 ustanove sa teritorije opštine uz poboljšanje kvaliteta obrazovanja putem uvođenja 2 nova obrazovna profila. Strateški i operativni ciljevi

90 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

PPRROOJJEEKKTTII II PPRROOGGRRAAMMII

. STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Lista projekata i programa

Pregled projekata i programa

Ishodište rada na izradi strateškog dokumenta su projekti čijom se planiranom realizacijom ostvaruje direktan uticaj na održivi razvoj opštine Rekovac. Projekti su konkretizacija napora kroz koje se oblast planirane intervencije sužava od opšteg ka posebnom. Oni su vezani za svaki operativni cilj definisan radom Opštinskog foruma. Članovi Opštinskog foruma, u ovoj fazi, radili su na razvijanju konkretnih projektnih ideja, odnosno akcija koje će proizvesti buduće pozitivne promene u opštini Rekovac u narednih pet godina. Svaka projektna ideja je obrazložena u projektnom obrascu koji sadrži ključne elemente svakog projekta koji su ocenjivani:  Naziv projekta  Doprinos partnera  Svrha projekta  Uslovi za implementaciju projekta  Podnosilac  Faktori rizika  Operativni cilj iz Strategije  Vrednost projekta  Opis  Trajanje  Očekivani rezultati  Napomene.  Očekivani partneri Nakon usvajanja finalne liste projekata, koja je podrazumevala kompletne projektne ideje u okviru svakog od operativnih ciljeva, svakog strateškog cilja, prešlo se na grupisanje projekata u razvojne programe i to na bazi komplementarnosti projektnih ideja. Identifikacija programa je bitna zbog stvaranja mehanizama za finansiranje, a samim tim i konkretizaciju strateškog dokumenta. U ovoj fazi su osnovnu ulogu imali definisani strateški ciljevi jer je od njihove obuhvatnosti zavisilo da li će programi biti identični sa samim ciljevima, ili će se izvršiti podela ciljeva na nekoliko komponenti koje onda postaju programi. Prethodno navedeni pristup implementiran je u opštini Rekovac i proizveo je sledeće rezultate:  Upotpunjenu zbirnu tabelu od Vizije do projekata sa ukupno definisanih 58 projekata i 11 programa  Tabele sa sažetim verzijama projektnih obrazaca, poređane po definisanim programima za svaku oblast - nazivi projekata, budžeti, podnosioci, trajanja utvrđenih projekata, raspoređeni po programima

93 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Lista projekata i programa

Vizija opštine: Opština Rekovac, u srcu Levča, je ekonomski razvijena i turistički atraktivna destinacija, koja odiše živopisnom i ekološki čistom životnom sredinom, gde žive srećni, vredni i gostoljubivi ljudi, otvorena za svakoga ko se oseća kao njen deo. Opština je infrastrukturno uređena, sa razvijenom ruralnom ekonomijom i preduzetništvom, mesto gde mladi imaju perspektivu, a stari su obezbeđeni i bezbrižni. Strateški i operativni cilj u okviru prioriteta Projekti Strateški cilj Operativni cilj – Asfaltiranje puta Beočić-Ivkovički Prnjavor – Asfaltiranje dela trase regionalnog puta R-219 Prevešt-Ljubostinja – Asfaltiranje dela trase regionalnog puta R-219 Kaludra-Prevešt – Asfaltiranje kružne saobraćajnice kroz selo Velika Kruševica – Asfaltiranje dve povezane trase puta u selu Ursule – Izgradnja saobraćajnice u Kaludri kroz Milojevića malu Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz – Asfaltiranje ulica: Francuska, Vojvode Stepe, Kablovska, Dositeja 1.1 izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih Obradovića, Obilićeva, Dulenski kej kao I još tri manje ulice u Rekovcu kategorisanih i nekategorisanih puteva. – Asfaltiranje kružne saobraćajnice kroz selo Sekurič – Asfaltiranje ulice „Levačka“ u Rekovcu – Izgradnja trotoara u ulici Miloja Milojevića – Asfaltiranje četiri povezane trase puta u selu Kavadar – Asfaltiranje dve povezane trase puta u selu Lomnica – Asfaltiranje puta Bogalinac-Dobroselica-Dulene 1. Razviti lokalnu infrastrukturu poštujući – Asfaltiranje dve povezane trase puta u selu Lepojević principe održivog razvoja i zaštite Unaprediti sistem upravljanja komunalnim životne sredine. otpadom kroz edukaciju zaposlenih u lokalnoj – Sanacija divljih deponija samoupravi i sanaciju 35 divljih deponija, na – Izgradnja transfer stanice teritoriji opštine i unaprediti sistem upravljanja 1.2 – Plan upravljanja komunalnim otpadom otpadnim vodama priključivanjem 2.500 domaćinstava na kanalizacionu mrežu i – Jačanje kapaciteta lokalne samouprave u oblasti upravljnja izgradnjom 1.500 septičkih jama u seoskim komunalnim otpadom sredinama do 2015. godine. Rešiti problem vodosnabdevanja izgradnjom kanalizacione mreže u 20% sela i unaprediti – Kopanje novog bunara sa prihvatnim bazenima i odvodnom 1.3 vodosnabdevanje gradskog područja putem kanalizacionom mrežom rekonstrukcije primarne mreže u dužini od 50 km – Poboljšanje vodosnabdevanja naselja Rekovac i Lomnica do 2015. godine. Unaprediti stanje životne sredine opštine kroz – Izgradnja parkinga iza Opštine 1.4 revitalizaciju parking prostora gradskog centra i – Izgradnja parkinga „Dulenski kej“ 120.000 m² zelenih površina i 500 m staza. – Revitalizacija izgleda gradskog centra

94 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Lista projekata i programa

Strateški i operativni cilj u okviru prioriteta Projekti Strateški cilj Operativni cilj Do 2012. godine formirati mehanizme za – Podrška sektoru MSP podršku preduzetništvu u cilju jačanja – Projekat podrške razvoja preduzetništva postojećih preduzeća i formiranja novih, tako da 2. Unaprediti sektor malih i srednjih 2.1 – Uvođenje Omladinskog preduzetništva u školski plan i program kao broj preduzeća bude veći za 30%, a stepen preduzeća i preduzetništva kao i izbornog predmeta zadovoljstva preduzetnika pruženim servisom urbanističko plansku dokumentaciju uz 80%. – Formiranje lokalnog saveta za samozapošljavanje stvaranje povoljnih uslova za Do 2013. godine stvoriti povoljne uslove za – Izrada prostоrnog plana opštine Rekovac privlačenje investicija. promociju Rekovca kao investicione destinacije 2.2 – Podizanje konkurentnosti opštine na tržištu SDI kroz izradu vodiča i formiranje aktivne politike privlačenja investitora. – Uvođenje GIS-a – Analizom zemljišta do kvalitetnog prinosa Povećati za 30% voćarsku i stočarsku – Nabavka kvalitetnog priplodnog materijala 3. Stvoriti povoljnu klimu za razvoj rurala 3.1 proizvodnju i preradu poljoprivrednih proizvoda – Dobar sadni material-visok prinos uz podizanje kvaliteta prerađivačkih na teritoriji opštine Rekovac do 2015. godine. – Prognozom do kvaliteta kapaciteta, plasmana poljoprivrednih – Jačanje kapaciteta zemljoradničkih zadruga proizvoda i podizanja nivoa turističkih Unaprediti turističku ponudu kroz uvođenje 5 – Izgradnja etno sela usluga na teritoriji opštine. novih usluga, adaptaciju 10 seoskih 3.2 – Unapređenje lovnog turizma domaćinstava i edukaciju 20 % seoskog stanovništva o pružanju usluga do 2015. godine. – Oaza spokoja

95 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Lista projekata i programa

Strateški i operativni cilj u okviru prioriteta Projekti Strateški cilj Operativni cilj Do 2015. godine unaprediti rad lokalne samouprave uvođenjem e-uprave kao efikasnog – Kompjuterizacija opštinskih službi I mesnih kancelarija 4.1 sistema usmerenog na zadovoljenje potreba – Uslužni centar za građane građana i obučiti 90 % osoblja u lokalnoj – Informator o radu lokalne samouprave samoupravi. – Nabavka sportske opreme i rekvizita za školu fudbala – Izgradnja terena za male sportove sa veštačkom travom u Rekovcu Do 2015. godine podići kvalitet kulturnih, – Izgradnja tribina za publiku na igralištu za male sportove 4.2 zabavnih i sportskih sadržaja tako da 75% – Opremanje domova kulture građana opštine bude zadovoljno. – Internet cafe  – Međunarodna kulturna saradnja 4. Unaprediti kvalitet života svih građana i – „Reano-mobille” kao deo mobilne ekipe Unaprediti sistem servisnih službi i podići nivo – Preventivni Centar u Domu zdravlja Rekovac razviti programe usmerene ka mladima dostupnosti zdravstvene zaštite kroz partnerstvo 4.3 – Seoski razvojni centar za borbu protiv siromaštva i razvoj socijalnog i njihovom ostanku u opštini Rekovac javnog, privatnog i nevladinog sektora, tako da preduzetništva putem unapređenja sistema 80% korisnika bude zadovoljno do 2015. godine. zdravstvene i socijalne zaštite i – Formiranje savetovališta za brak i porodicu obogaćivanja kulturnih i sportskih – Rekonstrukcija i adaptacija školskih zgrada i objekata na području sadržaja. opštine Rekovac – Unapređenje rada predškolske ustanove “Miloje Milojević” u Rekovcu – Rekonstrukcija krova u i zamena stolarije u Poljoprivredno- veterinarskoj školi u Rekovcu Do 2015. godine adaptirati, rekonstruisati i – Rekonstrukcija i uređenje sanitarnih čvorova u područnim odeljenjima tehnički opremiti četiri vaspitno – obrazovne OŠ “Svetozar Marković”: Velika Kruševica, Kavadar, Ursule, Beočić I 4.4 ustanove sa teritorije opštine uz poboljšanje matična škola kvaliteta obrazovanja putem uvođenja 2 nova obrazovna profila. – Rekonstrukcija stolarije u OŠ “Svetozar Marković” Rekovac (matična škola) – Rekonstrukcija mokrog čvora u Poljoprivredno-veterinarskoj školi u Rekovcu – Rekonstrukcija sistema za centralno grejanje u Poljoprivredno- veterinarskoj školi u Rekovcu Zbirna tabela od vizije do projekata – Projekti i programi opštine Rekovac

96 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Lista projekata i programa

Oblast: Ekonomija i preduzetništvo Program 1: Program promotivnih aktivnosti za privlačenje investitora Naziv projekta Podnosilac Budžet Trajanje Podizanje konkurentnosti Opština 50.000 evra 12 meseci opštine na tržištu SDI Uvođenje GIS-a Opština 50.000 evra 24 meseca Izrada prostоrnog plana Opština 50.000 evra 12 meseci opštine Rekovac Ukupno: 150.000 evra

Program 2: Program podrške samozapošljavanju Naziv projekta Podnosilac Budžet Trajanje Podrška sektoru MSP Opština 30.000 evra 12 meseci Projekat podrške razvoja Opština 80.000 evra 12 meseci preduzetništva Uvođenje Omladinskog preduzetništva u školski Opština 25.000 evra 12 meseci plan i program kao izbornog predmeta Formiranje lokalnog saveta za Opština 30.000 evra 12 meseci samozapošljavanje Ukupno: 165.000 evra Ukupno Ekonomija i preduzetništvo: 315.000 evra

Oblast Ekonomija i preduzetništvo ima utvrđena 2 programa sa ukupno 7 projekata.

Oblast: Lokalna infrastruktura Program 1: Program upravljanja komunalnim otpadom i poboljšanja vodosnabdevanja Naziv projekta Podnosilac Budžet Trajanje Sanacija divljih deponija Opština 40.000 evra 12 meseci Vodosnabdevanje naselja JKP 40.000 evra 12 meseci Rekovac i Lomnica Kopanje novog bunara sa prihvatnim bazenima I Opština 2.100.000 evra 24 meseca odvodnom kanalizacionom mrežom Izgradnja transfer stanice JKP Mermer 50.000 evra 12 meseci Jačanje kapaciteta Opština 50.000 evra 12 meseci lokalne samouprave Plan upravljanja Opština 40.000 evra 12 meseci komunalnim otpadom Ukupno: 2.320.000 evra

Program 2: Program revitalizacije parking prostora i gradskog centra Naziv projekta Podnosilac Budžet Trajanje Revitalizacija izgleda Fond za puteve 3.500.000 evra 12 mesecи gradskog centra Izgradnja parkinga iza Opština 60.000 evra 24 mesecа Opštine Izgradnja parkinga Fond za puteve 40.000 evra 24 meseca „Dulenski kej“ Ukupno: 3.600.000 evra

97 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Lista projekata i programa

Program 3: Program izgradnje i rekonstrukcije putne infrastrukture Naziv projekta Podnosilac Budžet Trajanje Asfaltiranje puta Beočić- Fond za puteve 65.000 evra 24 meseca Ivkovički Prnjavor Asfaltiranje dela trase regionalnog puta R-219 Fond za puteve 500.000 evra 24 meseca Prevešt-Ljubostinja Asfaltiranje dela trase regionalnog puta R-219 Fond za puteve 500.000 evra 24 meseca Kaludra-Prevešt Asvaltiranje kružne saobraćajnice kroz selo Fond za puteve 60.000 evra 36 meseci Velika Kruševica Asvaltiranje dve povezane trase puta u Fond za puteve 20.000 evra 36 meseci selu Ursule Izgradnja saobraćajnice u Kaludri kroz Milojevića Fond za puteve 20.000 evra 24 meseca malu Asvaltiranje ulica: Francuska, Vojvode Stepe, Kablovska, Dositeja Obradovića, Fond za puteve 95.000 evra 24 meseca Obilićeva, Dulenski kej kao I još tri manje ulice u Rekovcu Asvaltiranje kružne saobraćajnice kroz selo Fond za puteve 270.000 evra 24 meseca Sekurič Asvaltiranje ulice Fond za puteve 20.000 evra 24 meseca „Levačka“ u Rekovcu Izgradnja trotoara u ulici Fond za puteve 40.000 evra 24 meseca Miloja Milojevića Asvaltiranje četiri povezane trase puta u Fond za puteve 42.000 evra 36 meseci selu Kavadar Asvaltiranje dve povezane trase puta u Fond za puteve 65.000 evra 24 meseca selu Lomnica Asvaltiranje puta Bogalinac-Dobroselica- Fond za puteve 400.000 evra 60 meseci Dulene Asvaltiranje dve povezane trase puta u Fond za puteve 32.000 evra 36 meseci selu Lepojević Ukupno: 2.129.000 evra Ukupno Lokalna infrastruktura: 8.049.000 evra

Oblast Lokalna infrastruktura ima utvrđena 3 programa sa ukupno 23 projekta.

98 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Lista projekata i programa

Oblast: Turizam i rural Program 1: Program unapređenja turističke ponude Naziv projekta Podnosilac Budžet Trajanje Kulturno-prosvetna Izgradnja etno sela 50.000 evra 24 meseca zajednica Unapređenje lovnog Turistička organizacija 50.000 evra 24 meseca turizma Oaza spokoja Turistička organizacija 130.000 evra 60 meseci Ukupno: 230.000 evra

Program 2: Program povećanja voćarske i stočarske proizvodnje i jačanja prerađivačkih kapaciteta Naziv projekta Podnosilac Budžet Trajanje Analizom zemljišta do Opština 5.000 evra 24 meseca kvalitetnog prinosa Nabavka kvalitetnog Opština 4.000 evra 36 meseci priplodnog materijala Dobar sadni material- Opština 40.000 evra 12 meseci visok prinos Prognozom do kvaliteta Opština 100.000 evra 36 meseci Jačanje kapaciteta Opština 100.000 evra 36 meseci zemljoradničkih zadruga Ukupno: 249.000 evra Ukupno Turizam i rural: 479.000 evra

Oblast Turizam i rural ima utvrđena 2 programa sa ukupno 8 projekata.

