Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21103 – Poz. 3549

3549

UCHWAŁA Nr XXXVIII/288/09 RADY GMINY PRZEMĘT

z dnia 29 września 2009 r.

w sprawie: przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami na lata 2009 – 2012 dla Gminy Przemęt

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia §1. Przyjmuje się Gminny Program Opieki nad Za- 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z bytkami na lata 2009-2012 dla Gminy Przemęt sta- 2001 r. Nr 142, poz. 1591; z 2002 r. Nr 23, poz. nowiący załącznik do niniejszej uchwały. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806; z 2003 r. Nr 80, §2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi poz. 717, Nr 162. poz. 1568; z 2004 r. Nr 102, poz. Gminy Przemęt. 1055, Nr 116, poz. 1203; z 2005 r. Nr 172, poz. 1441 i Nr 175, poz. 1457; z 2006 r. Nr 17, poz. §3. Uchwała wchodzi w życie po 14 dniach od 128, Nr 181, poz. 1337; z 2007 r. Nr 48, poz. 327; daty ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Woje- Nr 138, poz. 974 i Nr 173, poz. 1218; z 2008 r. Nr wództwa Wielkopolskiego. 180, poz. 1111, Nr 223, poz. 1458; z 2009 r. Nr 52, poz. 420) oraz na podstawie art. 87. ust. 3 i 4 Przewodniczący ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków Rady Gminy i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568; z (-) Zenon Klecha 2004 r. Nr 96 poz. 959 i Nr 238, poz. 2390; z 2006 r. Nr 50 poz. 362 i Nr 126 poz. 875; z 2007 r. Nr 192, poz. 1394; z 2009 r. Nr 31, poz. 206, Nr 97, poz. 804), po uzyskaniu pozytywnej opinii Wielko- polskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Rada Gminy Przemęt uchwala, co następuje: Załącznik Do Uchwały Nr XXXVIII/288/09 Rady Gminy Przemęt z dnia 29 września 2009 r.

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI 3.2. Obiekty zabytkowe nieruchome z terenu gmi- ny ujęte w ewidencji zabytków. Spis treści: 3.3. Obiekty zabytkowe ruchome z terenu gminy 1. Wstęp. Przemęt. Postanowienia ogólne. 3.4. Krajobraz kulturowy. Cel opracowania gminnego programu opieki nad 3.5. Stanowiska archeologiczne. zabytkami. 4. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony zasobów 1.2. Podstawa prawna opracowania gminnego dziedzictwa i krajobrazu kulturowego. programu opieki nad zabytkami. 4.1. Stan zachowania i istotne zagrożenia dla zabytków. 2. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony zasobów 4.1.1. Stan zachowania i zagrożenia dla zabytków dziedzictwa kulturowego. nieruchomych. 2.1. Relacje gminnego programu opieki nad zabyt- 4.1.2. Stan zachowania zabytków ruchomych kami z opracowaniami wykonanymi na pozio- wpisanych do rejestru zabytków. mie województwa: 4.1.3. Stan zachowania zabytków archeologicz- 2.1.1. Strategia Rozwoju Województwa Wielko- nych, istotne zagrożenia, obszary największe- polskiego. go zagrożenia dla zabytków archeologicznych. 2.1.2. Plan Zagospodarowania Przestrzennego 4.2. Uwarunkowania wynikające ze studium uwa- Województwa Wielkopolskiego. runkowań i kierunków zagospodarowania prze- 2.1.3. Wielkopolski Wojewódzki Program Opieki strzennego gminy Przemęt. nad Zabytkami. 4.3. Uwarunkowania wynikające z miejscowych pla- 2.2. Usytuowanie geograficzne Gminy Przemęt nów zagospodarowania przestrzennego gminy. – atrakcje krajobrazowe i turystyczne. 4.4. Uwarunkowania wynikające z ochrony przy- 3. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego rody i równowagi ekologicznej. gminy. 5. Cele gminnego programu opieki nad zabytka- 3.1. Obiekty zabytkowe nieruchome wpisane do mi. (art. 87 ust. o ochronie zabytków oraz inne rejestru zabytków. określone przez gminę). Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21104 – Poz. 3549

6. Kierunki działań dla realizacji gminnego progra- czący terenu położonego we wsi - za- mu opieki nad zabytkami. łącznik graficzny nr 9 6.1. Gminna ewidencja zabytków. 12.6.5. Rysunek miejscowego planu zagospoda- 6.2. Inwentaryzacja zabytków tzw. małej archi- rowania przestrzennego ,, OSŁONIN 15,7 ha” tektury sakralnej. - załącznik graficzny nr 10. 6.3. Zabytki nieruchome – udostępnienie i promocja. 12.6.6. Rysunek miejscowego planu zagospodaro- 6.4. Popularyzacja i edukacja. wania przestrzennego terenu zabudowy miesz- 6.5. Aktywizacja społeczności lokalnych na rzecz kaniowej - - załącznik graficzny nr 11. opieki nad zabytkami. 12.7. „Studium uwarunkowań i kierunków zago- 6.6. Określenie zasobów dziedzictwa archeolo- spodarowania przestrzennego gminy Przemęt gicznego, które można wykorzystać dla two- – uwarunkowania przyrodnicze” - załącznik rzenia np. tras turystycznych, ścieżek dydak- graficzny nr 12. tycznych, organizacji festynów. 7. Określenie sposobu realizacji poszczególnych WSTĘP celów gminnego programu. 8. Instrumentarium realizacji gminnego programu 1.1. Postanowienia ogólne opieki nad zabytkami określone przez gminę. 1.1.1. Ilekroć w niniejszym programie mowa o: 9. Monitoring działania gminnego programu opieki a) Ustawie – rozumie się przez to ustawę z dnia nad zabytkami – forma organizacyjno-instytu- 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece cjonalna określona przez gminę. nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568 oraz 10. Niektóre zewnętrzne źródła finansowania z 2004 r. Nr 96 poz. 959, Nr 238, poz. 2390, gminnego programu opieki nad zabytkami okre- nr 50 poz. 362 z 2006 roku), ślone przez gminę. b) Gminie – rozumie się przez to Gminę Przemęt, 11. Załączniki c) Programie - rozumie się przez to Gminny pro- 11.1. Wyciągi ze Studium uwarunkowań i kierun- gram opieki nad zabytkami Gminy Przemęt na ków zagospodarowania przestrzennego gminy lata 2008-2011, Przemęt – Wykaz zabytków architektury i bu- d) Konserwatorze – rozumie się przez to Wiel- downictwa – załącznik nr 1. kopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora 11.2. Wyciągi ze Studium uwarunkowań i kierun- Zabytków w Poznaniu, ków zagospodarowania przestrzennego gminy e) Planie – rozumie się przez to Plan Zagospoda- Przemęt – Wykaz stref ścisłej ochrony konser- rowania Przestrzennego Województwa Wiel- watorskiej - załącznik nr 2. kopolskiego z dnia 26 listopada 2001 roku, 12. Załączniki graficzne: f) Strategii – rozumie się przez to Strategię Roz- 12.1. Obszar Przemęckiego Parku Krajobrazowe- woju Województwa Wielkopolskiego do go – załącznik graficzny nr 1. roku 2020 z dnia 19 grudnia 2005 roku, 12.2. Usytuowanie szlaków turystycznych w gmi- g) Raporcie – rozumie się przez to Raport o nie Przemęt– załącznik graficzny nr 2. stanie zabytków w Gminie Przemęt z marca 12.3. Przebieg Konwaliowego Szlaku Kajakowego 2004 roku. – załącznik graficzny nr 3. 12.4. Przebieg Szlaku Cysterskiego – załącznik 1.2. CEL OPRACOWANIA GMINNEGO PROGRAMU graficzny nr 4. OPIEKI NAD ZABYTKAMI. 12.5. ,,Studium uwarunkowań i kierunków zago- spodarowania przestrzennego gminy Przemęt Podstawowym założeniem niniejszego ,,Programu – uwarunkowania kulturowe” - załącznik gra- opieki nad zabytkami” jest ukierunkowanie dzia- ficzny nr 5. łań Samorządu Gminnego mające na celu poprawę 12.6. Rysunki planów miejscowych stanu zachowania i utrzymania zabytków zlokali- 12.6.1. Rysunek miejscowego planu zagospoda- zowanych na terenie Gminy Przemęt. Program ten rowania przestrzennego osiedla letniskowego potraktowany winien być jako jeden z elementów Osłonin – Wieleń - załącznik graficzny nr 6. składających się na zbiór zadań strategicznych prze- 12.6.2. Rysunek miejscowego planu zagospoda- znaczonych do realizacji w najbliższej przyszłości rowania przestrzennego obejmującego dotych- oraz jako uzupełnienie do głównych aktów plano- czasowy obszar ośrodka wypoczynkowego wania gminnego. Powinien być on aktualizowany Świdnickiej Fabryki Urządzeń Przemysłowych i co cztery lata (Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o przyległych terenów komunikacyjnych w Wie- ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - art. 87 leniu - załącznik graficzny nr 7. ust. 1). 12.6.3. Rysunek miejscowego planu zagospo- Głównym celem niniejszego programu jest okre- darowania przestrzennego zespołu zabudowy ślenie zadań, jakie muszą być realizowane w zakre- Wieleń - Południe - załącznik graficzny nr 8. sie będącym jego przedmiotem. Zadania te okre- 12.6.4. Rysunek miejscowego planu zagospoda- ślone zostały dla terenu całej gminy jako regionu rowania przestrzennego gminy Przemęt doty- administracyjnego, co oznacza, że odnosi się on do Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21105 – Poz. 3549 wszystkich obiektów zabytkowych tu zlokalizowa- nad nimi, zasady tworzenia krajowego programu nych oraz całości problematyki opieki nad zabytkami. ochrony zabytków i opieki nad zabytkami oraz finan- Program powinien być wpisany w zrównoważony sowania prac konserwatorskich, restauratorskich i rozwój gminy, tak by nie stanowić zagrożenia dla robót budowlanych przy zabytkach, a także organi- postępu cywilizacyjnego z jednej strony, a z drugiej zację organów ochrony zabytków (rozdz. 1 art. 1) umożliwić zachowanie w jak najlepszym stanie dzie- W ustawie określono podział kompetencji w zakre- dzictwa kulturowego znajdującego się na obszarze sie ochrony zabytków. Zgodnie z art. 87. 1 wójt ma gminy. obowiązek sporządzenia na okres 4 lat odpowiednio W parze ze zrównoważonym rozwojem gminy, gminnego programu opieki nad zabytkami. Ustawa idzie także zrównoważony rozwój kultury jako naj- nakłada na gminę obowiązki i uprawnienia, wyższej wartości przenoszonej ponad pokoleniami, - zgodnie z art. 16 ust. 1 rada gminy, po zasięg- określającej całokształt historycznego i cywilizacyj- nięciu opinii wojewódzkiego konserwatora zabyt- nego dorobku Polski, wartości warunkującej tożsa- ków, ma możliwość stworzenia parku kulturowego mość narodową i zapewniającą ciągłość tradycji i na podstawie podjętej uchwały, celem objęcia sku- rozwój regionów. teczną ochroną krajobrazu kulturowego oraz wy- Główną ideą Programu jest wytyczenie dróg po- różniających się krajobrazowo terenów, na którym zwalających osiągnąć odczuwalną i akceptowaną występują zabytki charakterystyczne dla danego re- społeczną poprawę w zakresie stanu zachowania gionu (po uprzednim zasięgnięciu opinii właściwego i utrzymania obiektów zabytkowych znajdujących konserwatora zabytków), się na terenie gminy Przemęt. Niezwykle ważnym - art. 18, art. 19, art. 20 wprowadzają obowiązek jest, aby działania czynione w tych kierunkach były uwzględniania ochrony zabytków i opieki nad zabyt- wykonane przy czynnym i świadomym współudzia- kami przy sporządzaniu i aktualizacji miejscowych le społeczności lokalnej. Obowiązkiem Samorządu planów zagospodarowania przestrzennego, studiów Gminy Przemęt jest z kolei podnoszenie świadomo- uwarunkowań i kierunków zagospodarowania prze- ści społecznej w zakresie opieki nad zabytkami oraz strzennego oraz uzgodnienia ich projektów zmian z efektywne usprawnienie mechanizmów regulują- wojewódzkim konserwatorem zabytków, cych te kwestie. Do podstawowych zadań Samorzą- - art. 22 ust. 4 nakłada na Wójta Gminy Przemęt du należy przede wszystkim tworzenie i wspieranie obowiązek prowadzenia gminnej ewidencji zabyt- wszystkich inicjatyw mających na celu taką opiekę. ków w formie zbioru kart adresowych zabytków Program już z samej swej definicji określonej w nieruchomych z terenu gminy, objętych wojewódz- Ustawie jest dokumentem wymagającym cyklicznej ką ewidencją zabytków, aktualizacji dokonywanej co cztery lata. Podstawo- - art. 31 ust. 1 pkt 2, ust. 2 oraz art. 33 ust. 1 we znaczenie dla realizacji zawartych w nim zadań i ust. 2 zobowiązuje wójta (burmistrza, prezydenta będzie miał pierwszy program określający kierunki miasta) do przyjęcia zawiadomienia o odkryciu lub działań na pierwsze cztery lata. Będzie miał on także znalezieniu przedmiotu, co do którego istnieje podej- kluczowe znaczenie dla dalszych programów, które rzenie, że jest zabytkiem lub zabytkiem archeologicz- będą opierać się na szerokim rozpoznaniu złożonej nym oraz natychmiastowego przekazania tej wiado- problematyki ochrony dziedzictwa kulturowego. mości wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków, Wyznaczać będzie priorytetowe kierunki oraz okre- - art. 71 ust. 1 i ust. 2 –w przypadku, gdy jednost- ślać najważniejsze etapy realizacyjne dla progra- ka samorządu terytorialnego posiada tytuł prawny do mów konstruowanych na następne okresy. zabytku, do jej zadań własnych należy sprawowanie opieki w tym finansowanie prac konserwatorskich, 1.3 PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA GMIN- restauratorskich i budowlanych przy tym zabytku, NEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI. - art. 81 – organ stanowiący gminy lub powia- tu może udzielać dotacji na prace konserwatorskie, 1. Uregulowania formalno prawne ochrony i opie- restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku ki nad zabytkami. wpisanym do rejestru według zasad określonych w Wykonanie programu wynika z: podjętej przez ten organ uchwale, - Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie - art. 87 - Wójt Gminy Przemęt sporządza na okres gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591 z póź- 4 lat ,,Gminny program opieki nad zabytkami”, z niejszymi zmianami). Ustawa ta włącza do zadań którego sporządza co 2 lata sprawozdanie, które własnych gminy ochronę zabytków i opiekę nad za- przedstawia Radzie Gminy Przemęt. bytkami (art. 7 ust. 1 pkt ), - Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie za- 2. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OCHRONY bytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. ZASOBÓW DZIEDZICTWA KULTUROWEGO. 1568 oraz z 2004 r. Nr 96 poz. 959, Nr 238, poz. 2390) przeanalizowano akty prawne określające 2.1. RELACJE GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI możliwości oraz warunki ochrony i opieki nad zabyt- NAD ZABYTKAMI Z OPRACOWANIAMI WYKONA- kami. Ustawa o ochronie zabytków określa przed- NYMI NA POZIOMIE WOJEWÓDZTWA. miot, zakres i formy ochrony zabytków oraz opieki Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21106 – Poz. 3549

2.1.1. Strategia Rozwoju Województwa Wielko- - ochrona dziedzictwa kulturowego, tożsamości polskiego i tradycyjnych elementów środowiska (zabytkowe „Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskie- dzielnice, budynki, dominanty przestrzenne, pano- go do roku 2020” została opracowana przez Urząd ramy, tereny zielone, tereny otwarte), Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego a - respektowanie wytycznych konserwatorskich przyjęta przez Sejmik Województwa Wielkopolskie- nie tylko w przypadku obiektów objętych ochroną, go w dniu 19 grudnia 2005 roku. Dokument ten ale także w przypadku zagospodarowania zabytko- stanowi podstawę do sporządzenia planu zago- wych układów urbanistycznych i ruralistycznych, spodarowania przestrzennego województwa oraz - wykorzystanie atutów wynikających z ukształto- określa najważniejsze kierunki rozwoju społeczno- wania terenu, osi widokowych, panoram, gospodarczego regionu. Strategia wyznacza kierun- - w zapisach miejscowych planów zagospoda- ki działań i pozwala zorientować priorytety na kon- rowania przestrzennego kładzenie nacisku na har- kurencyjność regionalną, wzrost zatrudnienia oraz monijne wkomponowywanie nowej architektury w wzrost wykształcenia mieszkańców. historyczną zabudowę w obszarach śródmiejskich Jednym z głównych celów kierunkowych strate- oraz w pobliżu terenu o najwyższych walorach kul- gii jest zwiększenie konkurencyjności regionalnej turowych i przyrodniczych, po przez promocję dziedzictwa kulturowego miast - podejmowanie opracowań dotyczących rewalo- i obszarów wiejskich (budowa marki i wizerunku ryzacji zabytkowych dzielnic. regionu) oraz zwiększenie spójności społecznej, go- Plan zagospodarowania województwa wielko- spodarczej i przestrzennej dzięki zachowaniu i wy- polskiego określa zasady kształtowania przestrzeni korzystaniu dziedzictwa kulturowego, przyrodnicze- zarówno miejskiej jak i wiejskiej, ochronę charakte- go i rozwój turystyki. rystycznych układów ruralistycznych, zespołów sa- Główny cel strategiczny - dostosowanie prze- kralnych, pałacowo-parkowych, folwarków, zabyt- strzeni do wyzwań XXI wieku ma zostać osiągnięty kowych budynków mieszkalnych, gospodarskich, za pomocą zróżnicowanych celów operacyjnych. użyteczności publicznej oraz pozostałych elemen- Jednym z nich jest wzrost znaczenia i zachowanie tów typowych dla architektury wiejskiej (przydroż- dziedzictwa kulturowego. Dziedzictwo kulturowe ne krzyże, kapliczki). W przypadku kształtowania wykorzystane w sposób efektywny może stanowić przestrzeni miejskiej przyjęto ochronę dziedzictwa jeden z elementów rozwoju gospodarczego regio- kulturowego. nu jako baza dla turystyki i usług kulturalnych oraz czynnikiem integracji społecznej. Cel ten ma być re- 2.1.3. Wielkopolski Wojewódzki Program Opieki alizowany poprzez: ,,inwestycje w instytucje kultu- nad Zabytkami na lata 2008-2011 ry, ochronę dorobku kulturowego, wsparcie działań powiększających dorobek kulturalny regionu, pro- Wielkopolski Wojewódzki Program Opieki nad Za- mocję aktywności kulturalnej mieszkańców”. Jego bytkami na lata 2008-2011 uchwalony został w dniu miarą będzie m.in. ilość odrestaurowanych obiek- 17 grudnia 2007 roku przez Sejmik Województwa tów dziedzictwa kulturowego. Wielkopolskiego (Uchwała nr XVIII/243/07). Pra- cami zespołu opracowującego powyższy program 2.1.2. Plan Zagospodarowania Przestrzennego kierował Pan Jacek Bartkowiak – p.o. Dyrektora Województwa Wielkopolskiego. Departamentu Kultury Urzędu Marszałkowskiego Plan Zagospodarowania Przestrzennego Woje- Województwa Wielkopolskiego. Wielkopolski Woje- wództwa Wielkopolskiego został uchwalony w dniu wódzki Program Opieki nad Zabytkami zawiera wie- 26 listopada 2001 roku przez Sejmik Województwa le ważnych informacji, których źródłem jest: Raport Wielkopolskiego (Uchwała nr XLII/628/2001). Jest o stanie zabytków na terenie Województwa Wiel- to dokument planowania strategicznego określający kopolskiego oraz Założenia Programu Ochrony Za- działania, za pomocą których samorząd wojewódz- bytków. Raport powstał w Wojewódzkim Urzędzie twa wpływa na rozmieszczenie funkcji terenów w Ochrony Zabytków w poznaniu, pod kierunkiem przestrzeni i ich wzajemne powiązanie. Pana Aleksandra Starzyńskiego – Wielkopolskiego Za cel przewodni przyjęto doprowadzenie do zrów- Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Program noważonego rozwoju całego terytorium wojewódz- będzie obowiązywał od stycznia 2008 roku do końca twa poprzez tworzenie m.in. ładu przestrzennego, 20011 roku. Celem programu w szczególności jest: ekonomicznego i ekologicznego. Ład przestrzenny - włączenie problemów ochrony zabytków do sy- wyrażający się dążeniem do harmonijności i pro- stemu zadań strategicznych, wynikających z kon- porcjonalności wszystkich elementów środowiska cepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; człowieka, który można uzyskać przez realizowanie - uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, następujących zasad stosowanych w czasie tworze- w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa arche- nia miejscowych planów zagospodarowania prze- ologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony strzennego oraz studiów uwarunkowań i kierunków przyrody i równowagi ekologicznej; zagospodarowania przestrzennego gmin, w aspekcie - zahamowanie procesów degradacji zabytków i szeroko rozumianej ochrony zasobów kulturowych: doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21107 – Poz. 3549

