MAI 2009

Rhif 237 ttaaffoodd ee l l á áii Pris 60c Pencampwyr y Byd

M a e D a wn s w yr Br o Ta f yn bencampwyr dawnsio gwerin y byd yn y dosbarth i blant. Yn hwyr nos Sadwrn, Ebrill 18, fe enillodd y grŵp ifanc y wobr gyntaf mewn cystadleuaeth bwysig ar ynys Mallorca. Mewn gwledd o liw ac asbri, dyma nhw’n cipio’r wobr yng Ngŵyl Ddawnsio Gwerin y Byd. Roedd timau o bedwar ban byd yn cystadlu yn yr ŵyl a phob un yn ymfalchïo yn eu diwylliant a’u traddodiadau. Dros wythnos, fe fu’r grŵp yn Wrth gyrraedd adref yng Nghymru, perfformio o gwmpas dinas hynafol roedd gan un aelod, Josh Morgan, 12 Palma, yn derbyn clod mawr gan y oed o Greigiau, syniad ar gyfer y beirniaid a’r gwylwyr. Yn ôl un dyn o dyfodol “pam na chawn i ni ymuno a’r Mallorca, dyma yn ei farn ef oedd y Shuttle a chlocsio yn y gofod!” perfformiadau gorau a brofodd mewn 66 Ond nid yw’r llwyddiant yma wedi mlynedd o ddilyn dawnsio gwerin. dod dros nos i’r dawnswyr, sy’n ymarfer Yn teithio gyda’r 20 o berfformwyr, bob nos Fawrth yn Ysgol Heol y Celyn roedd tîm o rieni, cerddorion a fel rhan o grŵp estynedig; maent yn thiwtoriaid. Meddai Ann Brookman, un dysgu dawnsio, canu a drama. o’r rhieni fu mor weithgar yn codi arian Sefydlwyd y grŵp prin dair blynedd yn i’r grŵp, “roedd gweld y plant yn ôl ac mae’r paratoi a’r ymarfer wedi bod dawnsio o’r galon yn rhywbeth yn waith caled a chodi arian yn sialens. mlynedd. Fe gawsom ni ail yno rai bythgofiadwy. Wna’i fyth anghofio’r Fe fydd y wobr o 1500 euro felly yn blynyddoedd yn ôl. Ond mae ennill y profiad ac yn sicr wnaiff fy merch werth ei chael. wobr gyntaf yn y dosbarth i blant yn Charly Ann fyth; mae fy llais yn brifo o Fe fydd realiti yn dychwelyd yn fuan, arbennig. Mae pawb wedi ymarfer yn hyd. Ni chlywodd Palma Oggi, oggi, meddai cyfarwyddwraig y dawnswyr, wych a hoffwn roi diolch mawr i fy oggi fel hyn erioed o’r blaen!” Eirlys Britton. Dim ond 5 wythnos sydd nghyd diwtoriaid Gavin Ashcroft a Mae’r grŵp wedi bod yn llwyddiannus cyn cystadlu yn Eisteddfod yr Urdd ym Nerys Griffiths; heb anghofio’r rhieni iawn yn clocsio a dawnsio gwerin, yn Mae Caerdydd. Roedd ennill ym sydd wedi bod mor weithgar” ennill yn Eisteddfod yr Urdd, y wobr Mallorca yn brofiad teimladwy i Eirlys. Yn wir, mae gan Ddawnswyr Bro Taf gyntaf i blant yn Eisteddfod Ryngwladol Fel un o sefydlwyr Dawnswyr dalent, llawer ohono fe. Llangollen llynedd a nawr yn dywedodd Eirlys wrth y Tafod “mae bencampwyr ifanc y byd ym Mallorca. hwn wedi bod yn freuddwyd ers 20

w w w . t a f e l a i . c o m 2 Tafod Elái Mai 2009 THEATR CYLCH tafod elái GENEDLAETHOL CYMRU CADWGAN

GOLYGYDD Penri Williams TŶ BERNARDA ALBA Menna Elfyn a Fflur Dafydd 029 20890040 gan Federico Garcia Lorca Yr awduron yn darllen eu gwaith Addasiad newydd gan HYSBYSEBION Mererid Hopwood Yn Festri Bethlehem, David Knight 029 20891353 Gwaelod y Garth. TRYSORYDD Nos Wener, 20 Mai 2009 am Elgan Lloyd 029 20842115 Theatr y Sherman CYHOEDDUSRWYDD 8.00pm Colin Williams 13 ­ 15 Mai am 7.30 029 20890979 Tocynnau Cydnabyddir cefnogaeth yr Academi Gymreig. 029 20646900 Trefnwyd gan Merched y Wawr Manylion pellach: Cyhoeddir y rhifyn nesaf 029 20891577 ar 5 Mehefin 2009 Gwasanaeth addurno, Erthyglau a straeon peintio a phapuro i gyrraedd erbyn CLWB Y 22 Mai 2009 Andrew Reeves DWRLYN Y Golygydd Hendre 4 Pantbach Gwasanaeth lleol ar gyfer eich cartref Pentyrch Tro i Ogledd Gwent CF15 9TG neu fusnes Ffôn: 029 20890040 Ffoniwch Sadwrn 9 Mai e­bost Swper ym Mlaenafon [email protected] Andrew Reeves Bws yn gadael tua 10.30 y bore. 01443 407442 Yn ôl tua 8.30 yr hwyr Tafod Elái ar y wê neu I sicrhau lle ar y bws a swper http://www.tafelai.net 07956 024930 ffoniwch 029 20890314

Argraffwyr: I gael pris am unrhyw Gwasg waith addurno Morgannwg Castell Nedd SA10 7DR Ffôn: 01792 815152 RIVERVIEW CHIROPRACTIC

Diolch i John 81 ROAD, , CF37 2PS Mae John James, , wedi bod 01443 650634 Rydym yn darparu Triniaeth Effeithiol yn brif ddosbarthwr Tafod Elái am a Phroffesiynol ar gyfer: Anafiadau Chwaraeon ∙ Poen Cefn ∙ bymtheg mlynedd ac nawr mae am AM DRINIAETHAU EFFEITHIOL AM BOEN Nerf Clwm ∙ Anafiadau Clun a Pen­glin ∙ gymryd hoe. Diolch yn fawr iddo ef GWDDF A CHEFN Pen Tost Tyndra ∙ Poenau Gwddf ac ac Elaine am sicrhau fod y Tafod yn PEN TOST Ysgwydd ∙ Osteoathritis ∙ Chwiplach ∙ cyrraedd yn saff. YSGWYDDAU A PHEN-GLINIAU Babanod a Phlant Mae’n gadael bwlch mawr yn “WHIPLASH” rhengoedd cefnogwyr ein papur bro. SCIATICA Ymweliadau Cartref AC ac Apwyntiadau yn yr Hwyr, Os oes unrhywun yn gallu helpu ANAFIADAU CHWARAEON Darparu Adroddiadau Meddygol, mewn unrhyw ffordd, yna cysylltwch Gofrestrwyd gyda BUPA a PPP. â’r golygydd. YN OGYSTAL AG ASESIAD IECHYD LLAWN MEWN AWYRGYLCH Ffôn: 01443 485302 HAMDDENOL A GLAN www.pontypriddosteopaths.co.uk 9 Gelliwastad Road, Pontypridd DR OLWEN A GRIFFITHS CF37 2BW (dros ffordd i’r Miwni) BSC. (HONS) CHIRO Aelod o GOsC a BOA GCC & BCA COFRESTRIEDIG Tafod Elái Mai 2009 3

