The British Esperantist

July 1972 25p The British Contents page Esperantist Vortojn ŝparu.R. McGrath 289 Spriteco kaj humuro.Fred Parker 290 Publishers: Esperanto kaj VI.J. Brownlee 291 The British Esperanto Vortoj de Prof. 1. Lakto 292 A ssociation Laŭokazaj lingvaj notoj (LI).Avo 293 140 Holland Park Avenue La blanka tritiko .. 294 London W ll 4UF Konkurso Simondetti 294 Aliflanke . . . Dermod J. F. Quirke 295 Editor: Tia la vivo.Anna Z. 297 William A uld Ripozo dum la vojaĝo.A. Goodheir .. 298 20 Elarviestoun Road Esperanto literature in English trans­ lation (7) 299 D ollar Mia paska ferio en Esperantujo.Firth S- 300 Clackmannanshire Floroj. J. Baltusis .. 301 Scotland FK14 7HG Por recenzo!K. R. C. Sturmer 304 Novaj libroj 307 Advertisements: £8 per page Letero 311 and pro rata (plus 15 per Official Notices 312 cent) to one-eighth. 1 free in 3. Kovrilo: “En somera nenifar’ dum brilistagoj sune” (p. 294).Gravuraĵo de Michael Florian.

URGE BEZONATAJ

por la vastiĝantaj laboroj de

la CENTRA OFICEJO de UEA en Rotterdam:

pluraj lertaj, agemaj, bonhumoraj, inteligentaj kaj nelacigeblaj oficistoj— prefere el landoj de la Eflropa Ekonomia Komunumo.

Minimuma malneta salajro (ekde 23-jara aĝo): 812,50 guldenoj monate (nete, por fraŭla oficisto, ĉ. 580,— gld.) +jara ekstrajo 8 %.

Se vi havas normalan tajp-kapablon kaj almenafl kelkajn el la menciitaj ecoj, skribu hodiaŭ al la Direktoro de la Centra Oficejo, Nieuwe Binnenweg 176, Rotterdam-3002, Nederlando. The British Esperantist

OFFICIAL ORGAN OF THE BRITISH ESPERANTO ASSOCIATION

68th Y ear , N o. 784 July 1972

VORTOJN ŜPARU . . .

Licea profesoro pri franca lingvoS-ino Toemenggoengjam mortis. Ĉu tiu pasintjare komencis instrui ankaŭsamideano la en Samarang kunlaboros? indonezian. Sed li trails en malfacilon,Mi skribis urĝan peton kaj preĝe, sopire ne havante legolibrojn en tiu lingvoatendis. per la lerneja biblioteko. Post nelonge respondis en bonega Plurfoje mi parolis al li pri Esperanto.Esperanto la delegito en Semarang, Pro ĝentileco li subpremis oscedon. Javo. Li Mi sendis tradukon al la pro­ aludis malŝate pri “tin afero”, ne volantefesoro. Dum la lernejaj ferioj alvenis du nomi ĝin “lingvo”. Kiam li menciis libroj al en la indonezia. Denove la pro­ mi la problemon pri legaĵoj en la indo-fesoro estis ravita. Skribis tiu delegito: nezia lingvo, mi pruntis alWomen li in “Estas interese, ke via amiko lernas la Indonesia—bela dulingva (indonezia kajindonezian; dume mi lernas la anglan__ angla) libro, kiun la aŭtorino, S-inoEstas mia espero, ke tiuj libroj plaĉos al Datoe Toemenggoeng, donacis al niavia amiko, kaj se li deziros aliajn lego­ membro Jack Hawks, kiel memoraĵonlibrojn mi sendos ilin interŝanĝe kontraŭ de lia vizito al ŝia Jando. La profesoroanglalingvaj aŭ Esperantaj haveblaj en estis ravita. “De kie vi ricevis tion?” livia lando”. Dankon, Liem Tjong Hie! mire demandis. Li tuj fotokopiis laPer via tuja kaj afabla kunlaboro vi trafe tutan libron. montris al skeptikulo la validecon kaj Sed ankoraŭ mankis legajoj. Mi mon-valoron de la Internacia Lingvo. Neniuj tris al li la Jarlibron de UEA kaj parolisvortoj miaj povus same efiki. pri la delegita reto. Li “tute ne sciis, ke “Vortojn ŝparu, agojn faru.” Mia tio ekzistas”, sed restis skeptika. Ho ve!freŝdata sperto montris ĝin saĝa konsilo. Por Indonezio estis nur unu sola adreso. Ruth McGrath (laŭ The Australian Esperantist} 290 THE BRITISH ESPERANTIST July 1972 Fred Parker:

Spriteco kaj Humuro

La esenco de la ridinda estas en laĝenerale konsiderata kiel la humura nekongruo, la disiĝo de unu ideoelemento for de en la tragedio. Efektive la alia, aŭ la kunpuŝiĝo de unu sentoPordisto, kon- en siaj aludoj al la infera por- traŭ alia. Rido povas esti kaŭzita dedo, iu nur montras spritecon; li estas ja tro neatendita akcidento, neantaŭe viditaproksima al la vero por igi nin ridi. kontraŭo inter niaj anticipoj kajSpriteco la naskiĝas el arto kaj la imago. evento mem. Ĝi fariĝas ridinda kiam Kiella diras la Pordisto, “Se oni estus akcidenta kontraflo estas intensigita pordistoper de la Infero mem, oni ofte iu misformaĵo afl nekonveneco, prohavus tio, okazon turni la ŝlosilon” kaj, ke ĝi estas kontraŭ la kutimo afl la dezir-“Envenu, tajloro, ĉi tie vi ja povos rosti indeco. Absurdajo, kiu estas la plej altavian anseron” (varmigi vian glatigilon). grado de la ridindeco, estas tio, kio estasTiuj diroj naskiĝis en lia imago. kontrafla, ne nur al la kutimo, sed alDon Kiĥoto, la Kavaliro de la Mal- senco kaj racio, afl estas propravolaĝoja Mieno, estis kompatindulo, nek foriro de tio, kion oni rajtas atendisprita de nek humura. Lia sindediĉo al tiuj, kiuj konscias pri absurdeco kaj sensencaĵo,kon- sindediĉo kiu venas el kon- veno de vortoj, mienoj kaj agoj. Ĉevinko, ĉiuj estas afero de la koro. La Kava­ stadioj de ridindeco la principo de lirokon- neniam donas spritajn respondojn, trasto funkcias, kaj tio, kio donasafl lertajn kontrafldirojn, sed liaj oftaj okazon por ridi estas nomita spritecopetolajoj, kvankam treege ridindaj, estas afl humuro, lafl la cirkonstancoj. ankaŭ kortuŝaj. Tia estas humuro. La Spriteco malsimilas al humuro en tio,Gloro de la Manĉo konstante faras sin ke ĝi ne ĉiam estas ridinda. Oi estasmokcelo, kaj tiel fariĝas la centro de volanta ago de la menso afl ekzercosituacio de kiu igas la leganton ridi. la inventemo, kaj povas rezultigi ion,Humuro, kio oni povas diri, estas ne- tute ne estas ridinda. En la tragedioelpensita. Reĝo Lear Ac Shakespeare, ekz., la Folulo La situacioj en kiuj Falstaff sin trovas, riproĉas sian mastron, Lear, ke li “faras fojon post fojo, estas la rezultoj, kiel ĉe siajn filinojn esti liaj patrinoj”, kaj diras Don Kiĥoto, de tio, ke li faras el si mem al li, “la akcentoro nutris la kukolonmokcelon, tiel alivorte, ili estas akcidentaj longe, ke ĝia kapo estis formorditaaŭ de neelpensitaj. Oi estas akcidenta cir- ĝiaj idoj”. Oni eble nomus tion severakonstanco kiu kaflzas, ke Falstaff for- humuro; efektive ĝi estas spriteco. Nekuras de Princo Henry kaj Poins post estas ekster la limoj de humuro priskribiembusko fare de rabista bando. Oi estis la ridindecon tiel, kiel ĝi estas en si mem;situacio plena de humuro. Kiam la spriteco malkaŝas ĝin per komparo kamaradoj kaj denove kunvenas Falstaff kontrasto kun io alia. montras sian spritecon; li malkaŝas la La humuro enReĝo Lear troviĝas en ridindecon de sia situacio. “Peston al la absurda agado de la maljuna reĝo,ĉiuj timuloj, mi diras”, li diris al siaj kiu dividas sian regnon interŝanĝekamaradoj. por Lia spriteco—eble estus pli esprimoj de amo al li, fare de liaj filinoj.prave nomi ĝin intelekta brilo—savas lin Estas la spriteco de la Folulo kiu mal-el multaj malfacilaj situacioj. “Se vi kaŝas la absurdecon de tio. nomas min timulo,” diras Poins, “mi En Makbeto la Pordisto-sceno estaspikegos vin.” Falstaff respondas, “Mi July 1972 THE BRITISH ESPERANTIST 291 nomu vin timulo! Mi vidus vin damnitaknabetojn por purigi la fumtubojn de prefere ol nomi vin timulo; tamen domoj. mi Ili devis grimpi interne de la donacus mil pundojn se mi povusfumtuboj kuri kun broso en la mano. Jen tiel rapide kiel vi”. Lamb: “Plaĉas al mi renkonti fumtub- Tamen, kvankam “kun rido sur lapurigiston—komprenu lipo min—maljunaj kaj Iarmo en la okulo” ni povas sekvipurigistoj la tute ne estas allogaj—sed unu aventurojn de Don Kihoto, la larmoel tiuj delikataj novicoj, burĝonantaj tra neniam aperas kiam ni sekvas la agojnsia unua nigriĝeco, la patrinaj lavadoj kaj misagojn de Falstaff, krom eble ankoraŭ la ne tute forigitaj for de la larmo de ridado. Falstaff estas lertavango—tiaj, kiaj ekaperas kun la sun- jonglisto de vortoj, tute indiferentaleviĝo, al aŭ eĉ pli frue, kun siaj etaj pro- vereco aŭ malvereco, kaj spriteco estasfesiaj notoj sonantaj kiel la bleketoj de la elokventeco de indiferenteco. junaj paseroj—kompatindaj makuloj— Granda parto de la populareco desensciaj la negrecoj—mi respektegas ĉi Savojaj operoj ŝuldiĝas al iliaj brilantajtiujn junajn Afrikanojn de nia propra spriteco kaj humuro. Ĉi tiuj komik-kultivo—ĉi tiujn preskaŭ ekleziajn diab- operoj plue ilustras la diferencon interletojn kiuj paradas sian drapon sen spriteco kaj humuro. Tra la tuta serioaroganteco; kaj de siaj katedroj (la de operoj la humuro troviĝas ensuproj la de fumtubo) en la pinĉa aero de situacioj. Koko, en la operoMikado, decembra mateno, predikas lecionon de estas, por citi unu el liaj kantoj, “pro paciencoaro al la homaro”. da kuriozaj ŝancoj”, prenita el provincaĈu en afero de plezuro, ĉu de doloro, malliberejo kaj nomita “Lordo-Ĉef-spriteco ŝvebas ĉirkaŭ la rando de la Ekzekutisto”. Fare de Koko ĝi estasmalpeza kaj bagatela. Lamb ne havis ago nevola. En tio kuŝas la humuro.bonkoran Li sopiron al la malpeza kaj montras sian spritecon en la maniero perbagatela; ĉi tie ne estas elokventeco de kiu li liberigas sin de la devo ekzekutila indiferenta. iun, sed la humuro de la teatrajo tiel estigas, ke li trovas sin en granda embaraso. Esperanto kaj VI En la operoLa Gondolistoj la situacio en kiu du gondolistoj estas alvokitajCiu Esperantisto sopiras sukcesojn dividi inter si la regnon, pro nenia agadopor nia lingvo, ĉar Ciuj konstatas ke ilia, estas plena de humuro. La konsilosukcesoj rezultigas pluajn sukcesojn. kiun donas al ili “La Grand-Inkvizi-Kompreneble, la plej bona sukceso toro”, kune kun lia kanto “lam Vivisestos plia uzado de la lingvo en la Reĝ’ ”, estas spriteco. Tiel estas, ke la ĉiutaga vivo. Relativa ĝis nun manko humuro de la operoj troviĝas ende la tiaj sukcesoj estas la ununura iel intrigoj, tio estas, en la situacioj, kaj tialjusta argumento kiun iu ajn povas pre- estas nevola; la spriteco estas en lazenti kontrafl la daŭra okupiĝo pri dialogoj kaj lirikoj, alivorte, ĝi estasEsperanto; kaj mi kredas ke la plej- memvola. multo el tiuj, kiuj forlasas niajn vicojn, Humuro ofte estas kunligita kun faraskor- tion konscie afl senkonscie pro tia tuŝeco kaj sentemo. Tio klare montriĝaskialo. en la Eseoj de Elia, aparte en la eseoj Sed estas unu sukceso, kiu certe ne “Sonĝinfanoj” kaj “Latido de Fumtub-estas sufiĉe konata afl ekspluatata, kaj Purigistoj”. La enkonduka paragrafotio estas la sukceso ke oni povas afls- de tiu lasta meritas esti rigardata kielkulti ĉiutage nian Iingvon per la radio, klasika ekzemplo de humuro. Ense la oni faras iom da penado. Multaj el tagoj de Lamb estis la kutimo dunginiaj britaj anoj ne scias tion kaj multaj 292 THE BRITISH ESPERANTIST July 1972 scias sed faras neniom aŭ ne sufiĉe dakaj Pekino kaj mi rekomendas ĝin al penado aŭskulti la akireblajn program-ĉiuj, kiuj volas plisukcesigi nian lingvon. erojn de Varsovio, Bern, Romo, Zagreb, Daŭre aŭskultante, vi pligrandigos Sofio, Pekino kaj aliaj. vian vortprovizon kaj fluecon en la Mi scias ke pere de ordinara radio- lingvo; kaj skribinte dankpoŝtkarton aŭ aparato, sen bona ekstera anteno, kajleteron al la koncerna radioinstanco de sen mallongaj ondoj, oni ne povas kaptitempo al tempo, vi donos instigon al ilin; kaj car al multaj pli gravas televid-plua uzado de Esperanto en la ĉiutaga aparato ol radio, malmultaj estas pretajvivo. elspezi monon por moderna radio-La nomo de mia aparato estas aparato kun mallongaj ondoj “ kaj Meridian” kaj ĝi havas, krom la okupiĝi pri ekstera anteno—sed—vere,longan kaj mezan ondarojn, kvar kurt- ne estas necese, ĉar ekzistas transistoraj ondarojn. Estas aliaj, kaj oni povas radioaparatoj kiuj specialiĝas pri mal­aĉeti ilin perpoŝte. Reklamoj ofte longaj ondoj (ili ankaŭ havas aliajnaperas en la dimanĉaj ĵurnaloj. ondojn), kaj ili enhavas propran inter- nan magnetan an tenon kaj eĉ teleskopanSe vi sendos al mi afrankitan, adresi- tan koverton, mi sendos al vi la adreson eksteran antenon. Mi jus aĉetis tian kie aĉeti ĝin. aparaton kaj ĝi estas tre moderkosta. Pere de ĝi mi povas ricevi Esperantajn dissendojn en mia hejmo, aŭ eĉ ekstere .1. Brownlee,Hon. Sekretario, dum mi estas for de la hejmo, se mi kun- 20 Sunnyside Gardens, portas ĝin. Mi sufiĉe facile povas aŭs- Upminster, kulti al Varsovio, Bern, Romo, Zagreb Essex, RM14 3DS.

