Kwiecień 2019 EGZEMPLARZ BEZPŁATNY. PRZECZYTAŁEŚ? PODAJ DALEJ! Szczeciński Ruch Miejski www.ruchmiejski.pl

W niedzielę 7 kwietnia wybierzemy radnych osiedlowych RAPORT O RADACH OSIEDLI czym się zajmują? jak działają? str.2-3 WYBORY DO RAD OSIEDLI gdzie głosować?

swoje poglądy. Gdyby dłużej pomy- śleć, to wszystko jest polityką. Już sam błahy z pozoru dylemat - czy przeznaczyć pieniądze na plac za- baw czy na parking może stać się sporem ideowym. Jednak wszyst- kich działaczy Rad Osiedli łączą przede wszystkim sprawy lokalne, dotyczące najbliższej okolicy. War- to jednak głosować na kandydatów niezależnych. Upolitycznienie Rad Osiedli jest realnym zagrożeniem. 7,88 % Dlaczego tak mało osób chodzi na TYLE WYNIOSŁA FREKWENCJA wybory? W OSTATNICH WYBORACH W 2015 ROKU W ostatnich wyborach do Rad

CREATIVE COMMONS ALEXANDER FOT. HAUK Osiedli w 2015 roku frekwencja wy- niosła 7,88%. Na 5 osiedlach w ogó- MARCIN SZNEIDER Jak będziemy głosować? le nie przeprowadzono głosowania SZCZECIŃSKI RUCH MIEJSKI Głosować może każdy dorosły W Szczecinie działa z powodu zbyt małej liczby kandy- mieszkaniec Szczecina, który naj- 37 Rad Osiedli. Każda datów (Stare Miasto, Golęcino-Go- Czym się zajmują Rady Osiedli? później w dniu wyborów kończy cław, Warszewo, Nowe Miasto, Ży- Podstawowym obowiązkiem Rad 18 lat. Ważne, żeby być wpisanym z nich w ciągu 5 lat dowce-Klucz). Osiedli jest współpraca z mieszkań- do rejestru wyborców na terenie kadencji zadecyduje W wyborach samorządowych w cami osiedla i reprezentowanie ich Szczecina. Jeśli w ostatnich wybo- 2018 roku frekwencja w Szczecinie interesów wobec Rady Miasta i Pre- rach samorządowych lub parlamen- o przeznaczeniu wyniosła 51,02%. To duża różnica. zydenta Szczecina. tarnych głosowaliśmy w Szczecinie, 1 miliona złotych Warto zaznaczyć, że wybory samo- Rady Osiedli są najniższym szcze- to prawdopodobnie w wyborach do rządowe odbywają się w tym samym blem administracji samorządowej. Rad Osiedli również możemy wziąć czasie w całym kraju. Są tematem nr Ich działalność jest utrzymywana udział. 1 w ogólnopolskiej prasie i telewizji. z publicznych pieniędzy - naszych Podczas głosowania możemy wska- równie ważny, gdy wskażemy tylko Tymczasem wybory do Rad Osiedli lokalnych podatków. W Szczecinie zać maksymalnie 8 osób w przypad- jedną, dwie, trzy osoby, itd. są wydarzeniem lokalnym. Dlate- działa 37 Rad Osiedli. Kadencja ku Rady liczącej 15 osób lub maksy- go tymbardziej warto wziąć w nich Rady Osiedla trwa 5 lat. Każdy rad- malnie 11 osób w przypadku Rady Czy Rady Osiedli to też polityka? udział. Przy tak niskiej frekwencji ny osiedlowy jest wybierany w wy- 21-osobowej (tylko na Pogodnie i W radach osiedli działają różni nawet pojedynczy głos może prze- borach przez mieszkańców danego Gumieńcach). Możemy też zagłoso- mieszkańcy. Większość nie należy sądzić o sukcesie kandydatki lub osiedla. wać na mniej osób. Nasz głos będzie do partii. Jednak każdy przecież ma kandydata!