PONTYPRIDD TONTEG A Capel Salem PHENTRE’R Yn ychwanegol at y Gwasanaethau Gohebydd Lleol: cynnes arferol cafwyd o leiaf dau Jayne Rees EGLWYS Wasanaeth hir­gofiadwy, os nad Gohebydd Lleol: bythgofiadwy, arall dros y Pasg. Sylfia Fisher Fore Dydd Gwener y Groglith closiodd y Capeli lleol ­ , Baban Newydd Salem a Thabernacl ­ at ei gilydd. Hyfryd cael cyhoeddi dyfodiad Arweiniwyd yr Oedfa gan y Parchedig Cymraes fach newydd i’r ardal. Ganed Peter Cutts ac ef hefyd a weinyddodd y Begw Lois i Steffan ac Angharad Cymun. Rhoddodd gwahanol adrannau Williams, Y Padocs. Mae Mali wedi o’r Capeli ddarlleniadau a gweddïau gwirioni ar ei chwaer fach , fel y mae ac, adeg y casgliad, derbyniwyd swm Tad­cu a Mam­gu (Elaine a John anrhydeddus tuag at Cymorth James) a Nain yn y Gogledd. Cristnogol. Y Parchedig Eirian Rees gyflwynodd yr anerchiad ­ neges Llwyddiant cerddorol. fachog ac amserol. Eglurodd fod yr Llongyfarchiadau i Stephanie Jenkins, enwau Cymraeg a’r Saesneg am y Llannerch Goed, ar ei llwyddiant yng diwrnod hwn yn gyferbyniol ond bod y Nghystadleuaeth Cerddor Ifanc y ddau’n berthnasol i anghenion pob oes. Fl w y d d y n a dr e f n w y d ga n Mae’r Groglith yn ein hatgoffa o’r Gymdeithas y Rotari. Y piano yw dioddef sy’n bodoli heddiw yn offeryn Stephanie. Mae gyrfa ddisglair enwedig pan fod eithafwyr yn yn sicr o’i blaen a dymunwn pob teyrnasu. Mae’r enw Saesneg, ar y Nicola Heywood Thomas llwyddiant iddi yn y dyfodol. llaw arall, yn symbol o’r arweiniad gyda Jane Aaron adeiladol a gynigiwyd ar y diwrnod hwn. Dilynwyd yr Oedfa gyda Gwobr Lenyddol. chwpaned a chynhaliaeth deilwng ­ fel Enillodd Jane Aaron, Athro Saesneg y cafwyd trwy gydol y Gwasanaeth. ym Mhrifysgol Morgannwg wobr Croeso cynnes i bawb Am fwy o Gwasanaeth Priodas, rhwng John ( o lenyddol o £2000 yn ddiweddar. wybodaeth cysylltwch â Margaret Ddolgellau) ag Iveta (o Slofacia) Cipiodd Jane, s y’n b yw ym Francis 01443 492838. gafwyd y diwrnod canlynol. Mae John Mhontypridd ,Wobr Roland Mathias ­ wedi cefnogi’r Achos yn Salem am gwobr a gyflwynir bob dwy flynedd Colled arall i’r ardal. bron i ddeg mlynedd gydag Iveta’n am ysgrifennu yn Saesneg am Gymru Yn ystod penwythnos y Pasg bu farw mynychu’n ffyddlon yn ystod y yn y categorïau barddoniaeth, straeon John Preece, Y Broadway, Pontypridd. blynyddoedd diweddar. Dyma’r byrion, beirniadaethau llenyddol neu Roedd John yn berson adnabyddus yn Gwasanaeth tair­ieithog cyntaf i’w hanes Cymru. Mae unrhyw lenor sydd y dref. Yn dad i bump o blant a gynnal yn Salem a pharchwyd arferion wedi’i eni yng Nghymru neu sy’n byw fynychodd Ysgolion Pont Siôn Norton y ddwy wlad o ddifrif. Gwnaeth John yng Nghymru yn gallu cystadlu am y a Rhydfelen buodd e’n weithgar ar eu ac Iveta eu haddewidion trwy gyfrwng wobr. pwyllgorau Cymdeithas Rieni ac y ddwy iaith gan gynnal y cyfan yn Allan o 64 o deitlau a gyhoeddwyd Athrawon. Roedd John ei hun wedi annibynnol. Diddorol oedd gwrando ar yn ystod 2007­2008 yn y categorïau dysgu siarad Cymraeg ac yn manteisio y Parchedig Peter Cutts yn rhoi penodol dyfarnwyd gan Banel y wobr ar bob cyfle i ddefnyddio’r iaith. Gyda mewnbwn teilwng yn yr iaith Slofac. mai llyfr Jane oedd y gorau. Astudiaeth Mrs. Grace Treharne, John oedd yn Yn dilyn traddodiad arall Slofaciaidd o waith llenyddol menywod yng gyfrifol am agor Ysgol Feithrin Sardis gwahoddwyd pawb a oedd yn Nghymru yn ystod y 19eg ganrif yw ym Mhontypridd. bresennol i rannu danteithion gyda’i llyfr Jane sy’n dwyn y teitl ‘Nineteenth Pwy yn yr ardal na welodd ei lori gilydd yn y Festri wedi’r Gwasanaeth. Century Women’s Writing in symud celfi ‘Y Frenhines Gymraeg’ yn Gwefr pur oedd cael y cyfle i fod yn ’(Cyhoeddwyd gan Wasg teithio ar hyd hewlydd Rh.C.T ac bresennol ac estynnir diolch i’r pâr Prifysgol Cymru) ymhellach? Fe ddilynodd John ei dad ifanc am gyfoethogi’n profiadau ni. Cyflwynwyd y wobr allan o restr fer yn y busnes a bellach mae meibion Estynnwn ein dymuniadau cynhesaf i o bedwar llyfr mewn seremoni yn John wrth y llyw. Buodd yn Faer y Iveta a John am gydol eu hoes. Aberhonddu ar 27ain o Fawrth. dref ac fe gafodd blant Pont Siôn Yn y Gwasanaeth Priodas, a’r Llongyfarchiadau i Jane ! Norton ganu yn y seremoni urddo. Gwasanaeth Sul yn dilyn, braf iawn Roedd yn aelod ffyddlon o Gôr oedd cael gwrando ar offerynwyr Band Merched Y Wawr. Meibion Pontypridd ac yn mwynhau eu Salem wrth eu gwaith. Tybed faint o Cynhelir cyfarfod nesa’ Cangen nosweithiau anffurfiol yng Nghlwb y adeiladau addoli yng Nghymru gyfan Pontypridd nos Iau, Mai 14eg yn Bont. sydd mor freintiedig. Diolchir iddynt adeilad y YMCA am 7.30. Bydd y Estynnwn ein cydymdeimlad a’r am weithredu gweledigaeth. Profodd noson yng ngofal Catrin Morris de teulu­ ei wraig, Ann a’r plant, Julie, Penwythnos y Pasg i fod yn Junyent – edrychwn ymlaen at glywed Jason, Janet, Justin a Jonathan a’u ysbrydoliaeth lwyr yma yn Salem. ei hanes am fyw yn Yr Ariannin. teuluoedd. 4 Tafod Elái Mai 2009 Arddangosfa ‘Wythnos yn y Ddinas’

Mr Meredith a Mrs Morris yn yr India

Fe fydd casgliad o waith Becky Davies, ‘Wythnos yn y Ddinas’, yn cael ei arddangos yng nghyntedd Canolfan Addysg Gydol Oes Garth Olwg o 18/05/09 ­ 06/06/09. Mae’r gwaith yn uno delweddau hiraethus a lliwgar o’i phlentyndod gyda saith safle sydd nawr yn rhan o’i bywyd dyddiol yng Nghaerdydd. Addysgwyd Becky yn ysgolion Garth Olwg a Rhydfelen cyn graddio o Goleg Brenhinol Cerdd & Drama Cymru yn 2007 gyda BA (Anrhydedd Dosbarth Cyntaf) mewn Cynllunio Theatr. Enillodd Wobr Goffa Cynllunio’r Arglwydd Williams a dewiswyd hi ar gyfer Cynllun Datblygu Artistiaid Newydd Ymweliad â’r Llyfrgell Theatr Sherman Cymru. Ers graddio bu’n cynllunio’n gyson ar gyfer theatr, yn cynnwys Opera Cenedlaethol Cymru, Theatr Iolo, Theatr Spectacle, Drama Dâr, Cwmni Bro Taf a Chwmni 3D. Yn ogystal â chynllunio, mae Becky’n gweithio fel darlunydd, gwneuthurwr modelau, artist safle a pherfformio.