- wyeksponowanie poszczególnych zabytków około 15 000 lat temu. Lądolód idący od Skandy- oraz walorów krajobrazu kulturowego; nawii i niosący ze sobą masy piasku, żwiru, gliny i - podejmowanie działań zwiększających atrak- kamieni, zatrzymał się na linii Zielona Góra - Leszno cyjność zabytków dla potrzeb społecznych, tury- - Żerków i dalej Września - Konin - Gostyń. Gdy stycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw nastąpiło ocieplenie klimatu lądolód zaczął się co- sprzyjających wzrostowi środków finansowych na fać, pozostawiając za sobą duże masy niesionego opiekę nad zabytkami; materiału. Topniejący lodowiec pozostawiał na dnie - określenie warunków współpracy z właściciela- piaski, żwiry - tzw. morenę denną rozciągającą się mi zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe w okolicach Kaszczoru i Przemętu oraz od skrzy- związane z wykorzystaniem tych zabytków; żowania dróg Śmigiel - Przemęt z drogą lokalną Bi- - podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających skupice – w kierunku południowym tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad przez Dłużynę i Dominice, aż do Lginia. Od przodu zabytkami. lodowca tworzyła się tzw. morena czołowa w po- W skali województwa podstawowym celem pro- staci drobnych pagórków. Niektóre z nich wznoszą gramu jest koordynacja i stymulacja działań związa- się dosyć wysoko nad poziomem morza np. Bycza nych z opieką nad zabytkami. Góra (95,7 m.) na południe od Barchlina, Góry Kar- paty (84 m.) wzdłuż drogi z Bucza do Boszkowa. 2.2. USYTUOWANIE GEOGRAFICZNE GMINY Wody wypływające spod topniejącego lodowca PRZEMĘT – ATRAKCJE KRAJOBRAZOWE I TURY- przebijały się przez morenę czołową i na jej przed- STYCZNE polu usypywały tzw. sandry. Równiny sandrowe można spotkać w okolicy Wielenia. Elementem Gmina Przemęt według podziału fizjograficznego charakterystycznym są również głębokie i szerokie leży na Nizinie Wielkopolskiej, w regionie Wyso- rowy, które żłobiły wody lodowca pod jego cza- czyzny Leszczyńskiej, w subregionach Pagórków szą. Po całkowitym stopnieniu lodowca pozostały Kaszczorskich i Rowu Sławińskiego, Równiny Koś- olbrzymie rynny wypełnione wodą - tak powstały ciańskiej oraz częściowo w Pradolinie Warszawsko jeziora na terenie gminy Przemęt. Wysoka atrakcyj- – Berlińskiej. Gmina Przemęt położna jest na połu- ność przyrodnicza i krajobrazowa gminy, reprezen- dniowo- zachodnim skraju województwa wielkopol- towana przez urozmaicony krajobraz polodowcowy, skiego, około 60-80 km od Poznania i 20-40 km bogatą szatę roślinną w połączeniu z zachowanymi od Leszna. Zajmuje południową część powiatu Wol- na terenie gminy obiektami zabytkowymi stwarzają sztyn. Graniczy z wielkopolskimi gminami: , możliwości dla rozwoju funkcji turystycznej i rekre- Rakoniewice, Wielichowo, Śmigiel, Włoszakowice, acyjnej. Niewątpliwie jedną z największych atrakcji Wijewo oraz gminą Sława, wchodzącą w skład wo- turystycznych Gminy Przemęt jest Przemęcki Park jewództwa lubuskiego. Powierzchnia gminy wynosi Krajobrazowy. Powstał on 25 listopada 1991 roku, 225,14 km², co stanowi 0,75% powierzchni woje- a jego celem stała się ochrona i zachowanie jedne- wództwa. Gmina ma charakter rolniczy, jednak wa- go z najciekawszych fragmentów krajobrazu polo- lory przyrodniczo – krajobrazowe predysponują ją dowcowego w Polsce i związanych z tym krajobra- również do uzyskania statusu gminy turystycznej. zem zespołów leśno-łąkowo-jeziornych. Przemęcki Walorem gminy jest zróżnicowana struktura przy- Park Krajobrazowy położony jest na obszarze gmin rodniczo krajobrazowa. Gmina Przemęt w części Przemęt, Włoszakowice, Wijewo i Wschowa. Po- północnej położona jest w obrębie pradoliny tworzą- wierzchnia parku wynosi 21 450 ha. Zdecydowanie cej najniższy stopień terenu. Jest to szeroka, płaska największą jego część stanowią użytki rolne - 11 dolina przecięta przez Południowy Kanał Obry, pły- 640 ha. Jednak to, co decyduje o uroku tego terenu nący od północy ku południowi i skręcający w okoli- to lasy - 8 330 ha oraz jeziora - 1 480 ha. Przepięk- cy Przemętu w kierunku zachodnim. Na wschód od ne krajobrazy, lasy, jeziora, walory przyrodnicze i ciągu jezior występują stopnie tarasowe wznoszące zabytki kultury materialnej, a także łagodny klimat się fragmentami na wysokość 70 m n.p.m. (Przemęt są czynnikami ściągającymi na teren parku rzesze - Perkowo, Błotnica - Radomierz, Starkowo - Sącz- wczasowiczów. Piękno i niepowtarzalność przyro- kowo). Powyżej wysokości 70 m n.p.m. występują dy sprawiły, że właśnie tu powstały trzy rezerwaty ostańce, np. między Radomierzem i Górskiem, Po- przyrody – Wyspa Konwaliowa, Torfowisko nad Je- świętnem - Popowem Starym. Najniższy poziom te- ziorem Świętym i Jezioro Trzebidzkie. renu znajduje się na wysokości 60 m n.p.m. Jest to poziom lustra wody w jeziorach oraz terenów Obszar Przemęckiego Parku Krajobrazowego – za- bagiennych i torfowiskowych leżących w obniże- łącznik graficzny nr 1. niach doliny Kanałów Obrzańskich i dolin jezior. Na- Na terenie gminy Przemęt, wyznaczone są liczne tomiast kulminacje występują w rejonie Pagórków szlaki turystyczne: piesze, rowerowe, konne oraz Kaszczorskich i dochodzą do 100 m n.p.m. kajakowe. Wybierając się na wycieczkę powyż- Ukształtowanie krajobrazu gminy Przemęt jest szymi szlakami, poznamy bogactwo przyrody tego wynikiem ostatniego zlodowacenia zwanego bałty- terenu, rzadko spotykane gdzie indziej. Bogactwo ckim lub północno - polskim, które miało miejsce jezior w rejonie Przemętu znakomicie sprzyja roz- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21108 – Poz. 3549 wojowi turystyki wodnej. Szczególnym powodze- Szlak cysterski to europejski szlak turystyczny, wio- niem cieszą się wyprawy kajakowe. Dla chcących dący także przez polskie klasztory zakonu cystersów. spróbować swych sił w wiosłowaniu przygotowano Decyzje o utworzeniu szlaku podjęła Rada Europy w dwa ciekawe szlaki kajakowe – „Konwaliowy Szlak 1990 roku - w 900-rocznicę urodzin św. Bernarda Kajakowy” oraz „Kajakową Pętlę Cysterską”. Lasy z Clairvaux, mistyka i głównego duchowego twór- w gminie Przemęt poprzecinane są licznymi trakta- cy zakonu. Głównym celem programu jest ukazanie mi. Sprawia to, że teren ten jest wspaniałym miej- wspólnego, wielowiekowego dziedzictwa łączącego scem dla rowerzystów. Miłośnicy dwóch kółek znaj- wszystkie kraje naszego kontynentu. Jedno z odga- dą tu 87 km oznakowanych szlaków rowerowych: łęzień Szlaku biegnie od Portugalii przez Francję - ko- „Szlak Kaszczorski” (19 km), „Szlak Konwalii” (23 lebkę zakonu Cysterskiego - Niemcy, aż po Polskę. km), „Szlak Słoneczny” (23 km) i „Szlak Górski” Polska część europejskiego szlaku obejmuje wszyst- (22 km). Wspaniałym miejscem na wycieczkę ro- kie klasztory w Polsce i ujęta została w czterech pęt- werowa jest ścieżka pieszo-rowerowa z Olejnicy do lach: małopolskiej, śląskiej, wielkopolskiej i pomor- leśniczówki w Perkowie (8 km). Rowerem wybrać sko-kujawskiej. Pętla wielkopolska obejmuje klasztory można się także z Olejnicy do Górska (ścieżka ro- pocysterske w Paradyżu, Zemsku-Bledzewie, Łeknie- werowa na odcinku 750 m), z Przemętu do Błotni- Wągrowcu, Lądzie, Wieleniu-Przemęcie i w Obrze cy (500 m), z Przemętu do Zaborowa (750 m) i z oraz klasztory żeńskie w Owińskach i Ołoboku. Wielenia do Osłonina (2 km). Bezpiecznie na rowe- Przebieg szlaku cysterskiego – załącznik graficzny nr 4. rze dotrzeć można także z Wielenia do Kaszczoru W skład gminy wchodzi 25 sołectw obejmujących (1 km). Również miłośnicy jazdy konnej, na terenie 26 wsi: , Biskupice, Błotnica, Borek, Bucz, gminy Przemęt mają możliwość zwiedzenia okolicy Bucz Nowy, Górsko, , Kluczewo, Mochy, jednym z czterech szlaków konnych. Są to szlaki: Nowa Wieś, , Osłonin, Perkowo, Popowo „Szlak Pałacowy”, „Szlak Trzebidzki”, „ Szlak Bia- Stare, Poświetno, Przemęt, Radomierz, Sączko- łogórski” i „Szlak Konwaliowy” – w sumie o łącznej wo, , Siekówko, Sokołowice, Solec, Solec długości 132 km. Nowy, Starkowo, Wieleń. Gmina Przemęt posiada gęstą sieć dróg. Przez te- Usytuowanie szlaków turystycznych – załącznik ren gminy przebiega droga wojewódzka nr 305 wio- graficzny nr 2. dąca ze Wschowej do Wolsztyna. Jest to droga o O atrakcyjności turystycznej gminy Przemęt de- dosyć dużym natężeniu ruchu, przebiegająca przez cyduje, obok pięknej przyrody, 14 jezior zróżnico- Wieleń, Kaszczor, Mochy i Solec. W Kaszczorze dro- wanych pod względem walorów i dostępności do ga ta krzyżuje się z równie ważną drogą biegnącą rekreacji. Do najbardziej atrakcyjnych jezior należą: w kierunku Sławy. Ważną rolę odgrywa też droga Dominickie, Radomierskie z Wyspą Konwaliową, nr 3820, która stanowi szkielet komunikacyjny dla Olejnickie, Górskie, Osłonińskie, Trzebidzkie z lę- całej gminy. Droga ta przebiega przez Mochy, Prze- gowiskiem niespotykanych ptaków i Przemęckie. męt, Bucz, Popowo Stare i wiedzie do miejscowości Do sportowego połowu ryb udostępnione są jezio- Śmigiel. Przemęt posiada połączenie z Włoszakowi- ra: Górskie, Dominickie, Osłonińskie i Przemęckie. cami drogą nr 3823. Wszystkie miejscowości poza Wśród tras pieszych do najciekawszych należy Biskupicami i Sokołowicami posiadają połączenia szlak z Przemętu do Olejnicy, wzdłuż Jeziora Prze- komunikacji autobusowej. Jest to komunikacja mię- męckiego. Duże atrakcje okolice Przemętu stanowią dzygminna. Wsie mają bezpośrednie połączenia z dla wodniaków. Przez jeziora przemęckie przecho- Lesznem, Wolsztynem i Kościanem. Przez central- dzi bardzo malowniczy szlak kajakowy, który na od- ną część obszaru gminy przebiega jednotorowa linia cinku Boszkowo - Olejnica - Boszkowo nosi nazwę kolejowa (w nomenklaturze kolejowej drugorzędna) „Konwaliowego Szlaku Kajakowego”. Ze względu relacji Leszno - Wolsztyn - Zbąszyń z szeregiem na wyjątkowe walory krajoznawcze oraz wypoczyn- przystanków osobowych w następujących miej- kowe jest on zaliczany do najpiękniejszych szlaków scowościach: Starkowo, Błotnica, Perkowo, Nowa kajakowych w Polsce. Wieś/Mochy, . Komunikacja ta zapew- Konwaliowy Szlak Kajakowy prowadzi jeziorami nia obsługę dojazdów do pracy i szkół w głównych leżącymi na terenie Przemęckiego Parku Krajobra- ośrodkach położonych poza obszarem gminy. zowego po zamkniętym kręgu o długości 37 km. Jeziora są połączone strumieniami i kanałami o nie- 3. ZASOBY DZIEDZICTWA I KRAJOBRAZU KUL- wielkim spadku, co umożliwia pokonanie jego trasy TUROWEGO GMINY. w obu kierunkach. Początek i koniec szlaku został zlokalizowany w Wieleniu, gdzie można wypoży- Miejscowość Przemęt – wieś, siedziba Urzędu czyć kajaki oraz uzyskać szczegółowe informacje Gminy posiada zachowany czytelny układ urbani- na temat organizacji spływu. W celu ułatwienia po- styczny z prostokątnym Rynkiem wraz zabudową ruszania się po szlaku, na jego trasie ustawiono sze- małomiasteczkową. Liczy 1576 mieszkańców (stan reg znaków w postaci piktogramów. na 31.12.2007 roku). Pierwsze ślady pobytu czło- Przebieg Konwaliowego Szlaku Kajakowego – za- wieka pojawiają się tutaj już w IV tysiącleciu przed łącznik graficzny nr 3. naszą erą. Około 1200 roku p.n.e. powstał tu i roz- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21109 – Poz. 3549 wijał się pierwszy ośrodek osadniczy kultury łuży- m. in. w Wieleniu, Zaborowie, Mochach – pozosta- ckiej. Trafiono na ślady znacznego grodu prawdopo- ły one w rękach skarbu pruskiego. Część domen dobnie z około połowy I tysiąclecia p.n.e. Leżał on przeznaczono na cele kolonizacyjne. W 1831 roku na szlaku wodnym prowadzącym rynną jezior prze- zaczęto całkowitą likwidację klasztoru. Zakonników męckich, posiadających połączenie z Obrą i Odrą. usunięto, a bogatą bibliotekę wywieziono do Berlina. W IV wieku p.n.e. napłynęła ludność kultury pomor- W 1835 roku przystąpiono do częściowej rozbiórki skiej. Rejon ten słabo zaludniony, leży na uboczu klasztoru. W 1896 roku w okolicy Przemętu prze- ówczesnych szlaków handlowych. W bardzo ma- prowadzono linię kolejową z Leszna do Wolsztyna. łym stopniu uczestniczył w wymianie handlowej z Do Przemętu przyłączono Zaborowo. Była poczta i Imperium Rzymskim. W czasach wczesnopiastow- telegraf. Znajdował się tu przytułek dla ubogich i skich w XI wieku wzniesiono tutaj gród leżący przy starych ludzi, utrzymywany przez kościół. Podczas trakcie prowadzącym z Bytomia nad Odrą przez Powstania Wielkopolskiego sformowano w Przemę- bród w Zieminie do Poznania. W 1210 roku istniało cie w 1919 roku dwustuosobowy oddział. W 1935 tu opole i okręg kasztelański - oparty na północy o roku utworzono gminę wiejską Przemęt. 5 września bagienną dolinę Obry, na wschodzie wzdłuż rzeki 1939 roku do Przemętu wkroczyły wojska niemie- Samicy i Rowu Polskiego, na południu obejmujący ckie. Zlikwidowano siedzibę urzędu gminnego. Prze- Wschowę i dochodzący do Odry, na zachodzie obej- męt wyzwolony został 22 stycznia 1945 roku. W mujący jezioro Sławskie. Od połowy XIII wieku do 1975 roku na nowo powołano gminę w Przemęcie. 1343 roku tereny te należały do książąt śląskich. W 1993 roku włączono w skład Przemętu Przedmie- Około 1300 roku Przemęt uzyskuje prawa miejskie. ście i Zaborowo. W 1395 roku król Władysław Jagiełło zastawił mia- Na terenie gminy znajduje się znaczna ilość obiek- sto wraz ze wsiami: Błotnica, Radomierz, Sączko- tów: sakralnych, dworów, pałaców, parków i zespo- wo i folwarkiem w Zaborowie właścicielom z Gry- łów folwarcznych związanych z tradycją ziemiańską. żyny w zamian za pożyczkę 600 grzywien srebra. Zachowane kościoły to obiekty pochodzące z Nie mogąc spłacić tej pożyczki król w 1408 roku różnego czasu. Z 14 istniejących kościołów 13 to zezwolił klasztorowi cystersów z Wielenia wykupić świątynie rzymsko- katolickie, jedna znajdująca się Przemęt i zastawione wsie. Cystersi przenieśli się w Kaszczorze ewangelicka - obecnie nie jest użyt- do Przemętu w 1418 roku. Posiadłości cysterskie kowana. Cennymi świątyniami o najstarszej metry- stanowiły zwarty kompleks ciągnący się od Prze- ce, na terenie gminy są dwa XVII wieczne świątynie mętu, Błotnicy i Starkowa w kierunku zachodnim w Przemęcie: p.w. .św. Jana Chrzciciela i p.w. śś. do granicy ze Śląskiem, były to: Błotnica, Ciosaniec, Piotra i Pawła. Do najcenniejszych zabytków sakral- Górsko, Kaszczor, Łupica, Mochy, Osłonin, Rado- nych należą również kościoły znajdujące się w Bu- mierz, Starkowo, Szreniawa, Wieleń i Zaborowo. czu, Kaszczorze i Wieleniu pochodzące z XVIII w. Na początku XVI wieku istniała w mieście szkoła. W Pozostałe świątynie pochodzą z XIX i XX w. 1656 roku podczas „Potopu szwedzkiego” na połu- Na terenie gminy znajduje się sześć założeń dwor- dniowo - zachodnią Wielkopolskę dokonały najazdu sko i pałacowo parkowych wpisanych do rejestru wojska brandenburskie. Przemęt i okolice zostały zabytków. Wszystkie obiekty są użytkowane i utrzy- zniszczone a znaczna część ludności wymordowa- mywane w zadowalającym stanie technicznym. Do na. Miasto zostało odbudowane, a w końcu XVII najcenniejszych obiektów należy barokowy dwór wieku nastąpiło znaczne ożywienie gospodarcze. w Popowie Starym. Z terenu gminy sześć parków Okres pokoju został gwałtownie przerwany wypad- objętych jest wpisem do rejestru zabytków. Są to kami wojny północnej, w latach 1702 - 1710 liczne parki w miejscowościach: Barchlin, Bucz, Popowo przemarsze wojsk saskich, szwedzkich i rosyjskich Stare, Siekowo, Sokołowice i Wieleń. Stan parków spowodowały wiele zniszczeń i przyczyniły się do jest zróżnicowany, jednak generalnie stan parków wybuchu epidemii chorób zakaźnych, co wywoła- na terenie gminy jest dostateczny. ło długotrwałe obniżenie liczby ludności. W latach Na obszarze gminy Przemęt znajduje się 14 zewi- 1756 - 63 podczas wojny siedmioletniej przez te- dencjonowanych cmentarzy. Jedenaście z nich to reny te przechodziły wojska pruskie i rosyjskie. W cmentarze rzymsko – katolickie, w tym sześć przy- 1793 roku w wyniku rozbioru Przemęt dostał się kościelnych w: Buczu, Kaszczorze, Mochach, dwa pod panowanie Prus, liczył wtedy 189 mieszkań- w Przemęcie, Wieleniu i trzy ewangelickie: w Buczu ców w tym 28 zakonników, było 35 domów z gliny. tzw. Holm, Kaszczorze i Solcu. Ulice nie były brukowane. Od 1793 roku Przemęt Na terenie gminy istnieje dziesięć obiektów pa- należał do powiatu babimojskiego. Władze pruskie mięci narodowej upamiętniających ofiary I i II wojny z dniem l czerwca 1797 roku pozbawiły Przemęt światowej. Są to dwie tablice w miejscowościach: praw miejskich. Na mocy deklaracji z 1796 roku o Starkowo i Kaszczor oraz osiem pomników w miej- konfiskacie dóbr polskich - duchownych, starostw scowościach: Błotnica, Mochy, Perkowo, Przemęt, i królewszczyzn - i przejęciu ich przez skarb pruski, Sączkowo, Siekowo, Siekówko. sprzedano w 1805 roku dobra cysterskie marszał- kowi dworu pruskiego hrabiemu von Keyserlingk. Z 3.1. OBIEKTY ZABYTKOWE WPISANE DO REJE- części dóbr pocysterskich utworzono tzw. domeny, STRU ZABYTKÓW NIERUCHOMYCH: Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21110 – Poz. 3549

Do rejestru zabytków wpisano najcenniejsze 1539/A z 08.01.1996 r.: obiekty sakralne, założenia pałacowo- dworsko-par- - pałac, kowe, domy mieszkalne oraz wiatraki. - park, stan własnościowy: samorządowy. Pałac jest Barchlin zachowany w dobrym stanie, obecnie w budynku - zespół dworsko - parkowy XIX/XX w., nr rej.: znajduje się szkoła podstawowa, wszelkie naprawy 1567 A z 09.11.1995 r.: i remonty wykonywane są na bieżąco, oprócz tego - dwór, stan własnościowy prywatny, dobry stan przeprowadzono remont generalny dachu wraz z na- zachowania, prawą drewnianej konstrukcji więźby dachowej oraz - park, stan własnościowy: prywatny, stan zacho- wymianą pokrycia dachowego na nową dachówkę, wania: dostateczny, brak prac porządkowych, pie- wymieniono instalację elektryczną, instalację sani- lęgnacyjnych i sanitarnych. tarną i c.o. Wyremontowano również pomieszcze- - wiatrak koźlak, 1824, nr rej.: 1087/A z nia wewnętrzne. 28.03.1988, stan własnościowy: prywatny, stan Park znajduje się w dostatecznym stanie. zachowania: ruina, śladowe pozostałości. Kaszczor Biskupice - kościół par. p.w. św. Wojciecha, nr rej.: 402 - kapliczka, przy domu nr 45, 2 poł. XIX w., nr z 30.10.1953 r., nowy nr rej.: 166/Wlkp./A z rej.: 953/A z 21.05.1977 r., stan własnościowy: 19.04.2004 r., stan własnościowy: kościelny, do- prywatny, zły stan zachowania; cegła na elewa- bry stan zachowania, w 1982 roku gruntowny re- cjach jest silnie zmurszała i zawilgocona – wymaga mont wież – nowa konstrukcja drewniana oraz po- podjęcia prac remontowych. krycie miedziana blachą, konserwacja okien - kościół poewangelicki wraz z terenem dz. Błotnica 1123 przy ul. Cysterskiej, nr rej.:188/Wlkp./A z - dom – część na ul. Wiejska 2 i część na ul. 25.06.2004 r., stan własnościowy: samorządowy, Szkolnej 1(d. nr 101), 3 ćw. XIX w., 1912 r., nr aktualnie obiekt nie jest użytkowany, stan zacho- rej.: 1102/A z 21.04.1988 r., stan własnościowy: wania dostateczny. prywatny. Budynek w dobrym stanie technicznym, - figura św. Jana Nepomucena (przed kościołem), na bieżąco przeprowadzane prace remontowe. 1745r., nr rej.: 618 z 25.02 1957 r., stan własnościo- - wiatrak koźlak, przy drodze do Przemętu, 1802 wy: kościelny, zły stan zachowania, wymaga konser- r., nr rej.: 1126/A z 30.03.1988 r., stan własnoś- wacji piaskowca i kamienia z którego jest wykonana. ciowy: prywatny, bardzo zły stan zachowania – w - wiatrak koźlak, 1859 r., nr rej.: 885 z 19.02.1970 szczątkowej formie, grozi katastrofą budowlaną. r., stan własnościowy: prywatny, wiatrak koźlak, 1859 r., nr rej.: 971/A z 26.05.1983 r. – jeden wia- Bucz trak dwie decyzje, stan własnościowy: prywatny, - kościół par. p.w. św. Barbary, drewn., 2 poł. obiekt w dobrym stanie technicznym, użytkowany XVIII w., nr rej.: 243 z 25.11.1932 r. nowy nr rej. na cele letniskowe. zab.: 165/Wlkp./A (19.04.2004 r.), stan własnoś- - wiatrak koźlak, 1761 r., nr rej.. 1019/A z ciowy: kościelny stan zachowania dostateczny. 29.06.1983 r., stan własnościowy: prywatny, za- Kościół przeszedł w ostatnich latach wymianę po- chowany w dobrym stanie technicznym, użytkowa- krycia dachowego oraz szalowania, oraz szalowania ny na cele letniskowe. i impregnację elewacji. W Najbliższym czasie planu- je się wykonanie nowej instalacji elektrycznej oraz Mochy przeprowadzenie znaczących prac remontowo- re- - dom- ul. 3 Maja 50 (d. nr 152), szach., 1809 r., nowacyjnych. Polegać one będą m. in. na wzmoc- nr rej.: 1131/A z 15.12.1988r ., stan własnościo- nieniu i izolacji ław fundamentowych, remoncie wy: prywatny, dostateczny stan zachowania. ścian ryglowo- słupkowych konstrukcji ciesielskiej, częściowej wymianie belek stopowych, demontażu Popowo Stare i montaży nowego pokrycia dachowego wraz z re- - zespół pałacowy, XVIII w.: nowy nr rej.: 405/1- montem więźby dachowej. Zaplanowano również 2/Wlkp./A (16.08.2006 r. remont posadzki i tynków wewnętrznych - pałac, nr rej.: 359 z 31.01.1952 r., stan włas- - dzwonnica, drewn., dawny nr rej.: 573/A/Le z nościowy: prywatny, wzorowy stan techniczny, 30.04.1969 r., nowy nr rej. zab.: 165/2/Wlkp./A z od 1994 właściciel przeprowadzał w nim general- 19.04.2004 r., stan własnościowy: kościelny, stan ne prace remontowe, wnętrze zostało zrekonstruo- zachowania dostateczny, planowane do przeprowa- wane, w związku z czym obiekt utrzymany jest w dzenie prace remontowe: wykonanie opaski drenar- bardzo dobrym stanie. skiej, wzmocnienie i izolacja ław fundamentowych, - park, nr rej.: 1162/90 z 12.02.1990 r., stan remont ścian ryglowych i elementów więźby dacho- własnościowy: prywatny, dobry stan zachowa- wej, wymiana pokrycia dachu i remont posadzki nia, przeprowadzone zostały prace porządkowe i - zespół pałacowo - parkowy, XIX/XX w., nr rej.: sanitarne. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21111 – Poz. 3549

- gorzelnia folwarczna, 1901, nr rej.: 1394/A Park utrzymany jest w dobrym stanie jedynie w z 03.04.1993 r., stan własnościowy: prywatny, otoczeniu pałacu, pozostała część wymaga przepro- zachowana jest w dobrym stanie technicznym, wadzenia prac rewaloryzacyjnych. czynna, nadal odbywa się w niej produkcja spi- - spichlerz dworski, 1845 r., nr rej.: 1199 z rytusu. 29.07.1970 r., stan własnościowy: prywatny, obiekt nie jest obecnie użytkowany, jego stan tech- Przemęt niczny jest zły, wymaga podjęcia pilnych prac re- - dawne założenie urbanistyczne i zespół budow- montowo - zabezpieczających lany, XIII-XIX w., nr rej.: 1329/A z 3 1.07.1992 r., - wiatrak koźlak (przy drodze do Śniat), 1777 r., stan własnościowy: prywatny. nr rej.: 1118/A z 28.03.1988 r., stan własnościo- - kościół p.w. św. Piotra i Pawła, poł. XVII w., wy: prywatny, dostateczny stan zachowania, w XVIII w., nr rej.: 198 z 29.12.1932 r. nowy nr rej.: ostatnich latach nastąpiła wymiana dachu i remont 167/Wlkp./A (19.04.2004 r.), stan własnościowy: skrzydeł. kościelny, utrzymany jest w dobrym stanie tech- nicznym. W latach 2000-2002 przeprowadzono re- Siekówko mont konstrukcji i pokrycia ba wieży, wprowadzono - wiatrak koźlak (przy drodze do Przemętu), 1771 nowe rynny i opierzenia, wykonano kompleksowe r., nr rej.: 1119/A z 28.03.1988 r., stan własnoś- odnowienie wnętrza i wyposażenia. ciowy: prywatny, zachowany w złym stanie. - kościół cmentarny p.w. św. Andrzeja, pocz. XIX w., 1894, nr rej.: 887 z 19.02.1970 r., nowy nr rej. Sokołowice 168/Wlkp./A (19.04.2004 r.), stan własnościowy: - zespół dworski, 1 poł. XIX w., nr rej.: 1200/A z kościelny. Obiekt jest utrzymany w zadawalającym 29.07.1970 r. stanie technicznym. W ostatnim czasie wykonano - dwór, stan własnościowy: ANR, stan zacho- prace remontowe przy dachu, rynnach i opierzeniach. wania dobry, obiekt obecnie nie jest zamieszkały i - zespół klasztorny cystersów, XVII-XIX w.: nowy użytkowany. nr rej.: 169/Wlkp./A (19.04.2004 r.), stan: - 2 budynki folwarczne, stan własnościowy: ANR, - kościół p.w. św. Jana Chrzciciela, nr rej.: 197 z zły stan techniczny. 22.11.1932 r., - spichlerz, stan własnościowy: ANR, obecnie nie - klasztor, nr rej.: 417 z 28.11.1968 r., użytkowany, stan zachowania dostateczny. stan własnościowy: kościelny, obiekty są w za- - park, nr rej.: 1598/A z 10.01.1996 r., stan włas- dawalającym stanie, poddawane na bieżąco napra- nościowy – ANR, dostateczny stan zachowania, wom i remontom. W ostatnich latach w kościele na wymaga prac rewaloryzacyjnych. dużą skalę wykonanych zostało szereg znaczących - 2 stodoły folwarczne (w pn. i płd. cz. wsi), prac konserwatorskich wnętrza. szach., poł. XIX w., nr rej.: 1028/A z 30.10.1987 - budynek folwarczny, 3 ćw. XIX w., nr rej.: 1556/ r., stan własnościowy: ANR, zły stan zachowania. A z 31.08.1995 r.(d. Zaborowo), stan własnościo- Brak remontów przy obiektach folwarcznych po- wy: prywatny, obiekt w złym stanie technicznym. woduje ich niszczenie i dewastacje.