DZIWNE RZEŹBY 6 3 NIETYPOWE POMNIKI STRONA ZA KRÓTKIE ZIELONE? STRONA W niedzielę 7 kwietnia wybierzemy radnych osiedlowych GDZIE GŁOSOWAĆ 7 KWIETNIA? Lokale będą czynne w godz. 9:00-20:00 RADY OSIEDLI W SZCZECINIE - RAPORT RADA OSIEDLA SIEDZIBA Rady Osiedli dzia- Arkońskie-Niemierzyn Rada Osiedla Arkońskie-Niemierzyn / ul.Judyma 1 łają w Szczecinie Bukowo Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy Nr 1 / ul. Policka 3 od 1990 roku. Ich Bukowe-Klęskowo Szkoła Podstawowa Nr 74 / ul. Seledynowa 50 znaczenie wciąż ro- Centrum Centrum Mistrzostwa Sportowego / ul. Mazurska 40 śnie. Mimo to wie- Dąbie III Liceum Ogólnokształcące / ul. Pomorska 150 lu szczecinian nie -Grabowo Szkoła Podstawowa Nr 11 / ul. Dubois 38 czuje, że osiedlowcy Głębokie-Pilchowo Szkoła Podstawowa "Nad Głębokiem" / ul. Jaworowa 41 mogą mieć realny Golęcino-Gocław Szkoła Podstawowa Nr 14 / ul. Strzałowska 27a wpływ na miasto. Gumieńce Szkoła Podstawowa Nr 8 / ul. Brodnicka 10

MARCIN SZNEIDER Kijewo Szkoła Podstawowa Nr 59 / ul. Dąbska 105 SZCZECIŃSKI RUCH MIEJSKI Zielone światło dla pieszych Krzekowo-Bezrzecze Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 4 / ul. Romera 2 Ile pieniędzy mają Rady Osiedli? Łękno Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Integracyjnymi / Al. Wojska Polskiego 119 Do tej pory co roku każda Rada Majowe Szkoła Podstawowa Nr 37 / ul. Nałkowskiej 33 PRZYGOTOWANI wskazywała potrzebną do realizacji MARCIN SZNEIDER inwestycję na terenie osiedla o war- SZCZECIŃSKI RUCH MIEJSKI Międzyodrze-Wyspa Pucka Przychodnia Portowa Sp. z o.o. / ul. Energetyków 2 tości do 190 tys. złotych. Od nowej

CREATIVE COMMONS JDAVID FOT. DO STARTU, START! kadencji każda Rada Osiedla będzie Szkoła Podstawowa Nr 35 / ul. Świętoborzyców 40 dysponować kwotą 1 miliona zło- Zdecydowana większość Rad Osiedli składa się z 15 osób. Spotykają się na zebraniach przynajmniej 4 razy w roku. Nie powinno tak być. Na większości SZYMON SKORUPSKI tych na okres 5-letniej kadencji. To Niebuszewo-Bolinko Rada Osiedla Niebuszewo Bolinko / ul. Niemcewicza 39/2 przejść dla pieszych światło zielone SZCZECIŃSKI RUCH MIEJSKI oznacza, że przy wsparciu Rad Osie- sadzenia roślin, wydawanie gazety Ilu jest radnych? ta. Wyjątkiem jest Przewodniczący powinno trwać dłużej, a czas ocze- dli będą mogły powstawać dużo osiedlowej, ale również diety prze- Rady Osiedli składają się z 15 lub 21 Rady. Osoba sprawująca tę funkcję Nowe Miasto Szkoła Podstawowa Nr 61 / ul. 3-go Maja 4/7 kiwania na zielone należy wyraźnie większe inwestycje niż dotąd. wodniczącego czy koszty utrzyma- członków. Zależy to od liczebności otrzymuje co miesiąc dietę w wy- skrócić. Na skrzyżowaniach pieszy Osów Filia Przedszkola Publicznego Nr 50 / ul. Junacka 13 Starsi, młodsi, chorzy, zdrowi, Oczywiście nie wszystkie inwesty- nia siedziby Rady. Za te pieniądze danego osiedla. Te, które liczą wię- sokości 15% wynagrodzenia Prze- wszyscy cierpliwie spoglądają, kie- powinien mieć możliwość przejścia cje na terenie osiedla są inicjatywą nie można niestety postawić ławki, cej niż 20 tys. mieszkańców mają wodniczącego Rady Miasta. Obec- Szkoła Podstawowa Nr 12 / ul. F. Szarego 12 dy nastąpi ten oczekiwany moment. całej ulicy za jednym razem, a nie radnych osiedlowych. Urząd Miasta śmietnika, czy posadzić drzewa. w swoim składzie 21 członków. Są nie dieta wynosi około 400 zł. W końcu jest! Wystartowali! W zatrzymywać się na wyspach po- prowadzi szereg własnych działań Co więcej, każdy wydatek musi być tylko dwie takie Rady w Szczecinie: Pogodno Szkoła Podstawowa Nr 48 / ul. Czorsztyńska 35 pośpiechu pokonują kolejne metry, środku. Najgorzej sytuacja wyglą- inwestycyjnych. To jednak od Rady udokumentowany. Rada Osiedla Pogodno i Rada Osie- Rada Miejska czy Spółdzielcza? jednak w porę do mety dotrą tylko da na skrzyżowaniach, jak np. al. Osiedla może zależeć czy powstanie dla Gumieńce. W Szczecinie działają też Spółdziel- Pomorzany Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 3 / ul. Orawska 1 nieliczni. Ci najszybsi i najzdrow- Wyzwolenia - Rayskiego, pl. Rodła, plac zabaw na świeżym powietrzu Wnioski do budżetu Szczecina cze Rady Osiedli, np. Rada Osiedla si. Reszta po prostu nie zdąży. To Brama Portowa, pl. Zwycięstwa. Płonia-Śmierdnica-Jezierzyce Warsztaty Terapii Zajęciowej / ul. Przyszłości 21 lub parking, czy dziurawy chodnik Co roku Rady Osiedli zgłaszają też Rady dysponują co Książąt Pomorskich, Rada Osiedla nie relacja z zawodów sportowych, Bardzo długo