Les Itinéraires Ardennais,

zes thematische routes ITINERAIRES ARDENNAIS

De Vestingwerkenroute IT IN IS ER NA AI EN RE D S AR

De Rimbaud-Verlaine Route IT IN IS ER NA AI EN RE D S AR

NAMEN

I TI S De Bossen-, Meren- en Abdijenroute NE AI R N AI EN RE D DINANT S AR

Givet De Porcien Route IT IN IS ER NA AI EN RE D S AR Grotten van Nichet De Vestingkerkenroute van de Thiérache IT IN IS ER NA AI EN RE D S AR

Vireux- Legendenroute van Maas en Semoy

IT IN IS

Molhain ER NA

AI EN

RE D S AR

Meuse

F

o 1 r N 5 Hargnies

AMSTERDAM -sur- ê BRUSSEL Meuse t CHARLEROI Vieux Moulins 8 8 de 9

D 504 m

Revin d La Neuville-

Rocroi e aux-Haies s Signy-le-Petit ne ormon Les Hautes- S Monthermé Rivières

1

Maubert- 5

N 43 Fontaine N Lac des Vieilles Forges Haulmé LILLE 77 8 Bogny-sur-Meuse D Montcornet

A THIERACHE r d e n LUIK Rumigny n BOUILLON Rouvroy- Charleville-Mézières e s La Chapelle sur-Audry A 203 7 D 985 Villers-Semeuse 7 N N Sedan 8 6 Pont 5 4 Signy- à Bar N l'Abbaye ce Pavillon d'accueil Rocquigny en V N du Territoire du Sanglier LAON Elan 4 3 M A 34/E 46 e Carignan u Launois- Villers-le-Tilleul s Poix- e Terron Chéhéry Chaumont- sur-Vence Mouzon N 43 Porcien Vaux TROIS 6 4 Villy- Novion- /E D Porcien 34 Raucourt la-Ferté METZ 9 A 4 6 La CANTONS 6 Sery 4 CRETES Cassine Bar VERDUN /E 4 PORCIEN 3 Lac de Bairon Beaumont- A Le Mont Dieu en-Argonne Château-Porcien PREARDENNAISES 6 92 Parc de Vision 7 D nn rde es 8 Le Chesne 9 s A Ai ne de Belval Kasteel, e s D l d na vestingwerken Ca Attigny

Asfeld 7 Boult-aux-Bois 4 Bezienswaardige kerk Roche 9 D Retourne Buzancy D 94 6 46 Voormalige abdij 9 Carrefour D de Mazagran ARGONNE REIMS St Juvin Museum PARIS A4 CHAMPAGNE Grandpré Ai 7 re 7 9 Vergezicht

Machault D Chatel- D Chéhéry 9

8 2 REIMS CHALONS EN CHAMPAGNE Rondvaartboot

Natuurstudie- centrum

Carte Sophie Pauchet Langlaufen

Recreatiecentrum

Golfbaan

Vliegveld Bewijzerde routes om de Franse Ardennen te ontdekken

1 De Vestingwerkenroute 2 Van het Maasdal tot het Chiersdal, via het Rocroiplateau, getuigen de versterkingen die langs deze route staan, van een woelig verleden : het door Karel V in Legendenroute gebouwde fort Charlemont, de grootste vesting van Europa in Sedan, de stervormige vestingstad , het laatste fort van de Maginotlinie in La Ferté... Het lot van van Maas en Semoy Frankrijk en van Europa heeft zich heel wat keren afgespeeld in de Ardennen: Rocroi (1643), Sedan (1870-1940). Een onvergetelijke geschiedenisles. Laat u in het hartje van het Ardennenmassief, dat zich uitstrekt boven de meanders van de Maas en de Semoy, meevoeren naar het land van de legenden, de feeën en de duivelse seigneurs. Het Kasteel van de Duivel in Roc-la-Tour, de Maasvrouwen in , de 4 Heemskinderen in Bogny-sur-Meuse, de Rièzes van Rocroi : uitzonderlijke oorden voor de beroemdste legenden van de Ardennen. 3 De Rimbaud-Verlaine 4 Route De Bossen-, Meren- Deze route is een ware poëtische pelgrimstocht die de zwerftochten van deze grote namen uit de Franse litteratuur oproept met Charleville (geboortehuis en en Abdijenroute graf van Rimbaud, museum), Roche (wasplaats waar Rimbaud “Une saison en Enfer” geschreven zou hebben), Rethel (Verlaine gaf er les op de school voor voorbereidend hoger onderwijs), Juniville (café waar de twee dichters absint Deze landelijke route biedt u een betoverende tocht te midden van bossen, dronken) en Coulommes (waar Verlaine woonde). De landschappen langs deze meren, weilanden en vennen waar de monniken zo veel van hielden. Het route zijn in perfecte harmonie met de uitzonderlijke persoonlijkheden. Kartuizerklooster van Le Mont-Dieu, het stempel van de Cisterciënzers in Elan of Chatel-Chéhéry en de in de 13e eeuw door de Benedictijnen gebouwde gotische abdijkerk van Mouzon bieden allemaal mogelijkheden tot het ontdekken van de kloosterwereld in de Ardennen. Het bos van Belval en zijn visionaire park herinneren aan het mythische kader waarin de abdijen zich gevestigd hebben. Het merendeel van de grote Ardense kloosters zijn gesticht in de 12e eeuw en overdadig herbouwd in de 17e en 18e eeuw, voordat de Franse revolutie de monniken verjaagd heeft. 5 De Vestingkerken- route van de Thiérache 6

Van Charleville-Mézières tot aan de grens met het departement Aisne vormt deze route een gesloten circuit van 150 km tussen de bossen van Signy-le-Petit en van De Porcien Route Signy-l’Abbaye en doorkruist een landschap van heuvels en bossen. Het architectonisch erfgoed is hier uitzonderlijk. Behalve de abdijen, kastelen en versterkte woningen, zijn de 15 versterkte kerken met hun hoektorens, slottorens en schietgaten of andere uitkijktorens daar indrukwekkende getuigen van. Deze route, die van de heuvels van de “haut Porcien” tot de krijtvlakte van de Champagne loopt, vormt een gesloten circuit van 110 km. De landelijke charme van het landschap gaat gepaard met de charme van de pittoreske landelijke woningbouw, o.a. de boerderijen en vakwerkhuizen. Voorbij een heuvel of een weide treft u dorpen aan die onverwacht een kasteel met puntige torens laten zien (Doumely), of een hal die volledig in pleisterspecie is opgetrokken (), of nog een barokkerk zoals die van , waarvan de vreemde vorm op zijn minst “niet alledaags” genoemd mag worden.

