IEDER ZIJN CLAUS FESTIVAL Zaterdag 5 mei 2018 ● 14u tot 18u Minderbroedersrui & buurt 2000 Antwerpen GRATIS In het Letterenhuis en het Stadsmagazijn

In het Letterenhuis interviewt Marcel Van- thilt gasten over Hugo Claus, waaronder Patrick Conrad over Claus als regisseur, Suzanne Rethans over Claus en , Luc Coorevits over Claus als perfor- mer, Adriaan Raemdonck over Claus als beeldend kunstenaar, Robbert Ammerlaan en Paul Claes over de auteur Claus. Er zijn in het Letterenhuis ook korte depotrondlei- dingen en er is een snelcursus Claus voor beginners.

Zaterdag Het Stadsmagazijn presenteert muziek van Bert Ostyn (Absynthe Minded) en Statief 5 mei 2018 • 14u tot 18u Trio, teksten van Claus door Fleur van Groningen, slam poetry door Joost Hoekaf en een kleine boekenmarkt.

Op 5 mei vind je in het Letterenhuis en in de buurt volop levende literatuur: schrijvers, dichters, buurtbewoners, Op locatie zangers, slammers, muzikanten, kun- stenaars en anderen vertellen verhalen, maken gedichten en lezen voor, zin- Een greep uit het programma op andere gen of worden geïnterviewd. Op veel locaties: Bernard Dewulf, Maud plaatsen kun je genieten van prachtige Vanhauwaert, Vitalski, Peter handschriften, schrijversfoto’s, films, Holvoet-Hanssen, Yannick Dangre, brieven en affiches, literair archief uit Lotte Dodion, Amina Belorf en Tom verzamelingen van anderen en uit het Dewispelaere lezen uit, over en voor depot van het Letterenhuis – en ook in Claus, Patricia Beysens zingt Claus, dat depot kun je een kijkje gaan nemen. Robbe de Hert bespreekt films van Claus, De Letterenhuistentoonstelling Hugo er zijn foto’s van Rik en Herman Selleslags Claus – Achter vele maskers is tijdens en teksten en tekeningen van Ilah. Katrin het festival gratis te bezoeken. Lohmann maakt met gedetineerden een podcastuitzending van Radio Begijnenstraat met teksten van Claus. Het Letterenhuisfestival: een unieke kans om ieder zijn eigen Claus aan het Ten slotte is er de grote Hugo Claus Voor- woord te laten en andermans Claus te leesmarathon met Heleen Debruyne ontdekken. waaraan je ook zelf kunt deelnemen. © Victoriano Moreno © Victoriano 4 LETTERENHUIS - expo Belladonna. Wreed geluk. verlossing. Hetverdriet van België. Desporen. ruchten. Hetverlangen. Deverwondering. De dels, waaronder toneelstukken enbewerkingen, 7verhalenbun Auteur van 16 romans, dichtbundels, 46 60 Minnaar. Echtgenoot. Vader. Levensgenieter. der, scenarist, regisseur. Poseur. Acteur. Dandy. dichter,Hugo Claus: schrijver, tekenaar, schil ondergebracht. Vandaag iserdeexpo: geleden werd zijnarchief inhetLetterenhuis ste eeuw: Driejaar HugoClaus, 1929-2008. Nederlandstalige schrijvers van detwintig Tien jaargeleden overleed eenvan degrootste Hugo Claus-Achter vele maskers EXPO Claus -Achter vele maskers. keizer. Vrijdag. Hetjaar van dekreeft. Dege Omtrent Deedee. DeMetsiers. De zwarte De Oostakkerse gedichten. Hugo - - - - de realiteit naareigen inzicht vorm te geven. hield eenmistgordijn omzich opte trekken en de manachter demaskers, deauteur dieervan brieven, zijngedichten, zijnromans. Enzoek citaten uitzijndagboeken, zijninterviews, zijn chief, voel zijnonstuitbare inspiratie indevele met deexpo brengen. Dat wildecurator Hildevan Mieghem De hele complexe schrijver tot Claus leven hand van massa’s schitterende foto’s uithetar Beleef werk enleven van aande HugoClaus en1juli. maart u. Kom kijken inhetLetterenhuis tussen 17 Kortekaas indeze opzet zijn,bepaalt geslaagd Of zij,hetLetterenhuis enontwerper Niek