trzeba również czekać zostanie nareszcie wyremontowany, potrzeby inwestycyjne do projektu Piastowskiego, itp. Wybory, któ- na przejściu dla pieszych przy Trasie roku budżetem w wy- Dom Kultury „Klub Skolwin” / ul. Stołczyńska 163 ale sytuacja na szczecińskich przej- albo rozjeżdżone klepisko zamieni budżetu Szczecina. Te zadania nie re odbędą się 7 kwietnia dotyczą ściach dla pieszych, gdzie światło Zamkowej koło Zamku. się w estetyczny zieleniec. są określone limitem wydatków i sokości od kilkunastu Miejskich Rad Osiedli, które ściśle Słoneczne Centrum Kształcenia Sportowego / ul. Rydla 49 zielone zwykle trwa tylko chwilę. mogą być znacznie bardziej kosz- do 35 tysięcy złotych współpracują z Urzędem Miasta i Czas oczekiwania na Dwa budżety? towne niż wspomniane wcześniej dysponują publicznymi środkami. Stare Miasto Szkoła Podstawowa Nr 63 z Oddziałami Integracyjnymi / ul. Sytuacja nie należy do normal- Grodzka 23 Budżet na inwestycje to w pewnym 190 tys. złotych. Nie oznacza to, m.in. na organizację Ich działalność obejmuje większe nych, kiedy nawet osoby sprawne zielone światło powi- sensie pieniądze wirtualne. Rada że wszystkie zgłaszane przez Rady festynów, integrację obszary miasta, np. cały obszar Gu- Stołczyn Szkoła Podstawowa Nr 9 / ul. Dąbrówki 10 fizycznie mają wyraźne problemy, nien zostać skrócony Osiedla nie dysponuje tymi środka- Osiedli potrzeby znajdą się automa- mieniec, Pomorzan, itp. Natomiast żeby zdążyć przejść przez pasy na Śródmieście-Północ Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7 / ul. Unisławy 26 mi samodzielnie, a jedynie wskazu- tycznie w projekcie budżetu. Budżet mieszkańców oraz Rady Spółdzielni Mieszkaniowych świetle zielonym. Kiedy światło do 45 sekund je potrzeby na terenie osiedla, które nie jest z gumy, a ilość pieniędzy, działają na znacznie mniejszym zmieni się na czerwone, osoby na- promocję działań Śródmieście-Zachód Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 9 / ul. Małkowskiego 12 wymagają zaspokojenia. Resztą zaj- które możemy co roku wydać jest obszarze. Najczęściej jest to obszar dal pozostające na jezdni narażone Szczeciński Ruch Miejski zapropo- nował wprowadzenie standardów mują się urzędnicy z magistratu. ściśle określona. To od Prezydenta i Jak wygląda praca w Radzie? blokowisk z okresu PRL. Świerczewo Szkoła Podstawowa Nr 51 / ul. Jodłowa 21 są na niebezpieczeństwo ze strony Oprócz budżetu na inwestycje każ- Skarbnika miasta zależy, które inwe- Radni osiedlowi spotykają się na ze- ruszających samochodów. Co mają pieszych dla naszego miasta. Należy da Rada Osiedla co roku dostaje stycje znajdą się w planie wydatków. braniach zwoływanych przez Prze- Nic za zamkniętymi drzwiami Turzyn Rada Osiedla Turzyn / ul. Pocztowa 17 powiedzieć ludzie starsi i niepełno- wprowadzić cykl świateł sprzyjający środki na tzw. działania statutowe. Naciskać mogą też radni miejscy, wodniczącego. Częstotliwość takich Rady Osiedli nie są ogranizacjami sprawni? Czy te osoby nie mają pra- komunikacji pieszej. Czas oczeki- To już są realne pieniądze do dys- w końcu to oni ostatecznie głosują zebrań zależy od Rady Osiedla. tajnymi. Mają obowiązek działać w Warszewo Rada Osiedla Warszewo / ul. Szczecińska 12 wa godnie przejść na drugą stronę wania na czerwonym świetle powi- pozycji Rady. Ich wysokość zależy “za” lub “przeciw” projektowi bu- sposób jawny i przejrzysty. Każdy ulicy? Niestety szczecińscy urzędni- nien zostać skrócony maksymalnie Niektóre spotykają się regularnie -Sławociesze-Zdunowo Szkoła Podstawowa Nr 13 / ul. Bałtycka 1a od wielkości danego osiedla i waha dżetu. Czasem zgłaszana od wielu co miesiąc. Inne rady w zależności mieszkaniec osiedla ma prawo do cy prowadzą politykę, która wprost do 45 sekund. Światło zielone dla faworyzuje kierowców. Światła na pieszych należy wydłużyć tak, aby się od kilkunastu do 35 tysięcy zło- lat potrzeba pozostaje wciąż nie- od bieżących potrzeb. Spotkania nie uczestniczenia w zebraniach Rady Załom-Kasztanowe Przedszkole Publiczne Nr 11 / Osiedle Kasztanowe 54 tych rocznie. Plan wydatków na po- zrealizowana. Jednak opinia Rady mogą jednak odbywać się rzadziej Osiedla. Każdy mieszkaniec może skrzyżowaniach są ustawiane pod można było je pokonać poruszając Szkoła Podstawowa Nr 45 z Oddziałami Integracyjnymi / ul. się z prędkością ok. 75-100 cm/s czątku każdego roku zatwierdzają Osiedla z pewnością znaczy więcej niż raz na 3 miesiące. też poprosić o wgląd do dokumen- Zawadzkiego-Klonowica samochody. Pieszy