1

LES ITINÉRAIRES ARDENNAIS Vestingkasteel van Sedan Rocroi Leisteenhuis van Rimogne Fort van Villy-la-Ferté De

2000 jaar geschiedenis herleeft langs de Vestingwerkenroute, door het Maasdal en over het Plateau van Rocroi, door 140 km dichte bossen en langs de weiden van de Lotharingse Ardennen: van de Romeinse vesting van Vireux (3e eeuw) tot de moderne tijd met het laatste fort van de Maginotlinie (1939), via Montcornet (feodaal kasteel uit de 11e en 12e eeuw), het grootste versterkte kasteel van Europa in Sedan, de vesting van Charlemont te Givet, de stervormige vestingstad Rocroi, de stads-wallen van Mouzon, Carignan

Brussel, 117 km en Mézières. In Bazeilles geeft het Maison de la Dernière Namen, 65 km Dinant, 23 km Givet Cartouche een beeld van het verzet van een handvol mannen Hierges tijdens de oorlog van 1870. ChoozGrotten Vireux-Molhain van Nichet Vireux-Wallerand Vestingwerken

Fépin Bezienswaardige kerk Den Haag, 270 km Brussel, 109 km Charleroi, 55 km Bezienswaardig monument Haybes Fumay Museum

Mooi plekje of vergezicht

la Meuse DE MOEITE WAARD Forêt des Te bezoeken monument Rocroi M a Verlicht as MARGUT . MUSEUM MEI-JUNI 1940 va y lle o

i m Dit museum ligt op slechts enkele kilometers van het fort van de Maginotlinie. Hier

e

S

Bourg-Fidèle a l ontdekt met het dagelijkse leven van de Franse en Duitse soldaten gedurende de slag Lac des Vieilles Forges om de Ardennen. Recreatie-centrum Renwez Montcornet Inlichtingen : +33 (0)3 24 29 04 71 Bouillon Rimogne Charleville-M zi res Tournes VILLY-LA-FERTÉ . FORT AAN DE MAGINOTLINIE Forêt des Ardennes Mohon Aken, 177 km Op 18 mei 1940 om 18 uur vielen de Duitsers het bolwerk van La Ferté aan, bliezen de Warcq Vivier au Court Luik, 132 km Bouillon, 4 km schietgaten van de gepantserde geschutskoepels op, wierpen de pantsertoren omver Floing Villers Semeuse en gooiden neutralisatiebommen naar binnen. Op 19 mei 1940 kwamen 104 Franse Sedan Nouvion soldaten om. Een indrukwekkend bezoek toont het leven van een soldaat, 35 meter -sur-Meuse Flize Bazeilles onder de grond in een fort van de Magninotlinie. la Dom-le-Mesnil Ch Inlichtingen : +33 (0)3 24 22 61 49 of +33 (0)3 24 22 06 72 iers Pure

la Douzy Sachy M e Carignan u ARIGNAN TADSWALLEN s C . S Remilly-Aillicourt e Drie bolwerken in het noorden dateren Mouzon Villy Margut uit de 16e eeuw en hebben ondergrondse la-Ferté richting

s

s

e e Montmédy kazematten met verdiepingen, die d

n

l

n

a

e

n St Walfroy d momenteel niet toegankelijk zijn. a r

C A Metz, 102 km Aan de westzijde is een Nancy, 158 km Luxembourg, 80 km indrukwekkende vestinggracht. Een rondwandeling over de stadswallen is aangegeven. Vestingwerkenroute

RÉMILLY-AILLICOURT . VESTINGKERK Louis II, de Grand Condé, in Rocroi de Spanjaarden. RENWEZ . BOSMUSEUM De vierkante toren vertoont nog de resten van In een museum, gehuisvest in de voormalige Een openluchtmuseum op vijf hectare bos, waar kantelen en mezekauwen. door Vauban gebouwde wachtpost, wordt deze het leven van de houthakkers van vroeger met veldslag in beeld gebracht. hun werkmethodes, hun gereedschap en hun BAZEILLES . MUSÉE DE LA DERNIÈRE CARTOUCHE Inlichtingen : +33 (0)3 24 54 20 06 materiaal in beeld is gebracht. Een ware bedevaartplaats ter herinnering aan het Inlichtingen: tel +33 (0)3 24 54 82 66 offer van de 200 heldhaftige verdedigers van de VIREUX . ROMEINSE VESTING stad Bazeilles tijdens de gevechten van 31 augustus In de Romeinse tijd werd daar waar de Maas de RIMOGNE . LEISTEENMUSEUM en 1 september 1870. grens met het tweede België vormde, in de 3e Een bezoek aan het leisteenmuseum is een ware Inlichtingen : +33 (0)3 24 27 15 86 eeuw het castrum van Vireux gebouwd. Dit was ontdekkingsreis door de exploitatie van de overal het meeste zuidelijke punt in Frankisch bezit en in de Ardennen aanwezige leisteen: bouw, bouw- SEDAN . VERSTERKT KASTEEL beschermde het Romeinse Rijk tegen deze stijl, landschap, productie van poeder en mica Door de vochtige tunnels dwalen, opschrikken Germaanse plunderaars. zijn elementen waaruit duidelijk de betrokkenheid van het kanongebulder, het huwelijk bijwonen van de bevolking blijkt bij de exploitatie van van Charlotte de la Marck met Hendrik IV als HIERGES . KASTEEL leisteen. eregast... dat kan allemaal in het grootste Hoewel het in de Renaissance normaal gesproken Inlichtingen: tel +33 (0)3 24 35 13 14 versterkte kasteel van Europa in Sedan, tijdens bedoeld was als lustoord, heeft het rond 1560 een heel bijzondere rondleiding, het zogenaamde gebouwde kasteel van Hierges feodale trekjes, Historium (audiopresentatie in het Engels, vanwege de godsdienstige en politieke Nederlands en Duits). U gaat terug in de tijd naar onenigheden die de streek teisterden. FUMAY . LEISTEENMUSEUM de Middeleeuwen en volgt het leven van prinsen, Het museum is gehuisvest in de geheel gerenoveerde soldaten en bedienden van het kasteel op gebouwen van een voormalig karmelietenklooster. de voet. In de multimediazaal krijgt u de Alle aspecten van de leisteenwinning komen aan hoogtijdagen van het kasteel en de belangrijkste de orde: bouw, dakbedekking, leisteenafval, personages te zien. allerlei soorten gereedschap, gravures, foto’s... Inlichtingen : +33 (0)3 24 27 73 73 Inlichtingen : +33 (0)3 24 41 10 25

. DE GROTTEN VAN NICHET De Grotten van Nichet liggen in het kalksteen- en MÉZIÈRES . VESTINGWERKEN schistgebied van Givet, één van de oudste Het versterkte plein van Mézières werd met landschappen van Europa. Het hoogteverschil succes verdedigd door Bayard tijdens het beleg bedraagt 35 meter. van 1521. Tegenwoordig is vooral de imposante, Givet, Fort van Charlemont Inlichtingen : +33 (0)3 24 42 00 14 door François I verstevigde Tour du Roy de moeite GIVET . VESTING VAN CHARLEMONT waard. Karel V voelde zich bedreigd door het Koninkrijk Frankrijk en gaf in 1555 opdracht voor de bouw MONTCORNET . KASTEEL van een onneembare citadel op de kalkachtige Michelet noemde deze middeleeuwse vesting het rotspunt van Givet, een citadel die zijn naam zou “Feodale Colosseum van Montcornet”. Het ligt op dragen: Charlemont. Het Spaanse fort ging in de rotspunt Montcornet (de Mont Cornu, de 1678 in Franse handen over. “spitse berg”) en werd herbouwd en vergroot in Inlichtingen : +33 (0)3 24 42 03 54 de 15e eeuw door Antoine de Croy, de vermaarde eerste kamerheer van de Hertog van Bourgondië. Anderhalve eeuw lang beleefde de machtige EVENEENS DE MOEITE WAARD baronie van Montcornet luisterrijke uren in het kasteel. De vesting werd in 1760 ontmanteld. MOUZON . VILTMUSEUM Inlichtingen : +33 (0)3 24 54 93 48 Dit museum volgt de “wording” van wollen vilt. oj +33 (0)3 24 54 80 98 Fabricagelijn op schaal. Viltatelier voor kinderen. Inlichtingen : +33 (0)3 24 26 50 76 ROCROI . VESTINGWERKEN EN MUSEUM Vestingwerken uit de 16e eeuw. Om Charlemont MÉZIÈRES . BASILIEK (opgevoed aan het hof van Karel V) het hoofd te De flamboyant gotische Notre Dame van Mézières bieden, liet Henri II, Koning van Frankrijk, in 1555 is vooral bekend vanwege z’n 20e eeuwse vestingwerken aanleggen. Ze werden in 1675 gebrandschilderde ramen van de hand van René Rimogne, Leisteenhuis door Vauban aangepast maar de stervormige Dürrbach. Rondleiding. plattegrond bleef bewaard. In 1643 versloeg Inlichtingen : +33 (0)3 24 57 50 62 3 2 LES ITINÉRAIRES ARDENNAIS Monthermé, Maaslus De Semoy Bogny-sur-Meuse, de Vier Heemskinderen Legenden

