Rapor No: 134, Kasım 2012
IRAK ÇERKESLERİ (ÇEÇENLER, DAĞISTANLILAR, ADİGELER)
IRAQI CIRCASSIANS (CHECHENS, DAGESTANES, ADYGHES)
ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES
ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler)
IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanes, Adyghes)
ORSAM Rapor No: 134
Kasım 2012
ISBN: 978-605-4615-32-2
- . / . STRATEJİK BİLGİ YÖNETİMİ, ÖZGÜR DÜŞÜNCE ÜRETİMİ ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
Tarihçe -
/ / / 0 0 - 1 / / / / / - - / \ - / 0 3 \ / / - 0
/ / / - / 5 [ 7 0 / - 8 / / - / / 9 7 / / - 1 / / / / /
www.orsam.org.tr Ahmet Hüseyin Ali İsmail KATAV
13 Mayıs 1960’ta Kerkük’te doğmuştur. Bağdat Üniversitesi Veterinerlik Bölümü’nden mezundur. Veterinerlik yapmayan Katav, ticaretle uğraşmaktadır. Katav, aynı zamanda da merkezi Kerkük’te bulunan Iraklı Çeçen, Dağıstanlı ve Çerkes Aşiretleri El-Tadamun Derneği’nin başkanlığını yürütmektedir. Ayrıca El-Tadamun dergisini çıkartmaktadır.
Bilgay DUMAN
24 Şubat 1983’te Ankara’da doğdu. 2011 yılı itibariyle Abant İzzet Baysal Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Doktora Programında eğitimini sürdürüyor. Yüksek Li- sans tezini “Saddam Sonrası Dönemde Türkmenler ve Kerkük” konusunda yazdı. Çe- şitli medya kurum ve kuruluşlarında, ulusal ve uluslararası dergi ve gazetelerde makale ve röportajları yer aldı. Katıldığı çok sayıdaki konferansın yanı sıra, sıklıkla Ortadoğu coğrafyasında saha çalışmaları yapmakla birlikte, Birleşmiş Milletler gözlemcisi olarak Irak ve Afganistan seçimlerinde uluslararası gözlemci ekiplerinde yer aldı. Çalışmaları- na ORSAM bünyesinde Ortadoğu Uzmanı olarak devam ediyor.
Hasan Kanbolat ORSAM Başkanı
ORSAM 4 İçindekiler
Takdim ...... 4
Özet ...... 7
Giriş ...... 8
1. Nüfus Hacmi ve Coğrafi Dağılım ...... 9 1.1. Zindan Köyü (El-Hamidiye) / Diyala ...... 10 1.2. Çeçen (Carşlu) Köyü / Kerkük ...... 12 1.3. Yengice (Bablan) Köyü / Selahaddin ...... 13 1.4. Felluce İlçesi / Anbar ...... 13 1.5. Süleymaniye...... 13
2. Irak’taki Çerkeslerin Toplumsal Özellikleri ve Kültürel Yapıları ...... 15
3. Irak’ın Siyasi ve Toplumsal Yaşamında Çerkeslerin Rolü ...... 15 3.1. Muhammed Fazıl Paşa El-Dağıstani ...... 16 3.2. Gazi Muhammed Fazıl El-Dağıstani ...... 16 3.3. Timur Ali Beg ...... 17 3.4. Safa Şemseddin Halis ...... 17
4. Iraklı Çerkeslerin Varolma Çabası: Iraklı Çeçen, Dağıstanlı ve Çerkes Aşiretleri El-Tadamun Derneği ...... 17
5. Sonuç ...... 19
Ek: Iraklı Çeçen Dağıstanlı ve Çerkes Aşiretleri El-Tadamun Derneği Başkanı Ahmet Katav ile Söyleşi ...... 20
ORSAM 5
ORSAM Rapor No: 134, Kasım 2012
ORSAM Hazırlayan: Ahmet Katav ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ Iraklı Çeçen Dağıstanlı ve Çerkes Aşiretleri El-Tadamun Derneği Başkanı Bilgay Duman ORSAM Ortadoğu Uzmanı
IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler)
Özet
- Irak’ta Çerkesler başta Kerkük olmak üzere, Diyala, Bağdat, Musul ve Anbar (Felluce) bölgelerine yerleşmiştir. Bunun yanı sıra Kuzey Kafkasya’dan zorunlu göç öncesi ve sonra- sındaki kısa sürede Kuzey ve Güney Dağıstan’dan gönüllü olarak göç eden aileler de Duhok, Erbil ve Süleymaniye’ye yerleşmiştir.
- Tarihsel süreç içerisinde Irak’ta Çerkeslere karşı şiddet ve asimilasyon politikaları uygu- landığı bilinmektedir.
- Irak’taki Çeçen, Dağıstanlı ve Adigelerin yerleşim yerleri ve gerçek sayılarını belirleyecek titiz nüfus sayımları yapılamamıştır.
- Irak’ta yaşayan Kuzey Kafkasya kökenlilerden alınan bilgilere göre Irak’ta Çeçenler’in göçmen Kuzey Kafkasyalıların yaklaşık yüzde 75’ini oluşturduğu söylenebilir.
- Kuzey Kafkasya’dan Irak’a göç edenlere yönelik ortaya konan tahminler önemli ölçüde farklılık göstermektedir.
- Kuzey Kafkasya’dan Irak’a yerleştirilen ailelerin genel anlamıyla yerel geleneklerini de- vam ettirdikleri bilinmekle birlikte, sürgünden sonra Irak’ta yerleştikleri bölgelerde yaşa- yan halkların gelenek ve göreneklerinden de etkilendikleri görülmektedir.
- Irak’ta Çerkes ailelerindeki yaşlıların küçük bir bölümünün kendi dillerini (Çeçence, Lez- gice ve Adigece) ve lehçelerini konuştuğu, aile içerisinde bu dilleri kullandıkları görülmek- tedir. Şüphesiz ki ölümler ve genç neslin dili öğrenme hususunda istekli olmaması, bu sayıyı gün geçtikçe azaltmaktadır.
- Irak’ta Dağıstanlı, Çeçen ve Adige aileler içinde subay ve komutanlar oldukça çoktur.
- Irak’ta yaşayan Çeçenler, Dağıstanlılar ve Adigeler 2004 yılında “Iraklı Çeçen, Dağıstanlı ve Çerkes Aşiretleri El-Tadamun Derneği”ni kurmuşlardır.
ORSAM 7 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
Giriş basının, 1831’de Bağdat Valisi Davut Paşa’nın önemli adamlarından biri olduğu bilinmekte- Çarlık Rusyası’nın Kuzey Kafkasya’yı işgalinin dir. Derviş Ağa’nın babası olan Muhammed tamamlandığı tarih olan 1859-1865 yılı son- El-Hac Süleyman Ağa, Bağdat Valisi Davut rasında yaşanan sürgün ile birlikte Osmanlı Paşa döneminde divana sahiptir. Süleyman Devleti sınırlarındaki Irak’a da Çerkes1 iskanı Ağa Divanı, Bağdat halkı arasındaki sorun- yapılmıştır. Yaklaşık 1 milyon 400 bin Çer- ların konuşulduğu önemli bir merkez olarak kes Kuzey Kafkasya’dan zorla göç ettirilmiş, öne çıkmaktadır. Süleyman Ağa’nın torunu bunun yaklaşık 1 milyon 100 bini Osmanlı Derviş Ağa ise Bağdat Kaymakamlığı yapmış- topraklarına yerleşmiştir. Bunların içerisin- tır. Ahmetağaoğlu Hacı Hasan Beg Divanı da de yaklaşık 5 bin Çeçen ailesinin bulunduğu Bağdat’ın Azamiye bölgesinde kurulmuştur. (bazı kaynaklar Çeçen nüfusu 39 bin kişi ola- Ahmetağaoğlu Hacı Hasan Beg, 1908 yılın- rak ifade etmektedir) söylenmektedir. Önce da hayatını kaybetmiş yerine oğlu Kamil Beg Sivas ve çevresine yerleşen Çeçenler daha geçmiştir. Kamil Beg döneminde Ahmetağa- sonra Suriye ve sonunda Irak topraklarına oğlu Hacı Hasan Beg Divanı’nı, Irak’ın önde göç etmişlerdir. Önce Musul’a giren aileler gelen din alimlerinin ziyaret ettiği bilinmek- daha sonra Irak’ın orta bölgelerine doğru ine- tedir.4 rek Tikrit’in karşı yakasında bulunan Dicle Nehri’nin batısındaki Kelek bölgesine yerleş- Irak topraklarında yaşayan Çerkesler, Os- mişlerdir. Buradan Irak’ın çeşitli bölgeleri- manlılar ile Ortadoğu’ya gelen askerler olarak ne yayılan Çerkesler, Kerkük, Diyala, Anbar anılmaktadır. Birçok Arap milliyetçisi tara- (Felluce) ve Bağdat çevrelerinde yaşamaya fından “kendi göğüslerine saplanmaya hazır başlamışlardır.2 Bunun yanı sıra, zorunlu göç olan Osmanlıların hançerleri” olarak nitele- öncesi ve sonrasındaki kısa sürede Kuzey ve nen Irak Çerkeslerine karşı şiddet ve asimi- Güney Dağıstan’dan göç eden aileler de Du- lasyon politikaları uygulandığı bilinmektedir. hok, Erbil ve Süleymaniye’ye yerleşmiştir. Dağıstanlı Mehmet Fazıl Paşa ile Kazım Paşa dönemlerinde Çerkesler Felluce kentini kur- Osmanlı Devleti döneminde Bağdat’ta ya- muştur. Felluce, Arap aşiretlerinin yerleşim şayan meşhur Çerkes ailelerinin divanları- yeri olarak bilinmekle birlikte şehirleşmiş bir nın3 bulunduğu bilinmektedir. Bağdat’ta Al yapıdan uzaktır. Ancak, Kazım Paşa’nın emri El-Kaştini Divanı, Aziz Ağa Divanı, Derviş doğrultusunda burada bir askeri bölge kurul- Ağa Divanı ve Ahmetağaoğlu Hacı Hasan muş ve Çeçenler getirilerek Felluce’ye yerleş- Beg Divanı, en bilindik Çerkes divanlarıdır. tirilmiştir. Daha sonra gelen göçlerle birlikte Bu divanlara sahip olan aileler aynı zamanda burası bir şehre dönüşmüştür. bölgenin ileri gelenlerine de öncülük etmek- tedir. El-Kaştini ailesinin köken olarak Abhaz Ancak, Felluce’de yaşayan Arap aşiretler ile olduğu bilinmektedir. El-Kaştini ailesinin Irak askeri bölge kurulduktan sonra buraya yerleş- topraklarındaki ilk temsilcisi Abdülhamit Şe- tirilen Çerkesler arasında sorunlar çıkmıştır. lebi El-Kaştini, Yavuz Sultan Selim dönemin- Iraklı Çerkesler, Arapların Çerkesleri Türk de Mısır ile yapılan bir savaşta Osmanlı Or- ordusunun kalıntısı ve Türk casusu olarak dusuna esir düşmemek için Musul’a kaçmış nitelendirdiğini ifade ediyorlar. Bu nedenle, ve burada ticaretle uğraşmaya başlamıştır. Irak’ın kuruluşunda önemli payı olan ve Irak 1741 yılında Bağdat’a göç eden Abdülhamit kurulduktan sonra da özellikle askeri alandaki Şelebi El-Kaştini, Bağdat’ın El-Kerh bölgesine hizmetleriyle bilinen Çerkesler Irak’ta kendi- yerleşmiş ve burada saygın bir yer edinmiştir. lerini yabancı olarak hissetmektedir. Burada ticaretle uğraşan El-Kaştini ailesi git- tikçe El-Kerh bölgesinde önem kazanmıştır. Iraklı Kuzey Kafkasya kökenlilerin birlik oluş- Diğer bir divana sahip olan Aziz Ağa’nın ba- turma isteği, sosyal, bilimsel ve yaşamsal ay-
ORSAM 8 IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler) ORSAM rıntıları öğrenmeye dönük inancı sayesinde rülmektedir. Buradan hareketle Çerkeslerin 2004 yılında “Iraklı Çeçen, Dağıstanlı ve Çer- Irak’ta yaşayan Türkmenleri kendilerine daha kes Aşiretleri El-Tadamun Derneği” kurul- yakın hissederek aynı yaşam alanları paylaş- muştur. Söz konusu derneğin genel merkezi, tığını ifade etmek mümkündür. Bu nedenle Kuzey Kafkasya’dan gelen nüfusun yoğun ol- çoğu Iraklı Çerkesleri “Türk” ya da “Türkmen” duğu ve Çerkeslerin yerleştiği bölgelerin mer- olarak adlandırmaktadır. kezinde kalan Kerkük olmuştur. Irak’ta yaşayan Kuzey Kafkasyalıların yüzde 1. Nüfus Hacmi ve Coğrafi Dağılım 75’ini Çeçenler oluşturmaktadır. Önce Tikrit şehrinin karşısına, Dicle Nehri’nin sol tarafı- 20. yüzyıl boyunca Irak’ta Çeçen, Dağıstan- na yerleşen Çeçenler, daha sonra diğer böl- lı ve Adigelerin sorunları ele alınmadığı için gelere yerleşmiştir. Bağdat’a kadar inen Çe- Irak’taki Çeçen, Dağıstanlı ve Adigelerin yer- çenlerin bir mahalle etrafında toplandıkları leşim yerlerini ve gerçek sayılarını belirleye- bilinmektedir. Bağdat’ta Çeçenlerin yaşadığı cek bir nüfus sayımı yapılamamıştır. Bununla mahalle günümüzde bile “Çeçen Mahallesi” birlikte, Irak’ta Çerkes halkının yaşadığı bilin- olarak anılmaktadır.5 Hatta 1911 senesinde mektedir. Dağınık halde yaşayan Çerkeslerin Bağdat Valiliği’ni vekaleten yürüten Yusuf özellikle Irak’ın en uç kuzeybatı sınırı olan Akay’ın Çerkes olduğu bilinmektedir. Ayrıca Fishabur bölgesinden itibaren Musul’dan ge- Bağdat’ta oldukça tanınmış bir Çerkes ailesi- çip Irak’ın ortasına inen bir hat üzerinde ya- nin mensubu olan Ekrem Fehmi, Irak’ta kral- şadıkları bilinmektedir. Bu bölgenin Irak’ta lık döneminde Milli Eğitim Müdürlüğü yap- Türkmenlerin yaşadığı hatla da örtüştüğü gö- mıştır.6
Irak’taki bir Çerkes köyünden görüntü
ORSAM 9 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
Kuzey Kafkasya’dan Irak’a yerleşmek zorun- Zaho’nun doğusu ve Erbil’in güneyinde yaşa- da kalan Çerkeslere yönelik tahminler önemli dığını belirtmektedir.10 Duhok’ta Adige köyü ölçüde farklılık göstermektedir. Günümüzde bulunmaktadır. Zaho’da Adige (Kabardey) Çerkeslerin gerçek nüfusunu gösterecek sağ- kökenli İmam Abdül Muhsin Han’ın türbesi lıklı verileri bulmak mümkün değildir. An- vardır. Musul’da da “Abzah” adlı bir köy bu- cak, 10 bin kişilik bir nüfusu oluşturdukları lunmaktadır. Birbirinden uzak ve farklı yer- söylenebilir. El-Tadamun Derneği’nin Aşiret lerde yaşayan Çerkeslerin çoğunun asker ve işlerinden sorumlu olan Abdülhamit Musta- devlet kurumlarında çalıştığı, aralarında mü- fa Necip, Irak’ın geneline yayılan 1.890 Çeçen hendis, doktor, gazeteci ve idarecilerin ço- aileden söz etmektedir.7 Emekli asker Mu- ğunluğu oluşturduğu bilinmektedir. hammed Abdülkadir El-Dağıstani ise Şubat 2006’da, Ürdün’de Çeçen Cumhuriyeti Dost- Irak’ta en fazla tanınan yaklaşık 18 Çerkes aşi- ları Derneği’ndeki bir konuşmasında, Irak’ta retinin olduğu bilinmektedir. Bunlar arasında bulunan Çerkeslerin yaklaşık nüfusunun 2 3’ünün Çeçen kökenli olduğu bilinmektedir. bin kişiyi geçmeyeceğini ifade etmiştir.8 El- Bu Çerkes aşiretleri, El-Lezgi, Avar, Kumuk, Tadamun Derneği’nin İdari Kurul Başkan ve- Tebesaran, Abzeh, Kabardey, Şapsığ, Nakhşoy kili Dr. Ahmed Hüseyin Katav ise 30 bini aşan olarak ifade edilebilir.11 bir sayıyı vurgulamaktadır.9 Abdullah Meh- medof resmi verilerin 15 bin kişilik bir nüfusu Irak’ta Çerkeslerin yaşadığı yerlerin detayları vurguladığını, söz konusu nüfusun Duhok’ta, aşağıda verilmektedir.
1.1. Zindan Köyü (El-Hamidiye) / Diyala
! "# $ % & "1 & ( ) & & ! $
Osmanlı Sultanı İkinci Abdülhamit’in adın- okullar barındıran köyde ilkokul 1947 yılında, dan esinlenilerek El-Hamidiye de denilen Zin- sağlık ocağı ise 1963’te Şemseddin Halis tara- dan köyü, 1880’de Çeçenler tarafından kurul- fından inşa edilmiştir. Zindan köyünde yaşa- muştur. Kuruluş zamanındaki alan büyüklüğü yan Çerkeslerin büyük bölümü Çeçen kökenli 20 dönüm olan köy, sonrasında 50 dönümü olup, Çeçenistan’ın Arştigoy, Gilgali ve Niş- geçecek kadar genişlemiştir. Ana hizmetler- goy gibi ünlü aşiretlerine mensuptur. Zindan den elektrik, su kaynakları, modern yollar ve köyü 50’den fazla aileyi barındırmaktadır. An-
ORSAM 10 IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler) ORSAM cak, bu sayı bazı ailelerin Bakuba şehrine ya içerisindedir. Murat Ağa, Süleyman Ağa, Mu- da 110 kilometre uzaklıktaki başkent Bağdat’a hammed Arif Ağa, Guba, Salih Metti, Tubut, taşınmasıyla gittikçe azalmıştır. Zindan kö- Batal, Kindit, Salih Beybert, Aziz Ağa, Aslan, yündeki Çeçenler, Suriye ve Ürdün’de başta Tuveta ve Abdülkadir Ağa gibi isimler bu aile- olmak üzere komşu ülkelerdeki Çeçen ve Da- lerin köydeki meşhur şahıslarıdır. ğıstanlı akrabalarıyla yakın ve sürekli bir ilişki
! "# $ % & "1 & ( ) & & ! $
Irak’taki şiddet dalgası Hamidiye köyünü de tamamen yıkmıştır. Saldırıyı Diyala’da bulu- vurmuştur. Hamidiye köyü, 16-17 Eylül 2007 nan Arap aşireti olan Beni Temim Aşireti’nin tarihinde silahlı gruplar tarafından saldırıya yaptığı iddia edilmektedir. Saldırı üzerine uğramıştır. Köyde yaşayan 36 aile yaşadıkla- Hamidiye köyünde yaşayan Çeçen aşiretleri rı yeri terk etmiş ve çevre illere dağılmıştır. liderleri, Beni Temim Aşireti’ne bir mektup Köye saldıran silahlı gruplar da bütün köyü göndererek, bu saldırıları kınamıştır.
