zaterdag 19.12.2015 Trio Wanderer 20.00 Kamermuziekzaal 19.15 Inleiding door Franse pianotrio’s Jan Christiaens Biografie Uitvoerders en programma

Het Trio Wanderer (FR) werd in 1987 Trio Wanderer: opgericht door drie jonge Franse musici Vincent Coq: piano van het Conservatorium van Parijs: Jean-Marc Philips-Varjabédian: viool Vincent Coq (piano), Jean-Marc Phillips- Raphaël Pidoux: cello Varjabédian (viool) en Raphaël Pidoux (cello). Ondanks de uitdrukkelijke verwijzing — naar de Duitse romantiek in hun naam, speelt het ensemble een zeer uitgebreid Gabriel Fauré (1845-1924) repertoire van Haydn en Mozart tot Pianotrio in d, opus 120 (1922-23) hedendaagse componisten. Geprezen voor - Allegro, ma non troppo zijn buitengewoon gevoelige stijl, technisch - Andantino meesterschap en dankzij de telepathie tussen - Allegro vivo de muzikanten is het Trio Wanderer een van de belangrijkste kamermuziekensembles (1875-1937) ter wereld. Naast concerteren op de grote Pianotrio (1914) internationale podia, neemt het ensemble ook - Modéré regelmatig cd’s op, alleen of in samenwerking - Pantoum. Assez vif met verscheidene orkesten. - Passacaille. Très large - Finale. Animé

– pauze –

Camille Saint-Saëns (1835-1921) Pianotrio nr. 2, opus 92 (1892) - Allegro non troppo - Allegretto - Andante con moto - Grazioso, poco allegro - Allegro

FOCUS KAMER­ RAVEL MUZIEK Uw applaus krijgt kleur dankzij de bloemen van Bloemblad. Pianotrio’s van Fauré, Ravel & Saint-Saëns

