Zał ącznik nr 1 Uchwała Nr ………………… Rady Gminy Lutocin z dnia ……………………….

S T U D I U M UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY L U T O C I N

Cz ęść I - UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Cz ęść II - KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Lutocin, 2013 rok STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Spis tre ści

WST ĘP...... 4 I. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...... 6 1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA, ZAGOSPODAROWANIA I UZBROJENIA TERENU ...... 6 2. STAN ŁADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGI JEGO OCHRONY ...... 9 3. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ...... 10 3.1. Ukształtowanie powierzchni...... 10 3.2. Budowa geologiczna. Warunki geotechniczne ...... 11 3.3. Gleby. Warunki agroekologiczne ...... 11 3.4. Stosunki wodne ...... 12 3.5. Surowce mineralne ...... 14 3.6. Warunki klimatyczne ...... 15 3.7. Szata ro ślinna ...... 16 3.8. Przyrodnicze obszary i obiekty chronione ...... 17 4. STAN ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ ...... 18 5. STAN DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ ...... 24 6. WARUNKI I JAKO ŚĆ ŻYCIA MIESZKA ŃCÓW ...... 27 7. ZAGRO ŻENIA BEZPIECZE ŃSTWA LUDNO ŚCI I MIENIA ...... 33 8. POTRZEBY I MO ŻLIWO ŚCI ROZWOJU GMINY ...... 33 9. STAN PRAWNY GRUNTÓW...... 34 10. WYST ĘPOWANIE OBIEKTÓW I TERENÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH...... 34 11. WYST ĘPOWANIE NATURALNYCH ZAGRO ŻEŃ GEOLOGICZNYCH ...... 35 12. WYST ĘPOWANIE UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓ Ż KOPALIN ORAZ ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH ...... 35 12.1. Zło ża kopalin ...... 35 12.2. Zasoby wód podziemnych ...... 35 13. WYST ĘPOWANIE TERENÓW GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH ...... 36 14. STAN SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ...... 36 14.1. System komunikacji ...... 36 14.2. Systemy infrastruktury technicznej ...... 37 15. ZADANIA SŁU ŻĄ CE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH ...... 39 16. WYMAGANIA DOTYCZ ĄCE OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ ...... 39

2 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

II. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...... 40 1. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ ORAZ PRZEZNACZENIU TERENÓW ...... 40 2. KIERUNKI I WSKA ŹNIKI DOTYCZ ĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ U ŻYTKOWANIA TERENÓW ...... 42 3. OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY, KRAJOBRAZU KULTUROWEGO ...... 43 3.1. Ochrona środowiska i jego zasobów ...... 43 3.2. Prawna ochrona przyrody ...... 45 4. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ ...... 47 5. KIERUNKI I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ ...... 48 6. KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ...... 49 6.1. System komunikacji ...... 49 6.2. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej ...... 50 7. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM ...... 52 8. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM ...... 52 9. OBSZARY OBOWI ĄZKOWEGO SPORZ ĄDZENIA MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...... 53 10. OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ ...... 53 11. OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZ ĄDZI Ć MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...... 53 12. OBSZARY NARA ŻONE NA NIEBEZPIECZE ŃSTWO POWODZI I OSUWANIA SI Ę MAS ZIEMNYCH ...... 54 13. OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SI Ę W ZŁO ŻU KOPALINY FILAR OCHRONNY ...... 54 14. OBSZARY WYMAGAJ ĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI LUB REKULTYWACJI ..... 54 15. GRANICE TERENÓW ZAMKNI ĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH ...... 54 16. INNE OBSZARY PROBLEMOWE W ZALE ŻNO ŚCI OD UWARUNKOWA Ń I POTRZEB ...... 54

3 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

WST ĘP

Podstaw ę prawn ą do podj ęcia prac nad Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lutocin stanowi uchwała nr XV/68/2012 Rady Gminy Lutocin z dnia 19 kwietnia 2012 roku. Projekt Studium przygotowano w trybie ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 647 z pó źn. zm.) w zakresie okre ślonym w Rozporz ądzeniu Ministra Infrastruktury z dn. 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. nr 118 poz. 1233). Celem Studium jest okre ślenie polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lutocin przyj ęte uchwał ą nr XXV/143/2001 Rady Gminy w Lutocinie z dnia 30 listopada 2001 roku sporz ądzone było w oparciu o ustaw ę z dnia 7 lipca 1994 roku o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1994 r. nr 15 poz. 135 z późn. zm.). Nie mo że zatem spełnia ć wszystkich wymogów aktualnie obowi ązuj ących przepisów reguluj ących planowanie przestrzenne. W szczególno ści nie okre śla przeznaczenia terenów pod inwestycje w stopniu odpowiadaj ącym zapotrzebowaniu (potrzeby w zakresie budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego, rekreacyjnego, usługowo-produkcyjnego) oraz nie porz ądkuje istotnych dla planowania miejscowego informacji- zgodnie z obecnymi wymogami ustawowymi. Niniejszy projekt nawi ązuje do Studium uchwalonego w 2001 roku dostosowuj ąc jego ustalenia do aktualnych uwarunkowa ń rozwoju jak równie ż aktualnych przepisów reguluj ących gospodark ę przestrzenn ą. Projekt zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lutocin składa si ę z dwóch cz ęś ci: cz ęść I – „Uwarunkowania rozwoju przestrzennego” wynikające z: - dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu, - stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony, - stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej, wielko ści i jako ści zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, - stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, - warunków i jako ści życia mieszka ńców, w tym ochrony ich zdrowia, - zagro żenia bezpiecze ństwa ludno ści i jej mienia, - potrzeb i mo żliwo ści rozwoju gminy, - stanu prawnego gruntów, - wyst ępowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odr ębnych, - wyst ępowania obszarów naturalnych zagro żeń geologicznych, - wyst ępowania udokumentowanych złó ż kopalin oraz zasobów wód podziemnych, - wyst ępowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odr ębnych, - stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporz ądkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami,

4 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

- zada ń słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych, - wymaga ń dotycz ących ochrony przeciwpowodziowej. cz ęść II – „Kierunki zagospodarowania przestrzennego” okre ślaj ące: - kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów, - kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u żytkowania terenów, w tym wył ączone spod zabudowy, - obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody i krajobrazu kulturowego, - obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, - kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, - obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym, - obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, - obszary, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych, - obszary przestrzeni publicznej, - obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, - kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej, - obszary nara żone na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas ziemnych, - obszary, dla których wyznacza si ę w zło żu kopaliny filar ochronny, - obszary wymagaj ące rekultywacji. W warunkach gminy Lutocin nie zachodzi potrzeba okre ślania obszarów uzdrowisk, obszarów pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowi ązuj ących na nich ograniczeniach prowadzenia działalno ści gospodarczej jak równie ż granic terenów zamkni ętych ich stref ochronnych. Integraln ą cz ęść Studium stanowi ą zał ączniki graficzne w skali 1:25 000 wykonane na kopii mapy topograficznej pochodz ącej z zasobów pa ństwowego o środka dokumentacji geodezyjno-kartograficznej: − Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego − Kierunki zagospodarowania przestrzennego. Cz ęść tekstowa Studium z zał ącznikami graficznymi stanowi zał ącznik nr 1 do Uchwały Rady Gminy. Zał ącznik nr 2 stanowi rozstrzygni ęcie Rady Gminy o sposobie rozpatrzenia uwag zgłoszonych do projektu Studium. W ramach prac nad Studium wykonano „Opracowanie ekofizjograficzne” zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62 poz. 627 z pó źn. zm.) oraz prognoz ę oddziaływania na środowisko zgodnie z przepisami ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 roku o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. nr 199, poz. 1227).

5 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

I. UWARUNKOWANIA ROZWOJU

1. Uwarunkowania wynikaj ące z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu

Gmina Lutocin poło żona jest w północno-zachodniej cz ęś ci województwa mazowieckiego i zachodniej cz ęś ci powiatu żuromi ńskiego. Powierzchnia gminy wynosi 126,6 km 2, co stanowi 15,7% ogólnej powierzchni powiatu. S ąsiednie gminy to: Bie żuń, Lubowidz i Żuromin (powiat żuromi ński), Ro ściszewo (powiat sierpecki), Skrwilno (powiat rypi ński, województwo kujawsko-pomorskie). Odległo ść o środka gminnego Lutocin do najbli ższych miast wynosi: do Żuromina – ok.15km, Sierpca – ok. 15km, Rypina – ok. 20km, natomiast do Płocka – ok.60km, Ciechanowa – ok.70km a do stolicy województwa Warszawy – ok. 120km. Struktur ę użytkowania gruntów w granicach administracyjnych gm. Lutocin wg stanu na 1.01.2009r. przedstawia poni ższe zestawienie :

Struktura Wyszczególnienie Powierzchnia ha % 1. Użytki rolne, 9 351 73,9 w tym grunty zabudowane 251 2. Grunty pod lasami i 2528 20,0 zadrzewieniami 3. Grunty pod wodami płyn ącymi 17 0,1 4. Użytki kopalne - - 5. Tereny zabudowane i 313 2,5 zurbanizowane, w tym drogi 305 6. Tereny ró żne i nieu żytki 439 3,5

Powierzchnia ogółem 12 648 100

Źródło; Program ochrony środowiska powiatu żuromi ńskiego na lata 2009-2016

W strukturze u żytkowania gruntów ok. 74%, zajmuj ą u żytki rolne (ł ącznie z zabudow ą zagrodow ą), ok. 20,0%, lasy i zadrzewienia , ok. 6,0% pozostałe grunty (pod wodami, tereny komunikacyjne, tereny osiedlowe). Rolnictwo jest zatem dominuj ącą funkcj ą rozwoju gminy. W strukturze osadniczej wyst ępuje 21 sołectw o bardzo zró żnicowanej liczbie ludno ści. Do najwi ększych pod wzgl ędem zaludnienia nale żą : Lutocin – 826 mieszka ńców, Chrapo ń- 345, Seroki- 321, Chromakowo- 301, Swoj ęcin- 302 mieszka ńców. Sie ć osadnicza gminy pod wzgl ędem zaludnienia jest rozdrobniona, około 62% jednostek osadniczych, to miejscowo ści małe o zaludnieniu do 200 mieszka ńców. Rozmieszczenie przestrzenne ludno ści (wg danych Urz ędu Gminy, stan 31.12.2011) kształtuje si ę nast ępuj ąco:

6 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Sołectwo (miejscowo ść ) Liczba ludno ści

Boguszewiec 185

Chrapo ń 345

Chromakowo 301

Dębówka 162

El żbiecin 55

Felcyn 146

Gł ęboka 49

Jonne 282

Lutocin 826

Mojnowo 268

Obr ęb 180

Parlin 91

Pietrzyk 225

Przeradz Mały 218

Przeradz Nowy 120

Przeradz Wielki 186

Psota 5

Seroki 321

Siemcichy 200

Swoj ęcin 302

Szoniec 101

Szczypiornia 16

Zimolza 107

Ogółem 4 731

7 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Miejscowo ść Lutocin pełni rol ę głównego o środka obsługi ludno ści gminy. Zlokalizowane s ą tu usługi administracji, o światy, wychowania przedszkolnego, handlu, kultu religijnego, kultury. Dominuje tu zabudowa zagrodowa z niewielkim udziałem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, mieszkaniowo-usługowej i usługowej. Poza o środkiem gminnym stosunkowo du żo terenów zabudowanych wyst ępuje w miejscowo ści Chrapo ń, Chromakowo, Seroki i Swoj ęcin. Zlokalizowane tu placówki usługowe (m. in. oświaty, handlu) obsługuj ą równie ż mieszka ńców z okolicznych miejscowo ści. Na terenie gminy dominuje rozproszona zabudowa zagrodowa. W wi ększo ści wsi wyst ępuje zabudowa zagrodowa zlokalizowana najcz ęś ciej wzdłu ż głównych dróg. Zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna wyst ępuje głównie w formie pojedynczych nieruchomo ści, jako efekt podziałów rodzinnych lub przekształcenia siedlisk rolniczych, które przestały pełni ć dotychczasow ą funkcj ę. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej nie tworz ą zwartych kompleksów. Wśród terenów zabudowanych wyró żnia si ę: - kompleksy zabudowy mieszkaniowo-usługowej – w miejscowo ści Lutocin, - tereny zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej jednorodzinnej we wszystkich jednostkach osadniczych, - zabudowa usługowa - zwarte kompleksy obejmuj ące usługi administracji, zdrowia, oświaty, sportu i handlu - w Lutocinie. Niewielkie tereny zabudowy usługowej ( świetlica, boisko sportowe, sklep) wyst ępuj ą w miejscowo ściach: Chrapo ń, Przeradz Nowy, Siemcichy, Swoj ęcin, Jonne, - zabudowa turystyczno-rekreacyjna – we wsi Boguszewiec, - tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów – głównie w Lutocinie oraz w Przeradzu Wielkim i Chraponiu, - tereny infrastruktury technicznej jak drogi, uj ęcia wody, oczyszczalnie ścieków. Na terenach rolniczych wyró żniaj ą si ę kompleksy zabudowy zwi ązane z prowadzeniem specjalistycznej produkcji zwierz ęcej - obory, chlewnie, kurniki. W ostatnim okresie w celu poprawy warunków utrzymania i żywienia zwierz ąt w gospodarstwach rolnych zmodernizowano i rozbudowano wiele budynków inwentarskich. Pozwoliło to na zwi ększenie skali produkcji zwierz ęcej jak i na zmniejszenie nakładów pracy przy obsłudze zwierz ąt. Zabudowa taka wyró żnia si ę we wschodniej i południowej cz ęś ci gminy (głównie w sołectwach: Jonne, Zimolza, Felcyn, Lutocin, Swojęcin, Chromakowo, Siemcichy, Chrapo ń, Przeradz Wielki). Istniej ący układ komunikacyjny, który tworz ą drogi wojewódzkie nr 563 relacji Rypin – Żuromin - Mława i nr 541 Lubawa – Lidzbark – Żuromin – Bie żuń – Sierpc - Dobrzy ń n. Wisł ą oraz sie ć dróg powiatowych i gminnych, zapewnia dogodne poł ączenia wewn ątrz gminy jak i z terenami otaczaj ącymi. Powi ązania funkcjonalno – przestrzenne gminy z obszarem otaczaj ącym wskazuj ą na silne zwi ązki z miastem Żurominem i Bie żuniem oraz Sierpcem i Rypinem. Powi ązania te wyst ępuj ą głównie w zakresie dojazdów do pracy, do szkół oraz korzystania z placówek usługowych (targowiska, punkty skupu, sklepy itp).

8 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Powi ązania z terenami s ąsiednimi wyznaczaj ą równie ż zasi ęgi działania Parafii Rzymsko-Katolickich funkcjonuj ących na terenie gminy: sołectwa Zimolza i Jonne z m. Bie żuń i gm. Bie żuń, sołectwo Swoj ęcin z miejscowo ści ą Poniatowo (gm. Żuromin), sołectwo Chrapo ń z miejscowo ści ą Skrwilno (gm. Skrwilno). Wyposa żenie jednostek osadniczych w podstawowe elementy infrastruktury technicznej wymaga doinwestowania, szczególnie w zakresie rozwi ąza ń gospodarki ściekowej. Z sieci wodoci ągowej korzysta ok. 98% mieszka ńców gminy, natomiast z sieci kanalizacji sanitarnej ok. 200 gospodarstw domowych w miejscowo ści Lutocin. W 2010 roku została oddana do u żytku oczyszczalnia ścieków w Lutocinie.

2. Stan ładu przestrzennego i wymogi jego ochrony Kształtowanie przestrzeni z uwzgl ędnieniem uwarunkowa ń i wymaga ń funkcjonalnych, społeczno-gospodarczych, środowiskowych i kulturowych zapewniaj ą plany zagospodarowania przestrzennego. Opracowany dla całego obszaru gminy Lutocin Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (Uchwała Nr VII/30/89 Gminnej Rady Narodowej w Lutocinie z dnia 28 grudnia 1989 r. - Dz. Urz. Woj. Ciechanowskiego Nr 4 z 1990 r. poz. 12) stracił wa żno ść 31 grudnia 2003 roku moc ą ustawy z dn. 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 2012 poz. 647 z pó źn. zm.). W celu zaspokojenia potrzeb mieszka ńców w zakresie przeznaczenia terenów pod budownictwo mieszkaniowe, usługi, działalno ść gospodarcz ą (głównie obiekty produkcji zwierz ęcej) w 2004 roku opracowany został miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obejmuj ący cz ęść wsi Lutocin oraz wskazane tereny w miejscowo ściach: Lutocin, Felcyn, Jonne, Pietrzyk, Przeradz Nowy, Przeradz Wielki, Seroki, Siemcichy, Swoj ęcin i Zimolza (uchwała nr XX/107/2004 Rady Gminy w Lutocinie z 30 listopada 2004r.) o ł ącznej powierzchni ok. 85 ha. W miejscowo ści Lutocin Plan obejmuje tereny istniej ącej zabudowy (zabudowy zagrodowej, mieszkaniowej jednorodzinnej, usługowej, pod obiekty produkcyjne) oraz planowane pod zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą oraz pod obiekty produkcyjne, składy i magazyny. W pozostałych miejscowo ściach Plan ustala nast ępuj ące funkcje terenów: usługi sportu (Jonne, Przeradz Nowy, Swoj ęcin) usługi dla rolnictwa (Lutocin, Siemcichy), obiekty produkcji zwierz ęcej (Lutocin, Jonne, Felcyn, Zimolza, Seroki), obsługa rolnictwa z zabudow ą mieszkaniow ą (Przeradz Wielki), usługi telekomunikacyjne (Pietrzyk). Na obszarach nie obj ętych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego wydawane s ą decyzje o warunkach zabudowy i decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego na podstawie przepisów szczególnych. Wydane decyzje o warunkach zabudowy dotyczyły głównie zabudowy zwi ązanej z prowadzeniem gospodarstw rolnych (m.in. budowy i rozbudowy budynków i obiektów produkcji zwierz ęcej, urz ądze ń do usuwania i magazynowania odchodów pochodzenia zwierz ęcego). Sporadycznie wyst ępowały decyzje dotycz ące zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (Lutocin, Seroki, Przeradz Nowy, Przeradz Wielki), usługowej i infrastruktury technicznej. Najskuteczniejszym jednak elementem ładu przestrzennego s ą miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego okre ślaj ące zasady zabudowy i zagospodarowania terenów i uwzgl ędniaj ące wymogi zrównowa żonego rozwoju.