! "# $ % & "1 & ( ) & & ,- 4 / "- " $
ORSAM 11 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
Hamidiye köyünün yıkılması Irak siyasetinde çenlerin yanlarında olduklarını bildirmiştir. de yankı uyandırmıştır. Irak Cumhurbaşkanı Ancak köyün yeniden inşası konusunda her- Yardımcısı Tarık El-Haşimi, Hamidiye köyün- hangi bir yardım söz konusu olmamıştır. Ha- deki Çeçen Aşireti mensubu Emekli Orgene- midiye köyü sakinleri mevcut durum itibariy- ral Muhammed Abdülkadir Abdurrahman le çevre illerde dağınık olarak yaşamaktadır.12 El-Dağistani’yi arayarak, hükümet olarak Çe-
! "# $ % & "1 & ( ) & & & 1 2
1.2. Çeçen (Carşlu) Köyü / Kerkük “Timurbeg” olarak da bilinen Timur Beg Bin Ali’nin Irak’a girişinden sonra, Hicri 1284 yı- lında kurduğu Leklek Köyü’nden göç etmiştir. Timur Beg, Leklek köyünü Dicle Nehri’nin doğusuna, Selahaddin Vilayetinin Beyci nahi- yesi karşısına, Hemrin Dağı’nın da güney boş- luğuna inşa etmiştir. Çevre köylerle mukayese edildiğinde modern, düzenli ve güzel bir köy olan Carşlu Köyü, geniş ve ağaçlı toprak bir yolun her iki tarafına dizilmiş az sayıda küp şeklinde evin bulunduğu, sakinlerin içinde düzenli bir hayat yaşamanın yanında gelenek ve göreneklerin de devam ettiği bir köy olarak bilinmektedir.13 ( 2 3 1 1 5 4 " & Zor zamanlarda direnişçilerin sığınağı duru- Kerkük’ün Havice ilçesine bağlı Abbas nahi- munda olan köydeki Mustafa Necip Beg Diva- yesinde bulunan ve Küçük Zap Nehri’nin gü- nı ise her taraftan gelen akraba ve misafirleri neyi ile Dicle Nehri’nin doğusunda; Zap’ın ağırlayan sürekli açık olan bir yerdir. Nitekim Dicle Nehri ile buluşma noktasından 10 kilo- divan, bugün de halefi Abdülaziz Mustafa Ne- metre doğuda yer alan Carşlu Köyü, 1936’da cip Beg El-Çeçen idaresinde, gerek Irak için- “İbrahim Beg Devlet” tarafından kurulmuş- den gerekse dışından gelen çok sayıda Kuzey tur. Carşlu köyündeki Çeçen aileler buraya Kafkasya kökenli ziyaretçi ve aileyi
ORSAM 12 IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler) ORSAM karşılamaktadır. Köyün ileri gelenleri arasın- 1.4. Felluce İlçesi / Anbar da, aynı zamanda Leklek Köyü sakinlerinden olan Hüseyin Muhammed Ali, Yunis Muham- Çerkeslerin yoğun olarak yaşadığı Felluce med Ali, Mustafa Necip Timur, Muhammed İlçesi, Irak’ın batısındaki Anbar vilayetine Asker ve Beşir Ahmed bulunmaktadır. Bun- bağlıdır. Felluce’ye ilk yerleşen kişi Çerkes ların yanı sıra Ürdün’den Carşlu’ya yerleşmek Mustafa İsmail’dir. Çerkes Mustafa İsmail, amacıyla göç eden Çeçen aileler de olmuştur. Kuzey Kafkasya’dan Irak topraklarına göç et- Ancak, büyük bölümü eski yerleşimlerine geri miştir. Osmanlı Sultanı da kendisi ve ailesine dönmüştür. Bunların tek istisnası, Çeçenler “(Obeg/Adiga) Harap Araziler” olarak adlan- ile yaşamaya devam eden Bedirhan Beg Han dırılan yerde tarım arazileri vermiştir. Bugün ailesidir. bu araziler yine Anbar’a bağlı olan Hadise il- çesi içinde kalmaktadır. Bir jandarma subayı olmanın yanı sıra, din işlerinde âlim bir bil- gin olan Çerkes Mustafa İsmail, aynı zaman- da Felluceli zengin işadamı Vecih Hasan Beg, Hüseyin ve Ali’nin babasıdır.
Felluce’de ilk inşa edilen yapılardan biri Kazım Paşa Camisi’dir. Sultan İkinci Abdülhamit’in damadı olan Kazım Paşa, kendi adını taşıyan caminin karşısına bir ev ve bir hayvan barı- nağı inşa etmiştir. Çerkes Mustafa İsmail de Kazım Paşa’nın yanında çalışmıştır.16 Ameri- ( 2 3 1 1 5 4 " kan askerlerinin 2003’te, evlerine ve bağlarına & 1 6 2 girmesi ve sahip oldukları mülkleri yakıp yık- ması sonucu aile, başkent Bağdat’a yerleşmek 1.3. Yengice (Bablan) Köyü / Selahaddin zorunda kalmıştır.
Araştırmacı ve Tarihçi Salahaddin Naci- 1.5. Süleymaniye oğlu, Selahaddin’e bağlı Tuzhurmatu ilçe- sinin merkezinde ikamet eden Çeçenlerin, Irak Kürdistan’ı sınırları içerisinde bulunan 1890’larda Süleymaniye’nin Karadağ bölgesi- yerleşim yerlerinde Kuzey Kafkasyalıların ne yerleşen Çeçen ailelerden ayrıldığını söy- varlığının tarihi Kafkas-Rus Savaşı dönemine lemektedir. Bunlardan kasabaya ilk ulaşan dayanmaktadır. 1859’da İmam Şamil’in Çarlık bu ailelerin “Çeçen” adıyla bilinen en büyük Rusyası’na karşı yürüttüğü savaşı sona erdir- kardeşi olmuş, sonrasında ise kardeşleri Bay- mesi sonrasında Çeçen aileler hayvanlarıyla ram, Hlu, Muhammed ve Fettah göç etmiştir. birlikte, Çeçenistan’dan İran ve Azerbaycan Çeçenistan’dan Azerbaycan ve İran üzerin- üzerinden Irak’a göç etmek zorunda kalmış- den Irak’a göç eden 27 aile için Tuzhurmatu tır. Önce Süleymaniye’nin Berzenci bölgesin- son durak olmuştur. Bu aileler daha sonra deki Büyüke Köyü’ne, sonra da güven, istikrar, Tuzhurmatu’da yaşayan Mucala aşireti ile ak- gıda ve su kaynakları arayışıyla diğer bölge ve rabalık ilişkileri kurmuştur.14 köylere dağılmıştır. Süleymaniye’deki Seyit Sadık bölgesinde 200 ile 300 arasından Çeçen Bunun yanı sıra Besli ailesine mensup 40 ailenin olduğu söylenmektedir. Söz konusu Çeçen aile de Tuzhurmatu’ya bağlı olan ve bölgedeki köylerin başlıcaları Siyan, Zar, Me- Tuzhurmatu’dan yaklaşık 50 km uzaklıktaki kel, Svera, Çınara, Gözeköre, Şira, Berdereş, Yengice (Bablan) Köyü’ne yerleşmiştir.15 Köy- Suleymana, Sehbora ve Kani Miran köyleri- de yaklaşık 72 aile yaşamaktadır. dir. Ayrıca Süleymaniye’nin merkezinde 200’a
ORSAM 13 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
yakın Çeçen ailenin bulunduğu söylenmekte- göreneklerle, yaygın dili (Kürtçe ve Arapça) dir. Süleymaniye’ye bağlı Bencevin ilçesinde benimsediği görülmektedir. Dolayısıyla da de 100’e yakın Çeçen ailenin olduğundan söz sözkonusu Çeçenlerin, geçmiş söz konusu ol- edilmektedir.17 duğunda kaybettiği kökeninden başka bir şey hatırlamamaktadır. Zaman içerisinde ailelerin etnik ve kültü- rel özelliklerini yitirdiği, yaygın gelenek ve
7 6
Günümüz Irak’ında, Çerkes ailelerin dağılı- ları neticesinde elde edilmiştir. Irak’ta nüfus mını gösteren istatistikî veriler aşağıda sunul- sayımı yapılamadığı için net rakamlar vermek maktadır. Bu istatistiki veriler El-Tadamun mümkün değildir. Elde edilen veriler ışığında Derneği’nin vilayetlerde yaptığı saha çalışma- Irak’taki Çerkes nüfus aşağıdaki gibidir.
3 4 & 9/$ 11 2 3 3 4 1 2 561 2 3 51 3 71 3 41 3 8 1 3 41 2 41 2 3 8 51 2 3 2 3 3 7 2 3 9 41 2 3 3 12 2 3 5 1 2 3 5. 61 2 3
ORSAM 14 IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler) ORSAM
Bu rakamlar itibariyle Çerkes kökenli 1.890 ailenin ortalama 5’er kişiden oluştuğu varsa- yıldığında, Irak’ta toplam Çerkes nüfusu yak- laşık 10 bin kişidir. Ayrıca, Irak’taki Çerkes nüfusuyla ilgili Irak’ta yapılan bazı yayınlarda farklı rakamlar da ve- rilmektedir. Buna göre;
- “El-İtticah El-Akhar / Diğer Taraf” Gazetesi’nin 21 Ağustos 2004 tarihli 183. sayısında yayımladığı, “Adige Evi Bağdat Cehenneminde Kaynıyor” başlıklı ve Ha- san Şruh imzalı yazıda, sadece Bağdat’ta 7 : 2 " & 6 30 binden fazla Adige ailenin varlığına işa- ret edilmektedir. Ancak, söz konusu raka- Kökene mensubiyet ruhunu muhafaza, ge- mın kaynakları teyit edilememiştir. leneklerin sürdürülmesi ve “Adige Kanunla- rı” diye bilinen Kuzey Kafkasya toplumunun - Süleymaniye’nin Karadağ bölgesindeki Habze kurallarına sadakat gibi olgular Irak’ta Kani Miran Köyü’ne -Kürtçe’de ‘Prensler yaşayan Çerkeslerde yitirilmemiştir. Örneğin, Çeşmesi’ anlamına gelir- 2004 yazında El- evlilik merasimi, doğum ve diğer özel günler- Tadumun Derneği’ne yapılan ziyaretteki de bazı Çerkes gelenekleri hala kendini gös- görüşmeler sonucunda, Süleymaniye’nin termektedir. Iraklı Çeçen, Dağıstan ve Adi- Berzenci bölgesinde, 5 Çeçen Köyü’ne da- geler Çerkes Mutfağına özgü yemekler olan ğılmış ve sayısı bini geçen Adige bulundu- Hıltmış, Kilmiş, Kırzinş, Mehlebiye, Şipsi ğu iddia edilmiştir. Ancak, bu köylere iliş- Pasta ve Haluj gibi çeşitli yemeklerde kültürel kin net bilgi elde edilememiştir. zenginliğin korumasına yardımcı olmaktadır.
2. Irak’taki Çerkeslerin Toplumsal Dil bakımından mevcut durum irdelendiğin- Özellikleri ve Kültürel Yapıları de ise ailelerindeki çok az yaşlının anadil (Çe- çence, Lezgice, Adigece) ve lehçeleri konuştu- Kuzey Kafkasya’dan zorunlu göç ile Irak’a ğu, aile içerisinde bu dilleri kullandıkları gö- yerleşen aileler kendi gelenek ve görenekleri- rülmektedir. Ölümler ve genç neslin dili öğ- ni devam ettirmiştir. Bunun yanında, Irak’ta renme hususunda istekli olmaması, bu sayıyı yerleştikleri bölgelerde yaşayan halkların ge- gün geçtikçe azaltmaktadır. Bu durum, ileriki lenek ve göreneklerinden de etkilenmişlerdir. kuşaklar tarafından Irak’ta yaşayan Çerkesle- Irak’taki Çerkesler, gerek dini gerekse özel rin dillerini unutmasına neden olacaktır. Dilin toplumsal günlerde, Kuzey Kafkasya gelenek unutulmasıyla Çerkeslerin Irak’ta tamamen ve göreneklerini yerine getirmekte, azami asimile olma olasılığı artacaktır. düzeyde bu geleneklere riayet etmeye gayret göstermektedir. Çeçenler, Dağıstanlılar, Adi- 3. Irak’ın Siyasi ve Toplumsal Yaşamında geler görünüş itibariyle Araplara uyum sağ- Çerkeslerin Rolü lamıştır. Aynı durum, diğer Kürt ve Türkmen bölgelerinde yaşayan Çerkesler için de geçer- Çerkeslerin Irak tarihi boyunca farklı süreç- lidir. Kürt bölgelerinde Kürt, Türkmen bölge- lerde önemli rol oynadığı hususunda görüş lerinde de Türkmen’dir. Söz konusu Çerkesler, birliği vardır. Ayrıca Rafideyn topraklarına bu bölgelerdeki inanç ve etnik gerekleri de be- (Dicle ve Fırat Nehirlerinin arasındaki top- nimsemektedir. raklar) ruhen ve manen mensup olma ve sa-
ORSAM 15 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
dakat duygularından hareketle, 20. yüzyılın 3.1. Muhammed Fazıl Paşa El-Dağıstani başlarında, başta Irak Ordusu olmak üzere birçok siyasi ve askeri kurumda esas teşkil Irak yakın tarihinin en önemli şahsiyetlerin- eden katkılar sağlamışlardır. İmam Şamil’in dendir. Önemli birçok görev almış olması, ordusundan birçok subay, Irak ordusuna sa- onu Osmanlı Sultanı’na askeri refakatçi ve dakat ve cesaretle hizmet edip, bunun sonu- müsteşar olmaya kadar götürmüştür. Onlar- cunda da Irak sınırlarını aşan bir üne kavuş- ca savaşa katılarak birçok nişan alan Dağıs- muştur.18 Bunun yanı sıra, Irak’ın gelişimi ve tanlı Paşa, askeri deneyimlerinin sonucunda yükselişi için kültür, medya ve iş dünyasında korgeneral rütbesine kadar yükselmiştir. Os- çalışan çok sayıda Çerkes vardır. Görev bilin- manlı Ordusunun Arap ülkelerindeki genel ci, değişik dönemlerde yüksek kademelerde müfettişliği görevinde bulunduktan sonra, görev almalarına neden olmuştur. Sayılarının Bağdat için 1907’de vekâlet verilen Dağıstanlı az olmasına rağmen, iyi savaşma kabiliyetleri Paşa, sonrasında Musul Valisi ve Kuvvet Ko- nedeniyle bulundukları her yerde tanınır hale mutanı, 1913’te de Irak Kolordusu’na müfettiş gelmişlerdir.19 tayin edilmiştir. 1915’te İngilizler’in Irak’ı iş- gal etmeye başlamasıyla birlikte, Iraklı aşiret- Irak’ta önemli işler başarmış Dağıstanlı, Çe- lerin lideri olarak mücadele ettiği savaşlardan çen ve Adige şahsiyetlere bakıldığında, subay birinde, 11 Mart 1916 günü şehit düşen Fazıl ve komutanların büyük çoğunlukta olduğu Paşa, Bağdat’ta İmam Azam Mezarlığı’nda görülecektir. defnedilmiştir.
3.2. Gazi Muhammed Fazıl El-Dağıstani
;/$/1 %$ )! < = " )) ; = > 1 $
1912’de Bağdat’ta doğmuştur. 1930’da ABD niyle idama çarptırılmıştır. Ancak, hüküm Askeri Okulu’ndan mezun olup, 1938’de Irak infaz edilmeyerek 28 Mart 1961’de Ebu Garib Kurmay Okulu’na girmiştir. Irak Ordusu’nda hapishanesinden serbest bırakıldıktan sonra çeşitli rütbelerde görev yapan Gazi Muham- ailesiyle birlikte Londra’ya gitmiştir. 1966’da med Fazıl El-Dağıstani, İkinci Tümen Komu- Londra’da vefat etmiştir. Irak Ordusu’nun ka- tanı olarak hizmet yıllarını tamamlamıştır. tıldığı askeri tören ile Bağdat’ta İmam Azam Başbakanlığa aday olarak gösterilmiş Dağıs- Mezarlığı’nda babasının yanında toprağa ve- tani, 1958 devrimi sonrasında kurulan halk rilmiştir. mahkemelerince, Kraliyet’e bağlılığı nede-
ORSAM 16 IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler) ORSAM
3.3. Timur Ali Beg 4. Iraklı Çerkeslerin Varolma Çabası: Iraklı Çeçen, Dağıstanlı ve Çerkes Aşiretleri El- Çeçenistan’da Arşet’de doğmuştur. Babasıyla Tadamun Derneği Türkiye’ye göç ettikten sonra, Bağdat’ta, ya- kın arkadaşı ve damadı Dağıstanlı Muham- med Fazıl Paşa ile yaşamıştır. Daha sonra Irak’ta Tikrit’in Leklek köyüne yerleşen Ali Beg, Dağıstanlı Muhammed Fazıl Paşa ile bir- likte İngiliz işgaline karşı askeri operasyonla- ra katılmıştır. 24 Ağustos 1921’de hayata veda eden Ali Beg, Bağdat’ta İmam Azam Mezarlı- ğında toprağa verilmiştir. Oğullarından Mu- hammed Kamil ve Mustafa Necip Kerkük’ün Havice ilçesindeki Çeçen köyüne yerleşmiştir.
3.4. Safa Şemseddin Halis
)" > 1 )1 )
Çerkeslerin maddi durumu genel olarak orta 1942’de, Diyala’nın Çeçen köyünde doğmuş- veya iyi düzeydedir. Ancak, güvenlik açı- tur. 1962’de askeri okula girmiştir. Uzman- sından özellikle de Şii milisleri tarafından lık kursları katılmak için İngiltere, Fransa ve tehdide maruz kalmaktadır. Örneğin, Diya- Almanya’ya gönderilen Halis, bazı yönetim la bölgesinde bir Çerkes köyü tamamen ya- kademelerinde (Uçuş Amiri, Filo Amiri, gibi) kılmış ve yaklaşık 25 aile sürgün edilmiştir. görev almış, daha sonrasında ise 1993’te Irak Saddam Hüseyin rejiminin baskısının yanın- Hava Kuvvetleri’ne komutan olarak tayin edil- da 2003’ten sonra çoğunluk toplulukların ye- miştir. Kuzey Kafkasya yaşamını, hürriyet ve relde elde ettikleri güçle ve kontrolle birlikte savaş mücadelelerini işleyen bazı Rus roman Çerkeslere yönelik baskı politikaları uygula- ve öykülerini İngilizce’den Arapça’ya çeviren dıkları bilinmektedir. Böyle bir durum içinde Halis’in bazı çevirileri El-Tadamun dergisin- Çerkes azınlık olarak Irak içinde etnik kimliği de yayımlanmıştır. Halis, 2007’de Bağdat’ta muhafaza etmek ve varlıklarını devam ettir- kimliği belirlenemeyen silahlı kişilerce öldü- meye çalışmaktadır. rülmüştür.
ORSAM 17 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
2003 sonrası yeniden şekillenen Irak’ta Çer- gibi illerde de temsilci bulunmaktadır. Dernek kesler de kimliklerini yeniden tanımlama ve üyelerinin büyük kısmı Kerkük ile Bağdat’tan- tanıma çabasına girmiş ve bu doğrultuda ör- dır. El-Tadamun Derneği üyeleri arasında ka- gütlü bir yapı kurmayı amaçlamışlardır. 2004 dınların oranı yaklaşık yüzde 30’dur. Gençle- yılında tek bir çatı altında bir araya gelmeyi rin oranı yaklaşık yüzde 40’dır. Derneğin 400’e hedefiyle Irak’ta yaşayan Çeçenler, Dağıstan- yakın üyesi bulunmaktadır. Dernek üyelerinin lılar ve Adigeler El-Tadamun derneğini kur- çoğu lisans ile ön lisans mezunlarından oluş- muştur. “Tadamun” kelimesi “sıkı tutunma” maktadır. Bunların yanı sıra lise mezunları, anlamına gelmekte ve Irak’ta yaşayan Kuzey devlet dairelerinde çalışan memurlar, doktor, Kafkasyalıların akrabalık bağlarına işaret et- mühendis, öğretmen, tüccar ve serbest mes- mektedir. Derneğin merkezi Kerkük’tedir. lek sahibi olan üyeler de bulunmaktadır. Ancak, Bağdat, Musul, Tikrit, Diyala ve Anbar
)" > 1 &
Dernek kısıtlı imkanlarının yanı sıra Irak’ta- Cumhuriyeti’nin başkenti Maykop’a bir ki istikrarsızlık ve güvenlik durumunun kötü ziyarette bulunmuştur. Ziyaret kapsamın- olması nedeniyle sınırlı düzeyde faaliyetler da eğitim konusunda bir anlaşma yapılmış düzenleyebilmiştir. Bu faaliyetlerden kısaca ve Adigey’de eğitim almak isteyen Iraklı bahsetmek yerinde olacaktır. Çerkesler için bir kontenjan alınmıştır. Bu kapsamda, 4 Iraklı Çerkes öğrenci Rusya - Dernek üyeleri Rusya Federasyonu’nda Federasyonunda derneğin imkanlarıyla Kuzeybatı Kafkasya’da bulunan Adigey eğitim görmektedir.
