PRIS 75c

Rhif 351

Mehefin Y TINCER 2012 PAPUR BRO GENAU’R-GLYN, , , A’R Llifogydd Gogledd

Wrth i fwyafrif trigolion gogledd llifogydd gwaethaf o fewn cof Bron i bythefnos ers y llifogydd waddol yn parhau i effeithio ar y Ceredigion gysgu’n glyd yn eu mwyafrif trigolion y pentref. mae’r golygfeydd torcalonnus tirlun hyd heddiw. Wrth gwrs, yn gwlâu rhwng nos Wener ac oriau Cododd dros bont y yn parhau wrth i drigolion yr y bedwaredd ganrif ar bymtheg mân fore Sadwrn yr 8fed a’r pentre, a thrwy’r tai o gwmpas y ardal glirio eu tai a gosod eu ‘doedd dim asiantaethau i reoli’r 9fed o Fehefin cofnodwyd dros 3 sgwâr. Wedi i Afon Ceulan erydu heiddo a’u dodrefn wrth ochr y amgylchedd, ac roedd rhwydd modfedd o law yng ngorsaf fesur darn sylweddol o wal gerrig ffordd. Mae sôn na fydd modd hynt i’r cwmnioedd cloddio Trawscoed – ddwywaith yn fwy llanwodd y cerrig hynny’r sianel a i rai ddychwelyd i’wcartrefi am wneud fel a fynnent. Y drefn na holl law arferol mis Mehefin. gorfodwyd y dŵr i lifo i ardd tafarn fisoedd. Un o’r rhesymau posib oedd defnyddio dŵr er mwyn Roedd yn agosach at 6 modfedd y Llew Gwyn a thrwy’r maes parcio am hynny yw’r ansicrwydd gwahanu’r mwyn oddi wrth y yn yr uwchdiroedd. Erbyn bore gan ‘sgubo biniau sbwriel ymaith ynglyn a’r hyn a oedd yn cael ei metel, yna gwaredu’r gwastraff yn Sadwrn, roedd y dŵr yma wedi a chwalu palmentydd a tharmac. gludo gan y dŵr. Mae hanes hir syth i mewn i’r afonydd lleol. Mae cyrraedd sianeli’r afonydd ac roedd Newidwyd y tirlun yn ddramatig o fwyngloddio yn uwchdiroedd afonydd yn cludo dyddodion yn tai, ffyrdd a chaeau wrth i dirlithriadau symud blociau cymoedd Ystwyth, Rheidol, Leri, gyson wrth gwrs, ac mae afonydd a’r cyffiniau oddi tano mewn dim mawr o bridd ac wrth i’r afonydd Ceulan a Clarach. Er bod y gwaith o dro. Gwelwyd y difrod mwyaf erydu eu glannau, symud graean a wedi dod i ben yn ystod degawdau Parhad a mwy o luniau ar yn Nhal-y-bont, ble gwelwyd y chwalu pontydd troed. cyntaf y ganrif ddiwethaf, mae ei dudalennau 10-11 Llun: Iestyn Hughes

Glanyrafon 2 Y TINCER MEHEFIN 2012 Y TINCER - un o bapurau bro Ceredigion | Sefydlwyd Medi 1977 ISSN 0963-925X | Rhif 351 | Mehefin 2012

SWYDDOGION DYDDIADUR Y TINCER GOLYGYDD - Ceris Gruffudd Rhos Helyg, 23 Maesyrefail Y DYDDIAD OLAF Y BYDD GOHEBWYR LLEOL YN DERBYN Penrhyn-coch % 828017 DEUNYDD AR GYFER Y RHIFYN NESAF FYDD MEDI 6 a MEDI 7 I’R [email protected] GOLYGYDD. DYDDIAD CYHOEDDI MEDI 20 TEIPYDD - Iona Bailey

CYSODYDD - Dylunio GraffEG % 832980 MEHEFIN 29 Nos Wener Noson Caws, Gwin a Chân Cwmrheidol. Ffon: (01970) 880691 Gweler http:// CADEIRYDD - Elin Hefin, Ynyswen, Stryd Fawr, yn Eglwys Elerch, Bont-goch gyda Chôr Meibion Dyfi, www.capelbangorshow.co.uk/ Y Borth % 871334 Plant Ysgol Penrhyn-coch a Phedwarawd Llinynnol IS-GADEIRYDD - Bethan Bebb, Penpistyll, Taliesin am 7.30. Mynediad: £6.00 AWST 4-11 Eisteddfod Genedlaethol Bro Morgannwg . % 880228 YSGRIFENNYDD - Anwen Pierce MEHEFIN 29 Nos Wener Gwesty’r Llew Du, Tal-y- AWST 18 Dydd Sadwrn Sioe Penrhyn-coch 46 Bryncastell, Bow Street % 828337 bont. Pryd o fwyd ac adloniant gan Tudur Owen am Llywyddion: Mr Mervyn and Mrs Sue Hughes, 47 TRYSORYDD - Hedydd Cunningham, Tyddyn- 7.30. Tocynnau £20 gan Fal Jenkins (01970) 832560 Ger-y-llan am 2.00 Manylion cyswllt: Ann James, Ysg. Pen-y-Gaer, , Aberystwyth SY24 5NX 828270 am Raglen % 820652 [email protected] MEHEFIN 30 Dydd Sadwrn Cynhelir Parti yn y Parc HYSBYSEBION - Rhodri Morgan, Maes Mieri PATRASA a aildrefnwyd o Fehefin 16. Ras balwns, MEDI 4 Dydd Mawrth Ysgolion Sir Ceredigion yn Llandre, % 828 729 [email protected] barbeciw, adloniant i’r plant, stondin gacennau, agor LLUNIAU - Peter Henley tynnu rhaff, raffl droli a bar o 3.00 ymlaen Dôleglur, Bow Street % 828173 MEDI 11 Dydd Mawrth Cyfarfod blynyddol y Tincer TASG Y TINCER - Anwen Pierce GORFFENNAF 3 Nos Fawrth Taith gerdded Cangen yn Neuadd y Penrhyn, Penrhyn-coch am 7.30 TREFNYDD GWERTHIANT A THREFNYDD Bro Ddafydd Plaid Cymru yng Nghwmrheidol d/o Dr CYFEILLION Y TINCER - Bryn Roberts Brian Evans ( os bydd y tywydd yn ffafriol). Cyfarfod MEDI 15 Nos Sadwrn Noson o ganu gwlad gyda % 4 Brynmeillion, Bow Street 828136 yn y Maes Parcio ger y Ganolfan Ymwelwyr am 6.30. John ac Alun a Wil Tân yn Llety Parc, Aberystwyth o 8.00-11.30. Tocynnau: £10 ar gael o’r Gwesty. Elw GOHEBYDDION LLEOL GORFFENNAF 6 Nos Wener Noson goffi at Apêl i Apêl Nyrs Ceredigion, Sefydliad Prydeinig y Galon. Llifogydd Ceredigion yn Neuadd Rhydypennau am Aildrefnwyd o fis Mehefin ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL Mrs Beti Daniel, Glyn Rheidol % 880 691 7.00 MEDI 19 Nos Fercher Noson agoriadol Cymdeithas Y BORTH Elin Hefin, Ynyswen, Stryd Fawr GORFFENNAF 8 Prynhawn Sul Hwyl Haf yn Neuadd y Penrhyn yn festri Horeb am 7.30 [email protected] Tal-y-bont a Chae Chwarae yr Ysgol Gynradd. BOW STREET Pnawn o weithgareddau i godi arian i apêl llifogydd MEDI 21-22 Dyddiau Sadwrn a Sul Mrs Mair Lewis, 40 Maes Ceiro % 828 102 Ceredigion. Gêmau i blant mawr a bach, ocsiwn Pencampwriaethau Aredig y Pum Gwlad a Chymru y % Lynn Phillips, 1 Cae’r Odyn 820908 addewidion, stondinau cacennau a chynnyrch cartre, Morfa mawr, Llan-non. Am fanylion cysyllter â Mags Anwen Pierce, 46 Bryncastell % 828 337 lluniaeth a chwmnïaeth. 2.00-5.00 Jones 01239 851 451/ 07813 533917 neu Phyllis Harries CAPEL BANGOR/PEN-LLWYN 01974 202 308 Mrs Aeronwy Lewis, Rheidol Banc Blaengeuffordd % 880 645 GORFFENNAF 10 Nos Fawrth Cyfarfod blynyddol Cymdeithas y Penrhyn yn festri Horeb am 7.00 MEDI 24 Nos Lun Noson yng nghwmni Dr Eurfyl ap CAPEL MADOG, CEFN-LLWYD A CAPEL DEWI Eirian Hughes, Lluest Fach % 880 335; Elwyna Gwilym yn Neuadd Rhydypennau am 7.30. Trefnir Davies, Tyncwm % 880 275; Dai Evans, Fferm GORFFENNAF 20 Dydd Gwener Ysgolion Sir gan Plaid Cymru Rhydypennau. Croeso cynnes i % Fronfraith, Comins-coch 623 660 Ceredigion yn cau. ffrindiau ac aelodau o ganghennau eraill. DÔL-Y-BONT % Mrs Llinos Evans, Dôlwerdd 871 615 AWST 4 Dydd Sadwrn Sioe Capel Bangor a’r cylch HYDREF 9 Nos Fercher Noson agoriadol DOLAU Ysgrifennydd: Miss Nerys Daniel, Glynrheidol, Cymdeithas Gymraeg y Borth yn Neuadd y Borth. Mrs Margaret Rees, Seintwar % 828 309 GOGINAN Mrs Bethan Bebb, Penpistyll, Cyhoeddir y Tincer yn fisol o Fedi i Mehefin gan Bwyllgor y Tincer. Argreffir gan y Lolfa, Tal-y-bont. Nid Cwmbrwyno % 880 228 yw’r Pwyllgor o angenrheidrwydd yn cytuno ag unrhyw farn a fynegir yn y papur hwn. Dylid cyfeirio unrhyw LLANDRE newyddion i’ch gohebydd lleol neu i’r Golygydd, ac unrhyw lythyr neu ddatganiad i’r wasg i’r Golygydd. Mrs Mair England, Pantyglyn, Llandre % 828693

PENRHYN-COCH Telerau hysbysebu Mairwen Jones, 7 Tan-y-berth % 820642 Tudalen lawn (35 x 22 cm) £100 TREFEURIG Hanner tudalen £60 Mrs Edwina Davies, Darren Villa Pen-bont Rhydybeddau % 828 296 Chwarter tudalen £30 neu hysbyseb bach ca. 5 x 8 cm £6 y rhifyn - £40 y flwyddyn (10 rhifyn - misol o Fedi i Fehefin); mwy na 6 mis + £4 y mis , llai na 6 mis - £6 y mis. Cysyllter â Rhodri Morgan os am hysbysebu. Y TINCER MEHEFIN 2012 3

CYFEILLION Y TINCER 20 Mlynedd ’Nôl Dyma fanylion enillwyr Cyfeillion y Tincer Mis Mai 2012 £25 (Rhif 189) Hedydd Cunningham, Tyddyn Pen-Y-Gaer, Llandre £15 (Rhif 191) D.England, Pantyglyn, Llandre £10 (Rhif 167) Angharad Morgan, 13 Stryd y Bont, Aberystwyth Fe dynnwyd y rhifau buddugol gan aelodau o’r tim dosbarthu yn festri Bethlehem, Llandre pnawn Mercher Mai 16. Cysylltwch â’r Trefnydd, Bethan Bebb, Penpistyll, Cwmbrwyno. Gog- inan, os am fod yn aelod. Am restr o Gyfeillion y Tincer gweler http://www.trefeurig.org/uploads/cyfeilliontincer2009.pdf

Cwmni Licris Olsorts Ydi mae’r cwmni yn dal ar dir y wobr gyntaf. Roedd y perfformiad Aelodau o Glwb Pêl-droed Bow Street gyda’r tlysau a gyflwynwyd iddynt byw er fod nifer yr aelodau wedi yma yn ragwrandawiad i’r yn ystod y cinio blynyddol; o’r chwith: Paul James, Chris Jones, Aled Davies, lleihau. Un ddrama sydd gennym gystadleuaeth actio drama fer yn Dylan Roberts, James Ward, Eurwyn Williams a Richard Edwards. eleni, sef “Cerdd y Cyffro” drama yr Eisteddfod Genedlaethol. Buom Llun: Arvid Parry-Jones (O’r Tincer Mehefin 1992) newydd sbon gan Emyr Edwards. yn llwyddianus i fynd trwodd. Buom yn cystadlu yng ngŵyl Byddwn yn rhoi perfformiad yn ddrama Y Groeslon ddiwedd mis Theatr Fach y Maes amser cinio Ebrill ond heb gael llwyddiant. dydd Iau, Awst 9fed am 12:00 Yna dechrau Mai dyma fynd i o’r gloch. Os byddwch yn yr Ŵyl Ddrama Corwen a chael y Eisteddfod dewch i gefnogi.

Fferm Wynt Nant-y-moch Cyhoeddwyd Hysbysiad Ymgynghori Cymunedol Ychwanegol ar gyfer cynnig Fferm Wynt Nant-y-moch. Bydd cyfle i weld arddangosfa gyhoeddus yn y mannau canlynol: 4 Gorffennaf Dydd Mercher yn Neuadd Pen-llwyn, Capel Bangor SY23 3LS rhwng 3-8p.m. 5 Gorffennaf Dydd Iau yn y Plas, Machynlleth rhwng 3-8 pm 6 Gorffennaf Dydd Gwener yn Ystafelloedd William Davies, IBERS, Penrhyn-coch SY23 3EB rhwng 3-8 pm 7 Gorffennaf Dydd Sadwrn yn Neuadd Goffa Tal-y-bont SY24 5 HE Am fwy o fanylion gwelir www.ffermwyntnantymoch.com 01654 702720 Y Tincer ar dâp - Mae modd cael y Tincer ar gaset ar gyfer y rhai sydd â’r golwg yn pallu. Cysylltwch â Rhiain Lewis, Glynllifon, Rhoddion 17 Heol Alun, Aberystwyth, SY23 3BB Cydnabyddir yn ddiolchgar y rhoddion Newid dyddiad (% 612 984) isod. Croesewir pob cyfraniad boed Y dyddiad newydd ar gyfer - Cofiwch am gamera digidol y Tincer – mae ar gael i gan unigolyn, gymdeithas neu gyngor. Camera’r Tincer y noson gyda John ac Alun a unrhyw un yn yr ardal fydd am ei fenthyg i dynnu llun ar gyfer y papur Cyngor Cymuned Trefeurig £250 Wil Tân yng Ngwesty Llety o gyngerdd, cinio neu ddigwyddiad a gynhelir o fewn ein dalgylch. Fe’i Cyngor Cymdeithas Y Borth £50 Parc, Aberystwyth yw 15 cedwir gan Mrs Mair Lewis, 40 Maes Ceiro, Bow Street Cyngor Cymdeithas Melindwr £100 Medi. Cadwch eich tocynnau (% 828102). Os byddwch am gael llun eich noson goffi yn Y Tincer Cyngor Cymdeithas Tirymynach £300 tan y pryd hynny! defnyddiwch y camera. Cyngor Cymuned Genau’r-glyn £200 4 Y TINCER MEHEFIN 2012

