Zał ącznik nr 25

ANALIZA WIELOKRYTERIALNA MO ŻLIWO ŚCI REALIZACJI OBIEKTÓW MAŁEJ RETENCJI W REGIONIE WODNYM ŚRODKOWEJ WISŁY Z UWZGL ĘDNIENIEM RETENCJI GRUNTOWEJ

1. Wprowadzenie. Pod poj ęciem „małej retencji wodnej” rozumie si ę wszelkie działania techniczne i nietechniczne, których celem jest wydłu żenie czasu odpływu wód ze zlewni, poprzez ich gromadzenie (retencjonowanie) w ró żnego rodzaju obiektach, a tak że w środowisku biotycznym i abiotycznym 1. Do tzw. działa ń nietechnicznych powi ększaj ących zdolno ści retencyjne zlewni zalicza si ę odpowiednie jej kształtowanie i u żytkowanie, poprzez zalesianie terenów niewykorzystywanych rolniczo i zdegradowanych, tworzenie odpowiedniego układu pól ornych, u żytków zielonych i lasów, stosowanie wła ściwych zabiegów agrotechnicznych. Do działa ń technicznych w ramach małej retencji zaliczamy: zbiorniki zaporowe, powstaj ące w wyniku przegrodzenia koryta rzeki i doliny zapor ą, o pojemno ści do 5 mln m 3, zbiorniki kopane (stawy) oraz oczka wodne (naturalne lub sztuczne), zasilane wodami podziemnymi lub doprowadzonymi z pobliskich cieków, zbiorniki korytowe, powstaj ące powy żej budowli pi ętrz ących na rzekach, gdy poziom wody spi ętrzonej nie przekracza wysoko ści brzegów cieku, renaturyzacj ę przesuszonych mokradeł, poprzez likwidacj ę rowów i/lub budow ę odpowiednich budowli pi ętrz ących na sieci rowów odwadniaj ących, renaturyzacj ę rzek, poprzez meandryzacj ę koryt rzek uregulowanych technicznie, co powoduje spowolnienie przepływu, a cz ęsto równie ż podniesienie poziomu wód rzecznych, retencjonowanie wód na obiektach melioracyjnych, poprzez wprowadzenie urz ądze ń reguluj ących poziom wody i nat ęż enie odpływu z systemu odwadniaj ącego, retencjonowanie wód na obszarach zurbanizowanych, poprzez oprowadzanie wód opadowych i roztopowych z powierzchni utwardzonych na tereny infiltracyjne i/lub do zbiorników retencyjnych. Obiekty małej retencji (OMR) wpływaj ą przede wszystkim na popraw ę struktury bilansu wodnego zlewni. W wyniku zmniejszenia udziału szybkiego odpływu powierzchniowego na rzecz znacznie wolniejszego odpływu gruntowego następuje obni żenie przepływów maksymalnych i podniesienie przepływów ni żówkowych. Zmiany te wpływaj ą wi ęc na zmniejszenie cz ęsto ści wyst ępowania oraz łagodzenie przebiegu zjawisk ekstremalnych – zarówno powodzi jak i susz. Nale ży jednak podkre śli ć, że na efektywno ść OMR w tym zakresie ma wpływ wiele elementów, przede wszystkim liczba i zró żnicowanie obiektów oraz ich przestrzenne usytuowanie w zlewni. Pojedynczy obiekt zwykle nie b ędzie miał istotnego znaczenia przeciwpowodziowego nawet w małej zlewni. Efektywny mo że by ć jedynie system rozproszonych obiektów retencyjnych, które gromadz ą nadmiar wód bezpo średnio w miejscach powstawania odpływu powierzchniowego. Jednak że na stopie ń redukcji

1 Kardel I., Kupczyk P., Mioduszewski W., Mitraszewska-Ostapowicz A., Okruszko T., Pchałek M., 2011: Mała retencja. Planowanie, realizacja, eksploatacja. Poradnik Polskiego Komitetu Globalnego Partnerstwa dla Wody, Wyd. BIGRAF, Warszawa.

1 przepływów maksymalnych ma równie ż wpływ przebieg warunków hydrometeorologicznych w okresie poprzedzaj ącym dane wezbranie. W wi ększo ści przypadków OMR nie posiadaj ą urz ądze ń pozwalaj ących na regulowanie odpływu i z tego wzgl ędu s ą zaliczane do obiektów z tzw. retencj ą niesterowaln ą – dopływ i odpływ wody z obiektu nast ępuje samoczynnie (automatycznie). W przypadku wyst ępowania długotrwałych opadów lub w okresie roztopów, gdy rezerwa pojemno ści retencyjnej jest wyczerpana, obiekt przestaje spełnia ć funkcj ę przeciwpowodziow ą. Oprócz poprawy bilansu wodnego zlewni OMR spełniaj ą równie ż ró żnorodne funkcje gospodarcze, najcz ęś ciej w skali lokalnej, takie jak: mała energetyka wodna, hodowla ryb, źródło wody do nawodnie ń w rolnictwie i le śnictwie, rekreacja. Ponadto, obiekty te oprócz gromadzenia w nich wody wpływaj ą tak że na wzrost retencji gruntowej w obszarach przyległych, a tak że spełniaj ą szereg funkcji środowiskowych i przyrodniczych. Jako najwa żniejsze mo żna wymieni ć: popraw ę jako ści wód (przede wszystkim zmniejszaj ą ilo ść substancji biogenicznych), ograniczenie erozji wodnej gleb i cieków (przez zmniejszenie obj ęto ści i pr ędko ści odpływu powierzchniowego), zwi ększenie ró żnorodno ści biologicznej, popraw ę walorów krajobrazowych i warunków mikroklimatycznych. 2. Opis bazy danych obiektów małej retencji. Baz ę obiektów małej retencji opracowano w celu zarz ądzania poło żeniem, kształtem i charakterystyk ą szeregu typów obiektów (zestawionych w Tabeli 3.1) dla potrzeb niniejszego opracowania. Dla sprawnego wprowadzania danych opracowano j ą w formie geobazy firmy ESRI, której struktur ę przedstawia Rys. 3.1. Składa si ę ona z jednej warstwy typu obszarowego, o śmiu tabel powi ązanych z ni ą relacjami jeden do wielu oraz dziewi ęciu słowników opisanych w Tabeli 3.2. Proces wprowadzenia danych przebiegał w nast ępuj ącej kolejno ści: dane od pełnomocników wojewodów uczestnicz ących w opracowywaniu Programu Bezpiecze ństwa Powodziowego w Regionie Wodnym Środkowej Wisły, wybrane dane z Programów Małej Retencji poszczególnych województw przy zało żeniu, że obiekt ma podan ą funkcj ę przeciwpowodziow ą z pomini ęciem polderów, suchych zbiorników, wałów przeciwpowodziowych oraz systemów nawodnie ń podsi ąkowych i zwi ązane z nimi budowli. Ze wzgl ędu na braki pełnych opisów i map z poło żeniem niektórych obiektów były one nanoszone w postaci okręgu (o średnicy 100 m dla zbiorników i 50 m dla budowli) w pobli żu wskazanej miejscowo ści i rzeki. Weryfikacj ę czy obiekt został zrealizowany czy nie przeprowadzono w oparciu o opublikowane w Internecie Raporty z realizacji Programu Ochrony Środowiska oraz przeszukuj ąc Biuletyny Informacji Publicznej pod k ątem ogłaszania przetargów na realizacj ę poszczególnych typów obiektów w podanych gminach. W kolejnym etapie prac wybranym do programu obiektom przypisano w sposób przestrzenny nast ępuj ące informacje: • najbli ższa miejscowo ść (tylko uzupełnienia braków), • nazwa gminy, powiatu i województwa, • nazwa najbli ższej rzeki, • nazwa zlewni wskazanej przez wykonawc ę, • formy ochrony obszaru, • poło żenie na cieku bytowania ryb łososiowatych (warstwa z RZGW Warszawa) lub przewidzianym do udro żnienia (według Programów dla woj. mazowieckiego i warmi ńsko-mazurskiego 2),

2 Program małej retencji dla województwa warmi ńsko-mazurskiego na lata 2006-2015. BpiDT „Hydroprojekt” Sp. z o.o., Gda ńsk, 2000.

2 • poło żenie na Jednolitej Cz ęś ci Wód (JCWP) zagro żonej nieosi ągni ęciem celów Ramowej Dyrektywy Wodnej (warstwa z RZGW Warszawa), • poło żenie w zasi ęgu zalewów prawdopodobnych 3 lub podtopie ń4. W ko ńcowej fazie prac uzupełniono braki obj ęto ści retencjonowanej wody na podstawie powierzchni lub wysoko ści pi ętrzenia budowli oraz obliczono szacunkowe koszty inwestycji przeliczaj ąc je w wi ększo ści przypadków z podanych w programach małej retencji na rok 2012. Tab. 2.1. Zestawienie typów obiektów w geobazie ObiektMR. Grupa Typ obiektu Grupa Typ obiektu Stawy rybne Staw rybny Przebudowa cieku (meandryzacja) ogroblowany Staw rybny kopany Biofiltry Urz ądzenia korytowe Jaz Ro ślinne strefy buforowe Zastawka Użytki ekologiczne Próg pi ętrz ący Przepust z pi ętrzeniem Śluza Przebudowa cieku (umocnienia, progowanie) Zapora Zbiorniki wodne Zbiornik retencyjny przegradzaj ący koryto Zbiornik retencyjny boczny Zbiornik na deszczówk ę Zbiornik (brak typu) Oczko wodne Starorzecze Jezioro (zbiornik nat. bez pi ętrzenia)

3 KZGW 2011: Mapa obszarów na których wyst ąpienie powodzi jest prawdopodobne. Wst ępna ocena ryzyka powodziowego, Krajowy Zarz ąd Gospodarki Wodnej, Warszawa. 4 PIG 2007: Mapa obszarów zagro żonych podtopieniami w Polsce. Informator Pa ństwowej Słu żby Hydrogeologicznej. Pa ństwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.

3

Rys. 2.1. Struktura geobazy obiektów małej retencji.

4 Tab. 2.2. Zestawienie elementów składowych geobazy ObiektMR. Lp. Nazwa Typ Opis obiektu 1. Obiekt Warstwa Główne informacje o obiekcie 2. Charakterystyka Tabela Opis wielko ści fizycznych charakteryzuj ących obiekt 3. Funkcja Tabela Funkcje, które spełnia obiekt, np. rekreacyjna, przeciwpowodziowa 4. Koszty Tabela Dane o kosztach modernizacji/budowy obiektu, w tym całkowite koszty planowanych robót, rok kalkulacji kosztów, planowany okres realizacji, przewidywane efekty prac (np. zwi ększenie pojemno ści o 100 m3) 5. KosztyRodzaj Tabela Powi ązana z tabel ą Koszty, pozwala na np. rozbicie kosztów, lub na uszczegółowienie ich rodzaju, np. zapami ętanie kosztów całkowitych, uzyskania jednostki obj ęto ści itd. 6. Pochodzenie Tabela Pochodzenie informacji o obiekcie 7. StanTechniczny Tabela Informacje o stanie technicznym obiektu 8. StanWlasnosci Tabela Informacje o stanie wła ścicielach, b ądź użytkownikach obiektu 9. ZakresRobot Tabela Szczegółowy zakres przewidzianych na obiekcie robót (tabela zwi ązana z tabel ą Koszty) 10. SlFunkcja Słownik Słownik funkcji, jakie mo że pełni ć obiekt, np. rekreacyjna, przeciwpowodziowa itd.. 11. SlCharakterystyki Słownik Słownik nazw charakterystyk oraz ich jednostek słu żą cych do opisu wła ściwo ści obiektów, np. wysoko ść pi ętrzenia, gł ęboko ść średnia itd. 12. SlOpisRobot Słownik Słownik opisu robót wykonywanych na obiekcie i ich jednostek 13. SlRodzajKosztow Słownik Słownik rodzajów kosztów 14. SlRzeka Słownik Słownik nazw rzek 15. SlStatus Słownik Słownik statusów obiektu, np. istniej ący, do usuni ęcia itd. 16. Styp Słownik Słownik typów obiektów, np. zbiornik retencyjny przegradzaj ący koryto, Jaz itd. 17. SlZlewnia Słownik Słownk nazw i oznacze ń zlewni cz ąstkowych 18. SlZrodloDanych Słownik Słownik źródeł ró żnych danych w bazie danych Kryteria wyboru mokradeł potencjalnie istotnych w procesie ochrony przeciwpowodziowej Z uwagi na to, że nie wszystkie wojewódzkie Programy Małej Retencji rozwa żały wykorzystanie mokradeł lub rozpatrywano tak ą mo żliwo ść według ró żnych kryteriów – analiz ę lokalizacji mokradeł przeprowadzono osobno, przyjmuj ąc jednolite kryteria dla całego obszaru przy nast ępuj ących zało żeniach: • mokradła wyst ępuj ą na torfach i namułach oraz madach rzecznych, których lokalizacj ę ustalono na podstawie utworów powierzchniowych zawartych w Mapie Geologicznej Polski w skali 1:500 000 5,

5 Mapa Geologiczna Polski w skali 1:500000. Pa ństwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.

5 • są one słabo odwodnione – g ęsto ść sieci rowów mniejsza od 10 m/ha; kryterium to zastosowano w celu pomini ęcia torfowisk nale żą cych do systemów melioracyjnych, będących przedmiotem oddzielnej analizy, • są u żytkowane ekstensywnie – według Corine Land Cover 2006 6 s ą to śródl ądowe strefy podmokłe, murawy i pastwiska naturalne, lasy w stanie zmian, • obszary o powierzchni wi ększej od 10 ha. Przy szacowaniu wielko ści aktualnych i potencjalnych zasobów wody w wytypowanych mokradłach przyj ęto nast ępuj ące zało żenia: • zło żono, że wi ększo ść tych obszarów to torfowiska, których zło ża zbudowane s ą wył ącznie z torfów niskich, bez uwzgl ędniania faktu wyst ępowania w wierzchniej warstwie utworów murszowych ró żni ących si ę od torfów m.in. wła ściwo ściami fizycznymi, • pełna pojemno ść wodna torfów niskich wynosi średnio 88 % obj ęto ści, • średnia gł ęboko ść do zwierciadła wody gruntowej w zło żach poło żonych w zasi ęgu podtopie ń i zalewów wynosi w ci ągu roku obecnie 0.3 m, a po nasileniu intensywno ści zalewów b ędzie wynosi ć 0.1, • średnia gł ęboko ść do zwierciadła wody gruntowej w zło żach poło żonych poza zasi ęgiem podtopie ń i zalewów w ci ągu roku obecnie wynosi 1 m, a b ędzie wynosi ć 0,3 m po rewitalizacji obiektu i po podniesieniu zwierciadła wody do najmniejszej gł ęboko ści umo żliwiaj ącej prowadzenie gospodarki ł ąkowo-pastwiskowej, • zło że torfu powy żej zwierciadła wody gruntowej jest w około 40 % objęto ści wypełnione wod ą pochodz ącą z podsi ąku kapilarnego. Na rys. 3.2 pokazano poło żenie ekstensywnie wykorzystywanych mokradeł w regionie wodnym Środkowej Wisły, które mog ą by ć potencjalnie wykorzystane jako obiekty o zwi ększonej pojemno ści retencyjnej.

6 Krajowa baza danych pokrycia terenu CLC2006.

6

Rys. 2.2. Lokalizacja ekstensywnie u żytkowanych mokradeł. 3. Opis obecnego stanu systemu OMR. Dorzecze Wisły Środkowej obszarowo pokrywa si ę z zasi ęgiem działania Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Warszawie oraz o śmiu Wojewódzkich Zarz ądów Melioracji i Urz ądze ń Wodnych i obejmuje w cało ści lub w cz ęś ci 8 województw: • świ ętokrzyskie, • śląskie, • łódzkie, • kujawsko-pomorskie, • lubelskie, • mazowieckie, • podlaskie, • warmi ńsko-mazurskie. Udział poszczególnych województw w regionie wodnym Środkowej Wisły jest ró żny, poniewa ż obszar województwa mazowieckiego jest poło żony w cało ści w dorzeczu Wisły Środkowej, województwa lubelskiego i podlaskiego w znacznej wi ększo ści, natomiast pozostałych województw jedynie w niewielkich cz ęś ciach. Główn ą rzek ą regionu jest Wisła, która prowadzi swoje wody na długo ści 388,8 km, od uj ścia Sanu do uj ścia rzeki Zgłowi ączki. Do najwi ększych prawostronnych dopływów Wisły w tym regionie zaliczane są: , Świder, z jej dopływami Biebrz ą, Supra ślą oraz Bugiem, Wkra i . Natomiast do najwi ększych lewostronnych dopływów Wisły zaliczane s ą: Kamienna, , , . Dorzecze Wisły Środkowej obejmuje powierzchni ę 101 tys. km 2 (51% całkowitej powierzchni dorzecza Wisły), w tym zlewnie:

7 • Wieprza 10,4 tys. km 2, • Kamiennej 2,0 tys. km 2, • Pilicy 9,3 tys. km 2, • Narwi 53,9 tys. km2 (w tym Bugu 19,3 tys. km 2), • Bzury 7,8 tys. km 2. Granice poszczególnych zlewni nie pokrywaj ą si ę z granicami województw, jak to wida ć na rysunku 4.1.