ORSAM 18 IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler) ORSAM
- Dernek, Kerkük’te ikinci kurultayını yap- 5. Sonuç mıştır. Osmanlı Devleti döneminde bugünkü Irak - Dernek üyelerinin gelişimine katkı yapmak topraklarına yerleştirilen Çerkesler, nere- amacıyla eğitim kursları düzenlenmiştir. deyse tüm coğrafyalarda yaşadıkları kaderi Bu kurslarda katılımcılara anadil, tarih ve Irak’ta da yaşamış, Osmanlı Devleti’nin bir kültür konularında bilgilendirme yapılmış- parçası gibi görülerek mevcut otoriter rejim- tır. Adigelerin milli gelenekleri olan Habze ler tarafından baskı ve asimilasyon politikala- kültürü öğretilmeye çalışılmıştır. rına maruz kalmıştır. Bu politikalara rağmen Çerkesler yaşadıkları ülkelerde önemli katkı- larda bulunmuştur. Saddam Hüseyin döne- - Ramazan aylarında yapılan yardımların minde açık baskı politikaları, 2003’ten sonra yanı sıra, Kerkük’te yaşayan Çerkes ve di- yerel güçlerin hakimiyet mücadelesi netice- ğer etnik ve dini kesimlere mensup yoksul sinde yerel güçlerin baskısına dönüşmüştür. ailelere gıda ile birlikte nakit yardımında Ayrıca, Irak’ta yaşanan etnik, dini ve mezhep- bulunulmaktadır. sel kamplaşmanın etkisi altında kalınmıştır. Bugün yeniden kimliklerini tanıtmaya gayret - Bazı okullarda yetim çocuklara kırtasiye ve eden Iraklı Çerkesler, 2004 yılında kurduk- giyim malzemeleri dağıtımı yapılmaktadır. ları dernekle bunu örgütlü bir yapıya kavuş- turmaya çalışmaktadır. Ancak, halen Irak’ta - Dernek üyeleri, Ürdün’de Çerkes Hayır Çerkeslerin ayrı bir kimlik olarak tanındığını Derneği ile Suriye’deki Çerkes Hayır Der- söylemek güçtür. Hatta diğer azınlıkların elde neğine ziyarette bulunmuştur. Türkiye’de ettikleri (Örneğin Irak Parlamentosu’nda veya İstanbul, Ankara, Kayseri ve Düzce’deki vilayet meclislerinde kota gibi) haklardan Kuzey Kafkasya dernek ve federasyonları mahrum oldukları gibi, anadillerinde eğitim gibi kültürel hakların korunmasına katkı ya- da ziyaret edilmiştir. Gidilen yerlerde kon- pacak imkanlara da kavuşabilmiş değillerdir. ferans ve çalıştaylara katılım sağlanmıştır. Irak’taki istikrarsız yapı da göz önüne alındı- ğında Iraklı Çerkeslerin kimliklerini korumak Öte yandan Adige dilini öğretmek için dernek için zor bir süreçten geçtiği aşikardır. Ancak, tarafından Kerkük’te kurslar açılması planlan- Irak’taki demokrasinin güçlenmesi için ken- maktadır. Özellikle Kerkük’te Türkmen, Arap, di dil, toplumsal yapı ve kültürlerini koruyan Kürt ve Hıristiyan gruplarla ilişkiler geliştiril- toplulukların adil olarak tanınmasının gerekli meye çalışılmaktadır. olduğu düşünülmektedir.
ORSAM 19 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
Iraklı Çerkeslerin Varolma Çabası: Iraklı tadır. Nitekim çoğu etnik kesimlerle evlilikler Çeçen, Dağıstanlı ve Çerkes Aşiretleri El- gibi kuvvetli bağlara sahiptirler. Günümüzde Tadamun Derneği Başkanı Ahmet Katav durum böyledir. Ancak, Saddam döneminde ile Söyleşi Çerkesler askeri meslekleri tercih etmekle biliniyorlardı. Nitekim Irak ordusunda çok ORSAM: Saddam Dönemi ve sonrasında Irak sayıda üst düzey general vardı. Bunların ara- vatandaşı Kuzey Kafkasyalıların Saddam dö- sında korgeneral, tümgeneral ve çok sayıda nemi ve ABD İşgali sonrası durumları hak- tuğgeneral ile subaylar bulunuyordu. Ancak, kında neler söyleyebilirsiniz? ABD’nin Irak’ı bunlar Saddam döneminde despot rejimden işgali sonrası Kuzey Kafkasyalılar adına deği- çekindiklerinden dolayı gerçek lakapları ile şiklikler oldu mu? Varsa bu değişimleri açıkla- Çerkes kökenli olduklarını açıklayamıyorlar- yabilir misiniz? Kuzey Kafkasyalıların Irak’ta- dı. Sadece bazıları “Dağıstanlı” soyadı taşıyor- ki temel sıkıntıları nelerdir? lardı. Bununla birlikte sivil yaşam içinde de önemli yere sahipler. Çok sayıda yargıç ve ge- Ahmet Katav: Irak’ta Dağıstanlılar, Çeçenler nel müdürler de bulunmaktadır. Ancak Çer- ve Adigelerden oluşan Kuzey Kafkasyalılar kes veya Kuzey Kafkasyalılar olarak dernek “Çerkes” ortak adı ile bilinirler. Çerkeslerin kurma, bayram gibi özel günlerde toplanma maddi durumu genel olarak orta veya iyi dü- ve örgütlenme gibi birlikte çalışmaktan men zeydedir. Ancak, güvenlik açısından özellikle edilmişlerdi. ABD İşgalinden sonra büyük de- de Şii milisleri tarafından tehdide maruz kal- ğişiklikler oldu. Ülkenin güvenliği sarsıldığı maktadır. Örneğin, Diyala bölgesinde bir Çer- için Çerkes köyleri de bu sarsıntıdan nasibini kes köyü tamamen yakılmış ve yaklaşık 25 aile aldı. Çok sayıda baskınlar, suikastlar ve tu- sürgün edilmiştir. Bağdat’ta iki generalimiz de tuklamalar yaşandı. Bunun yanı sıra yönetim suikast sonucu hayatlarını kaybetmiştir. An- Şii, Arap ve Kürt partilerinin kontrolü altına cak, Irak’ın diğer etnik ve dini kesimleriyle, alındığından dolayı Çerkesler olarak azınlık özellikle de Kerkük’te, iyi ilişkileri bulunmak- olarak tüm haklarımızdan yoksun kaldık. Ör-
ORSAM 20 IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler) ORSAM neğin, devlet bünyesinde çalışamıyoruz. Çün- Araplar bugüne kadar Çerkeslerden nefret kü bu bağlamdaki tayinler tamamen partiler ediyorlar ve halen onları “lanet olası Türkler” arası paylaşıma bağlıdır. Biz de azınlık olarak olarak adlandırıyorlar. Ortadoğu’da ve Irak’ta tam anlamıyla dışlanmış durumdayız, sesimi- yaşadığımızdan dolayı hiçbir zaman memnun zi dinleyen kimse yok. Böyle bir durum içinde olmadık. Kendi vatanımızda yaşadığımızı his- Çerkes azınlık olarak Irak içinde etnik kimli- setmedik. Zira sürekli olarak ikinci sınıf va- ğimizi muhafaza etmek ve varlığımızı devam tandaş muamelesi gördük. Daha da kötüsünü ettirmeye çalışmaktayız. yaşadık. Çünkü bize Türk ordusunun kalıntı- ları ve Türk casusları gözüyle bakılıyor. Irak ORSAM: Bir Irak vatandaşı Kuzey Kafkasyalı uğruna çok sayıda şehit vermemize rağmen gözüyle Irak’ı ve Ortadoğu’yu nasıl tanımlı- kendilerine bağlı olmamakla ve sadakatsiz- yorsunuz? Sizin için Irak ve Ortadoğu ne an- likle suçlanıyoruz. Başka bir ifade ile resmi lam ifade ediyor? kimliğini taşıdığımız ve vatandaşı olduğumuz Irak’ta yabancı durumundayız.
ORSAM: Iraklı Çeçen Dağıstanlı ve Çerkes Aşiretleri El-Tadamun Derneği hakkında bil- gi verebilir misiniz? Ne zaman ve nasıl kurul- muştur? Neden böyle bir dernek kurmaya ih- tiyaç duyuldu? Üyelerinizin çoğunluğu hangi bölgedendir? Üye profilinizdeki kadın ve genç sayısı ne kadardır? Bu kişilerin eğitim durum- ları hangi düzeydedir? Derneğinizin hangi bölgelerde bürosu veya şubesi bulunmakta- dır?
Ahmet Katav: 2004 yılında Irak’ta yaşayan Ahmet Katav: Uzun yıllar süren savaşlar ve Çeçen, Dağıstan ve Adige aşiretleri ile birlikte Saddam’ın yaptığı büyük yanlışlıklar neti- El Tadamun derneğini kurduk. “Tadamun” ke- cesinde Irak, dış dünya ile kıyaslanmayacak limesi “sıkı tutunma” ve Irak’ta yaşayan Kuzey biçimde oldukça geri kalmış bir ülkedir. Bu Kafkasya aşiretlerinin akrabalık bağları anla- savaşlar dul ve yetimlere neden olmakla bir- mına geliyor. Derneğin merkezi Kerkük’tedir. likte insanların psikolojisi de bozulmuştur. Ancak, Bağdat, Musul, Tikrit, Diyala ve An- Çerkesler olarak uzun yıllardır Irak’ta yaşa- bar gibi illerde temsilcilerimiz bulunmakta- mamıza rağmen, Osmanlı Devleti idaresiyle dır. Üyelerimizin büyük kısmı Kerkük ile Bağ- birlikte geldiğimiz ilk günden bu yana, bize dat’tandır. Üyelerimiz içinde kadınların oranı Osmanlılar ile Ortadoğu’ya gelen askerler gö- yaklaşık yüzde 30 ve gençlerin oranı yaklaşık züyle bakmışlardır. Iraklılar tarafından “ken- yüzde 40 civarındadır. Derneğimizde 400 üye di göğüslerine saplanmaya hazır Osmanlı bulunmaktadır. Üyelerimizin çoğu lisans ile hançerleri” şeklinde algılanıyoruz. Dağıstanlı ön lisans mezunlarından oluşmaktadır. Bun- Mehmet Fazıl Paşa ile Kazım Paşa dönem- ların yanı sıra lise mezunları, devlet dairele- lerinde Çerkesler, Felluce kentini kurmuşlar. rinde çalışan memurlar, doktor, mühendis, Felluce o tarihe kadar Arap aşiretleri dışında öğretmen, tüccar ve serbest meslek erbabı yerleşim yeri değildi. Çerkesler, Felluce’de Ka- olan üyelerimiz var. Kerkük hariç diğer illerde zım Paşa’nın emri doğrultusunda bir askeri bürolarımız yoktur. Fakat derneğimizin mad- bölge kurmuşlar ve bazı Çeçenleri getirerek di durumundan dolayı para karşılığında değil Felluce’ye yerleştirmişler. Daha sonra bura- diğer illerde gönüllü olarak çalışan temsilcile- sı bir şehre dönüşmüştür. Felluce’de yaşayan rimiz vardır.
ORSAM 21 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
ORSAM: Yaptığınız faaliyetler hakkında de- larımıza Kuzey Kafkasya’nın etnik kimliğini taylı bilgi verebilir misiniz? Nerede, hangi za- tanıttık, yeni ve çağdaş tarihini de ele aldık. manda, hangi faaliyeti yaptınız? Yaptığınız fa- Kurultayımıza diğer etnik ve dini kesimlerden aliyetlerdeki finans kaynağınız nedir? Irak’ta çok sayıda misafir de katılmıştır. Misafirler, yakın olduğunuz, ilişki kurduğunuz, ortak Çerkeslere ve şanlı tarihlerine hayran olduk- faaliyet yaptığınız, işbirliği içerisinde olduğu- larını söylemişlerdi. nuz farklı etnik ve dini gruplara ait sivil top- lum kuruluşu, siyasi parti, devlet kuruluşu var 3) El Tadamun derneği üyelerinin gelişmesi ve mı? Varsa hangileri ve hangi faaliyetleri yap- donatılması için eğitim kursları düzenledik. tınız? Üyelere anadillerini, tarihlerini ve gelenek gö- reneklerini öğretme ve bilgilendirme faaliyet- Ahmet Katav: El Tadamun Derneği kurulu- lerinde bulunduk. Adigelerin milli gelenekleri şundan bu yana bazı sınırlı faaliyetlerde bu- olan Habze kültürünü öğretmeye çalıştık. lunmuştur. Çünkü Irak’ın içinde bulunduğu güvenlik durumunun kötü olması nedeniyle 4) Son üç yıl boyunca Ramazan aylarında gıda korkuyorduk. Bunlardan bir kısmını aşağıda dağıtımı yaptık. Kerkük’te yaşayan Çerkes ve sıralayabilirim: diğer etnik ve dini kesimlerden yoksul ailelere gıda ile birlikte nakit yardımda da bulunduk.
5) Son iki yıl boyunca bazı okullarda yetim çocuklara çanta ile kırtasiye malzemeleri da- ğıttık.
6) Son üç yıldır Kerkük’ün bazı okulların- da yetim ve yoksul çocuklara kışlık montlar ile eşofmanlar dağıttık. Bu dağıtım üç sefere mahsus yapıldı. Doktor Ahmet Katav’ın hi- mayesinde Kurban Bayramlarında gerçekleş- miş ve Türkmeneli televizyon kanalı tarafın- dan medyaya yansıtılmıştır.
7) Tanıtım gezileri de düzenliyoruz. Ürdün’de Çerkes Hayır Derneği ile Suriye’deki Çer- kes Hayır Derneği’ne ziyarette bulunduk. Türkiye’de İstanbul, Ankara, Kayseri ve Düz- 1) Rusya Federasyonu’nda Kuzeybatı ce’deki Kuzey Kafkasya dernek ve federas- Kafkasya’da bulunan Adigey Cumhuriyeti’nin yonlarına ziyarette bulunduk. Oralarda der- başkenti Maykop’a bir ziyarette bulunduk. neğimizi tanıttık ve İstanbul ile Ankara’da Adigey’de eğitimini tamamlamak isteyen ev- gerçekleşen bazı toplantı veya konferanslara latlarımız için belli sayıda kontenjan ayarla- katıldık. Bu konferansların büyük çoğunluğu- dık. Öğrencilerin giderlerini kendimiz karşı- na şahsen katıldım ve giderleri kendi bütçem- layacağız. Zaten 4 öğrencimiz kendi imkanla- den karşıladım. rımızla Maykop’ta eğitim görüyor. 8) Adige dilini öğretmek için Kerkük’te kurs- 2) Kerkük’te El Tadamun derneğinin ikinci lar açmayı düşünüyoruz. Fakat Irak’ın güven- kurultayını gerçekleştirdik. Kurultayda ida- lik durumundan dolayı dil kursları düzenleye- ri kadromuzu seçmenin yanı sıra katılımcı- miyor ve eğitim kurumu açamıyoruz.
ORSAM 22 IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler) ORSAM
9) Bunların yanı sıra çok sayıda faaliyet yapı- kes kimliğimizi korumak için kendimizi bun- yoruz. Arap, Türkmen, Kürt ve Hıristiyanlar larla çalışmaktan uzak tutmaya çalıştık. Hiç Iraklılarla karşılıklı ziyaretlerde bulunuyoruz. kimseye bağlı olmak istemiyoruz. Bu durum Aşiretlerarası ilişkileri güçlendirme ile Iraklı- da büyük kısmı etnik veya mezhep temel- lar arasında barışçıl yaşamı teşvik etmeye ça- li ayrımcılık yapan ve aşırı milliyetçi partiler lışıyoruz. İlişkilerimiz oldukça sınırlıdır. Zira tarafından yönetilen hükümetin çıkarlarına tüm sivil dernekler ülkede etkili olan partilere hizmet etmiyor. bağlıdır. Ancak, tüm etnik kesimlerin aşiret- leri ile ilişkilerimiz oldukça iyidir. Faaliyetleri- ORSAM: Irak hükümetinden ve başta Türki- mizi üyelerimizin aidatları ve kendi imkanla- ye olmak üzere beklentiniz nedir? Hem Irak rımızla gerçekleştirmeye çalışıyoruz. hem de Irak’ta yaşayan Kuzey Kafkasyalılar için nasıl bir gelecek bekliyorsunuz? ORSAM: Irak’ta hükümetin ya da yerel yöne- ticilerin derneğinize ve Kuzey Kafkasyalılara Ahmet Katav: Irak’tan beklentilerimiz, Sabi- yaklaşımı nasıldır? Çalışmalarınızda destek ler, Şebek, Yezidi ve Kakailer gibi Irak’ta yaşa- alabiliyor musunuz? Destek alıyorsanız kim- yan diğer azınlıklar gibi bir etnik azınlık ola- lerden ve nasıl destek alıyorsunuz? Eğer dev- rak bizi tanınmak ve parlamentoda belli oran- let size destek vermiyorsa bunun sebepleri da temsil edilmek istiyoruz. Ancak, bunun neler olabilir? gerçekleşmesini imkânsız buluyoruz. Türkiye Cumhuriyeti’nden beklentilerimiz ise sıkıntı- Ahmet Katav: Derneğimize bir bilgisayar ile larımızı bilmeleridir. Kendilerinin bir parçası bir printer almak için Türkmeneli Partisi’nin oluğumuzu anlamalarını ve Irak’ta bir Çerkes 2008 yılında 1.000 dolar bağışı dışında, şim- topluluğu oluşturma yönündeki hedefimiz- diye kadar Irak hükümeti, yerel hükümet de bize destek vermelerini istiyoruz. Bu top- veya Türkiye dahil olmak üzere herhangi bir luluğun hedefleri arasında Çerkesler olarak taraftan maddi destek veya yardım almadık. Irak’ta tanınmak vardır. Kimliğimizi korumak Türkmeneli Partisi, aylık dergimizi yayınlama ve kendimiz ile evlatlarımızın beklentilerini giderlerini karşılamak için 400 Dolar bağışta gerçekleştirebilmek için Irak’ın siyasi haya- da bulundular. Derneğimizle birlikte Türk- tında aktif olmayı hedefliyoruz. Irak’ta Kuzey men Adalet Partisi de Kerkük’ün Havice ilçe- Kafkaslıların şimdiki durumu devam ederse sine bağlı Çeçeniye köyüne gıda yardımında onlardan geriye sadece isimleri kalır. Çünkü bulunmuştur. Bunların dışında hiçbir taraftan birlikte yaşadıkları diğer etnik kesimler ara- herhangi bir maddi veya manevi destek alma- sında asimile oluyorlar. dık. Irak hükümetinin bize destek vermeme- sinin sebebi ise hükümet içindeki partilere * Bu söyleşi ORSAM tarafından Mart 2012 bağlı olmadığımızdan kaynaklanmaktadır. tarihinde yapılmıştır. Çünkü biz hiçbir partiye mensup değiliz. Çer-
ORSAM 23 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
EL-TADAMUN DERNEĞİ TARAFINDAN ÇIKARILAN EL-TADAMUN DERGİSİ
ORSAM 24 IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler) ORSAM
> ?9 @
5 3 2 . 2 2 3 . . 4 3 2 3 9 411 .41. 7 3 - . 9 2 3 3 56 41 4154 . 74 7 . 3 2 3 9 411 . 41. . . . 9 2 3 3 56 41 4154 . 74 7 . 8 . 3 2 3 9 411 . 41. 6 9 411 . 51 3 3 3 5 6 . 7. 55 3 3 5 5 4151 . 57. 54 3 2 9 3 - 55 54 411 . 5. 57 8 56 . 5 8 2 2 3 411 . 5 56. 5 2 3 411 . 5 2 3 6 51 411 . 5 2 9 2 3 411 . 44. 5 3 3 3 5 6 . . 56 3 2 3 9 411 . 41. 41 3 . 3 . - 71 . 2 . 9 3 2 . 5 2 . 2 3 . 45 9 .
