Taith treftadaeth ddiwydiannol: astudio treftadaeth ddiwydiannol gyfoethog Cymru

Mae gan Gymru lawer i’w gynnig o ran ei threftadaeth ddiwydiannol, gyda llawer o drysorau diwydiannol gwerth 2 eu gweld — gan gynnwys safle o bwysigrwydd diwydiannol mor nodedig fel ei fod wedi derbyn statws Treftadaeth Byd. Mae tirlun Treftadaeth Byd Blaenafon, yng nghalon cymoedd de Cymru, yn cynnig atyniadau niferus, gan gynnwys y cyfle i brofi bywyd fel glöwr yn Big Pit Amgueddfa Lofaol Cymru, ac fel gweithiwr yng Ngwaith Haearn Blaenafon, safle a gafodd effaith arwyddocaol ar y byd rydyn ni’n ei adnabod heddiw. Ymhellach i’r gorllewin mae cartref Amgueddfa Big Pit Amgueddfa Lofaol Cymru Wlân Cymru, wedi’i lleoli yn yr hen felinau hanesyddol, Melinau Cambrian, ac yng nghalon mynyddoedd Eryri yng Wrth galon tirlun Treftadaeth Byd UNESCO Blaenafon, ngogledd Cymru mae Amgueddfa Lechi Cymru. Mae gan y rownd y gornel o’r Gwaith Haearn, mae Big Pit , a arferai pedwar cwr yng Nghymru stori ddiwydiannol i’w hadrodd ... fod yn lofa brysur. Mae’r amgueddfa lwyddiannus hon yn cynnig profiad unigryw yng Nghymru a dyma un o ddim ond dau safle yn y DU ble gall ymwelwyr fynd o dan y 1 ddaear i bwll glo gwreiddiol. Bydd cyn-löwyr yn tywys yr ymwelwyr wrth iddynt deithio mwy na 90 metr i ddyfnderoedd y lofa a chael blas ar sut roedd bywyd i’r rhai a oedd yn gwneud eu bywoliaeth o gloddio am lo. Ceir rhagor o gyfleusterau i addysgu a diddanu pob oedran ar y wyneb, gan gynnwys taith rithiol aml-gyfryngol yn yr Orielau Mwyngloddio ac arddangosfeydd y Baddondai Pen Pwll ac adeiladau hanesyddol y lofa. Mynediad am ddim.

Gwaith Haearn Blaenafon

Lai nag awr o siwrnai yn y car o brifddinas Caerdydd, yng 3 Nghymoedd enwog de Cymru, mae Gwaith Haearn Blaenafon . Roedd y gweithfeydd haearn yn garreg filltir yn hanes y Chwyldro Diwydiannol ac ar y pryd roeddent yn arloesol iawn ym maes technoleg newydd. Ffrwynwyd pŵer stem a datblygwyd ffordd o wneud dur gan ddefnyddio mwyn haearn, Amgueddfa Wlân Cymru a arweiniodd at gynnydd ym mhob cwr o’r byd yn y diwydiant dur, nes bod Cymru’n fwy pwerus yn ddiwydiannol nag erioed Wedi’i lleoli yng nghalon cefn gwlad gorllewin Cymru, mae o’r blaen. Bydd ymwelwyr â’r safle’n cael cyfle i weld bythynnod Amgueddfa Wlân Cymru yn adrodd stori’r diwydiant gwlân Stack Square wedi’u hadnewyddu a sut roedd y gweithwyr yn ffyniannus ar un adeg yn Nyffryn Teifi, a oedd yn bwysig iawn byw drwy’r oesoedd, a siop dryc y cwmni sydd wedi’i hail-greu. yn yr ardal yn ystod ei anterth ddiwedd y bedwaredd ganrif Mae technoleg sain newydd, arloesol yn helpu i ddod â stori’r ar bymtheg a dechrau’r ugeinfed ganrif. Mae’r berl hon o Gwaith Haearn yn fyw mewn ffordd gwbl newydd. Mae tirlun amgueddfa’n rhan o felin wreiddiol, ble mae peiriannau Blaenafon wedi ennill statws Treftadaeth Byd o ganlyniad i’w diwydiannol ac arddangosfeydd gwehyddu byw i’w gweld, ffurf a’i swyddogaeth chwyldroadol. O fwyngloddiau i reilffyrdd, gan ddod â’r broses ‘o’r cnu i’r defnydd’ yn fyw. Arferai’r gallwch olrhain y llwybrau i mewn ac allan o’r safle o hyd, diwydiant mawr yma gynhyrchu dillad, siolau a blancedi ar o ddeunyddiau crai i gynnyrch gorffenedig. gyfer gweithwyr Cymru a gweddill y byd. Mynediad am ddim. Taith treftadaeth ddiwydiannol: astudio treftadaeth ddiwydiannol gyfoethog Cymru

Ewch i cadw..gov.uk i ddarganfod y stra eo n a’r bobl y tu ôl i’r 4 128 o safleoedd hanesyddol sydd gennym. B eth am ‘Hoffi’ Cadw ar Facebook a dilyn @Cadwwales ar Twitter neu lwytho’r ap sydd

gennym i ffonau clyfar i lawr, i gael yr wybodaeth d diweddaraf.