Rys. 3.1. Zlewnia Wisły Środkowej na tle mapy Polski i granic województw [Program bezpiecze ństwa powodziowego… Warszawa, 2011]. Zgodnie z podan ą we wst ępie definicj ą małej retencji, rozpatruj ąc jej stan nale ży wzi ąć pod uwag ę zarówno obiekty naturalne (np. oczka wodne, starorzecza czy mokradła) oraz obiekty techniczne tworz ące zbiorniki lub tylko podpi ętrzaj ące wod ę w ciekach i terenach przyległych (np. jazy, zastawki, itp.). Znaczna liczba obiektów nie podlega sterowaniu i ich funkcja retencyjna (w tym zmniejszenie zagro żenia powodziowego) polega na wypełnianiu dost ępnej w danym momencie przestrzeni przez wod ę, co opó źnia spływ i formowanie si ę wezbra ń. Uwaga ta ma istotne znaczenie przy analizie szacunkowych pojemno ści OMR, poniewa ż obj ęto ść u żyteczna w momencie formowania wezbra ń czy wr ęcz sterowana na wzór rezerwy powodziowej w klasycznych zbiornikach, stanowi najcz ęś ciej tylko niewielka cz ęść pojemno ści tych obiektów. Dotychczasowe Programy Małej Retencji opracowywane lub modyfikowane dla wzmiankowanych województw tylko w niewielkim zakresie (z wyj ątkiem województwa mazowieckiego) koncentrowały si ę na innych ni ż zbiornikowe formach małej

8 retencji. Co wi ęcej, ze wzgl ędu na konieczno ść funkcjonowania w układzie administracyjnym w niewielkim stopniu okre ślały istnienie, wpływ i potrzeby nowych inwestycji w układzie zlewniowym z uwzgl ędnieniem cech fizjograficznych krajobrazu które mają istotny wpływ na formowanie wezbra ń. Dla potrzeb niniejszego opracowania wykorzystano wszystkie informacje zawarte w tych programach i uzupełniono je o obiekty, które wyst ępuj ą w innych ni ż PMR zestawieniach. Wykonana w ramach niniejszego opracowania baza danych, pozwala na oszacowanie skali zarówno ilo ściowej jak i potencjalnego oddziaływania OMR na zmniejszenie zagro żenia powodziowego w regionie wodnym Środkowej Wisły. Nale ży podkre śli ć fakt, że rozproszenie informacji o obiektach pomi ędzy ró żnych wła ścicieli czy admiratorów oraz brak zgodno ści podziału administracyjnego z układem zlewniowym niezwykle utrudnia zebranie, a zwłaszcza weryfikowanie danych o poszczególnych obiektach. Dlatego te ż znaczna cz ęść informacji zwi ązanych z wykazanymi obj ęto ściami obiektów wykorzystuje wiedze eksperck ą i jest przeprowadzona na drodze szacunkowej. Jest to bowiem pierwsza próba scalenia wszystkich dost ępnych informacji o obiektach tego typu. Drugim elementem istotnym dla przeprowadzonych analiz jest liczba uwzgl ędnionych obiektów, która na dzie ń wykonywania opracowania przekroczyła 41 tysi ęcy urz ądze ń technicznych i wybranych elementów naturalnych retencjonuj ących wod ę.

9

Tab. 3.1. Zestawienie obiektów małej retencji w regionie wodnym Środkowym Wisły.

Łączna Jaz Oczko wodne Próg pi ętrz ący Przepust z pi ętrzeniem Zlewnia Liczba obj ęto ść L.p. RZGW obiektów retencji (m 3) Obj ęto ść Liczba obiektów Obj ęto ść Liczba obiektów Obj ęto ść Liczba obiektów Obj ęto ść Liczba obiektów

1. Biebrzy 2454 16492965 721830 48 1274299 1712 121660 7 128852 52

2. Bugu 5741 131004545 5758553 414 3522124 3238 7894322 453 767941 273

3. Bzury 4165 29060666 3598484 184 2441138 3112 1773203 109 104189 35

4. Kamiennej 310 4015455 2491495 22 196907 209 191180 11 101760 2

5. Narwi 5561 59494176 3288016 279 2559048 3270 5363947 350 254407 152

6. Pilicy 3546 30070335 5788784 316 1885002 2195 2897870 173 760545 113

7. Pisy 2015 9283933 394845 27 1033215 1613 1060180 61 18708 6

8. Wieprza 3124 107670548 3180275 228 18097545 1583 57360 15 750181 203

9. Wisły 11844 111258090 2614283 256 14723318 8523 6983696 319 228122 156

10. Wkry 2854 25938996 1195872 92 2075640 2070 3011469 191 120866 48

SUMA 41614 524289709 29032437 1866 47808236 27525 29354887 1689 3235571 1040

10

Tab. 3.1. c.d. System melioracyjny Użytek Śluza Starorzecze Staw rybny Zapora Zastawka Zbiornik nawodnienia ekologiczny L. Zlewnia podsi ąk. p RZGW Liczb Liczb Liczb Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Obj ęto a a a obiekt Obj ęto ść obiekt Obj ęto ść obiekt Obj ęto ść Obj ęto ść Obj ęto ść obiekt Obj ęto ść Obj ęto ść obiekt ść obiekt obiekt obiek ów ów ów ów ów ów ów tów 1. Biebrzy 95623 17 161537 5 620 1 9298257 194 4690287 415

2. Bugu 25125 5 25592620 103 36304817 118 30370 5 16281499 390 34827174 728

3. Bzury 68230 5 2630837 33 578252 2 3215097 77 14651236 592

4. Kamienna 136360 18 261800 2 54532 5 581421 41

5. Narwi 5025 1 5636175 15 1721746 7 97033 1 28017694 670 12551085 783

6. Pilicy 2807680 97 375000 1 932894 78 14622560 572

7. Pisy 0 4511474 86 2265511 222

8. Wieprza 20100 4 25585950 58 22150638 103 76228 15 456187 87 37296084 827

9. Wisły 20100 4 159800 4 33158050 447 16299895 35 96642 11 4577081 279 32397103 1734 10 Wkry 22500 1 1905165 37 2078736 8 97033 1 2637644 98 12794071 278 . SUMA 70350 14 346153 27 97614374 813 79509704 275 203240 31 455866 4 69982359 1964 166676532 6192

11 Przedstawione w tabeli 4.1 obiekty małej retencji szacunkowo retencjonuj ą ponad 500 mln m 3 wody co pokazuje na skal ę ich potencjalnego oddziaływania w regionie. Najwi ększa liczba obiektów znajduje si ę w zlewni Wisły, gdzie wyst ępuje ich ponad 11 tysi ęcy retencjonuj ąc ponad 113 milionów m 3 wody, ponad 5700 obiektów znajduj ę si ę w zlewni Bugu retencjonuj ąc 131 milionów m 3 wody, podobna ilo ść obiektów znajduje si ę w zlewni Narwi (po Bug), gdzie 5500 obiektów retencjonuje 60 milionów m 3 wody. Istotne obj ęto ści szacowane s ą dla zlewni Wieprza gdzie ok 107 milionów m 3 jest retencjonowane w ponad 3000 obiektach małej retencji. Średniej wielko ści zlewnie: Bzury Pilicy, Wkry i Biebrzy posiadaj ą odpowiednio ponad 4100, 3500, 2800 oraz 2400 obiektów z szacunkow ą pojemno ści ą retencjonowanej wody okre ślonej na poziomie odpowiednio 29, 30, 26 i 16 milionów m 3. Najmniejsze ilo ści retencjonowanej wody s ą w zlewniach rzek Pisy i Kamiennej. Przy czym w przypadku Pisy nale ży podkre śli ze retencja jeziorowa nie była uwzgl ędniana. Istotne informacje przynosi analiza typów retencji w regionie. W przypadku obiektów obszarowych najwi ększ ą ilo ści wody retencjonowane s ą w zbiornikach, których zidentyfikowano ponad 6190 i uzyskano ł ączn ą obj ęto ść (na podstawie metryk i szacunków) ponad 166 milionów m 3. Oznacza to że przewa żaj ą zbiorniki małe o przeci ętnej pojemno ści około 30 tysi ęcy m 3. Jak nale żało oczekiwa ć znacz ącą obj ęto ść stanowi ą stawy rybne – zidentyfikowano ich 813 o ł ącznej pojemno ści 98 milionów m 3. Oczywi ście ich u żyteczno ść w zakresie ochrony powodziowej jest limitowana do okresu napełniania na wiosn ę i całkowicie niesterowalna w okresie powodzi. Zestawianie wykazuje tak że na istotno ść obiektów melioracyjnych w systemach retencjonowania wody – w zidentyfikowanych 275 obiektach mo żna retencjonowa ć ponad 80 milionów m 3 wody, co daje przeci ętnie 290 000 m 3 i mo że mie ć istotne znaczenie dla małych cieków. Obiekty punktowe jazy, zastawki, progi pi ętrz ące i przepusty z pi ętrzeniem pozwalaj ą na zretencjonowanie w spi ętrzeniach ponad 130 milionów m 3 a pojedyncze obiekty zatrzymuj ą w rowie i glebie przeci ętnie pomi ędzy 3000 m3 dla przepustów do prawie 30000 m 3 w przypadku jazów i zastawek. Oznacza to, że prawidłowo konserwowane i eksploatowane małe obiekty techniczne mog ą w istotny sposób oddziaływa ć na retencj ę wód. Oczywi ście w okresie wezbra ń s ą one najcz ęś ciej opuszczane, ale wł ączenie ich w system ochrony przeciwpowodziowej i okre ślenie rekompensat dla wła ścicieli ł ąk i pastwisk celem ochrony gruntów ornych, terenów zabudowanych i infrastruktury, mo że by ć znacz ącym krokiem w poprawie skuteczno ści działa ń ochronnych. Naturalne elementy krajobrazu takie jak oczka wodne (ponad 27 000 obiektów retencjonuj ących wod ę w ilo ści 48 milionów m 3) czy starorzecza ze wzgl ędu na głównie podziemny charakter zasilania wodami maj ą w oczywisty sposób ograniczony wpływ na modyfikacj ę wezbra ń. Analizowane w niniejszym opracowaniu naturalne tereny mokradłowe, wykazuj ą pewien potencjał dla wykorzystania w przyszło ści celem zwi ększenia retencyjno ści krajobrazu. Wykonane analizy wykorzystywały głównie informacje przestrzenne o pokryciu terenu i gleby wi ęc nie pozwoliły na szczegółowe scharakteryzowanie obj ęto ści wód zatrzymywanych w poszczególnych zlewniach. Istotnym elementem oceny stanu obecnego infrastrukturalnych obiektów małej retencji jest ich stan techniczny. Stan obiektu oraz sprawno ść w jego administrowaniu i eksploatacji s ą w oczywisty sposób kluczowe dla mo żliwo ści wykorzystania OMR w ochronie przed powodzi ą. Niestety nale ży podkre śli ć, że ewidencja urz ądze ń ochrony przeciwpowodziowych prowadzona jest przez ró żnych zarz ądców tych obiektów dla poszczególnych jednostkach administracyjnych, bez uwzgl ędnienia podziału na zlewnie. Obecnie brak jest jednolitego systemu obejmuj ącego ewidencj ę wszystkich urz ądze ń ochrony przeciwpowodziowej dla całego kraju z uwzgl ędnieniem podziału na zlewnie rzek. Jednocze śnie region wodny Środkowej Wisły nie pokrywa si ę z granicami administracyjnymi poszczególnych

12 województw. Jest to powodem, że uzyskane dane wykorzystane do opracowania nie s ą jednolite dla poszczególnych województw, a tak że niepełne, szczególnie dla tych województw których obszar pokrywa si ę jedynie w pewnych cz ęś ciach z obszarem obj ętym Programem. Wi ększo ść zamieszczonych danych pochodzi z WZMiUW i RZGiW, cho ć ró żni ą si ę one zakresem informacji dla poszczególnych województw i zlewni. Nie podano tak że szczegółów dat, metodyki i okresu wa żno ści przeprowadzonych inspekcji. Według stanu dokumentacji na koniec 2011 wojewódzkie inspektoraty nadzoru budowlanego przeprowadziły inspekcje na 1455 obiektach. Ł ączne rezultaty tych inspekcji przedstawia Tabela 4.2 oraz wykres pokazany na rys. 4.2.

13 Tab. 3.2. Liczba obiektów istniej ących i kontrolowanych pod wzgl ędem technicznym w wykazach wojewódzkich inspektoratów nadzoru budowlanego – stan na koniec 2011 roku. Suma Liczba Stan obiektu obiektów obiektó Typ Liczba kontrolowan L.p. Zlewnia Suma w obiektu obiektów nie Zadow ych (% kontrolo zagra ż a- zagraż obiektów -wanych dobry a laj ący a istniej ących) Biebrza 22 20 19 1 Bug 136 58 58 Bzura 175 132 127 1 4 Kamien na 7 6 2 4 1 Jaz Narew 93 977 91 90 1 694 (71.0) Pilica 180 143 130 13 Pisa 24 21 21 Wieprz 138 39 39 Wisła 146 128 123 1 4 Wkra 56 56 56 Bug 27 1 1 Bzura 6 6 6 Próg 2 85 85 (52.9) pi ętrz ący Pilica 26 26 25 1 Wieprz 13 0 Wisła 13 12 11 1 Bug 227 17 17 Bzura 50 40 40 Kamien na 2 2 2 Przepust z Narew 3 3 3 3 pi ętrzenie 773 351 (45.4) Pilica 81 80 80 m Pisa 2 2 2 Wieprz 228 27 27 Wisła 175 175 173 2 Wkra 5 5 5 Biebrza 7 7 7 Bug 21 21 21 Kamien na 14 14 14 4 Śluza 64 59 (92.2) Pilica 2 2 1 1 Pisa 4 4 4 Wieprz 5 1 1 Wisła 11 10 1 8 1 5 Zapora Bug 2 41 2 2 40 (97.6) Kamien na 3 3 3

14 Suma Liczba Stan obiektu obiektów obiektó Typ Liczba kontrolowan L.p. Zlewnia Suma w obiektu obiektów nie Zadow ych (% kontrolo zagra ż a- zagraż obiektów -wanych dobry a laj ący a istniej ących) Narew 16 16 12 4 Pilica 4 4 2 2 Wisła 15 14 5 9 Wkra 1 1 1 Bug 60 0 Bzura 111 75 72 3 Kamien na 8 8 1 5 2 Narew 1 1 1 6 Zastawka 452 266 (58.8) Pilica 80 76 72 4 Pisa 1 1 1 Wieprz 86 0 Wisła 104 104 101 2 1 Wkra 1 1 1 Łącznie obiektów: 2392 Łącznie obiektów kontrolowanych: 1455 (60.8)

Rys. 3.2. Procentowy stan kontrolowanych obiektów, wg informacji uzyskanych z Powiatowych Inspektoratów Budowlanych. Zebrane informacje wskazuj ą, że tylko 2.3% kontrolowanych obiektów jest w stanie zagra żających bezpiecze ństwu. Ponad 58% obiektów ma stan zadawalaj ący i dobry. Niestety pami ętaj ąc, że kontrolowano tylko ponad 60% obiektów, a udost ępnione zestawienia wykazuj ą brak danych dla ponad 39% obiektów, mo żna stwierdzi ć, że udost ępniana informacja o stanie obiektów jest dalece niewystarczaj ąca. W przypadku prostej ekstrapolacji wyników (traktuj ąc jako prób ę losow ą) mo żna powiedzie ć, że nie ma powodów do niepokoju. Nie mniej kwestia stanu technicznego obiektów pi ętrz ących i udost ępnienia wyników kontroli wydaje si ę jednym z najpilniejszych zada ń administracji wodnej i budowlanej.

15 Zlewnia1 Biebrzy 2Zlewnia Bugu brak oceny brak oceny 1 0 0 0 dobry dobry nie zagraża 97 nie zagraża zadowalający zadowalający 166 zagraża zagraża 0 26

7Zlewnia Bzury Zlewnia Kamiennej brak oceny brak oceny 010 1 89 dobry dobry 8 nie zagraża nie zagraża 0 zadowalający zadowalający zagraża zagraża 245 23

Zlewnia Narwi 20 Zlewnia Pilicy brak oceny brak oceny 19 21 49 dobry 0 0 dobry 0 nie zagraża nie zagraża zadowalający zadowalający zagraża zagraża 109 310

Zlewnia Pisy Zlewnia Wieprza brak oceny brak oceny 00 00 3 0 dobry dobry nie zagraża nie zagraża zadowalający zadowalający zagraża zagraża 67 28

Zlewnia Wkry Zlewnia18 Wisły brak oceny brak oceny 00 91 dobry 3 dobry nie zagraża nie zagraża zadowalający zadowalający zagraża zagraża

63 Rys. 3.3. Zestawienie stanu obiektów dla poszczególnych zlewni. Z przedstawionego na rys. 4.3 zestawienia wynika, że najwi ększe zaległo ści w uzupełnieniu danych o stanie obiektów s ą w zlewniach Bugu, Pilicy, Bzury i Wisły.