Radomierz Solec - wiatrak koźlak, 1703 r., 1830 r., nr rej.: 892 z - dom - ul. Szkolna 5 (d. nr 27), drewn., XIX w., 20.02.1970r., stan własnościowy: prywatny bar- nr rej.: 1136/A z 29.12.1988 r., stan własnościo- dzo zły stan techniczny obiektu – szczątkowe for- wy: prywatny, bardzo zły stan zachowania, brak my, grozi zawaleniem. jakichkolwiek remontów, konstrukcja drewniana ścian jest zaatakowana przez drewnojady, uszko- Sączkowo dzona przez korozję biologiczną. - wiatrak koźlak, 1 poł. XIX w., nr rej.: 1107/A z - dom - ul. Wolsztyńska 39 (d. nr 41), szach., 28.03.1988 r., stan własnościowy: prywatny, bar- poł. XIX w., nr rej.: 1135/A z 23.12.1988 r., stan dzo zły stan zachowania, grozi zawaleniem. własnościowy: prywatny, stan zachowania dosta- teczny. Siekowo - dom - ul. Wolsztyńska 37(d. nr 42), szach., - zespół pałacowy, 2 poł. XIX w., nr rej.: 1395 z poł. XIX w., nr rej.: 1134/A z 23.12.1988 r., stan 24.02.1973 r.: własnościowy: prywatny, budynek obecnie jest re- pałac montowany; wymiana dachu i odnowa elewacji ze- - park wnętrznej w związku z czym jego stan zachowania stan własnościowy: prywatny jest dobry. Pałac znajduje się w dobrym stanie technicznym, - dom - ul. Wolsztyńska 33/35 (d. nr 43/44), gruntownie remontowany w 1970 r. W 2003 roku szach., poł. XIX w., nr rej.: 1133/A z 24.12.1988 częściowo wymieniony został dach. Od 1950 roku r., stan własnościowy: prywatny, stan zachowania mieści się w budynku oddział szpitala neuropsychia- dostateczny. trycznego. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21112 – Poz. 3549

Wieleń 11. Zagroda nr 47,: - kościół par. p.w. Nawiedzenia NMP, XVIII w., nr a) dom, szach., 1882 r, rej.: 252 z 22.11.1932 r., nowy nr rej.: 170/Wlkp./ 12. Dom nr 4, szach., 1888 r. A (19.04.2004 r.), stan własnościowy: kościelny. 13. Dom nr 8, glin.-szach., 2 poł. XIX, remont. ok. Obiekt utrzymany w dobrym stanie technicznym, 1950-1955 r., 1965 r. i 1970 r. na bieżąco prowadzone są prace remontowe i kon- 14. Dom nr 23, glin.-szach., 4 ćw. XIX w., remont. serwatorskie. ok. 1960 r.- 15.05 2008 r. uzyskano decyzje po- - figura św. Jana Nepomucena, drewn., XVIII w., zwalającą na rozbiórkę. nr rej.: 617 z 25.02.1957 r., stan własnościowy: 15. Dom nr 28, szach., 1874r, cz. przebud. 1975 r. kościelny. - zespół dworski, 4 ćw. XIX w., nr rej.: 1279/A z Błotnica 29.04.1992 r.: ul. Słoneczna - dworek, 16. Poczta z mieszkaniem, ob. dom nr 2, mur., 1 - park, ćw. XX w. stan własnościowy: samorządowy, dworek za- 17. Dom nr 15/17 (d. nr 56), mur., XIX/XX w. ul. chowany w zadawalającym stanie, wymagane Szkolna przeprowadzenie prac remontowych przy elewacji 18. Dom nr 8 (d. nr 12), mur., pocz. XX w. zewnętrznej. Układ kompozycyjny parku jest znie- 19. Dom nr 2(d. nr 101) z ogrodzeniem, , mur., 3 kształcony i wymaga prac rewaloryzacyjnych. ćw. XIX w., rozbud. 1912 r. część bud. na ul. Wiej- skiej 2 i część na ul. Szkolnej 1. 3.2. OBIEKTY ZABYTKOWE NIERUCHOME Z TE- 20. Kolejowa wodociągowa wieża ciśnień, mur., RENU GMINY UJĘTE W EWIDENCJI ZABYTKÓW ok. 1909 r. 21. Wiatrak koźlak, drewn., 1802 r. Wykaz obiektów z ewidencji WWKZ stanowi pod- stawę do opracowania, po uprzedniej weryfikacji, Bucz gminnej ewidencji zabytków. 22. Zespół Kościoła par p.w. św. Barbary: a) kościół, drewn., 1782 r., remont. 1958 r. i 1969 r., Barchlin b) dzwonnica, drewn., k. XVIII w. 23.) Zespół pałacowo-folwarczny: 1. Zespół Dworsko - folwarczny: a) pałac, ob. szkoła podstawowa, mur., 4 ćw. XIX w., a) dwór, mur., 1893, cz. przebudowane wnętrze b) brama wjazdowa, mur., 4 ćw. XIX w.,. po 1945 r., c) park krajobrazowy ze stawem, k. XIX, wł. b) park krajobrazowy, k. XIX, folwark: c) stajnia, ob. cielętnik, mur., 1917, d) stodoła, mur., k. XIX, d) obora, mur., pocz. XX, e) stodoła, ze spichlerzem, mur., k. XIX, e) chlewnia, mur., pocz. XX, f) spichlerz, mur 1881 r., f) stodoła, mur., 1918, g) dwojak, ob. dom, ul. Kasztanowa nr 9 (d. 10), g) spichlerz, mur., k. XIX, mur., k. XIX w., h) sześciorak, ob. dom., mur., k. XIX,. h) czworak, ob. dom, ul. Kasztanowa nr 11 (d. 9), i) trojak, ob. dom, mur., k. XIX. mur., pocz. XX w., i) czworak, ob. dom, ul. Kasztanowa nr 5 (d. 12), ul. Główna mur., pocz. XX w. 2. Dom nr 8 (d. 12), mur., k. XIX w. ul. Kasztanowa 3. Dom nr 21 (d. 27), mur., 1916r. 24. Dom kultury, ob. biblioteka, bud. nr 15, mur., 4. Dom nr 22 (d. 30), szach., 2 poł. XIX w. pocz. XX w. 5. Dom nr 31 (d. 32), mur., 1936 r. 25. Dom nr 56 (d. 35), szach., 1820 r. 26. Dom nr 72 (d. 41), mur., pocz. XX w. ul. Śmigielska 27. Dom nr 78 (d. 44), szach.-glin., k. XVIII w., 6. Dom nr 1 (d. 13), mur., 2 poł. XIX w. przebud. 1873 r. 7. Wiatrak koźlak, drewn., 1824 r., remont. 28. Dom nr 82 (d. 46), szach.-mur., k. XIX w. 1913 r. – szczątkowe pozostałości 29. Dom nr 84 (d. 47), szach., k. XIX w. 30. Dom nr 110 (d. 50), mur., k. XIX w.ul. Koś- Biskupice cielna 8. Kapliczka, mur., 1913 r. 31. Dom z częścią gospodarczą nr 3 (d. 4), mur., 9. Kapliczka z rzeźbą św. Wawrzyńca, mur., pocz. XIX/XX w. XX w. 32. Zagroda nr 4 (d. 1): 10. Zagroda nr 45: a) dom, mur., k. XIX w., a) dom, szach., 1880 r, b) stodoła z częścią inwentarska, mur., pocz. XX w. b) obora, szach., 4 ćw. XIX w., 33. Kuźnia przy domu nr 61, mur., pocz. XX w. c) stodoła, szach., 4 ćw. XIX w.,- nie istnieje 34. cmentarz przykościelny, zał. 2 poł. XVIII w. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21113 – Poz. 3549

35. cmentarz ewangelicki, zał. XIX w. – tzw. HOLM 14,16, 18, mur., 3 ćw. XIX w. (między Biskupicami a Sikorzynem) ul. Prosta 63. Stodoła w zagrodzie nr 2, szach., k. XIX w. Bucz Nowy ul. Przemęcka 36. Dom nr 14, szach., ok. poł. XIX w. 64. Dom nr 12 (d. nr 56), mur., 1 ćw. XXw. 37 Kaszczor 65. Zagroda nr 26 (d. nr 119): 38. Zespół Kościoła par p.w. św. Wojciecha: a) dom, szach., 2 poł. XIX w., a) kościół, mur., 1764-1775 r., ul. Słoneczna b) figura św. Jana Nepomucena, kam., 1745 r. 66. Dom nr 26 (d. nr 44), mur., 1929 r. 39. Kościół poewangelicki, mur., 4 ćw. XIX w. ul. Szkolna 40. Kaplica cmentarna, mur., 4 ćw. XIX w. 67. Szkoła, ob. podstawowa, bud. nr 19, mur., 41. Zespół folwarczny: pocz. XX w. a) rządcówka, mur., 2 poł. XIX w., b) obora ze stodołą, mur., 2 poł. XIX w., Mochy c) czworak, ob. dom, ul. Cysterska nr 10 (d. nr 68. Zespół folwarczny (rozparcelowany 1905 r.): 182), mur., 2 poł. XIX w. a) czworak, ob. dom, ul. Lipowa nr 1 (d. nr 49), ul. Cysterska mur., k. XIX w. 42. Dom nr 15 (d. nr 178), mur., k. XIX w. b) dwojak, ob. dom, ul. Lipowa nr 2, mur., ocz. ul. Wiatrakowa XX w. 43. Zagroda nr 9 (d. nr 43): c) obora przy ul. Lipowej nr 2, mur., 1891 r., a) dom, mur., k. XIX w., d) dwojak, ob. dom, ul. Podgórna nr 3 (d. 44), b) stodoła z częścią gospodarczą glin., k. XIX w. mur., k. XIX w., ul. Poprzeczna e) dwojak, ob. dom, ul. Szkolna nr 19, mur., 1 44. Dom nr 1 (d. nr 173), szach., 2 poł. XIX w.ul. ćw. XX w., Powstańców Wielkopolskich f) dwojak, ob. dom, ul. Szkolna nr 23, mur., 1 45. Dom nr 12 (d. nr 69), mur., 1904 r. ćw. XX w., 46. Dom nr 14 (d. nr 72), mur., pocz. XX w. g) dwojak, ob. dom, ul. Szkolna nr 25, mur., 1 47. Dom nr 16 (d. nr 2), mur., pocz. XX w. ćw. XX w. , 48. Dom nr 19 (d. nr 9), mur., pocz. XX w. h) dom, ul. Szkolna nr 12, mur., 1 ćw. XX w., 49. Dom nr 37 (d. nr 33), mur., 1 ćw. XX w. i) dom, ul. Szkolna nr 21, mur., pocz. XX w., 50. Dom nr 56 (d. nr 12), mur., 1 ćw. XX w. j) dom folwarczny, ul. Szkolna nr 13, mur., 51. Dom nr 58 (d. nr 22), mur., 1 ćw. XX w. pocz. XX w. ul. Szkolna ul. Sportowa 69. Szkoła, ob. dom mieszkalny nr 9 (d. nr 61), 52. Przedszkole bud. nr 1, mur., k. XIX w. mur., l. 20 XX w. 53. Budynek gospodarczy przy ul. Sportowej ul. 3 Maja nr 1 (d. 192), mur., pocz. XX w. 70. Dom nr 4 (d. nr 170), mur., pocz. XX w. 54. Zagroda nr 13: 71. Dom nr 16 (d. nr 164), mur., 1 ćw. XX w. a) dom, mur., 1905 r, 72. Dom nr 50 (d. nr 152), szach., 1809 r. b) budynek inwentarsko-gospodarczy, mur., 73. Zagroda nr 52 (d. nr 151): pocz. XX w. a) dom, szach. ok.1850 r., ul. Zachodnia b) stodoła, szach. k. XIX w. 55. Dom nr 22 (d. 113) mur., 1900 r. 74. Dom nr 55 (d. nr 114), szach., 2 poł. XIX w.ul. ul. Krótka Powstańców Wielkopolskich 56. Stodoła przy ul. Krótka nr 2, mur., k. XIX w. 75. Dom nr 1 (d. nr 202), mur., 2 poł. XIX w. 57. Wiatrak koźlak, drewn., 1859 r. 76. Dom nr 3 (d. nr 203), mur., 2 poł. XIX w. 58. Wiatrak koźlak, drewn., 1761 r. 77. Dom nr 10 (d. nr 39), mur., pocz. XX w. 59. cmentarz przykościelny, zał. pocz. XIX w. 78. Dom nr 18 (d. nr 19), mur., k. XIX w. 60. cmentarz parafialny, zał. ok. poł. XIX w. 79. Dom nr 27 (d. nr 251), drew.-mur., 4 ćw. XIX 61. cmentarz ewangelicki, zał. 2 poł. XIX w. w. 80. Dom nr 37 (d. nr 254), szach., k. XIX.ul. Wol- Kluczewo sztyńska 62. Zespół dworsko-folwarczny: 81. Mleczarnia bud. nr 14, mur., 1900. a) dwór, mur., 2 poł. XIX w. 82. cmentarz parafialny, d. ewangelicki, zał. kon. b) pozostałości parku, XIX/XX w. XIX w. c) obora, mur., 3 ćw. XIX w. 83. cmentarz przykościelny, zał. XVIII w. d) spichlerz, mur., XIX/XX w. e) ośmiorak, ob. dom przy ul. Akacjowej nr 12, Nowa Wieś mur., 3 ćw. XIX w. 84. Kapliczka, mur., 1908 r. f) dwanaściorak, ob. dom przy ul. Akacjowej nr ul. Dworcowa Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21114 – Poz. 3549

85. Dom nr 3 (d. nr 62), mur., pocz. XX w. 2 poł. XIX w. ul. Przemęcka ul. Leśna 86. Dom nr 1 (d. nr 73), mur., pocz. XX w. 108. Dom nr 2 (d. nr 32), mur., k. XIX w. 87. Dom nr 7 (d. nr 76), szach., 2 poł. XIX w. 109. cmentarz ewangelicki, zał. XIX w. – ob. rzym- skokatolicki Olejnica ul. Słoneczna Poświętno 88. Leśniczówka i. dom mieszkalny, bud. nr 4, 110. Kapliczka mur., 1881r. mur., 1909 r. 111. Szkoła, ob. bud. mieszkalny nr 2, mur., k. XIX w. 89. Kapliczka, mur., 1 ćw. XX w. 112. Świetlica wiejska, bud. nr 3, mur., pocz. XX w. 90. Kapliczka z figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem, 113. Dom nr 11, mur., 4 ćw. XIX w., przebud. mur., pocz. XX w. 114. Dom nr 13, szach., 1870 r., przebud. 1912 r. 115. Dom nr 23, szach., 1888 r. Osłonin 116. Dom nr 39, szach., 4 ćw. XIX w., podwyższe- 91. Zespół folwarczny (rozparcelowany nie dachu i powiększenie okien 1932 r. 4 ćw. XIX w.): 117. Stodoła w zagrodzie nr 37, mur., pocz. XX w. a) rządcówka, mur.,4 ćw. XIX w., ob. dom przy- 118. Stodoła w zagrodzie nr 39, mur., pocz. XX w. ul. Parkowej nr 12 i nr 14 119. Stodoła w zagrodzie nr 45, glin.-mur., pocz. b) budynek gospodarczy, mur., pocz. XX w., XX w. trakcie uzyskiwania pozwolenia na rozbiórkę. c) stodoła, mur. szach., 3 ćw. XIX w. ul. Parkowa Przemęt 92. Dom nr 5 (d. nr 26), szach., 1891. Układ urbanistyczny, XIII w., od 1797 ruralistycz- 93. Dom nr 7 (d. nr 28), szach.-mur., 4 ćw. XIX. ny.120. Zespół Kościoła par p.w. św. Andrzeja Apo- stoła.: Perkowo a) kościół, ob. cmentarny, mur., pocz. XIX, re- 94. Kapliczka obok domu nr 12 przy mont. 1859 r., rozbud. 1894 r., ul. Konwaliowej,(d. nr 55), mur., pocz. XX w. b )ogrodzenie z bramą, mur., 2 poł. XIX w. ul. Konwaliowa 121. Kościół p.w. śś. Piotra i Pawła, ob. fil., 95. Dom nr 6 (d. 58), szach., 4 ćw. XIX w. mur.-kam., 1650 r. (z wykorzystaniem fun- ul. Powstańców Wielkopolskich damentów gotyckiego kościoła), wzmocnie- 96. Szkoła ob. podstawowa, bud. nr 22, mur., 1 nie ścian prezbiterium 2 poł. XVII, remont. ćw. XX w. wnętrze 1772 r., nowe wyposażenie wnętrza 97. Dom nr 26 (d. nr 4), szach.-drewn., k. XIX w. 1775 r., gruntownie remont. w latach 1763- 98. Dom nr 34 (d. nr 1), mur., I ćw. XX w. 1779 r., remont. 1954 r. ul. Wolsztyńska 122. Zespół klasztorny Cystersów, od 1836 r. 99. Dom nr 4 (d. nr 94), szach., 4 ćw. XIX w. kościoła par. p.w. św. Jana Chrzciciela: 100. Dom nr 11 (d. nr 62), mur., k. XIX w. a) kościół, mur., 1651-1690 r., arch. Jerzy i Jan Catenazzi, hełmy wież 1725 r., zniszczony Popowo Stare pożarem w 1742 r. odbud. z dobud. kruch- 101. Zespół dworsko-folwarczny: ty między wieżowej 1758-1 759 r., gruntow- a) dwór, mur., ok. 1775—1785, arch. Ignacy nie restaur. 1805 r., remont. 1956-1957 r., Grajremont.1826 r.,1908 r. i 1918, adaptacja od 2004 roku systematycznie restaurowane salonu na kaplicę publiczną l. 60 XX w., wnętrze. b) park krajobrazowy, k. XIX w., b) krużganek z kaplicą, mur., pocz. lub poł. XVII w., c) kaplica, mur., 2 poł. XIX w.,folwark: c) płd. skrzydło klasztoru, ob. plebania, d) stajnia ogierów, ob. dom mieszkalny, mur., mur., 1604 r., zniszczony pożarem 1742 1859 r., adaptowana na mieszkania 1936 r., r.,odbud.1767 r. i XIX w., cz. rozebrany 1914 r., e) owczarnia, mur., k. XIX 1911 r., (planowana d) pozostałości wirydarza i ogród klasztorny, adaptacja na chlewnie). 123. Kapliczka z rzeźbą św. Jana Nepomucena, f) stodoła, mur., k. XIX w., pocz. XX w. g) gorzelnia, mur., 1901 r. ul. Opacka ul. Szkolna 124. Dom nr 8 (d. nr 22), mur., XIX/XX w. 102. Szkoła bud. nr 17, ob. tzw. ,, zerówka” 125. Dom nr 12 (d. nr 20), mur., pocz. XX w. i część mieszkalna, mur., 1897—1898 r. 126. Budynek gospodarczy w zagrodzie, ul. Opacka 103. Dom nr 7 (d. nr 5), mur., 1873 r. nr 2 (d. 25), mur., k. XIX w. ul. Lipowa Rynek 104. Dom nr 39 (d. nr 27), mur., pocz. XX w. 127. Dom nr 13 (d. 58), mur., pocz. XX w. 105. Dom nr 59 (d. nr 37), szach., 2 poł. XIX w. 128. Dom nr 17 (d. nr 33), mur., pocz. XX w. 106. Dom nr 40 (d. nr 46), 1 poł. XIX w. ul. Zaborowska 107. Dom nr 32 (d. nr 49), szach.-mur., 129. Zespół folwarczny: Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21115 – Poz. 3549

a) rządcówka, ob. bud. mieszkalny nr 3, mur., h) stodoła, mur., k. XIX w. 2 poł. XIX w. i) spichlerz, mur., 1846, b) obora ze stajnią i spichlerzem, mur., 2 poł. j) wozownia, mur., 3 ćw. XIX w. XIX w. k) fontanna, mur., k. XIX w. c) gorzelnia, ob. bud. Mieszkalny nr 7, mur., k. l) ogrodzenie, mur., pocz. XX w. XIX w. m) ośmiorak, ob. dom nr 26, mur., 3 ćw. XIX w. d) park krajobrazowy, k. XIX w. n) ośmiorak, ob. dom nr 27, mur., 2 poł. XIX w. e) czworak, ob. dom mieszkalny nr 5, mur., 1902 r. 150. Dom nr 18, mur., 1918 r. 130. Dom nr 15 (d. nr 8/9), szach., k. XIX w. 151. Dom nr 19, mur., 1901 r. 131. Dom nr 17, szach., k. XIX w. 152. Dom nr 68, mur., 1904 r. ul. Jagiellońska 153. Dom nr 74, mur., k. XIX w. 132. Zespół młyna: 154. Dom nr 79, mur., 4 ćw. XIX w. a) młyn, mur., 1 dek. XX w., rozbud., 155. Wiatrak koźlak, drewn., 1777 r. b) dom właściciela, ob. mieszkalny nr 21, mur., 156. Budynek inwentarski w zagrodzie nr 30, mur., 1 ćw. XX w., przebud. pocz. XX w. 133. cmentarz przykościelny, przy kościele 157. Stodoła w zagrodzie nr 11, szach.-mur., XIX/ św. Andrzeja, zał. poł. XIX w. XX w. 134. cmentarz przykościelny, przy kościele p.w. 158. Stodoła w zagrodzie nr 83, szach., 4 ćw. XIX w. św. Piotra i Pawła, zał. poł. XVII w. 159. cmentarz parafialny, zał. XX w.

Radomierz Siekówko ul. Słoneczna 160. Kapliczka z figurą Matki Boskiej w zagrodzie nr 135. Czworak, ob. dom nr 41 i 43 62, mur., 1920 r. ( d. nr. 46/48), mur., 1901 r. 161. Kapliczka z figurą św. Jana Nepomucena,mur., 136. Kapliczka z figurą Matki Boskiej 1 ćw. XX w. z Dzieciątkiem, mur., 1915 r. 162. Szkoła, ob. Podstawowa, mur., pocz. XX w. 137. Wiatrak koźlak, drewn., 1800 r.- nie istnieje 163. Wiatrak koźlak, drewn., 1771 r.

Sączkowo Sokołowice (d. Sokołowo) 138. Szkoła ob. dom mieszkalny nr 31, 164. Zespół dworsko-folwarczny: mur., pocz. XX w. a) dwór, mur., 1806—1810, dobud. 139. Zagroda nr 64: skrzydła 1857, gruntownie remont. 1969r., a) dom, mur., k. XIX w. b) park krajobrazowy, pocz. XX w., b) stodoła, szach., k. XIX w. folwark: 140. Dom nr 12, mur., 1882 r. c) rządcówka, ob. dom nr 2, mur., 141. Dom nr 14, mur., k. XIX w. 3 ćw. XIX w., dobud. część wsch. 1905, 142. Dom nr 19, mur., 4 ćw. XIX w. d) stajnia, mur., ok. poł. XIX w. 143. Dom nr 58, mur., 1911r. e) 2 obory, mur., pocz. XX w. (w jednym budyn- 144. Dom nr 59, mur., 1911r. ku) 145. Dom nr 60, mur., pocz. XX w. f) obora, mur., 3 ćw. XIX w. 146. Wiatrak koźlak, drewn., 1 poł. XIX w. g) stodoła, szach., ok. poł. XIX w. h) spichlerz, szach., 1 poł. XIX w. Siekowo i) kuźnia z częścią mieszkalną, mur., pocz. XX 147. Kościół par. p.w. Niepokalanego Poczęcia w. NMP, mur., pocz. XX w. rozbud. 1954 r. j) dwojak, ob. świetlica wiejska, mur., XIX/XX 148. Szkoła, ob. szkoła podstawowa i w. przedszkole,mur., pocz. XX w. k) czworak, ob. dom nr 5, mur., 1911, 149. Zespół pałacowo-folwarczny l) czworak, ob. dom nr 6, mur., k. XIX w. a) pałac, mur., 1878-1879 r. arch. Zygmunt m) czworak, ob. dom nr 7, mur., pocz. XX, w. Gogolewski, restaur. 1914 r., gruntownie re- n) czworak, ob. dom nr 9, mur., 1 dek. XX w. mont. 1970 r. remont. 1970 r. b) park regularny (część płd.), k. XVIII w., roz- o) czworak, ob. dom nr 10/11, mur.(kam.), szerzony o krajobrazowy ok. 1870-1880 r. 1893-1896 r. c) oficyna, wł. mur., 2 poł. XIX w. p) dom, ob. nr 15, mur., 1848 r., folwark, tzw. d) kancelaria, ob. dom mieszkalny nr 3, mur., Mały, na tzw. ,,Górce”: k. XIX w. r) wolarnia, mur.(kam.), ok. poł. XIX w. e) stajnia koni wyjazdowych, mur., 3 ćw. XIX w. s) stodoła, szach. ok. poł. XIX w. f) obora, mur., ok. 1896 – 1906 r. t) dwojak, ob. dom nr 3, mur., ok. poł. XIX w. g) chlewnia, mur., 1867 r., częściowo rozebra- przebud. na i zaadaptowana na budynek mieszkalny Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21116 – Poz. 3549