Oblast: Zdravstvo, socijalna zaštita, sport, kultura, obrazovanje Program 1: Program unapređenja socijalno-zdravstvene zaštite Naziv projekta Podnosilac Budžet Trajanje „Reano-mobille” kao deo Dom zdravlja 60.000 evra 12 meseci mobilne ekipe Preventivni Centar u Dom zdravlja 10.000 evra 12 meseci Domu zdravlja Rekovac Seoski razvojni centar za borbu protiv siromaštva i Crveni krst 210.000 evra 36 meseci razvoj socijalnog preduzetništva Formiranje savetovališta Centar za socijalni rad 6.000 evra 12 meseci za brak i porodicu Ukupno: 286.000 evra

99 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Lista projekata i programa

Program 2: Program obogaćenja kulturno-sportskih sadržaja Naziv projekta Podnosilac Budžet Trajanje Nabavka sportske opreme i rekvizita za Sportska organizacija 10.000 evra 24 meseca školu fudbala Izgradnja terena za male sportove sa veštačkom Sportska organizacija 40.000 evra 12 meseci travom u Rekovcu Izgradnja tribina za publiku na igralištu za Sportska organizacija 20.000 evra 12 meseci male sportove Opremanje domova KPZ 100.000 evra 12 meseci kulture Narodna Biblioteka Internet cafe  3.000 evra 6 meseci “Ribnikar” Međunarodna kulturna KPZ 10.000 evra 12 meseci saradnja Ukupno: 183.000 evra

Program 3: Program rekonstrukcije vaspitno-obrazovnih ustanova Naziv projekta Podnosilac Budžet Trajanje Rekonstrukcija i adaptacija školskih zgrada i objekata na Opština 240.000 evra 36 meseci području opštine Rekovac Unapređenje rada predškolske ustanove Predškolska ustanova 25.000 evra 12 meseci “Miloje Milojević” u Rekovcu Rekonstrukcija krova u i zamena stolarije u Poljoprivredno- Poljoprivredno- 200.000 evra 12 meseci veterinarska škola veterinarskoj školi u Rekovcu Rekonstrukcija i uređenje sanitarnih čvorova u područnim odeljenjima OŠ Osnovna škola 30.000 evra 24 meseca “Svetozar Marković”: “Svetozar Marković” Velika Kruševica, Kavadar, Ursule, Beočić I matična škola Rekonstrukcija stolarije u OŠ “Svetozar Osnovna škola 100.000 evra 12 meseci Marković” Rekovac “Svetozar Marković” (matična škola) Rekonstrukcija mokrog čvora u Poljoprivredno- Poljoprivredno- 50.000 evra 12 meseci veterinarskoj školi u veterinarska škola Rekovcu Rekonstrukcija sistema za centralno grejanje u Poljoprivredno- Poljoprivredno- 55.000 evra 12 meseci veterinarska škola veterinarskoj školi u Rekovcu Ukupno: 700.000 evra

100 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Lista projekata i programa

Program 4: Program unapređenja rada lokalne samouprave Naziv projekta Podnosilac Budžet Trajanje Kompjuterizacija opštinskih službi I mesnih Opština 20.000 evra 12 meseci kancelarija Uslužni centar za Opština 20.000 evra 12 meseci građane Informator o radu lokalne Opština 10.000 evra 12 meseci samouprave Ukupno: 50.000 evra Ukupno Zdravstvo, socijalna zaštita, sport, kultura, obrazovanje: 1.219.000 evra

Oblast Zdravstvo, socijalna zaštita, sport, kultura, obrazovanje ima utvrđena 4 programa sa ukupno 20 projekata.

Finalna lista projekata, odnosno svi projektni obrasci nalaze se u Aneksu I, strateškog dokumenta.1

1 Aneks I – Finalna lista projekata – projektni obrasci 101 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

PPRREEPPOORRUUKKEE ZZAA RREELLIIZZAACCIIJJUU SSTTRRAATTEEGGIIJJEE

. STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA Preporuke za realizaciju Strategije

Preporuke za relizaciju Strategije

Teritorija opštine Rekovac prepoznata je kao područje velikih razvojnih potencijala. Strategija održivog razvoja opštine Rekovac je evidentirala sve ove potencijale i na osnovu njih ukazala na ciljeve i akcije koje treba realizovati u budućnosti. S obzirom da se celokupna izrada strateškog dokumenta zasnivala na participativnom pristupu koji je podrazumevao uključenje šire lokalne zajednice, isti pristup treba primeniti i prilikom implementacije Strategije. Naime, neophodno je obezbediti široko učešće aktera lokalne zajednice u realizaciji strateškog dokumenta, kako bi se obezbedio legitimitet procesa i njegovo uspešno sprovođenje. Na nivou opštine potrebno je sklapati partnerstva između javnog, biznis i NVO sektora u cilju zajedničkog rada na realizaciji aktivnosti predviđenih planom. Planski pristup, kontinuiranost zajedničkog rada aktera na implementaciji za sve vreme trajanja strateškog dokumenta, poštovanje pravila i svesnost potrebe za odgovornim sprovođenjem procesa implemenatcije, predstavljaju ključne elementa za ostvarivanje održivog razvoja opštine Rekovac, opisanog u okviru lokalne Strategije. Pomenuti proces sadrži više faza, odnosno koraka koji vode realizaciji istog. Prvi korak u ovom procesu je formiranje Komisije za praćenje realizacije lokalne Strategije održivog razvoja sa jasno definisanim poslovima i odgovornostima. Prvi zadatak Komisije je da koordinira izradu plana implementacije i akcionog plana za realizaciju Strategije. Komisiju, osim predstavnika lokalne zajednice, čine i predstavnici regionalnih instanci, odnosno Regionalne agencije za ekonomski razvoj Šumadije i Pomoravlja koja je učestvovala u izradi strateškog dokumenta u koordinaciji sa lokalnom samoupravom, pa je samim tim i opravdani učesnik narednog procesa. Strategija održivog razvoja opštine Rekovac, sa izrađenim planom implementacije i akcionim planom, postaje osnov za izradu sektorskih strategija i uključuje se u rad svih službi lokalne samouprave, postajući alat za formiranje budžeta. Na godišnjem nivou se vrši revizija strateškog dokumenta uz pomoć indikatora održivosti, koji daju sliku promena u opštini, odnosno napretka nastalog realizacijom Strategije održivog razvoja opštine Rekovac. Oni će uspešno procenjivati efikasnost čitavog, gorenavedenog mehanizma, iz godine u godinu, do isteka vremenskog perioda, na koji se dokument Strategija održivog razvoja opštine Rekovac odnosi.

105 Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje

A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

AANNEEKKSS II FINALNA LISTA PROJEKATA – PROJEKTNI OBRASCI

. STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Uvođenje geografsko-informacionog Efikasnije pružanje usluga zainteresovanim sistema stranama OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samouprava Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Usvojiti prostorni plan i izraditi planove nižeg reda Privreda i preduzetništvo (za zahvat GUP-a, prostora za posebne namene, Zdravstvo i socijalna zaštita infrastrukture industrijskih zona) i GIS-a do kraja Obrazovanje 2015. godine. Kultura Sport OPIS Sve do skoro, prostorni podaci prikazivani su analognim mapama (npr. katastarskim, topografskim,tematskim). Sve vrste atributnih podataka (npr. ime vlasnika nekretnine)vođene su po spiskovima ili popisima. Razvojem digitalnih mapa,stvorena je mogućnost da se za mapu vežu i objekti sa svojim direktnim atributnim podacima, a te informacije se čuvaju u pripadajućim bazama podataka. Zahvaljujući tome, upiti su postali mnogo efikasniji, a istovremeno su stvorene i nove mogućnosti za pribavljanje informacija. Sve to je dovelo do tehnologije Geografskih informacionih sistema, takozvanog GIS-a. GIS predstavlja organizovan skup računarske opreme, programa i postupaka koji su osmišljeni tako da omoguće snimanje, editovanje, upravljanje,rukovanje, analizu, modeliranje i prikaz podataka sa prostornom referencom, a u cilju rešavanja složenih problema u planiranju i upravljanju. Na nivou lokalne samouprave skoro 80% svih informacija, odluka i zadataka su direktno ili indirektno u vezi sa prostornim podacima. Mnogi podaci koji se tiču nekretnina i imovine su zastareli i dostupni isključivo u analognom obliku. GIS pruža mogućnost da se čuvaju i skladište podaci, mape i alfanumerički podaci, ali u digitalnom obliku koji nadležnim organima daje mogućnost da razmenu podataka obave mnogo brže i lakše, pa čak i preko interneta. Ideja je da korisnici ovog GIS-a budu sve opštinske i republičke službe od čijeg rada zavisi ispravno funkcionisanje opštine. Razlozi zbog kojih bi se uveo GIS su i : • Brzo i efikasno dobijanje svih dokumenata vezanih za izgradnju objekata • Bolje evidentiranje obveznika javnih prihoda • Evidencijom različitih vidova podataka lokalni prihodi bi se znatno uvećali čime bi se razvijala lokalna zajednica • Preduzetnicima GIS omogućava brzo dobijanje građevinskih dozvola uz transparentnu proceduru • Javne službe brže obavljaju redovne poslove uz manje troškova, pa samim tim i pružaju bolje usluge građanima Za uvođenje GIS-a potrebno je uraditi: • Definisati potrebe lokalne samouprave u odnosu na GIS i razraditi concept • Donošenje odluke o mogućoj saradnji i angažovanju spoljnih usluga • Pronalaženje partnera i adekvatnog GIS softvera • Imenovanje Radne grupe ( analiza postojećeg stanja, izrada vizije i koncepta ) • Prikupljanje geopodataka ( popis nepokretnosti, orto-foto snimak opštine… ) • Obuka kadrova ( obuka radnika za korišćenje GIS-a, obuka na terenu, unos podataka i stvaranje baze podataka )

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OČEKIVANI REZULTATI Nabavljena je oprema i softver, urađen je ortofoto snimak grada Rekovca, GIS aplikacija za razmenu i pregled podataka, aplikacija za izdavanje građevinskih dozvola i komunalnu naknadu, aplikacija za izradu tematskih mapa na osnovu rezultata popisa, izbora itd. Osnovna obuka je izvedena sa zaposlenima u službama lolane samouprave, javnim preduzećima i republičkim preduzećima u Rekovcu. OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Strani fondovi, nadležne republičke institucije, Finansijska pomoć, obuka kadrova Regionalna agencija za ekonomski razvoj Šumadije i Pomoravlja USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Politička podrška Nedostatak sredstava, nedovoljno prihvatanje od strane lokalne samouprave VREDNOST PROJEKTA 50.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 2 godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Podizanje konkurentnosti opštine na Stvaranje promotivnog poslovnog ambijenta u cilju tržištu SDI privlačenja SDI OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna smouprava Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2012. godine formirati mehanizme za podršku Privreda i preduzetništvo preduzetništvu u cilju jačanja postojećih preduzeća i Zdravstvo i socijalna zaštita formiranja novih, tako da broj preduzeća bude veći Obrazovanje za 30%, a stepen zadovoljstva preduzetnika Kultura pruženim servisom 80% Sport OPIS Jedna od osnovnih aktivnosti lokalne vlasti treba da bude privlačenje stranih direktnih investicija (SDI). Razvojem softvera za upravljanje bazom podataka će se omogućiti da se na jednom mestu arhiviraju sva dokumenta i informacije koja se tiču potencijalnih investicionih lokacija. Takođe razvojem WEB aplikacije sa elementima geografskog informacionog sistema će se omogućiti stranim investitorima da virtuelno pregledaju potencijalne investicione lokacije. Da bi softver bio funkcionalan potrebno je prikupiti set podataka i to: digitalizovane ortofoto podloge podatke o lokacijama gis aplikacije fotografije sa lokacija skenirane karte urbanističkih planova planove u digitalnom obliku Takođe je potrebno prikupiti podatke o postojećim i planiranim investicionim lokacijama (greenfield, brownfield, instalacije, infrastruktura...). Na osnovu svih definisanih podataka softver će biti razvijen tako da podrazumeva dva modula. Modul arhiviranja podataka o lokacijama i modul pretrage. Modul pretrage će jednostavno na osnovu zadatih upita „pretražiti“ postojeće lokacije i dati potencijalnom investitoru odgovore na tražena pitanja. OČEKIVANI REZULTATI Izrađen softver za formiranje baze podataka Stvorena elektronska arhiva dokumenata vezanih za investicione lokacije Izrađen web sajt za prezentaciju investicionih lokacija Obučeno dvoje zaposlenih za rad i prezentaciju rezultata u korišćenju softvera OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Regionalna agencija za ekonomski razvoj Sufinansiranje Šumadije i Pomoravlja NIP USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Pribavljanje finansijskih sredstava VREDNOST PROJEKTA 50.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 1 godina

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Izrada prostornog plana opštine Rekovac Obezbeđivanje organizovanog korišćenja ljudskih, prirodnih i izgrađenih potencijala u prostornom i ekološkom pogledu OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samouprava Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Usvojiti prostorni plan i izraditi planove nižeg reda Privreda i preduzetništvo (za zahvat GUP-a, prostora za posebne namene, Zdravstvo i socijalna zaštita infrastrukture industrijskih zona) i GIS-a do kraja Obrazovanje 2015. godine. Kultura Sport OPIS Problem je u nedostatku jasne strategije iskorišćavanja sopstvenih razvojnih i privrednih potencijala. Sve to predstavlja evidentan nedostatak kada je reč o privlačenju investitora i pribavljanju, na taj način, izvora finansiranja za određene projekte, a globalno gledano, onemogućava sa napredak opštine, u tom pogledu. Aktivnosti: Izvršiti snimanje opštine Uraditi GUP opštine Rekovac, GIS, Strateški plan održivog razvoja opštine Izrada prostornog plana odvija se u 4 faze – prva faza je izrada programa za izradu prostornog plana, zatim, strategija razvoja planskog područja opštine, treća faza je predlog prostornog plana, i na kraju, strateška procena uticaja. Razradiće se načela prostornog uređenja, utvrditi ciljevi prostornog razvoja organizacija, zaštita i korišćenje prostora kao i drugi elementi značajni za prostorni razvoj opštine. OČEKIVANI REZULTATI Bolje korišćenje ljudskih, prirodnih i izgrađenih potencijala Zaštita i kvalitetno uređenje prostora Čuvanje i poboljšanje prirodnih i kulturnih vrednosti OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Direkcija za urbanizam Izrada planova, finansiranje izrade planova, Zavod za zaštitu životne sredine stručan kadar Republička direkcija za puteve USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Nerešeni imovinsko-pravni odnosi, politička Svetska ekonomska kriza, česta izmena volja zakonske regulative u oblasti prostornog i urbanističkog planiranja VREDNOST PROJEKTA 50.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 1 godina

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Formiranje lokalnog saveta za Stvoriti uslove za efektivniji i kvalitetniji rad, te zapošljavanje usavršavanje strukture i načina rada Lokalnog saveta za zapošljavanje kroz obučavanje njegovih članova u oblasti strateškog planiranja, upoznavanje sa primerima dobre prakse i usluge konsultantanata sa relevantnim znanjem i iskustvom. OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samouprava Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2012. godine formirati mehanizme za podršku Privreda i preduzetništvo preduzetništvu u cilju jačanja postojećih preduzeća i Zdravstvo i socijalna zaštita formiranja novih, tako da broj preduzeća bude veći Obrazovanje za 30%, a stepen zadovoljstva preduzetnika Kultura pruženim servisom 80% Sport OPIS Savet bi bio ključno mesto za formulisanje lokalne strategije za sveukupan razvoj ljudskih resursa. Ideja vodilja ovog projekta je da se u narednom periodu, podignu stručni kapaciteti saveta koji bi mu omogućili kompetentno ostvarivanje svoje strateške funkcije u planiranju razvoja ljudskih resursa i smanjenju nezaposlenosti. Takođe, potrebno je da se prethodno navedenim aktivnostima skrene pažnja lokalnih aktera na važnost lokalnog saveta za uspešno funkcionisanje jednog važnog segmenta razvojne politike kao što je razvoj ljudskih resursa. Instrumenti kojima projekat treba postigne ove ciljeve su: Obuke njegovih članova Praćenje rada od strane kvalifikovanih eksperata Tehnička podrška u radu i upoznavanje sa aktivnostima i dostignućima drugih lokalnih saveta za zapošljavanje u Republici OČEKIVANI REZULTATI Usvojena strategija zapošljavanja za period do 2015. godine Usvojen akcioni plan za zapošljavanje u narednoj godini Usvojen operativni plan javnih radova za 2011. godinu Usvojena strategija razvoja ljudskih resursa do 2015. godine Usvojen akcioni plan za obučavanje, usavršavanje i prekvalifikaciju zaposlenih i nezaposlenih lica Usvojena strategija razvoja novih radnih profila i zanimanja OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Regionalna agencija za ekonomski razvoj Sufinansiranje, obuke, seminari Šumadije i Pomoravlja NIP USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA / / VREDNOST PROJEKTA 30.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci Projekat nema preduslova koji uslovaljavaju početak realizacije projekta; takođe, rizici koji bi ometali sprovođenje projekta nisu poznati

