Tusken de Marren INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE | DECEMBER 2020

INHOUD • Gemeentegezicht: Eelke Bosma, beleidsmedewerker inwoners • Inburgering: Iedereen doet mee • Duurzaam wonen met Tûk Wenjen • Vrijwilligerswerk? Dat doe(t) je goed! • Onze samenleving is sterker als iedereen kan meedoen

Stroffelstiennen Donderdag 19 november zijn stroffelstiennen geplaatst voor de in Auschwitz Gemeentelijke omgekomen Sarah en Jozef Blok en Jantje Jacobs. Stichting Dorpsbehoud Lemsterland (SDL) nam het initiatief. 19 november is de sterfdatum van Sarah, Jozef en Jantje. activiteiten Stroffelstiennen zijn steentjes van 10 bij 10 centimeter, die worden geplaatst voor elke woning waar door de nazi’s vermoorde mensen zijn weggevoerd. In het messing kalender staan hun namen en gegevens gegraveerd. De twee stroffelstiennen in zijn geplaatst tegenover de Apotheek de Waag aan de Nieuwburen 24. De stroffelstien in Vergaderingen is geplaatst in de bocht bij Duimstraat 5. gemeenteraad Op de foto ziet u Neruis Goinga (SDL) en zichtbaar aan te worden herinnerd. Dit jaar wethouder Roel de Jong. De Jong: “het is staan we stil bij 75 jaar vrijheid. Hiervoor Maandag 14 december belangrijk dat we de herinnering aan deze stonden veel activiteiten op de planning, Petear, 20.00 uur periode levend houden. Vrijheid is niet die helaas voor het overgrote deel niet door gewoon, maar bijzonder. Deze stroffelstiennen konden gaan. Als gemeente zijn wij blij dat dit Woensdag 16 december zijn een mooie manier om hier blijvend en initiatief wél gerealiseerd kan worden”. FOTO: FEMMIE VAN DER SLUIS (BLOOMINGIMAGE) FOTO: FEMMIE VAN Debat en Beslút, 19.30 uur Maandag 4 januari Wa wint de Fryske Kultuerpriis Petear, 20.00 uur De Fryske Marren 2020? Woensdag 6 januari Elts jier set de gemeente wer in Frysktalich kulturiel Debat en Beslút, 19.30 uur inisjatyf yn ús gemeente yn it sintsje, mei de Fryske Kultuerpriis. De priis bestiet út in bedrach fan €750,-. Ferline jier wûn de Nijjiersrevu fan De Jouwer. Ek Vuurwerkoverlast? Kijk voor actuele informatie op: foar 2020 wolle wy de priis útrikke, ek al is der dit jier www.defryskemarren.nl/ in protte net trochgien troch de korona. De sjuery Meld het! gemeenteraad ropt derom ynwenners en pleatslike belangen op om We merken dat er de laatste tijd veel vuurwerk wordt foardrachten foar de priis te dwaan. Dat kin fansels ek afgestoken. De afgelopen periode ontvangen we hierover in online ynisjatyf wêze, muzyk of in moai boek. meldingen van inwoners uit de buurt die hier overlast van ervaren. We wijzen u erop dat het afsteken van vuurwerk Koop nu uw Oanmelde foar verboden is. Aanvullend geldt er dit jaar een (landelijk) 18 desimber vuurwerkverbod tijdens de jaarwisseling. Steekt u toch pontabonnement Jim kinne it inisjatyf vuurwerk af? Dan riskeert u een boete van € 100,-. dat foar de priis yn Langwarder oanmerking komme kin, Iets gezien of gehoord? uitgevoerd door de politie en/ oanmelde troch foar Wij zijn alert op of gemeentelijke boa’s. 18 desimber in mail vuurwerkoverlast en Feart 2021 te stjoeren nei: info@ handhaven hierop. Daarom Verbod op het verkopen en De verkoop van defryskemarren.nl horen wij het graag als u iets afsteken van vuurwerk pontabonnementen voor mei de namme fan gehoord of gezien heeft. U Het verbod op het verkopen 2021 is gestart. U kunt het de kandidaat en kunt een (anonieme) melding en afsteken van vuurwerk geldt abonnement online bestellen telefoannûmer en emailadres fan de kontaktpersoan. doen van vuurwerkoverlast via voor al het ‘oudejaarsvuurwerk’. via onze website www. Graach maile t.a.f. Yde Wierda. Wolle jim by de foardracht www.defryskemarren.nl. Alleen fop- en schertsvuurwerk defryskemarren.nl/pont. Ook wol yn it koart oanjaan wêrom at jim fine dat dit inisjatyf yn Op de hoofdpagina kunt u (categorie F1 vuurwerk) is nog kunt het abonnement kopen oanmerking komt foar de priis? Graach as foardrager ek jo op ‘Melding’ klikken. Aan de wel toegestaan. Dit vuurwerk is op het gemeentehuis in eigen namme, emailadres en telefoannûmer yn hand van binnengekomen het hele jaar te koop en mag of bij het VVV-kantoor in Joure de mail sette. meldingen wordt surveillance vanaf 12 jaar worden gebruikt. of . Zie onze website voor de openingstijden van het gemeentehuis. Rechthebbenden van graven gezocht Tarieven 2021 Van een aantal graven op de gemeen- dat duidelijk wordt om u om contact op te nemen via Voor voetgangers en (brom) telijke begraafplaatsen zijn we op zoek welke graven het gaat. telefoonnummer 14 05 14 of stuur fietsers is het tarief voor naar rechthebbenden. In totaal gaat Omdat het een om- een e-mail naar begraafplaatsen@ een overtocht € 1 en voor het om zo’n 2.400 rechthebbenden. vangrijk traject is die defryskemarren.nl. U kunt dan in aan- een jaarabonnement € 10. Een rechthebbende is de eigenaar van meerdere jaren duurt, merking komen om als rechthebbende Personenauto’s betalen voor een het grafrecht van een graf. Van die - kiezen we voor een opgenomen te worden in onze begraaf- losse overtocht € 2,50. veelal oude - graven zijn de gegevens stapsgewijze aanpak. plaatsadministratie. Een jaarabonnement voor onbekend vanwege verhuizing of personenauto’s kost € 40. overlijden van de rechthebbende. Wat kunt u doen? Meer informatie vindt u ook op de web- De overige tarieven van de Bezoekt u regelmatig een graf waarop u site: www.defryskemarren.nl/ vaargelden kunt u vinden op Er zijn informatiestickers bevestigd op een sticker aantreft? Dan verzoeken wij begraafplaatsen. www.defryskemarren.nl/pont. de betreffende grafstenen, zo-