V or-toj dc Proc, L L a r i o

SE V i 5C1AS LA ..□TlAfA Vi gUTKRO ESTAS DITEREUCOW SMTEp, KoMPRENAS KE LINGVO B V T E R O kaĵ KIEL ESPERANTO V«VA, MKGARINO HARGAOU o J ^ tas io HoPT/tf

IF PROFESOBO, LAO «KCKJNA ESPERAMTO GA"ZL~ t O ‘' July 1972 THE BRITISH ESPERANTIST 293 (Vadbotoj estas wz/crj aŭ thigh-boots.) LAUOKAZAJ La difinoj de Kobe kaj PV pri Suo kaj 60Z0 esence similas al tiuj de PIV, sed LINGVAJ Butler egaligas la vortojn shoe,kun boot. En angla-rusa vortaro mi trovisbaŝmak NOTOJ (LI) kiel tradukon porshoe, kaj en rusa- ĉapo, kaskedo, kasko esperanta vortaro tiu sama vorto estas tradukita per boteto, Suo; tio eble En anglaj vortaroj de Esperanto oni indikas, ke en la rusa lingvo oni ne ofte tradukisĉapo per cap, sen atento klare distingas interboteto kaj y«o. pri tio, ke la angla vorto estas pli vasta ol la esperanta. PIV difinas ĉapo kiel: kapvesto . . . sen ĉirkaŭrando, kaj kas­ multampleksa kedo kiel: capo kun viziero. . . . Butler mencias la jenajn specojn de ĉapo: Ci tiu vorto, kiun mi trovis sur la dorma (nokta) ĉapo, fald-ĉapo (forage lasta kovrilpaĝo de la marta numero caP), fel(pelt)ĉapo, verta capo, skotade. BE en reklamo priEl Popola Ĉinio, capo (tam-o’-shanter), kaj tradukasŝajnis al mi taŭtologia, ĉar por mi—kiel kaskedo per man's peaked cap, kvankam ankaŭ porPIVl— la simpla formo PIV indikas, ke kaskedon povas portiampleksa signifas: havanta grandan aŭ viro aŭ virino.Kasko estas helmet, amplekson. Mi tamen serĉis en diversaj ekzemple de militisto, de skafandristo, vortaroj, kaj en la unua, tiu de Kabe, de loĝanto en tropika lando, de motor-eldono de 1925, mi trovismultampleksa ciklisto, aŭ de konstruisto; alivortekun ĝi la difino:ampleksanta multon, estas kapŝirmilo destinita por protektihavanta grandan amplekson. (En UV, la homan kapon kontraŭ ia(j) danĝero(j).cetere, staras nur la radikoampleks', PIV ja citas iom etenditan, sed praktike kun tradukoj ĉiam per substantivoj: utilan sencon, menciante kaskondimension, de etendue; extent, size-, kaj frizisto kaj kaskon de telefonistino.Grosse, Umfang (mi citas la korektitajn tradukojn!). EnPV (dua eldono, 1934) Lankasko (P/P)ŝajne tradukasBalaclava helmet, por kiu mi trovis en la franca-troviĝas (mult-)ampleksa. En la vortaro esperanta vortaro de Leger kaj Albaultde Butler tute mankasampleksa, sed aperas. grand-, mult- kaj vast-ampleksa, ankaŭ la formojn/rojZoĉapo,/TOĵZoLtf/b. kun la tradukoj:capacious, comprehen­ sive, extensive, wide. En la vortaro de ŝuo, boteto, boto Wells oni trovas la formonampleksa por traduki la unuajn tri el tiuj anglaj Gis antaŭ kelke da semajnoj mivortoj, sed tute mankas la traduko opiniis, keŝuo, boto havas respektivemultampleksa. la samajn signifojn kiel la anglaj vortoj Avo shoe, boot. Dum diskuto inter kelkaj amikoj, tamen, unuel ili—ruslingvano— parolis prifutbalŝuoj, kaj klarigis, ke por liboto atingas almenati la genuon de la portanto. Gar povas esti, ke aliaj angloj havas la saman opinion, kielProspekto mi ĝis tiam havis, mi taksis konsilinda iomBulgario. Kolore ilustrita 36-paĝa esplori la aferon. PIV konfirmas, ke prospekto. Teksto en Esperanto. ŝuo kovras la piedon nur ĝis la maleolo,Enhavas utilan informon pri la lando ke boto atingas almenaŭ ĝis la genuo,de la turisma vidpunkto. Havebla ĉe kaj keboteto estas meze inter ŝuo kaj Asocio Monda-Esperanto-Turismo, PK Zw/o, iom superante la maleolon.45 SofioC kontraŭ unu respondkupono. 294 THE BRITISH ESPERANTIST July 1972 ha btawUa trltlko Kunruji

i. £a Som-er a,- new-i-fai*’ dum bril-is ’'taa-oisun^C. prom-- j,-ĴW etv-is tra- la or-a.area’ da o e k 'C v t’ 0 C------A»t F------0m| Gr I $It h - i ne,r par- i ol- fo J. tre, /»3 nek si-ajn- r~ rpentf-ojn, I v jes - is, pH f 0. Cthl J3 -1 ?! J? J- plea-aj kor- oj $d-tf sed- ncn-i-a kon-jes-is.

LA HLANKA TRITIKO (Bageilio'r Gwenith Gwyri) En somera nenifar’ dum brilis tagoj sune, promenis tra la ora gren’ du geamantoj kune. Ili ne parolis tre, nek siajn pensojn jesis, pri 1’ plenaj koroj sciis sed neniu ĝin konfesis.

Venis vintro, kaj ho ve! malvarmis ĉiutage; ne plu la geamantoj tra la kampoj iris vage. Pro kruelo de 1’ disiĝ’ la kor’ al ambaŭ krevis. Prefere ili en somer’ jam geedziĝi devis. Muzikon aranĝis Margaret Hill. Tekston tradukis William Auk! (El “Floroj sen kompar' ”, kolekto de britaj popolkantoj)

KONKURSO SIMONDETTI L. K. Hunnes el Norvegio kun “ La p/a Manuel Halvelik granda Aŭko” Gebr. Blommestraat 41 /0 R. de Rooverel Belgio kun “ Bubuĉjo, Borgerhout (Antwerpen) la Noktuido" B-2200, Belgio J. Lazauskas el Litovio kun “ Urogalo Ĉiujare la Ornitologia Rondo Esper- en Litovio”. antlingva (ORE) aljuĝas sian Premion Ciuj partoprenantaj artikoloj aperas Simondetti, en valoro de 1.000 B.F.konforme al la regularo en “ La Mevo”, (20 us. dolaroj), al elstara artikoloorgano de ORE, kaj rajtas pritrakti iun originala afi tradukita, pri la treajn best(ar)on aŭ plant(ar)on. Kandi­ ĝenerala temo “Naturo”. Por 1972datoj por la konkurso 1973 bonvolu partoprenis en la konkurso ĉi sekvajpeti tri regularon al la sekretario M. kandidatoj, el kiuj la unua nete gajnis:Halvelik. July 1972 THE BRITISH ESPERANTIST 295 Aliflanke . . .

Ni bezonas konfliktojn! En la evoluo de nia lingvo ili nepre necesas. Monda Iingvo nek povas nek devus iri simplan, rektan vojon: ĝi ĉerpas multon valoran el la konkurado kaj luktado de diversaj tendencoj, el la reciproka influo de kontrastaj tradicioj, kaj el la sekvaj kompromisoj. Se regus nur unu skolo, aŭ la adeptoj de nur unu lingvo aŭ grupo da lingvoj, Esperanto suferus. Neeviteble, tiu aŭ alia tendenco atingos kelktempan superecon: tio povas eĉ valori por la lingvo, kondiĉe ke pli-malpli frue la pendolo svingiĝu alidirekten. Tial ne tre grava danĝero kuŝas en la nuna furoro de la naturalisma tendenco (kies apogeon prezentas la apero de la Plena Ilustrita Vortaro, kun ĝiaj skadroj da dube valoraj “internaciaj” terminoj), ĉar sendube baldaŭ dialektike sekvos antitezo: la kreskanta nombro de ekstereŭropaj esperantanoj kredeble kondukos al pli aŭtonomisma sinteno, nome al pli intensa ekspluatado de la internaj ebloj de la lingvo. Ne necesas do mal- trankviliĝi pro la momenta supereco de iu influo, ĉar la tempo sufiĉe rapide restarigos ekvilibron. Necesas nur, ke ni konsciu pri la balanciĝemo de nia pendolo kaj evitu ekscesojn: sufiĉas modera svingiĝo, dum troigo estus iom kapturniga. Ni vidu la aferon en historia perspektivo: nia lingvo transvivis kun profito la rusan kaj francan periodojn, la “ĝisostan” fundamentismon, la furoron de proleta dialekto, la persekuton kontraŭ la parnasismaj korifeoj, kaj nun la superecon de tiuj samaj korifeoj. Sendube ĝi eniros ankaŭ aliajn fazojn, ĉerpos el ili ion utilan, kaj transiros al ankoraŭ aliaj. Post du jardekoj ni kredeble ridetos same pri la mortnaskitaj balastajoj PIV, de kiel pri la nunaj luktoj kontraŭ ilin:ambaŭ sed estos ludintaj utilan rolon en nia natura evoluo.

