i n t e r v i e w

Femke Halsema

juf • 11 Hoe verliep de schooltijd van Femke Halsema (dramatisch!) en wat heeft ze daaruit geleerd in de omgang met haar eigen kinderen? Wat vindt ze belangrijk als het om schoolkeuze gaat en hoe ziet haar ideale school eruit? En tot slot: de Tweede Kamer als schoolklas. Wie is de juf en op wie zijn alle meisjes verliefd? (!)

Tekst: Marijke van Ooijen Foto’s: Pieter Pennings

Hoe was je eigen basisschooltijd? CV Ik heb op twee basisscholen gezeten, en alleen van de tweede basisschool kan ik me nog veel herinneren. Niet zulke leuke Naam herinneringen, helaas. Ik ben daar een paar jaar gepest. Ik heb Femke Halsema ook niet zulke leuke herinneringen aan mijzelf van die tijd. Er waren perioden dat je gepest werd en als het ophield, ging je Geboren bij de pesters horen. Kinderen zijn heel hard. 25 april 1966 Mijn ouders vochten als leeuwen voor me, maar dat is heel leerzaam voor als je zelf later ouder bent want ze deden echt Relatie alles wat je niet moet doen. Mijn vader ging een keer, nadat Woont samen met partner Robert Oey en ik huilend thuis was gekomen, op hoge poten naar school en tweeling (Suzy en Bruno) in had een gesprek met de directeur. Alle meisjes die mij pestten, werden gedwongen mij excuses aan te bieden waardoor het Studie drie dagen later natuurlijk tien keer zo erg was. Algemene Sociale Wetenschappen, Ik werd vooral gepest omdat ik zo donker was. Ik werd altijd specialisatie criminologie voor ‘Turk’ uitgescholden. Bovendien puberde ik heel vroeg. Ik weet nog dat ik in de zesde klas het allerlangste was en het Functie meest ontwikkeld. Dat leidde tot uitsluiting. Mijn ouders gin- Fractievoorzitter GroenLinks Tweede Kamer gen zelfs met mij naar de huisarts omdat ze bang waren dat ik 1 meter 95. zou worden en cup G zou krijgen. Maar sinds die Portefeuille tijd ben ik gewoon niet meer gegroeid. Algemene Zaken, ethische Kwesties, homo-emancipatie, politieke vernieuwing Hoe ging het verder op de middelbare school? Ik ging naar op een grote scholengemeenschap, en ben uitein- delijk op de havo terechtgekomen op basis van mijn cijfers. Je moest 70 punten hebben om naar het atheneum te gaan en ik had er 69. Bovendien was ik hondsvervelend. Ik weet nog dat mijn moeder op school kwam en zei: ‘De lera- ren hebben gewoon geen zin meer in je.’ Ik heb een puinhoop van mijn middelbare schooltijd gemaakt. Ik ben van school getrapt, niet meer verschenen, ik vond alles belangrijk behalve school. In 4 havo ben ik blijven zitten met vijf enen. Dat had te maken met chronische afwezigheid, tot grote wanhoop en razernij van mijn ouders. Als ik erop terugkijk, vind ik dat ik

12 • juf ‘Ik werd gepest omdat ik zo donker was’