Annwyl Olygydd, Carwn gywiro un ffaith yn adroddiad ardderchog O’r Cynulliad - Elin Jones AC Y Tincer ar ganlyniadau etholiadau’r Cyngor Sir yn rhifyn Mai (t. 10). Ers fy ngholofn ddiwethaf, Mae’r llifogydd mawr Nid oedd y cynnydd ym mhleidlais y Cyng. Paul rydym wedi gweld newid yng a’r difrod a welwyd mewn Hinge yn gymaint ag a nodwyd. Cododd ei bleidlais nghyfansoddiad gwleidyddol cymunedau yng ngogledd o 434 yn 2008 i 544 yn 2112, ac nid o 434 i 601 fel a arweinyddiaeth y Cyngor Ceredigion yn golygu na nodwyd yn eich papur. Sir yma yng Ngheredigion. fydd nifer ohonom byth yn Wedi’r etholiadau a anghofio mis Mehefin 2012. Yn gywir, gynhaliwyd ar 03 Mai, mae Ers y trychineb, rwyf wedi Cyfaill i’r Tincer Plaid Cymru wedi ffurfio ymweld â nifer o’r ardaloedd clymblaid gyda’r grŵp o gafodd eu heffeithio i Cafwyd enw a chyfeiriad Cyfaill i’t Tincer gynghorwyr annibynnol a’r weld y sefyllfa dros fy hun. grŵp ‘Llais Annibynnol’, ac Mae’n amlwg y bydd nifer Mae Cyfaill i’r Tincer yn gywir! Yn ddamweiniol felly ffurfio Cabinet newydd o bobl allan o’u cartrefi am gadawyd y canlyniadau allan o rifyn Mai - dyma rai yn cynnwys cynrychiolwyr o’r gyfnodau sylweddol, ac 2012 a 2008 tri grŵp gwleidyddol. Dyma’r tro cyntaf i ni rwyf wedi galw ar y cwmnïoedd yswiriant i gael aelodau o Blaid Cymru yng Nghabinet ddarparu cymorth a phrosesu taliadau cyn y Cyngor Sir, a’r tro cyntaf i ni weld y gynted â phosib. Blaid yn arwain ar y Cyngor Sir. Hoffwn Wrth ymweld â’r cartrefi a’r busnesau a CANLYNIADAU felly longyfarch y Cyng Ellen ap Gwynn effeithiwyd gan y llifogydd, roeddwn hefyd 2012 a’i chyd-gynghorwyr o grŵp y Blaid ar y yn falch i weld y cymunedau lleol yn dod datblygiad hwn ac rwy’n edrych ymlaen at at ei gilydd, gyda phobl yn rhoi cymorth Y BORTH barhau i gydweithio gyda’r Cynghorwyr Sir i’w cymdogion. Rwyf hefyd wedi talu Shaun Bailey (Plaid Geidwadol Cymru) 72 – hen a newydd – beth bynnag eu lliwiau teyrnged i’r gwasanaethau brys ac achub James Whitlock Davies (Annibynnol) 292 gwleidyddol. am ymateb mor effeithiol i’r sefyllfa wrth Ray Quant (Annibynnol) 358 ETHOLWYD Yn ystod yr wythnosau diwethaf, rwyf iddi ddatblygu. wedi mynychu nifer o ddigwyddiadau Fodd bynnag, rhaid i ni edrych i’r MELINDWR ar hyd a lled yr etholaeth. Fe fynychais dyfodol, ac rwy’n awyddus i sicrhau Rhodri Davies (Plaid Cymru) 601 ETHOLWYD ddigwyddiad arbennig a gynhaliwyd yn bod camau’n cael eu cymryd i osgoi Fred Williams (Democratiaid Rhyddfrydol Cymru) 255 Aberystwyth gan Lywodraeth Cymru i sefyllfaoedd o’r fath yn y dyfodol. Rwyf felly nodi cwblhau’r llwybr sy’n rhedeg ar hyd yr wedi galw ar Asiantaeth yr Amgylchedd i TIRYMYNACH arfordir yng Nghymru. Roeddwn hefyd yn fonitro ein hafonydd i wneud yn siŵr nad Paul Hinge (Democratiaid Rhyddfrydol Cymru) bresennol wrth i’r Gweinidog Addysg agor oes coed neu silt yn cronni ynddynt ac yn 601 ETHOLWYD adeilad newydd sefydliad IBERS, Prifysgol rhwystro’r llif ar adegau pan fydd llawer o Jaci Taylor (Plaid Cymru) 255 Aberystwyth, yng Ngogerddan. ddŵr ynddynt. Yn ôl fy arfer, fe fynychais Eisteddfod Gwnes hefyd fynychu nifer o TREFEURIG Teulu James Pantyfedwen ym ddigwyddiadau ar hyd a lled y sir yn Dai Mason (Annibynnol) 422 ETHOLWYD Mhontrhydfendigaid ar benwythnos Calan ystod y mis. Roeddwn yn falch i dderbyn Dai Suter (Plaid Cymru) 300 Mai, a gwnes fwynhau safon y cystadlu’n gwahoddiad i fynychu’r seremoni i urddo fawr. Hoffwn longyfarch cystadleuwyr lleol Maer newydd tref Llambed, ac rwy’n ar eu llwyddiannau, a gobeithiaf y byddant dymuno’n dda i’r Cyng Kistiah Ramaya wrth 2008 hefyd yn cystadlu yng Ngŵyl Fawr Aberteifi iddo gychwyn ar ei dymor. ac Eisteddfod Pantyfedwen, Llanbedr Pont Fe ymwelais â rali flynyddol y Ffermwyr Y BORTH Steffan. Ieuainc, a gynhaliwyd eleni ar fferm James Whitlock Davies 333 Yn Llambed, fe fynychais y dathliadau i Llechwedd, . Eleni eto, roedd Ray Quant (Annibynol) 436 ETHOLWYD nodi pen-blwydd cartref Hafan Deg yn 50 yna gystadlu o’r safon uchaf, a hoffwn oed yn ddiweddar. Roedd hi’n dda gweld longyfarch CFfI Tal-y-bont am ddod i’r brig MELINDWR cymaint o wynebau cyfarwydd wedi dod eleni. Rhodri Davies (Plaid Cymru) 489 ETHOLWYD ynghyd i nodi’r digwyddiad, ac roeddwn Yn olaf, cefais gyfle i ymweld â’r Ganolfan Fred Williams (Dem. Rhyddfrydol Cymru) 432 yn falch i gael cwrdd â rhai o drigolion Ddydd newydd yn Aberystwyth yn presennol y cartref. Rwy’n gwybod eu bod ddiweddar. Roedd llawer o wrthwynebiad TIRYMYNACH hwythau, fel yr wyf i a thrigolion y dref, yn yn y dref i’r bwriad o adleoli’r gwasanaeth Paul Hinge (Dem. Rhydd. Cymru) 434 ETHOLWYD ddiolchgar iawn am y gwasanaeth mae’r o’r hen adeilad ar Goedlan y Parc i fod Penry James (Plaid Cymru) 420 cartref a’r staff ymroddedig yn ei ddarparu gyda’r llyfrgell a’r archif yn Neuadd y i henoed yr ardal. Dref. Cyflwynwyd deiseb yn erbyn yr TREFEURIG Yn olaf, roeddwn yn bresennol yn adleoli i Bwyllgor Deisebau’r Cynulliad Dai Suter (Plaid Cymru) 461 ETHOLWYD ail-agoriad swyddogol Neuadd Goffa Cenedlaethol, ac fe gefais fy ngwahodd i Martin John Squires (Dem. Rhyddfrydol Cymru) 108 . Rwy’n ymwybodol iawn o’r ymuno ag aelodau’r pwyllgor hwnnw wrth Kari Walker 99 gwelliannau a’r buddsoddi i wella’r neuadd iddynt ymweld â’r Ganolfan yn ei lleoliad a’r cyfleusterau yno dros y misoedd newydd a chanfod barn y defnyddwyr. diwethaf, ac rwy’n gobeithio y bydd Bydd aelodau’r Pwyllgor Deisebau yn awr ytincer trigolion Tregaron yn falch iawn gyda’r yn ystyried eu hymateb i’r adleoli yn sgîl yr @googlemail.com neuadd ar ei newydd gwedd. ymweliad. Y TINCER MEHEFIN 2012 5

Y BORTH

Ysgol Sul St Matthew Sul, eu teuluoedd a ffrindiau. Mae’r Ysgol Sul yn gobeithio codi mwy na £600 Dydd Sul Mai 6ed conffyrmiwyd pedwar o blant ar gyfer yr elusen arbennig yma. Er fod rhai yr Ysgol Sul - , Eleanor, Sam, Andrew a Dion - ohonom yn arafach na’r lleill ( tua 45 munud gan Esgob Wyn Evans. Roedd yn wasanaeth yn hwyrach) cawsom groeso mawr ar y diwedd hyfryd a chefnogwyd y plant gan deulu, ffrindiau gan y Trefnwyr, Radio Ceredigion a ffrindiau a chynulleidfa. Roeddym mor bles fod ein ffyddlon, teulu a chefnogwyr oess wedi aros mor ficer ni, y Parchg Cecilia Charles wedi gwella hir ar y linell. Dathlwyd wedyn gyda bwffe yn y o’i hanwylder ac yn ol yn yr eglwys ar gyfer y Borth wedi ei drefnu gennym ni. Diolch i bawb diwrnod yma. am eu cefnogaeth ardderchog. Rydym mor falch o ymroddiad y plant a’u Pan fydd y gwyliau drosodd ac y byddwn cefnogaeth ffyddlon i’r eglwys a’r ysgol Sul. Fe’u yn ol i normal edrychwn ymlaen i weithio ar cynorthwywyd yn eu paratoad ar gyfer y bedydd ein tri murlun yn ffau yr Ysgol Sul gyda Stuart esgob gan ddau arweinydd ieuenctid gwych o Williamson-Evans, un o dadau yr Ysgol Sul a Eglwys Mihangel Sant, Aberystwyth - Hannah gynorthwyodd i gynllunio a gwneud y to Arch a Dan. Fe roesant i’r plant ddealltwriaeth Noa. Bydd y byrddau yn darlunio ‘Y Geni’, ‘Y ddyfnach i’r cam oeddynt yn ei gymryd gan eu Croeshoeliad’ ac ‘ Esgyniad’ yr Iesu. Rydym cynorthwyo i ddeall mwy am y Beibl a bywyd mor lwcus i gael cymorth ac ysbrydoliaeth Cristnogol trwy eu ffyddlondeb a’u ffydd, cystal artist a Stuart. Nid yw athrawes yr ysgol trwy gêmau a sgyrsiau a darlleniadau a thrwy Sul yn gallu gwneud mwy na dynion priciau drafodaethau. fel y gall y plant ddweud ! Diolch Stuart oddi Roedd y lluniaeth dan ofal aelodau’r eglwys wrthym i gyd. a’r teuluoedd a hoffem ddiolch i bawb oedd Fe gymerwyd Julie Galt o’r Borth, yn sal ynghlwm â’r achlysur am ei wneud yn ddiwrnod ynanffodus ar Fai 6ed yn y Gwasanaeth mor arbennig i’r plant. Conffyrmasiwn yn Eglwys St Matthew. Daeth Fe gymerodd y merched canlynol o’r ysgol Gerald - Parafeddyg Ymateb Cyflym a thîm Sul ran yn y Ras am fywyd yn Aberystwyth ar Ambiwlans Awyr Cymru ac aed a Julie i Ysbyty Fai 13eg: Megan, Erin, Hannah, Eleanor, Finlay, Treforus. Mae’n dda gallu dweud ei bod erbyn Toohey, Anna, Mac, Lili, Eliza, Skye ac Elfie. hyn gartref ac yn gwella. Pod dymuniada da iddi Cawsant gefnogaeth dda gan fechgyn yr ysgol am wellhad buan a llawn. Andrea Warrington-Westley a Jeffrey Evans a briodwyd ar 28 Ebrill, 2012, yng Nghofrestfa Aberystwyth. Cynhaliwyd y wledd yng Nghlwb Brynrodyn, Y Borth. Treuliwyd y mis mêl yn Nhwrci ac maent wedi cartrefu yn Y Borth.

O’r chwith i’r dde: Dion Ellis-Clark, Andrew Fielding, Esgob Wyn Evans, Sam Trubshaw, Eleanor Williams. Priodwyd Megan (Ynyswen, y Borth) fymryn yn hwyr yn cyrraedd gan fod a Robert o Langynwyd yn Eglwys Sant Harry Hosker a Guy Pargeter osod Matthew ar bnawn Gwener y 25ain cwinten ar draws y ffordd,ac roedd o Fai. Roedd y gwasanaeth dan ofal rhaid i Dad Meg dalu i gael rhyddhau’r TACSI EDDIE Y Ficer Cecilia Charles a chafwyd rhaff a chyrraedd y seremoni! Wrth TACSI AR GYFER POB anerchiad gan y Parchg Evan Morgan, adael yr Eglwys chwaraeodd Eurgain ACHLYSUR, A CHAR ADDAS O (Salem, Caerdydd). Hoffai’r teulu ‘Clychau Aberdyfi’ a ‘Bugeilio’r Gwenith SAFON UCHEL I’R ANABL. ddiolch i lu o ffrindiau a ddaeth i’r Gwyn’, dwy gân werin o ardaloedd y Mr. BYSUS MINI AR GAEL HEFYD eglwys, yn ogystal â diolch i Eurgain a Mrs. Evans newydd; yna cafwyd taith FFONIWCH: Rowlands am chwarae’r organ, Joy fer a chofiadwy i Ynys-las cyn dathlu Cook am warchod clwyd y rheilffordd ar y dec tu fas i Ynyswen yn yr heulwen CONNIE AR 828 642 ac i Susan James am ganu’r gloch a braf a gafwyd y diwrnod hwnnw. TINA AR 07790 961 226 helpu’n gyffredinol. Roedd y briodferch Llun: Sadie Everard 6 Y TINCER MEHEFIN 2012

BOW STREET

Suliau Gorffennaf - Medi Yna darllenodd ein hysgrifenyddes, Liz Jones Llun: Anthony Pugh gofnodion cyfarfod blynyddol 2011 ac fe’i cafwyd Garn 10 a 5 yn gywir. www.capelygarn.org Ar ôl mynd dros raglen y flwyddyn diolchodd Mair i’r ysgrifenyddes a’r drysoryddes am eu Gorffennaf gwaith trwyadl ac hefyd i’r pwyllgor. 1 Cynwil Williams Yna cyhoeddwyd y swyddogion am y flwydyn 8 Oedfa’r ofalaeth nesaf 2012- 2013:- 15 Bugail 22 Rhidian Griffiths Beti Griffiths Llywydd – Brenda Jones; 29 Terry Edwards Is-lywydd – Marian Beech Hughes Ysgrifennydd – Joyce Bowen; Awst Is-ysgrifennydd – Janet Roberts; Priodas 5 Yn Noddfa I’w drefnu Trysorydd – Bet Evans; 12 M.J. Morris Is-drysorydd – Bethan Hartnup Priodwyd Rhian Jones, Penlonlas, Tal-y- 19 Yn Noddfa I’w drefnu bont (gynt o Bow Street) a Clive Morgan o 26 Lewis Wyn Daniel Y pwyllgor – Mair Lewis, Elizabeth Jones, Beryl Benparcau yn Eglwys Dewi Sant, Tal-y-bont Hughes, Meinir Roberts gyda Gaenor Jones yn ar 2 Mehefin 2012. Cynhaliwyd y wledd yng Medi aelod newydd. Ngwesty’r Marine a threuliwyd y Mis Mêl yn 2 Hywel Slaymaker Nhwrci. Dymuniadau gorau iddynt. 9 Bugail Yn canlyn cafwyd hwyl yn chwarae BINGO dan 16 Bugail ofal medrus iawn Richard Gethin yna gorffenwyd 23 Harri Parri gyda phaned wedi ei pharatoi gan Mair a Meinir. 30 Goronwy Prys Owen Enillwyr y raffl oedd Ann Jones a Lisa Davies. wrth yr organ. Fe’i clywais yn canmol pob gweinidog o Christmas Lloyd hyd at Wyn Morris, Noddfa Nos Lun Mehefin y 11eg aeth criw ohonom ar fws a chanmol J.T.Rees am roi sglein ar ganu plant Awst i Bontarfynach i ymweld â’r “Caban” i weld Sarah a phobl. Am ei fod yn gyfeillgar gyda’i wyrion 5 Bore Richard H. Lewis Bunton yn gwneud ei siocledi hyfryd moethus. Gwilym a Ceredig roedd Trefor gyda Gwynfor 12 Yn y Garn Dysgwyd a rhyfeddwyd llawer!! Yna cafwyd ei gefnder yn cael chwarae ym Mronceiro a dod 19 Bore Richard H. Lewis pryd o fwyd hyfryd wedi ei baratoi gan ei rhieni. i ‘nabod J.T.Rees y tad-cu. Ym 1931 tynnwyd 26 Yn y Garn Roedd pawb wedi cael noson wrth eu bodd ac llun y pedwar cyfaill y tu allan i Fronceiro yn eu anghofiwyd am unrhyw ddeiet gyda chyfle i brynu’r trowsusau byr! ac yn ddiweddarch pan ddeuai Medi siocled!! Dyna oedd diweddglo bendigedig i’r Ceredig o America at Morfudd ei chwaer, roedd 30 2pm Gwasanaeth Diolchgarwch Noddfa: flwyddyn. rhaid tynnu llun y pedwar yn yr un drefn – o’r Y Parchedig D A Lenny. chwith, Gwilym, Ceredig, Trefor a Gwynfor - hyd Croeso yr olaf ym 2009, 78 mlynedd ar ôl y cyntaf. Am eu Cydymdeimlad bod yn hoff o chwarae criced roedd bat ym mhob Croeso i Susan a Simon Herron, Owain a Dylan, llun ac ar yr un olaf yr oedd ‘340 not out ‘. Cydymdeimlwn â Dai, Auriel, Mark a Ruth , fydd yn symud o Aberhonddu i 37 Bryncastell Wedi colli Gwilym a Trefor aeth y ‘Big Four’ Trewylan, ar farwolaeth mam Dai yn ddiweddar - ddechrau Gorffennaf. Bydd mam-gu a tad-cu ym fel y galwent eu hunain yn ddau, roedd Gwynfor Ethel Evans, . Maes y Garn yn falch iawn o gael y teulu yn nes.