Neologismologio akceptis pogrande tiajn pseŭdoradikojn, Sed estas unu afero trankvile tolerikiel la Z>z'o,endo, eŭ, ik, kardi, mi, olog(i), alprenon de “internaciaj” vortoj, tutetaki, tom(i), zo, kaj centon da aliaj. Ili alia allasi ilian analizon en pseŭdo-portas diversajn (kaj arbitrajn) etiked- radikojn. Se doni ekzemplon, la ojn: 15a jen “sufikso” aŭ “prefikso”, jen regulo de la fundamenta gramatiko“vortero” aŭ “vortelemento”, jen “vort- eble pravigas esperantigon de la vortokomenco” : sed tutcerteili ne estas cefalalgio kiel pompa teknika sinonimomemstaraj radikoj. Ili do tute ne de kapdoloro: sed tiukaze oni alprenukongruas kun la baza principo de la ĝin kieltutaĵon. Se oni dispecigos ĝin,esperanta vortaro, kiu allasas sole nur kaj ŝovos en la vortaron la “radikojn”memstarajn, plenrajtajn radikojn. Estus cefal ( kap) kaj algi ( dolor), tio tute permeseble, kaj eĉ utile, ilin registri endanĝerigos kernan principon deen apendico,nia kiel gvidilon por unueca lingvo, nome ke ĉiu radiko estas libereasimilado de internaciaj teknikaj term­ kunmetebla kun ĉiu ajn alia radiko,inoj; se sed doni al ili lokonen la vortaro nur la senco tion permesas. Car lamem atencas la fundamentan strukturon menciitaj vorteroj ne estas tiusencede nia lingvo. radikoj plenrajtaj: oni povas ilin kom- bini nur kun grekdevenaj radikojSen (do kontakto netolereblaj estus, ekzemple,kapalgio aŭ La plejparto de la materialo por ĉi cefa!doloro\). Cis nun niaj vortaristojtiu juliaBE, inkluzive deAliflanke, estas evitis tian analizadon (escepte kilo de kompostita jam meze de majo, do antaŭ kaj z en laSuplemento al PV)', sed la la Brita Kongreso, sed aperos nur post- kompilintoj dePlena Ilustrita Vortarokongrese: tial, traktante aferon supoz- 296 THE BRITISH ESPERANTIST July 1972 eble diskutotan dum la jarkunveno,kun mi bedaŭra suspiro—nome,Historio la riskas ke la situacio intertempe ŝanĝiĝos.de Esperanto far Leon Courtinat. Oi Sed la krizo de nia anglalingva bultenoestas grandioza verko, 1332-paĝa, kaj la Esperanto Contact ne estas ignorebla. prezo (£4,50 por la trivoluma kompleto) Mi konscias, ke multaj membroj treestas efektive tre modesta. En ĝi entuziasme aprobas tiun periodaĵon,troveblas amaso da utilaj informoj: por dum por multaj aliaj ĝi estas iomĉiu jaro aperas priskribo de la Cefaj embarasa. Ŝajnas al mi, ke la baza eventoj, detala raporto pri la UK, problemo estas ĝia amplekso: la redak-recenzetoj pri novaj verkoj kaj gazetoj, toro disponas pli da paĝoj, ol koncizaj da nekrologoj, ktp. Sed . . . se nur materialo publikiginda. Sed plenigila aŭtoro pli zorge, pli science pri- blankajn paĝojn estas forta tentolaborintus al la verkon! Eĉ se oni preter- redaktoro, kaj tial aperis multaj eroj,vidas la preserarojn (ne facila afero, kiujn estus pli saĝe ellasi, speciale ĉarCar ili estas nekredeble multaj kaj temas pri anglalingva revuo. Debatoj okulfrapaj: mi neniam, vereneniam, pri lingvaj “plibonigoj” tutcerte renkontis ne tekston tiel primaĉitan!), devus trovi lokon en nacilingva eldonajo,tamen neignorebla estas la tuta manko kiu celas interalie la ĝeneralan publikon,de fontindikoj, kio malebligas kontrolon Car ili donas forte malfavoran impresonde cititaj faktoj. Kaj la indeksoj, al eksteruloj. Mi esperas keContact, kvankam utilaj, estas bedaŭrinde magraj. aŭ alia nacilingva bulteno, fenikseEstas klare, ke la aŭtoro dediĉis al la reaperos post la nuna krizo: sed estosverko multajn jarojn da laborado: per necese, ke oni pli strikte difinu ĝiajnnur iomete da plua zorgo, li povintus celojn kaj politikon, por ke ĝi pleneprodukti eble nian plej gravan historion. respondu al la informaj bezonoj de niaLi tamen domaĝis la poluradon, kaj tiel movado. ĝis kelka grado difektis la verkon. (Sed nur ĝis kelka grado: Car, malgrau siaj Necesa sinkaŝo ĝenaj makuloj kaj mankoj, Ci tiu historio estas nemalhavebla por Ciu Mi dankas al nia respektata eksprezi- danto W. A. Gething atentigon, ke miajserioza studanto kaj reserĉanto pri esperanto. Kiu ne posedas ĝin, tiu komentoj pri pseŭdonimoj(BE, aprilo mendu kompleton ĉe BEA.) 1972, p. 227) ne estis tute justaj. Li prave memorigas al mi, ke iuj verkantoj devas kaŝi sian identecon, pro kaŭzojPrenu vian lupeon . . . jen profesiaj, jen politikaj, jen aliaj same premaj. Mi kompreneble ne volis Se vi estas Delegito de UEA (plena, sugesti, ke kaŝnomoj estas neniamvica, faka aŭ junulara), bonvolu mal- pravigeblaj: efektive, mi mem siatempefermi vian Jarlibron—jam nun, se tio uzis pseŭdonimon (en situacio, eblas, kie por eviti forgeson—kaj zorge malkaŝa verkado probable kaŭzus tujankontroli la enskribon de viaj nomo kaj maldungon). Sed tiaj kazoj estasadreso. Ĉu Ciu detalo estas ĝusta? Se relative maloftaj: en normalaj situacioj,vi havas telefonon, Cu ĝia numero pseŭdonimo estas nura afektaĵo aperas? aŭ Se vi estas telefonebla Ce via petolajo, kaj—Car ĝi naskas konfuzonlaborejo, Cu tio estas indikita? Se por kaj nenecesan laboron—prefere eviti nda.via adreso ekzistas poŝtkodo, ĉu ĝi Oni kompatu la bibliografojnl troviĝas en la enskribo? Se via urbo havas esperanto-grupon, Cu staras informa steleto post la urbonomo? Hitsorio de Epsernato Eventualajn eraretojn aŭ mankojn (eĉ Inter miaj esperantaj libroj troviĝasnegravajn) ni volas korekti en la unu, kiun mi konsultas tre ofte, sed Ciamvenontjara eldono; do se vi trovos ion, July 1972 THE BRITISH ESPERANTIST 297 kompleze prenu poŝtkarton kaj sciigu fakte ankoraŭ oficas. Unuavide tio al mi la ŝanĝendaĵon. Sed agu jam ŝajnas eraro, sed restas dubeto en mia hodiaŭ, antaŭ ol vi forgesos. menso. . . .

Plenigu la reton Esotera sciigo Se vi ne estas Delegito de UEA, sed Siatempe (BE, majo 1972, p. 261) mi estas membro-abonanto almenati ekdeesprimis miron pri la povoscio de John 1971, kredeble vi povus helpi kompletigiWells pri la nederlanda lingvo. Nun la delegitaran reton. Multaj lokoj tutemontriĝas, ke lia verŝajne senfunda ne havas delegiton, inter kiuj eĉ kelkajklero ampleksas ankaŭ la kimran: li jus tre grandaj urboj (ekzemple, Leeds kajsciigis al mi, ke la kimraj ekvivalentoj Liverpool): se vi loĝas en tia loko,de tridek naii kaj mil estas respektive proponuvin por la ofico. Kaj se viatri deg naw kaj w/Z. . . . Sed eble, kara urbo jam havas plenan delegiton, ebleleganto, vi opinias ke mi jam tro ofte bezonata estas vicdelegito. Ĉiukaze,citis la nomon de nia eminenta lingvo- sendube vi havas fakan intereson, prilogo: nu, bone—mi volonte kalumnios via profesio ati ŝatokupo, kaj povusankati vZ«, se vi tion nur postulos de mi servi kiel fakdelegito. Ne timu, ke vi(provizante samtempe kelkajn sensacie ricevos tro da laboro: la taskoj deskandalajn klaĉojn pri vi). Se tamen vi delegito estas malmultaj kaj malpezaj. modeste preferus simple sendi koment- Do kunhelpu ankaŭ vi en ĉi tiu unikeojn, opiniojn ati raportojn, ankafl tiujn valora servo, petante respondilon demi la bonvenigos kaj laŭeble uzos. Mia oficejo de BEA. adreso estas 58 Hugon Road, London, SW6 3EN, kaj mia nomo. . . Katalekto Dermod J. F. Quirke La pinglunga besto de akademiano Wells forte protestas, ke mi ĝin pri- skribas (BE, majo 1972, p. 261) kiel “virkaton” : kun vee sopira miaŭo, ĝi sciigas, ke tiu termino ne pin respondas al ĝia aktuala stato. Plej sinceran Tia la Vivo pardonpeton, kaj bedaŭran kondol- encon, mi esprimas al la eksvir-kato de Akeidento nia vortaristo. Krome mi reprenas Certe kulpis la feria humoro, car jen mian kritikon pri ĝia agresiva humoro:Tom, kiu ordinare ne plonĝemis, staras en tia senigita stato, kredeble ankati mikvin metrojn alte sur la plonĝtabulo en estus iom gratema! Lugano, kaj rigardas gaje en la basenon. Mi naĝis pli proksimen, pensante, ĉu Koboldorgio vere li celas. . . . Tuj li konfirmis: jen Nia maja numero suferis pro diversajli sin ĵetis kap-antaŭen kun flirtantaj malfaciloj ĉe la presejo, kiuj gravepicdoj kaj torde enbatiĝis kun pitoreska malfruigis ĝin kaj malebligis nian kutimeŝpruco. Kvin, sep, dek sekundoj . . . tre zorgan elsarkon de presaj kaj lingvajlonga angoro. Fine reaperis lia kapo. eraroj. Tial mi nun humile pardonpetasLi kriis: “Helpu, Anna! Mi ne povas pro la kvaro da lingvaj makuloj, kajmovi la la krurojn!” Tuj mi alnaĝis, kapte (almenati) du preseraroj, en la majasubtenis lin. “ Bone, trankvilon, Tom. Aliflanke'. sendube ĉiu leganto rikoltisKio do estas? Kial vi ne povas movi ilin. (Nu, ĉu?) Pluraj Iegantoj rimarkisla krurojn?” “Car,” li anhelis, “mia krome ke, lati la jarraporto, unu grupokalsono ĉirkaŭas la piedojn.” da konsilantoj devis eksiĝi en 1793 sed Anna Z. 298 THE BRITISH ESPERANTIST July 1972 Albert Goodheir: Ripozo dum la Vojaĝo

Ŝternoj plonĝis kriante en la bluajn ondojn, fulmaroj svarmis ĉirkaŭ siaj roknestoj, dum mi ripozis sur glata ŝtono kaj rigardis la maron ŝaŭmantan kontraŭ la hebrida insulo Sola. La vojo jam ĉesis, kiam mi pasis la lastan farmdomon; spuro tra la erikejo kondukis supren laŭ marborda monteto, kaj mi bonvenis la ŝtonon, idealan sidlokon por feripromenanto. Mi vidis neniun homon. Ŝola estas roka, marĉa insulo sen haveno; la loĝantaro ĉiam malpliiĝas kaj maljuniĝas. Iu moviĝis laŭ la marbordo; mi vidis, ke homo venas. Li portis sakon el kiu gutoj falis; verŝajne li estis kolektinta bukcenojn de la malsekaj ŝtonoj dum tajda refluo. Li haltis antaŭ mi kaj rigardis min dum momento, kvazaŭ dubante ĉu paroli aŭ ne, Li estis malgranda grizharulo, kiu aspektis afabla, sed ne kutimiĝinta je fremduloj. Finfine li diris, iom hezite: “ Mi ne ŝatus sidiĝi tie”. “Kial ne? Gi ŝajnas al mi bona ripozloko kun glora vidajo.” “ Maljuna Neil Mackinnon restis sur tiu ŝtono.” “Nu, kiel gravas? Ĉu mi ne povas resti ankaŭ?” Li ne respondis, forturnis sin kaj iris kelkajn paŝojn, kaj diris ne rigardante min: “ Du noktojn. Post sia morto.” Post lia foriro mi pripensis la aferon. Ĉu temis pri fantomo? Sed la insulanoj ne volonte parolas pri okultajoj krom inter si mem. En la domo, kie mi tranoktis, mi demandis: “ Kiu estis Neil Mackinnon?” “Estas kvar viroj kun tiu nomo sur la insulo.” “Ĉu iu Neil Mackinnon mortis?” “Jes, eble vi aŭdis pri maljunulo, kiu loĝis en ĉi tiu vilaĝo. Li mortis antaŭ dek jaroj.” Mi ne eltrovis ion plu, kaj preskaŭ forgesis pri la afero. La skotaj insulanoj havas fortan lokan patriotismon, kaj ne ŝatas rakonti okazaĵojn, kiuj povus ridindigi ilian loĝlokon. Sed pri aliaj insuloj oni klaĉas senĝene. En la ŝipo dum la vojaĝo hejmen mi renkontis junulon de Mull. Li konis Solan; lia onklino edziniĝis al ŝolaano. “ Mull estas loko civilizita,” li diris, “ne kiel Ŝola. Ĉu vi aŭdis pri la ĉerko perdita?” “Kia ĉerko? Eble de Neil Mackinnon?" “Do vi konas la nomon! Mi aŭdis la historion de mia onklino, kaj mi rakontos ĝin al vi. “Neil estis fraŭlo kaj vivis sola; liaj gefratoj antaŭlonge elmigris al Kanado. Li restis por prizorgi la bieneton, sed dum jaroj li ne plu laboris, kaj la najbarinoj havis grandan laboron purigi la duĉambran dometon por la funebra ceremonio. Vi scias: unu ĉambro por la virinoj kun teo; la alia por la ĉerko kaj trinkajo por kelkaj gravuloj, la pastro, kuracisto, instruisto, k.t.p.; ekster la domo la viroj, kaj unu rondiras kun botelo da viskio kaj unu glaso. Tiun tagon la pastro forestis, li ĉeestis la edinburgan sinodon, sed ne gravis; la du presbiteroj Archie kaj Donald povis entombigi tiel bone kiel la pastro. Eble pli bone: kiam oni elportis la ĉerkon kaj ĉiuj eliris, unue Archie kaj poste Donald preĝis dudek minutojn, dum la vetero malpliboniĝis kaj ekfalis pluvgutoj. La pastro tiaokaze petas la virojn surmeti siajn kaskedojn, sed la du rigiduloj malŝatis tian dorlotadon de la karno. Fine la procesio formiĝis. La virinoj kisis la ĉerkon, kiel oni faras tie, kaj la viroj ekiris July 1972 THE BRITISH ESPERANTIST 299 por la trimejla marŝo al la tombejo, po ses el ili portante la ĉerkon. La pluvo nun estis terura. Post unu mejlo kelkaj homoj eksentis, ke ili jam faris sian devon por sia saminsulano, kaj ne gravus por li, se oni prefere honorus lin en sia varma ĉambro, kun glaso. Unu post alia hejmeniris. Eĉ ambaŭ presbiteroj ekpensis, ke la alia povus deĵori ĉe la tombo. Oni ne scias ĉu Archie aŭ Donald foriris unue, sed kiam la ses lastaj portantoj rigardis malantaŭen, ili vidis neniun homon, do ili metis la ĉerkon en la unuan konvenan lokon kaj rapidis hejmen por forigi malvarmumon per hejtado kaj viskio. La venontan tagon ĉiuj estis iomete konfuzaj kaj hontis demandi pri la fino de la hieraŭa marŝo. Oni atendis iniciaton de la presbiteroj, sed ili ne montris sin. Dum du tagoj kaj noktoj maljuna Neil restis sur la ŝtono, dum la pluvo batadis lian ĉerkon akompanate de la muĝo de la maro kaj la krioj de marbirdoj. La trian matenon knabo, kiu eliris por serĉi mevovojn, trovis la ĉerkon kaj raportis la fakton en la vilaĝo. Oni eliris kaj haste finis la aferon. Sufiĉe da homoj venis por porti la ĉerkon laŭvice ĝis la tombo. Archie kaj Donald ambaŭ dejoris, sed ne preĝis tre longe. Neil trovis daŭran restlokon, sed nun estas io pri la ŝtono, kion eĉ hebrida pluvo ne povas forviŝi.”

