Verslag en Achtergrondinformatie van de Wandeling bij Nijnsel 18-05-2018

De meiwandeling lopen we dit jaar in de buurt van Nijnsel/Sint Oedenrode. De wandeling is ongeveer 12 km. We beginnen de wandeling bij de Vresselse Hut. We kunnen de auto's het best parkeren tegenover de Vresselse Hut.

Dommelbeemden , Vennen, Vressels Bos

Nijnsel (Brabants dialect: Nènzûl) is gelegen in de Meierij van 's-Hertogenbosch. Nijnsel was een kerkdorp van de gemeente Sint Oedenrode (Rooi in de volksmond) maar maakt nu met Sint Oedenrode, en deel uit van de nieuwe gemeente . Nijnsel betekent: 'Nieuwe woonplaats'. De naam van de nabijgelegen buurtschap Vressel betekent: 'Oude woonplaats'. Vanaf de Vresselse Hut lopen we richting . We volgen dan een prachtig meanderende Dommel met hoge walkanten.

Het Dommeldal is hier een gevarieerd deel van het Dommeldal aan de oostelijke oever van de Dommel tussen Nijnsel en . Dit gedeelte van het Dommeldal valt op door een metershoge zanderige donk waarin een steile rand door de sterk slingerende Dommel wordt uitgesleten. Deze voor Nederland zeldzame en in Brabant vrijwel unieke situatie is vanaf het 'oogakkerpad' goed te overzien. Verder liggen er kleinschalige beemden met knotwilgen en houtwallen, een enkele slootbeek en een droog bosgebied met zowel naald- als loofhout en enig vastgelegd stuifzand. Bij het iets zuidelijker gelegen gehucht Wolfswinkel heeft de Wolfwinkelse watermolen gelegen.

Wolfwinkelse watermolen Heerlijkheid Wolfswinkel tot 1604 De molen werd omstreeks 1200 door Hertog Hendrik I van Brabant geschonken aan de Priorij van Postel. Later werd het een kleine heerlijkheid, bestaande uit een omgrachte hofstede (de Waterhoef), een boerderij en de watermolen. Dit gebied werd door het hertogelijk paar Johanna van Brabant en Wenceas I van Luxemburg in 1381 in leen uitgegeven aan de edelman Edmund d'Aquis. Er zou toen ook een slotje gebouwd zijn. De oudst bekende bewoner zou Agnes van Wolfswinkel zijn, waarna haar zoon Colen van Dijnter het bezit heeft geërfd, waarna Geerke en Emont van Dijnter de eigenaren waren. In 1450 was de heerlijkheid in bezit van de familie van Rosemont, en daarna de families Coensborgh en Molenpas. Het slotje was toen al verdwenen. In de 15e en 16e eeuw worden genoemde families gevolgd door de families Huyoel, Bogaers, De Cocq, Van Broekhoven en Thielemans.

Van 1604 tot 1795 In 1604 werd de molen, los van het landgoed, als afzonderlijk leengoed verkocht aan Coenraedt Jan Adriaens. In 1628 was de molen bezit van Jhr. de Jeger die in 1650 een oliemolen bij de oorspronkelijke korenmolen liet bouwen. Omstreeks 1720 was de molen in het bezit van Heer Lambert, Graaf van Berlo, en na zijn dood werd de molen verkocht aan Johan Carel de Jeger, die Heer van Eckart was.

In de Franse Tijd, op het einde van de 18e eeuw, werd de molen in brand gestoken door de Engelse en Duitse troepen, teneinde op deze wijze het Engelse leger, dat samengetrokken was op de Nistelrooise Heide, te waarschuwen voor de naderende Fransen. Vervolgens werden de restanten in 1795 verkocht aan Weduwe Raon van Schalkwijk, die de molen 50 meter stroomopwaarts liet herbouwen.

Van 1795 tot heden Na de herbouw heeft de molen vele eigenaren gekend. Ze werd gedurende de 19e eeuw onder meer gebruikt als volmolen door de Geldropse en de Tilburgse textielfabrikanten. Hoewel de molen in 1878 nog in werking was, raakte ze spoedig daarna in verval. In 1928 viel de sluis in de Dommel en werd de watermolen verkocht aan Waterschap de Dommel. Na 1945 werd de watermolen afgebroken, ondanks pogingen tot behoud ervan. Tegenwoordig rest op deze schilderachtige plek slechts het molenhuis. Daarnaast herinnert de Waterhoeve aan de voormalige heerlijkheid. Voorts herinnert een klein monumentje aan de watermolen, evenals de weg die er heen leidt, welke nog steeds de naam Watermolenstraat draagt.

Via Wolfswinkel komen we op de Sonse/Rooijseweg, en lopen een eindje richting Nijnsel, om een paar honderd meter verder weer rechtsaf te slaan richting Dommel. We komen nu langs Camping "de Graspol", waar we een koffiepauze houden,op een leuk klein terrasje. Na de koffiepauze gaan we weer richting Dommel waar we even kunnen rondkijken. Dan gaan we weer een eindje over de harde weg, Vresselse weg - Lieshoutse weg om het Vressels Bos in te slaan.

Vressels Bos Het Vressels bos ligt ten oosten van de rivier de Dommel. Het beslaat een oppervlakte van ruim 250 ha en ligt op een stuifzandheuvel, die ongeveer drie meter hoger is dan de omliggende akkers. In de vorige eeuw bestond dit gebied nog voornamelijk uit zandverstuivingen en heide. Omdat de boeren op de omliggende akkers veel last hadden van het stuifzand werd besloten de akkers te beschermen door de stuifzanden te bebossen. De in de bossen uitgespaarde vennen en natte heide vormen nu erg fraaie onderdelen tussen het bos en de begroeide heuvels. Het gebied rondom de vennen wordt begraasd door Schotse Hooglanders.

Paradijs Karakteristiek in het bos zijn de vennen van de Hazenputten en de Oude Putten. De afwisselend arme en voedselrijke grond zorgt hier voor een waar plantenparadijs. Bijzonder is de beenbreek, die voorkomt tussen pijpestrootje en dopheide in de drassige laagten van de Hazeputten. Op de veenmoseilandjes, beschut tegen de wind door het omringende bos, groeien planten als lavendelhei, kleine zonnedauw en veenbes. Naast die plantenpracht is de dierenwereld rijk vertegenwoordigd. Amfibien bijvoorbeeld en broedvogels, zoals de dodaars en zomertaling. lavendelheide

Schotse Hooglanders Om te voorkomen dat de heide rond de vennen dichtgroeit, laat men een gedeelte van 60 ha begrazen door Schotse Hooglanders en Exmoor pony's. Dit natuurgebied wordt hiermee niet alleen behouden. Ook ontstaan er door het verschil in graasgedrag van de runderen en pony's, meer gevarieerde overgangen van hei naar bos. Zo'n overgangsgebied is zeer belangrijk voor insecten en vogels als boomleeuwerik en geelgors. De naborrel kunnen we houden bij de Vresselse Hut.

Sites die ik dankbaar gebruikt heb bij het samenstellen van dit verslag en waaruit je nog meer informatie kunt putten http://nl.wikipedia.org/wiki/Nijnsel http://nl.wikipedia.org/wiki/Wolfswinkelse_Watermolen

Chris Pennings