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Uvođenje omladinskog preduzetništva u Podignut nivo svesti i znanja kod mlađe populacije o školski plan i program kao izbornog preduzetništvu i mogućnostima samozapošljavanja predmeta Usvojena znanja iz oblasti vođenja sopstvenog biznisa. OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samouprava Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2012. godine formirati mehanizme za podršku Privreda i preduzetništvo preduzetništvu u cilju jačanja postojećih preduzeća i Zdravstvo i socijalna zaštita formiranja novih, tako da broj preduzeća bude veći Obrazovanje za 30%, a stepen zadovoljstva preduzetnika Kultura pruženim servisom 80% Sport OPIS Cilj je da se program omladinskog preduzetništva sprovode u srednjoj školi u Rekovcu i obuhvati oko 20 učenika. Učenici formiraju sopstvena “virtuelna” preduzeća i pod vođstvom obučenih nastavnika upravljaju svojim preduzećima kroz sve faze životnog veka preduzeća. Kroz ovaj program dobijaju informacije o razvoju biznis ideje, biznis planiranju, pravnim aspektima biznisa, menadžmentu, marketingu, kontroli kvaliteta, itd... Životni ciklus ovih preduzeća traje jednu kalendarsku godinu, i poslednja aktivnost je likvidacija učeničkih preduzeća. Poseban segment Programa je saradnja sa preduzetničkim sektorom, koji ima ulogu potpore u finansijskom i savetodavnom pogledu, a doprinosi ciljevima programa kroz Savet preduzetnika. OČEKIVANI REZULTATI Preduzetništvo uvedeno kao izborni predmet u završnim razredima srednje škole u Rekovcu Sva učenička preduzeća su prošla kroz obuku iz preduzetništva, predala svoj biznis plan, predstavila svoje proizvode i usluge na sajmu koji se održava u na kraju školske godine Formiran fond za mikro-kreditiranje polaznika programa koji odluče da posle završene škole registruju sopstveni biznis OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Regionalna agencija za ekonomski razvoj Sufinansiranje Šumadije i Pomoravlja NIP Ministarstvo prosvete Srednja škola USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Zainteresovanost učenika i nastavnika Protivljenje školskog kadra škole – slabije prihvatanje novih ideja VREDNOST PROJEKTA 25.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Podrška sektoru MSP Stvaranje povoljnog poslovnog ambijenta za formiranje novih MSPP i privlačenje stranih investicija OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samouprava Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2012. godine formirati mehanizme za podršku Privreda i preduzetništvo preduzetništvu u cilju jačanja postojećih preduzeća Zdravstvo i socijalna zaštita i formiranja novih, tako da broj preduzeća bude veći Obrazovanje za 30%, a stepen zadovoljstva preduzetnika Kultura pruženim servisom 80% Sport OPIS Jedan od prioriteta je stvaranje povoljnog poslovnog ambijenta radi formiranja novih radnih zona i kompleksa, kao i funkcionisanja već postojećih i izgradnje manjih poslovnih objekata za MSP sektor, jedan je od preduslova za razvoj privrede opštine. Projektom se predviđa i utvrđivanje novih ubrzanih procedura za dobijanje dozvola kao i umrežavanje svih nadležnih institucija u ovom procesu. Formiranjem Jedinstvene kancelarije omogućiće se privrednicima da na jednom mestu dobiju sve potrebne informacije vezane za izgradnju privrednih objekata i formiranje svojih radnih kompleksa i kroz konkretnu podršku kod dobijanja dozvola formirati povoljan ambijent za ulaganje i otvaranje novih radnih mesta sto je jedan od primarnih interesa opštine. Zaposleni u kancelariji biće obučeni za stručnu pomoć oko realizacije i izdavanja dozvola za izgradnju a takođe će uz pomoć baze podataka koja će se formirati u okviru kancelarije biti u mogućnosti da zainteresobamim investitorima pruže sve potrebne informacije u vezi odabira lokacije i same izgradnje kompleksa odnosno pojedinačnih objekata. Zaposleni u kancelariji biće obučeni za stručnu pomoć oko realizacije i izdavanja dozvola za izgradnju a takođe će uz pomoć baze podataka koja će se formirati u okviru kancelarije biti u mogućnosti da zainteresobamim investitorima pruže sve potrebne informacije u vezi odabira lokacije i same izgradnje kompleksa odnosno pojedinačnih objekata. Procedure će biti znatno ubrzane i uprošćene i mogućnošću dobijanja informacija i potrebnih obrazaca sa sajt-a Kancelarije kao i mogućnošću podnošenja popunjenih zahteva elektronskim putem. U okviru projekta planira se i formiranje specijalnog Stručnog saveta (koji će činiti predstavnici lokalne samouprave i nadležnih institucija) i koji će pružati stručnu pomoć zaposlenima u kancelariji a ujedno zasedati po potrebi radi rešavanja žalbi na rešenja koja izdaje kancelarija, odnosno kod odlučivanja o komplikovanijim zahtevima investitora sa kompleksnim i izuzetno velikim investicionim programima. Uz saradnju sa lokalnom samoupravom na donošenju lokalnih propisa i procedura koje će ubrzati procese dobijanja dozvola za izgradnju i smanjiti troškove investitorima u početnoj fazi Kancelarija će doprineti ubrzavanju privrednog razvoja opštine kroz formiranje povoljnog poslovnog ambijenta. OČEKIVANI REZULTATI Formirana i opremljena kancelarija Jedinstvenog šaltera Obučen i zaposlen kadar za rad u kancelariji Utvrđene procedure i pripremljeni potrebni obrasci za podnošenje zahteva Urađen sajt kancelarije sa svim linkovima i potrebnim informacijama Znatno ubrzane i uprošćene administrativne procedure za dobijanje dozvola za izgradnju. Zapošljena 4 nova radnika

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Regionalna agencija za ekonomski razvoj Sufinansiranje, obuke Šumadije i Pomoravlja NIP USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA / / VREDNOST PROJEKTA 30.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci Projekat nema preduslova koji uslovaljavaju početak realizacije projekta; takođe, rizici koji bi ometali sprovođenje projekta nisu poznati

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Projekat podrške razvoju preduzetništva Doprinos razvoju preduzetništva, povećanju broja preduzeća i održivom razvoju novoosnovanih preduzeća na teritoriji opštine Rekovac OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samouprava Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2012. godine formirati mehanizme za podršku Privreda i preduzetništvo preduzetništvu u cilju jačanja postojećih preduzeća i Zdravstvo i socijalna zaštita formiranja novih, tako da broj preduzeća bude veći Obrazovanje za 30%, a stepen zadovoljstva preduzetnika Kultura pruženim servisom 80%. Sport OPIS Povećanja broja novoosnovanih preduzeća je značajno za opštinu kako bi došlo do promene privredne strukture i stvaranja novih radnih mesta. Projekat ima za cilj promovisanje preduzetništva kod mladih (od 18 do 30 godina), putem obuka za srednjoškolce i ostale koji spadaju u ovu korisničku grupu u kojima će im biti približen i predstavljen model privatnog preduzetništva. Obuka će biti završena konkursom za najbolju poslovnu ideju, gde će prva tri mesta biti novčano nagrađena. Prijavljivanje i selekcija kandidata za bespovratnu novčanu pomoć za započinjanje sopstvenog biznisa. Na osnovu javnog konkursa biće kroz intervjuisanje i ocenjivanje preduzetničkih sposobnosti biti izvršena selekcija kandidata za novčanu pomoć. Odabrani kandidati će proći serijal treninga iz poslovnog planiranja gde će kao završni ispit imati izradu biznis plana za sopstvenu poslovnu ideju. Završni rad će biti ocenjen od strane komisije, nakon čega će uslediti obilazak kandidata na terenu i verifikacija prikazanog stanja. Tehničko savetodavna pomoć novoregistrovanim preduzetnicima. Osnivanje odeljenja (kancelarije) koje će biti razvojno-administrativna podrška korisnicima sa teritorije opštine, što upravo i predstavlja elemente koji su najkritičniji u kategoriji start-up preduzeća: Poslovno informisanje Razvoj proizvoda i procesa Poslovno povezivanje Pravni saveti Tehničke usluge – poslovna korespodencija, korišćenje fax-a, Interneta, kopir aparata. Kandidatima koji nisu prošli selekciju će biti ponuđen program prekvalifikacije. OČEKIVANI REZULTATI 50 kandidata prošlo obuku iz poslovnog planiranja i uradilo završni ispit Odabrano 20 najboljih radova i izvršena verifikacija na terenu Dodeljeno 10 bespovratnih pomoći za nabavku nove opreme Registrovano 7 novih radnji/preduzeća Zaposleno 20 novih radnika OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Regionalna agencija za ekonomski razvoj Sufinansiranje, pomoć u obuci Šumadije i Pomoravlja USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA / /

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

VREDNOST PROJEKTA 80.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci Projekat nema preduslova koji uslovaljavaju početak realizacije projekta; takođe, rizici koji bi ometali sprovođenje projekta nisu poznati

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Asfaltiranje puta Beočić-Ivkovački- Pobоljšana putna mreža na teritoriji opštine Rekovac Prnjavor Podnosilac OBLAST – podvući Fond za puteve (direkcija za izgradnju) Rekovca Infrastruktura Operativni cilj iz Strategije Poljoprivreda Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Turzam izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Privreda i preduzetništvo nekategorisanih puteva Zdravstvo i socijalna zaštita Obrazovanje Kultura Sport OPIS Dužina puta Beočić-Ivkovački-Prnjavor iznosi 980 m. Urađen je glavni projekat za ovaj putni pravac, koji predstavlja nastavak pravca od Beočića do teritorije grada Jagodina. Nedostaje asvaltiranje ovog dela puta da bi se zaokružila kompletna njegova dužina (5.980 m). Lokalni putni pravac L-5 puta R-218-Ivkovački Prnjavor. Aktivnosti: Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke, Izbor najpovoljnijeg izvođača, Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje OČEKIVANI REZULTATI Povezivano naseljeno mesto Beočić sa gradom Jagodina asfaltnim putem Bolja putna povezanost Ostanak seoskog domaćinstva i njihov ravnopravniji status OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava Sufinansiranje NIP Ministarstvo infrastrukture MZ USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni imovinsko pravni odnosi, obezbeđena Inflacija, pojava klizišta finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 65.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 2 godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Asfaltiranje ulica: Francuska, Vojvode Poboljšana putna mreža na teritoriji opštine Rekovac Stepe, Kablovska, Dositeja Obradovića, Podnosilac Obilićeva, Dulenski Kej, kao i još tri manje Fond za puteve (direkcija za izgradnju) Rekovca ulice u Rekovcu OBLAST-podvući Operativni cilj iz Strategije Infrastruktura Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Poljoprivreda izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Turzam nekategorisanih puteva. Privreda i preduzetništvo Zdravstvo i socijalna zaštita Obrazovanje Kultura Sport OPIS Dužina ulica koje će se asfaltirati iznosi1.500 m. Ove ulice su preduslov pristojnijem životu građana. Sve one su kratke (od 50 do 350 m), a u njima živi veliki broj građana. Planirana je izrada projekata za njihovo povezivanje na regionalne i lokalne asfaltirane putne pravce. Aktivnosti: Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke Izbor najpovoljnijeg izvođača Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje OČEKIVANI REZULTATI Asfaltirane ulice čine jedan od glavnih preduslova za normalan život građana i dovođenje stanovništva u ravnopravniji položaj, posebno u zimskim i kišnim periodima. OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava kao i resorno U vidu obezbeđivanja finansijskih sredstava. ministarstvo, NIP, MZ USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni imovinsko-pravni odnosi, obezbeđena Inflacija finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 95.000 evra TRAJANJE NAPOMENE Dve godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Asvaltiranje puta Bogalinac – Dobroselica- Poboljšana putna mreža na teritoriji opštine Rekovac Dulene Podnosilac Fond za puteve (direkcija za izgradnju) Rekovca OBLAST-podvući Operativni cilj iz Strategije Infrastruktura Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Poljoprivreda izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Turzam nekategorisanih puteva Privreda i preduzetništvo Zdravstvo i socijalna zaštita Obrazovanje Kultura Sport OPIS Dužina puta Bogalinac – Dobroselica-Dulene iznosi 7.000 m. Ovaj putni pravac je samo jednim delom nasut (makadam), a urađeno je samo probijanje trase buldožerom (vojska). Povezivanjem naseljenog mesta Dobroselica sa Bogalincem i deonicom ka Dulenu bi se dobilo na boljoj putnoj povezanosti, to je lokalni putni pravac Županjevac-Dobroselica-Dulene (L-18, dužine 8.740 m). Na ovaj način bi se omogućila bolja povezanost sa putnom mrežom grada Kragujevca. Aktivnosti: Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke, Izbor najpovoljnijeg izvođača, Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje). OČEKIVANI REZULTATI Bolja i kvalitetnija infrastrukturna opremljenost na teritoriji opštine Rekovac Kvalitetniji uslovi života i dovođenje stanovništva u ravnopravniji položaj (mogućnost opstanka seoskog domaćinstva i njihov ravnopravniji status) Povezivanje sa putnim pravcem ka gradu Kragujevcu – Dulene. OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava Sufinansiranje projekta NIP Ministarstvo za infrastrukturu USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni imovinski odnosi, obezbeđena Dugačka je deonica, a zbog slabe naseljenosti finansijska sredstva mala je ekonomska isplativost Pojava klizišta Inflacija VREDNOST PROJEKTA 400.000 evra TRAJANJE NAPOMENE Pet godina U prvoj fazi bi bilo potrebno barem ovu deonicu dovesti na nivo makadamskog puta. Finansijski je lakše izvodljivo za opštinu Rekovac.