Tusken de Marren | Informatiebijlage van gemeente De Fryske Marren | december 2020 verschijnt maandelijks huis-aan-huis als bijlage van GrootdeFryskeMarren. Redactie communicatie gemeente De Fryske Marren, postbus 101, 8500 AC Joure, telefoon 14 05 14 E-mail [email protected]. Tekst Letterhuis, Esther van Opzeeland | gemeente De Fryske Marren. COLOFON Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren 10 DECEMBER 2020

GEMEENTEGEZICHT Eelke Bosma, beleidsmedewerker inwoners EEN PUZZEL VAN WIEG TOT GRAF Van het uitpluizen van de juiste achternaam tot het voorbereiden van de verkiezingen. Het werk van Eelke Bosma - beleidsmedewerker inwoners - is uiteenlopend en uitdagend. Soms is de registratie van persoonsdata net een puzzel.

Wat voorheen bekend stond als burgerzaken heet nu team klantencontact centrum (kcc). Eelke werkt met zeven collega’s op de backoffice van de afdeling inwoners. Hun belangrijkste verantwoordelijkheid is het beheren en de kwaliteitsbewaking van de bevolkingsadministratie. Van de Basis Registratie Persoonsgegevens (BRP), zoals dit officieel heet, zijn veel instanties en organisaties afhankelijk. Denk hierbij aan de politie, Belastingdienst, Sociale Verzekeringsbank en medische bevolkingsonderzoeken. Bevolkingsadministratie veilig en goed “De bevolkingsadministratie en de processen daaromheen moeten gewoon goed op orde zijn. Daarnaast is de bewaking van diezelfde gegevens heel belangrijk. Commerciële bedrijven krijgen echt geen toegang tot de BRP- data. En overheidsinstanties krijgen alleen die gegevens die nodig zijn voor de uitvoering van hun taak”, aldus Eelke. Verkiezingen in maart 2021 Ook de coördinatie van de stembureaus voor de komende Tweede Kamer verkiezingen vallen binnen de verantwoordelijkheid van Eelke en zijn collega’s. Samen met zijn collega Jan, eveneens beleidsmedewerker, bereidt hij dit voor. Juist nu met corona brengt dat grote uitdagingen met zich mee. Het stemmen moet immers veilig verlopen, voor zowel inwoners als stembureauleden. Eelke: “We hebben in FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN De Fryske Marren 45 stembureaus, maar Eelco Bosma een groot deel daarvan is verbonden aan zorglocaties. Momenteel zijn verpleeghuizen uiteraard terughoudend komend jaar wel in een stembureau waarop staat: ‘Bezoekt u dit graf in het verwelkomen van grote groepen plaatsnemen? Eelke: “Dat hopen we, vaak? Neem dan contact op met de TELLERS EN mensen. Na een eerste inventarisatie maar logischerwijs zijn een aantal leden gemeente.’ Bekenden of familieleden STEMBUREAULEDEN: hadden we nog maar 35 locaties over. ook wat huiverig. Daarom zijn we op kunnen dan mogelijk rechthebbende WELKOM! Uiteindelijk is het met creatief denken zoek naar extra leden.” worden. Graven waar na twee jaar geen en veel overleg gelukt om op 44 locaties reactie op komt, worden geruimd of te komen. Zo maken we nu bijvoorbeeld Administratie van oude graven krijgen een monumentale status. Wilt u een bijzondere gebruik van een aangrenzend Het is duidelijk: er wordt heel verkiezingsdag meemaken? wijkcentrum of algemene ruimte aan wat bijgehouden gedurende een Puzzel Iedereen vanaf 18 jaar is de achterkant van het zorgcentrum. En mensenleven. Maar ook daarna gaat het Het meest uitdagend vindt Eelke de welkom om van half acht ’s bij het Theresiahuis in Joure wijken we nog door. Zo zijn er in onze gemeente complexe vraagstukken bij mensen ochtends mee te helpen. Ook bijvoorbeeld uit naar De Brug.” ruim 18.000 graven. Bij zo’n 20 procent uit andere landen. “Dan geldt het extra tellers, die vanaf 21.00 van deze − vaak hele oude − graven is de Internationaal Privaat Recht. Dat uur kunnen aanmonsteren, Extra stembureauleden gezocht rechthebbende onbekend. betekent dat wij de regels van het land zijn van harte welkom. Elk lid Naast de locaties zijn ook de moeten volgen. Stel: een Spaanse man krijgt een uitgebreide training stembureauleden een onzekere Omdat de gemeente ook deze trouwt met een Somalische vrouw. en wordt goed voorbereid. factor vanwege corona. Voor een administratie graag op orde heeft, Hoe gaat hun kind dan heten? In het groot deel zijn dit senioren. Willen zij komen er etiketten op de grafstenen, ene land gaat de achternaam van de U kunt zich aanmelden vader voor en in het andere land is er via verkiezingen@ geen sprake van voor- en achternamen, defryskemarren.nl of bellen maar van een namenreeks. En welke naar: 14 05 14 (zonder ‘Die complexe vraagstukken vind nationaliteit krijgt hun kind dan? Dit kengetal). soort vragen zijn voor mij hele leuke ik het meest uitdagend’ puzzels om op te lossen.”

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nlKijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl 11 FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN Wethouder Luciënne Boelsma-Hoekstra (links) en Mirjam Gietema, beleidsmedewerker maatschappelijke ontwikkeling INBURGERING: IEDEREEN DOET MEE Binnenkort verandert het Nederlandse inburgeringstelsel. Onder de nieuwe Wet inburgering zijn gemeenten verantwoordelijk voor het regelen van de inburgering van nieuwkomers. Gemeente De Fryske Marren is nu al goed voorbereid op deze nieuwe taak.

Wie als nieuwkomer Cultuur in Nederland een Het startpunt van de nieuwe Luciënne Boelsma-Hoekstra, wethouder verblijfsvergunning heeft, is werkwijze is de aanpak verplicht om in te burgeren. Brede intake en PIP (Plan ‘Als gemeente stimuleren we Inburgering betekent dat je Inburgering en Participatie). Nederlands leert en meedoet De Fryske Marren doet met nieuwkomers om het maximale in de maatschappij. In het vijf andere gemeenten mee huidige inburgeringstelsel aan een landelijke pilot rond uit het traject te halen’ is de nieuwkomer zelf die aanpak. Hoe werkt het? verantwoordelijk voor het Mirjam: ”Tijdens ‘koffie- en “Vanuit onze regierol ondersteunen we als gemeente onze nieuwkomers om tot een passend regelen en betalen van koekgesprekken’ maken inburgeringstraject te komen. We stimuleren hen om daar het maximale uit te halen. taallessen. Vervolgens moet de we vroegtijdig – in het azc Tijdens het traject kijken we hoe het gaat en stellen we de doelen zo nodig bij. De inburgering nieuwkomer op zoek gaan naar in Balk – informeel kennis heeft zo meer kans van slagen. De inzet van ondersteuners met een nieuwkomersachtergrond werk. “Dit proces pakt niet altijd met individuele personen is erg effectief gebleken. Ons streven is dat nieuwkomers onder de nieuwe Wet inburgering even goed uit”, vertelt Mirjam of gezinnen. Vanuit het op een praktische manier taal leren en hierdoor snel en volwaardig meedoen in