Het pianotrio ontstond in het midden van de de Musique, een Franse concertvereniging strijkersthema en het zonnige pianothema. In textuur van Faurés pianotrio is, zo volgepakt 18e eeuw, als een uitloper van de duo- en die in 1871 gesticht was door onder meer de laatste beweging springt de plechtstatige en virtuoos klinkt dat van zijn leerling, Maurice triosonates uit de barok. De combinatie van Camille Saint-Saëns, zowat het gezicht van toon meteen in het oor. Het thema klinkt Ravel. Als luisteraar heb je vaak de indruk een of twee melodie-instrumenten (viool/ de Franse muziek in de tweede helft van de als de grondstof voor een geleerde fuga, niet slechts drie instrumenten, maar een heus fluit/cello) – met een toetsinstrument dat 19e eeuw. Samen met enkele collega’s had die er echter niet komt. Tussen deze twee kamerorkest te horen. Dat is vooral het geval in de begeleiding voorzag was een geliefd Saint-Saëns deze vereniging in het leven klankzuilen staan drie middendelen die elk in de vierde en laatste beweging, die door de genre bij de componisten van de barok. In geroepen om impulsen te geven aan de een ander karakter ten tonele voeren. virtuoze zetting bij momenten een orkestrale de late barok is te merken hoe de klemtoon Franse instrumentale muziek, als reactie tegen De tweede (menuet) en vierde beweging klankvolheid bereikt. Voor de tweede en langzaamaan verschoof van de melodie- de dominantie van de (Duitse) opera’s en (wals) zoeken het in de dans; daartussenin derde beweging zocht Ravel inspiratie in instrumenten naar het klavier. Had het klavier vocale muziek in het Parijse concertcircuit. staat een trage beweging van een grote andere culturen en vervlogen tijden. De titel vroeger een louter begeleidende rol, dan Zelf droeg Saint-Saëns alvast zijn steentje emotionele intensiteit. van de tweede beweging, Pantoum, verwijst trad het in de late barok steeds duidelijker bij. In zijn werklijst prijken, naast opera’s, naar een Maleisische versvorm, waarbij de op de voorgrond, met een uitgewerkte partij symfonieën en concerto’s, immers ook heel ‘Alles heb ik van hem geleerd’, zo placht tweede en vierde regel van een kwatrijn die de melodie-instrumenten zelfs dikwijls wat kamermuziekwerken, waaronder twee Gabriel Fauré te antwoorden aan wie (=strofe van vier verzen) als eerste en derde in de schaduw zette! In de tweede helft van pianotrio’s. Het eerste zette hij op papier toen hem vroeg naar zijn ervaringen met zijn regel worden hernomen in het volgende de 18e eeuw evolueerde het pianotrio naar hij nog een jonge componist en pianovirtuoos leermeester Saint-Saëns. Fauré verwierf kwatrijn. Ravel had dit ingenieuze vormelijke een standaard bezetting van piano, viool en was, die graag tegen de modes van zijn tijd vooral bekendheid met zijn Requiem en als schema leren kennen in de poëzie van Charles cello. componeerde talloze inging. Pas 28 jaar later componeerde hij liedcomponist, maar ook op het domein van Baudelaire, wiens verrukkelijke Harmonie du trio’s voor die bezetting, zijn tweede pianotrio. de kamermuziek was hij heel actief. Hij schreef soir wellicht het bekendste voorbeeld van een waarin de piano en de ’Geen noot te veel, niets is Tegen die tijd werd de prachtige composities voor pianokwartet en pantoum is. De strenge vormelijke vereiste van viool het hoge woord overbodig, alles staat op bejaarde Saint-Saëns -kwintet, maar aan het pianotrio zette hij zich het pantoum weerhield Ravel er niet van een voeren, terwijl de cello zijn juiste plaats.‘ als een ouderwetse pas op 77-jarige leeftijd! De drie bewegingen wervelend virtuoos scherzo te componeren. zich doorgaans tevreden en geïsoleerde figuur van zijn pianotrio zijn volgens het klassieke Hoe groot is het contrast met de strenge, moet stellen met het spelen van de basnoten. beschouwd, ingehaald door de tijdsgeest. patroon opgevat. Net als bij Saint-Saëns zijn hymne-achtige stijl van de derde beweging, Pas in de 19e eeuw, met de pianotrio’s van Nochtans had hij als docent aan de École het de strijkers die in de eerste beweging Passacaille. De titel verwijst naar een en , Niedermeyer, maar ook als componist het eerste thema introduceren, op een rustig variatievorm uit de barok, gebaseerd op een schudde de cello die ondergeschikte rol van een grote invloed gehad op het Franse kabbelende begeleiding in de piano. De steeds herhaalde basmelodie. Die doet bijna zich af. En toch kwam het in het pianotrio muziekleven. De muziekhistoricus Henri rollen worden omgewisseld bij de voorstelling ongemerkt zijn intrede in de zacht omfloerste niet altijd tot een dialoog tussen drie Prunières omschreef zijn stijl als ‘precies, van het tweede thema: de piano soleert, de bastonen van de piano, die de moeizaam gelijkwaardige partners. Pianist-componisten nerveus, uiterst helder’. Volgens Prunières strijkers begeleiden. Opmerkelijk is hoe in opklimmende melodie vervolgens doorgeeft als Frédéric Chopin, en heeft Saint-Saëns veel opgestoken van deze beweging de melodieën lijken voort aan de cello en de viool. De textuur wordt Robert Schumann hadden namelijk de neiging de 18e-eeuwse Franse schrijvers, in het te vloeien uit kleine cellen, die als kralen stelselmatig aangedikt, van een-, twee- en om hun eigen instrument voor te trekken door bijzonder Voltaire: geen noot te veel, niets is tot een ketting aaneengeregen worden. driestemmig naar een compacte zetting die het een virtuoze pianopartij te schrijven. Vreemd overbodig, alles staat op zijn juiste plaats. In de tweede beweging, in een drieledige basthema in volle kracht laat stralen, alvorens genoeg keerden heel wat componisten bij het Ook in het tweede pianotrio overheerst ABA-vorm, laat Fauré horen hoezeer hij de het weer ontmanteld wordt en discreet in de begin van de 20e eeuw het pianotrio de rug deze indruk van orde en helderheid. Saint- muziek van Wagner en Franck heeft verwerkt. diepte van het pianoklavier verdwijnt. toe. Het leek erop alsof het genre zijn beste Saëns bedacht een uitgebalanceerde Talrijke kruisen en mollen komen de toonaard tijd had gehad. Niet zo in Frankrijk, waar vorm, bestaande uit vijf bewegingen, die van deze beweging bijkleuren tot uiterst Jan Christiaens toen enkele toonaangevende componisten symmetrisch geordend werden rond de kleurrijke, vloeibare poëzie. In de finale gooit inspiratie zochten bij de meesters uit de barok centrale derde beweging. De eerste en de de bejaarde Fauré de beentjes los, met een en het classicisme. laatste beweging krijgen het meeste gewicht. flitsende humoreske, vol met pittige accenten De kamermuziek stond hoog op de Het openingsdeel is het speelveld voor de en dwarse tegentijden. prioriteitenlijst van de Société Nationale spannende interactie tussen het sombere Zo ongecompliceerd en transparant de Het wonderkind Camille Saint-Saëns