9 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

3. Stan środowiska przyrodniczego

3.1. Ukształtowanie powierzchni Pod wzgl ędem fizyczno - geograficznym gmina Lutocin le ży na pograniczu dwóch makroregionów: Pojezierza Chełmi ńsko-Dobrzy ńskiego (315.2) i Niziny Północno- mazowieckiej (318.6) i nale żą cych do nich mezoregionów - Równiny Urszulewskiej (315.26) i Równiny Raci ąskiej (318.62) stanowi ącej fragment Niziny Północnomazowieckiej. Pradolina Raci ąska zajmuj ąca przewa żaj ącą cz ęść gminy stanowi rozległe wydłu żone obni żenie mi ędzy wy żej poło żonymi wysoczyznami: płock ą i ciechanowsk ą. Pokryta jest cz ęś ciowo zwydmionymi piaskami, spod których miejscami odsłania si ę glina morenowa. Obszar gminy Lutocin charakteryzuje do ść znaczne zró żnicowanie hipsometryczne, gdzie głównym czynnikiem kształtuj ącym rze źbę terenu była akumulacyjno-erozyjna działalno ść lodowca i wód płyn ących sprzed czoła lodowca. W jego obr ębie wyst ępuj ą dwie główne jednostki geomorfologiczne, jest to zdenudowana wysoczyzna morenowa zajmuj ąca środkow ą cz ęść gminy oraz otaczaj ąca j ą równina sandrowa. W północnej cz ęś ci gminy powierzchnia równiny znajduje si ę na rz ędnej 132 m n.p.m. i obni ża si ę do wysoko ści 117 m n.p.m. w jej południowo-wschodniej cz ęś ci. W obr ębie równiny wyst ępuj ą zarówno formy wkl ęsłe jak i wypukłe. Dominuj ą formy wkl ęsłe, w śród których znaczn ą powierzchni ę zajmuj ą rozległe płaskodenne obni żenia o gł ęboko ściach 1,0-2,5 m i niewyra źnych kraw ędziach oraz doliny rzeczne o gł ęboko ści do 2,5 m. Najni żej poło żone tereny towarzysz ą dolinie rzeki Chraponianki i Swoj ęcianki oraz ich drobnych dopływów. Tarasy zalewowe tych rzek s ą podmokłe i asymetryczne, obustronnie rozwini ęte, gdzie wyst ępuj ą liczne obni żenia i zagł ębienia. Powierzchni ę równiny urozmaicaj ą osta ńce morenowe we wschodniej cz ęś ci gminy. S ą to kopulaste wzgórza o wysoko ści do 4 m i łagodnych zboczach. Zbocze wysoczyzny morenowej oddzielaj ące j ą od ni żej poło żonej równiny sandrowej jest łagodne - o spadkach 4 - 10 o i ma niewielk ą wysoko ść – od 2 do 5 metrów. Lokalne kulminacje wysoczyzny o wysoko ści wzgl ędnej rz ędu 2-3 m charakteryzuj ą si ę łagodnymi zboczami, płaskimi wierzchołkami i wznosz ą si ę na wysoko ść do 133 m n.p.m. Najwy ższym wzniesieniem na terenie gminy (135 m n.p.m.) jest rozległe wzgórze akumulacji lodowcowej poło żone na wschód od Lutocina. Wzgórze ma kopulasty grzbiet i do ść strome zbocza o spadkach 10–20 o. W wyniku procesów denudacyjnych pierwotna rze źba wysoczyzny uległa znacznym przekształceniom. Wysoczyzn ę rozcinaj ą nieckowate dolinki o słabo zaznaczonych kraw ędziach i gł ęboko ści 2-5 m. U wylotu niektórych dolinek znajduj ą si ę niewielkie sto żki napływowe. Niewielk ą powierzchni ę na obszarze gminy zajmuj ą: - formy eoliczne w południowo-wschodniej cz ęś ci gminy: pofalowane pokrywy piasków eolicznych, wydmy paraboliczne i wałowe o wysoko ści wzgl ędnej do 10 m i stromych zboczach (k ąt nachylenia ich zboczy osi ąga k ąt naturalnego zsypu piasków tj. 31-33 o) oraz misy deflacyjne o gł ęboko ści poni żej 1,5 m, - formy antropologiczne: wyrobiska poeksploatacyjne piasku, żwiru i torfu oraz nasypy i wykopy drogowe.

10 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

3.2. Budowa geologiczna. Warunki geotechniczne Pod wzgl ędem geologicznym gmina Lutocin poło żona jest w zasi ęgu jednostki tektonicznej zwanej Nieck ą Brze żną, w której na sfałdowanych utworach paleozoiku i mezozoiku le żą osady trzeciorz ędowe i wy żej osady czwartorz ędowe o ł ącznej mi ąż szo ści ponad 200 m. Zró żnicowanie zarówno mi ąż szo ści jak i gł ęboko ści wyst ępowania tych utworów jest efektem intensywnych procesów glacitektonicznych. Obszar gminy pokryty jest utworami czwartorz ędowymi, tworz ącymi naprzemianległe warstwy o zró żnicowanej mi ąż szo ści i przestrzennym rozmieszczeniu. Na północ od miejscowo ści gminnej, mi ędzy miejscowo ściami: Chrapo ń, Szoniec i Przeradz wyst ępuje rozległy płat glin zwałowych i ich eluwiów stadiału północnomazowieckiego zlodowacenia środkowopolskiego. Wy żej, w północnej cz ęś ci gminy, w rejonie wsi Pietrzyk oraz w zachodniej cz ęś ci gminy i na południe od Lutocina przewa żaj ą piaski i żwiry fluwioglacjalne stadiału głównego zlodowacenia północnopolskiego. Na tych utworach miejscami, mi ędzy innymi w rejonie miejscowo ści Seroki zalegaj ą płaty piasków eolicznych. Lokalnie, głównie w dolinie rzeki Chraponianki wyst ępuj ą holoce ńskie namuły i torfy. S ą to grunty słabono śne, niekorzystne dla budownictwa ze wzgl ędu na nisk ą wytrzymało ść - mały stopie ń zag ęszczenia lub ich zbyt du że nawodnienie. Obszar wyst ępowania tych gruntów najcz ęś ciej znajduje si ę w strefie płytkiego (płycej ni ż 1 m) wyst ępowania zwierciadła wód gruntowych. Przewa żaj ąca cz ęść powierzchni gminy Lutocin pokryta jest gruntami o parametrach geotechnicznych korzystnych dla posadowienia budynków. S ą to piaski gliniaste, gliny piaszczyste o zró żnicowanej konsystencji i piaski ró żnej granulacji stanowi ące z reguły dobre podło że budowlane. Charakteryzuj ą si ę dobrymi parametrami wytrzymało ściowymi, a o przydatno ści do budownictwa decyduje poziom wód gruntowych.

3.3. Gleby. Warunki agroekologiczne

Utwory powierzchniowe, z których wykształciły si ę gleby w gminie Lutocin, stanowi ą głównie piaski i gliny zwałowe strefy czołowo-morenowej. Du ża zmienno ść utworów pod wzgl ędem uziarnienia znajduje odzwierciedlenie w wyst ępuj ących tu typach gleb i ich warto ści u żytkowej. N obszarze wysoczyzny morenowej ( środkowa cz ęść gminy) wyst ępuj ą głównie gleby wytworzone z glin zwałowych o ró żnym stopniu spiaszczenia. Na pozostałym obszarze (równinie sandrowej) przewa żaj ą gleby powstałe z piasków lu źnych słabo gliniastych i piasków gliniastych lekkich. Miejscowo w obni żeniach terenu wyst ępuj ą gleby powstałe z pyłów i płytkich namułów organicznych. Podobne zró żnicowanie dotyczy równie ż wyst ępowania typów gleb. W środkowej cz ęś ci wyst ępuj ą du że połacie gleb zaliczane do gleb bielicowych oraz czarnych ziem, głównie czarne ziemie zdegradowane. Na równinie sandrowej dominuj ą gleby brunatne i gleby bielicowe. W obni żeniach terenu powstały zwarte obszary gleb murszowo-mineralnych i murszowatych oraz murszowo - torfowych. Waloryzacj ę gruntów ornych i u żytków zielonych na cele rolnicze w aspekcie przyrodniczym i ekonomicznym charakteryzuje udział kompleksów przydatno ści rolniczej. Pod wzgl ędem przydatno ści rolniczej dominuj ą gleby zaliczane do kompleksów 6, 9 i 7-go, które stanowi ą ok. 56% powierzchni gruntów ornych. S ą to przewa żnie utwory powstałe z piasków słabo gliniastych na podło żu piasków lub z piasków lu źnych (jako ściowo słabe i bardzo słabe).

11 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

W s ąsiedztwie u żytków zielonych do ść licznie wyst ępuj ą gleby murszaste (kompleksu 9-go). Około 44% powierzchni gruntów ornych zajmuj ą gleby dobre i średnie jako ściowo zaliczane do kompleksów: 2, 4, 5 i 8 tworz ące du ży zwarty płat w środkowej cz ęś ci gminy. Przestrzenne zró żnicowanie jako ści gleb na terenie gminy okre ślone kompleksami przydatno ści rolniczej pozwala wyodr ębni ć dwie strefy: - środkow ą z przewag ą utworów dobrych i średnich zaliczanych do kompleksu 2-go, 4-go, 5-go i 8-go z niewielkim udziałem gleb słabych (6, 9 kompleksu), - pozostały obszar (sandr) z dominacj ą gleb słabych i bardzo słabych - kompleks 6,7 i 9 z niewielkim udziałem kompleksu 4, 5 i 8. Skupiska gleb piaszczystych (głównie kompleksu 7-go) wyst ępuj ą w rejonie wsi: Jonne, Felcyn, Swoj ęcin, Zimolza, Pietrzyk. Uprawa takich gruntów jest mało efektywna, a najbardziej racjonalnym sposobem ich zagospodarowania jest zalesienie. Du że powierzchnie trwałych u żytków zielonych, wyst ępuj ące w obni żeniach i dolinach równiny sandrowej, zaliczane s ą do 2-go i 3-go kompleksu u żytków zielonych (słabych i bardzo słabych). Cech ą charakterystyczn ą ka żdej gleby jest odczyn, który wpływa na jej wła ściwo ści fizyczne, chemiczne i biologiczne. Na zmiany odczynu mog ą by ć wpływa ć warunki klimatyczne jak i działalno ść antropogeniczna. Dla gleb zwi ęzłych i wykorzystywanych głównie dla celów rolniczych optymalnym jest odczyn zbli żony do oboj ętnego (pH 6,0 - 7,2), za ś dla gleb l żejszych pH 5,1-6,0. Według raportu WIO Ś „Stan środowiska w województwie mazowieckim w 2006 roku” w powiecie żuromi ńskim udział u żytków rolnych wykazuj ących odczyn bardzo kwa śny i kwa śny kształtował si ę na poziomie 61-80% a potrzeby wapnowania dotyczyły 41-60% badanych gleb. Na terenie powiatu (wg ww. raportu) nie wyst ępowały zanieczyszczenia gleb metalami ci ęż kimi, które ograniczałyby warunki do produkcji żywno ści o wysokich parametrach jako ściowych. W powiecie żuromi ńskim, z uwagi na brak środków, nie s ą prowadzone badania słu żą ce identyfikacji terenów, na których stwierdzono przekroczenia standardów jako ści gleb lub ziemi.

3.4. Stosunki wodne Wody powierzchniowe Teren gminy Lutocin o powierzchni 4607 ha (36,6%) le ży w zlewni rzeki Wkry, natomiast 7996 ha (63,4%) w zlewni rzeki Skrwy. Głównymi odbiornikami wód s ą rzeki: Swoj ęcianka i Chraponianka. Ł ączna powierzchnia wód otwartych wynosi ponad 100 ha, co stanowi 0,9% powierzchni gminy. Do zlewni Skrwy nale ży zachodnia i środkowa cz ęść gminy, b ędąca jednocze śnie w cz ęś ci północnej obszarem źródliskowym rzeki Chraponianki. Chraponianka, to niewielki, długo ści 19,3 km, lewobrze żny dopływ Skrwy. W zlewni o powierzchni 111,8 km² wyst ępuje zawikłana i g ęsta sie ć strug i rowów, a jej znaczne obszary pokrywaj ą torfy i piaski wydmowe. Wschodnia cz ęść gminy tj. obszar na wschód od linii wododziałowej le ży w dorzeczu Narwi i jej dopływu – cieku III rz ędu, rzeki Wkry. Przewa żaj ąca cz ęść tego obszaru odwadniana jest za po średnictwem niewielkich cieków do Swoj ęcianki, przepływaj ącej w rejonie wschodniej granicy gminy. Jest to prawobrze żny, niewielki dopływ Wkry, maj ący uj ście w rejonie Bie żunia.

12 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Rzeka Swoj ęcianka wraz z niewielkim dopływami, które prowadz ą w wi ększo ści wody z sieci drenarskiej i melioracji, ma istotny wpływ na kształtowanie stosunków wodnych znacznej cz ęś ci obszaru gminy Lutocin. Charakterystyczn ą cech ą analizowanego obszaru s ą maj ące du ży zasi ęg podmokło ści, słabo zorganizowana sie ć odpływu powierzchniowego oraz słabo zaznaczone procesy erozyjne. Przepływaj ące przez teren gminy Lutocin liczne drobne cieki w wi ększo ści wyprostowane i skanalizowane, wykorzystuj ą lokalne obni żenia terenu i osuszaj ą podmokło ści. W ramach monitoringu wód przepływaj ących przez teren gminy Lutocin nie jest badana jako ść żadnej z rzek. Analizowana jest natomiast czysto ść wód rzeki Wkry, przepływaj ącej w odległo ści około 1-1,5 km od wschodniej granicy gminy Lutocin. Badania prowadzone s ą przez WIO Ś w Warszawie w 3 punktach pomiarowo-kontrolnych zlokalizowanych w miejscowo ściach: Drzazga gm. Radzanów, Gutarzewo gm. Sochocin i Pomiechówek. W 2008 roku w badanych punktach stwierdzono stan ekologiczny dobry i powy żej dobrego oraz stan ekologiczny umiarkowany. Poniewa ż stan chemiczny we wszystkich punktach nie osi ągn ął stanu dobrego dlatego te ż, niezale żnie od stanu ekologicznego, stan wód zakwalifikowany został do złego stanu. Na jako ść wód Wkry ma wpływ gospodarka wodno-ściekowa w jej zlewni bezpo średniej, jak równie ż jako ść wód rzeki Swoj ęcianki. W punkcie pomiarowo-kontrolnym zlokalizowanym w Sierpcu w 2009 roku badana była jako ść wód rzeki Skrwy, w której zlewni znajduje si ę przewa żaj ąca część gminy Lutocin. Skrwa b ędąca odbiornikiem wód mi ędzy innymi rzeki Chraponianki przepływa w odległo ści około 2 km od południowo-zachodniej granicy gminy Lutocin. W badanym punkcie stwierdzono dobry stan ekologiczny wód, stan chemiczny nie był badany. Stan czysto ści wód powierzchniowych jest pochodn ą mi ędzy innymi niedostatecznej sanitacji obszarów wiejskich. Prowadzone na szerok ą skal ę wodoci ągowanie wsi nie było zsynchronizowane z równoczesn ą budow ą sieci kanalizacyjnej, co w efekcie doprowadziło do powstania du żej ilo ści ścieków, które cz ęsto w stanie surowym trafiaj ą do wód i gruntu. Poprawy jako ści wód mo żna oczekiwa ć w zwi ązku z realizowanymi w ostatnim okresie inwestycjami gminnymi w zakresie infrastruktury sanitarnej (budowa w latach 2009-2010 oczyszczalni ścieków w Lutocinie oraz sieci kanalizacyjnej wraz z przył ączami). Ze wzgl ędu na znaczny jeszcze udział ścieków niedostatecznie oczyszczanych odprowadzanych do wód powierzchniowych oraz spływy powierzchniowe z terenów rolniczych obci ąż one zwi ązkami biogennymi i toksycznymi pozostało ściami po środkach ochrony ro ślin, osi ągni ęcie dobrego stanu wód wymaga wdra żania szeregu działa ń w zakresie porz ądkowania gospodarki ściekowej na terenie zlewni zarówno Wkry jak i Skrwy.

Wody podziemne Trzeciorz ędowy poziom wodono śny znajduj ący si ę na gł ęboko ści ponad 150 m, charakteryzuje si ę brunatnym zabarwieniem (pyłem w ęgla brunatnego) i zwi ększon ą zawarto ści ą zwi ązków żelaza. Woda tego poziomu bez uzdatnienia nie nadaje si ę do picia, natomiast mo że by ć wykorzystywana dla rolnictwa oraz w niektórych gałęziach przemysłu.

13 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Dolny oligoce ński poziom wodono śny o nie budz ącej zastrze żeń jako ści wody, wyst ępuje jeszcze gł ębiej. Nieopłacalno ść eksploatacji wód tego poziomu wodono śnego wynika z niewielkiej mi ąż szo ści tych utworów i stosunkowo niewielkiej ich wydajno ści. Na obszarze gminy Lutocin woda ujmowana jest z płycej wyst ępuj ących utworów czwartorz ędowych, w których na ogół wyst ępuj ą dwa poziomy wodono śne. Pierwszy, przypowierzchniowy poziom o mi ąż szo ści kilku metrów, zasilany wodami z opadów atmosferycznych drog ą bezpo średniej filtracji, nara żony jest na ska żenie zanieczyszczeniami z powierzchni. Jest to warstwa wodono śna bardzo zmienna i nieci ągła, wyst ępuj ąca na gł ęboko ści kilku, rzadziej kilkunastu metrów. Drugi poziom wodono śny ma podstawowe znaczenie dla zaopatrzenia ludno ści w wod ę. S ą to wody zwi ązane z wyst ępowaniem na zmiennej gł ęboko ści od kilkunastu do kilkudziesi ęciu metrów mi ędzymorenowych piasków i żwirów. Najwi ększe potencjalne wydajno ści mo żliwe do uzyskania z pojedynczego otworu (rz ędu 40 - 100 m 3/godz.) wyst ępuj ą w zachodniej i południowej cz ęś ci gminy, w obr ębie kopalnej doliny rzeki Wkry (Główny Zbiornik Wód Podziemnych „Działdowo”). W ramach monitoringu jako ści wód podziemnych, na analizowanym terenie nie ma punktów pomiarowych. W 2010 roku oceny jako ści wód poziemnych w jednolitej cz ęś ci wód (JCWPd 48) obejmuj ącej mi ędzy innymi obszar gminy Lutocin, dokonano w 5 punktach badawczych, z których najbli ższy jest w Sierpcu. W punkcie tym badana jest jako ść wód gruntowych gdzie gł ęboko ść do stropu warstwy wodono śnej wynosi 10,0 m. W badanym otworze stwierdzono wody III klasy (III klas ę stwierdzono równie ż w roku 2007). Zgodnie z Rozporz ądzeniem Nr 4/2012 Dyrektora Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia 10 lipca 2012r 11. na terenie gminy Lutocin jednolita cz ęść wód powierzchniowych Chraponianka (kod JCWP- PLRW2000232756329) uznana została za wody wra żliwe na zanieczyszczenia zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych a obszar obr ębów geodezyjnych o numerach: 143704_2.0005; 143704_2.0010; 143704_2.0016; 143704_2.0017 oraz 143704_2.0023 – za obszar szczególnie nara żony na zanieczyszczenia zwi ązkami azotu pochodzenia rolniczego (fragment OSN Prawostronne dopływy Zb. Włocławek), z którego nale ży ograniczy ć odpływ azotu ze źródeł rolniczych do wód.

3.5. Surowce mineralne

Zgodnie z Bilansem kopalin i zasobów wód podziemnych w Polsce (stan na 31.12.2011 rok) na terenie gminy Lutocin nie wyst ępuj ą udokumentowane zło ża surowców. Dotychczasowe rozpoznanie geologiczne i uwarunkowania przyrodnicze wskazuj ą na brak mo żliwo ści udokumentowania złó ż surowców mineralnych czwartorz ędowych i trzeciorz ędowych spełniaj ących kryteria bilansowo ści. Wykonane w latach 80-tych wiercenia doprowadziły jedynie do okre ślenia szacunkowych zasobów kredy jeziornej wykorzystywanej w rolnictwie jako nawóz wapniowy. Zło że to ze wzgl ędu na małe zasoby oraz kolizyjne z ochron ą środowiska poło żenie nie stanowi obszaru prognostycznego.