ESPERANTO LITERATURE IN ENGLISH TRANSLATION . . . 7 HENRI VATRE (Switzerland) combines wit and sensuality in his poems, celebrating Woman in all her moods, in language that is peculiarly sonorous and apt. LA FANTOMO GHOST Bluzo, blanka bluzo, Blouse, white blouse, sub vi pintas jam du sukaj frambojfull forward berries maturing frumaturaj, early, ve ne por mi: but not for me: vakas mia polmo kiel kupo. my palm is an empty cup. Jupo, pimpajupo, Skirt, hitched up, vin jam portas for du junaj gambojyoung hasty limbs already disappearing, rapidkuraj, gone already, for, for de mi: far, far from me: fermas mian polmon ekjaluzo. my envious palm is closed. Buŝo, ruĝa buŝo, Mouth, red mola paŝo en la freŝa neĝo footstep in the fresh snowfall de vizaĝo fora, fora of a distant face, kiel lando de ekzilo; distant as a place lipoj de aprilo, of exile; april lips that1 would set predoj por tenera korsieĝo, my siege around, korpo nuda, senmemora, body bare of all preta por 1' unua tuŝo, memories, awaiting the first vi nun festas touch, glad kaj senvestas and unclad por alia . . . for another . . . Min atendas por la lasta kuŝo I will lie soon with earth tero nia. our mother. (English version by V. Sadler) 300 THE BRITISH ESPERANTIST July 1972 MIA PASKA FERIO EN ESPERANTUJO

Je lundo la 28a de marto, miaj francaj En Paska Dimanĉo, ni ricevis belajn amikinoj alvenis al mia domo. paskajn Ili ovojn el ĉokolado kaj ni skribis nomiĝas Martine kaj Marie-Cristineleterojn. Lundon matene, ni vizitis Got; Martine havas dek-kvar jarojnWollaton Hall. Tiu halo estas tre kaj Marie-Cristine havas dek-du jarojn.granda kaj tre bela, kun parko kaj Ili alvenis en la nokto je la dekunuaĝardeno. Ĉirkaŭ la parko estas alta horo, mia patro renkontis ilin, car muro, mi apud la pordego estas amuza devis iri al mia lernejo la sekvontanludĝardeno kun tuneloj, grimpejo, sving- tagon. iloj faritaj el radringoj, ŝtalfadeno kiu En merkredo, mi ĉeestis mian lernejonestas kvar metrojn super la tero, ni kun Martine kaj Marie-Cristine. Nidevis supreniri ŝtuparon kaj teni man- ludis kaj parolis al miaj anglaj amikinojtenilon sur rado kaj malsupren-rajdi laŭ ĉe la lernejo, sed ili ne povas paroli la la fadeno. La halo estas sur monteto. francan lingvon aŭ Esperanton En kaj la halo estas multe da bestoj Martine kaj Marie-Cristine ne povasmortintaj, fosilioj kaj rokoj. paroli la anglan, do mi devis traduki Mardon la matene du personoj de la Esperanton en la angla-lingvon kajjurnalo la alvenis por scii pri la vizito de inverson. Martine kaj Marie-Cristine. Mi parolis En jaŭdo, ni ludis muzikon kaj aliajnal la sinjorino sed mi forgesis kaj parolis ludojn. Posttagmezon du knabinojEsperanton! Ni iris al la Attenborough Helen kaj Gillian Litchfield vizitis ĉenatur-rezervejo por vidi la ĉevalojn, unu ni. Ili lernas Esperanton ĉe nia domo,brunan kaj du grizajn. La sinjoro volis sed jaŭdo estas la ferio do ni aŭskultisfotografi nin kun la ĉevaloj, do ni vokis diskon tiun, kiun mia onklo en Ĉeho-ilin por doni manĝaĵon al ili kiam la slovakio sendis al mi, kaj ludis persinjoro la fotografis nin. enigmoj tiuj, kiujn mia onklino enEn la posttagmezo, ni vizitis la Nederlando donis al mi. Poste SinjorinoStapleford leon-rezervejon, kie la leonoj Litchfield alvenis por forpreni Helen estiskaj tute liberaj; oni devis resti en la Gillian kaj ŝi invitis nin al sia domo aŭtoen kaj veturi por rigardi la leonojn. vendredo por la vespermanĝo. EnMerkredon, ni iris denove al la vendredo matene, ni butikumis Natur-rezervejo kaj por vidi la birdojn. Sur poste ni vizitis miajn onklon Wilf lakaj rivero estis boatoj. Ankaŭ ni onklinon Betty,kiujneparolas la francanpromenis laŭ la rivero, kaj ni vidis lingvon. knabinon sur ĉevalo kaj ni sekvis la En la posttagmezo, ni iris al la domohufsignojn. de Helen kaj Gillian. Ni ludis la pianonĴaŭdon ni ellitiĝis je la sesa kaj iris kaj per la kartoj kaj ni iris en la parkonen la auto al East Midlands flughaveno, por uzi la svingilojn, la grandan balanc-ĉar estis la lasta tago de la vizito de ĉevalon kaj la glitejon. Poste ni manĝisMartine kaj Marie-Cristine. Ni vidis kaj iris hejmen. multe da aeroplanoj, kiam ili forflugis. Sabaton ni vizitis la bestĝardenonLa aeroplano, kiun Martine kaj ŝia Twycross. Ni vidis diversajn simiojn,fratino trafis, forflugis je la oka kaj leonojn, kaj leopardinon tiun, kiukvarono. havos Ni vidis ilin eniri la aero- bebojn (ŝi estas tre dika). Ankaŭ planon ni sed bedaŭrinde ni ne vidis ĝin vidis zebrojn, kamelojn, multe preterflugi da nian domon! diversaj birdoj, kaj aliajn bestojn. NiMi esperas ke en alia jaro mi povos rajdis sur trajneto, kiu tre plaĉis alviziti ilian domon. Marie-Cristine! Susan Firth (dek-unu jara) July 1972 THE BRITISH ESPERANTIST 301

J. Baltusis: Floroj

Juozas Baltusis (Jozas Baltuŝis, reala nomo Albertas Juozenas) naskiĝis 1909, devenas el laborista familio. Multe verkas pri vivo de vilaĝaj kaj urbaj laboristoj, priskribas ilian laboron, vivkondiĉojn, prezentas ilian strebon al pli bona vivo. Apartaj verkoj aperis presitaj en 1932. La itnua kolekto de rakontoj “Semajno komenciĝas bone” aperis en 1940. Duparta novela romano “ Venditaj someroj” kaj teatrajo “Kokoj kantas” estas plej sukcesaj liaj verkoj.