16 4. Kryteria oceny zagro żenia powodziowego i potrzeb realizacji OMR. Metodyka opracowania Region wodny Wisły Środkowej obejmuje obszar o powierzchni około 101 000 km 2, charakteryzuj ący si ę bardzo du żym zró żnicowaniem pod wzgl ędem stopnia zagro żenia powodziowego i potrzeb realizacji OMR. Z tego wzgl ędu w analizach, jako podstawowe jednostki obszarowe, zostały przyj ęte zlewnie Jednolitych Cz ęś ci Wód Powierzchniowych rzecznych (JCWP). W rozpatrywanym regionie wodnym znajduj ą si ę 1363 zlewnie JCWP, których powierzchnia zawiera się w przedziale od 0.65 km 2 do 443.0 km 2, a warto ść średnia wynosi 74.14 km 2. W celu wyznaczenia zlewni o najwi ększym ryzyku powodziowym i potrzebach zwi ększania retencji powodziowej oraz opracowania listy planowanych zada ń inwestycyjnych w zakresie OMR, przeprowadzono w trzech etapach waloryzacj ę analizowanego obszaru według jednakowej, 3-stopniowej skali ocen: „0”, „1” i „2”, w której warto ść „0” oznacza mały wpływ danego parametru na rozpatrywany element oceny, „1” – średni wpływ, natomiast „2” – wpływ du ży. Zakres waloryzacji w poszczególnych etapach był nast ępuj ący:

Etap I – obejmował wyznaczenie warto ści indeksu zagro żenia powodziowego ( IZP ) poprzez ocen ę: • map obszarów, na których wyst ąpienie powodzi jest prawdopodobne (KZGW, 2011), • map obszarów zagro żonych podtopieniami w Polsce (PIG, 2007), • czynników środowiskowych sprzyjaj ących wyst ąpieniu powodzi w danej zlewni JCWP, tj. wpływu warunków klimatycznych, hydrologicznych, fizjograficznych, gruntowych oraz u żytkowania terenu zlewni. W wyniku waloryzacji wyodr ębniono trzy kategorie zlewni JCWP, zró żnicowanych pod wzgl ędem stopnia zagro żenia wyst ąpieniem powodzi: Kategoria 1-Z – zlewnie w małym stopniu zagro żone powodzi ą, Kategoria 2-Z – zlewnie w średnim stopniu zagro żone powodzi ą, Kategoria 3-Z – zlewnie w du żym stopniu zagro żone powodzi ą.

Ka żdej zlewni JCWP przypisano warto ść indeksu zagro żenia powodziowego IZP

ZP

Etap II – polegał na wyznaczeniu warto ści indeksu ISP strat powodziowych, poprzez ocen ę uwarunkowa ń gospodarczych wpływaj ących na wielko ść potencjalnych strat powodziowych w poszczególnych zlewniach JCWP. W wyniku waloryzacji wyodr ębniono trzy kategorie zlewni JCWP: Kategoria 1-G – zlewnie w małym stopniu nara żone na straty powodziowe, Kategoria 2-G – zlewnie w średnim stopniu nara żone na straty powodziowe, Kategoria 3-G – zlewnie w du żym stopniu nara żone na straty powodziowe.

Ka żdej zlewni JCWP przypisano warto ść indeksu zagro żenia powodziowego ISP

SP

17 Etap III – stanowił syntez ę ocen (indeksów) dla poszczególnych zlewni JCWP dokonanych w etapach I i II i polegał na wyznaczeniu warto ści indeksu ryzyka powodziowego IRP jako sumy warto ści indeksów IZP i ISP . W efekcie ka żdą zlewni ę JCWP przypisano do jednej z trzech kategorii: Kategoria 1-R – zlewnie w których stopie ń ryzyka powodzi jest mały, Kategoria 2-R – zlewnie w których stopie ń ryzyka powodzi jest średni, Kategoria 3-R – zlewnie w których stopie ń ryzyka powodzi jest du ży.

Przyj ęto nast ępuj ące zakresy warto ści indeksu ryzyka powodziowego IRP:

RP

Podział zlewni JCWP według indeksu ryzyka powodziowego IRP stanowił podstaw ę do okre ślenia zakresu i terminów realizacji inwestycji zwi ązanych z modernizacj ą i budow ą nowych obiektów małej retencji w regionie wodnym Środkowej Wisły (patrz punkt 7). Uwarunkowania środowiskowe Do czynników środowiskowych, sprzyjaj ących formowaniu si ę wezbra ń powodziowych w zlewniach, zaliczono warunki klimatyczne, hydrologiczne, fizjograficzne, gruntowe oraz pokrycie terenu zlewni, które charakteryzowano na podstawie szeregu wska źników, uzyskanych w oparciu o dane zawarte w publikacjach oraz w innych dost ępnych materiałach źródłowych. Warunki klimatyczne oceniano na podstawie: Średniej rocznej sumy opadów w wieloleciu 1951-2010 w dorzeczu Środkowej Wisły, okre ślonej na podstawie mapy rozkładu opadów, przedstawionej w ekspertyzie IMGW sporz ądzonej w ramach Programu (IMGW 2012), Wysoko ści opadu prawdopodobnego 1 % w czasie 15 oraz 120 minut w wieloleciu 1966- 1975, okre ślonego na podstawie map rozkładu opadów zamieszczonych w Atlasie hydrologicznym Polski 7 Wymienione wy żej dane odnosz ą si ę do ró żnych okresów obserwacji. Z tego wzgl ędu wykonano analiz ę porównawcz ą dost ępnych danych o średnich rocznych sumach opadów w wieloleciu 1951-2010 (IMGW 2012) i 1951-1971 (IMGW 1986) dla stacji opadowych zlokalizowanych w regionie wodnzm Środkowej Wisły. Na rys. 6.1 przedstawiono wykres, z którego wynika, że ró żnice wysoko ści średnich rocznych sum opadów w analizowanych okresach obserwacji s ą na ogół niewielkie, przy czym nie wida ć jaka jest tendencja zmian. Natomiast na wykresie porównawczym pokazanym na rys. 6.2 przebieg linii trendu wyra źnie wskazuje, że w wieloleciu 1951–1971 wysoko ści sum opadów rocznych były wi ększe ni ż w wieloleciu 1951-2010. Mo żna zatem przyj ąć , że podobny przebieg zmian dotyczy wysoko ści opadów prawdopodobnych, których warto ści przyj ęte dla wielolecia 1966-1975 mog ą by ć ewentualnie wi ększe ni ż w dłu ższym okresie obserwacji, co z punktu widzenia oceny zagro żeń nale ży uzna ć za czynnik korzystny.

7 IMGW 1986: Atlas hydrologiczny Polski. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa.

18 700

600

500

400

300

rednia roczna suma opadu opadu suma rednia [mm] roczna 200 Ś

100

0 Białystok Lublin Łód ź Mława Ostroł ęka Płock Siedlce Suwałki Warszawa Włodawa Stacja opadowa

1951 - 1971 1951 - 2010

Rys. 4.1. Porównanie warto ści średnich sum opadów rocznych w wieloleciu 1951-1971 i 1951-2010 dla stacji opadowych zlokalizowanych w dorzeczu Środkowej Wisły.

Rys. 4.2. Trend zmian średnich sum rocznych opadów w wieloleciach 1951-2010 i 1951-1971. Warunki hydrologiczne w zlewniach oceniano na podstawie: • spływu jednostkowego SWq, obliczonego jako stosunek warto ści SWQ ( średniego wielkiego przepływu) i powierzchni zlewni, • zmienno ści przepływu WWQ/NNQ, wyra żonego stosunkiem przepływu najwy ższego (WWQ) do najni ższego (NNQ) z obserwowanych w przekrojach wodowskazowych,

19 • udziału w zlewni powierzchni zagro żonych powodzi ą i podtopieniem. Dane hydrologiczne do okre ślenia warto ści SWq i WWQ/NNQ przyj ęto według Atlasu posterunków wodowskazowych , opracowanego przez IMGW dla potrzeb Pa ństwowego Monitoringu Środowiska. 8 Atlas ten stanowi bardzo cenne źródło danych hydrologicznych. Mi ędzy innymi zawiera charakterystyki hydrologiczne opracowane dla 173 posterunków wodowskazowych zlokalizowanych w dorzeczu Środkowej Wisły. Podane w Atlasie warto ści przepływów charakterystycznych odnosz ą si ę do ró żnych okresów obserwacji, przy czym najcz ęś ciej dotycz ą okresu 1951-1990. W opracowaniu IMGW 9 podane s ą aktualne dane hydrologiczne z wielolecia 1951-2010, przy czym obejmuj ą one zaledwie 22 przekroje wodowskazowe, w tym 9 wodowskazów zlokalizowanych na rzece Wi śle, na odcinku od Zawichostu do K ępy Polskiej. Niewielka ilo ść danych z okresu 1951-2010 pozwoliła jedynie na ich porównanie z warto ściami w okresie 1951-1990. Na rys. 5.3 pokazano przykładowy wykres z którego wynika, że spo śród 22 przekrojów wodowskazowych wyra źne zmiany w odniesieniu do wielkości przepływu WWQ wyst ąpiły w 5 przekrojach wodowskazowych na Wi śle. Natomiast na pozostałych rzekach, tylko w 2 przekrojach wyst ąpiły niewielkie zmiany przepływu. Podobne wnioski wynikały z porównania warto ści przepływu NNQ w analizowanych okresach obserwacji. Wobec powy ższego uznano, że dost ępne dane hydrologiczne zawarte w Atlasie (PIO Ś 1996) s ą miarodajne do waloryzacji zlewni JCWP pod k ątem warunków hydrologicznych sprzyjaj ących formowaniu si ę wezbra ń.

8000

7000

6000

5000

4000

enie przepływu [m3/s] przepływu enie 3000 ęż Nat

2000

1000

0

l y n a d n li ó ice i gi ka w b r m jów e ę ó opo ę usin g ś ynek rz ł h n o ż ro cielne c aczew D zo Polska rzew ob t ś An a K Sule s ankopol Ło ł sła G ys a ał O r c Zawichost ła is i isła Modlin p a och s W ę Rogo lic Bi w ła i W W W ieprz a iwiec Zaliwie is Wisła Puław a Czeka Pi ca re Bug Wyszków L iwie W isł W ili Bug F L Wkra Borkowo W Wisła Warszaw Na W nna omk P Bzura S Wisła K ie m Rad a K Narew Zambski Ko Przekroje wodowskazowe 1951-1990 1951-2010 Rys. 4.3. Porównanie warto ści przepływu WWQ w okresie 1951-1990 i 1951-2010. Wska źnik procentowego udziału w zlewni powierzchni zagrożonych powodzi ą i podtopieniem okre ślono na podstawie kompilacji danych przestrzennych przedstawionych w postaci rastrowej na Mapie obszarów zagro żonych podtopieniami w Polsce (PIG 2007,

8 PIO Ś 1996: Atlas posterunków wodowskazowych dla potrzeb Pa ństwowego Monitoringu Środowiska. Pa ństwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa-Katowice. 9 IMGW 2012: Okre ślenie warunków przej ścia wielkich wód w rzekach regionu wodnego Wisły Środkowej z uwzgl ędnieniem wielko ści przepływów charakterystycznych w profilu Zawichost. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, maszynopis ekspertyzy, wersja druga, Warszawa.

20 www.sppsh.pgi.gov.pl) opracowanej przez Pa ństwowy Instytut Geologiczny. Dodatkowo wytypowane obszary analizowano pod k ątem prawdopodobie ństwa wyst ąpienia powodzi na podstawie Mapy obszarów na których wyst ąpienie powodzi jest prawdopodobne (KZGW 2011, www.kzgw.gov.pl). Mapa ta, opracowana przez Krajowy Zarz ąd Gospodarki Wodnej w ramach wst ępnej oceny ryzyka powodziowego, stanowi po średni etap na drodze do uzyskania map zagro żenia i ryzyka powodziowego, w opracowaniu których zostanie przede wszystkim wykorzystany numeryczny model terenu według skaningu laserowego oraz wyniki modelowania hydrodynamicznego przepływu wód wielkich o ró żnym prawdopodobie ństwie wyst ąpienia. Warunki fizjograficzne w zlewniach JCWP oceniano na podstawie: • gęsto ści sieci rzecznej – okre ślanej na podstawie Mapy sieci hydrograficznej katastru wodnego, udost ępnionej przez Regionalny Zarz ąd Gospodarki Wodnej w Warszawie, oraz mapy sieci rowów opracowanej w oparciu o mapy w skali 1:50000, • średniego spadku terenu zlewni, okre ślonego na podstawie Numerycznego Modelu Terenu (w wersji SRTM – dost ępnej na stronie http://srtm.jrc.ec.europa.eu/data.html). Warunki gruntowe oceniano na podstawie przepuszczalno ści utworów powierzchniowych, okre ślonej na podstawie Mapy geologicznej Polski w skali 1:500000, opracowanej przez Pa ństwowy Instytut Geologiczny oraz zmodyfikowanej klasyfikacji gruntów według metody SCS, opracowanej w USA przez Słu żbę Ochrony Gleb 10 . W oryginalnej metodzie SCS wyró żnia si ę cztery grupy gleb. W celu zachowania jednakowej skali ocen dla wszystkich czynników środowiskowych podzielono utwory powierzchniowe na trzy grupy gruntów o dobrej, średniej i słabej przepuszczalno ści. Pokrycie terenu charakteryzowano za pomoc ą wska źników, okre ślonych na podstawie Bazy danych pokrycia terenu (www.clc.gios.gov.pl), opracowanej w ramach projektu Corine Land Cover 2006 . Do waloryzacji zlewni JCWP wykorzystano 10 wska źników, wyra żaj ących procentowy udział powierzchni (w nawiasie podano oznaczenia kodowe obszaru według Corine 2006 , poziom 2): • stref zurbanizowanych (kod 11), • stref przemysłowych, handlowych i komunikacyjnych (kod 12), • kopalni, wyrobisk i budów (kod 13), • miejskich terenów zielonych (kod 14) • gruntów ornych (kod 21), • upraw trwałych i mieszanych (kod 22, 24), • łąk (kod 23), • lasów i ro ślinno ści krzewiastej (kod 31, 32), • mokradeł (kod 41), • zbiorników wodnych (poziom 3, kod 512). Waloryzacja analizowanego obszaru pod wzgl ędem pokrycia terenu obejmowała ł ącznie 10 wymienionych wy żej wska źników, natomiast pozostałe cechy środowiskowe sprzyjaj ące powstawaniu powodzi w zlewni charakteryzowało 9 wska źników. W celu zrównowa żenia wpływu u żytkowania terenu w stosunku do pozostałych czynników w ko ńcowej waloryzacji

10 Ignar S. 1993: Metodyka obliczania przepływów wezbraniowych w zlewniach nieobserwowanych. Rozprawy Naukowe i Monografie, Wyd. SGGW, Warszawa.

21 warunków środowiskowych uwzgl ędniono jeden wynik oceny pokrycia terenu, oparty na sumie ocen cz ąstkowych. Zakres granicznych warto ści wska źników, wyznaczaj ących 3-stopniow ą skal ę ocen, okre ślono na podstawie analizy statystycznej zbioru 1363 warto ści rozpatrywanych parametrów. W analizie brano pod uwag ę zakres zmienno ści oraz rozkład cz ęsto ści warto ści danego parametru. Oznacza to, że przyj ęta skala ocen, okre ślaj ąca wpływ danego parametru jako „mały”, „ średni” i „du ży”, ma charakter wzgl ędny – dostosowany do rzeczywistego zakresu zmienno ści parametrów w całym regionie wodnym Wisły Środkowej. Przy okre ślaniu warto ści progowych, wyznaczaj ących zakres 3-stopniowej skali ocen, zastosowano współczynniki wagowe – uwzgl ędniaj ące zró żnicowan ą wielko ść powierzchni zlewni JCWP. Ponadto przyj ęto zało żenie, że do ka żdej z trzech grup ocen powinny by ć zakwalifikowane zlewnie o ł ącznej powierzchni stanowi ącej około 1/3 powierzchni całego analizowanego obszaru. Zało żenie to nie zawsze mogło by ć spełnione, poniewa ż zbiory niektórych parametrów charakteryzowały si ę du żą asymetri ą rozkładu cz ęsto ści w przedziałach zmienno ści warto ści danego wska źnika. Jako przykład tego typu zbioru mo żna wymieni ć zbiór warto ści wska źnika mokradeł, tj. procentowego udziału mokradeł w zlewni. W 1142 zlewniach JCWP, obejmuj ących 74% powierzchni regionu wodnego Wisły Środkowej, mokradła nie wyst ępuj ą, wi ęc warto ść tego wska źnika jest równa zero. Oznacza to, że przewa żaj ąca liczba zlewni w odniesieniu do tego wska źnika uzyskała ocen ę „2”, poniewa ż brak mokradeł – cennych naturalnych obiektów retencyjnych, ma „du ży” wpływ na stopie ń zagro żenia powodziowego. W rozpatrywanym przypadku zakres skali ocen „0” i „1” dobrano tak, aby pozostałe 26 % obszaru (221 zlewni) mo żna było zaklasyfikowa ć do dwóch grup zlewni – równych pod wzgl ędem sumarycznej powierzchni, tj. by ka żda z grup obejmowała ł ącznie po około 13 % analizowanego obszaru. W tabeli 5.1. zamieszczono zbiorcze zestawienie zakresu zmienno ści oraz progowe warto ści wska źników zastosowanych w ocenie uwarunkowa ń środowiskowych sprzyjaj ących powstawaniu powodzi w zlewniach JCWP, a tak że zakres warto ści punktowych do klasyfikacji zlewni. Uwarunkowania gospodarcze Ocena uwarunkowa ń gospodarczych miała na celu okre ślenie stopnia podatno ści poszczególnych zlewni na generowanie potencjalnych straty powodziowych, których wielko ść jest ści śle zwi ązana ze sposobem zagospodarowania i u żytkowania terenu na obszarach zagro żonych powodzi ą i podtopieniami. Waloryzacj ę zlewni JCWP w tym zakresie wykonano na podstawie wska źników procentowego udziału trenów intensywnie zagospodarowanych, wyst ępuj ących na obszarach potencjalnego zalewu wodami wielkimi lub zagro żonych podtopieniem. W ocenie zlewni brano pod uwag ę trzy wska źniki pokrycia terenu, okre ślone na podstawie Bazy danych Corine Land Cover 2006 : • udział terenów zantropogenizowanych (kod 11, 12, 13), • udział gruntów ornych (kod 21), • udział upraw trwałych i mieszanych (kod 22, 24). W ocenie uwarunkowa ń gospodarczych zastosowano 3-stopniow ą skal ę ocen, tj. analogiczn ą do wykorzystanej w ocenie uwarunkowa ń środowiskowych. Warto ść „0” oznacza mały wpływ danego zagospodarowania terenu na wielko ść potencjalnych strat powodziowych, „1” – średni wpływ, natomiast „2” – wpływ du ży. Metoda ustalania warto ści progowych dla poszczególnych wska źników, wyznaczaj ących 3-stopniow ą skal ę ocen, była podobna do opisanej wcze śniej w p. 5.2. W Tabeli 5.2 zestawiono zakresy zmienno ści warto ści rozpatrywanych wska źników, warto ści progowe wyznaczaj ące zakresy 3-stopniowej skali ocen oraz do podziału zlewni JCPW na klasy.

