Volendammerweg 301 1027 EA Telefoon 020 613 28 93 Fax 020 613 32 76 E-mail [email protected]

Aan de gemeenteraad van Amsterdam p.a. de directeur van de Dienst Ruimtelijke Ordening, Postbus t.a. 2758 1000 CT Amsterdam

uw kenmerk: uw brief van: ons kenmerk: datum: . . 95/jb 17 mei 2010 onderwerp: Zienswijze Ontwerp Structuurvisie Amsterdam 2040

Geachte leden van de gemeenteraad,

Wij hebben kennis genomen van de concept Structuurvisie Amsterdam 2040. Hierbij willen wij onze zienswijze kenbaar maken over de navolgende onderdelen:

Volkstuinparken in de Hoofdgroenstructuur. In zijn algemeenheid is onze vereniging zeer positief over de Structuurvisie. Er wordt veel aandacht besteed aan het groen in de stad en, nog belangrijker, de economische waarde van groen wordt duidelijk onderkend. Verder is een lang gekoesterde wens van onze vereniging in deze Structuurvisie eindelijk in vervulling gegaan, te weten alle volkstuinparken in de Hoofdgroenstructuur. Het is verheugend dat ook het college het belang in ziet van de volkstuinen voor de inwoners van Amsterdam.

Een verbindingsweg door de volkstuinparken Nut en Genoegen en Sloterdijkermeer (capaciteitsuitbreiding auto; Visiekaart 2040 en Faseringsbesluit 2020-2030). Er wordt voorgesteld om over circa 10 jaar een verbindingsweg voor auto’s aan te leggen in het verlengde van de Bos en Lommerweg, dwars door de tuinparken, naar het Westelijk Havengebied. Dit staat in het licht van de plannen om in het Westelijk Havengebied de Olympische Spelen te organiseren èn om vanaf 2040 een deel van het havengebied tot woonwerkgebied te ontwikkelen. Om dit gebied goed aan te laten sluiten op de rest van de stad is aanvullende infrastructuur nodig, dat spreekt voor zich. Dat vanuit planologische en stedenbouwkundige optiek de verlenging van de Bos en Lommerweg wordt voorgesteld is –voor iedereen die naar de stadsplattegrond kijkt- een voor de hand liggende keuze. Maar deze oplossing is bij nadere bestudering erg oppervlakkig en het is bovendien in tegenspraak met het gemeentebeleid om duurzaamheid te stimuleren en autoverkeer terug te dringen. De implicaties van de voorgestelde weg zijn immers groot en dat terwijl er prima alternatieven denkbaar zijn. Aspecten die hierbij aan de orde komen zijn:

Wat levert het doortrekken van de Bos en Lommerweg daadwerkelijk op ten gunste van de ontsluiting en ten opzichte van dat wat het aantast, namelijk een lange groene long die van het Westerpark tot de A10 reikt.

1

Een achterliggend stedenbouwkundig idee schijnt te zijn om de groenstrook langs het dorp Sloterdijk te versterken als een soort compensatie. Dit betekent dat de weg die hier nu loopt en die als een van de verbindingswegen tussen het Westelijk Havengebied en Amsterdam West gezien kan worden, verdwijnt. Met of zonder deze weg, blijft dit gebied naast het dorp Sloterdijk een groenstrook naast de A10. De overlast van het verkeer van de A10 neemt met deze ingreep niet af en het zal hier dan ook nooit een groengebied worden waar je als bezoeker ongestoord van rust en ruimte kunt genieten. Tegelijk wordt een paar honderd meter verderop, door de volkstuinparken, een weg gepland die het aaneengesloten stuk groen, rust en ruimte tussen het Westerpark en de A10 perforeert met de onmiskenbare overlast van autoverkeer: herrie, stank, vervuiling van uitlaatgassen en weer een obstakel voor plant en dier. Een idee dat qua absurditeit vergelijkbaar is met een plan om een weg dwars door het Vondelpark aan te leggen...!