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Asfaltiranje kružne saobraćajnice kroz Poboljšana putna mreža na teritoriji opštine Rekovac selo Sekurič. Podnosilac OBLAST-podvući Fond za puteve (direkcija za izgradnju)Rekovca Infrastruktura Operativni cilj iz Strategije Poljoprivreda Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Turzam izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Privreda i preduzetništvo nekategorisanih puteva. Zdravstvo i socijalna zaštita Obrazovanje Kultura Sport OPIS Dužina trase, predviđene za asfaltiranje, iznosi 3.800 m. Pošto je ovaj kružni put većim delom sa velikim usponima to bi se njihovim asfaltiranjem uštedelo na godišnjem održavanju istog. Sneg i kiša dovode do spiranja nasutog materijala pa se mora stalno vršiti novo nasipanje i valjanje. Aktivnosti: Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke Izbor najpovoljnijeg izvođača Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje OČEKIVANI REZULTATI Rekonstrukcijom – asfaltiranjem ove deonice omogućen kvalitetniji život meštana Veći protok saobraćaja Mogućnost opstanka velikog broja seoskih domaćinstava i njihov ravnopravniji status Bolja i kvalitetnija infrastrukturna opremljenost na teritoriji opštine Rekovac OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava Sufinansiranje NIP Ministarstvo infrastrukture MZ USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni imovinsko pravni odnosi, obezbeđena Inflacija finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 270.000 evra TRAJANJE NAPOMENE Dve godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Asfaltiranje dela trase Regionalnog puta Poboljšana putna mreža na teritoriji opštine Rekovac R-219 Kaludra-Prevešt Podnosilac OBLAST-podvući Fond za puteve (direkcija za izgradnju) Rekovca Infrastruktura Operativni cilj iz Strategije Poljoprivreda Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Turzam izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Privreda i preduzetništvo nekategorisanih puteva Zdravstvo i socijalna zaštita Obrazovanje Kultura Sport OPIS Dužina dela trase Regionalnog puta R-219 Kaludra-Prevešt iynosi 2.000 m. Za ovaj putni pravac urađen je glavni projekat. Deo trase ovog projektovanog puta je urađen (asfaltiran), dok je ostalo da se uradi deonica na kojoj su usponi. Pošto je to sada makadamski put vremenske neprilike dovode do njegovog čestog oštećenja. Inače, ovo je deo regionalnog puta R-219 u nadležnosti “Puteva Srbije”. Aktivnosti: Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke Izbor najpovoljnijeg izvođača Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje OČEKIVANI REZULTATI Bolja i kvalitetnija putna infrastruktura na teritoriji opštine Rekovac Povezivanje sa drugim opštinama u okolini Mogućnost opstanka velikog broja seoskih domaćinstava i njihov ravnopravniji status OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA “Putevi Srbije” Finansiranje USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Vlasnik je Republika Srbija, potrebno je zbog Nerešeni imovinski odnosi u naselju Prevešt planirane trase izvršiti kupovinu parcela Inflacija VREDNOST PROJEKTA 500.000 evra TRAJANJE NAPOMENE Dve godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Asfaltiranje četiri povezane trase puta u Poboljšana putna mreža na teritoriji opštine Rekovac selu Kavadar Podnosilac OBLAST-podvući Fond za puteve (direkcija za izgradnju) Rekovca Infrastruktura Operativni cilj iz Strategije Poljoprivreda Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Turzam izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Privreda i preduzetništvo nekategorisanih puteva. Zdravstvo i socijalna zaštita Obrazovanje Kultura Sport OPIS Dužine četiri povezane trase puta u selu Kavadar iznose: prva – 200m, druga – 245 m, treća – 230 m, četvrta – 330 m (ukupno – 1.005 m). Neophodno je asfaltirati ove trase, kako bi se poboljšao prilaz i prolaz kroz selo i povezao ovaj put sa putnim pravcem R-220. Aktivnosti: Povezivanje sa putnim pravcem R-220 Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke Izbor najpovoljnijeg izvođača radova Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje OČEKIVANI REZULTATI Rekonstrukcijom – asfaltiranjem ove četiri povezane deonice omogućen kvalitetniji uslovi za život meštana. Bolja i kvalitetnija infrastrukturna opremljenost na teritoriji opštine Rekovac Kvalitetniji uslovi života i dovođenje stanovništva u ravnopravniji položaj (mogućnost opstanka velikog broja seoskih domaćinstava i njihov ravnopravniji status) OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava Sufinansiranje NIP Ministarstvo infrastrukture MZ Kavadar USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni imovinski odnosi, obezbeđena Inflacija finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 42.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 3 godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Asvaltiranje kružne saobraćajnice kroz Poboljšana putna mreža na teritoriji opštine Rekovac selo Velika Kruševica Podnosilac Fond za puteve (direkcija za izgradnju) Rekovca OBLAST-podvući Operativni cilj iz Strategije Infrastruktura Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Poljoprivreda izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Turzam nekategorisanih puteva. Privreda i preduzetništvo Zdravstvo i socijalna zaštita Obrazovanje Kultura Sport OPIS Dužina kružne saobraćajnice kroz selo Velika Kruševica iznosi 1287,5 m. Za ovaj putni pravac je urađen glavni projekat. Pošto je ovaj kružni put većim delom sa velikim usponima to bi se njihovim asfaltiranjem štedelo na godišnjem održavanju. Sneg i kiša dovode do spiranja nasutog materijala pa se mora stalno vršiti novo nasipanje i valjanje puta. Realizacijom ovog projekta bi se omogućilo povezivanje sa putnim pravcem R-219 u dve tačke. Aktivnosti: Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke Izbor najpovoljnijeg izvođača Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje OČEKIVANI REZULTATI Kvalitetniji uslovi života i dovođenje stanovništva u ravnopravniji položaj (mogućnost opstanka seoskog domaćinstva i njihov ravnopravniji status) Ostvarena ušteda u održavanju puta Povećan protok saobraćaja za 50 % Proširena lokalna mreža puteva OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava Sufinansiranje NIP Ministarstvo za infrastrukturu MZ USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni imovinski odnosi, obezbeđena Finansije i veliki usponi na deoncama puta. finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 60.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 3 godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Asfaltiranje dve povezane trase puta u Poboljšana putna mreža na teritoriji opštine Rekovac selu Lepojević Podnosilac OBLAST-podvući Fond za puteve (direkcija za izgradnju) Rekovca Infrastruktura Operativni cilj iz Strategije Poljoprivreda Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Turzam izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Privreda i preduzetništvo nekategorisanih puteva. Zdravstvo i socijalna zaštita Obrazovanje Kultura Sport OPIS Dužine dveju povezanih trasa puta u selu Lepojević iznose: 461 m i 99 m. Za ovaj putni pravac je urađen glavni projekat. Asfaltiranjem ovih trasa puta bi se doprinelo efikasnijem povezivanju sela i kvalitetnijem životu meštana ovog sela. Aktivnosti: Povezivanje sa putnim pravcem R-219 u dve tačke Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke Izbor najpovoljnijeg izvođača Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje Veliki je broj mlađih žitelja koji su rešili da ostanu na selu i da se bave poljoprivredom OČEKIVANI REZULTATI Rekonstrukcijom – asfaltiranjem ove dve povezane deonice dobilo bi se u kvalitetu života meštana. Kvalitetniji uslovi života i dovođenje stanovništva u ravnopravniji položaj (mogućnost opstanka seoskog domaćinstva i njihov ravnopravniji status) Veća iskorišćenost putnog pravca Bolja povezanost OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava, JKP, NIP, Ministarstvo Sufinansiranje infrastrukture, MZ USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni imovinsko pravni odnosi, obezbeđena Ekonomska kriza i inflacija finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 32.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 3 godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Asfaltiranje dve povezane trase puta u Poboljšana putna mreža na teritoriji opštine Rekovac selu Lomnica OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Fond za puteve (direkcija za izgradnju) Rekovca Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Privreda i preduzetništvo izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Zdravstvo i socijalna zaštita nekategorisanih puteva. Obrazovanje Kultura Sport OPIS Dužine dve povezane trase puta u selu Lomnica iznose: prva – 650 m i druga – 340 m (ukupno – 990 m). Neophodno ih je asfaltirati radi bolje povezanosti sela sa okolnim mestima i kvalitetnijeg života žitelja sela. Aktivnosti: Povezivanje sa putnim pravcem L-14 Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke Izbor najpovoljnijeg izvođača radova Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje. OČEKIVANI REZULTATI Bolja i kvalitetnija infrastrukturna opremljenost na teritoriji opštine Rekovac Kvalitetniji uslovi života i dovođenje stanovništva u ravnopravniji položaj (mogućnost opstanka velikog broja seoskih domaćinstava i njihov ravnopravniji status) Veća iskoršćenost putnog pravca OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava Sufinansiranje NIP Ministarstvo infrastrukture MZ USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni imovinsko-pravni odnosi, obezbeđena Inflacija sredstva VREDNOST PROJEKTA 65.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 2 godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Izgradnja saobraćajnice u Kaludri kroz Poboljšana putna mreža na teritoriji opštine Rekovac Milojevića malu Podnosilac OBLAST-podvući Fond za puteve (direkcija za izgradnju) Rekovca Infrastruktura Operativni cilj iz Strategije Poljoprivreda Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Turzam izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Privreda i preduzetništvo nekategorisanih puteva. Zdravstvo i socijalna zaštita Obrazovanje Kultura Sport OPIS Izgradnja saobraćajnice u Kaludri kroz Milojevića malu u dužini od 500 m predstavlja preduslov pristojnijem životu građana. Kratka je, a u njoj živi veliki broj građana, koji bi na ovaj način bili adekvatnije uključeni i povezani sa okolnim mestima na teritoriji opštine Rekovac. Aktivnosti: Izrada projektno tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke Izbor najpovoljnijeg izvođača Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje OČEKIVANI REZULTATI Asfaltirane ulice čine jedan od glavnih preduslova za normalan život građana, naročito u zimskom i kišovitom periodu Mogućnost opstanka velikog broja seoskih domaćinstava i njihov ravnopravniji status Bolja i kvalitetnija infrastruktura na teritoriji opštine Rekovac. OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava Obezbeđivanje finansijskih sredstava Resorno ministarstvo NIP MZ USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni i imovinski odnosi, obezbeđena Finansijska kriza, inflacija finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 20.000 evra TRAJANJE NAPOMENE Dve godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Asfaltiranje dela trase Regionalnog puta Poboljšana putna mreža na teritoriji opštine Rekovac R-219 Prevešt -Ljubostinja Podnosilac OBLAST-podvući Fond za puteve (direkcija za izgradnju) Rekovca Infrastruktura Operativni cilj iz Strategije Poljoprivreda Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Turzam izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Privreda i preduzetništvo nekategorisanih puteva Zdravstvo i socijalna zaštita Obrazovanje Kultura Sport OPIS Dužina dela trase Regionalnog puta R-219 Prevešt-Ljubostinja iznosi 2.000 m. Za ovaj putni pravac nije urađen glavni projekat. Deo trase ovog projektovanog puta se nalazi na teritoriji opštine Rekovac, a drugi deo u opštini Trstenik. U opštini Rekovac put je makadamski i oštećen tako da se retko koristi i održava. Aktivnosti: Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke Izbor najpovoljnijeg izvođača Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje OČEKIVANI REZULTATI Bolja i kvalitetnija infrastruktura na teritoriji opštine Rekovac Povezivanje sa drugim opštinama u okolini (opština Trstenik) Mogućnost opstanka velikog broja seoskih domaćinstava i njihov ravnopravniji status OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA “Putevi Srbije” Finansijska pomoć Lokalna samouprava Opština Trstenik USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni imovinsko-pravni odnosi, obezbeđena Nedostatak materijalnih sredstava, inflacija finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 500.000 evra TRAJANJE NAPOMENE Dve godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Izgradnja trotoara u ulici Miloja Milojevića Poboljšana putna mreža na teritoriji opštine Rekovac (od mosta na reci Dulenka do raskrsnice Podnosilac kod crkve Sv. Romana) Fond za puteve (direkcija za izgradnju) Rekovca OBLAST-podvući Operativni cilj iz Strategije Infrastruktura Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Poljoprivreda izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Turzam nekategorisanih puteva Privreda i preduzetništvo Zdravstvo i socijalna zaštita Obrazovanje Kultura Sport OPIS Dužina trotoara u ulici Miloja Milojevića iznosi 400 m. Na delu ulice Miloja Milojevića nekada je izgrađen trotoar sa jedne strane regionalnog puta R-102. On je ispod nivoa puta odvojen je od istog „zelenom“ površinom. Uz projekat trotoara bi bila projektovana i kišna kanalizacija. Aktivnosti: Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke Izbor najpovoljnijeg izvođača Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje OČEKIVANI REZULTATI Izgrađen trotoar, koji je jedan od preduslova veće bezbednosti građana Lepši izgled dela naselja u kome su porodične kuće bez stambenih zgrada OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava kao i resorno U vidu obezbeđivanja finansijskih sredstava. ministarstvo, NIP,MZ USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni imovinsko pravni odnosi Finansijske prirode VREDNOST PROJEKTA 40.000 evra TRAJANJE NAPOMENE Dve godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Asvaltiranje ulice “Levačke“ u Rekovcu Poboljšana putna mreža na teritoriji opštine Rekovac OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Fond za puteve (direkcija za izgradnju)Rekovca Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Privreda i preduzetništvo izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Zdravstvo i socijalna zaštita nekategorisanih puteva. Obrazovanje Kultura Sport OPIS Ova ulica je paralelna ulici Kralja Petra, a ujedno počinje i završava se u istoj. Njena dužina iznosi 280 m. Rekonstrukcijom – asvaltiranjem ove uličice dobilo bi se na asvaltiranom kružnom prstenu. Aktivnosti: Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke Izbor najpovoljnijeg izvođača Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje OČEKIVANI REZULTATI Rekonstrukcijom – asfaltiranjem ove ulice dobilo bi se na asvaltiranom kružnom prstenu Asfaltirane ulice čine jedan od glavnih preduslova za normalan život građana Građanima omogućeni bolji uslovi života u zimskim i kišnim periodima. OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava kao i resorna U vidu obezbeđivanja finansijskih sredstava ministarstva USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni imovinsko-pravni odnosi, obezbeđena Finansijska kriza finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 20.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 2 godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Asvaltiranje dve povezane trase puta u Poboljšana putna mreža na teritoriji opštine Rekovac selu Ursulu Podnosilac OBLAST-podvući Fond za puteve (direkcija za izgradnju) Rekovca Infrastruktura Operativni cilj iz Strategije Poljoprivreda Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Turzam izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Privreda i preduzetništvo nekategorisanih puteva. Zdravstvo i socijalna zaštita Obrazovanje Kultura Sport OPIS Dužina dve povezane trase puta u selu Ursulu: prva u dužini od 290 m, druga u dužini od 130 m (ukupno – 420 m). Ovi putni pravci – ulice su trenutno makadamski, a korisnici su svi stanovnici MZ Ursula. Aktivnosti: Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke Izbor najpovoljnijeg izvođača Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje OČEKIVANI REZULTATI Kvalitetniji uslovi života i dovođenje stanovništva u ravnopravniji položaj (mogućnost opstanka velikog broja seoskih domaćinstava i njihov ravnopravniji status) Povezivanje sa putnim pravcem L-3 Bolja i kvalitetnija infrastrukturna opremljenost na teritoriji opštine Rekovac u MZ Ursule OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava Sufinansiranje NIP Ministarstvo infrastrukture USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni imovinsko-pravno idnosi Veća inflacija od projektovane VREDNOST PROJEKTA 20.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 3 godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Jačanje kapaciteta lokalne samouprave u Prenos znanja o zaštiti životne sredine oblasti upravljanja komunalnim otpadom Podnosilac Opština OBLAST-podvući Opearativni cilj iz Strategije Infrastruktura Unaprediti sistem upravljanja komunalnim otpadom Poljoprivreda edukacijom zaposlenih u lokalnoj samoupravi i Turzam sanacijom 35 divljih deponija, na teritoriji opštine i Privreda i preduzetništvo unaprediti sistem upravljanja otpadnim vodama Zdravstvo i socijalna zaštita priključivanjem 2.500 domaćinstava na kanalizacionu Obrazovanje mrežu i izgradnjom 1.500 septičkih jama u seoskim sredinama do 2015. godine. Kultura Sport OPIS Korisnici projekta su službenici u opštini Rekovac nadležni za upravljanje otpadom i građani opštine Rekovac. Aktivnosti: Primenom postupka separacije otpada smanjiti količinu otpada koja se odlaže na deponiju Sakupiti preporuke i ideje o promenama u upravljanu otpadom Podići ekološku svest građana Promeniti ponašanje građana u postupanju sa otpadom Stvoriti uslove za reciklažu otpda Analiza postojećeg stanja u oblasti upravljanja čvrstim otpadom (prikupljanje podataka o tehničkoj opremljenosti JKP-a, utvrđivanje mogućeg tržišta sekundarnih sirovina, prikupljanje podataka o vrstama otpada u Rekovcu, sastav i vrste smeća kao i dnevna proizvedena količina, način rada i funkcionisanja JKP-a…) Organizacija obuka (primeri dobre prakse – 2 člana radne grupe bi stekla uvid u upravljanje otpadom i načinom dobre prakse na osnovu kojih će se sagledati potrebe i vrste obuka za sve zaposlene u JKP-u, predstavili bi se novi načini upravljanja otpadom od strane građana u 2 pilot naselja ) Održavanje tribina za građane, predavanja za zaposlene u lokalnoj samoupravi i JKP-u, štampanje promotivnog materijala (400 letaka, 50 postera, 100 majica), uključen vrtić, osnovna i srednja škola… Za ovu aktivnost primene dobre prakse u upravljanju otpadom neophodna je nabavka 20 kontejnera, specijalizovani za razdvajanje smeća. Jačanje kapaciteta upravljanja otpadom za službenike zaposlene u lokalnoj samoupravi podržati sa nabavkom nootbook-a, projektora i foto aparata. OČEKIVANI REZULTATI Obučeni direktni korisnici projekta – 5 opštinskih službenika, koji su uključeni u posao upravljanja otpadom, kao i 57 zaposlenih u JKP-u. Lokalna samouprava, kao direktni korisnik rezultata, pristupila je aktivnostima realizacije regionalne deponije Lokalna komunalna služba i komunalna inspekcija imaju osnova za projekat plana upravljanja otpadom za opštinu Rekovac Definisan je plan i dinamika iznošenja i deponovanja svih komponenti komunalnog otpada. Definisana stanica za buduću transfer stanicu Indirektni korisnici su stanovnici pilot naselja i građani Rekovca. Ovakvim načinom prikipljanja i odlaganja sekundarnih sirovina nestale su divlje deponije u pilot naseljima

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA JKP, NIP, Ministarstvo poljoprivrede, Sufinansiranje Ministarstvo za zaštitu životne sredine USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Opšta prihvaćenost od strane građana Finansijska kriza VREDNOST PROJEKTA 50.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Sanacija divljih deponija Čistija životna sredina i zdrava okolina za život na teritoriji opštine Rekovac Podnosilac OBLAST-podvući Lokalna samouprava Infrastruktura Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Unaprediti sistem upravljanja komunalnim otpadom Privreda i preduzetništvo edukacijom zaposlenih u lokalnoj samoupravi i Zdravstvo i socijalna zaštita sanacijom 35 divljih deponija, na teritoriji opštine i Obrazovanje unaprediti sistem upravljanja otpadnim vodama Kultura priključivanjem 2.500 domaćinstava na kanalizacionu Sport mrežu i izgradnjom 1.500 septičkih jama u seoskim sredinama do 2015. godine. OPIS Sanacijom divljih deponija na teritoriji opštine Rekovac bi se sprečilo zagađivanje prirodnih lepota levačkog kraja, koji obiluje divnim šumskim i brdovitim predelima. Prirodno okruženje je glavna jaka strana opštine Rekovac, i dalje zagađivanje bi je samo narušilo, a ujedno i narušilo zdravu okolinu žitelja sa teritorije opštine. Divlje deponije su veliki problem opštine iz razloga što sada meštani opštine nekontrolisano, svojim bacanjem stvari, šire iste, tako da bi realizacija ovog projekta omogućila, ne samo čišćenje postojećih, već i sprečavanje stvaranja novih divljih deponija. Aktivnosti: Doneti strateški plan o upravljanju otpadom, Očistiti jednu veliku divlju deponiju Očistiti sedam rečnih korita Postaviti kontejnere za PET ambalažu OČEKIVANI REZULTATI Izdavjanje sekundarnih sirovina iz otpada Čistija i zdravija životna sredina Ekološki zdrava sredina sa visokim kvalitetom života OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Mesne zajednice, JKP, nadležne republičke Finansijska pomoć, mehanizacija, stručni kadar institucije, susedne opštine, ekološka društva USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Volja lokalne samouprave za Nedostatak sredstava, nedovoljno edukovano implementacijom ovog projekta stanovništvo VREDNOST PROJEKTA 40.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 1 godina

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Plan upravljanja komunalnim otpadom Uspostavljanje održivog upravljanja komunalnim otpadom

OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Opština Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Unaprediti sistem upravljanja komunalnim otpadom Privreda i preduzetništvo kroz edukaciju zaposlenih u lokalnoj samoupravi i Zdravstvo i socijalna zaštita sanaciju 35 divljih deponija, na teritoriji opštine i Obrazovanje unaprediti sistem upravljanja otpadnim vodama priključivanjem 2.500 domaćinstava na kanalizacionu Kultura mrežu i izgradnjom 1.500 septičkih jama u seoskim Sport sredinama do 2015. godine. OPIS Definisan plan bi omogućio jasnu regulativu u ovoj oblasti. Naime, na ovaj način se određuju striktna pravila u oblasti upravljanja otpadom koja će potpadati pod jednu stabilnu politiku opštine. Dalje, plan bi, preko konkretnih akcija proizveo konkretne promene na bolje na terenu i doveo do poboljšanja uslova u životnoj okolini. Sveukupno bi plan doprineo zdravijoj i čistijoj životnoj sredini što opet utiče na poboljšanje uslova za život građana opštine. Aktivnosti: Formiranje radne grupe Analiza stanja (analiza načina i organizacije sakupljanja i odvoženja otpada, utvrđivanje morfološkog sastava otpada, katastar čvrstog otpada i degradiranog prostora) Definisanje akcionog plana Organizovanje promotivne kampanje OČEKIVANI REZULTATI Ovo će biti osnov za projektovanje i izgradnju regionalnih sanitarnih deponija, transfer (pretovarne) stanice kao i reciklažne centre, koji će omogućiti Srbiji da se približi međunarodnim standardima i praksi u upravljanju otpadom. Ovim planom će se urediti planiranje i organizovanje upravljanja čvrstim otpadom, mere postupanja pri sakupljanju, transportu, skladištenju, tretmanu i odlaganju, prava i obaveze JKP-a ili drugog preduzeća koje obavlja ove usluge, kao i druga pitanja od značaja za upravljanje otpadom OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA NIP, Ministarstvo poljoprivrede, Agencija za Sufinansiranje, izvođenje radova zaštitu životne sredine, NVO USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Politička volja Finansijska kriza VREDNOST PROJEKTA 40.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Izgradnja transfer stanice Poboljšan način upravljanja otpadom OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura JKP Mermer Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Unaprediti sistem upravljanja komunalnim otpadom Privreda i preduzetništvo kroz edukaciju zaposlenih u lokalnoj samoupravi i Zdravstvo i socijalna zaštita sanaciju 35 divljih deponija, na teritoriji opštine i Obrazovanje unaprediti sistem upravljanja otpadnim vodama priključivanjem 2.500 domaćinstava na kanalizacionu Kultura mrežu i izgradnjom 1.500 septičkih jama u seoskim Sport sredinama do 2015. godine. OPIS Transfer stanice ili pretovarne stanice, jesu prostori, objekti i postrojenja u kojima se otpad iz jedne opštine, mikroregije ili regije, nakon izdvajanja sastojaka koji se mogu ponovo upotrebiti, reciklirati ili preraditi, balira i priprema za transport do konačnog odlagališta, odnosno regionalne deponije. Razlika je u tome, što se otpad sada ne odlaže kao ranije, već se na istom prostoru iz njega izdvajaju korisni sastojci, npr. staklo, papir, plastika, metali, organske materije, a zatim se svaka od tih komponenti zasebno skladišti, pakuje na odgovarajući način i transportuje na dalji tretman. Preostali otpad, koji se mora odložiti na deponiju, takođe se privremeno skladišti i, kada se skupe dovoljne količine, odvozi na regionalnu deponiju. Transfer stanice služe za: pretovar otpada iz malih vozila u veća, primenu kod svih tipova transportera obezbeđenje uslova za izgradnju zajedničkih deponija ili postrojenja za tretman za više gradova (transfer stanice za svaki grad) smanjenje broja divljih smetlišta zbog postojanja sanitarnih deponija na udaljenim lokacijama omogućenje racionalnog rešavanja problema otpada iz seoskih područja odvođenjem otpada na gradske deponije različitih su kapaciteta (od 5.000 do 500.000 stanovnika) prioritet je da pretovar bude sa sabijanjem otpada (kompaktorski uređaj) Aktivnosti: Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke, Izbor najpovoljnijeg izvođača, Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje OČEKIVANI REZULTATI Smanjenje troškova transporta za 50 % Smanjenje broja divljih smetlišta za 60% Edukovano seosko stanovništvo iz područja tretmana komunalnog čvrstog otpada, uz razvijanje svesti o neophodnosti zaštite životne sredine OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava, NIP, Ministarstvo Sufinansiranje, tehnička podrška partnera poljoprivrede, Ministarstvo za zaštitu životne sredine, NVO USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni pravno-imovinski odnosi na mestu Finansijska kriza gde će se graditi Obezbeđena materijalna sredstva

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

VREDNOST PROJEKTA 50.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Poboljšanje vodosnabdevanja naselja Kvalitetno i kontinuirano vodosnabdevanje korisnika Rekovac i Lomnica u letnjem periodu na teritoriji opštine Rekovac OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura JKP “Mermer” Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Rešiti problem vodosnabdevanja izgradnjom Privreda i preduzetništvo kanalizacione mreže u 20% sela i unaprediti Zdravstvo i socijalna zaštita vodosnabdevanje gradskog područja putem Obrazovanje rekonstrukcije primarne mreže u dužini od 50 km do Kultura 2015. godine. Sport OPIS Za vodosnabdevanje naselja Rekovac i Lomnica trenutno su u funkciji 3 bunara, DB-2, DB-3 i DB- 4, s tim što DB-2 radi smanjenim kapacitetom, dok bunar DB-1 nije u funkciji. Predviđena je ugradnja efikasne opreme koja racionalizuje utrošak struje, a zamenom postojeće opreme poboljšala bi se efikasnost u radu i smanjenjila potrošnja električne energije.Takođe, zaštitila bi se i zona oko bunara čime bi se poboljšala sigurnost u snabdevanju korisnika ispravnom pijaćom vodom. Aktivnosti: Postavljanje žičane ograde oko bunara DB-1 i DB-4 u ukupnoj dužini od 160 metara (iskop zemlje, betoniranje temelja, nabavka i montaža stubova i žice) Revitalizacija bunara DB-1 (nabavka i montaža unutrašnje bunarske konstrukcije, nabavka i ugradnja granuliranog šljunčanog zasipa između postojeće i novougrađene konstrukcije, nabavka i ugradnja utopno-potopne pumpe, nabavka i ugradnja potisne kolone, nabavka i ugradnja bunarske glave, nabavka elektroormara za bunar, demontaža i montaža elektroormara za bunar; demontažno-montažni radovi za utopno-potopnu pumpu) Nabavka TS ormara sa razvodom, distributivnim merenjem i kompenzacijom (nabavka ormara transformatora, demontažno-montažni radovi) Nabavka energetskog transformatora 100 KV 10/042 yz-5 „Minel“ (nabavka novog, demontažno- montažni radovi) OČEKIVANI REZULTATI Ugradnjom ormara trafo stanice i ugradnjom tzv. merne grupe, način registrovanja, a samim tim i obračuna utrošene električne energije po svim bunarima je potpuno izmenjen, pa su krajnji rezultati niži računi za utrošenu električnu energiju za 50 % bez ikakvih posledica po normalno vodosnabdevanje korisnika vode za piće Osnovane zone zaštite oko bunara i na području vodozahvata Poboljšano i kontinuirano vodosnabdevanje OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava, NIP, Ministarstvo Sufinansiranje poljoprivrede, MZ USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Građevinska dozvola za revitalizaciju bunara Finansijska kriza, inflacija DB-1, obezbeđena finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 40.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 1 godina

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Kopanje novog bunara sa prihvatnim Poboljšan kvalitet i protok pijaće vode bazenima i odvodnom kanalizacionom Podnosilac mrežom Lokalna samouprava OBLAST-podvući Operativni cilj iz Strategije Infrastruktura Rešiti problem vodosnabdevanja izgradnjom Poljoprivreda kanalizacione mreže u 20% sela i unaprediti Turzam vodosnabdevanje gradskog područja putem Privreda i preduzetništvo rekonstrukcije primarne mreže u dužini od 50 km do Zdravstvo i socijalna zaštita 2015. godine. Obrazovanje Kultura Sport OPIS Realizacija projekta bi doprinela rešenju problema vodosnabdevanja vodom sledećih sela: Loćika, Vukmanovac, Rabenovac, Tečić, Kavadar, Cikot, Ursule, Velika Kruševica. Ovo bi značajno doprinelo kvalitetnijem životu ljudi na ovom prostoru i njihovom ostajanju na teritoriji opštine Rekovac. Aktivnosti: Izgraditi vodovodne mreže u selima Izvršiti hemijsku i bakteriološku analizu kvaliteta vode Kopanje bunara i prihvatnih bazena OČEKIVANI REZULTATI Rekonstruisan gradski vodovod Lakše i kvalitetnije snabdevanje vodom za seoska područja Poboljšani uslovi života u gore navedenim selima OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Mesne zajednice, JKP, nadležne republičke Finansijska pomoć, mehanizacija, stručni kadar institucije, Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Volja lokalne samouprave, obezbeđena Nedostatak sredstava, inflacija finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 2.100.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 2 godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Izgradnja parkinga „Dulenski kej“ Obezbeđivanje mesta za parkiranje, zapošljavanje novih radnika. OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Fond za puteve Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Privreda i preduzetništvo izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Zdravstvo i socijalna zaštita nekategorisanih puteva Obrazovanje Kultura Sport OPIS U Rekovcu trenutno ne postoji obeležen i regulisan parking-prostor pa je neophodno izgraditi isti. Realizacijom postojećeg projekta za izgradnju parkinga omogućilo bi se rasterećenje urbanog dela opštine Rekovac. Sve ovo će uticati za viši kvalitet života žitelja opštine, a posebno njenog urbanog dela. Površina parkinga će iznositi 850 m² sa kapacitetom od 33 parking mesta. Dimenzije 32h 5,4 m+26h16 m. GP „Dulenski kej“ sa parkingom Aktivnosti: Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke, Izbor najpovoljnijeg izvođača, Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje OČEKIVANI REZULTATI Zaposleno 5 radnika na naplati i održavanju parkinga Uređen prostor oko zelene pijace Izmešten saobraćaj i smanjene gužve pijačnim danom OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava, NIP, JKP, MZ Sufinansiranje, pomoć u izvođenju radova USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni imovinsko pravni odnosi, obezbeđena Inflacija materijalna sredstva VREDNOST PROJEKTA 40.000 evra TRAJANJE NAPOMENE Dve godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Izgradnja parkinga iza Opštine Obezbeđivanje mesta za parkiranje, zapošljavanje novih radnika. OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Fond za puteve Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine, razviti putnu infrastrukturu kroz Privreda i preduzetništvo izgradnju 22 km i rekonstrukciju 5 km lokalnih i Zdravstvo i socijalna zaštita nekategorisanih puteva Obrazovanje Kultura Sport OPIS U Rekovcu trenutno ne postoji obeležen i regulisan parking-prostor pa je neophodno izgraditi iste. Realizovati postojeći projekat za izgradnju parkinga. Površina – 1400 m² Broj parking mesta – 54 Dimenzije – 80 h18 m GP „Dulenski kej“ sa parkingom Aktivnosti: Izrada projektno tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke Izbor najpovoljnijeg izvođača radova Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje OČEKIVANI REZULTATI Zposleno 5 radnika na naplati i održavanju parkinga Smanjene gužve u saobraćaju pijačnim danom OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava, NIP, MZ Sufinansijska podrška USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Imovinsko-pravni odnosi, obezbeđena Inflacija finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 60.000 evra TRAJANJE NAPOMENE Dve godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Revitalizacija izgleda gradskog centra Obezbeđivanje funkcionalnosti urbanih sredina na teritoriji opštine Rekovac OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samouprava Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Unaprediti stanje životne sredine opštine kroz Privreda i preduzetništvo revitalizaciju parking prostora gradskog centra i Zdravstvo i socijalna zaštita 120.000 m² zelenih površina i 500 m staza. Obrazovanje Kultura Sport OPIS Uređenje zelenog pojasa kao i niz drugih aktivnosti koje će doprineti povećanju stepena funkcionalnosti gradske sredina i pojaseva, koji je okružuju. U isto vreme realizacija projekta doprinosi lepšem izgledu urbanom delu opštine Rekovac. To sve doprinosi lepšem osećaju svih žitelja opštine i urbanog dela opštine i motivisanju mladih za ostanak. Aktivnosti: Izrada projektno tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke Izbor najpovoljnijeg izvođača radova Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje Uređenje 350 fasada Uređenje 120.000 m² zelenih površina OČEKIVANI REZULTATI Sređena fasada na zidovima u centru, Lepši izgled centra Rekovca, Uređeno 350 fasada i 120.000 m² zelenih površina OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Ministarstvo za infrastrukturu, JKP, Sufinansiranje, mehanizacija građevinsko preduzeće USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Saradnja vlasnika lokala, obezbeđena Nedostatak sredstava, inflacija finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 3.500.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Izgradnja etno sela Unapređenje kulturne ponude kroz očuvanje arhitekture, običaja i starih levačkih kuća OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Kulturno-prosvetna zajednica opštine Rekovac Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turizam Unaprediti turističku ponudu kroz uvođenje 5 novih Privreda i preduzetništvo usluga, adaptaciju 10 seoskih domaćinstava i Zdravstvo i socijalna zaštita edukaciju 20 % seoskog stanovništva o pružanju Obrazovanje usluga do 2015. godine. Kultura Sport OPIS Ideja koja će doprineti promociji opštine Rekovac kao idealne turističke destinacije. Ova tvrdnja je zasnovana na postojanju veoma lepe sredine za odmor i rekreaciju koju omogućuju prelepi levački predeli koji krase teritoriju opštine Rekovac. Aktivnosti: Prenos i izgradnja 20 kuća za stanovanje Izgradnja pomoćnih objekata (staja, magaza, bačija, ambara i ajata) Opremiti ove objekte autentičnim pokućstvom, nameštajem i drugom opremom Opremiti objekte za prenoćišta Obezbediti prezentaciju OČEKIVANI REZULTATI Trajna zaštita naše prošlosti, tradicije i običaja Turistička prezentacija autentične ponude rekovačke opštine Prezentovanje običaja vezanih za ambijent i vreme OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Etnografski muzej, turističke agencije, Finansijska i stručna pomoć, obezbeđivanje Lokalna samouprava, Ministarstvo gostiju poljoprivrede, Ministarstvo ekonomije i regionalnog razvoja USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Zainteresovanost lokalne samouprave za Nezainteresovanost vlasnika starih objekata očuvanje kulturne baštine i izgradnju ovakve Nedostatak finansija vrste objekata VREDNOST PROJEKTA 50.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 2 godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Unapređenje lovnog turizma Ekonomsko osnaživanje lokalne zajednice unapređivanjem lovnog turizma OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Turistička organizacija opštine Rekovac Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turizam Unaprediti turističku ponudu kroz uvođenje 5 novih Privreda i preduzetništvo usluga, adaptaciju 10 seoskih domaćinstava i Zdravstvo i socijalna zaštita edukaciju 20 % seoskog stanovništva o pružanju Obrazovanje usluga do 2015. godine. Kultura Sport OPIS Značajan deo turističke ponude opštine Rekovac predstavlja lovni turizam. Lovni teren je pogodan, gotovo idealan za lov, razvoj i odgoj divljači. Najraspostranjenija divljač je zec, koji je zastupljen na svim lovnim terenima. Pored zeca, u ravničarskim predelima, lovi se poljska jarebica, prepelica, grlica, fazan i srneća divljač. U brdsko-planinskom području, ekološkoj bazi, pored srneće divljači prisutne su i divlje svinje. Aktivnosti: Organizovati seoska domaćinstva za prijem lovaca iz inostranstva Obezbediti smeštajni kapacitet za najmanje 30 lovaca koji bi se bavili ovim rekreativnim sportom Uspostaviti funkcionalno partnerstvo između postojećih lovačkih društava i ostalih institucija koji mogu doprineti kvalitetu pružanja usluga i veće ponude u lovištima. Kreirati promotivni nastup u partnerstvu sa Lovačkim savezom Srbije OČEKIVANI REZULTATI Veći broj lovaca – turista za 50% u opštini Rekovac, a samim tim i veća ekonomska korist. Promocija Rekovca kao idealne lovne destinacije Kvalitetnije pružanje usluga u oblasti lovnog turizma Razvoj turističke infrastrukture Poboljšana saradnja sa lovačkim udrženjima u okolini OČEKIVANI PARTNERIalna samouprava! DOPRINOS PARTNERA Ministarstvo turizma, lovačka društva, Finansijska pomoć, doprinos u promociji i turističke agencije, lokalna samouprava, stručnoj podršci kao i u obezbeđenju Lovački savez Srbije participativnog finansijskog učešća USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Zainteresovanost lovačkih udruženja i Nedostatak sredstava, loša infrastruktura, pre seoskog stanovništva za poboljšanje kvaliteta svega putna mreža i komunikacijska povezanost usluga sa okruženjem, nedostatak lokalnih sredstava informisanja, nedostatak pratećih sadržaja VREDNOST PROJEKTA 50.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 2 godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Poboljšanje ambijentalnih uslova u cilju Podizanje nivoa ekonomske sigurnosti porodica razvijanja seoskog turizma – “Oaza mladih bračnih parova koji žive na selu, a poseduju spokoja” odgovarajuće resurse za bavljenje uslugama seoskog turizma OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Turistička organizacija opštine Rekovac Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turizam Unaprediti turističku ponudu kroz uvođenje 5 novih Privreda i preduzetništvo usluga, adaptaciju 10 seoskih domaćinstava i Zdravstvo i socijalna zaštita edukaciju 20% seoskog stanovništva o pružanju Obrazovanje usluga do 2015. godine. Kultura Sport OPIS Identifikovati domaćinstva u kojima postoje preduslovi za bavljenjem seoskim turizmom Uraditi akcioni plan za čitavu teritoriju koji se odnosi na stavljanje u funkciju postojećih turističkih potencijala, pružanje pomoći prilikom adaptacije i renoviranja prostora kako bi se dostigli standardi u pružanju usluga u izradi biznis planova i omogućavanju dostupnosti izvora finansiranja Organizovati obuku zainteresovanih putem adekvatnih predavanja, prenošenjem pozitivnih iskustava iz drugih sredina, promociji ostvarenih rezultata u cilju obezbeđenja korisnika usluga. Uspostaviti saradnju sa turističkim organizacijama u zemlji i okruženju i prezentovati im putem interneta i pisanim dokumentima ruralne potencijale opštine Rekovac. OČEKIVANI REZULTATI Izrađena baza podataka preko 30 domaćinstava u kojima postoje preduslovi Krajem 2015. godine motivisano najmanje 15 domaćinstava za bavljenje seoskim turizmom U 2010. godini Izrađena strategija razvoja turizma opštine Do 2015. godine urađeno najmanje 20 individualnih biznis planova i obezbeđena sredstva za najmanje 15 domaćinstava U 2010. godini organizovana trodnevna obuka za najmanje 15 domaćinstava koja bi se bavila seoskim turizmom i najmanje jednu studijsku posetu u cilju prenošenja znanja i usvajanja primera dobre prakse Organizovane tribine, javne rasprave, radio i tv emisije Izrada ostalog propagandnog materijala OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Ministarstvo turizma, Turistička organizacija Podrška u obezbeđenju finansijskih sredstava i Srbije, turističke agencije, korisnici (porodice stavljanje u funkciju postojećih resursa partnera koje su obuhvaćene projektom), opština Rekovac USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Zainteresovanost stanovništva za razvoj Nedostatak sredstava, loša infrastruktura, pre seoskog turizma, dovoljan broj turističkih svega putna mreža i komunikacijska povezanost lokaliteta, postojanje individualnih smeštajnih sa okruženjem, nedostatak lokalnih sredstava kapaciteta koji se mogu staviti u funkciju, informisanja, nedostatak pratećih sadržaja spremnost porodica mladih bračnih parova da se bave seoskim turizmom, spremnost lokalnih vlasti sa daju apsolutnu podršku razvoju seoskog turizma