Ewch i amgueddfacymru.ac.uk, cofiwch hoffi Amgueddfeydd Cymru

ar Facebook a dilynwch @AmgueddfaCymru.

Burial Chamber Roman Fort Denbigh Castle Mold Roman Amphitheatre and Town Walls A5118 Chester Gwydir Uchaf Llanrwst A55 9Castell Bryn Gwyn 4 Castle Llanberis A Chapel 3 9 5 4 4 5 Caernarfon Castle A 10 Caer Lêb Dolbadarn Capel Curig A A A A and Town Walls 5 4 Castle 4 ly 1 A Ruthin 1 n e 40 e Beeston 86 D Betws-y-Coed Castle C a e r n a r f o n Capel Garmon A534 Amgueddfa A Derwen 4 0 Burial Chamber Churchyard Cross 8 Co 5 Anwmy gueddfa Lechi Cymru 525 Lechi Cymru A B a y Dolwyddelan 9 8 Wrexham 4 4 9 A 9 A4 Castle 4 49 01 A A5 Blaenau A Beddgelert A Rug 4 lw 8 Ffestiniog e 3 n Chapel Valle Crucis St Cybi’s Eliseg’s Mae Amgueddfa LeCocrwhen i CPillayr mAbbrey u wedi’i lleoli Well A5 25 Nefyn A4 A5 212 D Whitchurch mewn gweithdai chLlawngar areLlaln gogllen wreiddee iol ym A497 Old Parish Church 7 Penarth Fawr Chirk 41 Dee B4 Medieval House Porthmadog Criccieth Bala Llyn 5 49 Castle Trawsfynydd 94 A mynydd4 oedd Eryri ac mae’n adrodd hanA es A 5 Pwllheli 2 Harlech Bala Lake Old Oswestry 8 A

9 4 Hill Fort 9 Castle 7 4 0 A cymunedau llechi Cymru panOsw eostry edd y diwydiant Abersoch Dyffryn Ardudwy Burial Chamber Moreton Corbet Aberdaron llechi yn y wlad hon yn ‘toi’r byd’. YnA ogystal Castle Tanat 5 9 A Lake Vyrnwy 4 4 A Bardsey 9 6 Cymer Abbey Island â chyfleoedd i weld y ffowndri, y gefeiliau, Haugh A470 Abb Dolgellau 5 49 Severn Barmouth Pont A y y siediau a’r olwyn ddŵr weithredol fwyaf Minllyn n yr A V 458 Shrews Castell y Bere A 4 3 A 58 8 5 Ba 4 n A yn y DU, mae crefwyf twyr medrus yn cynnal Welshpool Wrox 3 9 Cantlop 4 5 Roman A 0 Bridge 44 Llanfair Caereinion B fi y 8 D 8 arddangosfeydd byw hefyd o’r grefft o4 hollti A Acton Burnell A 9 4 Castle 8 9 4 0 A A Tywyn 4 Machynlleth 70 a llyfnu’r llechi gydMaon tlgloamewry C. aMstle ae AmgMuitceheldl’s Fdold fa Langley 9 Chapel Stone Circle 4 Dolforwyn Castle 86 A Dyfi Furnace 43 Aberdyfi B A B 489 Church Lechi C4 ymru wedi’i gefeillio ag Amgueddfa 7 5 Newtown 8 1 Stretton 4 8 Bryntail B A 43 Lead Mine 85 Borth C a r d i g a n Slate Valley yn Granville, Efrog NBishope’s wydd, UDA, n er Castle ev S 8 8 Clun 4 Llanidloes A B a y gan gadarnhau’r cyswllt rhwngC aystle cymunedau 44 Aberystwyth A A Craven Arms W 4 ye 8 Ponterwyd 3 Rhe idol CymLrlaenguriig ar ddwy ochr Môr Iwerydd. MStoykensay ediad B Castle 4 20 3 A41 A 40 I th o am ddim. n Teme Ludlow stwyth Y Knighton A 4113 B