Llongyfarchiadau Trefor Lewis

Llongyfarchiadau mawr i deulu Gaerwen. Mae Ganed Trefor ar 17 Mai 1921, yn Bod Gwilym, Pen- Dilys Baker-Jones wedi dod yn hen fam-gu yn y-garn, yn fab i Alser ac Elizabeth Lewis, ac yn ddiweddar. Ganwyd efeilliaid bach - Tomos Hedd frawd i Gwilym ac i’r efeilliaid Buddug ac Anna. a Dylan Hedd - i Meinir a Sion, Aber-arth. Pob lwc Wedi colli Buddug ym 1954 a Gwilym ym 1962 ar i’r gwarchod! ôl salwch hir, mae’n chwith meddwl mai dim ond Anna sy’n goroesi. Roedd gwreiddiau Trefor yn Merched y Wawr Rhydypennau ddwfn yn yr ardal, a theulu’i dad yn weithgar yn y capel a’r gymuned. Ein cofion at Gwen y gyfnither Ar nos Lun Mai y 14eg cawsom ein cyfarfod gant oed yng Nghartref Tregerddan. Byddai Trefor blynyddol dan lywyddiaeth Mair Lewis. yn sôn yn aml am Ann a Tom Hughes, Tŷ Capel Dechreuodd y noson drwy gydymdeimlo â’n y Garn, rhieni’i fam, a’i fodryb Neli a olynodd y trysoryddes, Beryl, ar golli perthynas a llongyfarch rhieni i wasanaethu’r capel gyda David Rice ei Elen ar ddod yn fam-gu. phriod. Soniai hefyd am ei fodrybedd Marged Yna llongyfarchwyd yr aelodau a aeth i’r Ŵyl Fai Jenkins a Sally Shakespeare, a’i ewythr William, tad yn lle cafodd Brenda Jones y cyntaf am Gwynfor. ei jam, Mair Davies y trydydd am ei spwng a Shân Ag yntau’n mynd a dod at ei fam-gu dafliad Hayward y trydydd am ei châs i ffôn symudol. carreg o’i gartref bu’r capel a phopeth a ddigwyddai Diolch iddynt hwy daeth y gangen yn drydydd yn y ynddo’n bwysig iddo gydol ei oes hir ac yntau’n rhanbarth. addoli yno’n ffyddlon ac wrth ei fodd fod Kathleen Y TINCER MEHEFIN 2012 7

rwy’n diolch am y cyfeillion eraill yn y rhes, rhan werthfawr o’r gymdogaerth dda. Wedi bod gyda phedwar o weithwyr y Dolau yn adeiladu gwersyll Tonfannau (‘nhad yno ‘run pryd) ymunodd Trefor â’r awyrlu ym 1942 ac yn yr Alban cyfarfu â’i gyfnither Peggy Shakespeare, ac â Mary Mowbray, merch fferm Kirkton, Tealing, bum milltir o Dundee, a’i phriodi ym 1944. Ar ôl geni Kathleen dychwelwyd i Ben-y-garn lle ganed Leslie. Yn ôl i’r Dolau, i’r capel ac i chwarae i dîm pêl-droed y pentref a manylu’n ddiddorol ar aml i sgarmes yn enwedig y gêmau yn y Borth. Mae’n Merched y Wawr Rhydypennau werth cofio sylw Dei Hughes, Boston, blaenor 1953 yw rhai o’r digwyddiadau pwysig sydd wedi yn Libanus (Gerlan) a chefnogwr selog ei dîm: cael eu dogfennu a’u rhoi ar y wefan. Yn ogystal Buddugwyr Gŵyl Rhanbarth Ceredigion yn ‘If you ever played for Borth against Bow Street â chyfweliadau gyda chyfranwyr a ffilmiau, mae’r Llandysul. without committing a single foul, then you are a wefan a elwir Cof a’r Cyfryngau yng Nghymru, Brenda Jones, cyntaf am wneud Jam, Mair gentleman!’ hefyd yn cynnwys mapiau, dogfennau a lluniau. Davies, trydydd am gacen siocled, a cas ffôn Daeth y teulu a chyfeillion i’r Garn brynhawn Iwan Rhys Morus, Y Lôn Groes, Athro mewn symudol wedi ei wneud gan Shan Hayward Llun 11 Mehefin i gynhebrwng Trefor, arweiniwyd Hanes yn Adran Hanes a Hanes Cymru oedd yn (a oedd yn absennol am ei bod wedi cael y gwasanaeth gan y Parchedig Wyn Rhys Morris yn cyfarwyddo’r prosiect. triniaeth ar ei phen-glin, ond mae’n gwella’n cael ei gynorthwyo gan y Parchn. Richard Lewis, dda). Daeth y gangen yn drydydd yn y Elwyn Pryse a W.J.Edwards. Alan Wynne Jones Profedigaeth Rhanbarth. oedd wrth yr organ. Wrth ddiolch am Trefor, a Mary - fu farw yn 2005 - cydymeimlwn â Kathleen, Er i driniaeth ein ffrind Tegwen Pryse yn Ysbyty Leslie a Sue, Anna, a’i theulu, Meinir, Billie a Treforys fod yn llwyddiannus daeth y newydd trist Moira o’r Alban, a gweddill y perthnasau. am ei marwolaeth yn gynnar fore Sul diwethaf. Yr gyda ni yn yr angladd ac anfonwn ein cofion ar W.J. ydym yn cydymdeimo o galon ag Elwyn, Maldwyn draws y moroedd at Ceredig. Ar ôl gadael Ysgol a’i deulu yn eu colled ac yn eu sicrhau fod cylch Rhydypennau aeth Trefor yn brentis masiwn yn 14 DIOLCH - Mae Kathleen a Leslie am ddiolch eang o gyfeillion yn meddwl amdanynt. Bydd oed at adeiladwyr adnabyddus y Dolau a byddai’n i deulu a chyfeillion am bob cymorth yn eu teyrnged i Tegwen yn ymddangos yn rhifyn Medi. cyfeirio at John Edmund Jones y ‘bos’ a Glyn ei profedigaeth, i Feddygfa’r Borth, a Chartref nai yn aml. Byddai’n hoffi enwi’r masiyned a’r seiri Cwmcynfelyn. Diolch hefyd am y cardiau, Llongyfarchiadau a dweud mai dim ond John Gwynfa a Wynford y galwadau ffôn, y cyfraniadau ariannol, ac i’r Evans sy’n fyw o blith y criw mawr. Clod i grefftwyr gwragedd am baratoi’r te yn y festri. Ein llongyfarchion i Shirley Rowlands, 42 y Dolau oedd fod adeiladwyr Aberystwyth yn Tregerddan, ar ddathlu’i phen-blwydd yn 70 oed dweud ei bod yn hawdd adnabod eu gwaith. Digwyddiadau hanesyddol Cymru wedi ar 5 Gorffennaf. Diolch iddi am ei holl waith gyda’r Wedi dyddiau’r Dolau bu Trefor yn gweithio yng eu dal ar-lein henoed a chofion at Ernie a hithau. Ngogerddan ac yn ofalwr Neuadd Rhydypennau. Gan i Trefor sôn droeon y dylwn groniclo hanes Mae ymchwil gan Brifysgol Aberystwyth Cydymdeimlad y Dolau rwy’n gobeithio y gallaf lunio ambell sydd yn cofnodi atgofion pobl o wylio rhai o bennod yn deyrnged i gyfraniad nodedig William ddigwyddiadau mwyaf arwyddocaol Cymru ar y Mewn Cartref Gofal yn yr Amwythig ar 8 Jones a’i ddisgynyddion. Wedi iddo godi tai ym teledu rhwng 1950 - 2000, nawr i’w weld ar wefan Mehefin, bu farw Lewina Howells, gynt o 16 Mhenrhyn-coch a Bwstryd roedd yn ymfalchio newydd www.cofarcyfryngau.co.uk Digwyddiadau Tregerddan, gweddw Meurig, mam Eleri ac Eifion, o gael byw yn y tŷ a gododd yn Nhregerddan. ym hanesyddol megis trychineb Aberfan ym 1966, a chwaer Phyllis a’r diweddar Elwyn a Hywel. 1951. Buom yn gymdogion o hynny hyd heddiw ac Streic y Glowyr ym 1984 a Choroni’r Frenhines ym Cydymdeimlwn â nhw a gweddill y perthnasau. Bu’r angladd yn Eglwys ar 16 Mehefin. Cynllun Goleuadau Bow Street Ennill Tlws Llongyfarchiadau mawr i Nia Cêt Weaver, disgybl Yn sgil gweithio ar y cyd rhwng Mae’r cynllun goleuadau ymateb i ostyngiad yn llif traffig yn Ysgol Uwchradd Caereinion, ar ennill Tlws staff goleuadau stryd Cyngor yn cyflawni safonau modern yn ystod yr amserau yma. Coffa Ted Breeze Jones yn Eisteddfod yr Urdd Sir Ceredigion ac Asiantaeth ac fe’i gynlluniwyd i leihau Mantais arall y cynllun yw eleni. Dyfarnwyd y wobr i Nia am am y print Cefnffyrdd Canolbarth Cymru effaith llygredd golau ar yr nad oes bellach angen cynnal monocrom gorau yn yr adran ffotograffiaeth, a gosodwyd cynllun goleuadau amgylchedd. Mae’r llusernau’n archwiliadau rheolaidd yn chyflwynwyd y tlws iddi ar ddydd Llun cyntaf yr arloesol ar hyd yr A487 drwy defnyddio Deuodau Golau ystod y nos am fod pob golau Eisteddfod. Mae’n siŵr bod ei nain a’i thaid, sef Bow Street. Mewn erthygl a (L.E.D’s) i greu golau gwyn ac yn medru adrodd am unrhyw Bryn a Meinir Roberts, Maesymeillion, Bow Street gyhoeddwyd yn ddiwedd yn o ganlyniad mae’n lleihau’n nam drwy’r rhwydwaith ffôn yn falch iawn o’i llwyddiant. Dymuniadau gorau y cylchgrawn cenedlaethol sylweddol costau rhedeg y symudol. Os bydd golau ddim iddi i’r dyfodol. Lighting cyfeiriwyd at y cynllun a sicrhau bod y system yn gweithio caiff e-bost ei cynllun fel yr un “Cyntaf ar yn fwy dibynadwy. Yn ogystal anfon yn uniongyrchol i staff y Beryl Cadman gyfer Cymru” ac “o’r safon mae pob golau yn gostwng 25% goleuadau stryd yn eu hysbysu uchaf ” rhwng canol nos a 5am mewn o’r broblem. Saith mis ar ôl colli’i phriod Clayton bu farw Beryl 8 Y TINCER MEHEFIN 2012

... parhad BOW STREET ABER-FFRWD A

Cadman, 14 Tregerddan, yng nghartref Plas y Daethom ni fel teulu o Daliesin i 3 Tregerddan CHWMRHEIDOL Dderwen, Caerfyrddin, fore Sadwrn 16 Mehefin, ar 29 Tachwedd 1951 i dŷ newydd, da a godwyd Mae y mis yma wedi bod yn un anodd iawn i ar fore angladd ei chymdoges Lewina Howells gan Glyn Jones a chrefftwyr y Dolau, ac ymhen ardal y Tincer a thu-hwnt. ‘Rydym yn meddwl yn Eglwys Llangorwen. Gyda chilio Trefor Lewis blwyddyn wedi i Clayton a Beryl briodi cartrefodd o ddifrif am bawb sydd wedi dioddef oherwydd wythnos ynghynt mae colli tri o Gymry Cymraeg y ddau yn rhif 14, gefn-gefn i ni. Daeth Helen a y llifogydd ac yn gobeithio y bydd y tywydd yn Tregerddan, oedd yn rhan o’r gymdogaeth dda Ken i lenwi a llonni’r aelwyd ac ymhen amser gan fwy ffafriol am weddill yr haf. yma, yn brofiad chwithig. Roedd Beryl yn falch fod yr wyresau Siân Eleri a Rhian Angharad, a maes o law cafodd y ddau gwmni’r genhedlaeth nesaf pan Gwenda a minnau wedi dychwelyd i fod yn gwmni Te Jiwbili i Clayton a hithau a diolchwn am y seiadau hyfryd aned Alyssa a Ryan. yn eu cwmni. Yn Adroddiad y Garn am 1971 cafwyd teyrnged Cafodd pawb yn yr ardal wahoddiad gan Un o blant Alfred a Jane Williams oedd Beryl, hyfryd i Alfred Williams, tad Beryl fu farw ar 4 Statkraft i ymuno yn y Ganolfan Groeso ar dau yr oedd eu gwreiddiau’n ddwfn yn Bow Medi, ac mae’n werth dyfynnu am ei bod yr un brynhawn Sul Mehefin 3ydd i gael te i ddathlu’r Street a Phenrhyn-coch,a dychwelsant i fwthyn mor addas am Beryl: ‘Distaw a bonheddig fel y Jiwbili.Er gwaethaf y tywydd cafwyd prynhawn Gogerddan ac yna i Dregerddan ar ôl bod yn siaradai ac y crefyddai. Un o ffyddloniaid oedfa digon dymunol. Diolch i staff Statkraft. amaethu fferm y Bargoed rhwng Llwyncelyn bore Sul a thystiodd yn ei ffordd dawel ei hun i’r fendith a gâi. Yr oedd yn awyddus iawn i’w deulu a Llannarth. Roedd pump o blant ar yr aelwyd Hwyl wrth farnu a bu farw Mary, Goronwy, Alun a Dewi o flaen arddel crefydd a hyfryd crybwyll iddo fagu mab i Beryl. Roedd y Bargoed yn ymyl Nantgwynfynydd fod yn flaenor. “Efe a brydfertha y rhai llednais ag Dymuniadau gorau a rhwydd hynt i Dafydd (cartref Nans Morgan, Llandre) a Llwynderw lle iachawdwriaeth, ffydd y rhai dilynwch gan ystyried Morris, Neuadd Parc, a fydd yn beirniadu ceffylau ‘roedd cefndryd a chyfnitherod Nans yn byw, a diwedd eu hymarweddiasd hwynt” LLEDNAIS – Adran C yn y Sioe Frenhinol ym mis Gorffennaf. Joyce un ohonyn nhw yn ffrind agos i Beryl. Gan mwyn, bonheddig, gwylaidd, diymhongar”. fy mod innau o’r un teulu clywais Joyce yn sôn Bu Beryl yn addoli’n gyson yn y Garn tra am gerdded gyda’i gilydd i’r Ysgol, yr Ysgol Sul a’r medrodd, ac yn Oedfa Cartref Tregerddan a Oedfa, a mynd yn ddiweddarach i ddawnsio ar nos chefnogi popeth ddigwyddai yno ac ym moreau MADOG Sadwrn yn a cholli’r bws ambell dro! coffi Afallen Deg. Dirywiodd iechyd Beryl a hithau Suliau Gorffennaf - Medi Daliodd Beryl ati i ddawnsio yn Aberystwyth yng fel ninnau yn ddiolchgar am fawr ofal Clayton Madog 2.00 nghwmni Clayton. ohoni. Byddwn yn parhau i gofio’r ddau fraich ym Dechreuodd Beryl weithio yn ifanc yn siop mraich o gwmpas Tregerddan. Cydymdeimlwn Gorffennaf ddillad enwog Tom Ellis, Aberystwyth, a daliodd â Helen, Ken a gweddill y teulu a diolchwn am 1 Cynwil Williams ati wedi priodi. Rwy’n ei chofio yno pan euthum gael cwmni’r un hardd a hawddgar am drigain 8 Oedfa’r ofalaeth innau i siop ddillad E.T.Lewis / House mlynedd. 15 Bugail ym 1953. Roedd Beryl yn gymeradwy gan ei Daeth y teulu, cymdogion a chyfeillion i’r 22 Rhidian Griffiths chydweithwyr a’r penaethiaid yn y siop a’r un Garn i ddiolch am ffydd a llafur Beryl cyn mynd 29 Terry Edwards fu’r hanes pan fu am ymron ugain mlynedd yn wedyn i’r Amlosgfa. Arweiniwyd y gwasanaeth gweithio i Gwilym a Megan Tudur yn Siop y Pethe. gan y Parchedig Wyn Rhys Morris y Bugail ac Awst Un fu’n cydweithio gyda hi yno oedd Ivonne fe’i cynorthwywyd gan y Parchn. W.J.Edwards 5 I’w drefnu Owen, Gaiman, Patagonia, oedd yn galw i’w gweld a Richard Lewis. Kathleen Lewis oedd wrth yr 12 M.J. Morris bob tro y deuai am dro i Gymru. organ. W.J. 19 I’w drefnu 26 Lewis Wyn Daniel

GOGINAN Medi 2 Hywel Slaymaker Profiad Bythgofiadwy arwyr o’r byd ffilmiau sef Michael Sheen. Mae 9 Bugail Michael Sheen wedi bodloni bod yn Llysgennad 16 Bugail Cafodd Rhys Bebb, Blaendyffryn gynt wythnos i “Cadwch Cymru yn Daclus”, ond er mai i Eco 23 Harri Parri anhygoel yn rhinwedd ei waith mis diwethaf. Fe Ysgolion mae Rhys yn gweithio roeddent eisiau 30 Goronwy Prys Owen fu Shân Cothi yn ei gyfweld yn y Ffair Wanwyn, ei brofiad o wneud ffilm o’r anerchiad wnaeth Llanfair-ym-Muallt a ddangoswyd ar y teledu Michael Sheen tra yn derbyn ei swydd newydd. Cydymdeimlad ar y nos Lun ganlynol. Pedwar diwrnod yn Barn Rhys o’r actor oedd ei fod yn fonheddig ddiweddarach fe deithiodd i Lundain gyda’i iawn a chanddo wir gariad am ei gynefin (Port Cydymdeimlwn yn ddwys iawn â Cledan Jones, gydweithwraig i wneud cyfweliad gyda un o’i Talbot) a Chymru. Tŷ Mawr a Mary a Malcolm Butler a’r teulu,

Foelgastell, Sir Gaerfyrddin, ar farwolaeth Ymddeol eu chwaer Gwen yng Nghartref Pennal View, Blaenpennal. Pob lwc i June Baxter, Oakdale, ar ei ymddeoliad o’r gwaith gweinyddu yn y Brifysgol. Gobeithio y bydd hi a Colin yn medru ymlacio ond fe fydd hynny yn anodd gyda’r wyrion. DÔL-Y-BONT