Ĉiujare dum alveno de printempo en dua etaĝo de la domo malfermiĝadis fenestro, kaj en ĝi aperadis floroj. Multaj floroj. Ci tie estis pelargonioj, primoloj kaj fuksioj, begonioj kaj klivioj, eĉ fieraj liliputaj kaktoj, mildaj ciklamenoj kaj amarilidoj. La floroj viciĝadis je tuta larĝo de la fenestro, staris sur sveltaj bretetoj, transversigitaj en la fenestro, kaj ekbuntiĝadis per ĉiuj kaskadoj de viveca verdo kaj per neripeteblaj koloroj. Kaj post la apero de la floroj internaj kadroj de la fenestro silente fermiĝadis, lasante la florojn al ni, preterpasantoj de ĉi tiu strato kaj ĉi tiu domo. Kaj kvankam la printempo estis ankoraŭ tre frua, ĉe randoj de vilniusaj parkoj kaj skvaroj apenaŭ ekdegelis frostiĝinta grundo, kaj nuboj ofte eksplodadis per hajlo kaj torentoj de glacia akvo, ni jam sciis: venis la printempo, certe venis, la vintro ne revenos plu, sed venos la somero, estos multe da suno en Vilnius kaj estos multe da bono en nia vivo. Tiom pli, ke en la fenestro jam aperis la floroj, simile kiel ili aperadis ĉiun printempon—pasintjare, antaŭpasintjare, ekde unuaj postmilitaj printempoj. La fenestro kun la floroj rigardis al unu el plej antikvaj vilniusaj stratoj, kiun de ambaŭ flankoj premis altaj, fantastike dikaj senfenestraj muroj, konstruitaj ankoraŭ dum tiuj tempoj, kiam urbaj stratoj ne estis maldanĝeraj al loĝantoj, kiam dum ĉiu krepusko oni devis fermi pezajn pordegojn kaj domojn transformi je certaj forti- kaĵoj, ne alireblaj al neinvitita gasto kun masko sur vizaĝo, kun tranĉilo aŭ pistolo en mano. Ciuj fenestroj de la domoj de ĉi tiu strateto rigardis al korta flanko, kaj en la strateto mem alteniĝis kurbe masonitaj dorsaj muroj, laŭ kiuj etendiĝadis mallarĝetaj trotuaroj, pli similaj al kvadratigitaj strioj, ol al la trairejoj por homoj. La pavimo inter ĉi tiuj strioj estis sternita per sonore bakitaj ruĝaj brikoj, metitaj je akra flanko supren, kaj ŝajnis masonita por eterne. . . . Kaj jen en la dorso de unu estinta fortikajo, en la dua etaĝo, kvazaŭ aŭgurante forpason de la malsekuraj tempoj al nerevenebla pasinto, subite ekrigardis fenestro. Neniu sciis, kiu trahakis ĝin, kiu faris blanklignan fenestrokadron, el kies loĝejo ĝi rigardis al la strateto. Kaj baldati en la fenestro aperis la floroj. Tio okazis unu matenon de la frua printempo, kaj mi longe staris pro surprizo, ekmiro kaj . . . ĝojo. Jes, pro ĝojo. La floroj ĉi tie aspektis tiel bezonaj kaj necesaj, ke estis malfacile kompreni, kial ĝis nun neniu komprenis trahaki fenestron, meti en ĝi la florojn. La strateto mem aspektis kvazaŭ vekita de ili el prema dormetado. Pli vivece ekbrilis kavoj de ĝia pavimo, pli sane komencis cikatriĝi vundoj, faritaj de artileriaj obusoj en dorsoj de la domoj. . . . Mi longe staris tiumomente sub la fenestro ridetante, ne decidante paŝi for, perdi el okuloj ĉi tiun vivigan buntajon de la verdeco kaj koloroj. Kaj ekde tiu fojo mi iradis al laborejo nur laŭ ĉi tiu strateto. Kaj ĉiun tagon mi pli forte sciis: la floroj floras kaj floros en la fenestro, longe floros, ĝis la malvarmiĝo, eble ĝis la unua 302 THE BRITISH ESPERANTIST July 1972 neĝo. Kaj kiam venos aŭtuno, kiam griziĝos buntaj floraroj de vilniusaj placoj, kaj vento susuros per oraj acerfolioj apud piedoj de Gediminasmonto, mi ĉiam paŝos al laborejo tra ĉi tiu strateto, mi ĉiam vidos ĉi tiun fenestron kaj tiujn florojn ankoraŭ florantajn, donacantajn al ni ankoraŭ unu ĝojon de forpasanta somero. Kaj kiam venos vintro, kiam sur stratoj de la urbo komencos brui buldozoj, skrapante glacion de pavimo, forigante nigriĝintajn neĝamasojn, mi ĉiam iros kaj iros tra ĉi tiu strateto kun la espero, ke jen la fenestro malfermiĝos kaj ekbuntiĝantaj floroj sciigos al ĉiuj: printempo venis, jam alvenis, somero tuj venos, en Vilnius estos multe da suno kaj estos multe da bono en la vivo de ĉiu el ni. Jen kion mi sciis. Pasis jaroj. Mi maturiĝis, edziĝis, miaj infanoj kreskis. Kaj la urbo kreskis kune—nia malnova, per nenio anstataŭebla Vilnius. . . . Kaj ĉiun matenon, ĉiujn matenojn de ĉi tiuj jaroj en unu el la plej antikvaj stratetoj de Vilnius, en la fenestro de la dua etaĝo floris la floroj. Mi ne sciis, al kiu apartenas ili, ĉi tiuj floroj, kiu loĝas trans tiu fenestro, kies manoj kaj malavara koro donacis ĉi tiujn kolorojn kaj ĉi tiun ĝojon al mi—preter- pasanto de la malnova strateto. Mi nur sciis: estus bone, estus tre bone, se en ĉiu strateto loĝus tia homo. Kaj ankaŭ pli bone, se en ĉiu domo. Kaj entute estus bone, se ĉie ĉie estus tiaj homoj. Sed unu sunplenan junian matenon, dum plej densa ekfoliiĝo de vilniusaj parkoj mi ekvidis la fenestron malplena. Mi ne tuj komprenis kio okazis. Mi haltis kaj staris multe pli longe, ol kiam aperadis ĉi tie la floroj. Nun ili forestis. Estis eĉ ne unu. La fenestro fermita, nur malgranda ventolgiĉeto iomete aperta. Mi foriris kaj reveninte el laborejo retrovis la fenestron tia sama: malplena kaj malviva. Kaj alitage same. Kaj trian ankaŭ. Kaj la strateto mem momente kvazaŭ laciĝis, estingiĝis, maljuniĝis. Mi trovis pordon el korta flanko al la dua etaĝo, kie mi supozis la fenestron. Ĝi rapide malfermiĝis, ĉi tiu pordo. Sur la sojlo staris viro juna, bela, plena je sana sango kaj forto, kun vaste malbutonita kolumo de ĉemizo, suprenfalditaj manikoj: — Per kio mi povas helpi vin? Mi demandis lin pri la floroj, kiuj floris en la fenestro. En la fenestro de ilia loĝejo. Nun la floroj forestas. Pro kio? La viro longe rigardis min. En liaj okuloj ekflamis suspekto. — Rajmonda! — Ii ekkriis per sonora voĉo, ne deturnante okulojn de mi. — Venu, rigardu, ĉi tie iu. . . . Li serĉas florojn. — Kiajn do florojn? — respondis senpacienca virina voĉo el profundo de la ĉambro. — Kiu serĉas? Si aperis. Ankaŭjuna, ruĝvanga. Ŝi staris, rigardis min, ion maĉante. — Pardonu, estimata, kiajn florojn vi deziras? Ĉi tie estas nek vendejo, nek botanika ĝardeno. Vi maltrafis adreson. Mi respondis al ŝi, ke la floroj estis ĉi tie. Ili floris en ilia fenestro. Ekde frua printempo ĝis malfrua aŭtuno. Eĉ ĝis la unua neĝo. Kaj dank’ al ilia florado la strateto aspektis tiel ekjuniĝinta, eĉ simila al novaj stratoj de Vilnius: la stratoj larĝaj kaj sunplenaj, kun florbedoj en la kortoj, kun junaj tilioj sub sveltaj balkonoj. Kaj nun ili forestas, ĉi tiuj floroj. En la strateto denove restis nur muro, ŝtono, domdorsoj, batitaj per artileriaj obusoj. July 1972 THE BRITISH ESPERANTIST 303 La virino aŭskultis kun larĝaj okuloj. Eĉ maĉi ĉesis. Ŝi kelkfoje ekrigardis la edzon, ĉi tiu gestmovis ŝultrojn. — En nia fenestro ? — ŝi demandis. Mi diris al ŝi, kejes: en ilia fenestro, en tiu sama, kin rigardas la strateton. Ekde frua mateno tie floradis la floroj. — Ha! — interrompis la virino, denove ekmaĉinte. — Do vi parolas pri mal- junulino Vojcefiovska? — Pardonu, pri kia Vojceĥovska? — Loĝis tia ĉi tie. En ĉi tiu loĝejo. — Mi devas pardonpeti vin — mi diris al ŝi post paŭzo.—Kio do okazis kun la floroj ? — Floroj ? Kiaj floroj ? — ne komprenis la virino. — Ili floris en via fenestro. — A! — denove ekkriis ŝi, verŝajne memorinte. — Ni trovis, jes, vere ni trovis diversajn floraĉojn, tuta fenestro estis nigriĝinta pro potoj. Mi apenaŭ povis purlavi ĝin post morto de Vojcefiovska. — Kaj nun forestas ? — Kiu forestas? Vojcefiovska? Ŝi mortis, ja mi diras al vi. - - Kaj la floroj? La virino ree ĉesis maĉi, longe rigardis min, poste interrigardis kun la edzo, returniĝis al mi. — Kaj vi kiele rilatas kun Vojcefiovska? — ŝi suspekte demandis min, — — Ia parenco? Proksimulo? Eble . . . familiano? Kaj kiam mi diris al ŝi, ke mi eĉ ne estas konato de Vojcefiovska kaj ŝian nomon nur nun mi ekaŭdis, la virino ial ekridis, kaj la edzo diris: — Ni tion sciis. La maljunulino Vojcefiovska havis neniun. Ĉiuj najbaroj tiel diris al ni. — Si havis neniun? — Entute neniun. Ŝia edzo ne revenis el fronto, kaj infanojn hitleranoj ien forveturigis. Neniu revenis. Vojcefiovska estis sola kiel fingro. . . . — Kaj la floroj ? La viro momenton rigardis min. Poste Ii turnis sin al la edzino, kaj tiam jam ambaŭ ili sin turnis al mi. Ili ŝajne konsideris min nenormala. Evidente tiel. Tiel ni disiĝis. Eĉ nun, kiam matene mi iras al laborejo laŭ ĉi tiu strateto, mi Siam eksentas grandan deziron denove ekhalti sub la fenestro en la dua etaĝo, levi okulojn, jeti rigardon supren. . . . Kaj ĉiam mi ne povas. Mi ne povas. Tradukis el la litova V. Blauzdys Represita el “Horizonto de Soveta Litovio” 304 THE BRITISH ESPERANTIST July 1972

K. R. C. Stunner: POR RECENZO!

X

Kompreneble, tio ŝajnas stranga, ke estu amikeco inter du viroj tiel malsimilaj, kiel la esteta poeto kaj la fortlipa profesoro pri angla literaturo. Strange, se oni ne konus en la profesoro la trajton kiu kaŭzis lin admiri kaj subteni la sukcesulojn de la mondo. Kiam ili estis kune ĉe la universitato ia hazardo kunen jetis Brooks kaj Davis. Pro multaj kialoj Davis komence malestimis la alian; pro lia sindediĉo al artaj aferoj, lia malatento al la sporto, lia zorgo pri sia vestaro. Tamen en Davis estis io, aŭ ĉu ni diru iu, kiu rekonis talenton ĉe Brooks, kiu aprezis lin; kaj, kvankam Davis malestimis sian kunulon, li ne penis forigi la okazan rilaton. Kiam Brooks montris, ke li emas sekvi la juĝojn de Davis, tiu ĉi ankoraŭ pli malestimis lin, kaj ankoraŭe kiam Brooks unufoje cedis en afero relative grava. Temis pri novelo, kiun Brooks intencis proponi al la studenta gazeto. Li montris ĝin al Davis, kiu legis ĝin, kaj mordetis la lipojn. Poste li konsilis al Brooks, ke tiu prizorgu sian literaturan reputacion, kaj ne publikigu ĝin. Kaj kiam Brooks sekvis la konsilon, li kurbigis la lipojn, kiam sola, kvankam al la amiko li nur lasis siajn okulojn brileti per moka “Nu, ĉu ne estis stulte . . . ?” Tamen venis tago, kiam Brooks montris al li novelon, kiu igis lin pugnigi la manojn, kiam li legis ĝin sola. Al Brooks li montris tre trankvilan mienon, dirante nur, “Gi estas tute aĉa”. La amiko anoncis, ke li ne konsentas, ke li taksas la verketon tre bona, ke li certe publikigos ĝin. Tiam Davis iĝis ete blanka en la vizaĝo, kaj montris strangan emon malĝentili dum posta diskuto pri aliaj aferoj. Sed post la publikigo li havis pli da respekto al Brooks, eĉ li trovis tiun novelon ne sen indo, kiam li vidis ĝin en presa formo. Poste Brooks restis en la fako de la poezio, kaj gajnis famon kiel atitoro de versoj tre delikataj, tre esoteraj, kaj tre belaj. Ilian belecon perceptis Davis, malgraŭ tio, ke li profesie okupiĝas pri literatura kritikado. Poste, Brooks komencis vivi kiel esteta rentulo, vojaĝis en fremdaj landoj, luis apartamentojn en belaj lokoj, lukse ornamigis ilin, kaj tute distre vivis kaj verkis; tion li faris, ĉar li heredis tre komfortan renton; kaj tiam Davis plene respektis kaj satis lin. Oni ne miskomprenu tion. Oni ne kredu, ke Davis konscie atentis lian sukceson kaj riĉecon. Nur tio okazis, ke nur tiam li sincere trovis Brooks ŝatinda. Eble oni povus pli bone kompreni la aferon, se oni aflskultus iun interparolon inter la du viroj je malfrua horo en la salono de Profesoro Davis, unufoje kiam Brooks estis semajnfina vizitanto ĉe la domo, kiel okazis du-tri foje ĉiujare. (Al s-ino Davis li plaĉis, estante tre gaja kaj sprita kunulo, pri kiu oni fieras, prezentante lin al amikoj pli konvenaj, sed pli banalaj.) La du amikoj sidis en komfortaj July 1972 THE BRITISH ESPERANTIST 305 brakseĝoj, antaŭ la cindroj de jus flagrinta kaj gajiginta fajro. lorn ili parolis pri universitataj tagoj, sen aludo al junaj revoj kaj idealoj. Brooks gustumis sian vinon, kaj rigardis atente al Davis. Cu povas esti, ke tiu dika, peza, burĝa homo, anime ŝrumpigita de sukceso kaj banala vivado, ke tiu iam parolis tiel, dum promenoj apud la Isis, rigardante al la turpintoj de Oxford, trafe nomitaj “revantaj” ; ke tiu iam konfidis al li, ke li sopiras esti amata, senti ies ameman ĉirkauprenon ? La poeto rememoris aron da momentoj intimaj, kiujn li nur malfacile rilatigis kun la Davis sidanta kontraŭ li. La poeto estis klarvida en homaj aferoj, kiel multaj poetoj; li rememoris pluajn aferojn el la Oxford epoko, interpretis kelkajn postajn aferojn, kaj scivolis, ĉu nun diri ion al Davis. Li ne provis interrompi la silenton kiu venis, sed sidis, gustumante la vinon, kaj lasante la fumon de sia cigaro supreniri gracie en la aero latx ringa formo. Li esploris okule la ĉambron kaj ĝiajn meblojn. Estas sufiĉe komforte, eble, sed kiom grizece! Strange, ke homoj povas ekzisti en tia etoso, eĉ kiam estus facile al ili, havi kolorojn, belajn nuancojn, tapetojn kiuj varmigas la animon. Kaj pri muziko, muziko kian oni povas aŭskulti en Chelsea, inter simpatiaj animoj, en salonoj kie odoras parfumo kaj la animoj estas estetaj, komprenemaj. Tie, dum muziko, oni preskaŭ estingas la lumojn. Tie ĉi oni plej ofte babilas dum muziko, pri ĝardenoj. Dum Brooks tiel pensis, kaj scivolis, ĉu piki per aludo al la pasinteco, Davis sentis, ke venas io malagrabla. Li ne estis tiom sensenta, kiom Brooks kredis; Brooks ne povis kompreni, ke ekzistas homoj, kiuj preferas ne malkaŝi siajn sentojn; kaj tamen eĉ nun li perceptis, ke eble tiu kontraŭ li estas malpli morta, ol li supozis. Tiam la poeto, kiu taksus tion besteca, frapi homon malfortan kaj senarmilan, la poeto ekparolis. “Estas strange, ke multaj emus mallaŭdi vin pro la trajto en vi, kiu igas vin respekti kaj ami nur la sukceson. Kompreneble, ne ĉiuj rimarkis ĝin tiom, kiel mi. Vian sintenon al mi, tion mi povis bone observi kaj kompreni. Vi eble memoras, ke iun vesperon en Carfax mi diris al vi, ‘Vi amas min nur tial, ke mi ŝajne havos sukcesan estontecon’, kaj vi konfesis, ke tiel estas.” Brooks rigardis la amikon dum momento. Li iom malestimis sin, ke li tiel parolas, tamen io puŝis lin al plua parolo. “Kaj mi vidis, ke vi kutimis ignori vian fratinon, ĝis ŝi edziniĝis kun franca verkisto, kiu estas mondfama. Nun vi ofte parolas pri ŝi, kaj diras, ke ŝi estas unu el la plej indaj anoj de la familio. Nun vi sincere amas ŝin, pro kio, cetere, ŝi estas tre feliĉa.” Li estus dirinta plu, sed Davis interrompis lin per trankvilaj vortoj, atentigante lin, ke li tute ne kompetentas juĝi pri la afero, kaj, ke li tute misinterpretas la faktojn. Interne de si Davis sentis koleremon, kiun li tute kaŝis for de Brooks. Pro la milda akcepto, kiun liaj vortoj ricevis, tiu ĉi sentis subitan bedaŭron, ke li akre parolis; krome, li subite vidis la aferon laii alia vidpunkto. “Tamen finfine, tiel oni sekvas la vojon, kiun la universo destinis al ni. Estas nature, ke oni amu la sukceson kaj la belon, kaj tial en la ĉiutaga vivo oni amas tiujn, kiuj estas belaj kaj sukcesaj. Tio ne estas agrabla al malsukcesintoj kaj malbeluloj, sed . . . kion fari? Estas malfacile scii la intencojn laŭ kiuj la universo daŭras, sed almenaŭ oni povas certe diri, ke ĝi ne ekzistas por la malsukcesintoj kaj la malbeluloj. Jen afero bedaŭrinda por ili, sed kion fari? Oni ne helpas ilin, fordonante kion oni mem posedas. Oni ne helpas ilin, se oni oferas sin por ili. Estas videble en la ĉiutaga vivo, ke iuj tipoj estas destinitaj malaltiĝi, formorti, 306 THE BRITISH ESPERANTIST July 1972 kaj se pro kompato aŭ pro malsaĝa amo oni lasas sin alkroĉiĝi al ili—oni mem malaltiĝas, formortas, farante bonon nek al ili, nek al si. La farmisto en la poemo, kiu konsilis al la filo, ke li ne enamiĝu nur por financa kaŭzo, tamen iru inter fraŭlinojn riĉajn, kaj tiel certigi, ke li enamiĝu nur kun riĉulino, tiu farmisto estis saĝulo. “Ke ni amu sukceson, tio estas eĉ devo, religia devo laŭ la volo de la Vivoforto; mi bedaŭras nur, ke la Vivoforto samtempe igas nin hipokriti pri la afero.” Davis ne plu povis elteni. Oni iris liten.