Lluniau

Tîm y Cwis Llyfrau

Bws Cyw Tafod Elái Mai 2009 5 Cawsom groeso cynnes gan benaeithiaid Gwaun Meisgyn yn yr eiliadau olaf i Ysgol Garth Olwg yr ysgolion roeddem am ymweld â hwy, wneud y gêm yn gyfartal. thema a fyddai’n rhedeg trwy gydol ein Gan Eleri Roberts taith. Am y chwe diwrnod oedd i ddilyn Ymweliad Mrs Morris a byddem yn ymeld â chwe ysgol. Roedd y Ymweld â’r Llyfrgell Mr Meredith ag India system addysg ychydig yn wahanol, gan Mwynheuodd dosbarth Mrs Hale a Miss fod y plant yn aros yn yr un ysgol o dair MacDonald ymweliad â llyfrgell y Yn ystod mis Ionawr, cafodd Rhian Morris hyd at eu bod yn ddeunaw. Un peth oedd Campws Cafodd y plant gyfle i bori trwy’r a finnau y cyfle i ymweld ag ysgolion yn yn cysylltu pob ysgol oedd brwfrydedd y llyfrau, ac i chwilio am lyfrau ar yr India. Roedd y daith yn rhan o brosiect plant tuag at eu haddysg. Roedd y drychfilod, sydd yn gysylltiedig â’r thema UKIERI oedd yn cael ei ariannu gan y mwyafrif ohonynt yn teimlo taw braint y tymor hwn. Cyngor Prydeinig. Pwrpas y daith oedd oedd derbyn addysg yn hytrach nag ymweld ag ysgolion yn ardal Jemshedpur, hawlfraint. Hyd yn oed yn ein hysgol olaf Bws Cyw gan gyfnewid syniadau am systemau a agorodd yn arbennig ar ein cyfer ni ar Braint oedd croesawu bws Cyw i’r ysgol i addysgol y ddwy wlad. ddydd Sadwrn, roedd y plant yn llawn ffilmio cyn y gwyliau. Mwynheuodd yr Wedi teithio am bron i bedair awr ar brwdfrydedd ac eisiau dangos eu gwaith i’r Adran Fabanod chwarae yn y bws a hugain cyrhaeddom faes awyr Calcutta, ac ymwelwyr gorllewinol. Anodd dychmygu chwrdd â chymeriadau y raglen. Diolch i roedd y gwrthgyferbyniad rhwng maes ymateb plant y wlad hon petai gorfodaeth raglen Cyw am eu cwmni. Bydd cyfle i chi awyr Heathrow a moethsrwydd maes awyr arnynt i fynychu’r ysgol ar ddydd Sadwrn wylio’r rhaglen ar y 1af o Fai am 12.30, ac Dubai, lle roedd rhaid i ni ddal ein er mwyn croesawu ymwelwyr tramor! ar y 4ydd o Fai am 7.00yb. hawyren gysylltu, yn amlwg. O ystyried Roedd y dosbarthiadau yn llawer maint y ddinas, adeilad digon simsan llawnach na’n dosbarthiadau ni. Y Clwb Technoleg Gwybodaeth gydag ond dwy ddesg groeso oedd yn ein Cyfartaledd y dosbarthiadau oedd tua Cynhelir y clwb pob nos Fawrth ar ôl disgwyl. Roedd hi tua naw o’r gloch y nos hanner cant, gyda rhesi o blant yn dysgu ysgol ac mae ar gael i flynyddoedd 4,5 a 6. pan gerddom allan i dduwch a bwrlwm y un ai oddi ar y bwrdd du neu gweithio o’u Yn ystod y flwyddyn mae aelodau’r clwb maes parcio. Roedd arogl y llygredd yn llyfrau gwaith. Saesneg oedd prif iaith yr wedi bod yn brysur ac wedi mwynhau taro cefn eich gwddf yn syth, ac roedd addysgu, gyda’r plant yn derbyn un i ddwy defnyddio llawer o feddalwedd ac haenen drwchus o fwrlwch yn wers o Hindi yr wythnos. Nid oedd yr adnoddau amrywiol. Buon nhw yn gorchuddio’r lleuad lawn a geisiau yn ofer iaith leol yn rhan o’r system addysg o hysbysebu’r clwb ac yn creu gemau i blant i dreiddo trwy’r blanced llwyd a gwbl, iaith aelwyd oedd hon yn unig. yn iau yn ystod y tymor cyntaf. Wedyn amgylchyna’r ddinas. Taith fythgofiadwy Roedd gan y rhan fwyaf o’r ysgolion cawson nhw gyfle i ddefnyddio sganiwr a o ryw hanner awr trwy’r strydoedd orlawn adnoddau tebyg i’r wlad hon, er yn sicr nid chamera digidol wrth greu cyflwyniadau cyn cyrraedd hafan ein gwesty, ac roedd i’r un raddfa. Roedd ceisio dysgu heb am eu diddordebau. Yn ystod y Gwanwyn pawb yn barod i glwydo am y noson. fwrdd gwyn rhyngweithiol yn dipyn o her, cafwyd lawer o hwyl wrth gyfansoddi, Er y blinder, anodd oedd cysgu ond roedd y profiad yn un fythgofiadwy. animeiddio eu modelau a rheoli offer oherwydd cafodd pawb eu synnu gan Anodd yw disgrifio’r amrywiaeth a’r electroneg. Y bwriad cyn diwedd yr Haf wallgofrwydd y gyrru. Roedd ceir, loriau, gwrthgyferbyniad a welsom, hyd yn oed ar fydd creu papur newyddion hwylus i bysiau, beiciau a rhai cerbydau oedd yn ein gwibdaith ni i un rhan fach o’r wlad. weddill y disgyblion. hollol estron i ni, yn tasgu o bob cyfeirad Hyd yn oed rhwng yr ysgolion roedd hi’n ac nid oedd llaw yr un gyrrwr oddi ar y amlwg fod cyllideb rhai yn llawer mwy Cynhadledd UKIERI corn am fwy nag ychydig eiliadau. Er ein iachus nag eraill. Yn sicr roedd hyn yn Yn ystod gwyliau’r Pasg cafodd Mrs bod yn disgwyl gweld tlodi a chaledi, nid amlygu ei hun o fewn deinameg Davies y cyfle i fynychu cynhadledd a oedd yr un llyfr neu erthygl wedi ein cymdeithasol y wlad. Dyna oedd y peth gweithdy technoleg gwybodaeth yn paratoi ar gyfer graddfa’r sefyllfa. Roedd anoddaf i ddygymod ag ef; y gwahaniaeth Calcutta. Pwrpas y daith oedd cydweithio yn amlwg hyd yn oed yn nuwch y nos bod rhwng y breintiedig a’r di­freintiedig, y gydag athrawon mewn clwstwr o ysgolion hon yn ddinas oedd yn gwegian dan rhai a gafodd gyfle i derbyn addysg a’r di­ De Cymru a Jamshedpur yn India ar bwysau caledi amodau byw. addysgiedig. Ond er hyn i gyd yr atgof brosiect rhyngwladol y Cyngor Prydeinig. Fore trannoeth, roedd rhaid teithio dros bydd yn aros gyda pob un aelod o’r daith Roedd athrawon a phenaethiaid o dair ar Afon Hooghly, dros bont haearn anferthol. oedd brwdfrydedd a chwrteisi’r plant. ddeg clwstwr dros Brydain ac India yn cael Ochr draw i’r afon roedd prif orsaf drenau Edrychwn ymlaen yn eiddgar nawr i eu cynrychioli. y ddinas. O fanno byddem yn teithio i groesawu ein cyfoedion o Jemshedpur ddinas Jemshedpur, taith a fyddai yn draw i Gymru yn ystod tymor yr Haf. I mi Cwis Llyfrau cymryd rhyw bedair awr. Roedd yr orsaf cafodd y daith ei chrynhoi mewn dau air ar Ar Fawrth y 25ain, aeth chwech o blant yn gorlifo gyda phobl, ond dim ond canran ddiwedd un cynhyrchiad a baratowyd ar Ysgol Gynradd Gymraeg Garth Olwg i fach ohonynt oedd yno i ddal trên. Roedd y ein cyfer gan ysgol ‘Hill Top’. Wedi noson Ysgol Ifor Bach ar gyfer rownd gyntaf y rhan helaeth ohonynt wedi ymgartrefu yn fythgofiadwy o ddawnsio a chanu, codwyd cwis llyfrau. Roedd y tîm yn cynnwys Elis yr orsaf, yn ceisio crafu bywoliaeth drwy baner ar ddiwedd y perfformiad oedd yn Widgery, James Christopher, Erin Jones, gynnig amrywiol wasanaethau, megis darllen ‘Incredible India.’ Gruffydd Bowen­Jones, Eleri Roberts a cludo bagiau neu gasglu sbwriel oddi ar y Rhys Swainston. Roedd yna bedwar traciau. Anodd oedd amgyffred gwir nifer person yn y tîm a dau eilydd. y bobl oedd o gwmpas yr orsaf ond roedd Pêl­rwyd Enw’r llyfr astudio oedd ‘Dŵr Afon hi’n amlwg nad oedd modd gadael i’r Ar yr ail o Ebrill cafodd y tîm pêl­rwyd Tirion’ gan Manon Wyn. Roedd y llyfr am mwyafrif. gem gyffrous yn erbyn Gwaun Meisgyn. Y dri phlentyn sy’n ceisio darganfod pwy Wedi teithio trwy brydferthwch dwyrain capten oedd Brooke Webb. Aelodau’r tîm lygrodd Afon Tirion. y wlad cyrhaeddom pen ein taith yng oedd; Megan Davies, Erin Jones, Eleri Llwyddodd ein tîm i ennill drwyddo i’r ngorsaf Jemshedpur. Er bod tlodi yn Roberts, Amy Boundfourd, Daniel Thomas rownd derfynol. Roedd pawb yn hapus amlwg yn y ddinas hon yn ogystal, nid a Branwen Roberts. Yr eilydd oedd Nisia dros ben i glywed y canlyniad. Yn y rownd oedd yn agos i’r raddfa a welsom yn Morris. Y sgôr derfynol oedd 5­5 ac roedd nesaf bydd rhaid i ni gyflwyno pennod o Calcutta. Roedd yr awyr yn las ac nid hi’n gêm andros o gyffrous, 2­1 i Garth ‘Dŵr Afon Tirion’. Diolch i Mr Meredith oedd y blanced llygreddol yn tagu’r ddinas Olwg yn yr hanner cyntaf. Roedd hi’n 5­4 i am ein hyfforddi. hon. Garth Olwg tua’r diwedd, ond sgoriodd Gan Elis Widgery ac Erin Jones 6 Tafod Elái Mai 2009 Rali Pwerau Llawn

