u27. zenbakiak / 2002 martxoa astesantuko irudiak Aurkibidea

5. IRUDIA. Asier Mentxaka 6. ELKARTASUNA. “Meninos de la rua” GKE Brasilgo umeen alde 7. GURE LAGUNAK MUNDUAN. Jeanette Esponda irrati esatari Buffalon 8. PHOTO-FINHITZ. Unai Elorriaga & Mikel Martinez 32 Burdinazko Hesia 9. LEHEN ETA ORAIN. Aingeruaren etorbidea1971-2002. Asier Mentxaka 10. HERRIZ HERRI. Getxo 10. Leioa 14. Erandio 18. Berango 22

SAKONEAN

26. ALBUMA. Carlos Terreros argazkilariak, gurera patinatzera etorri diren skater profesionalen irudiak utzi dizkigu 28. BERBETAN. Félix Linares, lagun sinpatiko bat 32. ERREPORTAJEA. Burdinazko Hesia. Javi G. del Herrero Azalean 36. ERREPORTAJEA. Desagertzear dauden lanbideak Lobo Altunaren argazkia. Barruko orrialdeetan Aste Santuaren inguruko KULTURA egile beraren fotografia sorta ederra topatuko duzu 38. FOTOGRAFIA. Lobo Altuna, Aste Santuko irudiak 42 . ZINEMA. Gaizka Usatorre zinema proiektoreak film bat zelan proiektatzen den azaldu digu. Oscar-etarako gure kiniela, web orrialdeak.... 45. ELKARRIZKETA. Joseba Apaolaza 28 Félix Linares 46 . MUSIKA . Cujo taldearen disko berria. John Wayne. Roberto Mosoren disko kutunak 48. LIBURUAK. Aritza Bergararen “Mitologika” liburua. Kepa Altonaga 50. SAREAN. Internet Iker Merchán-en eskutik 51. KOMUNIKAZIOA . Irratia, Javier Vizcaínorekin egon gara

EUSKARAZ

52. URIBERTSOAN BARRENA. Xabier Silveirari elkarrizketa. I. Abra Saria. Begi 68 Berri harrigarria belarri eta Josu Landetaren bertsoak, Algortako Bertsolari Eskolaren eskutik 56. AKABUKO PUNTE. Franzisko Kaiero Getxoko seme izan zenaren aspaldiko elkarrizketa. Xabi Bilbaoren “Gure berbakere” zutabea 58. EUSKARA 62 Martin Berasategi AMAITZEKO

60. JAN ETA EDAN. Gaizka Escuderoren errezeta eta Itsaso Aranaren modazko ardoei buruzko lezioa. Arrigunaga, Algortako Txokoa. Martin Berasategi, puntako sukaldaria elkarrizketatu dugu. Non jan? Adibidez Jauregi jatetxean. Eta pintxoak? Algortako Txiki-Aundi tabernan 66. HOROSKOPOA 67. KOMIKIA. Gorka Vázquez 68. BERRI HARRIGARRIAK Petroliontzi bat Sopelan, 1964 69. FLASH BACK. San Inazio eskola 1926. Bittor Egurrola 45 Joseba Apaolaza 53 Xabier Silveira 70. AITORMENAK Yolanda Alzola.

etxean, hilabetero jaso nahi baduzu deitu uk 944911 3 37 irakurlearen telefonoa

UK Uribe Kostako Aldizkaria 171 posta kutxa / Amezti 6, 4. solairua 5. bulegoa / 48990 Getxo / [email protected] / tel.: 94 491 13 37 / faxa: 94 491 58 31 / bulego ordutegia: 08:00 / 15:00

UK 3 UK URIBE?KOSTAKO?ALDIZKARIA

ARGITARATZAILEA:B oluntzarreta E.B.E. [irudia] HELBIBIDEA:Amezti 6, 4. solairua, 5. bulegoa 48990 GETXO e-mail: [email protected] / Posta Kutxa 171 9/4 Tel & fax: gu geu 491 13 37 ZUZENDARIA: Jokin Aspuru ERREDAKZIOA: Javi Gonzalez del Herrero, Maitane Burusko, Itziar Bened, Urtzi Iglesias FOTOGRAFIA BURUA: Asier Mentxaka Deia TESTUEN ORRAZKETA:Joseba Butron INFOGRAFIA:G uillermo Almagia MARRAZKILARIA:Gorka Vzquez KOLABORATZAILEAK:Bittor Egurrola, Jokin de Pedro, Itsaso Arana, AURREKO alean aldaketa batzuk egin genituen aldizkarian (orrialde kopuru handiagoa, Gaizka Escudero, Xabi Bilbao, Unai Elorriaga, Algortako Bertsolari Eskola, Josu Zubiaur, Esti Ezkerra, Berbots eta Bizarra Lepoan atal berriak...) eta honezkero irakurleen lehenengo iritziak heldu zaizkigu. Gehienak oso Euskara Elkarteak PUBLIZITATEA eta SUSTAPENA:Edorta Cachorro (94 491 13 37) onak, nekez kritika daitekeelako etxeetara doan heltzen den produktua: “oso txukuna FILMAZIOA:A RGIA / INPRIMATEGIA:GESTINGRAF LEGE GORDAILUA:B I-1878-00 da”, “orain badago irakurtzerik”... eta gehien en tzun du guna “oso ondo dago” kunpli - ISSN:1 576-6799 dore bat. Ez hain kritika onak ere jaso izan ditugu (guretzat interesgarrienak): “hobe li - Osorik edo zatiz, makinaz zein informatikaz kopiatzea, baimen barik, tzateke aldizkari ez hain potoloa eta adibidez hamabostean behian kaleratu“, “lehengo erabat galarazirik dago gauza bera da baina lodiagoa“... Baina gehien entzun ditugunak beste era batekoak ' BOLUNTZARRETA Aldizkari hau Euskal Herriko izan dira: “politikoki zuzenegia da UK”, “korrektoegia”, “ausardia falta zaio”, “ez zarete herri aldizkari eta euskara elkarteen TOPAGUNE ko partaidea da bustitzen ”... (behean idatziz jaso dugun bakarra irakurri dezakezue). Baliteke horrela iza - tea, eta horregatik zuoi, gure irakurleoi, zuon partaidetza eskatzera gatoz lerrotan: bida - li itzazue zuen gutunak, zuen proposamenak, zuen kezkak... aldizkarian leku izan deza - ten. Eta horrela hobeto asmatuko dugu. Aldizkari honek Bizarra Lepoan UK-ko lantaldea Euskara Elkartearen dirulaguntza

Itxasgane Etxea / Karitatea 1 besteek esanak GETXOKO UDALA

Aldizkari honek Getxoko Udalaren dirulaguntza jaso du “Gogoratzen ez dena ez dago bizirik Leioak Aldizkari baina oroitzapenetatik ere ezin da bizi” honek o Berangoko Udalaren dirulaguntza José Antonio Muñoz (idazlea) jasodu Aldizkari honek Leioako Udaleko Euskara Zerbitzuko dirulaguntza jaso du

Erandioko Berbots “Nazionalismo baztertzaile eta xenofoboaren Euskara Udala Elkartea maltzurkeriaren adibide garbia da [euskal] hezkuntza”

Aldizkari honek Erandioko Aldizkari honek Erandioko Berbots Udalaren Euskara Elkartearen laguntza jasotzen Enrique Villar (Espainiako Gobernuko ordezkaria)

Bizkaiko Foru Aldundia jaso dugu

Aldizkari honek Bizkaiko Foru Aldundiaren dirulaguntza jaso UK-ri kritika “konstruktibo” bat Itzalak , gauzen proiekzio lausoa, gure izaera Lehenengo eta behin, eta aldez aurretik esan behar dut aspalditik UK hilabetero jasotzen zehaztu gabearen oharra, Behar-beharrezkoak dudala, eta baita gustura irakurri ere, eta horregatik bakarrik bada ere aldizkari hau argi - tartazen duen lantaldea zoriondu nahi nuke. Gainera orain aldizkaria beste herrietako beharbada. Edota gure berriak ere badakartza. Suposatzen dut ez dela lan makala izango. Esan bezala UK gus - existentziaren froga bisuala: itzala dugulako gara. Ni naiz ditugu zuen tura irakurtzen dut (atal batzuk besteak baino gusturago), baina bada faltan botatzen dudan gauza bat (niretzat oso garrantzitsua) eta hori, iritzia da. Barkaidazue atrebentzia, ni eta neure itzala. Eta batzuek baina nire ustez, UK ez da “bustitzen”. UK “politikoki zuzenegia” iruditzen zait. Ez dakit itzal handia dute eta, gainera, UK “busti” behar den ala ez, edo nahi duen ala ez, baina behintzat beste batzuei euren hil eta gero ere itzala izaten dirulaguntzak iri tziak plazaratzeko aukera eskaini beharko lieke. Eta UK-n iritzi faltaz gain, jorra daitez - segitzen dute. Beraien bizia eta keen eta jorratzen ez diren beste gai asko ez ditut aldizkarian ikusten. Esaterik badago, itzala ere askatasunaren alde “kultaralegia” iruditzen zait UK. Ez ditut ikusten adibidez, eskualdean dauden hainbat ara - zoren gaineko artikulurik edo erreportajerik: Maidaganeko metro geltokia, udan Go- eman dutelako, agian. BBK2095 0022 00 91 02483676 rrondatxen nudismoarekin egon zen ika-mika, indarkeria... boteprontoan burua datozki - Horiena bai itzala! dan batzuk aipatzeagatik. Aldizkaria aberatsagoa, osoagoa izango litzateke gai hauek aldizkariak jorratuko balitu. Gutun hau kritika “konstruktiboa” baino ez du izan nahi, eta Boluntzarreta Testua: J. B. ez mingarria. Beste barik, animo eta eutsi goiari! Argazkia: Asier Mentxaka A. Goikoetxea (Algorta)

4UK SAN NIKOLAS PLAZA, ALGORTA 2002 UK 5 [elkartasuna] [gure lagunak munduan] [iritzia]

Erakundea Meninos de la rua Jeanette Esponda Maxwell Manexak Buffalora joandako euskal Mikel Urriz Brasileko kaleko umeak laguntzeko Gobernuz Kanpoko Erakundea artzainen ondorengo belaunaldiak sortu zuen Benito Lertxundiren kanten bitartez Zuberoa ezagutu dugu euskaldun askok. Atharratze, Bar - Meninos de la rua Gobernuz Kanpo - “Euskal Programa” izeneko koxe, Eskiula edo Altzürükü altxor preziatu baten ko Erakunde orain dela lau urte jaio zen, irratsaioa. Jeanette Esponda kartan agertzen diren herrixkak otu zaizkigu. Zu - Manuel Oliver getxoztarrak Brasileko aitzindari zelarik 1956 urtetik beroaren xarmak irabazi gaitu eta, agian exotis - igandero aire eta berba moa bilatu nahian, Soüleko doinuz ausartu gara giza eskubideen aldeko talde batek gon - noizbait. I-z mozorraturiko u-ak zein h doinudunek bidaturik hango umeen egoera larria euskalduna konderri osora erabiliz eperraren hegalen lumak, ferekak gisa, ikusi eta gero. Brasilen Manuelek zabaldu da. Zoritxarrez, bertan maitasun hitz ere bihurtu ditugu. “Movimiento Nacional de Meninos de la behera gelditu da Hitz gozoz, irudi miresgarriz eta musikaren rua” izeneko taldea ezagutu zuen eta euskaldunentzat bitartekoa doinuaz mozorrotu dugu Zuberoari buruzko ezja - baino zerbait gehiago zena. kintasuna. Exotismotik aldendurik, Zuberoa euskal beraiek egiten duten salaketa eta heziketa lurralderik azpigaratuena dugu. Joan den mende - lana. “Manu harrituta geratu zen talde Baina historiaren parte bizia an biztanleen erdia galdu zuen Zuberoak. Egun, honek egindako lanarekin eta hemendik izaten jarraitzen du. 13.000 pertsona baino ez dira bizi lurralde horren zerbait egitea proposatu zigun” , azaldu 765 km karratuetan. Gazteek ez dute herrian etor - kizunik eta Frantziako hiri nagusietara abiatzen zigun Javier de Isusik, “Meninos de la dira opila egitera. rua” GKEko koordina tzailea eta Manuel Euskaldun bat Orain dela hamabost urte herrialdeak zapata - Oliver presidentearen laguna. Guztira gintzan eta espartingintzan zituen 2.000 lanpos - hamar kidek osatzen dute taldea; guztiak tuetatik 200 baino ez dira geratzen gaur egun, eta boluntarioak. “Gurea elkarte txikia den irrati esatari Buffalon horiek guztiak ere desagertzear daude. Ekono - miaren oinarrian etxeko nekazaritza, artzain tza eta arren (lagun talde bat baino ez garela en- basogintza ditugu. Industria bakarra jarduera eko - tzun izan behar dugu behin baino gehia - Milaka ume bizi dira Brasileko kaleetan umezurtz Euskal Herritik 9.000 kilometrora gune izango zena. Ordutik 43 urtez nomiko hauei lotuta dago eta Maule hiriburuan go), azkeneko urteetan lan handia egin da goen Buffaloko lagun bat egin nuen igandero ordu bateko iraupenarekin kokatzen da. Baliabide hauek, zalantza gabe, ez dezakegula ikusi dugu” , esan zigun Ja - tuta geratu bagara ere, harritu gaitu bizi gurea ez da karitatea. Pertsonen duintasuna sarean, Mick Camino. Euskalduna nin- “Basque Program” aireratu da. Baina dira aski herrialdearen etorkizuna bermatzeko. vierrek. Dirua batu, Brasileko kaleko duten egoera larri horretatik ateratzeko errespetatzen dugu. Beraiekin batera lan tzela esan bezain pronto bere amabitxiaz hori lortzea erronka handiegia bilakatu Zuberoako baserriak, herriak, hustutzen ari dira, eta guraso eta seme-alaben arteko euskararen umeen arazoa ezagutarazi…, asko eta hango jendearen borondate irmoak”. Bes- egitera goaz; laguntzera. Haiek hau ondo eta honek sortutako KBBS irratiak igan - zen Jeanette eta hango familia euskaldu - transmisioa ere eten egin da. Dolü gabe hiltzen asko dira egin daitezkeen lanak. “Zer- tetik, Javierrek beraien jarrera ez dela bate - uler tzen dute hau eta hortaz, gure laguntza dero aireratzen zuen euskarazko irra- nentzat. Izan ere, publizitaterik ga be eu- zaigu Zuberoa… gatik Brasil?, galdetuko duzue. Han egon re paternalista azpimarratu nahi izan digu. pozik onar tzen dute”. m tsaioaz berba egin zidan. Jakin-minak ren poltsikotik ordaindu beharra zego - Baina, egiazko eskualdunek –gezurrezkorik ba garenok egoera ezagutu dugu eta oso kezka - “Gu ez goaz inor salbatzera edo aska tzera, Harremanetarako: Manuel Oliver 94 491 40 54 bultzaturik bere amabitxia den Jeanette en. Eta, bestetik, kolaborazio lanak zai - ote da, ba?– egoera hau irauli nahi dute. Zuberoako Esponda Max wellekin jarri ginen harre - lak ziren. Abeltzaintza oso neketsua dela hautetsiek, giza mugimenduek, sektore ekonomi - koetako elkarteek, eta instituzio ezberdinek “Xibe - manetan Bu ffa lo ko lagun euskaldunen agerian dago eta gehienak artzainak roa 2010” izeneko egitasmoa abian jarri dute. San Martín de Tours-ekoak Kongon lanean MUGARIK GABEKO berri izateko. Nafa rroa Behereko euskal - izanda laguntzak gero eta murritzagoak Plana ren helburu zehatzak 600 lanpostu sortzea MEDIKUAK kian eginez, bere bizitzaren erdia mikro - izaten hasi ziren. Horrez gain, Buffalora eta, emigrazioa ekidinez, 2.000 pertsona herrialde - fonoaren atzean pa satu ondoren 80 ur - joandako euskaldunek ez zioten euska - an finkatu ahal izatea. Horretarako industria, arti - sautza, zerbitzu eta nekazaritza arloko neurri zeha - Clement Pascual “San Martin de Tours”, ditugu han jo eta ke lan egiten; eskolak Joan den otsailaren 26tik martxoaren terekin euskal irra tsaio horren testigan- raren ondarea ondorengoei eman eta Gobernuz Kanpoko Erakundeko burua, eraikitzen eta behar den guztian lagun - 9a arte, “Mugarik Gabeko Medikuak” tzak proposatu dira. koordinatzailea eta arima da. 14 urte tzen. Bost urte daramatzate Zaire elizba - erakunde ezagunaren argazki erakus - tza dakarkigu Jeanettek. haiek hiltzearekin batera euskarak ere Elkartasuna herrien samurtasuna dela esan ohi daramatza Caritas-en menpe dagoen rrutiko misioetan” , azaldu digu Clement- keta itzela egon zen ikusgai Algortako Buffalo herriak abeltzaintzari lotuta - heriotzerako bidea hartu zuen. Hiru da eta euskaldunok sano ongi adierazten dugu sen - GKE honetan Kongoko herritarrei ahal ek. Berak eta “San Martin de Tours”eko Erakusketa Aretoan. Erakusketaren ko bizimodua dauka bereziki. Gure faktore hauek erabakigarriak izan ziren timendu hori. Nikaragua, Honduras, Angola eta duten neurrian laguntzen. “Misiolari bi beste kide guztiek Euskal Herritik lan helburua bikoitza zen; alde batetik herritik joandako euskaldunak ardiak igandeko euskal irratsaioa bertan behera mundu zabal osoko borroka eta arazoetan ahalegin, egiten dute; hara botikak, arropa, man - jakinaraztea zer den eta zertan da - behar eta laguntza eskaintzen ditugu. Izan ere, he - tak, dirua... bidaliz. Kongoko herritarrek tzan egiten duten lan humanitarioa hazteari ekin zioten. Horietako baten geldi tzeko. “Basque Pro gram”ak garai rriaren onerako diren helburuak lortzeko auzolana egindako artisau lanak gurean ere sal - eta bestetik, orain arte egindako lan se mea, James Marton ardi negozioan ere polita errepresentatzen duen arren, his - izan dugu antzinatik abiapuntu. Bizilagunen arteko tzen dituzte. Bestetik, dagoeneko 2.000 guztia ezagutaraztea. bazebilen eta irratia salerosketak ahalbi - toria da orain. Baina, zorionez, Jea- lana euskal kultura eta izaeraren ondarea da. Euskal ume eskolatu dituzte Kongon. “Beste Gaur egun 70 langilek, 150.000 detzeko modu eraginkorra izan zitekee - nettek euskara eta euskaldunen nortasu - Herri osoko herrialde eta eskualde guztien garapen edozein herrialdetan lan egin genezake - boluntariok eta 2.000.000 harpidedun orekatua lortzeko ere auzolana dugu lanabes. en, hemendik bidali dezakegun mota la bururatu zi tzaion. Garai horietan na uhinen bitartez zabaltzeko ohorea baino gehiagok osatzen dute erakun - Egunotan Zuberoarekin auzolanean jarduteko guztietako laguntza behar-beharrezkoa de erraldoi hau. MGMk, 80 herrialde - KBBS irratiko zuzendaria zen Jeanette. oraindik bihotzean darama. Hango eta he - eskaera egiten digu Udalbiltzak. Hemendik Aberri baita leku askotan. Baina Kongokoa ego - tan egiten du lan eta sari ugari jaso Hari izugarri ongi iruditu zitzaion herri - mengoek espero dugu luzaran bihotz ho - Egunera Hego Euskal Herrian milioi bat euro bildu era bereziki larria iruditu zitzaigun eta, ditu, horien artean Bakearen Nobel ko euskaldunen artean komunikazio rrek euskal taupadak bizirik mantentzea. m nahi da Xiberoa 2010 egitasmoa gauzatzeko. Ez gainera, han dauden misiolariak getxoz - Saria 1999an. zait erronka txikia otutzen, gezurrezko euskaldunak tarrak eta lagunak dira”. Harremanetarako: ez garela adierazteko aukera dugu manexok. 94 423 54 70 / www.msf.es Harremanetarako: Clement Pascual 94 491 31 31 «43 urtez igandero ordu bateko iraupenarekin Erandiotik Gorlizera, herriz herri, auzoz auzo Zube- “Basque Program” irratsaioa aireratu da Buffalon » roak bizirauteko ahalegin berezia egin dezakegu. m Dagoeneko 2.000 ume eskolatu dituzte Zairen Getxoko lagun hauek UK 7 [photo-phinhitz] [lehen] Argazkia: Mikel Martinez / Testua: Unai Elorriaga Kea eta librepensadoreak

[orain]

“Gorrotatu egiten du kea jendeak normalean”