Gietema, beleidsmedewerker sociaal wijkteam is een onze lokale samenleving.” FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN maatschappelijke ontwikkeling projectteam gevormd met bij gemeente De Fryske Marren. drie regievoerders en drie “Er is wel hulp beschikbaar, ondersteuners – die laatsten maar voor nieuwkomers blijft uit de doelgroep zelf. Bij elk PIP Gemeente De Fryske Marren Iedere nieuwkomer blijft het lastig om wegwijs te worden gesprek met nieuwkomers is Daarna volgt een officiële brede richt zich in de aanpak ook op zelf verantwoordelijk voor binnen alle mogelijkheden om zo’n ondersteuner aanwezig. intake op het gemeentehuis. nieuwkomers die hier al langer het halen van zijn of haar hier een leven op te bouwen. De ondersteuners fungeren “Samen spreken we af hoe zijn, maar extra ondersteuning inburgeringsdoelen. “Een Dat maakt het ingewikkeld niet alleen als tolk, maar iemand de taal gaat leren en op nodig hebben. “Ons doel is dat goede intake en verdere om zelfstandig taalonderwijs, kennen ook de cultuur. Ze zijn welk niveau, en welke stappen ze zelfredzaam worden. Mét ondersteuning helpt daarbij”, een participatietraject, stages, een onmisbare brug tussen de iemand gaat zetten richting steun van hun eigen netwerk zegt Mirjam. “Een goede vrijwilligerswerk of betaald gemeente en nieuwkomers.” participatie”, vertelt Mirjam. van familie, vrienden en buren.” start is het halve werk. We werk te vinden, dat past bij wat Zodra nieuwkomers een woning hebben een sterk netwerk van iemand wil en kan.” binnen de gemeente krijgen, “Deze afspraken leggen we Nog beter partners. Vooral moeten we vinden er opnieuw informele vast in het PIP: een persoonlijk De nieuwe Wet inburgering de verbinding met werkgevers Regie voor de gemeente gesprekken plaats. ondersteuningsplan, gericht op zou op 1 juli 2021 ingaan, maar versterken om taalstages, stage- De grootste verandering welzijn, taal en meedoen. De krijgt een half jaar uitstel. en werkplekken te realiseren. onder de nieuwe wet is dat regievoerders en ondersteuners Mirjam: “Als gemeente zijn we We hopen dat mensen zich gemeenten de regie krijgen. hebben korte lijnen met een teleurgesteld over het uitstel. thuis gaan voelen in onze Ze houden toezicht op de ‘Een goede netwerk van ketenpartners, Aan de andere kant geeft het gemeente. Wees wederzijds inburgering en betalen de waaronder Vluchtelingenwerk, ons de kans om met input van nieuwsgierig naar elkaar − laat kosten. Daarnaast organiseren start is het De Kear en partijen als alle betrokkenen, waaronder jezelf ook zien. Waar we ook ze betere aansluiting met werk Wurkjouwer en Pastiel. Ze nieuwkomers, het proces en de vandaan komen; we kunnen en samenleving. Gemeente De halve werk’ kunnen snel schakelen met de inhoud van onze aanpak veel van elkaar leren!” Fryske Marren bereidt zich hier juiste organisatie.” te verbeteren.” al langere tijd op voor. Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren 12 DECEMBER 2020 DUURZAAM WONEN MET TÛK WENJEN Tûk Wenjen is in De Fryske Marren een begrip. In de ongeveer zeven jaar dat dit energiebesparingsproject van de gemeente bestaat, hebben al vele honderden inwoners het benut om hun woning te verduurzamen. Om het mensen op dat gebied nog makkelijker te maken, heeft Tûk Wenjen er vier nieuwe producten bijgekregen.