jest mieszkań- Zawadzkiego 75 radni osiedlowi. Pieniądze mogą niż głos przypadkowego mieszkań- Praca na rzecz Rady Osiedla jest tów Rady - protokołów, uchwał, cem drugiej kategorii, który musi - czyli w sposób dostosowany cho- być przeznaczone tylko na okre- ca. Wiele ze zgłaszanych inwestycji pracą wykonywaną społecznie. Za planów wydatkowo-finansowych. Zdroje Szkoła Podstawowa Nr 65 / ul. Młodzieży Polskiej 9 długo czekać na zielone światło, ciaż w minimalnym stopniu do po- ślone działania, m.in. organizację trafia w końcu do projektu budżetu zasiadanie w Radzie Osiedla nie Radni mają obowiązek udostępnie- a do tego musi umieć szybko cho- trzeb osób starszych i niesprawnych Żelechowa Szkoła Podstawowa Nr 42 / ul. Hoża 25 festynu, wyjazd integracyjny, akcję Szczecina i zostaje zrealizowanych. przysługuje wynagrodzenie ani die- nia tych dokumentów. dzić, aby zdążyć przejść przez pasy. ruchowo. 2 Żydowce-Klucz Rada Osiedla Żydowce–Klucz / ul. Rymarska 46/1a 3 Wiele osób uważa, że smog to tylko modne słowo, wymysł mediów. Jak jest naprawdę? Szczeciński Budżet Obywatelski SMOG POWOLI WPĘDZA NAS DO GROBU IGRZYSKA ŚMIERCI nizacja. Po “ociepleniu” budynku KRZYSZTOF PANKAU Dlaczego kiedyś się o tym nie Dlaczego nic się nie robi w tej tkaniach ludzie z poszczególnych ogrzewanie może być nawet 3-4 DOROTA MARKIEWICZ SZCZECIŃSKI RUCH ATOMOWY mówiło? sprawie? osiedli przedstawiają ich główne razy tańsze. W budynku po moder- SZCZECIŃSKI RUCH MIEJSKI Okazuje się, że pod pewnym wzglę- Trzeba z przykrością stwierdzić, problemy i zgłaszają propozycje, nizacji oraz wymianie kotła na ga- Smog to słowo pochodzące z języ- dem kiedyś w polskich miastach że nie tylko w Szczecinie rządzący jak można je rozwiązać. Mieszkań- zowy rachunki za ciepło nie muszą Gdzie pojawia się dyskusja o władzy, ka angielskiego. Oznacza połącze- było lepiej. Pozostawiano wolne wolą wydawać publiczne pieniądze cy wspólnie zastanawiają się, czyje być wyższe niż wcześniej. mieście i budżecie, musi pojawić się nie dymu (smoke) oraz mgły (fog). przestrzenie pozbawione budyn- na błyskotki. Rozwiązanie proble- problemy są najpilniejsze i kto po- Oczywiście nie wszędzie da się temat budżetu obywatelskiego. W Starsi anglicy dobrze pamiętają to ków. Dzięki temu wiatr mógł znacz- mu smogu jest trudne. winien dostać wsparcie w pierwszej podłączyć gaz lub ogrzewanie miej- Szczecinie budżetem obywatelskim zjawisko. W 1952 roku smog w zale- nie łatwiej przewietrzyć miasto. Nie może być tak, że po prostu kolejności. Rozmawia się wtedy o skie. Domy można ogrzewać także nazywa się konkurs grantowy, któ- dwie 5 dni zabił w Londynie tysiące Zanieczyszczenia były wywiewane zmusimy osoby palące w kotłach do kolejnych posunięciach, zmianach, przy pomocy nowoczesnych pomp ry z ideą budżetu obywatelskiego osób. W sumie, w ciągu następnych poza teren zamieszkany. Dziś te wymiany ogrzewania na gazowe. o tym, jakie rozwiązania poprawią ciepła. Tam gdzie żadne inne roz- nie ma właściwie nic wspólnego. tygodni zmarło z tego powodu oko- miejsca zostały zabudowane. Wiele osób nie będzie w stanie opła- sytuację mieszkańców, zapewniając wiązanie nie wchodzi w grę nale- Celem budżetu obywatelskiego nie ło 12 tysięcy ludzi. Kiedyś także nie mieliśmy tak do- cić rachunków za gaz. Miasto musi wszystkim możliwie równe, dobre ży wymienić przestarzałe kotły na jest bowiem wydanie pieniędzy, Na początku grudnia Londyn na- brych i dostępnych możliwości po- zapewnić wsparcie i pomoc nie tyl- warunki do życia. Ludzie ze sobą nowoczesne. Takie kotły nie tylko ani nawet zagospodarowanie osie- wiedziła gęsta mgła. Zrobiło się miaru zanieczyszczenia powietrza. ko przy wymianie kotłów i pieców, rozmawiają, poznają problemy in- znacznie mniej niszczą nasze płuca. dlowej przestrzeni, ale zbudowanie zimno i wiele osób zaczęło palić Obecnie łatwo jest zmierzyć ilość ale także później. nych, uwrażliwiają się na potrzeby Dzięki lepszej sprawności spalają więzi między mieszkańcami. Ucze- w piecach, by się ogrzać. Palono pyłów i szkodliwych związków miasta jako całości. Co można zrobić? także o wiele mniej węgla. Więcej nie się współpracy z sąsiadami, a głównie bardzo kiepskiej jakości chemicznych zawartych w powie- Możliwych rozwiązań jest wiele. ciepła trafia do domu, mniej ulatnia także analizowanie potrzeb pod ką- węglem. W Londynie pracowało trzu. Wyniki pomiarów podaje się Jednym z nich jest termomoder- się do atmosfery. tem ich ważności społecznej. Szczeciński Budżet CREATIVE