Gohebydd Lleol: Bydd Cymdeithas yr Iaith Gymraeg Loreen Williams yn cynnal Rali 'Ein Hawl i Fesur Iaith Cyflawn: Pwerau Llawn dros y Gymraeg i Gymru' tu allan i Senedd Croeso i’r Pentref Ocsiwn Fawr Cymru, ym Mae Caerdydd am 2 y Croeso i Heulyn, Catrin, Brengain a Cofiwch am yr Ail Ocsiwn Fawr ar nos prynhawn, Dydd Sadwrn, Mai 16. Yn Mabon Rhys i Benywaun. Mae Heulyn Sadwrn, Mehefin 6ed yn Neuadd y annerch bydd yr ysgrifenwyr nodedig yn dod yn ôl at ei wreiddiau gan iddo Pentref, Pentyrch. Brian Davies fydd yr Hywel Teifi Edwards a Catrin gael ei godi ym Mhenywaun. Mae’r arwerthwr. Dafydd, ynghyd ag Adam Price AS. teulu bach yn siŵr o setlo yn fuan gan Os ydych am gyfrannu eitem tuag at Byddwn yn galw ar Lywodraeth y fod rhieni Heulyn, Eirian ac Ann Rees, yr Ocsiwn cysylltwch â Gwilym Cynulliad i fynnu bod yr holl bwerau a’i ddau frawd yn byw ym Mhenywaun Treharne ar 01443 205937. Bydd elw’r deddfu dros y Gymraeg yn cael eu yn barod. Mae si ar led y bydd yn rhaid noson yn cael ei gyflwyno i Gronfa trosglwyddo yn llawn o San Steffan ail­enwi’r stryd yn “Pen­rhys!” Adeiladu’r Tabernacl. i'r Cynulliad Cenedlaethol yma yng Gwellhad Buan Swyddi Newydd Nghymru. Mae’n dda deall fod Margaret Pritchard Llongyfarchiadau i Lowri Gruffydd, Copley, Heol Iscoed, yn gwella ar ôl y Nantcelyn ar gael ei phenodi’n ddamwain. Dymunwn wellhad buan a Bennaeth yr Adran Ffrangeg yn Ysgol CYLCH MEITHRIN EFAIL ISAF llwyr i chi, Margaret. Uwchradd Gymraeg, Glantaf. Ar hyn o Bob bore bryd mae Lowri’n dysgu yn Ysgol Mawrth, Mercher, a Gwener Swydd Newydd Uwchradd Gymraeg Rhydywaun yn 9.30 ­ 1.00 Mae Caroline Rees, wedi ei Aberdâr. Bydd yn dechrau ar ei swydd Bore Iau 9.30 ­ 12.30pm phenodi’n Bennaeth Anghenion Dysgu newydd ym mis Medi. TI A FI EFAIL ISAF Dydd Iau 12.45pm ­ 3.00pm ychwanegol gydag Awdurdod Addysg Llongyfarchiadau hefyd i Owen Yn Neuadd y Pentref, Efail Isaf Bro Morgannwg. Ar hyn o bryd mae Thomas, mab Judith a John Llewelyn Manylion: 01443 208806 Caroline yn gweithio yn yr un maes Thomas, Nantcelyn ar gael ei gydag Awdurdod Addysg Rhondda ddyrchafu’n Bennaeth yr Adran Hanes TI A FI Cynon Taf. Bydd Caroline yn dechrau yn Ysgol Gyfun Cwm Rhymni. Bob bore Mercher 10.00 ­ 11.30a.m. yn ei swydd newydd ar ôl hanner Dymuniadau gorau i chi eich dau. yn Festri Capel Castellau, Beddau tymor. Llongyfarchiadau i ti a TI A FI TONTEG dymuniadau gorau yn dy swydd Gwellhad Buan Bob dydd Mawrth 10 ­ 11.30 newydd. Mae Ioan Rees, mab hynaf Eirian ac yn Festri Capel Salem, Tonteg Ann Rees wedi derbyn triniaeth ar ei Camp Anhygoel ben elin yn Ysbyt y Br enhin ol TI A FI CREIGIAU Prynhawn Gwener 1.15 ­ 2.45 Llongyfarchiadau i aelodau Adran Bro . Dymuniadau gorau am Neuadd y Sgowtiaid Taf sydd yn byw yn y pentref, ar eu wellhad buan. Y Terrace, Creigiau llwyddiant ysgubol yn ystod gwyliau’r Manylion: 07866 087042 Pasg. Fe gipiodd Parti Dawns yr Adran Bore Coffi dlws y pencampwyr yn y gystadleuaeth Fore Sadwrn, Ebrill 25ain fe TI A FI ’R EGLWYS 1.15­2.45p.m. Neuadd Y Plwyf ddawnsio i Blant a Phobl Ifanc yn yr gynhaliodd grŵp Merched y Capel Bob dydd Iau Ŵyl Ddawns Werin Ryngwladol yn Fore Coffi llwyddiannus iawn yn Palma, Mallorca. Neuadd y Pentref. Daeth nifer o CYLCH MEITHRIN aelodau, pentrefwyr a ffrindiau ynghyd Bore Llun, Mercher a Iau Y TABERNACL i fwynhau paned a sgwrs ac i brynu 9.30­11.30 Bedydd teisennau cartref, planhigion, llyfrau, TI A FI CILFYNYDD Dydd Gwener 9.30­11.30 Ar Sul, Ebrill 5ed gweinyddwyd sgarffiau, bagiau o’r amrywiol Neuadd Y Gymuned, gwasanaeth bedydd Marged Haf, gan y stondinau. Diolch i bawb a ddaeth i Stryd Howell,Cilfynydd. parchedig Eirian Rees. Merch gefnogi. Bydd yr elw o dros dri chant o Manylion: Ann 07811 791597 Angharad a Marc Evans yw Marged bunnoedd yn mynd at Gronfa Apêl De Haf ac wyres fach Wyn a Gill Rees. Affrica. CYLCH MEITHRIN Dydd Llun ­ Gwener 9.30 ­ 12.30 Roedd yn hyfryd cael croesawu 01443 229723 teuluoedd Angharad a Marc i’r Oedfa Trefn yr Oedfaon ar gyfer mis Mai Gymun. Mai 3ydd: Gwasanaeth Cymun o dan CYLCH MEITHRIN ofal ein Gweinidog. Dydd Llun ­ Gwener 9 ­ 12 Genedigaeth Mai 10fed: Y Parchedig Aled Edwards 07912 101506 Llongyfarchiadau i Angharad a Steffan Ti a Fi Pontyclun Mai 17eg: Oedfa Cymorth Cristnogol Prynhawn Llun 1.15 ­ 2.45 Williams ar enedigaeth eu merch. Mai 24ain: Y Parchedig Eirian Rees 01443 225644 Ganwyd Begw Lois ar Ebrill 3ydd yn Mai 31ain: Mawl o Gân gyda Huw M chwaer fach i Mali Fflur ac yn wyres i Roberts. CYLCH MEITHRIN THOMASTOWN John ac Elaine James. Dydd Llun ­ Iau 9.15 ­ 11.45 Ti a Fi bore Gwener 9.30 ­ 11.30 07757 633249 Tafod Elái Mai 2009 7 Llantrisant, Ysgol Newyddion Meisgyn a’r Gynradd Dysgwyr Groes‐faen Gymraeg Morgannwg Gohebydd Lleol: Llantrisant Nia Donnelly Mae’r mis diwethaf yma wedi bod Croeso nôl! yn eithaf tawel ar ôl prysurdeb Merched Y Wawr Croeso nôl i bawb ar ôl y gwyliau. Chwefror a Mawrth ac mae’r Disgyblion cerddorol Ysgol Gyfun Mae’r tymor yma yn mynd i fod yn un dosbarthiadau wedi ail­ddechrau ar Llanhari oedd yn helpu aelodau prysur! Yn ogystal â’n gwaith ôl gwyliau’r Pasg. Merched y Wawr Tonysguboriau i tymhorol, bydd llawer o blant a’u Daeth niferoedd da i’r ddau glwb ddathlu Dydd Gŵyl Dewi eleni. hathrawon yn paratoi ar gyfer yr cinio misol fel arfer – ac er bod Cafwyd noson hyfryd a gwledd o Eisteddfod a’n sioeau diwedd y Clwb cinio Pontyclun yn cwrdd yn gerddoriaeth oddi wrth ddisgyblion flwyddyn, bydd y plant a fydd yn ystod y gwyliau roedd bwyty Just talentog dros ben. Diolch yn Fawr. dechrau yn yr ysgol ym mis Medi yn Because dan ei sang ar y seithfed o ymweld â ni a hefyd bydd gwaith Fawrth. Roedd yn hyfryd gweld Priodas paratoi ar gyfer ein Ffair Haf!! Llongyfarchiadau i Lynfa Jenkin (yn nifer o wynebau newydd wedi galw i wreiddiol o Donysguboriau) ag Owen mewn am y tro cyntaf ac roedd pob Rygbi’r Urdd (21 Ebrill) un yn awyddus iawn i ddod nôl eto’r Hopkin ar eu priodas ar 30ain Ebrill. Llongyfarchiadau i bawb a oedd yn mis nesaf. ‘Roedd y seremoni a’r wledd yng cystadlu. Hanes Llantrisant oedd colli Ddydd Sadwrn 4 Ebrill cyfarfu’r Ngwesty’r Egerton Gray, ac yna yn y rownd cyn­derfynnol. Da iawn cafwyd parti i ddathlu yn Canada chi!! Clwb cerdded, y tro yma ro’n ni’n Lodge and Lakes yng Nghreigiau. Pob Llantrisant 45 Oldcastle B 0 cwrdd tua allan i’r Griffin Hotel yn dymuniad da i’r ddau yn eu bywyd Llantrisant 7 Heol­y­Celyn 5 . Roedd y tywydd yn priodasol. Llantrisant 0 Cynwyd Sant 7 well na’r disgwyl a chawson ni daith hwylus ar draws y bryniau dan Penblwydd Hapus Côr yr Ysgol arweiniad Walter Jones a oedd yn Llongyfarchiadau i Eric Willis, Mae côr yr ysgol dal i fod yn brysur a gallu rhoi llawer o wybodaeth Groesfaen, ar ddathlu pen­blwydd bydd eu perfformiad nesaf yn Neuadd hanesyddol i ni am yr ardal arbennig yn ddiweddar. Dathlodd yr Dewi Sant, Caerdydd ar 02.07.09. ddiddorol yma. achlysur gyda pharti yn y tŷ fis Dyma ddigwyddiadau Mai: diwethaf. Roedd Shadwell wrth ei fodd Sioe Diogelwch y Ffordd yn canu hen ganeuon y Rolling Stones. 1 Mai Cafwyd plant ac athrawon o flwydd Paned a Chlonc ­ 2.30 – 3.30 yn Derbyn hyd at flwyddyn 6 Babi newydd Amgueddfa ac Oriel Cwm Cynon, Llongyfarchiadau i Megan Hiscock a’i awr o hwyl a chanu ar fore Mawrth Aberdâr gŵr ar enedigaeth eu mab, Jac Efan ym 21.04.09 yn neuadd yr ysgol. Pawb 5 Mai mis Ebrill. Mae Megan yn aelod o Gôr wedi dysgu llawer am sut i gadw’n Clwb Cinio, Pontyclun ­ 1 o’r gloch Godre’r Garth. Rydyn ni i gyd yn ddiogel ar y ffordd. caffi Just Because, Pontyclun dymuno’n dda i’r tri ac yn gobeithio y 8 Mai daw Megan yn ôl atom yn fuan iawn. Croeso eto! Clwb Cinio Porthcawl – 1 o’r gloch Croeso i wyth o blant bach newydd y Royal Oak, South road, Porthcawl (cyn­feithrin) sydd wedi dechrau yn Côr Ieuenctid Llantrisant 8­10 Mai Nosbarth 1. Bydd y plant yn Llongyfarchiadau i’r côr ar eu Penwythnos preswyl yn Glanllyn – llwyddiant yn yr Eisteddfod Sir. mynychu’r ysgol bob prynhawn am y tymor yma, cyn dechrau’n llawn safonau Canolradd /Uwch (pris Roeddent yn fuddugol yn y £120.00) gystadleuaeth Parti Deulais Bl. 9 ac iau amser fel plant oed Meithrin ym mis 9 Mai i adrannau. Pob lwc iddynt yn yr Medi. Eisteddfod Genedlaethol ym Mae Clwb cerdded – 10.30 ardal Pen­y­ bont Caerdydd. Dim ond ym mis Medi'r roedd yn ddigon parod i ateb y llynedd sefydlwyd y côr, ac mae bron i cwestiynau trylwyr am ddeg munud. Sadwrn Siarad – Canolfan Gymraeg 30 o blant (blwyddyn 5 i 9) yn cwrdd Bu’n sôn am ei daith dros yr iâ yng Merthyr pob nos Iau. Mae aelodau ag athrawon Nghanda am ei waith yn y Fyddin yn Dyddiad cau: 5/5/09 brwdfrydig y côr wedi canu mewn dau Irac, a’i benderfyniad i gychwyn ar 13 Mai gyngerdd yn barod ac wedi cael ddysgu Cymraeg dros y we tra’n Clwb Cinio Pen­y­bont ­ 12 o’r gwahoddiad i ganu mewn cyngerdd yn Afganistan. gloch bwyty’r Tymhorau, Coleg Neuadd Dewi Sant ym mis Gorffennaf. Pen­y­bont Rhaid bwcio: 01656 Mis nesaf 302412 Seren Jonsi Fe fydd Eric a Dilwen Davies yn 13 Mai Llongyfarchiadau i Mark Morgan ar ei gyfrifol am y golofn fis nesaf, felly os Cerdd a Pheint – 8 o’r gloch y Royal gyfweliad ar Radio Cymru gyda Jonsi. oes unrhyw newydd gennych cofiwch Oak, South road, Porthcawl – noson Mae Mark wedi dysgu Cymraeg ond gysylltu â nhw. ddwyieithog 8 Tafod Elái Mai 2009