* * *

Do, ne estis strange, laŭ la teorio de Brooks, ke li kaj Davis estas amikoj. Cetere, ĉu tia amikeco estas pli stranga, vere, ol tiuj, konataj al ni mem? Ekzistas angla proverbo, laŭ kiu la malbonsorto motivas strangajn kunkuŝojn, sed estas facile kredi, ke ankaŭ la sukceso motivas strangajn amojn kaj amikecojn. Efektive, ekzistas neniu amikeco kaj neniu amo, kiu ne estas tiom stranga, tiom mirinda, tiom neklarigebla, ke oni povus facile fari el ĝi romanon. Kaj tamen verkistoj estas devigataj imagi diversajn homrilatojn, anstataŭ pritrakti laCi propra sperto kaj observo. Ankaŭ ne estis strange, ke kiam Davis, post la unua kunveno de la kurso ĉe Wimbledon, alvenis hejmen kaj aŭdis ĉe la telefono la voĉon de sia amiko Brooks, li iĝis viro tute alia, ol la Profesoro Davis, kiu estis tiom feliĉa pro sia kurso de laboristoj, pro ilia sincera dankemo, ilia naiva ĝojo kaj aprezo. Estis nur nature, ke li iĝis la Davis, kiun konis kaj kreis nur la poeto Brooks. En ĝuste tiu tempo multaj kursanoj hejme trinkis kakaon, kaj priskribis al edzoj, al gepatroj, al gefiloj, la profesoron Davis, kiun ili konis kaj kreis. Kaj ĝuste en tiu momento, dum danco ĉe la universitato de Londono, iu studento aludis pri la profesoro, parolante al studentina amikino, per la nomo, “oĉjo Graso”. Kaj lia edzino, kiu estis leganta en sia litĉambro, ŝi pensis al la homo, kiun ŝi sola konis kaj kreis, kaj ŝi scivolis, ĉu li revenis en bona humoro. Tian demandon ŝi ofte faris al si. Ŝi scivolis pri la telefonkonversacio. La sonorado preskaŭ tiris ŝin el la lito. La sono de la ŝlosilo en la seruro detenis ŝin, sed nun la scivolemo efektive tiris ŝin elen. §i surmetis negliĝrobon, kaj malfermis la pordon de la ĉambro. “Bone, bone,” diris la voĉo de ŝia edzo, “do mi uzos tiun poemon por la antologio, jes, tiun ‘Diina Amo’. Bone, ĝi tekstu, ‘kun afabla permeso de la aŭtoro’. Kaj konfirma letero ne estos necesa. Bone. Kion mi faris, ke mi tiel malfruas? Ho, nenion eksterordinaran. Temas pri unu el tiuj kursoj por plenaĝulaj laboristoj, kiuj nuntempe svarmas en nia demokrata lando. Finfine, la mono utilas, kaj se la proletaro de Wimbledon volas lerni pri la moderna angla literaturo, bone, tio estos reciproka helpo. . . . ” Sinjorino Davis klare konstatis kiel statas aferoj. Ŝi glitis reen en sian ĉambron kaj enlitiĝis, estinginte la lumon. Baldaŭ ŝi audis la pezan paŝetadon de la edzo. Pasante ŝian ĉambron li ŝajnis ete stertori. July 1972 THE BRITISH ESPERANTIST 307

Order starred books from the BE A: NOVAJ LIBROJ others from the addresses given

*Neĝa Lando. Kawabata Yasunari. *E1 propra kaj fremda.Hans Amund Tradukis Konisi Gaku. Serio Rosbach. Eldonis Selano, Kristian- Oriento-Okcidento n-ro 11. Japanasund, 1971. 74 p. 21cm. Prezo Esperanto - Instituto, Tokio, 1971.£0,72. 118 p. 21cm. Prezo £1,45. Jen salato el versoj kaj prozpecoj. La Ci tiu nova aldonajo al la Serio Oriento-plimulto konsistas el tradukoj faritaj de Okcidento estas verko bele bindita, belela kompilinto plejparte el la norvega. presita sur bona papero; ankaŭ La laŭ pecoj estas relative mallongaj, sed enteno ĝi estas aĉetinda por legado kajbedaŭrinde oni ne povas rekomendi la preskaŭ nepra relegado. Por okcident-verkon kiel “apudlitan” libron, car la ano ĝi povas ŝajni ne tuj facile kom-teksto estas tre densa kaj la litertiparo prenebla, egale pro la etoso kaj pro(tiu la de tajpilo) estas malgranda. La lingvaĵo. Tamen oni tuj sentas, kekompilinto ĝi konscias pri tio kaj rimarki- estas kompreninda por tiu, kiu dezirusgas, ke la leontodo, kiu beligas la iom penetri en la japanan sintenon kovrilon,al la kvankam ĝi estas trudherbo, vivo. estas vere bela, tiel li, malgraŭ la tro Kawabata Yasunari estas eminenta densa teksto, volas transdoni belajon moderna aŭtoro, en 1958 vicprezidantoal la legantoj. Kaj tion li efektive faras de la Internacia PEN-Klubo. En 1968 por tiuj, kiuj havas normalan vid- li ricevis Nobel Premion. En la “Post-kapablon, kaj al kiuj plaĉas legajo kun parolo” de la tradukinto oni legas, ofta ke religia tendenco; la ĉarmo de la aŭtoro “konsistas ne en la intriga rakonteco, sed en la severa, delikata sentemo pri la belo”. Oni neLondona Revuo 1972. Eldonita de povus trovi pli trafan priskribon Londona de Esperanto - Klubo, Fred Neĝa Lando, kiu, per serio el vortbildoj, Tallant Hall, 153 Drummond Street, rakontas pri nefeliĉa amafero. London N.W.l. 16 p. broŝ. 21cm. La stilo estas ofte kvazaŭ tiu de Prezo I Op. vortpoemo pli ol de ordinara rakonto,Dum la 25 jaroj de mia redaktado de la lingvaĵo riĉa, la komparoj oftenia federacia bulteno estis la kutimo nekutimaj, eĉ bizaraj (ekz. “lipoj tielinterŝanĝi kun aliaj federacioj niajn glataj, kiel ringo el belsangaj hirudoj”).kvaron-jarajn bultenojn. Sed neniam La tradukanto ofte uzas vortojn mi ne povis interŝanĝi kun la Londona multe konatajn, ekz. la neologismojnKlubo. Kvankam mi sufiĉe ofte vizitis “bliĉi” kaj “transpara”. Oni legasĝin mi neniam vidis aŭ aŭdis ke la klubo diversfoje la vortojn “dazla” kajeldonis ian buitenon. “imbriki”, kiuj estas troveblaj nur en la Nun antati mi kuŝas ia Londona vortaro de Butler (“imbrikitaj monto-Revuo 1972. Gia ekstera aspekto donas krestoj”). Pro bona glosaro tiaj vortojnenian indikon pri la enhavo, sed pikas ne malhelpas legadon. Kvankam ĉi tiula scivolemon de la legonto. Krom la tute ne estas verko por komencantoj,du ĝi vortoj kaj la jardato oni vidas unu estas por la aliaj, kiel ni jam diris, verkokruron kaj unu brakon kies mano por legado kaj precipe por relegado.firmtenas valizeton ati tekon, kaj J. Gifford Fowler pluvombrelon egale firmtenata en ne 308 THE BRITISH ESPERANTIST July 1972 videbla mano. Kio estas la Londona 13 cm. Prezo £0,11. Havebla ĉe Revuo 1972? Ĉina Esperanto-Ligo, P.O. Kesto 313, Malfermante la broŝuron oni tuj Pekin. legas, ke eldonis ĝin la LondonaMina milito estas bildrakonto el foto de Esperanto-Klubo, kaj unua trarigardola samnoma filmo. La rakonto pri- malkaŝas ke ĝi fakte estas speco deskribas kiel dum la kontraŭjapana bulteno. milito la amasoj el la vilaĝo Ĝaŭĝiaĝuang Post raporto pri la jaro 1971, sub-heroe kontraŭbatalis la japanajn agres- skribita de F-ino Prent, la nuna prezi-antojn per lerta utilo de minoj. danto, sekvas treege interesa historio pri “La ligo inter la Londona Esperanto-Hejmo de la franca arto en Prago. Klubo kaj la Civito Londono” en kiuEldonita de la Ĉeĥoslovaka Esper- Harry Holmes rakontas pri la rilatoj de anto-Komitato, 1968. 12 p. broŝ. nia movado kun la Civito, de la tempo21 cm. Prezo ne indikita. kiam D-ro Zamenhof estis akceptita en la Guildhall en 1907 ĝis aŭgusto, lastanĈi tiu ilustrita broŝuro priskribas la jaron, kiam la Civita Korporaciokolekton de la franca arto en la Nacia bonvolis doni akcepton al 200 repre-Galerio en Prago. Tie estas repre- zentantoj de la diversaj landoj parto-zentitaj ĉiuj elstaraj kreintoj de la prenantaj la 56-an Kongreson. moderna arto de Francujo inkluzive de Entute tiuj rilatoj ĉiam ŝajnis esti treCezanne, Matisse, Gauguin, Renoir bonkoraj, kaj se oni povus diri la samonkaj Delacroix. pri rilatoj kun ĉefinstancoj de nia brita edukada sistemo nia movado havus Kuŝantades tigro. Lilli Promet. El la pli facilan taskon akceptigi nian pro-estona tradukis Alma Lekko. llustris ponon pri la solvo de la lingva problemo.Evald Okas. Eldonejo Eesti Raamat, Du-tri aliaj specialaj artikoloj kaj Tallinn, 1971. 75 p. broŝ. 17 cm. pluraj raportoj pri aktivoj en la LondonaPrezo £0-24. regiono, plus kelkaj trafaj grafikajojNur malofte venas presita libro el soveta kontribuas al vere havinda revuo, prorespubliko. Ĉi tiu estas bone prezentita kiu la kompilintoj meritas nian laŭdon.kaj ilustrita. Gin oni povas priskribi Mi antaŭen rigardas al la frua estontecokiel serion de portretoj de homtipoj (kaj kiam la Londona Klubo estigos federa­unu hundo), pli ol novelaron. La tion kaj mi povos daŭre interŝanĝiaŭtorino, estonino, jam verkis plurajn bultenojn kun ĝi. librojn diversspecajn.Kuŝanta tigro, kiu Fred Parker donas titolon al la kolekto, fantazias pri efektiva grafikajo, en kiu aperas Anekdotoj de vojaĝo.T. Lan. Tradukis betuloj, speco de arbo fremda al tigro, Pham Dinh Dien. VPEA-Eldonejo,kiu estas la precipa temo de la bildo, 68 Ly Thuong Kiet, Hanoj, V.D.R.sed al la grafikisto mem la betuloj estas (1972). 96 p. broŝ. 19 cm. Prezonetre signifoplenaj. Estas interese, ke la indikita. verkon redaktis Henrik Seppik, konata La subtitolo de la verkoPrezidanto Ho antaŭ la mondmilito pro sia lernolibro. Chi Minh rakontas indikas la karakteronLa lingvajo estas kontentiga, sed iom de la enhavo. La aŭtoro aŭdis stranga la estas la frazoLa germano metis rakontojn de la Prezidanto antaŭ dekla seĝon akurate al la tablo. jaroj kaj ili temas pri agado en eĉ pli frua periodo. Unuiĝu por gajni ankoraŭ pli grandajn venkojn. Fremdlingva Eldonejo, Mina Milito. Fremdlingva Eldonejo, Pekin, 1972. 12 p. broŝ. 19 cm. Pekino, 1971. 184 p. broŝ. I8-5X Prezo ne indikita. July 1972 THE BRITISH ESPERANTIST 309