Solec ny pocysterski, opacki, obecnie parafialny kościół ul. Wolsztyńska świętego Jana Chrzciciela w Przemęcie. W świątyni 165. Kapliczka obok domu nr 39, mur., pocz. XX w. będącej jednym z największych kościołów wielko- 166. Dom nr 39 nr (d. nr 41), szach., ok. poł. XIX. polski niezwykle bogate wyposażenie i wystrój wpi- 167. Dom nr 37 nr ( d. nr 42), szach., ok. poł. XIX. sano do rejestru pod numerami 157/B decyzją z 8 168. Dom nr 33/35 (d. nr 43/44), szach., ok. poł. XIX w. lutego 1985 roku, a następnie uzupełniono decyzją 169. Zajazd, ob. dom nr 30 ze świetlicą, mur., nr 239/B z 9 września 1997. Łącznie w tych de- 1910 r. cyzjach ujęto 109 obiektów, na które składają się ul. Szkolna m.in. wieloelementowe ołtarze, stalle czy konfe- 170. Dom nr 5 (d. nr 27), drewn., ok. poł. XIX w. sjonały a więc w rzeczywistości jest zabytkowych 171. Dom nr 18(d. nr 7), mur., XIX/XX w. obrazów rzeźb i wytworów rzemiosła ponad dwa 172. Dom nr 27 (d. nr 17), szach., ok. poł. XIX w. razy więcej, co odzwierciedla ilość kart ewidencyj- 173. cmentarz ewangelicki, zał. XIX w. nych - 235. Stan wyposażenia kościoła w Przemę- cie w ostatnich latach zdecydowanie uległ popra- Solec Nowy wie. Wykonanych zostało szereg znaczących prac 174. Zespół Kościoła par. konserwatorskich. Nastąpiła w 2004 roku wymia- p.w. MB Częstochowskiej na okien witrażowych w prezbiterium i transepcie ( a) kościół, mur., pocz. XX, w. tzw. nawa poprzeczna), renowacja polichromii skle- 175. Dom nr 6, mur.-szach., XIX w. pień prezbiterium i nawy poprzecznej wraz z zejścia- 176. Dom nr 28, szach.-drewn., 2 poł. XIX w. mi, odnowienie kaplicy Matki Boskiej Częstochow- 177. Dom nr 29, szach.-drewn., ok. poł. XIX w. skiej. W 2006 roku przeprowadzono konserwację i 178. Dom nr 43, szach.-drewn., k. XIX w. renowację barokowego ołtarza głównego i ambony. 179. cmentarz parafialny, d. ewangelicki, zał. ok. Zdjęte zostały dekoracje rzeźbiarskie i figury drew- 1900 r. niane, które zabrano do pracowni do Torunia i tam poddano konserwacji, polegającej na nasyceniu ży- Starkowo wic i wzmocnieniu struktury drewna oraz zatruciu i 180. Kapliczka, mur., 2 poł. XIX w. odtworzeniu polichromii złoceń. Dzięki tym pracom 181. Kapliczka obok domu nr 12, mur., 1 ćw. XX w. możemy obecnie podziwiać przepiękny ponad 300- 182. Wiatrak koźlak, drewn., pocz. XVIII w. letni ołtarz główny. W następnym roku kolejnym re- montem przeprowadzonym na dużą skalę było odre- Wieleń staurowanie wszystkich 7 bocznych ołtarzy i ołtarza 183. Kościół fil. p.w. Nawiedzenia NMP, mur., w krużganku. Prace finansowano przy udziale i ze 1731-1735 r. wskazaniami Wojewódzkiego Wielkopolskiego Kon- 184. Figura św. Jana Nepomucena na słupie drew., serwatora Zabytków, Urzędu Marszałkowskiego, XVIII w. parafian a także Urzędu Gminy Przemęt. W 2008 185. Kapliczka z figurą św. Antoniego z Dzieciąt- roku przemalowano korpus, czyli nawę główną, od- kiem, mur., pocz. XX w. nowiono: sztukaterię, konfesjonały i drogę krzyżo- 186. Zespół dworski: wą. W tym samym roku rozpoczęto również prace a) dwór, mur., 4 ćw. XIX w., konserwatorskie prospektu organowego, chóru oraz b) pozostałości parku krajobrazowego, 2 poł. XIX w. organów. Ogrom zadań do wykonania z perspekty- 187. Gorzelnia, mur., ok. 1920-1930. wy zwiedzającego świątynię wydaje się niedostrze- 188. cmentarz przykościelny, zał. I poł. XVIII w. galny, ponieważ wizualnie można podziwiać jedynie szafę instrumentu, odrestaurowaną przez pracow- 3.3. OBIEKTY ZABYTKOWE RUCHOME Z TERE- nię konserwatorską. Przemęcie organy składają się NU GMINY PRZEMĘT z około 1500 piszczałek różnej wielkości. Podczas prac organmistrzowskich zdemontowano piszczał- Podobnie jak w innych gminach powiatu wol- ki, wiatrownice, przewieziono poszczególne części sztyńskiego zabytki ruchome wpisane do rejestru do warsztatu i tam podjęto odpowiednie działania. zabytków to głównie wystrój i wyposażenie koś- W trakcie inwentaryzacji elementów drewnianych ciołów. Wyjątkiem są zabytkowe elementy wypo- okazało się, że wiele z nich wymaga rekonstruk- sażenia (m.in. stolarka drzwiowa) oraz wystroju cji, ponieważ stopień zniszczenia przez szkodni- przede wszystkim sztukaterie sali balowej pałacu w ki drewna był tak wysoki, że nie nadawały się do Popowie Starym wpisane do rejestru zabytków pod dalszego użytkowania. Remont trwał do wiosny br. numerem 253/B decyzją z 10 kwietnia 1974 roku. i aktualnie można podziwiać brzmienie organów i Pałac po przeprowadzonym w latach 90. remoncie cieszyć się z zakończenia ich renowacji Dzięki doko- i wykonanej w latach 2001-2002 konserwacji sztu- nanym remontom na tak dużą skalę i planowanym katerii sali balowej jest dziś w bardzo dobrym stanie w najbliższym czasie do realizacji kościół p.w. św. i nie wymaga żadnej interwencji konserwatorskiej, Jana Chrzciciela odzyskuje swój blask i staje się a jedynie bieżących przeglądów. Spośród kościołów prawdziwym skarbem ziemi przemęckiej. W 2006 położonych w gminie Przemęt głównym jest daw- roku na uroczystościach z okazji św. Piotra i Pawła, Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21117 – Poz. 3549 wójt Gminy Przemęt p. Dorota Gorzelniak wraz z Przemęt Przewodniczącym Rady Gminy Przemęt p. Zeno- - wyposażenie kościoła p.w. śś. Piotra i Pawła, 9 nem Klechą, wręczyli ks. Proboszczowi Edmundowi pozycji, nr rej.: 165 B z dnia 19.11.1986 r. Magdziarz Złotą Odznakę Ministra Kultury i Dziedzi- - wyposażenie kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela, ctwa Narodowego „Za opiekę nad zabytkami”. nr rej.: 157/B z dnia 08.02.1985 r., nowy nr rej.: Kolejnym kościołem położonym w Przemęcie jest 61/Wlkp/B kościół p.w. św. Piotra i Pawła o jednorodnym ro- - dekoracje sztukatorskie w kościele p.w. św. Jana kokowym wyposażeniu wnętrza poddanym pracom Chrzciciela, nr rej.: 293/B z dnia 09.09.1997 r. konserwatorskim w roku 2001 i uwieńczonych pełnym sukcesem. Całe wyposażenie wnętrza jest Wieleń wpisane do rejestru zabytków pod numerem 165/B - Wyposażenie kościoła par. p.w. Narodzenia NMP, decyzją z 19 października 1986. Również związa- 54 pozycji, nr rej.: 203 B z dnia 20.04.1990 r. ny z działalnością cystersów jest kościół parafialny p.w. św. Wojciecha w Kaszczorze dysponujący sto- Ewidencja zabytków ruchomych: sunkowo skromnym wyposażeniem, wpisanym do rejestru zabytków pod numerem 236/B decyzją z 3 1. Bucz kwietnia 1997 (łącznie 25 obiektów) nie wymaga- Wyposażenie kościoła par. p.w. św. Barbary – 63 jącym szczególnych interwencji z wyjątkiem wysta- karty wionych na działania czynników atmosferycznych 2. Kaszczor kamiennych nagrobków na cmentarzu przykościel- Wyposażenie kościoła par. p.w. św. Wojciecha nym oraz kamiennej rzeźbie świętego Jana Nepo- – 41 kart mucena przy bramie wjazdowej. 3. Popowo Stare Do parafii w Kaszczorze należy filialny kościół Wyposażenie pałacu – 14 kart p.w. Nawiedzenia NMP w Wieleniu znane sanktua- 4. Przemęt rium maryjne. Zabytki ruchome (58 obiektów) skła- Wyposażenie kościoła klasztornego p.w. św. Jana dające się na jego wyposażenie i wystrój wpisano Chrzciciela – 236 kart do rejestru zabytków pod numerem 203/B decyzją Wyposażenie kościoła par. p.w. św. Piotra i Pawła z 20 kwietnia 1990. Od roku 1989 systematycz- – 52 karty nie, kolejno prowadzone są prace konserwatorskie Wyposażenie kościoła cmentarnego p.w. św. An- przy elementach wyposażenia, głównie ołtarzach drzeja – 3 karty bocznych, które sukcesywnie zakonserwowano. Z 5. Wieleń poważniejszych pozostałych do wykonania działań Wyposażenie kościoła par. p.w. Narodzenia NMP pozostaje jedynie konserwacja ambony. – 125 kart Ostatnim z kościołów posiadających wyposaże- nie zabytkowe wpisane do rejestru zabytków jest 3.4. KRAJOBRAZ KULTUROWY niewielki, drewniany kościół parafialny p.w. św. Barbary w Buczu. Łącznie wpisano tam 31 po- Przemęcki Park Krajobrazowy - został utworzony zycji pod numerem 279/B decyzją z 11 czerwca 25 listopada 1991 roku. Celem jego powołania jest 1973. Stan obiektów jest raczej niezadowalający, zachowanie jednego z najciekawszych fragmentów wymagający prac konserwatorskich, spośród któ- krajobrazu polodowcowego w Wielkopolsce oraz rych najważniejszym winno być odsłonięcie spod związanych z tym krajobrazem zespołów leśno- łą- wielu przemalowań historycznej polichromii zdo- kowo- jeziornych. biącej ściany kościoła. Należy również uzupełnić Przemęcki Park Krajobrazowy położony jest w decyzję o wpisie do rejestru obiektów, które w południowo- zachodniej części województwa wiel- roku 1973 nie zostały zakwalifikowane jako za- kopolskiego na obszarze gmin: Przemęt, Włoszako- bytkowe a ewidentnie posiadają takie cechy. W wice, Wijewo, Wschowa i Śmigiel. Według regiona- tym celu w roku 2002 wykonano ewidencję uzu- lizacji fizyczno-geograficznej leży on na Pojezierzu pełniającą. Sławskim, a niewielki skrawek w obrębie Pojezierza Ponadto na terenie gminy Przemęt do rejestru Krzywińskiego. Powierzchnia Parku wynosi 21.450 pod numerem 21 l/B wpisano przydrożną figurę ha ( lasy to 8.330 ha, użytki rolne – 11.640 ha, św. Jana Nepomucena z XVIII wieku ustawioną wody – 1.480), z czego 9.100 ha leży na tere- w miejscowości Wieleń. nie gminy Przemęt. Na pozostałe gminy przypada powierzchnia: Włoszakowice- 7.350 ha, Wijewo Obiekty wpisane do księgi „B” rejestru zabytków – 3.000, Wschowa - 200 ha. Krajobraz parku i jego ruchomych: urozmaicona rzeźba są efektem jego ostatniego zlo- dowacenia zwanego bałtyckim, które miało miejsce Bucz ok. 15 tys. lat temu. Wody lodowca żłobiły pod jego - wyposażenie kościoła parafialnego p.w. św. Bar- czaszą głębokie i szerokie rowy. Pokrywa lodowca bary, 39 pozycji, nr rej.: 279 B z dnia 11.06.1973 r. uległszy całkowitemu stopnieniu ukazała olbrzymie rynny wypełnione wodą. Tak powstały jeziora, któ- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21118 – Poz. 3549 rych na terenie parku jest 24. Są one bardzo ważne - Siekowo – park pałacowy, zał. 2 poł. XIX w., nr ze względu na wartości przyrodnicze, krajobrazowe rej.: 1395 z 24.02.1973 r. i turystyczne. Jeziora połączone są ze sobą licznymi - Sokołowice – park dworski, zał. kon. XIX w., nr ciekami, tworząc w ten sposób naturalne wytyczo- rej.: 1598/A z 10.01.1996 r. ne i malownicze szlaki kajakowe. - Wieleń – park pałacowy, zał. XIX w., nr rej.: 1279/A z 29.04.1992 r. Na terenie parku znajdują się dwa duże kompleksy Generalnie stan parków na terenie gminy jest do- leśne. Pierwszy położony jest na południowy –za- stateczny. Wszystkie założenia parkowe wymagają chód od Włoszakowic, a drugi na zachód od rynny prac porządkowych, sanitarnych i pielęgnacyjnych. jezior przemęckich. Niewielki obszar leśny to Wie- leńskie Góry. Lasy zajmują 39% powierzchni par- Na obszarze gminy Przemęt znajduje się 14 zewi- ku. Największy udział mają siedliska boru świeże- dencjonowanych cmentarzy: go i boru mieszanego. W borze świeżym dominuje sosna. Runo to przede wszystkim: borówka czarna, Bucz trzcinnik leśny, rokiet pospolity, borówka brusznica 1. cmentarz przykościelny, zał. 2 poł. XVIII w. i wrzos. W borze mieszanym obok sosny występują 2. cmentarz ewangelicki, zał. XIX w. – tzw. dęby, w runie: konwalia majowa, konwalijka dwu- HOLM (między Biskupicami, a Sikorzynem) listna i szczawik zajęczy. Bogatsze typy lasów znajdują się w okolicach Kaszczor Jezior: Wielkiego, Małego i Trzebidzkiego. W Prze- 3. cmentarz przykościelny, zał. pocz. XIX w. męckim Parku Krajobrazowym na podstawie prowa- 4. cmentarz parafialny, zał. ok. poł. XIX w. dzonych badań stwierdzono występowanie ok. 700 5. cmentarz ewangelicki, zał. 2 poł. XIX w. roślin naczyniowych; w tym 30 podlega ochronie całkowitej ( m.in. buławik czerwony, lilia złotogłów, Mochy rosiczki, grążel żółty).Licznie reprezentowane są 6. cmentarz parafialny, d. ewangelicki, zał. kon. XIX w. mięczaki, owady, ryby, płazy, gady oraz ssaki. Spo- 7. cmentarz przykościelny, zał. XVIII w. śród owadów na uwagę zasługuje nasz największy chrząszcz- jelonek rogacz. Wśród gadów i płazów Popowo Stare stwierdzono występowanie takich gatunków jak: 8. cmentarz ewangelicki, zał. XIX w. – ob. rzym- żaba zielona, żaba trawna, ropucha zwyczajna, pa- skokatolicki dalec, jaszczurka zwinka i zaskroniec. Najlepiej roz- poznana jest awifauna. Dotychczas stwierdzono na Przemęt tym obszarze 182 gatunki ptaków. Wśród ptaków 9. cmentarz przykościelny, przy kościele św. An- lęgowych występuje 7 gatunków rzadkich i zagro- drzeja, zał. poł. XIX w. żonych w Polsce wyginięciem: bąk, kania ruda, 10. cmentarz przykościelny, przy kościele p.w. błotniak zbożowy, bielik, kropiatka, rudogłówka i św. Piotra i Pawła, zał. poł. XVII w. wąsatka. Wartości przyrodnicze parku podnoszą rezerwaty Siekowo przyrody: rezerwaty ścisłe - ,,Torfowisko nad Je- 11. cmentarz parafialny, zał. XX w. ziorem Świętym”, ,,Jezioro Trzebidzkie” i ,,Wyspa Konwaliowa”. Na obszarze parku znajdują się także Solec pomniki przyrody. Na uwagę zasługują zabytki ar- 12. cmentarz ewangelicki, zał. XIX w. chitektury sakralnej, dworki, pałacyki i nieliczne już wiatraki. Wyznaczone są także szlaki turystyczne Solec Nowy piesze, rowerowe, konne i wodne. Przemęcki Park 13. cmentarz parafialny, d. ewangelicki, zał ok. Krajobrazowy spełnia funkcje ochronne, dydaktycz- 1900 r. ne, wychowawcze, turystyczne, rekreacyjne oraz naukowo- badawcze. Park jest częścią Wieloprze- Wieleń strzennego Systemu Obszarów Chronionych w Polsce. 14. cmentarz przykościelny, zał. I poł. XVIII w.

Na terenie gminy znajduje się sześć parków wpi- Żaden z wymienionych powyżej cmentarzy nie sanych do rejestru zabytków. Są to parki w miej- jest własnością gminną. Cmentarze ewangelickie scowościach: w Buczu tzw HOLM, Kaszczorze i Solcu umiejsco- - Barchlin – park dworski, zał. XIX/XX w.. nr rej.: wione w lasach są w szczątkowej formie, podlegają 1567/A z 9.11.1995 r. dewastacji. Głównym problemem jest tu brak środ- - Bucz – park dworski, zał. XX w., nr rej.: 1539/A ków finansowych na ich utrzymanie i rewaloryza- z 8.01.1996 r. cję. Pozostałe cmentarze są własnością kościelną i - Popowo Stare – park pałacowy, zał. kon. XIX utrzymane są w dobrym stanie. w., nr rej.: 1162/90 z 12.02.1990 r., nowy nr rej.: Obecnie na terenie gminy znajduje się osiem wia- 405/1-2/Wlkp/A z 16.08.2006 r. traków wpisanych do rejestru zabytków: Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21119 – Poz. 3549

Barchlin ofiar z lat 1939-1945. - wiatrak koźlak, 1824, nr rej.: 1087/A z 28.03.1988 r. - Mochy - ,,Pomnik Obrońców Ojczyzny” - Na Błotnica skrzyżowaniu ul. Dębowej z ul. Powstańców - wiatrak koźlak, przy drodze do Przemętu, 1802 Wlkp. znajduje się pomnik w formie niskiego obe- r., nr rej.: 1126/A z 30.03.1988 r. lisku zwieńczonego orłem z rozpostartymi skrzyd- Kaszczor łami upamiętniający 4 powstańców wielkopolskich. - wiatrak koźlak, 1859 r., nr rej.: 885 z 19.02.1970 r. Na górnej tablicy znajduje się napis: ,,Za wolność - wiatrak koźlak, 1859 r., nr rej.: 971/A z 1918-1919’’, na dolnej: ,,Ojczyźnie życie swe od- 26.05.1983 r. – jeden wiatrak dwie decyzje dali: Ludwik Pawlicki 1901-1920, Józef Waszkow- - wiatrak koźlak, 1761 r., nr rej.. 1019/A z ski 1899-1920, Józef Tomys 1893-1940, Józef 29.06.1983 r. Pochanke 1888-1942”. Do budowy wykorzystano Radomierz kamienie z poprzedniego pomnika postawionego - wiatrak koźlak, 1703 r., 1830 r., nr rej.: 892 z w 1928 roku, zburzonego przez okupanta w 1939 20.02.1970 r. roku. Sączkowo - wiatrak koźlak, 1 poł. XIX w., nr rej.: 1107/A z - Perkowo – „Pomnik Serca Jezusowego” - Na 28.03.1988 r. przeciwko szkoły podstawowej znajduje się pomnik Siekowo Serca Jezusowego. Na pomniku umieszczono dwie - wiatrak koźlak (przy drodze do Śniat), 1777 r., tablice. Na górnej tablicy znajdują się napisy:,, Ku nr rej.: 1118/A z 28.03.1988 r. czci i pamięci poległym z gminy Przemęckiej” oraz,, Siekówko Najświętsze Serce Jezusa bądź naszą miłością”. Na - wiatrak koźlak (przy drodze do Przemętu), 1771 dolnej tablicy umieszczono napis:,, Polegli wojacy z r., nr rej.: 1119/A z 28.03.1988 r. Perkowa”, pod którą zostały wymienione nazwiska osób, które zginęły za ojczyznę. W latach 1955 i Wszystkie wiatraki są własnością prywatną. W 2005 zostały przeprowadzone prace renowacyjne. dobrym stanie zachowane są dwa wiatraki w Kasz- czorze, które są użytkowane na cele letniskowe. - Przemęt - ,,Kapliczka Matki Boskiej” - Na ul. Po- W dostatecznym stanie zachowania jest wiatrak wstańców Wlkp. 36 (przy drodze do Śmigla) wznie- w Siekowie. Pozostałe wiatraki są zachowane w siono w okresie międzywojennym pomnik z figurą bardzo złym stanie technicznym (zwłaszcza w m. Matki Boskiej ku czci mieszkańców poległych na Barchlin – śladowe pozostałości), w szczątkowej frontach pierwszej wojny światowej i w powstaniu formie i grożą katastrofą budowlaną. wielkopolskim. Pomnik zniszczony przez hitlerow- ców, został odbudowany po drugiej wojnie świato- Na terenie gminy Przemęt istnieje dziesięć obiek- wej. Na pomniku umieszczono 3 tablice. Na głównej tów pamięci narodowej upamiętniających ofiary I i II tablicy znajduje się napis: ,,Polegli na Polu Chwały wojny światowej. Są to: 1914-1918 (nazwiska 18 osób), powstaniec wiel- kopolski 1918-1919 Jęsiek Walenty, 1939-1945 - dwie tablice w miejscowościach: (nazwiska 16 osób). Cześć ich pamięci”. Na bocz- - Starkowo - Przy głównym skrzyżowaniu, obok nych dwóch tablicach nazwiska zaginionych w II przystanku PKS stoi kaplica św. Wawrzyńca z 1848 wojnie światowej - 8 osób. r. Wewnątrz kaplicy znajduje się rzeźba św. Waw- rzyńca, a w niszy wieży rzeźba św. Anny. Przy niej - Przemęt – Na cmentarzu przy kościele p.w. św. 1 IX 2000 roku odsłonięto pomnik w formie tablicy Piotra i Pawła stoi figura – rzeźba przedstawiają- wykonanej z czarnego granitu, upamiętniający 19 ca Matkę Bożą płaczącą nad zmarłym synem tzw. ofiar z lat 1914-1920 i 27 ofiar z lat 1939-1945. Pietę. Rzeźba ta została postawiona na kamiennym - Kaszczor - Na murze kościoła p.w. św. Wojcie- postumencie w 1850 roku. Pod figurą znajdują się cha na ścianie zachodniej znajduje się od zewnątrz tablice o następujących treściach: „Pamięci pole- tablica ku czci ofiar II wojny światowej, w tym za- głych parafian 1914 – 1921” oraz „W 50 roczni- męczonego w Gusen tutejszego wikariusza ks. Ro- cę wybuchu II wojny światowej poległym rodakom berta Marcinowskiego (1904-1940) cześć oddaje społeczeństwo ziemi przemęckiej”.

- osiem pomników w miejscowościach: - Sączkowo - ,,Pomnik Serca Jezusowego” - Na - Błotnica - ,,Pomnik Serca Jezusowego” - Na prywatnej posesji stoi figura Serca Jezusowego z skrzyżowaniu dróg ul. Wiejskiej z ul. Jeziorną w tablicą na cokole, upamiętniająca 21 ofiar I wojny centrum wsi przy figurze Serca Jezusowego usta- światowej i trzy ofiary II wojny światowej, w tym wiono małą dzwonnicę, w 1991roku odsłonięto Edwarda Tomińskiego, kierownika tutejszej szkoły dwie tablice ku czci ofiar I i II wojny światowej oraz w latach 1931-1939, który zginął w 1940 roku w powstania wielkopolskiego z nazwiskami 20 miesz- Katyniu. kańców wsi poległych w latach 1914-1919 i 13 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21120 – Poz. 3549

- Siekówko - ,,Kapliczka św. Jana Nepomucena” 3.5 ZABYTKI ARCHEOLOGICZNE Z TERENU GMI- - W środku wsi przy skrzyżowaniu dróg znajduje NY PRZEMĘT się kapliczka z figurą św. Jana Nepomucena. W 1987 r. wmurowano w dolnej części kapliczki tab- Obok walorów przyrodniczych i krajobrazowych lice z napisem:,, W hołdzie poległym bohaterom w obszar gminy Przemęt skupia przebogate informa- I i II wojnie światowej wdzięczni mieszkańcy Sie- cje obrazujące intensywne procesy osadnicze, za- kówka. Polegli w I wojnie światowej – nazwiska chodzące tu od pradziejów po okres średniowiecz- 9 osób, polegli w II wojnie światowej – nazwiska ny, a zarejestrowane przez archeologów w postaci 3 osób, zginęli w obozach – nazwiska 7 osób”. W punktów osadniczych stanowiących archeologiczne czasie okupacji niemieckiej figura stojąca na środ- dobra kultury. Są to wszelkie stanowiska archeo- ku wioski została rozebrana. Po zakończeniu dzia- logiczne z zalegającymi w ich obrębie warstwami łań wojennych postanowiono odbudować figurę kulturowymi, z widocznymi w krajobrazie reliktami tak jak było pierwotnie. Po długich staraniach uda- grodzisk oraz niewidocznymi w rzeźbie terenowej ło się odbudować figurę w 1946 roku. Statua św. śladami osad i cmentarzysk. Z ,,Raportu o stanie za- Jana przechowywana była w kościele parafialnym bytków w Gminie Przemęt” sporządzonym w 2004 w Przemęcie. W roku 2008 zakończono gruntow- roku przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w ny remont obiektu. Poznaniu wynika, iż na terenie gminy Przemęt znaj- dują się 3 grodziska, 586 osad i 12 cmentarzysk, - Siekowo - Przy drodze do Przemętu znajdu- z czego 30 stanowisk archeologicznych wpisanych je się założony 1974 roku cmentarz, a na nim jest do rejestru zabytków - 1 grodzisko, 5 cmenta- pomnik wykonany z kamienia składający się z rzysk i 24 osady. dwóch tablic, upamiętniający 18 ofiar I wojny światowej i 21 ofiar II wojny światowej oraz ks. Zestawienie liczbowe stanowisk archeologicznych Stanisława Kałka – budowniczego tutejszego ma terenie gminy, zewidencjonowanych kościoła. i wpisanych do rejestru zabytków, łącznie z ich funkcją

Liczba stanowisk wpisanych Stanowiska archeologiczne Liczba ogółem do rejestru zabytków Grodziska 3 1 Stanowiska osadowe 586 24 Cmentarzyska 12 5 Łącznie 601 30

W skład podanych powyżej stanowisk archeo- Górsko logicznych wchodzą punkty osadnicze sięgające 3. st. 3 (dz. nr 47), osada, kultura łużycka, epoki kamienia i wczesnego okresu brązu, po przez wczesne średniowiecze, nr rej.:1272/A z dnia kulturę łużycką, przeworską, po okres wczesnego 2.04.1992 r. średniowiecza i okres średniowiecza. Najczęściej 4. st. 4 (dz. nr 48, 49, 50), osada, wczesne śred- rejestrowanymi śladami egzystencji człowieka pre- niowiecze, nr rej.: 1273/A z dnia 2.04.1992 r. historycznego były: fragmenty naczyń glinianych, 5. st. 5 (dz. nr 26, 27, 51), osada, kultura łuży- narzędzia i półwytwory z krzemienia oraz drobne cka, wczesne średniowiecze, nr rej1285/A z dnia przedmioty codziennego użytku. 21.04.1992 r. 6. st. 6 (dz. nr 27), osada, kultura łużycka, kul- Wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych tura przeworska, wczesne średniowiecze, nr rej.: do rejestru zabytków 1284/A z dnia 21.04.1992 r. 7. st. 13 (dz. nr 246,295), obozowisko, epoka Barchlin kamienia, nr rej.: 1276/A z dnia 2.04.1992 r. 1. st. 1 (dz. nr 20), cmentarzysko, kultura łuży- 8. st. 14 ( dz. nr 299, 296, 297), obozowisko, cka, młodsza epoka brązu, 1000-650 r. p.n.e., nr epoka kamienia, osada, wczesne średniowiecze, nr rej.: 1323/A z dnia 6.12.1971 r. rej.: 1277/A z dnia 3.04.1992 r. 9. st. 17 (dz. nr 153, 304/1), obozowisko, okres Bucz mezolitu, nr rej.: 1275/A z dnia 2.04.1992 r. 2. st. 1 (dz. nr 154), cmentarzysko, kultura łuży- 10. st. 19 (dz. nr 332, 333), obozowisko, epoka cka, młodsza epoka brązu, 1000-800 r. p.n.e., nr kamienia, nr rej.: 1274/A z dnia 2.04.1992 r. rej.: 1321/A z dnia 4.12.1971 r. 11. st.23 (dz. nr 17, 18) obozowisko, epoka kamie- nia, osada, kultura łużycka z epoki brązu, osada, wczes- ne średniowiecze, nr rej.: 1298/A z dnia 6.05.1992 r. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21121 – Poz. 3549