“Heb je besloten om je woning energiezuiniger te maken, doe het dan meteen goed”, zegt Johan Lukkes, projectleider van Tûk Wenjen. “Ga niet zomaar van start, maar stel altijd eerst een doordacht plan van aanpak op. Je wilt er bijvoorbeeld niet achter komen dat je je dak moet laten isoleren, nádat je er zonnepanelen op hebt laten leggen.”

Maar hoe kom je aan zulke informatie? Dat gaat makkelijk en voordelig via Tûk Wenjen. Met dit project kun je subsidie krijgen van de gemeente voor verschillende soorten adviesgesprekken voor het besparen van energie. Na zo’n gesprek ben je tot niets verplicht. En wil je maatregelen laten uitvoeren, dan kun je zelf kiezen door wie je dat laat doen. Kies je voor een ‘tûk bedrijf’ − een bedrijf dat een selectieprocedure van Tûk Wenjen heeft doorlopen − dan weet je dat het voldoet aan de kwaliteitseisen van de gemeente. Advies op maat Een van de producten van Tûk Wenjen Martijn en Vivian, die met hun drie dochters in wonen. is het basis energieadviesgesprek. Dit is een energieadvies op maat waaruit blijkt wat je kunt doen om dat kost en welke subsidie- en Vanwege het coronavirus zijn fysieke je woning te verduurzamen, hoeveel financieringsmogelijkheden daarvoor bijeenkomsten al een tijd niet mogelijk, zijn. Het gesprek kun je aanvragen - Johan - maar afgelopen 30 november is de bij een van de deelnemende ‘Stel altijd eerst eerste digitale informatieavond van Tûk adviesbureaus. Ook is subsidie mogelijk Wenjen gehouden. In het nieuwe jaar voor een gasloos en energieneutraal een plan van volgen waarschijnlijk meer. Daarnaast adviesgesprek. Hiermee krijg je inzicht in vinden in 2021 twee à drie (eventueel de maatregelen en kosten die nodig zijn aanpak op’ digitale) thema-avonden plaats, over om je huis energieneutraal en gasloos onderwerpen als isolatie en het te maken. ‘Energieneutraal’ betekent duurzaam opwekken van energie. dat de energie die je gebruikt in balans is met de energie die je zelf opwekt. jaar zo’n zes ‘groene startavonden’ ‘Tûke bewenners’ Dit adviesgesprek is aan te vragen bij gehouden. Tijdens deze bijeenkomsten Bij de informatieavonden zijn elke keer Energie Inspectie . In aanvulling krijgen aanwezigen informatie over het ‘tûke bewenners’, oftewel ambassadeurs op deze twee adviesgesprekken heeft project en over wat ze kunnen doen van Tûk Wenjen betrokken. Deze Tûk Wenjen nu vier nieuwe diensten om hun woning energiezuiniger te inwoners van De Fryske Marren vertellen (zie kader), waarmee je gericht hulp kunt maken. Johan: “Wij voorzien daarmee over hun ervaringen met het project en krijgen bij het verduurzamen van duidelijk in een behoefte, want die inspireren anderen om ook hun woning je woning. avonden zijn steeds goed bezocht. te verduurzamen. Twee van deze ‘tûke We zijn bijvoorbeeld al vijf keer in Sint bewenners’ zijn Martijn en Vivian, die Informatie- en thema-avonden Nicolaasga geweest en elke keer was de met hun drie dochters in Rotsterhaule Sinds Tûk Wenjen bestaat, zijn ieder zaal gevuld.” wonen. Vijf jaar geleden startten zij via Johan Lukkes, projectleider Tûk Wenjen

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nlKijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl 13 DUURZAAM WONEN MET TÛK WENJEN FOTO: FOTONANTKO Nieuwe diensten Tûk Wenjen

ISOLATIEONDERZOEK Door een woning goed te isoleren kun je veel energie besparen. Bovendien brengt het meer comfort in huis. Tijdens een isolatieonderzoek bekijkt een adviseur samen met u hoe het ervoor staat met de isolatie in uw woning. Mogelijk worden gaten in de muren en het dak gemaakt om de dikte van de isolatie te kunnen vaststellen. Er wordt geen uitgebreid rapport opgesteld. Afhankelijk van het type woning duurt het onderzoek 45 à 60 minuten. Kosten Dit isolatieonderzoek kost normaal gesproken € 75,-. Via tukwenjen.nl kunt u een kortingsvoucher* aanvragen die u kunt inleveren bij een bedrijf dat deelneemt aan Tûk Wenjen. Zo kost het onderzoek slechts € 40,-.