GILFACH GOCH

Gohebydd Lleol: Betsi Griffiths

Mae Gilfach Goch wedi bod yn Swyddfa Newydd ffodus yn ystod y blynyddoedd Menter Iaith Llawr Cyntaf, 9 Y Stryd Fawr, diwethaf i fod yn rhan o gynllun ' Pontypridd. CF37 1QJ C ymu n eda u 'n Gynt af. Ma e Swyddogion y Mudiad yn trefnu 01443 407570 gweithgareddau ac maen nhw hefyd www.menteriaith.org yn rhoi cyhoeddusrwydd i Gymdeithasau a Mudiadau sy wedi Cynllun Gofal Plant Dros yr Haf eu sefydlu yn y cwm ers Mae’n fwriad gan y Fenter i gynnal blynyddoedd. Mae nhw hefyd yn cynllun gofal plant drwy’r dydd dros gallu cael grantiau ar gyfer offer ac yr Haf, rhwng Gorffennaf 27ain ag ati i'r cymdeithasau i'w cynorthwyo Awst 21ain eleni. Bydd y cynllun yn yn eu gweithgareddau. Cyhoeddwyd cael ei chynnal yng Nghanolfan Garth pamffled yn ddiweddar yn rhestri'r Olwg a bydd cyfle i blant dderbyn gweithgareddau ac mae rhywbeth gofal tra’n cymeryd rhan mewn phlant, nofio, chwarae a chyfathrebu diwylliannol yn mynd ymlaen yn y amryw o weithgareddau chwaraeon, trwy'r iaith Gymraeg. Mi fydd Dwr cwm bob dydd o'r wythnos o adloniant a chelf. Bydd gofal ar gael Dâr yn cael ei gynnal pob dydd Iau grefftau traddodiadol megis rhwng 8.30 y bore a 5.30 y prynhawn am 10.00 ym mhwll nofio c r o c h e n w a i t h a c h w i l t i o ac ar agor i blant o oed dosbarth Aberdâr. Pris mynediad yw £2.25 i t r a d d o d i a d o l C y m r e i g i derbyn i flwyddyn 6 ( Ysgol oedolion ond bydd y plant yn cael Gyfrifiaduron a ffotograffeg Gynradd ). Pris diwrnod o ofal bydd nofio am ddim. Wedyn am 11.00 mi Digidol. Mae rhywbeth i gael ar £19 ac mi fydd hyn yn cynnwys fydd cyfle i gyfarfod am baned, cinio. Mae’r Fenter yn disgwyl gyfer pob oed a phob diddordeb. cymdeithasu, a gweithgareddau Gobeithir sefydlu Dosbarth cadarnhad bod y cynllun wedi’i achlysurol, yn ystafell 147. Am fwy gofrestru gan yr AGGCC a chyn Cymraeg i Ddysgwyr gan Brifysgol o fanylion cysylltwch â Vicky Pugh, Morgannwg yn yr Hydref. gynted a bydd hyn yn cael ei cydlynydd teulu'r Fenter ar 07500 gadarnhau mi fydd ffurflenni archebu Mae gweithgareddau hefyd yn 878289 neu e­bostiwch: Neuadd Gymunedol Evanstown yn yn cael eu dosbarthu. Os hoffech nodi [email protected] eich diddordeb o flaen llaw, c y n n w y s g w e i t h g a r e d d a u Cyfrifiadurol Cadw'n Heini, anfonwch e­bost at : Clwb Cloncan [email protected] . Crefftau, Hanes Teulu a Hanes Ydych chi’n chwilio am rywle lle Lleol. Mae hen Ysgol Babanod gallwch fynd am “glonc” tra bod y Gilfach wedi ei adnewyddu a bydd NOSON CWRW A CHANU plant yn chwarae’n ddiogel mewn gweithgareddau yn dechrau yno yn Mai 1af 2009. naws Gymraeg? Ydych chi, neu fuan. Cyhoeddwyd pamffled yn Dewch i Glwb y Bont ym rywun dych chi’n adnabod yn ddiweddar a'i ddosbarthu o dy i dy Mhontypridd Nos Wener, Mai'r ystyried addysg Gymraeg i’ch plant cyntaf am noson o gymdeithasu a neu eisiau gwybodaeth am eich Cylch fel bo pawb yn cael gwybod beth chanu. Noson berffaith i gyfarfod â Ti a Fi neu’ch Cylch Meithrin sydd ar gael a phryd. Chymry Cymraeg yr ardal ac i lleol. Croeso i chi ddod i’n clybiau ymarfer eich Cymraeg os ydych yn anffurfiol newydd i rieni ardal Wrth fynd o gwmpas yr adeilad dysgu’r iaith. Noson wedi’i threfnu ar Rhondda Cynon Taf. Mae na ddau Cymunedol yn ddiweddar roedd yn y cyd rhwng Menter Iaith Rhondda Glwb Cloncan yn rhedeg yn braf i weld yr holl adnoddau sydd Cynon Taf a Menter Merthyr. wythnosol ar hyn o bryd. Y cyntaf yn yno. Roedd ystafell hyfryd i'r plant Brewsters, Aberdâr sy’n cael ei meithrin, crochendy lle'r oedd Huw M , Y Bettis Galws, Clinigol a gynnal rhwng 1.30 a 3.00 bob Dydd gwaith hyfryd yn cael ei wneud ac Barney yn y Bont ! Mawrth, a’r llall yn yr ystafell ystafell arbennig i'r rhai sydd â nam Bydd y grwpiau uchod yn canu yng gyfarfod ger y caffi yng Nghanolfan ar eu golwg neu clyw. Bydd yr Nghlwb y Bont, Pontypridd ar Fai Garth Olwg, Pentre’r Eglwys rhwng ystafell yma yn cael ei ddefnyddio 22ain 2009. Pris tocyn yw 1.30 a 3.30 Bob Dydd Mercher. Os gan ardal fwy eang na Gilfach. £4.00. Am fwy o fanylion cysylltwch hoffech fwy o fanylion am eich Clwb Diolch fod y pethau yma ar gael i'r â Helen ar 01443 40 75 70 Cloncan lleol, cysylltwch â Vicky bobl sydd eu hangen. Pugh ar 07500 878289 neu swyddfa’r Dŵr Dâr Fenter ar 01443 407570. Mae 'na gyfle i deuluoedd ifanc â Tafod Elái Mai 2009 9

CREIGIAU

Gohebydd Lleol: Nia Williams

www.mentercaerdydd.org 029 20 56 56 58 Llongyfarchiadau .. .. i Siwan Rhys ar ennill Gwobr Concerto flynyddol Coleg Brenhinol Hoffai'r Fenter ddiolch i Gyngor Cerdd a Drama Cymru i unrhyw Caerdydd am gynyddu ei chyllid offeryn. Dewch i wrando ar Siwan blynyddol o £35,000 i £65,000. Bydd Rhai o blant y Cynlluniau Gofal yn yr yn perfformio’r concerto i’r piano Hollywood Bowl yn ystod gwyliau’r Pasg. y cyllid ychwanegol yn mynd tuag at gan Bartok mewn cyngerdd gan benodi Swyddog Maes llawn amser gerddorfa symffoni’r Coleg yn Pasg eleni. Y bwriad yw cynnal mwy o fydd yn gyfri fol a m dr efnu Neuadd Dewi Sant nos Fercher, 17 digwyddiadau i blant oedran 7 ­ 11 yn weithdai yn ystod y gwyliau i blant Mehefin. ystod y gwyliau. Byddwn yn Cynradd ac Uwchradd. hysbysebu'r swydd yn fuan. Mae Menter Caerdydd hefyd wedi Clybiau Chwaraeon Newydd sicrhau cyllid gan y Cynulliad i benodi Mae’r Fenter ar y cyd ag Adran ysgolion cynradd y ddinas ar y llwyfan Swyddog rhan amser (cytundeb Chwaraeon yr Urdd yng Nghaerdydd perfformio, perfformiadau gan y Clwb blwyddyn) i weithredu yn y maes yn cychwyn Cl ybiau newydd Clocsio a’r Clwb Drama Bach. Fe fydd ieuenctid. chwaraeon i blant cynradd y tymor Ffwrnais yn perfformio Melangell am hwn. Fe fydd y clybiau yn rhedeg am dair noson yn ystod yr wythnos hefyd. Cynlluniau Gofal y Sulgwyn 10 wythnos. Y clybiau sy’n rhedeg yw Fe fydd 3 Chynllun Gofal yn rhedeg yn Clwb Tenis, Clwb Criced, Clwb Ffarwelio â Gwyneth ystod gwyliau’r Sulgwyn– Ysgol Canŵio, Clwb Gymnasteg, a Chlwb Diolch yn fawr i Gwyneth Thomas am Treganna, Ysgol Melin Gruffydd ac Rygbi. Os hoffech fwy o fanylion ei gwaith gyda’r Fenter ers dechrau Ysgol y Berllan Deg. Yn ystod y cysylltwch ag 2008. Gwyneth oedd yn gyfrifol am gwyliau, fe fydd llu o weithgareddau [email protected] Gynlluniau Gofal a gweithgareddau difyr wedi’u trefnu. Rhaid cofrestru o Meithrin y Fenter. Mae Gwyneth wedi flaen llaw, am wybodaeth cysylltwch â Menter Caerdydd mynd i weithio i Gymdeithas Siwan – [email protected] ar Faes yr Eisteddfod Osteoporosis. Pob lwc iddi yn ei Cofiwch alw mewn i’n gweld ar Faes swydd newydd. Gweithdai i blant Eisteddfod yr Urdd yn y Bae ddiwedd yn ystod gwyliau’r Pasg y mis. Yn ogystal â gweld gwaith Cwis Tafarn Cymraeg Cynhaliwyd gweithdai Coginio ac diweddaraf y Fenter, fe fydd cyfle i chi Fe fydd cwis nesaf y Fenter yn cael ei Animeiddio poblogaidd iawn dros y gofrestru gydag e@chlysur. gynnal Nos Sul, Mai 31 yn y Mochyn Pasg, diolch i arian nawdd gan gynllun Mae’r Fenter yn brysur yn trefnu Du. 8pm. Croeso i bawb ‘Arian i Bawb’ y Loteri i gynnal nifer o weithgareddau ar gyfer yr gwei t hdai a rb eni gol i bl a nt wythnos gan gynnwys perfformiad blynyddoedd 4 ­ 8 yn ystod gwyliau’r

Ffwrnais Awen yn cyflwyno Melangell

Drama gerdd hudolus yn dilyn hanes Melangell a’i ffrind Medi yn amddiffyn anifeiliad Cwm Pennant yn erbyn y Brenin Brochwel a’i griw. Arbenigwyr Recriwtio Sgript gan Geinor Styles. Cerddoriaeth gan Cwmni Drama Cymraeg i blant Siaradwyr Cymraeg Dyfan Jones a geiriau gan Tudur Dylan Jones Canolfan Datblygu Busnes, Stiwdio Weston, Canolfan Mileniwm Ystad Ddiwydiannol Trefforest,Pontypridd, CF37 5UR, Cymru 27, 28 a 29 o Fai 6pm ffôn: 01443 843800, www.jobtraccymru.com Tocynnau £6 www.safleswyddi.com Ar gael o Swyddfa Docynnau Canolfan Mileniwm Cymru 08700 40 2000 Edrych am waith? Defnyddiwch eich iaith 10 Tafod Elái Mai 2009 Golwg yn rhoi lle ar y We i’r Gymraeg