Greziako filosofoak pentsatzen hasi zirenetik dakigu sua zergatik. Kontua da kea gorrotatzen duela normalean jendeak. dagoen leku guztietan kea egoten dela. Gero esapide hori Behe-lainoa, ostera, ia denok maite dugu. Mundu guztiari bizitzako beste alderdi batzuetan ere erabiltzen dugu; hau da, gustatzen zaio Londreseko behe-lainoa, edo Orozkokoa. Estetikari gauzaren bat ikusten dugunean lehenago beste zerbait gertatu dela begira gauza ederra da guztiontzat behe-lainoa. Hala ere, ondo dakigu (Greziako filosofo batek hobeto esango luke eta nik modu erreparatzen badiogu, estetikari begira gauza bera da behe-lainoa inpresentablean esan dut). eta kea. Ez daukate desberdintasun handiegirik. Eta, hala eta guzti Kontua da kea gauza kuriosoa dela. Joseba Sarrionandiak ere, behe-lainoa gustatzen zaigu eta kea ez. “keea” idazten zuen bere lehengo idazlanetan. Esaterako, honakoa Gauza da kontu askorekin gertatzen zaigula gauza bera. esan zuen keari buruz Hitzen ondoeza liburuan: “KEEA: Liburua Gustatzeko edo ez gustatzeko arrazoia beste bat da; ez da arrazoi erre zutenean, keea irakurri genuen.” Itsusi-itsusia ere ez da estetikoa. Motibazioak ditugu mila berrehun eta bi. Eta hainbeste Sarrionandiak esan zuena keari buruz. Auskalo zergatik idazten motibazio dauzkagun arren uste dugu gure aukera librea dela eta zuen “keea” eta ez kea. librepensadoreak garela eta globalizazioaren aurkakoak garela, Hori guztia erudikzioa agertzeko baino ez dut aipatu, erabat, bai izatez baita moralari eta etikari begira ere. jakina. Jendeak jakin dezan zein ondo ezagutzen dudan euskal Eta horren guztiaren ondoren suhiltzaile bat ikusten dugu literatura. Baina ez nuen hori azpimarratu nahi. Komentatu nahi argazkian eta suhiltzaileak oso estetikoak dira. Oso estetikoak dira * nuen kea elementu kuriosoa dela. Gorrotatu egiten du kea 20ko hamarkadako suhiltzaileekin konparatzen baditugu Iraganez doa denbora beti / AINGERUAREN ETORBIDEA 1971/2002 jendeak normalean. Sua gorrotatzen duelako. Edo auskalo behintzat. m * Denbora: gauzak gertatzen eta izakiak aldatzen diren bitarte mugagabea. Argazkia: Asier Mentxaka 8UK UK 9 [getxo] [getxo] “SEME-ALABAK” Ibertxune baserria ALDIZKARI BERRIA GETXOKO GIZARTE baimen barik bertan behera bota dute ZERBITZUEN ETA Begirada panoramiko bat GURASOEN ELKARTEETAKO Hiru euro ordainduta gida batek lagunduta Bizkaiko Zubia ren goiko ESKUAREN ESKUTIK Getxoko Udalaren Gizarte Zerbitzuen aldea bisitatu daiteke. Handik Bizkaiko bista panoramiko ederra ikus daiteke Sailak gurasoen elkartekoekin batera aldizkari berri bat atera du, Seme-alabak . Heziketarekin lotutako gaiak landuko dituen argitalpen txiki hau gu rasoek Bizkaiko Zubia munduko zubi- formakuntzarako laguntza iza te ko asmoz jaio da. Programa honen helburua herrian transbordadorerik zaharrena da; dauden zentroetan laguntza ematea da, 109 urte ditu eta 650 milioi guraso guztiek beraien seme-alabekin pertsonak gurutzatu dute eduki ditzaketen arazoak konpondu ahal itsasadarra bere ontzitxoetan, izateko informazioa izan dezaten. 1893an inauguratu zutenetik. Udalerriko zentro guztietan ikasten duten neska eta mutikoen gurasoei zuzenduta 1999ko uztailean, Zubiaren goiko dagoen aldizkari hau doan banatuko da, pasabidea berritu eta behatoki bat Ibertxune baserria aurreko hilabetean. Alboan, oraingo egoera zortzi atal izango ditu (gurasoei bidalitako paratu zuten bertan. Gaur egun ia gutuna, gomendatutako liburu baten 1.000 pertsona igotzen dira Aurreko alean gure aldizkariaren irudi doan ekintza hori salatzeko. Iñaki Zarraoa berri, gurasoentzako orientabidea, haraino egunero handik ikusten nagusia izan zen Iberretxune baserria (ikusi alkateak berak ez duela baserria botatzeko informazio orokorra...) eta hiruhilabetekoa izango da. 2.000 ale inguru kaleratuko den bista panoramikoaz ezkerreko irudia). Ale berean herriko ba - baimenik eman adierazi zuen biha ra mu nean dituzte hasiera batean, eta lehenengoa gozatzeko serrien egoera negargarriaz gure kezka eta hirigintza zinegotzia den Andrés Uriartek kalean da. Aldizkari berria gurasoen azaltzen genuen. Bada, Iberretxume baserria suntsiketa honen arduradunen aur ka neu - eskola egitasmoan parte hartzen duten Bizkaiko zubia 50 metro da ga rai behera bota zuten joan den otsailaren rriak hartuko zituztela jakinarazi zuen. elkarteen artean, udalerriko ikaste txeetan 15ean. Ordura arte eraikuntza hau Al - Edozelan ere, ika-mikak jarraitzen duen eta Getxoko gurasoen elkarte guztietan (zubia mantentzen duten do rreak 15 metro banatuko dute. Lan hori guztia Gizarte luzeagoak dira). Goian itsasadarra zeharka- gortako Gazte Asanbladak okupatua zuen bitartean, Ibe rre txume baserria betiko de - Zerbitzuetako Drogamenpe kotasunaren tzen duen pa sabidea dago. Han, hau da, eta suntsiketa hau dela-eta herriko gazteek sagertu da; eta, aurreko alean esan genuen Prebentzio Bulegoak koor dinatu du. lurretik 50 metrora, haizeak 120 kilometro manifestazio bat antolatu zuten legez kontra bezala, gure ondarea galbidean… m Areeta Bizkaiko Zubiaren goiko partetik begiratuta; behean, zubiaren goiko pasabidea orduko abiadura har dezake. Pasabide berria eraiki zutenean metakri latozko tunela egi- dituzten kartelak daude. Horrela bisitariek teko asmoa zegoen, baina haizearen indarra zubi-transbordadoreko bitxikeria eta pasa - zela eta, egurrezko pa sabidea altxatu zuten, dizoak ezagutu di tzakete; nork eraiki zuen, eraikuntza ziurra izan zedin. Gaur egun, nork berritu, zelan 1999ra arte on tzi txoa alde batetik bestera gu rutzatzeko dagoen goitik kontrolatzen zuten edo nola erai - ontzitxoa zubiaren historiako laugarrena da; kuntza errematxez osatuta dagoen; guztira 22 tonako pisua du eta altzairuzko 18 400.000 burdinazko zatik osatzen dute 109 kablek mantentzen dute zintzilik uretatik urteko eraikuntza erraldoi hau. prentsa ¥ aldizkariak 15 metrora. Egunero- egunero berrikusten GETXOKO KIROL PORTUA Ahaztu ezineko bisitaldia bai kanpota - Arriluze z/g • Tel.& Fax: 94 491 53 21 dituzten zal di bi eta erdiko lau motorek rrentzat zein bizkaitarrontzat, goitik gure ALGORTA • GETXO ontzitxoa mugitzen dute, 9 kilometro or - eskualde osoa ikusteko aukera baitugu, duko abiaduran. inoiz ikusi ez dugun bezala; zerutik. Eta Inportaziozko 1999tik jendeak goiko pasabidea oinez zerbezarik zorabiatzen direnentzat, Bizkaiko Zubiak onenak guru tzatu dezake. Hiru euroren truke (jubi - badu bere web orria ere (www.puente-col - latuek eta umeek % 10eko deskontua dau - gante.com) etxetik ikusi ahal izateko. m Terraza kate), gida batek goraino laguntzen du, igo - zabala gailu panoramikoan (desegokia zorabia tzen “Orduko bederatzi direnentzat) zubiko historia azaltzen duen kilometroko abiaduran bitartean. Goian, bista ezin hobeaz gain, Tel. 946 76 11 28 mugitzen da ontzia” basartena URDULIZ zubiaren historia eta eraikuntza azal tzen 10UK UK 11 [getxo] [getxo]

AGENDA Ibilaldia2002 Gurea zinema etxebizitzak egiteko botako dute Maskotaren izena, Ibiltxo karramarroa 60ko hamarkadakan aretoko 1.000 eserlekuak larunbatero betetzen ziren Algortan bertan beste zinema ikastolako ikasleek bi egon arren: Gran Cinema eta Cervantes aukeratu zuten

ASIER MENTXAKA Antzerkia San Nikolas ikastolako arduradu - Martxoak 2,1 20:00, Getxo nek, datorren maiatzaren 26an Ge- Antzokia, Getxoko Antzerki txon ospatuko den Ibilaldia aurkeztu eskolaren eskutik, eta Adolfo zuten joan den 19an Bilboko Kafe Marsillachen omenez, “Yo me bajo Antzokian emandako prentsaurreko en la próxima, ¿y usted?” . Jarraian jendetsuan. Han Maider Martínez, mahaingurua Marsillachen emaztea Pedro Aranburu, Antton Azkargorta Argazkian Espe, Erromoko Goitibera dendako arduraduna zen Mercedes Lazcanorekin, Pep eta San Nikolas ikastolako zuzendaria Muné aktore eta zuzendariarekin eta den Josu Elortegi izan ziren, eta luze Kina Bizkaiko geografia eta euskara José Monleón “Primer acto” azaldu zituzten aurtengo edizioaren aldizkariaren zuzendariarekin. gorabehera guztiak; zein izango den ikasteko mahaijoko getxoztarra Martxoak 22, 19:00 Getxo zazpi kilometro eta erdiko ibilbidea Antzokia, Getxoko Antzerki –Aixe rrotako labarrak ez ezik, Algor- Patxi Olaso k asmatu zuen mahaijoko berri jator honek kontatu zigunaren ara - Eskolaren “Emakume bideak” tako Portu Zaharra eta Arri gu naga eta hau orain dela hogei bat urte. Berriki bere bera, bingoan bezala galderak ateratzen zikloan, “Servicio de ayuda a la Ereagako hondartzak ere zeharkatuko ahaide batek jokoa eguneratu egin du eta zaizkio jokalariari; ezberdinak izan daitez - mujer” , Usansoloko “Aztiak” ditu–, maskotaren izena, Ibiltxo honezkero salgai dago bere familiak duen ke Trivia lean gertatzen den legez eta, konpainiaren eskutik. karramarroa, ikasleen artean aukeratu Gurea zineman ikusi zen azken filma Fernando Truebaren La niña de tus ojos izan zen dendan, Erromoko Ezequiel Agirre kalean Scrablelen bezalaxe, hitzak osatu behar Kontzertua zutela edo Luhartz taldeak joko duela duen Goitibera dendan. dira. “Biz kaiko geografia ikasteko mahai ikasle ohi bik prestatutako aurtengo Martxoak 23, Getxo Antzokia, Esan bezala, Algortako Amezti kalean ojos”. Nostalgiko guztien eta betidanik “Kina izena bingotik datorkiola uste joko bat da; diseinatu dugun lehenengoa, Ibilaldiaren kanta. Guk eta, beraz, 20:00, blues kontzertua “Phil Guy dagoen Gurea zinema laster botako dute jabeak izan diren Uribarritarren oroipene - dut” azaldu zigun Gloria Cortinak, jokoa - baina laster jolas honen bertsio ezberdinak Band” taldearen eskutik gure irakurle zaretenok aldez aurretik etxebizitzak eraikitzeko. Horrela erabaki an, 60ko hamarkadako emanaldiak gera - ren asmatzailearen ilobaren emaztea eta aterako ditugu; Gipuzkoako geografiarekin genekizkien datuak, hilabetez hilabete Zinekluba zen joan den otsailaren 22an Getxoko tzen dira, aretoko 1.000 eserlekuak larun - gaurkotze honen arduraduna izan denak. eta abar” . Jolasa sei urtetik gorako ume - argitaratu baitugu Ibilaldi honen Martxoak 20, Getxo Antzokia, udaletxean egindako plenoan. batero betetzen zirenean Algortan beste “Jokoak badu zer ikusirik bingoarekin ere; entzat da eta 2 eta 10 lagunen artean informazioa, antola tzaileek lehenengo 20etan “Juana la loca” . Gureak 1951ko abenduaren 29an zine areto bi (“Cervantes” eta “Gran cine - jolasteko era antzekoa da eta” . Euskaldun jolastu daiteke. m eskutik ematen digute eta. m Martxoak 21, Areetako Gran zabaldu zituen ateak eta 1999ko lehenen - ma”, gaur egun “Getxo Antzokia” dena) Cinema, 20:00 “Juana la loca” go egunetan itxi, Artea eta Kirol Portuko egon arren. 1994an, Ar tea eta Kirol Martxoak 27 Getxo Antzokian, zine berrien eragina zela eta. Go goan, Portuko zine areto berriak ireki zituztene - Phil Guy bluesjole 20;00 “En construcción” emandako pelikulen oroipen ahaztezina an, Uribarri tarrek konpetentziari aurre ospetsua Getxo Antzokian baino ez zaie geratuko getxoztar eta ondo - egiteko aretoa berritu egin zu ten; baina, Cinema Paradiso ko herrietatik zinema ospetsu honetan hala ere, “Gurea” zineak ezin izan zien Phil Guy gitarrista ezagunak, Buddy Guy ospe- Martxoak 22, Getxo Antzokia, zinea ezagutu eta maitatu zuten lagunei. inguruko areto berriei aurre egin. 1999an tsuaren anaia denak, Getxo Antzokian joko du 22:00, “Adios a la inocencia sexual” Ehunka film ikusi ahal izan dira bertan, ateak behin betiko itxi behar izan zituen, martxoaren 23an gaueko zortzietatik aurrera. (jatorrizko bertsioa azpitituluekin) “Say what you men” bere azken lana aurkezteko 1951n aretoa zabaldu zutenetik. Le- halabeharrez. Ia mendi er diz getxoztar as - du emanaldian. 57 urteko musikari beltz hau Haur zinea henengoa, Juan de Orduña zuzendari koren ametsetarako pantaila izan zena munduko blues-jole handienetariko bat da, nahiz Martxoak 24, Getxo Antzokia, madrildarraren “Alba de Amé rica” filma amatatu egin zen eta orain, eraikuntza eta urteak daramatzan bere anaiaren itzalpean. “La banda del patio” izan zen. Azkenekoa, 48 urte geroago eraitsi ondoren, zinemaren eta herri Musikaren munduan hasi zenetik 50eko hamar - kadan, Phil Guy-k, “Chicago Machine” taldeare - Martxoak 31 , Getxo Antzokian, eman zena, beste film espainiar bat izan honen historiaren zati garrantzitsu bat kin jotzeaz gain, beste hainbat bluesjole handire - 12:00, 17:00 eta 19:00 “Kiriku eta zen, Fernando Truebaren “La ni ña de tus betiko joango zaigu. m Artista ezagun askoren lanekin erakusketa kin jo izan du; bere anaia Buddy, Junior Wells, sorgina” (euskaraz) paratu zuten Ibilaldikoek Bilboko Foru Memphis Slim, Raful Neal, Byther Simth eta Artxibategiko erakusketa aretoan martxoan «Orain dela hiru urte behin betiko itxi zituen ateak zinemak » Jimmy Dawkins-ekin besteak beste. 12UK UK 13 [leioa] [leioa] Eskulangintza tailerrak Zazpigarren artearen ikusgela Zinea ikusteko hamaika leku daude, horietako bat bideoforuma da. Leioako Gorka Azurmendi (Harpo ) gazteari esker asteartero zeluloidearen unibertsoan barrena bidaiatzeko aukera dugu

Astearteetan Leioako Kultur Aretoan zinezaleek bere topagunea aurkitu dute aurten ere, Perseo taldearen eskutik. Astero gai edo pertsonaia jakin bati lotuta dagoen film bat ikusi Eskulangintza tailerrek leioztarren boran baliagarri sentitu beharra dugu eta eta foro bat ere pizten da zaleen artean jadanik ibilbide luzea egin dute. eskulangintza oso egokia izan daiteke hone - gozamenerako. Hain zuzen ere, orain dela hamabost urte tarako” . hasi ziren antolatzen. Emakumezkoak di - Begibistakoa da ikastaro hauek jendea INAUTERIAK LEIOAN ra jarduera hauetara hurbiltzen diren ge- harremanetan jartzeko bidea ere badirela; Hau guztia gazte baten ilusio eta ahale - Herri guztietan bezala Leioan ere hienak. Tailerrak eskariaren eta jendearen hortaz, oso terapia emankorra izan daitez - inauteriek bere tokia hartzen dute. ginaren ondorioz jaiotako proiektu baten gustuaren araberakoak izaten dira. Aurten ke. Iratxek ziurtatu zigunez, “hona hur - Otsailaren bigarren astean hainbat ekitaldi emaitza da. Ez da bere ametsetan irudi - zaharberritzea, bolilloak, eskulangintza, biltzen direnak berba egin, gauzak konpar - antolatu ziren garai hauek ospatzeko. Adin katzen zuena bezalakoa, baina behintzat guztietarako jaiak badira ere, umeak dira tailua eta oleoa dira antolatu diren ekin- titu eta lagunak egiten dituzte. Horregatik leioztar asko zazpigarren artera hurbiltzea egun horiek bereziki bizi dituztenak, tzak. Udaleko zaharberritze eta eskulan - esan ohi da mota honetako tailerrak oso eurentzat prestatutako jaiak eta ekitaldiak lortu izanak jarraitzeko kemena ematen gintza tailerreko irakaslea den Iratxe Llo- onak direla depresioak, arazo familiarrak alaitasun handienarekin egiten direlarik. dio amets hori errealitate bilakatzeko. narekin berba egin dugu: “Alde batetik edota komunikazio beharrak dituztenen- Horrela, otsailaren 12an mozorro lehiaketa Egitasmo honen ardura Gorka Azur - izan zen Sakonetan. Sormen eta lan handi zeozer ezezaguna ikasi eta etxean dituzten tzat”. Arrazoia edozein delarik ere, kon - mendi, Harpo , leioztar gaztearen esku baten ostean egindako mozorroak altzairu zaharrak berritzen dituzte. Baina, tua da gero eta jende gehiagoren arreta ikusteko parada izan genuen, gurasoen dago, bera baita Perseo taldeko kide baka - beste aldetik, adin batera helduta aisi den - jasotzen dutela. m ahalegina eta harrotasuna agerian utziaz. rra. Asko dira, ordea, asteartetan biltzen Gorka Azurmendi, bideoforumaren arduraduna eta bultzatzailea diren lagunak. Baina hastapenak nahiko mingotsak izan ziren. Izan ere, orain dela gaiak anitzak bezain interesgarri dira; bes - lla ondo geratzen ote zaion… Eta hortik hiru urte kultur zinegotziaren aldaketaren teak beste, emakumeari buruzko zikloa mugarik gabe gure irudimenak aske daude” . ostean proiektua onartu eta Lamiakon (Leioako Emakumearen Bultzapenerako Badaude finkoak diren zaleak baina pixka - egokitu zioten egoitza. Honek arazo bi Gunearen laguntzaz), zine frantsesa, dea - naka-pixkanaka ikusten da gero eta herri - eta zituen: toki handiegia ikusle gu t xirentzat tar gehiago animatzen dela. Izan ere, zelu - usk eta herriko erdigunetik urrunegi. “Orain “Oztopoak oztopo loidearen munduan barneratzeko aukera rak lau urte Leioa hedatzen zegoen herria zela - proiektuari eutsi nion paregabe hau ezin baita galdu. Beraz, e rik zine eskaintza murritza zela konturatu konfiantza nuelako” Harpori zor diogu asteartero zinefiloen nintzen, hutsa ez esatearren. Ho rre gatik, bilkura oztopo guztien gainetik aurrera EuskarazkoEuskarazko proiektu honi gaur egun arte eutsi diot ozto - brua eta zinea, moldapen shakespearrak eraman izana. m poak oztopo horretan konfiantza nuelako”, eta remakeak. Bideoforumean ez da filma z dio Harpok garai horiek gogoratuz. ikustera mugatzen, harago joaten saiatzen ine irakurgaiirakurgai da, arrakasta handiz. Honetan datza bide - LASTER BIDEOFORUMEAN rt Era guztietako gaiak forumaren gakoa eta aldi berean zine JORRATUKO DIREN GAIAK Ma Orain arte gai interesgarriak jorratu dituz - komer tzia letik bereizten duena. Harpok l • Emakumeari buruzko zikloa Basagoiti etorbidea 51 e tela argi dago; Hitchcock, Bajo Ulloa ziurtatzen digunez, “forum guztietan filma algorta ik • Zinema frantsesa M zuzendariak, drogek edota literaturak bera ardatza den arren, bestelako gaiak • Deabrua eta zinema % 94 46019 69 zinearekiko duten lotura izan dituzte jorratzen bukatzen dugu: argazkigintza, • Moldapen shakespearearrak Juan Bautista zabala 8, 48990 alGOrta t: 944 913 402 aztergai. Epe motzera aurrez finkatu diren musika, pelikularen mezua, aktoreari peri - 14UK UK 15 [leioa] [leioa]

Leioako Riki López AGENDA kantari eta umoristak Lamiako Irteerak ereserkia Martxoaren 24: Mendi taldearen Antzokian aurkeztuko du bere showa eskutik: La Cavada (Levante), Gure himnoa ren Peñas de Rucandio-Lierganes. Martxoaren 22an Lamiako Antzokian Apirilaren 7: Mendi talderekin: arrastoen atzetik Las Machorras-Churra, Espinosa de arratsaldeko 8:30etatik aurrera Riki Ló - los Monteros . pezek “El hombre más feliz del mundo” Apirilaren 13, Udal euskaltegiaren Seguruenik behin baino gehiagotan izena daraman ikuskizuna aurkeztuko du. eskutik mendi irteera. galdetu izan diozue zuen buruei Leioako Sarrerak Leioako Kultur Etxean eskuratu elizako ezkiletatik irteten den doinuaren daitezke 5 euroren truke. Riki López Lehiaketak jatorria zein ote den. Egunero gure bela - “Gomaespuma” irrati saioari esker egin da Pintxo txapelketa , martxoaren 21an rrietara heltzen den melodia harrigarria ezagun, baina uhinetatik at ikuskizunak egun osoan zehar euskaltegian. da zenbateraino izan daitekeen hain eze - egiten ere ohituta dago. Oraingo honetan, Ikastaroak “El hombre más feliz del mundo” , bere zaguna eta aldi berean hain hurbila. Gaztetxean informatika, frantzes eta Bada, erantzuna uste baino sinpleagoa abesti eta monologoak elkarlotuz ikusleek ingelera ikastaroak asteazken, da. Ez dugu urrun joan beharrik; leioz - barreari ezin eustea probokatzen du. ostegun eta ostiraletan hurrenez Goian, ikasleak dantzan Sakonetan; behean, Carlos Etxebarria irakaslea tarron ereserkia edo himnoa gure artean Mallorkan jaiotako artista hau hedabideen hurren. oso ezagunak diren pertsona bik eginda - munduan ibilbide emankorra egindakoa koa da. Xabier Euskitzek idatziriko da, besteak beste, “Gomaespuma” edota Umeentzako jolasak letrak gure herria munduari irekitzen Erritmo beroak Sakonetan Antena3-eko “Ca la mar” telesaio ohian. 4-16 urte bitartekoentzat Pinuetako zaion leiho bezala definitzen du Joaquín Baina benetan ja rraitzaile sutsuenek gogo - Kultur Etxean jokuak, tailerrak, istorioak, zinea eta abar. Atxukarrok konposatutako musikak Euskal dantzaz gain saltsa, sevillanak, manbo, ratuko dute kaleratutako zenbait disko - Riki López oso ezaguna da Gomaespuma irrati - Martxotik aurrera asteburuetan lagunduta. 1996. urtean gaurko eta beti - rengatik: “Rikipi latorio”, “Con el sudor saioan egiten dituen kolaborazioengatik vals eta cha-cha-chá ikas daitezke Sakonetan animazioa, txontxongiloak, ipuin ko Leioaren ohorez egindako konposizio de la gente” edota “República anónima” bezalakoak. Bere hitzek, gaueko filosofia ten dizkio publikoari, honen kidetasuna kontalariak, musika, karaokea… poetikoa dugu. Beraz, aurrerantzean Leioako Sakoneta kiroldegian aurten lau tzea dute; bost neskako mutil bakarra ani - badakizue kanpai hotsek eratzen duten hiritarrez josita, xalotasunak eta bere bilatuz. Esan bezala, aukera paregabea dantza mota ditugu aukeran. Asteko egun matzen da gorputza astintzera. Gainera, EUSKARAREN TELEFONOA melodiaren sustraia zein den. m benetakotasunak definitzen dute Riki dugu ostiral iluntzean umorez beteriko eta ordu ezberdinetan dantzazaleek badu - iaz Karibeko dantzen ikastaroak etenaldi López. Ironia eta sarkasmoaren bitartez ikuskizunaz gozatzeko. Martxoaren 22an Leioako Euskara Zerbitzua: 94 400 80 44 te gorputza erritmo ezberdinetan astintze - bat bizi izan zuen eta honek jendeak kan - egoera intimista eta egunerokoak aurkez - Lamiako Antzokian hi tzordua dugu. m ko modua dantza ikastaro hauei esker. poko ikastegietara joatea ekarri zuen. Euskal dantzaz gain saltsa, sevillanak, “Aurten nahiko jendek eman du izena eta LEIOAKO manbo, vals eta cha-cha-cha daude esku - espero dugu hurrengo kurtsoan lehengoari ERESERKIA ragarri. Gaur egun atzerriko dantzak eta eustea”. Euskal Herri “hotzera” korronteek bereziki saltsa ikastea boladan omen dago ekarritako erritmo beroek euren tokia eta gero eta jende gehiago hurbiltzen da egin dute aldaken mugimendu sentsualen Santimamitik Artatzako muturre- soinu bero hauetara. Gorakada honen artean. m ra, arrazoi eta ondorioak gertutik jakiteko Lamiakotik Peruriko bazterrera asmoz Carlos Etxebarriaregana jo genuen. BilBo Micro zabaltzen zaren herri goxo,- senAs palditik Karibeko erritmo eta saloi dan - TAPIZTEGIA tibera tzetara lotuta dagoen profesionala dugu DEKORAZIOA Zahar eta gazte, guztiok bateraCarlos eta Leioan irakatsi ez ezik As- kantari gatoz zuri agur egitera.trabuduan eta Portugaleten ere badabil. 1982az geroztik ERAKUSKETA “Boladan dagoela aitortzea gustukoa ez soluzio infor- ETA TAIE - Lamien kabi kuttun eta oparoa, badut ere horrela da. Hau guztia efektu sin - San Juan suaren biziz txinpartapatikoa deritzonaren ondorioa da. Hau da, matikoak RRAK beroa. jendea konturatzen denean bere lagun tal - Jende gaztea zugan hezitzera detik bera dela dantzan ez dakien bakarra, doa, elkarte anOniMOa Basagoiti etorbidea 32 berehala ikastaroetara etortzen da” . Gauza Tf: 460 90 31 gaurko bultzadak baitakar geroa, askotan gertatzen den bezala, dantzan ere Colón de larreategui, 25 / 48001 BilBaO / tf. 4230212 / zerbitzu teknikoa: 4230213 48990 ALGORTA gizonezkoek bigarren mailako partehar -