Croeso Pen blwydd Hapus

Braf yw croesawu Andy a Mary Rendall i Tŷ Pen blwydd Hapus i John Cory, Bryngwyn, ar ei Glas. Gobeithio y byddant yn hapus yn ein plith. ben blwydd yn 60 ganol mis Mehefin. Y TINCER MEHEFIN 2012 9

PEN-LLWYN / CAPEL BANGOR

Newydd ddyfodiad ffansi, a dewiswyd y gorau gan y Cyngh, Rhodri Davies, tasg eithaf anodd mae’n siwr. Llongyfarchiadau i Aled a Nia, Ystrad, ar Derbyniodd yr enillwyr rosette yr un. ‘Roedd yna enedigaeth eu merch fach Manon Grug, ar Mai hefyd ddarn arian £5 y Jiwbili i bob plentyn a 19eg , chwaer i Megan Fflur ac Efanna Mair. oedd yn bresennol. Llawer o ddiolch i’r holl drefnwyr am eu Ysbyty gwaith, cyn, yn ogystal ac ar y diwrnod - prynhawn bythgofiadwy i’r plant mae’n siwr, a Yn falch clywed fod Mr Elwyn Jones, mwynhâd llwyr i’r oedolion yn sicr. Abercwmdolau, yn teimlo yn well wedi ei arhosiad yn yr ysbyty yn ddiweddar. Colli aelod arall Gwelir Rhydian yn y rhes ganol, y trydydd Cofion Bu Mrs Enid Vaughan, Maesawel, farw yn 80 o’r chwith oed, ar y 16eg o Fai yn Ysbyty Tregaron. Bu yn Cofion Cynnes i Mr a Mrs Ieuan a Glenys ysbyty Bron-glais am rai wythnosau cynt, ac ar Pêldroediwr o Fri Griffith, ar ôl bod mewn damwain yn un adeg ‘roedd i weld yn gwella, ond nid felly y ddiweddar. Hyderwn eich bod yn well wedi’r bu. Llongyfarchiadau mawr i Rhydian Davies, anffawd, erbyn hyn. Trist yw meddwl ein bod wedi colli aelod arall Ceunant, Pen-llwyn, sydd wedi ennill ei ail o Gapel Pen-llwyn, er nad oedd wedi medru gap i Gymru (dan 18 ) yn y gêm yn erbyn Y Jiwbili rhoi ei phresenoldeb ers sawl blwyddyn bellach. Lloegr. (Cymru 1 Lloegr 0! ) Serch hynny cadwodd ddiddordeb yn holl Treuliodd y tymor diwethaf yn rheolaidd Sefydlwyd pwyllgor i drefnu parti ar Sul ddigwyddiadau y pentref. gyda ail dîm Aberystwyth, a dewiswyd Mehefin 3ydd i ddathlu y Jiwbili Diemwnt. Cafodd ei gwneud yn flaenores yn y capel ym ef chwe gwaith i chwarae i’r tîm cyntaf. Derbyniwyd yn ddiolchgar yr holl fwyd a 1987, a bu, yn y gorffennol yn actores benigamp Sgoriodd gôl allweddol yn erbyn Lido Afan rhoddion ariannol ar gyfer y te gan ffrindiau yr mewn llawer o ddramâu lleol. ‘Roedd ei gwaith i aros yng nghyngrair Cymru. Yn ogystal ardal. ‘Roedd yn werth gweld y byrddau a oedd llaw hefyd bob amser yn gywrain iawn. treuliodd wythnos gyda thîm ‘ Newcastle wedi eu haddurno yn hardd ac yn bwrpasol Gwariodd ei hoes ym Mhen-llwyn, a phriodi United’ a mwynhau y profiad yn fawr iawn. yn Neuadd y pentref yn llawn o ddanteithion. â’r diweddar Mr Glyn Vaughan, Rhiwarthen, a Hwyl fawr iti Rhydian i’r dyfodol, byddwn Bu cystadleuaeth tynnu llun i’r ysgol chawsant un ferch Meinir. yn dilyn unryw lwyddiant yn fanwl o ‘nawr gynradd, a gwneud coron i blant bach y Cylch Cafodd deyrnged hardd gan y Parchg Ifan ymlaen. Pob lwc oddi wrth yr ardal. Meithrin.‘Roedd y plant hefyd mewn gwisgoedd Mason Davies a oedd yng ngofal gwasanaeth ei hangladd. Yn bresennol hefyd oedd y Parchg Ddr. J. Tudno Williams, a gymerodd ran. Rhoddwyd hefyd deyrnged er cof amdani Bancydarren. Bu 64 o geffylau a thros 40 o ar y Sul canlynol, gan Mrs Heulwen Lewis.. gerddwyr yn mwynhau y golygfeydd godidog Darllenwyd yr emyn coffa gan Mrs Mair Jenkins. ar ddiwrnod braf iawn. Gorffennwyd y noson Estynnwn ein cydymdeimlad â Meinir a Glyn, gyda dawns yn ysgubor Tom a Martina Price ym ei merch a mab yng nghyfraith. Hefyd Aled ei Mancydarren. Llwyddwyd i godi dros £1,500 a hunig ŵyr, cannwyll ei llygad, a’r cysylltiadau fydd yn cael ei rannu rhwng y ddau achos yma. oll. Cofion annwyl amdani. Pen blwydd TREFEURIG Dymuniadau hwyr i Angharad Edwards, 2 Pen- llwyn, sydd wedi dathlu ei phen blwydd yn 18 Derbyn i’r Orsedd ar Mehefin 11eg. Fel y dywediad, mae wedi dod i oed! Llongyfarchiadau Angharad, a hwyl fawr Llongyfarchiadau i Linda Griffiths, Maes i’r dyfodol. Meurig, fydd yn cael ei hurddo i’r Orsedd Mae Dad-cu yn cyrraedd oed yr addewid (Gwisg werdd) yn Eisteddfod Genedlaethol Bro ddiwedd y mis. Dymuniadau gorau iddo yntau Morgannwg. Bydd Daniel hefyd yn derbyn y hefyd. wisg wen fel enillydd Gwobr Goffa Daniel Owen 2011. Cydymdeimlad A bydd un a anwyd ym Mhenrhyn-coch - y chwaraewr rygbi Stephen Jones - yn cael ei Ein cydymdeimlad i chi, Angharad Lewis, urddo (Gwisg las). Bronllys a’r teulu, ar golli eich ewyrth - Mr Idris Williams, Llangwyrfon. Sioe Trefeurig

Sioe Capel Bangor Ni fydd Sioe yn Nhrefeurig eleni gan na fu modd cael gwirfoddolwyr ar y Pwyllgor. Os oes Dydd Llun Gŵyl y Banc trefnodd Pwyllgor rhywun â diddordeb i gynorthwyo ar gyfer Sioe Sioe Capel Bangor ynghyd â’r Lleng Brydeinig y flwyddyn nesaf cysylltwch â Felicity Wills daith farchogaeth a thaith gerdded o amgylch (01970) 828677 10 Y TINCER MEHEFIN 2012 Llifogydd Gogledd Ceredigion Llun: Iestyn Hughes gogledd Ceredigion wedi cludo’r gwastraff mwyngloddio yma fel rhan o’u llwyth dyddodol fyth ers i’r gwaith mwyngloddio gychwyn. Wrth i’r afonydd barhau i ffurfio eu gorlifdiroedd ac wrth i un llif ar ôl y llall wasgaru haenau o ddyddodion ar ben ei gilydd, daeth y dyddodion llygredig yma yn rhan o’r gorlifdiroedd. Storiwyd y dyddodion yn y gorlifdiroedd hynny ar hyd y blynyddoedd, ac mae sawl astudiaeth gan aelodau o staff Sefydliad Daearyddiaeth a Gwyddorau Daear Prifysgol Aberystwyth wedi dangos bod lefelau llygredd ar mewn rhai mannau yn uchel. Yr hyn sy’n achos pryder yn dilyn y llifogydd diweddar yw ei bod yn bosib iawn bod y llif uchel wedi achosi i’r afonydd erydu eu glannau, ac ailddosbarthu’r dyddodion llygredig ar wyneb y tir yn is lawr y cymoedd. Wrth gwrs, mae hyn yn achos pryder i ffermwyr yn bennaf oherwydd ei bod yn bosib i’r mwynau ddod yn rhan o’r gadwyn fwyd. Yn ystod yr wythnosau ers y llifogydd mae cydweithwyr imi wedi casglu dyddodion o’r cymoedd yma er mwyn cynnal profion i weld a oes sail i’r pryderon ai peidio. Gyda lwc, daw’r canlyniadau ymhen y mis. Yn y cyfamser, mae hi’n dal i lawio’n drwm yng ngogledd Ceredigion. Hywel Griffiths

Mae Hywel yn ddarlithydd daearyddiaeth ffisegol trwy gyfrwng y Gymraeg ym Mhrifysgol Aberystwyth. Gellir darllen ei erthygl Geomorffoleg afonol Cymru: heddiw, ddoe ac yfory yn Gwerddon http://www.gwerddon.org/content/ uploads/Gwerddon3/Geomorffoleg Afonol Cymru.pdf Glanyrafon Llun: Iestyn Hughes

Penrhyn-coch Y Borth Y TINCER MEHEFIN 2012 11 Llun: Iestyn Hughes YR YSBRYD CYMUNEDOL YN LLANDRE ER GWAETHA DIFROD Y LLIFOGYDD

Yn sgîl y sylw mawr ar y cyfryngau mae’r byd yn gwybod am y difrod a wnaed i gymunedau gogledd Ceredigion gan lifogydd brawychus ar ddechrau mis Mehefin. Capel Bangor Daeth trigolion Dol-y-bont, Llandre a’r Dolau i Fethlehem, Llandre, ar nos Iau 21 Mehefin er mwyn cefnogi y rhai hynny yn y gymdogaeth a wynebodd golledion yn sgîl y llif. Trefnwyd y noson ar frys a llwyddwyd i godi £1,500 tuag at Apêl Llifogydd Ceredigion sy’n cael ei weinyddu gan Gyngor Sir Ceredigion. Banc Bro Llanfihangel Genau’r-glyn a fu’n gyfrifol am gydlynu’r trefniadau ar gyfer y noson a chafwyd cefnogaeth nifer o unigolion a mudiadau lleol megis Merched y Wawr Y groesffordd i Gwmsymlog a Chwmerfin Glanyrafon a Sefydliad y Merched er mwyn darparu lluniaeth a stondin gacennau. Sefydlwyd Banc Bro yn y gymuned yn sgîl yr ymgyrch lwyddiannus i godi arian i Eisteddfod yr Urdd Ceredigion 2010 gyda’r bwriad o hybu a datblygu’r iaith a’r diwylliant drwy gynnal Llun: Iestyn Hughes gweithgareddau cymunedol. Cafwyd sylw eang i’r digwyddiad ar y cyfryngau ac daeth gohebwyr o BBC Radio Cymru a newyddion ITV yno i adrodd o’r noson.

Darren Villa, Trefeurig Llun: Iestyn Hughes 12 Y TINCER MEHEFIN 2012

PENRHYN-COCH

Suliau Gorffennaf - Medi Cinio Cymunedol nghyfraith, Lewina Howells, mewn Penrhyn-coch Cartref Gofal yn yr Amwythig - gynt Horeb o 16 Tregerddan, Bow Street. Gweler http://www.trefeurig.org/ Bydd y Clwb yn cyfarfod yn Neuadd yr Eglwys dyddiau Mercher 27 Urdd Gwragedd Sant Ioan Gorffennaf Mehefin, 11 a 25 Gorffennaf, 8 a 22 Penrhyn-coch 1 2.30 Oedfa gymun: Gweinidog Awst a 12 a 26 Medi . Cysylltwch 8 10.30 Oedfa deuluol: Gweinidog â Egryn Evans 828 987 am fwy o Bu taith flynyddol y gwragedd, 15 2.30 Oedfa bregethu: Gweinidog fanylion neu i fwcio eich cinio. gyda ffrindiau eraill, dydd Sadwrn 22 10.30 Oedfa bregethu: 19eg Mai, i ogledd Sir Benfro gydag Gweinidog Swydd newydd ymweliad â Chastell Henllys, sef 29 10.30 Oedfa bregethu: bryngaer Oes Haearn. Cawsom Gweinidog Llongyfarchiadau i Sara Evans, Refail ein tywys o amgylch y sefydliad Fach gynt, ar gael ei phenodi yn a dysgom hanes sut oedd y bobl Anrhydedd Awst - ymuno ag eglwysi y dref 10.00 ddirpwy bennaeth Ysgol Gymraeg gynnar yn byw yn hollol hunan a 6.00 Castell-nedd. gynhaliol yno. Yna ymlaen ar daith Llongyfarchiadau i Debbie Stone, 5 Bethel D. Ben Rees i Drefdraeth am damaid o ginio yn y Dolwen, sydd wedi derbyn yr 12 Morfa Eifion Roberts Pob lwc ‘Golden Lion’, ac ychydig o amser i MBE am ei gwasanaeth arbenigol 19 Seion Jim Clarke grwydro o amgylch. i Osteoporosis. 26 Bethel 10.00 Rhys Llwyd Pob lwc i Lynne Hughes, Ger-y-llan Ein hymweliad nesaf oedd Eglwys Thomas 6.00 Y Parchg Peter / Caerdydd fydd yn mynd allan i Nanhyfer, yn anffodus nid oedd Medi Kuwait i weithio dros wyliau yr haf modd cael mynediad i’r eglwys ei 2 2.30 Oedfa gymun: Gweinidog yn rhinwedd ei swydd fel athrawes hun gan fod yno briodas yn digwydd ond nhw oedd yr unig griw o Gymru, 9 10.30 Oedfa deuluol: Gweinidog ddawns. ar y pryd, ond ‘roedd modd cerdded gyda dros dair mil wedi mynd i 16 2.30 Oedfa bregethu: oddi amgylch y fynwent a gweld y wylio’r rali o bob rhan o’r byd. Steffan Jones Darpar Lywydd Groes Geltaidd yn dyddio o’r 10fed Gyda 102 o geir yn dechrau, dim 23 10.30 Oedfa bregethu: ganrif neu ddechrau’r 11eg ganrif, ond 51 wnaeth orffen, daeth Gari a Gweinidog Llongyfarchiadau i’r Parchg Wyn Rh. yn ogystal â gweld yr ywen gyda’i Philip yn gyntaf yn eu dosbarth yn 30 10.00 Oedfa Gomisiynu Eleri Morris, Berwynfa, ar gael ei ethol yn sug tebyg i waed yn llifo oddi arni. ‘y sprint’ ar y penwythnos gyntaf, Pierce Jones ym Methel, Stryd y Ddarpar Lywydd Cymdeithasfa’r De, Bu rhai yn ddigon dewr i gerdded ac yn gyntaf eto yn eu dosbarth yn Popty, Aberystwyth Eglwys Bresbyteraidd Cymru. ychydig o lwybr y mynachod a y rali ‘Clubman Historic’ ar yr ail gweld croes y pererinion wedi ei benwythnos, gan orffen yn 23ain Salem, Coedgruffydd PATRASA cherfio yn y graig. allan o 102 o geir a ddechreuodd y Gorffennaf Penllanw’r prynhawn oedd cael ras. Yn 2005 fe ddaethant yn ail yn 8 2pm Y Parchedig Richard H Bu Pwyllgor PATRASA yn brysur cwrdd unwaith eto efo John a eu dosbarth, ac yna yn 2010 buont Lewis, Cymundeb yn ystod y flwyddyn - ehangwyd yr Catherine Livingstone a ddaeth i’n yn anlwcus gyda’r car yn torri lawr, 29 3.30pm Y Parchedig Richard H ardal sglefyrddio/beicio gyda ffens cwrdd yn Nanhyfer a chael cwpaned ond eleni cafwyd buddugoliaeth, a Lewis a tharmac newydd. Bu iddynt wella o de yn eu cwmni. chwifio’r Ddraig Goch ym Marbados. Medi y parc bach gyda siglenni newydd, Diolchwyd i Dwynwen Bellsey a 2 2 pm Y Parchedig Richard H si-so a bwrdd picnic plant newydd. Mair Jenkins am yr holl drefniadau, Gwefan Lewis, Cymundeb Codwyd ffens newydd o amgylch cafwyd diwrnod penigamp. http://www.trefeurig.org/ 30 2pm Gwasanaeth Diolchgarwch y sleid a’r sticl er mwyn hwyluso’r Noddfa: Y Parchedig D A Lenny. plant i fynd ar y sleid. Peinitiwyd Tri Chynnig i Gymro Efallai fod y rhai craff yn eich plith yr offer chwarae yn rheolaidd a Rali Sol Barbados wedi sylwi fod y wefan yn edrych Medi chodwyd goliau newydd ar gyfer ychydig yn wahanol yn ddiweddar. 2 2pm Y Parchedig Richard H plant cynradd. Dechrau Mehefin bu Gari Thomas, Yn un peth, mae’r lliwiau wedi Lewis, Cymundeb Codwyd arwyddion newydd gyrrwr o Fachynlleth, a Philip newid! Dyma rai o’r newidiadau 30 2pmNoddfa, Y Parchedig D A PATRASA ar y gatiau a rhai yn Ralphs, cyd yrrwr o Benrhyn-coch, eraill: Lenny, Diolchgarwch gofyn i bobl glirio ar ôl eu cŵn. yn cymryd rhan yn y rali flynyddol Adnewyddwyd a thrwsiwyd rhan o ym Marbados. Mae yna 4, 644 o BUSNES: Ymgais i restru unrhyw ffens y cwrs tenis ac mae rhan arall filltiroedd o faes awyr Gatwick i’r fusnes sydd ar gael yn y plwyf. Eglwys St Ioan i’w wneud eleni. Prynwyd peiriant ynys yn y Caribi. ‘Roedd tri deg o Rwy’n siwr fod na nifer o rai eraill. torri gwair newydd. griwiau o Ewrop yn cystadlu yno Penrhyn-coch Cysylltwch os ydych chi’n gwerthu Cynhaliwyd Parti yn y Parc Te Hufen a Mefus blynyddol rhywbeth neu’n cynnig unrhyw dydd Sadwrn 16 Mehefin. Os am dydd Sadwrn 14 Gorffennaf fath o wasanaeth. Dyma gyfle i chi gynorthwyo y Pwyllgor cysylltwch â rhwng 3-5 hysbysebu i’r Byd cyfan AM DDIM. Colin (820910), Gwenan (828486) Cwis a Cawl nôs neu Glenys (828645). Wener 5 Hydref FFILM A SAIN: Yma cewch weld ffilmiau byr lleol ar YouTube. Os Noson Sosial gyda gwin twym a Cydymdeimlad mins peis ar hoffech glywed Linda Griffiths Sadwrn 1 Rhagfyr rhwng yn canu ‘Tân yn Llŷn’, Nigel Cydymdeimlwn â Gwyneira Marshall 5-7yh. Humphreys, y bardd, yn adrodd rhai a’r teulu ar farwolaeth ei chwaer yng Y TINCER MEHEFIN 2012 13