12. st. 24 (dz. nr 18, 19, 20, 21), obozowisko, czor, wzdłuż cieków wodnych: Rzeka Solecka, epoka kamienia, mezolit, osada, kultura łużycka, nr Kanał Mochyński, Struga Kaszczorska a następnie rej.: 1299/A z dnia 6.05.1992 r. wzdłuż Jeziora Wieleńskiego, Osłonińskiego i Gór- 13. st. 28 ( dz. nr 11, 17), osada, kultura łu- skiego obejmując miejscowości: Wieleń, Osłonin i życka, kultura Przeworska, nr rej.: 1283/A z dnia Olejnica. W strefie tej występują głownie stano- 4.04.1992 r. wiska z okresu młodszej epoki kamienia. Drugą 14. st. 29 (dz. nr 13), osada, kultura łużycka, nr strefę ochrony stanowisk archeologicznych tworzą rej.: 1271/A z dnia 2.04.1992 r. skupiska stanowisk zlokalizowanych pomiędzy Je- 15. st. 31 (dz. nr 14), osada, kultura łużycka, nr ziorem Osłonińskim i Wieleńskim a Jeziorem Do- rej.: 1267/A z dnia 31.03.1992 r. minickim. W strefie tej znajduje się miejscowość 16. st. 37 (dz. nr 41, 42), osada, wczesne śred- Górsko. Trzecia strefa ochrony stanowisk arche- niowiecze, nr rej.: 1281/A z dnia 4.04.1992 r. ologicznych - największa obszarowo, obejmuje 17. st. 38 (dz. nr 42), osada, kultura łużycka, część centralną i wschodnią gminy. W jej skład wczesne średniowiecze, nr rej.: 1268/A z dnia wchodzi 19 miejscowości: Nowa Wieś, Perkowo, 31.03.1992 r. Przemęt, Błotnica, Radomierz, Sączkowo, Sieków- 18. st. 39 (dz. nr 47, 46, 45) osada, wczesne ko, Siekowo, Kluczewo, Borek, Bucz, Bucz Nowy, średniowiecze, nr rej.: 1282/A z dnia 4.04.1992r. Barchlin, Popowo Stare, Poświętno, Biskupice i 19. st. 41 (dz. nr 41), osada, kultura łużycka, nr Sokołowice. rej.: 1278/A z dnia 4.04.1992 r. Czynnikiem wyróżniającym się w klasyfikacji Kluczewo wartości osadniczej środowiska naturalnego gminy 20. st. 1 (dz. 1084), cmentarzysko, kultura łu- Przemęt jest dobrze rozwinięta sieć hydrograficzna, życka, koniec epoki brązu, nr rej.: 1292/A z dnia dostęp do wydajnych źródeł wody był podstawo- 29.11.1971 r. wym i niezmiennym w czasie warunkiem lokaliza- cji siedzib ludzkich. Sieć cieków miała w pradzie- Osłonin jach decydujący wpływ przy podziale obszaru na 21. st. 1 (dz. nr 246L), obozowisko, mezolit, nr ekumenę i strefę pustki osadniczej – anekumenę. rej.: 1322/A z dnia 6.07.1992 r. Widoczna jest tu koncentracja stanowisk arche- 22. st. 2 (dz. nr 66/2, 66/3, 116), obozowisko, ologicznych zarówno na niezalesionych obecnie i mezolit, osada, wczesne średniowiecze, nr rej.: niezabagnionych terasach jeziornych jak i wzdłuż 1324/A z dnia 6.07.1992 r. pradolinek drobnych cieków wolno płynących lub 23. st. 3 (dz. nr 68, 70/5, 67/1, 67/2, 67/3), znajdujących ujście w rynnach jeziornych. Wyraźną osada, kultura łużycka, nr rej.: 1319/A z dnia pustkę osadniczą stanowią tereny wysoczyznowe, 8.06.1992 r. wododziałowe pozbawione owych „życiodajnych” 24. st. 8 (dz. nr 328), osada, kultura łużycka, nr źródeł. Początki wyraźnie uchwytnej penetracji rej.: 1317/A z dnia 8.06.1992 r. osadniczej grup ludzkich na terenie obecnej gminy 25. st. 9 (dz. nr 333), osada, wczesne średnio- Przemęt wiążą się z epoką kamienia, a ściślej z jej wiecze (XI-XII w.), nr rej.: 1318/A z dnia 8.06.1992 środkowym okresem – mezolitem. Ludność mezo- r. lityczna preferowała typ gospodarki przyswajalnej, 26. st. 19 (dz. nr 246L), obozowisko, epoka ka- eksploatującej środowisko bez wyraźnego narusze- mienia, nr rej.: 1323/A z dnia 6.07.1992 r. nia jego geoekosystemu, a opartej na zbieractwie, 27. st. 20 (dz. nr 246L), obozowisko, epoka ka- łowiectwie. Ludność ta prowadziła przeważnie mienia, nr rej.: 1321/A z dnia 6.07.1992 r. na wpół osiadły tryb życia penetrując środowisko leśne wczesnego holocenu. Skupiska punktów Perkowo osadniczych z tego okresu występują w północnej 28. st. 1, cmentarzysko IV, V okres brązu, nr i wschodniej części gminy. Duże skupiska wystę- rej.: 37, wpisane na mocy orzeczenia konserwator- pują m.in. u podnóża Góry Karpaty. Interesującym skiego KS.Z.II-1/27/49 z dnia 3.10.1949 r. znaleziskiem jest fragment czaszki renifera z oko- lic Sączkowa. Prawdziwą eksplozją osadniczą w Popowo Stare porównaniu do poprzednich okresów, stanowiło 29. st. 1 (dz. nr 301), cmentarzysko, epo- osadnictwo ludności kulturowej łużyckiej. Śladom ka brązu, kultura łużycka, nr rej.: 1301/A z dnia stałych osad towarzyszą rozproszone obozowiska 30.11.1971 r. sezonowe oraz cmentarzyska świadczące m.in. o 30. st. 2 (dz. nr 257), grodzisko, wczesne śred- długości zasiedlenia ówczesnych mikroregionów a niowiecze, nr rej.: 1306/A z dnia 1.12.1971 r. tym samym stosowania takich technik eksploata- cji środowiska, które go nadmiernie nie niszczyły. Na terenie gminy Przemęt wyróżnia się 3 strefy Struktura gospodarki kultury łużyckiej miała cha- ochrony stanowisk archeologicznych. Jedna z nich rakter kompleksowy i wielostronny, a poszczegól- występuje w zachodniej części gminy i rozciąga ne jej gałęzie jak: uprawa ziemi z techniką żarową się od miejscowości Solec do miejscowości Kasz- i systemem odłogowoleśnym, uprawa ogrodowa, Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21122 – Poz. 3549 hodowla zwierząt, zbieractwo i myśliwstwo uzu- pradziejów preferencją tych samych mikroregio- pełniały się wzajemnie. Lokalizacja mikroregionów nów osadniczych. Trudno jest tu wyróżnić granice osadniczych dowodzi natomiast wykorzystywania skupisk osadniczych. Osadnictwo średniowieczne różnych miejsc siedliskowych i zróżnicowanych rysuje się w większości gleb. Ślady osad i obozowisk z tego okresu wy- w miejscach wcześniej związanych z osadni- stępuje na obszarze całej gminy. Większe skupiska ctwem wczesnośredniowiecznym. osad kultury łużyckiej zarejestrowano w okolicach Z terenu gminy Przemęt zachowało się wiele gro- Nowej Wsi, w kompleksie jezior Boszkowskiego, dzisk pierścieniowych, datowanych od końca VI Trzebidzkiego i Buckiego. Osady rozlokowane są do XII wieku oraz grodzisk stożkowych – dawnych również u podnóża i na stokach wyniesienia Góra siedzib rycerskich z XIII-XV wieku. Ponadto zareje- Karpaty. Kolejne bardzo intensywne skupisko osad- strowano szereg stanowisk archeologicznych – od nicze znajduje się w kompleksie jezior Osłonińskiego najstarszych obozowisk kultury hamburskiej po i Miałkiego. Kolejną jednostką kulturową poświad- późnośredniowieczne. Pogłębione studia nad do- czoną zabytkowym materiałem archeologicznym brami kultury oraz przygotowanie jej szczegółowej na terenie gminy Przemęt jest kultura Przeworska. dokumentacji umożliwi lepsze rozpoznanie zasobu Widoczny jest wyraźny regres osadniczy ujawniają- dziedzictwa archeologicznego gminie. Służyć to cy się znacznie mniejszą ilością i w postaci bardzo będzie podejmowaniu właściwych decyzji poprzez rozproszonych punktów osadniczych. Miejsce du- stosowanie kroków prawnych dotyczących użyt- żych mikroregionów osadniczych kultury łużyckiej kowania terenu i planowania przestrzennego. zajmują niekiedy znacznie od siebie oddalone sku- piska dwóch, trzech, rzadko czterech większych 4. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE OCHRO- stanowisk, na obrzeżach których występują zwy- NY ZASOBÓW DZIEDZICTWA I KRAJOBRAZU kle ślady obozowisk sezonowych. Osadnictwo to KULTUROWEGO. skupia się głownie na krawędziach lub niskich tera- sach małych dolinek oraz na terasach jeziornych, z 4.1. STAN ZACHOWANIA ZABYTKÓW I ZA- rzadka wkraczając na tereny wysoczyznowe. Naj- GROŻENIA DLA ZABYTKÓW więcej „Przeworskach punktów osadniczych na te- renie gminy rysuje się w paśmie środkowym i pół- 4.1.1. STAN ZACHOWANIA I ZAGROŻENIA DLA nocno – wschodnim. Kolejny etap osadnictwa na ZABYTKÓW NIERUCHOMYCH obszarze gminy Przemęt związany jest z okresem wczesnego średniowiecza. Okres ten poprzedzony CHARAKTERYSTYKA ZASOBÓW KULTURO- został wielkim regresem osadniczym i ludnościo- WYCH GMINY PRZEMĘT: wym związanym z okresem wielkiej wędrówki lu- Gmina Przemęt zajmuje południową część powia- dów. W VI w. n. e. zaczęły formować się nowe tu, o terenach rolniczych, podzielonych kanałami układy osadnicze (uchwytne dopiero w wiekach obrzańskimi, na której terenie znajduje się wiele następnych) na bazie zupełnie nowego systemu cennych zabytków. Miejscowość Przemęt, siedzi- gospodarki żywnościowej. Zaznaczył się wówczas ba Urzędu Gminy, posiada zachowany czytelny w agrotechnice wyraźny postęp polegający na wy- układ urbanistyczny z prostokątnym Rynkiem wraz stąpieniu całego kompleksu innowacji zarówno w zabudową małomiasteczkową. Układ nie jest znie- sposobach uprawy ziemi, jak i w zakresie narzędzi. kształcony późniejszymi zmianami. Jego powstanie Upowszechnił się ekstensywny system przemien- jest ściśle związane z istnieniem opactwa cyster- no-ugorowy uprawy zbóż ozimych i jarych. W ho- sów. Zabudowa wsi, objęta ochroną przez wpis do dowli zwierząt domowych wzrósł udział świń. Ne- rejestru zabytków, składa się głównie z kamienic o gatywnym skutkiem rewolucji agrarnej wczesnego wielkości i formach typowych dla architektury XIX średniowiecza była zapoczątkowana wówczas na i pierwszej połowy XX wieku. Większość budyn- większą skalę dewastacja eksploatowanego jedno- ków o parterowych bryłach nakrytych dwuspado- stronnie środowiska przyrodniczego. Ślady osadni- wymi dachami. Układ ten powinien być uwzględ- ctwa wczesnośredniowiecznego na terenie gminy niony i chroniony przy planowaniu przestrzennym, rysują się w postaci mniej lub bardziej zwartych a nowe działania inwestycyjne należy prowadzić w skupisk. Występują one zarówno na równiach za- ten sposób, aby nie wpłynęły one ujemnie na ich lewowych jak i na wyższych terasach. Widoczna zabytkowe walory. W Przemęcie znajdują się cen- jest również penetracja osadnicza partii wysoczy- ne zabytki architektury sakralnej. Najważniejszym znowych. Pierwsze wyraźne skupisko widoczne jest zespół dawnych zabudowań klasztoru cyster- jest wzdłuż rynny jezior przemęckich (J. Przemę- sów, w skład, którego wchodzi kościół p.w. św. cie, J. Błotnickie, J. Radomierskie). Drugie skupi- Jana Chrzciciela oraz dawny klasztor. Obiekty zo- sko rysuje się na obrzeżach jezior Boszkowskiego, stały zbudowane w latach 1651 - 1767, przy któ- Buckiego i Trzebidzkiego. Kolejne zagęszczenie śla- rych uczestniczyli architekci Jan i Jerzy Catenazzi. dów osadnictwa widoczne jest w kompleksie jezior Obiekty są w dobrym stanie, poddawane na bie- Osłonińskiego i Górskiego. Wieki pełnego średnio- żąco konserwacjom i remontom. Kościół p.w. św. wiecza zamazują nieco wyraźna przez cały okres Piotra i Pawła na tzw. Przedmieściu został wybudo- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21123 – Poz. 3549 wany w XVII-XVIII w. i jest utrzymany w dobrym Podobny problem występuje w przypadku za- stanie technicznym W latach 2000-2002 przepro- bytkowych wiatraków, których stan techniczny wadzono remont konstrukcji i pokrycia na wieży, w większości jest bardzo zły. Obecnie na terenie wprowadzono nowe rynny i opierzenia, wykonano gminy jest osiem wiatraków. W dobrym stanie za- kompleksowe odnowienie wnętrza i wyposażenia. chowane są dwa wiatraki w Kaszczorze, które są Kościół filialny p.w. św. Andrzeja został zbudowa- użytkowane na cele letniskowe. W dostatecznym ny w pocz. XIX wieku. W ostatnich latach wyko- stanie znajduje się wiatrak w miejscowości Sieko- nano prace remontowe przy dachu, rynnach i opie- wo. Pozostałe wiatraki zachowane są w złym sta- rzeniach. Obiekt jest utrzymany w zadowalającym nie technicznym, w szczątkowej formie i wiele z stanie technicznym. Na terenie gminy znajdują się nich grozi katastrofą budowlaną. także cenne barokowe kościoły: p.w. św. Wojcie- Na terenie gminy znajduje się sześć parków cha w Kaszczorze i p.w. Narodzenia NMP w Wie- wpisanych do rejestru zabytków. Są to parki w leniu. Obiekty zbudowane w XVIII w., elewacjach miejscowościach: Barchlin, Bucz, Popowo Stare, utrzymanych w nieotynkowanej cegle, utrzymane Siekowo, Sokołowice, Wieleń. Park w Sokołowi- są w dobrym stanie technicznym, na bieżąco pro- cach jest własnością A N R. Własnością gminną wadzone są prace remontowe i konserwatorskie. jest park w Buczu i Wieleniu. Park w Barchlinie W miejscowości Bucz znajduje się szachulcowy jest własnością Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej, kościół z XVIII w. p.w. św. Barbary oraz drewniana natomiast park w Siekowie jak również w Popowie dzwonnica. Kościół przeszedł impregnację elewa- Starym jest własnością prywatną. Generalnie stan cji. W najbliższym czasie przewiduje się wykonanie parków nowej instalacji elektrycznej oraz przeprowadzenie na terenie gminy jest dostateczny. Wszystkie znaczących prac remontowo- renowacyjnych. Po- założenia parkowe wymagają prac porządkowych, legać one będą m. in. na wzmocnieniu i izolacji sanitarnych i pielęgnacyjnych. Wszelkie prace w ław fundamentowych, remoncie ścian ryglowo- parkach należy prowadzić po uzgodnieniach z W słupkowych konstrukcji ciesielskiej, częściowej U O Z. wymianie belek stopowych, demontażu i monta- Na terenie gminy nie ma cmentarzy wpisanych ży nowego pokrycia dachowego wraz z remontem do rejestru zabytków. więźby dachowej. Zaplanowano również remont posadzki i tynków wewnętrznych. Również drew- Z obiektów wpisanych do rejestru zabytków niana dzwonnica poddana zostanie pracom remon- gminną własnością są obiekty: towym: wykonanie opaski drenarskiej, wzmocnie- nie i izolacja ław fundamentowych, remont ścian - w Kaszczorze - kościół poewangelicki wraz z ryglowych i elementów więźby dachowej, wymia- terenem dz. 1123 przy ul. Cysterskiej, nr rej.:188/ na pokrycia dachu i remont posadzki. Ciekawym Wlkp./A z 25.06.2004 r. Zbudowany w latach przykładem XIX wiecznego budownictwa ludowe- 1906-07 w stylu modernistycznym, z kwadratową go jest murowana kapliczka w Biskupicach. Budy- wieżą, pozbawioną po 1945 roku stożkowego heł- nek jest w złym stanie technicznym, cegła na ele- mu. Obiekt jest w dostatecznym stanie technicz- wacjach jest silnie zmurszała i zawilgocona. Obiekt nym, aktualnie nie jest użytkowany. W ostatnim wymaga podjęcia prac remontowych. czasie uzyskano pozwolenie na rozbiórkę wtórne- Na terenie gminy znajduje się sześć założeń go stropu, który w okresie użytkowania kościoła dworsko i pałacowo parkowych wpisanych do re- jako magazynu wydzielał przestrzeń magazynową jestru zabytków. Wszystkie obiekty są utrzymane oraz na uszczelnienie pokrycia dachu w celu zabez- w zadowalającym stanie technicznym. Do najcen- pieczenia obiektu przed opadami atmosferycznymi niejszych obiektów należy barokowy dwór w Po- i wiatrem. Opracowany został już projekt przebu- powie Starym z ciekawym wystrojem sztukator- dowy budynku i adaptacji na sale koncertową, któ- skim sali balowej, który w ostatnich latach został ry realizowany ma być ze środków Ministerstwa zrekonstruowany. Obiekt został przez prywatnego Kultury i Dziedzictwa Narodowego. właściciela wyremontowany i jest utrzymany we - w Buczu - zespół pałacowo - parkowy, XIX/XX wzorowym stanie technicznym. w., nr rej.: 1539/A z 08.01.1996 r.: Do rejestru zabytków są wpisane także pojedyn- - pałac, cze obiekty budownictwa folwarcznego: budynek - park, folwarczny w Przemęcie (d. Zaborowo), spichlerz Pałac zbudowany został przez rodzinę Petzel pod w Siekowie, gorzelnia w Popowie Starym oraz ze- koniec XIX w., rozbudowany po 1911 roku. Jest spół zabudowań folwarcznych w Sokołowicach. W budową eklektyczną nawiązującą do form klasy- złym stanie technicznym jest spichlerz w Siekowie, cystycznych, z dwukondygnacyjną starszą częścią który nie jest użytkowany. Najlepszym ratunkiem środkową, bocznymi skrzydłami na planie zbliżo- dla tego obiektu jest znalezienie mu nowej funkcji i nym do kwadratu i trzecią kondygnacją w formie użytkownika, który przeprowadzi remont. W złym wież nakrytych ostrosłupowymi dachami. Pałac jest stanie jest też część zabudowań folwarcznych w zachowany w dobrym stanie, w ostatnich latach Sokołowicach. przeprowadzono remont generalny dachu wraz z Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21124 – Poz. 3549 naprawą drewnianej konstrukcji więźby dachowej środkami owadobójczymi. Kościół parafialny p.w. oraz wymianą pokrycia dachowego na nową da- św. Barbary - docelowo należy przewidzieć remont chówkę, wymieniono instalację elektryczną, insta- konstrukcji stropów zgodnie z opracowaną eksper- lację sanitarną i c.o., Wnętrze zaadaptowane jest tyzą, które wykazują silne ugięcie. W trakcie re- na sale lekcyjne i obecnie w budynku znajduje się montu wnętrza należy także odsłonić zamalowane szkoła podstawowa. polichromie w prezbiterium. Wokół pałacu rozciąga się park, założony za- Sokołowice - obiekty w zespole dworsko - fol- pewnie na przełomie XVII i XVIII w., który obecny warcznym kształt krajobrazowy uzyskał w końcu XIX w., a Siekowo - spichlerz - obiekt nie jest obecnie użyt- w latach trzydziestych XX w. został powiększony kowany. Wymagane jest podjęcie pilnych prac re- o część płd. Pośrodku znajduje się rozległa olana i montowo - zabezpieczających. niewielki owalny staw z wysepką. Solec - drewniana chałupa przy ul. Szkolnej 5 - w Wieleniu - zespół dworski, 4 ćw. XIX w., nr - konstrukcja drewniana ścian jest zaatakowana rej.: 1279/A z 29.04.1992 r.: przez drewnojady, uszkodzona przez korozję biolo- - dworek, giczną. Właściciel w obecnej chwili jest w złej sy- - park, tuacji materialnej i nie stać go na przeprowadzenie Dworek położony niedaleko jeziora o formach remontu generalnego. neorenesansowych, z drewnianą werandą zacho- Wiatraki w miejscowościach: Barchlin, Błotnica, wany w zadawalającym stanie. Aktualnie obiekt Radomierz, Sączkowo i Siekówko wymagają pod- jest wydzierżawiony organizacji pożytku publicz- jęcia pilnych prac zabezpieczających, wszystkie nego, która ma nim recepcję i siedzibę swojego mają konstrukcję silnie uszkodzoną, braki w osza- zarządu. Wymagane jest przeprowadzenie prac lowaniu oraz pokryciu dachowym. remontowych przy elewacji zewnętrznej budynku. Układ kompozycyjny parku jest mocno zniekształ- ZAGROŻENIA DLA ZABYTKÓW NIERUCHO- cony i wymaga prac rewaloryzacyjnych. MYCH: Współczesny rozwój gospodarczo – cywilizacyj- W przypadku konieczności przeprowadzania ja- ny niesie za sobą zagrożenia dla istniejących za- kichkolwiek prac remontowych przy w/w obiek- bytków: tach, będą one realizowane w miarę posiadanych - trasy komunikacyjne - skala współczesnej in- środków finansowych po uzyskaniu odpowiednich frastruktury drogowej w znacznym stopniu prze- pozwoleń. kracza skalę dawno ukształtowanej przestrzeni, a natężenie ruchu kołowego, głównie ciężarowego, STAN ZACHOWANIA ZABYTKÓW: stwarza realną groźbę powstania nieodwracalnych zniszczeń dawnej tkanki mieszkaniowej, DOBRY STAN ZACHOWANIA - złożonym problemem wymagającym szerszych W dobrym stanie są obiekty: działań, także w skali ponad powiatowej, jest bu- - Barchlin - dwór downictwo drewniane w szczególności zabyt- - Bucz - pałac- przeprowadzono remont general- kowych wiatraków. Są to obiekty w najgorszym ny dachu wraz z naprawą drewnianej konstrukcji stanie technicznym wynikającym z racji użycia nie- więźby dachowej oraz wymianą pokrycia dacho- trwałego materiału, jakim jest drewno, braku pro- wego na nową dachówkę, wymieniono instalację wadzenia bieżących napraw i remontów, wtórnych elektryczną, instalację sanitarną i c.o. przebudów i przekształceń z użyciem niewłaści- - Kaszczor - kościół parafialny p.w. Św. Wojciecha wych materiałów, a także nieprzystosowaniem - 2 wiatraki – użytkowane na cele letniskowe do obecnych wymogów cywilizacyjnych. Dotyczy - Popowo Stare - dwór – w 2002 roku zakończo- to także zabytkowych wiatraków z terenu gminy no prace przy rekonstrukcji wystroju sztukatorskie- Przemęt, go w sali balowej na piętrze budynku - obszarami zagrożonymi są tereny dawnych - Przemęt - kościół p.w. Św. Jana Chrzciciela z cmentarzy ewangelickich – cmentarze w Kaszczo- klasztorem rze, Solcu i w Buczu tzw. Holm podlegają dewa- - Kościół parafialny p.w. Św. Piotra i Pawła stacji. Głównym problemem jest tu brak środków - Siekowo - pałac finansowych na rewaloryzację i utrzymanie oraz - Wieleń - kościół parafialny p.w. Narodzenia NMP brak oznaczeń i tablic informacyjnych, - niedostatek środków publicznych na rewitali- ZŁY STAN ZACHOWANIA zacje, prezentują następujące obiekty wymagające pil- - brak powszechnej świadomości realnej i poten- nego wykonania prac remontowych: cjalnej wartości zasobów kulturowych, - degradacja spowodowana wymogami współ- Bucz - dzwonnica - naprawy i wymiany wyma- czesności i w związku z tym prowadzonymi ad- ga zewnętrzne oszalowanie dzwonnicy oraz po- aptacjami i remontami obiektów zabytkowych. krycie dachu z gontu, a konstrukcja impregnacji Likwidacja oryginalnych elementów dekoracji ar- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21125 – Poz. 3549 chitektonicznej, zdobionej stolarki okiennej drzwio- Stanowiska archeologiczne podlegają stałym za- wej, klatek schodowych, dawnych witryn sklepo- grożeniom. Z każdym rokiem, wraz z rozwojem wych,, wprowadzanie współczesnych materiałów techniki, intensyfikacją działalności przemysłowej, budowlanych typu blacha dachówkopodobna, w gospodarczej, rolniczej rośnie stopień ich zagroże- miejsce ceramicznych pokryć dachowych, okien z nia oraz pojawiają się nowe. W myśl art. 6 pkt 3 PVC oraz ocieplanie płytami styropianowymi - pro- Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków wadzi do degradacji pojedynczych obiektów a tak- i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568) że całych obszarów starej zabudowy, pozbawiając wszystkie zabytki archeologiczne – bez względu je charakterystycznego klimatu a co za tym idzie na stan zachowania podlegają ochronie i opiece. wartości turystycznych. Należy przy tym pamiętać, że zasięg stanowisk ar- - wprowadzanie elementów obcych stylowi cheologicznych został wyznaczony na mapach na – wpływ na taki stan rzeczy mają przekształcenia podstawie badań powierzchniowych. Jednak nie własnościowe obiektów nieruchomych przez właś- może on odpowiadać dokładnie zasięgowi wystę- cicieli prywatnych często wykonujących prace przy powania pozostałości osadnictwa pradziejowego zabytku, bez wymaganego pozwolenia konserwa- pod ziemią. Dlatego należy traktować go zawsze torskiego w sposób niezgodny z zasadami sztuki i orientacyjnie, może bowiem okazać się, że obiekty techniki konserwatorskiej archeologiczne zalegają także w sąsiedztwie wy- - niewielka możliwość wykorzystania starych znaczonego na podstawie obserwacji powierzch- budynków folwarcznych do nowoczesnej produk- niowej, zasięgu stanowiska. Najlepiej zachowane cji, niszczenie kompozycji podwórza folwarcznego są stanowiska archeologiczne położone na nieużyt- oraz charakteru zachowanej zabudowy. Budynki te kach, terenach niezabudowanych oraz terenach za- wymagają przeróbek i adaptacji, a w wielu przy- lesionych. Należy tutaj przypomnieć, że ustawa o padkach również znalezienia nowej funkcji. Z tych ochronie zabytków i opiece nad zabytkami nakłada powodów w złym stanie jest wiele obiektów fol- na każdego, kto zamierza realizować nowe zalesie- warcznych na terenie gminy. nia lub zmianę charakteru dotychczasowej działal- ności leśnej na terenie, na którym znajdują się za- 4.1.2. TAN ZACHOWANIA ZABYTKÓW RUCHO- bytki archeologiczne, obowiązek pokrycia kosztów MYCH WPISANYCH DO REJESTRU badań archeologicznych oraz ich dokumentacji. Dużym zagrożeniem dla stanowisk archeologicz- Podobnie jak w innych gminach powiatu wol- nych są natomiast inwestycje budowlane i przemy- sztyńskiego zabytki ruchome wpisane do rejestru słowe (zwłaszcza rozwój budownictwa mieszkalne- zabytków to głównie wystrój i wyposażenie kościo- go i przemysłowego oraz budowa dróg), nielegalna łów. Wyjątkiem są zabytkowe elementy wyposa- eksploatacja piaśnic i żwirowni. Istotnym zagroże- żenia oraz wystroju przede wszystkim sztukaterie niem jest również działalność rolnicza, zwłaszcza sali balowej pałacu w Popowie Starym. Z ,,Raportu intensywna orka. Dlatego dla ochrony archeolo- o stanie zabytków Gminy Przemęt” wynika, że naj- gicznego dziedzictwa kulturowego, na obszarach lepszy stan, zarówno pod względem technicznym występowania stanowisk archeologicznych oraz w jak i zachowania substancji zabytkowej, wykazują strefie ich ochrony, podczas inwestycji związanych obiekty stanowiące własność kościołów. W koś- z robotami ziemnymi, inwestorowi stawia się wy- ciele parafialnym św. Jana Chrzciciela w Przemę- móg prowadzenia prac archeologicznych, uzgodnio- cie przeprowadzane są na wielką skalę generalne nych z Wielkopolskim Wojewódzkim Konserwato- prace konserwatorskie, które bardzo znacząco po- rem Zabytków w Poznaniu - Delegatura w Lesznie. prawiają stan wyposażenia obiektu. Kolejnym koś- Również przebudowa układów urbanistycznych, ciołem położonym w Przemęcie jest kościół p.w. ruralistycznych i założeń pałacowo-parkowych św. Piotra i Pawła poddanym pracom konserwa- prowadzi często do naruszenia średniowiecznych i torskim wyposażenia w roku 2001 i uwieńczonych nowożytnych nawarstwień kulturowych. W związ- pełnym sukcesem. Od roku 1989 w filialnym koś- ku z tym wszystkie prace ziemne wymagają jed- ciele p.w. Nawiedzenia NMP w Wieleniu kolejno są noczesnego prowadzenia badań archeologicznych. prowadzone prace konserwatorskie przy elemen- Wyniki badań często stanowią jedyną dokumenta- tach wyposażenia, głównie ołtarzach bocznych, cję następujących po sobie faktów osadniczych na które sukcesywnie zakonserwowano. Ostatnim z tym terenie. Pozwalają one skorygować, uszcze- kościołów posiadających zabytkowe wyposażenie gółowić i potwierdzić informacje uzyskane ze źró- jest kościół św. Barbary w Buczu. Stan obiektów deł pisanych. Pozyskany w trakcie badań materiał jest raczej niezadowalający, wymagający licznych ruchomy umożliwia uzupełnienie danych o kulturze prac konserwatorskich. materialnej mieszkańców.