16UK UK 17 [erandio] [erandio] Idazle “ezezagun” Kanpamartxo2002 martxoak 24 Badira hamar bat urte Erandioko Berbots euskara elkarteak antzinako ohitura bat berreskuratu zuena: kanpamartxoko erromeria . Izenak berak baten historia zirraragarria aldaera ugari ditu eta batean kanporamartxo esaten diote, bestean Gudari, iheslari, egur sektoreko negoziatzaile, kazetari eta, kanpomartxo edo kanpamartxo eta antzekoak... egun, idazle den Juan Miguel Bombín ek bere azken eleberria, “Una casa para Elena” argitaratu berri du Gurean kanpamartxo izena nagusitu da eta herriko auzoak ezagutu, auzoei bizita - suna eman eta euskara auzoetara zabaltze - Juan Miguel Bombin idazleak ko asmoz bultzatzen dugu ekimen hau. (Portugalete, 1916) Erandio du Auzorik handienak alde batera utzi eta bere buru argitasunaren azken auzo txikiagoetan aurkitu dugu leku apro - iturri. Batek baino gehiagok ikusi posa urtean behin erromeria egun alaia ahal izan du herriko kaleetan, igarotzeko. baina gutxik ezagutzen dute 81 Aurtengoan Asua aukeratu da eta ber - urteko gizon honen historia, tan ez da belardirik izango eroaten den harrigarria bezain zirraragarria. mokadua jateko, baina asfaltoa nagusi den honetan ere leku aproposa egokituko dute antolatzaileek eta zelai falta ez da aitzakia Gudari, egur sektoreko negoziatzaile, izango erromeriarik ez egiteko; gainera, kazetari edota idazle gisa bizi izan da non eta Asua auzoan, garai batean portu munduan barrena, Euskal Herria, Fran - izandako inguruan. Izan ere, Asua itsasa - tzia, Uruguay, Brasil, Argentina, Txilen darra nabigagarria zen Sondikako San eta. Egun poema ugari ez ezik 18 nobela Joanen parrokiaraino, eta merkantzia tra - ere idatzirik ditu, gaur arte bost soilik fiko bizia izan zuen harik eta XIX. men - dean zehar burdinolen jarduera murriztuz argitaratuta dituen arren (“Un hombre del Iazko Kanpamartxoko irudia bat. Aurten, goizean hasi eta iluntzera arte izango dira umeentzako siglo”, “Encuentro con mi amigo”, “Ce - joan eta industrializazioarekin batera por - tailerrak, jolasak, tirolina, gaztelu puzgarriak eta beste hamaika aukera entretenigarri. remonia de los espíritus”, “El abuelo cris- tuko zereginak erabat apaldu ziren arte. Martxoaren 24an aukera daukazue tino” eta “Una casa para Elena”). Azken Juan Miguel Bombín bere Erandioko etxean EGITARAUA pasabidea ez ezik bizilekua ere baden gure eleberri hau iragan azaroan eman zuen Goizeko 11:00 etan hasiera argitara, eta, ohi bezala, beronetan ere gi- behar izateagatik. “1939an Frantziatik lik luzatu bazen ere, bere emazte eta bi herriko auzo hau ezagutzeko. Herriko talde 12:00.- euskal dantzak zon-emakumearen esentzia naturan da- Mon tevideora ihes egin nuen, eta hurrengo seme-alabekin Brasilera alde egitea delibe - askok hartuko du parte egunean zehar egin - 13:30.- bertsolariak go diren ekitaldietan eta inguruetako eus - 14.30.- bazkaria goela islatu nahi izan du. “Munduaren has - urtean El País egunkarian hasi nintzen la- ratu zuen, artean bere lumari zerizkion hi - 16:30.- umeentzako antzerkia ieran guztiok berdinak ginen; inork ez zuen nean, zuzentzaile. Denboraren poderioz, li- tzen korrontea zainetik moztuz, 1970 era kaltzaleentzat ere izango da lekurik. Talde 17:30.- herri-kirolak ezer” , arrazoitzen du Bombínek. teraturari buruzko orrialde bat egiteari ekin arte. 1988an, berriz, Euskal He rri ratzeko bakoitzak bere jatekoa eroatea edo bertan 18:30.- erromeria, URGABE taldearekin Bizitzan zehar leku batetik bestera ibili nion eta, azkenean, nire lehendabiziko bi ordua heldu zitzaiola iritzi zion, eta halaxe prestatzea izaten da onena. m beharrak eman dio ikuspegi zabal hori. egin, bere alabarekin batera. Harrezkero, Horra hor, 1997an, Uruguayko Letra “Honezkero bere hurrengo Donostia, Bilbo (Zo rrotza eta Deustua) eta Aka demiako presidente izan, eta zendu bi nobelak orrazten ari da azken hiru urteotan, Erandio izan ditu bizi - a zena, Arturo Sergio Viscak egin zion eske - Juan Miguel Bombín” leku, eta hor hu rrengo bi eleberriak BATIZKRISTALDEGIA te az rrona: “Bombínentzat garrantzi handiko (“Comerciante” eta “Nieve en los árboles g k a ia araua da Rilkeren araua: «Poema bat, no- liburu idatzi nituen, Un hombre del siglo del huerto”) orrazten ari den jada. Eta zelan ¥ BIDRIERAK od ar ¥ GRABATUAK AREA TEKNIKAREKIN m p bela bat, ez da sentimenduetatik soilik sor- eta Encuentro con mi amigo” gogora ez! Horretarako por tugeserako azenturik o ¥ IZPILU ERRALDOIAK liBurudenda tzen, baizik eta, batez ere, bizitzako espe- dakar Bombínek. gabeko idazmakina zaharra astindu ohi du, ¥ INSTALAZIO OROKORRAK rien tzietatik»”. 60ko hamarkadaren hasieran, Uru- gelako beste txoko batean duen puntako Kasune 24, ALGORTA Literatura bera aurkitu zuen idazle ho- Illeta z/g (Sarrikobasoerikin bat) Torrene 2, ALGORTA guay ko egoera politikoak astinduta, atxilo - teknologiadun or de na gailua baztertuta. T:94 430 69 42 /ALGORTA Tf. eta Faxa:94 430 74 03 T. : 94 491 12 71 nek Gerra Zibilean Uruguayra ihes egin tu egin zuten. Gertakari hura 48 orduz soi - Gutxienez, zirraragarri. m 18UK UK 19 [erandio] [erandio]

Guztiona delako, aupa Lutxana! 2.000 korrikalari AGENDA Jorge Blancoren gorazarrean Erakusketak “Erandioztarrok taldea gurea dela jabetu behar dugu, eta berpiztu herriak Esku lanak berak egin behar du ezinbestez , hauxe da helarazi nahi dugun mezua” Martxoaren 13-22, arratsaldez, Jorge Blancoren Oroimenezko Herri berarentzat garaipen hau lehendabizikoa Lekua: Astrabuduko Josu Murueta Krosari esker, Erandioko kaleak Euskal izan baita azken urtebete minduta egon kultur etxea. Herri osoko 2.000 korrikalariren elkar - ostean. Eguneko protagonista nagusiak, Antolatzailea: Keli taldea gune bihurtu ziren, otsailaren 24an. ordea, Jorge Blanco lasterkari erandioz - Joseba Larrondo Lutxanako traineruaren adina Ororen artean Antonio Merino lasterka - tar zendua omendu gura izan zuten Lekua: Udaletxeko erakusketa aretoa galdetuta ia inork ez luke ri gipuzkoarra (Goierri Garaia) eta korrikalari oro izan ziren. Halaxe uler- Mendi irteerak asmatuko. Ni neu, behintzat, Alesandra González nafarra (Scania tzen du, behintzat, Escuela Atletica- Toloñora, Atxazpe mendi txundituta geratu naiz: 2005ean 75 Pamplona Atlético) erraztasun handiz Club Atletismo Erandio izeneko taldeak taldearekin urte beteko ditu, hori marka! gai lendu ziren, faborito gisa zegokien pa- herri kros hau 13 urtez antolatu ostean. Eguna: apirilaren 7a pera ezin hobeto betez 8 kilometro eta 6 Ho rrela, proba amaieran maila bakoitze - Rodil mendira (Araba), Erandioko kilometroko proba nagusietan, hurrenez ko sailkaturik onenen artean 150 garai - mendigoizale taldearekin Jakinminez Isuskorekin (prestaketa fi - hurren. kur inguru banatzeaz gain, hainbat opari sikoaz eta umeen kategoriez arduratzeaz Helmuga gurutzatu ostean biak eman zituen partaideen artean. Ala- Erromeria gain arraunlaria ere bada) eta Fernan- pozaren pozez azaldu arren, Antzuolako baina, garaikur distiratsuena zein txalo Kanpamartxoa dorekin (zuzendaritzakidea eta arraunlaria) lasterkariaren aurpegiak islatzen zuen, beroenak, zelan ez, Jorge Blancoren seni - Martxoak 24, Asuan harre manetan jarri eta zorio neko urteurren bereziki, barneko gozamena; izan ere, deek jaso zituzten. m ho nen inguruko datu gehiago eman dieza - gutela eskatu diegu. “Gure asmoa urteurrena kirol honen berpizkunde eta taldearen indarberritze bihurtzea da”. Eta holantxe izan beharko Euskara ikastaroak azken urteetako ibilbide halamoduzko eta ASIER MENTXAKA gorabeheratsu xamarrari behin betiko agur Goain, Lutxana trainerua lehia bizian; azpian taldeko kideak trebatze saio baten ondoren Cursos de euskera esateko. “Arraunlariak topatzea, zaletasuna piztea, latza da. Aldiro gure jarduera bertan Nondik hasi? Gure solaskideek oso Nola konponduko duzue arazo hau? behera geratu behar izan dugu arraunlari garbi dauzkate ideiak: “Erandioztarrok —Jado, Altzaga Ikastola eta Astra bu - IRAILA-EKAINA 2001/20 faltagatik, azken 25 urteetan gertatu ez dena taldea gurea dela jabetu behar dugu, eta duko Ikastetxeko Derrigorrezko Bigarren SEPTIEMBRE-JUNIO 02 eta aurrera jarraitzeko Ondarru, Deustu, edo berpiztu, ezinbestez, herriak berak egin Hezkuntzako ikasleekin aritu gara. Klase Bermeokoekin elkartu behar izan dugu. behar du. Hauxe da helarazi nahi dugun orduetan, hau da, programan barneratuta MAILA GUZTIAK / TODOS LOS NIVELES Orain gure taldean 40 arraunlari inguruk mezua. Horregatik hau guztia lortuz gero, gazteak arraunketan ibili dira –ergome - 16 urtetik 99 bitartean / De 16 a 99 aos dihardu. Agerikoa denez, gauzak aldatzeko gure ontziaren izena ere aldatuko genuke, troarekin noski– eta txapelketa misto eder garaia heldu da, hil edo biziko hautua eta Ederra izatetik lorpen kolektibo horren bat burutu dugu. Baina hemendik aurrera? IKASTARO ETA MODULO BEREZIAK erronka”. erakuslea izatea espero dugun Erandiotarra —Berriro ados, baina kirol talde baten EGA / HIKA / BIZKAIERA / MINTZA izatera igaroz”. izerdiaz aparte, jakinduria, diziplina eta —Ados, baina zer egingo duzue egi - dirua behar dira, ala ez! Egin ezazu zure matrikula! tas moari heltzeko? —Talde teknikoa ere berritu dugu José HORARIO / ORDUTEGIA “Arraunlariak topatzea, zaletasuna piztea, latza da. Maanas, tardes y noche / Goizez, arratsaldez eta gauez Horixe da gure erronka: jendarengana heltzea, batez ere gazte eta umeengana” CLASES en IES Astrabudua y Bekoa

—Gauzak ondo ateratzeko errealista María Goirigolzarri, Zierbanako entrena - izan behar duzu. Hortxe dago gure erronka tzaile ohia fitxatuz. Eta nola ez, gure eske - ERANDIOKO?UDAL?EUSKALTEGIA behinena, jendearengana heltzea eta, batez rrik sentituenak gure babeslea den Arlan Bekoa IkastetxeaDesanexión kalea, 4 behea ere, gazte eta umeengana. enpresari eta Erandioko Udalari, bien Tel.: 94 467 60 75 —Bai, baina kirol honek konpetidore laguntzarik gabe berbetan darabilgun hau [email protected] ugari ditu ezta? Beste kirolak, ciberrak... guztia ezerezean geratuko litzatekeelako. m 20UK UK 21 [berango] [berango] Euskal Herriko[berango]

Bestelako gaiak Drogak Politika Gorrondatxe hondartza Gorrondatxe ala Azkorri? Bidaiak Osasuna Batzuentzat beti izan da Azkorri hondartzaren izena, beste askorentzat berriz, Sexualitatea Gorrondatxe hondartza Berangokoa izan da inoiz? Kalean sarritan entzuten (eta izen zuzena dena) Gorrondatxe. Izen biek lotura dute inguruarekin. Munduko diren gai honen inguruko esamesak, zurrumurruak eta iritziak zentzuzkoak Zergatik Gorrondatxe? literatura Hondartza inguruan, Berangoko Kurtze auzotik hondartzarantza doan bide dira? Galdera hauen eta bestelakoen inguruan jardun dugu erantzun bila horretan bada zenbait baserri “Gorrondo” izenarekin: Gorrondo aurrekoa, Gorrondo erdikoa eta Gorrondo ostaikoaren kasuak dira. Baserri hauen izenen eta hondartzarenaren arteko lotura ukaezina da. Hala ere, Alangoeta 8 ia ez dakigu ez “Gorrondo” izenaren eta honi lotzen zaion “atxe” horren jatorriaz. (Euskal Herria kalearekin bat) Tfn.: 94 491 23 Gorrondatxe hondartza zeinena Gorrondatxe, Gorrondo atzean dagoena da? Ala Gorrondo inguruan dagoen 79 izan zen argitzea helburu zuen, harria? eta urtetan kalean egon den Zergatik Azkorri? eztabaida, ezagutzen dugu Azkorri ere sarritan entzuten den izena da. Honen jatorriak argia dirudi, “azkorri”k herriko askok. Badirudi “haitz gorria” esan nahi baitu eta hondartzaren eskuinaldean badago gorri berangoztarrok ez dugula kolorea hartzen duen harkaitz bat. Bertakoentzat, ordea, Azkorri, hondartza gustuko Getxokoa dela onartzea. gainean dagoen ingurua da eta ez hondartza bera. basur- Alberto Díez dokumentalistak idazkie - «Berangok inguruko herriekin dituen mugak tan aurkitutakoari heltzen badio ere, esa - normaltzat eta naturaltzat jo daitezke (Sopela eta to mes horiek beren zergatia izan dezaketela dio. Izan ere, Berangok inguruko he rri - Urdulizekin, mendikateak egiten du banaketa, adibidez); algorta ekin dituen mugak normaltzat jo daitezke baina, Getxo eta Berango banatzen dituen lerroak (Sopela eta Urdulizekin, mendikateak egi - nahiko arraroa dirudi» ten du banaketa, adibidez); baina, haren aburuz, Getxo eta Berango banatzen «Getxoko alkateak Berangokoari kartetan hondartza dituen lerroak nahiko arraroa dirudi. irabazi ziola esaten du zurrumurru batek, beste batek, telletxe 15, algorta Honek ez dituelako Gobela eta Kan de- Berangoko muga, iparraldetik, Ingalaterra dela » luerreka kontuan hartzen. Polimikaren hondartza, Gorrondatxe, aurtengo neguko egun batez; herriko bista panoramikoa T: 460 71 62 - 460 42 44 Dokumentuek, ordea, agertzen dute hondartza inguruan dauden baserriak (Ar- rangokoa izan, nahiz eta Otxanda tegi - aipatzen dira. Hauek, hain zuzen ere: tako alkateek kartetan jokatu zuten hon - “Zenbat buru hainbat aburu” dio nabarri, esate baterako) Getxoren barruan tarrak bertan lurrak izan? Hasiera batean ekialdetik Sopela eta Urdulizekin egiten du dartza eta Getxokoak irabazi zuen” edota esaera zaharrak eta hori da Berangon ger - egon direla XVI-XVII. mendeetatik, gu- Berangokoa zen eta gerora Getxok eskura - muga; hegoaldetik, Getxo eta Eran diorekin; “behin, itotako gizon bat agertu zen hon - tatzen dena, baina ikus daitekeen legez, txienez. Baina, bada kontrako idazkirik tu zuen, Otxandategitarren jabetzak erres - mendebaletik, Getxorekin. Eta iparraldetik dartzan eta Getxok hartu zuen gorpua, ger - Gorrondatxe hondartzarenak he rritarren foto ere. 1407.eko Butron “el viejo”ren testa - petatuz, euren “boterea” zela eta? norekin egiten du muga? Iparraldetik, ba taera horrek eskubidea eman zien ge- ahotan egon den, dagoen eta egongo den mentuak, adibidez, haren etxeko (Kurtze Ingalaterrarekin. Beraz, do kumentu honek txoztarrei hondartza eurentzat hartzeko” . ika-mika izaten jarraituko du. m xabier eta Azkorri bidean bizi ziren Otxan da - Kalean esaten dena Badira inbasioa aipatzen duten esa - tegitarrena) jabetzako lurrak “...fasta la Ikusitako datuak argiak izan arren, eta «1407.ko Butron ‘el Viejo’ren mesak ere (txantxatakoak beti ere): “Ge - argazkiak mar de Merana (Berango)...” heltzen zire - Gorrondatxe hondartza Getxokoa dela testamentuak, haren etxeko txok, Irakek Kuwaitegaz egin zuen bezala la diosku. Eta XIX. mendearen erdialdean zalantzan jarri behar ez genukeen arren, jabetzako lurrak “...fasta la egin zuen; gure itsasaldean indarrez sartu ere, familia honek itsasaldean jabetzak zi- badirudi berangoztar askok ez daudela zen.” Horrela esan digu, modu alaian, tuzten lekukoak daude. Hori Be rangok hori hain erraz onartzeko prest. Horren mar de Merana (Berango)...” betidanik Berangon bizi izan den gazte heltzen zirela diosku» itsasoa ikutzen zuen lekuko izan daiteke? lekuko dira herrian, askotan entzun dai - batek. Doctor Landa z/g Azkorri, zenbait mendetatik egun arte tezkeen zurrumurru, esaldi eta iritziak. Beste herritar batzuk, ordea, iazko Tfno. 94 676 03 09 behintzat, Getxoren barruan egon dela Alde batetik, badira Berangok itsasaldea erakusten du Berangoko lurrak, garai bate - udan “pozez” ikusten zuten hondartza sOpela erakusten dute datuok; baina, oraindik ere izan zuela erabat baiezten dituzten azalpen an, itsasoraino heltzen zirela”. Getxokoa izatea, nudismoaren inguruan galdera batzuk airean geratzen dira (egu - benetan umoretsuak: “Herriko udaletxeko Bestetik, egun, hondartza zergatik den egon zen eztabaida dela medio: “Eske - nen batean argituko direlakoan): Azkorri artxiboetan badago dokumentu bat, eta Getxokoa azaltzeko helburu duten hipote - rrak gurea ez den, horrela izanez gero gu - Berangokoa izan zen? Ez zen inoiz Be- horretan Berangok antzina zituen mugak siak ere sarritan entzuten dira: “Bi herrie - rean egongo litzateke polemika hau”. 22UK UK 23 bisitatu [berango] [berango] gure denda!

Morotxo Kristoren pasioa AGENDA Aurten ere “Acadae” elkartekoek Kristoren pasioaren Erakusketak antzezpena egingo dute Berangon . Guztira, ia 250 Martxoaren 18-27 erakustaretoan: aktorek hartuko dute parte ikuskizun honetan Alberto Schommer -en argazkiak: “Bilbo: hiria”

Umeentzako zinea Martxoaren 24, areto nagusian, Pepi eta bere senarra itxitako denda aurrean 17:30etan: “Bostak arriskuan, eremu misteriotsuan eta ibilaldian Agur Pepiren dendari elkarrekin” Urte askoan zabalik egon ondoren behin betiko itxi du denda Pepik Ludoteka Txiki-ludoteka : 3-8 urte Nork ez du ezagutzen Kurtze auzoan orain - lik, igandeak, gabon zaharrak edota jaiegu - bitartekoentzat (euskaraz). tsu arte zabalik egon den janaridenda eta nak kontuan barne. Bertan, halaber, deneta - Lanegunetan, 16:30etatik 2 350 m honen jabea zen Pepi? Bada, Pepik, Kurtze rik aurki genezakeen, hestebeteak, baraz - 18:30etara. Iaz antzeztu zen Pasioaren une bat “nazioarteko” bihurtzea lortu zuen; herrian kiak, esnea, umeentzako gozokiak... deneta - Tailerrak: eguenero. Ludoteka : 9-14 urte bitartekoak. kirolerako Garizuma egun hauek pasa eta Aste bizitza eta heriotza, garaiko gizartea... era - ez ezik, inguruko herri askotan oso ezaguna rik, eta gainera, debalde zen irribarre bat! izan da-eta denda hau. Baina urte askoren ostean, eta nekeak 18:30etatik 19:30etara. Santua berton daukagu jada. Urteko sasoi kusten saiatzen dira. Hau, jakina denez, Tailerrak: eguenero guztia!! honetan, erlijioari lotutako antzezpenak, pertsonaia ugari eskatzen duen lana da; Pepi 1943an jaio zen Zamoran. 1961 eraginda, Pepik denda itxi du. Hala ere, beti Argibide gehiago: prozesioak eta elizkizunak nabarmentzen honela, “Acadae elkarteko” partaideekin urte aldera Sestaora etorri eta ondoren Kur- lanean ikusi dugun emakumea da eta ez tzera heldu zen. Berton lokal bat erosi eta pentsa orain janaridenda utzi duenik, lasai Berangoko Kultur Etxera dira. Eta Berangon, badaukagu Jesusen batera, inguruko herrietako hainbat lagu - 94 668 21 43 uribe kostako bizitza azaltzea helburu duen eta urtero nek ere hartzen dute parte, guztira 250 bat 1983ko azkeneko egunetan denda mar txan lasai bizi denik; Pepi, etxean ere geldirik “Acadae elkartea”ren eskutik egiten den aktore direlarik. jarri zuen. Ordutik egunero egon zen zaba - egon ezin duen horietarikoa baita. m kirol denda ASIER MENTXAKA antzezpena. Aste Santuko barikurtze Jende asko hurbiltzen da herrira gauean, Elexalden egiten den Kristoren pasioa ikusteko asmoz eta Fernandok zen - Torrene 4 pasio biziduna, hain zuzen ere. Hau dela bait zio eman zituen, arrakasta horren Algortako azoka eta, “Acadae”ko arduraduna den Fernando azalpen gisa: “jendea arrazoi ezberdinenga - 48990 ALGORTA Omenaldia Mertxe Olagueri Tf. 94 491 18 82 Ansoleagarekin egon ginen berbetan. tik etortzen da; batzuk, antzezpenak duen Berak zioskunez “Antzezpena duela hogeita ikuspegi erlijiosoagatik; beste batzuk, ikus - Emakume langilearen eguna dela-eta bai Berangoko Udalak eta bai Kultur etxeak ere, hiru urte hasi ginen egiten, herriko lagun bi kizuntzat hartzen dutelako eta gauak, soi - hitzaldiak eta tailerrak prestatu dituzte hil honetarako. Berangoko Kultur Etxeak taile - ohartu zirelako Aste Santuko opor egun nuak eta argiak badutelako nolabaiteko era - rrak, hitzaldiak, mahai-inguruak eta bideo forumak prestatu zituen martxoan zehar. Ekitaldi hauen barruan, martxoaren 7an, gure aldizkariko aurreko zenbaki bate - horietan herritar askok herria uzten zutela, karpenik; kristautasuna gure kulturaren an elkarrizketatu genuen Mertxe Olague Etxauri, “Emakumeen elkarte”ko presiden - eta pentsatu zuten herrian, jendea berton barnean dagoelako...” teari omenaldia egin zioten, hainbat urtetan emakumeen alde egin duen beharraga - lotzeko eragingarria izan beharko litzateke - Aurtengo pasioari begira, ez da azken tik. Izan ere, Olague, duela 19 bat urte, “Berangoko emakumeen kultur elkartea” en zerbait behar zela. Eta horrela hasi ginen urteetakoekin aldaketa handirik egongo. sortu zuenetako bat dugu eta ordutik hona etengabe lanean ibili da. Bere hasierako Kristoren bizitza antzezten. Hasiera batean, Izan ere, 2000. urtean lanaren erabateko asmoa emakumeak bildu ahal izateko leku bat bilatzea izan zen; egun, emakumeak lan giroan murgiltzen hasiak badira ere, garai hartan ez zen horrela, emakumeak herriko parrokia eta “Acadae elkartea” berriztatzea egin zuten eta aurten ere etxean egiten zuten lan, eta etxeko lanak amaitu ostean ez zekiten zer egin; edo elkarlanean aritu ginen, baina gerora geuk orduan hartutako bideari jarraituko diote; telebistaren aurrean jarri edota kafetegiren batera joan. Hasierako asmo hura gain - hartu genuen pasioaren antolaketaren ardu - nahiz eta, urtero gidoi aldaketatxoren bat ditu ere egin dute emakume hauek eta bildu ez ezik, ekintza ugari ere antolatzen ra” . Antzezpenean, Kristoren irudia, haren eta pertsonaien biribiltzea egiten dute. m dituzte (hitzaldiak, eskulanak, gimnasia, josketa...). Hauetan, halaber, hainbat ema - erakusketak / antzerkia / dj.ak ALGORTA «Antzezpen hau duela hogeita hiru urte egiten da» Mertxe Olague, “Berangoko emakumezkoen kultur elkartea”ren sortzaileetako bat

24UK UK 25 [albuma]

STEVE BAILEY kaliforniako skater profesionala La Kantera-ko bowl-ean “grind” bat egiten ikusi dezakezue ondoko argazkian. Steve Consolidated Skateboards taldekoa da eta La Kantera-ko bowl berria probatzera etorri zen. Orain gurean bolada bat ematea erabaki du.