De Ardennen is een land van legenden. Men zegt dat er hier achter elke steen een verhaal schuil gaat. Er komen denkbeeldige 65 km wezentjes voor, zoals de “pie-pie-van-van” of de “nutons”: de eerstgenoemden doen u ‘s nachts in het bos verdwalen volgens zeggen, de anderen zetten ‘s nachts nieuwe zolen onder uw schoenen of repareren uw pannen. Sommige mensen beweren dat ze tegenwoordig volledig verdwenen zijn, anderen denken van niet. Wie weet, het bos is zo groot...

Het bos is een mythische plaats bij uitstek. Het is een labyrint se eu M la waarin het goed verdwalen is. In de Middeleeuwen meende men Legenden van Maas et Semoy dat er in de bossen leeuwen en draken woonden en wie er Vestingwerken verdwaalde kwam nooit meer terug. Uit die tijd stammen een Bezienswaardige kerk

Museum hele reeks wonderbaarlijke legenden en landschappen met Mooi plekje of vergezicht magische contouren. Verlichte monumenten of plaatsen

De vier Heemskinderen waren ridders die tegen Karel de Grote in opstand kwamen. Toen hun oom op verraderlijke wijze door

Couvin Karel de Grote werd vermoord, trokken de vier gebroeders, e

s

u

e

M Reinout, Adelaart, Writsaart en Ritsaart, ten strijde tegen de a l le Malgré Tout keizer. Deze was zich bewust van hun stoutmoedigheid en besloot Revin la Roche de Laifour Laifour ze tot ridder te slaan. Op de middag van die zelfde dag werd la Longue Roche Rocroi Stuwdam van Les Dames de Meuse Le Roc la Tour Reinout door Bertholet, een neef van de keizer, beledigd en Fortifications de Rocroi Saint Nicolas la Roche à Sept Heures Hautes-Rivières Reinout vermoordde hem. Karel de Grote ontstak wederom in la Sem Monthermé Lac des Vieilles Forges Vresse Recreatiecentrum la Roche aux Sept Villages Nohan oy Quatre Fils Aymon woede en de broers moesten vluchten. Ze vluchtten gevieren Haulmé la Roche de Roma Bogny Recreatiecentrum gezeten op het ros Beiaard over rivieren naar de Ardennen waar ze, geholpen door hun neef, de tovenaar Maugis, een l a M e u s kasteel bouwden. Keizer Karel kwam ze echter op het spoor en e Charleville-Mézières bestookte ze drie jaar lang. Door list, nogmaals, maakte de keizer zich meester van de vesting. De vier broers zwierven drie jaar lang door de bossen van de Ardennen en voedden zich met wilde zwijnen en vruchten. Daarna keerden ze terug naar het kasteel van hun vader in Dordonne, voordat verdere avonturen ze naar het zuiden van Frankrijk en naar Duitsland brachten. route van Maas en Semoy

In de Semoyvallei vindt men een stenenpartij die men overal Schaamte” noemde. Hij was een groot jager. Op een dag in de Ardennen “Roc la Tour” noemt. Maar iedereen beneden toen hij in het bos was, veranderde het wild waarop hij weet dat hun echte naam “het Kasteel van de Duivel” is. joeg plots in een mooi meisje. Hij wilde met haar trouwen Het is een kasteel dat de duivel zich verplichtte in één maar zij wilde niet. Hij wilde haar dwingen en ze verkoos nacht te bouwen, om de liefde van een man voor zijn te sterven. Op de plaats van de misdaad bevindt zich een schone te bevredigen. Geholpen door bron waar water uitstroomt dat zo alle kwade geesten uit de omringende rood is als bloed. Voordat Roger naar bossen gaat hij aan het werk. Bij de de hel ging moest hij voor straf eerst dageraad wordt de schone beneden toezien hoe alle stenen van zijn de rivier gewekt door het lawaai van kasteel terugkeerden naar de groeve de laatste werkzaamheden. Ze steekt waar ze vandaan kwamen. Maar de binnenplaats over om wat beter te voordat ze daar aankwamen vielen ze kunnen kijken en wekt de haan die in de Maas en vormen tegenwoordig kraait zodat de zon opkomt. De de waadplaats van Roger de Schaamte. duivel heeft z’n kasteel niet af: er mist Langs de route zijn nog heel wat nog één steen. Hij is woedend en andere bezienswaardige punten in geeft een schop tegen het bouwsel en Rondvaartboot de drie Valleien van de Misère, Maas vernietigt het in één enkel ogenblik. Tegenwoordig resten en Semoy : de vergezichten van Hautes Rivières, er nog slechts enkele stenen. Tussen Monthermé en Tournavaux, Monthermé en Laifour met z’n “Dames de Deville, ter hoogte van de “mal-hanté”, de bespookte Meuse”, drie vrouwen, die hun ridders, die op kruistocht plaats, is een plek waar men de rivier kan oversteken. Het gingen, ontrouw waren en voor straf versteend werden en zijn stenen van het kasteel van een heer die men “Roger de zo één van de mooiste landschappen van het Maasdal vormen.

EVENEENS DE MOEITE WAARD uit de 12e eeuw. Er zijn prachtige fresco’s uit de (opgevoed aan het hof van Karel V) het hoofd te 16e eeuw en een 12e eeuws doopvont. bieden, liet Henri II, Koning van Frankrijk in 1555 BOGNY-SUR-MEUSE Inlichtingen : +33 (0)3 24 53 01 17 een versterkt plein aanleggen. Het werd in 1675 EXPOSITIECENTRUM MINERALEN door Vauban aangepast maar de stervormige Tentoonstelling van stenen, mineralen en fossielen MONTHERMÉ . KERK SAINT-RÉMY-DE-LAVAL- plattegrond bleef bewaard. In 1643 versloeg Louis uit de Ardennen, Frankrijk en de hele wereld. DIEU II, de Grand Condé, in Rocroi de Spanjaarden. In Inlichtingen : +33 (0)3 24 32 05 02 Deze 12e eeuwse kerk is een overblijfsel van een een museum gehuisvest in de voormalige door voormalig premonstratenzer abdij, gesticht in Vauban gebouwde wachtpost, wordt deze veldslag BOGNY-SUR-MEUSE . METAALMUSEUM 1128. In de 17e eeuw werd het interieur veranderd in beeld gebracht. Een terugblik in de geschiedenis van de en gedecoreerd met houtwerk. De voorgevel Inlichtingen : +33 (0)3 24 54 20 06 metaalindustrie met demonstraties door een dateert uit de 18e eeuw. Bezichtiging buitenzijde. gediplomeerd gids. Men kan er de technieken Inlichtingen : +33 (0)3 24 53 01 17 voor de fabricage van bouten volgen aan de hand van werktuigen en draaiende machines, REVIN . HET SPAANSE HUIS gefabriceerde producten, technische documentatie Een van de zeldzame overblijfselen van de 16e en audiovisuele montages. eeuws vakwerkbouw, toen Revin een bufferstad Inlichtingen : +33 (0)3 24 32 11 99 was tussen de Spaanse Nederlanden en het Koninkrijk Frankrijk. MONTHERMÉ . KERK SAINT-LÉGER Inlichtingen : +33 (0)3 24 40 10 44 De kerk werd in de 15e eeuw herbouwd en in de 16e eeuw versterkt en vertoont nog maar zeer ROCROI . VESTINGWERKEN EN MUSEUM weinig kenmerken van het originele bouwwerk Vestingwerken uit de 16e eeuw. Om Charlemont 5 Bogny-sur-Meuse, Rotsen van de Vier Heemskinderen 4 LES ITINÉRAIRES ARDENNAIS , de Kapel Juniville, Verlainemuseum Charleville-Mézières, Rimbaudmuseum Charleville-Mézières, Place Ducale Paul Verlaine De Rimbaud-