1 Rozporz ądzenie Nr 4/2012 Dyrektora Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia 10 lipca 2012 roku w sprawie okre ślenia wód powierzchniowych i podziemnych wra żliwych na zanieczyszczenia zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie nara żonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód nale ży ograniczy ć na terenie województwa mazowieckiego (Dz. Urz ędowy Woj. Mazow. z dnia 26 lipca 2012 roku, poz. 5626) 14 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Niewielkie ilo ści surowców mineralnych wyst ępuj ą w rejonie miejscowo ści Jonne- Zimolza (piaski eoliczne) oraz Felcyna (pospółki). Nieopłacalno ść ich eksploatacji wynika z du żej zmienno ści litologicznej, domieszki glin oraz płytko wyst ępuj ącej wody gruntowej. Du żym ograniczeniem dla eksploatacji surowców z terenu gminy Lutocin jest jej poło żenie w obszarach chronionego krajobrazu, na których obowi ązuje miedzy innymi „zakaz wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniało ści, w tym kopalnych szcz ątków ro ślin i zwierz ąt, a tak że minerałów i bursztynu”. Na niewielkim, południowo-wschodnim fragmencie gminy Lutocin, położonym w Nadwkrza ńskim Obszarze Chronionego Krajobrazu zakaz ten nie dotyczy wydobywania piasku i żwiru na powierzchni nie przekraczaj ącej 2 ha przy przewidywanym rocznym wydobyciu nie przekraczaj ącym 20 000 m 3, je żeli działalno ść b ędzie prowadzona bez u życia materiałów wybuchowych – zgodnie z ustaw ą Prawo geologiczne i górnicze oraz zgodnie z ustaleniami wynikaj ącymi z zatwierdzonych dokumentacji geologicznych. Z uwagi na położenie gminy Lutocin w rejonie potencjalnego wyst ępowania złó ż gazu łupkowego, pozostaje otwarty problem perspektyw surowcowych w utworach starszych. Wiosn ą 2012 roku w północno-zachodniej cz ęś ci gminy Lutocin, w rejonie miejscowo ści Pietrzyk rozpocz ęły si ę pierwsze wiercenia w poszukiwaniu złó ż tego gazu.

3.6. Warunki klimatyczne

Pod wzgl ędem klimatycznym gmina Lutocin le ży w obszarze o rocznym opadzie nie przekraczaj ącym 550 mm, średniej temperaturze rocznej 6-80C, gdzie okres wegetacyjny trwa około 210 dni. Na omawianym terenie dominuj ą wiatry z kierunków zachodnich (15,8%) oraz południowo-zachodnich (19,9%). Przewa żaj ą wiatry słabe i bardzo słabe (około 76%). W około 16% wszystkich obserwacji anemometrycznych w ci ągu roku, obserwuje si ę zjawisko cisz atmosferycznych, najcz ęś ciej w miesi ącach letnich i jesieni ą. Przedstawione dane dotycz ące warunków klimatycznych s ą średnimi i ulegaj ą znacznej modyfikacji w zale żno ści od warunków fizjograficznych. Na kształtowanie si ę lokalnych warunków klimatycznych du ży wpływ maj ą tereny le śne. Drzewostan jest głównym elementem przyczyniaj ącym si ę do łagodzenia dobowych ekstremów temperatury, wpływa na ograniczenie siły wiatru oraz wzrost cz ęsto ści wyst ępowania cisz. W ci ągu doby na obszarach le śnych notuje si ę wyrównany przebieg wilgotno ści w porównaniu do du żego zró żnicowania na terenach bezle śnych. Stał ą cech ą terenów le śnych s ą wy ższe warto ści wilgotno ści powietrza. Dla kształtowania lokalnych warunków podstawowe znaczenie ma wymiana energii mi ędzy podło żem a atmosfer ą, zale żna przede wszystkim od rodzaju i budowy podło ża, ekspozycji powierzchni i jej pokrycia. Odmiennie kształtuj ą si ę warunki (wi ększa siła wiatru i amplitudy temperatur) na obszarach o gł ębszym zaleganiu wód gruntowych oraz w rejonach dolinnych, gdzie cz ęś ciej wyst ępuj ą i dłu żej zalegaj ą poranne mgły oraz gromadz ą si ę zanieczyszczenia. Obszary poło żone poza dolinami rzek oraz terenowymi obni żeniami, dostatecznie przewietrzane charakteryzuj ą si ę dobrymi warunkami klimatu lokalnego. Wysoczyzna morenowa odznacza si ę dobrymi warunkami termiczno-wilgotno ściowymi i solarnymi.

15 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Najkorzystniejsze warunki klimatu lokalnego posiadaj ą zbocza o ekspozycji południowej charakteryzuj ące si ę korzystnymi warunkami termicznymi i najlepszym nasłonecznieniem. Tereny te s ą najbardziej korzystne dla zabudowy mieszkaniowej. Najmniej korzystne warunki klimatyczne panuj ą w dolinach rzek oraz w mniejszym stopniu w rejonie wilgotnych obni żeń terenowych wyst ępuj ących fragmentami na całym obszarze gminy, z przewag ą w cz ęś ci zachodniej, wschodniej oraz północnej. Na terenach tych cz ęsto obserwowane mog ą by ć przymrozki i mgły a tak że w przypadku istnienia w ich pobli żu źródeł zanieczyszcze ń – podwy ższona koncentracja zanieczyszcze ń powietrza.

3.7. Szata ro ślinna

Obecny stan szaty ro ślinnej na obszarze gminy Lutocin ukształtował si ę pod wpływem wielowiekowej działalno ści gospodarczej, w wyniku której wi ększo ść naturalnych zbiorowisk została zast ąpiona przez układy wtórne b ędące pod stał ą presj ą człowieka. Oprócz tych przekształce ń ro ślinno ść została zmieniona po średnio poprzez zmian ę warunków siedliskowych w wyniku melioracji. W krajobrazie dominuj ą pola uprawne oraz zabudowa zwarta i rozproszona wraz z towarzysz ącą jej zieleni ą. Niewielkie powierzchnie przypadaj ą na półnaturalne zbiorowiska ł ąkowe i bagienne, zwłaszcza w północnej cz ęś ci gminy oraz ograniczone do pasów wzdłu ż cieków i rozproszonych płatów w bezodpływowych zagł ębieniach. S ą one cenne z ekologicznego punktu widzenia oraz charakteryzuj ą je wysokie walory krajobrazowe. W niezmeliorowanych lub zmeliorowanych cz ęś ciowo partiach torfowisk jak równie ż w zarastaj ących dołach potorfowych wyst ępuj ą zbiorowiska szuwarów turzycowych, które nie koszone porastaj ą z czasem przez zaro śla łozowe. Na skutek dalszej sukcesji i braku ingerencji człowieka przekształc ą si ę one w las olszowy. Ro ślinno ść rozległych u żytków zielonych buduj ą zbiorowiska siedlisk wilgotnych i cz ęś ciowo pobagiennych, ukształtowanych wtórnie przez zmeliorowanie torfowisk. W powi ązaniu z lasami olszowymi na analogicznych siedliskach, pełni ą funkcje wodochronn ą przyczyniaj ąc si ę do zwi ększenia retencji gruntowej. Na koniec 2010 roku tereny lasów i zadrzewie ń zajmowały na obszarze gminy Lutocin 2565,1 ha. Wska źnik lesisto ści gminy wyniósł 19,8% i był zbli żony do wska źnika lesisto ści dla powiatu żuromi ńskiego – 20,4% oraz ni ższy od wska źnika dla województwa mazowieckiego – 22,7%. W strukturze władania lasy prywatne zajmuj ą 785,6 ha tj. 29,4% powierzchni le śnej i obejmuj ą rozdrobnione zalesienia oraz fragmenty wi ększych kompleksów, w s ąsiedztwie których wyst ępuj ą najubo ższe kompleksy glebowe. Lasy pa ństwowe zajmuj ące około 70% ogólnej pow. le śnej zarz ądzane s ą przez Nadle śnictwo Dwukoły podlegaj ące Regionalnej Dyrekcji Lasów Pa ństwowych w Olsztynie. Zarówno lasy pa ństwowe, jak i prywatne zagospodarowane s ą w wi ększo ści jako lasy produkcyjne i maj ą drzewostan pochodz ący ze sztucznych nasadze ń i odnowie ń. W składzie gatunkowym panuje sosna, wprowadzona na wi ększo ść typów siedlisk. Znaczne powierzchnie zajmuj ą te ż drzewostany olszy czarnej. Gatunki drzew li ściastych takie jak: d ąb szypułkowy, grab zwyczajny i jesion wyniosły mimo odpowiednich warunków siedliskowych, wyst ępuj ą jedynie jako domieszka lub podrost w kulturach sosnowych. Stan zdrowotny drzewostanów determinowany mi ędzy innymi wysoko ści ą opadów atmosferycznych, w najbli ższych latach prawdopodobnie b ędzie si ę utrzymywał na dotychczasowym poziomie.

16 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Na analizowanym terenie wyst ępuje zasadniczo 7 zespołów zbiorowisk le śnych: bagienny las olszowy (ols), przystrumykowy ł ęg olszowo-jesionowy, subkontynentalny las dębowo-grabowo-lipowy (gr ąd), ciepłolubny las d ębowy (d ąbrowa świetlista), bór mieszany dębowo-sosnowy, subkontynentalny bór sosnowy z domieszk ą świerka i wilgotny bór sosnowy. Kompleksowy układ ro ślinno ści wysokiej tworzą wraz z lasami zadrzewienia. Zadrzewienia maj ą wpływ na kształtowanie bioró żnorodno ści, stref ekotonowych, mog ą by ć równie ż wprowadzane w celu poprawy struktury przyrodniczo-krajobrazowej. Szczególnymi walorami przyrodniczo-krajobrazowymi w gminie Lutocin odznaczaj ą si ę zadrzewienia śródpolne oraz szpalery drzew przydro żnych w środkowej cz ęś ci gminy (wzdłu ż dróg Lutocin - Dębówka – Chrapo ń i Lutocin – Mojnowo) oraz w cz ęś ci wschodniej. Zadrzewienia wprowadza si ę przewa żnie jako substytut lasu na terenach gdzie zalesianie jest niemo żliwe lub niewskazane.

3.8. Przyrodnicze obszary i obiekty chronione

Na terenie gminy Lutocin znajduj ą si ę przyrodnicze obszary i obiekty chronione na mocy ustawy o ochronie przyrody. S ą to: obszary chronionego krajobrazu, obszar Natura 2000 i pomniki przyrody. • Nadwkrza ński Obszar Chronionego Krajobrazu Nadwkrza ński Obszar Chronionego Krajobrazu obejmuje tereny chronione ze wzgl ędu na wyró żniaj ący si ę krajobraz o zró żnicowanych ekosystemach, warto ściowe ze wzgl ędu na mo żliwo ść zaspokajania potrzeb zwi ązanych z turystyk ą i wypoczynkiem lub pełnion ą funkcj ą korytarzy ekologicznych. Na terenie gminy Lutocin obszar ten obejmuje tereny poło żone w południowo-wschodniej cz ęś ci gminy (na wschód od drogi wojewódzkiej nr 541 relacji Lubawa - Żuromin - Sierpc - Dobrzy ń n.Wisł ą). Zajmuje powierzchni ę 113,75 ha co stanowi 0,9% ogólnej powierzchni gminy. Zasady gospodarowania na tym terenie reguluje rozporz ądzenie nr 24 Wojewody Mazowieckiego z dnia 15 kwietnia 2005 roku (Dz. Urz. Woj. Maz. nr 91, poz. 2456) z pó źniejszymi zmianami - rozporz ądzenie nr 12 Wojewody Mazowieckiego z dnia 3 kwietnia 2007 roku (Dz. Urz. Woj. Maz. nr 67, poz. 1527). • Obszar Chronionego Krajobrazu Mi ędzyrzecze Skrwy i Wkry Obszar Chronionego Krajobrazu Mi ędzyrzecze Skrwy i Wkry obejmuje pozostały obszar gminy Lutocin tj. około 12,5 tys. ha co stanowi 99,1% jej powierzchni. Zasady gospodarowania na tym terenie reguluje rozporz ądzenie nr 23 Wojewody Mazowieckiego z dnia 15 kwietnia 2005 roku (Dz. Urz. Woj. Maz. nr 91, poz. 2455) z pó źniejszymi zmianami - rozporz ądzenie nr 60 Wojewody Mazowieckiego z dnia 24 pa ździernika 2008 roku (Dz. Urz. Woj. Maz. nr 194, poz. 7021). • Obszar Natura 2000 Doliny Wkry i Mławki Obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO) Natura 2000 Doliny Wkry i Mławki (kod obszaru PLB140008) wyznaczony został rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 roku (Dz. U. Nr 25 z 2011 r., poz. 133). Zajmuje powierzchni ę 2359,2 ha i poło żony jest na terenie gmin województwa mazowieckiego (21 861,8 ha) oraz województwa warmi ńsko-mazurskiego (6 889,7 ha).

17 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

W obszarze Natura 2000 Doliny Wkry i Mławki poło żone s ą wschodnie fragmenty gminy Lutocin o powierzchni 846,2 ha. Wyznaczony obszar obj ęty jest równie ż inn ą form ą prawnej ochrony przyrody – jest to obszar chronionego krajobrazu, co cz ęś ciowo zabezpiecza jego walory przed lokowaniem nowych źródeł o niekorzystnym wpływie na chronione tu gatunki ro ślin i zwierz ąt. Europejski system obszarów Natura 2000 to odr ębny system ochrony przyrody, który obejmuje tereny najwa żniejsze dla zachowania zagro żonych lub bardzo rzadkich gatunków ro ślin, zwierz ąt oraz charakterystycznych siedlisk przyrodniczych, maj ących znaczenie dla ochrony warto ści przyrodniczych Europy. Podstaw ę prawn ą dla tworzenia sieci Natura 2000 stanowi ą dwie dyrektywy: Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa oraz Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. W obszarze specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Doliny Wkry i Mławki stwierdzono wyst ępowanie co najmniej 24 gatunków ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG. S ą to: b ąk, czapla purpurowa, bocian czarny, bocian biały, łab ędź czarnodzioby, łab ędź krzykliwy, bielik, błotniak stawowy, błotniak zbo żowy, błotniak łąkowy, orlik krzykliwy, orlik grubodzioby, kropiatka, derkacz, żuraw, siewka złota, batalion, rybitwa wielkodzioba, rybitwa rzeczna, rybitwa białow ąsa, sowa błotna, zimorodek, lerka i świergotek polny. Ostoja jest jednym z 10 najwa żniejszych w Polsce l ęgowisk błotniaka łąkowego, jak te ż wa żnym l ęgowiskiem derkacza. Według standardowego formularza danych opracowanego dla obszaru Natura 2000 Doliny Wkry i Mławki, ujemny wpływ na chronione tu gatunki ro ślin i zwierz ąt mo że mie ć: zamiana ł ąk na grunty orne, zaniechanie u żytkowania ł ąk i pastwisk, nadmierne pogł ębianie rowów melioracyjnych, za śmiecanie oraz niszczenie runa le śnego. Ochrona przestrzeni życiowej ptaków obejmuje zarówno zachowanie okre ślonego typu krajobrazu, jak i zachowanie b ądź odtworzenie niektórych elementów tego krajobrazu, a nawet elementów poszczególnych buduj ących go siedlisk. Jest to istotne z uwagi na fakt, że w krajobrazie okre ślone gatunki ptaków wykorzystuj ą tylko pewne jego elementy, przede wszystkim te, które zaspakajaj ą ich wymogi: gniazdowe, pokarmowe ( żerowiskowe) oraz odpoczynku (noclegowiska).

• Pomniki przyrody Rozporz ądzeniem Wojewody Mazowieckiego nr 33 z dnia 18 sierpnia 2008 roku w sprawie pomników przyrody poło żonych na terenie powiatu żuromińskiego (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 152 poz. 5331) na terenie gminy Lutocin za pomnik przyrody uznano alej ę lip drobnolistnych. Aleja, stanowi ąca granic ę parku podworskiego w Chromakowie składa si ę z 70 drzew o obwodach od 115 do 505 cm i wysoko ści 17 m. Szczególnym celem ochrony pomników przyrody jest zachowanie warto ści przyrodniczych, krajobrazowych, naukowych, kulturowych i historycznych poprzez ich ochron ę w granicach lokalizacji.

4. Stan rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej

Gmina Lutocin odznacza si ę stosunkowo du żym udziałem u żytków rolnych (ok. 74%) (wobec ok. 72 % w powiecie żuromi ńskim) i gruntów pod lasami i zadrzewieniami – ok. 20,0% (powiat – 19,8%).

18 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Struktura u żytkowania gruntów wskazuje na dominuj ącą rol ę produkcji rolnej w strukturze gospodarczej gminy. Wykorzystanie gruntów na cele rolnicze jest zró żnicowane przestrzennie. Udział u żytków rolnych w ogólnej powierzchni gruntów poszczególnych obr ębów wynosi od ok. 28% w rejonie wsi Pietrzyk, 51% - Chrapo ń do ok. 96% we wsi Parlin, 95% - Dębówka, co wynika głównie z rozmieszczenia terenów le śnych. Tereny u żytkowane rolniczo zajmuj ą 9 351 ha, co stanowi ok. 73,9% ogólnej powierzchni gminy. Struktura u żytków rolnych przedstawia si ę nast ępuj ąco:

Powierzchnia Struktura Wyszczególnienie ha %

- Grunty orne 5 902 63,1 - Sady 44 0,5 - Łąki 1 724 18,4 - Pastwiska 1 337 14,3 - Grunty rolne pod zabudow ą 251 2,7 - Grunty rolne pod rowami 93 1,0

Razem użytki rolne 9 351 100,0

W strukturze u żytków rolnych dominuj ą grunty orne ok. 63 % u żytków rolnych. W poszczególnych sołectwach udział gruntów ornych w u żytkach rolnych jest bardzo zró żnicowany zale żny głównie od ilo ści trwałych u żytków zielonych, od ok. 46% w rejonie sołectwa Gł ęboka, 47% - Siemcichy do ok. 88% Parlin, 83% - Przeradz Wielki. W gminie Lutocin udział trwałych u żytków zielonych w powierzchni u żytków rolnych wynosi ok. 32,7% ( średnio w powiecie żuromi ńskim - ok. 32,5%) i jest zró żnicowany w układzie przestrzennym gminy. Najwi ększe kompleksy u żytków zielonych (ponad 35% użytków rolnych) wyst ępuj ą w obr ębach - Boguszewiec, Chrapo ń, El żbiecin, Felcyn, Gł ęboka, Jonne, Obr ęb, Pietrzyk, Siemcichy, Zimolza, natomiast najmniej (poni żej 20%) w środkowej cz ęś ci gminy (D ębówka, Parlin, Przeradz Nowy, Przeradz Wielki). Udział sadów w strukturze u żytków rolnych nie jest wysoki - 0,5% i s ą to głównie sady przydomowe nie maj ące wi ększego znaczenia w towarowej produkcji sadowniczej gminy. Zintegrowany wska źnik jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej obliczony przez IUNG Puławy (uwzgl ędniaj ący ocen ę punktow ą gleb, rze źby terenu, agroklimatu i warunków wodnych) wynosi dla gm. Lutocin 56,5 punkty (w skali 100-punktowej), wobec wska źnika najwy ższego w powiecie żuromi ńskim 56,5 pkt. dla gm. Żuromin i gm. Lutocin oraz najni ższego 42,5 pkt. w gm. Siemi ątkowo Koziebrodzkie. Miernikiem przydatno ści rolniczej gruntów jest równie ż klasyfikacja bonitacyjna.