hét voorbeeld ben voor ouders die zich heel erg zorgen maken Doe je veel op school? over hun kind. Ik zou zeggen: laat het gaan, het komt wel weer Wij zijn geen actieve ouders op school. Daar hebben we de tijd goed. ook niet voor. Onze school hecht heel veel belang aan het be- trekken van de ouders bij school. Elke ochtend zijn de ouders Waar heb je op gelet bij de schoolkeuze voor je kinderen? een kwartier in de klas. De gedachte daarachter is dat ouders We wilden een buurtschool zodat de kinderen zich ook echt worden begeleid in het leren spelen met hun kind. Het nadeel zouden nestelen in de buurt. We zijn bij een paar scholen ge- daarvan is dat ik de dominantie van de ouders in de klas soms weest en hebben uiteindelijk gekozen voor een school waarbij veel te groot vind. Het is ook heel gezond als de kinderen een zowel de cognitieve als de creatieve vakken goed ontwikkeld eigen sfeer hebben, zeker bij kinderen die in een sterk ortho- zijn, en waar goede schoolresultaten behaald worden. Het is doxe sfeer opgroeien. Ik heb ook wel eens gezegd dat ik vind een school met overwegend Turkse en Marokkaanse kinderen dat de sfeer van de klas ook beschermd zou moeten worden. met een orthodox islamitische achtergrond. Daardoor houd Daar conflicteren twee doelstellingen met elkaar. Ik steun de je wel meer de vinger aan de pols. Zo hebben we een periode school in de gedachte dat de ouders kansen moeten hebben. gehad dat onze kinderen allebei in Allah geloofden. Nu vind ik Aan de andere kant kun je redeneren dat het voor de kinderen het niet erg dat ze dat een tijdje denken (en inmiddels hebben ook wel eens goed is als de ouders wat meer op afstand zijn. we ze wel weer zo ver dat ze weten dat er maar één God is in een kinderbestaan en dat is Sinterklaas), maar ze kwamen op Wat vind je van de discussie over zwarte scholen versus een gegeven moment ook thuis met verhalen dat ze zouden witte scholen? branden in de hel omdat ze varkensvlees aten. Dat vond ik Ik stoor me aan een aantal witte ouders. Ik vind dat ze zich ook niet echt prettig en daar heb ik toen met een moeder over moeten realiseren dat ze deel van het probleem van de zwarte gesproken. Ik heb gezegd: ‘Ik vind het helemaal niet erg als scholen zijn. Sterker nog, dat ze het probleem creëren. Zodra mijn kinderen een paar jaar in Allah geloven. Maar ik heb er je met meerdere witte ouders je kinderen op een zwarte school wel bezwaar tegen als zij denken dat God straft. Goden straffen doet, houdt het probleem op te bestaan. Dan is het eigenlijk geen kleine kinderen. Als ze dan in God moeten geloven: God gewoon wel leuk. Er zijn zoveel vooroordelen tegen zwarte is liefde voor kleine kinderen. scholen. Mijn school heeft heel veel geld, er wordt heel veel

juf • 13 ‘Uit de wijze waarop met het onderwijs wordt omgegaan, spreekt eigenlijk dat politici niet van kinderen houden’

aangeboden. Er is dansles, muziekles, de hele rataplan. wijzer: slecht betaalde posities trekken vooral vrouwen aan en Het enige wat lastig is, is de straatcultuur om de school heen. mannen verdwijnen eruit. Je moet iets aan de betaling en aan Die is hard, maar daar wonen we deels ook in. Je kinderen de status doen, en je moet actief werven op mannen. Er moet komen thuis met straattaal. Je houdt het schoolplein niet uit meer geld komen, in alle delen van het onderwijs. het leven van je kind. We voeden onze kinderen heel bewust zachtaardig op, maar ik wil wel dat ze weerbaar zijn. Dit is toch Hoe kijkt men in Den Haag aan tegen het onderwijs? de stad waarin ze opgroeien. Uit de wijze waarop in Den Haag met het onderwijs wordt omgegaan, spreekt eigenlijk dat politici niet van kinderen hou- Wat vind je ervan dat er nog maar heel weinig mannen zijn den. Dat is heel schadelijk en kwalijk. In Den Haag wordt met in het basisonderwijs? economische rekenmodellen gewerkt. Van elk verkiezingspro- Dat vind ik heel problematisch, vooral voor jongetjes. Te- gramma wordt berekend wat de economische groei is, hoeveel meer daar er op de achterstandscholen al bijna geen vaders banen het oplevert en hoeveel de staatsschuld vermindert. In op school komen. Die jongetjes groeien zo op in een volledig die rekenmodellen ligt een eenzijdige nadruk op groei en niet gefeminiseerde omgeving. Ik vind het juist voor jongens heel op welzijn, bijvoorbeeld. Dus als je veel geld investeert in on- belangrijk dat ze een mannelijk voorbeeld krijgen van iemand derwijs, kun je niet laten zien dat dat volgend jaar tot een hoger die bezig is met zijn hoofd en niet alleen met zijn handen. Bruto Nationaal Product leidt. Een dergelijke uitkomst heeft En dat ze ook van mannen leren dat zachtaardige omgangs- negatieve gevolgen voor de onderwijsinvesteringen. Terwijl je vormen goed zijn. weet dat investeren in het onderwijs op termijn leidt tot een beter geschoolde beroepsbevolking met alle (economische) Zie jij een manier om daar verandering in te brengen? voordelen van dien. Daarom vragen wij al jaren om een ander Je moet de aantrekkingskracht van met name het lager onder- economisch rekenmodel. wijs voor mannen vergroten. Dat weten we uit de emancipatie-