De herinnering aan Arthur Rimbaud, geboren op 20 oktober 1854 in Charleville, leeft vooral in Charleville-Mézières in het 150 km aan hem gewijde museum in de voormalige hertogelijke molen van de stad, en door het monument, in 1901 opgericht op het stationsplein, ter ere van zowel de avonturier als de dichter. Hij stierf op 10 november 1891 in Marseille en werd begraven op het kerkhof van Charleville-Mézières.

Brussel, 117 km Namen, 65 km Dinant, 23 km De herinnering aan Rimbaud leeft ook sterk in Roche, het Foisches Givet gehucht waar zijn moeder vandaan kwam. Zij bezat er een Hierges Rancennes Chooz Vireux-Molhain Grotten boerderij en hij schreef er “Une Saison en Enfer”. Aubrives van Nichet Vireux-Wallerand

Hargnies In het zuiden van het departement zijn veel herinneringen aan Paul Verlaine (1844-1896). Hoewel hij in Metz geboren werd, s e n n bracht hij als kind zijn vakanties in de Belgische Ardennen door. e d la Meuse r Natuurstudiecentrum A

Neuville-aux-Haies Zijn verblijf in de Franse Ardennen betekende dus een terugkeer s e d

oy Hautes naar het land van zijn kinderjaren. Verlaine vestigde zich in t Herinneringen aan Rimbaud ê Lac des Vieilles Forges r Rivières en Verlaine o Recreatie-centrum F la Sem Rethel waar hij Franse en Engelse les gaf en geschiedenis. Daar Kasteel of bezienswaardig monument Joigny- sur-Meuse raakte hij bevriend met één van zijn leerlingen, geboren in Bezienswaardige kerk Charleville-Mézières Coulommes, waarop Verlaine zich vestigde in het boerderijtje Museum

Mooi plekje of vergezicht Malval. In Juniville is in de voormalige herberg Le Lion d’Or een Villers- Te bezoeken Semeuse museum aan hem gewijd. monument Flize Nouvion-sur-Meuse Verlichte monumenten of plaasten Villers-sur-le-Mont Elan Les Poursaudes De Rimbaud-Verlaineroute is een ware bedevaart voor liefhebbers Recreatie-centrum Forêt d'Elan van poëzie. De omzwervingen van deze grootheden uit de La Horgne Omont Slagveld van de Spahis Franse literatuur worden in herinnering gebracht en de Chagny Boomgaarden van Tourteron landschappen langs de route zijn geheel in overeenstemming

Tourteron Lac de Bairon l'Ais 16e eeuwse markthal met het uitzonderlijke karakter van de beide personages. ne Rethel Recreatie-centrum Arthur Rimbaud Rilly-sur-Aisne Acy-Romance

Sault-les-Rethel Thugny Attigny Roche Trugny Canal des Ardennes Chuffily Koepel van Karel Le Chatelet de Grote la Retou sur-Retourne rne Grivy Vouziers Coulommes Loisy Juniville Saint-Morel Reims, 23 km Machault Parijs, 166 km -Verlaine Route

CHARLEVILLE-MÉZIÈRES . RIMBAUDMUSEUM GIVET . VESTING VAN CHARLEMONT CHARLEVILLE-MÉZIÈRES . ARDENNENMUSEUM Een eerbetoon aan de dichter: manuscripten, foto’s Karel V voelde zich bedreigd door het Koninkrijk Een prachtig 17e en 18e eeuws gebouw, waarin en souvenirs zijn tentoongesteld in Le Vieux Moulin, Frankrijk en gaf in 1555 opdracht voor de bouw op vier verdiepingen een unieke historische col- de voormalige hertogelijke molen van de stad. van een onneembare citadel op de kalkachtige lectie van de Ardennen is ondergebracht : Inlichtingen : +33 (0)3 24 32 44 65 rotspunt van Givet, een citadel die zijn naam zou archeologie, geschiedenis, kunst en volksgebruiken. dragen: Charlemont. De Spaanse vesting ging in Inlichtingen : +33 (0)3 24 31 44 60 HET GRAF VAN RIMBAUD 1678 in Franse handen over. Kerkhof van Charleville Inlichtingen : +33 (0)3 24 42 03 54 CHARLEVILLE-MÉZIÈRES . RADIOMUSEUM Avenue Charles Boutet In dit unieke museum kunt u de ontwikkeling FROMELENNES . GROTTEN VAN NICHET van de radio, beeld en geluid volgen, vanaf de HUIS VAN DE KINDERJAREN VAN RIMBAUD Deze grotten in de kalksteen van Givet zijn een kristalontvanger tot de ingewikkelde apparatuur Quai Rimbaud geologische curiositeit in de Ardennen. Er zijn van onze tijd. drie niveaus en talloze zalen. Inlichtingen : +33 (0)3 24 56 12 41 GEBOORTEHUIS VAN RIMBAUD Inlichtingen : +33 (0)3 24 42 00 14 Rue Pierre Bérégovoy

Charleville-Mézières, ROCHE MONTCY-NOTRE-DAME CHARLEVILLE-MÉZIÈRES Ardennenmuseum In Roche, het geboortedorp van zijn moeder, WASSERIJMUSEUM KLOK VAN DE “GRAND MARIONNETTISTE” bracht Arthur Rimbaud als kind zijn vakanties Dit museum toont u het collectieve leven van de Dit schitterende reuzenautomaat ingebouwd in door in de boerderij van zijn grootvader van inwoners van Montcy gedurende anderhalve de gevel van het Institut de la Marionnette vertoont moeders zijde. Op de zolder legde hij de laatste eeuw. In de sferen van vroegertijd ontdekt u de van 10 tot 21 uur elk uur een episode uit de hand aan “Une Saison en Enfer”. Expositie met evolutie van wasmaterialen, strijkijzers en geschiedenis van de vier Heemskinderen, het uitleg „Ontmoeting met Rimbaud“ textielconfectie. tragische Middeleeuwse heldenverhaal, nauw Inlichtingen : +33 (0)3 26 71 21 22 Inlichtingen : +33 (0)3 24 33 27 52 verbonden met de geschiedenis van de Ardennen. De twaalf tableaus worden elke zaterdag om 21.15 JUNIVILLE . VERLAINEMUSEUM uur allemaal tegelijk vertoond. De voormalige herberg Le Lion d’Or waar Paul Verlaine tussen 1880 en 1882 vaak kwam (foto’s, CHARLEVILLE-MÉZIÈRES voorwerpen, documenten). Verlaine zou er zijn DIERENPARK VAN SAINT LAURENT “Sagesse” hebben voltooid. Inlichtingen : +33 (0)3 26 39 68 00 In dit 45 ha grote park leven wilde zwijnen, her- ten, geiten, mouflons en reeën. Inlichtingen : +33 (0)3 24 32 44 80