De vraag is dan ook of het voorgestelde plan uit de Structuurvisie wel de beste oplossing is voor een goede aansluiting van het te ontwikkelen deel van het Westelijk Havengebied met het ten zuiden van de Haarlemmerweg gelegen deel van de stad. Is het niet veel verstandiger om het wegverkeer te concentreren ter hoogte van de A10 zoals nu het geval is, teneinde de groene long intact te houden? Eventueel kan zelfs de huidige weg langs het dorp Sloterdijk ten gunste van een groenstrook naar de westkant van de A10 verplaatst worden. Tussen de kantoren aan de westkant van de A10 is hier immers weinig groenkwaliteit te verliezen. Of behoort tegen die tijd de aanleg van een tunnel die de volkstuinen ongemoeid laat tot de mogelijkheden? De plannen voor een verbindingsweg staan haaks op de plannen die ontwikkeld worden onder de noemer Radiaal West en waarbij juist nadrukkelijk gewerkt wordt aan de versterking van het groene en recreatieve belang van deze zone Westerpark-Brettenzone-Halfweg.

Mondelinge toelichting wethouder Maarten van Poelgeest. Op 6 april jl. heeft wethouder Van Poelgeest in het clubhuis van tuinpark Sloterdijkermeer een mondelinge toelichting gegeven op de Structuurvisie. Ten aanzien van bovengenoemde weg heeft hij op die avond aangegeven dat deze alleen gewenst is als er in 2030 woningbouw komt in het Westelijk Havengebied binnen de ring. Het zou in 2020 aan de gemeenteraad zijn om hierover een beslissing te nemen. Dit betekent dat de volkstuinders ten minste 10 jaar in onzekerheid leven, wat de interesse van aspiranten voor deze tuinparken zal doen afnemen terwijl het bovendien heel moeilijk zal zijn om de leden te motiveren hun tuinpark in goede staat te houden. De verloedering zal zijn intrede. Volkstuinders die vanwege hun leeftijd of anderszins genoodzaakt zijn hun hobby te staken, zullen heel moeilijk een plaatsvervanger kunnen vinden. Vraag 1: Gelet op onze bezwaren tegen deze weg en gezien het feit dat hierover pas in 2020 een beslissing wordt genomen, vragen wij de gemeenteraad of zij bereid is de reservering voor deze weg te schrappen.

Bladzijde 11/12, Investeren in intensiever gebruik van groen in en om de stad. Hier worden o.a. als voorbeeld genoemd‘openbare fiets- en wandelroutes door volkstuinparken’. Vanzelfsprekend is onze vereniging er ook voorstander van om de volkstuinparken uit hun isolement te halen. Openbare wandelroutes over de parken kunnen daar zeker aan bijdragen en hebben ook onze volledige instemming. Maar er zijn natuurlijk veel meer mogelijkheden om dit doel te bereiken. Wij denken dan vooral aan een grotere publieksfunctie van de parken door activiteiten te organiseren die ook voor de bevolking van de aangrenzende wijken en buurten aantrekkelijk zijn. Zoals tentoonstellingen, openstellen van het clubhuis voor niet-leden, kunstroutes, sportevenementen, cursussen, poëzie en muziekavonden, aanleg van thematuinen en een fruitsnoephoek. Zeker zo belangrijk is het om de bereikbaarheid naar de volkstuinparken toe te verbeteren o.a. door een betere aansluiting op het bestaande wandel - en fietspadennet en onze lang gekoesterde wens, een verbetering van de bewegwijzering naar de volkstuinparken.

Onze vereniging is geen voorstander van fietsroutes over de volkstuinparken. Onze belangrijkste bezwaren hiertegen liggen op het gebied van de veiligheid. Wij bedoelen dan niet alleen de veiligheid in de zin van een te verwachten toename van het aantal inbraken en vandalisme omdat de parken dan een dusdanig open karakter krijgen dat een sociale controle bijna onmogelijk is geworden, maar ook de veiligheid van spelende kinderen komt in gevaar. De ervaring bij Klein Dantzig heeft ons geleerd dat het heel moeilijk, zo niet onmogelijk is, om bromfietsen te weren terwijl er ook steeds meer sprake is van groepjes met racefietsen en skaters. Voor veel gezinnen is een volkstuinpark vaak nog de enige plek waar jonge kinderen juist veel vrijheid kunnen krijgen omdat er geen sprake is van doorgaand verkeer. 2