19 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Struktur ę jako ści gleb wg klas bonitacyjnych przedstawia poni ższe zestawienie:

Grunty orne Użytki zielone Struktura Struktura Klasy bonitacyjne Klasy bonitacyjne % %

I - II - I - II - IIIa 7,0 IIIb 15,4 III 3,3 IVa 16,1 IVb 7,0 IV 32,4 V 37,5 V 53,0 VI 15,6 VI 10,5 VIz 1,4 VIz 0,8

Gmina Lutocin charakteryzuje si ę glebami słabymi jako ściowo. Grunty orne zaliczane do kl. V – VIz zajmuj ą ok.55% ( średnio w powiecie żuromi ńskim – ok.67%), natomiast dobre i średnie jako ściowo kl. II-IV stanowi ą ok. 45% ogółu gruntów ornych (pow. żuromi ński - ok. 33%). W układzie przestrzennym gminy jako ść gruntów ornych jest bardzo zró żnicowana. W środkowej cz ęści gminy (D ębówka, Szoniec, Parlin, Przeradz Mały) wyst ępuj ą du że zwarte powierzchnie gleb zaliczanych do III klasy bonitacyjnej. W północnej, zachodniej i południowo-wschodniej cz ęś ci przewa żaj ą grunty słabe i bardzo słabe jako ściowo (kl.V – VIz zajmuj ą ponad 84% ogółu gruntów ornych obr ębu). Na pozostałym obszarze wyst ępuj ą grunty średnie jako ściowo. Struktura u żytków zielonych wg klas bonitacyjnych odznacza si ę przewag ą ł ąk i pastwisk słabych i bardzo słabych jako ściowo - ok. 64% to kl. V - VI. Przestrzenne zró żnicowanie jako ści terenów u żytkowanych rolniczo wskazuje, że koncentracja gleb najbardziej przydatnych dla rolnictwa wyst ępuje w środkowej cz ęś ci gminy (przewaga kl. IIIa i IIIb) Grunty orne średnio korzystne dla upraw rolnych wyst ępuj ą w rejonie wsi: Chrapo ń, Chromakowo, Lutocin, Mojnowo, Przeradz Nowy, Przeradz Wielki, Seroki, Siemcichy, ze znacznym udziałem gleb kl. IVa i IVb. Gleby słabe jako ściowo wyst ępuj ą na obszarze całej gminy, jednak ich najwi ększe areały skupione s ą w obr ębie wsi: Jonne i Pietrzyk (ponad 50% zajmuje kl. VI). Grunty te o niskiej efektywno ści produkcji rolnej mog ą by ć w pierwszej kolejno ści wykorzystane na cele nierolnicze, najlepiej pod zalesienie. Grunty rolne podlegaj ące ochronie przed zmian ą rolniczego u żytkowania na cele nierolnicze zgodnie z ustaw ą o ochronie gruntów rolnych i le śnych (tekst jednolity Dz.U. z 2004 r. nr 121 poz. 1266 z pó źn. zm.) obejmuj ą: - gleby zaliczane do I-III klasy bonitacyjnej, je śli ich zwarty obszar projektowany do takiego przeznaczenia wynosi ponad 0,5 ha (wymagana jest zgoda Ministra Rolnictwa),

20 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Dominuj ącą form ą własno ści jest sektor gospodarki indywidualnej, do której nale ży ok. 97 % powierzchni u żytków rolnych w gminie. Według danych spisu rolnego 2010r. na obszarze gminy było 809 indywidualnych gospodarstw rolnych, w tym 795 o powierzchni powy żej 1 ha. Średnia powierzchnia indywidualnego gospodarstwa wynosiła w gminie 12,27 ha (w tym 11,2 ha u żytków rolnych) i była wy ższa w porównaniu do średniej w powiecie żuromi ńskim – 11,86 ha, w tym 10,14 ha użytków rolnych. Struktur ę obszarow ą gospodarstw rolnych w gm. Lutocin wg danych spisu rolnego 2010r. przedstawia poni ższe zestawienie:

Grupy Liczba Struktura obszarowe gospodarstw gospodarstw % Do 1 ha 44 5,4 1-5 ha 137 16,9 5-10 ha 203 25,1 10-15 220 27,2 15 i wi ęcej ha 205 25,3 Razem 809 100,0

Powy ższe dane wskazuj ą, że na obszarze gminy przewa żaj ą gospodarstwa średnie i du że w grupach obszarowych powy żej 10ha, które stanowi ą ok. 52% ogółu gospodarstw (powiat ok. 38%). W porównaniu do danych spisu powszechnego 1988 r. na terenie gminy liczba indywidualnych gospodarstw (o pow. powy żej 1 ha) zmniejszyła si ę z 917 w 1988 r. do 765 w 2010 r.. Istotne zmiany w strukturze obszarowej gospodarstw indywidualnych odnotowano po 1996 roku, co przedstawia poni ższe zestawienie:

Grupy 1988r. 1996r. 2010r. obszarowe Liczba Liczba Liczba Struktura % Struktura % Struktura% gospodarstw gospodarstw gospodarstw gospodarstw 1 -5ha 111 12,1 152 17,2 137 17,9 5 -10 ha 287 31,3 290 32,9 203 26,5 10-15 ha 326 35,5 279 31,6 220 28,8 15 ha i wi ęcej 193 21,1 162 18,3 205 26,8

Razem 917 100,0 883 100,0 765 100,0

Powy ższe dane wskazuj ą na wzrost liczby gospodarstw wi ększych obszarowo o pow. powy żej 15 ha z ok. 18,3% w 1988r. do ok. 27% w 2010 r. oraz zmniejszeniu si ę udziału i liczby gospodarstw w grupach obszarowych 5-15 ha.

21 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Na terenie gm. Lutocin w produkcji ro ślinnej dominuje uprawa zbó ż, które zajmuj ą ok. 85% powierzchni zasiewów(wg spisu rolnego 2010r.) W grupie ro ślin zbo żowych przewa ża uprawa żyta i mieszanek zbo żowych. Na gruntach lepszych jako ściowo uprawiane s ą buraki cukrowe i pszenica. Pod upraw ę ziemniaków przeznaczane jest tylko ok. 2% pow. zasiewów (ok. 120ha). W produkcji zwierz ęcej przewa ża chów bydła i trzody chlewnej. Stan pogłowia zwierz ąt gospodarskich wg spisu rolnego 2010r przedstawiał si ę nast ępuj ąco: - bydło ogółem – 10,3 tys. szt., w tym krowy – 5,5 tys. szt. - trzoda chlewna – 60,5 tys. szt. - drób – 581,8 tys. szt. Obsada zwierz ąt na 100 ha u żytków rolnych wynosiła: bydło – 113,7 szt. (powiat żuromi ński – 84,9 szt.), trzoda chlewna – 667,2 szt. (powiat – 298,9 szt.). Wielko ści te świadcz ą o wy ższym poziomie produkcji zwierz ęcej, zarówno w zakresie chowu bydła jak i trzody chlewnej w porównaniu do powiatu żuromi ńskiego. Ponadto dane spisu rolnego wskazuj ą, że 73% gospodarstw prowadzi chów bydła, a 46% chów trzody chlewnej. Decyzje administracyjne (o warunkach zabudowy) wydane w okresie od 2005 roku do chwili obecnej wskazuj ą na tworzenie warunków w gospodarstwach dalszego rozwoju produkcji zwierz ęcej. Koncentracj ę przestrzenn ą produkcji zwierz ęcej obrazuje poni ższe zestawienie:

Nr działki Wielko ść L.p. Sołectwo Rodzaj produkcji ew. obsady DJP 1 2 3 4 5 1. Chrapo ń 170/2 420 trzoda 2. Obr ęb 216 84 trzoda 81,82 84 trzoda 85 84 trzoda 307 95 trzoda 205,206 42 trzoda 3. Jonne 131 84 trzoda 74/1 189 trzoda 70/3 189 trzoda 532 360 drób 4. Seroki 178 160 bydło 5. Felcyn 208 60 bydło 207/1, 207/2 60 bydło 6. Swoj ęcin 271,272 560 trzoda 84/1 240 drób 139/1 273 trzoda 106/2 196 trzoda 106/1 196 trzoda 84/1 240 drób 290/1 98 trzoda

22 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

1 2 3 4 5 124 266 trzoda 179 70 trzoda 268 40 drób 211 120 trzoda 7. Chromakowo 447 750 drób 446/1; 446/2 126 trzoda 8. Gł ęboka 10 266 trzoda 9. Przeradz Wielki 41 203 trzoda 36 120 trzoda 51 40 bydło 10. Zimolza 51 203 trzoda 436 112 trzoda 11. Przeradz Mały 331; 332 40 bydło 369 120 drób 12. Mojnowo 116 56 bydło 259 50 bydło 181 40 bydło 161 120 drób 260 60 bydło 13 Szoniec 129; 130 60 bydło 14. Dębówka 102 133 trzoda 15. Psota 115 60 bydło 129; 130 60 bydło 16. Lutocin 239 200 trzoda 17. Siemcichy 263 60 bydło 373 60 bydło

W zakresie specjalistycznej produkcji rolnej na terenie gminy dominuje chów bydła i trzody chlewnej. Kierunki produkcji rolnej i uzyskiwane wyniki powi ązane s ą uwarunkowaniami glebowymi na obszarze gminy. Wyró żnia si ę południowo-wschodni i wschodni rejon gminy, gdzie przewa żaj ą grunty słabe jako ściowo a jednocze śnie jest to najbardziej towarowy rejon gminy. Istniej ące zainwestowanie (chlewnie, obory, kurniki) wskazuj ą, ze produkcja zwierz ęca jest słabo powi ązana z produkcj ą ro ślinn ą i cz ęsto posiada charakter przemysłowy. Zaopatrzenie w środki do produkcji rolnej (nawozy, pasze, środki ochrony ro ślin) prowadz ą prywatne jednostki gospodarcze (wykorzystuj ące był ą baz ę SKR) w Lutocinie. Skup surowców rolniczych prowadzony jest głównie przez zakłady przetwórcze. Mleko skupuj ą głównie mleczarnie w Żurominie i Sierpcu poprzez istniej ące zlewnie mleka lub bezpo średnio z gospodarstw. Żywiec wieprzowy i wołowy zbywany jest przez rolników w lokalnych punktach skupu przy prywatnych ubojniach oraz kupowany jest przez agencje po średnicz ące w dostawie żywca do Zakładów Mi ęsnych w Sierpcu i Morlinach k/Ostródy.

23 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Obsług ę weterynaryjn ą dla obszaru całej gminy pełni ą zakłady prywatne zlokalizowane we wsi Lutocin. Głównym o środkiem skupiaj ącym usługi dla rolnictwa jest wie ś gminna Lutocin. Rolnicy korzystaj ą równie ż z usług zlokalizowanych na terenie miasta Żuromina, Bie żunia i Sierpca. Na terenie gminy nie wyst ępuj ą przeszkody w zakresie organizacji punktów obrotu produktami rolniczymi, jak i punktów zaopatrzenia w środki do produkcji rolnej.

5. Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej Na dziedzictwo kulturowe gminy Lutocin składaj ą si ę: - obiekty zabytkowe obj ęte ochron ą konserwatorsk ą, - zabytkowe zało żenia zieleni, - zabytki architektury i budownictwa, - zabytki sztuki sepulkralnej, - stanowiska archeologiczne.

• Obiekty wł ączone do wojewódzkiej ewidencji zabytków:

Miejscowo ść Rodzaj obiektu

Chromakowo Zespół dworski: - dwór mur. l.80-te XIX w. - park k. XIX w.

Lutocin Ko ściół paraf. rzym.-katol. p.w. św. Mateusza ul. Ko ściuszki Dom nr 24 drew. 1 ćw. XX w. ul. Poniatowskiego Kapliczka przydro żna mur. 2 poł. XIX w. ul. Wyzwolenia Cmentarz parafialny rzym.-kat. 2 poł. XIX w.

Zimolza Krzy ż przydro żny drew. 1815

Do wł ączenia do wojewódzkiej ewidencji zabytków planowane s ą nast ępuj ące obiekty:

Miejscowo ść Rodzaj obiektu 1 2 Chrapo ń - Krzy ż przydro żny drew., 1815 - Kapliczka przydro żna, mur., 1927 Lutocin Zespół ko ścioła paraf. rzym.-katol. p.w. św. Mateusza - dzwonnica, mur., XIX/XX w. - cmentarz przyko ścielny - brama w ogrodzeniu, mur., 2 poł. XIX w.

24 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

1 2 Lutocin Pl. Ko ściuszki: - dom nr 1, drew., l.20, 30-te XX w. - dom nr 2, mur., 1 ćw. XX w. - dom nr 26, drew., 1 ćw. XX w. ul. Szkolna: - kapliczka przydro żna, mur., 2 poł. XIX w.

Mojnowo - dom nr 7, mur., XIX/XX w. - dom nr 11, drew., 1 ćw. XX w. - dom nr 16, mur., 1 ćw. XX w. - dom nr 30, mur., XIX/XX w. - dom nr 36, mur., 1 ćw. XX w. - dom nr 41, drew., 1 ćw. XX w. Przeradz Mały - dom nr 1, drew., l. 20, 30-te XX w. - dom nr 8, drew., XIX/XX w. - dom nr 19, drew., l. 20, 30-te XX w. - dom nr 20, drew., l. 20, 30-te XX w. - dom nr 27, drew., 1 ćw. XX w. - dom nr 30, mur., 1 ćw. XX w. Przeradz Wielki - dom nr 26, drew., 1 ćw. XX w.

Swoj ęcin - dom nr 1, drew., 1 ćw. XX w. - dom nr 8, mur., 1 ćw. XX w.

Zimolza Krzy ż przydro żny, mur. 1932

• Na terenie gminy Lutocin znajduj ą si ę dwa parki podworskie w miejscowo ściach: Chromakowo z II połowy XIX w. i Szoniec z około 1900 roku, które wymagaj ą ochrony oraz rewaloryzacji. Szczególnie cenny jest zabytkowy park w Chromakowie o powierzchni 5,4 ha, na terenie którego zachowała si ę du ża ilo ść drzew o charakterze pomników przyrody. • Nielicznie wyst ępuj ące na terenie gminy zabytkowe obiekty architektury i budownictwa zostały przeniesione do skansenu w Sierpcu. • Gminna ewidencja zabytków obejmuje obiekty: w Chromakowie - dwór mur. l. 80-te XIX w. oraz park k. XIX w.; w Lutocinie – ko ściół paraf. rzym.-katol. p.w. św. Mateusza, dom nr 24, drew. 1 ćw. XX w. przy Pl. Ko ściuszki, kapliczk ę przydro żną mur. 2 poł. XIX w. przy ul. Poniatowskiego oraz cmentarz parafialny rzym.-kat.2 poł. XIX w. przy ul Wyzwolenia; w Zimolzie – krzy ż przydro żny, drew. 1815. • Na terenie gminy nie ma charakterystycznego zdobnictwa czy szczególnych form zabudowy. Jedynym przejawem sztuki ludowej s ą kapliczki i krzy że przydro żne wymagaj ące ochrony (brak ich inwentaryzacji). Zinwentaryzowane zabytki ruchome stanowi ą głównie elementy wyposa żenie ko ścioła.

25 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

• W gminie Lutocin wyst ępuj ą liczne stanowiska archeologiczne, które świadcz ą o pobycie ludzi na tym terenie w ró żnych okresach historyczno-kulturowych (okres rzymski, średniowiecze, nowo żytno ść ) a nast ępnie o kształtowaniu si ę osadnictwa. Z uwagi na warunki naturalne (du że nawodnienie terenów ograniczały mo żliwo ść pozyskiwania gruntów pod uprawy rolnicze) oraz znaczne odległo ści od wa żniejszych traktów komunikacyjnych (najbli ższy tego obszaru to szlak Bie żuń – Szre ńsk – Mława), gmina nie stanowiła korzystnego rejonu dla osadnictwa. Najstarsze informacje o poszczególnych miejscowo ściach pochodz ą z lat: 1372 – Lutocin, 1408 – Przeradz Wielki, 1448 – Obr ęb, Seroki, Zimolza, 1450 – Boguszewiec. Rozmieszczenie przestrzenne stanowisk archeologicznych przedstawia poni ższe zestawienie:

Nr stanowiska L.p. Obr ęb geodezyjny archeologicznego 1 2 3 1. Boguszewiec 40-54:11 41-54:1 41-54:2 41-54:3 41-54:4 2. Chrapo ń 40-54:7 40-54:6 40-54:5 40-54:4 40-54:10 40-54:3 40-54:9 40-54:8 3. Chromakowo 40-55:17 40-55:18 4. El żbiecin 41-54:6 41-54:7 5. Felcyn 41-55:19 6. Gł ęboka 40-54:1 40-54:2 7. Jonne 41-55:20 41-55:21 41-55:22

26 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

1 2 3 8. Lutocin 41-54:5 9. Mojnowo 40-55:19 10. Obr ęb 40-55:12 41-55:6 41-55:7 41-55:5 41-55:8 41-55:9 41-55:10 11. Pietrzyk 39-54:3 12. Przeradz Mały 40-54:14 13. Przeradz Wielki 40-54:13 14. Psota 40-54:12 15. Seroki 41-55:12 41-55:11 41-55:16 41-55:15 41-55:13 41-55:14 16. Siemcichy 39-55:9 17. Swoj ęcin 40-55:15 40-55:16 40-55:14 40-55:13 18. Zimolza 41-55:17 41-55:18

6. Warunki i jako ść życia mieszka ńców

Według danych GUS (BDL) na koniec 2010 r. liczba mieszka ńców wg faktycznego miejsca zamieszkania w gminie Lutocin wynosiła 4536 osób, co stanowi ok. 11% ludno ści powiatu żuromi ńskiego i około 0,1 % ludno ści województwa mazowieckiego. Pod wzgl ędem wielko ści zaludnienia gmina nale ży do mniejszych (4 miejsce na 6 gmin wiejskich) w powiecie żuromi ńskim. Według danych NSP 2011 liczba ludno ści gminy wynosiła 4615 osób. Wska źnik g ęsto ści zaludnienia - 36 osób/km 2 jest ni ższy od średniego wska źnika dla powiatu żuromi ńskiego (ok. 49 osoby/km 2).

