Program Ochrony Środowiska Przed Hałasem Dla Miasta Szczecin Na Lata 2016-2022

Załącznik do Uchwały Nr...... Rady Miasta Szczecin z dnia......

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM DLA MIASTA SZCZECIN NA LATA 2016-2022

Szczecin, 2015r.

Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin na lata 2016-2022

UMOWA NR: WGKiO Ś/239/2015 NR WERSJI: 1.0 NR KOPII: 1 z 4 DATA: 14.12.2015

ZAMAWIAJ ĄCY: Urz ąd Miast a Szczecin Pl. Armii Krajowej 1 70-456 Szczecin Tel.: 91 42 45 931 Faks: 91 42 45 322

BMTcom Sp. z o.o. WYKONAWCA: Ul. Ko ścierska 7 80-328 Gda ńsk Tel.: 58 345 00 39 Faks: 58 552 20 19

ZESPÓŁ AUTORSKI: dr in ż. Andrzej Kozakiewicz mgr in ż. Marta Melloch mgr Maria Franz mgr in ż. Paula Ja żdżewska mgr in ż. Estera Górecka mgr in ż. Anna Kwiatkowska

SPIS TRE ŚCI:

SPIS TABEL ...... 5 SPIS RYSUNKÓW ...... 7 1 WPROWADZENIE ...... 8 2 CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OPRACOWANIA ...... 10 2.1 INFORMACJA PODSTAWOWA ...... 10 2.2 CHARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ HAŁASU ...... 13 2.2.1 SIE Ć DROGOWA ...... 13 2.2.2 SIE Ć TRAMWAJOWA ...... 16 2.2.3 SIE Ć KOLEJOWA ...... 17 2.2.4 PRZEMYSŁ ...... 18 2.3 IDENTYFIKACJA PRZEKROCZE Ń I ZAKRES NARUSZE Ń DOPUSZCZALNYCH POZIOMÓW HAŁASU ...... 20 2.3.1 HAŁAS DROGOWY ...... 21 2.3.2 HAŁAS TRAMWAJOWY ...... 26 2.3.3 HAŁAS KOLEJOWY ...... 26 2.3.4 HAŁAS PRZEMYSŁOWY ...... 27 3 STRATEGIA OCHRONY PRZED HAŁASEM - PODSTAWOWE KIERUNKI NIEZB ĘDNE DO PRZYWRÓCENIA I UTRZYMANIA DOPUSZCZALNYCH POZIOMÓW HAŁASU W ŚRODOWISKU...... 29 4 DZIAŁANIA NIEZB ĘDNE DO PRZYWRÓCENIA DOPUSZCZALNYCH POZIOMÓW HAŁASU W ŚRODOWISKU ...... 32 4.1 PRZEDSI ĘWZI ĘCIA INWESTYCYJNE ZWI ĄZANE Z UKŁADEM KOMUNIKACYJNYM .... 32 4.2 REMONTY DRÓG/TOROWISK ...... 33 4.3 BUDOWA EKRANÓW AKUSTYCZNYCH ...... 33 4.4 OGRANICZENIE PR ĘDKO ŚCI SAMOCHODÓW ORAZ RUCHU SAMOCHODÓW TYPU TIR 33 4.5 SYSTEMY ZARZ ĄDZANIA RUCHEM ...... 34 4.6 PLANOWANIE PRZESTRZENNE ...... 34 4.7 POMIARY POZIOMU HAŁASU ORAZ NAT ĘZE Ń RUCHU ...... 35 4.8 AKTUALIZACJA MAPY AKUSTYCZNEJ I MONITOROWANIE REALIZACJI PROGRAMU 35 4.9 ZESTAWIENIE DZIAŁA Ń PROGRAMU ...... 35 5 OGRANICZENIA I OBOWI ĄZKI ORGANÓW OCHRONY ŚRODOWISKA W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM ...... 50 5.1 PREZYDENT MIASTA ...... 50 5.2 RADA MIASTA ...... 50 5.2.1 OBSZARY CICHE ...... 51 5.2.2 OBSZARY OGRANICZONEGO U ŻYTKOWANIA ...... 51 5.3 MARSZAŁEK WOJEWÓDZTWA ...... 52 5.3.1 STREFY PRZEMYSŁOWE ...... 52 5.4 REGIONALNY DYREKTOR OCHRONY ŚRODOWISKA...... 53 6 OGRANICZENIA I OBOWI ĄZKI PODMIOTÓW KORZYSTAJ ĄCYCH ZE ŚRODOWISKA ...... 54 6.1 OBOWI ĄZKI U ŻYTKUJ ĄCEGO INSTALACJ Ę ...... 54 6.2 OBOWI ĄZKI ZARZ ĄDZAJ ĄCEGO DROG Ą, LINI Ą KOLEJOW Ą, LINI Ą TRAMWAJOW Ą I LOTNISKIEM ...... 54 7 OGRANICZENIA I OBOWI ĄZKI WYNIKAJ ĄCE Z REALIZACJI PRZEPISÓW PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA ...... 56 8 PRZEKAZYWANIE INFORMACJI DOTYCZ ĄCYCH REALIZACJI ZADA Ń PROGRAMU ...... 57

9 PODSTAWY PRAWNE OPRACOWANIA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM ...... 58 9.1 WYMAGANIA UNIJNE ...... 58 9.2 PRZEPISY KRAJOWE ...... 58 9.2.1 PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA ...... 58 9.2.2 ROZPORZ ĄDZENIA MINISTRA ŚRODOWISKA ...... 59 9.3 PRZEPISY PRAWA DOTYCZACE EMISJI HAŁASU DO ŚRODOWISKA ...... 64 9.3.1 POZWOLENIA NA EMITOWANIE HAŁASU DO ŚRODOWISKA ...... 64 9.3.2 PRZEPISY DOTYCZ ĄCE EMISJI Z INSTALACJI I URZ ĄDZEŃ ...... 64 10 MATERIAŁY, DOKUMENTY I PUBLIKACJE WYKORZYSTANE W OPRACOWANIU PROGRAMU ...... 66 10.1 STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ZACHODNIO-POMORSKIEGO DO ROKU 2020 66 10.2 PLAN ZRÓWNOWA ŻONEGO ROZWOJU PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ...... 66 10.3 STRATEGIA ROZWOJU SEKTORA TRANSPORTU WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO DO ROKU 2020...... 67 10.4 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO NA LATA 2012-2015 Z UWZGL ĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA 2016-2019 ...... 67 10.5 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ...... 68 10.6 STRATEGIA ROZWOJU SZCZECINA 2025 ...... 69 10.7 ZINTEGROWANY PLAN ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO W SZCZECINIE.... 70 10.8 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA SZCZECIN ...... 71 10.9 WIELOLETNIA PROGNOZA FINANSOWA MIASTA SZCZECIN NA LATA 2013-2015 ...... 72 10.10 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA SZCZECIN NA LATA 2013-2016 ...... 74 11 TECHNIKI I TECHNOLOGIE W ZAKRESIE OGRANICZANIA HAŁASU ...... 76 12 MAPA AKUSTYCZNA MIASTA SZCZECIN ...... 77 12.1 HAŁAS DROGOWY ...... 77 12.2 HAŁAS TRAMWAJOWY ...... 77 12.3 HAŁAS KOLEJOWY ...... 77 12.4 HAŁAS PRZEMYSŁOWY ...... 78 12.5 TRENDY ZMIAN KLIMATU AKUSTYCZNEGO ...... 78 13 OCENA REALIZACJI POPRZEDNIEGO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM ...... 81 14 METODYKA REALIZACJI PROGRAMU ...... 86 14.1 WSKA ŹNIKI DŁUGOOKRESOWE ...... 86 14.2 WSKA ŹNIK KLASYFIKACJI OBSZARÓW ZAGRO ŻONYCH HAŁASEM ...... 86 14.3 EFEKTYWNO ŚĆ EKOLOGICZNA ROZWI ĄZANIA ANTYHAŁASOWEGO ...... 86 15 ANALIZA DZIAŁA Ń PROGRAMU...... 88 15.1 HAŁAS DROGOWY ...... 88 15.1.1 EFEKT EKOLOGICZNY –WARIANT I ...... 88 15.1.2 EFEKT EKOLOGICZNY DLA WARIANTU II ...... 91 15.2 HAŁAS TRAMWAJOWY ...... 95 15.3 HAŁAS KOLEJOWY ...... 96 15.4 HAŁAS PRZEMYSŁOWY ...... 96 15.5 OBIEKTY ZWI ĄZANE ZE STAŁYM LUB CZASOWYM POBYTEM DZIECI I MŁODZIE ŻY . 96 16 ASPEKTY FINANSOWE PROGRAMU ...... 101 17 UDZIAŁ SPOŁECZE ŃSTWA ...... 102 18 PODSUMOWANIE I WNIOSKI ...... 103

SPIS TABEL

Tabela 1: Liczby mieszka ńców dzielnic i osiedli [2015]...... 12 Tabela 2: Długo ść dróg...... 15 Tabela 3: Podstawowe parametry funkcjonalne linii tramwajowych...... 17 Tabela 4: Powierzchnia terenów oraz liczba mieszka ńców nara żone na ponadnormatywny hałas dla poszczególnych źródeł hałasu...... 20 Tabela 5: Maksymalne przekroczenia poziomów dopuszczalnych – hałas drogowy...... 21 Tabela 6: Maksymalne przekroczenia poziomów dopuszczalnych – hałas tramwajowy...... 26 Tabela 7: Maksymalne przekroczenia poziomów dopuszczalnych – hałas kolejowy...... 27 Tabela 8: Maksymalne przekroczenia poziomów dopuszczalnych – hałas przemysłowy...... 28 Tabela 9: Wprowadzanie zmian pr ędko ści ruchu...... 34 Tabela 10: Działania główne Programu w latach 2015-2022 – zestawienie dla hałasu drogowego – Wariant I i Wariant II ...... 37

Tabela 11: Działania główne Programu w latach 2015-2022 – zestawienie dla hałasu tramwajowego ...... 45

Tabela 12: Działania główne Programu w latach 2015-2022 – zestawienie dla hałasu kolejowego . .. 47 Tabela 13: Działania Programu w latach 2015-2022 – dotycz ą wszystkich rodzajów hałasu ...... 48 Tabela 14: Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wył ączeniem hałasu powodowanego przez starty, l ądowania i przeloty statków powietrznych, wyra żone wska źnikami L DWN i L N, maj ącymi zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem...... 62 Tabela 15: Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowane przez starty, l ądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne wyra żone wska źnikami L DWN i L N, maj ącymi zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem...... 63 Tabela 16: Obowi ązuj ące decyzje o dopuszczalnym poziomie hałasu wydane w latach 2008-2014. . 64 Tabela 17: Dopuszczalny poziom hałasu zewn ętrznego pojazdów...... 65 Tabela 18: Inwestycje obj ęte Wieloletni ą Prognoz ą Finansow ą na 2015 rok i na lata pó źniejsze...... 72 Tabela 19: Liczba (w setkach) ludno ści eksponowanej na hałas od poszczególnych źródeł wyra żony wska źnikiem L DWN ...... 78 Tabela 20: Liczba (w setkach) ludno ści eksponowanej na hałas od poszczególnych źródeł wyra żony wska źnikiem L N ...... 78

Tabela 21: Warto ści średniorocznego wska źnika L DWN wyznaczone na podstawie ci ągłego pomiaru (pa ździernik 2014r. – wrzesie ń 2015r). Porównanie z map ą akustyczn ą miasta Szczecin 2014r...... 79 Tabela 22: Działania maj ące wpływ na hałas drogowy zrealizowane w latach 2011-2014...... 81 Tabela 23: Działania maj ące wpływ na hałas tramwajowy zrealizowane w latach 2011-2014...... 84 Tabela 24: Działania maj ące wpływ na hałas kolejowy zrealizowane w latach 2011-2014...... 85 Tabela 25: Warto ści wska źników M dla osiedli Szczecina - hałas drogowy – Wariant I...... 88 Tabela 26: Liczba mieszka ńców nara żonych na oddziaływanie hałasu drogowego okre ślonego wskaźnikiem L DWN przed i po realizacji Programu – Wariant I...... 90 Tabela 27: Liczba mieszka ńców nara żonych na oddziaływanie hałasu drogowego okre ślonego wska źnikiem L N przed i po realizacji Programu – Wariant I...... 90 Tabela 28: Liczba mieszka ńców nara żonych na przekroczenia standardów akustycznych dla hałasu drogowego okre ślonego wska źnikiem L DWN przed i po realizacji Programu – Wariant I...... 91

Tabela 29: Liczba mieszka ńców nara żonych na przekroczenia standardów akustycznych dla hałasu drogowego okre ślonego wska źnikiem L N przed i po realizacji Programu – Wariant I...... 91 Tabela 30: Warto ści wska źników M dla osiedli Szczecina - hałas drogowy – Wariant II...... 91 Tabela 31: Efekt budowy ekranów akustycznych w Wariancie II wyra żony przez ró żnic ę wska źnika M...... 93 Tabela 32: Liczba mieszka ńców nara żonych na oddziaływanie hałasu drogowego okre ślonego wska źnikiem L DWN przed i po realizacji Programu – Wariant II...... 93 Tabela 33: Liczba mieszka ńców nara żonych na oddziaływanie hałasu drogowego okre ślonego wska źnikiem L N przed i po realizacji Programu – Wariant II ...... 94 Tabela 34: Liczba mieszka ńców nara żonych na przekroczenia standardów akustycznych dla hałasu drogowego okre ślonego wska źnikiem L DWN przed i po realizacji Programu – Wariant II...... 94 Tabela 35: Liczba mieszka ńców nara żonych na przekroczenia standardów akustycznych dla hałasu drogowego okre ślonego wska źnikiem L N przed i po realizacji Programu – Wariant II...... 94 Tabela 36: Liczba mieszka ńców nara żonych na oddziaływanie hałasu tramwajowego okre ślonego wska źnikiem L DWN przed i po realizacji Programu...... 95 Tabela 37: Liczba mieszka ńców nara żonych na oddziaływanie hałasu tramwajowego okre ślonego wska źnikiem L N przed i po realizacji Programu...... 95 Tabela 38: Wykaz obiektów zwi ązanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzie ży nara żonych na ponadnormatywny hałas...... 97 Tabela 39: Wykaz obiektów opieku ńczo-wychowawczych oraz szpitali nara żonych na ponadnormatywny hałas...... 100 Tabela 40: Zgłoszone uwagi i wnioski wraz z odpowiedziami...... 102

SPIS RYSUNKÓW

Rysunek 1: Podział Szczecina na dzielnice...... 11 Rysunek 2: Podział Szczecina na osiedla...... 12 Rysunek 3: Istniej ące i planowane szlaki komunikacji kołowej wokół Szczecina (stan na rok: 2013). 14 Rysunek 4: Schemat sieci drogowej w Szczecinie (stan na rok 2014)...... 15 Rysunek 5: Schemat sieci tramwajowej w Szczecinie (stan na rok 2014)...... 16 Rysunek 6: Schemat sieci kolejowej w Szczecinie (stan na rok 2014) ...... 18 Rysunek 7: Przychody ze sprzeda ży towarów i usług w 2013 r. Warto ść całkowita przychodów: 13 536 mln. zł...... 19

Rysunek 8: Równowa żne poziomy d źwi ęku L Aeq12 , L Aeq4 , L Aeq8 , L DWN wyznaczone z pomiarów dla poszczególnych miesi ęcy – Aleja Piastów 50...... 80

Rysunek 9: Równowa żne poziomy d źwi ęku L Aeq12 , L Aeq4 , L Aeq8 , L DWN wyznaczone z pomiarów dla poszczególnych miesi ęcy – Plac Św. Piotra i Pawła...... 80

CZ ĘŚĆ I – CZ ĘŚĆ OPISOWA

1 WPROWADZENIE

Opracowanie programu ochrony środowiska przed hałasem wynika z obowi ązku nało żonego w art. 119 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska1 (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1232 z pó źn. zm.). Wymóg ten został wprowadzony do ustawy Po ś poprzez implementacj ę Dyrektywy 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 25 czerwca 2002r. odnosz ącej si ę do oceny i zarz ądzania poziomem hałasu w środowisku. Niniejsze opracowanie jest drugim Programem ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin uchwalonym po wej ściu w życie Dyrektywy. Głównym celem programu ochrony środowiska przed hałasem jest dostosowanie poziomu hałasu do dopuszczalnego na terenach, na których nast ąpiły przekroczenia obowi ązuj ących norm. Merytoryczn ą podstaw ą opracowania Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin (zwanego dalej Programem) jest mapa akustyczna miasta Szczecin opracowana w roku 2014. Wykonane w ramach jej realizacji mapy terenów zagro żonych hałasem (mapy konfliktów akustycznych) stanowiły podstaw ę niniejszego opracowania. W programie oceniono wpływ na klimat akustyczny zaplanowanych inwestycji, modernizacji i remontów infrastruktury drogowej i tramwajowej miasta w okresie 2016-2022, które przyczyni ą si ę do zmniejszenia uci ąż liwo ści hałasowej dla mieszka ńców Szczecina. Jest to Wariant I działa ń. W Wariancie II zaproponowano do realizacji dodatkowo środki techniczne pozwalaj ące na zmniejszenie oddziaływania ponadnormatywnego hałasu na mieszka ńców, które były przewidziane programem ochrony środowiska przed hałasem uchwalonym w roku 2010, ale nie zostały zrealizowane z braku środków. Pod wzgl ędem redakcyjnym niniejsze opracowanie składa si ę z nast ępuj ących trzech cz ęś ci, zgodnych z wymogami rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 14 pa ździernika 2002 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń, jakim powinien odpowiada ć program ochrony środowiska przed hałasem (Dz. U. Nr 179, poz. 1498). Cz ęść 1 zawiera cz ęść opisow ą Programu (Rozdziały 2-4): a) opis obszaru obj ętego zakresem programu, b) podanie narusze ń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku wraz z podaniem zakresu naruszenia, c) wyszczególnienie podstawowych kierunków i zakresu działa ń niezb ędnych do przywrócenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, d) termin realizacji programu, w tym terminy realizacji poszczególnych zada ń, e) koszty realizacji programu, w tym koszty realizacji poszczególnych zada ń, f) źródła finansowania programu, g) wskazanie rodzajów informacji i dokumentów wykorzystanych do kontroli i dokumentowania realizacji programu. Cz ęść 2 wyszczególniaj ąca ograniczenia i obowi ązki wynikaj ące z realizacji Programu (Rozdziały 5-8) opisuje: a) organy administracji wła ściwe w sprawach: − przekazywania organowi przyjmuj ącemu program informacji o wydawanych decyzjach, których ustalenia zmierzaj ą do osi ągni ęcia celów programu, − wydawania aktów prawa miejscowego, − monitorowania realizacji programu lub etapów programu. b) podmioty korzystaj ące ze środowiska i ich obowi ązki. Natomiast cz ęść 3 uzasadniaj ąca zakres zagadnie ń obj ętych programem (Rozdziały 9-18) zawiera: a) podstawy prawne sporz ądzenia programu, b) dane i wnioski wynikaj ące ze sporz ądzonych map akustycznych, c) analiz ę materiałów, dokumentów i publikacji wykorzystanych do opracowania programu, d) omówienie metodyki realizacji programu (w tym u żyte wska źniki),

1Po ś

e) omówienie obowi ązków programu. Zał ącznik 1 zawiera zestawienie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego stanowi ących uwarunkowania akustyczne dla terenów. Zał ącznik 2 opisuje techniki i technologie w zakresie ograniczania hałasu. Zał ącznik 3 zawiera zestawienie skarg mieszka ńców dotycz ących hałasu w latach 2011-2015. Zał ącznik 4 to zestaw metryk z opisem działa ń programu dla konkretnych obszarów oraz efekty tych działa ń.

2 CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OPRACOWANIA

2.1 INFORMACJA PODSTAWOWA Szczecin, miasto na prawach powiatu, poło żone jest w północno-zachodniej cz ęś ci Polski nad Odr ą i jeziorem D ąbie. Miasto zajmuje powierzchni ę 300,55 km 2 i graniczy z gminami: Goleniów, Police, Dobra, Kołbaskowo, Gryfino, Stare Czarnowo, Kobylanka. Szczecin jest najwi ększym miastem województwa zachodniopomorskiego i jego stolic ą. Jest siódmym miastem w Polsce pod wzgl ędem liczby ludno ści. Cech ą środowiska geograficznego miasta jest urozmaicone ukształtowanie terenu. Tereny Mi ędzyodrza poło żone s ą na wysoko ści 0.1-0.5 m.n.p.m, a najwy ższym wzniesieniem jest Wielecka Góra (Wzgórza Warszewskie) o wysoko ści 131 m.n.p.m. W Szczecinie wyst ępuje krajobraz typu naturalnego, klasy nizinnej. Rodzaje krajobrazu obejmuj ą: doliny i równiny akumulacyjne, deltowy, tarasy z wydmami, młodoglacjalny z równinami i wzniesieniami morenowymi. Wody powierzchniowe zajmuj ą a ż 7175 ha (24%) powierzchni miasta. W tym 712 ha zajmuj ą morskie wody wewn ętrzne, pozostałe to wody powierzchniowe płyn ące 6380 ha lub stoj ące – 83 ha. Głównym elementem hydrograficznym jest rzeka Odra (Wschodnia i Zachodnia). Na terenie Szczecina wyst ępuj ą du że skupiska zieleni miejskiej (parki, cmentarze, ziele ńce, skwery i ziele ń uliczna) o ł ącznej powierzchni ok. 530 ha. Lasy poło żone s ą w obszarach przygranicznych i zajmuj ą ok. 5056 ha. Użytki rolne zajmuj ą ok. 6480 ha. Obiekty i obszary przyrody prawnie chronionej zajmuj ą powierzchni ę ok. 1719 ha (5.7%). System ochrony przyrody na terenie miasta jest silnie powiązany z systemami ochrony przyrody gmin sąsiednich. Obszary chronione na terenie Szczecina obejmuj ą (Studium Uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Szczecin, 2014): 1) Parki Krajobrazowe: a) Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry, b) Szczeci ński Park Krajobrazowy Puszcza Bukowa c) Otulina Parku. 2) Rezerwaty przyrody: a) Zdroje, b) Bukowe Zdroje im. Prof. T. Dominika. 3) Obszar Specjalnej Ochrony (OSO) – DOLINA DOLNEJ ODRY – kod obszaru PLB320003, typ obszaru – J, powierzchnia 60207,1 ha; (Europejska sie ć Ekologiczna Natura 2000); 4) Specjalny Obszar Ochrony (SOO) – Uj ście Odry i Zalew Szczeci ński – kod obszaru PLH320018, typ obszaru – K, powierzchnia 52611.99 ha; (Europejska sie ć Ekologiczna Natura 2000); 5) Specjalny Obszar Ochrony (SOO) – Wzgórza Bukowe – kod obszaru PLH320020, typ obszaru – E, powierzchnia 11747.55 ha; (Europejska sie ć Ekologiczna Natura 2000); 6) Specjalny Obszar Ochrony (SOO) – Dolna Odra – kod obszaru PLH320037, typ obszaru – K, powierzchnia 29340.63 ha; (Europejska sie ć Ekologiczna Natura 2000);

Dla celów statystyczno-organizacyjnych administracyjnie Szczecin jest podzielony na cztery dzielnice: • Śródmie ście, • Północ, • Zachód, • Prawobrze że.

Źródło: Mapa akustyczna miasta szczecin 2014 Rysunek 1: Podział Szczecina na dzielnice.

Jednostkami pomocniczymi jest 37 osiedli, które posiadaj ą rady osiedla. Liczb ę mieszka ńców w poszczególnych dzielnicach i osiedlach przedstawia Tabela 1. Zgodnie ze stanem na pa ździernik 2015r. (liczba zameldowanych na pobyt stały mieszka ńców – 369897 a na pobyt czasowy - 10684), a średnia g ęsto ść zaludnienia dla Szczecina wynosiła ok. 1240 osób/km 2.

11 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Źródło: Mapa akustyczna miasta Szczecin 2014 Rysunek 2: Podział Szczecina na osiedla.

Tabela 1: Liczby mieszka ńców dzielnic i osiedli [2015].

Dzielnica Osiedle Liczba mieszka ńców [2015] %

Północ Bukowo 4 353 1.18%

Północ Gol ęcino-Gocław 3 222 0.87%

Północ Niebuszewo 17 530 4.74%

Północ Skolwin 3 075 0.83% 15.22%

Północ Stołczyn 4 269 1.15%

Północ Warszewo 9 799 2.65%

Północ Żelechowa 14 065 3.80%

Prawobrze że Bukowe-Kl ęskowo 14 302 3.87%

Prawobrze że Dąbie 12 924 3.49%

Prawobrze że Kijewo 3 424 0.93%

BMTcom Sp. z o.o. 12 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Prawobrze że Majowe 7 355 1.99%

Prawobrze że Płonia-Śmierdnica-Jezierzyce 4 050 1.09%

Prawobrze że Podjuchy 8 726 2.36% 22.21%

Prawobrze że Słoneczne 13 095 3.54%

Prawobrze że Wielgowo-Sławociesze-Zdunowo 3 810 1.03%

Prawobrze że Załom-Kasztanowe 3 523 0.95%

Prawobrze że Zdroje 8 622 2.33%

Prawobrze że Żydowce-Klucz 2 328 0.63%

Śródmie ście Centrum 18 652 5.04%

Śródmie ście Drzetowo-Grabowo 16 253 4.39%

Śródmie ście Łękno 3 260 0.88%

Śródmie ście Mi ędzyodrze-Wyspa Pucka 1 045 0.28%

Śródmie ście Niebuszewo-Bolinko 20 975 5.67% 31.76%

Śródmie ście Nowe Miasto 7 917 2.14%

Śródmie ście Stare Miasto 4 492 1.21%

Śródmie ście Śródmie ście-Północ 11 668 3.15%

Śródmie ście Śródmie ście-Zachód 14 446 3.91%

Śródmie ście Turzyn 18 779 5.08%

Zachód Arko ńskie-Niemierzyn 11 247 3.04%

Zachód Gł ębokie-Pilchowo 1 235 0.33%

Zachód Gumie ńce 20 752 5.61%

Zachód Krzekowo-Bezrzecze 4 032 1.09% 30.80%

Zachód Osów 3 920 1.06%

Zachód Pogodno 24 217 6.55%

Zachód Pomorzany 20 575 5.56%

Zachód Świerczewo 15 912 4.30%

Zachód Zawadzkiego-Klonowica 12 048 3.26%

Razem 369 897 100.00% 100.00%

Źródło: Biuletyn Informacji Publicznej UM Szczecin 2015

2.2 CHARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ HAŁASU

2.2.1 SIE Ć DROGOWA Szczecin le ży w obr ębie Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego CETC – Route65 łącz ącego Bałtyk z Adriatykiem. W pobli żu miasta przebiegaj ą nast ępuj ące autostrady i drogi ekspresowe: • droga ekspresowa S3 - Świnouj ście – Szczecin – Gorzów Wlkp –Zielona Góra – Jakuszyce – Granica Pa ństwa), • droga ekspresowa S6 – Granica Pa ństwa – Kołbaskowo – Szczecin – Goleniów – Płoty – Koszalin – Słupsk – Gdynia – Gda ńsk – Łęgowo) - inwestycja w przygotowaniu, obecnie etap projektu, • droga ekspresowa S10 – (Granica Pa ństwa – Lubieszyn – Szczecin - Stargard Szczeci ński – Piła – Bydgoszcz - Pło ńsk) - inwestycja planowana do realizacji,

BMTcom Sp. z o.o. 13 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

• autostrada A6 (od granicy Pa ństwa – Kołbaskowo/Pomellen do w ęzła Kijewo). Poni ższy rysunek przedstawia stan realizacji poszczególnych odcinków autostrad oraz dróg ekspresowych w pobli żu Szczecina.

Źródło: www.gddkia.pl Rysunek 3: Istniej ące i planowane szlaki komunikacji kołowej wokół Szczecina (stan na rok: 2013).

Stan zewn ętrznych poł ącze ń drogowych ulega ci ągłej poprawie. W granicach administracyjnych miasta Szczecina przebiegaj ą nast ępuj ące drogi krajowe: • droga krajowa nr 10 (Granica pa ństwa – Lubieszyn – Szczecin – Stargard Szczeci ński – Wałcz – Piła – Toru ń – Pło ńsk), • droga krajowa nr 13 (Szczecin – Przecław – Rosówek – Granica Pa ństwa), • droga krajowa nr 31 (Szczecin – Gryfino – Chojna – Kostrzyn - Słubice). W granicach administracyjnych miasta Szczecina przebiegaj ą nast ępuj ące drogi wojewódzkie: • droga wojewódzka nr 115 (Dobieszczyn, Police). Najwi ększe przyrosty ruchu wyst ępuj ą na kierunkach: Świnouj ście, Gda ńsk oraz Stargard Szczeci ński, stosunkowo niewielkie - na pozostałych kierunkach.

BMTcom Sp. z o.o. 14 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Źródło: Mapa akustyczna miasta Szczecin 2014 Rysunek 4: Schemat sieci drogowej w Szczecinie (stan na rok 2014).

Promienisty układ ulic wychodz ących ze śródmie ścia powoduje, że przejazdy mi ędzydzielnicowe odbywaj ą si ę poprzez centralne rejony miasta. Rozległo ść miasta i jego struktura przestrzenna powoduj ą konieczno ść odbywania dalekich podró ży pomi ędzy lewobrze żną i prawobrze żną cz ęś ci ą Szczecina. Główna o ś komunikacyjna (ul. Energetyków i ul. Gda ńska) jest obci ąż ona i wyst ępuj ą na niej zakłócenia ruchu. Sytuacja mo że si ę pogorszy ć wraz ze wzrostem ilo ści u żytkowanych pojazdów. Na potrzeby mapy akustycznej uwzgl ędniono ok. 784.4 km dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych.

Tabela 2: Długo ść dróg.

Drogi Długo ść dróg [km] krajowe 45.7 wojewódzkie 12.2 powiatowe 246.2 gminne 480.3 Razem: 784.4

Źródło: Na podstawie Raportu o stanie miasta Szczecin 2014

Sie ć drogowa Szczecina uwzgl ędniona w modelu obliczeniowym mapy akustycznej została przedstawiona na Rysunku 4.

BMTcom Sp. z o.o. 15 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

2.2.2 SIE Ć TRAMWAJOWA Komunikacja tramwajowa jest wa żnym elementem transportu publicznego w Szczecinie. Korzysta z niej ok. 45% pasa żerów komunikacji miejskiej. W roku 2014 funkcjonowało 12 linii tramwajowych o łącznej długo ści 102 km. Długo ść najkrótszej linii wynosiła 6.9 km, a najdłu ższej - 10.9 km.

Źródło: Mapa akustyczna miasta Szczecin 2014 Rysunek 5: Schemat sieci tramwajowej w Szczecinie (stan na rok 2014).

Schemat linii tramwajowych przedstawiony został na Rysunku 8, a zestawienie wszystkich linii zawiera Tabela 3. Informacje na temat parametrów technicznych linii znajduj ą si ę w Zał ączniku 1. W skład infrastruktury technicznej wchodz ą dwie zajezdnie tramwajowe: Zajezdnia Gol ęcin przy ul. Wiszesława 18 oraz Pogodno przy Al. Wojska Polskiego 200, 12 p ętli (Basen Górniczy, Dworzec Niebuszewo, Gł ębokie, Gocław, Gumie ńce, Krzekowo, Las Arko ński, Ludowa, Pomorzany, Potulicka, Stocznia Szczeci ńska, Turkusowa). Obecnie długo ść linii wynosi ok. 120 kmtp. Stan inwentarzowy taboru tramwajowego eksploatowanego na terenie Szczecina [2013r.] wynosi: • 66 wagonów typu Konstal 105N (od 1975), • 73 wagony typu Tatra KT4Dtm (od 2006), • 52 wagony typu Tatra T6A2D (od 2008), • 28 wagonów PESA 120NaS (od 2011). Schemat przebiegu linii tramwajowych przedstawia Rysunek 5.

BMTcom Sp. z o.o. 16 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Tabela 3: Podstawowe parametry funkcjonalne linii tramwajowych.

