Vraag nr. 350 Antwoord van 24 juni 1998 van de heer CARL DECALUWE 1. De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) baat een meetnet uit voor het monitoren van de Nitraatverontreiniging – West-Vlaanderen kwaliteit van het oppervlaktewater in het Vlaamse gewest. Over een 500-tal meetplaatsen Inzake eventuele nitraatverontreiniging in in de provincie West-Vlaanderen heeft de VMM West-Vlaanderen zou ik de minister graag volgen- informatie verzameld in de periode 90-97 (zie de vragen stellen. ook antwoord op vraag 2 en bijlage 1). Deze 1. Kan de minister een overzicht geven van de meetplaatsen zijn normaliter gesitueerd ter opgestelde meetpunten in de provincie West- hoogte van een brug over een waterloop. Vlaanderen, en dit opgesplitst voor het arron- Zij worden in een geïnformatiseerd meetplaat- dissement --, en de overi- senbestand aangeduid met een code, de naam ge West-Vlaamse arrondissementen ? van de waterloop, een omschrijving, de Lam- bertcoördinaten en een aantal andere velden 2. Welke West-Vlaamse waterlopen overschrijden waarin nuttige informatie wordt bijgehouden. de norm van 50 milligram nitraat en worden daardoor als verontreinigd gebied bestempeld ? Het gaat hier om meetpunten die worden bezocht en waar manueel een schepmonster 3. Is de eventuele nitraatverontreiniging in betrok- wordt genomen. Van een vaste opstelling is geen ken gebied te wijten aan verontreiniging, of sprake. moet de oorzaak elders worden gezocht ? Op enkele meetplaatsen meet de VMM speci- 4. Kan de evolutie inzake nitraatverontreiniging fiek de impact op de waterkwaliteit van agrari- worden weergegeven vanaf 1990, en dit voor de sche verontreiniging. Deze punten worden der- provincie West-Vlaanderen, opgesplitst in het wijze gekozen dat de landbouw – sensu largo – arrondissement Kortrijk-Roeselare-Tielt en de overige West-Vlaamse arrondissementen ? een overheesende invloed heeft op de opper- vlaktewaterkwaliteit en dat andere bronnen (industrie en huishoudens) een minieme of beperkte én berekenbare impact hebben.

Voor de provincie West-Vlaanderen betreft het de volgende meetplaatsen.

(Deel)gemeente Waterloop VMM nr. Lambertcoörd. Meetjaar

Alveringem Neerloopbeek 913092 030.70/183.35 1996 Pesersbeek 985000 032.17/182.50 96-97 Alveringem Kallebeek 986000 028.46/182.62 96-97 Alveringem Westsluisbeek 914012 030.26/182.47 1998 Bommel Vliet 877110 061.99/221.29 1996 Brugge Hoofdsloot-Zuiddambeek 874100 072.11/207.71 96-97 Brugge Meersbeek-Dorpsbeek 886000 074.10/209.35 1998 Zuid Over De Lieve 8008 078.08.220.06 1996 Zaadgracht – zijbeek (1) 677037 039.80/191.57 1996 Diksmuide Korversbeek 961000 045.78/182.00 96-97 Diksmuide Zijdelingsgeleed 692500 046.15/193.96 1998 Diksmuide Ronebeek 937000 044.88/186.56 1998 Eernegem Aletebeek 862025 056.90/230.10 1997 Eernegem Pierlinckbeek 862030 057.48/203.74 1997 Eernegem Hogebeek 862040 057.10/204.69 1997 Eernegem Zeewegbeek 862065 058.52/203.89 1997 Eernegem Krombrugsebeek 862075 058.60/204.36 1997 Klein Baselaarsgeleed 863540 048.24/204.01 1996 Gistel Groot Geleed 863500 049.25/204.24 1998 Rozebeek 946610 048.82/166.27 96-97 Heuvelland Kemmelbeek 952000 041.84/167.50 1998 Steenbeek 938200 045.97/185.24 96-97 Houthulst Steenbeek 939000 047.95/185.45 96-97 Houthulst Steenbeek-Zanddambeek 940000 049.75/185.50 96-97 Houthulst Steenbeek 938100 044.72/185.44 96-97 Houthulst Steenbeek-Zanddambeek 941000 051.14/186.01 96-97 (Deel)gemeente Waterloop VMM nr. Lambertcoörd. Meetjaar