o’i gerddi, neu weld darnau o’r ffilm Pwyllgor y Neuadd £150 y flwyddyn sleep furiously unwaith eto dyma’r lle o’ r bin dillad ac esgidiau, mae’r i fynd. ddau fin yma, wedi cael eu hail leoli ym Maes Parcio y Clwb Pêl-droed TREFEURIG DDOE: Linc sydyn dros dro. Byddant yn dychwelyd i i’r ‘deunydd diweddaraf’ ar hanes y Faes Parcio y Neuadd wedyn. plwyf. Ar hyn o bryd: llythyr at Elfed Davies, Salem gynt o’r ‘Trefeurig Sioe Penrhyn-Coch 2012 Welcome Home Committee 6 Medi 1946’. Sioe Arddwriaethol Penrhyncoch – Dydd Sadwrn 18 o Awst 2012 FACEBOOK: Mae tudalen gan Llywyddion y Sioe 2012 – Mr & Mrs ‘Trefeurig’ ar Facebook. Cliciwch Mervyn a Sue Hughes, 47 Ger-y-llan, ar y linc. Beth am fod yn ffrind i Penrhyn-coch. Drefeurig? Sioe ar agor i’r Cyhoedd am 2 o’r gloch. TRYDAR: Mae Trefeurig nawr Os hoffech gystadlu cysylltwch yn trydar. Pam Trefeurig8? Wel a Ann James Ysgrifenyddes Sioe Adeiladu Neuadd y Penrhyn - o’r chwith i’r dde - David Jenkins. roedd rhywun eisoes yn defnyddio Penrhyncoch- (01970 828270 am Maesaleg, John Davies, Bryn Tirion, D.J. Evans, y Bwthyn ac Elfed ‘Trefeurig’ felly ychwanegwyd 8 Raglen y Sioe 2012 Davies, Salem. Diolch i Brian, mab Elfed Davies, am yrru y llun. oherwydd bod y plwyf yn cynnwys 8 pentre/cymuned! Mae hyn yn gyfle i Croeso chi gael gwybod yn syth am unrhyw cynnwys £133.50 a godwyd mewn Brogerddan, ar golli chwaer yng newyddion o’r plwyf. Dilynwch Croeso i Rhun a Lowri Emlyn sydd dau o foreau coffi yn y gymuned a nghyfraith, sef Lewina Howells, Bow Trefeurig8 am y newyddion wedi symud yn ystod y mis o Bow drefnir dwywaith y mis gan Eglwys Street gynt. diweddaraf. Street i 3 Dôl Helyg. Daw Rhun o Sant Ioan Hoffai’r Trefnydd, Ceris Langernyw, ger Llanrwst ac mae Gruffudd, a’r Trysorydd, Eleri James, Hefyd â Hugh Jones a’r teulu, Panteg, DYDDIADUR: Os hoffech hysbyseb yn ddarlithydd cyfrwng Cymraeg ddiolch i bawb a fu’n casglu yn y ar golli perthynas yn ddiweddar, sef AM DDIM ar gyfer unrhyw yn darlithio mewn Hanes a Hanes pentref er sicrhau fod casgliad yn Gwen Jones, Tymawr, Capel Madog. ddigwyddiad rhowch wybod. Cymru. Un o Ferthyr yw Lowri sydd digwydd yn y pentref eleni eto. Y ar staff Adran y Gyfraith Prifysgol casglwyr eleni oedd Gabi a John Pen blwydd hapus AWDURON AC ARTISTIAID: Aberystwyth. Coulter-Brown, Glyn Collins, Alwen Rhestr o weithiau 45 o awduron ac Genedigaethau Fanning, Ceris Gruffudd, Mervyn Llongyfarchiadau a dymuniadau artistiaid eraill sy’n gysylltiedig â Llongyfarchiadau i Dick a Gwen Hughes, Glenys Morgan, y Parchg da i Daniel Huws, Tyddyn Seilo, ar Threfeurig. Rhowch wybod os oes Davies, Ger-y-llan, ar ddod yn daid a Judith Morris, Wendy Reynolds, achlysur ei ben blwydd arbennig ar ‘awdur / artist’ yn byw drws nesaf i nain eto. Ganwyd Megan yn Ysbyty Wendy Roberts, Elenid Thomas, 28 Mehefin. chi. Bron-glais ar 22 Mai - i Sian & Sean, Mairwen Jones, Ceri Williams a Yr Hen Waith Dŵr, Bont-goch; Sandra Beechey. Gwellhad buan HANES: Cynhaliwyd arddangosfa ar chwaer fach i Anna Jên. Llenor Ifanc hanes Horeb ar ddechrau’r flwyddyn. Llongyfarchiadau hefyd i Lowri Llongyfarchiadau i Rhian Wynne, Gwellhad buan i Connie Evans, Mae nifer o eitemau eisoes ar y Steffan, - ein beirniad llefaru Cysgod y Coed, ar ennill y wobr Gwawrfryn, Gwyneira Evans, Yr Efail wefan a rhagor i ddod. eleni ar enedigaeth mab - Dafydd gyntaf yn Eisteddfod Genedlaethol a Doreen Sedgewick, Y Fron, a fu yn Huw - fore Sadwrn 26 Mai. yr Urdd am ysgrifennu stori fer o dan yr ysbyty yn ddiweddar. Brysiwch Linc i wefannau eraill gan gynnwys Llongyfarchiadau i Peter a 25 oed a derbyn tystysgrif a medal. wella i gyd. y Clwb Pêl-droed a’r Ysgol Gynradd a Samantha, 7 Dôl Helyg, ar enedigaeth blog difyr ‘O’r Parsel Canol’. mab - Efan. Cydymdeimlad Merched y Wawr Cymorth Cristnogol Penrhyn-coch Eich gwefan chi yw hon felly os Cyfanswm casgliad Penrhyn-coch Cydymdeimlwn yn ddwys iawn gwyddoch am unrhyw ddigwyddiad, eleni yw £1,032.39 – mae hyn yn â Brian a Gwyneira Marshall, 1 Nos Iau, 10fed o Fai fe adawodd neu eitem o newyddion, os oes y bws y neuadd am 6 o’r gloch gennych hen lun yr hoffech ei a phawb yn edrych ymlaen am weld ar y wefan, neu os ydych am syrpreis. Ymhen tua hanner awr fe wneud unrhyw awgrym / sylw arall gyraeddasom Melin Ddŵr y Felin cysylltwch â: golygydd@trefeurig. Gamol yn . Cawsom org groeso cynnes iawn gan Andrew ac Anne Parry, a fu yn byw ym Biniau Mhenrhyn-coch. Roedd y Felin yn rhan o stad Moelifor ac yn dyddio yn Bydd y biniau yn dychwelyd i’r ôl i’r 16eg ganrif. Dŵr o’r Neuadd ar ôl i’r estyniad gael ei sydd yn gweithio’r felin. orffen, a’r tar wedi cael ei roi Fe gychwynnodd y gwaith lawr yn y Maes parcio - tua canol Derfel Reynolds fu’n dangos y Ffagl a sôn am y profiad o’i chario mewn adnewyddu’r felin yn 2006, ac mae i ddiwedd Mis Awst. Fe dderbyn oedfa yn Horeb yn ddiweddar. erbyn hyn yn medru cynhyrchu 14 Y TINCER MEHEFIN 2012

parhad ... PENRHYN-COCH Cyngor Cymuned Trefeurig Ferched Penrhyn-coch, dewch i ymuno. Fel y gwelwch mae yn werth Cynhaliwyd Cyfarfod Blynyddol pan gaeodd yr enwebiadau ym dod atom i gael dod yn rhan o’n a chyfarfod misol arferol Cyngor mis Ebrill, sef Edwina Davies, gweithgareddau. Unwaith y mis Cymuned Trefeurig yn Hen Daniel Jones, Trefor Davies, rydym yn cwrdd. Ysgol Trefeurig nos Fawrth 15 Tegwyn Lewis, Dai Rees Morgan Mai. Cychwynnwyd y cyfarfod a Richard Owen. Fodd bynnag, Ein swyddogion y tymor nesaf yw’r gyda Chadeirydd 2011/12, Dafydd roedd Gwenan Price a Melvyn canlynol: Sheppard, yn y gadair, ac roedd Evans hefyd wedi bwriadu rhoi Llywydd: Mair Evans; Ysgrifennydd: wyth arall yn bresennol ynghyd eu henwau ymlaen ond heb gael Sharon Jones; Trysorydd: Elsie â’r Clerc a’r Cynghorydd Sir y papurau enwebu mewn pryd; Morgan; newydd, Dai Mason; derbyniwyd felly penderfynwyd cyfethol y Cofnodion: Mairwen Jones. ymddiheuriadau gan Edwina ddau i’r Cyngor am dymor arall. Davies a Dai Rees Morgan. Golygai hynny fod tri lle gwag a Grant i Gylch Meithrin Roedd cofnodion Cyfarfod phenderfynwyd dod ag enwau i’r blawd. Mae peth o’r grawn maent yn Trefeurig Blynyddol 2011 wedi’u cadarnhau cyfarfod nesaf ym mis Mehefin. defnyddio yn cael eu tyfu gan IBERS ym Mehefin 2011. Yn ei araith wrth Diolchwyd i Dafydd Sheppard, ym Mhenrhyn-coch. Mae’r blawd Llongyfarchiadau i Gylch Meithrin ymadael â’r gadair, diolchodd Mervyn Hughes a Kari Walker yn cael eu gwerthu o’r felin ac ar Trefurig sydd wedi cael grant o y Cadeirydd i bawb am eu am eu gwasanaeth i’r Cyngor draws Ceredigion. Fe fu llawer ar ôl £160K gan Gronfa y Loteri. Bwriedir cymorth a’u cefnogaeth yn a dymunwyd yn dda iddynt i’r prynu’r blawd ar y noson. Cafwyd codi adeilad newydd drws nesaf i ystod y flwyddyn. Nododd rai dyfodol. swper blasus iawn i ddilyn yn y Llew Ysgol Penrhyn-coch. Bydd yn agor y o’r prif faterion y bu’r Cyngor Du yn Llanrhystud. flwyddyn nesaf, yn cynnig brecwast yn ymwneud â hwy yn ystod y Penderfynwyd hefyd y dylid Llongyfarchiadau mawr i Glenys dyddiol, clwb ar ôl ysgol ac yn gofalu flwyddyn: yr ymdrech i gadw anfon llythyr i ddiolch i’r cyn- Morgan am ennill ar drefnu blodau am blant rhwng 2 ac 11 oed. Ysgol Trefeurig fel adeilad ar gyfer Gynghorydd Sir Dai Suter am ei yn Ffair Haf MyW yn Llambed. “Newyddion da ar ôl y llifogydd defnydd y gymuned; y ddadl am y gydweithrediad gyda’r Cyngor Bydd Glenys yn awr yn mynd wythnos diwethaf. Heb Grant y fferm wynt arfaethedig yn Nant y Cymuned dros yr wyth mlynedd ymlaen i Sioe Llanelwedd yn rhan Loteri ni fyddai hyn wedi digwydd”, Moch; ymateb y Cyngor i gynigion diwethaf ac am ei waith caled o dîm MyW Rhanbarth Ceredigion. medd Delyth James. Mae’r Grŵp y Cynllun Datblygu Lleol ar gyfer dros yr ardal yn ystod ei gyfnod Pob lwc iddynt oll. eisoes wedi codi £20K tuag at y yr ardal, a’r problemau cyson fel Cynghorydd. Llongyfarchwyd Dydd Sadwrn 19eg o Fai aeth Prosiect. ynglŷn â chynnal a chadw ffyrdd y Cynghorydd Sir newydd, Dai criw o Ferched y Wawr Penrhyn- yr ardal.. Mason, ar ei etholiad, ac roedd coch i Ŵyl Haf ym Machynlleth. Etholwyd yr Is-Gadeirydd, y Cyngor yn edrych ymlaen at Yn ystod y bore cafodd Mairwen Edwina Davies, yn Gadeirydd gydweithio ag ef. Eglurodd ef fod Jones ei gwobrwyo am un o’r ar gyfer 2012/13, ac etholwyd Cynghorydd Sir Llansantffraid, rhai oedd wedi ennill o wneud Tegwyn Lewis yn Is-Gadeirydd. Dafydd Edwards, ac yntau wedi pennill gogyfer â charden Nadolig Yn absenoldeb y Cadeirydd penderfynu ffurfio grŵp o’r enw Merched y Wawr. Llongyfarchiadau newydd, cymerwyd y gadair Llais Annibynnol yng Nghyngor cynnes iddi am ei champ. Yna yn y gan Tegwyn Lewis. Diolchodd Ceredigion, a’u bod, ynghyd â’r prynhawn cymerodd parti llefaru yn gynnes i Dafydd Sheppard un aelod Llafur, wedi clymbleidio o’n cangen ran mewn cystadleuaeth am ei waith yn ystod y flwyddyn gyda grŵp Plaid Cymru. Wedi frwd iawn ac fe ddaethant ar y brig. a aethai heibio. Etholwyd y hynny penderfynodd y grŵp Llongyfarchiadau mawr iddynt a canlynol yn gynrychiolwyr y Annibynnol hefyd ymuno â’r diolch yn fawr iawn i’n Llywydd, Cyngor ar wahanol bwyllgorau Glymblaid oedd yn awr yn Judith Morris, am ein hyfforddi. Ar a sefydliadau ar gyfer 2012/13: rheoli’r Cyngor o dan arweiniad y cyfan, diwrnod gwych i gangen Gardd y Cymuned yn Penrhyn. Neuadd y Penrhyn a PATRASA y Cynghorydd Ellen ap Gwynn, Penrhyn-coch ac yn falch o fod yn Fel y gwelwch yn y llun yn dangos – Gwenan Price; Cae Chwarae . rhan o Ferched y Wawr Rhanbarth ysblander y blodau ac yn le i bawb Pen-bont a Chymdeithas Hen Ceredigion. Diwedd da i’r tymor. ddod i eistedd yn nhawelwch yr Ysgol Trefeurig – Trefor Davies; Nodwyd fod cwyn wedi’i derbyn Edrychwn ymlaen yn awr i ardd. Diolch i bob un sydd wrthi Cartref Tregerddan – Dai Rees fod bysiau Arriva yn gyrru’n ail-gychwyn ym mis Medi. Chi yn gyson yn ei chadw mewn trefn. Morgan a Gwenan Price; Un Llais gyflym iawn drwy Penrhyn ar Cymru –Edwina Davies a Tegwyn adegau, yn enwedig y rhai gyda’r Lewis; pwyllgor y Fferm Wynt nos. Penderfynwyd ysgrifennu at RHODRI JONES a Gohebydd y Wasg – Richard y cwmni i dynnu eu sylw at hyn. Brici a chontractiwr Owen; Llywodraethwyr Ysgol Cytunwyd i gynyddu oriau’r Clerc JONATHAN adeiladu Penrhyn-coch – Gwenan Price. o 6.5 awr yr wythnos i 8.5 awr yr JAMES LEWIS Cyflwynwyd y datganiad cyllidol wythnos. 07815 121 238 a’r cyfrif derbyniadau a thaliadau Ôl-nodyn: yng nghyfarfod y Saer Coed / Adeiladydd am 2011/12 a chymeradwywyd ef. Cyngor ym Mehefin cyfetholwyd 01970 880652 Gwaith cerrig Adeiladu o’r newydd Yn y cyfarfod arferol eglurwyd y canlynol yn aelodau o’r Cyngor; 07773442260 mai chwech yn unig oedd wedi Eirian Reynolds a Siân James, Bronllys Estyniadau Patios Waliau gardd rhoi eu henwau ymlaen ar gyfer Penrhyn-coch a Geoff Pyle, Pen- Capel Bangor bod yn aelodau o’r Cyngor bont Rhydybeddau. Aberystwyth Llandre Bow Street Y TINCER MEHEFIN 2012 15