Hugo Claus. Achter vele maskers . -

2000 Antwerpen 2000 Minderbroedersstraat 22 Letterenhuis Doorlopend

Op bezoek bij in New York, januari 1981 Marcel Vanthilt isuw enthousiaste gastheer. het centrale programma inhetLetterenhuis bekijken we doorveler Claus ogen. nummers van Absynthe Minded. brengen, samen met enkele andere heerlijke de expo regisseur. Poseur. Acteur. Dandy. Minnaar. Echtgenoot. Vader. Levensgenieter. In hadveleClaus gezichten. Hijwas dichter, schrijver, tekenaar, schilder, scenarist, Envoi eerste hitaaneengedicht van HugoClaus: Absynthe Minded ontleende detitel van hun Ostyn (AbsyntheBert Minded) 15u00 vertelt hetverhaal van deschilder Claus. enkel eentitel draagt. of jaartal Raemdonck van zo’n 250werken oppapier, waarvan geen brachtvan Claus. hijeenoverzicht In2005 Hij bewaarde tijdhetbeeldendewerk lange Snoeck, Marcel van Maele enookHugoClaus. beeldende kunst wagen: Paul deVree, Paul Panter heeft ietsmetschrijvers diezich aan Adriaan Raemdonck van galerie DeZwarte over deschilder Adriaan Raemdonck 14u40 stem van hem,gebeurde erwel iets.’ hem. Telkens als hijsprak, metdiegeweldige een unieke mens:iedereen was verliefd op 127Claus keer ophetpodiumgezet. was Claus literatuur opdescène. Coorevits: ‘IkhebHugo Behoud deBegeerte jaar almeervan dertig Luc Coorevits brengt als grote roerganger van over deperformer Claus Luc Coorevits 14u10 Leen van Dijck Bastiaens endirecteur Letterenhuis door schepen voor cultuur Caroline Opening Letterenhuisfestival 14u00 Marcel Vanthilt interviewt! . Frontman Ostyn komt Bert ditliedlive Hugo Claus-Achter vele maskers

laten we zelf Claus aanhetwoord. In nummers uitzijnspannenderepertoire – brengt, samenmetPeter Theuns optheorbe, veel mensenvan wiezo veel isgehouden.’ naars diezo diepbewonderd zijn,erzijnniet afscheid. ‘Erzijnnietveel Ammerlaan: kunste maar ookhetverval enzijnveelbesproken de laatste literaire successen meevan Claus, Hugo Claus. maakte Ammerlaan van dichtbij Bezige Bijvan 1999 tot 2012 deuitgever van Robbert was Ammerlaan als directeur van De over deschrijver Claus Robbert Ammerlaan 16u20 lukkige vrouw uitShakespeares drama Mona –vernoemd naarDesdemona,deonge De flamboyante frontzanger van debandDez Gregory Frateur &Peter Theuns 16u00 een biografie over Sylvia Kristel. Mulisch –dixitSuzanne Rethans, diewerkt aan met vriendenals Cees Nooteboom enHarry Sylvia’s geldte wapperen als ze uiteten gingen er nietvan omals eendandymet minst productieve perioden.Dat weerhield hem van 1973 tot 1976. Hetwas eenvan Claus’ enSylviaHugo Claus Kristel haddeneenrelatie enSylviaClaus Kristel Suzanne Rethans over 15u40 als schreven ze samenfilmscripts, maakten films voor heteerst HugoClaus. Vele jaren later In 1967 ontmoette dejongePatrick Conrad over deregisseur Claus Patrick Conrad 15u20 krelatie hetboek Conrad schreef over hun vriendschap enwer bijelkaarvlak eenbuitenhuis. Het sacrament Getande raadsels enhaddenze inFrankrijk

(2009). Othello - -

- ook heelwat tweederangs werk op… weinig zelfkritiek, endat leverde volgens Claes scheefClaus ookveel omdenbrode, enmet top van deNederlandstalige literatuur. Maar kers diedemeester ophad? hebbenzijontdektClaus achter devele mas dat bewaard wordt inhetLetterenhuis. Welke Mieghem doorploegden hetarchief van Claus Vanhecke encurator van deexpo Hildevan Hoofdarchivaris van hetLetterenhuis Johan de expo Achter vele maskers en JohanVanhecke over Hilde van Mieghem 17u20 Gregory Frateur &Peter Theuns 17u00 behorenClaes van Claus, maarnietaltijd eenliefhebber. Voor iseengrotePaul Claes kenner van depoëzie overPaul Claes dedichter 16u40 De Oostakkerse gedichten tot de -