ORSAM 25 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
? @ 7
ORSAM Rapor No: 1 ORSAM Rapor No: 13 ORSAM Rapor No: 24 ORSAM Rapor No: 36 Mart 2009 $ . & P L & PP LK 7 7 % ] & P * ] J % C % \ @ K > $ P % $ \ ]- 7 % J . = ) Mart 2011 \ % ) % J % c [ d (Tr - Eng) Analizi (Tr) * > (Tr) = + $ * > - ORSAM Rapor No: 2 ORSAM Rapor No: 25 \ L & PP Nisan 2009 ORSAM Rapor No: 14 (Eng) $ . & P % " ! " $ ? % ) 7 - ] % * % - ORSAM Rapor No: 37 (Tr - Eng) . @ % Mart 2011 ] ) % C (Tr) (Tr) % % ORSAM Rapor No: 3 (Tr) % & ' ORSAM Rapor No: 26 * $ % + ORSAM Rapor No: 15 C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, (Tr - Eng) Mart 2010 Rapor No: 5 ORSAM Rapor No: 38 L % ] & P $ . & PP Mart 2011 ORSAM Rapor No: 4 * ] ) % ? @ % ? % , . %5 F % % - & ' Raporu 5 C @ 5 " = & ' , . ] - (Tr) (Tr - Rus) (Tr) 5 . (Tr) ORSAM Rapor No: 16 ORSAM Rapor No: 27 ORSAM Rapor No: 39 Nisan 2010 $ . & PP Mart 2011 ORSAM Rapor No: 5 L % 7 % C = ? , . 7 > " % ? % U (Tr) 7 % % & ' (Tr) 8, . ) % , . 7 % C R (Tr) ORSAM Rapor No: 40 % = >% ? > ORSAM Rapor No: 28 7 @ % LK 7 7 % ORSAM Rapor No: 17 C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, \ @ K > $ & (Tr - Eng) Rapor No: 6 Nisan 2010 Mart 2011 $ . & PP ) % ? C - ORSAM Rapor No: 6 ] & P * \ - F % % ] ] L J % & ' ? J (Tr) = C " % " % C % % % ? % - (Tr) ORSAM Rapor No: 41 (Tr - Eng - Ar) ? J % Mart 2011 (Tr) ORSAM Rapor No: 18 * 7 - ORSAM Rapor No: 7 8P % & ' C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, ORSAM Rapor No: 29 Rapor No: 3 (Tr) F % $ . & PP % & P % Diyala ORSAM Rapor No: 42 % _ )%. (Tr - Eng - Ar) (Tr) LK 7 7 % 8K % ) % \ @ K > $ ` (Tr - Rus) ORSAM Rapor No: 8 ORSAM Rapor No: 30 Nisan 2011 $ $ = % > C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, ORSAM Rapor No: 19 $ . & PP Rapor No: 1 7 % = ? % J & P (Tr) 7 & ' " ?] = 7 % % C C % % )] W = % 7.= (Tr) ORSAM Rapor No: 43 (Tr) Nisan 2011 (Tr - Eng) ORSAM Rapor No: 31 * % 8 % ORSAM Rapor No: 20 C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, " >% C @ % ORSAM Rapor No: 9 C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, " L & P Rapor No: 7 Rapor No: 4 Mart 2011 ) % " C @ % % J & P (Tr) U 7+@ % \ % @ % 5 " % ? % (Tr - Eng) ) % $ F % % ? J ORSAM Rapor No: 44 % W @ (Tr) LK 7 7 % ORSAM Rapor No: 10 (Tr) \ @ K > $ e " )] % ) - ORSAM Rapor No: 32 Nisan 2011 % 5 C @ % J ORSAM Rapor No: 21 Mart 2011 ] $ = % ) % % & P 7 . % $ = + " F % % (Tr - Eng) * * & ` % J )%. j * % R (Tr) (Tr) ORSAM Rapor No: 11 " ?] ORSAM Rapor No: 45 $ . & P (Tr) ORSAM Rapor No: 33 F , . Mart 2011 Nisan 2011 % )] % W ORSAM Rapor No: 22 * W X J @ 7 Z (Tr) U L & PP > % 8 % " >5 % 8" ) % ORSAM Rapor No: 12 ORSAM Rapor No: 34 " 7 @% Mart 2011 J % C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, X J @ 7 Z * C % (Tr) Rapor No: 2 X 7 Z $ . & P ORSAM Rapor No: 23 ORSAM Rapor No: 46 K % [ % C % L & PP ORSAM Rapor No: 35 % & PP * [ 8* 8 87 > Mart 2011 ) % 5 L \ % J % ? C \ _ % * % F % % > > % (1990-2008) U % ? % (Tr - Rus) (Tr - Eng) (Tr) (Tr)
ORSAM 26 IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler) ORSAM
ORSAM Rapor No: 47 ORSAM Rapor No: 56 ORSAM Rapor No: 67 ORSAM Rapor No: 78 LK 7 7 % Haziran 2011 7 % % & PP LK 7 7 % \ @ K > $ k ] 7 \ - C F % " L % \ @ K > $ ~ % & PP . % ) % " ? % J & PP 8 ) % % X 7 Z (Tr) )% " > )%. L 7% 7 7 % 7 % C _ ORSAM Rapor No: 57 ORSAM Rapor No: 68 7 % 7 ] L J & PP (Tr) Haziran 2011 P& & PP ? F% C , (Tr) ] L R - L> % " ORSAM Rapor No: 48 (Tr) % & PP " % ORSAM Rapor No: 79 (Tr - Eng) J & PP L % % 8 & ORSAM Rapor No: 69 " % ] % % * 7 > 5 7 7 - ORSAM Rapor No: 58 J & PP % % 8P & PP * 7 - (Tr) (Tr) P& 8 e (Tr) & PP ? ] ORSAM Rapor No: 80 ORSAM Rapor No: 49 L " % J & PP ORSAM Rapor No: 70 % & PP (Tr) * 7 - C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, L % % 8 & 8 k Rapor No: 10 * 8P ORSAM Rapor No: 59 (Tr) (Tr) J & PP & PP ||*! " K % * 7 - ) \ ORSAM Rapor No: 81 ORSAM Rapor No: 50 8 & (Tr - Rus) C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, % & PP (Tr) Rapor No: 15 L % % 8 ` ORSAM Rapor No: 71 J & PP * " 5 7 % - ORSAM Rapor No: 60 J & PP C ? ] 7+@ % ? 8P LK 7 7 % ? )% 7. %5 \ (Tr) \ @ K > $ F % % 5 \ K > - (Tr-Eng) & PP " % ORSAM Rapor No: 51 @ $ = R (Tr) ORSAM Rapor No: 82 C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, )%. )= + C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, Rapor No: 8 (Tr-Eng) ORSAM Rapor No: 72 Rapor No: 16 % & PP J & PP J & PP ]k! " C ORSAM Rapor No: 61 L R C @ \ %> + - & PP % % )% % 7+@ % 7 P8& & PP - (Tr) (Tr-Eng) % m > = ? ] % = ] % % ORSAM Rapor No: 73 ORSAM Rapor No: 83 (Tr) + % % + % C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, % & PP (Tr - Eng) Rapor No: 11 % L ORSAM Rapor No: 52 J & PP = > - C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, ORSAM Rapor No: 62 7 J 7 Rapor No: 9 7 % % & PP (Tr-Eng) (Tr) % & PP * 7 - 7+@ % C @ % ? 8 ` ORSAM Rapor No: 74 ORSAM Rapor No: 84 XL 5 L ? 7% 5 (Tr) C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, LK 7 7 % Rusya Federasyonu) Rapor No: 12 \ @ K > $ ' (Tr - Rus) ORSAM Rapor No: 63 J & PP % & PP LK 7 7 % F K @ %% = %=- 7] [ % ORSAM Rapor No: 53 \ @ K > $ ] " % 7+ (Eng) % & PP 7 % % & PP U ? _ (Tr-Eng) @ % C % k ! ORSAM Rapor No: 75 % " " 5 C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, (Tr) ORSAM Rapor No: 85 ] [ % Rapor No: 13 % & PP ) % J & PP ORSAM Rapor No: 64 (Tr) % \ =% 7 % % & PP (Tr) \ @ 5 C % J% ORSAM Rapor No: 54 7 \ P& & PP % \ % 8 ? ] j + % & PP ORSAM Rapor No: 76 ) % X 7 Z (Tr) * ? > % C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, C % ) Rapor No: 14 ORSAM Rapor No: 65 ORSAM Rapor No: 86 ) % = 7 % % J & PP 7 % % & PP ) F % W % & PP C = % 7 > ? ] % ? * - (Tr) C = 8 P (Tr - It) I >= % " >% ) (Tr) ORSAM Rapor No: 55 ORSAM Rapor No: 77 (Tr) Haziran 2011 ORSAM Rapor No: 66 J & PP = + 7 7 % % & PP 7C = % 7 ORSAM Report No: 87 > % , . )] * \ % C @ % 5 % & PP ] 5 C % % % F % % - % J * = [ @= C hale - 1 " % 7 @ >= % U (Tr) (Tr) (Tr) (Eng)
ORSAM 27 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
ORSAM Rapor No: 88 ORSAM Rapor No: 99 ORSAM Rapor No: 111 ORSAM Rapor No: 123 % & PP L & P& Mart 2012 C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, * C % X % \ = + J % Rapor No: 22 C C % $ . Z Haziran 2012 % 7] (Tr) (Tr) % ?] 7 > C % \ - ?] \ % ORSAM Rapor No: 112 Mart 2012 ? % ORSAM Rapor No: 89 L " % (Tr) % & PP X 87 & PPZ ) )% I = (Tr) 7 % % % % [ % \ ORSAM Rapor No: 124 % % J U U ORSAM Rapor No: 100 (Tr) & P& (Tr) L & P& 7+ J \ * )% % ORSAM Rapor No: 113 F @ % ORSAM Rapor No: 90 (Tr) C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, L C % " Rapor No: 18 (Tr - Eng - Fr) % & PP Nisan 2012 7 > % )% % ORSAM Rapor No: 101 @ 7 > @ - LK 7 7 % " 7 7 >8)% @ + @ ORSAM Rapor No: 125 \ @ K > $ PP (Eng) C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, F % = ] % R L & P& Rapor No: 23 % J )] - ORSAM Rapor No: 114 & P& % Nisan 2012 K % L \ % (Tr-Eng) (Tr) (Tr) 7 8 ~ ORSAM Rapor No: 102 ORSAM Rapor No: 91 (Tr) ORSAM Rapor No: 126 L & P& LK 7 7 % 7 & PP * @ $ 5 $ % \ - ORSAM Rapor No: 115 \ @ K > $ P 7 > C ] . U J Nisan 2012 " > L ? C @ & P& L % ] X J @Z % 7]% " = ] % (Tr) K % 5 [ % ORSAM Rapor No: 103 (Tr - Eng) R $ L & P& (Tr) ORSAM Rapor No: 92 * \ % = ORSAM Rapor No: 116 7 & PP F % $ 5 F % % LK 7 7 % ORSAM Rapor No: 127 * )= + C @ 7 % 7 % \ @ K > $ Pe 7 % % & P& (Tr) % *% C 7 Nisan 2012 (Tr) [ \ % 5 (Tr) 7 >% \ " % ORSAM Report No: 93 ORSAM Rapor No: 104 (Tr - Eng) LK 7 c K % = \ - ORSAM Rapor No: 128 LK 7 7 % C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, @ K > P \ @ K > $ P& ORSAM Rapor No: 117 Nisan 2012 Rapor No: 24 . & PP $ . & P& J & P& % 7 + % " ? c+ 7 " ? $ 5 C @ + \ %% % R C (Tr - Eng) 8 C % J %- (Eng) X J @Z . ? % ORSAM Rapor No: 118 (Tr - Rus - Eng) C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, ORSAM Rapor 94: ORSAM Rapor No: 105 Rapor No: 19 ORSAM Rapor No: 129 7 & PP $ . & P& % & P& 8[ % 7 @ * F 8 8 J - C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, K [ % 7 @% 7 % % . 7 Rapor No: 25 (Tr) (Tr) (Tr - Rus) J & P& C %8 % ORSAM Rapor No: 106 ORSAM Rapor No: 119 )%. \ + ORSAM Rapor No: 95 $ . & P& C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, (Tr - Rus - Eng) 7 & P& * Rapor No: 20 7 > C = & 7 % % & P& ORSAM Rapor No: 130 (Tr) (Tr) C @ % ? % % & P& 7 % % = % ORSAM Rapor No: 107 7 ] m > (Tr) ORSAM Rapor No: 96 $ . & P& (Tr - Rus) 7 & PP F % % * * 7 - 7 % % 7]% 7 ORSAM Rapor No: 120 ORSAM Rapor No: 131 ) % C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, Rapor No: 26 (Tr) (Tr) Rapor No: 21 % & P& % & P& ORSAM Rapor No: 108 % % % = = c ? > % + ORSAM Rapor No: 97 $ . & P& ? % & P& \ \ % % L & P& J )%. % ] (Eng) * 7 - XJ) Z ? (Tr) ] (Tr - Eng) ORSAM Rapor No: 121 ORSAM Rapor No: 132 (Tr) ORSAM Rapor No: 109 % & P& % & P& $ . & P& % " % * % % C 7= " % % C % " ORSAM Rapor No: 98 X = = % %Z C @ % j C,7I J7 *$ JK$7 *L$7, (Tr - Eng - Ger) (It) (Tr) Rapor No: 17 ORSAM Rapor No: 110 ORSAM Rapor No: 122 L & P& ORSAM Rapor No: 133 @ % I = . % LK 7 7 % LK 7 7 % \ @ K > $ P` \ @ K > $ Pk % & P& ] ) % Mart 2012 % & P& * % C @ % - J % ) " * " = + % ? (Tr) (Tr) (Tr - Eng) (Tr)
ORSAM 28 IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler) ORSAM
)
% . LK 7 C % \ +! ! = C 7 % L R5 % C J % % ]! ! % 7 % LK 7 % 5 = C * 8 C R % % ]! ! L LK 7 % 5 L 8 F % % 7 R % % ]! ! LK 7 % 5 L J 8 7+ > R % % ]! ! = $ = LK 7 % 5 L 8 ? R % % 5 F % % ) % C ]! ! LK 7 % 5 L 8 L R ]! ! ) % X Z LK 7 % 5 7 % . . LK 7 % 5 L " ! ]! ! = J LK 7 % 5 L 8 7= J R % % " ! ]! ! C LK 7 % 5 L 8 " C R % % F % % ) % C ]! ! I LK 7 F 5 7 % 5 J [ . R % % ! 7. = 7 %= LK 7 % 5 L 8 LK 7 K % % ! $ % = % = LK 7 % 5 L J I= % LK 7 L % 5 ! \ %. @ R % % ! % LK 7 % 5 L 8 ? % R % % 5 % _ C ! m $ J LK 7 % 5 J ? ! " % LK 7 % 5 7 % 8 LK 7 C % % % 5 @ % 8 % R ! @ R % ! " LK 7 % 5 7 % 7 ! 7% = J . % 7] LK 7 % 5 J _ 8 \ 7 LK 7 % 5 L 8 L R F % % ) % C W = LK 7 % 5 7+ 8 LK 7 7 X @ % Z % % C @ LK 7 F 5 L $ ? LK 7 ) % % % LK 7 J . X* Z % % L L = LK 7 F 5 L LK 7 F " %5 L $ . = LK 7 F " %5 L F = LK 7 5 L , ]@ LK 7 5 L \ _ F+ @ LK 7 5 L ? J . % LK 7 5 7% LK 7 5 L m ._ W LK 7 5 L _ 7 LK 7 5 L %
! . J LK 7 7 % \ @ > F ! + ] LK 7 7 % \ @ > F J ? LK 7 7 % \ @ = 7 % LK 7 7 % \ @ !$##$#
! )% 7. * % J% C % \ +! ! 7 % LK 7 . % % 5 R % % 5 F % % ) % C C % \ +! ! K K % C 7 % = % J % % 5 " % \ +! ! W $ K % C 7 % = % J % % ! 7. = 7 %= LK 7 % 5 L % 7 % )= % @ IJL \ +! ! = C 7 % LK 7 L % 5 L R % C J % % \ +! ! 7= 7 J% C 5 )% . R % % \ +! ! 7! $ * 7 C ] % % " % \ +! ! 7 F R % % 5 F % % ) % C C % \ +! ! 7 7 % )% . R % % 5 = C C ] = . 7 F % % = % J % % C % 7 % )% % ? , ? X Z \ +! ! % + 7 % R % % K ]! ! J % 7 C R % % K " % [ . @= ? " % " % C ] 5 % % J% C \ L F \ +! ! % C L R5 F % % ) % C C % \ +! 7+ . \ %= % C 7% 7 % C % * C ) J R % % 5 F % % ) % 7 > C C \ +! ! ) % C C &e! " ! ]! ! J % C % R % % 5 F % )% = % C C % ! 7 L K % = I C % C * C % % C % C . % C L %
ORSAM 29 ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
+ + = % I = . % _ 7 % C % " % \ +! ! 7 C \ % 7 % ]! ! % + C C %. 7 % ? " % ]! ! % I > C % J! L @ J @ I % &`! W = LK 7 % 5 7+ ]! ! = > % R % % 5 F % % ) % C C % = = ? XL Z \ +! ! ? = = % " C % ]! ! % LK 7 L % 5 ? % R % % 5 % _ C \ +! ! W J @ ) J R % % 5 J C \ +! ! I J % C %. 7 7 % C % \ +! ! = J = 7 R % % 5 7 > > 7 % F @ " ! ]! ! = J LK 7 L % 5 7= J R % % 5 F % % ) % C C % ! 7 % [ = C R % % 5 % C [ % ! [ = 7= $ L + R % % )% = % " % 7 ! 7% = J . % 7] LK 7 % 5 J _ 8 I ? * J [ W ? CL 7$ J% ? L% ? % C I $7CFIIL ? % C 7 R % % R % \ +! ! = 7 * 7 C ] % % $ J C ] . . LK 7 % 5 L ]! ! \ )> C R % % 5 F % % ) % C ! )% LCC J _ R % % 5 F % % ) % C \ +! ! 7 % K % [ % 5 > ]! ! ) % X Z LK 7 % 5 7 % ]! ! % 7 % LK 7 % 5 = C * C R % % ]! ! $ R % % 5 F % % ) % C ] ] W + ? " % ]! ! $ + % J R % % 5 F % % ) % C \ +! ! ! , + = [ = R % % 5 F % % ) % C C % ]! ! $ . % LCC J _ R % % 5 F % % ) % C ] ! J + ]. = R % % 5 F % % ) % C C % \ +! ! 7 % K %8 R % % XC % Z \ +! ! J . % R % % 5 F % % ) % C C % \ +! ! > ] R % % 5 L 7 % J % % 7 % \ ? 5" % ! * I >= % % % ) W + C % \ +! ! % + . L R % % F % % ) % C C % ! ? @ % W + \ _ XC % Z \ +! ! % 7 7 % d C R % % K \ +! ! = $ > J % R % % ))C[ R % ]! ! L LK 7 % 5 L 8 F % % 7 R % % \ +! ! = 7 R % % % C @ [ % F % % ) % C ] C ] = $ C _ 7 % C % ]! ! LK 7 L J % 5 7+ > R % % ! C = \ = LCC J _ R % % 5 F % % ) % C \ +! ! W \ \ @ % R % % X\ @ % 5 K % [ % Z ]! ! [ \ % ? R % % F % % ) % C 5 RK L" ? " % \ +! ! >= ] W + ? ]! ! " % LK 7 % 5 @ % 8 % R ! @ R % J % W X 5* Z " ! ]! ! C LK 7 L % 5 " C R % % F % % ) % C ]! ! ). = K @ % I @ X, 5 C % Z ! 7 % = ! \ %. @ R % % XK % [ % Z j = , . I C % ! * % K % _ 7 % 5 8L 7 % % % F ]! ! = $ = LK 7 L % 5 ? R % % 5 F % % ) % C \ +! ! " $ = ? R % % 5 F % % ) % C = $ J _ F ]! ! L % L R5 F % % ) % C \ +! ! J L R5 . % > % K " % \ +! ! . ) R % % 5 ) % ) C [ % ! ? J % * % = % ]! ! LK 7 L % 5 L R5 F % % ) % C ! K @> W & &` @ % " ! J W % W \ > XK 5 ) Z ! F F )% . R % % 5 ) % > C \ +! ! W " @ ! \ %. @ $ = \ % 5 ! \ %. @ R % % XK % [ % Z ! " LK 7 7 % %
ORSAM 30 IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler) ORSAM
%'#%R%$)((!##$#
= C 7 % L R C 7 % % % C _ 7 % C % 7 F R % % ) 7 C R % % K > C L R , J R % % XC % Z [! ? @ ? % W R % % X7C Z [ d ? @ % , J R % % XC % Z 7= ! % R % % K . % = ! 7 d% R % % XC % Z K % % I R % % XC % Z C =@ = R % % XC % Z \ ? @ % R % % X7C Z J >= = R % % XC % Z %'#$))((!##$#
\ +! ! = C 7 % L R % C J % % % . LK 7 C % ]! ! % 7 % C R % % 5 F % % ) % C " ! ]! ! = J LK 7 % 5 7= J R % % 5 F % % ) % C C %
ORSAM 31 ORSAM
Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARA Tel: 0 (312) 430 26 09 Fax: 0 (312) 430 39 48 www.orsam.org.tr, [email protected] Report No: 134, November 2012
IRAQI CIRCASSIANS (CHECHENS, DAGESTANES, ADYGHES)
IRAK ÇERKESLERİ (ÇEÇENLER, DAĞISTANLILAR, ADİGELER)
CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
ORSAM IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanes, Adyghes)
IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler)
ORSAM Report No: 134
November 2012
ISBN: 978-605-4615-32-2
Ankara - TURKEY ORSAM © 2012 Content of this report is copyrighted to ORSAM. Except reasonable and partial quotation and exploitation under the Act No. 5846, Law on Intellectual and Artistic Works, via proper citation, may not be used or re-published without prior permission by ORSAM. Assess- ments expressed in this report reflect only the opinions of its authors and do not represent the instiutional opinion of ORSAM. Strategıc Informatıon Management and ORSAM Indepentdent Thought Productıon center for mıddle eastern strategıc studıes
CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES
History In Turkey, the shortage of research on the Middle East grew more conspicuous than ever during the early 90’s. Center for Middle Eastern Strategic Studies (ORSAM) was established in Janu- ary 1, 2009 in order to provide relevant information to the general public and to the foreign policy community. The institute underwent an intensive structuring process, beginning to con- centrate exclusively on Middle affairs.