Ichtegem Bourgognebeek 861950 057.62/205.27 96-97 Ieper Hanebeek 960020 050.44/176.44 96-97 Stegerszwin 869310 061.00/212.76 1996 Jabbeke Jabbeekse Beek – zijbeek (2) 872710 062.20/205.65 1996 – Bosbeek Kolvebeek 918530 052.15/192.77 96-97 Langemark-Poelkapelle Lobeek 955055 044.81/180.06 96-97 Meetkerke Moerzwin 875400 065.54/213.76 1996 Merkem Kwadebeek 937800 044.17/184.59 1996 Donkermanenchijngeleed 863710 046.69/207.23 1996 Oostende Grote Keignaert 695300 052.26/210.53 1996 Oostende Groot Zwin – Noordgeleed 869000 054.25/212.51 1998 Bornebeek 873000 073.16/204.45 1996 Oostkamp Poversbeek 906000 071.27/199.38 1996 Oostkamp Poversbeek 898060 069.43/205.05 96-97 Oostkamp Getebeek 907000 072.80/199.44 96-97 Oostkamp Merlebeek 873200 077.27/204.46 1998 Oostkamp Watermolenbeek 893000 066.26/205.99 1998 Oostkamp Marsbeek 898800 068.45/203.26 1998 Rozenhilbeek-Scherpen- 975030 038.34/168.14 1996 bergbeek Poperinge Winterbeek 984900 032.50/169.88 1996 Poperinge Bommelaarsbeek 984300 033.26/172.13 96-97 Poperinge Dode Stappenbeek 990035 027.22/171.04 96-97 Tielt Ringbeek 905500 073.93/192.44 1996 Kasteelbeek 929500 057.72/194.09 1996 Torhout Fonteinbeek 930500 057.22/197.04 1996 Torhout Kasteelbeek 930000 057.82/195.56 96-97 Torhout Ringaartbeek 931500 061.53/193.20 96-97 Kleine Stinkaard 690026 026.00/194.08 1996 Nattebeek 982050 033.12/180.66 1996 Vleteren Bernardsbeek 982080 032.02/178.54 1996