5 LETTERENHUIS - auditorium 6 LETTERENHUIS & BUURT LETTERENHUIS - depot uitgever, eencollega, eentheater eneenvriend. ofHugo Claus doorhandschriften indearchieven van een je ondergronds even vervoeren doorbrieven van of aan het duizelingwekkende depot van hetLetterenhuis enlaat Breng onderdeskundige begeleiding eenflitsbezoek aan Claus bij anderen indepot Had ikvierkamelen. Hij deedwat ikzou willen doen De wereld rondgereisd enbewonderd Heeft DonPedro d’Alfaroubeira Met zijnvierkamelen DE KAMEEL Kinderen inhet Letterenhuis -Familieparcours (5+) indebuurt Duur: ca.eenuur Vertrek eneinde:Letterenhuis Doorlopend leiding maximaal twintigdeelnemers. aanvang van elke rondleiding; perrond- huis) en kan vanaf 30minuten voor Inschrijven isverplicht (balieLetteren- Duur rondleiding: ca.15 min 17u30 16u30 15u30 14u30 Herman deConinck SchouwburgNederlandse Koninklijke Uitgeverij Manteau Hugues C. Pernath

einde van dewandeling eenfijne verrassing aandehaak. een andere manierte beleven. Kom eenplattegrondje halen inhetLetterenhuis, ophet ensla de kat, hetkonijn, dekameel endemeerminnendagenjoujekinderen uitompoëzie op –samenmetjekinderenwil) vertaald’ opeenwandeling indeLetterenhuisbuurt. Dekarper, Ontdek degedichten –volgens zelf: Claus ‘op eenafschuwelijke manier(alhoewel van goede titel gafhijhetboekjedenaamDedierentuintemmer mee. ou Cortège d’Orphée van deFranse dichter Apollinaire Guillaume (oorspronkelijk uit1911). Als voor vertaalde Hugo Claus zijnvriendRoger Raveel zeven heerlijke dierenversjes uitBestiaire De dierentuintemmer

LETTERENHUIS - museum rik Six,recensent van se reus. Danraden wijjeaaneensnelcursus te volgen bijRode weet eigenlijknietsover het turbulente leven van deze Vlaam Stel: jehebt nognooiteenboekvan gelezen HugoClaus en door Roderik Six Claus voor beginners sleutels diededeuren openeninleven enwerk van Claus. twintig minuten gidst Sixjedoorhetmuseum meteenaantal 14u15, 15u15, 16u15 en17u15 Knack enzelf ookauteur van romans. In

© Victoriano Moreno © Victoriano Moreno - - Paris brengen, naast andere nummers van Absynthe Minded. aan CharlieParker. gedicht van HugoClaus: Absynthe Mindedontleende detitel van hun eerste hitaan een Ostyn Bert 16u30 -17u30 Fleur gaat kiezen uitdat immenseoeuvre? Groningen leest haarpersoonlijke keuze uitClaus. Ookbenieuwd wat journaliste,De Vlaamse columniste, cartooniste enauteur Fleur van Fleur van Groningen leest Claus 15u00 &16u00 ritmes, rauwe blues of simpelweg zoals eenmooieballad Laat jemeevoeren opdejazzy tonen van intiemesongs, swingende Statief Trio 14u30 -15u30 denboek wereld. Wieweet hebjijwel hetwinnendelot voor hetscheldwoor Snuister inverrassende dichtbundels enwoordenboeken uitdehele Poëzie enwoorden –boekenmarkt 12u00 -18u00 tervoorstelling meepikken. enjeugdactiviteiten.sport Jekunt erconcerten of thea eenvasteeindigt endebuurt stek vindtvoor dans, Het Stadsmagazijn isdeplek waar deRuienwandeling Het Stadsmagazijn Claus’ . Hugo Claus schreef. HugoClaus eengedicht metdezelfde titel als hommage Verdriet van België Duizend bomenengranaten Envoi ! . Frontman Ostyn komt Bert dit liedlive

van k apitein Haddock –of - April in voor hetLetterenhuisfestival. maken hetStadsmagazijn tot eenuitgelezen locatie De ruilbi(e)b enhuiselijke foyer metgroen binnenterras - Bourlaschouwburg. poetry.slam Hijtrad alvaak van opinBelgiëénNederland, café tot verzoent enprobeert positieve verandering ingangte zetten met En daneenstem dieheelanders klinkt… Joost Hoekaf predikt, Joost Claus Hoekaf slamt 17u00 2000 Antwerpen 2000 Keistraat 5 Stadsmagazijn