14 • juf De Tweede Kamer als klas

We vroegen Femke Halsema om de Tweede Kamer te vergelijken met een schoolklas. Wie is de juf, de grapjas en de braafste leerling?

Juf: . (Een echte juf, maar ze doet dat heel leuk.) Jongetje waar iedereen verliefd op is: Alexander Pechtold. De pestkop: Femke zelf wel een beetje. De meeloper: Marc Rutte. (Vaart onvoldoende eigen koers.) De grapjas: . Het liefste meisje: . (Die is heel aaibaar.) Het jongetje met ernstige gedragsproblemen: . (Hij weet met vervelend gedrag alle aandacht naar zich toe te trekken.) De braafste jongetjes van de klas: en . (En soms ook Alexander Pechtold.)

Wat is de politieke voorkeur van leerkrachten denk je? We weten dat er van oudsher in de publieke sector, en met Enkele weken na dit interview viel het kabinet. Femke Halsema: name in het onderwijs, heel veel GroenLinks gestemd wordt. “We krijgen nu verkiezingen in crisistijd. De belangrijkste vraag is de Natuurlijk omdat we veel in het onderwijs willen investeren, komende tijd: wie gaat de crisis betalen? Niemand ontkomt er aan maar ook omdat we een partij zijn die heel sterk let op de im- om pijnlijke keuzes te maken, ook GroenLinks niet. Maar voor ons materiële kant van het leven. En het onderwijs is natuurlijk bij is één ding onbespreekbaar en dat is bezuinigen op onderwijs. We uitstek het voertuig voor die immateriële waarden. Het houden moeten juist investeren in ons onderwijs, zodat elke leerling genoeg van lezen, het houden van alles wat ook anders is dan alleen tijd, begeleiding en individuele aandacht krijgt en we als Nederland maar consumeren. sterker uit de crisis komen.”

Ben jij het eens met onze coverjuf Maureen die vindt dat Geert Wilders nog heel wat van haar kleuters kan leren over fatsoenlijk omgaan met elkaar? Ja, denk maar eens aan het taalgebruik en de omgangsvormen in de Kamer. Er wordt steeds gezegd: je moet het allemaal kun- nen zeggen, woorden zoals knettergek. Ik heb eigenlijk maar Mijn Malmberg één maatstaf: hoe zou ik het vinden als mijn kleuter van vier Op 9 juni 2010 vinden de verkiezingen plaats. morgenochtend tegen zijn juf zegt: ‘Juf, u bent knettergek.’ Dan Wil je weten welke standpunten de politieke partijen innemen zou ik heel boos zijn. Wij zijn rolmodellen, dus dat kan gewoon mbt het onderwijs? Kijk op www.mijnmalmberg.nl voor een niet! handig overzicht.

juf • 15