4.1.3. STAN ZACHOWANIA ZABYTKÓW AR- Wśród potencjalnych zagrożeń dla dziedzictwa CHEOLOGICZNYCH, ISTOTNE ZAGROŻENIA, OB- archeologicznego wymienić należy inwestycje pla- SZARY NAJWIĘKSZEGO ZAGROŻENIA DLA ZA- nowane do zrealizowania w najbliższych latach BYTKÓW ARCHEOLOGICZNYCH. związane z: Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21126 – Poz. 3549

- budową kanalizacji sanitarnej w miejscowości: W dniu 11.01.2000 roku Uchwałą Rady Gminy Mochy, Przemęt Nr XXII / 110/ 2000 uchwalone zosta- - budową kanalizacji sanitarnej w miejscowości ło ,,Studium uwarunkowań i kierunków zagospo- Nowa Wieś, darowania przestrzennego Gminy Przemęt”. Do - budową kanalizacji sanitarnej w miejscowości projektu Studium zostały zgłoszone uwagi Woje- Perkowo, wódzkiego Oddziału Służby Ochrony Zabytków w - budową kanalizacji sanitarnej w miejscowości Poznaniu, które uwzględniono w tekście i opraco- Starkowo, waniach graficznych studium. Studium jest doku- - budową kanalizacji sanitarnej w miejscowości mentem koordynującym, określającym politykę w Radomierz, zakresie gospodarki i rozwoju przestrzennego. Jest - budową kanalizacji sanitarnej w miejscowości dokumentem o charakterze strategicznym, określa- Starkowo, jącym uwarunkowania (przyrodnicze, kulturowe, - budową kanalizacji sanitarnej w miejscowości społeczne i ekonomiczne) oraz generalne kierunki Olejnica, rozwoju gminy Przemęt. - budową kanalizacji sanitarnej w miejscowości W części I Studium w rozdziale 2 „Uwarunko- Górsko, wania zewnętrzne” w pkt. 2.2.5 opisano zasoby - budową sieci wodociągowej dla miejscowości: środowiska kulturowego. Rejestr zabytków nie- Osłonin-Wieleń-Kaszczor, ruchomych zawiera szereg pozycji obejmujących - budową ścieżki pieszo-rowerowej z Przemętu do ewidencję obiektów architektonicznych, parków, Bucza, cmentarzy, wiatraków, folwarków, stanowisk ar- - budową ścieżki pieszo-rowerowej z Moch do cheologicznych. Zachowały się układy urbanistycz- Nowej Wsi, ne pochodzące z okresu średniowiecza. Można - przebudową Południowego Kanału Obry. spotkać tu układy lokacyjne uwzględniające specy- fikę terenu lub też nawiązujące do innych układów. W celu ochrony stanowisk archeologicznych oraz Dominuje tu krajobraz rolniczy, który kształtuje pradziejowych, średniowiecznych i nowożytnych zabudowa mieszkaniowa i cenne zespoły kościel- nawarstwień kulturowych niezbędne jest uzgadnia- no – cmentarne, niekiedy sąsiadujące z zespołami nie oraz wypełnianie przez inwestorów wymogów pałacowo-parkowymi i folwarcznymi. Większość konserwatorskich określonych przez Wielkopol- tych zespołów pochodzi z XIX wielu i są to sie- skiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. dziby ziemiańskie. Charakterystycznym elementem krajobrazu są wiatraki, kapliczki i słupy. Poza tym Aby zapewnić prawidłową ochronę archeologicz- zachowało się wiele grodzisk pierścieniowych da- nego dziedzictwa kulturowego w stosunku do stref towanych od końca VI do XII wieku. Ponadto za- występowania stanowisk archeologicznych oraz rejestrowano szereg stanowisk archeologicznych obszarów chronionych, należy: – od najstarszych obozowisk kultury hamburskiej - respektowanie wyznaczonych stref ochrony po późnośredniowieczne. stanowisk archeologicznych na załącznikach gra- W części I Studium w rozdziale III ,, Uwarunko- ficznych przy sporządzaniu dokumentów plani- wania wewnętrzne ” w p. 3.2.5. pt. ,, Ochrona stycznych środowiska kulturowego” wskazano zasoby śro- - wprowadzenie zapisu zapewniającego pra- dowiska kulturowego gminy z wykazem wszyst- widłową ochronę archeologicznego dziedzictwa kich obiektów kultury materialnej objętych ochroną kulturowego w stosunku do stref występowa- Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, poprzez nia stanowisk archeologicznych oraz obszarów wpis do rejestru zabytków oraz umieszczenie w chronionych tj. historycznej zabudowy, układów ewidencji konserwatorskiej. Wykaz zabytków ar- ruralistycznych, założeń pałacowo parkowych, chitektury i budownictwa stanowi załącznik nr 1. zabytkowych cmentarzy, obiektów wpisanych do rejestru zabytków i ujętych w ewidencji za- Załącznik nr 1 - Wyciąg ze „Studium uwarunkowań bytków: i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy „Prace inwestycyjne, w tym ziemne związane Przemęt” - Wykaz zabytków architektury i budownictwa. z budownictwem i zagospodarowaniem terenu, w obrębie obszarów chronionych i stref wystę- W II części Studium – „Kierunki, cele i polity- powania stanowisk archeologicznych, wymagają ka przestrzenna” w rozdziale 3 pt. „Kierunki za- uzgodnienia z WUOZ, który określi warunki reali- gospodarowania przestrzennego Gminy Przemęt w zacji inwestycji” świetle obowiązujących przepisów prawnych” w pkt. 3.2.2 – „Obszary i obiekty środowiska kultu- 4.2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE rowego objęte ochroną prawną” poruszono kwe- STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZA- stię obszarów i obiektów środowiska kulturowego GOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY (wymienionych w dziale uwarunkowań, rozdz. 3, PRZEMĘT pkt 3.2.5). Zgodnie z obowiązującymi przepisami bezwzględną ochroną należy objąć: Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21127 – Poz. 3549

- zabytkowe parki podworskie, również ich lokalizację oraz docelową funkcję - zabytki budownictwa i architektury w postaci Strefa obiektów uznanych za szczególne cenne wartości dziedzictwa kulturowego wskazane na mapie uwa- Załącznik graficzny nr 5 - część graficzna – ,,Stu- runkowań kulturowych, dium uwarunkowań i kierunków zagospodarowa- - zabytkowe założenia urbanistyczne, zgodnie z nia przestrzennego gminy Przemęt – uwarunkowa- wytycznymi konserwatorskimi, nia kulturowe” w której zaznaczono m. in. dworki, - krajobraz kulturowy w formie ustanowionych wiatraki, stanowiska archeologiczne, zabytkowe stref ochrony konserwatorskiej. kościoły, cmentarze.

Strefą ścisłej ochrony konserwatorskiej objęto 4.3. UWARUNKOWANIA WYNIKASJĄCE Z zespoły wykazane w załączniku nr 2. MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWA- NIA PRZESTRZENNEGO Załącznik nr 2 – Wyciąg ze „Studium uwarunko- wań i kierunków zagospodarowania przestrzenne- Gmina Przemęt nie posiada aktualnego planu go gminy Przemęt” – Strefy ścisłej ochrony kon- zagospodarowania przestrzennego obejmującego serwatorskiej (typu A) terenu całej gminy. Miejscowy plan ogólny za- gospodarowania przestrzennego gminy Przemęt Wszelkie prace przy obiektach ujętych w wykazie – ( uchwała nr XXII /110/2000 z dnia 11.01.2000 zabytków muszą być uzgadniane z Wojewódzkim roku uchwalona przez Radę Gminy Przemęt) prze- Konserwatorem Zabytków. W studium proponuje się stał obowiązywać 1.01.2004 roku. Od tego czasu opracowanie i przyjęcie programu rewaloryzacji i re- dokumentem planistycznym obejmującym obszar nowacji budynków i obiektów o szczególnie wysokich gminy w całości jest studium uwarunkowań i kie- walorach architektonicznych, bądź występujących runków zagospodarowania przestrzennego. jako element zespołów urbanistycznych o szczegól- Obowiązują natomiast miejscowe plany zagospo- nym znaczeniu. Program taki powinien uwzględniać darowania przestrzennego sporządzone dla niżej zarówno wartość architektoniczną obiektów, jak wymienionych obszarów:

TABELA1. ZESTAWIENIE MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Lp. Nazwa planu Uchwała Rady Gminy i ogłoszenie w Dz.U. Woj. 1. Miejscowy plan Uchwała Nr XI/75/95 Rady Gminy Przemęt z dnia 29 czerwca zagospodarowania przestrzennego 1995 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Leszczyńskiego Nr 15, osiedla mieszkalnego w poz.92 oraz załącznik do uchwały nr XI/75/95 Rady Gminy Kaszczorze, gmina Przemęt Przemęt z dnia 29 czerwca 1995 r. ogłoszony w Dz.U. Woj. Leszczyńskiego z dnia 30 grudnia 1995 r. 2 Miejscowy plan Uchwała nr XX/125/96 Rady Gminy Przemęt z dnia 22 marca zagospodarowania przestrzennego 1996 r. ogłoszona w Dz.U. Nr 15 Woj. Leszczyńskiego z dnia zespołu zabudowy letniskowej w 26 kwietnia 1996 r. Wieleniu gm. Przemęt (teren GS Wschowa) 3 Miejscowy plan Uchwała nr XII/142/96 Rady Gminy Przemęt z dnia 4 zagospodarowania przestrzennego czerwca 1996 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Leszczyńskiego Nr osiedla rekreacyjnego we wsi 30 z dnia 26 sierpnia 1996 r. Wieleń 4 Miejscowy plan Uchwała Nr XXII/143/96 Rady Gminy Przemęt z dnia 4 zagospodarowania przestrzennego czerwca 1996r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Leszczyńskiego Nr ścieżki spacerowej (deptaka) w 30 z dnia 26 sierpnia 1996 r. miejscowości Osłonin - Wieleń 5 Miejscowy plan Uchwała z XXIII/145/96 Rady Gminy Przemęt z dnia 26 zagospodarowania przestrzennego czerwca 1996 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Leszczyńskiego Nr zespołu zabudowy Wieleń- 39 z dnia 20 września 1996 r. Południe 6 Miejscowy plan Uchwała nr XXIII/146/96 Rady Gminy Przemęt z dnia 26 zagospodarowania przestrzennego czerwca 1996 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Leszczyńskiego Nr osiedla rekreacyjnego osiedla we 39 z dnia 20 września 1996 r. wsi Kaszczor 7 Miejscowy plan Uchwała nr XXXIX/258/98 Rady Gminy Przemęt z dnia 26 zagospodarowania marca 1998 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Leszczyńskiego Nr przestrzennego obejmującego 16 z dnia 11 maja 1998 r. dotychczasowy obszar ośrodka wypoczynkowego Świdnickiej Fabryki Urządzeń Przemysłowych i przyległych terenów komunikacyjnych w Wieleniu 8 Miejscowy plan Uchwała nr XI/59/99 Rady Gminy Przemęt z dnia 14 zagospodarowania kwietnia 1999 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Wielkopolskiego przestrzennego osiedla Nr 46 poz. 982 z dnia 1 lipca 1999 r. letniskowego Osłonin – Wieleń. 9 Zatwierdzenie zmiany Uchwała nr XLIV/276/2001 Rady Gminy Przemęt z dnia 28 Miejscowego planu grudnia 2002 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Wielkopolskiego Nr zagospodarowania 61 z dnia 9 maja 2003 r. przestrzennego gminy Przemęt w obrębie terenów eksploatacji powierzchniowej kruszywa 10 Zmiana miejscowego planu Uchwała nr XLVIII/293/2002 Rady Gminy Przemęt z dnia 23 zagospodarowania kwietnia 2002 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Wielkopolskiego przestrzennego gminy Przemęt Nr 82 z dnia 12 czerwca 2002 r. we wsi Górsko z przeznaczeniem na wydobycie kopalin pospolitych 11 Zmiana miejscowego planu Uchwała nr LI/308/2002 Rady Gminy Przemęt z dnia 27 zagospodarowania sierpnia 2002 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Wielkopolskiego Nr przestrzennego gminy Przemęt 118 z dnia 27 września 2002 r. dotycząca terenu położonego we wsi Mochy 12 Miejscowy plan Uchwała nr VI/50/2003 Rady Gminy Przemęt z dnia 26 zagospodarowania marca 2003 ogłoszona w Dz.U. Woj. Wielkopolskiego Nr 70 przestrzennego terenu zabudowy poz. 1345 z 6 maja 2003 roku Lp. Nazwa planu Uchwała Rady Gminy i ogłoszenie w Dz.U. Woj. 1. Miejscowy plan Uchwała Nr XI/75/95 Rady Gminy Przemęt z dnia 29 czerwca zagospodarowania przestrzennego 1995 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Leszczyńskiego Nr 15, osiedla mieszkalnego w poz.92 oraz załącznik do uchwały nr XI/75/95 Rady Gminy Kaszczorze, gmina Przemęt Przemęt z dnia 29 czerwca 1995 r. ogłoszony w Dz.U. Woj. Leszczyńskiego z dnia 30 grudnia 1995 r. 2 Miejscowy plan Uchwała nr XX/125/96 Rady Gminy Przemęt z dnia 22 marca zagospodarowania przestrzennego 1996 r. ogłoszona w Dz.U. Nr 15 Woj. Leszczyńskiego z dnia zespołu zabudowy letniskowej w 26 kwietnia 1996 r. Wieleniu gm. Przemęt (teren GS Wschowa) 3 Miejscowy plan Uchwała nr XII/142/96 Rady Gminy Przemęt z dnia 4 zagospodarowania przestrzennego czerwca 1996 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Leszczyńskiego Nr osiedla rekreacyjnego we wsi 30 z dnia 26 sierpnia 1996 r. Wieleń 4 Miejscowy plan Uchwała Nr XXII/143/96 Rady Gminy Przemęt z dnia 4 zagospodarowania przestrzennego czerwca 1996r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Leszczyńskiego Nr ścieżki spacerowej (deptaka) w 30 z dnia 26 sierpnia 1996 r. miejscowości Osłonin - Wieleń 5 Miejscowy plan Uchwała z XXIII/145/96 Rady Gminy Przemęt z dnia 26 zagospodarowania przestrzennego czerwca 1996 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Leszczyńskiego Nr zespołu zabudowy Wieleń- 39 z dnia 20 września 1996 r. Południe 6 Miejscowy plan Uchwała nr XXIII/146/96 Rady Gminy Przemęt z dnia 26 Dziennikzag Urzędowyospodarowania przestrzennego czerwca 1996 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Leszczyńskiego Nr Województwaosiedla Wielkopolskiego rekreacyjnego Nrosiedla 206 we 39 z dni– 21128a 20 września– 1996 r. Poz. 3549 wsi Kaszczor 7 Miejscowy plan Uchwała nr XXXIX/258/98 Rady Gminy Przemęt z dnia 26 zagospodarowania marca 1998 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Leszczyńskiego Nr przestrzennego obejmującego 16 z dnia 11 maja 1998 r. dotychczasowy obszar ośrodka wypoczynkowego Świdnickiej Fabryki Urządzeń Przemysłowych i przyległych terenów komunikacyjnych w Wieleniu 8 Miejscowy plan Uchwała nr XI/59/99 Rady Gminy Przemęt z dnia 14 zagospodarowania kwietnia 1999 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Wielkopolskiego przestrzennego osiedla Nr 46 poz. 982 z dnia 1 lipca 1999 r. letniskowego Osłonin – Wieleń. 9 Zatwierdzenie zmiany Uchwała nr XLIV/276/2001 Rady Gminy Przemęt z dnia 28 Miejscowego planu grudnia 2002 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Wielkopolskiego Nr zagospodarowania 61 z dnia 9 maja 2003 r. przestrzennego gminy Przemęt w obrębie terenów eksploatacji powierzchniowej kruszywa 10 Zmiana miejscowego planu Uchwała nr XLVIII/293/2002 Rady Gminy Przemęt z dnia 23 zagospodarowania kwietnia 2002 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Wielkopolskiego przestrzennego gminy Przemęt Nr 82 z dnia 12 czerwca 2002 r. we wsi Górsko z przeznaczeniem na wydobycie kopalin pospolitych 11 Zmiana miejscowego planu Uchwała nr LI/308/2002 Rady Gminy Przemęt z dnia 27 zagospodarowania sierpnia 2002 r. ogłoszona w Dz.U. Woj. Wielkopolskiego Nr przestrzennego gminy Przemęt 118 z dnia 27 września 2002 r. dotycząca terenu położonego we wsi Mochy 12 Miejscowy plan Uchwała nr VI/50/2003 Rady Gminy Przemęt z dnia 26 zagospodarowania marca 2003 ogłoszona w Dz.U. Woj. Wielkopolskiego Nr 70 przestrzennego terenu zabudowy poz. 1345 z 6 maja 2003 roku mieszkaniowej (Bucz) 13 Miejscowy plan Uchwała nr XIII/112/2003 Rady Gminy Przemęt z dnia 29 zagospodarowania października 2003 r. ogłoszona w Dz.U. Nr 192 poz. 3573 z przestrzennego strefy aktywizacji dnia 12 grudnia 2003 roku gospodarczej w Mochach 14 Miejscowy plan Uchwała nr XXXVI/328/2005 Rady Gminy Przemęt z dnia zagospodarowania 18 listopada 2005 roku ogłoszona Dz.U. Woj. przestrzennego ,,OSŁONIN 15,7 Wielkopolskiego Nr 19 poz. 499 z dnia 6 lutego 2006 roku. ha”