Fleur van Groningen © Seppe van Groningen

7 STADSMAGAZIJN 8 BAR À IMAGES KASKA is indezalen van deAcademie detweede editievan de waarin zich dejongeHugoClaus bewoog. Tegelijkertijd Pas. Ze evoceren hetinternationale papieren netwerk Masters Printmaking blicaties zijnafkomstig uitde waarin hetkunstenaarsboek indesteigers stond. Depu- De jaren tussen 1945 en1965 markeren ookeenperiode werking tussen schrijvers enschilders centraal stond. schriften uitdeCobra-periode, eentijdwaarin desamen- pen toont tijdenshetLetterenhuisfestival boeken entijd- De Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwer Synergieën inboekentijdschrift rond Cobra, 1945/1965 Claus &Co(BrA) Artists’ Publications Claus’ volledige ‘April inParis’, later speelt gedicht. InBaràImagesbrengt Vitalski eerst Parker inspireerde in1951 HugoClaus tot een Maar alleen deversie van saxofonist Charlie 1932) kent tientallen schitterende uitvoeringen. De jazz standard April inMay–Vitalski en Statief trio 2000 Antwerpen 2000 Mutsaardstraat 31 Schone Kunsten Antwerpen Koninklijke Academie voor Doorlopend April inParis enwerden geselecteerd doorJohan te bezoeken. (Vernon Duke, Collection for Research on poëzie van jazz. totdie Claus dichten bracht –en ervaar de Herman enLuc deBlieck. Luister naardemuziek midden van de schilderijen van vader enzoon Woorden enklanken ontmoeten debezoeker te het jazztrio Statief demuzikale compositie. - 2000 Antwerpen 2000 Minderbroedersrui 44 Bar àImages 17u00 Statief Trio: 16u30 en Vitalski: 14u30

Hugo Claus, fragment van het (klad)handschrift van het gedicht ‘April in Paris’. Collectie Koning Boudewijn- stichting / Collectie Letterenhuis Portret van Hugo Claus door Roger Raveel, 1950

Simon Vinkenoog, London 1965 (collectie Demian) expo met een26uurdurend evenement, ondermeermetde Boekhandel Demianbestaat 26jaar!Dat wordt gevierd Claus en Vinkenoog Fun inProgress. pend geopend,metelkuureenoptreden. Demian isvan 5mei10u30 tot 6mei 12u30 uurdoorlo uitgebreid inbeeld. Diensvriendschap komt metHugoClaus daarop2009). door Claus zelfdoor Claus worden voorgedragen. van hetleven. Opdecdstaan ookzeven gedichten die eerbetoon enzijnzelfgekozen aanHugoClaus afscheid ook eennieuwe cdmetdeze liederen: Nee,, een ikbeslis songteksten weer ophetpodium.Ze maakten recent met Verwée enpianist Eddy Aelbrecht inBaravin de Tien jaarnaClaus’ overlijden brengt Beysens samen en chansonnière Patricia Beysens. Gentse Arenatheater, waar ze werden vertolkt doorhem ze opmuziek voor deproductie ClausontheRocks inhet zong. In1978 zette decomponist enzanger Steef Verwée schreef hijteksten voor LiesbethList, dieze echter nooit midden jaren vijftig ookaanlibretto’s enliedteksten. Zo –Songwriter!Hugo Claus Alleskunner waagde Claus zich Steef Verwée enEddy Aelbrecht Liederen van doorPatricia HugoClaus Beysens, Beysens zingtClaus 2000 Antwerpen 2000 Minderbroedersrui 31 Baravin en17u0015u00 2000 Antwerpen 2000 Hendrik Conscienceplein 16-18 Demian 17u00 16u00 15u00 Mussche 14u00 Fun inProgress

Jeroen Olyslaegers Dirk Leyman Lastige vragen van Boekpresentatie Annemarie Estor: Uit hetfluitboek van Achilles Adriaan Raemdonck: Niemandslandnacht , over SimonVinkenoog (1928- -

9 DEMIAN BARAVIN 10 ERFGOEDBIBLIOTHEEK HENDRIK CONSCIENCE NOTTEBOHMZAAL - Erfgoedbibliotheek H. Conscience kan ter plekke! (hopen wij)zuiders zonnig Conscienceplein. Inschrijven door eenvan zijnbemindespelletjes te spelen opeen Op hetLetterenhuisfestival eren we ook HugoClaus jeu deboules-spelend gezelschap? Hetkan! genieten van zo’n zomers terwijl glaasje jekijktnaareen petanquen?Of Met eenpastis in dehandeenpartijtje Petanque met Claus – eenvan de51 teksten uitdeNederlandstalige bundel DeOostakkerse gedichten (1955) gestort tebohmzaal. Zijhebbenzich opHugoClaus’ en Yannick Dangre uitgenodigd indeNot Hendrik Conscience jongeauteurs Lotte Dodion Letterkunde engastheer Erfgoedbibliotheek Koninklijke Academie voor Taal- Nederlandse en Voor hetLetterenhuisfestival hebben de Claus’ Oostakkerse gedichten Dodion &Dangre lezen 2000 Antwerpen 2000 Hendrik Conscienceplein 4 Erfgoedbibliotheek HendrikConscience Petanque &pastisbar: doorlopend -