PETER HEWITT skater kaliforniarra, Steve bere lagunarekin Lan Kantera-ko bowl berria ezagutzera etorri zen. Argazkian, “frontside air” bat egiten ari da. Bere taldea, Consolidated skateboards .

MICKY IGLESIAS suizarra da, Quiksilver taldeko profesionala. Argazkian, San Nikolas nazioarteko eliza inguruan “five-O” bat egiten. skate erakustaldiak Getxon Getxo nazioarteko skater profesionalek sarritan bisitatzen duten herria da. Gurera patinatzera, bertako lagun skaterrak bisitatzera edota euren babesleen markak promozionatzera etortzen dira. Argazkiotan azken hilabeteotan bisitatu FRED CANNES frantziarra, Volcom taldekoa, bere taldearekin nazioarteko tour bat egiten ari gaituztenako batzuk dituzue. HAFID M. frantziarra “ollie” bat egiten San zen. Algortan geldialdi bat egin zuen. Andra Mari Nikolas plazako “hamar eskilerak” deitutako kiroldegiko orman egiten ari den ariketa Carlos Terreros lekuan. Hafid Rusty taldekoa da eta bere marka “wallride” deitzen da. Argazkiak: promozionatzen egon da hemen.

26UK UK 27 [berbetan]

54 urte ditu eta 36 baino gehiago daramatza mikrofonoen aurrean, nahiz eta bere aurpegia eta esanak ezagu - nagoak egin zaizkigun telebistan agertzen denetik. Bera da “La noche de…” telebistako zinema saioaren aur - kezlea. Hala ere, Félix Linaresek irratia nahiago du eta gaur egun “Euskal graffiti” izeneko kultura saio bat aur - kezten du egunero Radio Euskadin.

FLagéunl isixnp atLikoi bnat ares

Testua: Javier G. del Herrero / Argazkiak: Asier Mentxaka

—Irratia, telebista… aspaldian leku guztie - —Baina telebistak eman zizun ospea; —Noiz eman zenuen irratitik telebistara - tan ikusten zaitugu, baina non hasi zinen? “La noche de…” saioari esker zure aur - ko urratsa? —Herri Irratian hasi nintzen eta honezke - pegia ezagunagoa egin da… —Nire lehenengo lana TVEn izan zen, ro 36 urte igaro dira. —Hori argi dago. Sei urte eta erdi dara - 1980an, musika saio batean. Aukera matzagu prime time -n eta, nahitaez, den - eskaini zidaten eta esperientzia berri bat —Aukeratu beharko bazenu, zein auke - bora luze horretan jende gehienak noiz zenez, baietz esan nien nahiz eta gutxi ratuko zenuke, irratia ala telebista? edo noiz ikusi gaitu. ordaintzen zuten. Lau urte eman nituen —Ezin naiz biekin geratu? TVEn saio ezberdinak egiten eta 1986an —Eta zelan eramaten duzu aurpegi eza - ETBn hasi nintzen “El ladrillo” izeneko —Ezin duzu bat aukeratu? guna izatearena? Ospea orokorrean? saio batekin. Garai hartan elebiduna zen —Bai… Oro har, irratia nahiago dut; —Hemen, Euskal Herrian, ez dago inola - ETB bakarra zegoen eta guk bigarren pertsonalagoa delako; intimoagoa eta as- ko arazorik. Ez dakit zelako arazoak sor katearen sormenaren lekuko izan ginen. katasun handiagoa ematen didalako. Tele- ditzakeen ospeak hemendik kanpo, baina Geroago, 1992tik 1995era pelikulak aur - bis tan gauza guztiak handiagoak dira, gurean oro har, ez du molestatzen; jendea kezten egon nintzen ETBn eta 1995ean dena baldintzatuta dago eta lan egiteko jatorra da. Nik, adibidez, gazteen jatorta - “La noche de…” hasi zen. modua hertsiagoa da. Beste alde batetik, suna eskertzen dut asko; kaletik ikusten onartu behar dut telebistak aukera gehia - nautenean betidanik ezagutuko banindute —Zelan sortu zen “La noche de…” egi - go eskaintzen dituela. Askotan aukera bezala agurtzen naute, naturaltasun han - teko ideia? horiek aprobetxa tzen ez direla? Hori beste diaz, eta eskertzekoa da hori. Hemen —Ideia Iñaki Panguarena izan zen. kontu bat izango litzateke. Ni, oso gustu - oraintxe esan dizudan bezala, inork ez za i - Orduan ez genuen elkar ezagutzen (nik ra nago bietan. tu molesta tzen. bere aurreko lan batzuk ikusita nituen

Euskal Graffiti astelehenetik ostiralera Radio Euskadin arratsaldeko hiruretan emititzen da eta La Noche de... astearteetan gaueko hamarretan ETBn

28UK UK 29 [berbetan]

arren), baina berak proiektua aurkeztu —“La noche de…” saioa, noiz arte? ere. Esaterako, ni gaur egun ezin naiz libu - zuenean, ETBn, nik filmak aurkezten —Auskalo, baina audientzi indizeak onak di - ru-denda batean sartu eta eskuak pol - nituela esan omen zioten eta handik gu - ren bitartean guk jarraitzeko asmoa daukagu. tsikoetan atera. Liburu-dendetan nire txira aurkeztu gintuzten. Bilera batzuk dirua arriskuan egoten da. Inoiz erosi egin genituen gauzak zehazteko eta lanean —Nolakoa da ezagutzen ez dugun Félix ditut irakurtzeko asmorik ez nituen libu - hasi ginen. Egia esan, berak oso argi Linares? ruak, eta filmekin gauza bera gertatzen zituen ideiak eta ez genuen gehiegi hitz —Bada, ezagutzen duzuena bezalakoa; zait. Auskalo zenbatetan joan naizen zine - egin behar izan. Lanean hasi ginen eta berdin-berdinak dira biak. Nire zaletasu - mara aldez aurretik ikusiko nuen filma ez horrela gaur arte. nek egiten dudan lanarekin lotura handia zitzaidala gustatuko jakinda! dute. Niri orokorrean kulturarekin zeriku - LABUR-LABUR —Ez zaizu nekagarria egiten horrenbeste sia duen guztia gustatzen zait. Zaila da ni —Non dago eta zertan datza “zinearen urtean saio bera aurkeztea? “Operación triunfo” ikusten edo hondar - magia”? Izena: Félix Linares —Ez pentsa; eskaintzen ditugun peliku - tza batean topatzea. —Begira, gutxi bidaiatzen dudan arren, lak, erreportajeak eta saioak oro har ezber - sarritan esaten dut mundu osoan egon Adina: 54 urte dinak izaten dira beti. Badaude askoz —Baduzu oraindik bete ez den ametsik? naizela zineari esker…, eta musika eta Haurtzaroko irudi bat: guzti gainera. Hori izan liteke zineak duen Zortzi urte nituela zinemara joan nintzen magia. “20.000 leguas de viaje submarino” ikustera eta liluratuta atera nintzela “Dagoeneko ez dut amets handirik, gogoratzen dut. horrela gero frustraziorik ez izateko” —Zinea eta literaturaz gain, zeintzuk Akatsik nabarmenena... dira zure ezkutuko zaletasunak? Ciorán-ek esaten zuenez, “Heldugabe —Izugarri gustatzen zait musean aritzea. hutsa izan omen naiz; oraindik nekagarriagoak izan behar duten lanak. —Dagoeneko ez dut amets handirik, Nire ustez karta joko bat baino askoz haserretzen naiz”. Burura datozkit batzuk. Ni ezin naiz kexa - horrela gero, frustraziorik ez izateko. Egia gehiago da; ez da joko bat, baizik eta Eta bertuterik... tu; ondo pasatzen dut telebistan eta bai esan, oso gutxi behar dut bizitzeko eta JOKOA, maiuskulaz idatzita. Musa bizi tza Errazagoa egiten zait akatsak aipatzea… nire irratiko saioa aurkezten ere, eta hori zoriontsua izateko, behar dudan guztia modu bat dela esango nuke. Horrez gain, Ez dakit, nolabaiteko ekina dudala uste igartzen dela uste dut. badaukat. bazkari eta edari onak gustatzen zaizkit eta dut. are gehiago lagun onen artean badira. m Zein da ikusi zenuen lehenengo filma? Gogoratzen al duzu? Kontatu —Ikusleak zutaz nekatu daitezkeela uste —Zer izan nahi zenuen txikitan? didatenaren arabera, Errol Flynn-ek al duzu? Horrek ez zaitu beldurtzen? —Haurtzaroan tebeoak izugarri gustatzen “Zinea denei gustatzen zaie, 100 urte baino gehiago protagonizatutako western bat izan —Badakit gerta daitekeela eta guri ere zitzaizkidan; beraz, oso txarto margotzen omen zen, “Camino de Santa Fé”, agian gerta dakigukeela, baina ni baikorra naiz dudanez, komiki gidoilaria izan nahi dituen moda dela esan genezake” baina ez naiz oroitzen. Gogoratzen eta egia esan, ez dut horretan pentsatzen. nuela suposatzen dut, baina ez dut ondo dudan lehenengoa “Diez valientes” da; Izan behar dena izan dadila, baina hori gogoratzen. Burt Lancaster-ek protagonizatuta. gerta ez dadin guk neurriak hartzen ditu - Zein da gehien ikusi duzun filmea? gu; aldaketak egiten ditugu askotan… —Zinema eta literatura gustukoak ditu - “2001, una odisea en el espacio”; Modak aldakorrak dira eta gaur ikusleei zula argi dago. Zergatik? 30 aldiz baino gehiagotan ikusi dut. gustatzen zaienak agian bihar ez du au - —Nik zerbait biologikoa dela esango Zein da zure filmik gustukoena? dientziarik izango. “La noche de…” hasi nuke. Txikitan, bi edo hiru urterekin, 1.000 baino gehiago ditut. Masaki zenean kulebroiak zeuden modan eta gaur nahiz eta irakurtzen jakin ez, etxeko libu - Kobayasi-ren “Rebelión” (1976), Orson zaila da kulebroirik aurkitzea telebistan. ru guztiak hartzen nituela kontatu dit Welles-en “Ciudadano Kane”, Kubrick- en “2001”, eta abar. “La noche de…”k daukan gauzarik onena amak. Urtebete neukala, film batzuen euskarria da, formatoa bera; zinea denei tituluak banekizkien, nahiz eta pelikula Gustukoa duzun zuzendari bat: gustatzen zaie eta; ehun urte baino gehia - ikusi ez. Eta oraindik horren inguruan Orson Welles, Ingmar Bergman, Stanley Kubrick… go dituen moda dela esan genezake. baditut arraroak izan daitezken ohiturak Gustuko duzun aktore bat: Robert Mitchum, Anthony Hopkins, Harvey Keitel… “Zaila da ni ‘Operación triunfo’ Gustuko duzun aktoresa bat: Michelle ikusten edo hondartza batean Pfeiffer, bat aipatzeagatik. Zein filmek irabaziko du aurtengo topatzea” Oscarra?

30UK UK 31 [erreportajea]

Euskal Herria astindu zuen 1936ko gerrak gure nagusiek bizi izan zutenetik urte dezente igaro dira. Gerra hartan Bilbo faxistengandik babesteko Burdinazko Hesia deitu zena eraikitzeko agindua eman zuen Euzko Jaurlaritzak. Gure eskualdean oraindik ikus daiteke gaur egun ere haren arrasto asko. “Burdinazko Hesia, Bilbo babesteko bunkerrez, lubakiz... osatutako defentsa lerro bat zen”

Burdinazko hesia (I) Gerra garaiko arrastoak

g

Testua: Javier G. del Herrero / Argazkiak: Asier Mentxaka

1936an, gerra hasita zegoela, kitzen, lan erraldoi hura egiten. Au - agindu zioten proiektu erraldoi hau, nahiz Jose Antonio Agirre lehendakaria buru rrekontua garai hartako 50 milioi pezeta - eta asko izan berarekin fidatzen ez ziren zuen Euzko Jaurlaritzak Bilbo babesteko koa izan zen. Hala eta guztiz ere, lanak politikariak. Goikoetxeak ez zuen denbo - defentsa lerro bat eraikitzeko agindu zuen. inoiz ez ziren bukatu eta baliabide gutxi - rarik galdu eta aukera ikusi zuenean fran - Babes lerro honi “Burdinazko Hesia” rekin eraikitako harresi honek gutxi iraun kisten aldera pasatu zen, eta berarekin era - deitu zioten. “Altzairuzkoa”, “Línea Ma - zuen; lanak 1936ko urrian hasi ziren eta man zituen Burdinazko Hesiaren infor - ginot Vasca”, “Línea Agirre” eta “Línea del 1937ko ekainaren 12an, arratsaldeko meak eta plano guztiak. Goikoetxea baino gallo” izenak ere erabili ziren hesi hau ordu batetan García Valiñoren nafar faxis - lehenago, beste lau ingeniari ere faxisten izendatzeko. ten taldeek Burdinazko Hesia apurtu egin bandora alde eginak ziren, eta hark lortu Burdinazko hesia Plentzian, Butroe zuten ahulagoa zen lekuan, Fika eta zuela ikusita beste bat ere gauza bera egi - ibaiaren bazterrean hasten zen eta Urduliz, Gaztelumendin, babeslekua bukatu barik ten saiatu zen, baina harrapatu egin zuten Unbe, Larrabetzu, Miravalles, Okendo eta zegoen tokian, hain zuzen ere. eta fusilatu. Ganekogorta zeharkatzen zituen itsasoa - Burdinazko Hesia apurtzeko lekurik Edozelan ere, Goikoetxearen traizioa - ren aurrean bukatzeko, Muskiz eta aproposena zein zen Goikoetxea ingenia - ren ondorioak laster sufritu zituzten guda - Santurtzi aurrean. Guztira 150 kilometro - riari esker jakin zuten frankistek. Ale- riek. Handik hilabete batera frankistek ko luzera zuen. Gutxi gora-behera Bil- jandro Goikoetxea Omar (geroago TAL - Hesia gainditu eta Bilbo hartu zuten. botik 20 kilometrora zegoen, eta 8.500 GO trenaren asmatzailea), Elorrioko mili - Hesiaren hauskortasuna begibistan geratu Goian, Barinatxe hondartza gaineko bunkerra; ezkerrean, bunker horren barruko aldea; gainean, Muñarrikolanda mendiaren tontorrean dagoen bunker eta behatokia lagun baino gehiago ibili ziren hura erai - tar ohi eta monarkiko deklaratua zenari zen eta Agirre lehendakariaren hitzak

32UK UK 33 [erreportajea] Testigantza “Batzuen ustez Burdinazko Hesia Gerran parte hartu zuen, artean oso gaztea zen. Garai hartako hamaika pasadizo kontatu zizki - gun. Bere izena aldizkarian ez aipatzea nahiago zuela eskatu zigunez, berak esandakoa baino ez akatsez jositako eraikuntza zen eta duzue irakurriko. Eta ez da gutxi! hori izan bide zen Goikoetxea ingeniariaren benetako traizioa” “Gudaririk gazteena izan nintzen ni”

Goian, Barinatxe gaineko bunkerretik kostaldeko bista; eskuinean, Urduliz inguruan, mendia erre ondoren azaldu den gerra garaiko lubakia

“Lanak ez ziren inoiz bukatu babeslekua bukatu Gerraren bilakaera Bizkai aldean barik zegoen tokitik Matxitxako BIZKAIKO ?GOLKOA faxistak sartu zirelako” Bermeo Barrikakoa da bera eta gaur egun 77 eta gerra ostean gose itzela…”, aitortu hiak eta dena hartu eta Algortara joan ¥ urte ditu. UK-kook berarekin egon ginen zigun) eta bere etxetik hurbil geratzen ginen. Baina handik gutxira etxera buel - bere baserri ondoan, Barrikan, garai har - diren lubakien arrastoak erakusteaz gain, tatu izan behar genuen egoera antzekoa (“Burdinazko Hesia ingeniarien lan erral - Mungia tako bitxikeria eta bizipenak ezagutzeko, zelan egin zituzten azaldu zigun ere. zen-eta leku guztietan”. Fazistak laster GETXO ¥ doia da”) haizeak eraman zituen. Batzuen ¥ ¥ GERNIKA tartean handik hurbil irekitako lubakien “Hamabost idi bikote erabil tzen geni - agertu ziren Barrikatik. “Guda irabazi ustez, Burdinazko Hesia akatsez beteriko arrastoak ikusten genituen. Lagun jator tuen lubakiak ireki eta eraikitzeko mate - ostean, Nazionalen ingeniari bat honaino eraikuntza zen, eta hori izan bide zen Barakaldo Markina ¥ ¥ honek, lana alde batera utzi (bere baserri etorri eta lubaki guztiak txikitzeko agin - Goikoetxea ingeniariaren benetako trai - ¥ “Hamabost idi bikote erabil- BILBO ondoko belar txarrak segatzen zebilen du zigun. Eta han ibili ginen gu eginda - zioa. Horrela, bada, Burdinazko Hesiak, han azaldu ginenean) eta gure galdera tzen genituen lubakiak ireki ko guztia desegiten… Alanbre eta burdin Bilbok zuen azkeneko babesak gutxi iraun guztiei erantzun zien gogotsu. Berari eta eraikitzeko materialak guztia beraiek eroan zuten eta lubakiak zuen eta gudarien moralak eta itxaropenak DURANGO ¥ esker gauza asko jakin ditugu, bera izan mendi puntaraino igotzeko” estali egin behar izan genituen”. ere gutxi gehiago; sinboloa erori ostean baitzen lubakiak egiten ibili zen gizonez - 65 urte igaro dira baina han, Bilbora iristeko bidea libre izan zuten Elgeta ¥ ko gutxienetako bat. 35 urtetik gorakoak rialak mendi tontorreraino igotzeko. Barrikan, bere etxe ondoan dauden luba - frankistek. frontean zeuden baina gure lagunak 13 Han eskuz, pikotxoiaz eta palaz zabaltzen kien artean, gudari ohi honek atzo izan Gaur egun, harresi historiko honen urte baino ez zituen 1937an eta etxean genituen. Lan itzela egiten genuena eta balitz bezala gogoratzen zuen dena. arrastoak agerian daude Bizkaiko kostal - Frontea 37ko geratu zen…, hori bai, lubakiak egiten. akabuan, ezeratarako ez”. Nazionalek “Fazistek botatako propaganda; Cono - Urdua s Otxandio deko hainbat lekutan. Argazkiotan argi ¥ Frontea apirilaren ¥ Gorbea “Gudaririk gazteena izan nintzen ni”, Fika eta Gaztelu men ditik Burdinezko cereis el pan y la paz de la nueva España ikus dezakezuenez, begibistan daude Burdinazko Hesiaren aurka- kontatu zigun barrezka. Gizon honek ez hesia apurtu zutenean, lagun honek eta esaten zuena, edo erran parean zituzten oraindik garai hartako bunkerrak eta Burdinazko du bizi izan zuena ahaztu (“Gauza horiek bere familiak, inguruko herritar askok italiarrek Arriba Estaña zelan oihukatzen lubakiak. Denbora latz baten oroigarri Herrialdeen arteko ahaztezinak dira; gerra oso latza izan zen bezala, alde egin behar izan zuten. “Be- zuten”… m dira, guda mingarri baten aztarna tristeak, Faxisten mugimen- INFOGRAFIA: GUILLEMO ALMA- eta iragana ez ahazteko seinale. m 34UK UK 35 [bizimoduak]

Gure aitita-amomek eta gurasoek ezagutu zituzten lanbide batzuk desagertu dira dagoeneko eta beste batzuei gutxi falta zaie. Gazteek ez dute horretan lan egin nahi, behar gogorra da eta. Hala ere, oraindik Desargertzear dauden lanbideak geratzen da Uribe Kostan ohizko lanbide hauetan tematzen den lagunik.