Obszar planu zagospodarowania przestrzennego osied- Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego la letniskowego Osłonin - Wieleń oraz miejscowego planu obejmującego dotychczasowy obszar ośrodka wypo- zagospodarowania przestrzennego obejmującego dotych- czynkowego Świdnickiej Fabryki Urządzeń Przemysło- czasowy obszar ośrodka wypoczynkowego Świdnickiej wych i przyległych terenów komunikacyjnych w Wiele- Fabryki Urządzeń Przemysłowych i przyległych tere- niu. – załącznik graficzny nr 7. nów komunikacyjnych w Wieleniu obejmuje strefę „W” ochrony archeologicznej. Przedmiotem ochrony Woje- Podobnie obszar objęty planem Wieleń – Południe wódzkiego Konserwatora Zabytków są na w/w terenie znajduje się w zasięgu strefy „W” ochrony archeolo- potencjalne stanowiska archeologiczne. W przypadku gicznej. Działalność inwestycyjna w tej strefie wymaga stwierdzenia obiektów archeologicznych, podczas ro- uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabyt- bót ziemnych, należy zawiadomić odpowiednie służby ków, który określi szczegółowe warunki dopuszczają- konserwatorskie. Koszty ratowniczych badań wykopali- ce do realizacji inwestycji. Na działkach geodezyjnych skowych i nadzorów archeologicznych ponosi inwestor. o numerach 25/14, 25/16, 25/17, 25/18, 25/20 i 29 występuje stanowisko archeologiczne nr 5 oraz na Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego działkach numer 23 i 24 występuje stanowisko arche- osiedla letniskowego Osłonin – Wieleń – załącznik gra- ologiczne nr 8, których obszar zaznaczono na rysunku ficzny nr 6. planu symbolem AR. Możliwości inwestowania na tych Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21129 – Poz. 3549 obszarach dopuszcza się dopiero po przeprowadzeniu prac konserwatorskich dokumentacyjno – zabezpie- badań wykopaliskowych. czających w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwa- torem Zabytków. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego ze- społu zabudowy Wieleń-Południe – załącznik graficzny nr 8. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego ,,OSŁONIN 15,7 ha” – załącznik graficzny nr 10. W uchwale nr XIII/112/2003 Rady Gminy Przemęt w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodaro- Obszar objęty w miejscowym planie zagospodaro- wania przestrzennego strefy aktywizacji gospodarczej wania przestrzennego terenu zabudowy mieszkaniowej w Mochach w §13 zawarto zasady ochrony środowi- – Bucz, położony jest w zwykłej strefie ochrony arche- ska kulturowego. Z racji, że obszar objęty planem po- ologicznej. W razie przypadkowego odkrycia obiektów łożony jest w strefie ochrony archeologicznej w razie archeologicznych przez ekipę budowlaną należy zgod- przypadkowego odkrycia obiektów archeologicznych nie z art. 22, 24 Ustawy o ochronie Dóbr Kultury, za- przez ekipę budowlaną należy zgodnie z art. 22, 24 bezpieczyć znalezisko i zgłosić ten fakt do Konserwato- Ustawy o Ochronie Dóbr Kultury, zabezpieczyć znale- ra Zabytków Archeologicznych w Poznaniu. zisko i zgłosić ten fakt do Konserwatora Zabytków Ar- cheologicznych w Poznaniu. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy mieszkaniowej (Bucz) – załącznik Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego graficzny nr 11. strefy aktywizacji gospodarczej w Mochach – załącz- nik graficzny nr 9. 4.4. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z OCHRO- NY PRZYRODY I RÓWNOWAGI EKOLOGICZNEJ Również w planie miejscowym „Osłonin 15,7 ha” ujęte zostały zasady ochrony dziedzictwa kulturowego Na obszarze gminy w zakresie obszarów chronionych i zabytków. Plan ustala obowiązek sprawowania opieki ( na podstawie przepisów szczególnych- tj. ustawy z nad zabytkami nieruchomymi zlokalizowanymi w grani- dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz.U. Nr cach planu w oznaczonych miejscach wskazanych na 92, poz. 880 art. 6.1) znajdują się następujące formy rysunku planu. Są to wymienione niżej zabytki architek- przyrody podlegających ochronie: tury i budownictwa wiejskiego, wpisane do wojewódz- Przemęcki Park Krajobrazowy - ma powierzchnię 21 kiej ewidencji zabytków: 450 ha. Został utworzony dla ochrony i zachowania 1)budynek mieszkalny przy ulicy parkowej 5 jednego z najciekawszych fragmentów krajobrazu po- - o konstrukcji szachulcowej wzniesiony w lodowcowego w Wielkopolsce i obejmuje najbardziej 1981r. malowniczy fragment Pojezierza Sławskiego. Stanowi 2) budynek mieszkalny przy ulicy Parkowej 7 on teren mozaikowo rozmieszczonych wielkich obsza- – o konstrukcji szachulcowej wzniesiony w 4 rów łąkowych, powierzchni leśnych, jezior i pól upraw- ćwierćwieczu XIX w (oznaczony na rysunku nych. Na terenie parku znajdują się 24 jeziora o łącznej planu numerem 2) powierzchni 1400 ha. Wszystkie są typowymi jezio- 3) obiekty dawnego zespołu folwarcznego: rami rynnowymi. Największe jest Jezioro Dominickie - budynek mieszkalny (dawna rządówka – murowa- (344 ha) i Jezioro Wieleńskie (220 ha). Lasy zajmują ny, wzniesiony w początkach XIX na terenie parku ponad 40% powierzchni i charakte- w (oznaczony na rysunku planu numerem 3) zlokali- ryzują się zdecydowaną przewagą siedlisk borowych zowany przy ul. Parkowej 12 i 14. z dominującymi typami boru mieszanego świeżego z - stodoła – murowana, szachulcowa – wzniesiona w przewagą sosny. W okolicach jezior Wielkiego i Małego 3 ćwierćwieczu XIX w Trzebidzkiego występują ponadto drzewostany olcho- (oznaczona na rysunku planu numerem 4), adres: ul. we, brzozowe, bukowe i świerkowe. Wartości przyrod- Parkowa 14. nicze podkreślają rezerwaty przyrody. Na terenie gminy - budynek gospodarczy – murowany, wzniesiony w znajdują się trzy rezerwaty przyrody: początkach XX w (oznaczony na a) Wyspa Konwaliowa – położona jest na Jeziorze rysunku planu numerem 5), adres: ul. Parkowa 14. Radomierskim, zajmuje obszar 24,15 ha. Wyspę po- Ustala się obowiązek sprawowania opieki nad zabyt- rasta ponad stuletni drzewostan: dęby, klony, jesiony, kami archeologicznymi znajdującymi się w granicach klony, jesiony, olchy, lipy. Poszycie tego ,,magicznego” planu wpisanym do wojewódzkiej ewidencji zabytków skrawka lasu tworzą m.in. szakłak i dereń. Runo nato- pod nr 62-21/12. Stanowisko to i jego najbliższe oto- miast stanowią: marzanna wonna, żonkil zwyczajny, czenie objęte jest ochrona konserwatorską. Przedmio- żywiec cebulkowy, czosnek niedźwiedzi, szczawnik tem ochrony są pozostałości terenowe historycznego zajęczy, majownik dwulistny. Do szczególnych osob- osadnictwa odkryte w miejscu oznaczonym na rysunku liwości wyspy należy masowe występowanie konwalii planu, w której ustala się zakaz zabudowy oraz dodat- majowej o delikatnym różowym żyłkowaniu i o różnych kowe ograniczenia: nasadach pręcików. Kwiaty te stanowią dużą atrakcję - działalność inwestycyjna w szczególności roboty w okresie kwitnienia. Na wyspie gnieździ się wiele ziemne wymagają wcześniejszego przeprowadzenia rzadkich gatunków ptaków: kania czarna i kania rdza- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21130 – Poz. 3549 wa, czapla siwa, kilka gatunków dzięciołów, szpaków i poniżej wymienionych wsi: Kaszczor, Mochy, Osłonin, gołąb siniak. Wyspa Konwaliowa jest ścisłym rezerwa- Perkowo, Nowa Wieś, Radomierz, Solec Nowy, Solec tem przyrody i nie ma na nią wstępu. oraz Wieleń o łącznej powierzchni 2080,33 ha. b) Torfowisko nad Jeziorem Świętym – rezerwat ten Obszary Natura 2000 -zgodnie z Rozporządzeniem zajmuje obszar 7,59 ha. Jako jeden z nielicznych do- Rady Ministra Środowiska z dnia 5 września 2007 brze zachowanych torfowisk w Wielkopolsce od 1959 roku, zmieniające rozporządzenie w sprawie obszarów roku objęty jest ochroną. Zachowało się tu torfowisko specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 wyznacza się przejściowe z typową dla niego roślinnością. Jezioro następujące obszary specjalnej ochrony ptaków Natura otoczone jest wałami piaszczystymi, porosłymi drze- 2000 pod nazwą: wostanami sosnowymi. Część północna jeziora jest w 1) Wielki Łęg Obrzański (kod obszaru PLB 300004) fazie daleko posuniętego procesu zarastania. Torfowce obejmujący obszar na terenie Gminy Przemęt otoczone są kępami wełnianki pochwowatej i drobno- 5.166,9 ha listnej. Poza tym występują tu m.in: turzyca pospolita, 2) Pojezierze Sławskie ( kod obszaru PLB turzyca zaostrzona, żurawina błotna, boberek trójlistny, 300007)obejmujący obszar na terenie Gmi- bagnica torfowa. ny Przemęt 8.546,5 ha. Obszar Chronionego c) Jezioro Trzebidzkie - rezerwat te utworzono w roku Krajobrazu – Obszar I – Przemęcko-Wschowski 2000. Położony jest we wschodniej części gminy, po- i kompleks leśny Włoszakowice o powierzchni między miejscowościami Trzebidza, Charbielin i Bucz. 412,25 km2 wyznaczony Rozporządzeniem nr Obejmuje powierzchnię 90,71 ha. Podział powierzch- 82.92 Wojewody Leszczyńskiego z dnia 1 sierp- ni przedstawia się następująco: grunty leśne- 8,88 ha, nia 1992 roku – obejmujący po za jednym sołe- wody- 30 ha, łąki – 0,65 ha, nieużytki (trzcinowisko)- ctwem całą gminę Przemęt. 54,18 ha. W skład rezerwatu wchodzi zbiornik wodny z przylegającym trzcinowiskiem, fragmenty malowni- 5. CELE GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZA- czego drzewostanu mieszanego z dorodnymi bukami BYTKAMI. i starymi sosnami. Porasta on zbocze wału moreno- Opracowanie Gminnego Programu Opieki nad Zabyt- wego. W krajobrazie Wielkopolski, charakteryzującym kami gminy Przemęt ma na celu poprawę stanu zacho- się znacznym obniżeniem poziomu wód gruntowych i wania lokalnego dziedzictwa kulturowego w oparciu o wysokim stopniem stepowienia, ochrona zbiorników istniejące instrumenty prawne i działania ochronne. wodnych posiada aspekt faunistyczny, florystyczny a Poniższe cele wynikają z art. 87 ustawy z dnia 23 lip- także ogólnokrajobrazowy. Cechy te posiada płytkie i ca2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami: silne zarastające Jezioro Trzebidzkie, będące szczegól- - włączenie problemów ochrony zabytków do syste- nie cennym środowiskiem dla awifauny. Stwierdzono mu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji na tym terenie bardzo dużą liczbę gatunków ptaków lę- przestrzennego zagospodarowania kraju i gminy, gowych, co wyróżnia teren rezerwatu wśród ważnych - uwzględnienie uwarunkowań ochrony zabytków, w miejsc rozrodu ptaków w skali Wielkopolski. Wśród tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicz- traw kryją się gęsi gęgawy, żurawie, błotniaki zbożo- nego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i we, wąsatki, kaczki, perkozy, łyski i bąki. Trudnodo- równowagi ekologicznej, stępne położenie jeziora powoduje, że występuje tutaj - zahamowanie procesów degradacji zabytków i do- również rzadkie gatunki ssaków: wydry i bobry. prowadzenie do poprawy stanu ich zachowania, Pomniki przyrody znajdujące się w rejestrze Woje- - wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz wódzkiego Konserwatora Przyrody to: walorów krajobrazu kulturowego, - Lipa drobnolistna -3 szt. - podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność - Dąb szypułkowy -13 szt. zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edu- - Sosna pospolita -7 szt. kacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzro- - Klon jawor -1 szt. stowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami, - Daglezja zielona – 12s zt. - określenie warunków współpracy z właścicielami - Buk pospolity – 1 szt. zabytków, eliminując sytuacje konfliktowe związane z - Głaz narzutowy – 1 szt. wykorzystaniem zabytków, - Jesion wyniosły – 1 szt. - podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających two- - Cis pospolity – 1 szt. rzenie miejsc pracy związanych z opieka nad zabytkami. Lokalizacja rezerwatów i pomników przyrody - część - wspieranie aktywności lokalnej promującej dziedzi- graficzna – ,,Studium uwarunkowań i kierunków zago- ctwo kulturalne. spodarowania przestrzennego gminy Przemęt – uwa- runkowania przyrodnicze” - załącznik graficzny nr 12. 6. KIERUNKI DZIAŁAŃ DLA REALIZACJI GMINNE- Lasy ochronne - (ustawa o lasach z dnia 28 września GO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI. 1991 r. Dz.U. Nr 101, poz. 444 oraz Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska ZNiL z dnia 25.08.1992 6.1. Gminna ewidencja zabytków roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu uzna- 6.1.1. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków nie- wania lasów za ochronne); obejmują one część lasów ruchomych Nadleśnictwa Kościan, znajdujących się w obrębach - Wykonanie (zgodnie z opracowanym wzorem) gmin- Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21131 – Poz. 3549 nej ewidencji zabytków w formie zbioru kart zabytków łów dotyczących ochrony zabytków i opieki nad zabyt- nieruchomych, kami w prasie lokalnej i na stronie internetowej gminy, - Systematyczna weryfikacja gminnej ewidencji za- współpraca z lokalną prasą i ukazywanie obiektów po bytków – przeprowadzanie przeglądów w terenie oraz przeprowadzeniu prac konserwatorskich, uzupełnianie kart obiektów o uzyskane dane i dokumen- - tworzenie stron internetowych na temat zabytków tację fotograficzną, wprowadzanie zmian dot. rozbió- i tradycji, rek, modernizacji, remontów oraz zmian dotyczących - wspieranie działań sprzyjających szerszemu zaan- stosunków własnościowych, gażowaniu się sektora prywatnego w ochronę dziedzi- - Przekazanie radnym i sołtysom w każdym sołectwie ctwa kulturowego, 1 egzemplarza kart obiektów z terenów im podległych, - wspieranie działalności organizacji społecznych, - Wpis zabytków nieruchomych do gminnej ewidencji poza rządowych i środowisk zajmujących się ochroną i sam w sobie nie stanowi formy ich ochrony, jednak opieką nad zabytkami, stanowi podstawę do objęcia tych zabytków ochroną - ustalenie stanu zasobów zabytkowych oraz ich zna- w formie zapisu w studium uwarunkowań i kierunków czenia dla kultury regionu i kraju – zebraniu informacji o zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowym aktualnym stanie zachowania zabytków, w tym obiek- planie zagospodarowania przestrzennego. tów chronionych, inwentaryzacji terenowej obiektów o 6.1.2. Sporządzenie gminnej ewidencji zabytków ar- cechach zabytkowych, waloryzacji zabytków i określe- cheologicznych niu ich znaczenia dla dziedzictwa regionu. - wykonanie gminnej ewidencji zabytków archeologicz- 6.5. Aktywizacja społeczności lokalnych na rzecz nych w formie kart zespołu stanowisk archeologicznych, opieki nad zabytkami - uzupełnianie i weryfikowanie gminnej ewidencji za- - w celu poprawy stanu zasobów dziedzictwa kul- bytków poprzez włączanie informacji uzyskiwanych od turowego regionu należy podjąć działania w zakresie Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabyt- stałego podnoszenia świadomości społecznej poprzez ków o wszystkich sukcesywnie odkrywanych reliktach zwiększanie atrakcyjności zabytków dla potrzeb spo- przeszłości, niezależnie od charakteru badań. łecznych, turystycznych i edukacyjnych, 6.2. Inwentaryzacja obiektów tzw. małej architektury - rozwój tożsamości regionalnej poprzez inwentary- sakralnej (krzyże przydrożne, kapliczki): zację zabytków regionu, infrastruktury zapewniającej - wykonanie inwentaryzacji fotograficznej obiektów, jego bezpieczeństwo, propagowanie go wśród miesz- - ustalenie szczegółowej lokalizacji obiektów (określe- kańców, nie działek gruntowych oraz ich właścicieli), - zachowanie i wyeksponowanie unikalnych wartości - opracowanie kart ewidencyjnych, historycznych i artystycznych zabytków o dużym zna- - przygotowanie wniosków o wpisanie najcenniej- czeniu dla społeczności lokalnej. szych obiektów do rejestru zabytków, 6.6. Określenie zasobów dziedzictwa archeologicz- 6.3. Udostępnianie i promocja zabytków: nego, które można wykorzystać dla tworzenia np. tras - popularyzacja poszczególnych zabytków poprzez turystycznych, ścieżek dydaktycznych, organizacji fe- ich wyeksponowanie - rozwój turystyki kulturowej, stynów (głównie dotyczy to stanowisk o własnej for- - włączenie się do już istniejących sieci rowerowych, mie krajobrazowej-grodzisk). pieszych, konnych, samochodowych szlaków turystycz- Spośród rejestrowanych w obrębie gminy Przemęt nych, co ma na celu zwiększenie atrakcyjności turystycz- stanowisk archeologicznych, uwagę zwraca obiekt o nej regionu poprzez renowacje i udostępnianie zabytków, własnej formie terenowej – grodzisko wczesnośred- - współpraca z właścicielami zabytków dla zapew- niowieczne znajdujące się w okolicach wsi Siekówko, nienia im należytej opieki, wskazywanie potencjalnych stan. 9 (AZP 60-21/21). Należy wykorzystać jego wa- źródeł finansowania, lory historyczno-kulturowe i uwzględnić w działaniach - ustalenie z właścicielami obiektów zabytkowych za- planistycznych, dotyczących koncepcji szlaków tury- sad udostępniania obiektów w celach turystycznych i styki pieszej i rowerowej. edukacyjnych, - oznakowanie obiektów, udostępnianych w celach 7. OKREŚLENIE SPOSOBU REALIZACJI POSZCZE- turystycznych, stanowiących własność gminną, pry- GÓLNYCH CELÓW GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI watną, diecezjalną lub Skarbu Państwa, NAD ZABYTKAMI. - opracowanie tablic informacyjnych zawierających podstawowe dane o obiekcie, Gmina ewidencja zabytków: - opracowanie elektronicznej mapy turystycznej z na- 1. Wykonanie Gminnej Ewidencji zabytków zostało niesionymi i opracowanymi obiektami zabytkowymi, przewidziane na 2009 rok. - wydanie mapki z zaznaczonymi obiektami zabytko- 2. W następnym etapie planuje się: wymi na terenie gminy, a) systematyczne uzupełnianie kart adresowych - sporządzenie aktualnej dokumentacji i oznakowanie w oparciu o uzyskane dane, dokumentację fo- Miejsc Pamięci Narodowej i miejsc upamiętniających tograficzną, wydarzenia historyczne. b) sporządzenie kopii kart adresowych obiektów 6.4. Popularyzacja i edukacja (po 1 egzemplarzu) i przekazanie sołtysom - popularyzacja tematyki poprzez publikację materia- oraz radnym w każdym sołectwie 1 egz. kart Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21132 – Poz. 3549

adresowych z terenów im podległych, w celu 8. INSTRUMENTARIUM REALIZACJI GMINNEGO systematycznego monitorowania obiektów za- PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI OKREŚLONE bytkowych. PRZEZ GMINĘ b) Inwentaryzacja obiektów tzw. małej architektu- ry sakralnej (krzyże przydrożne, kapliczki): Gmina w odniesieniu do obiektów wpisanych do reje- 1. Opracowanie kart ewidencyjnych obiektów małej stru może korzystać z ustawy o podatkach i opłatach architektury sakralnej. lokalnych (Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podat- Udostępnienie i promocja zabytków; kach i opłacie lokalnej, tekst jednolity Dz.U. z 2006 r. 1. Gmina planuje współpracę z instytucjami wprowa- Nr 121 poz. 844), zwalniającej z opodatkowania obiek- dzającymi dodatkowe oznakowania na drogach gmin- ty użytkowane i remontowane w sposób właściwy, nych, powiatowych i wojewódzkich w celu ułatwienia zgodnie ze wskazaniami konserwatorskimi - art. 7 ust. dojazdu do obiektów zabytkowych z terenu gminy 1 pkt 6. Przemęt. Koordynacje prac związanych z realizacją poszczegól- 2. Planuje się dalszą współpracę z innymi gminami nych zadań wynikających z ustaleń ,,Gminnego progra- regionu w celu włączenia zabytków z gminy Przemęt mu opieki nad zabytkami” w ramach organizacyjnych do już istniejących szlaków. Urzędu Gminy Przemęt, powierzono Panu Tomaszo- 3. Wykorzystanie istniejącej sieci 4 szlaków rowe- wi Koniecznemu, pracownikowi Referatu Rolnictwa, rowych do promocji zabytków z terenu gminy: „Szlak Ochrony Środowiska, Nieruchomości i Planowania Kaszczorski”, „Szlak Konwalii, „Szlak Słoneczny” i Przestrzennego. „Szlak Górski”. 4. Podobnie wykorzystane do promocji zabytków 9. MONITORING DZIAŁANIA GMINNEGO PROGRA- gminy będą istniejące 4 szlaki konne tj.: „Szlak Pała- MU OPIEKI NAD ZABYTKAMI – FORMA ORGANIZA- cowy”, „Szlak Trzebidzki”, „Szlak Białogórski”, „Szlak CYJNO-INSTYTUCJONALNA OKREŚLONA PRZEZ Konwaliowy” i 2 kajakowe: „Konwaliowy Szlak Kaja- GMINĘ kowy” i „Kajakowa Pętla Cysterska”. 5. Ustalenie z właścicielami niektórych obiektów za- Proces osiągania celów Programu opieki nad zabyt- bytkowych możliwości i zasad ich udostępniania. kami będzie monitorowany przez wyznaczoną osobę 6. Systematyczne zbieranie materiałów archiwalnych odpowiedzialną za koordynacje prac. Monitoring pro- (zdjęcia, mapy, pocztówki i inne teksty znaczeniu histo- wadzony będzie poprzez analizę stopnia ich realizacji. rycznym) dotyczących zabytków gminy Przemęt – (za- Analiza ta będzie dokonywana każdorazowo po upływie danie to może być powierzone np. bibliotece gminnej). 2 lat funkcjonowania i zakończona raportem przedkła- 7. Wspieranie działań sprzyjających szerszemu zaan- danym Radzie Gminy. W miarę rozwoju systemu mo- gażowaniu się sektora prywatnego w ochronę dziedzi- nitorowania przewiduje się weryfikację sposobu tejże ctwa kulturowego. oceny. W roku 2010 rozpoczęte zostaną przygotowa- nia do opracowania i przyjęcia w roku 2011 Gminnego d) Popularyzacja i edukacja; Programu Opieki nad zabytkami na lata 2012-2015. 1. Publikacje folderów z informacjami o najważniej- szych zabytkach gminy Przemęt. 10. NIEKTÓRE ZEWNĘTRZNE ŹRÓDŁA FINANSO- 2. Wykorzystanie istniejących i utworzenie nowych WANIA GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYT- ścieżek turystyczno-edukacyjnych łączącej najważ- KAMI OKREŚLONE PRZEZ GMINĘ niejsze obiekty zabytkowe na terenie gminy (zespoły dworsko-parkowe, zespoły obiektów sakralnych) do Rada Gminy Przemęt corocznie w uchwale budżeto- promocji znajdujących się na nich obiektów zabytko- wej określi wysokość środków przeznaczonych na: wych wraz z odpowiednim oznakowaniem i tablicami - oznakowania obiektów zabytkowych, informacyjnymi. Przewiduje się wykonanie tablic infor- - promocje zabytków, macyjnych, które zostaną umieszczone przy poszcze- - dotacje na prace konserwatorskie, restauratorskie gólnych obiektach. lub roboty budowlane przy obiektach wpisanych do re- jestru zabytków. e) Aktywizacja społeczności lokalnych na rzecz opieki nad zabytkami: W ramach pozyskiwania środków zewnętrznych na 1. Wspieranie poczynań właścicieli obiektów zabyt- prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich i kowych przy działaniach związanych z właściwym rewitalizujących zabytków, gmina na bieżąco monito- utrzymaniem i użytkowaniem obiektów poprzez: rować będzie: a) informowanie właścicieli obiektów zabytko- - stronę internetową Ministerstwa Kultury i Dziedzi- wych o możliwościach pozyskania środków na ctwa Narodowego: www.mk.gov.pl, odnowę zabytków, poprzez organizacje spot- - ogłaszane Programy Pomocowe z funduszy rządo- kań lub szkoleń, wych i pozarządowych oraz Projekty Unijne pomocne b) merytoryczna pomoc właścicielom zabytków w w uzyskaniu dotacji celowych. Unia Europejska finan- tworzeniu wniosków aplikacyjnych o środki na suje sferę kultury, w tym ochronę zabytków w ramach odnowę zabytków celowych programów wspólnotowych ( adresowany Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21133 – Poz. 3549 bezpośrednio do sektora kultury był np. Program Kul- WSPÓŁPRACA: tura 2000) oraz poprzez fundusze strukturalne (FS) DR EWA PUSTELNIK utworzone w celu wyrównywania poziomu rozwoju MAGDALENA SZUKALSKA regionów, KRZYSZTOF ŚLIWA - programy operacyjne wspierające zadania związane z ochroną dziedzictwa kulturowego: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowa- - Rozwój inicjatyw lokalnych nia przestrzennego gminy Przemyt - Dziedzictwo Kulturowe. Spis treści: Przewiduję się pomoc właścicielom zabytków w po- 1.UWAGI OGÓLNE zyskiwaniu środków zewnętrznych (strukturalnych, 1.1. Podstawy prawne opracowania z budżetu państwa, z fundacji) oraz przygotowanie 1.2. Materiały wejściowe do opracowania właścicieli i dysponentów obiektów zabytkowych do 1.3. Założenia metodologiczne absorpcji programowych funduszy Wspólnoty Europej- 2. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE skiej poprzez dysponowanie aktualnymi informacjami o 2.1. Uwarunkowania zewnętrzne-przestrzeń możliwościach starania się o środki pozabudżetowe na przyrodnicza dofinansowanie prac konserwatorskich przy obiektach 2.1.1. Położenie geograficzne zabytkowych posiadających indywidualny wpis do re- 2.1.2. Budowa geologiczna i rzeźba terenu jestru zabytków. 2.1.3. Warunki klimatyczne Istnieje możliwość udzielenia dotacji z budżetu gmi- 2.1.4. Wody powierzchniowe ny na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty 2.1.5. Gleba budowlane dla obiektów zabytkowych wpisanych do 2.1.6. Szata roślinna rejestru zabytków niestanowiących własność gminną 2.1.7. Świat zwierzęcy (Uchwała nr XXXI/277/2005 Rady Gminy Przemęt z 2.1.8. Zasoby naturalne dnia 18.05.2005 roku). 2.1.9. Ochrona środowiska naturalnego 2.2. Uwarunkowania zewnętrzne-przestrzeń 11. Załączniki kulturowa 11.1. Wyciągi ze Studium uwarunkowań i kierun- 2.2.1. Sieć osadnicza ków zagospodarowania przestrzennego gminy Przemęt 2.2.2. Wiodące funkcje – Wykaz zabytków architektury i budownictwa - za- 2.2.3. Sieć komunikacyjna łącznik nr 1 2.2.4. Infrastruktura techniczna: 2.2.5. Ochrona środowiska kulturowego ZARZĄD GMINY PRZEMĘT 2.3. Uwarunkowania zewnętrzne-sfera STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGO- społeczno-gospodarcza SPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PRZE- 2.4. Analiza uwarunkowań zewnętrznych MĘT (walory, predyspozycje, bariery, konflikty) CZĘŚĆ I 2.4.1. Przestrzeń przyrodnicza UWARUNKOWANIA 2.4.2. Przestrzeń kulturowa WROCŁAW - PRZEMĘT 2.4.3. Sfera społeczno-gospodarcza WRZESIEŃ 1999 ROK Uwarunkowania przestrzenne Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowa- DESBAU – PROJECT nia przestrzennego gminy Przemęt DESIGNING AND IMPLEMEN TATION FIRM 3. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE III. UPAIN* 10. 53-023 WBOCIAW. POUNO. PHO- 3.1. Uwarunkowania wewnętrzne - przestrzeń NE!!/!) 628-824. 628-827 przyrodnicza 3.1.1. Położenie geograficzne STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGO- 3.1.2. Budowa geologiczna SPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PRZE- 3.1.3. Rzeźba terenu MĘT 3.1.4. Warunki klimatyczne CZĘŚĆ I - UWARUNKOWANIA 3.1.5. Wody powierzchniowe ZLECENIODAWCA: 3.1.6. Gleby URZĄD GMINY W PRZEMĘCIE 3.1.7. Szata roślinna WYKONAWCA: 3.1.8. Świat zwierzęcy „BAU-PROJECT” 3.1.9. Zasoby naturalne BUDOWNICTWO, ARCHITEKTURA, URBANISTYKA. 3.1.10. Ochrona środowiska przyrodniczego STUDIA, PROJEKTY, REALIZACJE 3.2. Uwarunkowania wewnętrzne - przestrzeń DR INŻ. ARCH. ROMUALD PUSTELNIK kulturowa GŁÓWNY PROJEKTANT: 3.2.1. Sieć osadnicza DR INŻ. ARCH. ROMUALD PUSTELNIK NR UPR. URB. 3.2.2. Wiodące funkcje 1467/94 3.2.3. Komunikacja Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21134 – Poz. 3549

3.2.4. Infrastruktura techniczna: z XIII - XV wieku. Ponadto zarejestrowano szereg sta- 3.2.5. Ochrona środowiska kulturowego nowisk archeologicznych - od najstarszych obozowisk 3.3. Uwarunkowania wewnętrzne-sfera społeczno- kultury hamburskiej po późnośredniowieczne. gospodarcza 2.3. Uwarunkowania zewnętrzne - sfera społeczno- 3.3.1. Demografia, struktura wieku, struktura gospodarcza zatrud-nienia Obszar charakteryzuje się nieco wyższą dynamiką 3.4. W liczbach bezwzględnych wzrostu demograficznego niż w kraju, chociaż saldo 3.4.2. Jakość życia mieszkańców migracji stałej jest ujemne. Jak w całym kraju w struk- 3.4.3. Rynek pracy i bezrobocie turze płciowej występuje przewaga kobiet. Gęstość 3.4.4. Potencjał intelektualny zaludnienia na l km2 stale wzrasta. Poza tym można 3.4.5. Potencjał gospodarczy zaobserwować odmładzanie się ludności - jest to ten- 3.4.6. Prawa własności gruntów dencja ogólnokrajowa. Stopa bezrobocia jest tu niższa niż średnia w kraju. Uwarunkowania przestrzenne Wyposażenie w urządzenia infrastruktury społecz- 4. CZĘŚĆ GRAFICZNA nej jest stosunkowo dobre. Obserwuje się w ostatnich 4.1. Mapa w skali 1: 25.000 Studium uwarunkowań latach spadek liczby szkół podstawowych, co zwią- i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy zane jest z likwidacją małych szkół wiejskich. Liczba Przemęt. Uwarunkowania przyrodnicze uczniów utrzymuje się prawie na stałym poziomie. Na- 4.2. Mapa w skali 1: 25.000 Studium uwarunkowań stępuje wzrost liczby szkół ogólnokształcących kosz- i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy tem szkół zawodowych. Poza tym w ostatnich latach Przemęt. Uwarunkowania kulturowe zmniejszyła się liczba przedszkoli. W zakresie ochrony zdrowia sytuacja jest zróżnicowana. W zakresie usług Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowa- medycznych zwiększa się dostępność ale dotyczy to nia przestrzennego gminy Przemęt tylko sektora prywatnego. Szpitale i ośrodki zdrowia 2.2.5. Ochrona środowiska kulturowego to przeważnie obiekty stare i wymagające remontów. Rejestr zabytków nieruchomych zawiera szereg po- Jedynym nowym obiektem jest szpital w Lesznie. zycji obejmujących ewidencję obiektów architekto- Uwarunkowania przestrzenne nicznych, parków, cmentarzy, wiatraków, folwarków, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowa- stanowisk archeologicznych. Zachowały się układy ni a przestrzennego gminy Przemęt urbanistyczne pochodzące z okresu średniowiecza. 3.2.4.4. Infrastruktura telekomunikacyjna Można spotkać tu układy lokacyjne uwzględniające W gminie Przemęt jest ponad 3000 abonentów tele- specyfikę terenu lub też nawiązujące do innych ukła- fonicznych. dów. Dominuje tu krajobraz rolniczy, który kształtuje 3.2.4.5. Gospodarka odpadami zabudowa mieszkaniowa i cenne zespoły kościelne Odpady komunalne w gminie są składowane na tere- - cmentarne, niekiedy sąsiadujące z zespołami pałaco- nie wysypiska w Kaszczorze. Wysypisko było wyeks- wo-parkowymi i folwarcznymi. Większość tych zespo- ploatowane ale zostało zrekultywowane. Władze gminy łów pochodzi z XIX wieku i są to siedziby ziemiańskie. podejmują starania w celu budowy nowego, w pełni Charakterystycznym elementem krajobrazu są wiatraki, bezpiecznego dla środowiska składowiska odpadów w kapliczki i słupy. Poza tym zachowało się wiele grodzisk miejscowości Siekówko. Wysypisko o planowanej po- pierścieniowych datowanych od końca VI do XII wieku wierzchni około 1,0 ha jest w fazie opracowywania doku- oraz grodzisk stożkowych - dawnych siedzib rycerskich mentacji z przewidywaną realizacji do końca 1999 roku. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21135 – Poz. 3549