27 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Według danych GUS ruch naturalny w gm. Lutocin w latach 1990 – 2010 kształtował si ę nast ępuj ąco:

Osoby Ludno ść Rok ogółem Urodzenia Zgony Przyrost naturalny 1990 5015 111 56 + 55 1995 5069 81 69 +12 1998 4964 71 45 +26 2005 4642 57 63 - 6 2008 4549 58 45 +13 2010 4536 52 40 +12

Ruch naturalny w gminie charakteryzuje si ę dodatnim poziomem przyrostu naturalnego. Poziom migracji w gminie w latach 1990 – 2010 przedstawia poni ższe zestawienie:

Napływ Odpływ saldo Rok osoby 1990 67 129 -62 1995 50 116 -66 2005 36 51 -15 2008 32 37 -5 2010 20 45 -25

Gmina jest terenem odpływowym. Wymeldowania z gminy z pobytu stałego przewy ższaj ą zameldowania na pobyt stały (ujemne saldo migracji). Struktura demograficzna gminy w 2010 roku na tle powiatu żuromi ńskiego według podstawowych grup wieku przedstawiała si ę nast ępuj ąco:

Powiat Gmina Grupy wieku żuromi ński osoby % % - przedprodukcyjna (0-17 lat) 1 008 22,3 21,2 - produkcyjna 2 611 57,6 61,0 (18-59 l. kobiety) 1 423 (18-64 l. m ęż czy źni) 1 188 - poprodukcyjna 910 20,1 17,9 (18-59 l. kobiety) 318 (18-64 l. m ęż czy źni) 591 Ogółem 4 529 100,0 100,0

28 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Struktura ludno ści wg grup wieku w gminie jest mniej korzystna ni ż w powiecie żuromi ńskim. Wska źnik ludno ści w wieku poprodukcyjnym jest stosunkowo wysoki – 20,1%, wobec 17,9% dla powiatu żuromi ńskiego. Wska źnik obci ąż enia demograficznego (ludno ść w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym) wynosił w 2010 roku 73,5 (powiat żuromi ński – 63,9). Z analizy zatrudnienia wynika, że na terenie gminy rolnictwo jest podstawowym źródłem utrzymania dla znacznej grupy mieszka ńców. Liczba pracuj ących w rolnictwie (wg danych GUS BDL) kształtuje si ę na poziomie ok. 70%. Na terenie gminy Lutocin działalno ść gospodarcz ą w 2011 roku prowadziło 166 podmiotów zarejestrowanych w systemie REGON. Zmiany w liczbie zarejestrowanych podmiotów gospodarczych wg form własno ści w latach 1995 -2011 przedstawia poni ższe zestawienie:

Sektor

Rok Ogółem Prywatny Publiczny w tym osób Razem fizycznych 1995 74 9 65 61 2005 154 11 143 129 2008 186 11 175 158 2010 180 10 170 153 2011 166 10 156 139

Wska źnik zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 1000 mieszka ńców w 2010 roku wynosił dla gminy Lutocin – 39,7 (powiat żuromi ński – 67,3). W śród podmiotów gospodarczych dominuje sektor prywatny – 156 tj. ok. 94 %. Z ogólnej liczby podmiotów sektora prywatnego – 156 (ok. 89,0%) zakładów prowadzona jest przez osoby fizyczne. Dominuj ą zakłady zwi ązane z działalno ści ą handlow ą (hurt i detal), budownictwem oraz rolnictwem. Pod wzgl ędem wielko ści zatrudnienia przewa żaj ą zakłady małe zatrudniaj ące do 10 osób. Do podmiotów zatrudniaj ących ponad 10 osób nale żą : Urz ąd Gminy oraz szkoły. W strukturze przestrzennej gminy utrzymuje si ę tendencja koncentracji podmiotów w o środku gminnym. Ponadto pod wzgl ędem ilo ści podmiotów gospodarczych wyró żniaj ą si ę miejscowo ści Przeradz Mały, Chrapo ń, Seroki, Swoj ęcin. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec 2011 roku wynosiła 379, w tym 178 stanowiły kobiety (47%). W śród bezrobotnych dominuj ącą grup ę stanowi ą roczniki wieku 18 - 44 lata (ok. 90%). Jest to grupa najbardziej mobilna, o najwy ższej aktywno ści produkcyjnej, najwy ższej cz ęstotliwo ści tworzenia gospodarstw domowych, najwi ększych potrzebach mieszkaniowych.

29 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym w latach 2005-2010 kształtował si ę nast ępuj ąco:

Lata Wyszczególnienie Wska źnik 2005 2008 2010 Ogółem % 17,2 10,4 12,1 Męż czy źni % 17,4 8,6 12,2 Kobiety % 16,9 12,4 12,0

Rozmiary bezrobocia na terenie gminy w latach 1995 - 2010 przedstawia poni ższe zestawienie:

Lata Liczba zarejestrowanych bezrobotnych 1995 384 1996 297 1997 266 1998 254 2008 268 2010 316 2011 379

Nat ęż enie bezrobocia w gminie utrzymuje si ę na wysokim poziomie i ma tendencj ę spadkow ą. Świadczy o tym wska źnik bezrobocia (liczony w stosunku do ludno ści w wieku produkcyjnym), który dla gminy w roku 2010 wynosił 12,1 %, a w roku 2005 – 17,2 %. Warunki mieszkaniowe na terenie gminy Lutocin mo żna okre śli ć jako dobre. Zasoby mieszkaniowe, według danych GUS na koniec 2010 roku, wynosiły 1145 mieszka ń o ł ącznej powierzchni u żytkowej 106 251 m2. Przeci ętna powierzchnia u żytkowa przypadaj ąca na jedno mieszkanie wynosiła 92,8 m2, (wobec 74,5 m 2 w 1997r.). Na jedno mieszkanie przypadało średnio 4 osoby. Przeci ętna powierzchnia u żytkowa mieszkania na jedn ą osob ę wynosiła 23 m 2. Na terenie gminy znajduje si ę 1 069 budynków mieszkalnych. Własno ść prywatna jest dominuj ącą form ą własno ści zasobów mieszkaniowych. W latach 2005 -2010 oddano do u żytku 8 mieszka ń o ł ącznej powierzchni 1 796 m 2.

ż Rok Mieszkania Izby Powierzchnia u ytkowa (m 2/1 mieszkanie) 2005 3 13 105,3 2008 3 15 114,7 2010 2 8 70,0

30 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Warunki mieszkaniowe pod wzgl ędem dost ępno ści do infrastruktury technicznej s ą dobre, o czym świadczy wyposa żenie mieszka ń w instalacje - ok. 91% w wodoci ąg, ok. 75% posiada łazienk ę a 70% mieszka ń posiada centralne ogrzewanie. W porównaniu do 1997 roku warunki mieszkaniowe uległy znacznej poprawie. Wzrosła przeci ętna powierzchnia u żytkowa mieszkania o ok. 18,3 m2, jak równie ż o ok. 6,2 m2 powierzchnia u żytkowa przypadaj ąca na jedn ą osob ę. Warunki życia mieszka ńców okre śla również dost ępno ść do podstawowych obiektów infrastruktury społecznej – wychowania przedszkolnego, o światy, ochrony zdrowia, kultury. W gminie funkcjonuje samorz ądowe przedszkole, zlokalizowane przy szkole podstawowej w Lutocinie. W roku szkolnym 2011/2012 na terenie gminy funkcjonowały 3 szkoły podstawowe w miejscowo ściach: Lutocin z fili ą w sołectwie Chrapo ń, ,Swoj ęcin z fili ą w Jonnem oraz Przeradz Mały. Edukacja gimnazjalna dla potrzeb całej gminy oparta jest na bazie Samorz ądowego Gimnazjum w Lutocinie. Generalnie warunki nauczania w szkołach wymagaj ą doinwestowania. Sal ą gimnastyczn ą dysponuje Samorz ądowe Gimnazjum w Lutocinie oraz szkoły podstawowe w Lutocinie i Swojęcinie, natomiast boiska sportowe znajduj ą si ę przy szkole podstawowej w Przeradzu Małym i Lutocinie. Obsług ę ludno ści gminy w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej zapewnia Samodzielny Gminny Zakład Opieki Zdrowotnej w Lutocinie prowadzony przez Rad ę Gminy. W zakresie hospitalizacji chorych i poszkodowanych poradnie lekarskie współpracuj ą ze Szpitalem Powiatowym w Żurominie i ze Specjalistycznym Szpitalem Wojewódzkim w Ciechanowie. W miejscowo ści Lutocin zlokalizowana jest apteka prywatna. Gminny O środek Pomocy Społecznej istnieje w miejscowo ści Lutocin. Ze świadcze ń pomocy społecznej w ostatnich latach średniorocznie korzystało ok. 5 % mieszka ńców gminy. W zakresie kultury na terenie gminy funkcjonuje Gminna Biblioteka Publiczna w Lutocinie. Ponadto funkcje kulturotwórcze i integracyjne pełni ą świetlice wiejskie i stra żnice OSP znajduj ące się w miejscowo ściach: Jonne, Zimolza, Obr ęb, Swoj ęcin, Chromakowo, D ębówka, Szoniec, Pietrzyk, Boguszewiec, Felcyn, Seroki, Mojnowo, Siemcichy, Chrapo ń, Przeradz Mały i Przeradz Wielki. Obiekty sakralne wyst ępuj ą: w Lutocinie - ko ściół i Pietrzyk - kaplica. O rozwoju społeczno-gospodarczym gminy świadcz ą uzyskiwane dochody i ponoszone wydatki. Według danych GUS Banku Danych Lokalnych dochody gminy w 2011 roku wynosiły ogółem 13398,3 tys. zł. Dochody własne to 3412,2 tys. zł, w tym: - podatek rolny - 8,6% - podatek od nieruchomo ści - 10% - podatek od środków transportu - 0,9% - podatek le śny - 1,5% - podatki ustalone i pobierane na podstawie odr ębnych ustaw - 22,7% - podatek od czynno ści cywilnoprawnych - 1,3% - opłata skarbowa - 0,6% - udział w podatkach stanowi ących dochód bud żetu pa ństwa - 21,0%

31 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Dochody ogółem i własne gminy w przeliczeniu na 1 mieszka ńca na tle powiatu żuromi ńskiego kształtuj ą si ę nast ępuj ąco:

Gmina Powiat żuromi ński Rok dochody ogółem dochody własne (zł) (zł) dochody ogółem dochody własne 2008 2 589,1 451,98 2 419,2 714,16 2010 3 600,0 1404,49 2 603,91 759,77

Według danych statystycznych struktura wydatków budżetowych w latach 2008 – 2011 kształtowała si ę nast ępuj ąco:

W tym: Ogółem Rok wydatki bie żą ce na inwestycyjne wydatki bie żą ce wynagrodzenia tys. zł. % tys. zł. % tys. zł. % tys. zł. % 2008 11376,1 100,0 1261,3 11,1 10114,8 88,9 4243,4 37,3 2009 14893,5 100,0 5005,7 33,6 9887,7 66,4 4621,9 31,0 2010 17691,3 100,0 6909,6 39,0 10781,7 61,0 5127,7 29,0 2011 12555,0 100.0 1232,3 9,8 11322,7 90,2 5607,2 44,7

W strukturze wydatków w latach 2008-2011 najwi ększ ą pozycj ę stanowi ą wydatki bie żą ce, w których wydatki na wynagrodzenia kształtuj ą si ę na poziomie od ok. 29% do ok. 45%. Struktura wydatków wybranych działów gospodarki narodowej w 2010 roku kształtowała si ę nast ępuj ąco:

Wyszczególnienie tys. zł %

Ogółem 17691,3 100,0 w tym: - transport i ł ączno ść 1306,3 7,4 - gospodarka komunalna, ochrona środowiska 5660,0 32,0 - gospodarka mieszkaniowa 57,1 0,3 - oświata i wychowanie 5322,0 30,1 - kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 127,8 0,7 - ochrona zdrowia 30,8 0,2 - pomoc i opieka społeczna 2066,8 11,7 - kultura fizyczna i sport - - - administracja publiczna 1929,5 10,9 - bezpiecze ństwo publiczne i ochrona 431,4 2,4 przeciwpo żarowa

32 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Jak wynika z powy ższego zestawienia w strukturze wydatków w 2010 roku najwi ększ ą pozycj ę stanowiły wydatki na gospodark ę komunaln ą i ochron ę środowiska (budowa oczyszczalni ścieków) oraz na cele o światowe. Znacz ącą pozycj ę zajmuje równie ż pomoc i opieka społeczna. W przeliczeniu na 1 mieszka ńca wydatki w gminie kształtuj ą si ę na poziomie 2 504,1 zł w 2008 roku a w 2010 roku – 3921,2 zł.

7. Zagro żenia bezpiecze ństwa ludno ści i mienia

Na terenie gminy Lutocin nie wyst ępuj ą zagro żenia zwi ązane z wyst ępowaniem powodzi, uci ąż liwo ściami komunikacyjnymi. Brak jest równie ż zakładów o zwi ększonym ryzyku wyst ąpienia powa żnej awarii przemysłowej. Nad porz ądkiem publicznym czuwa Komisariat Policji w Bie żuniu, za ś nad zagro żeniem po żarowym – jednostki Ochotniczej Stra ży Po żarnej w Lutocinie, Przeradzu Małym Pietrzyku, Chromakowie i Jonnem.

8. Potrzeby i mo żliwo ści rozwoju gminy

Analiza uwarunkowa ń rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego gminy wskazuje na jej rolniczy charakter. Rozwijanie produkcji rolniczej wymaga wdra żania nowoczesnych rozwi ąza ń technicznych i technologicznych. Wytwarzanie dobrych jako ściowo produktów rolnych zapewnia ć powinno odpowiedni poziom dochodów producentom jak i sprzyja ć powstawaniu pozarolniczych form gospodarowania, przy równoczesnym zachowaniu równowagi ekologicznej terenu. Potrzeby rozwoju gminy zwi ązane s ą zatem z dostosowaniem infrastruktury technicznej i społecznej zapewniaj ącej odpowiednie warunki życia mieszka ńców oraz tworzeniem warunków dla przetwórstwa rolniczego i przedsi ębiorczo ści pozarolniczej. Realizacja potrzeb zwi ązana jest z odpowiednim okre śleniem funkcji terenów wyznaczonych w Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Wnioski zło żone przez instytucje, na podstawie art. 11 pkt 1 ustawy z dn. 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, dotycz ą uwzgl ędnienia w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy problematyki wynikaj ącej z przepisów szczególnych. Mo żliwo ści rozwoju przestrzennego i społeczno-gospodarczego okre ślaj ą nast ępuj ące czynniki: • warunki sprzyjaj ące specjalizacji indywidualnych gospodarstw rolnych głównie w produkcji zwierz ęcej – bydła mlecznego (blisko ść mleczarni i stosunkowo du żo użytków zielonych) i trzody chlewnej oraz drobiu, • korzystne warunki środowiskowe w zakresie czysto ści gleb (nie stwierdzono zanieczyszcze ń metalami ci ęż kimi) oraz brak obiektów uci ąż liwych to mo żliwo ść rozwoju produkcji żywno ści o wysokich parametrach jako ściowych tzw. „zdrowej żywno ści”,

33 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

• dogodne warunki ( średnia wielko ść gospodarstwa 11,2 ha użytków rolnych) dla tworzenia małych zakładów przetwórstwa rolno-spo żywczego powi ązanych bezpo średnio z gospodarstwem rolnym, • rezerwy wody dobrej jako ści w uj ęciach gł ębinowych oraz potencjalne mo żliwo ści budowy nowych uj ęć (północno-zachodni i południowo-zachodni rejon), • walory środowiska przyrodniczo-krajobrazowego (znacz ące kompleksy terenów otwartych – lasy ok. 20%, obszary chronionego krajobrazu) oraz ich mała degradacja mog ą stanowi ć podstaw ę rozwoju turystyki i wypoczynku, • dość korzystne poło żenie gminy w systemie komunikacji drogowej – drogi wojewódzkie: nr 541 Lubawa - Żuromin - Sierpc - Dobrzy ń n.Wisł ą i nr 563 Rypin - Żuromin - Mława, wiążą ce teren gminy z miastami powiatowymi Żurominem i Sierpcem oraz drogami krajowymi nr 7 relacji Gda ńsk-Warszawa i nr 10 relacji Pło ńsk – Bydgoszcz - Szczecin, • wykształcona, w stopniu zapewniaj ącym dobre powi ązania wewn ątrz gminne sie ć dróg publicznych układu nadrz ędnego oraz dróg gminnych i lokalnych, pomimo jeszcze nieodpowiedniej ich jako ści technicznej.

9. Stan prawny gruntów Stan prawny gruntów analizowano na podstawie danych uzyskanych z Urz ędu Gminy w Lutocinie. W strukturze własno ści u żytków rolnych dominuje własno ść prywatna. W posiadaniu wła ścicieli gospodarstw rolnych znajduje si ę ok. 97% powierzchni u żytków rolnych. W strukturze własno ści terenów le śnych przewa ża własno ść Skarbu Pa ństwa. Około 70% gruntów le śnych nale ży do Skarbu Pa ństwa. Potrzeba pozyskania przez gmin ę nowych gruntów zwi ązana będzie przede wszystkim z popraw ą stanu technicznego dróg gminnych (rozbudowa, modernizacja).

10. Wyst ępowanie obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odr ębnych

Na obszarze gminy Lutocin wyst ępuj ą obiekty i tereny chronione na podstawie przepisów odr ębnych: • ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz.U. 2009 Nr 151, poz. 1220 z pó źn. zm.) – omówione w pkt 3.8 - Nadwkrza ński Obszar Chronionego Krajobrazu, - Obszar Chronionego Krajobrazu Mi ędzyrzecze Skrwy i Wkry, - obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Doliny Wkry i Mławki, - pomnik przyrody o żywionej - aleja lip drobnolistnych; • ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568 z pó źn. zm.) – omówione w pkt 5. - zabytkowy park podworski, - stanowiska archeologiczne, - obiekty uj ęte w rejestrze zabytków oraz gminnej ewidencji zabytków; • ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity Dz.U. z 2012 r. poz. 145 z pó źn. zm.) - strefy ochronne uj ęć wody;

34 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

• ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266, z późn. zm.) - grunty klasy II-III, - tereny lasów; • ustawy z dnia 28 wrze śnia 1991 r. o lasach (tekst jednolity Dz. U. 2011 r. Nr 12, poz. 59 z pó źn. zm.) - tereny lasów ochronnych.

11. Wyst ępowanie naturalnych zagro żeń geologicznych

Na terenie gminy Lutocin nie wyst ępuj ą obszary zagro żeń geologicznych.

12. Wyst ępowanie udokumentowanych złó ż kopalin oraz zasobów wód podziemnych

12.1. Zło ża kopalin Zgodnie z Bilansem kopalin i zasobów wód podziemnych w Polsce (stan na 31.12.2011 rok) na terenie gminy Lutocin nie wyst ępuj ą udokumentowane zło ża kopalin. Du żym ograniczeniem dla ewentualnej eksploatacji surowców z terenu gminy Lutocin jest jej poło żenie w Obszarze Chronionego Krajobrazu Mi ędzyrzecze Skrwy i Wkry, na którym obowi ązuje miedzy innymi „zakaz wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniało ści, w tym kopalnych szcz ątków ro ślin i zwierz ąt, a tak że minerałów i bursztynu”. Na niewielkim, południowo-wschodnim fragmencie gminy poło żonym w Nadwkrza ńskim Obszarze Chronionego Krajobrazu zakaz ten nie dotyczy wydobywania piasku i żwiru na powierzchni nie przekraczaj ącej 2 ha przy przewidywanym rocznym wydobyciu nie przekraczaj ącym 20 000 m 3, je żeli działalno ść b ędzie prowadzona bez u życia materiałów wybuchowych – zgodnie z ustaw ą Prawo geologiczne i górnicze oraz zgodnie z ustaleniami wynikaj ącymi z zatwierdzonych dokumentacji geologicznych. 12.2. Zasoby wód podziemnych Istniej ące na terenie gminy Lutocin dwa wodoci ągi wiejskie maj ące podstawowe znaczenie dla zaopatrzenia w wod ę oparte s ą o miejscowe, udokumentowane zasoby wód podziemnych. Uj ęcia wody znajduj ą si ę w miejscowo ści gminnej oraz w Siemcichach. Jedynie do miejscowo ści Pietrzyk w północnej cz ęś ci gminy woda doprowadzana jest z sąsiedniej gminy Żuromin, z uj ęcia wody w Raczynach. Źródłem wody dla wodoci ągów jest czwartorz ędowy poziom wodono śny, w obr ębie którego wyst ępuj ą dwie u żytkowe warstwy wodono śne. Górna warstwa zwi ązana jest z piaskami wyst ępuj ącymi na gł ęboko ści około 30-50 m, natomiast dolna warstwa zwi ązana jest z piaskami wyst ępuj ącymi w sp ągu czwartorz ędu na gł ęboko ści około 70-90 m. Warstwy te nie posiadaj ą bezpo średniego kontaktu hydraulicznego, natomiast zbli żony poziom, na którym stabilizuje si ę zwierciadło wody wskazuje na to, że warstwy te maj ą wspólne obszary zasilania i drena żu Z uwagi na usytuowanie studni oraz lokalne warunki hydrogeologiczne, poza strefami ochrony bezpo średniej wokół uj ęcia wody w miejscowo ści Siemcichy ustanowiono strefy ochrony po średniej wewn ętrznej i zewn ętrznej z zakazem lokalizowania w ich granicach obiektów mog ących ujemnie wpływa ć na jako ść wód podziemnych. 35 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Strefy po średnie uj ęć wody obejmuj ą pojedyncz ą zabudow ę oraz - w wi ększym zakresie - tereny upraw polowych. Stref ę t ę wyznacza 25 letni czas wymiany wód oraz ich kierunek spływu. Na tych obszarach konieczne jest odpowiednie, zabezpieczaj ące przed zanieczyszczeniem wody podziemne, gospodarowanie na powierzchni.