22 Tab. 4.1. Zestawienie zakresu zmienno ści i warto ści progowych wska źników przyj ętych do oceny zlewni JCWP oraz do ich klasyfikacji. Warto ś Zakres warto ści dla Jednost Warto ś Warto ś Lp. Nazwa wska źnika Oznacz. ć oceny ka ć min. ć max. średnia „0” „1” „2” Średnia roczna 550 – 1 P mm 520 561 666 < 550 > 570 suma opadów 570 Opad 1 % – 15 2 P mm 15 32.8 55 < 30 30 – 40 > 40 min 1%-15 Opad 1 % – 120 3 P mm 35 66.8 115 < 60 60 – 70 > 70 min 1%-120 Spływ jednostk. l s -1 km - 4 SWq 3.61 32.0 115 < 25 25 – 50 > 50 SWq 2 Zmienno ść WWQ/N 150 – 5 - 5.84 206 3550 < 150 > 250 przepływu NQ 250 Udział pow. zagro żonych 6 Z % 0 4.97 99.2 <1 0 – 30 > 30 powodzi ą i pow podtopieniem Gęsto ść sieci 7 G km -1 0.0 1.28 16.79 < 1 1 – 1.5 > 1.5 rzecznej srz Średni spadek 1.5 – 8 J % 0.63 2.24 7.73 < 1.5 > 2.5 zlewni zlewni 2.5 Przepuszczalno ść 9 utworów Upow - - - - dobra średnia słaba powierzchniowych Pokrycie terenu 10 oceniane na W - 0 10 20 0 – 6 7 – 13 14 – 20 podstawie: Udziału stref 1.0 – 10.1 W % 0.0 2.85 69.0 < 1.0 > 3.0 zurbanizowanych urban 3.0 Udział terenów przemysłowych, 0.1 – 10.2 W % 0.0 0.31 32.1 < 0.1 > 0.5 handlowych i przem 0.5 komunikacyjnych Udziału kopalni, 0.01 – 10.3 W % 0.0 0.059 11.8 < 0.01 > 0.25 wyrobisk i budów kopalnia 0.25 Udziału miejskich 0.01 – 10.4 W % 0.0 0.18 24.1 < 0.01 > 0.4 terenów zielonych ziele ń 0.4 Udziału gruntów 35.0 – 10.5 W % 0.0 44.3 97.8 < 35.0 > 55.0 ornych orne 55.0 Udziału upraw 0.0 – 10.6 trwałych i W % 0.0 11.6 70.9 =0 < 1.0 trwałe 1.0 mieszanych 7.0 – 10.7 Udziału ł ąk W % 0.0 12.0 66.0 > 14.0 < 7.0 łąki 14.0 Udziału lasów 15.0 – 10.8 i ro ślinno ści W % 0.0 26.9 100.0 > 30.0 < 15.0 lasy 30.0 krzewiastej

23 Warto ś Zakres warto ści dla Jednost Warto ś Warto ś Lp. Nazwa wska źnika Oznacz. ć oceny ka ć min. ć max. średnia „0” „1” „2” 0.0 – 10.9 Udziału mokradeł W % 0.0 0.60 40.0 > 1.0 = 0.0 mokradła 1.0 Udziału 0.0 – 10. 10 zbiorników W % 0.0 0.88 28.4 > 1.0 < 0.1 zb.wodne 1.0 wodnych Kategoria zlewni JCWP

1-Z 2-Z 3-Z Wynik oceny warunków 0 10 20 0 – 6 7 – 13 14 – 20 środowiskowych

Tab. 4.2. Zestawienie zakresu zmienno ści i warto ści progowych wska źników przyj ętych do oceny. Lp. Nazwa Oznacz. Jednostka Warto ść Warto ść Warto ść Zakres warto ści dla wska źnika min. średnia max. oceny „0” „1” „2”

1 Udział terenów Purban % 0.0 0.15 8.45 = 0.0 0.0 – > zantropogenizo- 0.25 0.25 wanych

2 Udział gruntów Porne % 0.0 0.69 33.0 = 0.0 0.0 – > 0.5 ornych 0.5

3 Udział terenów Ptrwałe % 0.0 0.62 42.5 = 0.0 0.0 – > 0.4 upraw trwałych 0.4 i mieszanych Kategoria zlewni JCWP 1-G 2-G 3-G Wynik oceny 0 3 6 < 2 2 – 3 > 3 warunków gospodarczych Ocena ryzyka powodzi Powodzie i ich skutki ekonomiczne s ą nast ępstwem wyst ąpienia zjawisk ekstremalnych o charakterze naturalnym na obszarach zagospodarowanych przez człowieka. Zapobieganie mo żliwo ści wyst ąpienia powodzi jest bardzo ograniczone, tym niemniej jako jeden z bardziej skutecznych i jednocze śnie przyjaznych dla środowiska środków s ą działania zmierzaj ące do zwi ększenia retencyjno ści zlewni, mi ędzy innymi poprzez tworzenie obiektów małej retencji. Działania te powinny by ć przede wszystkim prowadzone w tych zlewniach, które ze wzgl ędu na sprzyjaj ące czynniki środowiskowe s ą szczególnie zagro żone powodzi ą i jednocze śnie ze wzgl ędu na ich zagospodarowanie s ą nara żone na powstawanie znacznych strat gospodarczych. W celu wyznaczenia zlewni priorytetowych do rozwoju OMR przeprowadzono waloryzacj ę zlewni JCWP, bior ąc pod uwag ę warto ści indeksów zagro żenia powodziowego IZP oraz potencjalnych strat powodziowych ISP , na podstawie których okre ślono indeks ryzyka powodziowego IRP . Wyniki tej waloryzacji stanowiły podstaw ę do wyodr ębnienia trzech kategorii zlewni JCWP, zró żnicowanych pod wzgl ędem stopnia ryzyka

24 wyst ąpienia powodzi. W tabeli 6.3 przedstawiono kryteria podziału zlewni według warto ści indeksu ryzyka powodziowego IRP .

Tab. 4.3. Kryteria podziału zlewni według warto ści indeksu ryzyka powodziowego IRP .

Warto ść indeksu potencjalnych strat powodziowych I SP

Warto ść indeksu 0 1 2 zagro żenia 1 2 3 powodziowego IZP 2 3 4 Oznaczenia: • kolor niebieski – zlewnie kategorii 1-R, w których stopie ń ryzyka powodziowego jest mały, • kolor żółty – zlewnie kategorii 2-R, w których stopie ń ryzyka powodziowego jest średni, • kolor czerwony – zlewnie kategorii 3-R, w których stopie ń ryzyka powodziowego jest du ży. Wyniki waloryzacji obszaru Zbiorcze zestawienie wyników waloryzacji zlewni JCWP na obszarze regionu wodnego Środkowej Wisły pod wzgl ędem warunków środowiskowych, gospodarczych i ryzyka powodzi zamieszczono w Tabeli 5.4. Przestrzenny rozkład zlewni w poszczególnych zakresach ocen z podziałem na kategorie pokazano na rys. 5.4 – 5.6. Tabela 4.4. Zbiorcze zestawienie wyników waloryzacji zlewni JCWP na obszarze regionu wodnego Środkowej Wisły.

Kategoria Liczba Łączna powierzchnia Lp. Zakres waloryzacji zlewni zlewni km 2 % 1 Ocena warunków środowiskowych 1-Z 37 2231 2.2 2-Z 1297 96670 95.7 3-Z 29 2148 2.3 2 Ocena warunków gospodarczych 1-G 892 59200 58.6 2-G 205 16997 16.8 3-G 266 24853 24.6 3 Ocena ryzyka powodzi 1-R 874 57960 57.4 2-R 226 18528 18.3 3-R 263 24560 24.3 Z danych zawartych w Tabeli 5.4 i pokazanych na rys. 5.4 – 5.6 wynikaj ą nast ępuj ące wnioski: • pod wzgl ędem warunków środowiskowych wpływaj ących na zagro żenie powodziowe, najwi ększ ą powierzchni ę, stanowi ącą 95.7 % analizowanego obszaru, zajmuj ą zlewnie kategorii 2-Z, tj. posiadaj ące średni stopie ń zagro żenia powodziowego. Stopie ń zagro żenia mały (1-Z) i du ży (3-Z) wyst ępuje na podobnej powierzchni, stanowi ącej odpowiednio 2.2 % i 2.3 % analizowanego obszaru,

25 • wyniki oceny warunków gospodarczych wskazuj ą z kolei, że zlewnie kategorii 1-G zajmuj ą ł ącznie 58.6 % obszaru, co oznacza, że nara żone s ą na potencjalnie małe straty powodziowe, poniewa ż posiadaj ą wła ściwie zagospodarowane tereny zagro żone powodzi ą i podtopieniami. Straty powodziowe średnie (kategoria 2-G) i du że (kategoria 3-G) mog ą potencjalnie wyst ąpi ć w zlewniach JCWP zajmuj ących odpowiednio 16.8 % i 24.6 % analizowanego obszaru, • końcowy wynik waloryzacji zlewni JCWP stanowi ocena ryzyka powodzi. Pod tym wzgl ędem przewa żaj ą zlewnie posiadaj ące mały stopie ń ryzyka powodzi – zlewnie kategorii 1-R zajmuj ą bowiem 57.4 % analizowanego obszaru. Zlewnie w których stopień ryzyka powodzi jest średni (2-R) zajmuj ą 18.3 % obszaru, natomiast du że ryzyko powodzi (3-R) wyst ępuje na 24.3 % obszaru regionu wodnego Środkowej Wisły.

26

Rys. 4.4. Mapa podziału zlewni na kategorie według stopnia zagro żenia powodzi ą wynikaj ącego z warunków środowiskowych.

27

Rys. 4.5. Mapa podziału zlewni na kategorie według stopnia potencjalnych strat.

28

Rys. 4.6. Mapa podziału zlewni na kategorie według stopnia ryzyka powodzi. 5. Priorytetowe obiekty OMR i warianty realizacji programu W celu sporz ądzenia listy priorytetowych obiektów małej retencji przewidzianych do realizacji przyj ęto nast ępuj ące kryteria wyboru: • lokalizacja obiektu w zlewni JCWP kategorii 3-R i 2-R, tj. w zlewni o du żym i średnim stopniu ryzyka powodzi, • wskazana w materiałach źródłowych funkcja przeciwpowodziowa obiektu, • w sposób szczególny potraktowano niektóre z działa ń, zmierzaj ących do zwiększenia retencyjno ści zlewni, które jednocze śnie przyczyniaj ą si ę w istotny sposób do poprawy stanu środowiska przyrodniczego. Do tego typu działa ń o charakterze ekologicznym zaliczamy: renaturyzacj ę przesuszonych mokradeł oraz renaturyzacja rzek poprzez tzw. meandryzacj ę, • nie uwzgl ędniono obiektów przewidzianych do modernizacji ze wzgl ędu na mniejszy ich wpływ na popraw ę aktualnej zdolno ści retencyjnej zlewni ni ż w przypadku realizacji nowych obiektów,

29 • z tych samych powodów nie uwzgl ędniono obiektów małych o pojemno ści retencyjnej mniejszej od 1000 m 3, a tak że obiektów o nieznanych podstawowych parametrach (powierzchnia, pojemno ść ). Wybrane według powy ższych kryteriów obiekty zostały zakwalifikowane do realizacji w ramach trzech wariantów: Wariant 1 – został potraktowany jako „wariant minimum”, w którym przewiduje si ę budow ę obiektów priorytetowych poło żonych w zlewniach JCWP kategorii 3-R o du żym stopniu ryzyka powodziowego. W tym wariancie proponuje si ę wykonanie obiektów technicznych (głównie zbiorników) oraz tzw. inwestycji ekologicznych polegaj ących na renaturyzacji mokradeł i odcinków rzek uregulowanych. Wariant 2 – przewiduje realizacj ę obiektów technicznych jak w Wariancie 1, tj. poło żonych w zlewniach JCWP kategorii 3-R, a tak że tzw. inwestycji ekologicznych na obszarach zlewni kategorii 3-R i 2-R, tj. o du żym i średnim stopniu ryzyka powodziowego. Wariant 3 – to „wariant maksimum”, który stanowi rozszerzenie zakresu inwestycji przewidzianych w Wariancie 2 o obiekty techniczne poło żone w zlewniach JCWP kategorii 2-R o średnim stopniu ryzyka powodziowego. Istotnym czynnikiem ograniczaj ącym mo żliwo ść realizacji obiektu jest jego poło żenie: • na rzekach przewidzianych do udro żnienia, • na rzekach zagro żonych nie osi ągni ęciem celów ekologicznych ze wzgl ędu na czynniki hydromorfologiczne, • na obszarach Natura 2000 lub innych obszarach chronionych. Na li ście obiektów proponowanych do realizacji w ramach poszczególnych wariantów wyró żniono tego typu przypadki „kolizyjnego” poło żenia obiektu, pozostawiaj ąc podj ęcie ostatecznej decyzji dotycz ącej mo żliwo ści realizacji obiektu po przeprowadzeniu oceny jego oddziaływania na środowisko. Jednym z elementów opracowania było określenie kosztów realizacji poszczególnych obiektów oraz wariantów inwestycji. W tym zakresie korzystano przede wszystkim z danych zawartych w wojewódzkich programach małej retencji. W celu sprowadzenia kosztów do poziomu cen w 2012 roku zastosowano odpowiednie współczynniki inflacyjne według GUS. Na podstawie analizy wyznaczonych w ten sposób kosztów realizacji obiektów stwierdzono, że najwi ększe ró żnice w kosztach wyst ąpiły w przypadku zbiorników retencyjnych – koszt jednostkowy wynosił od ok. 2 zł/m 3 do ponad 200 zł/m 3 retencjonowanej wody. Na podstawie informacji uzyskanych z WZMiUW oraz z biur projektów ustalono, że w przeciwpowodziowych zbiornikach retencyjnych koszt jednostkowy mo że by ć przyj ęty na poziomie 10 zł/m 3 pojemno ści retencyjnej. W przypadku renaturyzacji mokradeł równie ż przyj ęto jednakowy wska źnik kosztów wynosz ący 2 zł/m 3 dodatkowej pojemno ści retencyjnej, uzyskanej w wyniku robót renaturyzacyjnych. Listy obiektów małej retencji proponowanych do realizacji w ramach trzech wariantów wraz z ich szczegółow ą charakterystyk ą i kosztem budowy zostały zamieszczone w tabelach 6.1-6.4. W Tabeli 6.5 podano zbiorcze zestawienie podstawowych danych charakteryzuj ących poszczególne warianty inwestycyjne oraz przewidywane efekty ich realizacji.