Outlook on the Middle Eastern World It is certain that the Middle East harbors a variety of interconnected problems. However, ne- ither the Middle East nor its people ought to be stigmatized by images with negative connota- tions. Given the strength of their populations, Middle Eastern states possess the potential to activate their inner dynamics in order to begen peaceful mobilizations for development. Respect for people’s willingness to live together, respect for the sovereign right of states and respect for basic human rights and individual freedoms are the prerequisities for assuring peace and tranquility, both domesticalhly and internationally. In this context, Turkey must continue to make constructive contributions to the establishment of regional stability and prosperity in its vicinity.
ORSAM’s Think-Tank Research ORSAM, provides the general public and decision-making organizations with enlightening in- formation about international politics in order to promote a healtier understanding of interna- tional policy issues and to help them to adopt appropriate positions. In order to present effective solutions, ORSAM supports high quality research by intellectuals and researchers that are com- petent in a variety of disciplines. ORSAM’s strong publishing capacity türansmits meticulous analyses of regional developments and trends to the interested parties. With its web site, its books, reports, and periodicals, ORSAM supports the development of Middle Eastern literature on a national and international scale. ORSAM supports the development of Middle Eastern literature on a national and international scala. ORSAM facilitates the sharing of knowledge and ideas with the Turkish and international communities by inviting statesmen, bureaucrats, academics, strategicts, businessmen, journalists, and NGO representatives to Turkey.
www.orsam.org.tr Ahmet Hüseyin Ali İsmail KATAV
He was born in Kirkuk, on 13 May 1960. He graduated from the University of Baghdad, College of Veterinary Medicine. Not practicing his profession, Katav has been engaged in trade. Katav is also the Head of Al-Tadamun Society of Iraqi, Chechen, Dagestani and Circassian Tribes whose headquarter is located in Kirkuk. Besides, he issues the Al-Tadamun magazine.
Bilgay DUMAN
He was born in Ankara, on 24 February 1983. He has been carrying on his doctoral study at Abant Izzet Baysal University, Department of International Relations Ph. D Program since 2011. He wrote his postgraduate thesis on “The Turkmen and Kirkuk in post-Saddam Period”. His articles and interviews have been published in various media agencies and organizations, on national and international press. In addition to a great number of conferences he attended, he has frequently carried out field studies in the Middle East, and also he took part in international watchdog teams and served as UN electoral watchdog during the elections in Iraq and Afghanistan. He continues to serve as a Middle East Specialist in ORSAM. Presentation
North Caucasians or commonly known as Circassians were exiled from their hometown North Cau- casus by the Tsardom of Russia as of 21 May 1864, in the aftermath of the Russian-Caucasus War. As a part of the settlement process in the Ottoman Empire, they were settled in current Iraq as of 1864. The Circassian migration into current Iraqi territories continued until the early 1920. In the last period of the Ottoman Empire and during the first years of Iraq’s independence, Circassians who were influential in social, cultural and political life of Iraq is currently an overshadowed part of the Iraqi society. The Ottoman Empire made use of the uncultivated lands thanks to Circassians, who had higher agricultural techniques compared to the local people. The Empire also benefited from Circassians, who had strong military tradition, against the rising independence movements. In addition, Circassians increased the Muslim population within the Ottoman Empire. The settle- ment of Circassians in Iraq took place in two stages: Directly from Northwestern Caucasus, and from Balkans. Circassian migrants contributed to the economic development of the regions they were settled in Iraq. They started to produce more developed agricultural implements and double massive wooden wheeled and iron hooped wagons, and build stone houses and mills. They imple- mented developed traditional agricultural techniques to a large extent, and they grew new plants such as millet and oat. They also brought along a great order in household appliances (use of iron, sewing machine, and eating at the table) from North Caucasus. Besides they were hardworking. They cleaned their fields from stones. So that almost all of them reached a standard of living that might be considered as wealthy.
The North Caucasians settled in current Iraq were Chechens, Dagestanis, and Adyghes. The afore- said families were settled in Kirkuk, Diyala, Baghdad, Mosul and Fallujah. Besides, families coming from North and South Dagestan were settled in Duhok, Erbil and Sulaymaniyah. In addition, there were bureaucrats, commanders and military families who joined the Ottoman army and did not leave Iraq even after the collapse of the Ottoman Empire. The Chechen people in Fishabur firstly settled on the left side of the Tigris River right across Tikrit, after passing through Mosul. After- wards, they passed to other areas. Therefore, the area where Chechens lived together in Baghdad was called “Chechen Neighborhood”. The predictions on those who came from North Caucasus to Iraq show difference to a considerable extent. There is no accurate census results. In the light of this information, it might be suggested that 10 thousand people were settled in the area. Today, on the other hand, this population is claimed to be composed of 2 thousand, 15 thousand and 30 thousand people. We should also take into consideration that a substantial amount of this popula- tion were Arabized, Kurdified and Turkmenized. Currently, the aforementioned population lives in Duhok, eastern Zaho, southern Erbil, Kirkuk, Tuz Khourmatu, Diyala, Fallujah and Sulaymaniyah. In addition, there are hundreds of families dispersed across various cities of Iraq. Approximately 500 Chechen, Dagestani and Adyghe families live in Baghdad. In Iraq, North Caucasians continue to preserve certain North Caucasian traditions in their wedding ceremonies, birth and some other special days; and to cook their traditional food. Circassians, who were exposed to great pressure by the Baghdad administration during Saddam period as an extension of the Ottoman Empire and Turkey, started to create democratic organizations without any support from the government fol- lowing the 2003 Iraqi invasion of the U.S. Within this scope, Al-Tadamun Society of Iraqi, Chechen, Dagestani and Circassian Tribes was established in 2004, and they started to publish the magazine called Al-Tadamun. The headquarter of the aforesaid society is located in Kirkuk.
ORSAM has come to the fore in the public opinion in a short period of time through the field studies especially carried out on Iraq, as well as the reports, magazines and articles it published. ORSAM has been trying to facilitate establishing dialogues between the parties and to contribute developing the concepts of reconciliation and cooperation without getting involved in polarized axes among the local communities, especially during the studies carried out. While the process Iraq went through after 2003 was defined as a democracy process for some, and as disintegration pro- cess for others; we avoid such definitions in studies we carry out as ORSAM. While ORSAM reports aim at Iraq’s being understood better, those reports also aim at being the voice to groups forgotten and unheard within the natural structure of Iraq. This study is also one of ORSAM’s studies on Iraq. Having a deep-rooted history in Iraq, Iraqi Circassians are currently seeking their identity again and they strive to preserve their existence. I hope this report would be useful for those who are interested in the subject. Sincerely.
Hasan KANBOLAT ORSAM Director
ORSAM 4 Report No: 134, November 2012 Contents
Presentation...... 4 Abstract...... 7 Introduction...... 8
1. Population Volume and Geographical Distribution ...... 9
1.1. Zindan Village (Al-Hamidiya) / Diyala...... 10 1.2. Chechen (Carşlu) Village / Kirkuk...... 12 1.3. Yengice (Bablan) Village / Saladin...... 13 1.4. Fallujah District / Anbar...... 13 1.5. Sulaymaniyah...... 13
2. Social Characteristics and Cultural Structures of Circassians in Iraq...... 15
3. The Role of Circassians in Political and Social Life of Iraq...... 15
3.1. Muhammed Fazıl Pasha Al-Dagestani...... 16 3.2. Gazi Mahammad Fazıl Al-Dagestani...... 16 3.3. Timur Ali Beg...... 17 3.4. Safa Shemseddin Halis...... 17
4. Iraqi Circassians’ Struggle For Existence: Al-Tadamun Society of Iraqi, Chechen, Dagestani and Circassian Tribes...... 17
5. Conclusion...... 19
Annex: An Interview with Ahmad Katav, Head of Al-Tadamun Society of Iraqi, Chechen, Dagestani and Circassian Tribes...... 20
ORSAM Report No: 134, November 2012 5
ORSAM Report No: 134, November 2012
ORSAM Prepared by: Ahmet Katav CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES Head of Al-Tadamun Society of Iraqi, Chechen, Dagestani and Circassian Tribes Bilgay Duman ORSAM Middle East Specialist
IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanis, Adyghes)
Abstract - Circassians in Iraq were settled in Diyala, Baghdad, Mosul, Anbar (Fallujah), and Kirkuk in particular. In addition, families who voluntarily migrated from North and South Dages- tan in a short while before and after the forced migration from North Caucasus settled in Duhok, Erbil and Sulaymaniyah.
- It is known that violence and assimilation policies were implemented against Circassians in Iraq within the historical process.
- Accurate census to detect settlements and exact number of Chechen, Dagestani and Ady- ghe population could not be conducted in Iraq.
- According to the information obtained from North Caucasians in Iraq, it might be sugges- ted that Chechens in Iraq composes approximately 75 per cent of North Caucasian popu- lation.
- The predictions regarding those who migrated from North Caucasus to Iraq differ to a great extent.
- Although it is known that families who came from North Caucasus and were settled in Iraq preserved their local traditions in general terms, it is also observed that they were af- fected by customs and traditions of those who live in the areas they were settled in Iraq after the exile.
- It is observed that a small number of elders in Circassian families living in Iraq speak their own language (Chechen, Lezgian and Adyghe language) and dialects, and that they speak those languages within family. There is no doubt that deaths and the reluctance of rising generation to learn the language decreases this number with each passing day.
- There are lots of officers and commanders among Dagestani, Chechen and Adyghe families in Iraq.
- The Chechen, Dagestani and Adyghe population living in Iraq established the “Al-Tadamun Society of Iraqi, Chechen, Dagestani and Circassian Tribes” in 2004.
ORSAM Report No: 134, November 2012 7 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES
Introduction is known that Aziz Aga, who has another di- van, is one of the important men of Baghdad After the exile that took place following the Governor Davut Pasha in 1831. Muhammad years 1859-1865 when the North Caucasus Al-Haj Suleiman Aga, father of Dervish Aga, invasion of the Tsardom of Russia was com- had a divan during the period of Baghdad pleted, Circassians1 were settled in Iraq locat- Governor Davut Pasha. Suleiman Aga Divan ed within the borders of the Ottoman Empire. comes to the forefront as an important center Approximately 1 million 400 thousand Cau- where problems among the Baghdad people casians were forced to migrate from Russian were discussed. Dervish Aga, grandson of Su- territories, and some 1 million 100 thousand leiman Aga, served as the district governor of them settled in Ottoman territories. It is of Baghdad. Ahmetagaoglu Hadji Hasan Beg suggested that approximately 5 thousand Divan was established in Azamiya district of Chechen families (according to some sourc- Baghdad. When Ahmetagaoglu Hadji Hasan es, Chechen population is composed of 39 Beg died in 1908, his son Kamil Beg took over thousand people) are found among those. The his seat. It is known that prominent religious Chechen population, which firstly settled in scholars in Iraq paid visits to Ahmetagaoglu Sivas and its neighborhood, then immigrated Hadji Hasan Beg Divan during the period of to Syria and ultimately to Iraqi territories. Kamil Beg.4 Families firstly entering in Mosul migrated towards the central regions of Iraq and settled Circassians who live in Iraqi territories are in Kelek region on western Tigris River lo- known as military forces arriving in the cated on the opposite shore of Tikrit. Spread- Middle East along with the Ottomans. It is ing into different areas of Iraq from here, known that violence and assimilation policies Circassians started to live in Kirkuk, Diyala, were implemented against Iraqi Circassians, Anbar (Fallujah) and in the neighborhood of defined as the “daggers of the Ottoman Em- Baghdad.2 In addition, in a short period of pire ready to be stuck on their own chests” time before and after the forced migration, by many Arab nationalists. Circassians estab- families migrating from Northern and South- lished the city of Fallujah during the periods ern Dagestan also settled in Duhok, Erbil and of Dagestani Mehmet Fazıl Pasha and Kazım Sulaymaniyah. Pasha. Fallujah is known as the settlement of Arab tribes, and it is also far from being During the Ottoman Empire period, it is an urbanized structure. However, a military known that there were the divans3 of well- zone was created here in line with the orders known Circassian families living in Baghdad. of Kazım Pasha, and Chechens were brought Al-Kashtini Divan, Aziz Aga Divan, Dervish and settled in Fallujah. After the following Aga Divan and Ahmetagaoglu Hadji Hasan migrations, this settlement turned into a city. Beh Divan in Baghdad were are the most well-known Circassian divans. Families of Nevertheless, problems occurred between the the aforesaid divans also pioneer the promi- Arab tribes living in Fallujah, and Circassians nent figures of the region. It is known that Al- who were settled in this area after the mili- Kashtini family is Abkhazian. Abdulhamid tary zone was created. Iraqi Circassians state Shelebi Al-Kashtini, the first representative of that Arabs defined Circassians as the remains the Al-Kashtini family in Iraqi territories, fled of the Turkish army and as agents of Turks. to Mosul in order not to be captured by the Therefore, Circassians known for their major Ottoman Army in a war against Egypt, and he role in the establishment of Iraq and also for started to engage in trade here. Abdulhamid their services especially in military field after Shelebi Al-Kashtini who migrated to Baghdad the establishment of Iraq feel themselves like in 1741 settled in Al-Karh in Baghdad, and a stranger in Iraq. he gained a respected place in this area. Al- Kashtini family, engaged in trade in the area, With the ambition of Iraqi North Caucasians increasingly gained importance in Al-Karh. It to join their forces and their belief in learn-
ORSAM 8 Report No: 134, November 2012 IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanis, Adyghes) ORSAM
ing social, scientific and vital details, “Al-Tad- same line where Turkmens lived in Iraq. In amun Society of Iraqi, Chechen, Dagestani this respect, it is possible to suggest that Cir- and Circassian Tribes” was created in 2004. cassians felt themselves closer to Turkmens in The headquarter of the aforesaid society is Iraq and shared the same living areas. There- Kirkuk, where the population migrating from fore, most of the Iraqi Circassians are called North Caucasus is dense and which is located “Turkic” or “Turkmen”. at the center of Circassian settlements. The Chechen population constitutes 75 1. Population Volume and Geographical per cent of North Caucasians living in Iraq. Distribution Chechens, who firstly settled on the oppo- site shore of Tikrit, on the left of Tigris River, As the problems of the Chechen, Dages- then settled in other regions. It is known that tani and Adyghe people were not dealt with Chechens, who progressed until Baghdad, throughout the 20th century, no census was gathered around a neighborhood. The neigh- conducted to detect Chechen, Dagestani and borhood where Chechens lived in Baghdad is Adyghe settlements in Iraq and the accurate still known as “Chechen Neighborhood”.5 In number of population. On the other hand, it fact, it is known that Yusuf Akay, who served is known that the Circassian people lived in as Baghdad Governor by proxy in 1911, was Iraq. Circassians, who lived dispersedly, are also Circassian. Besides, Ekrem Fehmi, who known to have lived especially on a line going is a member of of a well-known Circassian from Fishabur, which is the far northwestern family in Baghdad, served as Director of Na- border of Iraq, towards Iraq passing through tional Education during the monarchy period Mosul. It is also seen that this area is on the in Iraq.6
An image from a Circassian village in Iraq
ORSAM Report No: 134, November 2012 9 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES
The predictions regarding Circassians who as 15 thousand people, and that the aforesaid were forced to migrate from North Caucasus population live in Duhok, eastern Zaho and to Iraq differ to a great extent. Today, it is not southern Erbil.10 Adyghe village is located in possible to reach accurate information indi- Duhok. In Zaho is found Adyghe (Kabardino) cating the exact number of Circassian popu- Imam Abdul Mohsin Khan’s tomb. A village lation. However, it might be suggested that called “Abzah” is located in Mosul. Most of they constitute 10 thousand of the population. the Circassians living away from each other Abdulhamid Mustafa Necip, responsible for and in different places are known to work in Tribal affairs of the Al-Tadamun Society, puts military and public institutions and that most forward that there are 1.890 Chechen families of them are engineers, doctors, journalists living across Iraq.7 During the speech Veteran and administrators. Mohammad Abdulkader Al-Dagestani made in the Association of Friends of the Repub- It is known that there are approximately 18 lic of Chechnya in Jordan on February 2006, Circassian tribes which are most prominent he stated that the approximate population of in Iraq. Three tribes among those are known Circassians in Iraq would be 2 thousand peo- to be Chechen. Those Circassian tribes are ple at most.8 Dr. Ahmad Hussein Katav, dep- called; Al-Lezgi, Avar, Kumyk, Shapsugh, and uty-chairman of Executive Board of Al-Tada- Nakhshoy.11 mun Society, underlines a population over 30 thousand people.9 Abdullah Mehmedof states The details about the regions where Circas- that the official data indicates the population sians lived in Iraq are listed below:
1.1. Zindan Village (Al-Hamidiya) / Diyala
Images from Al-Hamidiya village attacked by armed groups in 2007
Zindan village which is also called Al-Hamidi- as electricity, water sources, modern roads ya, inspired by the name of the Sultan Abdül- and schools; the primary school was built in hamid II, Emperor of the Ottomans, was cre- 1947, and the health center was built in 1963 ated by Chechens in 1880. While the field size by Shemseddin Halis. The majority of Circas- of the village in its early times was 20 decare, sians living in Zindan village are Chechens, it reached the size of over 50 decares. In the and they are members of well-known tribes village, which contains main services such of Chechnya such as Arshtigoy, Gilgali and
ORSAM 10 Report No: 134, November 2012 IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanis, Adyghes) ORSAM
Nishgoy. The Zindan village contains more ing countries, especially such as Syria and Jor- than 50 families. However, this figure gradu- dan. Prominent figures of these families in the ally declined as some families migrated to Ba- village might be listed as; Murat Aga, Sulai- kuba or the capital Baghdad which is located man Aga, Mohammad Arif Aga, Guba, Saleh 110 kilometers away. Chechens in Zindan Metti, Tubut, Batal, Kindit, Salih Beybert, village are in a close relationship with their Aziz Aga, Aslan, Tuveta and Abdulkader Aga. Chechen and Dagestani relatives in neighbor-
Images from Al-Hamidiya village attacked by armed groups in 2007
The wave of violence in Iraq also hit Al- lage totally destroyed the whole village. It is Hamidiya village. Al-Hamidiya village was at- claimed that the attack was carried out by the tacked by armed groups on 16-17 September Beni Temim Tribe, an Arab tribe in Diyala. 2007. 36 families living in the village left their After the attack, the Chechen tribes living homes and split into neighboring cities. The in Al-Hamidiya village sent a letter to Beni armed groups which attacked against the vil- Temim Tribe and condemned these attacks.
The ruins of the school built in 1847 in Al-Hamidiya village, attacked by armed groups in 2007
ORSAM Report No: 134, November 2012 11 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES
The destruction of Al-Hamidiya village also as government they were in favor Chechens. had repercussions in the Iraqi politics. The However, there was no help regarding the re- Iraqi Vice-President Tariq al-Hashimi called construction of the village. Currently the resi- Retired Full General Mohammad Abdulkader dents of Al-Hamidiya dispersedly live in the Abdurrahman Al-Dagestani, a member of neighboring cities.12 Chechen Tribe in Al-Hamidiya, and stated
Ruins of a house destroyed in Al-Hamidiya village, attacked by armed groups in 2007
1.2. Chechen (Carshlu) Village / Kirkuk lished by Timur Beg Bin Ali, also known as “Timurbeg” after he entered in Iraq on Hicri 1284. Timur Beg established the Leklek village on the east of Tigris River, across the Beyci sub-district of Seladdin Province and on the south of Hemrin Mountain. Carshlu Village, which is relatively a modern, organized and a beautiful village compared to neighboring villages, is known as a village where a few cu- bical houses are found on both sides of large and earth road and where the dwellers carry on a regular life by preserving their customs and traditions.13
Carshlu village in Havije District of Kirkuk On the other hand, the Mustafa Necip Beg Divan which serves as a shelter for the in- Carshlu village, which is situated in Abbas surgents in their hard times is always open sub-district of Havije district of Kirkuk, and to relatives and guests coming from every- located on the south of Little Zab, east of Ti- where. As a matter of fact, the divan currently gris River and 10 kilometers away from the welcomes many North Caucasian guests and point where Zab meets the Tigris River, was families coming both in and out of Iraq under established by “İbrahim Beg Devlet” in 1936. the administration of Abdulazez Mustafa Ne- The Chechen families in Carshlu village mi- cip Beg Al-Chechen. Among the prominent grated here from the Leklek Village estab- figures of the village are found Hussein Mo-
ORSAM 12 Report No: 134, November 2012 IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanis, Adyghes) ORSAM
hammad Ali, Yunis Mohammad Ali, Mustafa 1.4. Fallujah District / Anbar Necip Timur, Mohammad Asker and Beshir Ahmed who are also the residents of Leklek The Fallujah District, where Circassians live Village. In addition, there are also Chechen densely, is under the administration of Anbar families migrating from Jordan to Carshlu to Province located on western Iraq. Circassian settle in the area. However, the majority of Mustafa Ismaili is the first one who settled in them returned to their former settlements. Fallujah. Circassian Mustafa Ismail migrated The only exception is the Bedirhan Beg Khan from North Caucasus to Iraq. The Ottoman family who carry on living with Chechens. Sultan gave him and his family the agricul- tural lands in an area called “(Obeg/Adyghe) Destroyed Lands”. Today, the aforesaid lands are still included within the Hadise district of Anbar. Circassian Mustafa Ismail, who is both a gendarme officer and a religious schol- ar, is also the father of Hussein, Ali and Vejih Hasan Beg, a rich businessman from Fallujah.