wijze presenteren. naar twee dichters dieditmeesterwerk opeigen de sensualiteit van Claus’ gedichten enluister Laat jeverleiden doorhetritme, debeeldspraak, de invloed van Claus’ poëzie ophun eigenwerk. dichten, leveren commentaar envertellen over kaar ingesprek erover, lezen eigenenClaus’ ge literaire Canon.DodionenDangre gaanmetel

© Senne Van der Veken - - 2000 Antwerpen 2000 Hendrik Conscienceplein 4 Hendrik Conscience Erfgoedbibliotheek Nottebohmzaal – 15u30 en17u00

© Michiel Hendryckx van deze podcastreeks diemuziek &teksten, woord- Radio Begijnenstraat, enwel eenspeciale aflevering Tijdens hetLetterenhuisfestival huisvest dekelder kunstenaars engrafici hun werk tentoonstellen. de 17de-eeuwse kelder dientals galerie waar jonge In GLTCH (spreek uit:Glitch) vindjeprintsendesign; Project Clausvan Radio Begijnenstraat premiere. Het Project –‘Ikdraag Claus van alles’ iseenabsolute waarin ietsmeetrilt van hetleven achter detralies. dompelden zich onderin teksten van HugoClaus met daders. Katrin Lohmann enenkele gedetineerden kunst, literatuur endiepte-interviews brengt van en komen. complexiteit’ van dewereld tot haarrecht kon laten zag als kracht van deliteratuur dat deze de‘vervaarlijke Hij namdaarbijgeeneenduidigestandpunten in,maar de confrontatie aangingmetdepolitieke werkelijkheid. ment, was hij eenpublieke intellectueel diewel degelijk Hoewel nietveel Claus moest hebbenvan engage demeersch ingesprek over endepolitiek. HugoClaus Letterenhuismedewerker metGeorges JanLampo Wil In boekhandelDeGroene Waterman gaat schrijver en over enzijnwerk, Claus zoals onderzoekscentrum aldaar. Hijpubliceerde veelvuldig versiteit Antwerpen enoprichter van hetHugoClaus Georges Wildemeersch isemeritus prof.- aandeUni Met Georges Wildemeersch enJanLampo Claus politiek? Familiealbum 2000 Antwerpen 2000 Wolstraat 7 De Groene Waterman 16u00 en17u0014u00, . De jongejaren 2000 Antwerpen 2000 Kaasbrug 8 GLTCH Doorlopend en onlangs enonlangs - - 11 DE GROENE WATERMAN GLTCH 12 MATH ARTIST FOUNDATION LEF op papier–inherenkledingwinkel LEF. maar misschien keert hijtijdenshetLetterenhuisfestival wel terug, Hugo? Nee, nietdie. Deze verdween Claus jaren geleden spoorloos, de tekenaar van eenwat morsig mansfiguurgenaamdClaus. Claus, met hetbestaan dapperenvaak nolens volens aangaan.OokisIlah Cordelia, Mira, Eva, Ivan, scheppingen diededagelijkse worsteling eerste plaats tekenaar, van personages metklinkende namenals Ze isookfilosoof, dat merkjeaanhaar teksten. Maar ze isinde Inge LiesbethAlfonsina Heremans –beter bekend –tekent. als Ilah Ilah heeft eigen haar Claus Keistraat degrootste is. ruimtes galeries, om tot waarvan pop-up dieinde kunstenaars entoverde hetvijfcommerciële naars. vertegenwoordigt Ondertussen MAF36 een eerste galerie voor onafhankelijke kunste Math Foundation Artist (MAF)begonin2016 met Robbe over deHert decineast Claus 2000 Antwerpen 2000 Minderbroedersrui 66 LEF 16u00 en17u0015u00, - en Claus regisseerde,Claus zoals huisfestival eenaantalfragmenten uitfilmsdie film,selecteerdede Vlaamse voor het Letteren- Robbe, regisseur enenfant deHert terrible van zelf. MAF-Keistraat, métlive commentaar van DeHert De Leeuw van Vlaanderen Het sacrament . Ze zijnte zienin , Vrijdag