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

VREDNOST PROJEKTA 130.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 5 godina

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA “Prognozom do kvaliteta” Blagovremena zaštita i povećanje kvaliteta voća i grožđa na teritoriji opštine Rekovac OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samouprava Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Povećati za 30% voćarsku i stočarsku proizvodnju i Privreda i preduzetništvo preradu poljoprivrednih proizvoda na teritoriji opštine Zdravstvo i socijalna zaštita Rekovac do 2015. godine. Obrazovanje Kultura Sport OPIS U strukturi voćarske proizvodnje, najznačajnije mesto po tradiciji pripada proizvodnji šljive, a poslednju deceniju u oblasti voćarstva obeležila je proizvodnja jagodičastog voća, pre svega kupine. Vinogradarska proizvodnja se takođe tradicionalno obavlja na ovom prostoru. Zbog toga, od velikog značaja ima i preventiva u zaštiti voćarskih i vinogradarskih kultura. Aktivnosti: Nabavka meterološke stanice koja će biti locirana u nekoј voćarsko-vinogradarskoj oblasti (Oparić, Lepojević) Obuka lica koje će svakodnevno pratiti meterološke parametre – temperaturu, relativnu vlažnost vazduha i količinu padavina i na osnovu tih parametara određivati vreme pojave infekcije kao i preporuke za zaštitu voća i vinograda. OČEKIVANI REZULTATI Bolja obaveštenost voćara i vinogradara o mogućim infekcijama, na osnovu datih parametara – moguće je vršiti zaštitu pre ostvarene infekcije (preventivna zaštita) Na osnovu dobre, i na vreme odrađene zaštite voća i vinograda, dobija se i u kvalitetu i u kvantitetu. OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Ministarstvo poljoprivrede Sufinansiranje obuka i edukacija NVO Udruženje voćara USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Podrška udruženja voćara kao i povećanje Nedostatak sredstava površina pod voćnjacima i vinogradima VREDNOST PROJEKTA 100.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 3 godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Jačanje kapaciteta zemljoradničkih zadruga Jačanje integrativnih procesa poljoprivrednih proizvođača i kapaciteta zadruga u cilju obezbeđenja sigurnijeg otkupa i plasmana poljoprivrednih proizvoda, kao i nabavke repromaterijala za poljoprivrednu proizvodnju OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samouprava Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Povećati za 30% voćarsku i stočarsku proizvodnju Privreda i preduzetništvo i preradu poljoprivrednih proizvoda na teritoriji Zdravstvo i socijalna zaštita opštine Rekovac do 2015. godine. Obrazovanje Kultura Sport OPIS Veliki problem predstavlja plasman proizvoda na domaćem i inostranom tržištu. Stočarstvo u okviru poljoprivrede opštine Rekovac je predstavljalo, a i danas predstavlja ekonomski vrlo značajnu oblast privređivanja. Međutim, danas je stočarstvo na ovim prostorima u vidnoj stagnaciji. Najveći pad proizvodnje se, u predhodnom periodu, odigrao u oblasti govedarstva i to za oko 40%. Ovo su jasni indikatori goruće potrebe za unapređenjem prerađivačkog sektora na teritoriji opštine. Aktivnosti: Definisanje plana unapređenja kapaciteta postojećih zadruga Studijska putovanja i tribine iz oblasti zadrugarstva, Opremanje objekata (poljoprivredne apoteke, magacina, kancelarije) Nabavka tehničkih sredstava (kompjuter, faks, kopir aparat) Snabdevanje potrebnim repromaterijalom (na principu poljoprivredne apoteke) Preko zadružne poljoprivredne apoteke poljoprivrednici bi se snadbevali đubrivima, stočnom hranom, sredstvima za zaštitu bilja – pesticidima, Vršio bi se otkup poljoprivrednih proizvoda. Neophodno je i angažovati i knjigovođu. OČEKIVANI REZULTATI Opremljen prostor zadruge Povećan broj zadrugara Zadrugari konkurentniji na tržištu Sigurniji otkup i plasman poljoprivrednih proizvoda kao i povećanje poljoprivredne proizvodnje Jeftiniji repromaterijal, mogućnost dobijanja kratkoročnih i dugoročnih kredita Povećana poljoprivrena proizvodnja OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Ministarstvo Poljoprivrede Stručna podrška Fond za razvoj poljoprivrede opštine Finansijska podrška Zadružni savez Srbije Kancelarija za ruralni razvoj Regionalna agencija za ekonomski razvoj Šumadije i Pomoravlja USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Saglasnost lokalne samouprave, Fonda za Nedovoljna zainteresovanost lokalne razvoj poljoprivrede i zadrugara samouprave i zadrugara Nedostatak finansijske podrške

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

VREDNOST PROJEKTA 100.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA “Analizom zemljišta do kvalitetnog prinosa” Podizanje svesti poljoprivrednika o potrebi za pravilnom upotrebom mineralnih đubriva na teritoriji opštine OBLAST - podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samouprava Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Povećati za 30% voćarsku i stočarsku proizvodnju Privreda i preduzetništvo i preradu poljoprivrednih proizvoda na teritoriji Zdravstvo i socijalna zaštita opštine Rekovac do 2015. godine. Obrazovanje Kultura Sport OPIS Laboratorija bi bila smeštena u srednjoj poljoprivredno-veterinarskoj školi u Rekovcu. Učenici škole bi u okviru stručne prakse radili analizu zemljišta i tako sticali potrebno znanje iz ove oblasti a poljoprivrednici bi na osnovu analize zemljišta kontrolisano unosili mineralna đubriva što bi doprinelo povećanju kvaliteta zemljišta i smanjenog unosa nekontrolisanih količina mineralnih đubriva a samim tim i troškove đubrenja. Aktivnosti: Nabavka laboratorije za hemisku analizu zemljišta Instaliranje opreme Obuka za korišćenje opreme Preporuke za kisela zemljišta (kalcifikacija zemljišta), s obzirom da na teritoriji opštine ima dosta kiselog zemljišta Organizovanje raznih predavanja, tribina, seminara na kojima bi se poljoprivrednici bliže upoznali na temu značaja hemijske analize, kalcifikacije zemljišta, načina uzimanja uzoraka, preporuke za unos pojedinih hraniva za različite vrste biljaka itd. OČEKIVANI REZULTATI Poboljšan kvalitet zemljišta usled unošenja samo potrebnih količina mineralnih đubriva Smanjeni troškovi đubrenja i povećanje proizvodnje Osposobljavanje učenika za korišćenje opreme OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i Sufinansiranje partnera vodoprivrede Ministarstvo prosvete Poljoprivredno-veterinarska škola USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Adekvatan nastavni kadar Nedostatak sredstava VREDNOST PROJEKTA 50.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Nabavka kvalitetnog priplodnog materijala Povećanje stočnog fonda i poboljšanje rasnog sastava grla OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samouprava – Fond za razvoj Poljoprivreda poljoprivrede Turzam Operativni cilj iz Strategije Privreda i preduzetništvo Povećati za 30 % poljoprivrednu proizvodnju na Zdravstvo i socijalna zaštita teritoriji opštine Rekovac do 2015 godine Obrazovanje Kultura Sport OPIS Projekat podrazumeva pomoć kod uvoza stoke. Kvalitetan priplodni materijal bi omogućio povećanje stočnog fonda i omogućio veliki izvoz na druge teritorije i regione. To sve doprinelo podizanju nivoa poljoprivredne proizvodnje na viši nivo, na teritoriji opštine Rekovac. Aktivnosti: Povećati broj kvalitetnih grla – nabavka junica, dviski, nerastova, nazimica i roditeljskih jata živine Angažovanje stručnih lica pri nabavci rasnog sastava Edukacija stočara o uslovima držanja kvalitetnog priplodnog materijala Održavanje tribina Štampani materijal OČEKIVANI REZULTATI Povećanje kvalitetnog stočnog fonda Povećanje kvaliteta mlečnih proizvoda Standardizovanija stočarska proizvodnja (usaglašena sa EU normama) OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Ministarstvo poljoprivrede Finansijsko-tehnička podrška partnera na NVO projektu Udruženje stočara Matična služba Veterinarska stanica USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Spremnost partnera u davanju logističke i Nedostatak sredstava finansijske podrške realizaciji projekta VREDNOST PROJEKTA 40.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 3 godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Dobar sadni materijal – visoki prinos Proširiti i povećati proizvodnju pod voćnjacima i vinogradima na teritoriji opštine Rekovac. OBLAST - podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samouprava Poljoprivreda Cilj iz Strategije Turzam Povećati za 30% voćarsku i stočarsku proizvodnju Privreda i preduzetništvo i preradu poljoprivrednih proizvoda na teritoriji Zdravstvo i socijalna zaštita opštine Rekovac do 2015. godine. Obrazovanje Kultura Sport OPIS Realizacijom projekta bi se Informisali i edukovali poljoprivrednici za sadnju visokokvalitetnih sorti u voćnjacima i vinogradima. Sve ovo doprinosi budućim kvalitetnijim i daleko višim prinosima u poljoprivrednoj proizvodnji na teritoriji opštine. Aktivnosti: Podizanje zasada sa prinosnijim sortama i sortama otpornijim na bolesti i štetočine. Subvencionisanje kalemova, voćnih sadnica kao i kvalitetnih živića jagoda. Subvencionisanje prilikom postavljanja stubova, žice... OČEKIVANI REZULTATI Povećanje površine pod kvalitetnijim i prinosnijim sortama за 40% Povećanje prinosa i kvaliteta zа 30% OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Ministarstvo poljoprivrede Sufinansiranje Udruženje voćara NVO USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i Nedostatak sredstava vodoprivrede VREDNOST PROJEKTA 40.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Formiranje savetovališta za brak i Jačanje kapaciteta porodica mlađih bračnih porodicu parova koji žive na području opštine Rekovac i unapređenje odnosa među polovima OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Centar za socijalni rad Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Unaprediti sistem servisnih službi i podići nivo Privreda i preduzetništvo dostupnosti zdravstvene zaštite kroz partnerstvo Zdravstvo i socijalna zaštita javnog, privatnog i nevladinog sektora, tako da 80% Obrazovanje korisnika bude zadovoljno do 2015. godine. Kultura Sport OPIS Na teritoriji opštine Rekovac ne postoji savetovalište za brak i porodicu. Ukoliko neko ima potrebu za ovim uslugama moraće da ide u okolna mesta i gradove da potražui pomoć. Sve to daje negativan imidž opštini i ukazuje na loše uslove za život građana. Sa druge strane, negativno deluje na motivisanje mladih i srednjih godina slojeve stanovništva da ostanu u svojoj opštini da žive i rade. Iz ovih i mnogih drugih razloga, postoji realna potreba za ovakvom vrstom usluga, a u cilju poboljšanja kvaliteta života i pokazivanja brige opštine prema svojim građanima. Aktivnosti: Uređenje adekvatnog prostora Formiranje savetovališta za brak i porodicu Obuka tima za rad u savetovalistu, i Identifikovati ciljne grupe korisnika kojima bi se usluge pružale OČEKIVANI REZULTATI Formiranjem savetovališta za brak i porodicu pri Centru za socijalni rad Stopa razvoda brakova smanjena za 50% do 2014. godine; za prvih godinu dana 30 % Obučen tim za rad u savetovalištu OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Opština Rekovac Pomoć prilikom identifikacije korosnika Dom zdravlja u Rekovcu Crveni krst Policijska stanica u Rekovcu Mesne zajednice USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Postojanje raspoloživih resursa, pre svega Stereotipi i predrasude bračnih parova i njihova ljudskih koji se mogu anagažovati za rad u spremnost pre na razvod nego na posredovanje centru strućnih službi u rešavanju njihovih problema VREDNOST PROJEKTA 6.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 1 godina

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Otvaranje Preventivnog centra u Domu Prevencija i rano otkrivanje nezaraznih bolesti zdravlja Rekovac (hipertenzije, šećerne bolesti, gojaznosti, malignih bolesti) OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Dom zdravlja Rekovac Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Unaprediti sistem servisnih službi i podići nivo Privreda i preduzetništvo dostupnosti zdravstvene zaštite kroz partnerstvo Zdravstvo i socijalna zaštita javnog, privatnog i nevladinog sektora, tako da 80% Obrazovanje korisnika bude zadovoljno do 2015. godine. Kultura Sport OPIS U Preventivni centar bi mogao doći svaki zainteresovani građanin koji bi proverio TA, GLC, HOL, TRG i ukoliko postoje neke abnormalnosti upućuje se svom izabranom lekaru. Lekar i tehničar bi se povremeno prevozili i do određenih punktova, po selima, kao mobilna ekipa, i tamo sprovodili isto ono što i u Domu zdravlja. Aktivnosti: Izabrati jednu prostoriju u Domu zdravlja za Preventivni centar Angažovanje lekara i medicinskog tehničara Opremanje prostorije radnim stolovima, kompjuterom, aparatom za merenje krvnog pritiska, aparatom za merenje šećera, holesterola i triglicerida u krvi, medicinskom vagom za merenje telesne težine i visine i obima struka Štampanje propagandnog materijala o zdravim stilovima života Štampanje obrazaca o propisanim dijetama OČEKIVANI REZULTATI Za 30% smanjen broj obolelih od hroničnih nezaraznih bolesti, ranim otkrivanjem bolesti Predupređen nastanak teških komplikacija i time invalidnost i smrt Kvalitet pružanja primarne zdravstvene zaštite poboljšan Zdravstvena zaštita dostupna i najudaljenijim pacijentima Smanjene gužve kod izabranog lekara OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Ministarstvo zdravlja Finansijska pomoć, stručna pomoć po pitanju Lokalna samouprava projekta, pomoć u prostornom planiranju i ustupanju slobodnog prostora u MZ USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Zainteresovanost Nedostatak sredstava, ekonomska kriza Obezbeđena finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 10.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 1 godina

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Nabavka „Reano-mobille“kao dela Brzo i efikasno pružanje medicinske pomoći mobilne ekipe Podići nivo dostupnosti zdravstvene zaštite u urgentnim stanjima OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Dom zdravlja Rekovac Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Unaprediti sistem servisnih službi i podići nivo Privreda i preduzetništvo dostupnosti zdravstvene zaštite kroz partnerstvo Zdravstvo i socijalna zaštita javnog, privatnog i nevladinog sektora, tako da 80% Obrazovanje korisnika bude zadovoljno do 2015. godine. Kultura Sport OPIS Zbog nedostatka mobilnog sredstva za pomoć hitnim slučajevima rad Doma zdravlja je znatno otežan a u mnogim slučajevima dolazilo je do fatalnih posledica. Zbog toga, neophodna je nabaka ovakvog vozila čime će služba urgentne medicine biti još spremnija da odgovori najtežim zadacima. Aktivnosti: Projektom obezbediti „Reano mobille“, savremeno kombi vozilo, u svakom trenutku svom neophodnom tehnikom, instrumentima, terapijskim sredstvima za zbrinjavanje hitnih stanja (EKG, defribrilator, boca sa kiseonikom, ambu-balon, orofaringealni i endotrahealni tubusi, glukometar, oksigenometar, set za imobilizaciju, set sa urgentnom terapijom) Sprovesti edukaciju medicinskog osoblja o zbrinjavanju hitnih stanja kroz radionice, ali i učešćem u radu u Urgentnom centru Sprovoditi edukaciju o jačanju unutrašnje snage timskog rada Uključiti medicinsko osoblje u zdravstveno-vaspitni rad u osnovnoj i srednjoj školi u cilju ukazivanja zanačaja pružanaja prve pomoći (predavanja, pokazne vežbe, radionice, takmičenja ) Isto to sprovoditi i u fabrikama i MZ među radno-aktivnim stanovništvom, gde je veća mogućnost akcidentalnih stanja, a u saradnji sa edukativnim članovima Crvenog Krsta. OČEKIVANI REZULTATI Brzo, stručno i efikasno zbrinuti hitna stanja Smanjena stopa smrtnosti urgentnim stanjima za 70 % Smanjen procenat invalidnosti za 80 % usled bolesti i naglo nastalih stanja Podignuta svest ljudi o značaju prve pomoći kod hitnih stanja OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Ministarstvo zdravlja Finansijska pomoć, stručni kadar, stručna pomoć Lokalna samouprava po pitanju projekta Kancelarija za LER Škole, fabrike Crveni Krst USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Zainteresovanost svih raspoloživih donatora; Nedostatak sredstava, ekonomska kriza dostupnost izvora finansiranja VREDNOST PROJEKTA 60.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 1 godina