One of the first buildings constructed in Fal- lujah is Kazım Pasha Mosque. Kazım Pasha, who is the son-in-law of Sultan Abdülhamid II, built a house and an animal shelter across the mosque which was named after himself. A Circassian house in Carshlu village of Havi- Circassian Mustafa Ismail worked with Kazım je District in Kirkuk Pasha.16 After the U.S. soldiers intruded into their houses, gardens and set all their proper- 1.3. Yengice (Bablan) Village / Seladdin ties on fire, the family had to settle in capital, Baghdad. Researcher and Historian Salahaddin Nacio- glu states that Chechens living in the central 1.5. Sulaymaniyah district of Tuz Khourmatu district of Selad- din were split from the Chechen families In settlements located within the borders of who settled in the Karadag district of Sulay- Iraqi Kurdistan, the background of North maniyah in 1890s. The eldest sibling known Caucasians dates back to the Caucasian-Rus- as “Chechen” of first families arriving from sian War. After Imam Shamil ended the war here to the village was born, and then his against the Tsardom of Russia in 1859, Chech- brothers Bayram, Hlu, Mohammad and Fet- en families had to migrate from Chechenya tah migrated. Tuz Khourmatu turned out to to Iraq through Iran and Azerbaijan along be the last stop for 27 families who migrated with their animals. First of all they arrived in from Chechenya to Iraq through Azerbaijan Büyüke Village of Berzenci district in Sulay- and Iran. Afterwards, those families became maniyah, then they were split into other dis- relatives with the Mujala tribe living in Tuz 14 tricts and villages seeking trust, stability, food Khourmatu. and water resources. It is told that there are In addition, 40 Chechen families, member of Chechen families ranging from 200 to 300 in the Besli family, settled in Yengice (Bablan) the Sayid Sadik district of Sulaymaniyah. The Village under the administration of Tuz major villages in the aforementioned district Khourmatu and approximately 50 km away might be listed as; Siyan, Zar, Mekel, Svera, from Tuz Khourmatu.15 Some 72 families live Chinara, Gozekore, Shira, Berderesh, Sulei- in the village. mana, Sehbora and Kani Miran villages. Be-
ORSAM Report No: 134, November 2012 13 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES
sides, it is said that there are approximately acteristics, and adopted common customs 200 Chechen families in the central Sulay- and traditions, as well as common languag- maniyah. It is also suggested that some 100 es (Kurdish and Arabic). Therefore, those Chechen families live in Bencevin district of Chechens do not remember anything but Sulaymaniyah.17 their lost origins regarding their background.
Within the course of time, it is observed that families lost their ethnical and cultural char-
Iraqi Circassians
In present Iraq, the statistical information in the provinces. Due to the lack of census in showing the distribution of Circassian fami- Iraq, it is not possible to give accurate num- lies are indicated below. This statistical infor- bers. In the light of the information obtained, mation was obtained as a result of the field the Circassian population in Iraq is listed as works that Al-Tadamun Society carried out follows:
Approximate City Number of Notes Families Baghdad 500 Chechen, Dagestani, Adyghe Diyala 250 Chechen majority Kirkuk 190 Chechen, Dagestani, Adyghe Erbil 10 Dagestani majority Sulaymaniyah 630 Dagestani majority Mosul 20 Dagestani majority Nejef 50 Dagestani families Kut 20 Chechen majority Basra 20 Chechen, Dagestani, Adyghe Nasiriyah 10 Chechen, Dagestani, Adyghe Amarah 5 Chechen, Dagestani, Adyghe Duhok 3 Chechen, Dagestani, Adyghe Hillah 20 Chechen, Dagestani, Adyghe Al Diwaniyah 12 Chechen, Dagestani, Adyghe Anbar 150 Chechen, Dagestani, Adyghe Total 1.890 Chechen, Dagestani, Adyghe
ORSAM 14 Report No: 134, November 2012 IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanis, Adyghes) ORSAM
Assuming that 1.890 Circassian families are composed of 5 members in the light of these figures, the total Circassian population in Iraq is approximately 10 thousand people.
Besides, some sources in Iraq give different figures regarding the Circassian population in the country. Accordingly;
- In the article entitled “Adige Evi Bağdat Ce- henneminde Kaynıyor” written by Hasan Shruh and published on the issue 183 dat- ed 21 August 2004 of “Al-Itticah Al-Akhar / Other Side” Newspaper, the presence of Iraqi, Jordanian and Syrian Circassians more than 30 thousand Adyghe families just in Baghdad is pointed out. However, Circassians living in Iraq have not lost the the sources of the aforesaid figure could not be confirmed. sense of preserving their origins, have con- tinued to stay loyal to Khabze rules of North - As a result of the talks during the visits Caucasian society that are also known as paid to Al-Tadamun Society to Kani Miran “Adyghe Laws”. For example, it is possible Village in Karadag district of Sulaymani- to see some Circassian traditions in wed- yah in the summer of 2004, it was sug- ding ceremonies, birth and some other spe- gested that there were more than a thou- cial days. Iraqi Chechens, Dagestanis and sand Adyghe population dispersed across Adyghes help preserving cultural wealth in 5 Chechen Villages in the Berzenci district various food that are special for Circassian of Sulaymaniyah. Nevertheless, there is no Cuisine such as Hiltmish, Kilmish, Kırzinsh, accurate information related to those vil- Mehlebiye, Shipsi Pasta and Haluj. lages. In terms of language; it is observed that a small 2. Social Characteristics and Cultural number of elders in Circassian families living Structures of Circassians in Iraq in Iraq speak their own language (Chechen, Lezgian and Adyghe language) and dialects, Families, who settled in Iraq from North and that they speak those languages within Caucasus due to the forced migration, pre- family. Deaths and the reluctance of rising served their customs and traditions. In addi- generation to learn the language decrease tion, they were also affected by the customs this number with each passing day. This situ- and traditions of the people who lived in the ation will lead the next generations among area they settled in. Both in religious and in Circassians living in Iraq to forget their own special social days, Circassian population in language. As they forget their language, the Iraq practice their customs and traditions of possibility that Circassians will be completely North Caucasus, and strive to carry out these assimilated would increase. traditions as much as possible. Chechens, Dagestanis and Adyghes adapted themselves to Arabs. It also applies for the Circassians 3. The Role of Circassians in Political and who live in other Kurdish and Turkmen re- Social Life of Iraq gions. They are Kurdish in Kurdish regions, and Turkmen in Turkmen regions. The afore- There is a common view on the fact that said Circassians also adopted the belief and Circassians played a major role in different ethnic necessities in those regions. periods throughout Iraq’s history. Besides,
ORSAM Report No: 134, November 2012 15 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES
in early 20th century they also made great 3.1. Muhammed Fazıl Pasha Al-Dagestani contributions to political and military insti- tutions in the country, to the Iraqi Army in He is one of the most prominent figures of the particular; as they morally felt as a part of, recent history of Iraq. The fact that he was ap- and loyal to the Rafideyn territories (between pointed for many important positions led him the Tigris and Euphrates Rivers). Many offi- to be appointed as military escort for the Ot- cers from the army of Imam Shamil served toman Sultan and as undersecretary. Dages- for the Iraqi army with loyalty and courage, tani Pasha, who took part in tens of wars and and thus, they gained a transboundary repu- received lots of certificates of achievement, tation.18 Furthermore, there are many Circas- was promoted to the rank of Lieutenant Gen- sians who work in cultural, media fields and eral as a result of his military experiences. business world for the development and rise After serving as an inspector general of the of Iraq. Their sense of mission led them to be Ottoman Army in Arab countries, Dages- tani Pasha who was given the procuration in high positions in different periods. Despite for Baghdad in 1907 became the Mosul Gov- the fact that they were not many, they became ernor and Force Commander, and then was increasingly popular thanks to their effective appointed as an inspector to the Iraqi Army war skills.19 Corps in 1913. During a war that Fazıl Pasha fought as a leader of an Iraqi tribe as the Brit- Considering successful Dagestani, Chechen ish started to invade Iraq in 1915, he was mar- and Adyghe figures in Iraq, it is observed that tyrized on 11 March 1916, and buried to the officers and commanders are in majority. Imam Azam Cemetery in Baghdad. 3.2. Gazi Mohammad Fazıl Al-Dagestani
The Image of Major General Gazi Mohammad Fazıl Al-Dagestani 20
He was born in Baghdad in 1912. He gradu- 1958 revolution due to his commitment to ated from the U.S. Military School in 1930, the Monarch. However, he was not executed, and entered in the Iraqi Staff School in 1938. and went to London along with his family af- Serving in various ranks in the Iraqi Army, ter his release from the Abu Garib prison on Gazi Mohammad Al-Dagestani completed 28 March 1961. He died in London in 1966. his service as the Second Division Com- He was buried next to his father in the Imam mander. Dagestani, who was nominated as Azam Cemetery in Baghdad with a military Prime Minister, was sentenced to death by ceremony in which the Iraqi Army attended. the people’s court that was created after the
ORSAM 16 Report No: 134, November 2012 IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanis, Adyghes) ORSAM
3.3. Timur Ali Beg 4. Iraqi Circassians’ Struggle For Existence: Al-Tadamun Society of Iraqi, Chechen, He was born in Arshet, in Chechenya. After Dagestani and Circassian Tribes he immigrated to Turkey with his father, he lived together with his close friend and his son-in-law Dagestani Mohammad Fazıl Pa- sha in Baghdad. Then, Ali Beg who settled in Leklek village of Tikrit in Iraq took part in military operations along with Dagestani Mo- hammad Fazıl Pasha against the invasion of the Britain. Ali Beg, who died on 24 August 1921, was buried in Imam Azam Cemetery in Baghdad. His sons Mohammad Kamil and Mustafa Necip settled in Chechen village in Havije district of Kirkuk.
3.4. Safa Shemseddin Halis
The Emblem of Al-Tadamun Society21
The financial situation of Circassians is gener- He was born in Chechen village of Diyala in ally at a medium or high level. However, they 1942. He joined the military school in 1962. are threatened especially by Shia militias in Halis, who was sent to England, France and terms of security. For instance, a Circassian Germany to take specialty courses, served in village was completely destroyed in Diyala re- certain administrative positions (mission su- gion, and approximately 25 families were ex- pervisor, fleet supervisor etc.), and then he wa iled. It is known that Circassians were applied appointed as a commander in Iraqi Air Forces in 1993. Halis, who translated some Russian oppression policies by majority groups with novels and stories telling the life in North power and control they obtained after 2003, Caucasus as well as fight for freedom from as well as the pressure of Saddam Hussein English into Arabic, published some of his regime. In such an environment, Circassians translations in Al-Tadamun magazine. Halis strive to preserve and maintain their ethnic was killed by some unidentified armed people identity as a minority in Iraq. in Baghdad in 2007.
ORSAM Report No: 134, November 2012 17 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES
Circassians strived to redefine their identity bar. The majority of the members of society in Iraq, which was reshaped after 2003, and are from Kirkuk and Baghdad. The number accordingly, they aimed at establishing an or- of women among the Al-Tadamun Society ganized structure. Chechens, Dagestanis and constitute approximately 30 per cent of the Adyghes living in Iraq established Al-Tada- members. The rate of the young is approxi- mun society aiming at gathering under a sin- mately 40 per cent. The society has some 400 gle roof in 2004. “Tadamun” means “to hang members. Most of the members have associ- on”, and the word indicates the North Cauca- ate’s or bachelor’s degree. In addition, there sians’ relations by affinity in Iraq. The head- are also high-school graduates, civil servants quarter of the society is located in Kirkuk. working in government offices, doctors, engi- However, they also have representative offic- neers, teachers, tradesman and self-employed es in Baghdad, Mosul, Tikrit, Diyala and An- among the members.
Members of Al-Tadamun Society
The society could organize activities only at located in the Northwestern Caucasus in a limited level due to its limited means and the Russian Federation. Within the scope the instability and security problems in Iraq. of the visit, an agreement was signed on It would be good to briefly mention those ac- education and a quota was reserved for tivities. Iraqi Circassians who want to study in Adyghe. Within this framework, 4 Iraqi - The members of society paid a visit to Circassian students study in the Russian Maykop, capital of the Republic of Adyghe Federation through means of the society.
ORSAM 18 Report No: 134, November 2012 IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanis, Adyghes) ORSAM
- The society organized its second congress 5. Conclusion in Kirkuk. The Circassians, who were settled in current - Training courses were organized to con- Iraqi territories during the period of Otto- tribute to development of the society man Empire, went through the same fate in members. In the aforesaid courses, the par- Iraq as they did in almost every other place ticipants were informed about the native they settled in, and they were exposed to the language, history and culture. The Khabze same oppression and assimilation policies culture, which is the national tradition of by the current authoritarian regimes as they Adyghes, was strived to be taught. were considered as a part of the Ottoman Empire. Despite these policies, Circassians - Besides the financial support provided contributed to the countries they lived in to during the Ramadan months, Circassian a great extent. As a result of the local forces’ families and also the families from other struggle for power after 2003, the oppres- ethnic and religious groups with low-in- sion policies in the Saddam Hussein turned come are provided with food and financial into the pressure of local forces. Besides, the support. ethnical, religious and sectarian polarization prevailing in Iraq became influential. Striving - In some schools, stationery and clothing to introduce their identities again today, Iraqi support is provided for orphan children. Circassians have been trying to turn it into an organized structure through this society they - The members of Al-Tadamun paid visits established in 2004. However, it is hard to to the Circassian Charity Association in suggest that Circassians in Iraq aer regarded Jordan and also the Circassian Charity As- as a different identity. In fact, they have been sociation in Syria. In Turkey, they visited deprived of the rights of other minorities (for North Caucasian associations and fed- instance, the quote in the Iraqi Parliament or erations in İstanbul, Ankara, Kayseri and provincial councils), and they do not have op- Düzce. There was a participation in con- portunity to contribute to preserving cultural ferences and workshops in places they vis- rights such as education in their native lan- ited. guage. Considering the unstable structure in Iraq, it is obvious that Iraqi Circassians have On the other hand, in order to teach Ady- been going through hard times to preserve ghe language, the society has been planning their identity. Nevertheless, it is believed that to open courses in Kirkuk. Particularly in in order to reinforce the democracy in Iraq, Kirkuk, the society has been striving to de- it is required to fairly recognize the commu- velop relations among the Turkmen, Arab, nities preserving their own language, social Kurdish and Christian groups. structure and culture.
ORSAM Report No: 134, November 2012 19 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES
An Interview with Ahmad Katav, Head of groups. This is the current situation. How- Al-Tadamun Society of Iraqi, Chechen, ever, Circassians were known for preferring Dagestani and Circassian Tribes military professions in Saddam period. In fact, there were many high-ranking generals ORSAM: What can you tell about the situa- in Iraqi army. Among them were found lieu- tion of Iraqi citizen North Caucasians during tenant general, major general and many brig- the Saddam Period and after the Iraqi inva- adier generals and officers. Nevertheless, as sion of the U.S.? Has there been any change they were afraid of the tyrant regime during for North Caucasians after the Iraqi invasion the Saddam period, they could not tell their of the U.S.? If so, could you tell us about these real nicknames and that they were Circas- changes? What are the main problems of sian. Only some of them carried the surname North Caucasians in Iraq? “Dagestani”. On the other hand, they have im- portant positions in civil life. There are many Ahmad Katav: In Iraq, North Caucasians young judges and general directors among composed of Dagestanis, Chechens and Ady- them. However, they were forbidden to co- ghes are known as “Circassians”. The financial operate such as forming a society, gathering situation of Circassians is generally at a me- in special days or getting organized as Circas- dium or high level. However, they are threat- sians or North Caucasians. Major changes ened especially by Shia militias in terms of took place after the Iraqi invasion of the U.S. security. For instance, a Circassian village was As the safety of the country was shaken, the completely destroyed in Diyala region, and Circassian villages also had their share of this approximately 25 families were exiled. Our situation. Many raids, assassinations, and ar- two generals were assassinated in Baghdad. rests took place. In addition, as Circassians, However, they are in a good relationship with we were deprived of all our rights as minority other ethnic and religious groups of Iraq, es- due to the fact that the administration took pecially in Kirkuk. As a matter of fact, they the control of Shiite, Arab and Kurdish par- have strong bonds with most of the ethnic ties. For instance, we cannot work in gov-
ORSAM 20 Report No: 134, November 2012 IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanis, Adyghes) ORSAM
ernment offices. Because the appointments them as “damned Turks”. We have never been in this context totally depend on the sharing content for living in the Middle East and Iraq. among parties. As a minority, we are totally We have never felt like we live in our coun- excluded, and there is no one listening to us. try. Because we have always been treated as In such an environment, we have been striv- a second-class citizen. We’ve seen worse. Be- ing to preserve out ethnic identity and our- cause we are considered as the remains of the selves in Iraq as a Circassian minority. Turkish army and also as the agents of Turks. Despite the fact that many of us have been ORSAM: How do you define Iraq and the martyrized for Iraq, we are accused of not Middle East from the perspective of an Iraqi being loyal to them. In other words, we feel citizen North Caucasian? What do Iraq and like strangers in Iraq, of which we are citizens Middle East mean for you? with official identity.
ORSAM: Could you tell us about the Al-Tad- amun Society of Iraqi, Chechen, Dagestani and Circassian Tribes? When and how was it established? Why was such a society was re- quired to be established? Where do the ma- jority of your members come from? What is the rate of female and young members in your society? What is the education level of these people? Where are the offices of your society located?
Ahmad Katav: We established the Al-Tada- Ahmad Katav: As a result of the long-lasting mun society in 2004 along with the Chechen, wars and major mistakes of Saddam, Iraq Dagestani and Adyghe tribes living in Iraq. has become an under-developed country “Tadamun” means “to hang on”, and the word that cannot be compared to outside world. indicates the North Caucasians’ relations by Those wars led to orphans and widows, and affinity in Iraq. The headquarter of the so- also caused depression. Although we Circas- ciety is located in Kirkuk. However, we also sians have been living in Iraq for many years, have representative offices in Baghdad, Mo- we have been considered as soldiers arriv- sul, Tikrit, Diyala and Anbar. The majority of ing in the Middle East along with Ottomans our members are from Kirkuk and Baghdad. since the first day we came here under the The number of women among the Al-Tada- administration of the Ottoman Empire. The mun Society constitutes approximately 30 per Iraqi people regard us as the “daggers of the cent of the members. The rate of the young Ottoman Empire ready to be stuck on their members is approximately 40 per cent. Most own chests”. Circassians established the city of the members have associate’s or bachelor’s of Fallujah during the periods of Dagestani degree. In addition, there are also high-school Mehmet Fazıl Pasha and Kazım Pasha. Fal- graduates, civil servants working in govern- lujah was not a settlement except for Arab ment offices, doctors, engineers, teachers, tribes until then. Circassians created a mili- tradesman and self-employed among our tary zone in Fallujah in line with the orders members. We do not have offices except for of Kazım Pasha, and Chechens were brought Kirkuk. However, we have volunteer mem- and settled here. Afterwards, this settlement bers working in other cities due to the finan- turned into a city. The Arab population in Fal- cial situation of our society. lujah hate Circassians and they still describe
ORSAM Report No: 134, November 2012 21 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES
ORSAM: Could you give us more detailed casus to participants, and also we dealt with information about the activities of Al-Tada- the modern and contemporary history. Many mun? Which activities did you carry out when participants from other ethnic and religious and where? What is your financial resource groups attended to our congress. Attendants to carry out these activities? Are there any stated they admired Circassians and their political party, public organization or non- great history. governmental organization affiliated to dif- ferent ethnic and religious groups with which 3) We organized training courses for the de- you are in cooperation and have carried out velopment of the members of Al-Tadamun joined organizations? If so, which activities society. We carried out activities for our have you carried out? members to teach and inform about their na- tive language, history, customs and traditions. Ahmad Katav: Al-Tadamun have carried out We strived to teach the Khabze culture, which some limited activities since its establish- is the national tradition of Adyghes. ment. Because we were scared due to the lack of security in Iraq. I can explain some of these 4) We have distributed food throughout Ra- as follows: madan for the last three years. We provided food and financial support for Circassian families and also the families from other eth- nic and religious groups with low-income in Kirkuk.