Ilo ść kursów w Nr Trasa Długo ść linii [km] jednym kierunku w linii dzie ń roboczy

7,1 1 (Gł ębokie) - Zajezdnia Pogodno - Potulicka 86 (9,4)

2 Dworzec Niebuszewo - Basen Górniczy 7,4 83

3 Las Arko ński - Pomorzany 8,7 89

4 Potulicka - Pomorzany 7,4

5 Krzekowo - Stocznia Szczeci ńska 7,6 86

6 Gocław - Pomorzany 10,9 89

7 Krzekowo - Basen Górniczy 10 86

8 Gumie ńce - Basen Górniczy 9 85

9 Gł ębokie - Potulicka 8,9 84

10 Las Arko ński - Gumie ńce 9,5 35

11 Ludowa - Pomorzany 8,7 85

12 Dworzec Niebuszewo - Pomorzany 6,9 114

Razem: 102,1

Źródło: Na podstawie danych z ZDiTM Szczecin.

2.2.3 SIE Ć KOLEJOWA W bezpo średnim s ąsiedztwie miasta przebiegaj ą drogi kolejowe du żego znaczenia, nale żą ce do sieci dróg AGTC 2, łącz ące Skandynawi ę z Europ ą Środkowo-Wschodni ą. Stanowi ą one cz ęść mi ędzynarodowych korytarzy linii transportu kombinowanego i obiektów towarzysz ących. Mi ędzynarodowa linia kolejowa E-59 Świnoujscie-Szczecin-Pozna ń-Wrocław-Chałupki przeznaczona dla ruchu pasa żerskiego jest fragmentem mi ędzynarodowego ci ągu transportowego Malmo-Ystad do Wiednia, Budapesztu Pragi. Jest obj ęta umow ą AGC i stanowi element Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T). Linia kolejowa C-E 59 Mi ędzylesie-Wrocław-Głogów-Zielona Góra-Kostrzyn- Szczecin jest odgał ęzieniem dla ruchu towarowego od linii E59. Jest elementem ci ągu transportowego Malmo-Ystad do Ostrawy. Schemat przebiegu linii kolejowych przedstawia Rysunek 6.

2AGTC – umowa europejska o wa żnych mi ędzynarodowych liniach transportu kombinowanego i obiektach towarzysz ących (AGTC), sporz ądzona w Genewie dnia 1 lutego 1991r. (M. P. z 2004r. Nr 3, poz. 50)

BMTcom Sp. z o.o. 17 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Źródło: Mapa akustyczna miasta Szczecin 2014 Rysunek 6: Schemat sieci kolejowej w Szczecinie (stan na rok 2014)

W Szczecinie funkcjonuje 12 stacji kolejowych i 3 przystanki osobowe. Stacje to: Szczecin Glinki, Szczecin Gocław, Szczecin Gumie ńce, Szczecin Główny, Szczecin Niebuszewo, Szczecin Podjuchy, Szczecin Skolwin, Szczecin Turzyn, Szczecin Wstowo, Szczecin Wzgórze Hetma ńskie, Szczecin Załom i Szczecin Zdroje. Przystanki osobowe to: Szczecin Klucz, Szczecin Zdroje oraz Szczecin Zdunowo. Na terenie Szczecina mo żna wyodr ębni ć nast ępuj ące grupy pojazdów kolejowych: • elektryczne zespoły trakcyjne (EZT), • poci ągi pospieszne i ekspresowe, • autobusy szynowe, • poci ągi towarowe.

2.2.4 PRZEMYSŁ Szczecin jest o środkiem gospodarczym województwa zachodniopomorskiego z portem morskim oraz przedsi ębiorstwami gospodarki morskiej. Gospodarka morska odgrywała do niedawna najwa żniejsz ą rol ę w sferze gospodarczej Szczecina. Działalno ść koncentrowała si ę w granicach portu morskiego w Szczecinie (około 1200 ha) i obejmowała: (a) produkcj ę i naprawy statków i łodzi; (b) morski i przybrze żny transport wodny; (c) przeładunek, magazynowanie towarów w portach. Dane statystyczne wykazuj ą spadek udziału tej działalno ści w gospodarce miasta. Do najwa żniejszych przedsi ębiorstw tej bran ży nale ży zaliczy ć: Szczeci ńska Stocznia Remontowa „Gryfia”, Stocznia Pomerania Sp. z o.o., stocznia rzeczna Grupa Stoczni Odra Sp. z o.o. Coraz wi ększe znaczenie dla gospodarki maj ą rozwój transportu, handlu i usług, w tym zwi ązanych z obsług ą firm i nieruchomo ści, a tak że turystyk ą.

BMTcom Sp. z o.o. 18 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

W Szczecinie jest kilkana ście stałych targowisk oraz szereg obiektów wielkopowierzchniowych, takich jak: Galeria Nowy Turzyn, CHR Galaxy, Galeria Kaskada, CH Turzyn, CH Ster, CH Atrium Molo i inne. W Szczecinie na koniec 2013 roku działało 67 292 podmiotów gospodarczych. Z tego ok. 96% to były prywatne podmioty zatrudniaj ące do 9 pracowników.

Źródło: Raport o stanie miasta – Szczecin 2014

Rysunek 7: Przychody ze sprzeda ży towarów i usług w 2013 r. Warto ść całkowita przychodów: 13 536 mln. zł.

Na wielko ść emisji hałasu w poddanych analizie zakładach produkcyjnych, oprócz źródeł punktowych i powierzchniowych zale żnych od stosowanej technologii produkcji, istotny wpływ ma tak że rodzaj i sposób wykorzystania środków transportu surowców i wyrobów oraz sposób ich załadunku. W przypadku du żych centrów handlowych, a tak że innych obiektów handlowych, głównym źródłem hałasu mog ą by ć parkingi lub urz ądzenia zwi ązane z ich eksploatacj ą (np. centrale klimatyzacyjne). Na mapie akustycznej z roku 2014 uwzgl ędniono 96 przedsi ębiorstw oraz 16 centrów handlowych.

BMTcom Sp. z o.o. 19 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

2.3 IDENTYFIKACJA PRZEKROCZE Ń I ZAKRES NARUSZE Ń DOPUSZCZALNYCH POZIOMÓW HAŁASU Ocena stopnia nara żenia na hałas drogowy, tramwajowy, kolejowy i przemysłowy przedstawiona została w opracowaniu mapy akustycznej wykonanej w roku 2014. Nara żenie na przekroczenia poziomów dopuszczalnych dla poszczególnych rodzajów hałasu przedstawione zostało w tabeli 4.

Tabela 4: Powierzchnia terenów oraz liczba mieszka ńców nara żone na ponadnormatywny hałas dla poszczególnych źródeł hałasu.

Nara żenie na ponadnormatywny hałas Nara żenie na ponadnormatywny hałas wyra żony wska źnikiem L DWN wyra żony wska źnikiem L N Rodzaj hałasu Powierzchnia Liczba Powierzchnia Liczba terenów [km 2] mieszka ńców terenów [km 2] mieszka ńców [tys.] [tys.] drogowy 0,96 7,21 0,43 2,89 tramwajowy 0,01 0,08 0,01 0,04 kolejowy 0,01 0,00 0,01 0,00 przemysłowy 0,70 0,62 0,95 0,48

Źródło: Mapa akustyczna Szczecina 2014r.

Z powy ższych danych wynika, że dla mieszka ńców Szczecina najbardziej uci ąż liwy jest hałas drogowy, gdy ż przekroczenia standardów akustycznych wyra żone wska źnikiem L DWN dotycz ą najwi ększej powierzchni miasta (0.96 km 2) oraz liczby mieszka ńców (7.21 tys.). Przekroczenia poziomów dopuszczalnych d źwi ęku dla hałasu przemysłowego wyst ępuj ą na podobnej powierzchni miasta (0,70 km 2), ale ze wzgl ędu na mniejsz ą g ęsto ść ludno ści na tych terenach dotycz ą mniejszej ilo ści mieszka ńców (0,62 tys.). Pozostałe źródła hałasu (tramwajowy i kolejowy) w znacznie mniejszym stopniu kształtuj ą klimat akustyczny. Przykładowo, aktualnie nie stwierdzono zagro żenia dla mieszka ńców Szczecina ponadnormatywnym hałasem kolejowym, a liczba mieszka ńców nara żonych na ponadnormatywny hałas tramwajowy jest mniejsza od 100.

W przypadku wska źnika dla pory nocnej L N, powierzchnia miasta, na której wyst ępuj ą przekroczenia standardów akustycznych jest dwukrotnie wi ększa dla hałasu przemysłowego ni ż dla hałasu drogowego. Jednak liczba mieszka ńców nara żonych na ponadnormatywny hałas drogowy w porze nocnej jest blisko sze ściokrotnie wi ększa ni ż w przypadku hałasu przemysłowego. Nale ży zwróci ć uwag ę, że liczba mieszka ńców nara żonych na ponadnormatywny hałas komunikacyjny znacznie zmalała w porównaniu do wyników mapy akustycznej z roku 2008, ze wzgl ędu na podniesienie warto ści poziomów dopuszczalnych w 2012r. Nie jest to niestety, równoznaczne z faktyczn ą popraw ą stanu nara żenia środowiska na hałas. W przypadku hałasu drogowego zidentyfikowano główne źródła hałasu, czyli ulice emituj ące hałas o poziomach przekraczaj ących obowi ązuj ące poziomy dopuszczalne i okre ślono zakres tych przekrocze ń na pobliskich terenach. W przypadku hałasu tramwajowego zidentyfikowane zostały odcinki linii tramwajowych, emituj ące ponadnormatywny hałas, oraz znajduj ące si ę w ich pobli żu ulice wraz z zakresem narusze ń obowi ązuj ących poziomów hałasu. W przypadku hałasu przemysłowego wskazano zakłady emituj ące hałas do środowiska, w pobli żu których stwierdzono na podstawie mapy akustycznej naruszenie obowi ązuj ących poziomów.

BMTcom Sp. z o.o. 20 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

2.3.1 HAŁAS DROGOWY Na podstawie mapy terenów zagro żonych hałasem drogowym, b ędącej cz ęś cią mapy akustycznej Szczecina, wyznaczone zostały obszary, w których wyst ępuj ą przekroczenia poziomów dopuszczalnych dla wska źnika L DWN . Poło żone s ą one w s ąsiedztwie głównych tras komunikacyjnych, np.: • Autostrada A6 (odcinek w pobli żu ul. Radosnej oraz odcinek pomi ędzy ul. M ączn ą i Szos ą Stargardzk ą); • Droga krajowa nr 10 (Szosa Stargardzka na kilku odcinkach, centrum miasta, ul. Ku Sło ńcu) • Droga krajowa nr 13 (ulice Mieszka I, ul. Cukrowa); • Droga krajowa nr 31 (ul. Rymarska, ul. Metalowa); • Droga wojewódzka nr 115 (Al. Wojska Polskiego). Nara żenie na negatywne oddziaływanie hałasu wyst ępuje równie ż na innych drogach, wa żnych elementach systemu komunikacyjnego, m.in.: ul. Mickiewicza, ul. Traugutta, Szosa Pokoju, ul. Obotrycka, ul. Goleniowska, ul. Przyszło ści, ul. Wierzbowa, ul. Dworska, ul. Emilii Plater, ul. Pyrzycka. W Tabeli 5 pokazane zostały zakresy przekrocze ń dopuszczalnych poziomów dla hałasu drogowego (wska źnik L DWN ) dla poszczególnych ulic odczytane z mapy terenów zagro żonych hałasem drogowym. Przekroczenia te dotycz ą terenów obj ętych ochron ą akustyczn ą i warto ści wykazane w tabeli nale ży traktowa ć jako maksymalne dla danej ulicy. Na cz ęś ci terenów przekroczenia mog ą w ogóle nie wyst ąpi ć. Skargi mieszka ńców na hałas drogowy w okresie 2011-2015 przedstawione zostały w Zał ączniku 3.

Tabela 5: Maksymalne przekroczenia poziomów dopuszczalnych – hałas drogowy.

Hałas drogowy - Przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu dla wska źnika L DWN od głównych źródeł hałasu drogowego

Przekroczenie [dB] Lp. Dzielnica Osiedle Ulica 0-5 5-10 10-15

1 Bukowo Szosa Polska x 2 Krasi ńskiego x 3 Kułakowskiego x Niebuszewo 4 Przyjaciół Żołnierza x 5 Wilcza x 6 Skolwin Orna x 7 Północ Gol ęci ńska x 8 Górska x 9 Stołczyn Le śna x 10 Narciarska x 11 Orna x 12 Obotrycka x 13 Żelechowa Bogumi ńska x 14 Dąbska x 15 Gwarna x 16 Pszenna x Prawobrze że 17 Rydla x 18 Świ ętochowskiego x 19 Bukowe-Kl ęskowo Autostrada x

BMTcom Sp. z o.o. 21 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

20 Chłopska x 21 Gierczak x 22 Krzywo ń x 23 Pucka x 24 Taborowa x 25 Tczewska x 26 Goleniowska x 27 Gryfi ńska x 28 Newtona x 29 Dąbie Kablowa x 30 Autostrada x 31 Kijewo Zwierzyniecka x 32 Baczy ńskiego x 33 Łubinowa x 34 Majowe Zaranie x 35 Szosa Stargardzka x 36 Płonia-Śmierdnica-Jezierzyce Pyrzycka/Przyszło ści x 37 Marmurowa x 38 Autostrada x 39 Granitowa x 40 Podjuchy Metalowa x 41 Jasna x 42 Kostki-Napierskiego x 43 Przelotowa x 44 Słoneczne Rydla x 45 Bałtycka x 46 Wielgowo-Sławociesze-Zdunowo Bryczkowskiego x 47 Załom-Kasztanowe Kablowa x 48 Bat. Chłopskich x 49 Walecznych x 50 Autostrada x 51 Zdroje Mączna x 52 Autostrada x 53 Przodowników Pracy x 54 Żydowce-Klucz Rymarska x 55 Jagiello ńska x 56 Matejki x 57 Mazurska x 58 Niepodległo ści x 59 Obr. Stalingradu x Śródmie ście 60 Piłsudskiego x 61 pl. Brama Portowa x 62 pl. Hołdu Pruskiego x 63 pl. Zwyci ęstwa x 64 Centrum Podhala ńska x

BMTcom Sp. z o.o. 22 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

65 Wojska Polskiego x 66 Wyzwolenia x 67 al. Papie ża Jana Pawła II x 68 Kaszubska x 69 Małopolska x 70 Dubois x 71 J.Ch. Paska x 72 Matejki x 73 Miedziana x 74 Parkowa x 75 Szarotki x 76 Gra żyny x 77 Plater x 78 Drzetowo-Grabowo Swaro życa x 79 Spółdzielcza x 80 Wawrzyniaka x 81 Wyspia ńskiego x 82 Zaleskiego x 83 Piotra Skargi x 84 Mickiewicza x 85 Słowackiego x 86 Łękno Wojska Polskiego x

87 Most Pionierów Miasta Szczecina x 88 Energetyków x 89 Mi ędzyodrze-Wyspa Pucka Trasa Zamkowa x 90 Asnyka x 91 Boguchwały x 92 Gdy ńska x 93 Naruszewicza x 94 Orzeszkowej x 95 Kołł ątaja x 96 Krasi ńskiego x 97 Plater x 98 Sczanieckiej x 99 Słowackiego x 100 Św. Cyryla i Metodego x 101 Niebuszewo-Bolinko Piotra Skargi x 102 Dworcowa x 103 Kusoci ńskiego x 104 Narutowicza x 105 Niepodległo ści x 106 pl. Zwyci ęstwa x 107 Potulicka x 108 Sowi ńskiego x 109 Nowe Miasto Stoisława x

BMTcom Sp. z o.o. 23 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

110 Kopernika x 111 3 Maja x 112 al. Piastów x 113 Kopernika x 114 Nabrze że Wieleckie x 115 Parkowa x 116 Korsarzy x 117 Ks. M ściwoja x 118 Ku śnierska x 119 Łaziebna x 120 Małopolska x 121 Mariacka x 122 Matejki x 123 Nabrze że Wieleckie x 124 Niepodległo ści x 125 Parkowa x 126 pl. Hołdu Pruskiego x 127 Podgórna x 128 Rybacka x 129 Tkacka x 130 Trasa Zamkowa x 131 Ks. Kard. Wyszy ńskiego x 132 Malczewskiego x 133 Stare Miasto Mała Odrza ńska x 134 al. Papie ża Jana Pawła II x 135 Felczaka x 136 Lubomirskiego x 137 Mickiewicza x 138 Monte Cassino x 139 Staszica x 140 Wyzwolenia x 141 Plater x 142 Wojska Polskiego x 143 Piotra Skargi x 144 Jagiello ńska x 145 Królowej Jadwigi x 146 Ks. Przybysławy x 147 Langiewicza x 148 Łokietka x 149 Małkowskiego x 150 Narutowicza x 151 Ściegiennego x 152 Wojska Polskiego x 153 al. Piastów x 154 Śródmie ście-Północ Kopernika x

BMTcom Sp. z o.o. 24 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

155 Krzywoustego x 156 Krzywoustego x 157 al. Piastów x 158 Boh. Warszawy x 159 Ku Sło ńcu x 160 Turzyn Mickiewicza x 161 Krasi ńskiego x 162 Arko ńskie-Niemierzyn Wszystkich Świ ętych x 163 Kupczyka x 164 Gł ębokie-Pilchowo Zegadłowicza x 165 Derdowskiego x 166 Husarów x 167 Mierzy ńska x 168 Płocka x 169 Radomska x 170 Wierzbowa x 171 Cukrowa x 172 Dworska x 173 Europejska x 174 Krakowska x 175 Ku Sło ńcu x 176 Kwiatowa x 177 Mieszka I x 178 Okulickiego x 179 Południowa x 180 Zachód Gumie ńce Ró żana x 181 Łukasi ńskiego x 182 Modra x 183 Sosabowskiego x 184 Krzekowo-Bezrzecze Żniwna x 185 Osów Miodowa x 186 Janickiego x 187 Mickiewicza x 188 Poniatowskiego x 189 Traugutta x 190 Witkiewicza x 191 Wojska Polskiego x 192 Pogodno Żołnierska x 193 Floriana Krygiera x 194 Mieszka I x 195 Pomorzany Ustowska x 196 26 Kwietnia x 197 Derdowskiego x 198 Witkiewicza x 199 Świerczewo Ku Sło ńcu x

BMTcom Sp. z o.o. 25 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

200 Santocka x 201 Zawadzkiego x 202 Zawadzkiego-Klonowica Wojska Polskiego x

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Mapy akustycznej Szczecina 2014r.

2.3.2 HAŁAS TRAMWAJOWY Na podstawie mapy terenów zagro żonych hałasem tramwajowym, b ędącej cz ęś ci ą mapy akustycznej Szczecina, wyznaczone zostały obszary, w których wyst ępuj ą przekroczenia poziomów dopuszczalnych dla wska źnika L DWN . Przekroczenia obowi ązuj ących standardów akustycznych dla hałasu tramwajowego s ą znacznie mniejsze ni ż dla hałasu drogowego i w wi ększo ści przypadków nie przekraczaj ą 5dB. Wyst ępuj ą głównie w rejonie Alei Powsta ńców Wielkopolskich, ul. Chmielewskiego, ul. Kolumba oraz ul. Mickiewicza. W Tabeli 6 pokazane zostały zakresy przekrocze ń dopuszczalnych poziomów dla hałasu tramwajowego (wska źnik L DWN ) dla poszczególnych ulic odczytane z mapy terenów zagro żonych hałasem tramwajowym. Przekroczenia te dotycz ą terenów obj ętych ochron ą akustyczn ą i warto ści wykazane w tabeli nale ży traktowa ć jako maksymalne dla danej ulicy. Na cz ęś ci terenów przekroczenia mog ą w ogóle nie wyst ąpi ć. Skargi mieszka ńców na hałas tramwajowy w okresie 2011-2015 przedstawione zostały w Zał ączniku 3.

Tabela 6: Maksymalne przekroczenia poziomów dopuszczalnych – hałas tramwajowy.

Hałas drogowy - Przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu dla wska źnika LDWN od głównych źródeł hałasu tramwajowego Przekroczenie [dB] Lp. Dzielnica Osiedle Ulice 0-5 5-10 10-15

1 Kolumba x Pomorzany Zachód Powsta ńców 2 Wielkopolskich x 3 Pogodno Mickiewicza x 4 Nowe Miasto Kolumba x 5 Łękno Wawrzyniaka x Śródmie ście 6 Druckiego-Lubeckiego x Drzetowo- 7 Grabowo Parkowa x Źródło: Opracowanie własne na podstawie Mapy akustycznej Szczecina 2014r.

2.3.3 HAŁAS KOLEJOWY Na podstawie mapy terenów zagro żonych hałasem kolejowym, b ędącej cz ęś ci ą mapy akustycznej Szczecina, wyznaczone zostały obszary, w których wyst ępuj ą przekroczenia poziomów dopuszczalnych dla wska źnika L DWN . Stwierdzono dwa niewielkie obszary zagro żone przekroczeniami standardów akustycznych (mniej ni ż 5dB): okolice linii kolejowej 351 (E-59) przy ul. Heyki (niedaleko Mostu Zielonego) oraz okolice linii kolejowej 273 przy Mo ście Gryfitów (prawy brzeg Regalicy). Nie stwierdzono nara żenia mieszka ńców na ponadnormatywny hałas kolejowy.

BMTcom Sp. z o.o. 26 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

W Tabeli 7 pokazane zostały zakresy przekroczeń dopuszczalnych poziomów dla hałasu kolejowego (wska źnik L DWN ) dla poszczególnych ulic odczytane z mapy terenów zagro żonych hałasem kolejowym. Przekroczenia te dotycz ą terenów obj ętych ochron ą akustyczn ą i warto ści wykazane w tabeli nale ży traktowa ć jako maksymalne dla danej ulicy. Na cz ęś ci terenów przekroczenia mog ą w ogóle nie wyst ąpi ć. Skargi mieszka ńców na hałas kolejowy w okresie 2011-2015 przedstawione zostały w Zał ączniku 3.

Tabela 7: Maksymalne przekroczenia poziomów dopuszczalnych – hałas kolejowy.

Hałas drogowy - Przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu dla wska źnika L DWN od głównych źródeł hałasu kolejowego Przekroczenie [dB] Lp. Dzielnica Osiedle Ulica 0-5 5-10 10-15

1 Podjuchy Granitowa x Prawobrze że 2 Zdroje Floriana Krygiera x

Mi ędzyodrze- 3 Śródmie ście Heyki x Wyspa Pucka

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Mapy akustycznej Szczecina 2014r.

2.3.4 HAŁAS PRZEMYSŁOWY Hałas powodowany prac ą zakładów przemysłowych, urz ądze ń, zakładów handlowych oraz parkingów ma zasi ęg lokalny. Emisja hałasu przemysłowego wyst ępuje głównie na terenie du żych zakładów przemysłowych oraz jego oddziaływanie dotyczy, przede wszystkim, tych terenów oraz terenów przyległych. Zagro żenie przekroczeniem standardów akustycznych wyst ępuje na terenach chronionych, przylegaj ących do granic nast ępuj ących przedsi ębiorstw: • Przedsi ębiorstwo Produkcyjno Usługowe PORT RYBACKI GRYF Sp. z o.o. • PKP CARGO WAGON - SZCZECIN Sp. z o.o. • Bulk Cargo - Port Szczecin Spółka z o.o. • REMONDIS Szczecin Sp. z o.o. Pewne przekroczenia poziomów dopuszczalnych (zazwyczaj mniej ni ż 5dB) stwierdzono równie ż w pobli żu parkingów (w tym osiedlowych). W Tabeli 8 pokazane zostały zakresy przekrocze ń dopuszczalnych poziomów dla hałasu przemysłowego (wska źnik L DWN) dla terenów znajduj ących si ę w bezpo średnim s ąsiedztwie zakładu, odczytane z mapy terenów zagro żonych hałasem przemysłowym. Przekroczenia te dotyczą terenów obj ętych ochron ą akustyczn ą i warto ści wykazane w tabeli nale ży traktowa ć jako maksymalne dla danego obszaru. Skargi mieszka ńców na hałas przemysłowy wniesione w okresie 2011-2015 przedstawione zostały w Zał ączniku 3.

BMTcom Sp. z o.o. 27 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Tabela 8: Maksymalne przekroczenia poziomów dopuszczalnych – hałas przemysłowy.

Hałas przemysłowy - Przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu dla wska źnika L DWN od głównych źródeł hałasu przemysłowego Przekroczenie [dB] Lp. Zakład przemysłowy Adres 0-5 5-10 10-15

1 Energopol Szczecin S.A. ul. Nad Odr ą 64/66, 71-820 Szczecin x

Szczeci ńskie Przedsi ębiorstwo ul. Sebastiana Klonowica 5, 70-953 2 Autobusowe KLONOWICA Sp. z x Szczecin o.o.

"Cukiernia Mistrza Jana" Sp. z 3 o.o.; Piekarnia Arion Polbak Sp. z ul. Łukasi ńskiego 110, 71-215 Szczecin x

o.o.

4 Real ul. Ku Sło ńcu 67, 71-047 Szczecin x

5 Alfa Terminal Szczecin Sp. z o.o. ul. Nad Odr ą 10, 71-833 Szczecin x

6 FOSFAN S.A. ul. Nad Odr ą 44/65, 71-820 Szczecin x

7 Leroy Merlin ul. Golisza 10h, 71-682 Szczecin x

Przedsi ębiorstwo Produkcyjno 8 Usługowe PORT RYBACKI GRYF ul. Władysława IV 1, 70-651 Szczecin x Sp. z o.o.

Przedsi ębiorstwo Motoryzacyjne ul. Białowieska 2, 71-010 Szczecin 9 x POLMOZBYT Plac Orła Białego 10, 70-562 Szczecin

ul. Janiny Smole ńskiej ps. "Jachna" 35 71- 10 REMONDIS Szczecin Sp. z o.o. x 005 Szczecin

11 POZBRUK ul. Szczawiowa 65, 70-010 Szczecin x

Przedsi ębiorstwo Drzewne 12 ul. Bydgoska 1, 70-011 Szczecin x "SŁAWLAND" Sp. z o.o. Bulk Cargo - Port Szczecin Spółka 13 ul. Gda ńska 21, 70-661 Szczecin x z o.o. Nordkalk Sp. z o.o. - Zakład 14 ul. Gda ńska 20, 70-661 Szczecin x Szczecin

15 SELGROS Sp. z o.o. ul. Walecznych 66, 70-774 Szczecin x

Szczeci ńskie Przedsi ębiorstwo 16 ul. Struga Andrzeja 10, 70-784 Szczecin x Autobusowe "D ĄBIE" Sp. z o.o.

17 Outlet Park Szczecin ul. Struga Andrzeja 42, 70-953 Szczecin x

18 Megaron S.A. ul. Pyrzycka 3 e,f, 70-892 Szczecin x

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Mapy akustycznej Szczecina 2014r.

BMTcom Sp. z o.o. 28 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

3 STRATEGIA OCHRONY PRZED HAŁASEM - PODSTAWOWE KIERUNKI NIEZB ĘDNE DO PRZYWRÓCENIA I UTRZYMANIA DOPUSZCZALNYCH POZIOMÓW HAŁASU W ŚRODOWISKU

Przyj ęto nast ępuj ącą strategi ę ochrony przed hałasem dla miasta Szczecin.

Długoterminowy cel ekologiczny: Zmniejszenie uci ąż liwo ści hałasowej dla mieszka ńców oraz środowiska miasta Szczecin

Cele ekologiczne do roku 2022:

C1. Zmniejszenie nara żenie mieszka ńców na hałas, w tym: • zmniejszenie nara żenia mieszka ńców na ponadnormatywny hałas drogowy o 10%; • zmniejszenie nara żenia mieszka ńców na hałas tramwajowy i kolejowy. C2. Zwi ększenie stopnia rozpoznania zagro żeń stanu środowiska miasta hałasem poprzez: • pomiary poziomów hałasu w obszarach przekrocze ń; • aktualizacj ę mapy akustycznej; • monitorowanie realizacji działa ń Programu ochrony środowiska przed hałasem oraz ich efektów.

Poni żej przedstawiono podstawowe kierunki redukcji hałasu. Przedstawione kierunki powinny by ć wykorzystywane w planowaniu strategicznym zwi ązanym z rozwojem miasta, jak równie ż w bie żą cej pracy zarz ądców źródeł oraz organów administracji.

1) Kierunki w zakresie redukcji hałasu drogowego: a) eliminowanie ruchu tranzytowego z obszarów o g ęstej zabudowie mieszkaniowej, b) budowa układu obwodnicowego miasta, c) budowa ekranów akustycznych, d) ograniczanie pr ędko ści ruchu pojazdów, tam gdzie skutkuje to mniejsz ą emisj ą hałasu oraz wzrostem bezpiecze ństwa, e) zmiana struktury ruchu, f) tworzenie stref z zakazem lub ograniczeniem ruchu pojazdów osobowych i/lub ci ęż arowych, g) tworzenie stref uspokojonego ruchu na terenie miasta, h) budowa wałów ziemnych i tworzenie pasów zwartej zieleni ochronnej, przykrycie drogi, i) remonty ulic w tym wymiana nieprawidłowo osadzonych studzienek, j) zamiana skrzy żowania na rondo, k) stosowanie nawierzchni o dobrych parametrach akustycznych (ciche nawierzchnie, nawierzchnie o zredukowanej hała śliwo ści), l) wdra żanie rozwi ąza ń usprawniaj ących funkcjonowanie komunikacji zbiorowej (systemy sterowania ruchem, wydzielone pasy ruchu dla autobusów), m) wyznaczanie wła ściwych lokalizacji miejsc postojowych poza centrum miasta w ramach tzw. parkingów strategicznych, atrakcyjnych cenowo i bezpiecznych, z mo żliwo ści ą przejazdu publicznymi środkami transportowymi po mie ście, n) wdra żanie systemu informowania kierowców o ulicach w mieście, na których wyst ępuje

BMTcom Sp. z o.o. 29 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

brak płynno ści ruchu oraz o mo żliwo ściach wyboru tras alternatywnych, o) rozwój systemu ście żek rowerowych i ci ągów pieszych, p) rozwój systemu parkingów strategicznych oraz parkingów P+R (park&ride), q) rozwijanie ekologicznych środków komunikacji miejskiej (tramwaj, trolejbus). 2) Kierunki w zakresie redukcji hałasu szynowego: a) wymiana taboru na nowoczesny (skuteczno ść do 9dB), b) ograniczenia pr ędko ści, c) modyfikacje układów hamulcowych (hamulce tarczowe wzgl ędnie hamulce z okładzinami z tworzyw sztucznych, skuteczno ść do 8dB)), d) remonty i modernizacja torowisk (skuteczno ść do 10dB) e) szlifowanie szyn (skuteczno ść do 3 dB), f) toczenie kół, g) stosowanie amortyzatorów szynowych (skuteczno ść do 2 dB), h) smarownice (tramwaje) i) eliminacja poł ącze ń łubkowych szyn. j) budowa ekranów akustycznych. 3) Kierunki w zakresie ograniczania hałasu przemysłowego: a) lokalizacja zakładów przemysłowych z dala od osiedli mieszkaniowych, b) wykonywanie na etapie przedprojektowym symulacji akustycznych, c) stosowanie rozwi ąza ń technicznych i organizacyjnych w celu ograniczania negatywnego oddziaływania na środowisko, d) decyzje o dopuszczalnym poziomie hałasu. 4) Wytyczne w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego: a) wykorzystywanie map akustycznych w pracach planistycznych, b) stosowanie w planowaniu przestrzennym zasad strefowania (w odniesieniu do terenów niezagospodarowanych), c) wprowadzanie do planów zapisów dotycz ących klasyfikacji terenów pod wzgl ędem akustycznym, d) w uzasadnionych przypadkach, w przypadku braku mo żliwo ści technicznych i organizacyjnych redukcji hałasu, wypieranie funkcji mieszkaniowej z budynków poło żonych przy pasach drogowych na rzecz usług, e) w strefach o udokumentowanej uci ąż liwo ści hałasu powodowanej trasami komunikacyjnymi wprowadzanie, w stosunku do nowej zabudowy mieszkaniowej, wymogu stosowania elementów chroni ących przed hałasem środowiskowym (np.: ekrany na elewacji budynku, rozpraszaj ące elementy fasad, ekrany wzdłu ż ścian szczytowych budynków), f) tworzenie obszarów cichych. 5) Wytyczne w zakresie edukacji ekologicznej: a) prowadzenie akcji edukacyjnych w zakresie szkodliwego oddziaływania hałasu oraz metod przeciwdziałania jego propagacji, b) promowanie rozwi ąza ń ograniczaj ących emisj ę hałasu do środowiska, c) promowanie ekologicznej komunikacji zbiorowej. 6) Pozostałe: a) wymiana stolarki otworowej,

BMTcom Sp. z o.o. 30 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

b) rozwijanie systemu monitoringu hałasu i wykorzystywanie tak pozyskanej wiedzy o klimacie akustycznym miasta w celu jego ograniczenia.