A 4 3 4 4 Wigmore 8 Rhayader 3 5 A488 A4 B Castle 4 7 Pontrhydfendigaid 3 8 5 9 4 A 6 4 A A 44 A 4 Presteigne 7 41 Aberaeron 0 Mortimer’s Cross A Strata Florida B 4362 Water Mill New Quay Abbey Tregaron Llandrindod Wells Leominster

Aeron 4 A A4 44 A W 1 4 8 1 A 5 ye 4 8 1 4 4 3 A 8 A 34 0 2 4 2 A 1 B 41 4 A A 1

Aberporth B 1 6 B 4 ifi 1 8 e Builth 4 3 T 4 5 7 3 A 8 A B 6 A4 7 Wells 4 4 7 80 B4546 4 n A 5 fo 4 9 r Cardigan Lampeter I 38 B457 3 4 0 48 0 A 75 A Llanwrtyd Wells 5 A 4 3 A Abbey 48 A 4 4 4 Carreg Coetan Arthur B Arthur’s 9 Stone Burial Chamber Wye i Hay-on-Wye

Strumble w y Hereford Head T Roth Fishguard Castle Newcastle A4 82 Ch Emlyn 5 Newport 8 4 A Pentre Ifan Amgueddfa Llandovery 4 Brecon Gaer 8 4 0 Bronllys Burial Chamber i 7 fi A th Roman Fort 4 n Longtown Wlân o y C A A l 7 8 Castle A48 4 L B 7 Llanwrda 0 H Castle W 4 4 o 3 A W 1 n 3 A Talley Sennybridge d 5 St Davids Cymru Usk 4 d 6 e 3 7 4 s u t u 9 A e a Abbey A Bishop’s Palace r dd n le Grosmont 4 9 C Llangadog Llanthony 9 C 2 40 le 3 rn Brecon d 4 A Priory Castle d te Dinefwr A w au B s 4 no a 0 A4215 on A Skenfrith A E Dryslwyn Castle 6 M 487 4 9 0 Tretower Court B Castle Castle 4 i Llandeilo 3 A Tyw and Castle 4 Ramsey St Non’s 7

6

Chapel Castle Carmarthen 7 White 1 6 Goodrich Island 6 Big Pit 52 4 0 4 4 A Castle Wiston Castle A Castle B Crickhowell Hen Gwrt A48 40 2 Carreg Cennen Amgueddfa S t B r i d e s St Clears A 1 3 A4 Moated Site 4 0 A B Castle B4 Broad 40 Llansteffan 2 Lofaol Cy2m33 ru B a y Brynamman Troth 1 Narberth A Brynmawr y Haven 434 4 59 B 0 0 A Abergavenny 6 4 Blaenavon Monmouth A 6 4 5 7 411 3 A 46 Priory 5 8 A 7 A 0 48 4 4 Laugharne Ammanford 22 0 Castle 5 A Ironworks 6 1 A A B Island 7 4 Raglan Castle W 477 7 2 4 A 0 4 y Castle 4 Ebbw 8 e 7 4 Ystalyfera 0 A 4 8 r A A 066 o A4 h Gwaith Vale Milford g A Carew u Rhymney St 47 49 o A Glyn-neath A 7 L 4 k Haven Pendine 4 s 7 e A Cross 9 6 Raglan 4 w MHerthayrearn U 0 4 7 6 a A 3 6 A T 1 0 4 Kidwelly 5 4 4 4 6 4 A 4 4 h C Tydfil A 0 0 Saundersfoot t 8 4 8 y 4 Burry Pontardawe A A a n 4 6 Castle 4 e o 6 Blaenafon A 2 48 N n 9 1 Aberdare 4 Tintern Port A 0 Island 4 A4 9 M4 4 A 72 Usk 4 O 0 4 A 4 Abbey 0 A Pembroke C a r m a r t h e n 6 5 A 1 9 4 Carswell 47 45 0 Pontypool Llanelli 46 5 4 Chepstow Cast Medieval House B a y Bishop’s Palace Loughor 44 Neath Abbey A4 23 472 and Port Wall Castle 43 Afan Treorchy 3 A Ch Neath E Cwmbran Runston 5 b B429 42 4107 Llanmelin Wood Bu A Bl C l Ch l

Gellir cyrraedd Blaenafon a Big Pit o GaerdyWdd mewn ychydig llai nag awr. Mae’r siwrnai o Abertawe i Amgueddfa Wlân O

Cymru ychydig dros awr. Mae Amgueddfa Lechi Cymru yng ngogle d d C ymru, ym mhentref Llanberis wrth droed yr

Wyddfa, mynydd uchaf Cymru, ac oddeutu 1.5 awr o Lerpwl.