5) We have distributed stationery and cloth- ing to orphan children in some schools for the last two years.
6) We distributed winter coats and training suits to orphan and poor children in some schools in Kirkuk for three years. They were distributed for three times. It was carried out in the charge of Dr. Ahmad Katav during the Feast of Sacrifice, and it was announced on media by Turkmeneli TV.
7) We organize trips to introduce Al-Tada- 1) We paid a visit to Maykop, capital of the mun. We paid visits to the Circassian Char- Republic of Adyghe located in Northwest- ity Association in Jordan and also the Circas- ern Caucasus in the Russian Federation. We sian Charity Association in Syria. In Turkey, reserved a certain quota for children who we visited North Caucasian associations and would like to complete their studies in Ady- federations in İstanbul, Ankara, Kayseri and ghe. We are going to finance the expenses of Düzce. We introduced our society there, and students. 4 students have already been study- attended some meetings and conferences ing in Maykop through our means. held in İstanbul and Ankara. I personally at- tended most of these conferences, and paid 2) We organized the second congress of Al- the expenses from my own pocket. Tadamun in Kirkuk. We elected the adminis- trative board in the congress, and also intro- 8) We are planning to open courses to teach duced the ethnic identity of the North Cau- Adyghe language in Kirkuk. We cannot open
ORSAM 22 Report No: 134, November 2012 IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanis, Adyghes) ORSAM
language courses and educational institutions not affiliated to the parties within the gov- due to the security problems in Iraq. ernment. Because we are not member of any party. We have strived to avoid cooperating 9) Besides these, we have been carrying out with them in order to preserve our Circassian lots of other activities. We pay mutual visits identity. We do not want to depend anyone. with Arab, Turkmen, Kurdish and Christian This situation conflicts with the interests of Iraqis. We are trying to encourage peaceful government, in which the majority discrimi- life among the Iraqi people and to reinforce nate against ethnic or sectarian groups and the relationship among tribes. Our relations which is ruled by radical nationalist parties. are quite limited. Because all the civilian so- cieties are affiliated to the effective parties in ORSAM: What do you expect from the Iraqi the country. However, we have a quite good government and from Turkey in particular? relationship with the tribes of all the ethnic What kind of future do you expect for North groups. We have been trying to carry out our Caucasians in Iraq? activities through the subscriptions of our members and our own means. Ahmad Katav: Our expectations from Iraq are to be recognized as an ethnic minority like ORSAM: What is the approach of the gov- other minorities in Iraq such as Sabi, Shabak, ernment or local administrations towards Yezidi and Kakais; as well as to be represented your society and North Caucasians? Can in the parliament at a certain extent. Howev- you receive support in your activities? If so, er, we believe it is impossible to come true. how and by whom are you supported? If you On the other hand, we expect the Republic of are not supported by the government, what Turkey to see our problems. We want them might be the reasons? to see that we are a part of them, and sup- port us towards our goal to create a Circas- Ahmad Katav: We have not received any sian community in Iraq. One of the goals is support by the Iraqi government, local ad- to be recognized as Circassians in Iraq. We ministrations or by Turkey so far, except for aim at playing an active role in political life the 1.000 dollar-grant of the Turkmeneli Par- of Iraq to preserve our identity, and to be able ty in 2008 to by a computer and a printer for to meet our and our children’s expectations. our society. The Turkmeneli Party granted us If the current situation of North Caucasians 400 dollars to meet the publishing expenses continued in Iraq, only their names would of our monthly magazine. Our society and remain behind them. Because they are being the Turkmen Justice Party provided food aid assimilated among the ethnic groups they live for Chechenya village of Havije district in together. Kirkuk. We have not received any material or moral support from anywhere except these. * This interview was made by ORSAM on The reason why the Iraqi government does March 2012. not support us is due to the fact that we are
ORSAM Report No: 134, November 2012 23 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES
AL-TADAMUN JOURNAL PUBLISHED BY AL-TADAMUN ASSOCIATION
ORSAM 24 Report No: 134, November 2012 IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanis, Adyghes) ORSAM
ENDNOTES
1 In this report the term “Circassian”, which was used as the common name for the whole North Caucasian communities by the Ottoman Empire, is used. Circassian is the common name for the autochtonous communities (Adyghe, Abkhaz, Karachay, Balkar, Oset, Chechen, Ingush, Dagestanis etc.) in North Caucasus 2 Retired Full General Mohammad Abdulkadir Al-Dagestani, “Chechens in Iraq”, Al Tadamun Magazine, No 7 and 8, June 2006, p.20. 3 Divans might be defined as cultural centers, created by the well-known families of the area and whch gather the local people. 4 Muayyed Hasan Musfata Beg, “Bağdat’ta Bulunan Çerkes Ailelerinin Meclis ve Divanları”, Al- Tadamun Magazine, no 19-20, March 2012, p. 32-34. 5 Retired Lieutenant General Mohammed Abdülkadir Abdurrahman Al-Dagestani, ”Chechens in Iraq”, Al-Tadamun Magazine, No 7 ve 8, June 2006, p. 20. You can reach the whole document on www.sukhneh.com 6 Muayyed Hasan Musfata Beg, “Bağdat’ta Bulunan Çerkes Ailelerinin Meclis ve Divanları”, Al- Tadamun Magazine, no 19-20, March 2012, p. 32-34. 7 Notes on the interview with Abdülhamit Mustafa Necip 8 Retired Lieutenant General Mohammed Abdülkadir Abdurrahman Al-Dagestani, ”Chechens in Iraq”, Al-Tadamun Magazine, No 7 ve 8, June 2006, p. 20. 9 Caucasian News Agency, May 2005, Caucasian Foundation official website. 10 Abdullah Mehmedof, “Dünya’da Dağıstan ve Dağıstanlılar”, Translation: Ziyad El-Mulla, Damas- cus 1889, p. 83. 11 Interview with Al-Tadamun Society Director Ahmed Katav, Al-Tadamun Magazine, no 15-16, March 2010, p. 13. 12 Al-Tadamun Magazine, “Silahlı Milisler Çeçen (Hamidiye) Köyü’nü Yaktı ve Yıktı”, Al-Tadamun Magazine, no 11-12, December 2007, p. 1. 13 Attorney Mahmud Nedim İsmail and a group of researcher, “Irak Köylerini İyileştirme Projesi”, Baghdad 1954. 14 Selahattin Nacioğlu, ”Tuzhurmatu ve Çevresinde Bulunan Çeçen Aileleri”, Al-Tadamun Maga- zine, No 5 and 6, December 2005, sp 18-19. 15 “Tuzhurmatu ve civarındaki Çeçen Aileleri”, Al-Tadamun Magazine, No 5 and 6, December 2005. 16 Attorney Sadık El-Cimeli, “Fallujah’nin İnşasında Çerkeslerin Rolü”, Al-Tadamun Magazine, No 9 and 10, March 2007. 17 Interview with Chechen Hadji Said Rahim Khali “Süleymaniye’de Çeçenler”, Al-Tadamun Maga- zine, No 5 and 6, December 2005, p. 22. 18 Abdullah Mehmedof, “Dünya’da Dağıstan ve Dağıstanlılar”, Translation: Ziyad El-Mulla, Damas- cus 1889, p. 84. 19 Retired Lieutenant General Mohammed Abdülkadir Abdurrahman Al-Dagestani, ”Irak’ta Çeçenler”,Al-Tadamun Magazine, No 7 ve 8, June 2006, p. 20. 20 The picture was taken during a speech of Dagestani. A part of the speech is given in the Arabic sentences on the right of the picture. The translation of the paragraph is : We paid visits to em- bassies of more than 30 countries. However, none of them gave any accurate information about the number of Circassian population in Iraq. When we paid a visit to the Russian Ambassador in Iraq Jafil Hasan, he said they do not have any information on Dagestanis who immigrated to Iraq, but that hundreds of Circassians served within the Iraqi army. According to the official figures, approximately 15 thousand Circassians live in Iraq. Circassians living in Iraq settled in southern Erbil, Zaho, and Duhok.” 21 The translation of the Arabic sentence under the Emblem is: “One for all, all for one”
ORSAM Report No: 134, November 2012 25 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES
ORSAM REPORTS
ORSAM Report No: 1 ORSAM Report No: 12 ORSAM Report No: 21 ORSAM Report No: 31 March 2009 BLACK SEA INTERNATIONAL November 2010 BLACK SEA INTERNATIONAL The Struggle Against Piracy: Report No: 2 Away From Iraq: Post 2003 Iraqi Report No: 7 The Somalia Case and Turkey’s February 2010 Migration to Neighboring Coun- March 2011 Position Russian Perspective: The Influ- tries and to Turkey The Developments in Afghanistan (Tr - Eng) ence of the Factor of Iraq on (Tr – Eng) and Pakistan and Their Effects on Turkey’s Middle East Policies International Security ORSAM Report No: 2 (1990-2008) ORSAM Report No: 22 (Tr) January 2011 April 2009 (Tr - Rus) 60 Years of Alliance: NATO and Turkey-Yemen Relations and the ORSAM Report No: 32 Turkey Perception of Turkey in Yemen March 2011 ORSAM Report No: 13 (Tr – Eng – Ar) (Tr - Eng) February 2010 Shiite Opposition Question in 7 March 2010 Irak Seçimleri Saudi Arabia and Its Impacts ORSAM Report No: 23 (Tr) ORSAM Report No: 3 Öncesi Şii Kökenli Parti ve Seç- January 2011 May 2009 menlerin Politik Davranışlarının Is the Qatar-Iraq-Turkey-Europe ORSAM Report No: 33 Iraq’s Pivotal Point: Talafar Analizi Natural Gas Pipeline Project March 2011 (Tr - Eng) (Tr) Feasible? Turkmen Existence in Iraq (Tr - Eng) (Tr) ORSAM Report No: 4 ORSAM Report No: 14 July 2009 ORSAM Report No: 24 February 2010 ORSAM Report No: 34 2009 Lübnan Seçimleri: Ka- Seçim Öncesi Irak’ta Siyasal Du- January 2011 zananlar, Kaybedenler ve Türkiye The State of Kuwait: Relations March 2011 rum ve Seçime İlişkin Beklentiler Turkmen Press in Iraq (Tr) (Tr) with Turkey, War and Peace and the Al-Sabah (Tr – Ar) ORSAM Report No: 5 ORSAM Report No: 15 Government in Between August 2009 (Tr) ORSAM Report No: 35 March 2010 March 2011 Turkey-Lebanon Relations: Orsam Heyetinin 7 March 2010 ORSAM Report No: 25 Current Situation and Important Perceptions of Turkey Among the Irak Seçimlerine İlişkin Gözlem Religious and Sectarian Factions January 2011 Political Developments in Iraq Raporu Embargo on Iran by the Security (Tr) in Lebanon (Tr) (Tr - Eng) Council in Legal and Political Aspects ORSAM Report No: 36 ORSAM Report No: 16 ORSAM Water Research Pro- ORSAM Report No: 6 (Tr) April 2010 gramme Report No: 1 November 2009 Sultanate of Oman: An Arab State ORSAM Report No: 26 March 2011 The Tuzhurmatu Turkmens: A Between Tradition and Modernity BLACK SEA INTERNATIONAL Eu’s Water Framework Directive Success Story in the Arabian Peninsula Report No: 5 Implementation in Turkey: The (Tr - Eng - Ar) (Tr) February 2011 Draft National Implementation The Recent Developments in Plan ORSAM Report No: 7 ORSAM Report No: 17 Kyrgyzstan: (Eng) November 2009 April 2010 Past, Present and Future The Forgotten Turkmen Land: (Tr - Rus) ORSAM Report No: 37 Diyala Evaluation of Iraqi Parliamentary Elections of March 7, 2010 and March 2011 (Tr - Eng - Ar) ORSAM Report No: 27 the New Political Equation Popular Revolt in Tunisia and Its February 2011 (Tr) Aftermath ORSAM Report No: 8 The Steps of the Egyptian Revo- (Tr) BLACK SEA INTERNATIONAL lution: Is That the End of an Era? Report No: 1 ORSAM Report No: 18 (Tr) BLACK SEA INTERNATIONAL ORSAM Report No: 38 December 2009 March 2011 Abkhazia for the Integration of the Report No: 3 ORSAM Report No: 28 May 2010 Libyan War, International Inter- Black Sea BLACK SEA INTERNATIONAL vention and Turkey Turkish-Russian Relations: From Report No: 6 (Tr - Eng) (Tr) Neighborhood to Strategic Co- February 2011 ORSAM Report No: 39 operation The Limits of Power in Distraining ORSAM Report No: 9 March 2011 (Tr - Rus) on Ships by a Coast State on the January 2010 From Past to Present Libya International Law of the Sea The Yemen Issue: A Step Toward (Tr) Regional War? ORSAM Report No: 19 -Georgia’s Distraining on the Ships Navigating Around the (Tr - Eng) September 2010 ORSAM Report No: 40 Turkmens’ Migration Towards Black Sea- (Tr) ORSAM Water Research Pro- Turkey and Turkmen Population gramme Report No: 2 in Turkey ORSAM Report No: 29 ORSAM Report No: 10 February 2011 March 2011 (Tr) January 2010 Tunisia, Popular Revolution and Climate Change From a Security Civil War in Yemen: The Power ORSAM Report No: 20 Turkey’s Exprience Perspective and Its Effects on Struggle, Regional Influences and BLACK SEA INTERNATIONAL (Tr) Middle East Relations With Turkey Report No: 4 (Tr) (Tr - Eng) October 2010 ORSAM Report No: 30 ORSAM Report No: 11 Current Situation in Kyrgzstan, February 2011 ORSAM Report No: 41 February 2010 the Reasons of Change in Property Disagreements in March 2011 The Forgotten Turks: Turkmens Government and Short Term Kirkuk: A Study Based on the Understanding Iraq Through of Lebanon Foresights Field Search Cartoons - 1 (Tr – Eng – Ar) (Tr) (Tr) (Tr)
ORSAM 26 Report No: 134, November 2012 IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanis, Adyghes) ORSAM
ORSAM Report No: 44 with Turkey in the 50th Year of ORSAM Report No: 64 ORSAM Report No: 76 ORSAM Water Research Pro- Independence August 2011 BLACK SEA INTERNATIONAL gramme Report No: 4 (Tr) Victory of Justice and Develop- Report No: 14 April 2011 ment Party in 12 June 2011 October 2011 The Obligation of “International ORSAM Report No: 54 Turkey’s General Elections The Forgotten Turks in Italy: Cooperation” in Meriç (Maritza- May 2011 (Tr – Ar) Moena Turks Evros) (Tr - It) Basin Water Management Iraqi Groups’ Approach Towards ORSAM Report No: 65 (Tr) Main Political Problems and Rela- August 2011 ORSAM Report No: 77 tions With Turkey: A Study Based Arab Spring Through Cartoons – 1 October 2011 ORSAM Report No: 45 On Field Research (Tr) The Regional and Global Effects April 2011 (Tr) of the Us Post-Withdrawal Policy Syria Towards Democracy or ORSAM Report No: 66 Towards Iraq and Its Reflections Civil War?: Social and Political ORSAM Report No: 55 August 2011 on Turkey Structure, Prospects June 2011 Civil War in Libya and Inter- (Tr) For Change and Its Impacts on national Intervention Through Turkey Antalya Conference of Syrian Opposition: Results, Outlook on Cartoons - 1 ORSAM Report No: 78 (Tr) (Tr) ORSAM Water Research Pro- Basic Problems and Expectations gramme Report No: 8 ORSAM Report No: 46 from Turkey ORSAM Report No: 67 October 2011 May 2011 (Tr) August 2011 Constructed Wetlands and Re- Power Struggle in Syria, Reaction Somalia: A Nation’s Peril and Use of Waste Water for the Irriga- of the International Community ORSAM Report No: 56 Turkey’s Humanitarian Aid tion in Turkey and Israel and Turkey’s Position June 2011 (Tr) (Tr) (Tr) Elections and Experience of Jus- ORSAM Report No: 47 tice and Development Party ORSAM Report No: 68 ORSAM Report No: 79 ORSAM Water Research Pro- (Tr – Ar) September 2011 October 2011 gramme Report No: 5 The Operaton Against Osama The Political Balance in Pre- May 2011 ORSAM Report No: 57 Bin Laden and Its Reflections in Election Period in Tunisia Cartoons (Tr) Turkey-Syria Relations: Asi June 2011 (Orontes) Friendship Dam As An (Tr) Reflections Of 12 June 2011 Tur- ORSAM Report No: 80 Example Of Cooperation key Parliamentary Elections in the In Transboundary Waters ORSAM Report No: 69 October 2011 (Tr) Middle Eastern Countries September 2011 Understanding Iraq Through (Tr - Eng) Understanding Iraq Through Cartoons - 5 ORSAM Report No: 48 Cartoons - 4 (Tr) May 2011 ORSAM Report No: 58 (Tr) Orsam Interviews - 1 July 2011 ORSAM Report No: 81 Iraqi Arabs, Minorities & Aca- Reflections of 12 June 2011 Tur- ORSAM Report No: 70 BLACK SEA INTERNATIONAL demics - 1 key Parliamentary Elections in the BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 15 October 2011 (Tr) Middle East Through Cartoons Report No: 10 September 2011 Great Power Politics on Afghani- ORSAM Report No: 49 (Tr) Russia’s and Turkey’s Iran Poli- stan May 2011 cies in the XXI. Century (Tr-Eng) Orsam Interviews - 2 ORSAM Report No: 59 (Tr - Rus) Iraqi Turkmens - 1 July 2011 ORSAM Report No: 82 (Tr) Understanding Iraq Through ORSAM Report No: 71 BLACK SEA INTERNATIONAL Cartoons - 2 September 2011 Report No: 16 ORSAM Report No: 50 (Tr) Gaza Problem: Israel’s Blocade, October 2011 May 2011 International Law, Palmer Report Afghanistan in the Perspective of ORSAM Interviews - 3 ORSAM Report No: 60 and Turkey’s Approach Neighboring Countries Iraqi Kurdish Officials, Academics (Tr) (Tr-Eng) & Journalists - 1 ORSAM Water Research Pro- gramme Report No: 6 (Tr) ORSAM Report No: 72 ORSAM Report No: 83 July 2011 September 2011 November 2011 ORSAM Report No: 51 Cooperation and Conflict on the Statistics of the Middle Eastern The Community Brought up to BLACK SEA INTERNATIONAL Mekong River Waters Countries Agenda upon the Transition in Report No: 8 (Tr-Eng) (Tr) Syria: The Turkmens of Syria May 2011 (Tr) The 75th Anniversary of Mon- ORSAM Report No: 61 ORSAM Report No: 73 treaux Convention Regarding the July 2011 BLACK SEA INTERNATIONAL ORSAM Report No: 84 Regime of Turkish Straits Report No: 11 ORSAM Water Research Pro- (In the Framework of the Chang- The Complete Decipher of the “Chance in Syria Conference”, October 2011 gramme Report No: 9 ing Geopolitics of the Black Sea) November 2011 Carried Out in Antalya Between Anatolian Sphere of Influence (Tr) (Tr-Eng) Somalia’s Catastrophic Famine: June 1-2 2011 Political Drought or Natural One? ORSAM Report No: 52 (Tr - Eng) ORSAM Report No: 74 (Tr-Eng) BLACK SEA INTERNATIONAL BLACK SEA INTERNATIONAL Report No: 9 ORSAM Report No: 62 Report No: 12 ORSAM Report No: 85 May 2011 August 2011 October 2011 November 2011 Understanding Iraq Through Historical Pragmatism in Syrian Afghanistan and Regional Se- Ukraine in Regress: The Tymosh- Political Culture, Syrian Foreign curity Cartoons - 3 enko Trial Policy Under Bashar Al-Assad (Middle East, Central and South (Tr) (Eng) and Turkish-Syrian Relations (Tr) Asia, Russian Federation) ORSAM Report No: 63 ORSAM Report No: 75 (Tr - Rus) ORSAM Water Research Pro- ORSAM Report No: 86 BLACK SEA INTERNATIONAL November 2011 gramme Report No: 7 Report No: 13 From Past to Present: The Iraqi ORSAM Report No: 53 August 2011 October 2011 Turkmen Front’s Structure and May 2011 The Invisible Strategic Resource: Kazaks and Kazakistanis Administration Madagascar: Gains, Missing Transboundary Ground Waters (Tr - Rus) (Tr) Opportunities, and Relations (Tr)