COMMONS CC0 - PXHERE.COM też sporo fabryk. Nie zapominajmy w telewizji, udostępnia w interne- Aby wprowadzić te także o sporej ilości samochodów cie. Znacznie lepiej wiemy także co Obywatelski jest obec- Szczeciński budżet nie spełnia żad- dyskusji nad sensownością projek- rozwiązania potrze- W trakcie wybierania projektów do jeżdżących ulicami tego miasta. sprawia, że chorujemy i przedwcze- nej z tych ról. Nie tworzy wspólnoty. tów – każdy projekt musi tylko zdo- ba dużych pieniędzy. prawdziwego budżetu obywatel- nie konkursem gran- Wszystko to razem przyczyniło się śnie umieramy. Nie zachęca do spotkań i rozmów z być odpowiednią ilość głosów. Część można pozy- skiego mieszkańcy uczą się ocenia- do znacznego zanieczyszczenia po- Aby się przekonać jak brudne jest towym. Z ideą budże- sąsiadami. Nie pokazuje, że sko- skać z Unii Europej- nia faktycznych potrzeb. Analizują wietrza. Szkodliwe substancje były powietrze zimą wystarczy odku- ro nasze dzieci mogą bezpiecznie, Może warto zastanowić się nad skiej. Miasto musi je pod kątem ważności i tłumaczą tu obywatelskiego “zawieszone” w okalającej miasto rzacz i wacik założony na końcówce oświetlonymi drogami chodzić korzyściami płynącymi z praw- jednak wyłożyć tak- swoje decyzje. Podejmuje się je po mgle. Brak wiatru nie pozwolił na rury. Po kilkunastu minutach ssa- nie ma właściwie nic do szkoły, to na sąsiednim osiedlu dziwego, obywatelskiego budżetu? że sporo środków przekonaniu ludzi do pomysłu, a ich rozproszenie w atmosferze. Lu- może też powinny mieć taką możli- Współpracujący ze sobą, wspiera- nia będzie widać jak wiele własnych. Jest to ko- nie po zebraniu na niego głosów. wspólnego. dzie “dusili się” z powodu braku wość. Szczeciński Budżet Obywatel- jący się na co dzień mieszkańcy to pyłu zostało na waciku. nieczne. Zdrowie jest świeżego powietrza. Dwutlenek ski to konkurs grantowy. Nastawia jest prawdziwa i wartościowa inwe- Niestety płuca mamy tyl- najważniejsze. Podstawowym zadaniem budże- Stworzone w trakcie spotkań wię- siarki i inne zanieczyszczenia w ludzi przeciwko sobie, stawia ich w stycja. Taka, która podniesie jakość ko jedne, nie wymieni- tu obywatelskiego jest zachęcenie zi pozostają. Sąsiedzi przestają być sposób trwały uszkadzały oskrzela roli konkurentów. Nie wprowadza życia w Szczecinie na lata. my ich tak jak wacika na ludzi do rozmów, zastanawiania anonimowi. Łatwiej wtedy zauwa- i prowadziły do zakłócenia pracy nowe, czyste. się wspólnie nad tym, które rejony żyć, kiedy ktoś potrzebuje pomocy, płuc. Ludzie umierali i nie można miasta powinny dostać wsparcie szybciej można jej udzielić. Osoby Liczba głosujących spada im było pomóc. i jakie to wsparcie powinno być. samotne poznają nowych znajo- 48 076 Na szczęście tak silnego smogu w Budżet obywatelski ma sprawić, że mych, z którymi mogą spotykać Szczecinie nie musimy się obawiać. mieszkańcy zainteresują się mia- się i rozmawiać. Społeczeństwo 34 990 Niestety problem nadal jest poważ- 34 067 stem jako całością. Nie będą widzieć przestaje być zbiorem zaganianych 29 457 ny. Polskie miasta należą obecnie 26 378 w nim tylko miejsca, gdzie się je, śpi samolubów, a staje się grupą zaan- do najbardziej zanieczyszczonych w 21 591 i pracuje, czy też uczy. Takie po- gażowanych, pomagających sobie Europie. Z powodu zanieczyszcze- dejście do budżetu obywatelskiego nawzajem, życzliwych osób. Miesz- nia powietrza przedwcześnie umie- sprawia, że to właśnie na spotkania kańcy bardziej świadomie podej- ra w Polsce kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców i rozmowy poświęca mują decyzje wiedząc, jakie są po- osób. Rok w rok. sbo sbo sbo sbo sbo sbo CREATIVE COMMONS CC0 AUTOR: GNOKII się najwięcej czasu. Na tych spo- trzeby i środki na ich zaspokojenie. 2014 2015 2016 2017 2018 2019

również, podczas zorganizowa- Warto wspomnieć, że w innych Zadzwoń pod numer 517 220 018 i zorganizowanym przez nas podczas nych przez siebie świąt ulicy (Street miastach ogromnym zaintereso- umów się z nami na ich odbiór. Każ- imprezy sąsiedzkiej i znajdzie chęt- ODDAJ KSIĄŻKĘ, WEŹ SOBIE KSIĄŻKĘ Days)*, stworzył bookcrossingowe waniem od paru lat cieszą ustawio- da znajdzie się na kolejnym stoisku nego amatora czytania. punkty zbierania, wymiany i odda- ne w przestrzeni miasta podajniki Na szczęście w Szczecinie, na wzór wania książek. książek, czyli specjalne szafki do *Street Day, święto ulicy - impreza **Ekslibris - niewielkich rozmiarów SABINA WACŁAWCZYK innych miast, rozgościła