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Seoski razvojni centar za borbu protiv Poboljšanje kvaliteta života svih građana kroz soromaštva i razvoj socijalnog unapređenje zdravstvenih i socijalnih usluga ali i preduzetništva razvoj programa usmerenih ka mladima i njihovom ostanku u opštini Rekovac OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Crveni krst Rekovac Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Unaprediti sistem servisnih službi i podići nivo Privreda i preduzetništvo dostupnosti zdravstvene zaštite kroz partnerstvo Zdravstvo i socijalna zaštita javnog, privatnog i nevladinog sektora, tako da 80% Obrazovanje korisnika bude zadovoljno do 2015. godine. Kultura Sport OPIS Realizacijom projekta omogućiće se podizanje nivoa ekonomske sigurnosti porodica koje se nalaze na socijalnom minimumu i porodica koje su na ivici siromaštva. Aktivnosti: Izgradnja objekta i opremanje centra Formiranje upravnog organa centra Definisane porebe za ljudskim resursima i angažovanje ljudstva za rad u centru Obuka kadrova za rad u centru Definisanje aktivnosti centra i usluga potrebnih korisnicima Pružanje usluga korisnicima na osnovu sagledanih i definisanih potreba OČEKIVANI REZULTATI Izgrađen i opremljen objekat centra Podignut nivo ekonomske sigurnosti korisnika za 15% nakon 12 meseci pružanja usluga Uspostavljeno funkcionalno partnerstvo na lokalnom nivou između postojećih servisnih službi na nivou opštine Rekovac OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Opština Rekovac Stavljanje u funkciju raspolozivih postojećih Kncelarija za lokalni ekonomski razvoj resursa i motivisanje ostalih institucija na Kancelarija za ruralni razvoj lokalnom nivou za uspostavljanje nefornmalnog Kancelarija za ravnomerni ekonomski razvoj partnerstva USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Spremnost lokalnih vlasti da podrže razvoj Opšta finansijaka kriza funkcionalnih i isplativih lokalnih servisa Povoljan odnos države prema ravnomernom regionalnom razvoju Potreba za koordiniranjem i pružanjem usluga iz jednog centra VREDNOST PROJEKTA 210.000 evra TRAJANJE NAPOMENE Tri godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Opremanje domova kulture Unapređenje kulturne ponude žiteljima seoskih sredina na teritoriji opštine Rekovac OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Kulturno-prosvetna zajednica opštine Rekovac Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine podići kvalitet kulturnih, zabavnih i Privreda i preduzetništvo sportskih sadržaja tako da 75% građana opštine Zdravstvo i socijalna zaštita bude zadovoljno. Obrazovanje Kultura Sport OPIS Domovi kulture su u veoma lošem stanju. Ne postoje adekvatni uslovi za obavljenje bilo kakvih kulturnih aktivnosti, kampanja, obuka, tribina, zabavnih manifestacija. Samim tim ne trenutno ne postoje povoljni uslovi za podizanje kulturnog nivoa seoskog stanovništva i za oplemenjivanje njihovog društvenog života. Stoga postoji veoma jasno izražena potreba za adaptacijom i rekonstrukcijom domova i njihovo stavljanje u funkciju obogaćivanja i unapređanja kvaliteta života stanovništva. Aktivnosti: Tehničko opremanje 6 domova kulture Izrada projektno-tehničke dokumentacije Javna nabavka Izbor najpovoljnijeg ponuđača radova Rekonstrukcija plafona Rekonstrukcija krovova Rekonstrukcija zidova i stolarije Tehnički prijem radova i davanje na korišćenje Nabavka 600 stolica OČEKIVANI REZULTATI Veće interesovanje mladih za 50% za kulturna dešavanja Poboljšani uslovi za obavljanje kulturnih delatnosti u Domovima kulture Rekonstruisano i tehnički opremljeno 6 domova kultura OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Ministarstvo kulture Sufinansiranje Opština, MZ, KUD-ovi USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Pribavljena finansijska sredstva donatora Nedostatak sredstava Više sluha za potrebe seoskog stanovništva VREDNOST PROJEKTA 100.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Otvaranje Internet cafẻa Podsticanje mladih na aktivnosti u oblasti kulture na teritoriji opštine Rekovac OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Narodna biblioteka „Ribnikar“ Rekovac Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine podići kvalitet kulturnih, zabavnih i Privreda i preduzetništvo sportskih sadržaja tako da 75% građana opštine Zdravstvo i socijalna zaštita bude zadovoljno. Obrazovanje Kultura Sport OPIS Članovi biblioteke bi imali mogućnost pretraživanja interneta, baze knjiga u biblioteci i lakši pristup informacijama od kulturnog značaja. Projekat podrazumeva samo opremanje i nema komercijalnu svrhu (pristup internetu će imati samo članovi biblioteke i to besplatno). Aktivnosti: Formiranje internet centra u čitaonici biblioteke Nabavka 5 računara Nabavka 1 kolornog štampač Nabavka 1 skenera Nabavka 1 kopir aparata Održavanje tribine u školi Štampanje 100 brošura Sklapanje odgovarajućeg ugovora sa internet provajderom za umrežavanje računara OČEKIVANI REZULTATI Obezbeđena prostorija za smeštaj Internet kafea Nabavljeno 5 računara, kolorni štampač, skener, kopir aparat Održana tribina u školi na kojoj je predstavljena ideja funkcionisanja Internet kafea Štampano 100 brošura Veće interesovanje mladih za kulturna dešavanja Bolja poseta biblioteci Veća opšta informisanost građanstva. OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Ministarstvo kulture Finansijska pomoć, donacija računara, pomoć u Lokalna samouprava servisiranju i održavanju računarske opreme Osnovna i srednja škola USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Obezbeđena prostorija, volja lokalne Nezainteresovanost dece samouprave VREDNOST PROJEKTA 3.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 6 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Unapređenje međunarodne kulturne Unapređenje kulturnih veza i saradnje sa dijasporom saradnje u regionu, Evropi i svetu OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Kulturno-prosvetna zajednica opštine Rekovac Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine podići kvalitet kulturnih, zabavnih i Privreda i preduzetništvo sportskih sadržaja tako da 75% građana opštine Zdravstvo i socijalna zaštita bude zadovoljno. Obrazovanje Kultura Sport OPIS Osnovna ideja je osnaživanje lokalnih KUD-ova, njihovo uključivanje u međunarodne kulturne tokove i podizanje kapaciteta i sadržaja na viši nivo. Aktivnosti: Opremanje i unapređenje rada 3 kulturno-umetnička društva za prijem i gostovanje kod naših klubova u dijaspori Nabavka 36 nošnji Nabavka 3 računara sa skenerom i štampačem Nabavka ozvučenja koje će se koristiti za nastupe na otvorenom jačine 2x400W OČEKIVANI REZULTATI Dolazak KUD-a iseljenika u posetu MZ i uzimanje učešće na manifestacijama Organizovane dve uzvratne posete, olakšan rad KUD-ova Uključeno 10 članova mlađe populacije u sam rad KUD-ova Veća zainteresovanost mlađe populacije za očuvanje tradicije srpskog naroda OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Mesne zajednice Obostrana saradnja, zajednička organizacija Ministarstvo za dijasporu kulturno-umetničkih manifestacija klubovi naših iseljenika KUD-ovi sa teritorije opštine Rekovac USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Zainteresovanost mladih članova KUD-ova i Nedostatak sredstava MZ VREDNOST PROJEKTA 10.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Nabavka sportske opreme i rekvizita za Približiti decu vrhunskom sportu-fudbalu; školu fudbala podići kvalitet fudbala u opštini u budućem periodu OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Sportska organizacija opštine Rekovac Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine podići kvalitet kulturnih, zabavnih i Privreda i preduzetništvo sportskih sadržaja tako da 75% građana opštine Zdravstvo i socijalna zaštita bude zadovoljno. Obrazovanje Kultura Sport OPIS Najveći problem je nedostatak sportskih rekvizita i opreme za školu fudbala, deca treniraju bez dovoljno lopti, u svojoj garderobi što dovodi i do manjka motivacije i manjeg interesovanja mlađe populacije za bavljenjem sportom. Aktivnosti: Pribavljena dozvola za korišćenje terena FK „Levač“ Nabavka 4 gola 3x2, 2 gola 5x2, 8 mala gola Nabavka 80 Dresova Nabavka 80 Markera, 100 čunjeva, zastavica Obezbediti dolazak stručnih kadrova – održavanje seminara 4x godišnje Organizovati odlazak talentovane dece u fudbalske kampove pod organizacijom FSS OČEKIVANI REZULTATI Veći broj dece koji se bavi sportom Upisano 200-250 dece i mladih Osnovano 5-6 klubova OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Mesna zajednica, lokalna samouprava, Finansijska pomoć, logistička podrška Ministarstvo sporta USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Dozvola za korišćenje terena Nedostatak sredstava, nedostatak podrške stručnih organa VREDNOST PROJEKTA 10.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 2 godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Izgradnja terena za male sportove sa Poboljšani uslovi i kvalitet sporta u Levču veštačkom travom u Rekovcu Podnosilac Lokalna samouprava OBLAST-podvući Operativni cilj iz Strategije Infrastruktura Do 2015. godine podići kvalitet kulturnih, zabavnih i Poljoprivreda sportskih sadržaja tako da 75% građana opštine Turzam bude zadovoljno. Privreda i preduzetništvo Zdravstvo i socijalna zaštita Obrazovanje Kultura Sport OPIS Raspisivanje tendera za izvođača radova, zemljište je u vlasništvu osnovne škole. Postojeće betonsko igralište bi se koristilo kao podloga. Organizovanje opštinskih i okružnih školskih takmičenja u malom fudbalu, 5 turnira godišnje za sve starosne kategorije. Korisnici učenici OŠ i SŠ u Rekovcu, kao i ostali rekreativci, oko 200. Aktivnosti: Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje javne nabavke Izbor najpovoljnijeg izvođača radova Tehnički prijem radova Dobijanje upotrebne dozvole OČEKIVANI REZULTATI Veći broj korisnika za 60%, dece osnovnog i srednjoškolskog uzrasta, omladine, veterana Promovisan sport u opštini OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Ministarstvo sporta, Ministarstvo nauke i Sufinansiranje obrazovanja, FSS USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni imovinsko-pravni odnosi, obezbeđena Nedostatak sredstava, inflacija finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 40.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 1 godina

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Izgradnja tribina za publiku na igralištu za Poboljšani uslovi praćenja sportskih dešavanja u male sportove Rekovcu OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Sportska organizacija Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine podići kvalitet kulturnih, zabavnih i Privreda i preduzetništvo sportskih sadržaja tako da 75% građana opštine Zdravstvo i socijalna zaštita bude zadovoljno. Obrazovanje Kultura Sport OPIS Realizacijom projekta bi se znatno uticalo na podizanje kvaliteta života građana. Nova tribina bi omogućila podizanje nivoa društvenog života građana i njihovog većeg jedinstva uz praćenje utakmica. Aktivnosti: Raspisivanje tendera za izgradnju Pribavljanje građevinske dozvole Javna nabavka Građevinski radovi (izgradnja tribina sa 300 mesta za sedenje) Tehnička kontrola Upotrebna dozvola Organizovanje sportskih i kulturnih manifestacija OČEKIVANI REZULTATI Povećan broj korisnika terena za 60 %, veći broj rekreativaca, dece i omladine koji će se baviti sportom OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Ministarstvo sporta, lokalna samouprava Sufinansiranje USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Rešeni imovinski odnosi, obezbeđena Nedostatak sredstava, inflacija finansijska sredstva VREDNOST PROJEKTA 20.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Informator o radu lokalne samouprave Unapređenje transparentnosti institucija u sistemu pružanja podrške ciljnim grupama opštine Rekovac OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samouprava Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine unaprediti rad lokalne samouprave Privreda i preduzetništvo uvođenjem e-uprave kao efikasnog sistema Zdravstvo i socijalna zaštita usmerenog na zadovoljenje potreba građana i obučiti Obrazovanje 90 % osoblja u lokalnoj samoupravi. Kultura Sport OPIS Prioritet i najvažniji preduslov demokratizacije društva je javnost u radu, poboljšanje komunikacije informisanosti i nivoa edukacije građana. U te svrhe postoji potreba za štampanjem informatora o radu lokalne samouprave. Štampana verzija Informatora bila bi dostupna svakom građaninu koji popuni zahtev za uvid u Informator. Aktivnosti: Donošenje odluke o izradi Informatora Učešće na seminaru o izradi informatora osoba koje će biti zadužene za njegovo uređivanje Prikupljanje i obrada podataka za Informator Štampanje i objavljivanje Informatora OČEKIVANI REZULTATI Elektronska verzija Informatora objavljena na veb prezentaciji opštine Rekovac. Informator sa novim informacijama štampan jednom mesečno. Povećan stepen poverenja u organe lokalne samouprave, otvorenost i javnost u radu lokalne samouprave, građani raspolažu svim informacijama potrebnim za ostarivanje svojih prava i obaveza OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna udruženja, NVO, lokalni privrednici Finansijska pomoć, tehnička podrška USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Zainteresovanost lokalne samouprave Nedostatak sredstava, nezainteresovanost lokanih udruženja i privrednika VREDNOST PROJEKTA 10.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci Podvučeno je više oblasti jer unapređenje rada lokalne samouprave direktno u tiče na sve ove oblasti. Sveukupno utiče na kvalitet života

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Kompjuterizacija opštinskih službi i Izgradnja poverenja između građana i lokalnih mesnih kancelarija opštinskih službi stvaranjem uslova za njihov olakšani rad OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samouprava Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turizam Do 2015. godine unaprediti rad lokalne samouprave Privreda i preduzetništvo uvođenjem e-uprave kao efikasnog sistema Zdravstvo i socijalna zaštita usmerenog na zadovoljenje potreba građana i obučiti Obrazovanje 90 % osoblja u lokalnoj samoupravi. Kultura Sport OPIS Veliki broj zahteva građana kai i nepostojanje adekvatne opreme i koordinavije u njihovom rešavanju i pružanju usluga su samo neki od problema sa kojim se sreću službe na lokalnom nivou. Planirano je organizovanje i kompjuterizacija radnih mesta opštinskih službenika radi lakšeg pristupa podacima potrebnim klijentima, odnosno građanima. Aktivnosti: Umrežavanje računara po opštinskim službama i mesnim kancelarijama u jedinstven informacioni sistem Nabavka tehničke opreme, po 30 računara, štampača, skenera, Instaliranje softvera po mesnim kancelarijama, instaliranje elektronske arhive, Angažovanje i obuka radnika koji će raditi na umreženim računarima OČEKIVANI REZULTATI Zadovoljstvo kod građana i radnika na većem nivou Veća ušteda kod građana koji nekad za dokumenta moraju da pređu i 50 km Povećana efikasnost u brzini izdavanja dokumenata OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA NVO Finansijska pomoć, obuka kadra Računarski centri Ministarstvo za državnu upravu i lokalnu samoupravu USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Spremnost lokalne samouprave da investira u Nedostatak sredstava, ljudstva ovu vrstu projekta VREDNOST PROJEKTA 20.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci Podvučeno je više oblasti jer unapređenje rada lokalne samouprave direktno u tiče na sve ove oblasti. Sveukupno utiče na kvalitet života

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Otvaranje uslužnog centra za građane Razvoj odgovarajuće dugoročne strategije komunikacije OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samouprava Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine unaprediti rad lokalne samouprave Privreda i preduzetništvo uvođenjem e-uprave kao efikasnog sistema Zdravstvo i socijalna zaštita usmerenog na zadovoljenje potreba građana i obučiti Obrazovanje 90 % osoblja u lokalnoj samoupravi. Kultura Sport OPIS Glavni problem je bio u neefikasnosti, birokratizovanoj i netransparentnoj opštinskoj administraciji- tehnički neopremljena, sa nejasnim procedurama, dugim čekanjem na usluge i dokumenta, nepostojanje interne i eksterne komunikacije između službi i u odnosu građani/opština. Aktivnosti: Analiza dnevnih poseta i vreme zadržavanja u opštinskim prostorijama Odluka o otvaranju uslužnog centra Nabavka tehničke opreme Izgradnja jedinstvene računarske mreže Obuka zaposlenih za rad (posebno sa strankama) Unos podataka u jedinstvenu bazu Otvaranje uslužnog centra Godišnja anketa građana OČEKIVANI REZULTATI Ciljne grupe projekta su građani opštine, opštinsko rukovodstvo, zaposleni u opštini, privatne firme, nevladine organizacije i lokalni mediji. Stvorena jedinstvena baza matičnih podataka o građanima i jedinstvena računarska mreža, Kraće vreme izdavanja traženih uverenja, Rasterećenje radnika opštinske uprave, Pružanje usluga preko Interneta, Poboljšana efikasnost i kvalitet rada opštinskih službi OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA NVO Finansijska pomoć, obuka kadra Računarski centri Ministarstvo za državnu upravu i lokalnu samoupravu USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Politička volja, obezbeđeni startni izvori Nedostatak sredstava, ljudstvo finansiranja VREDNOST PROJEKTA 20.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci Podvučeno je više oblasti jer unapređenje rada lokalne samouprave direktno u tiče na sve ove oblasti. Sveukupno utiče na kvalitet života