THERMOGRAFISCHE QUICKSCAN Ook een thermografische quickscan laat zien hoe goed of slecht een woning geïsoleerd is. De adviseur loopt samen met u een rondje om uw woning en brengt met een thermografische camera eventueel onnodig energieverlies in beeld. U kunt meteen meekijken en krijgt uitleg over de lekken en de te nemen maatregelen. Er wordt geen uitgebreid rapport opgesteld. De scan duurt 30 à 45 minuten. Kosten Deze thermografische quickscan kost normaal gesproken € 60,-. Via tukwenjen.nl kunt u een kortingsvoucher* aanvragen die u kunt inleveren bij een bedrijf dat deelneemt aan Tûk Wenjen. Zo kost de scan slechts € 25,-.

CV-CHECK Is een cv-installatie van een woning slecht afgesteld, dan kan dat leiden tot wel 10% meer gasverbruik. Met behulp van een infraroodcamera controleert een adviseur of uw cv-installatie goed is ingeregeld. Als blijkt dat dit niet het geval is, kan een installatiebedrijf dat alsnog voor u doen (dit laatste maakt geen deel uit van de cv-check). Afhankelijk van het type woning duurt de check 30 à 45 minuten. Kosten FOTO: FOTONANTKO Deze cv-check kost normaal gesproken € 50,-. Via tukwenjen.nl kunt u een kortingsvoucher* aanvragen die u kunt inleveren bij een bedrijf dat deelneemt aan Tûk Wenjen. Zo kost de check slechts € 15,-. - Vivian - BINNENKLIMAATONDERZOEK ‘Iedereen kan wel íéts doen voor Veel woningen hebben een slecht binnenklimaat: een te hoog percentage CO2, een te hoog vochtgehalte of juist te droog. Dit is niet een duurzamere samenleving’ goed voor de gezondheid. Bij de balie van het gemeentehuis kunt u een luchtkwaliteitsmeter halen die u maximaal twee weken gratis kunt gebruiken. Via een app kunt u de resultaten van de meter bekijken en met Tûk Wenjen met het energieneutraal verantwoordelijkheid om deze een adviseur delen, als u dat wilt. De adviseur analyseert dan de gegevens maken van hun oude woonboerderij. planeet zo gezond mogelijk door te en geeft u telefonisch of per e-mail adviezen over hoe u de kwaliteit van de geven aan de volgende generaties.” lucht kunt verbeteren. Vivian: “Tot nu toe zijn wij vooral bezig geweest met isoleren. We zijn Ook ambassadeur worden Kosten begonnen met het dak en de vloer van Tûk Wenjen? Daar zijn wij blij Het overleg met de adviseur kost normaal gesproken € 35,-. Via en nu plaatsen we extra isolerend mee! U kunt u hiervoor aanmelden tukwenjen.nl kunt u een kortingsvoucher* aanvragen die u kunt inleveren glas in de kozijnen. Het is natuurlijk via het e-mailadres bij een adviesbureau dat deelneemt aan Tûk Wenjen. Zo is het overleg voor mooi als wij zo kosten kunnen [email protected]. u helemaal gratis. besparen en onze woning een beter energielabel kunnen geven. Maar we Meer weten *De voucherregeling is nog onder voorbehoud en volgt naar doen het zeker ook om bij te dragen over Tûk Wenjen? waarschijnlijkheid in het nieuwe jaar. Via tukwenjen.nl kunt u daarover aan een duurzamere samenleving. Ga naar tukwenjen.nl. op de hoogte blijven. We hebben met z’n allen de Of scan de QR-code Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren 14 DECEMBER 2020 Vrijwilligerswerk? DAT DOE(T) JE GOED!

Maandag 7 december was het Nationale Vrijwilligersdag. Ook in De Fryske Marren zijn er vele inwoners die zich als vrijwilliger actief inzetten voor een ander. De gemeente waardeert hun inzet enorm!