3,2,5, OCHRONA ŚRODOWISKA KULTUROWEGO WYKAZ ZABYTKÓW ARCHITEKTURY I BUDOWNICTWA

Numer Miejscowość Obiekt Adres Rok Uwagi rejestru Barchlin Dwór i park RSP Barchlin 1567/A 1995 Wiatrak koźlak Szczepan Gawron 1087/A 1988 Błotnica Wiatrak koźlak Grzegorz Machcy 1102/A 1988 Wiatrak koźlak Anna Perzanowska 1126/A 1988 Bucz Cmentarzysko Skarb państwa 1321/A 1971 Archeologia Dzwonnica parafia 573/A 1969 Kościół parafialny Parafia p. w. Św. Barbary 1932 AKI-lla-195 Pałac i park Gmina Przemęt 1539/A 1996 Górsko Wiatrak koźlak Stefan Ławniczak 1034/A 1987 Obozowiska z epoki Ławecki Henryk, Fliger 1277/A 1992 Archeologia kamienia Hieronim Obozowiska z epoki Mrozowiak Czesław Rinke 1299/A 1992 Archeologia kamienia st. 24 Irena Obozowisko z epoki Krystek Gabriela 1276/A 1992 Archeologia kamienia st. 13 Jedrychowska Aleksandra Obozowisko z epoki Stępczak Mieczysław 1274/A 1992 Archeologia kamienia st. 19 Murek Jadwiga Obozowisko z epoki Wojciechowski Andrzej 1298/A 1992 Archeologia kamienia st. 23 Wrozowiak Maria Obozowisko z Kominiarz Franciszek 1275/A 1992 Archeologia mezolitu st. 17 Woźniak Ewa Osada kultury Wojciechwski Andrzej Mały 1283/A 1992 Archeologia łużyckiej st. 28 Józef Osada kultury Rinke Irena 1271/A 1992 Archeologia łużyckiej st. 29 Osada kultury Walkowiak Leszek 1267/A 1992 Archeologia łużyckiej st. 31 Osada kultury Walkowiak Henryk 1268/A 1992 Archeologia łużyckiej st. 38 Osada kultury Jęskowiak Wiesław 1278/A 1992 Archeologia łużyckiej st. 41 Osada kultury Irena Rinke Górsko 9 1272/A 1992 Archeologia łużyckiej t. 3 Osada kultury vlrozowiak Czesław 1284/A 1992 Archeologia łużyckiej st. 6 Osada ludności Irena Rinke Czesław 1285/A 1992 Archeologia łużyckiej st. 5 Mrozowiak Osada siarian Sianek Marian Murek 1273/A 1992 Archeologia wczesnośredniowiecz ędrychowski Józef na st. 4 Osada Walkowiak Henryk 1281/A 1992 Archeologia wczesnośredniowiecz Walkowiak Andrzej na st. 37 Osada linkę Irena Jęskowik 1282/A 1992 Archeologia wczesnośredniowiecz Wiesław na st. 39 Kaszczor Kościół parafialny parafia 96/402/A 1953 Wiatrak Zdzisław Smoluchowski 1019/A 1987 Wiatrak koźlak Józef Paluch 971/A 1983 Cluczewo Cmentarzysko Nadleśnictwo 1292/A 1971 Archeologia Wiatrak koźlak Grzegorz Mania 1095/A 1988 Mochy Dom mieszkalny nr Danuta Busko 1132/A 1988 257 Dom mieszkalny nr Henryk Paulus 1131/A 1988 152 Numer Miejscowość Obiekt Adres Rok Uwagi rejestru Barchlin Dwór i park RSP Barchlin 1567/A 1995 Wiatrak koźlak Szczepan Gawron 1087/A 1988 Błotnica Wiatrak koźlak Grzegorz Machcy 1102/A 1988 Wiatrak koźlak Anna Perzanowska 1126/A 1988 Bucz Cmentarzysko Skarb państwa 1321/A 1971 Archeologia Dzwonnica parafia 573/A 1969 Kościół parafialny Parafia p. w. Św. Barbary 1932 AKI-lla-195 Pałac i park Gmina Przemęt 1539/A 1996 Górsko Wiatrak koźlak Stefan Ławniczak 1034/A 1987 Obozowiska z epoki Ławecki Henryk, Fliger 1277/A 1992 Archeologia kamienia Hieronim Obozowiska z epoki Mrozowiak Czesław Rinke 1299/A 1992 Archeologia kamienia st. 24 Irena Obozowisko z epoki Krystek Gabriela 1276/A 1992 Archeologia kamienia st. 13 Jedrychowska Aleksandra Obozowisko z epoki Stępczak Mieczysław 1274/A 1992 Archeologia kamienia st. 19 Murek Jadwiga Obozowisko z epoki Wojciechowski Andrzej 1298/A 1992 Archeologia kamienia st. 23 Wrozowiak Maria Obozowisko z Kominiarz Franciszek 1275/A 1992 Archeologia mezolitu st. 17 Woźniak Ewa Osada kultury Wojciechwski Andrzej Mały 1283/A 1992 Archeologia łużyckiej st. 28 Józef Osada kultury Rinke Irena 1271/A 1992 Archeologia łużyckiej st. 29 Osada kultury Walkowiak Leszek 1267/A 1992 Archeologia łużyckiej st. 31 Osada kultury Walkowiak Henryk 1268/A 1992 Archeologia łużyckiej st. 38 Osada kultury Jęskowiak Wiesław 1278/A 1992 Archeologia łużyckiej st. 41 Osada kultury Irena Rinke Górsko 9 1272/A 1992 Archeologia łużyckiej t. 3 Osada kultury vlrozowiak Czesław 1284/A 1992 Archeologia łużyckiej st. 6 Osada ludności Irena Rinke Czesław 1285/A 1992 Archeologia łużyckiej st. 5 Mrozowiak Osada siarian Sianek Marian Murek 1273/A 1992 Archeologia wczesnośredniowiecz ędrychowski Józef na st. 4 Osada Walkowiak Henryk 1281/A 1992 Archeologia wczesnośredniowiecz Walkowiak Andrzej na st. 37 Osada linkę Irena Jęskowik 1282/A 1992 Archeologia wczesnośredniowiecz Wiesław na st. 39 Kaszczor Kościół parafialny parafia 96/402/A 1953 Wiatrak Zdzisław Smoluchowski 1019/A 1987 Dziennik UrzędowyWiatrak koźlak Józef Paluch 971/A 1983 WojewództwaCluczewo WielkopolskiegoCmentarzysko Nr 206 Nadleśnictwo– 21136 – 1292/A 1971 ArchPoz.eologi 3549a Wiatrak koźlak Grzegorz Mania 1095/A 1988 Mochy Dom mieszkalny nr Danuta Busko 1132/A 1988 257 Dom mieszkalny nr Henryk Paulus 1131/A 1988 152 Dom mieszkalny nr Gmina Przemęt 1138/A 1989 252 Osłonin Obozowisko z epoki Nadleśnictwo Kościan 1321/A 1992 Archeologia kamienia st. 20 Obozowisko z epoki Nadleśnictwo Kościan 1323/A 1992 Archeologia icamieniast. 19 Osada kultury Feliks Karkut Bronisław 1319/A 1992 Archeologia łużyckiej st. 3 Płaczek Osada kultury Lewandowski Jerzy 1317/A 1992 Archeologia łużyckiej ST. 8 Osada Bolesław i Maria Olech 1318/A 1992 Archeologia wczesnośredniowiecz na st. 9 Osada z mezolitu st. 1 Nadleśnictwo Kościan 1322/A 1992 Archeologia Osada z mezolitu st. 2 PGR Osieczna, Wroniec 1324/A 1992 Archeologia Maria Petkowo Cmentarz Nadleśnictwo Mochy 37/A 1949 Archeologia prehistoryczny Popowo Stare Gorzelnia PGR Stare Bojonowo 1394/A 1993 Grodzisko 1306/A 1971 Archeologia Pałac J. Boch 29/A 1952 Park J. Boch 1162/A 1990 Stanowisko nr 1 Nadleśnictwo 1301/A 1971 Archeologia Przemęt Klasztor cystersów Parafia 1932 AKI-lla-195 Kościół cmentarny Parafia 470/887/ 1970 Św. Andrzeja A Kościół filialny Św. Parafia 32/198/A 1932 Piotra i Pawła Kościół Św. Jana parafia 1932 AKI-lla-195 Chrzciciela Założenie 1329/A 1992 urbanistyczne Sączkowe Wiatrak koźlak Jerzy Mehr 1107/A 1988 Siekowo Pałac i park Skarb państwa 606/1395 1992 Wiatrak koźlak Irena Wróbel 1118/A 1988 Siekówko Wiatrak koźlak Adam Kruk 1119/A 1988 Sokołowice Dwie stodoły Skarb państwa 1028/A 1987 Park AWRSP 1598/A 1096 Solec Dom mieszkalny nr 42 Marianna Opaska 1134/A 1988 Dom mieszkalny nr 27 Zofia Kowalewska 1136/A 1988 Dom mieszkalny nr 41 Jadwiga Klabińska 1135/A 1988 Dom mieszkalny nr Wiktoria Pawłowska 1133/A 1988 43/44 Wieleń Dwór i pozostałości Skarb państwa 1279/A 1992 parku Kościół filialny Parafia 37/252/A 1932 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21137 – Poz. 3549

SPIS PARKÓW ZABYTKOWYCH

Powierzchnia Wody Czas Numer Stan Miejscowość Rodzaj parku Właściciel Użytkownik parku w ha w ha powstania rejestru zachowany Barchlin Krajobrazowy 1,60 0,08 XIX/XX 1567/A Średni RSP RSP Barchlin Barchlin Bucz Krajobrazowy 4,60 0,24 k. XVIII 1539/A Dobry U.G. Szkoła Przemęt podstawowa Popowo ST. Krajobrazowy 3,50 1162/A AWRSP Siekowo Krajobrazowy 16,29 0,78 XVII/XVIII Dobry Szpital Szpital Kościan Kościan Sokołowice Krajobrazowy 3,02 1598/A AWRSP Wieleń Krajobrazowy 1279/A MZBK MZBK Zaborowo Krajobrazowy 1,91 RSP

WYKAZ ZABYTKOWYCH CMENTARZY

Miejscowość Wyznanie Czas Stan Użytkowanie Właściciel Uwagi powstania zachowania Bucz Rzym.-kat. II poł Dobry Czynny Parafia Przykościelny XVIII Kaszczor Rzym.-kat. Pocz. XIX Dobry Zamknięty Parafia Przykościelny Rzym.-kat. Poł. XIX Dobry Czynny Parafia Ewangelicki II poł. XIX Zły Zamknięty Urząd Gminy Mochy Rzym.-kat. k. XIX Dobry Czynny Urząd Do 1983 Gminy ewangelicki Popowo St. Ewangelicki XIX Zły Zamknięty Urząd Gminy Przemęt Rzym.-kat. Poł. XIX Dobry Czynny Parafia Przy kościele Św. Andrzeja Rzym.-kat. Poł. XVII Dobry Czynny Parafia Solec Ewangelicki XIX Zły Zamknięty Urząd Gminy Solec Nowy Rzym.-kat. 1900 Dobry Czynny Urząd Do 1979 Gminy ewangelicki

11.2. Wyciągi ze Studium uwarunkowań i kierunków ZLECENIODAWCA: zagospodarowania przestrzennego URZĄD GMINY W PRZEMĘCIE gminy Przemęt – Strefy ścisłej ochrony konserwator- WYKONAWCA: skiej (typu A) - załącznik nr 2 „BAU – PROJECT” BUDOWNICTWO, ARCHITEKTURA, 11.2. Wyciągi ze Studium uwarunkowań i kierunków URBANISTYKA. zagospodarowania przestrzennego gminy Przemęt – Strefy STUDIA, PROJEKTY, REALIZACJE ścisłej ochrony konserwatorskiej (typu A) - załącznik nr 2 DR INŻ. ARCH. ROMUALD PUSTELNIK GŁÓWNY PROJEKTANT: ZARZĄD GMINY PRZEMĘT DR INŻ. ARCH. ROMUALD PUSTELNIK NR UPR. URB. STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPO- 1467/94 DAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PRZEMĘT WSPÓŁPRACA: CZĘŚĆ II DR EWA PUSTELNIK MAGDALENA SZUKALSKA KIERUNKI, CELE I POLITYKA PRZESTRZENNA KRZYSZTOF ŚLIWA WROCŁAW - PRZEMĘT LISTOPAD 1999 ROK Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania DESIGNING AND l M P LE M E NTATION FIRM przestrzennego gminy Przemęt Ul. UPMM 10. 53-023 WDOCIAW. POIANO. CHONCt/U (28-824. B2 - 127 Spis treści: STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPO- 1. ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE PRZYJĘTE W DAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PRZEMĘT OPRACOWANIU KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA CZĘŚĆ H - KIERUNKI, CELE I POLITYKA PRZESTRZENNA PRZESTRZENNEGO GMINY PRZEMET Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21138 – Poz. 3549

1.1. Wymogi Ustawy o zagospodarowaniu przestrzen- 3.9. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej nym z dnia 7 lipca 1994 roku, dotyczące „kierunków za- 3.9.1. Zaopatrzenie w wodę gospodarowania przestrzennego gminy” w studium 3.9.2. Zaopatrzenie w energię 1.2. Ogólne założenia metodologiczne dotyczące kie- 3.9.3. Sieć gazowa runków zagospodarowania przestrzennego gminy (wg 3.9.4. Oczyszczanie ścieków Poradnika metodycznego MGPiB z 1996 roku, z później- 3.9.5. Gospodarka odpadami szymi edycjami) 3.10. Obszary, które mogą być przeznaczone pod zabu- 1.3. Autorskie założenia metodologiczne dotyczące kie- dowę mieszkaniową, wynikającą z potrzeb mieszkaniowych runków zagospodarowania przestrzennego wspólnoty samorządowej Studium uwarunkowań i kierun- 2. KIERUNKI, CELE I POLITYKA ZAGOSPODAROWA- ków zagospodarowania przestrzennego gminy Przemęt NIA PRZESTRZENNEGO W STUDIUM GMINY PRZEMET. 3.11. Obszary, dla których sporządzenie miejscowych (MISJA, CELE ROZWOJU STRATEGICZNE, planów zagospodarowania przestrzennego jest obowiąz- GŁÓWNE I UZUPEŁNIAJĄCE) kowe na podstawie przepisów szczególnych lub ze wzglę- 2.1. „Misja” - proces przekształcenia gminy w kierunku du na istniejące uwarunkowania dominacji funkcji turystycznej z uwzględnieniem rozwoju 3.12. Obszary przewidziane do realizacji zadań i progra- rolnictwa i nieuciążliwego przemysłu i usług mów wynikających z polityki przestrzennej państwa na 2.1.1. Misja w przestrzeni środowiska przyrodniczego obszarze województwa 2.1.2. Misja w przestrzeni kulturowej 3.13. Podział funkcjonalno - przestrzenny gminy w 2.1.3. Misja w sferze społecznej aspekcie kierunków zagospodarowania przestrzennego 2.2. Strategiczne cele rozwoju gminy Przemęt 4. CZĘŚĆ GRAFICZNA 2.2.1. Strategiczne cele rozwoju odnoszące się do prze- 4.1. Mapa w skali 1: 25.000 Studium uwarunkowań strzeni środowiska przyrodniczego i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy 2.2.2. Strategiczne cele rozwoju odnoszące się do prze- Przemęt. Kierunki. strzeni środowiska kulturowego 4.2. Mapa w skali 1:12.500 Studium uwarunkowań 2.2.3. Strategiczne cele rozwoju odnoszące się do sfery i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy społecznej Przemęt. Kierunki. Szlaki Przemęckich Jezior. 2.3. Główne cele rozwoju gminy Przemęt 2.3.1. Główne cele rozwoju przestrzeni przyrodniczej - ochronie kompleksów leśnych oraz zwiększenie lesi- 2.3.2. Główne cele rozwoju przestrzeni kulturowej stości, zwłaszcza w obrębie ciągów ekologicznych. 2.3.3. Główne cele rozwoju w sferze społecznej 2.4. Uzupełniające cele rozwoju gminy Przemęt W stosunku do stanu istniejącego i obowiązujące- 3. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZEN- go, w studium proponuje się wprowadzenie niewielkich NEGO GMINY PRZEMĘT W ŚWIETLE OBOWIĄZUJĄ- zmian, które polegają na korekcie granic Przemęckiego CYCH PRZEPISÓW PRAWNYCH Parku Krajobrazowego i rezerwatów. Poza tym istnieje 3.1. Zadania służące realizacji ponadlokalnych celów możliwość objęcia ochroną innych cennych obszarów, publicznych jak tereny podmokłe, niektóre łąki i torfowiska. W stu- 3.2. Obszary i obiekty objęte ochroną na podstawie dium zwraca się uwagę również na stworzenie ciągów przepisów szczególnych ekologicznych wzdłuż cieków wodnych i jezior. Ponadto 3.2.1. Obszary i obiekty środowiska przyrodniczego ob- grunty rolne, stanowiące enklawy i półenklawy w kom- jęte ochroną prawną pleksach leśnych, po ustaniu ich rolniczego użytkowania, 3.2.2. Obszary i obiekty środowiska kulturowego obję- powinny być zakwalifikowane jako grunty do zalesień. te ochroną prawną Jest to zgodne z założeniami polityki leśnej państwa w 3.2.3. Pozostałe obszary i obiekty objęte ochroną na zakresie zwiększenia lesistości kraju. Zgodnie z tą polityką podstawie przepisów szczególnych w studium proponuje się przeprowadzić szeroki program 3.3. Lokalne wartości zasobów środowiska przyrodni- dolesień, obejmujący również nieużytki, gleby o bardzo ni- czego i zagrożenia środowiskowe skiej klasie bonitacyjnej, grunty zdegradowane. W celu za- 3.4. Obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej, w tym, chowania niepowtarzalnych walorów przyrodniczych nie wyłączone z zabudowy powinno się również lokalizować terenów rekreacyjnych 3.5. Obszary zabudowane oraz obszary wskazane do wewnątrz kompleksów leśnych i na terenach cennych pod przekształceń i rehabilitacji względem przyrodniczym, krajobrazowym i kulturowym. 3.5.1. Obszary zainwestowane zabudową Poza tym należy przyjąć pas ochronny, wolny od wszel- 3.5.2. Obszary wskazane do przekształceń i rehabilitacji kiego zagospodarowania, wokół wód powierzchniowych. 3.6. Obszary przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową 3.7. Obszary przewidziane do zorganizowanej działalno- 3.2.2. Obszary i obiekty środowiska kulturowego obję- ści inwestycyjnej te ochroną prawną 3.8. Kierunki rozwoju komunikacji oraz tereny do wyty- Występujące na terenie gminy Przemęt obszary i obiek- czenia ścieżek rowerowych ty środowiska kulturowego, objęte ochroną prawną, zo- 3.8.1. Kolej stały opisane w dziale uwarunkowań, rozdz. 3, pkt 3.2.5. 3.8.2. Połączenia drogowe Zgodnie z obowiązującymi przepisami bezwzględną 3.8.3. Szlaki pieszo-rowerowe-konne ochroną należy objąć: Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21139 – Poz. 3549

- zabytkowe parki podworskie, w Popowie Starym: - zabytki budownictwa i architektury w postaci obiek- - zespół dworsko-parkowy z zabudowaniami folwarcznymi, tów uznanych za szczególnie cenne wartości dziedzictwa kul- - aleja kasztanowa prowadząca od zespołu dworskiego turowego wskazane na mapie uwarunkowań kulturowych, do drogi Śmigiel - Przemęt, - zabytkowe założenia urbanistyczne, zgodnie z wytycz- w Przemęcie: nymi konserwatorskimi, - obszar miejscowości Przemęt w granicach od cmen- - krajobraz kulturowy w formie ustanowionych stref tarza parafialnego na północy, następnie w kierunku po- ochrony konserwatorskiej. łudniowym, wzdłuż rowu do Kanału Przemęckego, w Wszelkie prace przy obiektach ujętych w wykazie zabyt- kierunku północno-zachodnim Kanałem Przemęckim i na ków muszą być uzgadniane z Wojewódzkim Konserwa- północ do cmentarza, torem Zabytków. W studium proponuje się opracowanie - zespół parafialny wraz z najbliższym otoczeniem, i przyjęcie programu rewaloryzacji i renowacji budynków i w Radomierzu: obiektów o szczególnie wysokich - wiatrak - koźlak wraz z najbliższym otoczeniem, Kierunki, cele i polityka przestrzenna 23 w Sączkowie: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania - wiatrak - koźlak wraz z najbliższym otoczeniem, przestrzennego gminy Przemęt w Siekowie: walorach architektonicznych, bądź występujących - zespół pałacowo-parkowy, jako element zespołów urbanistycznych o szczególnym - kościół, znaczeniu. Program taki powinien uwzględniać zarówno - wiatrak - koźlak wraz z najbliższym otoczeniem, wartość architektoniczną obiektów, jak również ich lokali- w Siekówku: zację oraz docelową funkcję. - wiatrak - koźlak wraz z najbliższym otoczeniem, Strefą ścisłej ochrony konserwatorskiej (typu A) objęto: w Sokołowicach: - zespół dworsko-parkowy wraz z zabudowaniami fol- w Barchlinie: warcznymi, - zespół dworsko - pałacowy wraz z zabudowaniami w Solcu: folwarcznymi, - część cmentarna wsi wraz z zabudową szachulcową, - wiatrak koźlak, w Solcu Nowym: w Błotnicy: - kościół parafialny wraz z najbliższym otoczeniem, - część północna wsi wzdłuż drogi Radomierz - Przemęt, w Starkowie: od zakrętu do przejazdu kolejowego, - wiatrak - koźlak wraz z najbliższym otoczeniem, - wiatrak - koźlak wraz z najbliższym otoczeniem, w Wieleniu: w Buczu: - zespół kościelny, - zespół pałacowe-parkowy, - willa wraz z parkiem. - zespół kościelno-cmentarny wraz z najbliższym oto- czeniem, 3.2.3. Pozostałe obszary i obiekty objęte ochroną na w Charbielinie: podstawie przepisów szczególnych - zespół kościelny, w Górsku: Zgodnie z obowiązującymi przepisami, ochronie podle- - wiatrak - koźlak wraz z najbliższym otoczeniem, gają wskazane na planszy uwarunkowań przestrzennych w Kaszczorze: następujące obszary i obiekty występujące na terenie - część centralna wsi wraz z zespołem kościelno-cmen- gminy Przemet: tarnym, - ujęcia wód zwykłych zgodnie z wydzielonymi strefami - cmentarz parafialny przy drodze do Wijewa, ochronnymi wokół ujęć, - wiatrak - koźlak wraz z najbliższym otoczeniem, - stanowiska archeologiczne. w Kluczewie: - zespół dworski z zabudowaniami folwarcznymi, 12. Załączniki graficzne 12. Załączniki graficzne

Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21140 – Poz. 3549

12.1

Obszar Przemęckiego Parku krajobrazowego – załącznik graficzny nr 1

93

94 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21141 – Poz. 3549

12.2

Usytuowanie szlaków turystycznych w gminie Przemęt – załącznik graficzny nr 2 96

95 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21142 – Poz. 3549

94 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21143 – Poz. 3549

12.3

Przebieg Konwaliowego Szlaku Kajakowego – załącznik graficzny nr 3

95

96 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21144 – Poz. 3549

12.4

Przebieg Szlaku Cysterskiego – załącznik graficzny nr 4

97

98 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21145 – Poz. 3549

12.5

„Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Przemęt – uwarunkowania kulturowe” – załącznik graficzny nr 5 100

99 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21146 – Poz. 3549

12.6.1

Rysunek planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego osiedla letniskowego Osłonin – Wieleń – załącznik graficzny nr 6 102

101 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21147 – Poz. 3549

12.6.2

Rysunek miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego dotychczasowy obszar ośrodka wypoczynkowego Świdnickiej Fabryki Urządzeń Przemysłowych i przyległych terenów komunikacyjnych w Wieleniu. – załącznik graficzny nr 7

103

104 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21148 – Poz. 3549

12.6.3

Rysunek miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zespołu zabudowy Wieleń-Południe – załącznik graficzny nr 8

105

106 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21149 – Poz. 3549

12.6.4

Rysunek miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Przemęt dotyczący terenu położonego we wsi Mochy – załącznik graficzny nr 9

107

108 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21150 – Poz. 3549

12.6.5

Rysunek miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ,, OSŁONIN 15,7 ha” – załącznik graficzny nr 10 110

109 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21151 – Poz. 3549

12.6.6

Rysunek miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu zabudowy mieszkaniowej – Bucz – załącznik graficzny nr 11 112

111 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 206 – 21152 – Poz. 3549

12.7

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Przemęt – uwarunkowania przyrodnicze – załącznik graficzny nr 12 114

113