Testua: Javier G. del Herrero / Argazkiak: Asier Mentxaka

Ana Villarbrillegaztainerre saltzailea Mari Carmenjostuna Bera eta bere senarra pertsonaia ezagunak dira Algortan. Diseinugilea eta jostuna Mari Carmen gaztea zenean hasi Neguan ia egunero ikus ditzakegu metro geltokiaren ondoan gaz - zen Corte Inglés-en lan egiten eta orain dela hamaika urte bere taina erreak saltzen. Asturiar jator honek 20 urte baino gehiago kabuz lan egiten hastea erabaki zuen; “Boutique del arreglo” ize - daramatza gaztainerre saltzaile gisa lan egiten, bere gizona ezagutu neko denda bat ireki zuen Sopelan eta arropak konpontzen eta zuenetik. “Bere lanbidea zen hau eta berari laguntzea erabaki nuen ”. egiten hasi zen. “Jendeak gaur egun orain dela hamar urte baino Uribe Kosta osoan geratzen diren gaztainerre sal tzaile baka - diseinu arropa gehiago eskatzen du eta hala ere, gero eta jostun gu- rrak badira ere, negozioa hobea zen orain dela hogei bat urte, txiago geratzen dira. Ondo pentsatuz gero sinestezina da”. Mari nahiz eta orduan konpetentzia gehiago izan. “Garai hartan gaz - Carmenek bere alaba Cristinarekin egiten du lan. “Bera ere tainaerre saltzaile gehiago zeuden baina apeta edo bizio gutxiago. Ez modista da. Edonor izan daiteke jostuna ondo josten baldin bada - zegoen oraingo besteko mizkeriarik eta sarritan gaztaina erreak jatea ki, baina modistok gure diseinu pertsonalak egiten ditugu”. izaten zen jendeak izaten zuen kapritxo bakarra. Orduan zortzi Jostunen etorkizuna beste lanbide batzuena bezain latza ez tona gaztaina saltzen genituen urtero. Orain pozik egon gaitezke den arren, profesionalek ez dute argi zer gerta daitekeen dato - 1.000 kilo saltzen baditugu negu osoan” . Lanbide honen etorkizu - zen urteetan. “Gure kasua salbuespena izan daiteken arren (beze - na Anaren eskuak baino bel tzagoa dela ematen du. “Ordu gutxi ro finkoak ditugu), joskinen etorkizuna, orokorrean, ilun xama - diren arren, lan gogorra da; hemen kalean, izugarrizko hotza rra da. Egia esan, ordu asko sartu behar dira honetaz bizi ahal pairatzen, zenbat aterako dugun jakin barik eta eskuak zigort - izateko (ni egunero hamar ordu baino gehiago egoten naiz) eta zen... Begira! –eskuak erakutsi dizkigu– Gero, zikin hau ez dago gazte gehienek bestelako irtenbide bilatzen dituzte; erosoagoak eta zerekin kendu”. m

Antonio Roszapataria Matilde Ruizesku irulea Hamazortzi urte daramatza Antonio Ríosek zapatak, poltsak Oihalen diseinua ikasi zuen Matildek atzerrian. Gaur egun eta kremailerak konpontzen Sopelako geltoki ondoan daukan Euskal Herrian dugu berriro; irulea da, baita Larra basterrako dendatxoan, “Reparación de calzado Antonio Ríos”. Lehenago Akilino Arriolan dagoen “Larsson” izeneko dendaren jabea ere. lantegi batean lan egin zuen, baina zapatari langintza ikasi eta Baina Matilde ez da edozelako irulea eta denda bera ere ez da komertzioa zabaltzea erabaki zuen. Garai onak ziren zapatarien - batere arrunta. “Larsson”en antzinako ehungailuak erabiltzen tzat. Gaur egun, berriz, etorkizuna ez dago, ez, batere argi gera - dituzte. Horrela, Matildek, antzinako tradizio bat berreskuratu tzen diren apurrentzat. “Bide honetatik jarraitzen badugu, zapaten nahi izan du. “Nire ustez, gure aurrekoek irakatsitakoa eta gizarte konponketa luxuzko artikulua bihurtuko da” , dio Antoniok. Berak honen aurrerapenak bateragarriak izan daitezke”. Arazoa, noski, hurbil dauka erretiroa eta, beraz, lasai dabil baina ez dio irtenbi - prezioa da. “Larsson” Uribe Kosta osoko irundegi tradizional derik ikusten bere lanbideari. “Konponketa askok ez dute merezi. bakarra da, ehunak antzinako eran lantzen dituen denda bakarra. Gaur egungo materialak kalitate eskasekoak dira eta berehala apur - Hala ere, lana ez da batere errentagarria. “Adibidez, tapiz txiki bat tzen dira. Askotan zapata berriak erostea merezi du. Gero eta zaila - eskuz egiteko aste bi behar ditut topean lan egiten. Gero ezin dut goa da honetatik bizitzea. Bolada txarrak onak baino gehiago dira 45.000 pezeta baino gehiago eskatu. Horrela, oso gutxi irabazten eta, lehen esan dudanez, ordu asko sartu behar dira lana errentaga - dut eta bezeroak merkeagoa aurki dezake merkatuan. Kalitatean rria izateko, zergak berdin-berdin ordaindu behar ditugu eta hila - alde handia dago, baina gehienak ez daude diferentzia hori bete txarrenetan ere” . Baina ez da hori, ez, lanbideak duen arazorik ordaintzeko prest”. handiena. “Inork langintza honetan hasi nahiko balu itzelezko Esku irundegia Matilderen zaletasuna da eta lasai tzeko inbertsioa egin beharko luke. Nik hemen dudan makineriak, esate - modurik hoberena ere bai. “Sei urte daramatzat lanbide honetan rako, zortzi milioi pezeta baino gehiago balio du eta garestiagoak ere eta estresa kentzeko oso egokia dela ziurtatu diezazuket” . Probatu badaude. Lanbide honen etorkizuna beltza dela esan baino, etorki - nahi duenak aukera ezin hobea dauka. “Ikastaro bat antolatu dut zunik ez dagoela esan beharko genuke”. m eta nahiko jende apuntatu da. Badirudi badagoela tradizioa berres - kuratzeko gogorik”. m

36UK UK 37 [fotografia ]

SAN VICENTE DE LA SONSIERRA LUNBIER-EKO HIRUTASUNA Lobo Altuna

Argazki-sorta eder honen egilea José Ignacio Lobo Altuna duzue (Tolosa,1967), gure aldizkariko kolaboratzailea ohia eta argazkilari paregabea. Loboren argazkietan ohizkoak dira, zoroetxeak, karnabalak, herri kirolak, mirarigileak... Kasu honetan Aste Santuari buruzkoak eskatu dizkiogu. Hor dauden, baina eskuarki besteek begiratzen ez duten lekuetara aurrez aurre begiratzen du Lobo Altunak.

38UK BERCIANOS DE ALISTE UK 39 ZAMORA

ZAMORA TORO

40UK ZAMORA UK 41 [zinema]

Gutariko gehienok ideia orokor bat daukagun arren, oso gutxi dira benetan dakitenak zelan proiektatzen den Zelan proiektatzen da film bat? film bat; zeintzuk diren urratsak pelikula zine aretora heltzen denetik pantailan ikusten dugun arte. Getxo Antzokiko proiektore den Gaizka Usatorrerekin elkartu ginen, eta berak azaldu zizkigun lanbide honen gorabehera guztiak.

01 02 03 04 URRATSAK

01 Filma zakuetan hel tzen da zine aretoetara. 02 Eskuarki, film bat zazpi zatitan etor tzen da, ba koi- tza bobina batean. 03 Pelikula zatiak ordena egokian elkartu behar dira gero. Horretarako zeloa era biltzen da. 04 Lotura puntuetan paper zati zuri bana jartzen da marka moduan, gero peli - 06 07 08 kula berriro gorde behar denean nondik ebaki jakin ahal izateko. 05-06 Bobina guztiak txirri - 05 09 ka erraldoi batean munta- tzen dira. 07-08 Proiektorea puntuan jarri behar da gero. 09 Proiektoreak emanaldia erne jarraitu behar du. Batetik, ezusterik gerta ez dadin; eta, bestetik, peliku - la atzera ebakitzeko eta berriro bobina txikietan sar tzeko.

Gaizka Usatorre zine proiektorea da Getxo Antzokian eta Bilboko Fas zineklubean «Film bat proiektatzeko erabiltzen den sistema orain dela100 urteko sistema bera da»

Film bat proiektatzeko era ez da asko da: bi orduko film batek zortzi bobina le moduan bakoitza hurrengoarekin itsatsi aldatu zinema sortu zenetik, orain dela inguru behar ditu; 3.800 metro zeluloide duen tokian, gero ebaketa non dagoen Jakingarriak ehun urte baino gehiago. Hau da Getxo baino gehiago neurtzen duelako. Pelikula jakin ahal izateko. Bobina txiki guztiak An tzokian Gaizka Usatorreren laguntzaz proiektatu ahal izateko, bobina guztiak bobina erraldoian muntatuta daudenean, • 120 minutuko film batek zortzi bobina eta 3.800 metro zeluloide ikusi genuen lehenengo gauza. Makinak eta beste bobina erraldoi batean muntatu filma proiektatzeko prest dago, baina inguru ditu. tresnak berritu dituzten arren (hala ere, behar dira (atzekoz aurrera etorriko balira, proiektorearen lana hasi baino ez da egin. • Proiektatzen denean, normalean filma segundoko 24 fotogramako Getxo Antzokian daudenak 50 urte baino lehenengo eta behin atzera pasatu beharko Filma ikusten dugun bitartean, bobina abiaduran pasatzen da, baina Getxo Antzokian abiadura apur bat gehiago dauzkate), proiektatzeko sistema lirateke, bideo zintak balira bezala). Banan- bakoitza bukaerara heltzen den neurrian, altuagoa da; 28 fotograma segundoko. orain dela 100 urteko bera da; berdin-ber - banan, proiektoreak, bobina bakoitzaren hogei minuturo gutxi gora-behera, proiek - • Bobinak aldatu egin behar dira filma pasatu ahala; 20 minuturo dina. Pelikulak zakuetan heltzen dira zine zeluloidea hurrengoarekin ordena egokian toreak lehen itsatsi dituen zeluloide zatiak gutxi gora-behera. aretoetara. Zaku horien barruan pelikula itsatsi behar du. Orain dela ehun urte beza - ebaki egin behar ditu, berriro ere filmak • Getxo Antzokiko proiektoreak 50 urte baino gehiago ditu, pieza berriak dituen arren (ezkerreko argazkia). bakoi tza zazpi edo zortzi bobina txikitan la zeloarekin egiten da lan hori. Filmak banan-banan bobinetan gordetzeko, hau • Soinuaren altuera proiektoreak kontrolatzen du eta aretoaren banaturik etortzen da. Filmaren luzeraren marka batzuk ekartzen ditu eta proiektore - baita garraiatzeko eta zaintzeko modurik baldintza teknikoen arabera erabakitzen da. arabera, bobina kopurua ezberdina izaten ak berak paper zati bat jarri behar du seina - egokiena. m 42UK UK 43 [zinema] [elkarrizketa]

zimemazaleak Patxi Salvatierra Stephen King idazlearen liburuak Joseba Apaolaza pantaila handian “Madrilen bizi ez garenok zail daukagu” Otsailean Corazones en Atlantida , Ste phen King-en liburuan oinarritutako azkeneko filma estreinatu zen gure artean. Film honek beldurrezkoa ez den benetako harremanei —Lanean ibili zara etengabe, baina —Zerbaiti egin behar izan diozu uko buruzko istorio polita konta tzen du eta ospea berandu heldu zaizula uste duzu? zeu re lanbideagatik? Anthony Hopkins handia du protagonista. —Beno, ez pentsa hain ospetsua naizenik, —Ba, bai, zeren beste lanbide batzuk, Horren estreinaldia gure artean aukera ona baina telebistako saioak hainbeste errepikat - jaiegunak heltzen direnean bukatzen diren iruditu zaigu idazle arrakastatsu honen zen dituztenez, batzuetan ematen du akto - bitartean, gu nolabait zaindu behar gara. lanari begiradatxoa emateko, asko izan bai - reak beti gabiltzala lanean. Telebistak handi - Antzerkian lan eginez gero, edo zinean tira zinemaratu diren King maisuaren tu egiten du gure lana. Famari buruz, zer paper on bat lortuz gero, baja hartzea ez obrak, 1978an Carrie filmarekin ze rrenda esan? Nik ez dut inolako arazorik. da hain erraza, emanaldiak suspenditu luze hau zabaldu zenetik. Aitortu behar da —Gaur egunekoa, zure karrerako unerik beharko liratekeelako. Inoiz gertatu zait film gehienak kalitate eskasekoak izan dire - onena al da? eta ordutik kontu handiarekin ibiltzen 10.000tik gorako film bilduma la (bereziki George A. Romero lagun due - —Horrela ematen du, bai; ezin da ukatu. naiz eta, adibidez, nahiz eta izugarri gus - nak zuzendutakoak), baina badaude aipa - Ni ez naiz kexatuko; lanean gabiltzan tatzen zaizkidan, gaur egun ez ditut eska - Patxi Salvatierra Malagan jaio zen, 17 urte zituen Sopelara bizitzera etorri zene - an. Patxi harakina da, bizitzeko behar egin baita, baina margoztea eta zinea dira tzeko lan interesgarri batzuk; 1980an bitartean momentu ona dela esan dezake - lada eta futbola praktikatzen. Hori da bere benetako zaletasunak. Orain dela 20 urte, bideoa atera zenean, filmak bil - Kubrick-ek zuzendutako El resplandor , gu, baina, egia esan, ez dakit onena den agian aktorea izatearen alde txarra. tzen hasi zen eta gaur egun genero guztietako hamar mila pelikula baino gehia - Misery , Cadena perpetua , Eclipse total , edo edo izango den. Ez dakigu noraino heldu go ditu bere etxean, aktoreen arabera sailkaturik. Era eta garai guztietako filmak La milla verde , onenetariko batzuk aipatzea - gaitezkeen. ditu baina western-ak dira nagusi eta bere altxorren artean, adibidez, gure arte - “Telebistako saioak gatik. m —Zinean, telebistan zein antzerkian lan an inoiz estreinatu ez diren John Ford zuzendari handiaren film laburrak. Bere egin duzu. Zein duzu gustukoen? hainbestetan errepikatzen aktorerik gogokoenak diren Burt Lancaster, John Wayne eta Gregory Peck-en fil - King-en liburutan oinarritutako film batzuk mografia osoak ditu eta VHSaz gain, 100 titulu baino gehiago DVDn eta zarama - —Ni antzerkitik nator eta egia esan, lan - dituztenez, batzuetan ra bota tzeko asmoa duen hainbat film, desagertu den Beta formatoan. “Baditut • CARRIE (Brian de Palma, 1978) bide bezala, bat aukeratu beharko banu ematen du aktoreak beti filmak gazteleraz, jatorrizko bertsioan, euskaraz, galegoz…., inoiz ikusiko dituda - • EL RESPLANDOR (Stanley Kubrick, 1980) antzerkia aukeratuko nuke askatasun gabiltzala lanean” nak baino askoz gehiago. Egunero hiru-lau ikusi beharko nituzke hurrengo 20 • CUJO (Lewis Teague, 1983) gehiago ematen duelako. Baina, tamalez, urteetan zehar, ditudan guztiak ikusi ahal izateko” kontatu zigun Patxik. Bere film • LOS CHICOS DEL MAIZ (Fritz Kiersch, 1984) denetarik egin beharra dago, bereziki kutunen artean, klasiko handi bi: ‘Ben Hur’ eta ‘Lo que el viento se llevó’. “Horiek • CUENTA CONMIGO (Rob Reiner, 1986) familia bat edukiz gero. —Badaukazu enpresa bat Patxi Barko eta dira gehien gustatzen zaizkidan filmak”. • REGRESO A SALEM’S LOT (Larry Cohen, 1987) • PERSEGUIDO (Paul Michael Glaser, 1987) —Ez zara telebistara pasatu den lehenen - Asier Ormazarekin, ezta? Zelan eta zerga - • CEMENTERIO VIVIENTE (Mary Lambert, 1989) go aktorea. Ez dago paper nahikorik tik sortu zenuten? • MISERY (Rob Reiner, 1990) ASIER MENTXAKA zinean ala? Zinea baztertu duzu? —Orain dela hiru urte gu hirurok elka - Oscarrak, UKren kiniela • LA MITAD OSCURA (George A. Romero, 1993) —Ez, inondik inora ere ez. Baina hain rrekin batera, “Shakespeare osoa” izeneko • LA TIENDA (Fraser Clark Heston, 1993) Urteak eman ditu oholtza Martxoaren 24an Hollywood-eko Oscarrak Filmik onena: “A beautiful mind” monopolizatuta eta zentralizatuta dago emanaldi arrakastatsu bat izan genuen • CADENA PERPETUA (Frank Darabont, 1994) banatuko dituzte. UK-ko lan taldeak ere bere Zuzendaririk onena: Ridley Scott gainean. Horrez gain pelikula zinearen negozioa ezen Madriletik kanpo eskuartean eta horri jarraipena eman • ECLIPSE TOTAL (Taylor Hackford, 1995) kiniela egin du. Jakizue ez dela guri gustatuko Aktorerik onena: Rusell Crowe askotan lan egin du. Bere bizi garenok gero eta aukera gutxiago nahian enpresa bat sortu genuen. litzaigukeena, baizik eta uste duguna. Aktoresarik onena: Renée Zellweger • VERANO DE CORRUPCIÓN (Bryan Singer, 1997) aurpegia ezagunagoa egin • LA MILLA VERDE (Frank Darabont, 1999) ditugu, produkzio gune guztiak han dau - —Zein lan mota egiten duzue? zaigu ETB 1eko “Teilatupean”, delako. Tarteka suertatzen dira gauzak eta —Egia esan, hasi besterik ez gara egin, web orrialdeak “A ze parea”, “Jaun ta jabe”, aprobetxatzen ditugu, baina ez da hain baina bertsioak prestatzen gabiltza eta “Zineoro” saioa eta erreza. martxorako zerbait aterako dugu. euskarazko beste saio batzuei —Baina filmak eta antzerkiaz gain, zu —Honekin batera ba al duzu beste Espainiako zine pro - esker. Azkeneko boladan www.fapae.com www.cine.com Lehenengo urratsak www.todocine.com Gazteleraz idatzitako telebistako telesaio ezagunetan agertu proiekturik eskuen artean? duktoreen elkartea - ematen ari den zine zine orrialderik one - Emilio Aragónen “Javier ya no ren web ofiziala. orrialde berri honek netarikoa da. Akto - zara; “Jaun ta jabe”, “Policias”… Horrek —“Zineoro”rekin bukatu eta berehala Produktoreen zerren - posta elektroniko re, aktoresa eta vive sólo” eta “Goenkale”n laguntzen du, ezta? papera eskaini zidaten “Goenkale”n. da eta haien web kontua zabaltzeko zuzendari ugarien ikus dezakegu “Javier” telesaioan ere beste kapitulu ba- orrialdeetara joateko aukera eskaintzen biografia eta filma - —Neurri batean bai, ezagunagoak egiten aukera, proiektuak, du. Argentina, gintza, kartelera, gaitu eta hor ditugu gure lantxoak, baina, tzuk egin behar ditut oraindik…, eta albisteak... Zineman Espainia, Bolivia eta han kasartzeak... lehen esan dizudan bezala, Madrilen bizi beno, lan honekin tamalez jakiten da noiz lan bila dabiltzanen- Mexikoko estrenal - Derrigorrezkoa zine - tzat ezinbestekoa. diei buruzko datuak. mazaleentzat. ez garenok zail daukagu. hasi den baina ez noiz bukatuko den. m

44UK UK 45 [musika] [musika]

Cujo disko berria > Nire disko kutunak web gida ROBERTO MOSO * Looking at you euren laugarren diskoa kalean

ENTZUN ALDIZKARIA >www.entzun.com Txakur baten izena izateaz gain (Stephen ni dituzte zazpi urte luze hauetan eta hiru “Euskal Herrian euskaraz argitaratzen King eleberriaren txakur amorratua) Cujo , disko plazaratu: Breakfast , Gold eta Beatter den musika aldizkari bakarraren web Getxoko rock talde baten izena ere bada. sweet . Laugarrena, Looking at you da torren gune ofiziala”; horrela saltzen dute Liburu honen titulua gustukoa zuten eta hileon jarriko da salgai. “Ez dakigu zelan sal - NIRE BIZITZAKO DISKOAK orrialde honen egileek beraien beste barik, taldea horrela bataiatzea erabaki duko den, (estatuan, rock musikak orokorrean, GUTXI GORA-BEHERA!! produktua eta ez zaie arrazoia falta. zuten. Alfonso Arana, Iñigo Ro mera, Iñaki eta “Dover” eta beste salbuespen pare bat ken - Bilatzaile bat, musika gida, berriak, 01. Sex Pistols “Never mind the Beltrán eta Ricardo Andrade dira rock duta, ez dauka arrakasta handirik) baina bollocs” agenda… Eskaintza zabala! banda hau osatzen duten lagunak. Guztiak harro-harro gaude lan honekin. Gure lanik Hizkuntza: euskara 02. Rollings Stones “Exile on mine Cujo osatu baino lehen (honezkero zazpi onena dela uste dugu” azaldu zigun Alfonso street” DENETARIK urte igaro dira), beste talde ba tzuetan jota - Arana abeslariak. Aurre koe tan bezala, orain - 03. AC/DC “Powerage” > www.euskalmusika.com koak ziren: Alfonso eta Iñigok Cancer moon - goan ere ingelesez abes ten dute. “Ingelesez 04. Jethro Tull “Warchild” Lotura ugari, datozkigun kontzertuen en, Ri cardo Andradek Los clavos -en eta Na - abesten dugu gustukoa du gun musika gehiena 05. Santana “Abraxas” agenda, azken berriak… zerbitzu ugari chok talde ezberdinekin jotzen du oraindik (“The who”, Neil Young,“Cheap trick”, hemen eskaintzen dituztenak, eta 06. Lou Reed “Rock&roll animal” ere. Denbora asko pasatu den arren, hor “Replace ments”, “Screa ming”,…) ingelesez etorriko direnak, prestatzen baitabiltza 07. Moris “Fiebre de vivir” solasgunea (txat) eta euskal musikaren jarraitzen dute musikari hauek jo eta ke esta - dagoelako. Badakigun hizkuntza da eta esaldi 08. Davib Bwie “Aladdin shame” bilatzailea. tuko eszenatokietan jotzen The zeros edo Los laburrak egiteko aukera ematen duena; apro - Taldea John Wayne 09. Hizkuntza: euskara enemigos talde ezagunen ondoan, Esparrago posa letra zuzenak idazteko” . m Rubén Blades “Canciones...” Rock-en eta beste hainbat jaialdi ospetsutan. 10. Maixa eta Ixiar “Uhinez uhin” MUSIKA TRESNAK Harremanetarako: 610 427 301 (Alfonso) Sei urtez pop-rock doinuak sortzen > www.basquearts.com Guztira 100 kon tzertu baino gehiago eskai - EUSKARAZKO KANTARIK ONENAK Euskal kultura, Europako zaharrenaren “Egiten dugun musika gustukoa dugu. Ondo te”, biak gaztelaniaz. Galdera da ea nondik omenez egindako web orrialde honek, 01. A. Zubiria, Niko Etxart... euskal musika tresnak biltzen ditu; pasatzen dugu eszenatokien gainean gure datorren taldearen izena. Juanek kontatu “Rodrigori” kantak jotzen; horregatik jarraitzen dugu” zigun: “Izena, Los enemigos taldeko kanta 02. B. Lertxundi “Atharratzeko...” azaldu zigun Juan Uribek, taldeko bajo jole - batetik atera genuen. Miresten dugun talde 03. Gari “Egun finlandiar bat” ak. Lau lagun dira John Wayne osatzen bat da eta omenaldi moduan egin genuen”. 04. Maixa eta Ixiar dutenak; Juan Uribe, Txomin Guzmán Honez gain Big Star eta Beatles taldeek era - The Piper’s Irish Pub “Paradisua basamortu” (gitarra eta ahotsa), Pit Idoiaga (kitarra) eta gin handia daukate baita ere John Wayne -ko 05. Xabier Lete “Ni naiz” Nacho Beltrán (bateria); guztiak eskarmen - gazteek konposatzen dituzten abestietan. Kontzertuak ostegunero 06. Olatz Zugasti “Lo handi aingüria” tu handikoak musikaren munduan, John “Arrakasta handirik eduki ez dugun arren, 07. Berri txarrak “Ikasten” Taberna ireki eta gutxira kontzertuak Wayne -n hasi baino lehen beste talde asko - ez dugu gure estiloa aldatuko hau baita gus - eskaintzea erabaki zuten The Piper’s Irish 08. Batzuen artean “Zapataina” pub tabernakoek. Pentsatu eta egin! Bost tan jo baitzuten, Los nadie , Cujo eta Ke rule , tukoa dugun musika”, esan zigun Juanek. hilabete daramatzate musika mota besteak beste. Pop-rocka egiten John Wayne- koek Bilbon, 09. Alaitz eta Maider “Inshala” guztietako musika kontzertuak antolatzen: Orain arte disko bi kaleratu dituzte: Bartzelonan, Madrilen eta Espainiako beste 10. Sakabi eta Egañazpi “Urruti nere irlandarra, folka, rock, jazz... Horrez gain, “Grandes éxitos” eta “Que pase el siguien - hainbat hiriburutan jo dute. m kontu kontalariak eta aztiak egon dira bertan. Ostegunero 21:00etatik aurrera mota guztietako musikaz gozatu nahi diskoak duenak badu nora joan.

THE PIPER’S IRISH PUB Vespertine Islandiako artista honek 10.000 Hz Legend Air nazioarteko mailan gero Memoriam “Memoriam” musikari biz - Algortako Basagoiti Etorbidea 47 Björk “Dancer in the dark” pelikulan Air eta oihartzun handia duen Gontzal Mendibil kaitarraren zortzigarren dis - Elektra Entertainment protagonista izan ondoren Souce / Virgin taldea da. Orain arte lau Keinu koa da, eta 1993an “Olen- berriro musikara itzuli da. disko besterik ez ditu kale - tzero” kaleratu zuenetik Disko hau “Homogenic”-en ratu, baina etorkizun handia atera duen lehena. Kan- jarrapen gisa hartu daiteke. duela argi erakutsi du tautore zeanuriarrak bere Baina oraingo honetan Björk Versalleseko bikote honek. lan berrian euskaraz idatzi - bere buruarekin egon nahi Bere azken lanean “10.000 riko 16 abesti bildu ditu, izan du eta musika lasaiago, Hz Legend”(01) pop elek - Bittoriano Gandiaga bere barnerakoiagoa egin. Bere tronikoa irauli egiten du, lagunari eskainiak. Donosti- heldutasun mailara iritsi dela hasierako singletako am- ako Orfeoiak 10 abestitan esan daiteke. bient kutsua berreskuratuz. parte hartu du.