BMTcom Sp. z o.o. 31 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

4 DZIAŁANIA NIEZB ĘDNE DO PRZYWRÓCENIA DOPUSZCZALNYCH POZIOMÓW HAŁASU W ŚRODOWISKU

W niniejszym rozdziale przedstawiono działania, przewidziane do wykonania w latach 2016-2022, które pozwol ą na osi ągni ęcie konkretnych efektów ekologicznych w zakresie zmniejszenia uci ąż liwo ści hałasowej – zdefiniowanych celów ekologicznych C1 i C2. Koniec tego okresu przypada na rok, w którym powinna by ć przedstawiona kolejna aktualizacja mapy akustycznej, a wkrótce potem nowy program ochrony środowiska przed hałasem. Działania s ą uj ęte w dwóch wariantach. Poni żej krótko omówiono poszczególne grupy zada ń, które obejmuje Program.

4.1 PRZEDSI ĘWZI ĘCIA INWESTYCYJNE ZWI ĄZANE Z UKŁADEM KOMUNIKACYJNYM Do działa ń Programu zakwalifikowano przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne przewidziane do realizacji w okresie 2016-2022, które skutkowa ć b ędą obni żeniem poziomu hałasu w konkretnych rejonach i zmniejszeniem liczby mieszka ńców nara żonych na ponadnormatywny hałas. Działania te wchodzą w zakres Wariantu I działa ń naprawczych. Uwzgl ędniono nast ępuj ące du że projekty inwestycyjne zwi ązane z systemem komunikacyjnym, dla których zostały ju ż uzyskano decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach: 1. Przebudowa ul. Floriana Krygiera celem poł ączenia z A6; 2. Przebudowa ulic: Niemierzy ńskiej, Arko ńskiej, Spacerowej do Al. Wojska Polskiego, etap III; 3. Przebudowa ulic: Potulicka, Narutowicza; 4. Przebudowa ulicy Szafera (od Al.Wojska Polskiego do ul.Sosabowskiego). Niektóre z tych przedsi ęwzi ęć , np. Przebudowa Autostrady Pozna ńskiej usprawni ą układ komunikacyjny, zwi ększaj ąc płynno ść ruchu samochodowego, co w poł ączeniu z zastosowaniem nawierzchni o odpowiednich parametrach prowadzi ć b ędzie do redukcji emitowanego hałasu do 2 dB. Zako ńczenie budowy pełnej Obwodnicy Śródmie ścia Miasta Szczecin dopiero doprowadzi do odczuwalnego wyprowadzenia ruchu samochodowego z centrum miasta, co równie ż zmniejszy emisj ę hałasu drogowego w tym rejonie. Nale ży podkre śli ć, ze ta poprawa b ędzie miała miejsce dopiero po sko ńczeniu tego projektu, co nast ąpi dopiero po 2022 roku, w zwi ązku z tym Program jej nie uwzgl ędnia. Inne inwestycje, np. budowa szybkiego tramwaju zwi ększ ą ilo ść osób korzystaj ących z tego środka komunikacji, co spowoduje pewne zmniejszenie nat ęż enia ruchu samochodowego w mie ście. Działania poprawiaj ące klimat akustyczny w wyniku zmniejszenia emisji hałasu drogowego lub zmniejszenia jego oddziaływania na środowisko, obejmuj ą przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne ju ż uj ęte w Wieloletniej Prognozie Finansowej lub Strategii Rozwoju Miasta Szczecin. Działania te zostały uzgodnione z Wydziałem Inwestycji Miejskich UM Szczecin, Miejskim Zarz ądem Dróg i Transportu Miejskiego, a tak że z Generaln ą Dyrekcj ą Dróg Krajowych i Autostrad. Działania pozwalaj ące na zmniejszenie ponadnormatywnego oddziaływania hałasu tramwajowego obejmuj ą głównie Śródmie ście i Zachodni ą cz ęść miasta. Zostały one uzgodnione z Wydziałem Inwestycji Miejskich UM Szczecin oraz firm ą Tramwaje Szczeci ńskie Sp. z o.o. W zwi ązku z tym, że na obszarze Szczecina nie stwierdzono nara żenia mieszkańców na przekroczenia poziomów dopuszczalnych w zakresie hałasu kolejowego, w działaniach zapisano jedynie nadzór nad stanem technicznym torowisk w rejonach, w którym maj ą miejsce przekroczenia standardu akustycznego na niezamieszkałych terenach le żą cych w pobli żu torowisk emituj ących ponadnormatywny hałas.

BMTcom Sp. z o.o. 32 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

4.2 REMONTY DRÓG/TOROWISK Działanie techniczno-organizacyjne jakim jest utrzymanie dróg/torowisk w nale żytym stanie technicznym powinno by ć działaniem priorytetowym w celu eliminowania zagrożenia hałasem. W Programie uwzgl ędniono planowane remonty dróg w najbli ższych latach, tak że te ju ż zrealizowane w roku 2014 i 2015, ale nieuwzgl ędnione na etapie wykonywania mapy akustycznej w 2014r. Działania te wchodz ą w zakres Wariantu I. Zarz ądzaj ący drogami wykonuje okresowe przegl ądy stanu nawierzchni dróg b ędących w jego gestii. Planuj ąc remonty i modernizacje dróg powinien uwzgl ędnia ć zagro żenie hałasem stanu środowiska wokół dróg i nadawa ć wysoki priorytet drogom, przy których maj ą miejsca znaczne przekroczenia poziomów dopuszczalnych d źwi ęku. Zagro żenia hałasem emitowanym z poszczególnych ulic mo żna wst ępnie oceni ć na podstawie tabeli 5, a szczegółowe warto ści przekrocze ń odczyta ć z map terenów zagro żonych hałasem drogowym, stanowi ących cz ęść mapy akustycznej miasta Szczecin. Zaleca si ę, aby podczas remontów/modernizacji, czy budowy nowych ulic, stosowano tzw. nawierzchnie o zredukowanej hała śliwo ści - zał ącznik 2.

4.3 BUDOWA EKRANÓW AKUSTYCZNYCH Do lutego 2013r. ekrany akustyczne były traktowane jako podstawowe urz ądzenie ochrony przed hałasem (Rozporz ądzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 (Dz. U. z 1999 r. Nr 43 poz. 430). W wyniku zmiany wprowadzonej Rozporz ądzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 29 stycznia 2013 r. (Dz. U. z 2013r. r. poz. 181) ekrany akustyczne nie s ą ju ż preferowanym środkiem do walki z hałasem komunikacyjnym. Budowa ekranów akustycznych w terenach zurbanizowanych coraz cz ęś ciej wywołuje protesty mieszka ńców terenów przyległych. Jednak dobrze zaprojektowane i wykonane ekrany akustyczne s ą jednym ze skuteczniejszych rozwi ąza ń redukcji hałasu na drodze propagacji. Ich stosowalno ść na terenie miast jest warunkowa i wynika z dost ępno ści terenu, jak i wzajemnego poło żenia źródła hałasu i odbiorcy. Ekrany nale ży stosowa ć tam gdzie warunki na to pozwalaj ą i gdzie inne środki techniczne nie daj ą po żą danej ochrony przed hałasem, a tak że gdzie jest społeczna akceptacja dla tego środka technicznego. W programie ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin uchwalonym w roku 2010r. zaproponowano realizacj ę 43 ekranów akustycznych w celu ograniczenia imisji hałasu drogowego i kolejowego. Wi ększo ść z tych ekranów została niezrealizowana z braku środków finansowych. W niektórych przypadkach realizacja ekranu przestała by ć zasadna w wyniku podniesienia w roku 2012 poziomów dopuszczalnych dla hałasu drogowego i szynowego. W niniejszym dokumencie zaproponowano realizacj ę 8 z tych ekranów w obszarach, na których mapa akustyczna z roku 2014 wci ąż wykazuje przekroczenie poziomów dopuszczalnych dla hałasu drogowego. Wariant I działa ń naprawczych obejmuje budow ę jednego ekranu. Decyzj ę w sprawie jego budowy ju ż podj ęto. Osiem ekranów obejmuje Wariant II pod warunkiem, że zostan ą zapewnione środki na ich realizacj ę. Nara żenie mieszka ńców na ponadnormatywny hałas tramwajowy jest niewielkie (poni żej 100 mieszka ńców), a w przypadku hałasu kolejowego w ogóle nie wyst ępuje, dlatego nie zaproponowano realizacji ekranów akustycznych w tym zakresie.

4.4 OGRANICZENIE PR ĘDKO ŚCI SAMOCHODÓW ORAZ RUCHU SAMOCHODÓW TYPU TIR Działania z tego zakresu maj ą na celu zmniejszenie emisji hałasu drogowego poprzez obni żenie pr ędko ści samochodów, ale przede wszystkim poprzez zmniejszenie udziału w strukturze ruchu samochodów ci ęż arowych, które cz ęsto maj ą dominuj ący wpływ na emisj ę. Niestety nie w ka żdym przypadku wyst ąpienia przekrocze ń poziomów dopuszczalnych dla hałasu drogowego działania te mog ą by ć zastosowane ze wzgl ędów zwi ązanych z potrzebami transportowymi. Ograniczenia pr ędko ści wprowadzane s ą równie ż ze wzgl ędów bezpiecze ństwa. Działanie to daje dobry efekt w przypadku du żych pr ędko ści, np. zmniejszenie pr ędko ści z 80 km/godz do 50 km/godz redukuje emisj ę hałasu o 4.3dB dla samochodów osobowych i 1 dB dla samochodów ci ęż arowych. Zmniejszenie pr ędko ści z 50 km/godz do 30 km/godz skutkuje zmniejszeniem emisji tylko dla samochodów osobowych i wynosi ok. 1.3 dB. Dla samochodów ci ęż arowych zmniejszenie pr ędko ści z 50 km/h do 30 km/h powoduje wzrost emitowanego hałasu o 1.2 dB, co zwi ązane jest z gło śną, przewa żaj ącą w emitowanym hałasie, prac ą silnika samochodu ci ęż arowego przy niskich pr ędko ściach.

BMTcom Sp. z o.o. 33 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Poni ższa tabela przedstawia zmian ę warto ści poziomu mocy akustyczne LAw' dB(A) zale żną od zmiany pr ędko ści pojazdów dla odcinka drogi dla ró żnych struktur ruchu. Wyliczenia wykonane zostały zgodnie z metod ą NMPB-Routes-96, z przyj ęciem, że pojazdy poruszaj ą si ę po nawierzchni bitumicznej. Tabela 9: Wprowadzanie zmian pr ędko ści ruchu.

95% poj. osobowych 90% poj. osobowych 100% poj. osobowych Prędkość pojazdów Liczba 5% poj. ciężarowych 10% poj. ciężarowych w km/h pojazdów LAw' dB(A) 140 1000 90.1 90.7 91.1 120 1000 88.8 89.6 90.3 100 1000 87.2 88.4 89.3 90 1000 86.2 87.4 88.4 70 1000 83.9 85.2 86.2 50 1000 80.8 83.3 84.9 40 1000 79.5 83.2 85.2 30 1000 79.5 84 86.2 20 1000 79.5 85.3 87.6

Źródło: Opracowanie własne

Redukcja pr ędko ści z 50 do 40 km/h wpływa pozytywnie na klimat akustyczny, gdy procentowy udział pojazdów ci ęż arowych jest mniejszy ni ż 4.9%. Je żeli w strukturze ruchu wyst ępuje 10% pojazdów ci ęż kich, to moc akustyczna modelowanej drogi jest taka sama dla potoku poruszaj ą z pr ędko ści ą 70km/h i 30 km/h. Najmniejsza moc akustyczna, zgodnie z metod ą NMPB-Routes-96, przy takiej strukturze ruchu, przyjmowana jest dla pr ędko ści 50 km/h. Wyeliminowanie udziału pojazdów ci ęż kich w potoku ruchu daje bardzo dobre efekty - na przykład redukcja o 10%, przy pr ędko ści 50 km/h, powoduje zmniejszenie emisji hałasu o 2.1 dB. W Programie znajduje si ę zapis o dalszych działaniach w tym zakresie, istotnych dla jako ści systemu transportowego oraz stanu środowiska w mie ście, jednak ze wzgl ędu na ci ągle rozbudowywan ą sie ć drogow ą nie sprecyzowano szczegółowego zakresu prac pozostawiaj ąc stosowne decyzje Referatowi ds. Organizacji Ruchu.

4.5 SYSTEMY ZARZ ĄDZANIA RUCHEM Inteligentne Systemy Transportowe wdra żane s ą w du żych miastach i umo żliwiaj ą zwi ększenie sprawno ści sieci mierzonej przepustowo ści ą nawet o 20%. W wyniku poprawy płynno ści ruchu samochodowego zmniejsza si ę jego niekorzystny wpływ na stan środowiska. W latach 2011-2012 zrealizowany został w Szczecinie System Zarz ądzania Ruchem w Szczecinie obejmuj ący sie ć ulicznych kamer, tablice z informacjami dla kierowców (5 du żych ekranów z informacj ą o czasie przejazdu) oraz portal internetowy dla u żytkowników dróg. System ten jest udoskonalany. W programie znajduje si ę zapis o dalszych działaniach w tym zakresie, które s ą istotne dla jako ści systemu transportowego oraz stanu środowiska w mie ście, jednak nie sprecyzowano szczegółowego zakresu prac pozostawiaj ąc stosowne decyzje stosownej komórce Urz ędu Miasta.

4.6 PLANOWANIE PRZESTRZENNE Planowanie przestrzenne zapewnia utrzymanie równowagi przyrodniczej i racjonaln ą gospodark ę zasobami środowiska, w szczególno ści przez uwzgl ędnianie potrzeb ochrony przed hałasem.

BMTcom Sp. z o.o. 34 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Szczególn ą wag ę ma wykorzystanie wyników mapy akustycznej w procesie planowania przestrzennego. Mapa wra żliwo ści hałasowej miasta Szczecina została wykonana przez Biuro Planowania Przestrzennego Miasta Szczecin.

4.7 POMIARY POZIOMU HAŁASU ORAZ NAT ĘZE Ń RUCHU Pomiary hałasu komunikacyjnego w mie ście wykonywane s ą na etapie realizacji mapy akustycznej (raz na pi ęć lat) dla potrzeb okre ślenia średniorocznych wska źników L DWN i L N. W pozostałych przypadkach pomiary te wykonywane s ą sporadycznie w wyniku skarg wnoszonych przez mieszka ńców. W roku 2014 w Szczecinie zainstalowane zostały dwie stacje ci ągłego monitoringu hałasu komunikacyjnego przy ulicach: Aleja Piastów 50 i Pl. Św. Piotra i Pawła 5. Dane z nich otrzymane pozwalaj ą na określenie stopnia nara żenia środowiska na hałas (sezonowo ść , trendy). Stacje te b ędą realizowały pomiar do pa ździernika 2016r. W programie zaproponowano coroczne wykonywanie pomiarów poziomu hałasu na wybranych terenach zagro żonych przekroczeniami poziomów dopuszczalnych. Pomiary te w niektórych lokalizacjach mog ą mie ć charakter ci ągły w okresie np. jednego roku. W innych lokalizacjach pomiary mog ą by ć wykonane metod ą próbkowania opisan ą w normie PN 1996-2:1999 i zgodn ą z zało żeniami Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarz ądzaj ącego drog ą, lini ą kolejow ą, lini ą tramwajow ą, lotniskiem lub portem. W niektórych przypadkach nale ży równie ż dokona ć pomiaru nat ęż eń i struktury ruchu drogowego. Pomiary takie pozwol ą na przykład na okre ślenie wpływu post ępuj ącej budowy Obwodnicy Śródmie ścia na zmniejszenie nat ęż enia ruchu w centrum miasta. O lokalizacjach pomiarowych powinien decydowa ć WGKiO Ś, który powinien równie ż prowadzi ć ewidencj ę wyników pomiarów, które b ędą wykorzystane przy wykonywaniu kolejnej mapy akustycznej.

4.8 AKTUALIZACJA MAPY AKUSTYCZNEJ I MONITOROWANIE REALIZACJI PROGRAMU Zgodnie z Po ś aktualizacja mapy przebiega w cyklach pi ęcioletnich, a programy ochrony środowiska przed hałasem przedstawiane są w terminie jednego roku od dnia przedstawienia mapy akustycznej. W zestawieniu działa ń uwzgl ędniono realizacj ę mapy akustycznej. Jednocze śnie podkre ślono wag ę weryfikowania skuteczno ści działań programu, co mo że by ć zrealizowane za pomoc ą pomiarów (poziomy hałasu oraz nat ęż enia ruchu drogowego) wykonywanych corocznie (p. 4.7).

4.9 ZESTAWIENIE DZIAŁA Ń PROGRAMU Działania Programu dla hałasu drogowego dla osiedli, w których maj ą miejsce przekroczenia standardów akustycznych, przedstawiono w tabeli 10. Działania Programu dla hałasu tramwajowego dla osiedli, w których maj ą miejsce przekroczenia standardów akustycznych, przedstawiono w tabeli 11. Działania Programu dla hałasu kolejowego dla osiedli, w których maj ą miejsce przekroczenia standardów akustycznych, przedstawiono w tabeli 12. W przypadku hałasu drogowego działania inwestycyjne podzielono na dwa warianty. Wariant I obejmuje przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne zwi ązane z rozbudow ą układu komunikacyjnego, które zostały ju ż zaplanowane, tzn. umieszczone w Wieloletniej Prognozie Finansowej i/lub w Wieloletnim Programie Inwestycyjnym Szczecina. Dla wi ększo ści przeprowadzone zostały oceny oddziaływania na środowisko i uzyskano decyzj ę o środowiskowych uwarunkowaniach. Wariant I obejmuje równie ż realizacj ę jednego ekranu akustycznego wzdłu ż ul. Szosa Polska, na wniosek mieszka ńców posesji przy ul. Cztery Pory Roku. Wariant II obejmuje dodatkowo osiem ekranów akustycznych, które znajdowały si ę na li ście działa ń POSPH 2010, a nie zostały zrealizowane, i których realizacja jest uzasadniona na podstawie mapy

BMTcom Sp. z o.o. 35 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015 akustycznej 2014. Realizacja tych ekranów uwarunkowana jest mo żliwo ści ą zapewnienia środków finansowych zarz ądcy dróg. Dla Wariantu I wykonano map ę terenów zagro żonych dla miasta Szczecin po zrealizowaniu wszystkich działa ń, która mo że by ć porównana z map ą terenów zagro żonych przed realizacj ą działa ń naprawczych (plik TerenyZagro żone_2014.pdf ). Mapa znajduje si ę w Zał ączniku 4 (plik TerenyZagro żone_Wariant I.pdf). Obliczono globalny wska źnik efektywno ści ekologicznej dla Wariantu I, jak równie ż wska źniki dla poszczególnych osiedli. Dla wariantu II wykonano analogiczne obliczenia jak dla Wariantu I oraz opracowano map ę terenów zagro żonych hałasem. Mapa terenów zagro żonych dla Wariantu II (plik TerenyZagro żone _Wariant II.pdf ), a tak że metryki dla poszczególnych ekranów znajduj ą si ę w Zał ączniku 4.

BMTcom Sp. z o.o. 36 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Tabela 10: Działania główne Programu w latach 2015-2022 – zestawienie dla hałasu drogowego – Wariant I i Wariant II .

Informacje i dokumenty Obszar Termin Jednostka wykorzystywane Nr Zadanie Koszt działania [tys. zł] Finansowanie Nazwa metryki działania/Osiedle realizacji odpowiedzialna do kontroli i dokumentowania realizacji działań

WARIANT I

C1.1 Polepszenie jako ści nawierzchni Płonia-Śmierdnica- Zrealizowane 11 825 3 Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z TerenyZagro żone_ na drogach miasta Szczecin w roku Jezierzyce, w roku 2014 realizacji WariantI 2014: Niebuszewo-Bolinko, Dotyczy ulic: Wielgowo- • ul.Jana Zamoyskiego Sławociesze- • ul.Teofila Lenartowicza Zdunowo, • ul.Stepowa Żydowce-Klucz, • Plac Batorego od pl. Zawiszy do Korzeniowskiego Stołczyn, • ul. Przedwio śnie Pomorzany • ul. Zgierska Niebuszewo, • ul. Niemcewicza Pogodno, • ul. Policka od Szosa Polska do ul. Zawadzkiego- Nehringa Klonowica, Łękno, • ul. Ustowska Głebokie-Pilchowo, • ul. Kołł ątaja od ronda Sybiraków Nowe Miasto, do ul. Orzeszkowej Lonia, • ul. Orzeszkowej od ul. Płonia-Śmierdnice- Warcisława do ul. Boguchwały Jezierzyce, • ul. Jagiello ńska od al. Bohaterów Warszawy do ul. Witkiewicza Śródmieście-Zachód • ul. Szafera od Hali widowiskowo- Sportowej do ronda Olimpijczyków • ul. Szafera od ronda Olimpijczyków do al. Wojska Polskiego • ul. Szosa Starogardzka od ul.

3 Na podstawie danych z ZDiTM

BMTcom Sp. z o.o. 37 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Bali ńskiego do ul. Przyszło ści • ul. Wawrzyniaka • ul. Zegadłowicza od granicy miasta do ul. Makowskiej • al. Piastów • ul. Nauczycielska • ul. 5-go Lipca • ul. Bogumi ńska od ul. Ho żej do stacji ORLENu

C1.2 Polepszenie jako ści nawierzchni na Centrum, Zrealizowane Brak danych-cz ęść Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. drogach miasta Szczecin w roku Pogodno, lub w trakcie zadania w trakcie realizacji 2015. Zdroje realizacji w realizacji Dotyczy ulic: Wielgowo, roku 2015 • al. Niepodległo ści od Bramy Pogodno, Portowej do Pl. Żołnierza Międzyodrze-Wyspa • ul. Libelta od ul. Paderewskiego Pucka, do ul. Budzysza-Wosia Dąbie • ul. Monte Cassino od pl. Zamenhoffa do ul. Wielkopolskiej • ul. Wielkopolskiej od pl. Szarych Szeregów do al. Jana Pawła II • ul. 5-Lipca od p. Szarych Szeregów do ul. Boh. Warszawy • ul. Szczanieckiej od ul. Cyryla i Metodego do ul. Wilczej • ul. Hangarowej na odcinku od ul. Gryfi ńskiej do ul. Leszczynowej • ul. Storczykowa, Skrajna, Urodzajna, Osada le śna w dzielnicy Wielgowo • Pl. Żołnierza Polskiego • ul. Wendy – Łasztownia • ul. Unii Lubelskiej od al. Wojska Polskiego do ul. Litewskiej • ul. Gda ńskiej od Basenu Górniczego do Estakady Pomorskiej • ul. Matejki od ul. Piłsudskiego do Pl. Żołnierza • Most Pionierów (wymiana dylatacji)

BMTcom Sp. z o.o. 38 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

• ul. Planty • ul. Biała • ul. Aluminiowa • ul. Kruszcowa C1.3 Polepszenie jako ści nawierzchni Pomorzany, 2016 Brak danych Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. na drogach miasta Szczecin w roku Stare Miasto, realizacji 2016. Drzetowo-Grabowo, Dotyczy ulic: • ul. 9 Maja Pogodno, • ul. Wiosenna Zdroje, • ul. Ku śnierskiej Gumieńce, Stołczyn, • ul. Parkowa, Miedzyodrze-Wyspa • ul. Starzy ńskiego, Pucka • ul. Kapita ńska, • ul. Zygmunta Starego, • ul. Henryka Pobo żnego, • ul. Jarowita, • Wały Chrobrego • ul. Mickiewicza-Wernyhory, • ul. Żołnierska, • ul. Reduty Ordona • ul. Hangarowa od ul. Citroena do Gryfi ńskiej • ul. Kwiatowa od ul. Ku Sło ńcu do ul. Okulickiego • ul. Łowiecka • Trasa Zamkowa

C1.4 Rozbudowa drogi S3/A6 odc. w. Płonia-Śmierdnica- 2019 inwestycja w trakcie Brak danych GDDKiA Sprawozdanie z j.w. 4 Kijewo-w. Rz ęś nica odc. w.Kijewo- Jezierzyce przygotowania realizacji Dąbie-Rz ęś nica

C1.5 Rozbudowa drogi S3/A6 odc. w. Płonia-Śmierdnica- 2020 inwestycja w trakcie Brak danych GDDKiA Sprawozdanie z j.w. 5 Kijewo-w. Rz ęś nica odc. Jezierzyce przygotowania realizacji rozbudowa w ęzła Kijewo

4 Na podstawie danych z GDDKiA 5 Na podstawie danych z GDDKiA

BMTcom Sp. z o.o. 39 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

C1.6 Przebudowa ul. Floriana Krygier Podjuchy 2023 Całkowity koszt: Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. celem poł ączenia z A6 512 977 realizacji Okres 2015-2023: 438 999 C1.7 Przebudowa ulic: Niemierzy ńskiej, Arkońskie- 2018 Całkowity koszt: 93 890 Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. Arko ńskiej, Spacerowej do Al. Niemierzyn Okres 2015-2018: realizacji Wojska Polskiego, etap III 93 890

C1.8 Całkowity koszt: 40 520 Bud żet Miasta Przebudowa ulic: Potulicka, Nowe Miasto 2016 Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. Okres 2015-2016: realizacji Narutowicza 38 095

C1.9 Przebudowa ulicy Szafera (od Zawadzkiego- 2020 Całkowity: 79 076 Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. Al.Wojska Polskiego do Klonowica Okres 2015-2020: realizacji ul.Sosabowskiego) 79 000

C1.10 Modernizacja dost ępu drogowego Stare Miasto 2020 Całkowity: 355 200 Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. do Portu w Szczecinie: Okres: 2015-2018: realizacji przebudowa układu drogowego w 355 200 rejonie Mi ędzyodrza. Dotyczy: • Przebudowa mostu Długiego i Estakady Pomorskiej, • Budowa Mostu Kłodnego, • Przebudowa W ęzła Trasy Zamkowej, • Przebudowa ul. Energetyków, Nabrze ża Wieleckiego, Hryniewieckiego, Kujota.

C1.11 Modernizacja ulicy Modrej i Krzekowo-Bezrzecze 2018 Całkowity: 5 300 Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. Koralowej Okres: 2015-2018: realizacji 5 300

C1.12 Trasa Północna, etap Ib - Niebuszewo 2015 Całkowity: 8 068 Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. Przebudowa ul. Warcisława od ul. Okres: 2015-2015: realizacji Orzeszkowej do ul. Przyjaciół 8 000 Żołnierza C1.13 Przebudowa ul. Kwiatowej Gumieńce 2016 Całkowity: 4 601 Bud żet Miasta ZDiTM Sprawozdanie z j.w. Okres: 2015-2016: realizacji 4 413

C1.14 Przebudowa ul. Szybowcowej Dąbie 2016 Całkowity: 4 514 Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. Okres: 2015-2016: realizacji 4 500

BMTcom Sp. z o.o. 40 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

C1.15 Przebudowa ul.Twardowskiego . Pogodno 2018 Całkowity: 4 440 Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. Dotyczy ulic: Okres: 2015-2018: realizacji 4 200 • ul. Twardowskiego: od skrzy- żowania ul. Mickiewicza- Twardowskiego (bez skrzy żo- wania) do skrzy żowania z ul. Witkiewicza – • ul. Twardowskiego od skrzy żowania z ul. Witkiewicza w stron ę ul. 26 Kwietnia (wjazd do firmy Domar) - • ul. Witkiewicza od ul. Poniatowskiego do skrzy żowania z ul.Twardowskiego C1.16 Budowa i przebudowa sieci Warszewo 2016 Całkowity: 1 037 Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. wodno-kanalizacyjnych (naprawa Okres 2015-2016: realizacji nawierzchni). 1 037 Dotyczy ulic: • Sarnia • Pilska • Domowa • Podmokła C1.17 Budowa Trasy Północnej - etap II - Warszewo 2016 Całkowity: 32 065 Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. wraz z dojazdem przez ul. Ł ączn ą Okres 2015-2016: 100 realizacji

C1.18 Budowa drogi lokalnej w Wielgowo- 2016 Całkowity: 3 000 Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. Trzebuszu - Przygotowanie Sławociesze- Okres 2015-2016: realizacji nieruchomo ści gruntowych pod Zdunowo 3 000 inwestycje komercyjne poprzez skomunikowanie terenów inwestycyjnych Dunikowa i Trzebusza. C1.19 Budowa ul. Kredowej i Ostoi Warszewo 2017 Całkowity: 8 200 Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. Zagórskiego. Okres 2015-2017: realizacji 8 200

C1.20 Osiedle Gumie ńce - budowa Gumieńce 2016 Całkowity: 1 730 Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. fragmentu ul.Polskich Marynarzy Okres 2015-2016: realizacji 1 730

C1.21 Osiedle Osów - Budowa Osów 2017 Całkowity: 4 750 Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. ul.Miodowej (kierunek Gubałówka) Okres 2015-2017: realizacji 4 750

BMTcom Sp. z o.o. 41 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

C1.22 Trasa Północna, etap III - Budowa Niebuszewo 2021 Całkowity: 97 250 Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. nowej ulicy od ul. Ł ącznej do ul. Okres 2015-2021: realizacji Szosa Polska 97 150

6 C1.23 System Zarz ądzania Ruchem w Całe miasto Działanie 500/rok Bud żet Miasta Urz ąd Miasta Sprawozdanie z j.w. Szczecinie: ci ągłe realizacji • zarz ądzanie nat ęż eniem ruchu i struktur ą rodzajow ą ruchu ( optymalizacja wykorzystania infrastruktury ), • zarz ądzanie dost ępno ści ą dróg.

6 C1.24 Budowa ekr anu akustycznego w Bukowo 2016 600 Bud żet Miasta ZDiTM Sprawozdanie z j.w. ci ągu ul. Szosa Polska (ul. Cztery realizacji Pory Roku) Lokalizacja: na wysoko ści ul. Cztery Pory Roku Długo ść ekranu: ~175m. Wysoko ść ekranu: 4.5m. Przekroczenia: 5-10dB Zabudowa: mieszkaniowo-usługowa i jednorodzinna Razem 1 066 839 Wariant I:

WARIANT II

C1.25 Ekran akustyczny w ci ągu ul. Płonia -Śmierdnica - 2022 300 Bud żet Miasta ZDiTM Sprawozdanie z TerenyZagro żone_ Jezierzyce Przyszło ści (obszar D2 z realizacji WariantII POSPH2010). Lokalizacja: Przyszło ści 21-21a, Przyszło ści 27B Długo ść ekranu: 145m. Wysoko ść ekranu: 4.1m. Przekroczenia: 5-10dB Zabudowa: 1-5 kondygnacyjna zabudowa wielorodzinna w odległo ści kilkudziesi ęciu metrów od drogi C1.26 Ekran akustyczny w ci ągu ul. Kijewo 2022 645 Bud żet Miasta ZDiTM Sprawozdanie z j.w. Zwierzynieckiej (obszar D4 z realizacji POSPH2010). ) Lokalizacja: Zwierzyniecka 17-28,

6 Na podstawie projektu Bud żetu 2016r. z 16 listopada 2015r.

BMTcom Sp. z o.o. 42 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Długo ść ekranu: 286m. Wysoko ść ekranu: 4.5m. Przekroczenia: 5-10dB Zabudowa: 1-2 kondygnacyjna zabudowa mieszkaniowa C1.27 Ekran akustyczny w ci ągu ul. Podjuchy 2022 625 Bud żet Miasta ZDiTM Sprawozdanie z j.w. Metalowej (obszar D17 z realizacji POSPH2010). Lokalizacja: Metalowa 9-21A, Długo ść ekranu: 208m. Wysoko ść ekranu: 6m. Przekroczenia: 5-10dB Zabudowa: jednorodzinna, wielorodzinna 5-kondygnacyjna, usługowa C1.28 Ekran akustyczny w ci ągu ul. Żelechowa 2022 760 Bud żet Miasta ZDiTM Sprawozdanie z j.w. Obotryckiej (obszar D39 z realizacji POSPH2010). Lokalizacja: od ul. Badurskiego 1 do ul. Obotryckiej 4, Długo ść ekranu: 354m. Wysoko ść ekranu: 3-5m. Przekroczenia: 5-10dB Zabudowa: wielorodzinna, budynki 3- 5 kondygnacji. C1.29 Ekran akustyczny w ci ągu ul. Gumieńce 2022 259 Bud żet Miasta ZDiTM Sprawozdanie z j.w. Cukrowej (obszar D65 z realizacji POSPH2010). Lokalizacja: od ul. Cukrowej 3 do ul. Cukrowej 9, Długo ść ekranu: 127m. Wysoko ść ekranu: 4.5m. Przekroczenia: 0-5dB Zabudowa: jednorodzinna, wielorodzinna 5-kondygnacyjna. C1.30 Ekran akustyczny w ci ągu ul. Gumieńce 2022 317 Bud żet Miasta ZDiTM Sprawozdanie z j.w. Mieszka I (obszar D67 z realizacji POSPH2010). Lokalizacja: od ul. Cukrowej 3 do ul. Cukrowej 9, Długo ść ekranu: 116m. Wysoko ść ekranu: 5m.