2000 Antwerpen 2000 Keistraat 1 FoundationMath Artist en16u00 15u00

Robbe de Hert - Set de vijanden zoek naarmanieren omdeletteren ookbuiten het vormgever, meteeneigentijdschrift ensteeds op groep jongeschrijvers, woordkunstenaars eneen plinair programma opdebezoeker los! Zinkiseen keer geïnspireerd eendoorHugoClaus multidisci- In theater DeNweTijd laat collectief Zinktwee Claus inspireert Zink (wie weet metjouw hulp) zijndefinitieve vorm. avondprogramma krijgtindeloop van dedag 20 uurpresenteert –dejeugd;dit ZinkZINK04 in DeNwe Tijd doorlopend terecht inhetcafé. Om papier te doenleven. kun Naast deClaus-show je ren, ontfermt zijzich over vieruurlang HugoClaus’ voorlaatste roman marathon. mettientallen Samen andere (voor)lezers, ervaren enonerva - Debruyne indeklaslokalen eenfijneouderwetse, schier eindeloze voorlees alslands tweede taal. Tijdens het Letterenhuisfestival houdt schrijfster voor basiscursussen taalen rekenen. Honderden mensenvolgen erNeder Op weekdagen kun jebijOpenSchool –Centrum voor Basiseducatie terecht met Heleen Debruyne Claus-voorleesmarathon – suspenseverzekerd! dorp Alegem. Discriminatie engebrek aantolerantie voeren erdeboventoon deserteur ineen koloniale oorlog, beginjaren zestig terug naarzijngeboorte geruchten 2000 Antwerpen 2000 Minderbroedersrui 26 Open School –Centrum voor Basiseducatie Doorlopend (1996). In hetmeesterlijke boekkeert hoofdpersoon René Catrijsse,

2000 Antwerpen 2000 Sint-Paulusstraat 23 Theater DeNwe Tijd en17u0014u30 Heleen De - - - 13 OPEN SCHOOL - Centrum voor Basiseducatie DE NWE TIJD 14 PAUL VERBEECK OXFAM-WERELDWINKEL ANTWERPEN altijd voor verrassingen, zoals hetleven zelf.’ de fotografen niet.Hijhadgelijk,natuurlijk: fotografen stellen je het kwam hemgoeduit:danwas hij ersneller vanaf. Hijvertrouw vondHugo Claus hetaltijd raar dat hetzo snelmoest gaan.Maar schrijven, schrappen enherschrijven, wijkrijgenmaaréénkans. Herman Selleslags: ‘Schrijvers enfotografen denken anders. Zij maar ookhetLetterenhuis bewaart honderden van zijnopnames. fotoarchief inbewaring gegeven aanhetAntwerpse Fotomuseum, hun foto’s van (onderanderen) HugoClaus. Selleslags heeft zijn Verbeeck laat tijdenshetLetterenhuisfestival eenselectie zienuit zoals zijnvader Rikdat voor hemwas. Kunst- enantiekzaak Paul iseenvanHerman Selleslags debekendste Belgische fotografen, het vertrouwen indefotograaf Twee Selleslags, één Claus: 2000 Antwerpen 2000 Wolstraat 37 Paul Verbeeck Kunst - enantiek Doorlopend -

© Koen Broos Claus’ woonplaats. vervoering meteenstevige zeebries uitOostende, ooit zwarte dichter’ Antonin maarbrengt Artaud, jeookin zal belichten. Hijvertelt over Claus’ fascinatie voor ‘de voordragen enenkele duistere facetten van HugoClaus Holvoet-Hanssen dieopzijnonnavolgbare wijze zal kunOndertussen jegenieten van dedichter Peter – metdaarineenvan demooiste zinnenvan Claus. in deOxfam-Wereldwinkel eenliterair Bij eeneerlijke (engratis!) kop koffie krijgjeop5mei in een koekje & Claus’schoonste Peter Holvoet-Hanssen 2000 Antwerpen 2000 Minderbroedersrui 33 Oxfam-Wereldwinkel Antwerpen vzw 16u30 Peter Holvoet-Hanssen: ‘de schoonste’ van doorlopend Claus: Koffieproeverij met 15u30 en 15u30 en fortune cookie

© Herman Selleslags tooid verleden is hetmotto uitHugoClaus’ roman medemens, of hemplagen hemvogelen.’ Het maar demensmoettoch ietsdoenmetzijn ‘Ik geef toe, hetisvan onsschoonste niet, Tom Dewispelaeres onvoltooid verleden Olympique Dramatique ooiteenbewerking speelde metJanDecleir entoneelgezelschap uit1998. Tom Dewispelaere Onvol - Onvoltooid verleden van hetverhaal. Ookals theaterstuk bleef Spilbeeck. 2017 gevestigd isinvoormalige bakkerij Van ontbijt- enlunchcafé dat sindsseptember brengt fragmenten ervan inRécollets, het gehavende envermaledijde ziel.Dewispelaere eenrauw relaas van een