30 Tab. 5.1. Lista obiektów małej retencji proponowanych do realizacji na obszarze zlewni kategorii 3-R o du żym stopniu ryzyka powodziowego (bez mokradeł). Wyst ępowanie Zlewnia Województw w zasi ęgu Pojemno ść Koszty tys. L.p. Typ obiektu Rzeka/Odbiornik Miejscowo ść Gmina Powiat RZGW o zalewu lub w tys. m3 zł podtopienia Małkinia 1 Oczko wodne Brok/Bug Bugu Orło ostrowski mazowieckie 1,70 51,33 Górna Małkinia 2 Oczko wodne Brok/Bug Bugu Orło ostrowski mazowieckie 1,10 33,94 Górna Brok; 3 Oczko wodne Brok/Bug Bugu Orło Małkinia ostrowski mazowieckie 1,10 33,94 Górna 4 Oczko wodne Brok/Bug Bugu Orło Brok ostrowski mazowieckie 1,10 33,94

5 Oczko wodne Brok/Bug Bugu Orło Brok ostrowski mazowieckie 1,10 33,94

6 Oczko wodne Bug/Narew Bugu Bojany Brok ostrowski mazowieckie 1,00 30,19

7 Jaz Włodawka/Bug Bugu Kołacze Stary Brus włodawski lubelskie podtopienia 8,00 816,80 Mokrany 8 Zbiornik Krzna/Bug Bugu Zalesie bialski lubelskie podtopienia 300,00 3000,00 Stare 9 Zbiornik Wełnianka/Bug Bugu Bu śno Białopole chełmski lubelskie 1750,00 17500,00 Brzozowiec, 10 Zbiornik Wełnianka/Bug Bugu Dubienka chełmski lubelskie 2000,00 20000,00 Janostrów 11 Zbiornik Wełnianka/Bug Bugu Rogatka Dubienka chełmski lubelskie 300,00 3000,00

12 Zbiornik Uherka/Bug Bugu Rudka Ruda-Huta chełmski lubelskie 300,00 3000,00

31 13 Zbiornik Uherka/Bug Bugu Rudka Ruda-Huta chełmski lubelskie 300,00 3000,00

14 Jaz Uherka/Bug Bugu Rudka Ruda-Huta chełmski lubelskie podtopienia 20,00 1021,00 Krzywowierz 15 Zbiornik Żylawa/Zielawa Bugu Wyryki włodawski lubelskie 750,00 7500,00 ba Dębowa 16 Jaz Żylawa/Zielawa Bugu Kaniuki Kłoda; parczewski lubelskie 7,00 204,20 Podedwórze Rachanka/Huczw tomaszowsk 17 Zbiornik Bugu Gdodysławice Rachanie lubelskie 3,00 30,00 a i 18 Jaz Włodawka/Bug Bugu Włodawa Włodawa włodawski lubelskie podtopienia 40,00 3828,75 Przepust z 19 Hanka/Bug Bugu Żuków Włodawa włodawski lubelskie 3,00 122,52 pi ętrzeniem Dopływ w 20 Zbiornik Suchawie/Włoda Bugu Suchawa Wyryki włodawski lubelskie 150,00 1500,00 wka Dopływ w 21 Jaz Suchawie/Włoda Bugu Suchawa Wyryki włodawski lubelskie 6,00 357,35 wka Rachanka/Huczw Le śnictwo Nr. tomaszowsk 22 Zbiornik Bugu Rachanie lubelskie 3,80 38,00 a 8, Werechanie i Teresin; sochaczews 23 Zbiornik Utrata/Bzura Bzury Zawady mazowieckie podtopienia 35,00 350,00 Kampinos ki skierniewick 24 Zbiornik Rawka/Bzura Bzury Ziemiary Bolimów łódzkie 855,00 8550,00 i 25 Zbiornik Bobrówka/Bzura Bzury Otolice Łowicz łowicki łódzkie zalewy 350,00 3500,00 Kalinówka/Bobró Domaniewic 26 Zbiornik Bzury Domaniewice łowicki łódzkie 30,00 300,00 wka e

32 Zimna 27 Zbiornik Bzury Rąbie ń AB M. Łód ź m. Łód ź łódzkie 6,60 66,00 Woda/Sokołówka Zimna 28 Zbiornik Bzury Łód ź M. Łód ź m. Łód ź łódzkie 40,80 408,00 Woda/Sokołówka Nowe skierniewick 29 Zbiornik Rawka/Bzura Bzury Bolimów łódzkie zalewy 60,00 600,00 Kęszyce i Aleksandrów 30 Zbiornik Bzura/Wisła Bzury Ruda – Bugaj zgierski łódzkie zalewy 21,00 210,00 Łódzki Aleksandrów 31 Zbiornik Bzura/Wisła Bzury Łobód ź zgierski łódzkie 6,00 60,00 Łódzki Aleksandrów 32 Zbiornik Bzura/Wisła Bzury Nakielnica zgierski łódzkie 69,00 690,00 Łódzki Aleksandrów 33 Zbiornik Bzura/Wisła Bzury Ruda – Bugaj zgierski łódzkie zalewy 77,40 774,00 Łódzki Aleksandrów 34 Zbiornik Bzura/Wisła Bzury Łobód ź zgierski łódzkie 11,70 117,00 Łódzki 35 Zbiornik Brzu śnia/Mroga Bzury Rudniczek Głowno zgierski łódzkie 25,50 255,00

36 Zbiornik Bzura/Wisła Bzury Le śmierz Ozorków zgierski łódzkie podtopienia 49,40 494,00

37 Zbiornik Starówka/Bzura Bzury Słowik Zgierz zgierski łódzkie podtopienia 16,50 165,00

38 Zbiornik Mroga/Bzura Bzury Koziołki Dmosin brzezi ński łódzkie podtopienia 108,00 1080,00 Malina/Moszczen 39 Zbiornik Bzury Pi ątek Pi ątek łęczycki łódzkie 225,00 2250,00 ica Malina/Moszczen 40 Zbiornik Bzury Borów Bielawy łowicki łódzkie zalewy 120,00 1200,00 ica 41 Zbiornik Mroga/Bzura Bzury Sobota Bielawy łowicki łódzkie zalewy 288,00 2880,00

33 Domaniewic 42 Zbiornik Bobrówka/Bzura Bzury Domaniewice łowicki łódzkie 240,00 2400,00 e 43 Zbiornik Bobrówka/Bzura Bzury Łowicz Łowicz łowicki łódzkie zalewy 360,00 3600,00

44 Zbiornik Bobrówka/Bzura Bzury Daniek Łyszkowice łowicki łódzkie 130,00 1300,00 Krzemionka/Raw Rawa 45 Zbiornik Bzury Byliny rawski łódzkie podtopienia 1450,00 14500,00 ka Mazowiecka Boguszyce, Rawa 46 Zbiornik Rawka/Bzura Bzury rawski łódzkie podtopienia 120,00 1200,00 Garłów Mazowiecka 47 Zbiornik Mroga/Bzura Bzury Głowno Głowno zgierski łódzkie podtopienia 170,00 1700,00 Tkaczewska 48 Zbiornik Bzura/Wisła Bzury Parz ęczew zgierski łódzkie zalewy 3870,00 38700,00 Góra Aleksandrów Łódzki; 49 Zbiornik Bzura/Wisła Bzury Krasnod ęby zgierski łódzkie zalewy 950,00 9500,00 Parz ęczew; Zgierz 50 Zbiornik Bzura/Wisła Bzury Łód ź Zgierz zgierski łódzkie podtopienia 9,00 90,00

51 Zbiornik Bzura/Wisła Bzury Łód ź Zgierz zgierski łódzkie podtopienia 15,00 150,00 Zgierz; M. 52 Zbiornik Bzura/Wisła Bzury Łód ź zgierski łódzkie podtopienia 5,50 55,00 Łód ź 53 Zbiornik Bzura/Bzura Bzury Łód ź M. Łód ź m. Łód ź łódzkie podtopienia 42,00 420,00

54 Zbiornik Sokołówka/Bzura Bzury Łód ź M. Łód ź m. Łód ź łódzkie 40,80 408,00

55 Zbiornik Sokołówka/Bzura Bzury Łód ź M. Łód ź m. Łód ź łódzkie 42,00 420,00

34 56 Zbiornik Sokołówka/Bzura Bzury Łód ź M. Łód ź m. Łód ź łódzkie 13,50 135,00

57 Zbiornik Sokołówka/Bzura Bzury Łód ź M. Łód ź m. Łód ź łódzkie 4,00 40,00

58 Zbiornik Sokołówka/Bzura Bzury Łód ź M. Łód ź m. Łód ź łódzkie 4,00 40,00 Bernatka/Kamien Kamien Skar żysko – Skar żysko- świ ętokrzysk 59 Zbiornik skar żyski 3325,00 33250,00 na nej Kamienna Kamienna ie Kamien Rudka świ ętokrzysk 60 Zbiornik Kamienna/Wisła Bałtów ostrowiecki zalewy 684,00 6840,00 nej Bałtowska ie Kamien świ ętokrzysk 61 Zbiornik Kamienna/Wisła Lemierze Bałtów ostrowiecki zalewy 576,00 5760,00 nej ie Kamien Skar żysko – Skar żysko- świ ętokrzysk 62 Zbiornik Kamienna/Wisła skar żyski zalewy 3325,00 33250,00 nej Kamienna Kamienna ie Kamien świ ętokrzysk 63 Zbiornik Kamienna/Wisła Wołów Bli żyn skar żyski zalewy 674,00 6740,00 nej ie Kamien świ ętokrzysk 64 Zbiornik Kamienna/Wisła Sołtyków Bli żyn skar żyski podtopienia 135,00 1350,00 nej ie Kamien świ ętokrzysk 65 Zbiornik Kamienna/Wisła Górki, Gilów Bli żyn skar żyski podtopienia 375,00 3750,00 nej ie Czarna Kamien świ ętokrzysk 66 Zbiornik Woda/Pokrzywia Dąbrowa Bodzentyn kielecki 575,00 5750,00 nej ie nka Pokrzywianka/ Św Kamien Baszowice, świ ętokrzysk 67 Zbiornik Nowa Słupia kielecki podtopienia 2880,00 28800,00 iślina nej Mirocice ie

68 Zbiornik Rz ądza/Narew Narwi Ludwinów Jakubów mi ński mazowieckie podtopienia 105,00 1050,00

Płodownica/Omul 69 Zbiornik Narwi Baranowo Baranowo ostroł ęcki mazowieckie podtopienia 18,50 185,00 ew

35 Bielsk 70 Zbiornik Orlanka/Narew Narwi Pasynki bielski podlaskie 34,00 340,00 Podlaski 71 Zbiornik Narew/Wisła Narwi Tykocin Tykocin białostocki podlaskie zalewy 5,00 50,00 Łapy – 72 Zbiornik Narew/Wisła Narwi Łapy białostocki podlaskie zalewy 48,00 480,00 Szołajdy Brzeski – 76 Zbiornik Drzewiczka/Pilica Pilicy Klwów przysuski mazowieckie podtopienia 162,00 1620,00 Lig ęzów Tomaszów Tomaszów tomaszowsk 77 Zbiornik Wolbórka/Pilica Pilicy łódzkie podtopienia 300,00 3000,00 Mazowiecki Mazowiecki i Tomaszów Tomaszów tomaszowsk 78 Zbiornik Wolbórka/Pilica Pilicy łódzkie podtopienia 850,00 8500,00 Mazowiecki Mazowiecki i 79 Zbiornik Pilica/Wisła Pilicy Gapinin Po świ ętne opoczy ński łódzkie podtopienia 100,00 1000,00

80 Zbiornik Czarna/Pilica Pilicy Ruszenice Żarnów opoczy ński łódzkie zalewy 1600,00 16002,00

81 Zbiornik Czarna/Pilica Pilicy Skórkowice Żarnów opoczy ński łódzkie zalewy 75,00 750,00

82 Zbiornik Pilica/Wisła Pilicy Szarbsko Aleksandrów piotrkowski łódzkie podtopienia 80,00 800,00 Kluczewsko; włoszczows świ ętokrzysk 83 Zbiornik Czarna/Pilica Pilicy Krogulec podtopienia 2650,00 26500,00 Krasocin ki ie 84 Zbiornik Czarna/Czarna Pilicy Przył ęk Parady ż opoczy ński łódzkie zalewy 1723,30 17233,00

85 Zbiornik Czarna/Pilica Pilicy Dębowa Góra Aleksandrów piotrkowski łódzkie zalewy 600,00 6000,00 Dopływ spod 86 Zbiornik Chrzanowic/Prud Pilicy Plucice Gorzkowice piotrkowski łódzkie 770,00 7700,00 ka

36 87 Zbiornik Luci ąż a/Pilica Pilicy Przygłów Sulejów piotrkowski łódzkie podtopienia 80,00 800,00 Wielgomłyn radomszcza 88 Zbiornik Struga/Pilica Pilicy Borowiec łódzkie 270,00 2700,00 y ński Tomaszów Tomaszów tomaszowsk 89 Zbiornik Czarna/Wolbórka Pilicy łódzkie zalewy 150,00 1500,00 Mazowiecki Mazowiecki i 90 Zbiornik Bystrzyca/Wieprz Wieprza Bystrzyca Zakrzówek kra śnicki lubelskie podtopienia 137,00 1370,00

91 Zbiornik Bystrzyca/Wieprz Wieprza Polanówka Strzy żewice lubelski lubelskie podtopienia 2050,00 20500,00 Radomirka/Giełcz Żuków 92 Zbiornik Wieprza Krzczonów lubelski lubelskie 30,00 300,00 ewka Pierwszy Kosarzewka/Byst 93 Jaz Wieprza Iżyce Strzy żewice lubelski lubelskie 15,00 20,42 rzyca 94 Jaz Przerwa/Wieprz Wieprza Serock Firlej lubartowski lubelskie zalewy 6,00 204,20 Dopływ spod Stary 95 Zbiornik Udrycz- Wieprza Udrycze zamojski lubelskie 10000,00 100,00 Zamo ść Woli/Łabu ńka Kaw ęczyn, Szczebrzeszy 96 Zbiornik Wieprz/Wisła Wieprza zamojski lubelskie zalewy 230,00 2300,00 Brody Małe n Dopływ z Rejowca Rejowiec Rejowiec 97 Zbiornik Wieprza chełmski lubelskie 300,00 3000,00 Fabrycznego/Rejk Fabryczny Fabryczny a Rów Rejowiec Rejowiec 98 Zbiornik Wieprza chełmski lubelskie 75,00 750,00 Mokry/Wieprz Fabryczny Fabryczny Rów Rejowiec 99 Zbiornik Wieprza Pawłów chełmski lubelskie 160,00 1600,00 Mokry/Wieprz Fabryczny Dopływ z Rejowiec 100 Zbiornik Wieprza Kanie chełmski lubelskie 60,00 600,00 Kani/Młynówka Fabryczny

37 Rów Siedliszcze; 101 Zbiornik Wieprza Wojciechów chełmski lubelskie 640,00 6400,00 Mokry/Wieprz Trawniki Dopływ spod Syczyn, 102 Zbiornik Wieprza Wierzbica chełmski lubelskie 104,00 1040,00 Busówna/ Świnka Ludwinów Siedliszcze; 103 Zbiornik Świnka/Wieprz Wieprza Terenin chełmski lubelskie 156,00 1560,00 Wierzbica Dopływ spod 104 Zbiornik Wieprza Busówno Wierzbica chełmski lubelskie 105,00 1050,00 Busówna/ Świnka 105 Zbiornik Świnka/Wieprz Wieprza Helenów Wierzbica chełmski lubelskie podtopienia 75,00 750,00

106 Zbiornik Świnka/Wieprz Wieprza Olechowiec Wierzbica chełmski lubelskie podtopienia 135,00 1350,00 Kosarzewka/Byst 107 Zbiornik Wieprza Iżyce Strzy żewice lubelski lubelskie 306,00 3060,00 rzyca 108 Zbiornik Bystrzyca/Wieprz Wieprza Osmolice Strzy żewice lubelski lubelskie podtopienia 208,00 2080,00

109 Zbiornik Bystrzyca/Wieprz Wieprza Piotrowice Strzy żewice lubelski lubelskie podtopienia 180,00 1800,00 Pliszczyn, 110 Zbiornik Bystrzyca/Wieprz Wieprza Wólka lubelski lubelskie zalewy 477,00 4770,00 Łysaków Wólka 111 Zbiornik Świnka/Wieprz Wieprza Cyców łęczy ński lubelskie podtopienia 200,00 2000,00 Cycowska Dopływ z 112 Zbiornik Wieprza Stawek Cyców łęczy ński lubelskie podtopienia 80,00 800,00 Syczynia/ Świnka Wólka 113 Jaz Świnka/Wieprz Wieprza Cyców łęczy ński lubelskie podtopienia 12,00 306,30 Cycowska 114 Jaz Świnka/Wieprz Wieprza Stara Wie ś Łęczna łęczy ński lubelskie podtopienia 15,00 408,40

115 Jaz Świnka/Wieprz Wieprza Wesołówka Puchaczów łęczy ński lubelskie podtopienia 15,00 612,60

38 116 Zbiornik Wieprz/Wisła Wieprza Jawidz Spiczyn łęczy ński lubelskie zalewy 45,00 450,00 Łęczna; 117 Zbiornik Wieprz/Wisła Wieprza Kijany łęczy ński lubelskie zalewy 75,00 750,00 Spiczyn 118 Zbiornik Wieprz/Wisła Wieprza Spiczyn Spiczyn łęczy ński lubelskie zalewy 150,00 1500,00 Łęczna; 119 Zbiornik Wieprz/Wisła Wieprza Ziółków łęczy ński lubelskie zalewy 210,00 2100,00 Spiczyn 120 Jaz Bystrzyca/Wieprz Wieprza Spiczyn Spiczyn łęczy ński lubelskie zalewy 20,00 1531,50 Łęczna; 121 Jaz Wieprz/Wisła Wieprza Ziółków łęczy ński lubelskie zalewy 80,00 2042,00 Spiczyn Piwonia/Ty śmieni Dębowa 122 Jaz Wieprza Nietiahy parczewski lubelskie podtopienia 30,00 408,40 ca Kłoda Mała Wolo 123 Zbiornik Bystrzyca/Bystrz Wieprza Borki radzy ński lubelskie 100,00 1000,00 Osowi ńska yca Bystrzyca/Ty śmie 124 Zbiornik Wieprza Wrzosów Borki radzy ński lubelskie 30,00 300,00 nica Bystrzyca/Ty śmie 125 Jaz Wieprza Wrzosów Borki radzy ński lubelskie podtopienia 5,00 612,60 nica Ty śmienica/Wiep 126 Zbiornik Wieprza Stoczek Czemierniki radzy ński lubelskie 4000,00 40000,00 rz Dopływ ze stawu pod 127 Zbiornik Wieprza Skruda Czemierniki radzy ński lubelskie podtopienia 96,00 960,00 Brzezinami/Ty śm ienica Dopływ ze stawu pod 128 Jaz Wieprza Skruda Czemierniki radzy ński lubelskie podtopienia 130,00 1021,00 Brzezinami/Ty śm ienica

39 129 Zbiornik Stoki/Wieprz Wieprza Krzesimów Mełgiew świdnicki lubelskie 30,00 300,00