BMTcom Sp. z o.o. 43 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Przekroczenia: 0-5dB Zabudowa: jednorodzinna szeregowa, wielorodzinna.

C1.31 Ekran akustyczny w ci ągu Al. Pogodno 2022 1 147 Bud żet Miasta ZDiTM Sprawozdanie z j.w. Wojska Polskiego (obszar D76 z realizacji POSPH2010). Lokalizacja: od numeru 186 do 129. Długo ść ekranu: 508m. Wysoko ść ekranu: 4.5m. Przekroczenia: 5-10dB Zabudowa: wielorodzinna 2-4 kondygnacyjna. C1.32 Ekran akustyczny w ci ągu ul. Głębokie-Pilchowo 2022 894 Bud żet Miasta ZDiTM Sprawozdanie z j.w. Zegadłowicza (obszar D77 z realizacji POSPH2010). Lokalizacja: od ul. K ąpieliskowej do ko ńca zabudowa ń. Długo ść ekranu: 510m. Wysoko ść ekranu: 3.5m. Przekroczenia: 5-10dB Zabudowa: jedno- i wielorodzinna 2- 3 kondygnacyjna. Razem 4 947 Wariant II: RAZEM: 1 071 786

Uwagi:

1. Działania dla Wariantu II nie zostały uj ęte w dotychczasowych planach inwestycyjnych (WPF) - realizacja działa ń uwarunkowana uzyskaniem środków finansowych. 2. Koszty działa ń dla Wariantu I ocenione na podstawie Wieloletniej Prognozy Finansowej Miasta Szczecin na lata 2015-2043 przyj ętej Uchwał ą Nr IV/14/15 z dnia 13 stycznia 2015r. (po zmianach z dnia 16 czerwca 2015r.). 3. Koszty działa ń dla Wariantu II oszacowane przez Wykonawc ę Programu.

BMTcom Sp. z o.o. 44 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Tabela 11: Działania główne Programu w latach 2015-2022 – zestawienie dla hałasu tramwajowego .

Informacje i dokumenty wykorzystywane do Obszar Jednostka Nr Zadanie Termin realizacji Koszt działania [tys. zł] Finansowanie kontroli i działania/Osiedle odpowiedzialna dokumentowania realizacji działań C1.33 Budowa Szczeci ńskiego Nowe Miasto, 2016 Całkowity: 212 357 Bud żet Miasta ZDiTM Sprawozdanie z realizacji Szybkiego Tramwaju - SST - etap Stare Miasto Okres 2015-2016: 195 928 I - 1. Poprawa dost ępno ści Śródmieście transportowej i układu Zachód komunikacyjnego miasta. C1.34 Budowa nowych tras Świerczewo, 2020 Całkowity: 303 443 Bud żet Miasta UM Szczecin Sprawozdanie z realizacji tramwajowych w Szczecinie. Turzyn Okres 2015-2020: 249 345 Zadania: • Budowa torowiska do nowej pętli tramwajowej Mierzyn (CH Ster) • Przebudowa ul. Arko ńskiej z budow ą torowiska od p ętli Las Arko ński do al. Wojska Polskiego, • Przebudowa ul. Szafera od al. Wojska Polskiego do hali widowiskowo-sportowej wraz z budow ą torowiska i nowej p ętli tramwajowej, • Przebudowa układu drogowego w rejonie Mi ędzyodrza wraz z budow ą torowiska w ul. Władysława IV (tylko infrastruktura torowa). C1.35 Przebudowa torowisk w Niebuszewo- 2022 Całkowity: 111 500 Okres 2015-2016: 195 928 UM Szczecin Sprawozdanie z realizacji Szczecinie - Etap II. Bolinko, Okres 2015-2022: 111 500 Zadania: Nowe Miasto, • Przebudowa torowiska wraz z Pogodno, sieci ą trakcyjn ą w ci ągu al. Pomorzany, Stare Niepodległo ści - pl. Żołnierza Miasto, Polskiego - al. Wyzwolenia - Pl. Rodła (wraz z pl. Rodła) do Śródmieście Ronda Giedroycia Północ • Przebudowa torowiska wraz z sieci ą trakcyjn ą w ci ągu ul. Kołł ątaja- ul. Asnyka - Pętla

BMTcom Sp. z o.o. 45 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Niebuszewo • Przebudowa torowiska wraz z sieci ą trakcyjn ą w ci ągu Pl . Żołnierza Polskiego - pl. Hołdu Pruskiego - ul. Matejki - ul. Piłsudskiego(do pl. Rodła) • Przebudowa torowiska wraz z sieci ą trakcyjn ą w ci ągu al. Powsta ńców Wielkopolskich do pętli Pomorzany wraz z rozbudow ą p ętli • Przebudowa torowiska wraz z sieci ą trakcyjn ą w ci ągu ul. Mickiewicza od Mostu Akademickiego do Przystanku Wernyhory • Przebudowa torowiska wraz z sieci ą trakcyjn ą na Placu Szarych Szeregów • Przebudowa torowiska wraz z sieci ą trakcyjn ą w w ęź le Wyszy ńskiego • Remont dwóch Podstacji prostownikowych (Kolumba, Kaszubska) oraz budowa nowej (Chmielewskiego) • Przebudowa zajezdni tramwajowej Gol ęcin Razem: 556 773

BMTcom Sp. z o.o. 46 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Tabela 12: Działania główne Programu w latach 2015-2022 – zestawienie dla hałasu kolejowego .

Informacje i dokumenty Obszar Termin Jednostka wykorzystywane do Nr Zadanie Koszt działania [tys. zł] Finansowanie działania/Osiedle realizacji odpowiedzialna kontroli i dokumentowania realizacji działań C1.36 Utrzymanie standardów Międzyodrze- 2015-2022 Środki własne zarz ądzaj ącego PKP PLK S.A. - technicznych torowisk Wyspa Pucka, kolejowych Podjuchy

BMTcom Sp. z o.o. 47 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Tabela 13: Działania Programu w latach 2015-2022 – dotycz ą wszystkich rodzajów hałasu

Informacje i dokumenty wykorzystywane do Obszar Jednostka Lp Działanie Koszt działania [tys. zł] Finansowanie kontroli i działania/Osiedle odpowiedzialna dokumentowania realizacji działań

Planowanie przestrzenne 1. Wykorzystywanie informacji z mapy akustycznej. 2. Wykonywanie na etapie sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego analiz akustycznych i wprowadzanie do planów zapisów dotycz ących klasyfikacji terenów pod wzgl ędem akustycznym. 3. Stosowanie w planowaniu przestrzennym zasad strefowania (w odniesieniu do terenów niezagospodarowanych). 4. Stosowanie zmian funkcji terenu na niechronione akustycznie w przypadku braku technicznych i organizacyjnych mo żliwo ści redukcji hałasu. 5. Wprowadzanie elementów uspokojenia ruchu w centrum oraz na terenie osiedli mieszkaniowych. 6. W strefach o udokumentowanej uci ąż liwo ści hałasu powodowanej trasami komunikacyjnymi Gmina/BPPM/organy C1.35 - Bud żet miasta Sprawozdanie z realizacji wprowadzanie, w stosunku do nowej zabudowy Całe miasto budowlane mieszkaniowej, wymogu stosowania elementów chroni ących przed hałasem środowiskowym na elewacjach budynku (np. materiały budowlane o podwy ższonej izolacyjno ści akustycznej, ekrany na elewacji budynku, rozpraszaj ące elementy fasad). 7. Dla terenów produkcyjno-przemysłowych wprowadzenie zapisu dotycz ącego wymogu stosowania w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi zabezpiecze ń akustycznych doprowadzaj ących poziom hałasu do warto ści zgodnych z obowi ązuj ącymi normami, natomiast dla przyległych terenów chronionych informacji o potencjalnym zagro żeniu hałasem przemysłowym. W przypadku s ąsiedztwa terenu przemysłowego z obszarem akustycznie chronionym wprowadzenie zapisu o zieleni izolacyjnej.

BMTcom Sp. z o.o. 48 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

8. W strefach o udokumentowanej uci ąż liwo ści hałasu przemysłowego (obszar ograniczonego użytkowania) wprowadzanie, w stosunku do nowej zabudowy mieszkaniowej, wymogu stosowania elementów chroni ących przed hałasem środowiskowym na elewacjach budynku (np. materiały budowlane o podwy ższonej izolacyjno ści akustycznej, ekrany na elewacji budynku, rozpraszaj ące elementy fasad).

Pomiary poziomów d źwi ęku (oraz nat ęż eń ruchu Sprawozdanie z realizacji C2.1 drogowego) na terenach zagro żonych Całe miasto 40/rok Bud żet miasta Gmina/WGKiO Ś zada ń przekroczeniami standardów akustycznych

Sprawozdanie z realizacji C2.2 Aktualizacja mapy akustycznej Całe miasto 400 Bud żet miasta Gmina/WGKiO Ś zada ń

Weryfikacja realizacji działa ń POSPH poł ączona ze Sprawozdanie z realizacji C2.3 Całe miasto Bud żet miasta Gmina/WGKiO Ś sprawdzeniem uzyskanych efektów ekologicznych zadań

Edukacja ekologiczna 1. Udost ępnienie wyników mapy akustycznej, Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin, upowszechnianie podstawowych informacji o hałasie i metodach redukcji poprzez stron ę internetow ą, broszury, wydawnictwa. C2.4 Całe miasto 12/rok Bud żet miasta Gmina/WGKiO Ś Sprawozdanie z realizacji 2. Promowanie zachowa ń proekologicznych zwi ązanych z alternatywnymi formami transportu ( transport miejski, transport rowerowy, Eko- driving ). 3. Udział w akcjach, kampaniach, konferencjach, szkoleniach projektach dotycz ących ograniczania hałasu w środowisku.

BMTcom Sp. z o.o. 49 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

CZ ĘŚĆ II - OGRANICZENIA I OBOWI ĄZKI WYNIKAJ ĄCE Z REALIZACJI PROGRAMU

5 OGRANICZENIA I OBOWI ĄZKI ORGANÓW OCHRONY ŚRODOWISKA W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM

Szczecin jest miastem na prawach powiatu, st ąd Prezydent Miasta Szczecin wykonuje tak że zadania wła ściwe dla starosty. Wynika to z art. 38 ust. 1 i art. 92 ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorz ądzie powiatowym (t.j. z 2013 r. poz. 595 z pó żn. zm.) oraz rozporz ądzenia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz. U. z 1998r., Nr 103, poz. 652).

5.1 PREZYDENT MIASTA Kompetencje prezydenta miasta w zakresie ochrony przed hałasem obejmuj ą: • wydawanie decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu, w przypadku stwierdzenia, że poza zakładem, w wyniku jego działalno ści, przekroczone s ą dopuszczalne poziomy hałasu LAeq D lub L Aeq N . (art. 115a Po ś), • nakazywanie osobie fizycznej eksploatuj ącej urz ądzenie, wykonanie w okre ślonym czasie czynno ści zmierzaj ących do ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na środowisko (art. 150 ust. 1 Po ś), • przyjmowanie wyników pomiarów, o których mowa w art. 147 ust. 1, 2 i 4 7 (art. 149 ust. 1 Po ś) • sporz ądzanie co 5 lat map akustycznych dla aglomeracji o liczbie mieszka ńców wi ększej ni ż 100 tysi ęcy, (art. 118 Po ś), • przekazywanie map akustycznych zarz ądowi województwa, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska oraz wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu (art. 120 ust.1 Po ś), • opracowywanie programu ochrony środowiska przed hałasem w celu dostosowania poziomu hałasu do dopuszczalnego, dla terenów, na których poziom hałasu przekracza poziom dopuszczalny, (art. 119 ust. 1 Po ś), • przekazywanie programu ochrony środowiska przed hałasem wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska niezwłocznie po uchwaleniu przez rad ę powiatu (art. 120 ust.2 Po ś), • przyjmowanie zgłoszenia instalacji mog ącej negatywnie oddziaływa ć na środowisko, których eksploatacja wymaga zgłoszenia z tytułu powodowania hałasu (art. 152 ust. 1 Po ś)8, • zobowi ązanie do sporz ądzenia i przedło żenia przegl ądu ekologicznego, w razie stwierdzenia okoliczno ści wskazuj ących na mo żliwo ść negatywnego oddziaływania instalacji na środowisko (art. 237 Po ś), • ustalanie, w drodze decyzji wysoko ści odszkodowania, w przypadku ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomo ści po ustanowieniu przez rad ę powiatu obszarów cichych w aglomeracji (art. 131 Po ś).

5.2 RADA MIASTA Rada, w drodze uchwały: • mo że ustanowi ć ograniczenia co do czasu funkcjonowania instalacji lub korzystania z urz ądze ń (nie dotyczy to instalacji lub urz ądze ń znajduj ących si ę w miejscach kultu

7 Art. 147. ust. 1. Prowadz ący instalacj ę oraz u żytkownik urz ądzenia s ą obowi ązani do okresowych pomiarów wielko ści emisji i pomiarów ilo ści pobieranej wody; ust. 2. Prowadz ący instalacj ę oraz u żytkownik urz ądzenia s ą obowi ązani do ci ągłych pomiarów wielko ści emisji w razie wprowadzania do środowiska znacznych ilo ści substancji lub energii; ust. 4. Prowadz ący instalacj ę nowo zbudowan ą lub zmienion ą w istotny sposób, z której emisja wymaga pozwolenia, jest obowi ązany do przeprowadzenia wst ępnych pomiarów wielko ści emisji z tej instalacji. 8 Minister Środowiska jeszcze nie okre ślił rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia uwzgl ędniaj ąc ich negatywne oddziaływanie na środowisko z uwagi na powodowanie hałasu (art. 153 ust. 2 pkt 3)

BMTcom Sp. z o.o. 50 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

religijnego), z których emitowany hałas mo że negatywnie oddziaływa ć na środowisko (art. 157 Po ś); • mo że wyznaczy ć obszary ciche w aglomeracji, uwzgl ędniaj ąc szczególne potrzeby ochrony przed hałasem tych obszarów i podaj ąc wymagania zapewniaj ące utrzymanie poziomu hałasu co najmniej na istniej ącym poziomie (art. 118b Po ś); • uchwala program ochronny środowiska przed hałasem, który tworzy si ę dla terenów, na których poziom hałasu przekracza poziom dopuszczalny, (art. 119 ust. 2 Po ś); • mo że utworzy ć obszar ograniczonego u żytkowania dla przedsi ęwzi ęcia mog ącego potencjalnie znacz ąco oddziaływa ć na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko 9 (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 z późn. zm ) lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako takie przedsi ęwzi ęcie (art. 135 ust. 2 i 3 Po ś).

5.2.1 OBSZARY CICHE Uchwał ą rady powiatu mog ą zosta ć wyznaczone obszary ciche w aglomeracji 10 , których zasadniczym celem jest ochrona tych obszarów przed hałasem lub utrzymanie wska źników hałasu na co najmniej istniej ącym poziomie. W razie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomo ści, na żą danie poszkodowanego wła ściwy starosta ustala, w drodze decyzji, wysoko ść odszkodowania; decyzja jest niezaskar żalna (art. 131 ust. 1 Po ś). Wła ściciel nieruchomo ści niezadowolony z przyznanego odszkodowania mo że w odniesieniu do uzyskanej decyzji wnie ść powództwo do s ądu powszechnego (art. 131 ust. 2 Po ś). Wysoko ść odszkodowania, lub koszty ewentualnego wykupu nieruchomo ści, ustala si ę na podstawie opinii rzeczoznawcy. W post ępowaniu stosowane s ą przepisy ustawy o gospodarce nieruchomo ściami (art. 133 ustawy Po ś). Wyznaczenie obszarów cichych jest wi ążą ce dla sporz ądzaj ących miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz organów wydaj ących decyzje o warunkach zabudowy. Je śli w drodze uchwały wyznaczono obszary ciche, to w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadkach, gdy jego brak, w cytowanych wy żej decyzjach, nie mo żna przeznaczy ć tego terenu ani wyra żać zgody na jego przeznaczenie pod działalno ść , która mo że skutkowa ć zwi ększeniem poziomu hałasu (art. 73 ust.1 pkt 2a Po ś).

5.2.2 OBSZARY OGRANICZONEGO U ŻYTKOWANIA W my śl art.135 ust . 1, je żeli z przegl ądu ekologicznego 11 albo z oceny oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko wymaganej przepisami ustawy oo ś, albo z analizy porealizacyjnej, wynika że mimo zastosowania dost ępnych rozwi ąza ń technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mog ą by ć dotrzymane standardy jako ści środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu, to dla oczyszczalni ścieków, składowiska odpadów komunalnych, kompostowni , trasy komunikacyjnej 12 , lotniska, linii i stacji elektroenergetycznej oraz instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej i radiolokacyjnej tworzy si ę obszar ograniczonego u żytkowania. Obszary ograniczonego u żytkowania tworzy si ę tylko dla enumeratywnie wymienionych przedsi ęwzi ęć . Tworz ąc obszar ograniczonego u żytkowania okre śla si ę jego granice, ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, wymagania techniczne dotycz ące budynków oraz sposobu korzystania z terenu. Ustanowienie obszaru ograniczonego u żytkowania ma stanowi ć granic ę, poza któr ą nie b ędzie mo żna emitowa ć ponadnormatywnego poziomu hałasu. W przypadku wystąpienia przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu poza obszarem ograniczonego u żytkowania,

9 Ustawa zwana dalej [ustawa oo ś] 10 obszar cichy w aglomeracji - obszar, na którym nie wyst ępuj ą przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu wyra żonych wska źnikiem hałasu

LDWN 11 Dla obiektów istniej ących, w razie stwierdzenia okoliczno ści wskazuj ących na mo żliwo ść negatywnego oddziaływania instalacji na środowisko, organ ochrony środowiska mo że, w drodze decyzji, zobowi ąza ć prowadz ący instalacj ę podmiot korzystaj ący ze środowiska do sporz ądzenia i przedło żenia przegl ądu ekologicznego. (art. 237 Po ś),), który powinien zawiera ć wskazanie utworzenia obszaru ograniczonego u żytkowania (art. 238 Po ś). 12 W przypadku wyst ąpienia przekrocze ń dopuszczalnych poziomów hałasu od trasy komunikacyjnej, istnieje mo żliwo ść zastosowania rozwi ąza ń pozwalaj ących na zlikwidowanie narusze ń standardów emisji hałasu, wi ęc obszar ograniczonego u żytkowania z tego tytułu, mo że zosta ć zastosowany gdy nie ma mo żliwo ści techniczno – organizacyjnych na wyeliminowanie tych narusze ń.

BMTcom Sp. z o.o. 51 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

organ wydaj ący decyzj ę zobligowany jest wstrzyma ć działalno ść podmiotu do czasu wyeliminowania przekrocze ń. Je żeli w zwi ązku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomo ści, korzystanie z niej w dotychczasowy sposób stało si ę niemo żliwe lub istotnie ograniczone, to zgodnie z art. 129 Po ś wła ściciel nieruchomo ści mo że żą da ć wykupienia nieruchomo ści w cało ści lub jej cz ęś ci. Do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomo ści obowi ązany jest ten, którego działalno ść spowodowała wprowadzenia przez rad ę powiatu ogranicze ń w zwi ązku z ustanowieniem obszaru ograniczonego u żytkowania (art.136 ust. 2 Po ś). Utworzenie obszarów ograniczonego u żytkowania uwzgl ędnia si ę w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

5.3 MARSZAŁEK WOJEWÓDZTWA Marszałek województwa jest organem ochrony środowiska wła ściwym w sprawach (art. 378 Po ś): 1. wydawania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu, w przypadku stwierdzenia, że poza zakładem, w wyniku jego działalno ści, przekroczone s ą dopuszczalne poziomy hałasu L Aeq D lub L Aeq N . (art. 115a Po ś); 2. nakazywania osobie fizycznej eksploatuj ącej urz ądzenie, wykonanie w okre ślonym czasie czynno ści zmierzaj ących do ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na środowisko (art. 150 ust. 1 Po ś); 3. przyjmowania wyników pomiarów, o których mowa w art. 147 ust. 1, 2 i 4 13 (art. 149 ust. 1 Po ś); 4. przyjmowania zgłoszenia instalacji mog ącej negatywnie oddziaływa ć na środowisko, których eksploatacja wymaga zgłoszenia z tytułu powodowania hałasu (art. 152 ust. 1 Po ś)14 ; 5. zobowi ązania do sporz ądzenia i przedło żenia przegl ądu ekologicznego, w razie stwierdzenia okoliczno ści wskazuj ących na mo żliwo ść negatywnego oddziaływania instalacji na środowisko(art. 237 Po ś): • dla przedsi ęwzi ęć i zdarze ń na terenach zakładów, gdzie eksploatowana jest instalacja, która jest kwalifikowana, jako przedsi ęwzi ęcie mog ące zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko w rozumieniu ustawy oo ś, • dla przedsi ęwzi ęć mog ących zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko w rozumieniu ustawy oo ś. Marszałek województwa przygotowuje programy ochrony środowiska przed hałasem dla terenów poza aglomeracjami, który niezwłocznie przekazuje wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska po uchwaleniu programu przez sejmik województwa (art. 119 Po ś). Marszałek województwa prowadzi tematyczne elektroniczne bazy danych informacji dotycz ące map akustycznych, terenów zagro żonych hałasem i programów ochrony środowiska przed hałasem. Informacje s ą udost ępniane w Biuletynie Informacji Publicznej (art. 24 ust. 1, 2 i 3 ustawy oo ś].

5.3.1 STREFY PRZEMYSŁOWE Mo żliwo ść tworzenia stref przemysłowych dotyczy obszarów, okre ślonych w obowi ązuj ącym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jako tereny przeznaczone do działalno ści produkcyjnej, składowania oraz magazynowania i równocze śnie u żytkowanych zgodnie z przeznaczeniem (art. 136a ust. 1 Po ś). Stref ę przemysłow ą tworzy, w drodze uchwały, sejmik województwa (art. 136d ust. 1 Po ś). Projekt uchwały, podlega uzgodnieniu z pa ństwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym oraz regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.

13 Art. 147. ust. 1. Prowadz ący instalacj ę oraz u żytkownik urz ądzenia s ą obowi ązani do okresowych pomiarów wielkości emisji i pomiarów ilo ści pobieranej wody. ust. 2. Prowadz ący instalacj ę oraz u żytkownik urz ądzenia s ą obowi ązani do ci ągłych pomiarów wielko ści emisji w razie wprowadzania do środowiska znacznych ilo ści substancji lub energii. ust. 4. Prowadz ący instalacj ę nowo zbudowan ą lub zmienion ą w istotny sposób, z której emisja wymaga pozwolenia, jest obowi ązany do przeprowadzenia wst ępnych pomiarów wielko ści emisji z tej instalacji. 14 Minister Środowiska jeszcze nie okre ślił rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia z uwagi na powodowanie hałasu

BMTcom Sp. z o.o. 52 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Stref ę przemysłow ą tworzy si ę na wniosek władaj ącego powierzchni ą ziemi, je śli pomimo zastosowania dost ępnych rozwi ąza ń technicznych poza zakładem, nie mog ą zosta ć dotrzymane standardy jako ści środowiska (np. poziomy dopuszczalne hałasu). We wniosku o utworzenie strefy przemysłowej wła ściwy podmiot musi udowodni ć, że dany teren przeznaczony jest w planie zagospodarowania przestrzennego na cele przemysłowe. Strefa przemysłowa mo że by ć utworzona wył ącznie na wniosek władaj ącego powierzchni ą ziemi, a obj ęcie nieruchomo ści granicami strefy musi by ć poprzedzone jego pisemn ą zgod ą. Wniosek o utworzenie strefy przemysłowej powinien zawiera ć: • uzasadnienie potrzeby utworzenia strefy przemysłowej, w którym jest wykazane, że mimo zastosowania dost ępnych rozwi ąza ń technicznych, technologicznych i organizacyjnych, nie mog ą by ć dotrzymane standardy jako ści środowiska oraz warto ści odniesienia, poza terenem zakładu lub innego obiektu. • uzasadnienie mo żliwo ści utworzenia strefy przemysłowej, w którym jest wykazane, że nie zagra ża to życiu lub zdrowiu ludzi, a w szczególno ści nie narusza wymaga ń norm bezpiecze ństwa i higieny pracy; • projekt granic strefy przemysłowej i plan sytuacyjny obszaru tej strefy; • przegl ąd ekologiczny instalacji eksploatowanych w granicach proponowanej strefy przemysłowej; • propozycje dotycz ące funkcjonowania strefy przemysłowej istotne z punktu widzenia wydania rozporz ądzenia o ustanowieniu strefy przemysłowej.

5.4 REGIONALNY DYREKTOR OCHRONY ŚRODOWISKA W zakresie zagadnie ń ochrony środowiska przed hałasem, organami kompetentnymi w sprawach s ą w głównej mierze organy samorz ądowe, a wi ęc starosta, marszałek województwa oraz rada gminy i powiatu lub sejmik wojewódzki. Natomiast Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska jest wła ściwy w sprawach przedsi ęwzi ęć i zdarze ń na terenach zamkni ętych (378 ust. 2 Po ś). Dodatkowo, pod uwag ę nale ży wzi ąć art. 57 ustawy oo ś, który wskazuje Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska jako organ wła ściwy do opiniowania w ramach strategicznych ocen oddziaływania na środowisko, w przypadku dokumentów innych ni ż opracowywane b ądź zmieniane przez centralne organy administracji rz ądowej (art. 57, pkt 2).

BMTcom Sp. z o.o. 53 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

6 OGRANICZENIA I OBOWI ĄZKI PODMIOTÓW KORZYSTAJ ĄCYCH ZE ŚRODOWISKA

6.1 OBOWI ĄZKI U ŻYTKUJ ĄCEGO INSTALACJ Ę W ustawie Po ś zawarto szereg przepisów dotycz ących u żytkowania instalacji oraz obowi ązków, jakie musz ą spełnia ć prowadz ący instalacj ę. W kwestii hałasu nale ży wyró żni ć w szczególno ści: • obowi ązek zapewnienia eksploatacji instalacji lub urz ądzenia nie powoduj ącej przekroczenia standardów emisyjnych (art. 141 Po ś), • obowi ązek zapewnienia eksploatacji urz ądzenia nie powoduj ącej przekroczenia standardów jako ści środowiska m.in. poziomów dopuszczalnych hałasu (art. 144 Po ś), • obowi ązek prowadzenia okresowych pomiarów warto ści emisji hałasu (art. 147 ust.1 Po ś15 ), lub ci ągłych pomiarów wielko ści emisji w razie wprowadzenia do środowiska znacznych ilo ści hałasu (art. 147 ust. 2 Po ś), przy czym pomiary powinny zosta ć przeprowadzane przez odpowiednie laboratoria (art. 147a Po ś), • obowi ązek ewidencji oraz przechowywania wyników pomiarów przez 5 lat (art. 147 ust. 6 Po ś), • obowi ązek przedstawiania wła ściwemu organowi ochrony środowiska oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska wyników wykonanych pomiarów (art. 149 ust.1 Po ś), • obowi ązek zgłoszenia instalacji mog ącej negatywnie oddziaływa ć na środowisko, których eksploatacja wymaga zgłoszenia z tytułu powodowania hałasu (art. 152 ust. 1 Po ś)16 , • zakaz u żywania instalacji lub urz ądze ń nagła śniaj ących na publicznie dost ępnych terenach miast, terenach zabudowanych oraz rekreacyjno-wypoczynkowych (art. 156 ust. 1 Po ś), za wyj ątkiem okazjonalnych uroczysto ści, imprez sportowych i innych legalnych zgromadze ń, a tak że podawania do publicznej wiadomo ści informacji i komunikatów słu żą cych bezpiecze ństwu publicznemu (art. 156 ust. 2 Po ś).

6.2 OBOWI ĄZKI ZARZ ĄDZAJ ĄCEGO DROG Ą, LINI Ą KOLEJOW Ą, LINI Ą TRAMWAJOW Ą I LOTNISKIEM Artykuł 139 Po ś stanowi, że w przypadku dróg, linii kolejowych i tramwajowych, lotnisk oraz portów przestrzeganie wymogów ochrony środowiska musz ą zapewni ć zarz ądzaj ący tymi obiektami. Do ich obowi ązków nale ży: • stosowanie zabezpiecze ń akustycznych i wła ściwej organizacji ruchu w celu ochrony środowiska przed zanieczyszczeniem hałasem (art. 173 Po ś), • obowi ązek dotrzymania standardów jako ści środowiska (rozumiany jako obowi ązek zachowania dopuszczalnych poziomów hałasu - art. 174 Po ś), • obowi ązek prowadzenia okresowych lub ci ągłych pomiarów warto ści poziomu hałasu w środowisku (art. 175 Po ś), • obowi ązek przedstawiania wła ściwemu organowi ochrony środowiska oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska wyników wykonanych pomiarów (art. 177 ust.1 Po ś), • obowi ązek sporz ądzania co 5 lat map akustycznych dróg, linii kolejowych i tramwajowych zaliczonych do obiektów których eksploatacja mo że powodowa ć negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, (art. 179 ust.1 Po ś), • obowi ązek niezwłocznego przedło żenia fragmentów map akustycznych obejmuj ących okre ślony powiat wła ściwemu marszałkowi i staro ście (art. 179 ust. 4 pkt 1 Po ś),

15 Wg rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2014 r. w sprawie wymaga ń w zakresie prowadzenia pomiarów wielko ści emisji oraz pomiarów ilo ści pobieranej wody)(Dz.U. 2014, poz.1542 − okresowe pomiary hałasu w środowisku, który jest wyra żony wska źnikami hałasu maj ącymi zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska (L Aeq D i L Aeq N ), prowadzi si ę dla zakładu, na którego terenie eksploatowane s ą instalacje lub urz ądzenia emituj ące hałas, dla którego zostało wydane pozwolenie na emitowanie hałasu do środowiska lub decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu. − okresowe pomiary hałasu w środowisku, który jest wyra żony wska źnikami hałasu maj ącymi zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska (L Aeq D i L Aeq N ), prowadzi si ę dla instalacji, dla której zostało wydane pozwolenie zintegrowane. − okresowe pomiary hałasu w środowisku, w tym hałasu impulsowego, prowadzi si ę raz na dwa lata, z uwzgl ędnieniem specyfiki pracy źródeł hałasu; w przypadku źródeł pracuj ących sezonowo pomiary hałasu przeprowadza si ę w tym okresie. 16 Minister Środowiska jeszcze nie okre ślił rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia z uwagi na powodowanie hałasu

BMTcom Sp. z o.o. 54 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

• obowi ązek niezwłocznego przedło żenia fragmentów map akustycznych obejmuj ących okre ślone województwo wła ściwemu wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska (art. 179 ust. 4 pkt. 2 Po ś), • obowi ązek sporz ądzenia po raz pierwszy mapy akustycznej w terminie 1 roku od dnia w którym obiekt został zaliczony do obiektów, których eksploatacja mo że powodowa ć negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach (art. 179 ust. 5 Po ś). Wszystkie działania zawarte w niniejszym Programie zwi ązane s ą z eksploatacj ą istniej ących dróg. Zgodnie z art. 173 Po ś ochron ę przed zanieczyszczeniami powstaj ącymi w zwi ązku z eksploatacj ą dróg ( …) zapewnia si ę poprzez: 1) stosowanie rozwi ąza ń technicznych ograniczaj ących rozprzestrzenianie zanieczyszcze ń, a w szczególno ści: a) zabezpiecze ń akustycznych, (…) 2) wła ściw ą organizacj ę ruchu.