EVENEENS DE MOEITE WAARD Roche, Wasplaats WARCQ . MUSEUM VAN HET OUDE WARCQ Dit museum bewaart het huiselijke, sociale en GIVET . KUNSTENAARSCENTRUM ambachtelijke leven van het dorp. Dit centrum houdt bijzondere tentoonstellingen Inlichtingen : +33 (0)3 24 33 07 73 over hedendaagse kunst. Tentoonstelling-verkoop van kunstvoorwerpen van uitzonderlijke kwaliteit, LA HORGNE . SPAHIMUSEUM soms unica. Proeven en verkoop van regionale CHARLEVILLE-MÉZIÈRES . PLACE DUCALE Herinneringen aan de slag van 15 mei 1940 geleverd producten. Eén van de mooiste pleinen van Noord-Europa, door de derde Spahi ruiterkorps tegen de eerste Inlichtingen : +33 (0)3 24 42 73 36 in de 17e eeuw ontworpen door de architect Duitse pantserdivisie. Clément Métézeau. Het bestaat uit 24 Louis XIII Inlichtingen : +33 (0)3 24 35 64 44 GIVET . MUSEUM LA TOUR VICTOIRE herenhuizen van baksteen en natuursteen uit Een 13e en 17e eeuwse toren van baksteen en Dom, met steile daken met dakvensters en blauwe steen. Tijdelijke tentoonstellingen. bedekt met leisteen uit Fumay, onderbroken Inlichtingen : +33 (0)3 24 42 03 54 door vier halve herenhuizen met koepel. Het zijn de hoogste huizen van de stad. Onder langs de paviljoens loopt een arcade met korfbogen. Inlichtingen : +33 (0)3 24 56 00 63 Charleville-Mézières, Marionettenfestival

7 6 LES ITINÉRAIRES ARDENNAIS Le Chesne, meer van Bairon Mouzon, abdijkerk Ardenner bossen De Mont-Dieu, Kartuizer Klooster De Bossen-,

De Ardennen, het beboste grensgebied, is lange tijd voor kloosters een onveilig oord geweest daar ze het doelwit 260 km waren van plunderaars en gewapende bendes.

In het feodale tijdperk vestigden de eerste monniken zich op open plekken in de bossen en al gauw werden religieuze, culturele en economische centra van belang gevormd. In de Middeleeuwen waren het voornamelijk benedictijnen maar later kwamen er ook cisterciënzers, kartuizers en Abdij of klooster Mooi plekje of vergezicht augustijnen. Tot in de 13e eeuw werden in de Ardennen Kastelen Te bezoeken monument Besienswaardige kerk talloze kloosters gesticht. Verlichte monumenten of plaatsen Museum De Honderdjarige Oorlog bracht een einde aan deze groei Charleville- Mézières Bouillon en pas aan het eind van de 16e eeuw kan men opnieuw Forêt des Ardennes spreken van een religieuze expansie en werden er Aken, 177 km Luik, 132 km Givonne abdijkastelen gebouwd, die nu nog te bewonderen Sedan Recreatie-centrum

la Meuse zijn langs de Bossen-, Meren- en Abdij- Noyers Hannogne Bazeilles Douzy la Mogues Saint-Martin Pont- Ch Pure enroute.Naast de contemplatieve iers Maugis Bezoekscentrum van het everswijn Orval Elan ordes vestigden zich ook actievere Remilly-Aillicourt Carignan gebied Les Poursaudes Fo Poix-Terron rêt d'E Blagny lan la Meuse ordes als de franciscanen in Chéhéry Sapogne Recreatie-centrum Mouzon Margut sur-Marche Malmy Fort de La Cassine. La Horgne Villy-la-Ferté Omont Slagveld van Chémery-sur-Bar Saint-Walfroy Metz, 102 km La Cassine Nancy, 158 km de Spahis Luxembourg, 80 km Lac de Bairon Mont-Dieu Beaumont Recreatie-centrum en Argonne Fo rêt de Be lva Le Chesne Tannay l Day Les Monts du Parc de Vision DE MOEITE WAARD Semuy Dieulet de Belval nes rden es A Voncq SAINT-WALFROY . HERMITAGE al d Can Bar lès In de 6e eeuw vestigde Walfroy zich op deze heuvel F

o Buzancy Natuurstudiecentrum r ê Boult-aux-Bois waar de heidense godin Arduinna werd aanbeden. t d Buzancy

'A Hij richtte er een zuil op en hij besloot daar dag en Grivy-Loisy

r g nacht op te blijven zitten om de heidenen te bekeren. o Vouziers n n De kapel van Saint-Walfroy is in de loop der eeuwen e verschillende malen vernietigd en na de tweede wereldoorlog Falaise herbouwd. Brécy Brières Inlichtingen: tel +33 (0)3 24 22 67 31

Grandpré Saint-Juvin MOUZON . ABDIJKERK Châtel Gelegen langs de grote Gallo-Romeinse weg van Reims naar Trier ligt Chéhéry het stadje Mouzon met z’n abdijkerk, een schitterend gotisch bouwwerk dat lijkt op de kathedraal van Laon. Hij werd door de

Châlons-en-Champagne, 43 km benedictijnen in de 13e eeuw gebouwd en bezit een prachtig 18e eeuws orgel van Moucherel. Inlichtingen: tel +33 (0)3 24 26 56 11 Mouzon, engel van de abdijkerk Meren- en Abdijenroute