13. Wyst ępowanie terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odr ębnych

Według informacji uzyskanych z Okr ęgowego Urz ędu Górniczego w Warszawie (pismo WAR.511.27A.12.AM.1167 z dnia 07.05.2012 r.), baz danych Pa ństwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie (m. in. MIDAS, Rejestr Obszarów Górniczych) oraz informacji uzyskanych z Urz ędu Gminy, na terenie gminy Lutocin nie wyst ępuj ą tereny górnicze.

14. Stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej

14.1. System komunikacji

Powi ązania komunikacyjne Przez teren gminy przebiegaj ą dwie drogi wojewódzkie: nr 541 Lubawa – Żuromin – Sierpc - Dobrzy ń n. Wisł ą i nr 563 Rypin – Żuromin - Mława. Stanowi ą one podstawowe powi ązanie komunikacyjne terenu gminy z s ąsiednimi obszarami oraz poł ączenie z drog ą krajow ą nr 7 Gda ńsk-Warszawa i nr 10 Pło ńsk – Bydgoszcz - Szczecin. Komunikacj ę z terenami s ąsiednich gmin oraz główne powi ązania wewn ętrzne uzupełnia sie ć dróg powiatowych, stanowi ąc wraz z drogami wojewódzkimi nadrz ędny układ powi ąza ń drogowych Przez teren gminy nie przebiegaj ą linie kolejowe. Najbli ższej poło żone stacje kolejowe znajduj ą si ę: - w Mławie oddalonej ok. 48 km od Lutocina, na magistrali kolejowej E 65 Gda ńsk - Warszawa, - w Sierpcu oddalonym ok. 16 km od Lutocina - stacja na linii kolejowej Nasielsk – Toru ń. W zakresie komunikacji zbiorowej głównym przewo źnikiem jest PKS, obsługuj ący wi ększo ść miejscowo ści na terenie gminy. Nadrz ędny układ komunikacyjny Droga wojewódzka nr 541 Lubawa – Żuromin – Sierpc - Dobrzy ń n. Wisł ą przebiega w południo - wschodniej cz ęś ci gminy, na długo ści ok. 2,8 km, przez teren miejscowo ści Jonne. Prowadzi ruch o charakterze głównie tranzytowym. W północnej cz ęś ci gminy na długo ści ok. 4,0 km (przez teren miejscowo ści Pietrzyk) przebiega droga wojewódzka nr 563 Rypin – Żuromin - Mława. Prowadzi ruch o charakterze głównie gospodarczym. Drogi wojewódzkie posiadaj ą nawierzchni ę utwardzon ą - bitumiczn ą, wymagaj ącą prowadzenia bie żą cych robót konserwacyjno – utrzymaniowych. Sie ć dróg powiatowych o ł ącznej długo ści około 55 km na terenie gminy stanowi ą drogi: - nr 4617W Jasiony –Syberia – Płociczno (dł. na terenie gminy ok. 2,0 km),

36 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

- nr 4618W Pietrzyk – Szoniec - Dębówka, (dł. ok. 6,2 km), - nr 4619W Mo ściska- granica województwa- Chrapo ń – Lutocin (dł. ok. 6,8 km), - nr 4620W Poniatowo- Lutocin – granica województwa – Wrze śnia - Borowo (dł. ok. 10,9 km), - nr 4621W Chromakowo – Mojnowo - Lutocin, (dł. ok. 7,1 km), - nr 4622W Lutocin – Zimolza – do drogi nr 541 (dł. ok. 6,1 km), - nr 4623W Lutocin – El żbiecin – Jonne (dł. ok. 5,7 km), - nr 4624W Swoj ęcin – Obr ęb – Jonne – do drogi nr 541 (dł. ok. 7,7 km), - nr 4625W Poniatowo – Swoj ęcin – Bie żuń (dł. ok. 2,6 km). Drogi powiatowe posiadaj ą nawierzchni ę utwardzon ą bitumiczn ą. S ą to jednak drogi o wąskich jezdniach i cz ęsto bez poboczy, nie spełniaj ące wymaganych parametrów technicznych. Stan techniczny tych dróg jest stosunkowo słaby. Drogi układu nadrz ędnego obsługuj ą wi ększo ść miejscowo ści w gminie. Drogi gminne i stacje paliw Drogi gminne o ł ącznej długo ści ok. 68 km stanowi ą uzupełnienie nadrz ędnego układu drogowego gminy. Obsługuj ą mniejsze wsie i zabudow ę rozproszon ą oraz stanowi ą poł ączenia mi ędzy jednostkami osadniczymi i ułatwiaj ą dojazdy do u żytków rolnych. W wi ększo ści posiadaj ą nawierzchni ę gruntow ą i żwirow ą. Tylko 20 km tych dróg posiada nawierzchni ę bitumiczn ą. Na terenie gminy zlokalizowane s ą dwie stacje paliw płynnych: w Lutocinie przy drodze powiatowej nr 4620W i w Swoj ęcinie przy drodze powiatowej nr 4625W.

14.2. Systemy infrastruktury technicznej

14.2.1. Elektroenergetyka Odbiorcy na terenie gminy zaopatrywani s ą w energi ę elektryczn ą z GPZ-u 110/15kV w Żurominie zasilanej napowietrzn ą lini ą przesyłow ą WN 110 kV Sierpc - Żuromin i dalej w kierunku Działdowa i Nidzicy. Linia ta przebiega przez obszary wsi: Felcyn, Jonne, Zimolza, Seroki, Obr ęb i Swoj ęcin na długo ści około 10,4 km. Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 r. (Dz. U nr 192, poz. 1882 i 1883) ze wzgl ędu na oddziaływanie linii elektroenergetycznej 110 kV nale ży zachowa ć bezpieczn ą odległo ść lokalizacji budynków mieszkalnych. Przyjmuje si ę, że bezpieczn ą odległo ści ą budynków mieszkalnych od skrajnych przewodów linii napowietrznej 110kV jest 14,5m. Zastosowanie mniejszej odległo ści wymaga ka żdorazowo przeprowadzenia procedury pomiarowej okre ślonej ww. Rozporz ądzeniu. Energia elektryczna rozprowadzana jest od GPZ poprzez sie ć rozdzielcz ą napowietrznych linii SN 15 kV i stacje transformatorowe 15/0,4 kV, a od nich poprzez sie ć odbiorcz ą niskiego napi ęcia (220/380 V) do odbiorców, głównie liniami napowietrznymi. Linie kablowe realizowane s ą przede wszystkim na obszarze wi ększych miejscowo ści o zwartej zabudowie.

37 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Dostawy energii elektrycznej pokrywaj ą zapotrzebowanie na terenie gminy. Działania rejonów energetycznych polegaj ą głównie na utrzymaniu ci ągło ści dostaw energii, konserwacji urz ądze ń i linii, rozbudowie linii kablowych (w rejonach skupisk odbiorców). W celu zmniejszenia awaryjno ści układu wa żna jest sukcesywna wymiana linii na nowe o wi ększych przekrojach i rozbudowa sieci stacji transformatorowych w celu skrócenia długo ści odbiorczych linii niskich napi ęć . 14.2.2. Gazownictwo Na terenie gminy nie ma sieci gazu ziemnego. Mieszka ńcy gminy zaopatrywani s ą w gaz butlowy propan-butan poprzez sie ć punktów dystrybucji W celu zaopatrzenia w gaz ziemny mieszka ńców gmina Lutocin przyst ąpiła do Zwi ązku Gmin Północnego Mazowsza dla realizacji budowy gazoci ągu wraz z rozdzielni ą gazu. Opracowana została koncepcja programowa gazyfikacji, w oparciu o któr ą b ędą mo żliwe dalsze działania techniczne zmierzaj ące do zrealizowania sieci i urz ądze ń. Zgodnie z koncepcj ą docelowo źródłem zasilania w gaz ziemny sieciowy b ędzie gazoci ąg wysokiego ci śnienia relacji Sierpc - Żuromin - Rybno, którego realizacja b ędzie cz ęś ci ą przedsi ęwzi ęcia budowy gazoci ągów zasilaj ących miasta i gminy północnego Mazowsza. Od tego gazoci ągu, w południowej cz ęś ci gminy, b ędzie odgał ęziony gazoci ąg zasilaj ący wysokiego ci śnienia DN 100 do Lutocina, gdzie planowana jest realizacja stacji redukcyjno - pomiarowej I o. Od stacji redukcyjno - pomiarowej, sieci ą rozdzielcz ą średniego ci śnienia gaz b ędzie rozprowadzony do odbiorców na terenie gminy. 14.2.3. Telekomunikacja Łączno ść telefoniczna odbywa si ę głównie poprzez napowietrzne linie telefoniczne. Obecnie budowane i modernizowane sieci realizuje się jako linie kablowe. W zakresie telefonii komórkowej na terenie gminy działaj ą stacje bazowe cyfrowej telefonii komórkowej w Lutocinie (3) i we wsi Pietrzyk (1). 14.2.4. Gospodarka wodno-ściekowa Według danych GUS na koniec 2010 roku z wodoci ągów sieciowych o ł ącznej długo ści 108,2 km korzystało 3726 mieszka ńców gminy Lutocin, co stanowi około 82,3% ludno ści. Dane z Urz ędu Gminy (koniec 2012 r.) wskazuj ą na du żo wy ższy stopie ń zaspokojenia potrzeb w zakresie zaopatrzenia w wod ę: 97,8% ludno ści gminy korzystaj ącej z sieci wodoci ągowej długo ści 114,2 km 2. Wodoci ągi wybudowane zostały na bazie uj ęć wody w miejscowo ściach: Lutocin, Siemcichy i Raczyny (gm. Żuromin). W latach 2009-2010 wybudowana została w Lutocinie gminna oczyszczalnia ścieków o przepustowo ści 130 m 3/dob ę oraz sie ć kanalizacyjna odprowadzaj ąca ścieki ze 197 budynków mieszkalnych i budynków zbiorowego zamieszkania. Rozbudowa gminnej sieci kanalizacyjnej w granicach wyznaczonej Rozporz ądzeniem nr 7 Wojewody Mazowieckiego z dnia 21 marca 2007 r. aglomeracji Lutocin 3, ograniczy do minimum niekontrolowane zrzuty

2 Dane pochodz ą z Raportu z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Żuromi ńskiego na lata 2009- 2016 za lata 2009-20010 – Zał ącznik do Uchwały nr XIII/98/2011 Rady Powiatu Żuromi ńskiego z dnia 21.12.2011 r. 3 Rozporz ądzeniem nr 7 Wojewody Mazowieckiego z 21.03.2007r. w sprawie wyznaczenia aglomeracji Lutocin wyznaczona została aglomeracja Lutocin o równowa żnej liczbie mieszka ńców 2103, poło żona na terenie 38 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

ścieków oraz wyeliminuje stosowanie nieszczelnych zbiorników bezodpływowych, które stanowiły dotychczas główne zagro żenie dla jako ści wód podziemnych. Do ko ńca roku 2003 przy Zakładzie Przetwórstwa Drobiu „DORPOL” w Serokach funkcjonowała przyzakładowa oczyszczalnia ścieków. Po upadło ści zakładu istniej ący obiekt nie jest eksploatowany.

14.2.5. Gospodarka odpadami Gospodarka odpadami jest jednym z najwa żniejszych problemów ekologicznych. Jest to spowodowane stale zwi ększaj ącą si ę mas ą powstaj ących odpadów i nie wystarczaj ącym ich gospodarczym wykorzystaniem. Do 2005 roku odpady komunalne składowane były na nie spełniaj ącym wymogów ochrony środowiska wysypisku w rejonie wsi Boguszewiec. Zainstalowane piezometry pozwalaj ą prowadzi ć stał ą kontrol ę wpływu obiektu na wody podziemne. Na terenie gminy Lutocin funkcjonuje obecnie system odpłatnego odbioru odpadów zmieszanych z terenu ka żdej posesji. Odbiór odpadów od mieszka ńców odbywa si ę w oparciu o zawarte umowy z Regionalnym Zakładem Gospodarki Odpadami w Rachocinie (pow. sierpecki).

15. Zadania słu żą ce realizacji ponadlokalnych celów publicznych Ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego przyj ętego uchwał ą Sejmiku Województwa Mazowieckiego Nr 65/2004 z dn. 07.06.2004 (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 217 z dn. 28.08.2004 poz. 5811) oraz Strategiczny Plan Rozwoju Powiatu Żuromi ńskiego do roku 2013 (aktualizacja na lata 2010 – 2013) przyj ęty uchwał ą Nr XXXIX/399/10 Rady Powiatu Żuromi ńskiego z dnia 29 lipca 2010 r., nie wskazuj ą inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym na obszarze gminy Lutocin.

16. Wymagania dotycz ące ochrony przeciwpowodziowej Na terenie gminy Lutocin nie wyst ępuj ą tereny zagro żone powodzi ą.

gminy Lutocin, z oczyszczalni ą ścieków komunalnych zlokalizowan ą w miejscowości Lutocin. W skład aglomeracji wchodz ą nast ępuj ące miejscowo ści: Lutocin, El żbiecin, Felcyn, Jonne, Seroki, Mojnowo i Parlin. 39 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

II. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej oraz przeznaczeniu terenów

Podstawowe kierunki zmian w zagospodarowaniu przestrzennym zmierza ć b ędą do tworzenia warunków dla rozwoju podstawowej funkcji gminy tj. rolnictwa oraz aktywizacji gospodarczej poprzez przygotowanie oferty terenów dla funkcji usługowo – osadniczych i produkcyjnych. Korzystne uwarunkowania przestrzenne (istniej ące zainwestowanie w rolnictwie, dost ępno ść do dróg, uzbrojenie terenów, walory przyrodniczo-krajobrazowe) jednostek osadniczych Lutocin, Swoj ęcin wskazuj ą na mo żliwo ści dalszego rozwoju funkcji rolniczej i zwi ązanego z ni ą przetwórstwa rolno-spo żywczego. Podniesienie atrakcyjno ści krajobrazowej i rekreacyjnej terenu poprzez budow ę w ramach małej retencji zbiornika retencyjnego w rejonie wsi Psota (w zlewni rzeki Chraponianki) mo że wpłyn ąć na rozwój usług turystyczno-wypoczynkowych. Zmiany w strukturze przestrzennej dotyczy ć b ędą przede wszystkim zmniejszenia powierzchni u żytków rolnych w wyniku wyznaczenia terenów pod zabudow ę mieszkaniow ą, usługow ą oraz pod zalesienia. W zakresie zagospodarowania przestrzennego Studium ustala nast ępuj ące kierunki działa ń: • Zachowanie i rozwój wykształconych funkcji dla poszczególnych obszarów i jednostek osadniczych, - rozwój miejscowo ści Lutocin jako o środka obsługi ludno ści gminy, - zachowanie i aktywizacja funkcji mieszkaniowo-usługowej w miejscowo ści: Siemcichy, Swoj ęcin, Chrapo ń, Przeradz Mały, Jonne, - wykorzystanie lokalnych zasobów rolniczej przestrzeni produkcyjnej, • Zwiększanie terenów lasów i zadrzewie ń oraz wód powierzchniowych • Modernizacja układu komunikacyjnego.

W strukturze przestrzennej gminy Lutocin wyró żnia si ę tereny o nast ępuj ącym przeznaczeniu: - Tereny zabudowy mieszkaniowej. Zabudowa mieszkaniowa zwi ązana jest głównie z podstawow ą funkcj ą gminy (rolnictwo) i s ą to skupiska zabudowy zagrodowej lub pojedyncze siedliska rolnicze wyst ępuj ące na terenach u żytkowanych rolniczo. W sąsiedztwie zabudowy zagrodowej cz ęsto wyst ępuje zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. W terenach zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej jednorodzinnej przewiduje si ę mo żliwo ść modernizacji, rozbudowy, wymiany istniej ących obiektów, lokalizacji nowych obiektów oraz lokalizacji usług nieuci ąż liwych dla środowiska a niezb ędnych dla obsługi ludności. W Studium wskazano tereny preferowane pod zabudow ę mieszkaniow ą jednorodzinn ą w miejscowo ści Lutocin. - Tereny zabudowy mieszkaniowo – usługowej przewidywane dla realizacji głównie zabudowy mieszkaniowej z mo żliwo ści ą lokalizacji obiektów usługowych i drobnych zakładów nieuci ąż liwych dla środowiska a niezb ędnych dla obsługi ludno ści. Nowe tereny wskazano w obr ębie wsi: Lutocin, Przeradz Nowy, Seroki. W istniej ącej zabudowie przewiduje si ę mo żliwo ść modernizacji, rozbudowy, wymiany i lokalizacji nowych obiektów.

40 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

- Tereny zabudowy usługowej obejmuj ą tereny istniej ących i planowanych usług nieuci ąż liwych o charakterze publicznym (m.in. o światy i wychowania, kultury, zdrowia i opieki społecznej, sportu i rekreacji, świetlice wiejskie, remizy OSP) i komercyjnym (m.in. handlu, gastronomi). Tereny takie wyst ępuj ą w miejscowo ściach Lutocin, Chrapo ń, Przeradz Mały, Siemcichy, Swoj ęcin, Jonne. Dopuszcza si ę lokalizacj ę obiektów infrastruktury technicznej i komunikacji. Nowe tereny zabudowy usługowej wskazano w miejscowo ści Lutocin, Jonne, Przeradz Nowy. - Tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów – przeznaczone pod lokalizacj ę bądź rozbudow ę istniej ących zakładów produkcyjnych, składów i magazynów oraz urz ądze ń infrastruktury technicznej i innych obiektów obsługi ludno ści i rolnictwa wymagaj ących przed lokalizacj ą przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Dopuszcza si ę lokalizowanie funkcji mieszkaniowej dla wła ścicieli obiektów działalno ści produkcyjnej lub usługowej. Tereny takie wskazano w obr ębie wsi: Lutocin, Przeradz Wielki, Chrapo ń, Seroki, Jonne i Pietrzyk. - Tereny zabudowy turystyczno-rekreacyjnej – obejmuj ą istniej ące i preferowane tereny pod lokalizacj ę głównie obiektów turystycznych ogólnodost ępnych jak i budownictwa letniskowego indywidualnego. Tereny takie wskazano w rejonie miejscowo ści Psota (projektowanego zbiornika retencyjnego) oraz miejscowo ści Boguszewiec. - Tereny obiektów i urz ądze ń infrastruktury technicznej obejmuj ą oczyszczalnie ścieków, stacje uj ęcia i uzdatniania wody, tereny dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych. - Tereny u żytkowane rolniczo obejmuj ą grunty orne, u żytki zielone oraz zabudow ę zagrodow ą a tak że drogi dojazdowe do pól. Zasady zagospodarowania okre ślono w punkcie … Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej. - Tereny specjalistycznej produkcji zwierz ęcej obejmuj ą istniej ące zespoły budynków i urz ądze ń zwi ązanych z hodowl ą i chowem głównie bydła i trzody chlewnej oraz drobiu. Studium dopuszcza lokalizacj ę funkcji mieszkaniowej dla wła ściciela lub obsługi obiektów. Tereny takie wyst ępuj ą we wsiach: Obr ęb, Jonne, Mojnowo, Zimolza, Felcyn, Swoj ęcin, Lutocin, Chrapo ń, Seroki, Chromakowo, Gł ęboka, Przeradz Wielki, Przeradz Mały, Szoniec, Psota, Siemichy. - Tereny zieleni i wód obejmuj ą tereny lasów, zadrzewie ń i dolesie ń, cmentarzy, wód powierzchniowych i zieleni urz ądzonej. Obowi ązuj ą tu zasady zagospodarowania zgodnie z przeznaczeniem oraz przepisami szczególnymi. Dopuszcza si ę mo żliwo ść realizacji obiektów infrastruktury technicznej i komunikacji po spełnieniu obowi ązuj ących przepisów. Na terenie cmentarza dopuszcza si ę realizacj ę obiektów kultu religijnego i małej architektury. Wskazane w Studium przeznaczenie terenów mo że ulega ć korektom na etapie opracowywania planów miejscowych. Rysunek Studium pt. Kierunki zagospodarowania przestrzennego w skali 1 : 25 000 przedstawia w sposób zgeneralizowany u żytkowanie terenów. Przeznaczenie terenów okre śla zatem funkcj ę dominuj ącą (a nie wył ączn ą), która mo że by ć uzupełniana innymi funkcjami stosownie do uwarunkowa ń i przepisów odr ębnych.