Does dim dwywaith nad yw papurau bro Y syniad yw ei fod e’n fwy na A thu hwnt i chwaraeon, bydd cyfle i ar hyd a lled Cymru yn ffynonellau gwasanaeth newyddion. Bydd lle i bob fudiadau eraill hefyd – o Ferched y pwysig i adrodd newyddion lleol, rhoi math o gymdeithasau, clybiau a Wawr i gorau a chapeli ac eglwysi. g w y b o d i d d a r l l e n w y r a m mudiadau gymryd eu safle bach eu Fydd pob peth ddim yn digwydd reit ddigwyddiadau ac ysgogi trafodaeth. A hunain ar y gwasanaeth – tudalen neu o’r dechrau, ond mae’r cyfle yno, ac fe thra bydd papurau yn parhau yn ddulliau ddwy i ddweud wrth bawb pwy ydyn fydden ni’n hoffi clywed gan unrhyw un effeithiol o ledaenu newyddion am nhw ac i roi eu newyddion diweddara’. sydd â syniad. flynyddoedd i ddod, mae’n siwr, mae’n Fe allai ysgol wneud, neu glwb Un fantais fawr i’r gwasanaeth amhosib nawr i anwybyddu dylanwad y chwaraeon neu, wrth gwrs, bapur bro. newydd yw ei fod am ddim. Fydd dim We hefyd fel cyfrwng cyfathrebu. A’r cyfan yn hawdd a didrafferth. rhaid i neb dalu am ddarllen yr holl Ac mae’n hollbwysig bod y Gymraeg Mae yna ffyrdd eraill o gyfrannu ddeunydd na gwylio clipiau o fideos ac yn hawlio lle amlwg ar y cyfrwng hefyd. Ym myd chwaraeon, er ati. hwnnw. Cyn bo hir, mewn menter enghraifft, os oes rhywun yn sgorio gôl Does yna ddim byd yn union yr un hynod gyffrous, bydd Golwg yn creu neu gais i dîm lleol a bod rhywun wedi peth – yn cynnig gwasanaeth newyddion gwasanaeth newyddion ar y We. Fel tynnu llun neu wneud fideo o hynny, fe proffesiynol, adloniant a’r elfennau rhan o’r gwasanaeth hwnnw bydd allech chi ei anfon i mewn i’w roi ar y cymunedol a chymdeithasol yma. straeon o Gymru a gweddill y byd yn gwasanaeth. Felly, chi swyddogion a Os bydd pawb yn cymryd y cyfle sydd ymddangos yn gyson trwy’r dydd. chefnogwyr y clybiau pêl­droed a rygbi ar gael i gymryd rhan a chyfrannu, fe Ond, os yw’r gwasanaeth am fod yn lleol, cofiwch fynd â’ch camerau gyda fydd y gwasanaeth newydd yma’n torri llwyddiant mewn gwirionedd, mae chi pan fyddwch chi’n mynd i wylio tir hollol newydd, nid dim ond yng angen i bob math o gyrff, cwmnïau a gemau. Nghymru ond, hyd y gwyddon ni, yng mudiadau fod yn rhan ohono a A does dim rhaid cyfyngu pethau i ngweddill gwledydd Prydain hefyd. chyfrannu ato. Fe fyddai’n wych gweld bêl­droed a rygbi, wrth gwrs. Beth am Cofiwch gysylltu ar: [email protected] eich hardal chi yn cael ei chynrychioli’n gael safle bach i glwb ralio, clwb gryf. cerdded neu hyd yn oed i glwb jiwdo?

el Hir ______a byr __ orn C Gan ba gath y mae‛r gynffon fyrraf? y t n Gan ba eliffant y mae‛r trwnc hwyaf? Pla Gan ba fachgen y mae‛r trowsus byrraf? Tafod Elái Mai 2009 11

C Dyma gyfle arall i chi Annwyl olygydd, ennill Tocyn Llyfrau C R O E S A I R Mae’r diddanwr enwog Max Boyce wedi lawnsio ymgyrch i geisio cael pobl L i ofalu am eu clyw. Mae Max wedi ymuno ag RNID Cymru i geisio cael pobl i ofalu am eu 1 1 2 3 4 6 clyw drwy gymryd pum munud i ffonio llinell Gymraeg 0844 800 88 80 i 5 6 gwblhau prawf clyw dros y ffôn. Mae mwy o wybodaeth am y prawf hefyd ar 7 8 9 gael ar www.rnid.org.uk/profi. Cefnogir y prawf gan y Co­operative sydd wedi dewis RNID fel eu helusen am y flwyddyn yn 2009. 10 11 12 Dywed Max: "Rwyf wrth fy modd yn clywed cerddoriaeth, caneuon, comedi 13 12 a'r holl synau gwych mewn gemau rygbi, ond nid yw'r rhan fwyaf o bobl yn 14 15 16 sylwi pa mor bwysig yw eu clyw ­ nes iddynt ddechrau ei golli. Mae'n bleser 17 19 gen i roi fy llais i ymgyrch RNID Cymru sy'n annog pobl i ffonio 0844 800 88 80 i gymryd y prawf clyw dros y 18 19 20 21 ffôn i weld p'un a ydych wedi colli eich clyw." 22 23 Ar gyfartaledd, mae pobl yn cymryd tua 15 mlynedd i gofnodi eu bod wedi 23 24 colli eu clyw ac, yn ystod yr amser hwnnw, gall ansawdd bywyd yr 26 unigolyn gael ei leihau'n arw. Mae ein neges yn syml ­ os oes 25 gennych anawsterau clywed, ffoniwch 0844 800 88 80 heddiw, cymerwch ein prawf a dechrau mynd i'r afael â'r sefyllfa fel y gallwch fynd nôl i fyw Atebion i: Croesair Col bywyd cynhwysfawr a bywiog yn fuan. 34, Pen Bryn Hendy, Yr Encil, Meisgyn, Pontyclun. CF72 8QX Yn gywir, erbyn 20 Mai 2009 Richard Williams Cyfarwyddwr, RNID Cymru Ar Draws 9. Glân (3) 1. Gwobrwy (10) 13. Naddion (8) 7. Creulon (7) 16. Wedi ei gloi (7) 8. Anian (5) 17. Bondo (6) 10. Genau afon (4) 19. Ble _ _ _ hi? (3) 11. Marchnad yn yr awyr agored (4) 20. Buarth (4) ‘mae gen ti ddewis…’ 12. Glain (3) 14. Cyfarchiad cyffredin (3,3) Mae gwasanaethau Cymraeg ar gael 15. Acen eilradd (6) dros y ffôn, ar­lein, ar bapur 18. Cyfanswm mawr o bapur (3) a wyneb yn wyneb. 20. Un sydd yn gwasanaethu (4) Wrth ffonio, ysgrifennu at sefydliad 21. Gwag (4) Atebion Ebrill neu ymweld â sefydliad, 23. Erwau (4) edrycha am y dewis iaith. 24. Gwatwar (7) C E N Y N F A A Y Dewisa’r Gymraeg pan fydd ar gael 25. Wedi ei ddwysáu (10) A N A D M W E D Y N L 7 I A B I D E A Rho wybod i dy deulu a’th ffrindiau fod C N A F G U N I A D ganddyn nhw ddewis hefyd. I Lawr I A CH E U W R L O www.dewis.org.uk 1. Tanwydd (7) O F E R R 12 E L A I N 2. Dolen (4) C D U N O S D Mae llawer o wasanaethau yn 3. Cred (6) C L O FF I P C U R O darparu llinellau ffôn Cymraeg. 4. Cynhyrchu pŵer trydan (8) W N A C S I W N D Ewch i www.cymorth.com 5. Amseriad anghywir (11) T R O E D S 20 N A S W Y 6. Creaduriaid y dŵr gyda chragen O M L I L I P N (11) G W E LL A W 29 A B A D I G M W Y N E N Y 12 Tafod Elái Mai 2009 YSGOL GYFUN Chwaraeon Lawns Cyfres Darllen Difyr yn Cafwyd hanner tymor hynod o brysur. Ar y meysydd rygbi bu’r ysgol yn Creigiau, c ym r yd r h an m ewn n i fer o Taith Blwyddyn 10 dwrnamentau gan gynnwys Twrnament Yn ddiweddar, fe lawnsiwyd chwe llyfr i’r Ffindir Saith bob Ochr Rosslyn Park a a gynhyrchwyd gan gwmni Awen yn Ar y 15fed o Chwefror 2009, aethom ni ar Thwrnament Saith bob Ochr y Gororau. Ysgol Creigiau. Fe gafodd dosbarth ail drip i’r Ffindir am 6 diwrnod. Cafon ni lawer Cafwyd hefyd nifer o lwyddiannau. iaith Ms Julie Elliot y cyfle cyntaf i o hwyl ar y trip hwn ac mae’n anodd Gyrhaeddodd y tîm rygbi blwyddyn deg weld a darllen y llyfrau a chyfarfod ag gwybod ble i ddechrau! rownd gynderfynol Twrnament Deg bob arlunydd y gyfres, Ms Gillian F. Ar ddiwrnod cyntaf y trip aethom ni i Ochr Ysgol Millfield cyn colli i Roberts, sydd yn byw yn lleol i'r ysgol. Vasa, lle roedden ni’n aros am y 6 Millfield, pencampwyr ysgolion Lloegr, Fe gafodd y plant fodd i fyw wrth diwrnod, a’r peth cyntaf wnaethom ni aeth yn eu blaenau i ennill y twrnament. ddarllen y llyfrau a holi'r artist. oedd mynd i’r Ysgol yn Vasa lle Fe aeth y tîm hŷn un yn well a Datblygwyd y gyfres ar gyfer plant ail roedden ni’n gwneud cyflwyniad am ein chyrraedd rownd derfynol Twrnament iaith rhwng saith a naw oed. Y mae'r hysgol, ac redden nhw’n gwneud Saith bob Ochr Llanymddyfri. Un llyfrau'n lliwgar, cyfoes a bywiog, yn cyflwyniad am eu hysgol nhw. Y noson disgybl i ddisgleirio yn y cystadlaethau hawdd eu darllen a'u deall, ac ar yr un honno, gwnaethom ni weithgareddau yma oedd Nathan Rees a dynnodd sylw pryd, yn adolygu a chryfhau iaith y gwahanol e.e. dawnsio, hoci a drama. nifer o hyfforddwyr clybiau adran plant. Roedden ni’n aros mewn hostel neis gyntaf. Fe fydd Awen yn rhyddhau chwe llyfr iawn yn Vasa, a chawson ni lawer o Fe enillodd tîm gymnasteg yr ysgol ffeithiol, Cyfres Dysgu Difyr, yn y hwyl yno! dwrnament rhanbarthol ac Brenig dyfodol agos. (Llun tudalen 13). Y diwrnod wedyn aethom ni i ardal lle Emanuel a Lowri James y cystadlaethau roedd y môr wedi rhewi! Doedden ni unigol. erioed wedi gweld rhywbeth mor Y Gymraeg bob tro anhygoel â hyn or blaen, hyd yn oed pan Mae’r tîm pêl­droed dan ddeunaw wedi oedd y tymheredd yn ­23C. Yn yr ardal cyrraedd rownd gynderfynol Cwpan Ydych chi eisiau i’r cyngor gyfathrebu yma, i’n cael ni i dwymo lan ychydig, Rhondda Cynon Taf ac yn edrych â chi fel unigolyn, naill ai drwy lythyr chwaraeon ni gêm o’r enw “The ymlaen at chwarae Treorci yn y rownd neu dros y ffôn, trwy gyfrwng y Princess and the Wolf”, ac wedyn cafon nesaf. Gymraeg? ni’r cyfle i fynd a’r Tobogans, Sgidŵ, Pysgota Iâ a chael rhywbeth cynnes i Fel rhan o weithgareddau PESS a Os felly, mae angen i’ch enw chi fod ar gronfa ddata gofal cwsmer y cyngor. fwyta a chael cwpaned o siocled poeth. phontio daeth ysgolion cynradd Dolau, Cafodd pawb y cyfle i fynd ar beth Llantrisant a Thonyrefail i Lanhari i Ffoniwch, anfonwch lythyr neu neges bynnag oedden nhw eisiau. Cafodd Mr g ym r yd r h a n m e wn b or e o ebost yn nodi’ch manylion (enw, Mason a Mrs Thomas dro ar y Sigdŵ, weithgareddau antur. Bore llwyddiannus cyfeiriad a rhif ffôn) ar gyfer sylw staff fel gwnaeth pawb arall, a chafodd Ffion a gyflwynodd y disgyblion i’r Uned Gwasanaethau Cymraeg y Lewis, Laura Fisher a Mrs Thomas dro amrywiaeth o weithgareddau fydd yn eu cyngor a nodi’ch dewis. ar y Tobogans! Roedd Isabella Jones, disgwyl pan gyrhaeddant Llanhari y Heidi Watts, Nia Greenslade a Megan flwyddyn nesaf. Uned Gwasanaethau Cymraeg Lewis wedi cael tro ar y Pysgota Iâ ond, Tŷ Trevithick Aberpennar CF45 4UQ yn anffodus nid oedd y pysgod yn cnoi. Llongyfarchiadau mawr i Jack Pring a A chafodd Amy Nicholls, Lewis Price a gafodd ei ddewis i gynrychioli Cymru Caroline.m.mortimer@ Ieuan Hicks dro ar y Sgdŵ o leiaf tair yn erbyn Lloegr mewn rygbi XIII. Y rhondda­cynon­taf.gov.uk gwaith. Hwn oedd y diwrnod lle cafon disgybl cyntaf o’r ysgol i gynrychioli ei 01443 744033 / 744069 ni y mwyaf o hwyl. Diwrnod arall wedyn aethom ni mewn grŵpiau i wneud gweithgareddau rhai yn y mynd i’r ddwy Eglwys pren, efo pethau modern ynddo. Roedd gwahanol e.e. coginio a gweithio efo wahanol, canolfannau celf a chrefft ac i yno Sauna, Steam Room, Hot Tub ac defnyddiau wahanol. Y noson honno ymweld â theatrau gwahanol. Y noson roeddech chi yn gallu mynd i mewn i’r aethom ni i wneud ychydig o siopa yn y honno, aethom ni efo’n tiwtoriaid ar y môr ac chael dip bach ynddo ac yna yn dref, a’r peth cyntaf welon ni oedd “Tobbogans” am o leiaf 2 awr. Cafon ni ôl mewn i’r Hot Tub. Ar ôl gwneud hyn McDonalds! lawer iawn o hwyl y noson honno, wrth cawson ni fwyd neis iawn yno, a Y Dydd Mercher wedyn, aethom ni yn ymuno â phobl o wledydd eraill. chawsom ni’r cyfle i gwrdd â phobl ein grŵpiau eto, ac roedd rhai yn aros Ac ar ein diwrnod olaf ni yn y Ffindir eraill a siarad efo nhw a gwled beth yn yr ysgol i wneud rhywbeth gyda cafon ni “Luxury!”. Ond cyn cael y oedden nhw’n meddwl am y trip. Addysg Gorfforol, ac roedd rhai yn “Luxury” aethom ni i amgueddfa awyr Cyrhaeddon ni nôl gartref ar y Dydd mynd allan o’r dref i ymweld â agored fel Sain Ffagan. Cawsom ni’r Sadwrn ac yn falch i weld yr haul yn ffatrioedd gwahanol. Aethom ni yn ôl i’r cyfle i greu gemwaith a chyllell menyn disgleirio arnom, ond ar y cyfan roedd y ysgol wedyn a chreu rhyw fath o a oedd wedi cael ei greu allan o bren. trip yn un werth mynd arno, a hyd yn gyflwyniad am beth roeddem ni wedi ei Roedd rhai wedi ffeindio hi’n anodd oed heddiw mae rhai ohonom yn dal wneud trwy’r dydd, a beth roedden ni’n creu y gyllell, ond roedden ni wedi trio mewn cysylltiad efo’n tiwtoriaid ni, nôl ffeindio’n ddiddorol. beth bynnag! yn y Ffindir! Dydd Iau aethom ni yn ein grŵpiau Ac ar ôl hyn daeth y “Luxury”! Gan Amy Nicholls 10 G eto a mynd am dro o gwmpas y dre, efo Aethom ni i Spa Iâ! Roedd y Spa fel tŷ Tafod Elái Mai 2009 13