46UK UK 47 [irakurgaiak] [irakurgaiak]

Panda Mitologika liburua aurkitu zuen Armand David euskaldunaren bizitza Aritza Bergara k Mari, Lamiak, Herensuge, Mikelats Kepa Altonaga ren eskutik eta euskal mitologiako beste hainbat izaki miresgarri bildu ditu Mitologika liburuan Joan den urtean Kepa Altonaga, EHUko Zien tzia fakultateko irakasleak, jaso zuen bekari esker, Armand David, Pandaren aita izeneko liburua argitaratu 2001ean idatzi eta iazko Gabonetan ahal izan zuen. Liburuak Armand David argitaratu zuen Aritza Bergarak, Ediciones (1826-1900) ezpeletar handiaren bizitza Astiberri-ren eskutik, bere lehenengo lana konta tzen du, Euskal Herriko seme hau dena, Mitologika , Euskal Herriko izaki izan baitzen panda aurkitu eta deskribatu mitologikoei buruzko lan interesgarri hau. zuen lehenengo europarra. Honez gain, Liburu honetan, Mari, Mikelats, Basa- Armand Daviden Txinako ibilaldiak beste jaun, Sugaar, Ireltso, Inguma, Lamiak, hainbat lorpen sinesgaitz eta ezezagunez Olentzaro, Gizotso, Akerbeltz eta beste beteta dago liburua. Bere bizitzari buruz hainbat izaki magikoen istorioak batzen liburu oso bat idatzi litekeela uste zuen dira. Guztira 4.000 ale argitaratu zituzten idazle honek eta horregatik berak egitea era - Astiberri argitaletxekoek (1.000 euskaraz baki zuen. eta 3.000 erdaraz) eta, Aritzen hitzetan, Esan bezala, Kepa Altonaga irakaslea da irakurleen harrera ezin hobea izan da. EHUko zientzi fakultatean. 1988an dokto - “Euskarazko ale guztiak gabonetan bukatu re gradua lortu eta lau urte geroago Eusko Legebiltzarrak Munibe Saria eman zion bere ikerketa-taldeari. Azkeneko urteotan Elhuyar, UZEI eta Euskaltzaindiarekin kolaboratu izan du eta dibulgaziozko lan ugari plazaratu ditu. rmand David, ASIER MENTXAKA Pandaren aita bere bigarren liburua da Argazkian, Sestaoko Aritza Bergara euskal kulturan eta folklorean aditua (aurrekoa, Folin markesa. Ba rraskiloak eta euskaldunak uharte galduan izan zen). ASIER MENTXAKA Herriko musika tresna ezberdinetan adi - dira. Egileak, Raquel Alzate eta Ricardo Altonagaren liburu honek laudorio ugari tua da Aritza, txalaparta jotzen ere irakas - del Río, Aritza Ber gararen lagunak dira. Kepa Altonaga irakasleak liburu bi eta hainbat zientzi dibulgazio lan argitaratuak ditu jaso ditu. m ten du. Horrez gain, bere lana dauka, Hiruren artean liburu ederra egin dute. “Zaila baita Euskal Herrian idaztetik bizi Joan den Ga bo netatik salgai dago 20 ahal izatea. Momentuz hau zaletasuna eurotan. m liburuak baino ez da” azaldu zigun. Hobia edo ez, Aritzak euskal kultura eta folklorearen “Direnik ez da sinistu Baina bihotzak dio K-2ra igo nahi duen men - Bakarrizketak Oholtza bat, apain garri gu - XX. Mendearen Pello Salaburuk joan zai - sustraietan sakontzen du, liburu interesga - Xabier Montoia dizale nafarra, Afrikako Alberdania txi bertan, ia ezer ez. An - Argi-Itzalak gun XX. mendeari errepa - behar; ez direla ez da Elkarlanean portu batean dagoen mari - Askoren artean tzezle bat bakarrik agerto - Pello Salaburu soa egin dio liburu hone - rria osatuz. “Nik beti esaten dut, gai honen nel bizkaitarra, Londresera ki gainean. Atrezzorik ape - Alberdania tan. Abiapuntu Euskal He - Lamia bat inguru badaudela nirea baino askoz hobeak esan behar” au-pair doan ezpeletarra... nas. Gaia, giza harrema - rria du, eta mendean zehar diren liburuak; Barandiaranenak eta kon- Giza geografian egindako nak, edo zein alderditatik euskaldunek utzitako az - hamahiru bidaia bildu ditu begiratuta. Hamalau idazle tar na han-hemenka ageri - ziren. Horregatik, erratu egin ginela pen- tsultatu ditudan askoz gehiago. Nirearekin, Xabier Montoiak liburu elkartu dituzte Alberdania - ko da, baina mundu osoa tsatzen dut. Behintzat, erdia eta erdia atera berriz, adin guztietako irakurleengana honetan. Gogoratzen ez koek an tzezle horrentzat du aztergai eta kezkagai. beharko genukeen” , aitortu zigun Aritzak. heldu nahi izan dut. Irakurtzeko erraza dutenentzat, esan beharra bakarrizketa idatz deza - Liburu aberatsa eta samu - da Xabier Montoiak, idazle ten. Giltza umorea da ba - rra, dena jarraian irakurtze - 29 urteko gazte hau Sestaon bizi da eta, izan zedin idatzi nuen eta horregatik ditu oparoa izateaz gain, ba - karrizketa guz tietan. Egile ko. Baina aldi berean men - Mitologika bere lehenengo liburua den hainbat marrazki” . Bistakoa da Mitologika duela musikari moduan guztiak oso ezagunak: dearen oroigarri, kontsulta arren, Aritzak harreman handia izan du liburuan ilustrazioen ga rrantzia. Kalitate ibilbide luzea egina: Her - Pako Aristi, Kike Amo na - gisa erabiltzeko ezin ego - tzainek, M-ak... rriz, Andoni Egaña... kiago gertatuko dena. betidanik euskal kultura eta folkloreakin handiko marrazki hauek, testua bera lotuta dauden gai guztiekin. Euskal bezain garrantzitsuak eta adierazgarriak Basajaun

48UK ILuSTRAZIOAK, MITOLOGIKA LIBuRuTIK HARTuAK UK 49 [sarean] [komunikazioa]

Testuak: Iker Merchán / [email protected]

web gida ekimena

ELHUYAR >www.elhuyar.com Punta-puntako zientzia euskaraz topa dezakezu Elhuyarren webgune sakon eta mamitsuan. Euskal Herrian bertan egiten diren ikerketen berri jakiteaz gain, hainbat testu jaitsi daitezke. Denda bat Honezkero hainbat erakundek alokatu dute euren .BIZ sarrera martxan jarri dute salgai dituzten liburuak Interneten bidez erosi ahal izateko. Bertako bizness -ak Hizkuntza: euskara Javier Vizcaíno asteburuetako goizetan Más que palabras saioa emititzen den Radio Euskadiko estudioan BARRAPUNTO webgune bizkaitarrak sortu berria den > www.barrapunto.com .biz domeinua betetzen hasi dira Teknologia atsegin baduzu sartu egunero Barrapunton, bertan batzen Ziur maiz ikusi dituzula ‘.com’ atzizki - hitzari (hau da, negozioa) dagokiona, Irratia Cocidito madrileño baitira hainbat solaskide puri-purian dun webguneak, hauexek baititugu In ter - Bizkaiko webguneak domeinu jatorra bai - dauden gaiei buruzko iruzkinak neten gehienak, Google.com, edo litzan erabiltzen hasiak dira. Domeinu be- elkarrekin trukatzeko. Sarean Astero euskaldunei buruz Espainiako irratietan esandako Yahoo.com, esate baterako. Baina, sarean rri hau gainontzeko ‘.com’, ‘.net’ edo ‘.org’ teknologiari buruz dagoen azkenekoa erraz eta txukun jaso dezakezu ‘.com-eri’ azkenaldi honetan beste deitura baino merkeagoa da eta, @Euskadin albis - astakeriak biltzen ditu Radio Euskadiko Cocidito madrileño irrati webgune honetatik. batzuk gehitu berri dira: ‘.name’ (pertso - tegian irakurri genuenez, Bizkaiko herri nentzako), ‘.coop’ (kooperatibentzako) gehientsuenak eta hainbat erakunde (Osa - tartean Javier Vizcaínok, CD batean bildu ditu orain bitxi hauetako onenak Hizkuntza: gaztelania edo ‘.info’ (edozein gaiari buruzko infor - kidetza eta Athletic, besteak beste) badute DISKOEN AZALAK mazioa eskaintzen duten webguneak). alokatuta euren ‘.biz’ sarrera. > www.cdcovercentral.com Gaztea izan arren Javier Vizcaíno eskar - tzea gure entzuleei erakutsi ahal izateko. Eta Javierrek. Orain modu informalean bitxi Hauen artean bizkaitarrok ‘.biz’ atzizki Amaitzeko, bitxikeria bat: badakizu mentu handiko irrati gizona da. “Más que egun batean ausartu ginen” . Hori orain dela hauetako batzuk argitaratu dituzte. “Berro - Coyote Dax-en gustu txarreko berria daukagu zain. Berez, ingelesezko nori dagokion legez ‘.eh’ domeinua ku- azkeneko diskoa grabatu bai, baina palabras”, Radio Euskadin larunbat eta urte bi gertatu zen eta lortutako arrakasta gei minutuko CD batean astakeriarik harri - business idatzi eta bizness ahoskatzen den dea tzea? Saharar herriari. m azalean zer jarri ezin aurkitu bazabiltza, igandeetan aurkezten duen elkarrizketa itzela izan da. “Cocidito madrileño” astele - garrienak bildu ditugu baina 100 CD baino lasai, Internet horrelako arazoak saioari esker, oso ezaguna egin da Euskal henero errepikatzen dute Almudena Ca- ez ditugu atera lagun zehatz ba tzuentzat eta konpontzeko sortu baitzen. Webgune Herrian azkeneko bolada honetan. Javierrek chok aurkezten duen “Boulevard” izeneko gure saioaren barruan egiten dugun lehiake - honetan, adibidez, milaka disko Zer ote da? HTML hiru urte daramatza “Más que palabras” tan partehartzaileen artean oparitzeko” . Hala trinkoren azalak topatuko dituzu. Bertan saioa egiten asteburuetan, baina ospea “Dagoeneko Madrilen, ere, Javierrek badaki kopiak egingo direla Web orrialdeak egiteko hizkuntza “Cocidito madrileño” programa horren Italian eta Alemanian baina ez zaio axola. “Egia esan hori bagene - Orain hamaika urte lehen web orria abian jarri zen. Interneteko zerbitzu hura (WWW famatua, alegia) barruan berak zuzentzen eta aurkezten zabaldu dira CD berezi kien, baina asmo horrekin atera genuen CDa, izugarri hazi da eta beste guztiak ia irentsi ditu. Web-aren kanpoan geratzen den bakarra posta elek - duen tarteari zor dio. Han Euskal Herria eta jendeak piratea tzeko, eta dagoeneko badaude tronikoa da, eta badira web-aren bidez postak jaso eta bidaltzen dituztenak ere. Sarearen izugarrizko honen kopiak” eraldaketa honetan hizkuntza informatiko batek, HTMLek, zerikusi handia du. Berez, oso sinplea da, euskal gizartea eta politikoei buruz imajina kopiak Madrilen, Italian edo eta Alemanian” . baina informazioa trukatzeko sortu den modurik onenetarikoa dugu. daitezkeen astakeriarik handienak biltzen saioaren barruan. Entzuleen eskaerak asko Aste Santurako “Cocidito madrileño”aren Azken finean, HTML testu xumean idatziriko dokumentuak dira, hau da, HTML dokumentuak egi - ditu astero. “Ideia honek guraso asko ditu; izan dira eta horregatik diskoetxe eta argita - liburua eta CD ofizialak salmentan jartzeko teko (web orrialdeak egiteko) edozein ordenadorek eta edozein testu prozesadorek balio du. HTMLn Radio Euskadiko zuzendaria, ni neu…” , letxe batek baino gehiagok itxuragabekeria asmoa dute. “Ez da erraza izango. Nik egindako orrialde batean testuak, irudiak, soinuak zein bideoak sar daitezke. Zorionez, ez da zertan HTML jakin web orriak egiteko. Baditugu hamaika programa dotore azaldu zigun Javierrek; “Sarritan komenta- hauek guztiak argitaratzeko interesa azaldu proiektuaren ardura hartu dut baina lan itze - (Dreamweaver , esaterako) HTMLez tutik jakin gabe web orriak egiteko aukera ematen digutenak. Hori tzen genuen interesgarria izan litekeela Es- du. “Guztiei ezetz esan diegu Radio Eus- la da. Edozein kasutan eskaera asko ditugu bai, inork ez dezala emaitza profesionalik espero. painiako irratietako saioetan euskaldunei kadiren kontu bat delako hau eta guk geuk eta lehenbailehen ateratzen saiatuko gara” Non ikasi HTML? http://html.programacion.net buruz egunero esaten dituzten astakeriak ba - plazaratu nahi izan dugulako ” argitu zigun argitu zigun Javierrek. m 50UK UK 51 [uribertsoan barrena]

I. Abra saria 10ekotxikian “Abra” zer den badakigu uribekostar guztiok. “Saria” zer den ikasita gaude denok ere. Baina ABRA SARIA Xabier Silveira zer den azaldu egin beharko dugu, ekimena guztiz berria da eta. ABRA SARIA da ALBEk eta Getxoko Udalak elkarlanean sortutako bertsolari gazteen sariketa berriaren izena. Abra izena ipini diogu nahi genukeelako Euskal Herriko hainbat bertsolari gazte errekako ur txikiak utzi eta itsasoko ur handietan 1) Zerk bereizten du Silveira gainerako bertsolariengandik? Ez dut bertzeen berririk erantzun hau emateko bezela. Baliteke ni pisu murgil daitezen. Badakigu sariketa batek ezin duela helburu hori lortu takada batean, baina bide horretan handiagokoa izatea. bertsolari gazteei lagungarri gertatuko balitzaie, gure helburu nagusia beteta legoke. 2) Bertsolari polifazetikoaren irudia modan dagoen honetan, oholtzatik kanpo zein arlotan moldatzen zara ondoen? Testuak eta argazkiak: Algortako Bertsolari Eskola

Oholtzan nahiago dut bertsoa baino edozer egin. Oholtzatik behera da Z

D bertso lekuak bilatzeko maite dudana. X

:

a 3) Zer eman eta zer kendu zizun iazko Txapelketa Nagusiak? i r

r Ilusioa eman zidan berriz bertsogintzari gogoz ekiteko eta tontakeria

Sariketaren aurretikoak u t Badira 12 bat urte ALBEk udaberri aldean Neurtuko diren bertsolari gazteak I kendu zidan. bertsolari gazteen jaialdia antolatzen dabi - 4) Euskal Herri osoan famatuak dira zure kamisetak. Inoiz ikusiko al zaitugu alkandora eta gorbata jantzita? lela. Hasiera hartako hainbat bertsolari Solaskidearen Ezetz ez dut erranen, badaezpada. gaztek, oraindik gazteak izaten jarraitu 5) Nola ikusten duzu Nafarroako bertso egoera? arren, ibilbide luzea dute egina bertsogin- SOSLAIA Ez dut gehiegi begiratu nahi izaten, ondorioz gutti ikusten dut. Argiago tzaren alorrean. Hortik pasatu ziren Jon erran behar bada, txapelketak eta subentzio politikak irentsia. Sarasua, Unai Iturriaga, Jon Maia, Igor Ondoko test erako galderei zuzen erantzunez 6) Xabierko San Frantziskorengan sinesten al du Silveiratar Xabierrek? Elortza, Estitxu Arozena... Iazko jaialdian gero, Silveirari buruzko xehetasun batzuk San Frantzisko hau ez da inoiz gure tabernatik pasa, beraz, ez da ere oso denbora laburrean izen handia jakingo dituzu. existituko, ezta? hartu duten zenbait bertsolari aritu ziren: Xabier Silveira Arkaitz Estiiballes Arkaitz Ugartetxea Fredi Paia 1) Zein da Xabier Silveiraren bigarren 7) Zure lehentasunen eskalan, zein mailatan duzu bertsolaritza? Sustrai Kolina, Amets Arzallus, Nerea abizena? Nere bizitza da. Ni bertsolaria naiz. Badakit askotan gezurra dirudiela, baina hala sentitzen dut. Elustondo, Fredi Paia... Baina halako bate - a)Cacheiro an pentsatu genuen jaialdiari ondo etorri - 8)Ba al da Lesaka aldean Algortako Bertsolari Eskolaren berri? b)Etxeberria Eeeeeh,....bueno....zera,.... nola erranen nuke...bai ez? ko zitzaiola berritasun punttu bat eta, alde 2) Non jaio zen Xabier? horretatik, sariketa baten ideiak tentatu 9) Algortako ABRA sariketa sortu berrian parte hartuko duzu apirilaren a)Lesakan 20an beste 7 bertsolari potenterekin batera. Zein helbururekin etorriko egiten gintuen. Areago ikusita zein sarike - b)Goizuetan zara? ta gutxi egiten den Bizkai aldean, eta zein Abra sariketan, abrakadabra erran eta... Majia egin nahi nuke; ea ez den 3) Zenbat urte ditu Xabierrek? ondo etorri ohi zaizkien sariketok bertsola - Unai Agirre Nerea Elustondo Ekaitz Goikoetxea Iñigo Mancisirdor Mantxi kaka ateratzen. a)25 ri gazteei. 10) Uribe Kostako bertsozaleek pozarren hartuko lukete zuk eurei b)28 eskainitako 8ko txiki bat... Aurtengo parte hartzaileak 4) Zer da Xabier ogibidez? ABRA sariketa entzutera joaten badira, guttienez hiru kantatuko dizkiet; gonbidatuta daude!!! Zortzi bertsolari gaztek (21-27 urte bitar - «Zortzi bertsolariok apirilaren 20an a)Tabernaria tekoek) osatzen dute apirilaren 20an Areetako Musika Eskolan neurtuko dira» b)Antzezlea Areetako Musika Eskolan 19:00etatik 5) Inoiz irabazi al du Nafarroako aurrera neurtuko diren bertsolarien taldea. Herri mailako bi: Eneko Bidegain iparta - algortarra, Josu Esnaola elgoibartar algor - bertsolari txapelketa? Lau gipuzkoar: Iñigo Manzisidor “Man - rra eta Mirari Azula bizkaitarra; eta lau tartua, Miren Loizaga sopeloztarra eta a)Bai, 1997an Bertsoagenda txi”, Unai Agirre, Nerea Elustondo eta herrialde mailakoak: Martin Aramendi Aitzol de Kastro leioarra. Gai emaile lana b)Orain arte ez du inoiz irabazi Ekaitz Goikoetxea; nafar bat: Xabier ataundarra, Iñaki Aurrekoetxea santutxuar Aitzol de Kastrok berak egingo du. Sarrera 6) Eta bertsopaper lehiaketarik irabazi Silveira; eta hiru bizkaitar: Fredi Paia, KANPAMARTXO 2002 gernikartua, Iñigo Olabarri igorretarra eta 400 pta. kostatuko da eta ALBEko bazki - al du inoiz? Martxoak 24, domeka, 13:30etan bertsosaioa Asuako eskoletan Arkaitz Estiballes eta Arkaitz Ugartetxea. Josu Arroio algortarra. Gaijartzaile taldean deek dohainik ikusi ahal izango dute. a)Bai, 14 urte zituela Epaimahaian sei lagun izango dira. Euskal lau lagun arituko dira: Pello Unzu rrunzaga Anima zaitezte lehia hau ikustera! m b)Ez da inoiz aurkeztu IPAR URIBEKO TXAPELKETA + ABRA SARIA Apirilak 5 , barikua, lehenengo girotze saioa,afalostean, Sopelako Ander Deuna ikasto - 7) Euskal Herri mailako saririk lortu al lan. «ABRA SARIA da ALBEk eta Getxoko Udalak elkarlanean Apirilak 12 , barikua, bigarren girotze saioa, afalostean, Leioako Betiko ikastolan. du gure Xabierrek? Apirilak 20, zapatua, I. ABRA SARIA, Areetako Musika Eskolan. sortutako bertsolari gazteen sariketa berriaren izena» a)Eskolarteko txapelketa 1994an b)Txapelketa Nagusia 1993an

52UK UK 53

a - 7 , a - 6 , a - 5 , a - 4 , a - 3 , a - 2 , b - 1 : k a n u z t n a r E [uribertsoan barrena] HIRUSTA

*Franzisko Kaieroren omenez BEGI-BELARRI Bertsojartzailea Josu Landeta Jon Enbeita eta Jon Lopategi kategoria handiko bertsolaritzat zeuzkan Kaierok. Gaia Gure herriko arbola zaharra Agur Kaiero bertsozaleari Doinua Anaiak gara lapurditarrak