SAINT-JUVIN . KERK zijn kastanjehouten dakspanten met de vorm Dit museum volgt de “wording” van wollen vilt. Eén van de meest merkwaardige vestingkerken van de omgekeerde romp van een schip. In de Fabricagelijn op schaal. Viltatelier voor kinderen. van de Ardennen. Hij heeft geen toren maar is omgeving kan men aangenaam wandelen in de Inlichtingen : +33 (0)3 24 26 10 63 door zijn hoge, dikke muren en smalle vensters bossen rond de kapel Saint-Roger met z’n vijvers. overduidelijk een vestingkerk. Inlichtingen : +33 (0)3 24 54 02 72 BRÉCY-BRIÈRES . WERKTUIGENMUSEUM De geschiedenis van het leven op het platteland van het begin van de eeuw tot heden. CHATEL-CHÉHÉRY . ABDIJ HET DOMEIN VAN DE VOORMALIGE De cisterciënzer abdij werd in de 12 eeuw HOOGOVENS VAN VENDRESSE Inlichtingen : +33 (0)3 24 71 11 91 gesticht door de monniken van La Chalade. In dit monumentale complex met een stenen Tegenwoordig is nog een groot 18e eeuws hoogoven uit het jaar 1831 en haar grote hal voor gebouw van baksteen en natuursteen te zien, het houtskool en ijzererts is een parcours uitgezet voormalig verblijf van priors en monniken. Aan met licht- en geluidsanimaties. Dit parcours doet de binnenplaats grenzen twee paviljoens u de magie van het ijzergieten herleven met al (bijgebouw en schuur). haar technologische kunsten uit de historie van de Ardenner metaalindustrie. Tuinen, waterspelen, Inlichtingen : +33 (0)3 24 30 57 52 BUZANCY . en aquaria laten u eveneens de natuurlijke Mouzon, Viltmuseum rijkdommen van de Ardenner rivieren ontdekken LES BOUVERIES DES COMMUNS DU CHÂTEAU AUGEARD . HUIS VAN HET ARDENNER op dit complex, wat later tot een viskwekerij DAY . PRIORIJ PAARD Dependance van de kartuizers van Mont-Dieu werd omgebouwd. Opening in het voorjaar 2003. Inlichtingen : +33 (0)3 24 35 02 69 Dit museum, gesticht door een groep paarden- (middeleeuwse kelders met drie verdiepingen, liefhebbers en voormalige paardenfokkers, proeven...) presenteert in één van de boxen van de stallen Inlichtingen: tel +33 (0)3 24 71 42 37 een collectie van garelen, hoefijzers, zadels en een vijftiental maquettes van oude rijtuigen. DE MONT-DIEU . KARTUIZER KLOOSTER Inlichtingen : +33 (0)3 24 30 68 99 Het in 1132 gestichte kartuizer klooster van Mont-Dieu +33 (0)3 24 30 06 43 werd in de 17e eeuw herbouwd na de ravages +33 (0)3 24 30 02 30 aangericht tijdens de godsdienstoorlogen. Van dit nieuwe gebouw zijn de abdijgebouwen nog CHEVEUGES . VALSTRIKMUSEUM over. Ze vallen op door de Louis XIII-stijl uit Het museum van de Valstrikken stelt een indruk- dezelfde tijd als het Place Ducale in Charleville- wekkende collectie van meer dan 850 verschillende Mézières, en door de harmonieuze proporties. Vendresse, Hoogoven valstrikken ten toon. Ook kan men rondwandelen over de open plek Inlichtingen : +33 (0)3 24 26 02 52 waar het klooster staat, het belangrijkste centrum van Le Mont Dieu, één van de mooiste bossen van de Ardennen. Alleen buiten te bezichtigen. SEMUY . MUSEUM MEI-JUNI 1940 EVENEENS DE MOEITE WAARD Militaire tentoonstelling over de gevechten van mei en juni 1940 en van 1944 in Normandië. Inlichtingen : +33 (0)3 24 71 41 09 LA CASSINE ORVAL . ABDIJ KASTEEL EN FRANCISCANER KLOOSTER De abdij van Orval, gesticht in 1070 door de LA HORGNE . SPAHIMUSEUM In 1571 liet Louis de Gonzague, Hertog van Rethel, benedictijnen, ligt aan het eind van de Bossen-, Herinneringen aan de slag van 15 mei 1940 geleverd een kasteel bouwen in La Cassine en stichtte er in Meren- en Abdijenroute in België. door de derde Spahi ruiterkorps tegen de eerste 1585 een franciscaner klooster. Tegenwoordig Duitse pantserdivisie. resten ons nog slechts de ruïnes van het kasteel MOGUES Inlichtingen : +33 (0)3 24 35 64 44 van 1571, dat in 1850 werd herbouwd en in 1940 BEZOEKERSCENTRUM VAN HET EVERZWIJNGEBIED Neem een sprong in de tijd en volg de voetsporen door brand vernield werd. In het voormalige klooster zijn nog de slaapzaal van de monniken van het everzwijn van Gallo-Romeinse periode DOUZY en de kruisgang te zien. De “Association Culturelle tot onze dagen, via het epos van het voetbalteam MUSEUM VAN HET BEGIN VAN DE LUCHTVAART du Château de la Cassine” organiseert elk jaar ‘s van Sedan. Ontdek het mythische dier in al zijn De hele geschiedenis van de luchtvaart van de zomer klank- en lichtspelen. aspecten dankzij de nieuwe, interactieve zaal eerste dubbeldekker van Sommer in 1908 tot de Inlichtingen : +33 (0)3 24 35 44 84 voor klein… en groot ! laatste in 1912. Biografie van Roger Sommer en Inlichtingen : tel +33 (0)3.24.29.79.91 een grote collectie briefkaarten uit die tijd. Inlichtingen: tel +33 (0)3 24 26 38 70 ELAN . ABDIJ In de 12 eeuw stichtten cisterciënzer monniken de BIJZONDERE KERKEN Abdij van Elan, en de eerste abt was Saint Roger. Langs de route vindt u een groot aantal bijzondere De abdijkerk, gebouwd op de resten van de kerken, zoals bijvoorbeeld in Vouziers de Saint voormalige abdij, is bescheiden van aanzien Maurille met z’n magnifieke Renaissance portaal, Chémery en Malmy, het piepkleine Romaanse kerkje... maar het abdijkasteel (15e-16e eeuw), geflankeerd 9 door twee imposante torens is opmerkelijk vanwege MOUZON . VILTMUSEUM 8 LES ITINÉRAIRES ARDENNAIS Launois-sur-Vence, Postkoestsrelais Rumigny, La Cour des Prés Landschap van de Thiérache Gruyères, Kasteel De Vesting

De Thiérache, gelegen tussen het Plateau van Rocroi, de uitlopers van de Ardennen en de Porcien, is een heel apart 150 km gebied. De bewegwijzerde route leidt door een heuvelachtig landschap, waar de mens z’n talenten heeft bewezen met de tijdrovende bouw van kerken, versterkte huizen, kastelen en abdijen.

Het bouwkundig erfgoed is hier bijzonder rijk. De geschiedenis heeft de bevolking geen andere keuze gelaten dan kerken en huizen te versterken om zich te beschermen tegen de troepen Versterkte kerk die de streek afstroopten, van de Honderjarige Oorlog tot in Bezienswaardige kerk

Kasteel of belangrijk bouwwerk de 17e eeuw.

Museum Mooi plekje of vergezicht Tegenwoordig herinneren de vestingkerken met hun Te bezoeken monument Brognon Verlichte monumenten of plaatsen hoektorens, donjons, schietgaten en uitkijktorens aan deze

Signy- veelbewogen tijden. Het wapengekletter is verstomd en le-Petit La Neuville-lès-Beaulieu heeft plaats gemaakt voor een sfeer van eeuwenoude rust en

London, 360 km Auvillers-les-Forges Lille, 142 km vrede. Cambrai, 88 km Hirson, 13 km

Antheny on Th Bossus Flaignes Rumigny be Prez Au Sormonne L'Echelle Havys Rouvroy- Remilly-les-Pothées ONDER DE MOOISTE KERKEN VAN DE STREEK Le Maipas sur-Audry Aouste Hardoncelle Charleville- ZIJN TE NOEMEN: Audry Servion Mézières Liart Saint-Marcel Blanchefosse SIGNY-LE-PETIT Sept-Fontaines 18e eeuwse markthal De huidige kerk van Signy-le-Petit dateert uit het eind van de 17e eeuw. De muren, Fagnon Saint-Jean-aux-Bois Evigny drie meter dik aan de voet van de toren, zijn van kwartshoudende schist. Via de in Warnecourt Th vierkante portaal-toren, geflankeerd door twee ronde wachttorentjes, komt men in Malacquise het middenschip met z’n bakstenen gewelf met kruisribben van gele steen. Signy-l'Abbaye Thin le Moutier Gruyères AOUSTE Rocquigny x Een mooie vestingkerk met de bouwkundige kenmerken van de 16e en 17e eeuw. au V Bovenop het flamboyant gotische westportaal bevindt zich een stoere erker. Links staat een vierkante donjon met schiet- en geschutsgaten. Een nu dichtgemetselde put en een grote schouw maakten langdurig isolement hier mogelijk. ce Launois Ven Inlichtingen : +33 (0)3 24 54 40 32 oj +33 (0)3 24 37 09 79 gkerkenroute van de Thiérache