Bovendien is de padenstructuur van onze volkstuinparken hier niet op ingesteld. De paden zijn over het algemeen veel te smal en kunnen alleen verbreed worden ten koste van een groot aantal tuinen of delen daarvan. En dan hebben we nog niet eens over de te verwachten geluidsoverlast van (illegale) bromfietsen. Ons inziens heeft een fietspad over een volkstuinpark veel meer nadelen dan voordelen en daarom pleiten wij er voor om de fietspaden langs de volkstuinparken te leggen. De aanleg van fietspaden over de parken mag natuurlijk geen doel op zich zijn Dit alles ligt heel anders bij de aanleg van een nieuw volkstuinpark. Daar kan men bij de inrichting alvast rekening houden met een dergelijke voorziening. Vraag 2: Is de gemeenteraad bereid daar waar in de Structuurvisie wordt gesproken over de aanleg van fietspaden over (reeds bestaande) volkstuinparken, dit zodanig te wijzigen dat het alleen van toepassing is voor nieuwe volkstuinparken?

Bladzijde 33 gaat over het aantrekkelijker maken van groen en water in en rondom de stad. Ook hier wordt weer gesproken over het “openstellen van een fietsroute door volkstuincomplexen”. Onder verwijzing naar bovenstaande bezwaren pleiten wij er voor om dit te wijzigen in een streven naar meer fietsroutes langs volkstuinparken. Verder geven wij u in overweging om in alle gevallen te spreken over “volkstuinparken” en niet meer het begrip “volkstuincomplex” te hanteren.

Op bladzijde 33 wordt ook gesproken over transformatie van volkstuinen. Zolang er sprake is van meer mengen van functies, staan wij hier vierkant achter. Wij pleiten er dan ook voor om de volkstuinparken meer onderdeel te laten uitmaken van de woonomgeving.

De verplaatsing van volkstuinen wijzen wij af om de doodeenvoudige reden dat dit niet mogelijk is. Woningen en bedrijven kunnen verplaatst worden, volkstuinparken niet.

Groen kun je niet verplaatsen. Verplaatsen van volkstuinparken betekent altijd het vernietigen van natuur die in de meeste gevallen vele tientallen jaren oud is. Dat zelfde geldt voor de bewoners van een volkstuinpark.

De ervaring heeft ons geleerd dat bij een “verplaatsing” meer dan 50% van de volkstuinders afhaakt omdat zij het niet meer kunnen opbrengen om helemaal opnieuw een volkstuin in te richten. Dat het dan vooral om de oudere tuinders gaat spreekt voor zich. In dit verband willen wij toch ook graag refereren aan uitspraken van enkele wethouders zoals Maarten van Poelgeest en Marijke Vos die tijdens werkbezoeken het belang van de volkstuinparken duidelijk hebben onderkend. Er is bij die gelegenheden ook altijd gesproken over een opname van alle volkstuinparken in de Hoofdgroenstructuur. Tijdens een werkbezoek in mei 2008 hebben beide wethouders toegezegd dat in de nieuwe structuurvisie ook plaats zou worden ingeruimd voor uitbreiding van het aantal volkstuinen. Wij juichen dit van harte toe omdat onze wachtlijst inmiddels is gestegen naar meer dan 2000 personen.

Bladzijde 44, Wonen in volkstuinparken. Nut en Genoegen en Sloterdijkermeer (Amsterdam Sloterdijk) en Rust en Vreugd en Wijkergouw (). Onze vereniging heeft hier zowel principiële als praktische bezwaren tegen. De praktische bezwaren zijn dusdanig omvangrijk dat het weinig realistisch is om hier zelfs maar een onderzoek naar te doen. Volkstuinparken zijn ingericht voor tijdelijk verblijf en niet voor permanente bewoning. De infrastructuur is hiervoor niet toereikend. De waterleiding ligt dusdanig ondiep dat die ’s winters moet worden afgesloten. Er is geen elektriciteit en ook geen gas. Wie gaat deze noodzakelijke extra infrastructuur betalen?