130 Zbiornik Stoki/Wieprz Wieprza Mełgiew Mełgiew świdnicki lubelskie 82,00 820,00 Giełczewka/Wiep 131 Zbiornik Wieprza Siedliszczki Piaski świdnicki lubelskie podtopienia 1950,00 19500,00 rz Giełczewka/Wiep 132 Jaz Wieprza Siedliszczki Piaski świdnicki lubelskie podtopienia 20,00 408,40 rz Giełczewka/Wiep Pilaszkowice 133 Zbiornik Wieprza Rybczewice świdnicki lubelskie podtopienia 60,00 600,00 rz Drugie 134 Zbiornik Wieprz/Wisła Wieprza Pełczyn Trawniki świdnicki lubelskie zalewy 26,00 260,00 Giełczewka/Wiep 135 Zbiornik Wieprza Stru ża Trawniki świdnicki lubelskie podtopienia 18,00 180,00 rz krasnostaws 136 Zbiornik Wieprz/Wisła Wieprza Luba ńka Krasnystaw lubelskie zalewy 30,00 300,00 ki krasnostaws 137 Zbiornik Wieprz/Wisła Wieprza Wał Izbica lubelskie zalewy 397,00 3970,00 ki krasnostaws 138 Zbiornik Rejka/Wieprz Wieprza Kobyle Rejowiec lubelskie 300,00 3000,00 ki Dopływ z Rudnik 139 Zbiornik Rudnika/Bystrzyc Wieprza Zakrzówek kra śnicki lubelskie 24,00 240,00 Pierwszy a Lubartów; 140 Zbiornik Wieprz/Wisła Wieprza Lubartów lubartowski lubelskie zalewy 300,00 3000,00 Serniki 141 Zbiornik Wieprz/Wisła Wieprza Sułoszyn Firlej lubartowski lubelskie zalewy 120,00 1200,00 Przepust z 142 Przerwa/Wieprz Wieprza Przypisówka Firlej lubartowski lubelskie zalewy 5,00 153,15 pi ętrzeniem Ty śmienica/Wiep 143 Zbiornik Wieprza Kock Firlej lubartowski lubelskie podtopienia 245,00 2450,00 rz

40 Przepust z 144 Przerwa/Wieprz Wieprza Brzeziny Lubartów lubartowski lubelskie zalewy 4,00 255,25 piętrzeniem 145 Zbiornik Struga/Kanał K Wieprza Pałecznica Nied źwiada lubartowski lubelskie 26,00 260,00 Firlej; 146 Zbiornik Wieprz/Wisła Wieprza Luszawa lubartowski lubelskie zalewy 50,00 500,00 Ostrówek Wola 147 Zbiornik Kanał K/Wieprz Wieprza Serniki lubartowski lubelskie podtopienia 67,00 670,00 Sernicka Gał ęzówka/Kosar 148 Zbiornik Wieprza Stara Wie ś Bychawa lubelski lubelskie 100,00 1000,00 zewka Czerniejówka/By 149 Zbiornik Wieprza Jabłonna Jabłonna lubelski lubelskie 30,00 300,00 strzyca Czerniejówka/By 150 Zbiornik Wieprza Piotrków Jabłonna lubelski lubelskie 18,00 180,00 strzyca Dopływ z Konopnica, 151 Zbiornik Konopnicy/Czech Wieprza Konopnica lubelski lubelskie 45,00 450,00 Błonie ówka Dopływ z 152 Zbiornik Motycza/Czechó Wieprza Motycz Konopnica lubelski lubelskie 25,00 250,00 wka Głusk; 153 Zbiornik Bystrzyca/Wieprz Wieprza Prawiedniki lubelski lubelskie podtopienia 2050,00 20500,00 Strzy żewice Jagodzianka/Wisł 154 Zbiornik Wisły Otwock Otwock otwocki mazowieckie 26,00 260,00 a 156 Zbiornik /Wisła Wisły Garwolin Garwolin garwoli ński mazowieckie podtopienia 482,90 4828,90

157 Oczko wodne Świder/Wisła Wisły Latowicz Latowicz mi ński mazowieckie podtopienia 45,00 1011,52 Dąbrówka 158 Zbiornik Bosak/Radomka Wisły Zakrzew radomski mazowieckie podtopienia 637,00 6370,00 Podł ęż na

41 Kępa 159 Zbiornik Wisełka/Wisła Wisły Łaziska opolski lubelskie zalewy 20,00 200,00 Gostecka Urz ędówka/Wy żn 160 Zbiornik Wisły Bęczyn Urz ędów kra śnicki lubelskie 1700,00 17000,00 ica Urz ędówka/Wy żn 161 Zbiornik Wisły Skorczyce Urz ędów kra śnicki lubelskie 74,60 746,00 ica Urz ędówka/Wy żn 162 Jaz Wisły Bęczyn Urz ędów kra śnicki lubelskie 5,20 1225,20 ica Urz ędówka/Wy żn 163 Jaz Wisły Mikuszewskie Urz ędów kra śnicki lubelskie 5,20 1225,20 ica Urz ędówka/Wy żn 164 Śluza Wisły Mikuszewskie Urz ędów kra śnicki lubelskie 3,30 1531,50 ica Próg Urz ędówka/Wy żn Urz ędów; 165 Wisły Zadworze kra śnicki lubelskie 6,00 153,15 pi ętrz ący ica Wilkołaz Próg Urz ędówka/Wy żn Zako ścielne, 166 Wisły Urz ędów kra śnicki lubelskie 4,00 204,20 pi ętrz ący ica Urz ędów Urz ędówka/Wy żn 167 Jaz Wisły Bęczyn Urz ędów kra śnicki lubelskie 20,00 612,60 ica Urz ędówka/Wy żn 168 Jaz Wisły Skorczyce Urz ędów kra śnicki lubelskie 12,00 408,40 ica 169 Zbiornik Chodelka/Wisła Wisły Kosiorów Wilków opolski lubelskie zalewy 1144,00 11440,00

170 Zbiornik Płonka/Wkra Wkry Szerominek Pło ńsk pło ński mazowieckie podtopienia 360,00 3600,00 Dzierz ąż nica/Płon 171 Zbiornik Wkry Dzierz ąż nia Dzierz ąż nia pło ński mazowieckie 486,00 4860,00 ka 172 Zbiornik Wkra/Narew Wkry Strzegowo Strzegowo mławski mazowieckie zalewy 1,30 13,00

SUMA 72719,50 642732,79

42 Tab. 6.2. Lista obiektów małej retencji proponowanych do realizacji na obszarze zlewni kategorii 2-R o średnim stopniu ryzyka powodziowego (bez mokradeł).

Wyst ępowanie Zlewnia Pojemno ść Koszty tys. L.p. Typ obiektu Rzeka/Odbiornik Miejscowo ść Gmina Powiat Województw w zasi ęgu RZGW w tys. m3 zł o zalewy lub podtopienia

1 Zbiornik Biebrza/Narew Biebrzy Trzcianne Trzcianne moniecki podlaskie 15,00 150,00

2 Jaz Zielawa/Krzna Bugu Bordziłówka Rossosz bialski lubelskie 20,00 1021,00 Dopływ spod 3 Jaz Bugu Ocho ża Chełm chełmski lubelskie 5,00 255,25 Ocho ży/Garka Wólka 4 Jaz Uherka/Bug Bugu Chełm chełmski lubelskie podtopienia 20,00 612,60 Czułczycka Jezioro

(zbiornik nat. 5 Huczwa/Bug Bugu Hrubieszów Hrubieszów hrubieszows lubelskie podtopienia 80,00 51,05 bez ki pi ętrzenia) Jezioro

(zbiornik nat. 6 Bug/Narew Bugu Zosin Horodło hrubieszows lubelskie zalewy 16,00 51,05 bez ki pi ętrzenia) Oczko 7 Turka/Bug Bugu Brok Brok ostrowski 1,00 30,19 wodne mazowieckie Próg 8 Udal/Bug Bugu Dorohusk Dorohusk chełmski lubelskie zalewy 6,00 306,30 pi ętrz ący

9 Zbiornik Tuchełka/Bug Bugu Przyjm Brok ostrowski 8,50 85,00 mazowieckie 10 Zbiornik Zielawa/Krzna Bugu Bordziłówka Rossosz bialski lubelskie 400,00 4000,00

43

11 Zbiornik Huczwa/Bug Bugu Hrubieszów Hrubieszów hrubieszows lubelskie podtopienia 1500,00 15000,00 ki Wisznice- 12 Zbiornik Zielawa/Krzna Bugu Kolonia, Wisznice bialski lubelskie 240,00 2400,00 Wygoda Dopływ spod Osada 13 Zbiornik Bugu Dorohusk chełmski lubelskie zalewy 375,00 3750,00 Turki/Bug Dorohusk Dopływ spod Osada 14 Zbiornik Bugu Dorohusk chełmski lubelskie podtopienia 960,00 9600,00 Turki/Bug Dorohusk Dopływ spod Osada 15 Zbiornik Bugu Dorohusk chełmski lubelskie 45,00 450,00 Turki/Bug Dorohusk 16 Zbiornik Udal/Bug Bugu Dorohusk Dorohusk chełmski lubelskie zalewy 990,00 9900,00 Dopływ spod 17 Zbiornik Bugu Bukowa Mała Sawin chełmski lubelskie 15,00 150,00 Łukówka/Uherka Kolonia 18 Zbiornik Krynica/Zielawa Bugu Wyryki włodawski lubelskie 1200,00 12000,00 Zahajki

19 Zbiornik Łasica/Bzura Bzury Witkowice Brochów sochaczews zalewy 233,20 2332,00 mazowieckie ki Dopływ z 20 Zbiornik Kr ęż elewic/Kanał Bzury Witonia Witonia ł ęczycki łódzkie 30,00 300,00 Strzegoci ński Moszczenica/Bzur łódzki 21 Zbiornik Bzury Byszewy Nowosolna łódzkie 6,00 60,00 a wschodni Moszczenica/Bzur Stare łódzki 22 Zbiornik Bzury Nowosolna łódzkie 27,20 272,00 a Skoszewy wschodni Moszczenica/Bzur łódzki 23 Zbiornik Bzury Plichtów Nowosolna łódzkie 18,00 180,00 a wschodni

44 Moszczenica/Bzur Stare łódzki 24 Zbiornik Bzury Nowosolna łódzkie 27,20 272,00 a Skoszewy wschodni Dopływ z 25 Zbiornik Kiełmina/Moszcz Bzury Kl ęk Stryków zgierski łódzkie 33,00 330,00 enica 26 Zbiornik Mro życa/Mroga Bzury Lipka Stryków zgierski łódzkie 53,90 539,00 Moszczenica/Bzur 27 Zbiornik Bzury Warszewice Stryków zgierski łódzkie 96,00 960,00 a Moszczenica/Bzur Besiekierz 28 Zbiornik Bzury Zgierz zgierski łódzkie 25,20 252,00 a Rudny Ciosenka/Dzierz ą 29 Zbiornik Bzury Ciosny Zgierz zgierski łódzkie 16,80 168,00 zna Dzierz ązna/Czerni D ąbrówka 30 Zbiornik Bzury Zgierz zgierski łódzkie 30,80 308,00 awka Wielka Czerniawka/Mosz 31 Zbiornik Bzury B ądków Zgierz zgierski łódzkie 36,80 368,00 czenica Czerniawka/Mosz 32 Zbiornik Bzury Warszyce Zgierz zgierski łódzkie 7,20 72,00 czenica Czerniawka/Mosz 33 Zbiornik Bzury Szczawin Zgierz zgierski łódzkie 24,00 240,00 czenica Czerniawka/Mosz 34 Zbiornik Bzury Je żewo Zgierz zgierski łódzkie 34,50 345,00 czenica Julianów Rawa 35 Zbiornik Białka/Rawka Bzury rawski łódzkie 99,00 990,00 Raducki Mazowiecka Młynówka/Moszc 36 Zbiornik Bzury Ługi Stryków zgierski łódzkie 76,50 765,00 zenica Moszczenica/Bzur 37 Zbiornik Bzury Smolice Stryków zgierski łódzkie 218,40 2184,00 a

45 Moszczenica/Bzur 38 Zbiornik Bzury Sw ędów Stryków zgierski łódzkie 375,00 3750,00 a Moszczenica/Bzur 39 Zbiornik Bzury Ługi Stryków zgierski łódzkie 113,40 1134,00 a Ciosenka/Dzierz ą 40 Zbiornik Bzury Ciosny Zgierz zgierski łódzkie 160,00 1600,00 zna Dopływ z 41 Zbiornik Jasionki/Czerniaw Bzury Jasionki Zgierz zgierski łódzkie 136,00 1360,00 ka Moszczenica/Bzur 42 Zbiornik Bzury K ębliny Zgierz zgierski łódzkie 158,40 1584,00 a Czerniawka/Mosz 43 Zbiornik Bzury Kotowice Zgierz zgierski łódzkie 110,00 1100,00 czenica Czerniawka/Mosz 44 Zbiornik Bzury Smardzew Zgierz zgierski łódzkie 76,50 765,00 czenica

45 Zbiornik Psarka/ Świ ślina Kamien Bodzentyn Bodzentyn kielecki świ ętokrzysk 1250,00 12500,00 nej ie

46 Zbiornik Ró żanica/Narew Narwi Miłony Ró żan makowski 340,00 3400,00 mazowieckie Czernice

47 Zbiornik W ęgierka/Orzyc Narwi Obr ębiec Borowe; przasnyski 220,00 2200,00 mazowieckie Przasnysz Czernice 48 Zbiornik W ęgierka/Orzyc Narwi Grójec przasnyski 80,00 800,00 Borowe mazowieckie Pawłowo Czernice 49 Zbiornik W ęgierka/Orzyc Narwi przasnyski 110,00 1100,00 Ko ścielne Borowe mazowieckie

50 Zbiornik W ęgierka/Orzyc Narwi Zamruczek Przasnysz przasnyski 130,00 1300,00 mazowieckie Horodnianka/Nare 51 Zbiornik Narwi Choroszcz Choroszcz białostocki podlaskie 86,00 860,00 w

46 Czarna Wie ś Czarna 52 Zbiornik Jurczycha/Czarna Narwi białostocki podlaskie 36,00 360,00 Ko ścielna Białostocka Moszczanka/Wol 53 Zbiornik Pilicy Wolbórz Wolbórz piotrkowski łódzkie podtopienia 615,00 6150,00 bórka łódzki 54 Zbiornik Miazga/Wolbórka Pilicy Justynów Andrespol łódzkie 375,00 3750,00 wschodni Dopływ z łódzki 55 Zbiornik Tuszyna/Wolbórk Pilicy Tuszyn Tuszyn łódzkie 43,00 430,00 wschodni a Dopływ z 56 Zbiornik Tychowa/Wolbór Pilicy Rzepki Czarnocin piotrkowski łódzkie 361,50 3615,00 ka 57 Zbiornik Wolbórka/Pilica Pilicy Rzepki Czarnocin piotrkowski łódzkie podtopienia 690,00 6900,00 Moszczanka/Wol 58 Zbiornik Pilicy Moszczenica Moszczenica piotrkowski łódzkie 120,00 1200,00 bórka

Dopływ z 59 Zbiornik Pilicy Żytno Żytno radomszcza łódzkie 225,00 2250,00 Żytna/Baryczka ński łódzki 60 Zbiornik Miazga/Wolbórka Pilicy Oddział 187 Nowosolna łódzkie 3,00 30,00 wschodni łódzki 61 Zbiornik Miazga/Wolbórka Pilicy Oddział 188i Nowosolna łódzkie 17,40 174,00 wschodni Dopływ z 62 Zbiornik Nowosolnej/Miaz Pilicy Oddział 162d M. Łód ź m. Łód ź łódzkie 5,40 54,00 ga Dopływ z 63 Zbiornik Nowosolnej/Miaz Pilicy Oddział 156g M. Łód ź m. Łód ź łódzkie 3,90 39,00 ga

Słupia 64 Zbiornik Czarna/Pilica Pilicy Pijanów konecki świ ętokrzysk podtopienia 375,00 3750,00 (Konecka) ie

47 Horodyska/Wojsł 65 Jaz Wieprza Horodysko Le śniowice chełmski lubelskie 10,00 204,20 awka Radzy ń Białka/Ty śmienic 66 Jaz Wieprza Lisiowólka Podlaski; radzy ński lubelskie 5,00 306,30 a Wohy ń Dopływ z Kol. 67 Jaz Mogielnica/Mogil Wieprza Mogielnica Siedliszcze chełmski lubelskie 8,00 204,20 nica Wilkojadka/Bystr 68 Jaz Wieprza Kujawy Stanin łukowski lubelskie 10,00 306,30 zyca Ty śmienica/Wiepr 69 Jaz Wieprza Ty śmienica Parczew parczewski lubelskie podtopienia 18,00 408,40 z Ty śmienica/Wiepr Ostrów Ostrów 70 Jaz Wieprza lubartowski lubelskie podtopienia 72,00 735,12 z Lubelski Lubelski Ty śmienica/Wiepr Kolechowice Ostrów 71 Jaz Wieprza lubartowski lubelskie podtopienia 15,00 153,15 z Wie ś Lubelski Próg Ty śmienica/Wiepr Ostrów Ostrów 72 Wieprza lubartowski lubelskie podtopienia 15,00 306,30 pi ętrz ący z Lubelski Lubelski Przepust z Mogilanka/Mogil 73 Wieprza Bezek Siedliszcze chełmski lubelskie 2,50 122,52 pi ętrzeniem nica Kołodziejka/Piwo 74 Zastawka Wieprza Parczew Parczew parczewski lubelskie 3,00 102,10 nia Horodyska/Wojsł 75 Zbiornik Wieprza Le śniowice Le śniowice chełmski lubelskie 200,00 2000,00 awka Dopływ spod 76 Zbiornik Pliskowa/Horodys Wieprza Horodysko Le śniowice chełmski lubelskie 200,00 2000,00 ka Dopływ z Kol. 77 Zbiornik Mogielnica/Mogil Wieprza Mogielnica Siedliszcze chełmski lubelskie 1500,00 15000,00 nica

48 Wojsławka/Wiepr 78 Zbiornik Wieprza Czarnoiłozy Wojsławice chełmski lubelskie podtopienia 360,00 3600,00 z Dopływ spod Ciechanki 79 Zbiornik Tr ębaczowa/Wiep Wieprza Krzesimowski Ł ęczna ł ęczy ński lubelskie 16,00 160,00 rz e Dopływ spod Wólki D ąbie, 80 Zbiornik Wieprza Łuków łukowski lubelskie 350,00 3500,00 Zastawskiej/Bystr Si ęciaszka zyca