Aurtongo otsailak, zezeilak edo katailak (Kaierok atsegin zuen hileen izenak hiru eratara esatea) Franzisko Kaiero Agirretxu euskaldun getxoztarra eraman digu. Eta 1 eraman ere, ez du gauza gutxi eraman adinekoen galgarri gertatu ohi den hil Gure jenteak esaten ei dau goroldio zahar hezea bihozbako horrek: lagun bat, laguntzaile prestu bat, berbalagun atsegin bat, getxoztar sarri dabilen harri handian peto bat, euskaldun fin bat, adiskide umoretsu bat... eta gure bihotz zati bat, beragaz gatxa dala lotutea; batera joan dena betiko. Despedida modura, berari grabatutako berba batzuk arbola zaharra zinen, Kaiero, transkribatuko ditugu. ta goroldio gabea, haize gogorrak eragin eta pozten zendun Getxo aldea; —Musike gustaten datzu? korrea itzéla biók, ingélesa´pére ez zure etxean gerizpe onak —Kaiero: Bai, bai... kantasóñuk, euskuen han ulertuko guri, enetxue!, zabaltzen euskun atea, dústik, bai, eta bértzok, bértzo´ pere enetxue!, egunen-egunén, zaztarra baina hauxe bai tristea, askó, bai. itzelak... Etxe barria, Ramón Etxe ba - zu horren arin joatea, bakarrik dago gure herria, —Bakixu bertzotan? rria. Hak esango dau: “Ha ezebez bakarrik dago kalea, —Ez, ez, bapez (...) baia ni bertzolá - bertzotan, ha ezebez, beori da beti bakarrik dago zure baserri rikez ibil naz, bai, bertzolári askó gus - úsabe”. Ni baño... ni zaztar bat, ez horren aurreko partea. taten dat niri. bertzolari, ez´a..., apeziñoko, hareaz —Eta nortzuk ezetuten dozuz, ba? hareaz, hiru-lau urte. 2 Amuriza ta? —Hasarratu ta dusti bertzotan? Ondo dakigu bertsozale ta —Hórrek bertzolárik kategórikok —Bai, baia eztu iñoz ukulkedarik iñ, Getxoko Andra Mari, elizaren ondoko landa. San Isidro jaiak. 1999ko maiatzaren 15a. euskaldun izan zinela, direz, Enbeita ta, Meñaka, ta... ze lan e! Asarratu bai... Ni hasarratu baño, Eguerdiko 12ak. Bertsosaioa. Kantuan Jon Lopategi eta Jon Enbeita. Entzuten hainbat zugandik danok aituten gendun geitzen da hori... Llona, hó rre k az kikiñoso izen naz, ze hak ni´paño bertsozale, Kaiero barne. berba goxo ta epela, baina denbora luzea bada askó ibil naz, ostén hemen ber- hobeto. Nik beti esan: neu naz hobe!, neu pentsaten nabilela: tzolárik bígarrentxuk izen direz. ta botate´notzen ólau gánorabako Kaieroren irudia kartelean sartzea, bere txapel eta “gaur aurrerapen handiak dagoz —Eusebio ezetuten dozu? bertzo bat eta... orí zer dá? E´neun euritakoarekin, bere irudia ikur bezala betikotzeko ta jakintasun itzela; —Eztót ezétuko bá! jakiten ezer, txarra beti, ona baten ahalegina izan zen. Holan gogoratuko dugu beti! halandabere gure barrua —Ona da hori bere? edo... ta txikitok jokatu, nik irabazi izaten dugu zimela”. —Ez, horí ezta... erdikiñe bere ezta dotzut, eta neuk irabazi dot, eta iñok Umorerik ez dauela, horí, baie politte da, hórrek diez paga ez, bate´pere´z, ta... atara ez, ta inora ez goaz horrela; bígarrentxuk, Amuriza, ta Lopa tegi, taberneruk: “hemen dirú ezpozue ez daigun pentsa gure gogoak ta Mugartegi ta hórrekaz Eu sebiok iminten, eztau ardaurik”, ta díruk betiko hilda direla, zure berezko jakintasuna ezteko zereiñik, keba, Eu sebiori askó atara, baia ólan, nik haren díruk ikus - gugan zabaldu daitela. entzun dotzet, hori brábo izen da, e!, ten, ia imintzen badau, ta beorrek edozein lékun, táka, kantá, lagun naure díruk, ia iminten badot, baia 3 askó dekot nik bertzolari; oin badi - kosta. Akabun beti erdibana, zuk Abisa barik joan zaiakuz ta ñot, oin e´nabil, ze ez dot urteten zeuré eta nik neuré. Gizona noble´e, hutsik dago baserria; askorik eta, oiñ norá jongo naz bá? Etxebarria, ona, tenpladu-tenpladu. zelan edo halan akabaten da Osten´a gaztetan niri gustate´aten Akabun an dré hasi jakon étorten gu izakion bizia, bertzolárik ikusté, askó, askó, askó, tabernara... (...) baina barriak jaioten dira, hori badogu egia; askó. —Zelan kantaten zenduen, tema arbola zaharra zinen, Kaiero, —Nor euki zendun bertzolagun? iminte? sendoa eta handia; —Etxebarria, arratiztarra da horí. —Témarik imin barik, ezer barik. Ama Lur onak hartuko zaitu, Esan iñoz ikusten badotzezu ia eze - —Eta doinurik? Ze doñu ibilten bere barruan itzia; Mende hasierako Uribe Kostako bertsolariak ezagutu ten badost, ia bertzorik bota badot, zenduen? orain zure ongarria zituen Kaierok ez zeukan saltzeko orduko bertsogiroa. baia ez ondo e!, ez famoso, hólango - —Santágeda antzerakó: “Bedein ka tua izango dogu jarria; rik eta hólan, baia... hak eta nik... izan daitela etxe honetako jendea...” m bizi garenok zure lurrean ereingo dogu hazia, Kaierok gustoso-gustoso entzun zuen kimu barriek hartu daiela KAIEROREN UMOREA / Kaierok bazeukan katilu bat “Kai-ero” ipintzen zuena, eta berak honelako era umoretsuan meza osteko bertsosaioa, gure 2001eko arbola zaharren mamia. azaltzen zuen katiluan grabaturik zeukan bere abizenaren sasi-etimologia: “Kai” da “portu” eta “ero” da “zoro”, zúlau kartel nagusirako argazkigaia izango zoró, ja, ja, ja... Eta barreari ematen zion. Eta holan egiten zion barre bere aurrekoari, eta baita bere buruari bere. zela barruntatu ere egin barik. 54UK UK 55 [akabuko punte] [bertako euskeran ganen] Gureberbakere8 erreúma ésaten dake órreri, dekot asko, Euskeras éleiteke aiñ ondo desarrólla gusti, eta BERBA JATOR ándik,… ño! Eta lo bere gitxi iten dot. Estait gauk bere esteku inder andirik gure bolunta - BATZUK (II) edádeeiti bada ba, edádeeiti ixélei igual esta? den, esteku inderrik éuskera íte. Nik éuskera Franzisko Kaiero Sártegire 3 gause txarra dústik datos! Bélarrin askóas íten dot, baya auskeldun asko dakit nik Testua: Xabi Bilbao espádekosu min, suurren dekosu, eta suurren áuskera bápere estáudenak íten, áuskera dakí - espákosu kaderan2 edo oñen edo beatzan enak baya, estakit sélan, érdera. Eta gero bát - Lengo aldin esklamaziño batzuk ikus genduzen; hemen doatzuez beste Honek berbak Franzisko edo… baia min beti. Sarrak kóntu txárrak zuk ésaten dotzue se, “es gixona, es áuskera in batzuk: Kaiero zanari in gauntzezen dekos. Urtek kónturetu barik yon íten dires gixona, se emen erdaldúnek daus” Ikis daiela! grabazino batzutetik atara eta gero úrtek miñ iten daude lepon. Urtek Nik áuskera in ber bádot naure lagun betéas, · éne: Sorprese (ezusteko) duz. Sasoi gogorratan okérrak dires, urtek áukite gexo bat da! ja, áuskera ingot. Erdaldune badau, ikis dalle! erákutziteko erabilten da. Franziskok beti gorde eta ja,ja,... Aurek bere se ésango leuskit neuri ixen bálle - -éne! non dekot kartére ba? óstabere itxi erabilli eun euskera, eta dot etzen! Itxíostezuz euro bátzuk. -Zabaldu nendun kajoia ta, éne, sagu gero, gaur eguneko “Urtek miñ iten daude lepon. Urtek betek urten eun karradéran barrutik. sasoien, poz-pozik ikusten okerrak direz, urtek aukite gexo bat da!” (eta ái ene ésaten da ánimu kénduten ixen dau zelan auzoko dauden gáuzakaz: “ái ene, kasik umek euskeraz iten eutzen —Zelan konpondu zare bizimodu atarateko? tike alrebes! Nik éuskera asko in dot, ointxe berrogei urte dekoz eta hemen dau, berari, bai eta zelan orain —Beti diru eskas, eta es gu bákarrik, emen dakíteles beti. Baia íngo da, íngo da. Oin óndino guréson lepótik bíziten…!” ) euskeraz irekasten dan len aldéako dústik, emen aldéako persónek estau - badaus ikastolak eta, úmek bere badatos íkis - · érdu: Nonori etorteko esateko Andra Mariko eskola de iños dirurik iñ, beti bíxiteko jústu-jústu. ten eta,… erabilten da. nazionala ixen zan etzen. Dirurik iños esiñ iñ, ta arropa bátzuk éroste - —Eta auskera batua ulertuten dozu? -érdu hona señe, karamélu bet Franziskok berak ez eun ko, abarkéta bátzuk, edo yake bat érosteko, —Bai, ulertu estot íngo ba? Nik úmek deko - émongotzut eta! auki seme-alabarik eta edo fraka bátzuk, edo neskátilletxuri bere áu- as, naure lóban umétxuk dekoas, saspi, eta -áuskere asko gúre (maite) bádozu, érdu ilobarik, baia beran auskere ren erropátxuk érosteko, beti jústu-jústu diru. politxo íten daure, eta ulértutentzet asko, baia géugez. entzuteko eta edozen · grazík: Pasa dana baño txarrau pasa ganera berba iteko beraana “Esteku inder andirik gure eztala eskerrak emoteko erabilten da. jon gintzezen gazte boluntaden, auskeldun asko dakit nik -Grazik fréno ónak dekózela honek duztintzeko zabalik auki áuskera bápere estaudenak íten” biziklétek, ezpabere hor yóngo nitzen aun beti Etxerreko ate. eskilláratati béra. -Ixílduko ete zara hálau baten! Grazik Agur Franzisko Kaiero, Emen bíxiten gintzen, lau-bost báitxu, ta áurek niri, nik diñot, ónek niri éleskide uler - kantzáta etor zárala, ezpabere nok aitxitxe getxoztarra. sekórtxu bet edo béste urten ill, ta álantxe tu ber ondo, eta dak ulértuten dotzue, dáka aguánta zure óndon!. posik-posik, baia oin lau-bost baie bere balio ser gure dósun esan. Amentxe bere badabilt - · kitú: Problema bat edo edozein es bíxiteko. Emeko báserri dústik ganadu dús - zes ikástolara, ámeko umétxuk bere bai, ámeti Testua: Xabier Bilbao, Joseba SantxoErre tr/a tua: Xabier Bilbao kontu hortxe akabaten dala esateko tik kendu daures, séitik? Se estáudelako émo - étorten dires bost edo sei umétxu, órrekas nik erabilten da. ten, estau émoten, se pentzu dústik gorántza. éuskera íten dot berbas, egunen-egunen órre - -Kantza naz pelukérukez: mákiñe koxi 1 —Ni emen yaio nintzen (Getxon ), baya sártzen ín dabak, baia, yan in ber! Estosu gúre égoteko esta? Ja, ja, ja. Len litro bat esnéas érosten siren iru kilo pent - kas iten dot nik éuskera berbas. ta rapa iñ dot ule duzti: hólan kitu! nire aitxe Andrakastarra ixen san, ta umetárik gaur? Ba bier jángosu. Andi etorri, eta etzen, aldéan bixi báye - zu; oin alrebes, kilo batek pentzu balio dau iru Batua osten ba, ni es noa kóntra ba, se Bake sántu! Berangora etor san, gero Berangórik Getxora, Ta umetárik ólan, árik eta amábi urterár - kas 2, eta ésnek sáltzen Algortara eta ointxe litro. Akabun arrúine, mundu dustik báiek naure akába da, ta ni es noa kontra batuana -Zer? Bíok gúre dozue pelotoia éron? ta Getxon eskondu san, amáas, ta ama bai ten, gero amábigarren urtégarrenan, ya, árten. Eta osten yon nintzen nabégaten bere. kendu, txárrik bere kendu, eta óllok eta dús - se, ólan ixen ber báda ixen déitela, eta ondo Salomón erregélez ingot: erdi bakotxari Ge txoko, yáyoko Getxon. éskintzen yóten, ta gero asi nintzen Algortara, Dénpora gitxi, esaten gustau ta, etor nintzen tik kendu, ta seme gastek etzen auki bádau - dau ixen dáiten bat, éuskera bat, se dústik, emon ta kitu! des, fábriketara bearren, edo étzek íten edo ara Euskadiko dústik ulértuteko ondo, alkar, Ama gastetárik il san, aitxe es, aitxe láro - máixu betéas. Béste urte bi in nendusen, gero etzera átzera ta, ganadu imineun, iru-lau baye · kóntxo: Sorprese (ona) erakusteko getabost urte aukiusen ya. Arraba bat dekot, gerre etor san, eta Yatabera, Sollubera yon imin neusen lélau, ta árikes, gaur árten. Urte edo ona yon in ber da. ondo. Eta éuskera ondo bátuteko, ori bátute - erabilten da. béste bat gastérik il san. gintzen umetárik, amasáspi urte barik. Eta bi dires (1988n) ganadu kendu dótela. —Euskere galdu ingo da, Franzisko? ko ondo, mille urte etor ber dau, baia etor -Kóntxo, hemen alkartu zare dánok Txikerratan abarkéta sárrakas yoten gint - gero ónek nasionálak koxíauden au, bagillen Alargun lotu nintzen, ta emen nau bákar —Euskera galdu-galdu éleite in se, mílleka daitesela! Nos edo nos ixen gaitesela gaure azkeneko básutxu édateko? Ataráostezue 4 zen eskólara, iru kilometro yon ta etorri, egu - ogeien íngirun, mille ta bedrátzireun otáma - bákarrik etzen. Eskondu naitzen ni ogetáma - mílle urte bádarus éuskera íten ta óndiño esta gáusan yaue ! m ardáutxu bet niri bere. nen lau bider. Eskóle Getxoko estasiño baño saspiko urten. Ta gero Franco úsabe in san, ta sei urtéas, mille ta bedrátzireun ta berrógeta - galdu, eta Francoas berrógei urte éron dus e, apútxu bet lélau dau, ta ara yótegintzen. Gó - gero Francok guri éroiuskuen, koxíoskuen mabosgarren urten, baia estot auki famílirik ésoskuen ítxiten berba íten éuskera bere ta, · májo: Norberan aurren daun xen yon, egúrdin etorri ta yan báskari ta átze - nasionálak, górrik gáitzeoskuen guri, ta aréas bápere. Gero alargun lotu nintzen ta emen óndiokarren esta galdu! Se órtik errírik erri Berbak situasiñori ondo eritxiten dakola esateko erabilten da. ra yon, ta etorri, ta etorri ta ósten arto (talo) bi bider egon nas eridúte. Estremadúran nau. Ta oin pensiño apú txu bet émoten daus - éuskera asko íten da. Eta ónik áurrera espádau (1) Getxo: testun Getxo agertzen danen yan, ta txokoláte emoten báoskuen. Eta txi - kaderáti, a bále ixen san, eta gero beson kue, ta arétxeas bixi… ta ar dau edan, ta ogi nobedade txarrik eta Jainkok gure bádau áus - Getxoko Andra Mari esan gure dau. -Májo baliénte! Hólan iñ ber da! Yáusi (2) baye: behi. baia ensegida zútunik pára ta áurrera kítxuten oritxe, arto yan, ta ogi gitxi, ogi metrálla bat artu. Eta gerre akába ta ósten iru yan, ja, ja, se ingo du gíau ba? kera áurrera doa. (3) sártegi: zahartzaro. segidu! eskas, eta esne eta lapíkoko índabak, índabak urte in gendusen serbitzón, árik eta liséntzia —Osasune zelan dekozu? —Baia érdera bere íten da asko… (4) yaue: jabe. egúrdin eta índabak gauen… ño, gauen esiren arten, ótairu urtéas. Naiko da e? Serbitzon —Osasune, umórekas, ónek umórek érderas —Erdera asko íten da, bákisu se pásten da? 56UK UK 57 [euskara]

Euskara ikasi dute [bai comment]

ASIER MENTXAKA Euskara ikasteko dirulaguntzak Getxon ALBERTO GABITO

—Non ikasi zenuen euskaraz? Komertzioen euskarazko errotulazioa ere diruz laguntzen du udalak AURREKO alean esaten genuen moduan oso gutxi ba- dira ere, badauzkagu esku aldean euskararen aldeko —Leioako AEKn, baina apustua egiten duten merkatariak. Oraingo Leioara joan Getxoko Udal Euskaltegiko klase bat aurten Euskaldunen eta euskaldundu nahi duten lagunen pozerako, Getxoko uda - euskaltegian hasi baino lehen, gara eta hantxe topatu dugu Zure Gauzak denda. AEKren bitartez, Amezketako lak urtero ematen dituen euskara ikasteko dirulaguntzek igoera handia jaso Dekorazio eta oparietako denda da eta kanpoko errotulu barnetegian egon nintzen dute aurten. Horrela, gure hizkuntza ikasteko borondatea baina dirurik ez guztiak euskara hutsean jarri dituzte. Zure Gauzak / Elexalde 28, LEIOA mintzapraktika egiten eta asko Ia 2.000 ikasle dabiltza Uribe daukatenei, udalak ikastaroen %100 ordainduko die edozein euskaltegi aurreratu nuen. homologatutan ikasten badute eta eskatutako baldintzak betetzen badituzte. —Zergatik ikasi zenuen euskara? Kostako euskaltegietan ikasturteotan Udalak matrikula ordainduko die ere udal langile eta kargu politikoei edozein [no comment] —Jakiteko grina neukalako. Gainera euskaltegi homologatuan euskara ikas dezaten. nire inguruko jende gehiena 1.800 baino gehiago dira aurten eus - duten beherakada nabarmenagatik. Gutxi Beste aldetik, eta euskaraz egitea bultzatzeko asmoz, udalak milioi bateko euskalduna zen eta, gainera, partida bat gorde du herriko denden errotuluak euskaraz edo bietara jarri nahi euskaldun ez zirenak, ni kara ikasten dabiltzan lagunak Uribe izan dira iazko zifrak mantendu edo igo Kostan zehar ditugun 11 euskaltegietan dituztenak; haien artean Gorlizko AEK- duten dendarien artean banatzeko. Dendako errotulua euskaraz jartzen duena - euskalduntzen nintzen neurrian ri %50 ordainduko diote eta elebidunen %30; eta ez errotuluak soilik, olanak eurak ere euskalduntzen joan ziren. (AEK-ko sei, pribatu bat eta bost udal ko euskaltegiaren igoera nabarmena aipa - edo toldoak, ibilgailuen publizitatea-eta dirulaguntza hauen barne baitaude. —Zenbat denbora eman zenuen euskaltegi). Ikasleen kopuruak iazkoaren tu behar dugu. Guztira, aurten iaz baino euskara ikasten? aldean beherakada txiki bat izan du, eta 105 ikasle gutxiago matrikulatu dira Guztira 6 milioi pezeta (36.000 euro inguru) gastatuko ditu Getxoko udalak dirulaguntza hauetan; iaz baino 500.000 pezeta gehiago. m —Bi urte. hori, batez ere da euskaltegi batzuek jaso Uribe Kostako euskaltegietan. m —Zer da gehien kostatu zitzaizuna, Informazio gehiago: 94 489 02 18 zure unerik txarrena ikasle zinenean? —Zalantza barik, euskaltegian EZ DAKIGU zein erakunderena den ardura, baina minga - EUSKALTEGIAK IAZ AURTEN rria da XXI. mende honetan Getxon horrelako bide seinale ikasitakoa kalean egitea. Luxuzko kanta ikastaro eta afaria bat modu horretara idatzirik ikusten jarraitu behar izatea. —Zein da zure oroipenik onena? Ikasleak Irakasleak Ik. Ir. Goikoa, Getxoko Benta ondoan dago. Eta txarrena? Getxoko Udal Euskaltegia 460 20 498 19 —Oroipen txarrik zorionez, ez Leioako Udal Euskaltegian 300 5 300 15 daukat. Eta onena, Amezketako J. A. Agirre Euskaltegia 300 11 300 9 GETXOKO EUSKARA ZERBITZUAREN DOAKO barnetegian pasatu nuen garaia. Algortako AEK 325 12 ITZULPEN ZERBITZUA HERRIKO TALDEEI —Eguneroko bizitzan euskara 190 9 erabiltzen duzu? Erandioko Udal Euskaltegia 192 8 180 8 Getxoko Udalak, bere Euskara Zerbitzuaren bitartez, herriko elkarte eta taldeei itzulpen zerbitzua eta euskarazko testuen —Bai. Lehen esan dizudan moduan Sopelako Udal Euskaltegia 140 5 140 6 Maiatzaren 10ean kanta afaria egingo da Gotzon Mendibilekin zuzenketa zerbitzua eskaintzen die urte osoan zehar. Beraz, nire inguruko jendea gero eta Erromoko AEK 50 4 60 3 herriko elkarteek antolatzen dituzten ekitaldi publikoetan euskaldunagoa da (Leioako Herriko Bizarra Lepoan Euskara Elkarteak kanta ikastaro bikaina antolatu du, sortzen diren idatzizko materialak itzultzeko zerbitzua Leioako AEK 85 5 55 3 eskaintzen du Udalak: kartelak, gonbidapenak, esku-pro - tabernan lan egiten du, Gabitok) eta irakasle lanetan Joseba Gotzon kantaria ibiliko da eta. Ikastaro hau mar- gramak, esku-orriak, txartelak eta abar. Zerbitzua doakoa ez zait falta hitz egiteko lagunik. Gorlizko AEK 18 2 45 2 txoaren 6, 13 eta 20an, apirilaren 10, 17 eta 24an eta maiatzaren 8 eta da, baina 10 orrialde baino gehiagoko testuak ez dira itzuli - —EGA ateratzeko asmorik bai? Sopelako AEK 48 5 37 2 ko. Jakina, erabilpen partikularretarako diren testuak ez dira 15ean egingo da. Eta ikasitakoa erakusteko, maiatzaren 10erako, kanta itzuliko. Interesatuek Euskara Zerbitzuarekin harremanetan —Lortzeko maila badaukadala uste Plentziako AEK 15 2 8 2 poteoa eta kanta afari ederra prestatu dituzte Gontzal Mendibil kantariare - jarri baino ez dute egin behar: dut, baina pentsatu nuen arren, kin batera Algortako sagardotegian. Izena eman nahi duenak, euskara T.: 94 489 02 18 / Faxa: 94 489 02 11 azkenean ez nintzen aurkeztu. m GUZTIRA 1.918 79 1.813 77 elkartera deitu baino ez du egin behar. m E-posta: [email protected] Bizarra Lepoan Euskara Elkartea: 94 491 43 57

58UK UK 59 [txokoak] [jan&edan] Barrukoa Taberna Telletxe 5 gaizka escudero / villabotas-ekoa itsaso arana / jolastoki-koa Arrigunaga

25 urtez sukalde lanetan ALGORTA Txipiroiak Ardoak saltsan patatekin modan dauden ardoak

asteko ura, oliba olioa eta gatza sutan jarriko ditugu auza jakina da egiten ikusi duguna, geuk ere egiteko JOKIN GARATE BAYO KIMETZ?GARATE AZURMENDI Neguriko Etorbidea 9 Aingeruaren etorb. 4B horiek guztiak irakin arte. Ur horretan patatak egosi ohitura hartzen dugula. Ardoari dagokionez, etxeko T: 491 14 87 (sarrera, Jata Mendia)T: 460 01 H be har dira gero. Bestetik, txiporiak, su bizian, plantxan G nagusiei ospakizun berezietan, esaterako, Tondonia, 48990 NEGURI 87 jarri. Plantxarik izan ezean zartaginean egin daitezke, hori bai, Arana edo Ardanza bat eskatzen dutela ikusi badugu, olio apur batekin baino ez. Beste zartagin batean oliba oliotan jeneralean gauza bera egingo dugu guk aurrerantzean. Baina pipermina eta berakatz ale batzuk egiten jarri. Berakatza urrez - ohiturari beste indar bat, berrikuntzaren indarra kon - tatu baino lehen egositako patatei ozpin apur bat eta ardo zuri trajartzen zaio eta horrela gertatzen dira aldaketak. txorrotada bat bota. Ozpina Jerezekoa eta ardoa Ruedakoa era - Ardotan modarik bai? Ba, bai. Gaur egun modu askotara biltzen ditut nik. Sibarita hutsa naizela eman dezake baina kali - deitzen zaie modan dauden ardoei: egile ardoak (vinos de tatezko lehengaiak erabiltzen direnean gozoago ateratzen da autor), izen handiko ardoak (vinos de alta expresión) edo I dena. Txipiroriak eginda daudenean horrekin guztiarekin sorterriko ardoak (vinos de terruño). Baina zer ezaugarri dute nahastu. Saltsa loditu nahi izanez gero, patataren bat txikitu eta gaur egun modan dauden ardoek? Bereziki bat, ardo ondo nahastu dena. Plater hau, ardo zuri batekin lagundu, edo frantsesak imitatzen dituzte gehienek, hau da, taninoak erraz Iaki txakolinarekin. On egin! m igartzen dira, gorpuzdunak, mazerazio luzekoak, egilearen ukitua bilatzen da, esklusibitea... Denak ere oso garestiak iza- osagaiak ten dira, 30 eurotik gorakoak (Abadia de Retuerta, Artadi, Arrigunaga txokoan gizonezkoak baino ez dituzte onartzen bazkide moduan Bitxitegia txiproiak ¥ patatak ¥ olioa ¥ gatza ¥ pipermina ¥ ardo zuria ¥ Viña el Pisón, Pingus...). Eta bigarren galdera hauxe litzateke, zergatik gertatzen ari Ω Aurreko alean atal hau Arrigunaga txokoa egi- OMEGA AGENTZIA OFIZIALA da hau? Ardo frantsesak izen handikoak dira eta mundu estreina tzeko, Sarrikobaso teko ideia 1977an sortu zen. osoan edaten dira. Gauzak horrela, ardogile askok na - kalean dagoen txoko bat Berrogei eta bi lagun hasi ziren Villamonte T: 4302345 zioarteko merkatuan euren produktua kokatu ahal izateko (Bidebitarte) aukeratu prestakuntzak antolatzen eta Algorta era honetako ardoak eginez merkatu berri horietan sartzeko bagenuen, zenbaki honetan 1980an Villamonte enparant- bide erraza ikusten dute. Bestetik esan beharra dago, bide Algortako Villamonte auzoan zaren ondoan 80 metroko are- hori jarraituta, ardo klonikoetarako bidea hartzen dela, hau dagoen Arrigunaga izeneko toa erosi eta martxan jarri VILLABOTAS da, denak antzekoak. m txokoan jo dugu atea. Eta ezzuten. Txokoak sukalde handi JATETXEA «Bereziki ardo frantsesak imitatzen dituzte da han atea jo izan dugun bi ditu, barra luze bat, komun modan dauden ardoek, hau da, taninoak erraz lehenengo aldia. Izan ere, txiki bat, biltegia eta jantokia. igartzen dira, gorpuzdunak dira, mazerazio aldizkari honek herriko BizarraLonja bat da eta auzokiderik ez luzekoak, egilearen ikutua bilatzen da, Lepoan Euskara Elkartearekindaukatenez parrandak egiteko esklusibitea...» batera, ardo eta txanpaina kataaskatasun osoa izaten dute. ikastaroak antolatu izan -ditueBaina Arrigunagako la - nenan, txoko honetako atea begunek, parrandazaleak izateaz jo zuen aterpe bila eta hantxegain, sukalde onaren lagunak Adituak garapernila ,i berikoaketa eskuzabalik hartuak izan ere badira eta hainbat gastro- ginen. nomi lehiaketatan parte hartu Menu merke eta bariatuak delicatessenproduktuetan Oraingoan, gaur egungo izan dute, eta baita sariak- ira Espezialitateen karta presidentea Patxi Cebas den bazi ere; Portu Za ha rre- ko mar Giro atsegina arren, gu Juan Men txaka,- premitako lehiaketan lehenengo Janedan Bidebieta, 4 behea Alangobarri 10 sidente ohiarekin elkartu ginensar ia 1985ean, adibidez. Orain T: 430 43 33 urdaitegi Tel. 94 676 58 79 Tel. 94 491 58 37 Villaondoeta 2, ALGORTA SOPELANA ALGORTA txoko zahar honen historia azken urteotan bazterturik izan lehenengo eskutik ezagu tzeko.duten oht urai hori berreskurat- 60UK UK 61 [maisuak] MarkaidaMarkaida MARTIN BERASATEGI arategiaarategia jenerorik onena! “14 urterekin banekien sukalda ri izan nahi nuela” Sarrikobaso 3, ALGORTA / 94 430 44 67