LIART LAUNOIS-SUR-VENCE . POSTKOETSRELAIS RUMIGNY . LA COUR DES PRÉS De 15e eeuwse vestingkerk de Notre Dame, bezit Het voormalige postkoetsrelais van Launois La Cour des Prés ligt tussen honderdjarige eiken een rechthoekige portaal-toren die lijkt op een vormt een mooi bouwkundig geheel dat sedert aan de rand van het dorpje Rumigny. Dit oude stevige donjon met twee verdiepingen. Een erker de 17e eeuw nog intact is: het woonverblijf van versterkte huis werd in 1546 gebouwd door Louis en talloze schietgaten dienden om de smalle de Postmeester, een binnenplaats, waaraan een Martin, provoost van Rumigny, in opdracht van ingang aan de westzijde te verdedigen. De toren enorme diligencehal ligt, een waar meesterwerkje koning François I, die de streek wenste te versterken met z’n merkwaardige dakbedekking heeft veel van de hand van Ardenner timmergezellen, een om de bevolking beter tegen de invasies van de weg van een kasteel. De toegang tot een schuilzolder 80 meter lange serie paardestallen en een keizerlijke troepen van Karel V te kunnen ingericht boven het koor gaat via deze beide typische schaapskooi. Tegenwoordig komen hier beschermen. Tegenwoordig toont Marie torentjes. elke tweede zondag in de maand (behalve Avril u de geschiedenis van haar huis in al z’n Inlichtingen : +33 (0)3 24 54 48 33 augustus), handelaars in antiek en curiosa en charme. ‘s Zomers worden avondconcerten met verzamelaars bijeen. Talloze andere manifestaties barokmuziek en soupers bij kaarslicht georganiseerd. SERVION het hele jaar door. Inlichtingen : +33 (0)3 24 35 52 66 De 16e eeuwse versterkte portaal-toren is bijzonder Inlichtingen : +33 (0)3 24 35 02 69 de moeite waard. De toren zelf is vierkant en samen met twee ronde hoektorentjes vormt hij het verdedigingssysteem. De noordtoren bevat twee boven elkaar gelegen kazematten en in de zuidelijke toren is een wenteltrap die leidt naar de twee verdiepingen van de por- taal-toren. Tegenwoordig worden er geen diensten meer in de kerk gehouden, maar is er een klein cultureel centrum, geleid door de “Association des Compagnons de Saint Etienne”.‘s Zomers exposities. Inlichtingen : +33 (0)3 24 35 83 03

SAINT-JEAN-AUX-BOIS . HAL De hal van Saint Jean aux Bois werd in de 18e eeuw gebouwd. Met z’n 32 balken heeft de hal EVENEENS DE MOEITE WAARD veel weg van een schuur.

FAGNON . VROEGERE ABDIJ LE MAIPAS LES SEPT FONTAINES De versterkte boerderij van Le Maipas dateert uit Een schitterend bouwwerk, genaamd het “Château de 17e eeuw (1657). De boerderij ligt in een diep de Sept Fontaines” is alles wat ons rest van de dal, zodat het dak het eerste is wat in zicht komt. premonstratenzer abdij gesticht in 1129. Halverwege Het hoofdgebouw met z’n vier hoektorens is de 19e eeuw was alleen het hoofdgebouw, Aouste, kerk opvallend. Le Maipas heeft niet al te veel geleden geflankeerd door twee torens nog over. Niet onder de verschillende invasies, hetgeen alleen de Duitse Keizer Wilhelm II, die er tijdens ongetwijfeld te danken is aan z’n geïsoleerde de eerste wereldoorlog een casino in had gevestigd, ligging. maar ook Generaal De Gaulle verbleef vaak op het L’ÉCHELLE . HÔTEL BEURY kasteel en wandelde graag in de tuinen. Het Hôtel Beury werd gebouwd in de 18e eeuw en Tegenwoordig is het schitterend gelegen geheel was honderd jaar later een gewaardeerd relais. omgebouwd tot een hotel met golfterrein. Tegenwoordig is het omgebouwd om onderdak te bieden aan inwonende kunstenaars. In dit schitterende gebouw zijn diverse tentoonstel- GRUYÈRES lingszalen, een atelier, kamers en een magnifieke In Gruyères, een dorpje verscholen in een woest tuin is aangelegd, met het doel de kunst voor een romantische vallei, zijn middeleeuwse muren te ieder toegankelijk te maken. Vele tentoonstellingen. zien buiten de vestinggrachten van het kasteel, Inlichtingen : +33 (0)3 24 35 45 80 dat in de plaats zou zijn gekomen voor een www.hotelbeury.com jachtslot, gebouwd door de Graaf van Chiny rond het jaar 1000.

Rumigny, La Cour des Prés 11 10 LES ITINÉRAIRES ARDENNAIS Vakwerkhuis Huis uit de Porcien Landschap van de Champagne Wasigny, Kasteel De

De Porcien, tussen Rethel en Asfeld in het hart van de Champagne, ontleent z’n naam aan een haventje aan de 110 km Aisne, dat Château-Porcien heette.

De toppen van de Porcien zijn weliswaar niet erg hoog maar steken boven de Aisne uit en bieden de wandelaar een uitzicht over de omliggende valleien. Door deze valleien lopen talloze rivieren door een groen hagenlandschap.

Het landschap heeft de bouwstijl bepaald van de huizen

Dorp met vakwerkhuizen met het typische soort vakwerk. In de Haut-Porcien, een Kasteel of belangrijk bouwwerk veeteeltgebied, zijn de huizen opgetrokken van muren met Interessante kerk een eikehouten frame dat op traditionele wijze bevestigd Mooi plekje of vergezicht

Te bezoeken monument en samengevoegd is, op een onderbouw van gemetselde

Verlichte monumenten of plaatsen baksteen of natuursteen. De vakken zijn afgestreken met Rocquigny leem. In de uitgestrekte krijtvlakten van de Champagne, uise acq Mal het landbouwgebied in het zuiden van de Porcien lijken de Renneville huizen op die in de Champagne. De begane grond is van Chaumont Wasigny Porcien 17e eeuwse markthal baksteen of natuursteen en daarop werd een verdieping Doumely Mesmont van houten vakken gezet. Herbigny Novion Sevigny Porcien Waleppe Banogne Sery De Porcienroute heeft een bijzonder landelijke charme Saulces Monclin vanwege de bouwstijl van de huizen, het weidenlandschap,

x au Château V soms heuvelland en soms uitgestrekte vlakten. Porcien Novy- Chevrières B arre Rethel s s Villers- ne ne is en Het gebied bracht een aantal grote geesten voort : Robert devant- A rd s A Le Thour de Acy- al an Romance de Sorbon, de oprichter van de beroemde Sorbonne in de C Thugny- Trugny 13e eeuw; Boucher de Perthes, de vader van de prehistorische Asfeld archeologie in de 19e eeuw; Hachette, Mermoz... en niet te Vieux-lès-Asfeld vergeten Louis Jouvet die naar de school van Rethel ging Brienne-sur-Aisne waar enige jaren eerder Verlaine les had gegeven in