81 Zbiornik Bystrzyca/Ty śmie Wieprza Józefów Stanin łukowski lubelskie podtopienia 11,00 110,00 nica Wilkojadka/Bystr 82 Zbiornik Wieprza Kujawy Stanin łukowski lubelskie 10,00 100,00 zyca Bystrzyca/Ty śmie 83 Zbiornik Wieprza Lipniak Stanin łukowski lubelskie podtopienia 10,00 100,00 nica Dopływ spod 84 Zbiornik Wieprza Kosuty Stanin łukowski lubelskie 18,00 180,00 Kosut/Wilkojadka Dopływ spod 85 Zbiornik Świdnika/Bystrzy Wieprza Świdnik Wólka lubelski lubelskie 26,70 267,00 ca

86 Zbiornik Wieprz/Wisła Wieprza Tarnawatka Tarnawatka tomaszowsk lubelskie podtopienia 500,00 5000,00 i Dopływ spod Majdanu 87 Zbiornik Wieprza Stary Majdan Wojsławice chełmski lubelskie 30,00 300,00 Starego/Wojsławk a Wojsławka/Wiepr 88 Zbiornik Wieprza Wojsławice Wojsławice chełmski lubelskie podtopienia 12,00 120,00 z Żółkiewka/Wiepr krasnostaws 89 Zbiornik Wieprza Białka Krasnystaw lubelskie podtopienia 1600,00 16000,00 z ki

49 krasnostaws 90 Zbiornik Bzdurka/Wieprz Wieprza Krupiec Krasnystaw lubelskie 300,00 3000,00 ki Milutka/Wojsław krasnostaws 91 Zbiornik Wieprza Czajki Kra śniczyn lubelskie 192,00 1919,00 ka ki Dopływ spod Płonka, krasnostaws 92 Zbiornik Wieprza Rudnik lubelskie 550,00 5500,00 Mo ścisk/Werbka Mo ściska ki Żółkiewka/Wiepr Wólka krasnostaws 93 Zbiornik Wieprza Żółkiewka lubelskie podtopienia 504,00 5040,00 z Źółkiewska ki Dopływ z jez. Czarnego Ostrów Ostrów 94 Zbiornik Wieprza lubartowski lubelskie 100,00 1000,00 Go ścinieckiego/T Lubelski Lubelski yśmienica Ostrów Ty śmienica/Wiepr Ostrów 95 Zbiornik Wieprza Lubelski, lubartowski lubelskie 200,00 2000,00 z Lubelski Jamy Ty śmienica/Wiepr Ostrów 96 Zbiornik Wieprza Kolechowice lubartowski lubelskie podtopienia 30,00 300,00 z Lubelski Ostrów Ty śmienica/Wiepr Ostrów 97 Zbiornik Wieprza Lubelski; lubartowski lubelskie podtopienia 19,50 195,00 z Lubelski Parczew Dopływ z jez. Czarnego Ostrów Ostrów 98 Zbiornik Wieprza lubartowski lubelskie 30,00 300,00 Go ścinieckiego/T Lubelski Lubelski yśmienica Dzierzkowic 99 Jaz Wy żnica/Wisła Wisły Idalin kra śnicki lubelskie podtopienia 30,00 1219,86 e Sosnowa Dzierzkowic 100 Jaz Wy żnica/Wisła Wisły kraśnicki lubelskie podtopienia 30,00 1021,00 Wola e 101 Jaz Wy żnica/Wisła Wisły Stare Boiska Józefów opolski lubelskie podtopienia 15,00 1225,20

50 102 Jaz Kurówka/Wisła Wisły Szumów Kurów puławski lubelskie podtopienia 10,00 357,35 Dzierzkowic 103 Zbiornik Wy żnica/Wisła Wisły Idalin kra śnicki lubelskie podtopienia 4750,00 47500,00 e Sosnowa Dzierzkowic 104 Zbiornik Wy żnica/Wisła Wisły kra śnicki lubelskie podtopienia 320,00 3200,00 Wola e; Józefów

105 Zbiornik Kurówka/Wisła Wisły Pulki Ko ńskowola puławski lubelskie 35,00 350,00

106 Zbiornik Kurówka/Wisła Wisły Chrz ąchów Ko ńskowola puławski lubelskie podtopienia 1660,00 16600,00

107 Zbiornik Kurówka/Wisła Wisły Szumów Kurów puławski lubelskie podtopienia 350,00 3500,00 Strumyk Markuszów; 108 Zbiornik Olszowiecki/Kuró Wisły Olszowiec puławski lubelskie 260,00 2600,00 Markuszów wka Dopływ z Wólki Goł ębskiej/Dopły 109 Zbiornik Wisły Goł ąb Puławy puławski lubelskie zalewy 150,00 1500,00 w z Lasu Bonowskiego Terpentyna, 110 Zbiornik Wy żnica/Wisła Wisły Dzierzkowice Dzierzkowic kra śnicki lubelskie podtopienia 4750,00 47500,00 Wola e 111 Zbiornik Wy żnica/Wisła Wisły Stare Boiska Józefów opolski lubelskie podtopienia 460,00 4600,00 Dopływ spod 112 Zbiornik Sielc Wisły Ko ńskowola Ko ńskowola puławski lubelskie 15,00 150,00 Małych/Kurówka Dopływ ze 113 Zbiornik Wkry Pło ńsk Pło ńsk pło ński mazowieckie podtopienia 49,00 490,00 Skarzyna/Płonka

51 ciechanows 114 Zbiornik Łydynia/Wkra Wkry Luberadz Ojrze ń mazowieckie podtopienia 175,00 1750,00 ki SUMA 35492,40 360007,45

52 Tab. 6.3. Lista mokradeł zlokalizowanych na obszarze zlewni kategorii 3-R i 2-R proponowanych do renaturyzacji.

Zlewnia Obszary Powierzch Pojemno ść koszt L.p. Rzeka Miejscowo ść Gmina Powiat Województwo Użytkowanie RZGW chronione nia ha [tys. m3] tys. zł

Rezerwat; 1 Uherka Bugu Rudka Chełm chełmski lubelskie Torfowiska 114,22 703,59 1407 SOO; SOO

Rezerwat; Bagna 2 Gdolanka Bugu Nowiny Chełm chełmski lubelskie PK; OSO; 187,85 1157,14 2314 śródl ądowe SOO

Kanał Bagna 3 Bugu Żalin Dorohusk chełmski lubelskie PK; SOO 32,4 199,6 399 Świer żowski śródl ądowe

Dopływ Dorohusk; Ruda- Lasy w stanie 4 Bugu Świer że chełmski lubelskie 24,62 151,64 303 spod Żalina Huta zmian

Bagna OSO; SOO; 5 Kołodziejka Bugu Szczeglacin Korczew siedlecki mazowieckie 31,29 82,6 165 śródl ądowe PK

Lasy w stanie 6 Białka Bzury Porady Górne Biała Rawska rawski łódzkie OChK 16,97 104,51 209 zmian

Bagna 7 Słudwia Bzury Nowy Złaków Zduny łowicki łódzkie OSO 105,76 651,47 1303 śródl ądowe

Czarna Bagna OSO; SOO; 8 Czarna Narwi Karczmisko białostocki podlaskie 42,64 262,69 525 Białostocka śródl ądowe PK

Czarna Bagna OSO; SOO; 9 Czarna Narwi Przewalanka białostocki podlaskie 14,79 91,11 182 Białostocka śródl ądowe PK

10 Sokołda Narwi Stra ż Czarna białostocki podlaskie Bagna Rezerwat; 103,4 636,94 1274

53 Białostocka śródl ądowe PK; OSO; SOO

Płoniawy- Lasy w stanie 11 Orzyc Narwi Dłutkowo makowski mazowieckie 26,92 71,06 142 Bramura zmian

zawiercia ń Lasy w stanie 12 Krztynia Pilicy Huta Szklana Kroczyce śląskie 13,09 80,66 161 ski zmian

Słupia (Konecka); Bagna Rezerwat; 13 Czarna Pilicy Zaostrów konecki świ ętokrzyskie 31,99 197,07 394 Przedbórz śródl ądowe SOO; PK

radomszcz Lasy w stanie 14 Czarna Pilicy Wojciechów Przedbórz łódzkie PK 18,42 113,5 227 ański zmian

Lasy w stanie 15 Barbarka Pilicy Szreniawa Fałków konecki świ ętokrzyskie OChK 25,67 158,15 316 zmian

Lasy w stanie 16 Barbarka Pilicy Dąbrowa Fałków konecki świ ętokrzyskie 18,36 113,12 226 zmian

17 Mogilnica Wieprza Mogilnica Siedliszcze chełmski lubelskie Torfowiska 57,51 354,25 709

SOO; Lasy w stanie 18 Zwole ńka Wisły Borowiec Przył ęk zwole ński mazowieckie Rezerwat; 29,63 78,22 156 zmian OChK

Dopływ SOO; kujawsko- Bagna 19 spod Wisły Płociczno Świedziebnia brodnicki Rezerwat; 32,72 201,54 403 pomorskie śródl ądowe Płociczna PK

Dopływ Skrwilno; kujawsko- Lasy w stanie 20 spod Wisły Okalewko rypi ński 12,36 76,13 152 Świedziebnia pomorskie zmian Płociczna

54 Jedwabne; Trzcianne; Bagna OSO; SOO; 21 Biebrza Biebrzy Budy łom żyński podlaskie 14582,48 38497,74 76995 Radziłów; śródl ądowe PN Goni ądz

Lasy w stanie OSO; SOO; 22 Biebrza Biebrzy Giełczyn Trzcianne moniecki podlaskie 27,4 72,33 145 zmian PN

Bagna OSO; SOO; 23 8Dybła Biebrzy Dawidowizna Goni ądz moniecki podlaskie 1687,23 4454,3 8909 śródl ądowe PN

Grajewo; Lasy w stanie OSO; SOO; 24 Jegrznia Biebrzy Kapice grajewski podlaskie 108,47 286,37 573 Goni ądz zmian PN

Bagna OSO; SOO; 25 Jegrznia Biebrzy Kapice Grajewo; Rajgród grajewski podlaskie 235,8 622,5 1245 śródl ądowe PN

Jasionowo Ja świły; Grajewo; Bagna OSO; SOO; 26 Jegrznia Biebrzy moniecki podlaskie 7326,25 19341,3 38683 Dębowskie Goni ądz; Sztabin śródl ądowe PN; OChK

Jasionowo Suchowola; Lasy w stanie OSO; SOO; 27 Biebrza Biebrzy sokólski podlaskie 229,17 605,01 1210 Dębowskie Sztabin zmian PN

Suchowola; Bagna OSO; SOO; 28 Biebrza Biebrzy Jagłowo sokólski podlaskie 1671,43 4412,58 8825 Sztabin śródl ądowe PN; OChK

Goni ądz; Bargłów Bagna OSO; SOO; 29 Netta Biebrzy Polkowo moniecki podlaskie 214,62 566,59 1133 Ko ścielny; śródl ądowe PN Sztabin

augustows Bagna OSO; SOO; 30 Biebrza Biebrzy Polkowo Sztabin podlaskie 395,76 1044,81 2090 ki śródl ądowe PN; OChK

55 Suchowola; Bagna OSO; SOO; 31 Biebrza Biebrzy Czarny Las sokólski podlaskie 126,25 333,3 667 Sztabin śródl ądowe PN

Dorohusk; Ruda- Lasy w stanie 32 Bug Bugu Hniszów chełmski lubelskie OSO 22,38 59,07 118 Huta zmian

Lasy w stanie OSO; 33 Bugu Szostaki Kode ń bialski lubelskie 22,81 60,23 120 zmian OChK

Lasy w stanie OSO; SOO; 34 Bug Bugu Borsuki Sarnaki łosicki mazowieckie 22,92 60,5 121 zmian PK; OChK

Gródek – Drohiczyn; Lasy w stanie OSO; SOO; 35 Bug Bugu siemiatycki podlaskie 42,39 111,92 224 Dwór Jabłonna Lacka zmian OChK

Drohiczyn; Lasy w stanie OSO; SOO; 36 Bug Bugu Bu żyski siemiatycki podlaskie 47,51 125,44 251 Jabłonna Lacka zmian OChK

wyszkowsk Lasy w stanie 37 Liwiec Bugu Puste Ł ąki Wyszków mazowieckie OSO; SOO 21,51 56,79 114 i zmian

Łochów; Lasy w stanie 38 Liwiec Bugu Nadkole węgrowski mazowieckie OSO; SOO 59,56 157,23 314 Wyszków zmian

Lasy w stanie 39 Bug Bugu Kiełczew Małkinia Górna ostrowski mazowieckie OSO; SOO 42,75 112,86 226 zmian

Lasy w stanie OSO; SOO; 40 Bug Bugu Nur Sterdy ń; Ceranów sokołowski mazowieckie 119,28 314,9 630 zmian PK

skierniewic Lasy w stanie Rezerwat; 41 Rawka Bzury Psary Nowy Kaw ęczyn łódzkie 35,86 94,66 189 ki zmian PK; OChK; SOO;

56 PK;1OChK

sochaczew Bagna 42 Utrata Bzury Żuków Sochaczew mazowieckie 26,7 70,5 141 ski śródl ądowe

nowodwors Lasy w stanie OSO; SOO; 43 Łasica Bzury Cisowe Leoncin mazowieckie 240,86 635,87 1272 ki zmian PN

sochaczew Lasy w stanie OSO; SOO; 44 Wisła Bzury Januszew Młodzieszyn mazowieckie 96,39 254,46 509 ski zmian OChK

Rezerwat; Kamien Ćmielów; Lasy w stanie 45 Kamienna Czarna Glina ostrowiecki świ ętokrzyskie SOO; 27,28 168,04 336 nej Bodzechów zmian OChK

Rezerwat; Kamien Ćmielów; Lasy w stanie 46 Kamienna Magonie ostrowiecki świ ętokrzyskie SOO; 16,42 101,17 202 nej Bodzechów zmian OChK

Kamien Skar żysko – Skar żysko- Lasy w stanie 47 Kamienna skar żyski świ ętokrzyskie 26,78 70,71 141 nej Kamienna Kamienna zmian

Kamien starachowi Lasy w stanie 48 Kamienna Wąchock Wąchock świ ętokrzyskie OChK 48,39 127,76 256 nej cki zmian

Kamien Lasy w stanie 49 Kamienna Wołów Bli żyn skar żyski świ ętokrzyskie OChK 30,84 81,42 163 nej zmian

Dopływ z Dąbrowa Jabłonna; legionowsk Lasy w stanie 50 Narwi mazowieckie OChK 39,9 105,35 211 Kałuszyna Chotomowska Wieliszew i zmian

51 Dopływ z Narwi Psary Obryte pułtuski mazowieckie Bagna OSO 24,56 151,31 303

57 Psar śródl ądowe

Dopływ z wyszkowsk Bagna 52 Zambsk Narwi Wincentowo Rz ąś nik mazowieckie OSO 56,8 149,96 300 i śródl ądowe Ko ścielnych

Wólka – wyszkowsk Lasy w stanie 53 Narew Narwi Wojciechówe Rz ąś nik mazowieckie OSO 29,96 79,09 158 i zmian k

Napiórki Lasy w stanie 54 Orz Narwi Rzewnie makowski mazowieckie 30,09 185,33 371 Butne zmian

Rz ąś nik – Lasy w stanie 55 Ostrówek Narwi Wąsewo ostrowski mazowieckie OSO 12,01 73,99 148 Majdan zmian

Lasy w stanie 56 Narew Narwi Gradoczno Czy że; Narew hajnowski podlaskie OSO; SOO 15,98 98,45 197 zmian

Lasy w stanie OSO; SOO; 57 Narew Narwi Cimochy Narew hajnowski podlaskie 47,3 124,86 250 zmian OChK

Lasy w stanie 58 Narew Narwi Cisówka Michałowo białostocki podlaskie OChK 48,49 128,02 256 zmian

Lasy w stanie 59 Narew Narwi Cisówka Michałowo białostocki podlaskie OChK 40,08 105,81 212 zmian

Lasy w stanie 60 Narew Narwi Cisówka Michałowo białostocki podlaskie OChK 33,53 88,53 177 zmian

Sura ż; Łapy; Bagna OSO; SOO; 61 Narew Narwi Bokiny białostocki podlaskie 4985,11 13160,7 26321 Sokoły; Turo śń śródl ądowe PN Ko ścielna;

58 Kobylin- Borzymy; Choroszcz; Tykocin

Dopływ z Maliszewo – Bagna 62 Bagna Narwi Zawady białostocki podlaskie OSO; SOO 50,33 132,87 266 Łynki śródl ądowe Wizna pn.

cz ęstochow Lasy w stanie 63 Zwlecza Pilicy Michałów Koniecpol śląskie 48,47 298,59 597 ski zmian

Gielniów; Lasy w stanie 64 Drzewiczka Pilicy Zako ściele przysuski mazowieckie OChK 20,97 55,36 111 Drzewica zmian

tomaszows Lasy w stanie 65 Słomianka Pilicy Inowłódz Inowłódz łódzkie 10,91 28,81 58 ki zmian

Tomaszów tomaszows Lasy w stanie PK; SOO; 66 Wolbórka Pilicy Lubochnia łódzkie 40,57 107,11 214 Mazowiecki ki zmian SOO;

Kanał białobrzesk Lasy w stanie OSO; 67 Pilicy Krzemie ń Stromiec mazowieckie 10,33 63,64 127 Bo żę cki i zmian OChK

Lasy w stanie 68 Turo śl Pisy Nowa Ruda Turo śl kolne ński podlaskie OChK 36,85 226,97 454 zmian