*ŝercoj, rakontoj. Kompilita de Benczik respects uses the same transcription)— Viltnos. Budapest: Tankonyvkiado,a reminder that in English the long 1972. 104 p. 16 cm. broŝ. Prezovowels are not qualitatively the same anoncota. as the short ones with which they are Estas ĉiam kontentige, kiam aperas enconventionally associated. M. libroserio dediĉita al lingvaj studoj, verko en aŭ pri la internacia lingvo, atestaĵo ke komerca firmo akceptas ĝinHistoria kaj filozofia fono de la moderna samrange kun tielnomitaj “naturaj” pacifismo. Harold Bing. Tradukita lingvoj. Ĉi tiu bona kolekto de legaĵojel la angla de Guy Tordoff kaj Reto estas volumo en serio, kiu jam proponasRossetti. Internacio de Militrezist- legolibrojn en sep aliaj lingvoj (angla,antoj, 3 Caledonian Road, London franca, latina, germana, itala, greka kaj N.l (1972). 20 p. 17 cm. Prezo hispana). Gi estas agrabla bukedo da £0-10. ŝercoj, anekdotoj, fabeloj, noveletoj,La aŭtoro, kies nomo estas konata en poemoj, plejparte el la verkoj de bonela Esperanto-movado, estas pacifisto konataj aŭtoroj. Oni povas senhezitedum multaj jaroj kaj estis militrezistanto rekomendi ĝin al ĉiuj, sed ĝi aparteen la unua mondmilito. Li priskribas taŭgas, kiel legolibro por mezgradala modernan pacifismon kiel “kodo de kurso. La fakto, ke ĝi unualoke konduto celas aŭ viv-filozofio, kiu rifuzas hungarojn, kaj ke la notoj kaj vortaroĉian militon kaj aplikas neforton kiel estas hungarlingvaj tute ne malhelpas.rimedon atingi privatajn kaj publikajn Mi aldonu, ke legante ĝin mi pasigis trecelojn”. En la libreto li lerte kaj koncize agrablan horon. skizas la historion de pacifismo de J. Gifford Fowler antikvaj tempoj ĝis hieraŭ kiel fonon de la moderna sinteno. Practical Phonetics. J. C. Wells and Taschenworterbuch Deutsch-Esperanto. Greta Colson. Pitman, 1971. 128 pp. Dipl.-Phil. Erich-Dieter Krause. Veb bound. 22 cm. Price £2-00. Verlag Enzyklopadie, 701 Leipzig, Dr. Wells, one of the brilliant group Gerichtsweg 26, Germana Demokraia who emerged from Cambridge in the Respubliko, 1971. 279 p. 13 cm. early 1960s to achieve prominence inPrezo 5,80 m. the Esperanto movement, is now lecturer in Phonetics at UniversityEn BE de junio 1968 ni favore menciis College, London. Greta Colson is la a vortaronTaschenworterbuch Esper­ Principal Lecturer at the New College anto-Deutsch. Ankaŭ ĉi tiu vortaro of Speech and Drama. Their book, estas klare presita kaj bone bindita kaj though addressed in the first place to taŭga por poŝo aŭ mansako. Gi English-speaking speech therapists and sendube fariĝos konstanta kunulo de students of drama, may be thoroughlymultaj germanlingvaj Esperantistoj. recommended to others wishing to get acquainted with up-to-date phoneticsLa ĝenerala instruado enV.D.R. Fremd- (e.g. phoneme theory and the mechanics lingva Eldonejo, Hanojo, 1971. 142 p. of sound production). Two points thatbroŝ. 19 cm. Prezo ne indikita. struck the non-specialist reviewer: theLa libro enhavas ses artikolojn de completely anglicised wordtamber diversaj aŭtoroj pri la instruado en ia meaning quality of sound (p. 47) andVjetnama Demokratia Respubliko, kaj the absence of quantity indication ili in temas precipe pri la progreso farita the phonetic transcription (cf. Ward, de la tempo, kiam la francoj foriris. La The Phonetics of English, which in other unua artikolo estas dialogo inter repre- 310 THE BRITISH ESPERANTIST July 1972 zentanto de la revuoVjetnamaj Studoj Handbook and Booklist, 1972 kaj la Ministro pri Nacia Instruado. p. 7. Delete London E.5 Mr. I. Flower Oni ekscias, ke de post aŭgusto 1945 la lando adoptis la vjetnaman anstataŭ p. la 27. Add price Viktimoj/Sur sanga francan kiel vehiklan lingvon. tero—£3,55 Price alteration Literatura Foiro—£1 La Horloĝisto de Djen Bjen Fu. p. 14. Addition Problem of linguistic Tradukis Ng Minh Kinh. Fremd- communication in the modern world. lingva Eldonejo, Hanojo, 1971. 413 p.£0,35. broŝ. 19 cm. Prezo ne indikita. This offprint fromMonda Lingvo- La verko konsistas el dek naŭ novelojProblemo fully reports the proceed­ verkitaj en la periodo 1945-1964. luj ings of the Second Plenary Session aŭtoroj komencis verki en la francaof the 56th World Esperanto Con­ periodo, sed aliaj debutis nur post la gress. Mainly English with resume in liberiĝo. Estas kompreneble, ke kelkajEsperanto. 48 p. To be reviewed. intrigoj rilatas al la militado, kiu tiel Delete longe daŭris en la lando. p. 6 WICKFORD: Mr. FI. Golding Resumo pri Vjetnamio. FremdlingvaAddress change Eldonejo, Hanojo, 1971. 128 p. broŝ.p. 5 CARLISLE: Mr. P. M. Fearn, 19 cm. Prezo ne indikita. Plains Flouse, Welton, Carlisle Ĉi tiu verko temas pri diversaj aspektoj CA5 7HE. Tel. (06996) 208 de vjetnama historio kaj nuntempaAdd kulturo, kaj kiel tia iom similas al lap. 9 WILTSHIRE MALMESBURY: libroj prilandaj eldonitaj de la du Mr. A. H. Boddy, 55 The Street, Germanaj ŝtatoj. Tamen ĝi enhavas Hullavington, Chippenham SN14 malpli da statistiko kaj emas esti pli 6DU. Tel. Hullavington 361 priskriba. Add p. 11 Complete Seven-day Esper- La Tuta Esperanto. (Vd. recenzon en anto Course. Tanaka 3-50 .. la BE, junio 19.72, p. 280.) La prezo dep. 12Sub la Verda Standardo— tiu ĉi verko estas £0-75. Laborilo 1 .. 0-40 Accepted Esperanto Dictionary, The. Ockey 0-20 W. H. TROMPETER Esperanto-lingva Muzika A. Holzhaus preparas duan kom- Leksikono. Briano 1-05 pletigitan eldonon de la broŝuroW. H. p. 21Du Aspiroj, La. Isaac 0-25 Trompeter kaj petas diverslandajn esper- p. 22 Mi estas Pele .. .. 2-35 antistojn sendi al A. Holzhaus, 2748p. 25 Poster (UEA prize) size Orchard Lane, Columbus, Indiana, 41-5x29-5 cm...... 0-04 47201, U.S.A. kserajn kopiojn Price de alteration ieteroj de W. H. Trompeter al esper- p. 13 Zamenhof-Radikaro . 0-85 antistoj. En 1899, 1900 Trompeterp. 14 Lingvo Stilo Formo . 0-63 gastis ĉe R. Geoghegan en Usono.p. 20 Faŭsto: Konciza Geoghegan en siaj Ieteroj al esperantistoj Komentario . 0-14 priskribis gastadon de Trompeter.p. 21 Somermeznokta Sonĝo. 0-68 Holhaus petas diverslandajn esperantist- ojn sendi al li kserajn kopiojn de Ieteroj,Note kiuj enhavas iajn noticojn prip. 26 No. 2 Star small size is a Trompeter. tiepin July 1972 THE BRITISH ESPERANTIST 311 LETERO Anonco Estimata Redaktoro, Vi invitis min reliefigi en Esperanto miajn VI PIONIRAS POR LA opiniojn rilate al kelkaj problemoj el homaj rilatoj ĉe la Esperanto-Movado. La unua BONO DE LA MONDO problemo konsistas el tio, ke mi deziras evitigi al miaj ge-legantoj la impreson, ke car vi estas Esperantisto mi estas malamiko de Esperanto aŭ ke mi malestimas la Membrojn de jen kaj jen PIONIRU NUN POR Esperanto-Grupo, ĉar mi celas meti la fingron sur la malfortecojn ne de individuoj, LA BONO DE VI MEM sed sur ties aktivecojn. Ŝajnas al mi, ke tiaj aktivecoj estas nur por tiuj, kiuj deziras gardu dumvive sanajn dentojn per la amikiĝi kun kiel eble plej multaj homoj; la maĉpiloloj DENTEC kvieta, silenta homo kiu eble suferas pro ia hipertrofio de sia interno vivo ne povas La dentan karion kaŭzas dolĉa man-tiel facilanime konatiĝi kun la unue ĝaĵo, puŝegita dum maĉado en fen-renkontita bubo. Mi serĉas ne aron de detojn en kaj inter la dentoj. La nominalaj ge-amikoj, kiuj cetere tute ne sukero fermentas post malmulte da interesas min, sed nur unu-du amikojn, minutoj, iĝante acido kiu solvas lakiujn mi povas renkonti plurfoje ĉiun malmolan emajlon de la dentoj, for- semajnon por ke ni povu paroli inter- mante pli profundajn fendetojn ennacilingve. kiu pli da sukero kolektiĝas. Tia- Ce la mezgrada kunveno mi ekvidas du maniere, putriĝanta truo iom post specojn da homoj: tiujn, kiuj paradas antaŭ iom sin formas. la ĉe-estantaro, tiujn, kiuj montras siajn diapozitivojn; tiujn, kiuj paroladas kaj Maĉante je ĉiu tago unu pilolonpredikas senĉese kaj enuige, kaj ĉe la dua DENTEC, oni forte premas la in- speco sin trovas la “ŝafaro”, kiuj iel sentas grediencojn en la samajn fendetojn,devigon aplaŭdi la homojn, kiuj tiel kontraŭante la formadon de acidobonvoleme amuzas la ŝafaron; ĉi lastaj kaj plenigante la truetojn per gard-sentas sin kontentaj rigardi la amatorajn materialoj kiuj restas aktivaj dum kantistojn, aktorojn, komediantojn k.t.p. pli ol dudek-kvar horoj. Tiel do, unu pilolo tage donas daŭrankaj la amatoroj siavice sentas sin kontentaj, protektadon. ĉar plaĉas al ili trovi sin admirataj kaj aplaŭdataj; bedaŭrinde, la ge-amuzantoj konsistas el Membroj, kiuj celas fari el la Fluoridon ankaŭ enhavas DENTEC.kunvenoj sian propran privatan Esperanto- Igante la emajlon pli rezistanta al Grupon, kaj ili malkuraĝigas simplajn acidoj, ĝi ja estas bone konata kiel homojn tiel, ke ili timas ĉe-esti tiajn kontraŭanto de la kario. Tiel, eĉ kunvenojn, sentante, ke tiaj kunvenoj ne malofta uzo helpetus. estas organizitaj por neniuloj. DENTEC ne povas kuraci jam mal- Mi persone ĉiam sentas min tre soleca kiam mi ĉe-estas kunvenojn de britaj sanajn dentojn. Pri ili oni konsultuge-Esperantistoj: mi celas trail amikojn . . . dentiston. samemulojn, kun kiuj mi povas interŝanĝi Prezo: 19 pencoj por skatolo de 32ideojn; ĉe la Esperanto-Movado sin trovas (por unu monato) sed ĝis nun ne ĉiunenio por tiu, kiu ne interesiĝas pri grup- aktivecoj kaj mi ĉiam eliras el la kunvenoj farmaciisto konas DENTEC. dirante enpense ‘'Tio ne estas por mi!” Sendu al-vi-adresitan koverton kunPer tio mi konjektas, ke Esperanto estas poŝtmarko, por ricevi provpilolojnnur por burĝaj intelektuloj, elituloj el la por unu semajno senpage kaj laplej alta socitavolo, mense etetaj snobuloj, adreson de via loka distribuanto al:roluloj, ŝajnigantoj, komediantoj inter kiuj tute ne troviĝas la amikoj, kiujn mi serĉas. Tiel, la demando prezentas sin: kion utjlas P. A. Danning Ltd. Esperanto al tiu, kiu deziras eskapi el sia 316b Richmond Road ermitejo por ĝui rilatiĝon kun sinceruloj? Twickenham TW1 2PE Enirinte la mezgradan kunvenejon la solulo sentas sin eĉ pli aparta kaj sola tial, ke li ne povas partopreni la grup-psikologion de la grup-maniuloj, kiuj ne povus vivi sen grup- 312 THE BRITISH ESPERANTIST July 1972 subteno. Finfine, la solulo agnoskas, ke keli fremdaj lingvoj estas malfacile lerneblaj; nepre dependu ne de ge-Esperantistoj sedse Esperanto estas tia infan-ludo, kial estas de sia propra anima sendependeco. Trovibezone ŝuti sur la kapojn de eĉ spertaj amikojn ĉe la Esperanto-Movado estasEsperantistoj lingvajn notojn, verŝajne maleble ĉe la cirkonstancoj, almenaŭ se onisenelĉerpeblajn ? Cu per tio estas pravigebla ne rangas kiel aplaŭdema “ŝafo”. la eterna propagando de la verdaj Don- Jen la bone konata “fermiteco” de la Kiĥotoj pri tio, ke Esperanton facile lernas Esperanto-Movado, kiu estas mem sektecaeĉ tiuj, kiuj ne povas kompreni la plej kaj kulto esotera por homoj, kiuj plejpartesimplan gramatikan regulon! baras la vojon al simplaj homoj, taksante La eternaj lernantoj, kiuj vagadas tra siajn proksimulojn ne laŭ ties de EsperantoEsperantujo ... la kompatindaj balbutantoj, scipovo sed laŭ tio, al kia socitavolo onila nominalaj “Esperantistoj”, kiuj neniam apartenas. Ne estas mirinde ĉe la cirkon­ transiras certan limon kaj tamen estas kon- stancoj, ke progresas ĉie ne Esperanto, sedtentaj resti ĉe la sama lingvo-nivelo la tutan piĝin-Esperanto: la lingvo de tiuj, al kiujvivon; ili multabundas ĉe ĉia kaj ĉiu Kon- estas malpermesate eniri la internan greso kaj kunveno kaj ili enuigas min eĉ pli rondon; kaj ĉiu Esperanto-Grupo en Brit-ol la elituloj; rilateal lingvo-kapablo mi estas ujo havas sian internan rondon, ne ne- indulgemasedsentolerema, kaj miaopinie alireblan por tiuj, kiuj ne estas sufiĉeestas konsilinde streĉe labori por ke oni ne elitaj. Tiel, Esperanto ne estas por ĉiuj;parolu Esperanton anglece. Sed eble krom tio, mi ne akordiĝas kun tiuj, kiujsimplaj homoj ne rajtas sennodigi kaj erarigas varbeblajn homojn pretendante, kefajladi sian en Esperanto stilon? Tio estas Esperanto estas senklopode lernebla. Desnur por la dioj de l’Olimpo! malpli mi konsentas kun tiuj, kiuj asertas, Robert J. Milligan, D.B.E.A.