41 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

2. Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u żytkowania terenów

W granicach obj ętych miejscowym planem zagospodarowania tj. cz ęść miejscowo ści Lutocin oraz wyszczególnione tereny we wsiach: Jonne, Przeradz Nowy, Swoj ęcin, Siemcichy, Felcyn, Zimolza, Seroki, Przeradz Wielki, Pietrzyk, zasady zagospodarowania okre ślaj ą ustalenia zawarte w obowi ązuj ącym planie zagospodarowania przestrzennego (uchwała nr XX/107/2004 Rady Gminy w Lutocinie z dnia 30 listopada 2004r.). W zakresie kształtowania zagospodarowania terenów przewidzianych do zainwestowania zgodnie ze wskazanym przeznaczeniem terenów, Studium okre śla nast ępuj ące zasady: - we wszystkich jednostkach osadniczych mo żliwa jest realizacja zabudowy mieszkaniowej lub mieszkaniowo - usługowej na wolnych działkach w terenach istniej ącej zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej jednorodzinnej, - uzupełnianie zabudowy mo że nast ępowa ć pod warunkiem zachowania istniej ącej linii zabudowy, charakteru i gabarytów s ąsiedniej zabudowy, - forma architektoniczna budynków mieszkalnych, mieszkalno-usługowych, usługowych oraz zwi ązanych z działalno ści ą produkcyjn ą powinna harmonijnie wpisywa ć si ę w krajobraz, w szczególno ści w zakresie konstrukcji, formy, materiałów budowlanych i detali architektonicznych, - zalecane standardy kształtowania zabudowy

Minimalna Minimalny Maksymalna Maksymalny powierzchnia wska źnik Rodzaj zabudowy wysoko ść wska źnik działki powierzchni zabudowy zabudowy (m 2) biologicznie czynnej Mieszkaniowa 2 kondygnacje jednorodzinna 800 (12m) 60% 20% 2 kondygnacje Letniskowa 1500 (9m) 70% 20% Mieszkaniowo-usługowa 1500 12m 30% 60% Turystyczno-rekreacyjna 1500 12m 40% 40% Usługowo-produkcyjno- 1500 12m 20% 80% magazynowa

- dopuszcza si ę w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego odst ępstwo od okre ślonych w Studium wska źników zabudowy i zagospodarowania terenów maksymalnie do 20%, - dla budynków mieszkalnych (równie ż w zabudowie zagrodowej) i obiektów towarzysz ących ustala si ę dachy dwu lub wielospadowe o nachyleniu połaci do 45 o a dla obiektów towarzysz ących dopuszcza si ę stosowanie dachów jednospadowych o nachyleniu połaci do 30 o, - w zabudowie usługowej dopuszcza si ę funkcj ę mieszkaniow ą dla obsługi lub wła ściciela obiektu,

42 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

- w zabudowie zagrodowej budynki gospodarcze i inwentarskie jednokondygnacyjne z dachem jedno- lub dwuspadowym, - na terenach zabudowy produkcyjnej i zagrodowej dopuszcza si ę wysoko ść obiektów wynikaj ącą z wymogów technologicznych i konstrukcyjnych, - dopuszcza si ę okre ślanie innych wska źników zabudowy i zagospodarowania terenów wynikaj ących z ustale ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub przepisów odr ębnych, - wska źniki dotycz ące minimalnej liczby miejsc postojowych dla samochodów osobowych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego: a) dla zabudowy mieszkaniowej: - pensjonatowej – min. 1,5 m.p./pokój - jednorodzinnej – min. 2 m.p./mieszkanie - zagrodowej – min. 1 m.p./mieszkanie b) dla zabudowy usługowej – min. 2m.p./100 m 2 pow. usługowej, c) dla zabudowy przemysłowej i składowo - magazynowej – min. 2,5 m.p./10 zatrudnionych, - zagospodarowanie terenów zwi ązanych z ci ągami ekologicznymi powinno uwzgl ędnia ć zachowanie walorów przyrodniczo – krajobrazowych, - w obr ębie terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, mieszkaniowo-usługowej i zagrodowej obowi ązuje zakaz lokalizacji zakładów stwarzaj ących zagro żenie dla życia lub zdrowia ludzi, a w szczególno ści zagro żenie wyst ąpienia powa żnych awarii, - w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego jednostek osadniczych nale ży zapewni ć układ komunikacyjny umo żliwiaj ący dojazd o ka żdej porze roku, jednostek ochrony przeciwpo żarowej do obiektów budowlanych. Tereny wył ączone spod zabudowy Do terenów wył ączonych z zabudowy Studium wskazuje strefy ochrony bezpo średniej od uj ęć wód podziemnych (w miejscowo ści Lutocin i Siemcichy) ustanowione na podstawie odpowiednich decyzji. Ograniczenia w lokalizowaniu zabudowy dotycz ą pasa o szeroko ści 100 m od linii brzegowej wód gdzie obowi ązuje zakaz lokalizacji obiektów budowlanych, za wyjątkiem lokalizowania urz ądze ń wodnych oraz obiektów słu żą cych do prowadzenia racjonalnej gospodarki rolnej, le śnej lub rybackiej. Ponadto ograniczenia wynika ć mog ą z ustanowienia na podstawie przepisów odr ębnych stref ograniczonego u żytkowania, stref ochronnych wokół linii wysokiego napi ęcia, wokół cmentarza.

3. Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego

3.1. Ochrona środowiska i jego zasobów Poło żenie gminy Lutocin w cało ści w obszarze chronionego krajobrazu predysponuje ten obszar do lokalizacji funkcji przyjaznych środowisku - do organizacji przestrzeni w sposób maksymalnie ograniczaj ący ingerencj ę w środowisko. Dla zrównowa żonego rozwoju gminy konieczne jest:

43 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

• ochrona walorów i zasobów środowiska poprzez: - utrzymanie i kształtowanie systemu naturalnych powiąza ń przyrodniczych, obejmuj ących aktywne biologiczne ekosystemy ł ąkowe, bagienne, wodne i le śne, które maj ą zasadniczy wpływ na utrzymanie równowagi biologicznej w środowisku przyrodniczym; - sukcesywne wprowadzanie zalesie ń, w szczególno ści na terenach porolnych i gdzie z przyrodniczego i ekonomicznego punktu widzenia jest to mo żliwe; - kształtowanie zró żnicowanego krajobrazu rolniczego poprzez ochron ę istniej ących oraz formowanie nowych zadrzewie ń śródpolnych i przydro żnych. W przypadku niezb ędnej wycinki drzew - wprowadzanie nasadze ń, które zrekompensuj ą ubytki w drzewostanie; - utrzymywanie korytarzy ekologicznych o znaczeniu regionalnym i lokalnym z uwzgl ędnieniem mo żliwo ści migracji du żych ssaków; - maksymalne ograniczanie zmiany u żytków zielonych na grunty orne, wskazane użytkowanie ł ąkowe gruntów wykorzystywanych dotychczas jako rolne wzdłu ż rowów i lokalnych obni żeń terenowych; - eliminacj ę czynników, które mog ą ujemnie oddziaływa ć na chronione gatunki ro ślin i zwierz ąt w obszarze Natura 2000 Doliny Wkry i Mławki. S ą to: zamiana ł ąk na grunty orne, zaniechanie u żytkowania ł ąk i pastwisk, nadmierne pogł ębianie rowów melioracyjnych, za śmiecanie oraz niszczenie runa le śnego; - ochron ę rolniczej przestrzeni produkcyjnej na terenach o najwy ższych warto ściach bonitacyjnych gleb, ograniczanie rozpraszania zabudowy rolniczej i nierolniczej; - utrzymywanie, a w razie potrzeby podwy ższanie poziomu wód gruntowych, w szczególno ści na siedliskach wilgotnych i bagiennych oraz zachowanie i utrzymywanie w stanie zbli żonym do naturalnego istniej ących śródle śnych cieków, mokradeł i niedopuszczanie do ich nadmiernego wykorzystania dla celów produkcji ro ślinnej lub sukcesji; - ograniczanie działa ń zmierzaj ących do zmiany istniej ących stosunków wodnych oraz utrzymanie dotychczasowego sposobu u żytkowania ł ąk i pastwisk w rejonie torfowiska Siemcichy. Podj ęcie działa ń w celu obj ęcia ochron ą prawn ą najcenniejszych torfowisk w formie rezerwatu przyrody lub u żytku ekologicznego; - ograniczanie niekorzystnych oddziaływa ń prowadzonych prac badawczych i prac budowlanych na środowisko poprzez m.in.: zaw ęż anie pasa robót do koniecznego minimum, zabezpieczenia ro ślinno ści i drzew rosn ących w sąsiedztwie terenów inwestycyjnych, lokalizowanie baz budowlano-materiałowych i transportowych w terenach, które posiadaj ą zabezpieczenia przed ewentualn ą infiltracj ą zanieczyszcze ń do środowiska wodnego lub na terenach niewra żliwych na zmiany stosunków wodnych; • poprawa jako ści środowiska poprzez: - ograniczanie tzw. „niskiej emisji” - w miejsce w ęgla zaleca si ę wykorzystanie paliw umownie „czystych” o mniejszej uci ąż liwo ści dla środowiska, w tym gazu, oleju opałowego, energii elektrycznej;

44 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

- odpowiednie zagospodarowanie terenów wokół obiektów specjalistycznej produkcji zwierz ęcej – utworzenie pasów zieleni izolacyjnej w celu łagodzenia (neutralizowania) uci ąż liwo ści, konfliktów funkcjonalno-przestrzennych i poprawę odczu ć estetycznych; - monitorowanie wpływu zrekultywowanego wysypiska na terenie wsi Boguszewiec na wody podziemne; - usprawnianie systemu odbioru, transportu i utylizacji odpadów powstaj ących na terenie gminy, umo żliwiaj ącego odzysk surowców wtórnych; - zachowanie dotychczasowej struktury przestrzennej gruntów rolnych i le śnych oraz jej modyfikacja – wprowadzanie zadrzewie ń śródpolnych i przydro żnych oraz zalesie ń na gruntach słabych jako ściowo; - zakaz odprowadzania ścieków do gruntu, cieków wodnych, wód powierzchniowych i do urz ądze ń melioracyjnych; - konieczno ść ograniczenia odpływu zwi ązków azotu ze źródeł rolniczych do wód na obszarze szczególnie nara żonym tj. w obr ębach geodezyjnych o numerach: 143704_2.0005 - Dębówka; 143704_2.0010 - Lutocin; 143704_2.0016 - Przeradz Mały; 143704_2.0017 - Przeradz Wielki oraz 143704_2.0023 - Szoniec (fragment OSN Prawostronne dopływy Zb. Włocławek). 3.2. Prawna ochrona przyrody Na terenie gminy Lutocin znajduj ą si ę przyrodnicze obszary i obiekty chronione na mocy ustawy o ochronie przyrody. S ą to: • Obszar Chronionego Krajobrazu Mi ędzyrzecze Skrwy i Wkry i Nadwkrza ński Obszar Chronionego Krajobrazu Obszar Chronionego Krajobrazu Mi ędzyrzecze Skrwy i Wkry obejmuje tj. około 12,5 tys. ha co stanowi 99,1% powierzchni gminy Lutocin. Pozostały obszar gminy obj ęty jest ochron ą w formie Obszaru Chronionego Krajobrazu Mi ędzyrzecze Skrwy i Wkry. Obejmuje tereny poło żone w południowo-wschodniej cz ęś ci gminy - na wschód od drogi wojewódzkiej nr 541 relacji Lubawa - Żuromin - Sierpc - Dobrzy ń n.Wisł ą. Zajmuje powierzchni ę 113,75 ha co stanowi 0,9% ogólnej powierzchni gminy. Zasady gospodarowania reguluj ą rozporz ądzenia Wojewody Mazowieckiego: nr 24 z dnia 15 kwietnia 2005 roku z pó źniejszymi zmianami (rozporz ądzenie nr 12 z dnia 3 kwietnia 2007 roku) oraz nr 23 z dnia 15 kwietnia 2005 roku z pó źniejszymi zmianami (rozporz ądzenie nr 60 z dnia 24 pa ździernika 2008 roku). Dla zagospodarowania przestrzennego wa żne s ą mi ędzy innymi zakazy: - zakaz realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko w rozumieniu art. 51 ustawy Prawo ochrony środowiska za wyj ątkiem przedsi ęwzi ęć słu żą cych obsłudze ruchu komunikacyjnego, turystyce oraz przedsi ęwzi ęć bezpo średnio zwi ązanych z rolnictwem i przemysłem spo żywczym; - zakaz likwidowania i niszczenia zadrzewie ń śródpolnych, przydro żnych i nadwodnych, je żeli nie wynikaj ą one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpiecze ństwa ruchu drogowego, wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urz ądze ń wodnych;

45 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

- zakaz wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniało ści, w tym kopalnych szcz ątków ro ślin i zwierz ąt, a tak że minerałów i bursztynu. Zakaz ten w Nadwkrza ńskim Obszarze Chronionego Krajobrazu nie dotyczy wydobywania piasku i żwiru na powierzchni nie przekraczaj ącej 2 ha przy przewidywanym rocznym wydobyciu nie przekraczaj ącym 20 000 m 3, je żeli działalno ść b ędzie prowadzona bez użycia materiałów wybuchowych – zgodnie z ustaw ą Prawo geologiczne i górnicze; - zakaz wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu; - zakaz dokonywania zmian stosunków wodnych, je żeli słu żą innym celom ni ż ochrona przyrody lub zrównowa żone wykorzystanie u żytków rolnych i le śnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka; - zakaz likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodnobłotnych; - zakaz lokalizowania obiektów budowlanych w pasie szeroko ści 100 m od linii brzegów rzek i innych zbiorników wodnych, z wyj ątkiem urz ądze ń wodnych oraz obiektów słu żą cych prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, le śnej lub rybackiej. Zakaz ten nie dotyczy obowi ązuj ących w dniu wej ścia w życie rozporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. • Obszar Natura 2000 Doliny Wkry i Mławki Obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Doliny Wkry i Mławki (PLB140008) wyznaczony został rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 roku. Na terenie gminy Lutocin znajduje si ę niewielki fragment tego obszaru. Obejmuje wschodni ą cz ęść gminy o powierzchni 846,2 ha. W obszarze specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Doliny Wkry i Mławki stwierdzono wyst ępowanie co najmniej 24 gatunków ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG. Według standardowego formularza danych opracowanego dla tego obszaru, ujemny wpływ na chronione tu gatunki ro ślin i zwierz ąt mo że mie ć: zamiana ł ąk na grunty orne, zaniechanie u żytkowania ł ąk i pastwisk, nadmierne pogł ębianie rowów melioracyjnych, za śmiecanie oraz niszczenie runa le śnego. Ochrona przestrzeni życiowej ptaków obejmuje zarówno zachowanie okre ślonego typu krajobrazu, jak i zachowanie b ądź odtworzenie niektórych elementów tego krajobrazu, a nawet elementów poszczególnych buduj ących go siedlisk. Szczegółowy zakres tej ochrony okre ślony zostanie w sporz ądzanym dla obszaru Natura 2000 planie zada ń ochronnych. • aleja lip drobnolistnych w Chromakowie Rozporz ądzeniem Wojewody Mazowieckiego nr 33 z dnia 18 sierpnia 2008 roku na terenie gminy Lutocin za pomnik przyrody uznano alej ę 70 lip drobnolistnych na terenie parku podworskiego w Chromakowie. Ochrona drzew w granicach lokalizacji obejmuje zasi ęg korony i systemu korzeniowego nie mniejszy ni ż w promieniu 15 metrów od zewn ętrznej kraw ędzi pnia drzew. W ramach czynnej ochrony istnieje mo żliwo ść dokonywania zabiegów piel ęgnacyjno-zabezpieczaj ących zgodnych z ogólnie przyj ętymi zasadami chirurgii drzew.

46 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

4. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej

• Rolnictwo pełni ć b ędzie wiod ącą funkcj ę w rozwoju społeczno-gospodarczym i przestrzennym gminy Lutocin. • Zmniejszenie si ę ogólnej powierzchni u żytków rolnych wynika ć b ędzie z zalesienia gruntów najsłabszych jako ściowo, wzrostu powierzchni terenów zabudowanych oraz realizacji obiektów małej retencji w zlewni rzeki Chraponianki i Swoj ęcianki. • Zapotrzebowanie na nowe tereny pod zagospodarowanie rolnicze (zagrody) wynika ć będzie tylko ze zmiany lokalizacji istniej ących siedlisk rolniczych lub w sporadycznych przypadkach z powstawania nowych gospodarstw na bazie gospodarstw likwidowanych. Nowe siedliska zabudowy zagrodowej mog ą powstawa ć na terenach posiadaj ących dost ęp do drogi publicznej oraz wyposa żonych w niezb ędne urz ądzenia infrastruktury technicznej (energia elektryczna, sie ć wodoci ągowa). Zabudowa mieszkaniowa i cz ęś ciowo gospodarcza zanikaj ących gospodarstw mo że by ć wykorzystana na inne cele ni ż rolnicze (funkcja mieszkaniowa nierolnicza, letniskowa, usługowa itp.). Zasady kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej: - podstawowe formy u żytkowania terenów rolnych to uprawy rolnicze, ł ąki i pastwiska, siedliska rolnicze, rowy i drogi dojazdowe do pól, - w istniej ącej zabudowie zagrodowej (równie ż nie zaznaczonej na zał ączniku graficznym) i zwi ązanej z obsług ą rolnictwa, dopuszcza si ę mo żliwo ść rozbudowy, przebudowy i modernizacji obiektów oraz lokalizacji usług, - dopuszcza si ę lokalizacj ę obiektów zwi ązanych z produkcj ą rolnicz ą na terenach rolnych bezpo średnio s ąsiaduj ących z siedliskiem, - dopuszcza si ę przekształcanie istniej ących siedlisk rolniczych w zgodno ści z przepisami odr ębnymi, na cele mieszkaniowe, usługowe, magazynowo-składowe lub działalno ść produkcyjn ą. - dopuszcza si ę tworzenie nowej zabudowy zagrodowej, na działkach o minimalnej powierzchni 0,30 ha, bezpo średnio zwi ązanej z gospodarstwem rolnym o powierzchni przekraczaj ącej średni ą wielko ść gospodarstw rolnych w gminie (z wył ączeniem lasów i nieu żytków), - realizacja (rozbudowa i budowa) obiektów specjalistycznej produkcji zwierzęcej (obory, chlewnie, kurniki) wymaga zachowania minimalnej odległo ści od zabudowy przeznaczonej na pobyt ludzi: 200m przy wielko ści obsady 40-60 DJP; 500m przy wielko ści obsady 61-150 DJP i 1000m przy wielko ści obsady powy żej 150 DJP, - dopuszcza si ę realizacj ę dróg oraz napowietrznej i podziemnej sieci infrastruktury technicznej (wodoci ągowej, kanalizacyjnej, telefonicznej, gazowej i energetycznej) wraz z urz ądzeniami niezb ędnymi do ich funkcjonowania, - ochrona systemów melioracyjnych przed zniszczeniem podczas realizacji inwestycji. Zmiana zmeliorowanych u żytków rolnych na tereny budowlane wymaga przebudowy urz ądze ń melioracyjnych w uzgodnieniu z wła ściwym inspektoratem WZMiUW,

47 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

- przeznaczanie pod zalesienie u żytków rolnych o niskiej przydatno ści dla upraw rolniczych oraz nieu żytków w pobli żu istniej ących kompleksów le śnych lub zespołów zieleni wysokiej (równie ż poza terenami wyznaczonymi na rysunku Studium), - utrzymanie terenów zadrzewie ń śródpolnych oraz zespołów ro ślinno ści poło żonej nad ciekami wodnymi. Działania mog ące zmieni ć stosunki wodne wymagaj ą uzyskania pozwolenia wodno-prawnego.