Taith Ffindir Ysgol Llanhari

Nofel gan Awdur o Ffynnon Taf

Roedd y nofel ‘Mae heddwch yn Brifo’ gan Martin Huws wedi derbyn canmoliaeth uchel gan Gareth Miles yng nghystadleuaeth Gwobr Goffa Daniel Owen, ac nawr mae’r nofel wedi ei chyhoeddi gan Wasg Gomer. Er gwaetha’r miloedd o filltiroedd rhwng Cymoedd y De ac Ynysoedd y Falklands, mae’r ddau le yn dal yn rhy agos i’w gilydd ym meddwl Victor Evans, cyn­filwr ddioddefodd ynghanol erchyllterau ffrwydro’r Syr Galahad. Ac yntau’n fab i filwr, roedd hi’n anorfod mai dyma’r llwybr a ddilynai Vic, ond ychydig a wyddai y byddai’r penderfyniad i gofrestru yn cael effaith mor bellgyrhaeddol ar ei fywyd. Wedi dychwelyd o’r Falkands yn gymharol groeniach – yn wahanol i gynifer o’i gyd­filwyr – rhaid iddo ddygymod â bywyd bob dydd yn ôl yn ei gynefin. Ond dyw hynny ddim yn hawdd pan fo’r lleisiau a’r lluniau yn ei ben mor erchyll o fyw. Efallai bod y rhyfel drosodd ond, i Vic, mae’r frwydr yn parhau. Mae Martin Huws yn newyddiadurwr gyda’r BBC. Cafodd ei eni a’i fagu yng Nghaerdydd ac mae’n byw bellach yn Ffynnon Tîm Hŷn 7 bob ochr Llanhari Taf gyda’i wraig a’i ferch.