się sąsiedz- Przez nasze stoiska bookcrossingo- ciągłego zostawiania i zabierania dla dzieci i dorosłych, odbywająca naklejka, umieszczana najczęściej SZCZECIŃSKI RUCH MIEJSKI ka wymiana książek, nazywana też we przewinęło się w zeszłym roku książek. Taki tymczasowy podajnik się najczęściej na ulicy, z muzyką, na odwrocie okładki książki lub jej „bookcrossingiem” i „adopcją ksią- blisko tysiąc książek. Część szcze- działał z powodzeniem w zeszłe lato tańcami, kącikami zainteresowań i pierwszej stronie. Posiada informa- Półki, szafki albo kar- żek”. Bookcrossing to darmowa wy- cinianie przynieśli sami, część ode- na szczecińskiej Różance. Pomysł możliwością zakupu świeżych sma- cję, z czyjego księgozbioru pochodzi tony zapchane prze- miana książki za książkę, a adopcja braliśmy od chętnych osób, przy- postawienia na stałe takich podaj- kołyków. W zeszłym roku zorgani- książka. Ma często postać malutkich to oddawanie i przygarnianie ksią- jeżdżając pod wskazany adres i ników w Szczecinie pojawił się już zowaliśmy cztery tego typu imprezy: rysunków artystycznych. Pierwsze czytanymi książkami. żek za darmo. zabierając przygotowane książki. W nie raz w Szczecińskim Budżecie na ulicy Rayskiego i Małkowskiego ekslibrisy pojawiły się w Europie Z początku sąsiedzka wymiana ten sposób pomogliśmy wymienić Obywatelskim, niestety na razie nie (Śródmieście), na Stołczynie, na już w Średniowieczu. Idea ekslibri- Do większości nigdy książek była w Szczecinie skromna: lub rozdać dziesiątki książek. został zrealizowany. ulicy Rydla (Prawobrzeże) i dodat- sów ożyła ostatnio o Polsce głównie już nie wrócimy, ale regał wymiany w Inkubatorze Kul- Okazało się, że wiele z nich to praw- Szczeciński Ruch Miejski poma- kowo braliśmy udział, również ze dzięki coraz popularniejszemu bo- tury i kilka kolejnych w szkołach i dziwe rarytasy pod względem roku ga dzielić się książkami przez cały stoiskiem bookcrossingowym, w fe- okcrossingowi. szkoda wyrzucić... urzędach. W zeszłym roku jednak i sposobu wydania. W niektórych rok. Chcesz oddać swoje książki? stynie sąsiedzkim na Żydowcach. Może komuś oddać, bookcrossing dosłownie wyszedł książkach można było odnaleźć na ulicę i stał się hitem niejednej ekslibrisy**- małe karteczki z imie- 4 ale kto by je chciał? imprezy integracyjnej dla miesz- niem i nazwiskiem pierwotnego 5 Znacie ten problem? kańców. Szczeciński Ruch Miejski właściciela. Nietypowe rzeźby i pomniki Szczecina Konkurs architektoniczny na Plac Orła Białego DZIWNE STOI... KOLEJNA STRACONA SZANSA? Niektóre są wykonane tak, że nie można kańców niż sami zainteresowani, Plac Orła Białego to miejsce wyjątkowe na narzucając „kompromisowe” roz- nazwać ich rzeźbą. Znawcy tematu mówią mapie Szczecina. W jego kontekście ulubio- wiązania, z których żadna strona nie jest zadowolona. Nawet proteza o nich wtedy „formy artystyczne”. Spotyka- ne słowo szczecinian – potencjał – odmie- konsultacji, przeprowadzona przed my je w wielu miejscach Szczecina. ogłoszeniem wspomnianego kon- niane już było przez wszystkie przypadki. kursu w postaci internetowych an- kiet, pokazała, jak dalece rozbieżne SABINA WACŁAWCZYK Nie bez kozery. są to stanowiska. SZCZECIŃSKI RUCH MIEJSKI 1 3 PIOTR CZYPICKI Archaiczne podejście do planowa- SZCZECIŃSKI RUCH MIEJSKI nia przestrzeni nie po raz pierwszy Jako mieszkańcy mamy prawo do Część ma tak dziwny kształt, że nie taki sam jak coś, co istnieje w rze- spotyka się w Szczecinie z ogrom- współdecydowania o naszym mie- sposób odgadnąć, co przedstawiają. czywistości. Kształt abstrakcji rodzi nym oburzeniem i niezrozumie- ście. Nie musimy zadowalać się „ko- Ta fantastyczna przestrzeń nadaje Tylko, że one nigdy nie miały am- się w wyobraźni twórcy, który dzię- niem mieszkańców. Brakuje nam smetycznymi” poprawkami prze- się idealnie, by w końcu spełnić ma- bicji być wizerunkiem czegoś kon- ki swojemu talentowi i umiejętno- prawdziwego dialogu i partycypacji strzeni i powinniśmy oczekiwać od rzenie-tęsknotę szczecinian za cen- kretnego. Pomysł na nie lub ich ty- ściom potrafi ten kształt zmienić w społecznej z prawdziwego zdarze- władz odwagi przy podejmowaniu tralnym placem, rynkiem, którego tuł był często tylko pretekstem, by materialną formę. Tak też się stało nia. Władzom miasta wydaje się, że decyzji. artysta rozpoczął pracę. Powstały z pracą Stanisława Rudzika Kompo- paradoksalnie w naszym mieście lepiej antycypują potrzeby miesz- po to, by zdobić miasto. Są też cieka- zycja, stojącą na pl. Lotników. nigdy