Zasady kształtowania le śnej przestrzeni produkcyjnej: - ochrona i utrzymanie istniej ących kompleksów le śnych, - zachowanie istniej ących rowów, oczek wodnych i dróg le śnych na terenach le śnych, - na terenach preferowanych dolesie ń nale ży uwzgl ędni ć istniej ące stanowiska archeologiczne, - zalesianie gruntów marginalnych dla produkcji rolniczej, na wniosek wła ściciela, je żeli spełniaj ą warunki okre ślone w przepisach odr ębnych (poza terenami wyznaczonymi w Studium), - prowadzenie gospodarki le śnej na terenach lasów ochronnych zgodnie z zasadami okre ślonymi w Rozporz ądzeniu Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 25 sierpnia 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu uznawania lasów za ochronne oraz szczegółowych zasad prowadzenia w nich gospodarki le śnej, - zakaz nowej zabudowy nie zwi ązanej z gospodark ą le śną na terenach le śnych, - dopuszcza si ę mo żliwo ść lokalizacji niezb ędnych sieciowych elementów infrastruktury technicznej, - prowadzenie gospodarki le śnej zgodnie z uproszczonymi planami urz ądzania lasu oraz obowi ązuj ącymi przepisami szczególnymi.

5. Kierunki i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej

Ochron ę środowiska kulturowego reguluje ustawa z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. nr 162 poz. 1568), która ustala nadzór Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków obejmuj ący wszelkie działania w obr ębie obiektów zabytkowych lub w ich s ąsiedztwie. Obiekty zabytkowe obj ęte ochron ą konserwatorsk ą wymienione zostały w cz ęś ci I. - Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego pkt 5. Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej . • Zasady ochrony obiektów i obszarów zabytkowych: - utrzymanie odpowiedniego stanu zabytków wpisanych do wojewódzkiej ewidencji zabytków; - prowadzenie wszelkich prac inwestycyjnych przy obiektach wł ączonych do wojewódzkiej ewidencji zabytków wymaga uzyskania opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków;

48 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

- okre ślenie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i decyzjach o warunkach zabudowy odpowiednich ustale ń w zakresie zasad i metod ochrony zabytków i obiektów o warto ściach kulturowych; - zapewnienie wła ściwego u żytkowania obiektów zagro żonych. • Stanowiska archeologiczne (przedstawione zostały na zał ączniku graficznym Studium pt. Kierunki Zagospodarowania Przestrzennego), gdzie obowi ązuj ą nast ępuj ące zasady: - uzgodnienie wszelkich zamierze ń inwestycyjnych z Wojewódzkim Konserwatorem zabytków, - przeprowadzenie ratowniczych bada ń ratunkowych wykonywanych na koszt inwestora, po uzyskaniu pozwolenia od Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, - wprowadzenie odpowiednich ustale ń w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego m.in. zakaz wprowadzania zalesie ń. Ochron ą obejmuje si ę równie ż figurki i krzy że przydro żne, cz ęsto równie ż oznaczaj ące miejsca dawnych mogił – powinny pozosta ć w miejscu ich usytuowania.

6. Kierunki rozwoju komunikacji i infrastruktury technicznej

6.1. System komunikacji Układ komunikacyjny warunkuje prawidłowy rozwój i funkcjonowanie struktury przestrzennej gminy. Zapewnia bowiem: - powi ązania zewn ętrzne gminy z układem krajowym oraz z najbli ższymi miastami i gminami s ąsiednimi, - wewn ętrzn ą obsług ę komunikacyjn ą, - komunikacj ę autobusow ą mieszka ńców. Istniej ący układ drogowy gminy stanowi podstaw ę rozwi ąza ń komunikacyjnych. W powi ązaniach zewn ętrznych gminy główne znaczenie b ędą mie ć nadal drogi wojewódzkie: nr 563 relacji Rypin – Żuromin - Mława i nr 541 Lubawa – Lidzbark – Żuromin – Bie żuń – Sierpc - Dobrzy ń n. Wisł ą. Istotn ą rol ę w powi ązaniach zewn ętrznych pełni ć b ędą równie ż drogi powiatowe: - nr 4617W Jasiony –Syberia – Płociczno, - nr 4618W Pietrzyk – Szoniec - Dębówka, - nr 4619W Mo ściska- granica województwa- Chrapo ń – Lutocin, - nr 4620W Poniatowo- Lutocin – granica województwa – Wrze śnia - Borowo, - nr 4621W Chromakowo – Mojnowo - Lutocin, - nr 4622W Lutocin – Zimolza – do drogi nr 541 - nr 4623W Lutocin – El żbiecin – Jonne, - nr 4624W Swoj ęcin – Obr ęb – Jonne – do drogi nr 541, - nr 4625W Poniatowo – Swoj ęcin – Bieżuń. Dla prawidłowego ich funkcjonowania niezb ędna jest sukcesywna poprawa stanu technicznego w celu uzyskania parametrów dróg zbiorczych lub lokalnych.

49 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Drogi gminne stanowi ć b ędą układ uzupełniaj ący, który zapewnia powi ązania jednostek osadniczych miedzy sob ą w powi ązaniu z nadrz ędnym układem komunikacyjnym. Nale ży d ąż yć do poprawy stanu technicznego tych dróg, które cz ęsto posiadaj ą nawierzchni ę żwirow ą lub gruntow ą. Studium dopuszcza tworzenie nowych dróg gminnych poprawiaj ących obsług ę mieszka ńców. Du że znaczenie dla wykorzystania walorów przyrodniczo-krajobrazowych b ędzie miała realizacja ście żek rowerowych. Mog ą by ć prowadzone przy istniej ących drogach powiatowych: - nr 4618W Pietrzyk – Szoniec - Dębówka, - nr 4619W Mo ściska- granica województwa- Chrapo ń – Lutocin, - nr 4623W Lutocin – El żbiecin – Jonne, - nr 4624W Swoj ęcin – Obr ęb – Jonne – do drogi nr 541, oraz drogach gminnych i lokalnych w relacjach: - Swoj ęcin – Chromakowo - Siemcichy-Przeradz Mały- Gł ęboka, - Pietrzyk-Rynowo (gm. Lubowidz), - Gł ęboka-Szczawno (gm. Skrwilno), - Szoniec – Chrapo ń - Boguszewiec- Lutocin. Dopuszcza si ę lokalizacj ę ście żek rowerowych przy innych drogach gminnych przy zachowaniu ni żej wymienionych zasad. Ście żki rowerowe mog ą by ć realizowane jako: - oddzielone fizycznie od jezdni i chodnika, - pasy rowerowe wydzielone z jezdni lub chodnika, - ci ągi pieszo-rowerowe. Wszystkie drogi przebiegaj ące przez tereny zurbanizowane powinny by ć realizowane jako ulice z chodnikami i miejscami postojowymi w rejonie obiektów usługowych. W ramach prowadzonych modernizacji i przebudowy dróg nale ży uwzgl ędni ć budow ę zatok autobusowych i wiat dla pasa żerów, które s ą niezb ędne dla komunikacji zbiorowej (autobusowej).

6.2. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej

Gospodarka wodno-ściekowa • W zakresie zaopatrzenia w wod ę ustala si ę: - rozbudow ę sieci wodoci ągowej na obszarach: pozbawionych sieci wodoci ągowej (zabudowa kolonijna), w miar ę identyfikowania potrzeb na terenach przeznaczonych do zabudowy i wyznaczonych w Studium oraz tam, gdzie standard obsługi jest niepełny (awaryjno ść zasilania w wod ę, niskie ci śnienie); - na potrzeby zaopatrzenia ludno ści w wod ę wykorzystywane b ędą wody podziemne, wody powierzchniowe mog ą by ć wykorzystywane jedynie dla potrzeb rolnictwa i dla celów gospodarczych;

50 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

- wymagana jest ochrona uj ęć wód podziemnych poprzez respektowanie ustale ń zawartych w decyzjach dotycz ących ich ochrony. • W zakresie odprowadzania ścieków ustala si ę: - sukcesywn ą rozbudow ę istniej ącej sieci kanalizacyjnej w granicach wyznaczonej aglomeracji Lutocin (miejscowo ści: El żbiecin, Felcyn, Jonne, Seroki, Mojnowo i Parlin) na terenach przeznaczonych pod zabudow ę i wyznaczonych w Studium; - z pozostałego obszaru gminy, tj. z terenów b ędących poza zasi ęgiem kanalizacji sieciowej, ścieki dowo żone b ędą wozami asenizacyjnymi do punktu zlewnego przy oczyszczalni ścieków w Lutocinie. - W przypadku udokumentowanych, korzystnych warunków gruntowo-wodnych zaleca si ę realizacj ę indywidualnych, przydomowych oczyszczalni ścieków. Elektroenergetyka W zakresie systemu elektroenergetycznego ustala si ę: - energia elektryczna na terenie gminy dostarczana b ędzie nadal z GPZ Żuromin 110/15kV poprzez sie ć rozdzielcz ą napowietrznych linii SN 15 kV i stacje transformatorowe 15/0,4 kV, a od nich poprzez sieć odbiorcz ą niskiego napi ęcia do odbiorców, - wzrost zapotrzebowania na energi ę wymaga ć b ędzie rozbudowy i modernizacji istniej ącej sieci energetycznej niskiego napi ęcia oraz stacji transformatorowych, - wzdłu ż napowietrznej linii przesyłowej WN 110 kV od strony Sierpca przez Żuromin (GPZ) w kierunku Działdowa i Nidzicy obowi ązuje strefa, w której wyst ępuj ą ograniczenia lokalizacji budynków mieszkalnych. Przyjmuje si ę, że bezpieczn ą odległo ści ą lokalizacji budynków mieszkalnych od skrajnych przewodów linii napowietrznej 110kV jest 14,5m. Zastosowanie mniejszej odległo ści wymaga ka żdorazowo przeprowadzenia procedury pomiarowej okre ślonej w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 r. (Dz. U nr 192, poz. 1882 i 1883), - na obszarze gminy mo żliwa jest lokalizacja urz ądze ń wytwarzaj ących energię ze źródeł odnawialnych (sło ńce, biomasa), po spełnieniu warunków wynikaj ących z przepisów odr ębnych. Telekomunikacja Dostosowanie systemu telekomunikacyjnego do potrzeb mieszka ńców gminy wymaga ć będzie: - pełnego wykorzystania i utrzymania istniej ących urz ądze ń, które spełniaj ą obowi ązuj ące standardy, - rozbudowy istniej ącej sieci abonenckiej w dostosowaniu do potrzeb potencjalnych abonentów, - rozwoju systemów telekomunikacyjnych i teleinformatycznych przewodowych i bezprzewodowych odpowiednio do zapotrzebowania na usługi telekomunikacyjne i teleinformatyczne w gminie. W celu zwi ększenia dost ępno ści do sieci internetowej wskazuje si ę rozwój szeroko- pasmowego dost ępu do Internetu, urz ądzenie ogólnodost ępnych kawiarenek internetowych, rozwój sieci bezprzewodowych oraz budow ę systemu nieodpłatnego dost ępu do Internetu.

51 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

Gazownictwo W zakresie sieci gazowej ustala si ę mo żliwo ść zaopatrzenia mieszka ńców gminy w gaz ziemny, w oparciu o opracowan ą koncepcj ę programow ą gazyfikacji gminy (omówion ą w cz ęś ci I Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego pkt. 14.2.2 Gazownictwo). Gospodarka odpadami W zakresie gospodarki odpadami ustala si ę: - docelowo cały obszar gminy powinien by ć obj ęty recyklingiem oraz zorganizowanym wywozem odpadów komunalnych, zgodnie z regulaminem utrzymania czysto ści i porz ądku w gminie; - obowi ązek zgodnego z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwiania odpadów – selekcj ę i gromadzenie odpadów na posesjach w urz ądzeniach przystosowanych do ich gromadzenia; - selektywne zbieranie odpadów komunalnych obejmie co najmniej nast ępuj ące frakcje odpadów: papier, szkło metale, tworzywa sztuczne, opakowania wielomateriałowe oraz odpady komunalne ulegaj ące biodegradacji; - unieszkodliwianie i zagospodarowywanie odpadów przemysłowych obci ąż a ich wytwórców. Wskazane jest wprowadzanie procesów technologicznych gwarantuj ących minimalizacj ę ilo ści odpadów deponowanych na składowisku. 7. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym

Zakres inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym obejmuje: - budow ę, modernizacj ę i rozbudow ę publicznych obiektów ochrony zdrowia, o światy, wychowania przedszkolnego, sportowych, opieki społecznej, - modernizacj ę i rozbudow ę dróg gminnych, - rozbudow ę zbiorczej sieci kanalizacji sanitarnej, - modernizacj ę, rozbudow ę, przebudow ę linii elektroenergetycznych o znaczeniu lokalnym, - ochron ę nieruchomo ści i obiektów stanowi ących dobra kultury w rozumieniu przepisów o ochronie dóbr kultury, - utrzymanie cmentarza, - realizacj ę zada ń z zakresu małej retencji w zlewni rzeki Chraponianki w rejonie wsi Psota oraz w zlewni rzeki Swoj ęcianki w rejonie miejscowo ści Obr ęb. Zgodnie z potrzebami wynikaj ącymi z uwarunkowa ń rozwoju przestrzennego gminy Lutocin w Studium wskazuje si ę obszary inwestycji celu publicznego w zakresie budowy kanalizacji sanitarnej w miejscowo ściach: El żbiecin, Felcyn, Jonne, Seroki, Mojnowo i Parlin.

8. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym Obowi ązuj ące dokumenty: plan zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego przyj ęty uchwał ą Sejmiku Województwa Mazowieckiego Nr 65/2004 z dn. 07.06.2004 (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 217 z dn. 28.08.2004 poz. 5811), Strategiczny Plan Rozwoju Powiatu Żuromi ńskiego do roku 2013 (aktualizacja na lata 2010 – 2013) przyj ęty uchwał ą Nr XXXIX/399/10 Rady Powiatu Żuromi ńskiego z dn. 29 lipca 2010r., nie wskazuj ą inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym na obszarze gminy Lutocin.

52 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

9. Obszary obowi ązkowego sporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Niniejsze Studium nie wyznacza takich obszarów.

10. Obszary przestrzeni publicznej Obszary przestrzeni publicznej zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym to obszary o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszka ńców, poprawy jako ści ich życia i sprzyjaj ące nawi ązywaniu kontaktów społecznych ze wzgl ędu na ich poło żenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne. Niniejsze Studium wyznacza obszar przestrzeni publicznej w miejscowo ści Lutocin uj ęty w obowi ązuj ącym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Ponadto za obszary przestrzeni publicznej (nie oznaczone na rysunku Studium) uznaje si ę tereny: dróg publicznych i placów, tereny obiektów administracji lokalnej, publiczne obiekty: o światy, kultury, sportu i rekreacji oraz ziele ńce i parki, które wyst ępuj ą w wi ększych jednostkach osadniczych gminy. Główne kierunki działa ń dotycz ą dostosowania terenów i obiektów umo żliwiaj ące zaspokojenie potrzeb lokalnej społeczno ści. 11. Obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Przewidywane zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym wymaga ć b ędą przeznaczenia gruntów rolnych na cele inwestycyjne. Do obszarów zamierzonego sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego nale ży zaliczy ć: tereny istniej ącej i planowanej zabudowy oraz tereny zabudowy zagrodowej, jednorodzinnej, usługowej i produkcyjnej okre ślone w obowi ązuj ącym planie miejscowym, dla których nast ąpi zmiana funkcji. Tereny istniej ącej zabudowy i preferowane pod zabudow ę okre ślone na rysunku Studium pt. Kierunki zagospodarowania przestrzennego gmina zamierza obj ąć opracowaniem miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Na etapie sporz ądzania Studium nie jest mo żliwe wskazanie kolejno ści wykonywania poszczególnych planów miejscowych. Wykonana analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy pozwoli na okre ślenie kolejno ści sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w nawi ązaniu do ustale ń Studium. Przed podj ęciem uchwały o przyst ąpieniu do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nale ży wykona ć analiz ę zasadno ści przyst ąpienia do sporz ądzenia planu i stopnia zgodno ści przewidywanych rozwi ąza ń z ustaleniami Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy . Podj ęcie decyzji dotycz ącej kolejno ści sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego będzie uwzgl ędnia ć: - potrzeby mieszka ńców na tereny o okre ślonej funkcji, - poło żenie terenu z punktu widzenia zwarto ści struktury przestrzennej gminy, - dost ępno ści do dróg publicznych, mo żliwości wykorzystania istniej ących elementów infrastruktury technicznej (m.in. sieci wodoci ągowej, kanalizacyjnej).

53 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUTOCIN

W Studium nie okre śla si ę obszarów, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego z konieczno ści ą uzyskania zgody na zmian ę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze.

12. Obszary nara żone na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas ziemnych Na terenie gminy Lutocin nie wyst ępuj ą tereny zagro żone powodzi ą i osuwaniem si ę mas ziemnych.

13. Obiekty lub obszary, dla których wyznacza si ę w zło żu kopaliny filar ochronny Na terenie gminy Lutocin nie wyznacza si ę filarów ochronnych.

14. Obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji lub rekultywacji Na terenie gminy Lutocin nie wyst ępuj ą obszary wymagaj ące przekształce ń lub rehabilitacji. Mo że wyst ąpi ć natomiast potrzeba rekultywacji. W rejonie miejscowo ści Pietrzyk prowadzone s ą obecnie prace zwi ązane z poszukiwaniem złó ż gazu łupkowego . W przypadku negatywnego testu po zabiegu szczelinowania konieczna będzie likwidacja otworu a nast ępnie rekultywacja terenu wiertni.

15. Granice terenów zamkni ętych i ich stref ochronnych Na terenie gminy Lutocin nie wyst ępuj ą tereny zamkni ęte.

16. Inne obszary problemowe, w zale żno ści od uwarunkowa ń i potrzeb Na terenie gminy Lutocin nie występuj ą inne obszary problemowe poza omówionymi w niniejszym tek ście Studium .

54