Allan (31) komt uit Oeganda. molenaarswerk op vrijwillige Hij is ruim een jaar in basis doet, maakt voor Allan Nederland en woont in geen verschil. “Dit werk maakt het asielzoekerscentrum in me blij en trots, ook al krijg ik Balk. Van oorsprong is hij er geen geld voor. Het geeft me IT-specialist. Sinds augustus het gevoel dat ik iets bijdraag doet hij elke zaterdagmorgen aan de gemeenschap en vrijwilligerswerk bij korenmolen waarde heb.” De Kaai in Sloten. Samen met De Kear-buurtwerker en Meedoen gediplomeerd molenaar Tanja Dat herkent Petra Peduzzie Kombrink zorgt hij ervoor dat (61). Petra is wekelijks actief de molen draait en meel maalt. als vrijwillige Regelhulp van De meelproducten worden in Sociaal Werk De Kear. “Mijn een winkeltje verkocht. Allan werk als Regelhulp varieert van vindt het werk bij de molen zo het assisteren bij het invullen mooi dat hij er zijn beroep van van formulieren tot hulp bij wil maken. “De opleiding tot het aanvragen van uitkeringen. molenaar is wel een uitdaging”, Veel van mijn cliënten zijn geeft hij toe. “Veel termen zijn nieuwkomers. Voor hen is al dat alleen in het Nederlands. Maar papierwerk in het Nederlands ik ben vastbesloten en gelukkig best ingewikkeld.” Petra werkte leer ik snel!” vroeger in de bibliotheek en werd later zelfstandig fotograaf. Blij en trots Na een ongelukkige val kwam Het vrijwilligerswerk bij de ze in een rolstoel terecht. “Ik molen verbreedt Allans wereld, ben een sociaal dier en wilde vindt hij. “Het is fijn om actief niet achter de geraniums bezig te zijn en ik leer zo nieuwe terechtkomen. Door dit werk mensen kennen.” Dat hij het voel ik me niet meer ‘die mevrouw in die rolstoel’; ik doe mee in de maatschappij.” Voldoening Ook nu, in coronatijd, gaat Petra door met haar vrijwilligerswerk. “Gezien mijn eigen kwetsbare gezondheid heb ik een tijdje vanuit huis gewerkt – lang leve FaceTime en WhatsApp – en nu werk ik vanuit het gemeentehuis, met FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN een spatscherm ertussen.” Tanja Kombrink en Allan bij de korenmolen De Kaai in Sloten. Vanaf januari werkt Petra in de bibliotheek. Vrijwilligerswerk van inwoners zijn van harte is een aanrader, vindt ze. “Het welkom! In ieder geval blijven

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN geeft zoveel voldoening. Vaak ‘Ik draag iets bij aan de we vrijwilligers praktisch zeggen mensen tegen me dat ondersteunen. Bijvoorbeeld ze het fijn vinden dat ik dit gemeenschap’ via de site vipdefryskemarren. doe. Ik herinner me iemand die nl, een samenwerking met totaal niet meer wist hoe hij Groeneveld. “Vrijwilligers vind moment niet vanzelfsprekend. welzijnsorganisatie De Kear. verder moest en door mijn hulp je overal. Denk aan sportclubs, De dingen die mensen op Hier vind je onder meer weer zelfstandig door kon. Het zorgcentra, ziekenhuizen, vrijwillige basis voor elkaar vrijwilligersvacatures en gratis geeft me een gevoel van trots.” buurthuizen, bibliotheken, doen, maken nu het verschil.” e-learning voor vrijwilligers.” dorpsbelangenverenigingen en Irona nodigt nadrukkelijk ook Onschatbare waarde theaters. En ze zijn onmisbaar. Op 7 december was het jongeren uit om een kijkje te Petra en Allan zijn twee van Als vrijwilligers vandaag zouden Nationale Vrijwilligersdag. nemen op de site. “Als je wat de vele vrijwilligers die in stoppen met hun werk stort Gemeente De Fryske Marren doet voor een ander verrijk gemeente De Fryske Marren onze samenleving in elkaar. Bij zegt oprecht ‘dank je wel’ je jezelf. Probeer het gewoon actief zijn. “Het werk van wijze van spreken dan.” Juist in tegen alle vrijwilligers. Irona: eens, je krijgt er zoveel al deze vrijwilligers is van coronatijd is vrijwilligerswerk “We zoeken nog een passende voor terug!” onschatbare waarde”, zo belangrijker dan ooit, meent manier om onze waardering

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN zegt wethouder Welzijn Irona Irona. “Sociaal contact is op dit concreet te uiten. Ideeën >> vipdefryskemarren.nl

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nlKijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl 15

WIL JIJ OOK MEER LEREN?