Lawns Cyfres Darllen Difyr yn y Creigiau 14 Tafod Elái Mai 2009 Ysgol Pont Siôn Darllenwyr YSGOL GYFUN Norton ifanc GARTH OLWG Cymraeg (Lluniau lliw tudalen 16) Croeso Nôl Croeso nôl i Mrs Lowri Harris a Mrs Mae RNIB Cymru yn chwilio am bobl Taith Blwyddyn 8 i Langrannog Roedd hi’n daith hir i Langrannog ac Samantha Cook ar ôl eu cyfnod ifanc sy'n siarad Cymraeg i ddod yn am y rhan fwyaf ohoni doedd dim ond mamolaeth a llongyfarchiadau i storïwyr i'w cymheiriaid dall ac â caeau i weld tu fas i’r ffenestr. Pan Samantha ar enedigaeth ei merch golwg rhannol ledled Cymru. gyrhaeddom ni, aethon ni i’r neuadd. fach, Imogen ac i Lowri ar Mae'r prosiect wedi ei ariannu gan Ffeindiodd pawb hi’n anodd aros yn enedigaeth ei mab, Cai. Fwrdd yr Iaith Gymraeg, ac mi fydd dawel am ein bod yn gyffrous iawn. yn gyfle i blant dall ac â golwg Yna, i’n hystafelloedd. Roedd hi’n Trist iawn oedd ffarwelio gyda Miss rhannol gael fersiynau sain o lyfrau anodd iawn i gael munud tawel yn yr Cymraeg, wedi eu creu gan RNIB Clare Lewis, athrawes dros dro yn y ystafelloedd oherwydd roedd pawb yn Cymru o recordiadau o'u cymheiriaid feithrin. Fe fu Clare gyda ni am bron gweiddi, yn enwedig ar y nos Sadwrn sy'n siarad Cymraeg. i flwyddyn a diolchwn iddi am ei ar ôl i Gymru guro Lloegr yn y rygbi! Ydych chi'n berson ifanc (8 i 15 chyfraniad i’r ysgol yn ystod y Roedd y bwyd yn blasu yn hyfryd. cyfnod yma. oed) ac yn mwynhau darllen? Os felly, Yn y nos ar ôl ein gweithgareddau fyddwch chi'n hapus i alw mewn i'n doedd bron dim egni gennym ­ ond Genedigaeth stiwdios yng Nghaerdydd i recordio roeddem yn dal i fedru chware pêl­ Llongyfarchiadau i Mrs Angharad llyfr Cymraeg? droed am oriau bwy gilydd! Roedd Williams a’i gŵr Steffan ar Am fanylion pellach cysylltwch ag gweithgareddau’r nos yn dda iawn, sef enedigaeth merch fach, Begw Lois, Alison Thomas ar 029 2044 9561 neu y chwaraeon, y disco a’r cwis. Rydym [email protected] chwaer fach hyfryd i Mali. wedi gadael Llangrannog gydag atgofion melys o’r daith. Llongyfarchiadau hefyd i Mr Gwion Chwaraeon Liam Collins­Jones, Blwyddyn 8. Jones a’i wraig Jen ar enedigaeth Mae tîm pêl­rwyd yr ysgol wedi bod mab, Math – brawd bach i Mali. yn llwyddiannus iawn yn ystod Roedd nifer o weithgareddau ar gael diwedd y tymor diwethaf. Dyma’r yng Ngwersyll Llangrannog ac roedd pawb yn eu mwynhau. Buom yn sgïo, Eisteddfod yr Urdd canlyniadau: gwibgertio a gyrru cerbydau modur, Llongyfarchiadau i bawb a fu’n Pont Siôn Norton 6 Cilfynydd 2 Pont Siôn Norton (Bl 6) 8 marchogaeth, cwrs rhaffau a nofio a cystadlu yn eisteddfodau cylch a sir llawer mwy. Fy hoff weithgaredd i yr Urdd a dymuniadau gorau i 1 Pont Siôn Norton (Blwyddyn 5) 2 oedd sgïo, ac roedd y cwrs rhaffau yn Joseph Walters yn y gystadleuaeth llawer o hwyl ­ enillodd y bechgyn y Coedpenmaen 4 llefaru dan wyth oed yn yr sialens yn erbyn y merched! Y sialens Eisteddfod Genedlaethol ym Mae Cynhelir gweithdy pêl­rwyd clwstwr oedd cario cwpan o ddŵr o amgylch Caerdydd. yn Ysgol Gyfun Rhydfelen lle bydd gwrthrychau fel gwifrau ar draws rhaff disgyblion yr ysgol gyfun yn a oedd yn symud. Roedd y chweched Diwrnod y Llyfr hyfforddi disgyblion ysgolion yn hoffi rasio ei gilydd ar y cerbydau Ar Ddiwrnod y Llyfr cafodd pob cynradd. modur! plentyn yn yr ysgol gyfle i wisgo fel Teilo Capel, Blwyddyn 8. cymeriad o’i hoff lyfr. Yn ystod y Rygbi prynhawn bu plant dosbarthiadau Mae’r bechgyn wedi chwarae sawl Clwb Rocedi Garth Olwg Cyfnod Allweddol 2 yn perfformio gêm rygbi yn ystod diwedd y tymor Fe fu rhai o ddisgyblion Ysgol Gyfun dramâu byr o hoff lyfrau plant y diwethaf ond heb fod yn Garth Olwg yn ‘ymestyn am y sêr,’ Cyfnod Sylfaen. llwyddiannus hyd yma. Daliwch ati dros y misoedd diwethaf ar ôl iddynt fechgyn! ddechrau mynychu clwb rocedi newydd yn yr Adran Wyddoniaeth. Cwis Llyfrau Pêl­droed Mae’r disgyblion wedi bod yn brysur Llongyfarchiadau i’r ddau dîm a yn adeiladu sawl roced o bob lliw a fu’n cystadlu yn y cwis llyfrau eleni. Fe fydd tîm cymysg a thîm merched yn cystadlu yng nghystadleuaeth yr maint yn ystod oriau cinio Dydd Iau a Cawsant brofiad a hwyl wrth drin a Dydd Gwener dan ofal yr athro Urdd wythnos nesaf. Pob lwc thrafod y llyfrau. Gwyddoniaeth, Mr Rhodri Thomas. iddynt! Mae’r clwb wedi denu gwyddonwyr Capel Pont Siôn Norton rocedi amrywiol eu hoedran o Yn ystod yr wythnosau nesaf fe fydd Athletau Flwyddyn 7 i Flwyddyn 11. pob dosbarth yn eu tro yn cynnal Mae sesiynau athletau wythnosol yn Ar 5 Mawrth cafodd y disgyblion gwasanaeth yng Nghapel Pont Siôn cael eu cynnal i ddosbarthiadau siawns i hedfan eu rocedi am y tro Norton a gwahoddir rhieni i ymuno Cyfnod Allweddol 2 ar yr ‘astroturf’ cyntaf ar gaeau’r ysgol. Pleser oedd gyda nhw yn y gwasanaethau. bob prynhawn Dydd Gwener fel gweld fod pob roced wedi hedfan yn paratoad ar gyfer mabolgampau’r llwyddiannus a bod y disgyblion wedi ysgol. mwynhau’r profiad yn fawr iawn. Tafod Elái Mai 2009 15 Mae’r clwb nawr yn cael ei gynnal ar ôl ysgol ar nos Iau ac mae’r disgyblion wedi dechrau cynllunio ac adeiladu rocedi sy’n fwy o faint ac yn fwy pwerus! Rhywun yn ffansio taith i’r lleuad? ?

Clwb Beicio Mynydd Teithiodd un ar bymtheg o ddisgyblion Ysgol Gyfun Garth Olwg i Ganolfan Beicio Mynydd yng Nglyncorrwg, Dyffryn Afan ger Port Talbot ym mis Mawrth. Trefnwyd y daith ar ôl i nifer o ddisgyblion nodi diddordeb mewn beicio mynydd mewn cyfarfod a drefnwyd gan Mr Robyn Davies, athro Dylunio a Thechnoleg. Roedd oedran y plant yn amrywio o Flwyddyn 7 i Flwyddyn 11. Cyrhaeddwyd y Barod i Gartio yn Llangrannog ganolfan ar ôl cinio mewn tywydd sych, cynnes ond niwlog. Dewiswyd gwobrwyo am eu cyrhaeddiad cefnogaeth a'ch presenoldeb ac am mynd ar un o’r llwybrau gradd goch, arbennig mewn amryw feysydd. wneud y noson yn un hwylus a sef un radd yn llai na’r mwyaf anodd, Hyfryd oedd cael croesawu nôl atom bythgofiadwy i bawb. o’r enw “White’s Level”. Bl 13 2008 a dal i fyny gyda'r holl Cafodd y plant ddigon o ymarfer brofiadau newydd y maent wedi eu Llwyddiannau Adran Ymarfer corff wrth gymryd dwy awr i ddringo i cael yn y Colegau amrywiol. Corff ben uchaf y llwybr . Am yr awr nesaf Dosbarthwyd Tystysgrifau TGAU, Llongyfarchiadau i’r canlynol: cafwyd darn ar ôl darn o lwybr cyflym Uwch Gyfrannol a Safon Uwch i'r Lewis Jones Bl 11 Rygbi Cymru – 16 lawr rhiw gyffrous a thechnegol, gyda myfyrwyr. Derbyniodd disgyblion Rhys Downs a Jake Thomas (Cyn­ phawb yn mwynhau, a rhai yn cael presennol yr ysgol lu o wobrwyon ddisgyblion) Rygbi Cymru ­ 20 ambell gwymp ­ ond ddim yn ddifrifol amrywiol ­ am waith academaidd, Connor Easter a Deri Morgan Bl 7 Pêl ­ diolch byth! llwyddiant ym myd y celfyddydau a ­fasged ­ 16 Wrth i’r daith ddod i ben daeth y diwylliant yn ogystal ag ym meysydd niwl i lawr a’r glaw i mewn a phawb chwarae. Paratowyd danteithion ar Elusennau yn dychwelyd i’r ganolfan yn wlyb, gyfer y noson gan ddisgyblion Bl 10 y Mae’r ysgol wedi bod yn brysur yn mwdlyd ac oer, ond pob un efo gwên cwrs TGAU Arlwyo . ddiweddar yn casglu arian ar gyfer lydan. Yn helpu ar y daith roedd Mr Gŵr gwadd y noson oedd Mr Elusennau. Casglwyd £586 i’w rannu Rhodri Thomas, athro Gwyddoniaeth, Jonathan Edwards, cyn­ddisgybl, seren rhwng Barnados Cymru a Cymdeithas Mr Payne, rhiant un o ddisgyblion 7's Cymru a chwaraewr gwych i'r Rhieni ac Athrawon drwy adael i’r blwyddyn saith a Mathew Page, Scarlets. Soniodd am ei brofiadau plant wisgo coch gwyn a gwyrdd ar beiciwr mynydd proffesiynol. yntau yn ystod ei ddyddiau ysgol ­ gyfer dathliad Dydd Gwyl Ddewi. soniodd am ei fwynhad o fod yn yr Trefnwyd pob math o weithgareddau Dathlu Llwyddiant! ysgol, yr ysgogiad a gafodd a'r o amgylch yr ysgol ar ddiwrnod Nos Fercher 1 Ebrill roedd cryn gyffro ymroddiad y bu'n rhaid iddo yntau Trwynau Coch ac fe gasglwyd £527 at yn theatr y Ganolfan Gydol Oes gan wneud er mwyn cyrraedd y brig. yr elusen. fod disgyblion yr ysgol ­ o Flwyddyn 7 Diolch i rieni a ffrindiau am eich i Gyn­ddisgyblion yn cael eu

Hwyl Llangrannog 16 Tafod Elái Mai 2009

Pawb yn mwynhau'r Beicio Mynydd

Lluniau Ysgol Gyfun Garth Olwg

Hwyl yn y gampfa yn Llangrannog

Mr Rhodri Thomas yn paratoi roced

Lewys Davies, Blwyddyn 8 Mathew Kidner, Blwyddyn 11

Cyfle i ennill llyfrau gwych!

Cyfres o lyfrau byr a bachog yw’r gyfres Stori Sydyn, ac mae’r llyfrau wedi’u hysgrifennu’n benodol ar gyfer oedolion sy’n egin­ddarllenwyr, y sawl sydd wedi colli’r arfer o ddarllen neu unrhyw un sy'n chwilio am lyfr i’w ddarllen yn sydyn. Menter ar y cyd rhwng Sgiliau Sylfaenol Cymru a Chyngor Llyfrau Cymru yw’r gyfres ac fe gyhoeddwyd pedair cyfrol newydd eleni.

Mae yna ddwy gyfrol hunangofiannol gan Shane Williams ac Owain Tudur Jones. Rhwng cloriau Ar Ben y Byd cawn rannu gwefr llwyddiannau Shane yn 2008, ac mae Fyny Gyda’r Swans yn rhoi cipolwg ar gyffro bywyd pêl­droediwr ifanc. Mae Bywyd yn y Coal House: y teulu Griffiths yn sôn am brofiadau’r teulu o Aberteifi a fu’n rhan o’r gyfres deledu ac yn Peter Moore: y gwaethaf o’r gwaethaf ceir hanes un o lofruddion gwaethaf Cymru.

Mae cyfle i chi ennill set o’r teitlau diweddaraf yma drwy ateb cwestiwn syml iawn! Pa ddau chwaraewr adnabyddus sydd wedi ysgrifennu Stori Sydyn eleni? Anfonwch yr ateb, eich enw a’ch cyfeiriad at y Golygydd mor fuan â phosib. Y cyntaf i’r felin fydd yn ennill y llyfrau!