ORSAM Report No: 134, November 2012 27 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES
ORSAM Report No: 87 ORSAM Report No: 100 ORSAM Report No: 113 ORSAM Report No: 124 November 2011 January 2012 BLACK SEA INTERNATIONAL July 2012 Turkmen in Iraq and Their Flight: Statistics of Iraq Report No: 18 Turkey in Africa: The Implemen- A Demographic Question? (Tr) April 2012 tation of the Action Plan and an (Eng) Mongolia: A Developing Democ- Evaluation ORSAM Report No: 101 racy and a Magnet for Mining After Fifteen Years ORSAM Report No: 88 ORSAM Water Research Pro- (Eng) (Tr - Eng - Fr) November 2011 gramme Report No: 11 Bektashism in Iraq (Turkmens – January 2012 ORSAM Report No: 114 ORSAM Rapport No 124 Shabaks – Kakais) Right to Safe Drinking Water and April 2012 (Tr) Juillet 2012 Sanitation Understanding the Syrian Prob- La Turquie en Afrique: Un Bilan (Tr) lem Through Comics - 8 ORSAM Report No: 89 (Tr) de la Mise en Oeuvre du Plan November 2011 D’action ORSAM Report No: 102 Quinze Ans Apres Morocco Monarchy in Trans- January 2012 ORSAM Report No: 115 formation Process: Evolution or How and Under What Circum- April 2012 (Tr - Eng - Fr) Revolution? stances Could Iraq Be Split Up? Arguments on Safe Havens in (Tr) Being Ready for the Worst Syria: Risks, Opportunities and ORSAM Report No: 125 (Tr – Eng) Scenarios for Turkey BLACK SEA INTERNATIONAL ORSAM Report No: 90 (Tr - Eng) Report No: 23 November 2011 ORSAM Report No: 103 July 2012 The Efforts of Democratization in January 2012 ORSAM Report No: 116 Middle East Policy of Russia the Hashemite Kingdom of Jor- The Struggle for Oil in Iraq: An ORSAM Water Research Pro- (Tr - Eng) dan Within the Context of Local Analysis in the Light of Multi- gramme Report No: 14 Actors and Regional Challenges National Companies, April 2012 ORSAM Report No: 126 (Tr-Eng) International Contracts and Con- The Concept of “Benefit-Shar- ORSAM Water Research Pro- ing”, Its Theoretical Background gramme Report No: 16 ORSAM Report No: 91 stitutional Debates (Tr) and Practical Reflections July 2012 December 2011 (Tr - Eng) The Arab League’s and Turkey’s Towards the New Water Frame- ORSAM Report No: 104 work Directive: Notes on Water Decisions to Impose Sanction ORSAM Report No: 117 Against Syria, and Possible Con- ORSAM Water Research Pro- Draft Law gramme Report No: 12 April 2012 (Tr) sequences Invest to Mosul Invest to Future (Tr) February 2012 An Evaluation on the Draft Ar- (Tr - Eng) ORSAM Report No: 127 ticles on the Law of Transbound- ORSAM Report No: 92 ORSAM Report No: 118 August 2012 December 2011 ary Aquifers Kurdish Movements in Syria (Tr – Eng) BLACK SEA INTERNATIONAL Current Situation of Disputed Report No: 19 (Tr - Eng) Areas in Iraq ORSAM Report No: 105 May 2012 (Tr) The Analysis of Trade-Economic ORSAM Report No: 128 February 2012 September 2012 Political Rights of Minorities in Relations ORSAM Report No: 93 Between Ukraine and Turkey The Development of Belarus - ORSAM Water Research Pro- Iraqi Legislation (Tr - Rus) Turkey Economic Cooperation in gramme Report: 10 (Tr) Modern Conditions December 2011 (Tr - Eng - Rus) Turkey and Wfd Harmonization: A ORSAM Report No: 106 ORSAM Report No: 119 Silent, But Significant Process February 2012 BLACK SEA INTERNATIONAL (Eng) Social Rights of Minorities in Iraqi Report No: 20 ORSAM Report No: 129 Legislation May 2012 BLACK SEA INTERNATIONAL ORSAM Report No: 94 (Tr) Geopolitical Dynamics as an Report No: 25 Instrument of Investigation of September 2012 December 2011 Trends and Scenariouse of Re- The Role of Perception in Turkey- ORSAM Report No: 107 Belarus-Turkey: Positive France Crisis: French Perception gional Development Dynamics of Intergovernmental February 2012 (Tr - Rus) on Turkey Human Rights of Minorities in Cooperation (Tr) (Tr - Rus - Eng) Terms of International Law And ORSAM Report No: 120 Iraqi Constitution BLACK SEA INTERNATIONAL ORSAM Report No: 95 (Tr) ORSAM Report No: 130 December 2012 Report No: 21 November 2012 Arab Spring Through Cartoons May 2012 ORSAM Report No: 108 Development of Political System Syrian Circassians – 2 February 2012 (Tr) in Kazakhstan: 2012 Parliamen- The Future of the Economic Co- tary Elections ORSAM Report No: 130 operation Organization (ECO) (Tr) November 2012 ORSAM Report No: 96 (Tr - Eng) Syrian Circassians December 2011 Understanding Iraq Through ORSAM Report No: 121 (Tr - Eng) ORSAM Report No: 109 May 2012 Cartoons – 6 February 2012 (Tr) New Dynamics in Local and Iraqi ORSAM Report No: 131 The Missing Letter: The Rise of Politics in Mosul (Field Study) BLACK SEA INTERNATIONAL ORSAM Report No: 97 Turkey and the “Bric” Area (Tr - Eng - Ger) Report No: 26 January 2012 (It) November 2012 Understanding Iraq Through ORSAM Bericht Nr. 121 “The Third Wave”: Geopolitics of Cartoons – 7 ORSAM Report No: 110 Mai 2012 Postmodernism (Tr) ORSAM Water Research Pro- Kommunalpolitik in Mosul und (Tur - Eng) gramme Report No: 13 Neue Dynamiken in Der Irakisch- ORSAM Report No: 98 March 2012 en Politik (Feldarbeit) ORSAM Report No: 132 BLACK SEA INTERNATIONAL Water Resources and Manage- (Ger) November 2012 Report No: 17 ment in Iran Foreign Minister Ahmet January 2012 (Tr) ORSAM Report No: 122 Davutoğlu’s Visit to Kirkuk Presidential Election in Kyrgyz- ORSAM Water Research Pro- (Tr) stan and Its Effects on Kyrgyz- ORSAM Report No: 111 gramme Report No: 15 March 2012 stan-Turkey Relations May 2012 ORSAM Report No: 133 (Tr) A Critical Look at the Syrian Water Resources Management Kurdish Opposition in Iraq November 2012 ORSAM Report No: 99 (Tr) (Tr - Eng) The Rise and Future of January 2012 Opposition in Iraqi Kurdistan Turkish Political Parties’ State- ORSAM Report No: 112 ORSAM Report No: 123 Region ments on Syrian Refugees in Ha- March 2012 BLACK SEA INTERNATIONAL (Tr) tay, and Approaches of Political Constitutional System and Politi- Report No: 22 Party Representatives and Move- cal Parties in Islamic Republic June 2012 ORSAM R Report No: 134 ments in Hatay Towards Syrian of Iran Global Migration and Develop- November 2012 Developments (March-December (Tr) ment of Migration Policies Iraqi Circassians 2011) of Turkey and European Union (Tr - Eng) (Tr) (Tr)
ORSAM 28 Report No: 134, November 2012 IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanis, Adyghes) ORSAM
ORSAM AKADEMİC STAFF
Hasan Kanbolat ORSAM Director Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık METU, Director of Institute of Social Sciences Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar ORSAM Advisor, ORSAM Eurasian Strategies Coordinator - Bilkent University Assoc.Prof.Dr. Tarık Oğuzlu ORSAM Advisor, Middle East - Antalya International University Assoc. Prof. Dr. Harun Öztürkler ORSAM Advisor, Middle East Economies - Afyon Kocatepe University, Department of Economics Assoc. Prof. Dr. Mehmet Şahin ORSAM Advisor, Middle East - Gazi University, Department of IR Assoc. Prof. Dr. Özlem Tür ORSAM Advisor, Middle East - METU, Department of IR Habib Hürmüzlü ORSAM Advisor, Middle East Asst. Prof. Dr. Serhat Erkmen ORSAM Advisor, Middle East - Ahi Evran University, Department of IR Asst. Prof. Dr. Canat Mominkulov ORSAM Researcher, Eurasia, Al Farabi Kazakh National University Dr. Abdullah Alshamri ORSAM Advisor, Middle East - ORSAM Riyadh Represantative Dr. Neslihan Kevser Çevik ORSAM Advisor, Middle East Elmira Cheremisova ORSAM Advisor, Middle East - St. Petersburg University Dr. Didem Danış ORSAM Advisor, Middle East - Galatasaray University, Department of Sociology Dr. Jale Nur Ece ORSAM Advisor, Maritime Safety and Security Assoc. Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu (Kamalov) ORSAM Advisor, Eurasia Dr. Yaşar Sarı ORSAM Advisor, Eurasia - ORSAM Bishkek Represantative, Kyrgyzstan-Turkey Manas University Dr. Bayram Sinkaya ORSAM Advisor, Middle East - Yıldırım Beyazıt University Department of International Relations Dr. Süreyya Yiğit ORSAM Advisor, Eurasia Att. Aslıhan Erbaş Açıkel ORSAM Advisor, Energy - Maritime Law Pınar Arıkan ORSAM Advisor, Middle East - METU Department of International Relations Fazıl Ahmet Burget ORSAM Advisor, Middle East - Afghanistan Volkan Çakır ORSAM Advisor, Africa - ORSAM Antananarivo (Madagascar) Representative Bilgay Duman ORSAM Researcher, Middle East Noyan Gürel ORSAM İzmir Represatative Selen Tonkuş Kareem ORSAM Erbil (Iraq) Represantative Oytun Orhan ORSAM Researcher, Middle East Sercan Doğan ORSAM Research Assistant, Middle East Nebahat Tanriverdi ORSAM Research Assistant, Middle East Uğur Çil ORSAM, Middle East Leyla Melike Koçgündüz ORSAM, Middle East & Projects Ufuk Döngel ORSAM, Ortadoğu Göknil Erbaş ORSAM, Black Sea Aslı Değirmenci ORSAM, Middle East Jubjana Vila ORSAM, Middle East Mavjuda Akramova ORSAM, Middle East
ORSAM Water Research Programme
Dr. Tuğba Evrim Maden ORSAM Water Research Programme Hydropolitics Researcher Dr. Seyfi Kılıç ORSAM Water Research Programme Hydropolitics Researcher Kamil Erdem Güler ORSAM Water Research Programme Çağlayan Arslan ORSAM Water Research Programme
ORSAM ADVISORY BOARD
Dr. Ismet Abdulmecid Former President of Iraqi Council of State Prof. Dr. Hayati Aktaş Karadeniz Technical University, Head of Department of International Relations Prof. Dr. Ramazan Daurov Assistant Director, Russian Academy of Sciences Institute of Oriental Studies Dr. Abdullah Alshamri ORSAM Advisor, Middle East - ORSAM Riyadh Represantative Prof. Dr. Vitaly Naumkin Director, Russian Academy of Sciences Institute of Oriental Studies Hasan Alsancak İhlas Holding CEO Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık ORSAM Advisor Middle East, METU Director of Institute of Social Sciences Prof. Dr. Ahat Andican Former Minister & Istanbul University Prof. Dorayd A. Noori Vice-Undersecretary in Iraq’s Embassy in Ankara
ORSAM Report No: 134, November 2012 29 ORSAM CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES
Prof. Dr. Tayyar Arı Uludağ University, Head of Department of International Relations Prof. Dr. Ali Arslan Istanbul University, Department of History Dr. Farhan Ahmad Nizami The Director of Centre for İslamic Studies at Oxford University Başar Ay General Secretary, Turkish Textile Employers’ Association Prof. Aftab Kamal Pasha The Director of The Centre for West Asian Studies in India Prof. Dr. Mustafa Aydın President of Kadir Has University Ambassador Shaban Murati Albanian Institute for International Studies Dr. Ersel Aydınlı Vice-President of Bilkent University, Fulbright Executive Director Safarov Sayfullo Sadullaevich Strategic Research Center Under The President of Tajikistan Mohamed Noureddine Specialist in Turkish Affairs, Prof. at Lebanese University - History Prof. Dr. Hüseyin Bağcı METU, Head of Department of International Relations Itır Bağdadi İzmir Economy University, Department of International Relations and European Union Prof. Dr. İdris Bal Member of Parliament in the 24th Legislative Term of Grand National Assembly of Turkey Assist.Prof. Dr. Ersan Başar Karadeniz Techinical University, Maritime Transportation and Management Engineering Kemal Beyatlı Head of Iraqi Turkman Press Council Yaşar Yakış Ambassador, Former Minister of Foreign Affairs Barbaros Binicioğlu ORSAM Advisor, Middle Eastern Economies Prof. Dr. Ali Birinci Polis Akademisi Patrick Seale Well-Known Middle East and Syria Specialist Assoc. Prof. Dr. Mustafa Budak Deputy Director General in Prime Ministerial State Archives Assoc. Prof. Dr. Hasan Canpolat Turkish Ministry of Defense Advisor Ret. (Air) Gen. Ergin Celasin 23rd Commander of Air Forces Dr. Sami Al Taqi General Manager of Orient Research Center Assoc. Prof. Dr. Mitat Çelikpala Kadir Has University, Head of Deparment of International Relations Çetiner Çetin Journalist, Iraq Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya President of The Council of Higher Education Assoc. Prof. Dr Didem Danış ORSAM Advisor, Immigration Studies & Iraqi Refugees, Galatasaray University, Department of Sociology Prof. Dr. Volkan Ediger İzmir Economy University, Department of Economics Prof. Dr. Cezmi Eraslan President of Atatürk Research Center, Istanbul University, Department of History Prof. Dr. Çağrı Erhan Ankara University, Faculty of Political Science, Department of IR & Director ATAUM Asst. Prof. Dr. Serhat Erkmen ORSAM Middle East Advisor, Ahi Evran University, Head of the Department of International Relations Dr. Amer Hasan Fayyadh Baghdad University, Dean of Political Sciences Faculty (Iraq) Att. Aslıhan Erbaş Açıkel ORSAM Advisor, Energy-Maritime Law Cevat Gök Manager of Iraq El FIRAT TV - Turkey Mete Göknel Former Director of Petroleum Pipeline Corporation (BOTAŞ) Osman Göksel BTC & NABUCCO Coordinator Timur Göksel Beirut American University (Lebanon) Prof. Muhamad Al Hamdani Cultural Undersecretary in Iraq’s Embassy in Ankara Numan Hazar Retired Ambassador Habib Hürmüzlü ORSAM Middle East Advisor Assoc. Prof. Dr. Pınar İpek Bilkent University, Department of International Relations Dr. Tuğrul İsmail TOBB University of Economics & Technology, Department of International Relations Assoc. Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu (Kamalov) ORSAM Eurasia Advisor Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar Bilkent University, Department of International Relations Assoc.Prof.Dr. Şenol Kantarcı Kırıkkale University, Department of International Relations Selçuk Karaçay Deputy Director, Vodafone (Turkey) Assoc. Prof. Dr. Nilüfer Karacasulu Dokuz Eylül University, Department of International Relations Prof.Dr. M. Lütfullah Karaman Fatih University, Head of the Department of International Relations Assoc. Prof. Dr. Şaban Kardaş TOBB Economy and Technology University, Department of International Relations Assoc. Prof. Dr. Elif Hatun Kılıçbeyli Çukurova University, Head of the Department of International Relations Prof. Dr. Aleksandr Knyazev Kyrgyz Slavic University (Bishkek) Prof. Dr. Erol Kurubaş Kırıkkale University, Head of the Department of International Relations Prof. Dr. Talip Küçükcan Director of Marmara University, Institute of Middle East Studies Arslan Kaya KPMG, Sworn-in Certified Financial Accountant Dr. Hicran Kazancı Iraqi Turkman Front Turkey Representative İzzettin Kerküklü President of Kirkuk Foundation Prof. Dr. Mustafa Kibaroğlu Okan University, Head of Department of International Relations
ORSAM 30 Report No: 134, November 2012 IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanis, Adyghes) ORSAM
Prof. Dr. Alexandr Koleşnikov Diplomat Dr. Max Georg Meier Hanns Seidel Foundation, Projects Director (Bishkek) Prof.Dr. Mosa Aziz Al-Mosawa President of Baghdad University (Iraq) Prof. Dr. Mahir Nakip Erciyes University, Faculty of Economic and Administrative Sciences Assoc.Prof.Dr. Tarık Oğuzlu ORSAM Advisor,Middle East-Antalya International University Hediye levent Journalist, Syria Prof.Dr. Çınar Özen Ankara University, Faculty of Political Science, Department of International Relations Murat Özçelik Ambassador Assoc. Prof. Harun Öztürkler ORSAM Middle East Economies Advisor, Afyon Kocatepe University, Department of Economics Dr. Bahadır Pehlivantürk TOBB Economy and Technology University, Department of International Relations Prof. Dr. Victor Panin Pyatigorsk University (Pyatigorsk, Russian Federation) Assoc.Prof.Dr. Fırat Purtaş Gazi University Department of International Relations, Deputy Secretary General of TÜRKSOY Prof. Suphi Saatçi Secretary-General of Kirkuk Foundation Assoc. Prof. Dr. Yaşar Sarı ORSAM Advisor, Eurasia - Kyrgyzstan-Turkey Manas University Ersan Sarıkaya Türkmeneli TV (Kirkuk, Iraq) Dr. Bayram Sinkaya ORSAM Middle East Advisor, Atatürk University Assoc.Prof.Dr. İbrahim Sirkeci Reader in Demography and Marketing Regent’s College, (London, UK) Dr. Aleksandr Sotnichenko St. Petersburg University (Russian Federation) Semir Yorulmaz Journalist, Egypt Zaher Sultan President of Lebanon Turkish Association Dr. Irina Svistunova Russia Strategic Research Center, Turkey-Middle East Studies Expert (Russian Federation) Asst. Prof. Dr. Mehmet Şahin ORSAM Advisor, Middle East, Gazi University, Department of International Relations Prof. Dr. Türel Yılmaz Şahin Gazi University, Department of International Relations Mehmet Şüküroğlu Energy Expert Assoc. Prof. Dr. Oktay Tanrısever METU, Department of International Relations Prof. Erol Taymaz Vice President of the METU North Cyprus Campus (TRNC) Prof. Sabri Tekir Dean of İzmir University, Faculty of Economics and Administrative Sciences Dr. Gönül Tol Director of Middle East Institute Turkish Studies (USA) Asst. Prof. Dr. Özlem Tür ORSAM Advisor, Middle East, METU, Department of International Relations M. Ragıp Vural General Coordinator of 2023 (Magazine) Dr. Ermanno Visintainer Director of Vox Populi (Rome,Italy) Dr. Umut Uzer Istanbul Technical University, Humanities and Social Sciences Prof. Dr. Vatanyar Yagya St. Petersburg City Council Member, St. Petersburg University (Russian Federation) Dr. Süreyya Yiğit ORSAM Eurasia Advisor EDITIORIAL BOARD OF MIDDLE EAST STUDIES
Meliha Altunışık Middle East Technical University (Turkey) Bülent Aras Ministry of Turkish Foreign Affairs, Head of Center for Strategic Strategic Research Tayyar Arı Uludağ University (Turkey) İlker Aytürk Bilkent University (Turkey) Recep Boztemur Middle East Technical University (Turkey) Katerina Dalacoura London School of Economics (UK) F. Gregory Gause Vermont University (USA) Fawaz Gerges London School of Economics (UK) Ahmet K. Han Kadir Has University (Turkey) Raymond Hinnebusch St. Andrews University (UK) Rosemary Holiis City University (UK) Bahgat Korany Durham University (UK) Peter Mandaville George Mason University (USA) Emma Murphy Durham University (UK)
MIDDLE EAST ANALYSIS EDITORIAL BOARD
Prof. Dr. Meliha Altunışık Middle East Technical University , Director of Institute of Social Sciences Hasan Kanbolat ORSAM Director Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar Bilkent University, Department of International Relations Asst. Prof. Dr. Serhat Erkmen ORSAM Middle East Advisor, Ahi Evran University, Head of Department of International Relations
ORSAM Report No: 134, November 2012 31 ORSAM
Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARA Tel: 0 (312) 430 26 09 Fax: 0 (312) 430 39 48 www.orsam.org.tr, [email protected]