Het merendeel van de tuinhuisjes is absoluut niet geschikt voor permanente bewoning. Zij voldoen in die zin ook niet aan het bouwbesluit en zijn bovendien daarvoor veel te klein. Dat zou dus betekenen dat die huisjes allemaal moeten worden afgebroken om plaats te maken voor nieuwe woningen die wel geschikt zijn voor permanente bewoning. In feite gaat het dus om opoffering van volkstuinen ten behoeve van meer woningen. Woningen op 3 gehuurde grond? Welke bevoegdheden hebben tuinparkbesturen t.a.v. die bewoners? Moeten deze bewoners dan ook lid worden van de vereniging? Moeten zij zich houden aan onze reglementen en statuten?

Wij zien veel meer mogelijkheden in een lage bebouwing tegen de volkstuinparken aan. Bij voorbeeld seniorenwoningen. Deze bewoners kunnen de volkstuinparken gebruiken als wandelpark. Ditzelfde kan gelden voor crèches. Kunnen dan gebruik maken van de voorzieningen van het naastgelegen volkstuinpark.

Mondelinge toelichting van dhr. Maarten van Poelgeest. Op 6 april heeft wethouder Maarten van Poelgeest op de bijeenkomst speciaal voor de volkstuinders, nadere informatie verstrekt over de Structuurvisie in relatie tot de volkstuinparken. Op deze avond heeft de heer Van Poelgeest gezegd dat het aan de besturen van de tuinparken is om permanente bewoning op volkstuinparken toe te staan. Noch bij de besturen van de tuinparken, noch bij de Bond van Volkstuinders is er behoefte aan permanente bewoning op de volkstuinparken. Vraag 3: Is de gemeenteraad bereid de passage inzake permanente bewoning te schrappen?

Bladzijde 97 Metropolitane plek – Gaasperplas Wij gaan er van uit dat bij de herontwikkeling van dit gebied ons volkstuinpark De Vijf Slagen aan de Tafelbergweg ongemoeid zal blijven. Ook binnen onze vereniging neemt dit tuinpark een bijzondere plaats in. De multiculturele samenstelling van 14 verschillende culturen onder de 154 tuinders vormen een unieke club waar jong en oud in harmonie met elkaar tuinieren. Het is niet uitsluitend de boerenkool en 'eigenheimer' die wordt verbouwd maar ook veel exotische gewassen die met elkaar gedeeld worden waarbij integratie en participatie tussen de tuinders gebroederlijk samengaan. Naast de mogelijkheden om te tuinieren en het onderhouden van sociale contacten kent het tuinpark een grote verscheidenheid aan planten en dieren.

Daarnaast vervult De Vijf Slagen een publieke en maatschappelijke functie door haar terrein open te stellen voor de bewoners in het stadsdeel en de vele medewerkers van het AMC die vaak in de pauze al ontspannend, lopend over het volkstuinpark hun broodje eten. Ook biedt het tuinpark tuintjes aan voor re-integratie en participatie van psychiatrische patiënten van AMC De Meren. In samenwerking met de natuurvereniging De Ruige Hof grenzend aan het tuinpark, zijn wandelroutes uitgezet en staan er plannen op stapel om de twee unieke ecologische gebieden te verbinden met een brug. Bovendien ligt De Vijf Slagen in de Hoofdgroenstructuur. Er ligt hier een uitstekende mogelijkheid om het tuinpark te integreren met woningbouw. Vraag 4: Kan de gemeenteraad bevestigen dat er in de Structuurvisie geen plannen staan die het voortbestaan van ons tuinpark De Vijf Slagen op de huidige locatie aan de Tafelbergweg in gevaar kunnen brengen?

De landelijke volkstuinorganisatie, het AVVN, waarbij onze vereniging is aangesloten, heeft op ons verzoek ook een zienswijze aan u toegezonden. Voor de goede orde melden wij u dat de daarin genoemde argumenten ten volle door ons worden onderschreven.

Tot slot vragen wij u de mogelijkheden te onderzoeken om het aantal volkstuinen uit te breiden, bij voorkeur in de directe omgeving van Amsterdam. Zoals al eerder vermeld, hebben wij meer dan 2000 personen op onze wachtlijsten staan.

Hoogachtend, namens het bondsbestuur,

Th.v.d.Horst, voorzitter voor deze

F.Schiphorst, 2e voorzitter 4