COLOFN MRS JONES

Mi rydw i wedi bod yn meddwl llawer yr teledu, wrth reswm, ond trwy’r dydd bob dydd Llywodraeth fod wedi benthyg patrwm yr wythnos hon am y tywydd, fel pawb arall yn y ar draul pob peth arall? A yw’r BBC yn mynd Eisteddfod lle nad yw noddwr yr Eisteddfod pentref, mae’n siwr genni, yn enwedig y rhai a i roi ad -daliad trwydded i mi a phobl fel fi am ddim ond yn cael tocynnau ar gyfer eu staff ddioddefodd yn ystod y llifogydd diweddar. Nid yr wythnosau lawer a heibio heb ddim inni i’w fydd yn yr Eisteddfod a neb arall. wyf yn meddwl i mi brofi haf cynddrwg erioed, weld? A beth am y gwledydd sydd yn mynychu’r glaw ac oerni a hyd yn oed gesair a dim argoel A dyna’r cwmnïau sydd yn noddi wedyn. gêmau? Baint ohonynt sydd ar y naill law yn am ddiwedd iddo.Y mae cefnder i mi yn beio’r Sut mae cwmni yn medru dadlau bod angen hysbysebu am gymorth mewn angen, angen Saeson am gwyno ei bod hi’n sychdwr arnynt codi pris rhywbeth fel insiwrans neu ynni gweladwy a dygn, ond, ar yr un pryd, yn cadw ond eithafolrwydd yw hyn. Mae’n wir fod oherwydd chwyddiant a wedyn gwario yn tîm i gystadlu mewn pethau fel yr Olympics ganddynt angen glaw ond yr oeddynt angen noddi tîm nofio neu redeg? Ydi, mae o yn a Chwpan y Byd? Mi wn nad ar fara yn unig y tywydd braf i’r Jiwbili a mae arnynt ei angen ar hysbysebu gweddol rad hyd oni gofiwch bydd byw na dyn na chenedl ond y mae bywyd gyfer y gêmau Olympaidd a Wimbledon.... chi mai ni sydd yn talu. A’n bod ni yn talu pobl yn bwysicach blaenoriaeth na chicio pêl Ac fe arweiniodd hyn fi at ystyriaeth arall.Y ddwywaith achos mae llawer o’n trethi ni wedi neu redeg ar lwyfan y byd, does bosibl. mae pawb yn edrych ymlaen at y gêmau, mynd ar y jambori fabolgampaidd, hynny yw, Fe fydd pawb yn meddwl mai am fod yn gas yn ôl y cyfryngau.Ond ydi pawb? Nid fi ydi’r mi ryden ni wedi talu am rywbeth y mae’r gennyf bob camp yw hyn ond y gwir yw fy mod unig un sydd yn casàu’r syniad, hyd yn oed, bobl gyffredin sydd eisiau mynd iddo yn ei yn eithaf mwynhau ymarfer ym Mhlas-crug a fe wn i am ddigon nad oes ganddynt bwt o gweld hi’n amhosibl cael tocynnau ar ei gyfer. mi rwyf yn edrych ymlaen at y neidio ceffylau ddiddordeb ynddynt. Mi wn hefyd am rai sydd A mi ryden ni yn talu am y fraint od yma a ddaw, crugo cost y gêmau ydw i a’r ffordd y â diddordeb ddigon cryf mewn sports ond bob tro yden ni yn prynu gan gwmni sydd yn maent yn mynd i gael ein gwthio arnom ddydd sydd yn erbyn y gêmau am eu bod yn teimlo eu noddi’r gêmau. Yn ein bywydau pob dydd, a nos boed gennym ddiddordeb ynddynt bod yn wastraff amser mewn cyfnod pan yw petai un ohonom yn prynu car a’r gwerthwr ai peidio. Ac yn sicr, mi ydw i yn crugo talu arian yn brin. Rwan, ni fyddai cymaint a hynny yn mynnu ei gadw i rywun arall, fe fyddai yn amdanynt! o ots genni am gynnal y gêmau oni bai am un fater cyfraith. Ond dyna beth sydd yn digwydd Ac i’r rhai ohonoch a ddioddefodd gan y llif, peth.Y mae’r BBC yn mynd i roi ei holl oriau gyda thocynnau’r gêmau, mae’r cwmnïau sydd gobeithio eich bod yn cael datrysiad sydyn darlledu i’w dangos a hynny mewn cyfnod sydd yn eu noddi yn codi eu prisiau arnom ni eu i’ch problemau a gobeithio, er mwyn pawb newydd weld criced ac Euro 2012 yn gormesu cwsmeriaid ac yn llwyddo i gadw y tocynnau ohonom, y daw’r glaw yma i ben ac y gwelwn ein sgrinau. Mae’n briodol fod y gêmau ar y ar eu cyfer fel noddwyr. Efallai y dylai’r yr haul. Menter Gydenwadol Eglwysi Gogledd Ceredigion Swyddog Gwaith Plant ac Ieuenctid Newydd

Yn dilyn ymadawiad Efan Williams, a fu’n gweithio’n ddiwyd fel Swyddog gyrsiau plant ac ieuenctid Coleg y Bala. Mae Eleri felly wedi cael tipyn o Gwaith Plant ac Ieuenctid y Fenter oddi ar Medi 2010, mae’n bleser gan y brofiad o fod ynghlwm â gwaith Cristnogol gyda phlant ac ieuenctid, ac Fenter gyhoeddi penodiad Swyddog newydd a ddechreuodd ar ei gwaith wedi profi ei hymrwymiad a’i brwdfrydedd dros waith yr Arglwydd. ganol Mehefin 2012. Daw Eleri Pierce Jones yn wreiddiol o’r Ffôr yn Dymunwn yn dda i Eleri wrthi iddi ddechrau ar yr her newydd hon, gan ymyl Pwllheli, ac mae hi newydd raddio o Brifysgol Aberystwyth mewn obeithio y bydd eglwysi’r Fenter, yn rhoi pob cefnogaeth a chymorth iddi Cymraeg ac Astudiaethau Theatr, Ffilm a Theledu. yn y gwaith. Yn ôl ei thystiolaeth ei hun, daeth Eleri i adnabod Iesu fel Gwaredwr personol yn ystod ei chyfnod yn Ysgol Glan y Môr Pwllheli a Choleg Meirion Dwyfor, ac wedi iddi orffen yno, treuliodd flwyddyn yn gweithio DALIER SYLW: Cynhelir Oedfa Gomisiynu Eleri yng nghapel yng Ngholeg y Bala yn helpu ar gyrsiau plant ac ieuenctid ac yn dyfnhau Bethel, Stryd y Popty, Aberystwyth ar Ddydd Sul, 30ain Medi am ei ffydd bersonol. Yn ystod ei chyfnod yn y Brifysgol wedyn, bu’n 10.00yb. Bydd yr oedfa ar ffurf Oedfa Deuluol gyda lle amlwg i aelod gweithgar o’r Undeb Cristnogol, yn helpu mewn nifer o Glybiau blant ac ieuenctid. Mawr obeithir y bydd capeli’r ardal yn hepgor Cristnogol yn Aberystwyth a’r cylch gan gynnwys Clwb Os Mêts yn eu hoedfaon y bore Sul hwn ac yn ymuno â’r oedfa ym Methel i ogystal â chynorthwyo i drefnu ac arwain y Cwrs Alffa yng nghapel Seion, ddeisyf bendith Duw ar ei gwaith. Stryd y Popty, Aberystwyth. Bu hefyd yn parhau i wirfoddoli ar nifer o 16 Y TINCER MEHEFIN 2012

LLANDRE

Ymddeoliad hapus Genedigaeth

Ymddeoliad hapus i Marianne Jones Powell Llongyfarchiadau i Gladys James, Brynllys, a ymddeolodd o’i gwaith yn y Llyfrgell sydd wedi dod yn fam-gu unwaith eto. Ganwyd Genedlaethol ddiwedd Mai. bachgen bach i Peter a Samantha, Penrhyn-coch.

Ras am Fywyd Chwaraeon Merched y Wawr

Llongyfarchiadau merched Llandre a fu’n rhedeg Llongyfarchiadau i Nans Morgan, Dolgwiail, yn y Ras am Fywyd ar ddydd Sul 13 Mai. Mae’r Lôn Glanfred ar ddod yn drydydd yng ras yn agored i ferched o bob oed i godi arian at nghystadleuaeth Golff Merched y Wawr yn Y ymchwil cancr. Borth.

Merched y Wawr, Llanfihangel Cydymdeimlo Genau’r-glyn Cydymdeimlwn ag Alan, Christine a’r teulu, Cynhaliwyd ein Cyfarfod Blynyddol nos Lun, 19 Cae’r Arglwyddes, Lôn Glanfred ar farwolaeth Mai, ym Methlehem, Llandre. unig frawd Alan, Ron o Aberystwyth, yn Croesawodd ein Llywydd, Marian Jenkins, ddiweddar. bawb i’r cyfarfod ac anfonwyd ein cofion at Nest Davies sydd yn Ysbyty Bron-glais ar hyn Marathon Llundain o bryd. Llongyfarchwyd Nans Morgan am ennill y drydedd wobr am chwarae golff yng Llongyfarchiadau i Daniel, Llain Wen, Lôn nghystadleuaeth Cymru Merched y Wawr. Glanfred ar lwyddo rhedeg 26 milltir, a Cawsom adroddiad ariannol gan y Trysorydd, chael medal ym Marathon Llundain. Hefyd Mary Thomas a chrynodeb byr a chryno am llongyfarchiadau ar ddathlu pen blwydd weithgareddau’r flwyddyn gan Marian. Yn ystod arbennig. y cyfarfod croesawyd Mrs. Margaret Williams a Mrs. Sue Davies atom i gyfrif y pleidleisiau Babi Newydd gogyfer ag ethol is-swyddogion. Ein Swyddogion am 2012-2013 fydd Llywydd: Croeso i Mirain Elin i Lawr y Glyn, Lôn Glanfred Mrs. Gwenda James, Tremedd a Mrs. Glenys ar y 7fed o Fai, ail ferch i Richard a Lynwen a ac adar. Mae pob cynllun gan Deborah yn Evans yn Is-lywydd. Mrs. Linda Jones fydd chwaer fach annwyl i Enid. cynnwys gwenynen, hwn yw’r enw Hebreaidd yr Ysgrifennydd a Mrs. Mair England yn Is- am Deborah. Ar ôl ei hymweliad ysbrydolwyd yr ysgrifennydd. Mary Thomas yn Drysorydd a Sefydliad y Merched Genau’r-glyn aelodau i ail-ymgymryd â’u diddordebau. Mrs. Llinos Dafis yn Is-drysorydd. Mae holl Hefyd ym mis Mai trefnwyd taith gerdded ar aelodau eraill y Gangen yn aelodau o’r Pwyllgor. Dathlwyd dydd Gŵyl Ddewi’r gangen yng hyd “Nanny Goats Lane” ger Rhydyfelin yn dilyn Roedd Mrs. Elina Davies wedi gofalu fod pawb Ngwesty’r Railway, Y Borth. Ar ôl cyfarfod byr yr afon Ystwyth at y môr. Ar ddiwedd y noson yn cael rhywbeth bach neis i fwyta cyn mynd i drafod materion y Ffederasiwn cafwyd cinio a cafwyd swper yng Ngwesty Llety Parc. adre a mawr yw diolch y gangen i Elina am ei noson gymdeithasol. pharodrwydd i drefnu a pharatoi ar ein cyfer. Er gwaetha noson oer a wyntog, daeth nifer Darganfod medal Diolchodd Marian i’w chyd-swyddogion am eu dda i gyfarfod mis Ebrill. Wedi trafod materion gwaith yn ystod y flwyddyn a dymunodd yn dda busnes cafwyd cyflwyniad sut i wneud ffelt gan Mae medal o’r Rhyfel Byd Cyntaf a ddiflanodd i’r criw newydd a fydd yn cymryd drosodd ar ôl Ruth Packham. Mae Ruth yn ddylunydd/artist 30 mlynedd nôl wedi cael ei dychwelyd i ŵyr y ein trip i Bontarfynach ar 18 Mehefin. talentog lleol, sydd yn prynu gwlân o wahanol milwr - ar ôl iddo sylwi arni ar werth ar eBay am wledydd yn dibynnu ar ba ffibr sydd ei angen. 99c! Gobaith Martin Robson-Riley oedd dod o Esboniodd am ddau fath o wneud ffelt - ffeltio hyd i’r fedal oedd yn rhan mor bwysig o hanes ei gwlyb i brosiectau mawr a ffeltio sych/nodwydd. deulu a’r unig gysylltiad rhyngddo ef a’i dad-cu Mwynhaodd yr aelodau wneud amrywiaeth o nad oedd erioed wedi ei gyfarfod. Ni allai gredu deganau a thlysau ffelt. ei lwc pan welodd yfedal a enillodd ei dad-cu ym Buom yn ffodus ym mis Mai i gael ymweliad 1910 ar werth ar wefan y safle ocsiwn. gan Deborah Smith i ddangos amrywiaeth Diflannodd y fedal ac un arall berthynai i Preifat o’i brodwaith. Yn gweithio mewn edau gain, Henry Riley o’r cartref teuluol yn Bournbrook, yn cynnwys aur, arian a thlysau, dangosodd Birmingham ond cyrhaeddodd y fedal Victory esiamplau o waith croes, a “pulled work”a ddeliwr yng Nghernyw roddodd hi ar werth. “hard hanger” wedi eu gwneud mewn i fagiau Symudodd Martin a’i wraig i Geredigion prydferth. Mae Deborah yn cael ysbrydoliaeth bymtheng mlynedd yn ôl - mae ar staff y o’r byd natur o’i hamgylch, hefyd o frodwaith Llyfrgell Genedlaethol ac yn rhugl ei Gymraeg. Elisabethaidd a Tuduraidd wedi selio ar gynlluniau o’r Amgueddfa V & A. Yna dangosodd Cofiwch anfon eich newyddion neu gyfarchion Pod, (Arwel Roberts) y Stomp feistr a Huw flychau hardd, ond y canolbwynt oedd fframyn i’r rhifyn nesa at Mair England, rhif ffôn : 01970 Ceiriog, y buddugol yn Stomp Llandre. llun hyfryd o sidan yn dangos blodau gwyllt 828693 neu e-bost : [email protected]. Y TINCER MEHEFIN 2012 17

Llwybr Llên Llandre Llun: Iestyn Hughes

Yr Arglwydd Elystan-Morgan, Gwynfryn Evans a Wynne Melveille Jones yn edrych ar Yr Archdderwydd Jim Parc Nest yn agor y Llwybr Llên.