BMTcom Sp. z o.o. 55 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

7 OGRANICZENIA I OBOWI ĄZKI WYNIKAJ ĄCE Z REALIZACJI PRZEPISÓW PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA

Programy ochrony środowiska przed hałasem na terenach aglomeracji realizuj ą: podmioty podległe Prezydentowi Miasta oraz inne (zarz ądcy dróg ekspresowych i autostrad, linii kolejowych, lotnisk). Główny zakres zada ń powinien by ć adresowany do podmiotów podległych Radzie Miasta, gdy ż nie mo żna konstruowa ć obowi ązków, w szczególno ści finansowych, dla podmiotów niepodporz ądkowanych. Przedsi ęwzi ęcia antyhałasowe zaproponowane w Programie będą realizowane poprzez ró żne podmioty 17 . Oznacza to, że powinny one uzgodni ć ze sob ą zakres rzeczowy i harmonogram zaproponowany w Programie oraz ści śle ze sob ą współpracowa ć przy jego realizacji. Tylko wówczas mo żliwe b ędzie osi ągni ęcie zamierzonego w Programie celu, tj. poprawy komfortu akustycznego w mie ście. Z przepisów wynika, że: • Prezydent Miasta (jak równie ż inny podmiot) nie mo że dokona ć inwestycji antyhałasowej (i jakiejkolwiek innej) na gruncie, do którego nie posiada tytułu prawnego, • za dotrzymanie okre ślonych standardów środowiska odpowiada zarz ądzaj ący drog ą, lini ą kolejow ą, instalacj ą. Natomiast art. 174 ust. 2 ustawy Po ś stanowi, że na zarz ądzaj ącym drog ą, lini ą kolejow ą czy lotniskiem spoczywa obowi ązek utrzymywania standardów środowiska na granicy nieruchomo ści, do której posiada tytuł prawny (dosłownie przepis stanowi, że zarz ądzaj ącego obowi ązuje zakaz przekraczania standardów poza terenem do którego posiada tytuł prawny). W art. 173 pkt 1 lit. a czytamy, że ochron ę przed zanieczyszczeniami powstaj ącymi w zwi ązku z eksploatacj ą dróg, linii kolejowych i lotnisk zapewnia si ę przez stosowanie rozwi ąza ń technicznych ograniczaj ących rozprzestrzenianie zanieczyszcze ń, a w szczególno ści zabezpiecze ń akustycznych. Bior ąc powy ższe pod uwag ę nale ży stwierdzi ć, że w kontek ście realizacji Programu zarz ądzaj ący drog ą zobowi ązany jest do wykonania na własny koszt rozwi ąza ń antyhałasowych (np. budowa ekranów akustycznych), które przywróc ą parametry akustyczne środowiska do okre ślonych wymogami poziomów na granicy, nieruchomo ści do której posiadaj ą tytuł prawny.

17 Prezydent Miasta poprzez Zarz ąd Dróg i Transportu Miejskiego w Szczecinie, Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska i inne wydziały UM, Policja

BMTcom Sp. z o.o. 56 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

8 PRZEKAZYWANIE INFORMACJI DOTYCZ ĄCYCH REALIZACJI ZADA Ń PROGRAMU

Program jest uchwalany przez Rad ę Miasta Szczecin. Organem, który kontroluje realizacj ę Programu i raportuje jego post ępy jest Prezydent Miasta Szczecin. Obowi ązki innych organów dotycz ą głównie informacji o wydawanych decyzjach i aktach prawa miejscowego maj ących wpływ na realizacj ę Programu i ograniczone s ą do działa ń o charakterze sprawozdawczym. Uprawnienie Rady Miasta Szczecin do żą dania takich informacji ma za zadanie zwi ększy ć mo żliwo ści cało ściowej oceny sytuacji wpływaj ącej na przekroczenie standardów środowiska i szybsze podejmowanie wła ściwych rozstrzygni ęć . Prezydent Miasta Szczecin przekazuje raz na dwa lata w terminie do 31 marca danego roku Radzie Miasta „Raport z realizacji Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin” za okres sprawozdawczy. Raport powinien zawiera ć: 1) Opisy poszczególnych zada ń zrealizowanych i b ędących w realizacji: a) jednostk ę odpowiedzialn ą za zadanie, b) wydane decyzje administracyjne lub dokonane zgłoszenia, c) harmonogram realizacji zadania, koszty i źródła finansowania, d) zało żone i uzyskane w wyniku realizacji rezultaty zadania, e) weryfikacj ę skuteczno ści zadania (pomiary). 2) Informacje o ewentualnych zagro żeniach wykonania zada ń Programu. 3) Informacje o wydanych aktach prawa miejscowego, maj ących wpływ na klimat akustyczny otoczenia dróg (plany zagospodarowania, obszary ograniczonego u żytkowania, obszary ciche w aglomeracji). Raport powinien by ć tworzony w oparciu o: 1) Informacje przekazywane przez zarz ądców źródeł hałasu o zrealizowanych i b ędących w realizacji zadaniach, a) wydane decyzje administracyjne, których ustalenia zmierzaj ą do osi ągni ęcia celów programu, w szczególno ści: − pozwolenia na budow ę, pozwolenia na u żytkowanie, − zgłoszenia na wykonanie robót budowlanych. b) sprawozdania z pomiarów poziomu d źwi ęku przed rozpocz ęciem zadania i po jego zako ńczeniu, w tym tak że analiz porealizacyjnych, c) pomiary poziomu hałasu wykonanych przez zarz ądc ę źródła hałasu w ramach innych zada ń, w tym monitoringowych. 2) Informacje o przyj ętych w planach zagospodarowania przestrzennego zapisach dotycz ących rozwi ąza ń, maj ących na celu ograniczenie emisji hałasu do środowiska. Informacje do Raportu Prezydent Miasta uzyskuje od: 1) Podmiotów zobowi ązanych do realizacji zada ń Programu: zarz ądcy drogi, 2) Organów administracji budowlanej, terenów obj ętych Programem, w zakresie wydawanych pozwole ń budowlanych, decyzji na u żytkowanie i przyjmowanych zgłosze ń, których ustalenia zmierzaj ą do osi ągni ęcia celów Programu, 3) Innych organów wskazanych w Programie. W zakresie wydawania aktów prawa miejscowego (plany zagospodarowania, strefy ciche w aglomeracji oraz obszary ograniczonego u żytkowania) s ą to tak że informacje b ędące w posiadaniu organu, któremu powierzono wykonanie uchwały.

BMTcom Sp. z o.o. 57 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

CZ ĘŚĆ III – UZASADNIENIE ZAKRESU PROGRAMU

9 PODSTAWY PRAWNE OPRACOWANIA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM

9.1 WYMAGANIA UNIJNE Podstawowym przepisem europejskim odnosz ącym si ę do problematyki ochrony przed hałasem jest Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady Unii Europejskiej z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie oceny i zarz ądzania poziomem hałasu w środowisku. Dyrektywa wprowadziła trzy podstawowe, nast ępuj ące po sobie, rodzaje aktywno ści: • ustalenie i przyj ęcie przez Pa ństwa Członkowskie wspólnych wska źników oceny hałasu i wspólnych europejskich metod ich wyznaczania (art. 5 i 6 Dyrektywy), • sporz ądzenie strategicznych map akustycznych dla wyznaczonych wg jednolitego kryterium obszarów (art. 7 Dyrektywy), • opracowanie w oparciu o sporz ądzone mapy i realizacja wieloletnich programów ochrony środowiska przed hałasem (art. 8 Dyrektywy) tzw. „planów działa ń”. W oparciu o strategiczn ą map ę akustyczn ą Pa ństwa Członkowskie zobowi ązane s ą przyj ąć Plany Działa ń zmierzaj ące do: „ zapobiegania powstawania hałasu w środowisku i obni żania jego poziomu tam, gdzie jest to konieczne, zwłaszcza tam, gdzie oddziaływanie hałasu mo że powodowa ć szkodliwe skutki dla ludzkiego zdrowia, oraz zachowanie jako ści klimatu akustycznego środowiska tam, gdzie jest ona jeszcze wła ściwa ”. Poza powy ższymi trzema rodzajami działa ń w zakresie ochrony środowiska przed hałasem, Dyrektywa wprowadza tak że dalsze regulacje, takie jak: • zasady informowania społecze ństwa o stanie klimatu akustycznego środowiska oraz zrealizowanych planach działa ń (art. 9 Dyrektywy), • obowi ązek przekazywania Komisji informacji na temat realizowanych planów działa ń (art. 10 Dyrektywy). Dyrektywa ustala terminy realizacji powy ższych wymaga ń.

9.2 PRZEPISY KRAJOWE

9.2.1 PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA Zasadnicza cz ęść regulacji w zakresie ochrony środowiska przed hałasem zawarta jest w Dziale V ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska 18 (tekst jednolity - (Dz.U. z 2013r. poz. 1232 z pó źn. zm.). Artykuł 117 ustawy Po ś stanowi, że oceny stanu akustycznego środowiska i obserwacji zmian dokonuje si ę w ramach pa ństwowego monitoringu środowiska na podstawie wyników pomiarów poziomów hałasu okre ślonych długookresowymi wska źnikami hałasu L DWN i L N oraz z uwzgl ędnieniem pozostałych danych, w szczególno ści demograficznych oraz dotycz ących sposobu zagospodarowania i użytkowania terenu. Art. 119 ust. 1 ustawy Po ś wskazuje natomiast, że programy ochrony środowiska przed hałasem tworzy si ę dla terenów, na których poziom hałasu przekracza poziom dopuszczalny, celem dostosowania poziomu hałasu do dopuszczalnego, a rada powiatu, w drodze uchwały, uchwala program ochronny środowiska przed hałasem (art. 119 ust. 2 Po ś). Inne wymagania wzgl ędem tworzenia programu ochrony środowiska przed hałasem to:

18 zwanej dalej Po ś

BMTcom Sp. z o.o. 58 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

• zapewnienie mo żliwo ści udziału społecze ństwa w post ępowaniu, którego przedmiotem jest sporz ądzenie programu ochrony środowiska przed hałasem, (art. 119 ust. 2a Po ś), • uchwalenie w ci ągu jednego roku od dnia przedstawienia mapy akustycznej, (art. 119 ust. 5 Po ś), • obowi ązek aktualizacji co najmniej raz na pi ęć lat, a tak że w przypadku wyst ąpienia okoliczno ści uzasadniaj ących zmian ę planu lub harmonogramu realizacji. (art. 119 ust. 6). W procesie tworzenia programów udział wzi ąć powinni równie ż zarz ądzaj ący obiektami (drogi, koleje, zakłady przemysłowe itp.), których eksploatacja mo że powodowa ć negatywne oddziaływanie na środowisko. Prezydent, po wykonaniu programu ochrony środowiska przed hałasem, przekazuje go wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska niezwłocznie po uchwaleniu programu przez rad ę powiatu (art. 120 ust. 2) Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (zmienionym art. 4 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. z 2003 r., Nr 7, poz. 78) aglomeracje o liczbie ludno ści wi ększej ni ż 100 tysi ęcy powinny uchwali ć do 30 czerwca 2013 r. program ochrony środowiska przed hałasem. Podstaw ę prawn ą tworzenia programów w formie prawa miejscowego stanowi art. 84 ust. 1 ustawy Po ś: (…)”Art. 84. 1. W celu doprowadzenia do przestrzegania standardów jako ści środowiska w przypadkach wskazanych ustaw ą lub przepisami szczególnymi, w drodze aktu prawa miejscowego, tworzone s ą programy. Programy s ą publikowane w wojewódzkich dziennikach urz ędowych.”(…) Program ochrony środowiska przed hałasem powinien zosta ć przyj ęty przez rad ę powiatu na podstawie art. 84 oraz 119 ust. 2 ustawy Po ś w formie uchwały. Status prawny uchwały rady powiatu w zakresie programu ochrony środowiska przed hałasem jednoznacznie okre śla ustawa Po ś. Ogłoszenie tego aktu prawnego powinno nast ąpi ć po uchwaleniu przez rad ę powiatu i podpisaniu przez przewodnicz ącego, który niezwłocznie kieruje do publikacji w Dzienniku Urz ędowym Województwa.

9.2.2 ROZPORZ ĄDZENIA MINISTRA ŚRODOWISKA Artykuł 119 ust.1 ustawy Po ś okre śla, dla jakich obszarów nale ży tworzy ć program ochrony środowiska przed hałasem. Natomiast szczegółowe kryteria dotycz ące planów działa ń, opis procedur i toku post ępowania mo żna znale źć w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 pa ździernika 2002 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń, jakim powinien odpowiada ć program ochrony środowiska przed hałasem (Dz. U. Nr 179, poz. 1498). Programy musz ą by ć równie ż zgodne z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t.j Dz.U. z 2014, poz. 112). Poni żej zestawiono wymienione przepisy wykonawcze wraz z opisem najwa żniejszych zało żeń.

Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 pa ździernika 2002 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń, jakim powinien odpowiada ć program ochrony środowiska przed hałasem Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 pa ździernika 2002 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń, jakim powinien odpowiada ć program ochrony środowiska przed hałasem (Dz. U. Nr 179, poz. 1498) jest wynikiem delegacji zawartej w art. 119 ust. 3 Po ś i jest podstawowym przepisem okre ślaj ącym zasady wykonania programu ochrony środowiska przed hałasem. Zgodnie z powy ższym rozporz ądzeniem Pogram ochrony środowiska przed hałasem musi składa ć si ę z: 1) Cz ęś ci opisowej, zawieraj ącej m.in. a) naruszenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku oraz zakresu działa ń niezb ędnych do przywrócenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, b) termin i koszty realizacji programu wraz ze wskazaniem źródeł jego finansowania, 2) Cz ęś ci prezentuj ącej ograniczenia prawne i obowi ązki wynikaj ące z realizacji programu. 3) Cz ęś ci uzasadniaj ącej zakres zagadnie ń obj ętych programem, a w tym w szczególno ści:

BMTcom Sp. z o.o. 59 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

a) dane i wnioski wynikaj ące ze sporz ądzonych map akustycznych, w tym w szczególno ści odnosz ące si ę do: • charakterystyki obszaru obj ętego map ą akustyczn ą, w tym uwarunkowa ń wynikaj ących z ustale ń planów zagospodarowania przestrzennego, ogranicze ń zwi ązanych z wyst ępowaniem istniej ących obszarów ograniczonego u żytkowania, a tak że obszarów istniej ących stref ochronnych, • charakterystyki terenów obj ętych programem, w tym liczby mieszka ńców, gęsto ści zaludnienia oraz zakresu przekrocze ń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, • charakterystyk techniczno-akustycznych źródeł hałasu maj ących negatywny wpływ na poziom hałasu w środowisku, • trendów zmian stanu akustycznego, • koncepcji działa ń zabezpieczaj ących środowisko przed hałasem. b) zestawienie zrealizowanych zada ń w zakresie ochrony środowiska przed hałasem wraz z ocen ą ich skuteczno ści i analiz ą poniesionych kosztów – to dotyczy w przypadku realizacji kolejnego programu; c) analiz ę materiałów, dokumentów i publikacji wykorzystanych do opracowania programu, w tym: • polityk, strategii, planów lub programów, tj.: o koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, planów zagospodarowania przestrzennego oraz strategii rozwoju regionalnego, o polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, le śnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywanych lub przyjmowanych przez organy administracji, wyznaczaj ących ramy dla pó źniejszej realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, o polityk, strategii, planów lub programów innych niż wymienione w pkt 1 i 2, których realizacja mo że spowodowa ć znacz ące oddziaływanie na obszar Natura 2000 je żeli nie s ą one bezpo średnio zwi ązane z ochron ą obszaru Natura 2000 lub nie wynikaj ą z tej ochrony; o istniej ących powiatowych lub gminnych programów ochrony środowiska, • przepisów prawa, w tym prawa miejscowego, maj ących wpływ na stan akustyczny środowiska, • decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu oraz innych dokumentów i materiałów wykonanych dla potrzeb post ępowa ń administracyjnych prowadzonych w stosunku do podmiotów korzystaj ących ze środowiska, których działalno ść ma negatywny wpływ na stan akustyczny środowiska, • przepisów dotycz ących emisji hałasu z instalacji i urz ądze ń, w tym pojazdów, których funkcjonowanie ma negatywny wpływ na stan akustyczny środowiska, • nowych, dost ępnych technik i technologii w zakresie ograniczania hałasu. Omawiane rozporz ądzenie odnosi si ę tak że do harmonogramu realizacji poszczególnych zada ń. Harmonogram ten determinowany by ć winien wielko ści ą przekrocze ń w zale żno ści od przeznaczenia terenu, na którym przekroczenia s ą notowane. Pomoc ą w ustalaniu kolejno ści działa ń ochronnych jest wprowadzony do niniejszego rozporz ądzenia tzw. wska źnik M, szerzej omówiony dalej w tek ście.

Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku Wska źniki słu żą ce do realizacji długofalowej polityki hałasowej wprowadzono do polskiego ustawodawstwa rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t.j Dz.U. z 2014, poz. 112) w wyniku implementacji Dyrektywy 2002/49/WE. S ą to:

BMTcom Sp. z o.o. 60 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

a) długookresowy średni poziom d źwi ęku A wyra żony w decybelach (dB), wyznaczony w ci ągu wszystkich dób w roku, z uwzgl ędnieniem pory dnia, pory wieczoru oraz pory nocy, oznaczany w ustawie Po ś jako L DWN , b) długookresowy średni poziom d źwi ęku A wyra żony w decybelach (dB), wyznaczony w ci ągu wszystkich pór nocy w roku, oznaczany w ustawie Po ś jako L N. Wska źniki te, opisane szerzej w dalszych partiach tekstu, posłu żyły do opracowania szczegółowych rozwi ąza ń niniejszego Programu. Zestaw dopuszczalnych poziomów hałasu przedstawiaj ą Tabele 14 i 15.

Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 1 pa ździernika 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych uj ętych na mapach akustycznych oraz ich układu i sposobu prezentacji Rozporz ądzenie to zawiera m.in. niezb ędny zakres informacyjny, który powinna zawiera ć mapa akustyczna wykorzystywana do realizacji programu naprawczego. Wprowadza ono mi ędzy innymi przepis, że zakres danych cz ęś ci graficznej mapy akustycznej powinien tak że obejmowa ć mapy zawieraj ące proponowane kierunki zmian zagospodarowania przestrzennego, wynikaj ące z potrzeb ochrony przed hałasem. W szczególno ści na mapach tych mog ą by ć oznaczane proponowane obszary ciche. Zapis ten, po raz pierwszy w naszym prawodawstwie, wprowadza obowi ązek nie tylko poprawy stanu klimatu akustycznego, lecz tak że prewencji (wykorzystanie map akustycznych do celu realizacji programów ochrony przed hałasem i wyznaczania obszarów cichych).

BMTcom Sp. z o.o. 61 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Tabela 14: Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wył ączeniem hałasu powodowanego przez starty, l ądowania i przeloty statków powietrznych, wyra żone wska źnikami L DWN i L N, maj ącymi zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem.

Dopuszczalny poziom hałasu w [dB]

Drogi lub linie kolejowe 19 Instalacje i pozostałe obiekty i grupy źródeł hałasu

Lp. Przeznaczenie terenu LDWN LN LDWN LN przedział czasu przedział czasu przedział czasu przedział czasu odniesienia odniesienia odniesienia odniesienia równy równy równy równy wszystkim wszystkim wszystkim wszystkim dobom porom dobom porom w roku nocy w roku nocy a) obszary A ochrony 1 uzdrowiskowej 50 45 45 40 b) Tereny szpitali poza miastem

a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy zwi ązanej 2 ze stałym lub wielogodzinnym 64 59 50 40 pobytem dzieci i młodzie ż c) Tereny domów opieki d) Tereny szpitali w miastach

a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej 3 68 59 55 45 c) Tereny rekreacyjno – wypoczynkowe d) Tereny mieszkaniowo – usługowe

Tereny w strefie śródmiejskiej 4 miast powy żej 100 tys. 70 65 55 45 mieszka ńców 20

19 Warto ści okre ślone dla dróg i linii kolejowych stosuje si ę tak że dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i kolei linowych . 20 Strefa śródmiejska miast powy żej 100 tys. mieszka ńców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracj ą obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których wyst ępuj ą dzielnice o liczbie mieszka ńców pow. 100 tys., mo żna wyznaczy ć w tych dzielnicach stref ę śródmiejsk ą, je żeli charakteryzuje si ę ona zwart ą zabudow ą mieszkaniow ą z koncentracj ą obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych .

BMTcom Sp. z o.o. 62 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Tabela 15: Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowane przez starty, l ądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne wyra żone wska źnikami L DWN i L N, maj ącymi zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem.

Dopuszczalny długookresowy, średni poziom d źwi ęku A w dB

Starty, l ądowania i przeloty statków Linie elektroenergetyczne powietrznych

LDWN LN LDWN LN Lp. Przeznaczenie terenu przedział czasu przedział czasu przedział czasu przedział czasu odniesienia odniesienia odniesienia odniesienia równy równy równy równy wszystkim wszystkim wszystkim wszystkim dobom porom dobom porom w roku nocy w roku nocy a) obszary A ochrony uzdrowiskowej b) Tereny szpitali, domów opieki 1 55 45 45 40 c) Tereny zabudowy zwi ązanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzie ży

a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej oraz zabudowy zagrodowej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny rekreacyjno – 2 wypoczynkowe 60 50 50 45 c) Tereny mieszkaniowo – usługowe, d) Tereny w strefie śródmiejskiej miast powy żej 100 tys. mieszka ńców

BMTcom Sp. z o.o. 63 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

9.3 PRZEPISY PRAWA DOTYCZACE EMISJI HAŁASU DO ŚRODOWISKA

9.3.1 POZWOLENIA NA EMITOWANIE HAŁASU DO ŚRODOWISKA Decyzj ę o dopuszczalnym poziomie hałasu wydaje si ę w przypadku stwierdzenia przez organ ochrony środowiska, na podstawie pomiarów własnych, pomiarów dokonanych przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska lub pomiarów podmiotu obowi ązanego do ich prowadzenia, że poza zakładem, w wyniku jego działalno ści, przekroczone s ą dopuszczalne poziomy hałasu (art. 115a ust. 1 Po ś). W odniesieniu do zakładów w Szczecinie, których funkcjonowanie ze wzgl ędu na rodzaj i skal ę prowadzonej działalno ści, mo że powodowa ć znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako cało ści, wydano decyzje o dopuszczalnym poziomie hałasu (Tabela 16) okre ślaj ące wielko ść emisji hałasu wyznaczon ą dopuszczalnymi poziomami hałasu poza zakładem, wyra żonymi wska źnikami hałasu L AeqD i L AeqN .

Tabela 16: Obowi ązuj ące decyzje o dopuszczalnym poziomie hałasu wydane w latach 2008-2014 .

Rok Lp. Instalacja (obiekt) Przyczyna przekrocze ń wydania

1. Spółdzielcza Agrofirma Witkowo Urz ądzenia wentylacyjne 2008 obiekt handlowy, i klimatyzacyjne ul .Iwaszkiewicza 80 2. CH Ster ul. Ku Sło ńcu 67 Jednostki zewn ętrzne instalacji 2009 Hipermarket Real i urz ądze ń obsługuj ących systemy chłodzenia, klimatyzacji i wentylacji 3. Mabo Adolf Bogacki Instalacja do cynkowania ogniowego, 2010 ul. Spółdzielców 8a piaskowanie, śrutowanie. 4. Megaron S.A ul. Pyrzycka 3ef, 70-892 Rozładunek cementowozów, 2012 Szczecin wentylacja 5. Stokrotka Spółka z o.o. ul. Mełgiewska 7-9, Wentylacja 2012 20- 952 Lublin, Supermarket Stokrotka 118 ul. Niemcewicza 26 w Szczecinie 6. Padawa III Sp. jawna Pub Chrobry ul. Wały Nagło śnienie, muzyka 2013 Chrobrego 1A w Szczecinie. 7. Lidl Polska Sp. z o.o. ul. Pozna ńska 48 Dostawa towaru 2014 Jankowice, Tarnowo Podgórne, sklep LIDL ul Ks.Bp. Bandurskiego 97 w Szczecinie.

Obowi ązek przestrzegania dopuszczalnych poziomów hałasu w zwi ązku z eksploatacj ą dróg i linii kolejowych wynika bezpo średnio z mocy prawa i nie wymaga indywidualizacji w formie decyzji administracyjnych (art. 115a ust. 2 Po ś). Na terenie obj ętym Programem dla wyszczególnionych odcinków tras komunikacyjnych nie prowadzono, na żadnym szczeblu administracji publicznej, post ępowa ń administracyjnych, zobowi ązuj ących zarz ądc ę źródła hałasu do zmniejszenia ponadnormatywnego hałasu np. na podstawie art. 362 Po ś.

9.3.2 PRZEPISY DOTYCZ ĄCE EMISJI Z INSTALACJI I URZ ĄDZE Ń Zgodnie z art. 155 Po ś, środki transportu powinny spełnia ć wymagania ochrony środowiska okre ślone w ustawie oraz w przepisach odr ębnych. W odniesieniu do pojazdów drogowych maj ą tu zastosowanie przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. 2012 poz. 1137 z pó źn.zm. ) Zgodnie z art. 66 ww. ustawy pojazd uczestnicz ący w ruchu ma by ć tak zbudowany, wyposa żony i utrzymany, aby korzystanie z niego nie zakłócało spokoju publicznego przez powodowanie hałasu przekraczaj ącego poziom okre ślony w rozporz ądzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie warunków

BMTcom Sp. z o.o. 64 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015 technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezb ędnego wyposa żenia (t.j. Dz.U. 2015 poz. 305.). Zgodnie z § 9 ust. 1 cytowanego rozporz ądzenia pojazd powinien by ć tak zbudowany, wyposa żony i utrzymany, aby poziom hałasu zewn ętrznego mierzony podczas postoju pojazdu z odległo ści 0,5 m nie przekraczał w odniesieniu do: a) pojazdu, który był poddany badaniom homologacyjnym - warto ści ustalonej w trakcie bada ń homologacyjnych o 5 dB (A), b) pozostałych pojazdów - warto ści podanych w Tabeli 17 (poni żej). Dla ci ągnika rolniczego, pojazdu wolnobie żnego (§ 45 ust. 1 ww. rozporz ądzenia) poziom hałasu zewn ętrznego mierzony podczas postoju pojazdu silnikowego z odległo ści 0,5 m nie mo że przekracza ć 104 dB(A) (§ 45 ust. 1 pkt 2 ww. rozporz ądzenia), natomiast motoroweru - 90 dB (A) (§ 53 ust. 5 ww. rozporz ądzenia). Jednocze śnie nale ży zaznaczy ć, że ustawowe warto ści emisji hałasu z pojazdów cz ęsto nie s ą sprawdzane w ramach okresowej oceny stanu technicznego pojazdów dopuszczanych do ruchu drogowego.

Tabela 17: Dopuszczalny poziom hałasu zewn ętrznego pojazdów.

Rodzaj silnika Lp. Pojazd o zapłonie o zapłonie iskrowym samoczynnym

1 Motocykl z silnikiem o pojemno ści skokowej:

- nie przekraczaj ącej 125 cm 3 94 -

- wi ększej ni ż 125 cm 3 96 -

2 Samochód osobowy 93 96

Pojazd samochodowy o dopuszc zalnej masie całkowitej nieprzekraczaj ącej 3,5 t, 3 93 102 z wyj ątkiem samochodu osobowego

4 Inny pojazd samochodowy 98 108

BMTcom Sp. z o.o. 65 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

10 MATERIAŁY, DOKUMENTY I PUBLIKACJE WYKORZYSTANE W OPRACOWANIU PROGRAMU

Na kształt niniejszego Programu miały wpływ przeanalizowane opracowania strategiczne miasta Szczecin oraz inne materiały opracowane na potrzeby miasta, a tak że województwa Zachodniopomorskiego. Do najwa żniejszych mo żna zaliczy ć: • Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2020, • Plan zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla województwa zachodniopomorskiego, • Strategi ę rozwoju sektora transportu województwa zachodniopomorskiego do roku 2020, • Program Ochrony Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2012-2015 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2016-2019, • Program ochrony środowiska przed hałasem dla Województwa Zachodniopomorskiego, • Strategia rozwoju Szczecina 2025, • Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego w Szczecinie, • Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Szczecin, • Wieloletnia Prognoza Finansowa miasta Szczecin na lata 2013-2015 i na lata pó źniejsze.

10.1 STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ZACHODNIO-POMORSKIEGO DO ROKU 2020 Dokument został przyj ęty przez Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego Uchwał ą Nr XXVI/303/05 z dnia 19 grudnia 2005 roku, a nast ępnie zaktualizowany w czerwcu 2010r. Zgodnie z wizj ą Województwa Zachodniopomorskiego w 2020 roku, b ędzie to region o nowoczesnej i zró żnicowanej gospodarce stawiaj ący na nauk ę i innowacyjno ść . Dzi ęki swojemu korzystnemu poło żeniu i rozbudowie infrastruktury transportowej województwo będzie odgrywał rol ę wa żnego ośrodka wymiany gospodarczej, kulturalnej i naukowej o dobrej dost ępno ści komunikacyjnej. Spo śród 6 celów strategicznych, które definiuje strategia jeden dotyczy problemu ograniczenia emisji hałasu w województwie: Cel strategiczny 4: Zachowanie i ochrona warto ści przyrodniczych, racjonalna gospodarka zasobami Cel kierunkowy 4.1: Poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego Działanie C: Ograniczenie emisji zanieczyszcze ń, hałasu i gazów cieplarnianych ze źródeł komunalnych, komunikacyjnych i przemysłowych.

10.2 PLAN ZRÓWNOWA ŻONEGO ROZWOJU PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO Plan zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Zachodniopomorskiego przyj ęty przez Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego Uchwał ą XXXVII/498/14 z dnia 24 czerwca 2014r. Dokument wskazuje najlepsze mo żliwe rozwi ązania w obszarze przewozów pasa żerskich na terenie województwa zachodniopomorskiego ukierunkowane na zwi ększenie udziału transportu zbiorowego w podró żach o zasi ęgu wojewódzkim. W dokumencie stwierdza si ę, że stan klimatu akustycznego wokół dróg krajowych i wojewódzkich ulega ci ągłym zmianom, spowodowanych wzrostem liczby pojazdów samochodowych, a co za tym idzie wzrostem nat ęż enia ruchu, co pogarsza sytuacj ę akustyczn ą przyległych terenów. Równocze śnie zauwa żalny jest znaczny post ęp prac zwi ązany z budow ą nowych odcinków dróg, w tym obwodnic (działanie to ma du że znaczenie w polityce ochrony terenów wysoce zurbanizowanych przed hałasem), odnowy nawierzchni, jak równie ż budowy elementów ochrony środowiska ograniczaj ących propagacj ę hałasu (ekrany akustyczne). Alternatyw ą dla wzrastaj ącego

BMTcom Sp. z o.o. 66 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015 ruchu samochodowego, mo że by ć racjonalny rozwój publicznego transportu zbiorowego. Sprawnie funkcjonuj ąca sie ć poł ącze ń w publicznym transporcie zbiorowym mo że spowodowa ć zmian ę zachowa ń społecznych, polegaj ącą na wyborze środków komunikacji zbiorowej zamiast samochodu. Taka zmiana przeło ży si ę na zmniejszenie ruchu samochodowego, zanieczyszczenia powietrza oraz spadku poziomu hałasu. Dokument podkre śla potrzeb ę realizacji zintegrowanych w ęzłów przesiadkowych wymieniaj ąc dwie lokalizacje znajduj ące si ę na ternie Szczecina: • Szczecin Główny, • Szczecin D ąbie, W obr ębie zintegrowanych w ęzłów przesiadkowych powinny by ć tworzone parkingi dla samochodów osobowych: • „Park&Ride” - mieszka ńcy chc ąc dotrze ć do celu odbywaj ą podró ż samochodem tylko do parkingu, a nast ępnie korzystaj ą ze środków komunikacji zbiorowej; • „Kiss and Ride” – miejsca postojowe z dozwolonym postojem maksymalnie na 5 minut dla osób odwo żą cych pasa żerów na poci ąg lub autobus.