© Jimmy Kets baroktijd. humanist endemodale burger indewoelige gedekte tafels, naarnatuur en tuinen, naarde naar verzamelen enetaleren, naarmarkten en vaardigen van kunst enhetbevorderen ervan, Nicolaas Snijders enFrans Rockox naarhetver het ware meemetdevoormalige bewoners In dit‘dubbelmuseum’ kijktdebezoeker als Snijders&Rockoxhuis gedichten van HugoClaus. performer, leest inhetpasheropende van Antwerpen enaanhetpodiumverslingerd Maud Vanhauwaert, dehuidige Stadsdichter leest Claus Vanhauwert 2000 Antwerpen 2000 Keizerstraat 10-12 Snijders&Rockoxhuis Maud Vanhauwaert en17u0015u00 2000 Antwerpen 2000 Minderbroedersrui 7 Récollets 15u30 en16u30 - 15 SNIJDERS&ROCKOXHUIS RÉCOLLETS 16 TARTINE STIEGLITZ 19 tijdens hetLetterenhuisfestival met ondermeer onderhoudt debezoeker van lunchroom Tartine officieuze nachtburgemeester vanAntwerpen, Vitalski, literaire duizendpoot ennogsteeds de Smullen met Clausen Vitalski van deze en indiensgeschriften. Hemtreft delichtvoetigheid over –inlevenden zijnontmoetingenmetClaus lijve vator Bernard Dewulf vertelt ingalerie Stieglitz 19 Dichter, toneelschrijver, columnist, essayist enobser (Bernard Dewulf over Hugo Claus) Tussen straatkat en Caesar weer andere maskers. Dewulf endebezoekers van karakteriseren mens, dieschuilgaat achter telkens homo ludens , deze spelende enmoeilijk te een asperge-geïnspireerde menusuggestie.een asperge-geïnspireerde en1814 uur, bijvoorbeeld terwijl jegenietvan Beleef Vitalski’s performance doorlopend tussen Hugo Claus’ smakelijke gedicht ‘Asperges me’. - val omringddoor Stieglitz 19 weten zich tijdenshetLetterenhuisfesti- zich zeker thuis zou voelen, vol vergeleken kunstenaar iseenexpositie waar Claus Hai’er. Hetoverzicht van deze metdeschilder Balthus vrouwenportretten van deChinesefotograaf Zhang mauvaises. Bad girls , fascinerende theatrale filles, les bonneset les 2000 Antwerpen 2000 Minderbroedersrui 60 Tartine Doorlopend 2000 Antwerpen 2000 2 Klapdorp Stieglitz 19 en16u00 15u00

© Sven Lemmens © Koen Broos

Hugo Claus in New York Claus, Mark Schaevers’ boekmetautobiografische ‘reisverhalen’ van alsHugo Claus wereldburger. Deactrice AminaBelorf leest uit Reiscafé Viaisdeideale plek ommeerte weten te komen over het schrijven van gedichten, romans enverhalen. meeste van deze plekken engebeurtenissen inspireerden hemtot raakte, enleerde hijinternationale kunststromingen kennen. De naars, schrijvers, filmmakers enacteurs metwiehij vaak bevriend al deze reizen kwam incontact Claus metbuitenlandse kunste en later indeFranse Provence. Opaldeze plaatsen entijdens zijn woonplaats. Hijbracht zomermaanden lange doorop Ibiza Cuba. Thailand werd aangedaan,enAmsterdam was eentijdje meerdere keren voor langere tijd,enreisde doorMexico en jarenlang inParijs enRome. Hijbezocht deVerenigde Staten reisdeHugo Claus veel engraag enwoonde indejaren vijftig Schaevers’ Claus Amina Belorf leest 2000 Antwerpen 2000 Wolstraat 43 Via 15u3014u30, en16u30 Het verdriet staat nietalleen. Een leven inverhalen.