Y Llwybr Llên Dathlu

Mae ’na lwybr rhwng y coed yng Ngenau’r-glyn; Ar yr 17eg o Fai eleni agorwyd Llwybr Llên yng O borth hen fynwent Llanfihangel draw nghoedwig Llanfihangel Genau’r Glyn i ddathlu Am odre Castell Gwallter ar y bryn, traddodiad barddol y plwy hyd heddiw. Mae beirdd yn sisial siarad ar bob llaw. Eginodd sglein paneli o bridd y plwy, Treiglai’r glêr trwy giliau’r Glyn Madarchu’n swil dros nos o fan i fan Un waith, troi’n ôl i nythu’n Gan fagu gwraidd, ac yno maen nhw mwy, Hedd y llan, haeddu eu lle Yn fythwyrdd fel yr yw sy’n hŷn na’r llan. Ag arian bath eu geirie. Lle bu’r gwledda mawr a’r clera yng Nglanfrêd A lle daeth llefnyn o Frogynin gynt ar faeth, Lleibio’r gwlith mae llwybrau’r glêr GWASANAETH Mae’r ysfa honno i greu o hyd ar led, O hyd, mae blagur hyder TEIPIO Yn berwi fel llanw dros y traeth. Yn glasu’r allt lle buont, Cysylltwch â Hyd lwybr Llanfihangel aeaf a haf Yr allt wyllt o wâr lle dônt Bydd lleisiau ddoe a heddiw’n sgwrsio’n braf. Eto i’n mysg fel ton, a Mai Mrs Glenwen Morgans Heulwen Yn deilio fel y dylai. Penrhyn-coch Huw Meirion Edwards Ac yn eu clyw’n fyw fe fydd Ffôn: 01970 828041 Caneuon cywion newydd. Symudol: 07515494710 Ebost: glenwen.morgans @btopenworld.com Huw Meirion Edwards

GWASANAETH GARDDIO ROBERT GRIFFITHS

Am bob math o waith garddio ffoniwch Rhai o’r cerddwyr a fu ar y daith gerdded i ddathlu agoriad swyddogol Y Llwybr Llên ar ddydd Sadwrn 19 Mai (01970) 820924 dan arweiniad Mary a Rees Thomas. 18 Y TINCER MEHEFIN 2012 Dilyn y Fflam

Fel rhan o daith y fflam Olympaidd fe ymwelodd â’r Llyfrgell Genedlaethol fore Llun 28 Mai ar ei ffordd rhwng y dref a Bow Street. I ddathlu’r achlysur hanesyddol yma fe fu i’r Llyfrgell groesawu’r fflam gyda derbyniad o 6 torch o gêmau Olympaidd y gorffennol.Mae’r ffaglau yn cynnwys rhai München 1972, Seoul 1988, Athen 1996, - ffagl wnaethpwyd gan wlad Groeg i goffàu camlwyddiant y gêmau modern ac i fynegi eu siom o beidio a chael eu gwobrwyo â’r gêmau hyn (dechreuodd y gêmau modern yn Athen yn 1896) Atlanta 1996, Athen 2004 a Llundain 1948 (y tro diwetha i’r gêmau ymweld â Llundain). (o’r chwith i’r dde) : Jayne Day, Stephen Jones, Hannah Tyson, Andrew Green, Gareth Farrow, Abishika Cafodd dau o drigolion ardal Aberystwyth – Kasipillai, Andy Marshall Gareth Farrow ac Abishika Kasipillai y fraint o gario dwy o’r ffaglau, ynghyd â Jayne Day a fer, Precious Life. Cynhyrchwyd y ffilm gan y Er mai dim ond 19 mlwydd oed yw Gareth Stephen Jones sy’n aelodau o staff y Llyfrgell, myfyrwyr gan ddefnyddio ffilmiau yn Archif Farrow o Goginan, mae o wedi bod yn ac Andy Marshall a Hannah Tyson myfyrwyr Sgrin a Sain Genedlaethol Cymru sy’n rhan o’r hyfforddwr yn ei glwb canwio lleol ers 10 . Gwobrwy-yd y Coleg â Marc Llyfrgell. mlynedd ac wedi bod yn ysbrydoliaeth mawr i Ysbrydoli’r Olympiad Diwylliannol am ei ffilm Mae’r canlynol a chysylltiad ag ardal y Tincer: eraill yn sgîl ei berfformiad a’i frwdfrydedd wrth gynrychioli y DU a Chymru. Mae Andy Marshall, Capel Bangor, wedi ymddangos ddwywaith yn y Drwm, Llyfrgell Genedlaethol yn ystod dangosiad cyhoeddus Precious Life – prosiect ar y cyd rhwng Archif Genedlaethol Sgrin a Sain Cymru a Coleg Ceredigion. Mae Jayne Day, Abermagwr, yn Gydlynydd Gwasanaeth yn y Llyfrgell Genedlaethol, yn gymar i Paul Davies, (Y Lôn Groes gynt) ac yn fam i ddau fab bychan, Siôn a Tomos. Mae Stephen Jones, sy’n byw ym Mhenrhyn- coch, yn gydlynydd Ail-leoli Prosiect Archif ITV Cymru, Llyfrgell Genedlaethol Cymru, yn gyn chwaraewr pêl-droed (chwaraeodd i Benrhyn- coch o 1989/90 hyd at 2000/01) ac mae ganddo ef a Nerys ei wraig ddau o blant - Lowri a Steffan

Derfel Reynolds yn Llan-non Clint Middleton yn Aberaeron

Jacqueline Minchin yn Llannarth Danielle Pryce yn Nhal-y-bont Anne Rees-Pritchard yn Bow Street Y TINCER MEHEFIN 2012 19

YSGOL CRAIG YR WYLFA

Ymweliadau Gymunedol y Borth. Bu’r plant yn a’r Cylch Meithrin am gystadlu a canu ac yn dawnsio ac fe wnaethant hynny mewn naws gystadleuol GWASANAETH Bu plant yr ysgol yn ‘dilyn y fflam’ fwynhau te parti ar y diwedd. Diolch i’r hwyliog. ‘Dyfi’ aeth a hi ar ddiwedd y TEIPIO ar fore Mai 24ain wrth i’r Ffagl gymdeithas am y croeso ac am baratoi cystadlu er nid oedd ‘Leri’ ymhell y CYSYLLTWCH Â Olympaidd teithio drwy Taliesin. Yn lluniaeth wedi’r gyngerdd. tu ôl iddynt! Llongyfarchiadau hefyd dilyn bwrlwm yr orymdaith bu’r plant i Sam Trubshaw (Capten Dyfi) a Lily MAIR ENGLAND yn mwynhau picnic yng nghwmni ei Cystadlu Price (Capten Leri) am ennill y nifer PANTYGLYN LLANDRE ffrindiau yn Ysgol . fwyaf o bwyntiau i’w timoedd. CEREDIGION Sam a Courtney yn mwynhau dal y Llongyfarchiadau i dîm criced SY24 5BS Ffagl Olympaidd yr ysgol a wnaeth gystadlu Ymwelwyr Diolch yn fawr i Terry Brown o yn nhwrnamaint criced Cylch 01970 828693 [email protected] ‘Gynllun Gwên yr NHS’ am ymweld Aberystwyth yn ddiweddar. Cafwyd Diolch yn fawr i Ray Horton o â’r ysgol a rhannu negeseuon pwysig hwyl ar y cystadlu, a daeth y cyfan i Gynllun Beicio Diogel Ceredigion am ynglŷn â gofal dannedd. ben yn amserol iawn cyn y glaw! hyfforddi disgyblion blwyddyn 5 a 6 Aeth plant yr ysgol i gynnal cyngerdd Cynhaliwyd Mabolgampau’r mewn beicio’n ddiogel ar y ffyrdd. Bu R.J.Edwards i drigolion Cymdeithas yr Henoed ysgol ar brynhawn Mehefin 19eg. pob un o’r disgyblion yn llwyddiannus Adeiladau Fferm y Cwrt Cwrt Farm Buildings ar brynhawn 31ain o Fai yn Neuadd Llongyfarchiadau i bawb yn yr ysgol yn y prawf terfynol. Da iawn blant! Penrhyn-coch

Contractiwr, masnachwr gwair a gwellt Arbenigwr ar ailhadu Cyflenwi a gwasgaru calch, slag a Fibrophos Lori, turiwr a malwr i’w llogi Cyflenwi cerig mán

01970 820149 07980 687475

GOLCHDY LLANBADARN CYTUNDEB GOLCHI GWASANAETH GOLCHI DUFET MAWR CITS CHWARAEON FFÔN: 01970 612 459 MOB: 07967 235 687 GERAINT JAMES

ytincer@ googlemail. com 20 Y TINCER MEHEFIN 2012

YSGOL PEN-LLWYN

Pentywyn wybodaeth o’r we oherwydd diffyg ‘signal’ dibynadwy. Roedd yna berygl gwirioneddol Fe fwynhaodd plant dosbarth 2 eu gwyliau y byddem yn dilyn y fflam yr holl ffordd i ym Mhentywyn. Er i’r tywydd fod yn Fangor! Mi fyddai’n aros ychydig yn hirrach gyfnewidiol fe gafwyd wythnos yn llawn ym Machynlleth oedd y gred ar y bws ac antur a hwyl. Fe fu’r plant wrthi’n datblygu roedd y gobeithion yn uchel wrth i ni ddynesu sgiliau mewn amrywiaeth o weithgareddau at y dref. Newyddion trist, serch hynny, oedd cyffrous. Dyma brofiad cyntaf nifer ohonynt gan heddwas i ni. Roedd wedi clywed fod y o aros i ffwrdd o gartref a’u rhieni a braf fflam eisioes wedi gadael y dref ac mi fyddai oedd nad oedd dim ar ôl yn yr ystafelloedd yn Nolgellau o fewn ugain munud. Does neb wedi i’r bagiau gael eu pacio! Da oedd gweld yn hoffi colli ond roedd hon yn ergyd drom y plant yn gwneud ffrindiau newydd o’r a rhaid oedd argymell i’r gyrrwr y dylai troi’r Rhai o blant dosbarth 1 yn edmygu’r ffagl a gariwyd ysgolion eraill o Benarth a’r ardal gyfagos bws yn ôl tuag at y De gan adael i’r fflam gan Jacqueline. i Bentywyn. Cyn dychwelyd i Geredigion ymbellhau ar ei thaith i Fangor. fe gafwyd cyfle i ymweld â’r amgueddfa Taith dawel a gawsom yn ôl i’r ysgol a phob cyflymder ym Mhentywyn i ddysgu am gobaith wedi diflannu. Braf oedd clywed rhai hanes Babs a Parry Thomas yn rasio ar y o’r plant lleiaf yn dweud eu bod wedi gweld traeth. Mae lluniau’r wythnos i’w gweld ar y fflam wrth iddynt chwarae ar iard yr ysgol! wefan yr ysgol http://www.ysgolpenllwyn. Nid dyma ddiwedd y stori serch hynny. Er na com/ welwyd y fflam fe gafwyd cyfle i gyfarfod Anne Rees Pritchard a Jacqueline Minchin gyda’r Dilyn y Fflam ffagl a gariodd y ddwy yn yr ysgol. Roedd cwestiynau y plant iddynt yn rhai ardderchog ‘Cofiadwy,’ dyma ddisgrifiad un aelod a braf oedd dal y ffagl a ddiflannodd o’n o’r staff o’r bore y gadawodd y fflam blaenau ychydig o ddiwrnodau ynghynt. Fe y Fe fu raid i Anne ateb amrywiaeth o gwestiynau da. Olympaidd Aberystwyth ar daith i’r Gogledd gwelwch o’r llun fe gafwyd ymwelydd pwysig trwy Bow St, Tal-y-bont a Thaliesin. Roedd arall i’r ysgol sef Wenlcock, mascot y Gêmau. y cynllun yn un syml; mynd ar fws i Bow Da oedd croesawu plant yr Ysgol Feithrin a St mewn pryd i chwilio llecyn delfrydol i plant ieuangaf Ysgol Penrhyn-coch i fwynhau alluogi’r plant i weld y fflam cyn dychwelyd ei gwmni. Mae’r gêmau Olympaidd wedi bod i’r ysgol i barhau â’n gwaith ar y Gêmau yn gofiadwy i ni’n barod – edrychwn ymlaen Olympaidd. Mi oedd pawb yn hapus i yn awr i weld y fflam ynghyn yn y Stadiwm ym gyrraedd mewn pryd gan symud y plant i mis Gorffennaf. Oes na le ar unrhyw fws yn ochr yr heol. Cyn iddyn nhw gael cyfle i mynd i Lundain tybed? godi’u lleisiau fe welwyd ambell i oedolyn yn cerdded tuag atom. Cyn hir fe ddeallom fod Guto Nyth Bran y fflam yn gynnar ac wedi mynd heibio rhyw Wenlock yn ceisio dyfalu pa chwaraeon sy’n cael ei ddwy funud ynghynt! Braf oedd cael ymweld â Theatr y Werin i gyfleu gan gyfansoddiad y plant. Fe allem fod wedi troi ’nôl yn syth ond mi fwynhau perfformiad Arad Goch o Guto Nyth oeddem i gyd yn benderfynol o weld y fflam Bran yn ddiweddar. felly yn ôl a ni ar y bws gan ofyn yn daer i’r gyrrwr i ddilyn y fflam i’r Gogledd gan Tïm Criced obeithio gael cyfle i’w weld yn Nhal-y-bont. Roedd yna dipyn o gyffro ar y bws erbyn Fe gafwyd gêm gystadleuol yn erbyn Ysgol hyn gan fod yna geir cefnogaeth y fflam o’n Penrhyn-coch . Roedd gan Benrhyn-coch hamgylch a bws y BBC hefyd. Rhaid oedd fatiwr o fri a sgoriodd nifer uchel o rediadau gadael y bws ar y ffordd i mewn i Dal-y-bont yn y ddwy belawd olaf i ennill y gêm. Gêm i geisio darganfod unrhyw ‘intelligence’ lleol. agos a gaed cyn hynny gyda phawb yn rhoi Nid oedd y newyddion yn bositif, yn ôl un perfformiadau ardderchog. gŵr mewn sbectol haul ddu a cyfrifiadur Steffan yn paratoi i fowlio yn erbyn Penrhyn-coch. ar ei lin o fewn car ‘Olympaidd’ ni fyddai’n bosib iddynt weld y fflam felly nid oedd llawer o obaith i fws! M THOMAS Roedd y daith nawr yn sialens i’w brofi’n Iwan Jones Plymwr Lleol anghywir ac ymlaen â ni. Doedd dim amser Penrhyn-coch i stopio yn Nhaliesin wrth i ni chwifio at Gwasanaethau Pensaerniol Gosod gwres canolog aelodau staff a phlant ysgolion Llancynfelin Cynlluniau ar gyfer adeiladau newydd, Ystafelloedd ymolchi estyniadau ac addasiadau a’r Borth a oedd wedi gweld y fflam Cawodydd erbyn hynny ac yn edrych ymlaen at rhyw Pob math o waith plymio ac hefyd gwaith nwy ddanteithion bach yn yr ysgol. Yn y byd Gellimanwydd, Talybont, Ceredigion SY24 5HJ Prisiau rhesymol technolegol sydd ohoni roedd yn bosib rhoi [email protected] gwybod i’r rhieni o’r hyn oedd yn digwydd 07968 728470 ar Trydar ond annodd oedd cael llawer o 01970 832760 01970 820375 Y TINCER MEHEFIN 2012 21

YSGOL RHYDYPENNAU

Eisteddfod yr Urdd Diwrnod Ffrengig

Yn hytrach na’ ymlacio a mwynhau gwyliau hanner Yn ystod mis Mai, trefnwyd achlysur arbennig i tymor bu nifer o blant ac athrawon yr ysgol yn blant blwyddyn 3 a 4. Fel rhan o’u gwaith thema, mynychu Eisteddfod yr Urdd yn Eryri. Roedd Parti cafodd y plant, yn llythrennol, flas ar Ffrainc. Cerdd Dant yr ysgol yn perfformio ar y bore Llun Bu’r plant yn y neuadd yn profi a blasu amryw o gyda’r bwriad o gyrraedd llwyfan y Pafiliwn yn y fwydydd Ffrengig . p’nawn. Perfformiodd y parti yn wych ac er fod y feirniadaeth yn galonogol tu hwnt, aflwyddiannus Ecoleg oedd y cynnig i gyrraedd y llwyfan. Hen dro! Hoffai’r ysgol ddiolch i’r plant am eu gwaith Ar y 14eg o Fehefin fe aeth blwyddyn 3 a 4 a diwyd, y rhieni am eu cefnogaeth a chan’ diolch blwyddyn 4 a 5 i Ynys-hir ac Ynys-las ar ymweliad hefyd i Mrs Helen Medi Williams a Mrs Eleri addysgol. Tra’n Ynys-las bu’r plant yn cwblhau Roberts am eu hyfforddiant arbenigol dros yr tasgau a gweithgareddau difyr yn y twyni gan wythnosau diwethaf. ddysgu am yr amgylchedd. Yn Ynys-hir bu’r plant yn defnyddio rhwydi i ymchwilio’r pyllau Ymweliadau a digwyddiadau a’r porfeydd gerllaw am drychfilod, llyffantod Croesawu’r Fflam Olympaidd a physgod bach gan ddysgu am gadwyni bwyd. Trefnwyd yr ymweliad yn unol â Chyngor Cefn O’r diwedd, fe gyrhaeddodd y foment fawr; daeth Gwlad Cymru a’r RSPB. Gweithgareddau Ynys-las Y Fflam Olympaidd i Geredigion. Toc wedi naw o’r gloch ar yr 28ain o Fai, heidiodd nifer o drigolion Lluniau y pentref a phlant yr ysgol i weld Y Tywysydd a’r Fflam yn gorymdeithio o flaen safle’r ysgol. Ar y 24ain o Fai fe ddaeth ffotograffydd o gwmni Trannoeth, gwahoddwyd Y Tywysydd i’n Tempest i’r ysgol. Mae lluniau’r dosbarthiadau, gwasanaeth er mwyn i’r plant gael y cyfle i holi y grwpiau amrywiol a berfformiodd yn ystod y cwestiynau iddo, dysgu rhagor am yr orymdaith a flwyddyn a thîmau chwaraeon yr ysgol ar gael i’w phrofi’r wefr o gydio yn y Torch Olympaidd. harchebu nawr.

Mynd am dro i’r coed Garddwest

Cafodd plant Y Meithrin a’r Derbyn ymweliad Mi fydd ein Garddwest eleni yn cael ei chynnal ar pleserus â Choedwig Gogerddan yn ddiweddar. Ddydd Gwener cyntaf Gorffennaf yn hytrach nag Y Fflam Olympaidd yn cyrraedd. Aeth hanner cant o blant eiddgar ar y bws yn ar benwythnos olaf Mehefin. Mi fydd y noson yn gynnar yn y bore a phrofi byd natur yr ardal ar dechrau am 5 yr hwyr. ei orau. Yn ystod yr ymweliad buont yn arsylwi ar y bywyd gwyllt a chymharu’r holl flodau a Clwb Cant phlanhigion sy’n tyfu yno. Dyma ganlyniad fis Mehefin:- 1) Eileen Williams, Rhandir Isaf. - £25 2) Cêt Morgan, Glanfred - £15 3) Shân Thomas Jones, Caergywydd- £10

Am fwy o wybodaeth a llwyth o luniau: www.rhydypennau.ceredgion.sch.uk Rhai o’r plant yn mwynhau Diwrnod Ffrengig.