10.3 STRATEGIA ROZWOJU SEKTORA TRANSPORTU WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO DO ROKU 2020 „Strategia rozwoju transportu drogowego Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2020” przyj ęta przez Zarz ąd Województwa Zachodniopomorskiego Uchwał ą Nr 221/10 z dnia 22 lutego 2010r. Celem głównym strategii jest poprawa stanu infrastruktury drogowej i technicznej oraz d ąż enie do utworzenia spójnego systemu transportu drogowego, sprzyjaj ącego rozwojowi społeczno- gospodarczemu. Dzi ęki poprawie spójno ści sieci drogowej mo żliwy b ędzie: • wzrost dost ępno ści komunikacyjnej regionu • rozwój systemu transportu publicznego Rozwój i modernizacja sieci transportu drogowego wynikaj ący zarówno z ró żnego rodzaju potrzeb społeczno-gospodarczych, jak te ż z trendów rozwojowych, powinien zmierza ć w kierunku: • Poprawy dost ępno ści do aglomeracji Szczecina oraz Koszalina z obszarów centralnych kraju w celu ści ślejszego powi ązania peryferyjnie poło żonego województwa zachodniopomorskiego. • Rozbudowa dróg krajowych w województwie obliguje do budowy dróg wylotowych i w ęzłów w obr ębie miasta Szczecina, które zapewni ą sprawne wł ączenie si ę pojazdów w ruch na drogach ekspresowych. • Nadmierne obci ąż enie ruchem podstawowych ci ągów komunikacyjnych w centrum Szczecina wymaga kontynuowania budowy obwodnicy śródmiejskiej, która umo żliwi ruch mi ędzy dzielnicami Szczecina z omini ęciem centrum. Konieczna jest równie ż budowa kolejnych obwodnic Szczecina, w tym m.in.: północnej i wschodniej. • Rozwi ązania obecnych i przyszłych problemów komunikacyjnych w rejonie miasta Szczecin, poprzez budow ę obej ścia zachodniego. Obej ście ma przede wszystkim przej ąć i wyprowadzi ć poza miasto wzrastaj ący ruch tranzytowy z pobliskich przej ść granicznych (Lubieszyn i Rosówek), a tak że z drogi wojewódzkiej z Polic. • Wdro żenie systemów telematycznych, umo żliwiaj ących multimodalne sterowanie ruchem.

10.4 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO NA LATA 2012-2015 Z UWZGL ĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA 2016-2019 Dokument został przyj ęty przez Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego Uchwał ą Nr Xii/142/11 z dnia 20 grudnia 2011 roku. Program analizuje stan środowiska województwa w zakresie m.in. szkodliwego oddziaływania hałasu. Hałas komunikacyjny jest obecnie głównym źródłem zakłóce ń klimatu środowiska województwa zachodniopomorskiego. W mniejszym stopniu wyst ępuje w województwie zachodniopomorskim

BMTcom Sp. z o.o. 67 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015 uci ąż liwo ść zwi ązana z hałasem kolejowym, a hałas przemysłowy ma charakter zdecydowanie lokalny i dotyka najmniejszego odsetka mieszka ńców. Wśród czynników pozytywnych nale ży wymieni ć: • rosn ące rozpoznanie miejsc zagro żenia hałasem (mapy akustyczne, POH), • podejmowane działania zapobiegaj ące (obwodnice miast, remonty nawierzchni) oraz ograniczaj ące rozprzestrzenianie si ę hałasu w środowisku (ekrany akustyczne), • wzrastaj ąca świadomo ść społecze ństwa skutkuj ąca licznymi interwencjami w zakładach przemysłowych b ędących źródłem hałasu, • działania naprawcze prowadzone w zakładach przemysłowych.

Wśród czynników negatywnych nale ży wymieni ć: • nierozpoznany klimat akustyczny w pobli żu lotnisk, • w dalszym ci ągu przestarzały i gło śny tabor autobusowy oraz tramwajowy, • niewystarczaj ące działania naprawcze w stosunku do miejsc, gdzie wyst ępuj ą przekroczenia poziomów dopuszczalnych. Potencjalnymi problemami s ą: • du ża liczba mieszka ńców nara żona na hałas drogowy, • słabe rozpoznanie miejsc przekrocze ń poziomów dopuszczalnych w odniesieniu do hałasu komunikacyjnego. Program zdefiniował cel długoterminowy do roku 2019: Poprawa klimatu akustycznego poprzez obni żenie hałasu do poziomu obowi ązuj ących standardów . Program równie ż zdefiniował cele krótkoterminowe do roku 2015: • Rozpoznanie i ocena stopnia narażenia mieszka ńców województwa na ponadnormatywny hałas (wykonanie map akustycznych oraz opracowanie i realizacja programów ochrony przed hałasem). • Ograniczenie uci ąż liwo ści akustycznej dla mieszka ńców (obni żenie oddziaływania hałasu na środowisko do poziomów dopuszczalnych w miejscach przekrocze ń).

10.5 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM DLA WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO Dokument został przyj ęty przez Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego Uchwał ą Nr II/26/14 z dnia 19 grudnia 2014 roku. Program odnosi si ę do terenów województwa znajduj ących si ę poza aglomeracjami (dla aglomeracji o liczbie mieszka ńców powy żej 100 tysi ęcy, sporz ądza si ę osobne dokumenty - mapa akustyczna oraz program ochrony środowiska przed hałasem). Został opracowany na podstawie nast ępuj ących map akustycznych: 1) Mapa akustyczna dla dróg krajowych i ruchu powyżej 3 000 000 pojazdów – 9 zadań – o łącznej długości 7 709,814 km. Zadanie 4 - Wykonanie map akustycznych dla dróg krajowych na terenie województwa zachodniopomorskiego i lubuskiego. Wersja 04, styczeń 2012r., Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. 2) Mapa akustyczna dla odcinków linii kolejowych, po których przejeżdża ponad 30 000 pociągów rocznie, opracowana dla potrzeb programów ochrony środowiska przed hałasem – województwo zachodniopomorskie, (aktualizacja 2013 r.), PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Wyniki map akustycznych wykazały, że w województwie pomorskim na hałas drogowy o poziomie przekraczaj ącym warto ść dopuszczaln ą nara żonych jest: Drogi krajowe i autostrady:

Wska źnik L DWN :

BMTcom Sp. z o.o. 68 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

- ilo ść osób:10215 - powierzchnia terenów nara żonych: 33 km2. Wska źnik L N: - ilo ść osób:6900 - powierzchnia terenów nara żonych: 22 km2. Drogi wojewódzkie:

Wska źnik L DWN : - ilo ść osób:5100 - powierzchnia terenów nara żonych: 1,71 km2. Wska źnik L N: - ilo ść osób:3446 - powierzchnia terenów nara żonych: 0,72 km2. Wyniki map akustycznych wykazały, że w województwie pomorskim na hałas kolejowy o poziomie przekraczaj ącym warto ść dopuszczaln ą nara żonych jest: Linie kolejowe:

Wska źnik L DWN : - ilo ść osób:175 - powierzchnia terenów nara żonych: 0,29 km2. Wska źnik L N: - ilo ść osób:97 - powierzchnia terenów nara żonych: 0,25 km2. W ramach przedmiotowego Programu ochrony środowiska przed hałasem dla województwa zachodniopomorskiego zostały zaproponowane działania, których celem jest znacz ące ograniczenie nadmiernego hałasu, a w nast ępstwie tego poprawa jako ści klimatu akustycznego zarówno w porze dnia, jak i nocy.

10.6 STRATEGIA ROZWOJU SZCZECINA 2025 Dokument, przyj ęty uchwał ą Nr XIV/320/11 Rady Miasta Szczecin z 19 grudnia 2011r wskazuje te obszary polityki rozwoju miasta (w sferze społecznej, gospodarczej i przestrzennej), których wsparcie, w ramach istniej ących uwarunkowa ń bud żetowych, przyczyni si ę do najbardziej efektywnego rozwoju społeczno-gospodarczego miasta w zakładanym horyzoncie czasu. Dwa z sze ściu zdefiniowanych kierunków rozwoju miasta maj ą zwi ązek z Programem: 5. Szczecin – miasto z rozwini ętym w ęzłem transportowo-logistycznym, opartym o port morski i śródl ądowy, poł ączenia drogowe, kolejowe i lotnicze. 6. Szczecin – miasto o znacznych zasobach zieleni i wód, bezpieczne, przyjazne i atrakcyjne dla mieszka ńców, inwestorów i turystów, oferuj ące bogat ą ofert ę kulturaln ą oraz wysok ą jako ść życia i wypoczynku. Strategia definiuje cele operacyjne, z których poniższe dotycz ą ochrony walorów przyrodniczych oraz transportu i układu komunikacyjnego miasta, a wi ęc s ą zwi ązane z Programem.

Cel operacyjny I.1. Ochrona oraz wykorzystanie walorów przyrodniczych „Walory przyrodnicze (woda, ziele ń, przestrze ń) nale żą do najcenniejszych potencjałów endogenicznych miasta i stały si ę podstaw ą Wizji Miasta 2050. Ich ochrona umo żliwi przekazanie w pełni tego naturalnego bogactwa przyszłym pokoleniom szczecinian, a racjonalne i efektywne ich wykorzystanie pozwoli zrealizowa ć Wizj ę w postaci „miasta pływaj ących ogrodów”, zapewniaj ącego mieszka ńcom i przybyszom wysok ą jako ść życia.” „Realizacja tych zamierze ń wymaga stworzenia systemu monitorowania, zarz ądzania i nadzorowania terenów przyrodniczych, w tym istniej ących i planowanych obiektów chronionych.”

Cel operacyjny IV.2. Poprawa dost ępno ści transportowej i układu komunikacyjnego miasta „Działania obj ęte niniejszym celem b ędą zmierza ć do budowy spójnego, multimodalnego systemu transportowego, obejmuj ącego poł ączenia drogowe, kolejowe, lotnicze, żeglug ę śródl ądow ą i transport morski wraz z wdro żeniem nowoczesnych systemów telematycznych.

BMTcom Sp. z o.o. 69 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

…. Niezb ędna jest tak że poprawa rozwi ąza ń transportowych w aglomeracji szczeci ńskiej poprzez budow ę we współpracy z gminami i zarz ądcami dróg Obej ścia Zachodniego Szczecina, jako trasy drogowej i kolejowej, wraz z przepraw ą Police-Świ ęta. Efektem b ędzie racjonalizacja wewn ętrznego ruchu drogowego i podniesienie poziomu bezpiecze ństwa poprzez eliminacj ę ruchu tranzytowego, przeniesienie cz ęś ci ruchu lokalnego na system obwodowy oraz wyeliminowanie przewozów materiałów niebezpiecznych przez centrum miasta. Budowa obwodnicy pozwoli tak że na aktywizacj ę gospodarcz ą terenów le żą cych na północy Szczecina. Rozwi ązanie problemów komunikacyjnych miasta wymaga tak że poprawy skomunikowania wewn ętrznego, zgodnego z obecnymi i przyszłymi potrzebami rozwojowymi. Oznacza to rozbudow ę systemu drogowego wewn ątrz miasta, w tym budow ę obwodnicy śródmiejskiej, budow ę ci ągów komunikacyjnych poprawiaj ących poł ączenie prawobrze żnej i lewobrze żnej cz ęś ci miasta, zapewniaj ących skomunikowanie terenów poprzemysłowych i nowych terenów inwestycyjnych (w tym otwarcie nowych terenów na Mi ędzyodrzu) i umo żliwiaj ących bezkolizyjne wł ączenie do zewn ętrznych powi ąza ń transportowych. Podniesienie jako ści wewn ętrznych powi ąza ń komunikacyjnych wymaga rozwoju i poprawy efektywno ści funkcjonowania komunikacji zbiorowej, w tym w układzie metropolitalnym. Wymaga to wykorzystania istniej ącej infrastruktury kolejowej do uruchomienia Szczeci ńskiej Kolei Metropolitalnej w porozumieniu z podmiotami znajduj ącymi si ę na terenie SOM, rozbudowy miejskiej sieci poł ącze ń tramwajowych z uwzgl ędnieniem struktury przestrzennej miasta i przylegających miejscowo ści oraz wdro żenie systemu Park&Ride. Racjonalizacj ę transportu zbiorowego zapewni wypracowanie i wdro żenie systemu zarz ądzania ruchem w mie ście.”

10.7 ZINTEGROWANY PLAN ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO W SZCZECINIE Dokument, przyj ęty uchwał ą Nr XLIII/1091/10 Rady Miasta Szczecin z 25 stycznia 2010r. stanowi okre śla polityk ę zrównowa żonego rozwoju prowadzon ą przez Miasto Szczecin w zakresie szeroko rozumianego transportu publicznego w Mie ście i Obszarze Metropolitalnym. Okres planowania obejmuje lata 2007-2015. W dokumencie stwierdza si ę, że do najbardziej uci ąż liwych źródeł hałasu w środowisku miejskim nale ży komunikacja drogowa. Zakłada si ę, si ę głównym sposobem przeciwdziałania zagro żeniom i uci ąż liwo ściom dla środowiska przyrodniczego i mieszka ńców miasta (zanieczyszczenia powietrza, wód i gleby, hałas, wibracje) będzie zapobieganie ich powstawaniu poprzez stopniowanie ogranicze ń dla ró żnych sposobów zagospodarowania przestrzennego: 1. Na terenie całego miasta wyklucza si ę, b ądź silnie ogranicza, mo żliwo ści rozbudowy i lokalizacji obiektów szczególnie szkodliwych, emituj ących zanieczyszczenia i hałas. 2. Lokalizacj ę obiektów okre ślonych jako obni żaj ące standard warunków mieszkaniowych wyklucza si ę na terenach o dominuj ącej funkcji mieszkaniowej, a na pozostałych terenach, na których dopuszczone s ą funkcje chronione, powinna ona by ć poprzedzona odpowiednimi analizami na etapie sporz ądzania ekofizjografii do miejscowego planu. 3. Dla terenów mieszkaniowych przewiduje si ę ponadto egzekwowanie lub nawet zaostrzenie dopuszczalnych norm zanieczyszczania powietrza i ustalenie dopuszczalnych poziomów hałasu, w oparciu o badania wykonywane na potrzeby miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. 4. Podstawowym sposobem przeciwdziałania uci ąż liwo ściom hałasu komunikacyjnego b ędą działania charakterze technicznym, ale równie ż rezygnacja z lokalizacji nowych obiektów przeznaczonych na stały pobyt ludzi w strefach wzdłu ż istniej ących i projektowanych dróg układu podstawowego du żym nat ęż eniu ruchu kołowego. 5. Przewiduje si ę systematyczn ą popraw ę stanu torowisk tramwajowych oraz jako ści taboru komunikacji zbiorowej, co znacznie ograniczy zwi ązane z nimi uci ąż liwo ści. Planuje si ę wydatne zwi ększenie ochrony przed hałasem i zanieczyszczeniami powietrza poprzez wprowadzanie zieleni w ci ągach komunikacyjnych: obsadzenia torowisk, ulic i przedogródków oraz podwy ższanie wska źników terenów zieleni w środowisku zamieszkania w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

BMTcom Sp. z o.o. 70 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Planowany podstawowy układ komunikacyjny miasta opiera si ę głównie o istniej ącą sie ć ulic. Przewiduje si ę przekształcenie cz ęś ci istniej ących ulic w celu dostosowania ich do wzrastaj ących potrzeb przewozowych, w tym popraw ę funkcjonowania komunikacji publicznej, a tak że budow ę nowych fragmentów układu. Wynika to z potrzeby obsługi nowego zagospodarowania przestrzennego, poprawy bezpiecze ństwa jak równie ż eliminacji uci ąż liwo ści zwi ązanych m.in. z ruchem tranzytowym czy przewozem materiałów niebezpiecznych. W dokumencie zaproponowane zostały: • Zmiany w układzie komunikacyjnym zwi ązane z powi ązaniem miasta z zewn ętrznym układem drogowym; • Wzmocnienie poł ącze ń pomi ędzy lewo- i prawobrze żną cz ęś ci ą Szczecina; • Poprawienie dost ępno ści portu przez poł ączenie przez Miedzyodrze na kierunku płn-płd; • Odci ąż enie centralnych obszarów Śródmie ścia poprzez skierowanie ruchu na obrze ża dzielnicy; • Inne zmiany w układzie komunikacyjnym miasta poprawiaj ące jego struktur ę.

10.8 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA SZCZECIN Uwarunkowania akustyczne dotycz ące u żytkowania terenów s ą opisane w nast ępuj ących dokumentach: 1) „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Szczecin” przyj ętym uchwał ą Nr XVII/470/ Miasta Szczecin z dnia 26 marca 2012r; 2) Obowi ązuj ących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Studium jest dokumentem okre ślaj ącym ramy długofalowej polityki przestrzennej dla miasta Szczecin. Ustalenia studium uszczegóławiane s ą w przyjmowanych drog ą uchwały Rady Miasta miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, które określaj ą zasady kształtowania przestrzeni poszczególnych cz ęś ci miasta. Studium podkre śla, że ochrona przed hałasem w mie ście polega na kompleksowym rozwi ązywaniu problemu uci ąż liwo ści hałasowych. W studium wymienione s ą nast ępuj ące kierunki działa ń w celu zmniejszenia uci ąż liwo ści hałasowej na terenach aglomeracji: 1) Eliminowanie źródeł hałasu na obszarach chronionych; 2) W obszarach chronionych dopuszczenie jedynie usług i rodzajów działalno ści zwi ązanych głównie z obsług ą mieszka ńców danego obszaru; 3) Tworzenie obszarów koncentracji usług zgodnie z projektowan ą na poziomie Studium struktur ą przestrzenn ą miasta; 4) Odpowiednia konfiguracja zabudowy tak, aby uzyska ć efekt przysłaniania lub obni żenia uci ąż liwo ści hałasowe (zabudowa pierzejowa chroni ąca wn ętrze kwartału); 5) Wła ściwe planowanie obsługi komunikacyjnej terenów; (wyprowadzenie ze strefy śródmiejskiej ruchu tranzytowego i ci ęż kiego, ograniczanie roli komunikacji indywidualnej, wysoki priorytet dla komunikacji zbiorowej, budowa systemu ście żek rowerowych i ci ągów pieszojezdnych), wyznaczenie stref parkowania, system parkingów strategicznych park&ride); 6) Stosowanie barier ochronnych (ekrany akustyczne, pasy zieleni izolacyjnej); 7) Nakaz stosowania odpowiedniej konstrukcji obiektów oraz materiałów izolacyjnych w obszarach intensywnej zabudowy miejskiej gdzie zastosowanie innych rozwi ąza ń jest niemo żliwe.

BMTcom Sp. z o.o. 71 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Studium jednocze śnie zwraca uwag ę, że najprostsze w realizacji środki ochrony przed hałasem, którymi s ą ekrany akustyczne, degraduj ą krajobraz w przestrzeni miejskiej i powinny by ć stosowane jedynie w sytuacji braku innych rozwi ąza ń. Do tej pory w Szczecinie zostało przyj ętych 221 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obejmuj ących 14204 ha powierzchni. Do planów, w formie warunków lub zalece ń, wprowadzone s ą zapisy, których realizacja w znacz ący sposób wpłynie na popraw ę warunków życia mieszka ńców. Zestawienie wszystkich dziewi ęć dziesi ęciu pi ęciu planów uchwalonych w okresie stycze ń 2008r. – lipiec 2015r. wraz zawartymi w nich uwarunkowaniami akustycznymi znajduje si ę w Zał ączniku 3. Na terenie Szczecina nie ustanowiono obszarów ograniczonego u żytkowania, które ustaliłyby warunki i ograniczenia korzystania z terenu z uwagi na ponadnormatywny hałas z instalacji, jak równie ż obszarów cichych w aglomeracji w rozumieniu ustawy Po ś.

10.9 WIELOLETNIA PROGNOZA FINANSOWA MIASTA SZCZECIN NA LATA 2013-2015 Wieloletnia prognoza Finansowa na 2015 rok i na lata pó źniejsze, stanowi ąc instrument wspomagaj ący zarz ądzanie finansowe, okre śla priorytety w ramach planowanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych, stymuluje zrównowa żony rozwój pomi ędzy celami gospodarczymi, społecznymi i wymogami środowiskowymi, okre śla procesy inwestycyjne w cyklach wieloletnich oraz wytycza kierunki i zakres inwestowania w Szczecinie z uwzględnieniem mo żliwo ści obci ąż enia bud żetu Miasta. WPF stanowi tak że formaln ą, obligatoryjn ą podstaw ę w procesie pozyskiwania przez Miasto bezzwrotnych funduszy zewn ętrznych, umo żliwiaj ących współfinansowanie inwestycji miejskich. Zaprogramowane zadania inwestycyjne w WPF obejmuj ą przedsi ęwzi ęcia zwi ązane z popraw ą układu komunikacyjnego miasta (budowy, przebudowy i modernizacje dróg oraz torowisk tramwajowych), zwi ększeniem komfortu podró żowania (zakupy taboru tramwajowego, w ęzły przesiadkowe). W tabeli 18 przedstawione zostały najwa żniejsze inwestycje, które maj ą wpływ na klimat akustyczny miasta, uj ęte w WPF na 2015 rok i na lata pó źniejsze, przyj ętej uchwał ą Nr IV/14/15 Rady Miasta Szczecin z dnia 15 stycznia 2015 r.

Tabela 18: Inwestycje obj ęte Wieloletni ą Prognoz ą Finansow ą na 2015 rok i na lata pó źniejsze.

Inwestycja Inwestor/ Okres realizacji Warto ść Jednostka całkowita [zł] odpowiedzialna

Tramwajowa komunikacja zbiorowa

1 Budowa i przebudowa torowisk w Szczecinie Urz ąd Miasta 2007-2015 272 443 906

2 Budowa i przebudowa torowisk w Szczecinie Urz ąd Miasta 2015-2022 194 500 000 – ETAP II

3 Budowa Szczeci ńskiego Szybkiego Tramwaju Urz ąd Miasta 2000-2016 212 357 998 – SST – etap I-1

4 Budowa torowiska do nowej p ętli tramwajowej Urz ąd Miasta 2015-2020 31 000 000 Mierzyn (przy CH STER)

Układ komunikacyjny miasta

5 Budowa Trasy Północnej – etap II Urz ąd Miasta 2011-2016 32 065 190

6 Budowa zintegrowanego w ęzła Urz ąd Miasta 2014-2019 149 300 000 komunikacyjnego Ł ękno wraz z infrastruktur ą

BMTcom Sp. z o.o. 72 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

na przebiegu trasy średnicowej

7 Dworzec Górny (kolejowo-autobusowy) – Urz ąd Miasta 2015-2019 30 300 000 Centrum przesiadkowe ul. Owocowa – ul. Korzeniowskiego

8 Modernizacja dost ępu drogowego do Portu w Urz ąd Miasta 2014-2020 355 200 000 Szczecinie (m. in. Przebudowa mostu Długiego i Estakady Pomorskiej, budowa mostu Kłodnego, przebudowa w ęzła Trasy Zamkowej, ul. Energetyków, Nabrze ża Wieleckiego, Hryniewieckiego, Kujota)

9 Modernizacja skrzy żowania przy al. Wojska Urz ąd Miasta 2015-2017 15 423 311 Polskiego/ul. Zegadłowicza/ul. Kupczyka/ul. Miodowa wraz z remontem ul. Kupczyka

10 Modernizacja ul. Modrej i ul. Koralowej Urz ąd Miasta 2015-2018 5 300 000

11 Przebudowa ul. Floriana Krygiera celem Urz ąd Miasta 2009-2023 512 977 350 poł ączenia z A6-1.

12 Przebudowa ulic: Niemierzy ńskiej, Arko ńskiej, Urz ąd Miasta 2014-2018 93 890 400 Spacerowej do Al. Wojska Polskiego, etap III – Przebudowa ul. Arko ńskiej (od pętli tramwajowej „Las Arko ński” do Al. Wojska Polskiego

13 Przebudowa ulic: Potulicka, Narutowicza Urz ąd Miasta 2015-2016 40 520 463

14 Przebudowa ulicy Szafera (od Al. Wojska Urz ąd Miasta 2012-2020 79 076 176 Polskiego do ul. Sosabowskiego)

15 Trasa Północna, etap Ib – przebudowa ul. Urz ąd Miasta 2014-2015 8 068 416 Warcisława od ul. Orzeszkowej do ul. Przyjaciół Żołnierza

16 Trasa Północna, etap III – Budowa nowej Urz ąd Miasta 2011-2021 97 250 165 ulicy od ul. Ł ącznej do ul. Szosa polska

17 Budowa ul. Kredowej i Ostoi Zagórskiego Urz ąd Miasta 2015-2017 8 200 000

18 Budowa ul. Sennej Urz ąd Miasta 2015-2018 7 540 000

19 Kompleksowa modernizacja chodników, Zarz ąd Dróg i 2015-2018 9 522 000 miejsc parkingowych i nawierzchni dróg w Transportu kwartale ulic: Królowej Miejskiego Jadwigi/Małkowskiego/Bohaterów Getta Warszawskiego/ Ściegiennego

20 Modernizacja chodników i nawierzchni dróg w Zarz ąd Dróg i 2015-2021 12 000 000 kwartale ulic: Bolesława Transportu Śmiałego/ Ściegiennego/Pocztowa/ Żółkiewski Miejskiego ego/Chodkiewicza

21 Modernizacja infrastruktury torowej Miasta Urz ąd Miasta 2011-2015 1 926 128 Szczecin

22 Modernizacja p ętli autobusowej w Zarz ąd Dróg i 2015-2017 2 450 000 Podjuchach Transportu Miejskiego

23 Modernizacja ul. Ho żej od ul. Bogumi ńskiej Urz ąd Miasta 2015-2017 9 500 000 do ul. Ł ącznej

24 Modernizacja ul. Kanał Parnicki w obr ębie Zarz ąd Dróg i 2015-2019 5 100 000 wiaduktu kolejowego Transportu Miejskiego

BMTcom Sp. z o.o. 73 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

25 Modernizacja ul. Kułakowskiego Urz ąd Miasta 2015-2018 4 055 000

26 Modernizacja ul. Świerczewskiej i Karola Urz ąd Miasta 2015-2020 13 615 000 Miarki

27 Modernizacja ul. Tczewskiej Urz ąd Miasta 2015-2019 15 000 000

28 Obwodnica Śródmie ścia Szczecin – etap VII Urz ąd Miasta 2015-2016 1 500 000 – budowa ulicy od w ęzła Ł ękno do ul. 26 Kwietnia

29 Osiedle Bukowo – Budowa ulicy Dyngusowej Urz ąd Miasta 2015-2019 600 000 na odcinku od ul. Jasełkowej do ul. Sobótki

30 Osiedle Bukowo – Budowa wraz z Urz ąd Miasta 2015-2021 5 600 000 uzbrojeniem ul. Górnej na odcinku od posesji Górna 21 do ul. Zagórskiego

31 Osiedle Gumie ńce – budowa fragmentu ul. Urz ąd Miasta 2015-2016 1 730 000 Polskich Marynarzy

32 Osiedle Gumie ńce – Oraczy, Żeńców, Urz ąd Miasta 2015-2021 4 057 750 Łanowa, Chlebowa, Do żynkowa, Żytnia

33 Osiedle Gumie ńce – Zyndrama z Maszkowic, Urz ąd Miasta 2015-2019 3 640 000 Rubie ż

34 Osiedle Osów – Budowa ul. Miodowej Urz ąd Miasta 2015-2017 4 750 000 (kierunek Gubałówka)

35 Osiedle Zdroje: ulice: Tarniny, Żoł ędziowa, Urz ąd Miasta 2015-2019 3 559 000 Zak ątek

36 Przebudowa ul. 9-go Maja ZDiTM 2013-2016 7 902 900

37 Przebudowa ul. Grzybowej ZDiTM 2015-2018 2 545 000

38 Przebudowa ul. Kwiatowej ZDiTM 2009-2016 4 601 428

39 Przebudowa ul. Ofiar O świ ęcimia ZDiTM 2015-2016 1 605 000

40 Przebudowa ul. Szybowcowej Urz ąd Miasta 2014-2016 4 514 760

41 Przebudowa ul. Twardowskiego Urz ąd Miasta 2014-2018 4 440 000

42 Przebudowa ulic: Andersena, Północnej i Urz ąd Miasta 2014-2017 9 672 000 Wapiennej

43 Przebudowa ulicy Szczawiowej i Tamy ZDiTM 2015-2021 16 000 000 pomorza ńskiej

44 Przebudowa ulicy Wiosennej ZDiTM 2015-2016 10 500 000

45 Remont ulic: Orzechowej, Kokosowej z ZDiTM 2015-2018 3 000 000 doko ńczeniem ul. Pogodnej

10.10PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA SZCZECIN NA LATA 2013- 2016 Dokument został przyj ęty uchwał ą Nr XXXVII/1109/14 Rady Miasta Szczecin z dnia 20 stycznia 2014r. Program ochrony środowiska miasta Szczecin na lata 2013-2016 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2017-2020 definiuje nast ępuj ące kierunki działa ń zwi ązanych z ochron ą środowiska przed hałasem: 1. Realizacja obowi ązuj ącego programu ochrony środowiska przed hałasem;

BMTcom Sp. z o.o. 74 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

2. Zmniejszanie nara żenia mieszka ńców na hałas komunikacyjny poprzez: budow ę obwodnic, modernizacj ę szlaków komunikacyjnych, modernizacje linii tramwajowych i kolejowych; 3. Ograniczanie emisji hałasu pochodz ącego z sektora gospodarczego poprzez kontrole przestrzegania dopuszczalnej emisji hałasu; 4. Rozbudowa miejskiego systemu transportu publicznego; 5. Zwi ększanie świadomo ści społecznej w zakresie działa ń antyhałasowych; 6. Pozyskiwanie informacji niezb ędnych do opracowywania map akustycznych miasta Szczecin; 7. Bie żą ca współpraca z mieszka ńcami miasta w reakcji na informacje o ponadnormatywnym poziomie hałasu w środowisku.

BMTcom Sp. z o.o. 75 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

11 TECHNIKI I TECHNOLOGIE W ZAKRESIE OGRANICZANIA HAŁASU

Techniki i technologie w zakresie ograniczania hałasu omówione zostały w Zał ączniku 2.

BMTcom Sp. z o.o. 76 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

12 MAPA AKUSTYCZNA MIASTA SZCZECIN

Mapa akustyczna miasta Szczecin została wykonana w 201421 r. i charakteryzuje klimat akustyczny miasta. Efektem opracowanych w wersji cyfrowej strategicznych map akustycznych oraz mapy terenów zagro żonych hałasem jest informacja dotycz ąca lokalizacji terenów, na których zostały przekroczone poziomy dopuszczalne dla wska źników długookresowych L DWN i L N oraz oszacowanie liczby mieszka ńców nara żonych na ponadnormatywny hałas. Mapa akustyczna obrazuje zagro żenie środowiska hałasem dla ró żnych typów źródeł (drogowe, kolejowe, przemysłowe), wykorzystując dla oceny dokuczliwo ści hałasu wskaźnik L DWN oraz dla oceny zakłócenia snu wska źnik L N. Wyniki mapy akustycznej wskazuj ą, że najbardziej dokuczliwym w Szczecinie jest hałas drogowy, który oddziałuje na najwi ększ ą cz ęść obszaru aglomeracji. Uci ąż liwo ści zwi ązane z hałasem przemysłowym dotyczą znacznie mniejszej ilo ści mieszka ńców, a zagro żenie ponadnormatywnym hałasem w przypadku tramwajów i kolei jest niewielkie.

12.1 HAŁAS DROGOWY Wynik analizy mapy akustycznej Szczecina wskazuje, że hałas drogowy obejmuje swoim zasi ęgiem znaczn ą cz ęść miasta. Obszar, na którym wska źnik L DWN przekracza warto ść 55dB, ma powierzchni ę 65.68km 2 (21.85% całkowitej powierzchni gminy). Na obszarze tym mieszka 247500 mieszka ńców (66,9% całkowitej liczby mieszka ńców). 2 Obszar, na którym wska źnik L N przekracza warto ść 50dB, ma powierzchni ę 35.93km (11.95% całkowitej powierzchni gminy). Na obszarze tym mieszka 154000 mieszka ńców (41,60% całkowitej liczby mieszka ńców). Ten rodzaj hałasu odpowiada za najwi ększe przekroczenia poziomów dopuszczalnych (przekraczaj ące lokalnie 10 dB) na fasadach niektórych budynków, przy głównych trasach komunikacyjnych. Przekroczenia obowi ązuj ących poziomów dopuszczalnych omówiono w rozdziale 2.3.

12.2 HAŁAS TRAMWAJOWY W skali całego miasta, hałas tramwajowy jest znacznie mniej uci ąż liwy od drogowego. Obszar, na 2 którym wska źnik L DWN przekracza warto ść 55dB, ma powierzchni ę 3.51 km (1.17% całkowitej powierzchni gminy). Na obszarze tym mieszka ok. 34400 mieszka ńców (9.3% całkowitej liczby mieszka ńców). Zasi ęg oddziaływania to przede wszystkim tereny zabudowane znajduj ące si ę w bezpo średnim s ąsiedztwie linii tramwajowej. 2 Obszar, na którym wska źnik L N przekracza warto ść 50dB, ma powierzchni ę 2.19km (0.73% całkowitej powierzchni gminy). Na obszarze tym mieszka 9400 mieszka ńców (2.54% całkowitej liczby mieszka ńców). Przekroczenia obowi ązuj ących poziomów dopuszczalnych omówiono w rozdziale 2.3.