nie było. wym punktem w przestrzeni, uła- twiającym poruszanie się w mieście 4 W wyobraźni artysty mogą Po kilkunastu latach debat, konsul- i zapamiętanie go. Bez nich byłoby połączyć się dwa dowolne obiekty, a tacji i pomysłów stanęliśmy przed pusto i smutno. Oto nasz katalog nawet dwie dowolne idee, przyjmu- historyczną szansą prawdziwej re- najdziwniejszych: jąc dowolny kształt. Artysta Ryszard wolucji – znalazła się bowiem wola Chachulski (ten sam, który stwo- oraz uwaga ze strony władz, a także 1 Prawdziwy powielacz drukar- rzył najsłynniejszą rzeźbę w mie- pieniądze na nowe zagospodarowa- ski z czasów PRL, czyli stara maszy- ście- Marynarza) połączył ze sobą nie tej zaniedbanej przez lata prze- na do tworzenia gazet i pism. Za- dwa żaglowce, tworząc z miedzianej 2 7 strzeni. Ogłoszono konkurs, w któ- konserwowano ją, obudowano i tak blachy kolejną abstrakcję, zdobiącą rego wyniku mieliśmy poznać nowe powstał Pomnik Powielacza, autor- Złoty Szlak. Przekonuje również oblicze placu. stwa Doroty Tołłoczko- Femerling i swoim tytułem (Stare i nowe), że z Piotra Pawełko. Przypomina prze- pozoru niemożliwego połączenia Wyniki okazały się być rozczaro- chodniom o codziennej, upartej i może powstać coś naprawdę intere- wujące dla niemal wszystkich za- odważnej pracy wielu osób, które sującego. interesowanych – zachowawcza, brały udział w tworzeniu i rozno- praktycznie nic nie zmieniająca szeniu zakazanych w minionym 5 Przy placach Grunwaldzkim, koncepcja pogrzebała marzenia o ustroju polityczno- gospodarczym Odrodzenia i Szarych Szeregów pie- zdecydowanym kroku w kierunku treści. szy może zauważyć tablice stwo- zmian w przestrzeni na miarę XXI Plac Orła Białego to potencjalnie najważniejszy plac Szczecina rzone przez nieznanego autora. wieku. Dodatkowo proponowa- 2 Labirynt pierwotnie składał Nawiązują do jednej z miejskich le- na organizacja ruchu wprowadza się z większej ilości ceramicznych gend. Głosi ona, że położenie tych większy niż dotychczas ruch w spo- kształtek (cegiełek), bardzo charak- placów i promienistych ulic nawią- kojną ulicę Tkacką, która zgodnie z terystycznego materiału w twór- zuje do układu gwiezdnego Oriona projektem Stowarzyszeń SENS oraz czości artysty Ryszarda Wilka. Był i kompleksu piramid w Gizie. Rowerowy miała stać się polewany wodą, ale nigdy nie był „Woonerfem” (przestrzenią współ- fontanną: nie posiadał zamknię- 6 (Zdjęcie ze str. 1) Kompozy- dzieloną). Projekt ten spotkał się z 8 tego obiegu wody, dzięki któremu cja w metalu: już pewnie zgadujecie, 4 bardzo pozytywnym przyjęciem ze wciąż ta sama woda krążyłaby i że to też abstrakcja, tyle że ze stali strony mieszkańców oraz przedsię- oblewała dzieło. Ten mankament nierdzewnej. Ta mająca 5 metrów biorców tej ulicy. doprowadził Labirynt do powolnej ozdoba Teatru Letniego wykonana 8 Dlaczego Jajko i dlaczego Ko- zguby: najpierw odłączono wodę, przez Mieczysława Weltera pier- lumba? Jeśli ktoś wie, niech się do Woonerf - rodzaj ulicy by jej nie marnować, a potem po- wotnie mieściła w sobie nie jeden, nas zgłosi. Tajemniczy obiekt był zbawiona uroku zraszania forma ale dwa granitowe kamienie. kiedyś częścią fontanny i ozdobne- w mieście z priory- artystyczna zaczęła brzydnąć i być go zieleńca zdobiącego sąsiedztwo tetem dla pieszych i niszczona przez wandali. Cieka- 7 Co w Szczecinie robią Laj- Teatru Letniego. Fontannę zasypa- wostką jest, że gdybyśmy mogli konik, Warszawska Syrenka i Wąż no ćwierć wieku temu, zieleń jest rowerzystów. Łączy spojrzeć na dzieło z lotu ptaka, zo- Prekolumbijski? Zdobią ścianę bul- tam coraz brzydsza. Jajko zostało. funkcje ulicy, depta- baczylibyśmy uproszczony rysunek warów nad Odrą, jako płaskorzeźby drzewa oraz kobiety i mężczyzny. z cyklu Kronika Morska Szczecina. 9 Podobny los spotkał abstrak- ku, parkingu i miejsca Łączna ilość stworzonych przez Sła- cję autorstwa Sławomira Lewińskie- spotkań mieszkań- 3 Wyrzeźbiona w sztucznym womira Lewińskiego części Kroniki go znajdującą się w pobliżu H o - kamieniu abstrakcja, czyli kształt, przekracza 40, a wszystkie nawiązu- telu „Park”. Tylko jej tytuł Fontanna ców. Taki sposób za- który z założenia nie powinien być ją do morskiego charakteru Szcze- przypomina, że była niegdyś częścią gospodarowania ulicy atrakcyjnego wodotrysku. 5 Wyniki konkursu przewidują funkcję tranzytową na ulicy Tkackiej cina. pojawił się w latach 6 7 9 70. w Holandii 4 dzielnice i 37 osiedli - podział administracyjny Szczecina NA JAKIM OSIEDLU MIESZKAM?