COFFI BOREUOL Y Parti Cerdd Dant BYRBRYDAU POETH NEU OER CINIO TE PRYNHAWN CREFFTAU AC ANRHEGION

Ar agor saith niwrnod yr wythnos Mehefin, Gorffennaf, Awst a Medi (fel arall, ar gau ar ddydd Llun) Siop Treasures, Tlysau a gemwaith (yn cynnwys dylunwyr Cymreig), scarffiau a chyfwisgoedd priodasol. Gwasanaeth enwai tai ar lechen a llwyau caru. Deunyddiau gwnio, yn cynnwys offer DMC, Anchor, Heritage, Derwentwater ac eraill. Ffôn: 01970 820122 22 Y TINCER MEHEFIN 2012

YSGOL PENRHYN-COCH

Eisteddfod yr Urdd Fflam Olympaidd ar ei thaith tua’r Gogledd o Aberystwyth. Ar ôl Llongyfarchiadau i Ensemble gosod ein hunain tu allan i dafarn y canu’r ysgol ar eu perfformiad yn Welsh Black, ni fu rhaid aros yn hir Eisteddfod y Urdd yng Nglynllifon. i weld yr holl gerbydau yn teithio i Er gwaethaf y tagfeydd traffig fyny. Cafodd y disgyblion lawer o difrifol ar fore’r gystadleuaeth fwynhad yn gwylio’r bysus, lorïau a rhai yn gorfod cerdded y a’r cerbydau di ddiwedd yn pasio. ddwy filltir olaf i’r cae, cafwyd Yna o’r diwedd, daeth y fflam ei perfformiad da iawn ganddynt. hun. Braf oedd gweld y foment Yn anffodus nid oeddynt yn y tri hanesyddol hyn a chyffro’r holl a ddewiswyd i berfformio ar y digwyddiad. llwyfan. Er hynny, da iawn chi am Un o’r rhai o fu’n cario’r fflam eich gwaith arbennig. Diolch enfawr oedd Jaqueline Minchin o Bow i’r rhieni am eich cefnogaeth. Street. Bu Jaqueline yn cario’r Côr yr ysgol wrthi yn canu yn agoriad B&Q yn ddiweddar fflam yn Llanarth ar y dydd Sul. Côr yr Ysgol Ymwelodd Jaqueline â’r ysgol ynghyd â Lynwen Jenkins i ddangos Bu’r mis diwethaf yn amser prysur y ffagl a ddefnyddiodd i gario’r iawn i aelodau côr yr ysgol. Fel fflam. Treuliodd yr amser yn sôn rhan o noson i godi arian i elusen am y profiad ac yn ateb cwestiynau Ffagl Gobaith, gwahoddwyd y côr y disgyblion. Diolch yn fawr iddi am i ganu ar lwyfan y Neuadd Fawr. ddod atom. Yn ystod y noson cafwyd eitemau gan unawdwyr megis Cyfarwyddwr Y Llyfrgell Genedlaethol Musicfest, David Campbell, ynghyd â chôr Ysgol Llanilar. Canwyd Fel rhan o waith blwyddyn 6, eitemau yn cynnwys Castell Cidwm teithiodd y disgyblion i’r Llyfrgell a fersiwn Gymraeg o’r gân Haleliwia Genedlaethol i weld arddangsofa gan Brigyn. Cafwyd ymateb “Dilyn y Fflam.” Yn ystod yr arbennig gan y gynulleidfa. ymweliad, cafwyd cyfle i weld Cyn ddisgybl yr ysgol, Danielle Pryce, yn ymweld â’r ysgol gyda’r ffagl Ar y 1af o Fehefin, agorodd siop yr arddangosfa oedd yn olrhain Olympaidd. newydd yn Aberystwyth, sef B&Q. hanes y gêmau Olympaidd Braf oedd cael gwahoddiad i ganu gwreiddiol ynghyd â’r rhai yn yr agoriad swyddogol. Bu’r modern a gychwynwyd gan Pierre disgyblion wrthi yn canu yn y prif DeCoubertin ym1896. Gwelwyd fynedfa wrth i’r siopwyr gyrraedd clipiau fideo a lluniau amrywiol o am yr awr gyntaf. Cafwyd llawer o rai o’r Cymry sydd wedi cymryd ganmol gan y siopwyr. Diolch i B&Q rhan yn y Gêmau Olympaidd am y gwahoddiad ac am y croeso a’r Gêmau Paralympaidd. O arbennig a gafwyd ganddynt. Bu’r fewn yr arddangosfa, roedd disgyblion yn ffodus hefyd i gael arteffactau arbennig gan gynnwys eu tywys o amgylch y siop ynghyd Cadair Olwyn rasio Tanni Grey- â chael ychydig o fwyd a diod. Thompson’s, Ffaglau Fflamau Profiad arbennig i bawb. Olympaidd ynghyd â medalau a Treuliodd y côr ddiwrnod enillwyd. Diolch i Rhodri ac Owen arbennig arall cyn hanner tymor. am y croeso a gafwyd ac am ein Yr Ensemble yn cystadlu yn Eisteddfod Penrhyn-coch yn gynharach Y tro hwn, ni fu rhaid symud o’r tywys o amgylch yr arddangosfa. eleni. ysgol! Treuliodd yr aelodau y diwrnod yn recordio Cryno Ddisg. Ffarwelio Bydd y cryno ddisg yn cynnwys tua 10-12 o ganeuon amrywiol yn Ffarwelwyd â Mrs Evans ar ddiwedd cynnwys yr Ensemble, parti Deulais yr hanner tymor. Bydd i ffwrdd ar a’r côr llawn. Bydd y Cryno Ddisg ar gyfnod mamolaeth. Pob dymuniad werth yn fuan iawn o’r ysgol. da iddi ac i Tom. Cyflwynwyd blodau a chardiau amrywiol iddi. Y Fflam Olympaidd Rydym yn croesawu Mrs Anwen Williams i’r ysgol i ddysgu dosbarth Ar fore Llun braf cyn hanner tymor, blwyddyn 1 a 2. Llongyfarchiadau teithiodd mwyafrif o ddisgyblion i Miss Cory a Mr Roberts fydd yn yr ysgol ar fws i Bow Street. rhannu dyletswyddau’r Diprwy Pwrpas y daith oedd i wylio’r Bennaeth dros y cyfnod hyn. Côr yr ysgol wrthi yn recordio ar gyfer y Cryno Ddisg a gaiff ei ryddhau yn fuan iawn. Y TINCER MEHEFIN 2012 23

Cyngor Cymuned Tirymynach Gymanfa Ganu Undebol Gogledd Ceredigion Cyfarfu Cyngor “newydd” Sir, y Cyng. Paul Hinge ar ei ethol i Tirymynach am y tro cyntaf nos Iau gynrychioli’r etholaeth a dymunwyd Cynhaliwyd y Gymanfa ar ddydd sgwrs ddifyr iawn i’r plant gan 24 Mai yn neuadd Rhydypennau. yn dda iddo yn ystod ei dymor a Sul 13eg o Fai. Cyfarfod y plant Mari Rhian Owen o Gwmni Gan fod hon yn noson y diolchwyd iddo am ei wasanaeth oedd yn y bore a chroesawyd Arad Goch, Aberystwyth. Rwy’n Cyfarfod Blynyddol etholwyd y dros y cyfnod blaenorol. Y mae ni yn gynnes iawn gan y Parchg siwr y bydd pawb yn cofio Gynghorwraig Heulwen Morgan eisoes wedi ei ethol yn gadeirydd ar Richard Lewis. Dechreuwyd ei neges bwysig ini. Ar ôl y yn gadeirydd am y flwyddyn nifer o bwyllgorau ar y Cyngor Sir. y gwasanaeth gan Ysgol Sul cyfarfod cafwyd lluniaeth flasus gyfredol a hi a gyflwynodd yr Llongyfarchodd Mr Hinge Bethel Tal-y-Bont ar y thema iawn yn Neuadd Taly-Bont adroddiad am y flwyddyn flaenorol. ninnau y Cynghorwyr ar ein Y Brenin yna cyflwynwyd wedi ei baratoi gan wragedd Yn ei hadroddiad dywedodd hethol yn ddiwrthwynebiad am pump o emynau’r plant gan yr Bethel. Yn yr hwyr Dr Rhidian bod helyntion gyda’r system y pedair blynedd nesaf. Yn ei Ysgolion Sul canlynol - Capel Griffiths oedd yr Arweinydd. garthffosiaeth yn parhau ac yn dal adroddiad dywedodd ei fod yn y Garn a Noddfa, Bow Street; Dechreuwyd yr oedfa gan y i olygu nad oes ceisiadau am godi ymladd i gael ateb i’r broblem Seion, Aberystwyth; Morfa Parchg Judith Morris a chafwyd tai newydd yn cael eu cymeradwyo goryrru o gwmpas croesfan Aberystwyth; Horeb, Penrhyn- gair pwrpasol iawn gan y Parchg ar hyn o bryd os nad oes trefniant Llangorwen gan gyflwyno nifer coch, Capel Seion a Bethel, Richard Lewis. Cafwyd noson arbennig ar gyfer delio efo o awgrymiadau megis cylchdro Aberystwyth. Mr Alan Wynne wych a chanu bendigedig. y dŵr wast. Mae’r sefyllfa yn un neu newid y blaenoriaethau. Bu Jones oedd yr Arweinydd a wir ParchG Andrew Lenny roddodd anfoddhaol iawn ac mae’r Cyngor mynediad i Gartref Tregerddan roedd yn canu yn wych. Cafwyd y Fendith ar y diwedd. yn pwyso’n daer ar yr awdurdodau yn fedlam yn ddiweddar gyda’r am weithredu brys ar y mater. sgips wedi eu gosod yno, ac mae Wrth edrych i’r dyfodol dywedodd nifer o gyfarfodydd ar lefel uchel yr hoffai ein gweld yn mynd ati o wedi eu cynnal yn ddiweddar, ddifri i fanteisio am gymorth posibl a gobeithir ar ddiwedd y dydd gan y Cyngor Sir i wella golwg cael mynediad newydd - os bydd eitemau fel meinciau a safleoedd arian i’w gael. Bu hefyd nifer o bysiau ac ati. gyfarfodydd ynglŷn â phroblem Etholwyd y Cyng. Dewi Evans y garthffosiaeth a gellir tybied yn is-gadeirydd. Yn gynrychiolwyr fod pethau’n symud ymlaen yn ar wahanol gyrff yn yr ardal araf. Anogodd ni i wneud cais am etholwyd fel a ganlyn: Maes grantiau i gael cyfarpar i’r plant Chwarae Rhydypennau - y yng nghae chwarae Bryncastell. Cyng. Vernon Jones, Neuadd Cynllunio. Nid oedd unrhyw Rhydypennau - y Cyng. Robert sylwadau i’w gwneud ar gais i Pugh, Llywodraethwyr Ysgol osod carafan static yn Rhydhir Isaf Rhydypennau - y Cyng. Gwynnant dros dro tra mae annedd newydd Phillips, Cartref Tregerddan - y yn cael ei godi. Sut bynnag nid Cyng. Sian Jones, Pwyllgor yr yw Rhydhir Isaf yn Nhirymynach Henoed - y Cyng. Heulwen Morgan, bellach! PACT - y Cyng. Heulwen Morgan Materion Ariannol. Adroddodd (rhan uchaf), y Cyng. Meinir Lowry y Clerc bod ein praesept am 2012- (rhan ganol), y Cyng. Dewi Evans 13 wedi dod i law, sef £15,000. Yn (rhan isaf). unol â’n haddewid, penderfynwyd Ni ddaeth un aelod o’r cyhoedd cyfrannu £100 tuag at Gymdeithas na threthdalwr i’r cyfarfod. Aredig Ceredigion. (Datganodd y Aethpwyd ymlaen i’r cyfarfod Cyng Dewi Evans ei ddiddordeb misol arferol. Adroddwyd bod ac ni chymerodd unrhyw ran yn y gwaith uwchraddio rhan o ystâd drafodaeth). Maesafallen yn mynd yn ei flaen fel Cwynion a ddaeth i sylw’r Cyngor. y disgwylid. Dywedwyd nad oedd Tyllau ar y ffordd rhwng Nantsiriol cymaint o garthion cŵn i’w weld a Llangorwen, gordyfiant 5 Garreg yn yr ardal ag y bu, yn enwedig ar Wen, Bryncastell yn rhwystr i y maes chwarae. Byddai rhagor gerddwyr ar y llwybr troed. Cwyn o finiau yn y gymdogaeth efallai o’r Lôn Groes bod busnes trafod yn lleihau eto ar y broblem. Mae’r beiciau modur yn Derlwyn gyda llygod mawr ar waelod Maes Ceiro refio cyson yn enwedig dros y wedi mynd ac mae heddwch yn Sul yn amharu ar fwynderau y teyrnasu eto yn yr ystâd. Edrychir cymdogion. Edrychir i mewn i’r ymlaen at weld Taith y Fflam cwynion hyn drwy’r sianelu priodol. Olympaidd yn mynd trwy Bow Street fore Llun 28 Mai. Dyddiad y cyfarfod nesaf fydd 28 Llongyfarchwyd y Cynghorydd Mehefin. 24 Y TINCER MEHEFIN 2012

Diolch yn fawr i bawb fu’n lliwio llun y plentyn yn cario’r fflam TASG Y TINCER Olympaidd y mis diwetha. Faint ohonoch chi a welodd yr orymdaith yn dod trwy Bow Street? Roedd y tywydd yn heulog a phawb yn amlwg yn mwynhau’r sioe, gan weiddi a chwifio baneri. Mae’r fflam ar ei thaith am rai wythnosau eto, cyn cyrraedd Llundain ddiwedd mis nesaf. Dyma enwau mis Mai: Seren Megan Lewis Pugh, Bow Street; Jude Coleridge, Y Borth; Alys Griffiths, Bow adeiladu ei nyth ar frigau uchaf Street; Nia Lewis, Llangwyryfon; hen goeden, gan ddychwelyd yno Elen Mary, Bow Street; Megan flwyddyn ar ôl blwyddyn. Mae Lewis, Capel Bangor; Rhys Wyn gan y gwalch smotiau brown James, Penrhyn-coch; Lily- ar ei fynwes, a marciau brown May Welsby, ; Kayla tywyll ar ei adenydd. Pysgod yw Allsopp, Penrhyn-coch; Elfie prif fwyd y gweilch, ac mae eu Everard-Walker, Y Borth; Nel pigau a’u crafangau miniog yn Davies, Caernarfon; Fflur lewis, berffaith ar gyfer cipio pysgod Llangorwen. o’r tonnau mewn chwinciad Roedd yn dipyn o gamp i chwannen! Wyddoch chi eu bod ddewis enillydd, ond ti, Megan, nhw’n hedfan am 8 milltir a mwy sy’n ennill y tro hwn. Hoffais y er mwyn hela bwyd i’r cywion dillad lliwgar a’r fflam lachar yn llwglyd, ac ar ôl iddyn nhw ddod dy lun. Llongyfarchiadau i ti, a o hyd i gymar, mae’r pâr yn daliwch ati, bawb! aros gyda’i gilydd am weddill eu Un o’r rhaglenni rwyf wedi bywyd. Rhyfedd o fyd! mwynhau ei gwylio ar y teledu’n Y mis hwn, beth am liwio llun ddiweddar yw Springwatch, a gwalch y môr? Anfonwch eich gweld gweilch y môr a’u cywion gwaith i’r cyfeiriad arferol, Tasg yn eu nyth tal yw’r rhan mwyaf y Tincer, 46 Bryncastell, Bow diddorol. Falle fod rhai ohonoch Street, Ceredigion SY24 5DE chi wedi bod i’w gweld ar lan afon erbyn Medi 1af. Mwynhewch eich Dyfi – os ewch chi ar y trên o’r gwyliau haf, a chofiwch fwynhau’r Borth i Fachynlleth, mae modd bywyd gwyllt sydd o’n cwmpas yn gweld y nyth yn blaen! Mae’r ardal y Tincer! gwalch yn hoffi nythu ar lan afon, môr neu lyn, gan ddewis Enw Gofal Traed Aber Ceiropodydd / Podiatrydd Cyfeiriad cofrestredig H.P.C. Triniaeth ar ewinedd a chyrn Llawdriniaeth ar gasewinedd Triniaeth / asesiad arbenigol ar draed diabetig Ysgol Gwadnau ac asesiad biomecanyddol TRINIAETH YN Y CARTREF AR GAEL Oed Rhif ffôn Cysylltwch gyda Shân Jones neu Richard Ellison ar 01970 617269 am apwyntiad

FFENESTRI IMEJ FFENESTRI PVCu, HEULFANNAU, Amrywiaeth eang o DRYSAU a.y.y.b. Am y GWASANETH, PRIS lyfrau, cardiau,cerddoriaeth a’r SAFON GORAU gan GWMNI LLEOL ac anrhegion Cymraeg. Sefydledig dros 30 mlynedd Croesawir archebion gan unigolion Edrychwch am y ac ysgolion Ty^ Twt 13 Stryd y Bont Rhif 351 | MEHEFIN 2012 Cofrestrwyd gyda 01970 880330 Aberystwyth Marilyn a Ifor Jones 01970 626200