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Rekonstrukcija sistema za centralno Poboljšanje uslova za rad nastavnik i učenika u grejanje u Poljoprivredno-veterinarskoj školama opštine Rekovac kroz rekonstrukciju školi u Rekovcu sistema grejanja u istim. OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Poljoprivredno-veterinarska škola u Rekovcu Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine adaptirati, rekonstruisati i tehnički Privreda i preduzetništvo opremiti 4 vaspitno-obrazovne ustanove sa teritorije Zdravstvo i socijalna zaštita opštine uz poboljšanje kvaliteta obrazovanja putem Obrazovanje uvođenja 2 nova obrazovna profila. Kultura Sport OPIS Da bi projekat bio uspešno realizovan, mora se izvršiti kompletna rekonstrukcija svega postojećeg, što znači da ne postoje alternativne metode za rešenje problema. Mokri čvor je postavljen u dve vertikale. Ispod jedne je kotlarnica za dve škole. Tučane cevi vuku konstrukciju objekta na dole i prete urušavanjem. Aktivnosti: Izrada projektno-tehničke dokumentacije Sprovođenje postupka javne nabavke Izvođenje radova (Demontaža postojećih grejnih tela, delimično cevne mreže i montaža novih grejnih tela i izrada dela nove cevne mreže, montaža gorionika na lož ulje i puštanje kotla u probni rad sa prethodnim čišćenjem rezervoara za lož ulje i cevnih vodova od rezervoara do gorionika, elektopovezivanje gorionika i cirkularnih pumpi u kotlarnici ) Tehnički prijem radova Okončani obračun i primopredaja radova OČEKIVANI REZULTATI Izrađena projektno-tehnička dokumentacija Sprovedena javna nabavka Montiran kotao i puštanje u probni rad Izvedena tehnička kontrola radova Ostvarili bi se efektivni i vidljivi rezultati koji bi promenili izgled škole i učinili je dostojnom uloge i funkcije javnog objekta od opšteg značaja. OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava Sufinansiranje projekta u odnosu od 50 % od Ministarstvo prosvete ukupne sume USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Obezbeđena materijalna sredstva Finansijka kriza - inflacija VREDNOST PROJEKTA 55.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Rekonstrukcija mokrog čvora u Obezbediti optimalne higijenske uslove i postići Poljoprivredno-vetrinarskoj školi u zdravstvenu bezbednost učenika i radnika škole. Rekovcu Ulaganjem u školski objekat motivisati učenike i nastavnike za postizanje što boljih rezultata u svim oblastima. OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Poljoprivredno-veterinarska škola Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine adaptirati, rekonstruisati i tehnički Privreda i preduzetništvo opremiti 4 vaspitno-obrazovne ustanove sa teritorije Zdravstvo i socijalna zaštita opštine uz poboljšanje kvaliteta obrazovanja putem Obrazovanje uvođenja 2 nova obrazovna profila. Kultura Sport OPIS Zbog nedovoljnog ulaganja opštine i regiona u infrastrukturu, nije vršena nikakva rekonstrukcija mokrih čvorova u školi još od njenog osnivanja 1977. godine, već se samo sa minimalnim školskim budžetom radilo na osnovnom održavanju. Školu pohađa više od 300 učenika i u njoj je zaposleno 40 radnika, a u zgradi postoji samo jedan polufunkcionalni toalet, što znači da se stvara gužva, da nema privatnosti. Trenutno stanje mokrih čvorova je takvo da preti zdravstvenoj i opštoj bezbednosti korisnika jer zbog nehigijenskih i nehumanih uslova mogućnost izbijanja zaraze je povećana, sanitarija je dotrajala, vrata se ne mogu zatvoriti, često nema vode, oseća se neprijatan miris. Preti i opsnost da se taj deo zgrade uruši i ugrozi živote učenika i radnika škole, ali i meštana (slučajnih prolaznika), ugrožena je stabilnost objekta što može prouzrokovati neprocenjivu i nepopravljivu štetu na školskom objektu. Aktivnosti: Potrebno je rekonstruisati sledeće: Sanitarni čvor učenika u prizemlju i na spratu – dograđeni deo objekta, ukupne površine 77,66 m² Sanitarni čvor učenika u prizemlju i na spratu – stari deo objekta, ukupne površine 44,74 m² Sanitarni čvor osoblja u prizemlju i na spratu – stari deo objekta, ukupne površine 30,72 m² OČEKIVANI REZULTATI Rekontrukcijom i saniranjem mokrog čvora postignut viši stepen humanizacije korisnika Smanjena mogućnost izbijanja zaraze za 60% Lakše održavanje objekta Na širem planu ova sanacija je veliki korak u sukcesivnom komunalnom uređenju opštine OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava Sufinansiranje projekta Ministarstvo prosvete USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Očekivana finansijska pomoć Inflacija VREDNOST PROJEKTA 50.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Rekonstrukcija stolarije u OŠ ’’Svetozar Poboljšanje energetske efikasnosti u objektu matične Marković’’ Rekovac (matična škola) škole, kao i bezbednost učenika OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura OŠ ’’Svetozar Marković’’ Rekovac Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine adaptirati, rekonstruisati i tehnički Privreda i preduzetništvo opremiti 4 vaspitno-obrazovne ustanove sa teritorije Zdravstvo i socijalna zaštita opštine uz poboljšanje kvaliteta obrazovanja putem Obrazovanje uvođenja 2 nova obrazovna profila. Kultura Sport OPIS Realizacijom projekta se žele postići kvalitetniji uslovi za rad učenika u matičnoj školi. Dotrajala i veoma stara stolarija nije pogodna za svakodnevni rad đaka škole. Takođe i ne daju primer i autoritet školske ustanove, jer ne deluje da ona vodi računa o svojim đacima. Samim učenicima nije motivacija za učenje. Sve ovo uz ostale nedostatke ne deluje stimulativno na ostanak mladih i mladih bračnih parova u opštini. Aktivnosti: Tokom realizacije projekta uradiće se sledeće: Demontirati postojeću stolariju; Zameniti demontiranu stolariju novom – PVC i aluminijuskom stolarijom tako što će se ugraditi 175 otvora. Pozicija 1 160 x 190 – 68 komada, pozicija 2, dvodelni element 760 x 190 – 68 komada, pozicija 3, četvorodelni element 4000 x 1600 – 1 komad, pozicija 4, četvorodelni element 4000 x 760 – 1 komad, pozicija 5, ulazna vrata jednodelni element 1000 x 2200 – 2 komada, pozicija 6, jednodelni element 2250 x 950 – 4 komada, pozicija 7, ulazna vrata trodelni element 1500 x 2400 – 2 komada, pozicija 8, dvodelni element 1500 x 750 – 2 komada, pozicija 9, dvodelni element 1550 x 2200 – 1 komad, pozicija 10, jednodelni element 2050 x 870 – 1 komad, pozicija 11, osmodelni element 2040 x 3530 – 1 komad, pozocija 12, dvodelni element 1320 x 2250 – 1 komad, pozicija 13, jednodelni element 1250 x 680 – 23 komada Nakon montiranja stolarije obavili bi se neophodni zidarski radovi Kako bi se obezbedio odgovarajući spoljašnji izgled objekta obavili bi se i molersko – farbarski radovi OČEKIVANI REZULTATI Povećana bezbednost učenika u neposrednoj blizini zgrade Smanjeni troškovi grejanja za 30 % Lepši izgled objekta Kvalitetniji uslovi rada učenika OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava Izrada tehničke dokumentacije Ministarstvo prosvete Obezbeđenje neophodnih dozvola i odobrenja Raspoloživi domaći i strani fondovi Finansijska podrška USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Postojeće stanje objekta i dotrajala stolarija Mali broj učenika sa tendencijom smanjenja predstavlja opasnost za bezbednost učenika, narednih godina, što može staviti u pitanje a takođe i povećava troškove grejanja. isplativost realizacije projekta Spremnost lokalnih vlasti za rešavanje navedenog problema

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

VREDNOST PROJEKTA 100.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Rekonstrukcija i uređenje sanitarnih Poboljšanje higijenskih uslova čvorova u područnim odeljenjima OŠ Podnosilac “Svetozar Marković”: V. Kruševica, OŠ “Svetozar Marković” Rekovac Kavadar, Ursule, Beočić i matična škola OBLAST-podvući Operativni cilj iz Strategije Infrastruktura Do 2015. godine adaptirati, rekonstruisati i tehnički Poljoprivreda opremiti 4 vaspitno-obrazovne ustanove sa teritorije Turzam opštine uz poboljšanje kvaliteta obrazovanja putem Privreda i preduzetništvo uvođenja 2 nova obrazovna profila. Zdravstvo i socijalna zaštita Obrazovanje Kultura Sport OPIS Velika Kruševica, Kavadar i Beočić – od postojećeg bunara dovesti vodu do dve prostorija koje su predviđene za WC kabine, uraditi odvodnu kanalizaciju do septičke jame koju treba iskopati, urediti WC kabine – obezbediti sanitariju i pločice, izvesti neophodne zidarske, keramičke imolerske radove Ursule – dovedena je voda, ali treba uraditi kanalizaciju i rekonstruisati prostorije za WC kabine, urediti WC kabine – obezbediti saniraju i pločice, izvesti neophodne zidarske, keramičke i molerske radove. Matična škola – urediti postojeći sanitarni čvor, staru sanitariju zameniti novom i uvesti vodu na sprat – rekonstrukcijom prostorija uraditi četiri WC kabine, izvesti neophodne zidarske, keramičke, molerske radove. Aktivnosti: Izrada tehničke dokumentacije Izbor najpovoljnijeg izvođača radova Javna nabavka Izvođenje radova OČEKIVANI REZULTATI Poboljšanje higijenskih uslova Lepši izgled objekata OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava Izrada tehničke dokumentacije Ministarstvo prosvete Obezbeđenje neophodnih dozvola i odobrenja Raspoloživi domaći i strani fondovi Finansijska podrška USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Postojeće stanje objekta i sanitarnog čvora Mali broj učenika sa tendencijom smanjenja predstavlja nehigijenske uslove za učenike. narednih godina, što može staviti u pitanje Jedan od uslova da bi se pristupilo realizaciji isplativost realizacije projekta projekta je spremnost lokalnih vlasti za rešavanje navedenog problema. VREDNOST PROJEKTA 30.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 2 godine

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Rekonstrukcija krova i zamena stolarije u Obezbediti normalne uslove i postići zdravstvenu Poljoprivredno-veterinarskoj školi u bezbednost učenika i radnika škole. Rekovcu Ulaganjem u školski objekat motivisati učenike i OBLAST-podvući nastavnike za postizanje što boljih rezultata u svim Infrastruktura oblastima. Poljoprivreda Podnosilac Turzam Poljoprivreno-veterinarska škola u Rekovcu Privreda i preduzetništvo Operativni cilj iz Strategije Zdravstvo i socijalna zaštita Do 2015. godine adaptirati, rekonstruisati i tehnički Obrazovanje opremiti 4 vaspitno-obrazovne ustanove sa teritorije Kultura opštine uz poboljšanje kvaliteta obrazovanja putem Sport uvođenja 2nova obrazovna profila. OPIS Usled starosti čitava krovna konstrukcija je u jako lošem stanju, tj. oštećena je u velikoj meri (80%), grede su trule i napukle, ispucali crepovi donose prokišnjavanje. Usled nepostojanja krovne izolacije ogromni su gubici u toplotnoj energiji, ugrožena je stabilnost objekta što može prouzrokovati neprocenjivu i nepopravljivu štetu na školskom objektu. Stanje stolarije je takvo da usled starosti uglavnom je nefunkcionalna. Vrata škripe, futeri su propali, retko koji prozor može da se otvori, a neki se i ne zatvaraju. Zbog postojećeg stanja gubici u toplotnoj energiji su do 70%. Aktivnosti: Izrada tehničke dokumentacije Izbor najpovoljnijeg izvođača radova Javna nabavka Izvođenje radova OČEKIVANI REZULTATI Lakše održavanje objekta i nastave Olakšano održavanje nastave Ušteda u troškovima grejanja za 70% Viši stepen humanizacije korisnika čitavog objekta Učenici ne bi za vreme hladnih zimskih dana morali da prate nastavu u perjanim jaknama i rukavicama i lakše bi se skoncentrisali na nastavu. OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Lokalna samouprava Sufinansiranje projekta Ministarstvo prosvete USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Obezbeđena finansijska sredstva Inflacija VREDNOST PROJEKTA 200.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Unapređenje rada predškolske ustanove Olakšani, bezbedniji i sigurniji uslovi za boravak i „Miloje Milojević“ u Rekovcu smeštaj dece u predškolskim ustanovama sa teritorije opštine Rekovac. OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Predškolska ustanova „Miloje Milojević“ Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine adaptirati, rekonstruisati i tehnički Privreda i preduzetništvo opremiti 4 vaspitno-obrazovne ustanove sa teritorije Zdravstvo i socijalna zaštita opštine uz poboljšanje kvaliteta obrazovanja putem Obrazovanje uvođenja 2 nova obrazovna profila Kultura Sport OPIS PU ima potrebe za sledećom opremom: ugradnja laminata u fiskulturnu salu površine 50 m², nabavka 50 dečijih krevetića, 70 ćebadi, 100 frotira, 50 kompleta posteljine, 20 dvokrilnih ormarića za dečiju garderobu, 10 ormara za didaktiku, 30 stolova, 70 stolica, ugradnja venecijanera, nabavka 2 TEA peći za fiskulturnu salu i 3 peći za prostorije u kojima borave deca, nabavka i ugradnja 10 klima uređaja, nabavka 10 DVD plejera, 5 televizora, 10 kompjutera, 1 video projektor, 10 dečijih zidnih tabli, nabavka sprava za igru u dvorištu (20 klupa, 10 klackalica, 5 ljuljaški, 10 tobogana, 20 penjalica), 20 dečijih bicikli. Od velikog značaja bi bila i izgradnja letnjikovca u dvorištu vrtića za igru dece i boravak na svežem vazduhu, nabavka dečijih kostima za dramatizaciju bajki i priča prilikom održavanja raznih predstava, didaktička sredstva… Potrebna je rekonstrukcija 250 m² plafona. Aktivnosti: Izrada spuštenog plafona od mineralnih ploča dimenzija 60x60 cm na odgovarajućoj metalnoj konstrukciji Demontaža nadgradnih svetiljki Montaža demontranih svetiljki nakon postavljanja spuštenog plafona Nabavka i montaža ugradnih svetiljki i njihovo povezivanje na postojeću instalaciju OČEKIVANI REZULTATI Olakšan i bogatiji program rada sa decom Povećana bezbednost i sigurnost dece na celodnevnom boravku u smeštaju. OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Ministarstvo prosvete, opština Sufinansiranje USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Materijalna podloga – visina sredstava iz Nedostatak sredstava, inflacija budžeta opštine VREDNOST PROJEKTA 25 000 evra TRAJANJE NAPOMENE 12 meseci

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission

STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA

OBRAZAC ZA IDENTIFIKACIJU PROJEKTA

NAZIV PROJEKTA SVRHA PROJEKTA Rekonstrukcija i adaptacija školskih Unaprediti ambijentalne uslove za kvalitetno zgrada i objekata na području opštine izvođenje nastave u školama i školskim objektima Rekovac širom teritorije opštine Rekovac OBLAST-podvući Podnosilac Infrastruktura Lokalna samourava Poljoprivreda Operativni cilj iz Strategije Turzam Do 2015. godine adaptirati, rekonstruisati i tehnički Privreda i preduzetništvo opremiti 4 vaspitno-obrazovne ustanove sa teritorije Zdravstvo i socijalna zaštita opštine uz poboljšanje kvaliteta obrazovanja putem Obrazovanje uvođenja 2 nova obrazovna profila. Kultura Sport OPIS Rekonstrukcija i adaptacija školskih zgrada na teritoriji opštine bi obuhvatila renoviranje osnovnih škola što podrazumeva zamenu dotrajale stolarije, uređenje fasada i krovova, snaciju mokrih čvorova, dovršetak i adaptaciju pratećih školskih objekata. Aktivnosti: Izrada tehničke dokumentacije Izbor najpovoljnijeg izvođača radova Javna nabavka Izvođenje radova OČEKIVANI REZULTATI Do 2015. godine renovirani svi školski objekti Omogućeno nesmetano odvijanje nastave Omogućeno odvijanje pratećih sadržaja u školama OČEKIVANI PARTNERI DOPRINOS PARTNERA Osnovna škola „Svetozar Marković“ u Izrada projektne dokumentacije Rekovcu Vođenje konkrtnih poslova vezanih za Osnovna škola „Dušan Popović” u Belušiću rekonstrukciju i adaptaciju Poljoprivredno-veterinarska škola u Rekovcu Podrška prilikom obezbeđenja finasijskih Ministarstvo obrazovanja sredstava Ministarstvo za zaštitu životne sredine. USLOVI ZA IMPLEMENTACIJU FAKTORI RIZIKA Postojanje objekata koji se mogu adptirati Smanjenje broja novorođene dece što dovodi u Spremnost škola da poboljšaju svoje uslove pitanje isplativost ulaganja rada Postojeći obrazovni profili u srednjoj školi koji Politika Minstarstva prosvete usmerena ka mogu dovesti da smanjenog interesovanja za unapređenju uslova obrazovanja upis VREDNOST PROJEKTA 240.000 evra TRAJANJE NAPOMENE 3 godine Budžet je dat okvirno. U fazi detaljnijeg razvijanja projekta imaće konkretniju vrednost.

Operational Grant for Regional Agency for Economic Development of Sumadija and Pomoravlje A EU funded project managed by Delegation of the European Commission