THE BRITISH ESPERANTO ASSOCIATION INC.

OFFICIAL NOTICES President: G. Leon-Smith, M.A. (Cantab.) Hon. Secretary:J. Brownlee, C.Eng., M.I.Gas E., F.B.E.A. Hon. Treasurer: A. Diaz, A.R.I.B.A., F.B.E.A. Secretary: H.E. Platt Registered Office: 140 Holland Park Avenue, London W11 4UF.Tel. 01-727 7821 Hours: Monday to Thursday, 10 a.m. to 6.30 p.m.; Fridays, 10 a.m. to 6 p.m.; Saturdays, 10 a.m. to I p.m. National Giro Account 54 No. 851 0008

NEW JUNIOR MEMBERS 65. Cock, B. 48 Myrtle Road, Golcar,H uddersfield HD7 4EF 66. Crockett, Miss V. M. 8 Balcomie Road,C rail , Fife 67. Graham, I. R. 6 Ferrers Road, Lewes, Sussex 68. Hill, Miss Catherine 18 Hawkenbury,H arlow , Essex 69. Hill, Nicholas 18 Hawkenbury,H arlow , Essex 70. Hillery, P. J. 43 Baron Park,C lonmell, Co. Tipperary 71. Lloyd, Miss S. J. 42 Toll Road, Cellardyke,A nstruther , Fife 72. Mortimer, J. M. 541 Otley Road, Adel,L eeds , Yorkshire

NEW MEMBERS 73. Banks, P. J. 79 Prenton Farm Road,Birkenhead , L43 3BN 74. Banks, Mrs. M. 79 Prenton Farm Road,Birkenhead , L43 3BN 75. Cook, A. “Linga Longa”, 45 Almhurst Road,Bournemouth , Hants. 76. Hussey, D. 4 Dorchester Close,B asingstoke , Hants. 77. Mayse, Miss S. 3451 West 6th Avenue,V ancouver 8, B.C. Canada 78. Middlemiss, H. P. “Hillbrow”, 8 Tudor Drive, Otford,Sevenoaks , Kent 79. O’Connor, Mrs. J. 5 Park Street, Cambridge 80. Salmons, K. G. 6 Station Road, Cambus, A lloa , Clackmannanshire 81. Taggart, M. “Warrendale”, 29 Green Lane, Lower Kingswood, Tadworth , Surrey 82. Wood, H. M. Medhope, Tintern , Mon.

DONATIONS TO GENERAL FUND EXAMINATION SUCCESSES Previously acknowledged: £62-17 Diploma Examination £100: P. G. Forster (Oral Part) £5-25: S. R. .Dalton *Rees, William C. Bristol Total (1972): £68-42 (•Smith, B. R. Nantwich * Denotes a Candidate who, having passed DONATIONS TO MODERNISATION both the Oral and Written Part of the FUND Advanced Examination, has been awarded Previously acknowledged: £12-80 the Advanced Diploma with Credit. £0-50 and below: 15p f Denotes a Candidate who similarly has £10 00: A. G. Tucker been awarded the Advanced Diploma, but Total (1972): £22-95 with Distinction.

SMALL ANNOUNCEMENTS Ip per word Minimum 15p per issue. Prepaid Scouts! Join the Scout Esperanto League. object is to make sure the human race sur­ Enquire 42 Westbourne Street,O ldham , vives. Nothing else matters today. Q has Lancs. no connection with any political party. It Blazer Badges for Esperanto Clubs, indi­ has no officials and no committee. There’s vidually made to your own design. Any no subscription. Information from: Q, 65 quantity from six upwards. PORTU LA Artesian Road, London W.2. STELON ! Full information from S. A. You could set up a special Memorial Fund Cory & Co., 35b Tooting Bee Gardens, within the Norwich Jubilee Esperanto London S.W.16. Membro de BEA. Foundation which would provide the gift An Unusual Charity — Norwich Jubilee of a Book or a Travelship and thus provide Esperanto Foundation, a registered charity a permanent Memorial to yourself, your formed to promote international friendship dear one, or your great friend. Particulars by means of a common language. Awards from Norman Williams, M.A., B.Sc., 237 travelships and prizes to young people, etc. Two Trees Lane, Denton, Manchester Donations, bequests, information, please M34 1QL. write Norman Williams, M.A., B.Sc., 3rd to 5th November 1972. Weekend 237 Two Trees Lane, Denton, Man ­ Esperanto Course at Debden House, Deb- chester M34 1QL. den Green, Loughton , Essex. Groups at Tutmondaj Sonbendamikoj estas tiel prok- all levels from beginners to advanced, and simaj kiel apuda poŝtkesto. Detalojn: a “workshop” for teachers of Esperanto. “ Sonbendamikoj Esperantaj ”, Horley , Application should be made by letter direct Surrey. to the Warden. There are no application forms. Comfortable accommodation and Please join an Esperanto Evening Class, good food. Likely cost £4-30. Your Local Tuesdays, in Stockwell and Waterloo Insti­ Education Authority might be persuaded to tute, 185 Clapham Road, near Stockwell give youa grant towards the cost. Underground. Visitors welcome. “ Glcnholme” , 41 North Marine Road, Introductory correspondence course with Scarborough. Aŭdrino kaj Tonio Nikson disc, 25p from Workers’ Esperanto Move­ tre ŝatus bonvenigi vin al komforta Jorkŝira ment, 27 Argyle Road, Ilford , Essex. gastodomo kie vi trovos propran direkton, Britaj lernantoj dc Esperanto havu feliĉo- belegan nutraĵon, aŭtomobilejon. Urbo, plenan libertempon kaj samtempe praktiku marbordoj apude. Poŝtmarkon por bro- la lingvon en la bela gastdomo “Croft ŝuro. Nia afero estas via plezuro. Tel. House”, The Croft, Hastings , Sussex. Scarborough 4233. Skribu por detaloj. Katolikaj Esperantistoj—aliĝu al IKUE. Operation Survival. Q is an international Subtenu vian propran movadon. Informon movement of ordinary people. Its sole kaj ekzempleron Espero Katolika oficialan revuon petu de 1K.UE peranto—28 Frank-dum sia 85-jara ekzistado disvastiĝis sur la lands Drive, Addlestone , Surrey. tuta planedo kaj penetris en ĉiujn sferojn Sola brita esperantisto tre urĝe serĉas la de la praktiko kaj la scienco. Geesper- amikecon speciale en Britujo de gesam- antistoj el Britujo kaj el tuta mondo estas ideanoj kiuj estas samtempe atestantoj de petataj sendi amase_ diversajn esperantajojn dio. Li petas ke oni skribu rekte al li— aŭ gratulleterojn. Ĉiu kontribuonto ricevos “Espero”, 27 Highfield Avenue, Lincoln, dankespriman bildkarton. Adr. Esperanto Britujo. Societo “Balkana stelo”, p.k.90, Trojan, Okaze de la 70-jara jubilco de malfermo Bulgario. de unua esperanto-kurso en urbo Trojan ni aranĝos E-ekspozicion tine de aŭgusto. Per Volas korespondi: Wojciech Szczakowski, ĝi ni deziras prezenti pruvojn, ke EsperantoLodz-11, ul. Mokra 23 m 59, Pollando.

LANSDOWN PRIVATE HOTEL Ro supports 50 Pembroke Road Esperanto. Bristol BS8 3DU Esperantists should (Posedanto: H. D. PALMER, M.C.) Lito kun matenmanĝo £2,00 . . support Ro. Vespermanĝo . . .. £0,50 AŬTOMOBILEJO Per Aŭtobusvojo 42 de Temple Write: UNU Meads - Stacidomo. Apud Clifton The Ro Organiser, College (Kolegio Clifton), la Downs NUN (Erikejo) kaj Zoo (Bestĝardeno) BM/World State House, London W.C.l. Tel.: Bristol 38029 UNU

La Bahaia Vojo al Dio Naskiĝis en Persujo en 1844 Estas sendependa mondreligio Havas pli ol 56,000 centrojn en la mondo Gia mondcentro estas en la Sankta Lando Havas nek ritojn nek pastraron Proponas firman planon por mondpaco Praktikan solvon por la malbonaĵoj de la mondo Instruas: La harmonion de scienco kaj de religio La unuecon de Dio, de religio, kaj de la homaro Ciu persono devas serĉi la veron por si mem Ĉiuj religioj havas la saman dian fonton La universalan paeon surbaze de mondregistaro Ĉiuj antaŭjuĝoj devas esti forigitaj Universalan helplingvon Bahaullah estas la parolanto de Dio por ĉi tiu mondaĝo Por pliaj informoj skribu al:

“Bahai Centro, 11 Westminster Road, Eccles, Manchester, Lancs.”

Printed by Sumfield & D ay L td . ./Station Street, Eastbourne, for the Publishers,T he British Esperanto Association ,/lj£c., 140 Holland Park Avenue, London, W ll 4UF