—Nortzuk izan dira zure maisurik —Zein da jendeak gehien eskatzen EREAGA onenak? dizun janaria? Bidaiak —Hasiera batean ama eta izebarekin —Nire jatetxean jende gehienak, ia asko ikasi nuen. Eurek irakatsi zizkida - denek, nik aholkatzen diedana aukera - Auttobusak “Diziplina eta umiltasuna dira ten euskal sukaldaritzaren sekretuak. tzen dute. Hau, noski, ez da egun bate - T: 94 453 08 16 - 609 405 988 sukaldari baten arrakastaren Geroago Frantziara joan nintzen gauza tik bestera lortzen, baina lortuz gero, berriak ikastera eta han ere maisu han - jendea nire aholkuen bila etortzen da. GETXO ehuneko 90 baino gehiago” diak izan nituen. —Zer behar da bazkari on-ona egiteko? —Euskal Herriko sukaldaritza berria —Produktua ona izan dadila, teknika GOIZEAN ala betikoa; zein duzu nahiago? eta lan piloa. —Nire ustez, sukaldaritza mota bi —Hori al da zure sekretua? baino ez daude: ona eta txarra. Gero, —Nik baietz uste dut. Diziplina eta sukaldaritza onaren barruan beste bana - umiltasuna sukaldari baten arrakastaren Gozoki eta prentsa, gutxi denik keta bat egin genezake, betiko sukalda - ehuneko 90 baino gehiago dira. Prentsa - Fruitu lehorrak - Aldizkariak - ritza, euskal sukaldaritza berria eta —Oilaskoa eskuekin jatea bekatua al da? Ordua Mendatea 1 Telletxe 13 T: 430 22 13 T: 460 02 88 sukaldari bakoitzak sor ditzaken plater —Nik adibidez oilaskoa, igelen hankak GETXO ALGORTA

“Orain, gure zorionerako, mundu osoko gastronomi kritikariak Eus kal Herriko sukaldaritza txalotzen ari dira” GIZONENTZA - KO MODA berriak; Arzaken sukaldaritza, Hilario eta beste hainbat gauza eskuekin jaten Telletxe 5 ALGORTA Arbe lai zena, eta abar. Niri guztiak gus - ditut. Badaude eskuekin jan behar di- T: tatzen zaizkit. ren platerak. —Zein da zure platerik gustukoena? —Mahai-zapia lepotik eskegita, hanke - —Jateko, dastatzeko, baditut batzuk tan edo non demontre utzi behar da? ga raiaren arabera; uztailean, esaterako, —Ni ez naiz nor bezeroei aholkurik Mara Jess he galuzea gogoko izaten dut, eta antxo - emateko. Bakoitzak nahi duen tokian ak; eta orain, adibidez, gaztaina erreak, jar dezala. ILEAPAINDEGIA ETA EDERGINTZA Euskal sukaldaritza berriaren liak ondo ez iritzi arren. Hamazazpi urte - dut gustukoa sukaldaritza eta giro hura. 14 oreina edo kalabaza jango nituzke. Pres- —Zer ez da sekulan egin behar jan -

aurpegirik ezagunena da. rekin Frantziara joan eta hamabi urte urterekin argi neukan sukaldari izan nahi tatzeko gehien gustatzen zaizkidanak toki bateko mahaian? Alangobarri 10 Hiru liburu argitaratu ditu eta eman zituen Galietan zehar ikasten. Gaur nuela. sortu berri ditudan azkeneko plater —Jantoki bateko mahaian etxeko ma - T: 4910821 hainbat sari irabazi. Aurten, egun, jatetxe kate bat dauka ( Kursaal, —Senideei ez zitzaien batere gustatu biak dira; bierak ostrekin eta nabajak haian bezala egon behar da; ez da gehia - ALGORTA HARTU TXANDA Michelín Gidak hirugarren izarra Guggenheim, eta Mu garitz, besteak beste), zuk erabaki hori hartu izana, ezta? mihiarrain errea rekin. Izan ere, janariak gorik behar. Jatorra, normala izan behar eman dio, munduko jatetxe La sarteko bere jatetxean egoten da bera. —Amak eta izekoak bazekiten zein go - asma tzea da gehien gustatzen zaidana. da; etxean bezala egongo da, baina pro - BEROGAILU ETA ITUR- onenek baino lortzen ez dutena. gorra den sukaldaritza. Orain dela 30 urte, —Ondo jaten da Euskal Herrian? fesionalez inguraturik. —Zergatik aukeratu zenuen lanbide hau? sukaldari izan nahi nuela esan nienean, —Oso ondo. Gurea munduko sukalda - —Ez loditzeko edo argaltzeko modu T: 430 53 —Odolean eraman dudalako beti. Se ni- sukaldaritza ez zen gaur egun izan ritzarik onenetakoa da. Baina, nire bakarra gutxiago jatea al da? 1960ko apirilaren 27an jaio zen deak Bo degón Alejandro jatetxearen jabeak daitekee na; zaila zen honetatik bizi tzea, ustez, munduko edozein herrialdetan —Ez, nik 30 kilo galdu nituen urtebe - Donostiako alde zaharrean eta hamalau ziren eta han hasi nintzen ni lanean. Gurea lan handia egin behar zen. Beraiek bazeki - ere ondo jan daiteke. Orain, gure zorio - tean hori egin gabe; loditzen ez duten urte zituela, familiako jatetxean, Bo degón Donostiako jatetxerik mer keena zen; ingu - ten eta ez zuten niretzat horrelakorik nahi. nerako, mundu osoko gastronomi kriti - produktuekin plater handiak presta - Alejandro -n hasi zen lanean. Txikitatik ruko baserritarrak, arrantzaleak eta herriko Orain haiek dira lortu dudan arrakastare - kariak Eus kal Herriko sukaldaritza txa - tuta. Produktu horiekin ere plater go - Sarrikobaso 15 jakin zuen sukaldari izan nahi zuela, fami - jendea hara joaten zen. Eta nik beti izan kin gehien poztu direnak. lotzen ari dira. zoak egin daitezke. m 62UK UK 63 [non jan ] Mesón Jauregi jatetxe berria Sopelan

Urtarrilean zabaldu zuten Jauregi Bretos da; eskarmentu handiko gaz - anaiek benta berezi hau. Aretoari ant - tea. Arduradun eta jabeak diren zinako ostatu baten itxura eman Jauregi anaiak oso ezagunak di ra uk diote: aulkiak, mahaiak, brontzezko Sopelan (“Gaztedi” taberna ere eu - etxean, hilabetero lanparak… eta sabaitik zintzilik dau - rena da) eta lehenengo egunetan erre - den urdaiazpikoak! Izan ere, enbuti - serba egin behar izan da jatetxe doak edo hestebeteak dira euren espe - berrian jan ahal izateko. Ospe horrek jaso nahi baduzu zialitatea. Aretoak jantoki bi dauzka, eta Athletic-en partiduak ikusteko handi bat goian eta beste bat behean, jarri duten pantaila erraldoiak bezero txikiagoa eta pribatua, negozio-bazka - ugari eraman dizkiete. Ospea merezia riak edo ospakizun pribatuak egiteko den ala ez jakin nahi duenak badaki, deitu egokia. Jauregi jatetxeak euskal sukal - beraz, no ra jo. m daritza berria du oinarri; 3.000 peze - tatan (18 E) menu bereziak ematen MESON JAUREGI / E. Urrutikoetxea 9, Sopela Batez besteko prezioa: 3.000 pta. dituzte; eguneko menua, berriz, Ez dute ixten 1.200 pezetetan. Sukaldaria Josu Erreserbak: 94 676 69 68 Jauregi anaiek urtarrilean zabaldu berri dute jatetxea barrak 944911 3 37 irakurlearen telefonoa Txiki-aundi pintxoak barran edo etxean UK Uribe Kostako Aldizkaria 171 posta kutxa / Amezti 6, 4. solairua 5. bulegoa / 48990 Getxo [email protected] / tel.: 94 491 13 37 / faxa: 94 491 58 31 / bulego ordutegia: 08:00 / 15:00

“Txiki aundi” taberna Algortako Amezti tak, oilasko erroilua… Frijituak etxeko kalean dago. Hiru urte dituen txoko polit espezialitatea diren arren, arrakasta eta atsegina da, aproposa kafe edo gara - gehien duena, hau da, tabernako pintxo irabazi bi lagunentzako bazkari bat GARDOKI Jatetxean gardo bat dastatzeko gure begiak barra izarra, berenjena betea da. Guztira, Mari betetzen duten pintxoekin zora tzen diren Carmenek 20 pintxo mota ezberdin pres - bitartean. Ahoberokeria iruditu daitekeen tatzen ditu egunero, bezeroek esker tzen arren, “Txiki aundi” jateko paradisu txikia duten lana. Honez gain, “Txiki aun di”koek da. Taberna txikitxo honetan, goian etxera eramateko enkarguak ere onartzen Gardoki Plácido Reyk barraren atzean egiten du dituzte. • Nor da? lan, eta beheko solairuan Mari Carmen de Jatetxea la Barrera sukaldariak imajinatu daitezke - TXIKI-AUNDI TABERNA • Gasteizen jaio zen 1967an en pintxorik ederrenak prestatzen ditu: Amezti 10 (Algorta) piper beteak, gazta jabugoarekin, kroke - Telefonoa: 94 460 57 57 • 14 urterekin bere lehengo lanak grabatzen hasi zen “super 8”n • Hiru film zuzendu ditu

Erosketa etxera eroaten dogu!! > Aurrekoaren erantzuna: Bittor Alkiza Ugari Egunkariak > Irabazlea: Leire Goikoetxea supermerka - prentsa eta aldizkariak Mendieta kalea 47 ORDUTEGIA Bidali erantzuna eta zure izen-deiturak, asmatzen duzuenon artean Lan egun eta zapatuetan: 9:00-14:00 / nahi izanez gero, bi lagunentzako menu berezia zozketatuko dugu: Sopela 17:30-21:00 etxera eramaten dizugu algortako etorbidea 78 Telf. erreserbak: 94 676 07 61 Domeka eta jai egunetan: 9:00-14:30 UK Uribe Kostako Aldizkaria. 171 posta kutxa 48990 Getxo egunkaria!!! t: 94 491 27 34 astelehenetan itxita Gatzarrie 5,% 94 676 19 99L ARRABASTE - [email protected] / faxa: 94 491 58 31

64UK UK 65 [horoskopoa] Lur planeta. Lurreratzen.bigarren atala 4 bide Bitakora koadernoa: nire espaziontziak planeta pinturak URA OTSOA ADARRA t t t honen kontra jo du eta momentuz bizitza modu berri bat abduzitzeko nire misioa baztertu beharko (Abenduak 21 urtarrilak 19)(Urtarrilak 20 otsailak 18)(Otsailak 19 martxoak 20) dut. Nire eskuturreko tramankulu sofistikatuak Adiskideekin duzun Lan kontuetan Lankide batekin eztabaidaren harremana zaindu beharko maitasunezkoetan baino bat izango duzunez, tentsio zapatu gaua dela esaten dit. Gero konturatu naiz: zenuke. Azken finean, interes handiagoa duzu. handia jasango duzu hil benetako lagunek egoera on Jarrera hau zure alde erabilhonetan. Horregatik saiatu plastikozko erloju soil bat da, eta lotsatuta, harri eta txarretan lagundu dezakezu, jende berria zaitez denbora librean benetan batekin txikitzea erabaki dut. Zuhaixka horien zaituzte beti. Berandu izanezagutzeko aukera gustatzen zaizkizun gauzak atzean hiri bat ikusten dut. Gazte jendea protesta antzeko eserialdi bat egiten ari da, elkarri iritziak AITZURRA HOSTOA EGUZKIA t t t

(Martxoak 21 apirilak 19) (Apirilak 20 maiatzak 19) (Maiatzak 20 ekainak 18) Indar handiz hasi duzu urtea.Sormen eta ideia originalezArriskatzeko unea iritsi zaizu. Loroño 2 • Tlf/Fax 94 676 29 92 • SOPELA Oso momentu ona da zeure beteta duzu burua eta orainBerria edo ezezaguna denari ...galaxiako beste bazterretan topatzea, nahiz eta guztiak Iturribarria 3 • Tlf: 94 442 01 55 • BILBO bizitza begi berriekin edozein arazo gainditzeko gaibeti izan diozu beldurra, ez ikusteko eta zeure buruari zara. Zure bihotza, aldiz, duzu birritan pentsatu gabeko mozkor eginda egon eta batek buruan galtzontzilo bat txano erronka berriak ezartzeko. nahasmen hutsa da. Zure pausorik eman. Aldatu egin modura eroan. Gaztetan, tabernetako edarien gehiegizko Maitasun kontuetan harremanetan dena da behar duzu. Bizitzari aurre egin esperientzia eta posible: hausturak, behar diozu, honek zu jan prezioagatik protesta egiten genuen eta gobernuak prezioak Errotalde igo eta gainera igoeraren ehunekoa abako batekin GARIA LASTOA IRATZEA ileapaindegia t t t kalkulatzera behartu gintuen. Giro honekin bat egiteko vodka botila bat trago batean hustuko dut. Bitakora koadernoa: HARTU TXANDA TELEFONOZ!! ((EkainakEkainak 19 uztailak 18) ((UztailakUztailak 19 abuztuak 17) ((AbuztuakAbuztuak 18 irailak 16) Bada ordua zeure gorputza Lan egitea, kalera irtetea,Guztientzat logikoa denari zuk urdailean tximeletak sentitzen ditut, burua jiraka daukat, zaintzen hasteko. Behin bainolagunekin geratzea... dena ez diozu zentzurik ikusten. neska itsusi zeken bat erakargarri iruditzen zait, ekonomia T: 460 38 90 gehiagotan saiatu zarela ere kostatu egiten zaizu, Erotzen hasita al zaude? Ez. badakite denek, baina erabat nekatuta zaude. Askotan gauzak aztertzeko Errotalde 18A / ANDRA?MARI?GETXO oraingoan behin betikoa izanBaliteke aspaldi honetan ikuspuntua aldatzea ona da, beharko du. Horretarako daramazun erritmo biziak horregatik momentu ona da ezinbestekoa da zeure kalteordaina pasatu izana. zeure bizitzaren norabideaz ...Lehenago horrela sentitu izana gogoratzen dut, eta gertaera pentsatzeko. META HAZIA NEGUA nire amarekin komentatzen ari ginela, zera esan zidan: Alkohola t t t dirua bezalakoa da, ez du zorionik ekar tzen baina antz handia (Irailak 17 urriak 16) (Urriak 17 azaroak 15) (Azaroak 16 abenduak 20) du. Horregatik, beti mozkor eginda egoten zen eta kon testutik Beti besteen eskakizunak Oraindik kontu berberari Poz-pozik zabiltzala agerikoa da, kanpo barre egiten zuen. Bitakora koadernoa: bat-batean gazte asetzen, noiz hartuko duzu bueltak eta bueltak ematen...baina alaitasun horren zergatia zeuretzat denbora? Beti eginhasi zeure bizitzako atal berriinork ez daki. Ezkutuko guztiak ziztu bizian atera dira ordenaren agente batek kalean UMEAK-GAZTEAK nahi izan dituzun gauzak bat! Batzuetan guk geuk maitasunen bat, akaso? Jakin ederra! egin, aspaldian ikusi ez egiten ditugu gauzak arazo ezazu garai ona dela hau edatea debekatuta dagoela maitekiro azal tzen didanean. Lagun Kale Nagusia 30 - T: 4645543 - dituzun lagunak bisitatu edoeta denboraren joanak honek Indiako untxi tzat hartu nau, eta ubeldurak bata bestearen gainean atera ote daitezkeen ikertzen ari da. Bitartean, nire esker ona adierazteko, bere eskuan oka egin dut eta berak nik gaua

mungia hara! kuartelera! badator mozkorti polizia! botelloia utzi eta hori! oKINDegia ospa!

Algortan badaukagu Goizero lortzen dogu hicks! txiBerri artisauen ogia obispoen guleria edantokia izen eta jatorriz probatu bada edo ez da “ogi mungia”. dan benetako egia. frontoi partikularra

KASUNE 28 - T: 4301076 Aita Gotzon 4, URDULIZ jarraitu- ALGORTA T: 94 676 07 15 ko du...

66UK [berri harrigarriak ] [flash back ]

Petroliontzi baten naufragioa? Ez, zorionez ez zen halakorik gertatu. Sopelanako Atxabiribil hondartzan 1964 an ontzi baten maketa erraldoia eraiki zuten film aleman bat grabatzeko Bittor Egurrola

Goian ikus dezakezuen irudi harrigarria... garrantzitsu batzuk grabatu zituzten eta sopeloztar askok parte San Inazio eskola 1926/1927 San Inazio eskola zaharrean dago hartuta goiko argazkia. Bertan ...Sopelanako nagusien oroimenean dago. Argazkia 1964an hartu zuen filman extra moduan. Pelikula ikatzaren erauzketari 36 ikasle eta Tirso Pérez Albeniz maisua azaltzen dira. Horietako gehienak ez dira bizi. Apur bat girotzeko esan dezagun, orduan Getxon atera zuten Sopelanako Atxabiribil hondartzan. Hondarraren buruzkoa zen eta Ramiro Pinilla idazle getxoztarraren nobela 13.500 lagun zirela eta alkatea José Antonio Llanos jauna zela. Eskola inguruan Zubizarreta, Learra eta Arri etxea zeuden, baita Sagrado gainean, etzanda agertzen den petroliontzia ez da egiazko batean oinarrituta zegoen; Las ciegas hormigas , urte hartako Corazón ere, neskentzako ikastetxea. ontzia, baizik eta pelikula baten apaingarri erraldoia. Filma Nadal saria irabazi zuen nobela. Argazkian ikus dezakugun Goian: Tirso P. de Albeniz (irakaslea) / Lehenengo ilara: Feliciano Bidea, Alberto Barandika, José M. Igual, Pedro (?), José Anchia, Abascal, Ramón Basarrate alemaniarra zen arren, Uribe Kostako hainbat lekutan (besteak honez gain, beste hainbat apaingarri altxatu zituzten Sopelako Bigarren ilara: Francisco Alvaro, Manuel Llona, Cándido Arzubiaga, Carmelo Agirregabiria, Julián Pomposo, José M. Uribarri, Luis López Zendoia Hirugarren ilara: José Antonio Pertusa, Santos de la Fuente, Fernando Eguskiza, José M. Basozabal, Felix Martinez, Txomin Urgoitia, Fernando Garaizar, Ignacio Lores beste, Algortan, eta Sopelanako hondartzetan) sekuentzia hondartza honetan filmaketarako. m Laugarren ilara: Carmelo Martinez, Lupiciano Peña, Joaquín Bilbao, Isaac Tamayo, Cayetano Arrieta, Juan Antonio Urbizu, Ignacio Larraskitu, José Larrebeiti Bosgarren ilara: Juan Bidea, Cándido Mugarra, Pepe Baez, Francisco Gerediaga, Juan López, Ramón Ugarte

68UK UK 69 [aitormenak]

YOLANDA ALZOLA

Zure izaera definitzen duen ezaugarriren bat… “Bizitzari irribarre batekin Pertsona errealista naiz eta bizitzari irribarre batekin begiratzen diot; saiatu saiatzen naiz, behintzat. begiratzen diot” Zein da zure akatsik nabarmenena? Oso zintzoa izatea eta hori batzuetan ez da komenigarria izaten. Egoera batzuetan jarrera mantendu behar da. Zerbait gustatzen ez zaidanean igarri egiten zait. Maiz errepikatzen zaizun ametsa… Autoan noalarik, amildegi batetik erortzen naizela, itsasoa azpian duen amildegi batetik erortzen naiz. Zure haurtzaroko oroitzapen bat… Mendatan, nire amaren baserrian igarotako denbora. Zein da gehien miresten duzun pertsona? Nire gurasoak. Zer da pertsona batengan gehin baloratzen duzuna? Bere izaera. Zer da jarraitzaile batek esan dizun gauzarik ederrena? Emakume askok esaten dute konpainia handia egiten diedala eta gurekin sukaldea jasotzeaz gain, gurekin etxean gustura egoten direla. Hori nahikoa da niretzat. Zein komentariok egin dizu kalterik gehien? Jende asko prentsa arrosaren kontra dagoenez… Ez dezatela gure saioa ikusi! Nik futbola ez dut gustuko eta horregatik ez ditut partiduak ikusten. Ez dago arazorik. Zein da zure libururik gogokoena? Oro har, Isabel Allenderenak. Abestirik gustukoena? Uff! Asko daude, baina batez ere merengea eta Karibeko erritmoak. Eta filme bat? “La lista de Slinder”. Zein lema egingo zenuke zeurea? Erdaraz esaten den bezala, “Vive y deja vivir”. Zertan edo norengan sinesten duzu? Nire inguruan dagoen jendearengan. Zerbaitetaz damutzen zara? Batzuetan bai, baina hortik zerbait ikasten da beti. Zerk ematen dizu beldurra? Nire hurbileko jendeari zeozer gertatzea. Nork edo zerk egiten zaitu zoriontsu? ASIER MENTXAKA Nire inguruko jendeak. m

YOLANDA ALZOLA—. Bazkalondoan etxe askotara kafea hartzera ohorezko gonbidatua. Orain dela 32 urte Durangon jaio zen. Arte Ederretan lizentziatua izan arren, gaztetatik komunikazioaren munduak liluratu du. Telebistan hasi zen haurrei zuzen - dutako Galakthica saioarekin. Baietz Barrez Lehertu umorezko programarekin euskaldunen irribarrea lortu zuen. Aurkezle ez ezik Madrilgo ikusentzunezko ekoizpenetan ere parte hartu du. Baina benetan ezaguna egin duena Lo que faltaba saio arrosa dugu. Txetxu Ugalderekin bikote ikusienetakoa den hau bost urte baino gehiagoz ongi etorria izan da gure egongeletan. Honi esker ez balitz, zelan jakin Jesulinen azken ligea nor den?

70UK