12.3 HAŁAS KOLEJOWY W skali całego miasta, hałas kolejowy dotyczy najmniejszej liczby mieszka ńców, chocia ż obszar na którym wyst ępuje jest wi ększy ni ż dla hałasu tramwajowego. Obszar, na którym wska źnik L DWN przekracza warto ść 55dB, ma powierzchni ę 5.99km 2 (1.99% całkowitej powierzchni gminy). Zasi ęg oddziaływania to przede wszystkim tereny zabudowane znajduj ące si ę w bezpo średnim s ąsiedztwie linii kolejowej, w du żej mierze niezamieszkałe lub te ż niechronione. Na obszarze tym mieszka ok. tysi ąca mieszka ńców (0.2% całkowitej liczby mieszka ńców). 2 Obszar, na którym wska źnik L N przekracza warto ść 50dB, ma powierzchni ę 4.01km (1.33% całkowitej powierzchni gminy). Na obszarze tym mieszka ok. 300 mieszka ńców. Przekroczenia obowi ązuj ących poziomów dopuszczalnych omówiono w rozdziale 2.3.

21 http://gis.um.szczecin.pl/UMSzczecinGIS/chapter_85082.asp

BMTcom Sp. z o.o. 77 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

12.4 HAŁAS PRZEMYSŁOWY Hałas powodowany prac ą zakładów przemysłowych, urz ądze ń, zakładów handlowych oraz parkingów 2 o warto ści wska źnika LDWN przekraczaj ącej 55dB wyst ępuje na obszarach o powierzchni 15.14 km (5.0% całkowitej powierzchni gminy). Na obszarze tym mieszka ok. 1800 mieszka ńców (ok. 0.49% całkowitej liczby mieszka ńców). 2 Obszar, na którym wska źnik L N przekracza warto ść 50dB, ma powierzchni ę 10.72km (3.57% całkowitej powierzchni gminy). Na obszarze tym mieszka 500 mieszka ńców. Ze wzgl ędu na odr ębne wska źniki słu żą ce do okre ślania uci ąż liwo ści hałasowej obiektów przemysłowych (L AeqD , L AeqN ) ni ż te przedstawione na mapie akustycznej (L DWN i L N), niniejszy Program nie zajmuje si ę szczegółowo tym aspektem ochrony przed hałasem. W zakresie hałasu przemysłowego w celu ograniczenia lokalnego oddziaływania zakładów s ą wydawane decyzje administracyjne o dopuszczalnym poziomie hałasu w środowisku oraz decyzje ograniczaj ące negatywne oddziaływanie na środowisko wydawane na podstawie art. 362 ust. 1. ustawy Po ś.

12.5 TRENDY ZMIAN KLIMATU AKUSTYCZNEGO Porównanie wyników map akustycznych z roku 2008 oraz 2014 wykazuje wzrost nara żenia na hałas drogowy, porównywalne nara żenia na hałas szynowy (razem tramwajowy i kolejowy) oraz na hałas przemysłowy.

Tabela 19: Liczba (w setkach) ludno ści eksponowanej na hałas od poszczególnych źródeł wyra żony wska źnikiem L DWN

Hałas drogowy Hałas szynowy Hałas przemysłowy Poziom L DWN w dB 2008 2014 2008 2014 2008 2014

55 59 1016 988 316 178 13 16

60 64 1047 729 88 133 3 2

65 69 249 509 8 41 0 0

70 74 37 241 0 2 0 0

>75 2 8 0 0 0 0

Razem 2351 2475 412 354 16 18

Razem [%] 61 66.4 10,6 9,5 0,4 0,5

Tabela 20: Liczba (w setkach) ludno ści eksponowanej na hałas od poszczególnych źródeł wyra żony wska źnikiem L N

Hałas drogowy Hałas szynowy Hałas przemysłowy Poziom L N w dB 2008 2014 2008 2014 2008 2014

50 54 921 774 199 188 3 5

BMTcom Sp. z o.o. 78 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

55 59 249 446 17 47 0 0

60 64 44 271 1 7 0 0

65 69 3 49 0 0 0 0

>70 0 0 0 0 0 0

Razem 1217 1540 217 239 3 5

Razem [%] 31 41.3 5,5 6,4 0,0 0,0

Od pa ździernika 2014r. do ko ńca wrze śnia 2015r. w ramach ci ągłego monitoringu hałasu wykonano pomiary w dwóch lokalizacjach pomiarowych: Al. Piastów 50 i Plac Św. Piotra i Pawła 5.

W tabeli 21 przedstawiono warto ści średniorocznych wska źników L DWN otrzymane z pomiarów oraz odczytane z mapy akustycznej (warto ść na fasadzie budynku, na której zainstalowane s ą mierniki hałasu).

Na Rysunkach 8 oraz 9 przedstawiono miesi ęczne warto ści wska źników LAeq12 , L Aeq4 , L Aeq8 , L DWN dla obu lokalizacji. Pomiary wykazały stosunkow ą niewielka zmienno ść miesi ęcznych równowa żnych poziomów d źwi ęku w lokalizacjach. Ró żnica pomi ędzy maksymaln ą a minimaln ą miesi ęczn ą warto ści ą wska źnika L DWN wynosiła 1.18dB dla lokalizacji Piastów 50 i 3.18dB dla lokalizacji Piotra Pawła 5. Warto ść maksymalna przypadała na grudzie ń, za ś warto ści minimalne w miesi ącach wakacyjnych. Tylko ci ągły monitoring hałasu komunikacyjnego daje pełn ą wiedz ę o trendzie w zmianach klimatu akustycznego w danej lokalizacji.

LDWN mapa Nr miernika ulica monitoring akustyczna ró żnica 1 Al. Piastów 50 68.1 69.9 -1.8 2 Pl. Św. Piotra i Pawła 5 71.7 71.8 -0.1

BMTcom Sp. z o.o. 79 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Równoważne poziomy dźwięku [dB] Miernik 401

50 LAeq12 40 LAeq4 LAeq8 30 LDWN 20

5 5 5 5 5 01 01 201 201 /2014 /2014 1/2015 2/2015 3/2015 4/2015 5/2 6/2 7/ 8/ 9/201 10 11 12/2014

Rysunek 8: Równowa żne poziomy d źwi ęku L Aeq12 , L Aeq4 , L Aeq8 , L DWN wyznaczone z pomiarów dla poszczególnych miesi ęcy – Aleja Piastów 50.

Równoważne poziomy dźwięku [dB] Miernik 402

50 LAeq12 40 LAeq4 LAeq8 30 LDWN 20

4 5 5 5 5 5 5 5 1 14 01 01 201 201 201 201 1/2015 2/2015 3/2 4/2 5/ 6/ 7/ 8/ 9/201 10/2014 11/20 12/20

Rysunek 9: Równowa żne poziomy d źwi ęku L Aeq12 , L Aeq4 , L Aeq8 , L DWN wyznaczone z pomiarów dla poszczególnych miesi ęcy – Plac Św. Piotra i Pawła.

BMTcom Sp. z o.o. 80 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

13 OCENA REALIZACJI POPRZEDNIEGO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM

Program ochrony środowiska przed hałasem dla Miasta Szczecina został przyj ęty Uchwał ą Nr XLVII/1189/10 Rady Miasta Szczecin z dnia 24 maja 2010 roku. Termin realizacji Programu przypadał na lata 2010 – 2020. W programie zaplanowano szereg działa ń naprawczych odnosz ących si ę do hałasu drogowego, tramwajowego i kolejowego. Jak wykazuj ą sprawozdania z realizacji programu za kolejne lata pocz ąwszy od 2011, cz ęś ci działa ń naprawczych nie zrealizowano ze wzgl ędów na brak środków finansowych u zarz ądzaj ących źródłami hałasu. W pa ździerniku 2012 r. weszło w życie rozporz ądzenie Ministra Środowiska podwy ższaj ące warto ści poziomów dopuszczalnych dla wska źników średniorocznych L DWN oraz L N dla dróg lub linii tramwajowych i kolejowych. Spowodowało to zmniejszenie powierzchni obszarów oraz liczby mieszka ńców nara żonych na przekroczenia standardów akustycznych. Wykonana w roku 2014 mapa akustyczna miasta Szczecin wykazała, spo śród 51 obszarów działa ń naprawczych dla hałasu drogowego przewidzianych w Programie 2010 do realizacji w okresie do 2016 r., tylko 28 wykazuje przekroczenia standardów akustycznych na podstawie mapy akustycznej 2014, w tym 8 przekroczenia niewielkie poni żej 1dB. W przypadku hałasu tramwajowego, przekroczenia wykazuje 4 spo śród 23 obszarów działa ń wymienionych w POSPH 2010, w tym 3 przekroczenia niewielkie poni żej 1dB. Program z roku 2010 przewidywał działania naprawcze w zakresie hałasu kolejowego w 9 obszarach. Aktualnie stwierdza si ę niewielkie przekroczenia standardów akustycznych jedynie w dwóch obszarach, przy czym teren na którym wyst ępuj ą nie jest zamieszkany. Bardzo du ża redukcja (hałas drogowy i tramwajowy) lub całkowita eliminacja (hałas kolejowy) nara żenia mieszka ńców na ponadnormatywny hałas spowodowana jest podniesieniem poziomów dopuszczalnych w roku 2012. Pewien wpływ na zmniejszenie uci ąż liwo ści hałasowej od hałasu kolejowego maj ą prace zwi ązane z utrzymaniem tras oraz stopniowa poprawa u żywanego taboru. W okresie 2010-2014 były realizowane działania, które miały wpływ na popraw ę klimatu akustycznego, szczególnie w zakresie hałasu drogowego, poprzez zmniejszenie emisji hałasu w wyniku wymiany nawierzchni jezdni, upłynnienia ruchu, czy zmniejszenie nat ęż enia ruchu dzi ęki nowym inwestycjom drogowym. W Tabeli 22 przedstawione zostały te działania.

Tabela 22: Działania maj ące wpływ na hałas drogowy zrealizowane w latach 2011-2014.

Źródło Rok L.p. Zadania inform Uwagi acji

Wymiana nakładek asfaltowych na Efekt: ograniczenie emisji nast ępuj ących odcinkach dróg: hałasu drogowego ZDiTM ul. Mickiewicza (od Wojska Polskiego do 1 Boh. Warszawy j.w. 2011 2 ul. Szosa Polska ZDiTM j.w. 3 ul. Bogumi ńska na wysoko ści ul. Ho żej ZDiTM j.w. 4 ul. Bogumiły ZDiTM j.w. 5 ul. Grudziadzka ZDiTM j.w. 6 ul. Głowackiego ZDiTM j.w.

BMTcom Sp. z o.o. 81 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Wybudowano ekrany Przebudowa ul. Floriana Krygiera (etap IV akustyczne. Efekt: 7 WIM - budowa ronda w ci ągu ul. Morwowej) poprawa płynno ści ruchu, ograniczenie emisji oraz imisji hałasu drogowego Modernizacja ul. D ąbska, Zoologiczna, WIM 8 Nied źwiedzia Efekt: poprawa płynno ści ruchu WIM Efekt: poprawa płynno ści, zmniejszenie emisji, wybudowane ekrany ograniczaj ące imisj ę hałasu Budowa Obwodnicy Śródmie ścia wzdłu ż ul. Przyjaciół Żołnierza 9 (ul. Krasi ńskiego do ul. Arko ńskiej) oraz ul. Wszystkich Świ ętych.. Modernizacja dost ępu drogowego do WIM Portu 10 W trakcie realizacji Budowa Trasy Pólnocnej (Etap Ia WIM przebudowa ul. Warcisława od Efekt: poprawa płynno ści, 11 ul. Przyj. Żołnierza do ul. Bocianiej) zmniejszenie emisji Przebudowa ul. Niemierzy ńska, Arko ńska WIM (od ul. Woj. Polskiego - etap I i II) Efekt: poprawa płynno ści, 12 zmniejszenie emisji Budowa trasy Pólnocnej (z dojazdem do WIM 13 ul. Ł ącznej W trakcie realizacji Wymiana starych nawierzchni ZDiTM drogowych na nowe: ZDiTM Skrzy żowanie ul. Brama Portowa - Efekt: ograniczenie emisji 1 Dworcowa hałasu drogowego ZDiTM ul. Wały Chrobrego (od ul. Wawelskiej do 2 ul. Jarowita) j.w. ul. Potulicka (od ul. Narutowicza do Pl. ZDiTM 3 Zwyci ęstwa) j.w. 4 ul. Sowi ńskiego ZDiTM j.w. 5 ul. Marynarska ZDiTM j.w. 6 ul. Kanał Parnicki ZDiTM j.w. ZDiTM ul. Mickiewicza (od ul. Woj. Polskiego do 7 ul. Boh. Warszawy) j.w. ul. Derdowskiego (od ul.Taczaka do ronda ZDiTM 2012 8 Gierosa) j.w. 9 ul.Łukasi ńskiego ZDiTM j.w. ul.Łukasi ńskiego (od ul.Taczaka do ZDiTM 10 ul. Topolowej) j.w. 11 ul.Szosa Polska i Pokoju ZDiTM j.w. 12 ul.Podhala ńska ZDiTM j.w. ul.Słowackiego (od ul. Żupa ńskiego do ZDiTM 13 ul.Zaleskiego) j.w. ul.Kaszubska (od ul.Bogurodzicy dp ZDiTM 14 Pl. Zwyci ęstwa) j.w. ul. Śląska (od ul.Obr. Stalingradu do ZDiTM 15 ul.Jagiello ńskiej) j.w. ul.Wojciecha (od Pl. Zwyci ęstwa do Galerii ZDiTM 16 Kaskada) j.w. ZDiTM ul.Wojciecha (od Obr. Stalingradu do 17 ul.Jagiello ńskiej) j.w.

BMTcom Sp. z o.o. 82 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

ZDiTM ul.Bogurodzicy (od ul. Św. Wojciecha do 18 Kaszubskiej) j.w. ZDiTM ul.Bogurodzicy (od ul. Kaszubskiej do 19 Al. Niepodległo ści)) j.w. WIM Wybudowano ekrany akustyczne. Efekt: poprawa płynno ści ruchu, Modernizacja dost ępu drogowego do ograniczenie emisji oraz imisji 20 Portu w Szczecinie – ul. Struga hałasu drogowego WIM Wybudowano ekrany akustyczne. Efekt: poprawa płynno ści ruchu, Obwodnica Śródmiejska Szczecina ograniczenie emisji oraz imisji 21 (ul.Du ńska-Krasi ńskiego do ul.Arko ńskiej hałasu drogowego WIM Wybudowano ekrany akustyczne. Trasa Pólnocna przebudowa Efekt: poprawa płynno ści ruchu, ul.Warcisława (ul. Przyjaciół do ograniczenie emisji oraz imisji 22 ul.Bocianiej) hałasu drogowego 23 Budynki mieszkalne ul.Krasi ńskiego WIM Monta ż okien plastikowych Remonty wraz z uło żeniem nowych ZDiTM nakładek asfaltowych:

ZDiTM Efekt: ograniczenie emisji 1 ul. Nauczycielska hałasu drogowego 2 ul. Spokojna ZDiTM j.w. Skrzy żowanie ul.Piastów/Narutowicza/Ku ZDiTM 3 Sło ńcu j.w. 4 ul.Kaliny ZDiTM j.w. 5 ul.Papie ża Pawła VI ZDiTM j.w. ZDiTM 2013 ul.Zaleskiego (od ul.Moczy ńskiego do 6 ul.Woj. Polskiego) j.w. 7 rondo Olimpijczyków Szczeci ńskich ZDiTM j.w. ZDiTM ul.Jana z Kolna (od Kaptanatu Portu do 8 Trasy Zamkowej- przy rz. Odra) j.w. ul.Władysława IV (poł ączenie do ZDiTM 9 ul.Energetyków) j.w. 10 ul. Św. Floriana ZDiTM j.w. 11 ul.Wernyhory ZDiTM j.w. WIM Modernizacja dost ępu drogowego do 12 Portu w Szczecinie – ul. Struga j.w. Remonty wraz z uło żeniem nowych nakładek asfaltowych: ul.Jana Zamoyskiego, ZDiTM ul.Teofila Lenartowicza ZDiTM ul.Stepowa ZDiTM 2014 Plac Batorego od pl. Zawiszy do ZDiTM Korzeniowskiego ul. Przedwio śnie ZDiTM ul. Zgierska ZDiTM ul. Niemcewicza ZDiTM

BMTcom Sp. z o.o. 83 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

ul. Policka od Szosa Polska do ul. ZDiTM Nehringa

ul. Ustowska ZDiTM

ul. Kołł ątaja od ronda Sybiraków do ul. ZDiTM Orzeszkowej

ul. Orzeszkowej od ul. Warcisława do ul. ZDiTM Boguchwały

ul. Jagiello ńska od al. Bohaterów ZDiTM Warszawy do ul. Witkiewicza

ul. Szafera od Hali widowiskowo- ZDiTM Sportowej do ronda Olimpijczyków

ul. Szafera od ronda Olimpijczyków do al. ZDiTM Wojska Polskiego

ul. Szosa Polska od ul. Bali ńskiego do ul. ZDiTM Przyszło ści

ul. Wawrzyniaka ZDiTM ul. Zegadłowicza od granicy miasta do ul. ZDiTM Makowskiej

al. Piastów ZDiTM si ęgacza ul. Nauczycielskiej ZDiTM

ul. 5-go Lipca ZDiTM

ul. Bogumi ńska od ul. Ho żej do stacji ZDiTM ORLENu

Tabela 23: Działania maj ące wpływ na hałas tramwajowy zrealizowane w latach 2011-2014.

Źródło Rok Zadania Uwagi informacji Wymiana przetwornic wiruj ących na Tramwaje Efekt: ograniczenie emisji 1 przetwornice statyczne w 5 szt. Wagonów Szczeci ńskie hałasu tramwajowego tramwajowych Sp. z o.o. 2011 Wykonanie wyciszenia Budowa Szczeci ńskiego Szybkiego torowiska tramwajowego 2 WIM Tramwaju (Etap I) Efekt: ograniczenie emisji hałasu tramwajowego Tramwaje Przebudowa torowiska i przyległej Efekt: ograniczenie emisji 1 Szczeci ńskie infrastruktury - Brama Portowa hałasu tramwajowego Sp. z o.o.

Tramwaje Remont torowiska tramwajowego P ętla Las 2013 2 Szczeci ńskie j.w. Arko ński Sp. z o.o.

Remont torowiska tramwajowego na Tramwaje 3 skrzy żowaniu ul. Boh. Warszawy - Szczeci ńskie j.w. Mickiewicza Sp. z o.o.

BMTcom Sp. z o.o. 84 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Tramwaje Zakup nowego taboru niskopodłogowego 4 Szczeci ńskie j.w. typu 120 NaS/2 Sp. z o.o.

Tramwaje Modernizacja starego taboru tramwajowego 5 Szczeci ńskie j.w. typu 105N Sp. z o.o.

Tramwaje Modernizacja starego taboru tramwajowego 6 Szczeci ńskie j.w. typu Tatra KT4Dt Sp. z o.o.

Przebudowa torowisk w Szczecinie: ul. Tramwaje 7 Piastów, ul. Wawrzyniaka, Skrzy żowanie ul. Szczeci ńskie j.w. Bohaterów Warszawy z Jagiello ńsk ą Sp. z o.o.

Modernizacja torowisk tramwajowych wraz Tramwaje z wymian ą sieci trakcyjnej w ul. Żołnierskiej 8 Szczeci ńskie j.w. od ul. Samosierry do P ętli Krzekowo wraz z Sp. z o.o. pętl ą w Szczecinie.

Tabela 24: Działania maj ące wpływ na hałas kolejowy zrealizowane w latach 2011-2014.

Źródło Rok Zadania Uwagi informacji

Prace remontowo-utrzymaniowe (podbicie 2010- PKP PLK Efekt: ograniczenie emisji nawierzchni, regulacja nawierzchni w profilu) na 2012 SA hałasu kolejowego liniach kolejowych nr 351 i 401.

PKP PLK Efekt: ograniczenie emisji 2013 Szlifowanie i frezowanie szyn SA hałasu kolejowego

BMTcom Sp. z o.o. 85 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

14 METODYKA REALIZACJI PROGRAMU

Program ochrony środowiska przed hałasem ma charakter wieloletni. W zwi ązku z tym, że w roku 2022 b ędzie wykonywana kolejna aktualizacja mapy akustycznej miasta Szczecin, działania programu przyj ęto dla okresu 2015-2022. Strategia ochrony środowiska przed hałasem wraz z celami szczegółowymi okre ślone zostały w rozdziale 3. W celu oszacowania skuteczno ści działa ń naprawczych użyto wska źników wynikaj ących z przepisów prawa oraz pozostałych okre ślonych na potrzeby niniejszego opracowania.

14.1 WSKA ŹNIKI DŁUGOOKRESOWE Zgodnie z Art.112a Po ś korzystano ze wska źników długookresowych (obliczanych dla jednego roku):

1) LDWN – rozumiany jako długookresowy średni poziom d źwi ęku A wyra żony w (dB), wyznaczony w ci ągu wszystkich dób w roku, z uwzgl ędnieniem pory dnia (przedział od godz. 6.00 do godz. 18.00, pory wieczoru od godz. 18.00 do godz. 22.00 i pory nocy od godz. 22.00 do godz. 6.00)

2) LN – rozumiany jako długookresowy średni poziom d źwi ęku A wyra żony w (dB), wyznaczony w ci ągu wszystkich okresów nocnych w ci ągu roku rozumianych jako przedział czasu od godz. 22.00 do godz. 6.00. Korzystaj ąc z ww. wska źników brano pod uwag ę rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2007 r. w sprawie sposobu ustalania wartości wska źnika hałasu L DWN (Dz. U. Nr 106, poz. 729 z pó źn. zm.) oraz ich warto ści z rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826) oraz z rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 1 pa ździernika 2012 r. zmieniaj ącego rozporz ądzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (poz. 1109).

14.2 WSKA ŹNIK KLASYFIKACJI OBSZARÓW ZAGRO ŻONYCH HAŁASEM Wska źnik M zdefiniowano w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 pa ździernika 2002 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń, jakim powinien odpowiada ć program ochrony środowiska przed hałasem i ma posta ć: M = 0.1·m·(10 0.1· ∆L - 1) (14.1) gdzie: M - warto ść wska źnika, ∆L - wielko ść przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu dB, m - liczba mieszka ńców na terenie o przekroczonym poziomie dopuszczalnym. Wska źnik M jest wielko ści ą bezwymiarow ą, wi ążą cą wielkość przekrocze ń z liczb ą ludno ści przebywaj ącej w obszarach, na których te przekroczenia wyst ępuj ą. Z podanej w (14.1) definicji wynika, że wska źnik M nale ży obliczy ć w odniesieniu do (bli żej nieokre ślonego) terenu mieszkaniowego, uwzgl ędniaj ąc ilo ść mieszka ńców i wielko ść przekrocze ń. Wobec tak ogólnego sformułowania na potrzeby niniejszego Programu przyj ęto obliczenia wska źnika M dla poszczególnych obszarów obj ętych Programem (osiedla) jako suma wska źników M dla budynków mieszkalnych obj ętych danym obszarem. Wska źnik M przyjmuje warto ść „0” na obszarach, na których nie ma mieszka ńców lub nie ma przekrocze ń warto ści dopuszczalnych. Na pozostałych obszarach przyjmuje sko ńczone warto ści liczbowe. Uzyskane warto ści wska źnika M stanowi ą o kolejno ści realizacji zada ń programu na terenach mieszkaniowych. Kolejno ść ustala si ę zaczynaj ąc od terenów o najwy ższej warto ści wska źnika M do terenów o warto ści wska źnika M najni ższej. W niniejszym opracowaniu wska źnik M posłu żył do okre ślenia efektywno ści ekologicznej działa ń obj ętych programem.

14.3 EFEKTYWNO ŚĆ EKOLOGICZNA ROZWI ĄZANIA ANTYHAŁASOWEGO Wska źnik M, okre ślony wzorem (14.1) zastosowano do oceny efektywno ści danego rozwi ązania antyhałasowego.

BMTcom Sp. z o.o. 86 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Je śli jako M okre ślono warto ść wska źnika M przed realizacj ą Programu, a jako M’ warto ść wska źnika M po zastosowaniu odpowiedniego środka redukcji hałasu, to efektywno ść zastosowanego środka redukcji mo żna było wyznaczy ć z zale żno ści: M − M ' Eekol = ⋅ 100 % (14.2) M

Parametr E ekol nazwano Współczynnikiem Efektywno ści Ekologicznej, gdy ż jest on ści śle powi ązany, poprzez wska źnik M, z wielko ści ą emisji hałasu do środowiska.

Współczynnik Efektywno ści Ekologicznej E ekol pozwolił okre śli ć, które rozwi ązanie antyhałasowe jest najefektywniejsze. Je śli w wyniku działa ń naprawczych nast ąpiłoby wyeliminowanie przekrocze ń poziomów dopuszczalnych na danym obszarze, to Efektywno ść Ekologiczna zastosowanego rozwi ązania wyniesie 100%.

BMTcom Sp. z o.o. 87 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

15 ANALIZA DZIAŁA Ń PROGRAMU

Działania Programu w okresie 2015-2022 zostały przedstawione w tabeli 10. Najwi ęcej działa ń zwi ązanych jest z redukcj ą nara żenia na hałas drogowy. Obejmuj ą one: przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne dotycz ące układu komunikacyjnego, remonty dróg oraz wymiany nawierzchni na istniej ących drogach, a tak że budow ę niektórych ekranów akustycznych wzdłu ż ruchliwych dróg, które znajdowały si ę na li ście działa ń naprawczych POSPH 2010. Redukcja nara żenia na hałas tramwajowy uzyskana jest w wyniku przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych zwi ązanych z rozbudow ą/modernizacja sieci tramwajowej co prowadzi do zmniejszenia emisji hałasu. W zakresie hałasu kolejowego, proponuje si ę utrzymanie dobrego standardu technicznego linii kolejowych na obszarach, na których ma miejsce przekroczenie poziomu dopuszczalnego (niezamieszkałe). Działania uzupełniaj ące dotycz ą pogł ębiania wiedzy na temat hałasu w mie ście, edukacji ekologicznej, a przede wszystkim planowania przestrzennego.

15.1 HAŁAS DROGOWY Analizie poddano dwa warianty działa ń naprawczych opisane w rozdziale 4.9. Wariant I obejmuje przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne zwi ązane z układem komunikacyjnym miasta Szczecin zaplanowane ju ż w WPF i WPRS, oraz budow ę jednego ekranu akustycznego wzdłu ż ul. Szosa Polska, na wysoko ści posiadło ści przy ul. Cztery Pory Roku. Wariant II, oprócz zada ń przewidzianych w Wariancie I, dodatkowo uwzgl ędnia realizacj ę w okresie 2015-2022 o śmiu ekranów akustycznych, które zaproponowane zostały w Programie 2010, a których zasadno ść potwierdza mapa akustyczna 2014. Warunkiem realizacji tych ekranów jest zapewnienie środków finansowych przez zarz ądzaj ącego źródłem hałasu. Wzoruj ąc si ę na metodzie wyznaczania wska źnika M (wzór 14.1) opisanej w Rozdziale 14, obliczono warto ści wska źnika M dla wszystkich obszarów działa ń w Szczecinie (osiedli) zgodnie ze stanem z mapy akustycznej wykonanej w 2014r. Otrzymane w ten sposób warto ści odnosiły si ę do sytuacji przed zastosowaniem działa ń Programu. Nast ępnie przeprowadzono obliczenia akustyczne dla poszczególnych działa ń i ponownie obliczono wska źnik M (oznaczony jako M’) dla poszczególnych osiedli. Zmniejszenie współczynnika M’ oznacza popraw ę klimatu akustycznego w obszarze, dla którego został wyznaczony. Miar ą poprawy jest warto ść Współczynnika Efektywno ści Ekologicznej Ekol, opisanego wzorem 14.2, (100% oznacza całkowite zlikwidowanie przekrocze ń standardów akustycznych, 0% - całkowity brak działa ń, b ądź ich znikomy wpływ, w obszarze).

15.1.1 EFEKT EKOLOGICZNY –WARIANT I W tabeli poni żej zestawiono obszary (odpowiadaj ące osiedlom) działa ń wraz ze wska źnikami Programu.

Tabela 25: Warto ści wska źników M dla osiedli Szczecina - hałas drogowy – Wariant I.

WSKA ŹNIKI L.p. Obszar działania M M’ Ekol [%]

1 Arko ńskie-Niemierzyn 1.43 1.43 0.00 2 Bukowe-Kl ęskowo 7.67 7.67 0.00 3 Bukowo 13.93 12.76 8.40 4 Centrum 400.3 391.8 2.12

5 Dąbie 213.35 212.39 0.45

BMTcom Sp. z o.o. 88 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

6 Drzetowo-Grabowo 233.36 231.95 0.60 7 Gł ębokie-Pilchowo 8.32 6.34 23.80 8 Gol ęcino-Gocław - - - 9 Gumie ńce 164.67 135.69 17.60 10 Kijewo 2.24 2.24 0.00 11 Krzekowo-Bezrzecze 0.06 0.06 0.00 12 Łękno 123.29 123.29 0.00 13 Majowe 0.11 0.11 0.00

14 Mi ędzyodrze-Wyspa Pucka 0.3 0.08 73.33 15 Niebuszewo 60.49 60.33 0.26 16 Niebuszewo-Bolinko 354.71 296.92 16.29 17 Nowe Miasto 14.42 7.89 45.28 18 Osów - - - 19 Płonia-Śmierdnica-Jezierzyce 46.28 46.28 0.00 20 Podjuchy 64.73 64.5 0.36 21 Pogodno 264.76 252.9 4.48 22 Pomorzany 4.38 4.31 1.60 23 Skolwin - - - 24 Słoneczne 28.06 28.06 0.00 25 Stare Miasto 118.93 80.42 32.38 26 Stołczyn 2.89 2.89 0.00 27 Śródmie ście-Północ 77.86 77.86 0.00 28 Śródmie ście-Zachód 373.42 281.5 24.62 29 Świerczewo 11.82 1.27 89.26 30 Turzyn 93.89 74.33 20.83 31 Warszewo - - - 32 Wielgowo-Sławociesze-Zdunowo - - - 33 Załom-Kasztanowe 0.42 0.42 0.00 34 Zawadzkiego-Klonowica 3.66 3.66 0.00 35 Zdroje 23.49 23.49 0.00 36 Żelechowa 62.44 62.44 0.00 37 Żydowce-Klucz 59.41 59.41 0.00

Poprawa klimatu akustycznego wyst ępuje w ró żnym stopniu dla poszczególnych osiedli. W przypadku dziewi ęciu osiedli najbardziej nara żonych na hałas (wska źnik M > 100) średnia warto ść

BMTcom Sp. z o.o. 89 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015 współczynnika Ekol wynosi ok. 13%, czyli o tyle średnio zostaje zmniejszone nara żenie na przekroczenia standardów akustycznych. Nale ży podkre śli ć, że działania naprawcze w minimalnym stopniu (lub w ogóle) dotycz ą nast ępuj ących osiedli, w których wska źnik M osi ąga znaczne warto ści: Centrum, D ąbie, Drzetowo-Grabowo i Łękno. Wysokie wartości wska źnika M wynikaj ą z poło żenia na terenie tych osiedli głównych arterii drogowych.

Najwi ększa poprawa (mierzona wska źnikiem E kol ) ma miejsce w przypadku osiedli w niewielkim stopniu nara żonych na ponadnormatywny hałas (wska źnik M<100): Świerczewo, Nowe Miasto, Gł ębokie-Pilchowo. W poni ższych tabelach przedstawione zostały ilo ści mieszka ńców Szczecina nara żonych na hałas drogowy, przed i po realizacji działa ń Programu w Wariancie I. W wyniku tych działa ń liczba mieszka ńców nara żonych na hałas drogowy o warto ści wska źnika L DWN powy żej 55dB spada nieznacznie o 2100, jednak spadek liczby mieszka ńców nara żonych na hałas okre ślony wska źnikiem LDWN >70 dB jest wyra źny, z 24900 do 22000 i wynosi 2900, czyli o 11.6%.

Liczba mieszka ńców nara żonych na hałas drogowy o warto ści wska źnika L N powy żej 50dB spada o 4500, a liczba mieszka ńców nara żonych na hałas okre ślony wska źnikiem L N>65 dB zmniejsza si ę nieznacznie o 200.