Gelukkig is er voor iedereen een kans om meer te leren. Je wordt daardoor zelfstandiger. Zo kun je makkelijker meedoen. Thuis of op je werk. In de Digi-Taalhuizen in Joure, Balk en Lemmer Van links naar rechts: Henrieke Hofsteenge (directeur De Kear) Luciënne Boelsma (wethouder De Fryske Marren) en is er voor iedereen de Rixt Heegsma (directeur Bibliotheken Mar en Fean) mogelijkheid om gratis meer te leren. Meld je aan, of help iemand Onze samenleving is sterker met aanmelden! als iedereen kan meedoen LEZEN SCHRIJVEN - post en e-mails lezen - een brief of gedicht Formulieren invullen… - voorlezen schrijven - de Jouster krant lezen - een lastig formulier invullen Je zorgverzekering goed begrijpen… - een agenda bijhouden Een gesprek met de huisarts houden…

Het Donorregister invullen… REKENEN SPREKEN De coronaregels goed begrijpen… - rekenen met geld - een gesprek bij de - wegen bij het koken huisarts - medicijnen op de juiste manier - vragen durven stellen Campagne ‘Gezondheid is ook taal’ gebruiken - een belangrijke afspraak maken In De Fryske Marren is in september voor inwoners die graag meer willen de campagne ‘Gezondheid is ook leren; de waslijn verplaatste zich van COMPUTEREN GELDZAKEN Taal’ gestart. De afgelopen weken basisschool naar dorpshuis tot de EN JE EIGEN gingen vertegenwoordigers uit het wachtkamer van de huisarts. - e-mailen ADMINISTRATIE campagneteam met een goed gevulde - inloggen met je DigiD wasmand met informatie (toolkit) op Medewerkers van Sociaal Werk De Kear - de computer of tablet leren - verzekeringen lezen bezoek bij verschillende professionals in en de Bibliotheek hebben een training gebruiken - je geld slim gebruiken de gezondheidszorg. ‘herkennen en doorverwijzen’ gevolgd en - online betalen - je zorgverzekering goed begrijpen weten nu hoe ze iemand kunnen helpen. Ook is er een brievenwasserette in de Bibliotheek. Organisaties kunnen hier Meedoen om van De Fryske Marren ELKAAR GEZONDHEID hun ingewikkelde brieven inleveren. een geletterde gemeente te maken? ONTMOETEN - Corona: de regels begrijpen Deze worden daarna door de wasserette Dat kan. Je kunt dit laten weten door een -contact maken - medicijnen bestellen gehaald en komen er voor iedereen weer e-mail te sturen naar: j.vandermeulen@ - videobellen - informatie of folders van de huisarts leesbaar uit. sociaalwerkdekear.nl We kunnen je dan - zorgen voor elkaar - leren over de Donorwet een gratis Toolkit bezorgen. Op verschillende plekken in de gemeente zijn waslijnen opgehangen met informatie OP ZOEK NAAR DE TAAL EN WERK OF EEN SCHOOL OPLEIDING VAN JE KIND

- aan je talent en eigen doelen werken - helpen op school Tanja Kombrink en Allan bij de korenmolen De Kaai in Sloten. Het verhaal van - een brief en cv schrijven - oudergesprekken - gesprekken oefenen en handige tips - tips voor thuis over taal en Jeen Hofstra gezondheid Friese Jeen kreeg bijles op school. Als klasgenoten vroegen waarom dat was, zei de leraar: ‘Jeen is een beetje dom.’ Nu, jaren later, heeft Jeen taallessen Hoe werkt het? gevolgd en is hij Taalambassadeur. Je meldt je aan. Daarna word je gebeld en dan kijken we samen wat jij wilt leren. “Op school begonnen de eerste problemen met Leren kan alleen of in een groepje. lezen en schrijven. Als de andere kinderen vroegen waarom ik bijles kreeg, zei Leren is gratis. de leraar dat ik een beetje dom was. Ik werd gepest en niet zo’n beetje ook. Ik verzon vaak smoesjes. Zo kwam ik toch nog goed voor de dag. Maar ik leerde Aanmelden: ook wel veel. Omdat ik geen ondertiteling op de tv kon lezen, heb ik behoorlijk Ga naar de Bibliotheek in Joure, Lemmer goed Engels en Duits geleerd. Uiteindelijk is het allemaal goed gekomen. Ik wil of Balk of bel: 0513 – 412 086 mijn hart volgen en in de uitvaartbranche werken. Ook daar is het een handicap (Bibliotheek Joure). als je niet kan lezen en schrijven. Ik ging daarom op les bij het DigiTaalhuis. Ik Je kunt vragen naar Betty Wiersma. lees al een stuk beter nu, kan appjes lezen en beantwoorden en boodschappen briefjes maken. Nu wil ik ook nog beter leren schrijven.”