Dat Mozart een wonderkind was, weet zo Alexandre Tilmant. Op het programma stond ongeveer iedereen die iets afweet van de Mozarts Pianoconcerto in B, KV450, een westerse muziekgeschiedenis. De naam thema met variaties en een fuga van Händel, Camille Saint-Saëns ontlokt de doorsnee een toccata van Kalkbrenner, een sonate van muziekliefhebber wel een ‘ja, natuurlijk’ J.N. Hummel, een preludium en fuga van wanneer men hem ontmaskert als componist Bach en Beethovens Derde pianoconcerto. van de Grande Fantaisie zoologique, Het succes was overweldigend. Twee jaar Le Carnaval des animaux. Operaliefhebbers later (1848) werd hij toegelaten aan het kennen en waarderen doorgaans zijn opera Parijse conservatorium in de orgelklas van Samson et Dalila, de enige die vandaag François Benoist en in oktober 1850 in de nog gespeeld wordt. Maar dat hij een compositieklas van Fromenthal Halévy. Een wonderkind was met verbazingwekkender eerste prijs orgel behaalde hij in 1851 en in talenten dan Mozart, weet haast niemand. 1852 nam hij met zijn cantate Le retour de Mozart schreef zijn eerste compositie, het Virginie deel aan de prestigieuze Prix de Menuet in G, KV1 op 5-jarige leeftijd. Het Rome, echter zonder succes. Met zijn Ode werk werd overgeleverd in het handschrift à Sainte Cécile behaalde hij wel de eerste van zijn vader, die hem duidelijk geholpen prijs in een compositiewedstrijd van de door heeft. Het handschrift van Saint-Saëns’ de Belgische violist en componist François eerste compositie, een galop voor piano, Seghers gestichte Société Sainte-Cécile. werd door zijn oudtante Charlotte Manson Op 18 december 1853 liet Seghers in de gedateerd op 22 maart 1839. Saint-Saëns was concertzaal van de Societé een ‘symfonie van toen drie jaar en vijf maanden oud! Hij was een onbekende Duitse componist’ uitvoeren. trouwens niet enkel muzikaal begaafd. Hij was Toen hij nadien bekend maakte dat het een amper tweeënhalf jaar toen hij met gemak symfonie van de achttienjarige Saint-Saëns leerde lezen en als 7-jarige las en vertaalde was (diens Symfonie in E, het eerste werk van hij Latijnse en Griekse teksten, ondernam Saint-Saëns dat als opus 2 bij Richault in druk hij natuurwetenschappelijke experimenten verscheen), was de verrassing compleet. en loste hij ingewikkelde algebraïsche ’s Anderendaags schreef Charles Gounod aan vraagstukken op. In 1841 componeerde Saint-Saëns: ‘… doe zo verder en denk eraan Camille Saint-Saëns tijdens zijn eerste concert in de Salle Pleyel, op 10-jarige leeftijd. hij zijn eerste lied Le Soir naar een gedicht dat u op die zondag 18 december 1853 een van Marceline Desbordes Valmore. Na de contract bent aangegaan dat u verplicht een pianolessen van zijn oudtante werd de groot meester te worden … muzikale ontwikkeling van de 7-jarige Camille toevertrouwd aan twee privéleraren. Camille Johan Huys Stamaty, die bij Friedrich Kalkbrenner had gestudeerd, gaf pianoles en Pierre Maleden, een leerling van Gottfried Weber, onderwees hem in muziektheorie. Na enkele private optredens gaf de 10-jarige Saint-Saëns op 6 mei 1846 in de Parijse Salle Pleyel zijn eerste officiële openbare concert met medewerking van het orkest van het Théâtre Italien gedirigeerd door Théophile- In de kijker

Eric Whitacre © Marc Royce Maria João Pires © Felix Broede wo 13.01.16 / 20.00 / Concertzaal za 30.01.16 / 20.00 / Concertzaal Vlaams Radio Koor & Eric Whitacre / Maria João Pires & Julien Libeer / Ster van de internationale koormuziek Beethoven & Haydn De afgelopen jaren groeide componist Eric Maria João Pires. Haar naam is voldoende om Whitacre uit tot een van de meest beklijvende zalen vol te laten lopen. De immens populaire en charismatische personen in de koorwereld. en beroemde Portugese pianiste werd onlangs Internationaal wordt hij geroemd om zijn 70 jaar, maar aan vitaliteit heeft deze grande magische werken: zijn muziek beweegt dame nog steeds niet ingeboet. Met haar en beroert, en communiceert op een heel integere pianospel weet ze haar publiek nog bijzondere manier met het publiek. Een steeds mee te voeren. In 2012 nam ze Julien criticus schreef: ‘Door haar eerlijkheid, Libeer onder haar vleugels, en deelt met hem optimisme en puurheid treft zijn muziek je op regelmatige basis het podium. recht en met ongekende precisie in je hart.’

Op zoek naar een origineel cadeau-idee? Schenk uw geliefde(n) een avondje cultuur!

Bestel uw geschenkbon voor een bedrag naar keuze op: www..be of via +32 70 22 33 02

BESTEL UW TICKETS NU OP Praat na de voorstelling gezellig na in het Concertgebouwcafé of vertel ons wat u ervan vond op Facebook of Twitter (@concertgebouwbr).

Gezellig tafelen voor of na een voor­stelling met een verrassing op vertoon van het concertticket. www.concertgebouw.be/servies.

Coverbeeld: © Marco Borggreve / V.U. Katrien Van Eeckhoutte, ’t Zand 34, 8000 Brugge