- 17 VIA VIA OVERZICHT FESTIVAL 14u 15u 16u 17u 7. ERFGOEDBIBLIOTHEEK Petanque & pastisbar Doorlopend HENDRIK CONSCIENCE 1. LETTERENHUIS-expo Expo Hugo Claus - Achter vele maskers Doorlopend 8. GLTCH Radio Begijnenstraat Doorlopend 1. LETTERENHUIS-museum Claus voor beginners 14u15 15u15 16u15 17u15

1. LETTERENHUIS & OMGEVING Familieparcours Doorlopend 9. DE GROENE WATERMAN Georges Wildemeersch & Jan Lampo 14u00 16u00 17u00

1. LETTERENHUIS-auditorium Luc Coorevits 14u10 10. LEF Ilah 15u00 16u00 17u00

Adriaan Raemdonck 14u40 11. MATH ARTIST Robbe de Hert 15u00 16u00 FOUNDATION Bert Ostyn 15u00 12. DE NWE TIJD Zink 14u30 17u00 Patrick Conrad 15u20 13. OPEN SCHOOL Heleen Debruyne Doorlopend Suzanne Rethans 15u40 14. OXFAM WERELDWINKEL Peter Holvoet-Hanssen 15u30 16u30 Gregory Frateur & Peter Theuns 16u00 17u00 15. PAUL VERBEECK Selleslags Doorlopend Robbert Ammerlaan 16u20 16. RÉCOLLETS Tom Dewispelaere 15u30 16u30 Paul Claes 16u40 17. SNIJDERS&ROCKOXHUIS Maud Vanhauwaert 15u00 17u00 Hilde van Mieghem & Johan Vanhecke 17u20 18. STIEGLITZ 19 Bernard Dewulf 15u00 16u00 1. LETTERENHUIS-depot Rondleiding depot: Hugues C. Pernath 14u30 19. TARTINE Vitalski Doorlopend Rondleiding depot: Uitgeverij Manteau 15u30 Rondleiding depot: Koninklijke Nederlandse Amina Belorf 14u30 15u30 16u30 16u30 20. REISCAFÉ VIA VIA Schouwburg

Rondleiding depot: Herman de Coninck 17u30

2. HET STADSMAGAZIJN Boekenmarkt Doorlopend

Statief Trio 14u30

Fleur van Groningen 15u00 16u00

Bert Ostyn 16u30 17u30

Joost Hoekaf 17u00

3. KASKA Claus & Co(Bra) Doorlopend Vitalski 14u30 4. BAR À IMAGES Statief Trio 16u30 17u00 Patricia Beysens, Steef Verwée 5. BARAVIN 15u00 17u00 & Eddy Aelbrecht 6. DEMIAN Adriaan Raemdonck 14u00 Annemarie Estor 15u00

Dirk Leyman 16u00

Jeroen Olyslaegers 17u00

Simon Vinkenoog expo Doorlopend

7. NOTTEBOHMZAAL ERFGOEDBIBLIOTHEEK Lotte Dodion & Yannick Dangre 15u30 17u00 HENDRIK CONSCIENCE

18 19 Letterenhuisfestival Op 5 mei vind je in het Letterenhuis en in de buurt volop levende litera- tuur: schrijvers, dichters, buurtbewoners, zangers, slammers, muzikan- ten, kunstenaars en anderen vertellen verhalen, maken gedichten en lezen voor, zingen of worden geïnterviewd. Op veel plaatsen kun je genie- ten van prachtige handschriften, schrijversfoto’s, films, brieven en affi- ches, literair archief uit verzamelingen van anderen en uit het depot van het Letterenhuis – en ook in dat depot kun je een kijkje gaan nemen.

Letterenhuis Math Artist Foundation

Stadsmagazijn De Nwe Tijd

KASKA Open School

Bar à Images Oxfam Wereldwinkel

Baravin Paul Verbeeck

Demian Récollets

Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience Snijders&Rockoxhuis

GLTCH Stieglitz 19

De Groene Waterman Tartine

LEF Via Via

KEISTRAAT

AAT STR M NOORD 7 U TS LANGE P A R ARD O PD A STR KL A A T

KLEINE GOD T AA STR RS MINDERBROEDERSRU DE DA RBROE DE A N R MI D

LANGE I KEIZERSTRAA T

K

O

E W PO OLSTR AAT O

R T KIPDOR STR P

A

A JEZUÏETENRUI T K KO RTE HENDRI NIE N UW PLEI STR AA MELKMARKT T V.U. Leen van Dijck, p/a Letterenhuis, Minderbroedersstraat 22, 2000 Antwerpen - Niet op de openbare weg gooien - wettelijk depotnummer D/2018/0306/50 2000 22, - D/2018/0306/50 Antwerpen gooien - depotnummer weg Minderbroedersstraat Niet op de openbare wettelijk Letterenhuis, p/a Dijck, van Leen V.U. Coverbeeld: Roger Raveel, Hugo Claus, 1950 Collectie familie Wellens / Letterenhuis Wellens familie Collectie 1950 Hugo Claus, Raveel, Roger Coverbeeld:

www.letterenhuis.be