Reims, 23 km Parijs, 166 km geschiedenis, Engels en Frans. Porcien Route

DE HOOGTEPUNTEN VAN DEZE ROUTE ZJIN grazen en een paar hardnekkige wijnboeren NOVION-PORCIEN plantten er wijnstokken. DEPARTEMENTAAL MUSEUM " OORLOG EN VREDE HOUTEN VAKWERKHUIZEN " Overal langs de route vindt u deze bouw die zo De vergezichten zijn zonder meer de mooiste in Dit departementaal museum, met een tentoon- typerend is voor de Porcien, zoals bijvoorbeeld de zuidelijke Ardennen. Men kan er bijvoorbeeld stellingsruimte van 4.500m2, schetst aan de hand in Renneville, Rubigny, Givron, Herbigny of Sery. de kathedraal van Reims en die van Laon zien. van een bijzonder rijke collectie voertuigen, uniformen, wapens en uitrustingen, de drie ASFELD . KERK SAINT-DIDIER De begroeiing van de heuvels trekt menig botanicus laatste conflicten die de Ardennen gemerkt Deze kerk werd in 1643 tijdens het bewind van aan. Er zijn hier inderdaad voormalige moerasachtige hebben. Op de begane grond geven tien taferelen Louis XIV gebouwd en is ongetwijfeld één van de gebieden waar men nog zeer zeldzame planten met geluid, licht en beeld de episodes van de interessantste monumenten uit de barok. In die zoals orchideeën kan aantreffen. drie oorlogen van de streek weer. Op de verdieping tijd was Italië in de mode en de kerk met z’n koepeltjes en zuiltjes is dan ook een mooi voorbeeld van Italiaanse Barok onder de Ardense hemel... Hij is gebouwd van baksteen en menigeen heeft RETHEL . KERK SAINT-NICOLAS opgemerkt dat de muren niet recht zijn, hetgeen Tegen 1279 werd een gotisch kerkje gebouwd op inderdaad zo is daar men de kerk de vorm van de plaats waar eerder een door benedictijner een basviool heeft willen geven. monniken gesticht priorijkerkje gestaan had. Het Inlichtingen : +33 (0)3 24 72 93 18 middenschip en de noordzijde dateren uit deze oj +33 (0)3 24 72 96 99 tijd. Dit deel was gereserveerd voor de monniken en de parochianen moesten zich tevreden stellen DOUMELY . KASTEEL met de zuidzijde. De kerk was zowel voor de Dit versterkte huis met z’n spitse torens is een monniken als voor de parochianen en dit veroorzaakte zeldzaamheid in de Porcien. Het gebouw is ver- veel onenigheid tussen monniken en gelovigen. fraaid met een fries van rode baksteen in een De gemoederen kwamen tot rust toen de zuidzijde verband van natuursteen. Hoewel het oorspron- werd afgebroken en vervangen door een tweede kelijke gebouw uit de 15e eeuw stamt, dateert het schip met dezelfde afmetingen als het schip voor huidige slot uit 1620. Ondanks de opzet als ves- de monniken. Het gotische portaal (stadszijde) ting was dit kasteel bedoeld voor bewoning. De dateert uit het begin van de 16e eeuw. De enorme bijgebouwen dateren uit 1716. Alleen buiten te toren aan de oostkant van het portaal werd in de bezichtigen. 17e eeuw gebouwd ter vervanging van de oude klokketoren die dreigde in te storten. De kerk werd tijdens de bombardementen van 1940 ernstig beschadigd. Een jaar later, midden in de oorlog, Asfeld, kerk Saint-Didier WASIGNY . HAL begonnen de herstelwerkzaamheden. Heropening Dit dorpje heeft zo niet de economie maar dan vond echter pas in 1956 plaats. kunt u de evolutie van de wapens en uitrustingen toch de aanblik van vroeger tijden behouden. De Inlichtingen : +33 (0)3 24 38 41 50 van de 19de eeuw tot vandaag ontdekken. oude hal, die in 1900 nog in gebruik was, heeft Opening zomer 2003 een tijd lang als stadhuis gediend. De overhang, Inlichtingen: Tel. + 33 (0)3.24.52.47.95 het leien dak en de scheve bouw verlenen het geheel een middeleeuwse charme. DE MONTS DE SERY EVENEENS DE MOEITE WAARD IN De Monts de Sery zijn bekend om de mooie DE OMGEVING vergezichten, de geschiedenis en de begroeiing. Deze heuvels dienden als plaats voor de SAULT-LES-RETHEL . MOTORMUSEUM zonneaanbidding ten tijde van de Kelten. De In dit museum zijn een honderdtal motoren, Sintjansvuren die nog steeds in Sery plaatsvinden vespa’s en zijspannen te bewonderen. zijn een verchristelijking van het heidense feest Inlichtingen : +33 (0)3 24 38 46 27 van de zomerzonnewende. NOVY-CHEVRIÈRES .PRIORIJKERK De Romeinen bouwden er een vesting waarvan Abdijkerk herbouwd door benedictijner monniken de mooie aarden wallen nog te zien zijn. In de in 1698. Bijzonder rijk gemeubileerd. loop der tijden hebben boeren de hellingen Inlichtingen : +33 (0)3 24 33 65 21 bewerkt, herders hebben er hun kuddes laten Rethel, kerk Saint-Nicolas 13 12 LES ITINÉRAIRES ARDENNAIS Praktische adressen

VITRINE CULTURELLE ET TOURISTIQUE DU CONSEIL GÉNÉRAL COMITÉ DÉPARTEMENTAL DU TOURISME DES ARDENNES 22, place Ducale, BP 419, 08107 Charleville-Mézières Cedex Tél. + 33 (0)3.24.56.06.08 Fax : + 33 (0)3.24.59.20.10 E-mail : [email protected] Internet : www.ardennes.com

LOISIRS ACCUEIL ARDENNES 8, place Ducale 08000 Charleville-Mézières Tél. + 33 (0)3.24.56.00.63 Fax : + 33 (0)3.24.56.14.76 E-mail :[email protected]

UNION DÉPARTEMENTALE DES OFFICES DE TOURISME ET SYNDICATS D’INITIATIVE Route Nationale 51 08270 Faissault Tél. + 33 (0)3.24.72.10.70 Fax : + 33 (0)3.24.72.64.74 E-mail : [email protected]

GITES DE FRANCE ET TOURISME VERT EN ARDENNES 6, rue Noël - BP 370 08106 Charleville-Mézières Cedex Tél. + 33 (0)3.24.56.89.65 Fax : + 33 (0)3.24.56.89.66 E-mail : [email protected] Internet : www.gitardennes.com

ASSOCIATION DÉPARTEMENTALE DES LOGIS DE FRANCE 22, place Ducale - BP 419 08000 Charleville-Mézières Tél. + 33 (0)3.24.56.67.71 Fax : + 33 (0)3.24.59.20.10 E-mail : [email protected]

CLÉVACANCES 22, place Ducale - BP 419 08107 Charleville-Mézières Cedex Tél. + 33 (0)3.24.56.67.71 Fax : + 33 (0)3.24.59.20.10 E-mail : [email protected]

UITGEGEVEN DOOR HET CONSEIL GÉNÉRAL Tél. + 33 (0)3.24.52.47.95 Fax : + 33 (0)3.24.52.48.02

CRÉDITS PHOTOS : C. LOISEAU, M. MONTEAUX, J.M. LECOMTE, R. MOSS, C.R.T, W. FAUTRÉ, B. BRIET, G.VAN AKEN, J. LINSCHOOTEN, C. GOUPI, M. MOLITOR, D. TIRTAINE RÉALISATION GRAPHIQUE : ALOHA CRÉATION - REIMS CARTES : SOPHIE PAUCHET - PARIS