Pogobie warmi ńsko- Lasy w stanie OSO; SOO; 69 Pisa Pisy Pisz piski 57,75 152,46 305 Średnie mazurskie zmian OChK

warmi ńsko- Lasy w stanie OSO; SOO; 70 Pisa Pisy Borki Pisz piski 84,24 222,38 445 mazurskie zmian OChK

71 Pisa Pisy Borki Pisz piski warmi ńsko- Lasy w stanie OSO; 22,89 60,43 121

59 mazurskie zmian OChK

warmi ńsko- Lasy w stanie OSO; 72 Pisa Pisy Pisz Pisz piski 94,34 249,05 498 mazurskie zmian OChK

Serniki; lubartowsk Lasy w stanie 73 Kanał K Wieprza Pałecznica lubelskie 65,19 172,1 344 Nied źwiada i zmian

Rezerwat; Bagna 74 Wieprz Wieprza Niebrzegów Żyrzyn puławski lubelskie OChK; 121,7 749,7 1499 śródl ądowe SOO

Świeciechów Annopol; Tarłów; Lasy w stanie OSO; SOO; 75 Wisełka Wisły kra śnicki lubelskie 164,15 433,35 867 Du ży Józefów zmian OChK

Józefów nad Lasy w stanie OSO; SOO; 76 Wy żnica Wisły Tarłów; Józefów opatowski świ ętokrzyskie 76,03 200,71 401 Wisł ą zmian OChK

Stare Lasy w stanie OSO; SOO; 77 Kamienna Wisły Józefów opolski lubelskie 63,13 166,65 333 Kaliszany zmian PK

Solec nad Wisł ą; Lasy w stanie OSO; SOO; 78 Wisełka Wisły Kamie ń opolski lubelskie 148,17 391,17 782 Łaziska zmian OChK

Kępa Solec nad Wisł ą; Lasy w stanie OSO; SOO; 79 Wisełka Wisły opolski lubelskie 104,07 274,75 550 Gostecka Łaziska zmian OChK

Lasy w stanie 80 Poniatówka Wisły Kazimierzów Opole Lubelskie opolski lubelskie OChK 40,72 107,5 215 zmian

Opole Lubelskie; Lasy w stanie 81 Jankówka Wisły Trzciniec opolski lubelskie OChK 31,57 83,34 167 Łaziska zmian

60 Kępa Lasy w stanie OSO; SOO; 82 Ił żanka Wisły Chotcza; Wilków opolski lubelskie 47,39 125,12 250 Chotecka zmian OChK

Kępa Lasy w stanie OSO; SOO; 83 Ił żanka Wisły Chotcza opolski lubelskie 39,54 104,4 209 Chotecka zmian OChK

Lasy w stanie 84 Ił żanka Wisły Łęg Kazanów zwole ński mazowieckie 26,03 68,71 137 zmian

Lasy w stanie 85 Radomka Wisły Ku źnica Przysucha przysuski mazowieckie OChK 105,31 278,01 556 zmian

Zastów Lasy w stanie OSO; SOO; 86 Chodelka Wisły Wilków opolski lubelskie 25,14 66,38 133 Polanowski zmian PK

Lasy w stanie OSO; SOO; 87 Chodelka Wisły Brze śce Janowiec puławski lubelskie 114,88 303,29 607 zmian PK

Kazimierz Lasy w stanie 88 Grodarz Wisły Kazimierz Dolny puławski lubelskie SOO; PK 27,86 73,54 147 Dolny zmian

Kazimierz Lasy w stanie 89 Bystra Wisły Kazimierz Dolny puławski lubelskie SOO; PK 80,44 212,35 425 Dolny zmian

Kazimierz Dolny; Lasy w stanie 90 Bystra Wisły Parchatka puławski lubelskie SOO; PK 90,21 238,16 476 Puławy zmian

Dopływ z Góra Lasy w stanie 91 Wisły Janowiec; Puławy puławski lubelskie SOO; PK 188,02 496,36 993 Sadłowic Puławska zmian

Gniewoszów; Lasy w stanie 92 Klikawka Wisły Regów Stary kozienicki mazowieckie OSO 47,7 125,94 252 Puławy zmian

61 Bagna 93 Wieprz Wisły Borowa Puławy puławski lubelskie OSO 25,05 66,13 132 śródl ądowe

Lasy w stanie 94 Odnoga Wisły Pra żmów Dęblin; St ęż yca rycki lubelskie OSO 408,58 1078,66 2157 zmian

Dopływ Kępa St ęż yca; Lasy w stanie 95 Wisły rycki lubelskie OSO 28,88 76,25 153 spod Kletni Wólczy ńska Kozienice zmian

Dopływ z Górzno – garwoli ńsk Lasy w stanie 96 Kol. Wisły Górzno mazowieckie 48,25 297,2 594 Kolonia i zmian Ch ęciny

piaseczy ńs Lasy w stanie OSO; 97 Wisła Wisły Borki Góra Kalwaria mazowieckie 32,89 86,82 174 ki zmian OChK

Rezerwat; Karczew; Lasy w stanie 98 Świder Wisły Nadbrze ż otwocki mazowieckie OChK; 199,07 525,56 1051 Otwock; Józefów zmian OSO

Powiat m. OChK; Lasy w stanie 99 Wisła Wisły Warszawa M. st. Warszawa st. mazowieckie OSO; 53,16 140,35 281 zmian Warszawa OChK

OSO; SOO; Wyszogród; Mała Lasy w stanie 100 Wisła Wisły Rakowo płocki mazowieckie Rezerwat; 51,3 135,43 271 Wie ś zmian OChK

Lasy w stanie 101 Ryksa Wisły Drwały Wyszogród płocki mazowieckie OChK 129,06 340,71 681 zmian

Lasy w stanie OSO; SOO; 102 Wisła Wisły Dobrzyków Gąbin płocki mazowieckie 35,26 93,09 186 zmian OChK

62 OSO; SOO; Lasy w stanie 103 Wisła Wisły Wykowo Słupno płocki mazowieckie Rezerwat; 152,61 402,89 806 zmian OChK

kujawsko- Bagna 104 Skrwa Wisły Szczawno Skrwilno rypi ński OChK 66,33 175,12 350 pomorskie śródl ądowe

Bagna 105 Wkra Wkry Zabiele Strzegowo mławski mazowieckie OChK 26,57 163,68 327 śródl ądowe

SUMA 103836,57 207673

63 Tab. 6.4. Lista obiektów – odcinków rzek proponowanych do renaturyzacji (meandryzacji) na obszarze zlewni kategorii 3-R i 2-R.

Wyst ępowanie Zmiana Zlewnia Koszty L.p. Rzeka/Odbiornik Miejscowo ść Gmina Powiat w zasi ęgu obj ęto ści wody RZGW Województwo tys. zł zalewy lub tys.m3 podtopienia

1 Zielawa/Krzna Bugu Horodyszcze Wisznice bialski lubelskie 735,12 2 Huczwa/Bug Bugu Hrubieszów Hrubieszów hrubieszowski lubelskie podtopienia 4594,50 Parczew; 3 Ty śmienica/Wieprz Wieprza Ty śmienica parczewski lubelskie podtopienia 30,00 510,50 Siemie ń Kolechowice Ostrów 4 Ty śmienica/Wieprz Wieprza lubartowski lubelskie podtopienia 15,00 1531,50 Wie ć Lubelski Biała Podlaska; Neple, Mi ędzyrzec 5 Krzna/Bug Bugu Mokrany, Podlaski; bialski lubelskie podtopienia 5686,97 Rogo żnica Zalesie; M. Biała Podlaska Polubicze 6 Muława/Zielawa Bugu Wisznice bialski lubelskie 612,60 Wiejskie D ębowa Kłoda; 7 Żylawa/Zielawa Bugu Kaniuki parczewski lubelskie 2,00 306,30 Podedwórze 8 Zielawa/Krzna Bugu Hołowno Podedwórze parczewski lubelskie 8,00 612,60

9 Żylawa/Zielawa Bugu Kaniuki Podedwórze parczewski lubelskie 2,00 306,30

10 Zielawa/Krzna Bugu Hołowno Podedwórze parczewski lubelskie 2,00 612,60

64 11 Przerwa/Wieprz Wieprza Przypisówka Firlej lubartowski lubelskie zalewy 4,00 714,70 Dopływ spod Kr ępa, 12 Wieprza Jeziorzany lubartowski lubelskie zalewy 3,00 530,92 Skarbiciesza/Wieprz Skarbicierz

13 Czarna/Ty śmienica Wieprza Kock Rolny Kock lubartowski lubelskie 6,00 867,85

Dopływ spod Białobrzegi, Jeziorzany; 14 Ruskiej Wsi/Rów A Wieprza lubartowski lubelskie zalewy 3,00 1786,75 Poizdów Kock Zakalew-Jeziorzany Kock, Górka Firlej; Kock; 15 Ty śmienica/Wieprz Wieprza lubartowski lubelskie podtopienia 80,00 3828,75 Kocka Ostrówek Trójnia, 16 Przerwa/Wieprz Wieprza Lubartów lubartowski lubelskie zalewy 6,00 1633,60 Brzeziny SUMA 24871,56

Tab. 5.5. Ogólna charakterystyka wariantów inwestycyjnych w zakresie obiektów małej retencji oraz przewidywane efekty ich realizacji. Istniej ące obiekty Planowane obiekty Numer Obszar Pojemno ść Pojemno ść Przyrost Koszt realizacji wariantu realizacji Liczba retencyjna Liczba obiektów retencyjna pojemno ści [mln zł] realizacji inwestycji obiektów [tys. m 3] Ogółem w tym tech. w tym eko. [tys. m 3] retencyjnej inwestycji [%] 1 3-R 11 302 139 007 256 173 77 171 648 123.0 849 2 3-R i 2-R 18 165 243 866 300 173 127 177 231 72.7 1 082 3 3-R i 2-R 18 165 243 866 416 289 127 212 724 87.2 1 449

65 6. Podsumowanie. Istnieje konieczno ść dalszych prac nad poszerzeniem i ujednoliceniem bazy danych o obiektach technicznych i nietechnicznych małej retencji w skali Regionu. Du ża liczba obiektów i znacz ący potencjał retencyjny (w skali regionu liczony w setkach milionów m 3) powinien zosta ć dokładnie zweryfikowany i zewidencjonowany dla tworzenia spójnych planów gospodarowania wodami i ochrony przed powodzi ą. Istotnym elementem prac nad baz ą danych jest weryfikacja informacji o stanie technicznym i wielko ści retencjonowanej wody. Zadanie to powinno by ć realizowane w kompetencjach WZMiUW, ale prowadzone w układzie zlewniowym w jednolitym systemie bazodanowym (np. przez RZGW). Stan techniczny wi ększo ści badanych przez nadzór technicznych obiektów pi ętrz ących jest co najmniej niezagra żaj ący bezpiecze ństwu lub dobry, nie mniej tylko 60% obiektów było badanych, przy czym dla 39 % kontrolowanych obiektów nie ma danych wynikowych. Istnieje wi ęc konieczno ść przeprowadzenia kontroli bezpiecze ństwa i stanu technicznego wszystkich pozostałych obiektów oraz utworzenie jednolitej w regionie bazy danych informuj ących o ich stanie. Istnieje konieczno ść szczegółowego okre ślenia potencjału retencjonowania wody przez systemy naturalne zwłaszcza obszary mokradłowe, starorzecza , semi-naturalne wilgotne ł ąki, itp. W szczególno ści nale ży poł ączy ć programy ich ochrony (np., rezerwaty, parki narodowe, obszary Natura 2000 i inne) i programy małej retencji tak, aby działania ochronne i/lub renaturyzacyjne słu żyły tak że zwi ększeniu bezpiecze ństwa powodziowego. Dla systemów melioracyjnych mo żna wyznacza ć dodatkowe zadania zwi ązane z retencjonowaniem wód, a system finansowania tych działa ń powinien by ć zwi ązany z programami rolno- środowiskowymi ( np. przez propozycje pakietów wodnych). Wielokryterialna waloryzacja zlewni JCWP, znajduj ących si ę na obszarze regionu wodnego Środkowej Wisły, umo żliwiła dokonanie ich podziału pod wgl ądem stopnia ryzyka powodzi. Zlewnie kategorii 1-R, tj. o małym stopniu ryzyka powodzi, zajmuj ą ł ącznie 57.3% analizowanego obszaru. Zlewnie w których stopie ń ryzyka powodzi jest średni (2-R) zajmuj ą 18.3%, natomiast du że ryzyko powodzi (3-R) wyst ępuje na 24.3% obszaru. Wyniki klasyfikacji zlewni JCWP umo żliwiły wybór obiektów małej retencji proponowanych do realizacji w trzech wariantach: Wariant 1 – zakłada realizacj ę 250 obiektów poło żonych w zlewniach kategorii 3-R o du żym stopniu ryzyka powodziowego, w tym 173 obiektów technicznych (głównie zbiorników) oraz 77 tzw. obiektów ekologicznych. Realizacja Wariantu 1 spowoduje wzrost pojemno ści retencyjnej o ok. 172 mln m 3, co stanowi wzrost o 123% w stosunku do pojemno ści retencyjnej w istniej ących obiektach małej retencji. Koszt realizacji Wariantu 1 wyniesie 849 mln zł. Wariant 2 – zakłada realizacj ę 300 obiektów, w tym 173 obiektów technicznych jak w Wariancie 1, tj. poło żonych w zlewni kategorii 3-R, a tak że 127 tzw. obiektów ekologicznych, położonych w zlewniach kategorii 3-R i 2-R o du żym i średnim stopniu ryzyka powodziowego. Planuje si ę przeprowadzenie renaturyzacji 111 mokradeł oraz meandryzacji 16 odcinków rzek uregulowanych. Realizacja Wariantu 2 spowoduje wzrost istniej ącej pojemno ści retencyjnej o ok. 177 mln m 3, tj. o 73%. Koszt realizacji Wariantu 2 wyniesie 1 082 mln zł. Wariant 3 – zakłada realizacj ę 416 obiektów, w tym 289 obiektów technicznych oraz 127 obiektów ekologicznych (jak w Wariancie 2), poło żonych w zlewniach kategorii 3-R i 2-R, tj. o du żym i średnim stopniu ryzyka powodziowego. Realizacja wszystkich obiektów

66 spowoduje wzrost pojemno ści retencyjnej o 213 mln m 3, tj. o 87%. Koszt realizacji Wariantu 3 wyniesie 1 449 mln zł. Listy proponowanych do realizacji obiektów nale ży zweryfikowa ć w celu wyeliminowania obiektów ju ż zrealizowanych (autorzy zweryfikowali tylko cz ęść obiektów), a tak że sprawdzenia poprawno ści danych. Zwłaszcza konieczna jest weryfikacja kosztów realizacji obiektów, poniewa ż w przypadku braku danych a tak że, gdy w materiałach źródłowych podawane koszty odbiegały od przeci ętnych, wprowadzano korekty kosztów w oparciu o średnie ceny wska źnikowe dla danego typu obiektu lub w odniesieniu do m 3 pojemno ści retencyjnej obiektu. W przypadku rezygnacji z realizacji inwestycji technicznych według wariantu 3 konieczna jest analiza lokalizacji obiektów w układzie zlewniowym, tj. na wi ększym obszarze ni ż pojedyncze zlewnie JCWP. Analiza taka jest zwłaszcza wskazana w tych zlewniach, w których górna cz ęść znajduje si ę w obszarze 2-R średniego ryzyka powodzi, a cz ęść dolna – w obszarze 3-R o du żym stopniu ryzyka powodzi. W takim przypadku realizacja obiektów na obszarze 2-R b ędzie miała istotne znaczenie w zmniejszeniu zagro żenia powodziowego w dolnej cz ęś ci zlewni, tj. na obszarze 3-R. Na podstawie analizy lokalizacji obiektów przez WZMiUW mo żliwe b ędzie ewentualne opracowanie nowych wariantów inwestycyjnych dla poszczególnych zlewni (tzw. zlewni RZGW). Obiekty małej retencji wpływaj ą na popraw ę struktury bilansu wodnego zlewni w wyniku zmniejszenia udziału szybkiego odpływu powierzchniowego na rzecz znacznie wolniejszego odpływu gruntowego, co powoduje obni żenie przepływów maksymalnych i podniesienie przepływów ni żówkowych. Zmiany te wpływaj ą wi ęc na popraw ę warunków środowiskowych, przy czym ich skuteczno ść zale ży od tego na ile zró żnicowane s ą to obiekty i w jakim stopniu tworz ą rozproszony system retencjonowania wód bezpo średnio w miejscach powstawania odpływu powierzchniowego. Z tego uwa ża si ę, że najlepsze efekty przyniesie realizacja zarówno obiektów technicznych jaki i tzw. ekologicznych. Obiekty zakwalifikowane do realizacji w ramach trzech wariantów wybrano spo śród obiektów planowanych, wymienionych w Wojewódzkich Programach Małej Retencji oraz zgłoszonych do Programu przez pełnomocników Wojewodów. Analizuj ąc lokalizacj ę wytypowanych obiektów, mo żna stwierdzi ć, że nawet na tych obszarach zlewni, gdzie wyst ępuje du ży stopie ń ryzyka powodziowego, wyst ępuj ą tylko pojedyncze obiekty albo w ogóle nie zaplanowano obiektów retencyjnych. Obszary zlewni o du żym stopniu ryzyka powodziowego nale ży potraktowa ć jako obszary priorytetowe do realizacji obiektów małej retencji i rozwa żyć mo żliwo ść budowy nowych dodatkowych obiektów, realizowanych równie ż w ramach innych programów i finansowanych z ró żnych innych źródeł.

67