Tabela 26: Liczba mieszka ńców nara żonych na oddziaływanie hałasu drogowego okre ślonego wska źnikiem L DWN przed i po realizacji Programu – Wariant I.

Liczba mieszka ńców nara żonych na hałas drogowy, wska źnik L DWN Ró żnica mi ędzy Poziom L DWN w dB 2014 2022 rokiem 2014 a 2022 55-60 98800 100400 -1600 60-65 72900 71600 1300 65-70 50900 51400 -500 70-75 24100 21300 2800 >75 800 700 100 Razem: 247500 245400 2100

Tabela 27: Liczba mieszka ńców nara żonych na oddziaływanie hałasu drogowego okre ślonego wska źnikiem L N przed i po realizacji Programu – Wariant I.

Liczba mieszka ńców nara żonych na hałas drogowy, wska źnik L N Ró żnica mi ędzy Poziom L w dB 2014 2022 N rokiem 2014 a 2022 50-55 77400 74900 2500 55-60 44600 43500 1100 60-65 27100 26400 700 65-70 4900 4700 200 >70 0 0 0 Razem: 154000 149500 4500

W poni ższych tabelach przedstawione zostały liczby mieszkańców nara żonych na ponadnormatywny hałas drogowy, przed i po realizacji działa ń Programu w Wariancie I dla całego obszaru gminy. Zmniejszenie liczby mieszka ńców nara żonych na ponadnormatywny hałas drogowy, okre ślony

BMTcom Sp. z o.o. 90 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

wska źnikami długookresowymi, L DWN i L N, wynosi odpowiednio 4.87% oraz 4.71%.Współczynnik Ekol osi ąga warto ść 9.89% oraz 4.85% dla wska źników L DWN i L N.

Tabela 28: Liczba mieszka ńców nara żonych na przekroczenia standardów akustycznych dla hałasu drogowego okre ślonego wska źnikiem L DWN przed i po realizacji Programu – Wariant I.

Liczba mieszka ńców nara żonych na przekroczenie standardu akustycznego dla hałasu drogowego, wska źnik L DWN Przekroczenie poziomu dopuszczalnego LDWN [dB] 2014 2022 Ró żnica mi ędzy rokiem 2014 a 2022

<5 6666 6421 245 5-10 543 437 106 10-15 0 0 0 Suma= 7209 6858 351 Wska źnik M= 2835.09 2554.69 280.4 Ekol= 9.89%

Tabela 29: Liczba mieszka ńców nara żonych na przekroczenia standardów akustycznych dla hałasu drogowego okre ślonego wska źnikiem L N przed i po realizacji Programu – Wariant I.

Liczba mieszka ńców nara żonych na przekroczenie standardu Przekroczenie poziomu akustycznego dla hałasu drogowego, wska źnik L N dopuszczalnego LN [dB] Ró żnica mi ędzy rokiem 2014 2022 2014 a 2022

<5 2727 2635 92 5-10 160 116 44 10-15 0 0 0 Suma= 2887 2751 136 Wska źnik M= 1214.17 1155.27 58.9 Ekol= 4.85%

15.1.2 EFEKT EKOLOGICZNY DLA WARIANTU II W tabeli poni żej zestawiono obszary (odpowiadaj ące osiedlom) działa ń wraz ze wska źnikami Programu dla Wariantu II.

Tabela 30: Warto ści wska źników M dla osiedli Szczecina - hałas drogowy – Wariant II.

WSKA ŹNIKI L.p. Obszar działania M M’ Ekol

1 Arko ńskie-Niemierzyn 1.43 1.43 0.00

BMTcom Sp. z o.o. 91 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

2 Bukowe-Kl ęskowo 7.67 7.67 0.00 3 Bukowo 13.93 12.76 8.40 4 Centrum 400.3 391.8 2.12

5 Dąbie 213.35 212.39 0.45 6 Drzetowo-Grabowo 233.36 231.95 0.60 7 Gł ębokie-Pilchowo 8.32 0.31 96.27 8 Gol ęcino-Gocław - - - 9 Gumie ńce 164.67 134.69 18.21 10 Kijewo 2.24 1.07 52.23 11 Krzekowo-Bezrzecze 0.06 0.06 0.00 12 Łękno 123.29 123.29 0.00 13 Majowe 0.11 0.11 0.00 14 Mi ędzyodrze-Wyspa Pucka 0.3 0.08 73.33 15 Niebuszewo 60.49 60.33 0.26 16 Niebuszewo-Bolinko 354.71 296.92 16.29 17 Nowe Miasto 14.42 7.89 45.28 18 Osów - - - 19 Płonia-Śmierdnica-Jezierzyce 46.28 43.13 6.81 20 Podjuchy 64.73 60.5 6.53 21 Pogodno 264.76 243.93 7.87 22 Pomorzany 4.38 4.31 1.60 23 Skolwin - - - 24 Słoneczne 28.06 28.06 0.00 25 Stare Miasto 118.93 80.42 32.38 26 Stołczyn 2.89 2.89 0.00

27 Śródmie ście-Północ 77.86 77.86 0.00 28 Śródmie ście-Zachód 373.42 281.5 24.62 29 Świerczewo 11.82 1.27 89.26 30 Turzyn 93.89 74.33 20.83 31 Warszewo - - - 32 Wielgowo-Sławociesze-Zdunowo - - - 33 Załom-Kasztanowe 0.42 0.42 0.00 34 Zawadzkiego-Klonowica 3.66 3.66 0.00 35 Zdroje 23.49 23.49 0.00 36 Żelechowa 62.44 39.59 36.60

BMTcom Sp. z o.o. 92 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

37 Żydowce-Klucz 59.41 59.41 0.00

W tabeli 30 wyró żnione zostały osiedla, w których zlokalizowane zostały ekrany akustyczne przyj ęte na podstawie POSPH 2010 (patrz tabela 10, podpunkty C.24-C.31).

W tabeli 31 przedstawione zostały efekty budowy ekranów w stosunku do efektu uzyskanego z działa ń Wariantu I. Podejmuj ąc decyzje o kolejno ści realizacji ekranów akustycznych nale ży si ę kierowa ć wielko ści ą redukcji wska źnika M dla danego osiedla.

Tabela 31: Efekt budowy ekranów akustycznych w Wariancie II wyra żony przez ró żnic ę wska źnika M. L.p. Osiedle Ulica Wska źnik M Ró żnica Uwagi Wariant I Wariant II 1 Żelechowa Obotrycka 62.44 39.59 22.85 2 Pogodno Wojska 252.9 243.93 8.97 Polskiego 3 Podjuchy Metalowa 64.5 60.5 4.0 4 Gł ębokie- Zegadłowicza 6.34 0.31 6.03 Pilchowo 5 Płonia- Pyrzycka- 46.28 43.13 3.15 Śmierdnica- Przyszłosci Jezierzyce 6 Kijewo Zwierzyniecka 2.24 1.07 1.17 7 Gumie ńce Cukrowa i 135.69 134.69 1.0 Budowa dwóch Południowa ekranów.

Budowa ekranów zmniejsza nara żenie na ponadnormatywny hałas w trzech osiedlach, dla których Wariant I nie przewidywał działa ń: Kijewo, Płonia-Śmierdnica-Jezierzyce oraz Żelechowa, a tak że w osiedlach: Głebokie-Pilchowo oraz Pogodno. Najwi ększy efekt obserwuje si ę w osiedlu Żelechowa oraz Pogodno. W poni ższych tabelach przedstawione zostały ilo ści mieszka ńców Szczecina nara żonych na hałas drogowy, przed i po realizacji działa ń Programu w Wariancie II. W wyniku tych działa ń liczba mieszka ńców nara żonych na hałas drogowy o warto ści wska źnika L DWN powy żej 55dB spada o 2500, spadek liczby mieszka ńców nara żonych na hałas okre ślony wska źnikiem L DWN >70 dB jest wyra źny, z 24900 do 21800 i wynosi 3100, czyli o 12.45%.

Liczba mieszka ńców nara żonych na hałas drogowy o warto ści wska źnika L N powy żej 50dB spada o 4800, a liczba mieszka ńców nara żonych na hałas okre ślony wska źnikiem L N>65 dB zmniejsza si ę nieznacznie o 200.

Tabela 32: Liczba mieszka ńców nara żonych na oddziaływanie hałasu drogowego okre ślonego wska źnikiem L DWN przed i po realizacji Programu – Wariant II.

Liczba mieszka ńców nara żonych na hałas drogowy, wska źnik L DWN Ró żnica mi ędzy Poziom L DWN w dB 2014 2022 rokiem 2014 a 2022 55-60 98800 100300 -1500 60-65 72900 71900 1000 65-70 50900 51000 -100

BMTcom Sp. z o.o. 93 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

70-75 24100 21100 3000 >75 800 700 100 Razem: 247500 245000 2500

Tabela 33: Liczba mieszka ńców nara żonych na oddziaływanie hałasu drogowego okre ślonego wska źnikiem L N przed i po realizacji Programu – Wariant II

Liczba mieszka ńców nara żonych na hałas drogowy, wska źnik L N Ró żnica mi ędzy Poziom L w dB 2014 2022 N rokiem 2014 a 2022 50-55 77400 75200 2200 55-60 44600 43200 1400 60-65 27100 26100 1000 65-70 4900 4700 200 >70 0 0 0 Razem: 154000 149200 4800

W poni ższych tabelach przedstawione zostały liczby mieszkańców nara żonych na ponadnormatywny hałas drogowy, przed i po realizacji działa ń Programu w Wariancie II dla całego obszaru gminy. Zmniejszenie liczby mieszka ńców nara żonych na ponadnormatywny hałas drogowy, okre ślony wska źnikami długookresowymi, L DWN i L N, wynosi odpowiednio 10.00% oraz 8.66%.Współczynnik E kol osi ąga warto ść 11.37% oraz 6.49% dla wska źników L DWN i LN.

Tabela 34: Liczba mieszka ńców nara żonych na przekroczenia standardów akustycznych dla hałasu drogowego okre ślonego wska źnikiem L DWN przed i po realizacji Programu – Wariant II.

<5 6666 6180 650 5-10 543 433 70 10-15 0 0 0 Suma= 7209 6180 721 Wska źnik M= 2835.09 2512.52 322.57 Ekol= 11.37%

Tabela 35: Liczba mieszka ńców nara żonych na przekroczenia standardów akustycznych dla hałasu drogowego okre ślonego wska źnikiem L N przed i po realizacji Programu – Wariant II.

Przekroczenie poziomu Liczba mieszka ńców nara żonych na przekroczenie standardu dopuszczalnego LN [dB] akustycznego dla hałasu drogowego, wska źnik L N

BMTcom Sp. z o.o. 94 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Ró żnica mi ędzy rokiem 2014 2022 2014 a 2022

<5 2727 2523 204 5-10 160 114 46 10-15 0 0 0 Suma= 2887 2637 250 Wska źnik M= 1214.17 1135.31 78.86 Ekol= 6.49%

15.2 HAŁAS TRAMWAJOWY Analogicznie jak w przypadku hałasu drogowego, dla hałasu tramwajowego wykonano analiz ę efektu ekologicznego planowanych działa ń. W tabeli poni żej zestawiono obszary (odpowiadaj ące osiedlom) działa ń głównych wraz ze wska źnikami Programu. Wyniki analiz wykazały, że działania zwi ązane z modernizacj ą sieci tramwajowej nie powoduj ą zmniejszenia liczby nara żonych na przekroczenia poziomów dopuszczalnych, która w zaokr ągleniu ci ągle utrzymuje si ę na poziomie 100 osób. Stwierdzono pozytywny wpływ je śli chodzi o spadek nara żenia na hałas tramwajowy. Liczba osób nara żonych na hałas tramwajowy wyra żony wska źnikiem L DWN >55 zmniejszyła si ę o 6100 (spadek o 17,4%), a w przypadku wska źnika L N – o 19200 (spadek o 80,3%). Szczegółowe dane przedstawione s ą w Tabelach 36 i 37.

Tabela 36: Liczba mieszka ńców nara żonych na oddziaływanie hałasu tramwajowego okre ślonego wska źnikiem L DWN przed i po realizacji Programu.

Liczba mieszka ńców nara żonych na hałas tramwajowy, wskaźnik L DWN Ró żnica mi ędzy rokiem 2014 Poziom L DWN w dB 2014 2022 a 2022 55-60 16900 16400 500 60-65 13200 8100 5100 65-70 4100 3800 300 70-75 200 0 200 >75 0 0 0 Razem: 34400 28300 6100

Tabela 37: Liczba mieszka ńców nara żonych na oddziaływanie hałasu tramwajowego okre ślonego wska źnikiem L N przed i po realizacji Programu.

Liczba mieszka ńców nara żonych na hałas tramwajowy, wska źnik L N Ró żnica mi ędzy rokiem Poziom L w dB 2014 2022 N 2014 a 2022 50-55 18500 3800 14700 55-60 4700 900 3800 60-65 700 0 700 65-70 0 0 0

BMTcom Sp. z o.o. 95 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

>70 0 0

Razem: 23900 4700 19200

15.3 HAŁAS KOLEJOWY Mapa akustyczna nie wykazała nara żania mieszka ńców na przekroczenie poziomów dopuszczalnych dla hałasu kolejowego, chocia ż wykazała pewne przekroczenie tych poziomów na terenach sąsiaduj ących z torowiskami, linie kolejowe 351 oraz 273. Nie s ą to tereny zamieszkałe. Dbało ść o stan techniczny torowisk, a tak że coraz nowocze śniejszy tabor kolejowy, doprowadz ą do obni żenia poziomów d źwi ęku w tych obszarach.

15.4 HAŁAS PRZEMYSŁOWY Mimo lokalnego charakteru oddziaływania hałasu przemysłowego, hałas ten jest przedmiotem licznych skarg (patrz zał ącznik nr 3). Ze wzgl ędu na odr ębne wska źniki słu żą ce do okre ślania uci ąż liwo ści hałasowej obiektów przemysłowych (L AeqD , L AeqN ), niniejszy Program nie zajmuje si ę szczegółowo tym aspektem ochrony przed hałasem. Mo żliwo ść ograniczania lokalnego oddziaływania zakładów zapewniaj ą decyzje administracyjne o dopuszczalnym poziomie hałasu w środowisku oraz ograniczaj ące negatywne oddziaływanie na środowisko.

15.5 OBIEKTY ZWI ĄZANE ZE STAŁYM LUB CZASOWYM POBYTEM DZIECI I MŁODZIE ŻY W ramach prac nad Programem poddano analizie nara żenia na ponadnormatywny hałas obiektów szczególnej ochrony ( tereny zwi ązane z wielogodzinnym przebywaniem dzieci i młodzieży oraz obiekty szpitalne ). Wyniki zestawiono w tabeli 38. Warto ści podane w tabelach dotycz ą maksymalnych przekrocze ń na terenie danej placówki. Powinny posłu żyć do okre ślenia kolejno ści prac termomodernizacyjnych, w ramach których nale ży wymieni ć stolark ę okienn ą na fasadach bezpo średnio nara żonych na oddziaływanie źródła hałasu Jednocze śnie nale ży stwierdzi ć, że w wielu placówkach ju ż wymieniono stolark ę okienn ą podnosz ąc w ten sposób komfort akustyczny wewn ątrz budynku. Tego typu działania, mimo że wykraczaj ą poza regulacje dyrektywy 2002/49/UE oraz Po ś s ą po żą dane z uwagi na lokalizacj ę placówek, gdzie niekiedy nie ma innej mo żliwo ści ochrony ludzi przebywaj ących w budynku.

BMTcom Sp. z o.o. 96 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Tabela 38: Wykaz obiektów zwi ązanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzie ży nara żonych na ponadnormatywny hałas.

Warto ść przekroczenia Nazwa jednostki Adres jednostki Liczba L.p. uczniów 0-5dB 5-10dB 10-15dB

I - Przedszkola ul. Gra żyny 7 1 PP 1 107 x 71-631 Szczecin ul. Potulicka 62 2 PP 3 234 x 70-230 Szczecin ul. Ogi ńskiego 9 3 PP4 125 x 71-481 Szczecin ul. K. Napierskiego 13 4 PP 9 283 x 70-783 Szczecin ul. Wyszy ńskiego 6 5 PP 29 99 x 70-201 Szczecin ul. P.Skargi 18 6 PP 30 125 x 71-423 Szczecin ul. Monte Cassino 17 7 PP 31 200 x 70-467 Szczecin ul.Farna 2 8 PP 32 173 x 70-541 Szczecin ul. P. Ściegiennego 62/65 9 PP 33 100 x 70-352 Szczecin

Filia Przedszkola ul. Za ściankowa 1 10 25 x Publicznego Nr 60 71-230 Szczecin ul. Felczaka 14 11 PP 72 175 x 71-417 Szczecin ul. Ceglana 4 12 PP 73 131 x 71-636 Szczecin

ul. Łokietka 16 13 PP 80 125 x 70-256 Szczecin II – Szkoły podstawowe SP Nr 1 al. Piastów 6 14 419 x im.B.Chrobrego 70-327 Szczecin SP Nr 5 ul.Kr. Jadwigi 29 15 312 x im. H.Sienkiewicza 70-262 Szczecin SP Nr 11 ul.E.Plater 20 16 553 x im. UNICEF 71-632 Szczecin

SP Nr 37 ul.Rydla 6 17 953 x im. kpt. A. 70-783 Szczecin Ledóchowskiego SP Nr 41 Cyryla i Metodego 44 18 287 x im. M.Golisza 71-540 Szczecin ul.Felczaka 13 19 SP Nr 46 439 x 71-417 Szczecin 20 SP Nr 51 ul. Jodłowa 21 850 x

BMTcom Sp. z o.o. 97 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

im. prof. St. 71-114 Szczecin Helszty ńskiego SP Nr 61 ul.3 Maja 4/7 21 414 x im. M.Kmiecika 70-214 Szczecin SP Nr 74 ul. Seledynowa 50 22 im. Stanisława 760 x 71-781 Szczecin Gro ńskiego Gimnazja ul. Cyryla i Metodego 43 23 Gimnazjum Nr 2 148 x 71-540 Szczecin ul. Dubois 38/41 24 Gimnazjum Nr 8 134 x 71-610 Szczecin Gimnazjum Nr 29 ul. Seledynowa 50 25 im. Ksi ędza Jana 412 x 70-781 Szczecin Twardowskiego Zespoły Szkół Zespół Szkół Nr 1 Ul. Młodzie ży Polskiej 9 26 - Szkoła Podst. Nr 65 70-833 Szczecin 645 x - Gimnazjum Nr 23 Zespół Szkół Nr 12 ul. Kablowa 14 - SP Nr 39 im. 27 70-895 Szczecin 386 x Arkadego Fiedlera - GM Nr 35 Licea ogólnokształc ące I LO al. Piastów 12 28 im. M. Curie- 744 x 70-332 Szczecin Skłodowskiej III LO ul. Pomorska 150 29 288 x im. M. Kopernika 70-812 Szczecin Liceum Ogólnokształ. al. Wojska Polskiego 119 30 266 x z Oddz.Integracyjnymi 70-490 Szczecin Zespoły Szkół Ogólnokształc ących

Zespół Szkół Ogólnokształc ących Nr ul. Kopernika 16 a 2

-XIV LO z Oddziałami 70-241 Szczecin 31 Dwuj ęzycznymi 598 x

- Gimnazjum Nr 32 z Oddziałami Dwuj ęzycznymi

Zespoły Szkół Zawodowych Zespół Szkół Nr 3 im. ul. Gen.Sowi ńskiego 1 prof.Oskara Langego -Tech.Ekon. Nr 1 70-236 Szczecin -Tech. Handlowe

32 -ZSZ Nr 3 510 x

-Szk.Policealna Nr 3

-Sezonowy O śr.Dokszt.

Zawodowego

Zespół Szkół Nr 4 im. 33 ul. Kusoci ńskiego 3 531 x Armii Krajowej

BMTcom Sp. z o.o. 98 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

-ZSZ Nr 4 -Tech.Kolejowe -XV LO -Gimnazjum Nr 22 -Internat Zespół Szkół Nr 6 im.Mikołaja Reja 34 ul. Gen.Sowi ńskiego 3 773 x -Tech.Gastronom. -Tech.Hotelar. Zespół Szkół Nr 8 im. St. Staszica - Techn. Zawód. Nr 4 ul. 3 Maja 1 a 70-214 Szczecin 35 - Szk. Policealna Nr 7 523 x

- Zespół Pie śni i Ta ńca Ziemi Szcz. „KR ĄG” - Centrum Kształcenia

Praktycznego Zespół Szkół Ł ączno ści -Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 9 ul. Ku Sło ńcu 27/30 36 71-080 Szczecin 260 x -Technikum Ł ączno ści

-Technikum Uzupełniaj ące Łączno ści

Zespół Szkół Rzemie ślniczych -Zasad. Szkoła Zawodowa Nr 7 37 ul. Chmielewskiego 19 282 x -Zasad. Szkoła Zawodowa dla Dorosłych -Internat

Zespół Szkół Elektryczno- 38 ul. Racibora 60 762 x Elektronicznych im.prof. M.T.Hubera

Poradnie psychologiczno – pedagogiczne

Poradnia 39 Psychologiczno - ul. Jana Pawła II 2 15 x Pedagogiczna Nr 1

Poradnia 40 Psychologiczno- ul. E. Plater 15 x Pedagogiczna Nr 3

Centrum 41 Psychologiczno- ul. Łaziebna 6-7 20 x Pedagogiczne

Inne placówki o światowe

Pa ństwowa Szkoła 42 ul. Woj. Polskiego 115 369 x Muzyczna

43 Pałac Młodzie ży - al. Piastów 7, 380 x

BMTcom Sp. z o.o. 99 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Pomorskie Centrum Edukacji

zaj ęcia Mi ędzyszkolny O środek 44 ul. Narutowicza 17 odbywaj ą się w x Sportowy szkołach Szkolne Schronisko 45 Monte Cassino 19 a 52 x Młodzie żowe

Tabela 39: Wykaz obiektów opieku ńczo-wychowawczych oraz szpitali nara żonych na ponadnormatywny hałas.

Warto ść przekroczenia Liczba L.p. Nazwa placówki Adres osób 0-5dB 5-10dB 10-15dB

Placówki opieku ńczo - wychowawcze Placówka Opieku ńczo - 1 Wychowawcza ul. Jana Pawła II43/7 14 x „Przy fontannach” 70-415 Szczecin

Domy Pomocy Społecznej znajduj ące si ę na terenie Miasta Szczecin

Placówka Opieku ńczo -

Wychowawcza „Promyk nadziei” prowadzona przez al. Piastów 74/7 2 5 x Fundacj ę 70-326 Szczecin „Mam Dom” Placówka Opieku ńczo - Wychowawcza ul. Ku Sło ńcu 124 3 prowadzona przez Towarzystwo 12 x Salezja ńskie 71-080 Szczecin Dom Zakonny pw. Św. Józefa Szpitale

109 Szpital Wojskowy z ul. Ks. Piotra Skargi 9-11 4 x Przychodni ą SPZOZ 71-899 Szczecin

Szpital Miejski im. św. Karola ul. Wyzwolenia 52 5 x Boromeusza SPZOZ 71-506 Szczecin Al. Powsta ńców Samodzielny Publiczny Szpital 6 Wielkopolskich 72 71-899 x Kliniczny Nr 2 PUM w Szczecinie Szczecin ul. M ączna 4 7 SPZ ZOZ "ZDROJE" x 71-899 Szczecin Prywatny Szpital Poło żniczo- ul. Sowia 38 8 Ginekologiczny "Centrum Narodzin x 79-792 Szczecin MAMMA"

BMTcom Sp. z o.o. 100 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

16 ASPEKTY FINANSOWE PROGRAMU

Koszt wi ększo ści działa ń zwi ązanych z hałasem drogowym i tramwajowym został uj ęty w Wieloletniej Prognozie Finansowej, lub b ędzie pokryty ze środków zarz ądcy źródła hałasu. Koszty utrzymania torowisk ponoszone s ą przez PKP PLK S.A. Je żeli środki własne s ą niewystarczaj ące to nale ży skorzysta ć z kredytów, po życzek lub dotacji, pochodz ących ze źródeł krajowych lub zagranicznych. Jako potencjalne źródła finansowania przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z ochron ą środowiska przed hałasem mo żna wymieni ć: • Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska, • Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie, • Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego, • Bank Ochrony Środowiska i inne banki komercyjne. Ponadto mo żliwe jest uzyskanie kredytów bankowych na preferencyjnych warunkach oraz korzystanie ze środków Funduszy Europejskich, je śli takie s ą dost ępne.

BMTcom Sp. z o.o. 101 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

17 UDZIAŁ SPOŁECZE ŃSTWA

Udział społecze ństwa na etapie tworzenia Programu zapewnia Ustawa o udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z dnia 3 pa ździernika 2008 roku ((t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 z późn. zm .). Przepisy stanowi ą, że udział mieszka ńców w post ępowaniu w sprawie projektu dokumentu obejmuje m.in.: − podanie do publicznej wiadomo ści informacji o mo żliwo ści składania uwag i wniosków wraz ze wskazaniem miejsca i co najmniej 21-dniowego terminu składania uwag i wniosków, − rozpatrzenie zgłoszonych uwag i wniosków, − zał ączenie do dokumentu informacji na temat zgłoszonych uwag i wniosków oraz sposobu ich wykorzystania. W okresie od xx do yy (21 dni) zgłoszono z wnioski. W poni ższej tabeli scharakteryzowano zgłoszony problem i przedstawiono mo żliwo ść wykonania działa ń naprawczych w okre ślonej perspektywie czasowej. W zał ączniku do niniejszego raportu znajduj ą si ę kopie zgłoszonych wniosków oraz uwag.

Tabela 40: Zgłoszone uwagi i wnioski wraz z odpowiedziami. Podmiot Prezentacja problemu / zło żone Lp. składaj ący Lokalizacja problemu Odpowiedzi i komentarze wnioski wniosek

1. Osoba prywatna

BMTcom Sp. z o.o. 102 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

18 PODSUMOWANIE I WNIOSKI

Uchwalenie Programu ochrony środowiska przed hałasem przez Rad ę Miasta jest obligatoryjnym zadaniem w przypadku stwierdzenia przekrocze ń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Takie przekroczenia zostały stwierdzone w wyniku opracowania w roku 2014 mapy akustycznej miasta Szczecin. Przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu na terenie miasta Szczecin, okre ślone 2 długookresowym wska źnikiem LDWN , s ą wynikiem głównie ruchu drogowego (0,96 km powierzchni miasta oraz 7,21 tys. mieszka ńców). Zagro żenie ponadnormatywnym hałasem tramwajowym jest znacznie mniejsze (0,01 km 2 powierzchni miasta oraz około 100 mieszka ńców nara żonych na ponadnormatywny hałas). Zagro żenie ponadnormatywnym hałasem kolejowym dotyczy jedynie niezamieszkałych terenów poło żonych w pobli ży linii kolejowych 351 oraz 273 (ok. 0.01 km 2) i jest najmniejsze ze wszystkich rodzajów hałasu. Przekroczenia poziomów dopuszczalnych w zakresie hałasu przemysłowego, wykazane przez map ę akustyczn ą, dotycz ą 0.70 km 2 powierzchni terenów oraz około 600 mieszka ńców.

Wska źnik L N wykazuje nieco mniejsze nara żenie na ponadnormatywny hałas dla poszczególnych rodzajów. Przyjmuj ąc zało żenie, że walka z hałasem w mie ście jest zadaniem ci ągłym i wieloletnim, Program okre ślił strategi ę walki z hałasem na terenie miasta, wyznaczaj ąc konkretne cele ekologiczne. Wariant I obejmuje przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne przewidziane do realizacji w okresie 2015-2022, zwi ązane z układem komunikacyjnym miasta Szczecin (drogi, linie tramwajowe) zaplanowane ju ż w WPF i WPRS, oraz budow ę jednego ekranu akustycznego. Wariant II, oprócz zada ń przewidzianych w Wariancie I, dodatkowo uwzgl ędnia realizacj ę w o śmiu ekranów akustycznych, które zaproponowane zostały w Programie 2010, a których zasadno ść potwierdza mapa akustyczna 2014. Warunkiem realizacji tych ekranów jest zapewnienie środków finansowych przez zarz ądzaj ącego źródłem hałasu. Ze wzgl ędu na brak nara żenia mieszka ńców Szczecina na ponadnormatywny hałas kolejowy, w tym zakresie przewidziane zostały jedynie działania związane z utrzymaniem wysokiego standardu technicznego torowisk w rejonie, w którym wyst ępuj ą przekroczenia poziomów dopuszczalnych na terenach chronionych. W odniesieniu do hałasu przemysłowego, program wskazuje rejony miasta w których maj ą miejsca przekrocze ń poziomów dopuszczalnych oraz odnosi si ę do skarg mieszka ńców dotycz ących tego rodzaju hałasu. Ograniczanie niekorzystnego oddziaływania zakładów mo żliwe jest poprzez decyzje administracyjne o dopuszczalnym poziomie hałasu w środowisku oraz decyzje ograniczaj ące negatywne oddziaływanie na środowisko wydawane na podstawie art. 362 ust. 1 ustawy Po ś. Zgodnie z Ustaw ą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska odpowiedzialno ść za szkody wyrz ądzone w środowisku spoczywa na podmiocie korzystaj ącym ze środowiska. Wnioski z przeprowadzonych analiz dla hałasu drogowego - Wariant I: 1) Po zrealizowaniu zada ń obj ętych Wariantem I nara żenie ludno ści na ponadnormatywny hałas

zmniejszy si ę o ok. 5% dla wska źnika L DWN oraz L N. 2) Zmniejszeniu ulegnie liczba mieszka ńców nara żonych na najbardziej uci ąż liwy hałas

wyra żony wska źnikiem LDWN > 70dB o ok. 2900 mieszka ńców (redukcja o 11,6%) oraz

wyra żony wska źnikiem L N> 60dB o 900 mieszka ńców (redukcja o 2,8%). Wnioski z przeprowadzonych analiz dla hałasu drogowego - Wariant II: 1) Po zrealizowaniu zada ń obj ętych Wariantem II nara żenie ludno ści na ponadnormatywny hałas

zmniejszy si ę o ok. 10% dla wska źnika L DWN oraz 9% dla wska źnika LN. 2) Zmniejszeniu ulegnie liczba mieszka ńców nara żonych na najbardziej uci ąż liwy hałas

wyra żony wska źnikiem LDWN > 70dB o ok. 3100 mieszka ńców (redukcja o 12,4%) oraz

wyra żony wska źnikiem L N> 60dB o 1200 mieszka ńców (redukcja o 3,75%).

BMTcom Sp. z o.o. 103 Program ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Szczecin 2015

Wnioski z przeprowadzonych analiz dla hałasu tramwajowego: 1) Po zrealizowaniu zada ń zniknie zagro żenie mieszka ńców hałasem wyra żonym wska źnikiem

LDWN > 70dB i zmaleje liczba ludno ści nara żonej na hałas wyra żony wska źnikiem L DWN >65 o

ok. 10%. Dla wska źnika L N znika zagro żenie hałasem wyra żonym warto ści ą wi ększ ą od 60dB. 2) Liczba mieszka ńców narażonych na ponadnormatywny hałas pozostaje bez zmian, czyli na poziomie 100. W przypadku hałasu kolejowego, utrzymanie wła ściwego standardu technicznego torowisk, wprowadzanie nowoczesnego taboru powinny prowadzi ć do dalszej poprawy stanu środowiska, o ile nie wzro śnie radykalnie ilo ść przewo żonych ładunków liniami 351 oraz 273. Program podkre ślił wag ę pogł ębiania wiedzy o klimacie akustycznym miasta poprzez pomiary poziomów hałasu. Dotyczy to przede wszystkim hałasu drogowego i tramwajowego (pomiary ci ągłe oraz okresowe). Niezb ędne jest równie ż sprawne reagowanie na skargi mieszka ńców zgłaszane na hałas pochodzenie przemysłowego i komunalnego. Program podkre ślił wag ę działa ń zwi ązanych z ograniczaniem ruchu na ulicach emituj ących ponadnormatywny hałas (ograniczanie pr ędko ści, zakaz ruchu pojazdów ci ęż arowych, sterowanie ruchem), pozostawiaj ąc konkretne działania do decyzji wła ściwych komórek UM Szczecin. Realizuj ąc zadania, maj ące wpływ na klimat akustyczny miasta, nale ży korzysta ć z katalogu środków antyhałasowych (Zał ącznik 2) i najnowszych zdobyczy techniki, pozwalaj ących na zmniejszenie uci ąż liwo ści akustycznej inwestycji.

BMTcom Sp. z o.o. 104