MARCIN SZNEIDER SZCZECIŃSKI RUCH MIEJSKI SKOLWIN

Tylko Cztery Dzielnice... PÓŁNOC W latach 1954-76 Szczecin był po- dzielony na 4 dzielnice: Śródmie- ZACHÓD STOŁCZYN ście, Dąbie, Pogodno, Nad Odrą. BUKOWO Podział ten nie przyjął się wśród OSÓW mieszkańców miasta. Obecnie po- GŁĘBOKIE dział wygląda podobnie, jednak -PILCHOWO WARSZEWO nazwy dzielnic zostały zmienione. GOLĘCINO Dąbie to teraz Prawobrzeże, Pogod- -GOCŁAW ŻELECHOWA no to Zachód, a Nad Odrą to Pół- ZAWADZKIEGO ARKOŃSKIE noc. Mało kto powie, że mieszka na -KLONOWICA -NIEMIERZYN NIEBUSZEWO Północy albo na Zachodzie...Jednak KRZEKOWO 8 DRZETOWO -BEZRZECZE 7 -GRABOWO taki podział Szczecina jest faktem POGODNO 2 od 1990 roku. 4 1 ZAŁOM … i aż 37 Osiedli? ŚWIERCZEWO 3 5 -KASZTANOWE Każda z dzielnic składa się z kil- 6 ku do kilkunastu osiedli. W sumie GUMIEŃCE MIĘDZYODRZE w całym Szczecinie jest 37 osiedli. -WYSPA PUCKA Najmniejsze z nich - Międzyodrze- DĄBIE WIELGOWO -Wyspa Pucka liczy mniej niż 1000 POMORZANY -SŁAWOCIESZE mieszkańców, mimo że jego obszar -ZDUNOWO jest większy niż całe Śródmieście. SŁONECZNE KIJEWO Największe osiedla to Niebuszewo- ZDROJE MAJOWE -Bolinko, Gumieńce i Pogodno, li- ŚRÓDMIEŚCIE BUKOWE czące od 20 do 24 tys. mieszkańców. 1 - CENTRUM -KLĘSKOWO PODJUCHY PŁONIA 2 - ŚRÓDMIEŚCIE-PÓŁNOC -ŚMIERDNICA Na jakim osiedlu mieszkam? 3 - ŚRÓDMIEŚCIE-ZACHÓD -JEZIERZYCE Czasem odpowiedź na to pytanie 4 - TURZYN może wcale nie być taka łatwa. Naj- 5 - STARE MIASTO ŻYDOWCE PRAWOBRZEŻE prościej sprawdzić to na ciemno- 6 - NOWE MIASTO -KLUCZ -zielonej tabliczce na naszym bu- 7 - ŁĘKNO 8 - NIEBUSZEWO-BOLINKO dynku. Małymi literami pod nazwą ulicy powinna być nazwa naszego osiedla. Gdy na naszym budynku sem oficjalnie obowiązująca nazwa Centrum, mimo że nie jest to do Północ wzdłuż ulicy Szosa Polska. nie ma takiej tabliczki, poszukaj- osiedla nie zgadza się z nazwą funk- końca prawdą. Informacja, że ktoś Pozostaje zmienić przyzwyczajenia, my jej na słupie przy najbliższym cjonującą wśród mieszkańców. Czę- mieszka na Bukowie, wcale nie musi zacząć używać poprawnej nazwy. Z skrzyżowaniu. Odkrycie może nas ściej mieszkaniec Śródmieścia-Pół- kojarzyć się z Prawobrzeżem. Osie- czasem stanie się bardziej swojska. zadziwić… Z czego to wynika? Cza- noc powie, że mieszka po prostu w dle Bukowo znajdziemy w dzielnicy

Jesteśmy grupą mieszkanek i miesz- kańców Szczecina, którym zale- ży na przyszłości naszego miasta. Chcemy Szczecina czystego i zdro- wego, mądrze zarządzanego i roz- wijanego w sposób zrównoważony. W ubiegłym roku m.in. zbierali- śmy poparcie pod petycją o obniżkę Podobają Ci się nasze działania? cen biletów na komunikację miej- Też chcesz takiego Szczecina? ską oraz organizowaliśmy imprezy Spotkajmy się! uliczne, tzw. Street Days.

Druk gazety opłacono przy www.ruchmiejski.pl wsparciu sympatyków Szcze- [email protected] cińskiego Ruchu Miejskie- go poprzez portal zrzutka.pl. tel. 506 155 544 Dziękujemy wszystkim za pomoc! 8