3. Nitraat is slechts één van de vele waterkwali- Niet conform norm : teitsparameters. Zwart : X95 % > 50 mg NO3/L ; Xmax > 75 mg NO3/L De imperatieve norm voor nitraat werd getoetst Rood : X95 % = 50 mg NO3/L ; Xmax > 75 per meetplaats aan de Europese richtlijn mg NO3/L (75/440/EEG – Richtlijn betreffende de vereis- te kwaliteit van oppervlaktewater bestemd voor Conform norm : de productie van drinkwater). Deze norm wordt Oranje : X95 % = 50 mg NO3/L ; 50 mg gerespecteerd indien tegelijk voldaan wordt aan NO3/L 75 mg nitraat/L. Noot : indien minder dan 6 metingen/jaar per meetplaats beschikbaar, werd niet getoetst Kleurcode weergegeven in de bijlage (ng). Uitzondering : indien minstens één meetwaarde > 75 mg NO3/L => kleurcode onderzoek (thans CODA) : in 1995 spoelde in "rood". de West-Vlaamse gemeenten tussen 38 à 257 kg stikstof per hectare landbouwgrond uit naar het Uit de bijlage 1 kan worden afgeleid dat over- oppervlaktewater (dit stemt overeen met 168 à schrijdingen van de norm in alle West-Vlaamse 1.138 kg nitraat per ha). arrondissementen voorkomen. Het meest "getroffen" zijn de arrondissementen Diksmui- Fusiegemeente KgN/gem. KgN/ha de, Ieper, Roeselare en Tielt, waar nauwelijks jaar 1995 jaar 1995 een meetpunt wordt gevonden waar de norm gerespecteerd wordt. Totaal West-Vlaan- deren 12.453.630 3. Een geringe aanwezigheid van nitraat kan wor- 162.363 257 den veroorzaakt door de natuur (afgevallen bla- 259.328 207 deren, uitwerpselen van waterwild, enz.). Ook 336.835 190 komt via de neerslag enkele tientallen kilo- 233.938 189 grammen stikstof per hectare per jaar terecht Tielt 494.880 165 op het aardoppervlak (initieel ook voor een 205.955 162 groot deel afkomstig van de landbouw). Deze 331.501 136 bronnen hebben echter in vergelijking met de Ieper 640.457 135 andere emissies (industrie, huisgezinnen en Torhout 179.814 133 landbouw) een minieme invloed. Heuvelland 510.884 127 Lo-Reninge 298.219 118 Ook in de provincie West-Vlaanderen zijn 153.808 110 industriële emissiebronnen van stikstof plaatse- Jabbeke 189.618 109 lijk belangrijk. In 1997 loosden de West-Vlaam- 126.456 103 se bedrijven waarvoor de VMM over meetgege- Roeselare 254.504 97 vens beschikt (bedrijven niet aangesloten op 160.131 87 een rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) en Oostende 42.663 85 waarvan het afvalwater al dan niet rechtstreeks 87.086 84 in het oppervlaktewater terechtkomt) gezamen- 143.359 83 lijk circa 438 ton stikstof in het oppervlaktewa- Brugge 169.891 79 ter (waarvan circa één vijfde als nitraat en 176.105 77 nitriet-stikstof). De totale industriële stikstof- 78.541 76 vracht is in werkelijkheid hoger, omdat de dag- 171.159 68 vrachten werden omgerekend tot jaarvrachten a 364.613 67 rato van 225 werkdagen per jaar, wat voor som- 114.068 67 mige bedrijven een onderschatting inhoudt, en Vleteren 199.164 65 bovendien werden vele KMO's niet meegere- Langemark-Poel- kend bij gebrek aan meetgegevens. Naar schat- kapelle 266.852 64 ting vertegenwoordigt de vooropgestelde 438 Kortemark 264.953 64 ton circa 70 % van het werkelijke totaal. Slechts 144.199 64 15 van de 169 bemeten bedrijven lozen een 120.599 63 gemiddelde nitraatconcentratie hoger dan 50 Poperinge 639.272 63 mg/liter. Houthulst 236.929 59 189.149 59 De RWZI's in de provincie West-Vlaanderen 60.758 59 loosden gezamenlijk 1.850 ton stikstof in 1997 19.507 58 (waarvan circa een derde als nitraat of nitriet- 52.307 58 stikstof). Zeven van de 20 operationele RWZI's Alveringem 409.955 57 lozen een gemiddelde nitraatconcentratie die Kortrijk 169.322 57 hoger is dan 50 mg/liter. 48.558 56 106.441 56 De belangrijkste bron van nitraat in West- 66.520 56 Vlaanderen is de landbouw (12.453 ton N/jaar 89.401 56 voor 1995). Dit blijkt uit de berekeningen door 19.317 56 het Sentwa-model dat voor de VMM werd ont- Veurne 431.990 55 wikkeld door het Instituut voor Scheikundig 94.994 55 Fusiegemeente KgN/gem. KgN/ha. jaar 1995 jaar 1995

Diksmuide 593.020 54 187.212 53 De Haan 119.232 53 Gistel 160.576 53 Nieuwpoort 109.559 52 Middelkerke 264.636 52 149.250 52 110.349 51 Blankenberge 38.827 51 Damme 283.496 51 Knokke-Heist 175.603 50 42.634 49 25.814 49 184.361 47 190.171 42 Oostkamp 200.841 42 40.257 40 61.429 38

4. De evolutie per meetplaats wordt weergegeven in bijlage 1 op basis van de toets aan de Euro- pese waterkwaliteitsdoelstelling (zie vraag 2). Er is weinig evolutie merkbaar in de meeste waterlopen : waar de norm voorheen werd over- schreden, blijft de situatie in 1997 meestal ook slecht. Gunstige uitzonderingen zijn : Kanaal van Gent naar Brugge in Beernem en in Brug- ge, het Leopoldkanaal in Heist, de Maleleie in Damme, de Noordede in Bredene en de Jobeek in Wingene (Zwevezele).

(Bovenvermelde bijlage ligt ter inzage bij het secre- tariaat van het Vlaams Parlement, dienst Schriftelij- ke Vragen – red.)