ISSN 1896-897X

WOJEWÓDZKIE CENTRUM ONKOLOGII W GDA ŃSKU

NOWOTWORY ZŁO ŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008 ROKU

Monika Nowaczyk, Ewa Solska, Eneasz Reca

POMORSKI REJESTR NOWOTWORÓW PRZY WOJEWÓDZKIM CENTRUM ONKOLOGII W GDA ŃSKU

Strona 1

REGIONAL ONCOLOGY CENTRE IN GDANSK

CANCER IN REGION IN 2008

POMERANIAN REGISTRY AT REGIONAL ONCOLOGY CENTRE IN GDANSK

NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2007R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Pomorski Rejestr Nowotworów pod kierownictwem lek. med. Joanny Wójcik-Tomaszewskiej przy Wojewódzkim Centrum Onkologii w Gda ńsku Dyrektor: lek. med. Ewa Solska

Zespół: Lek.med. Joanna Wójcik-Tomaszewska [email protected] Eneasz Reca [email protected] Jolanta Zdu ńczyk [email protected] Iwona Giedroy ć-Mazur [email protected] Małgorzata Meina [email protected]

ISSN 1896-897X

Publikacja wydana w ramach zadania „Rejestracja nowotworów zło śliwych” Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych

Gda ńsk 2010 Pomeranian Registry in Gdansk at Regional Oncology Centre in Gdansk

Director: Ewa Solska, MD

Team of specialists:

Joanna Wojcik-Tomaszewska, MD Eneasz Reca Jolanta Zdu ńczyk Iwona Giedroyc-Mazur Małgorzata Meina

This publication has been completed within the “Malignant Cancer Register” project by the National Programme for Battle Against Cancer.

Gda ńsk 2010

NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2007R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Podzi ękowania Dzi ękujemy wszystkim osobom i instytucjom, które przyczyniły si ę do poprawy jako ści danych gromadzonych w Pomorskim Rejestrze Nowotworów. Tegoroczny biuletyn powstał dzi ęki tym wszystkim, którzy rzetelnie i na bie żą co wypełniali i przesyłali Karty Zgłoszenia Nowotworu Zło śliwego. Dzi ękujemy za współprac ę i szczególne zaanga żowanie Pomorskiemu Oddziałowi NFZ, Hospicjom oraz Urz ędom Stanu Cywilnego.

NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

SPIS TRE ŚCI – LIST OF CONTENTS

Rozdział I WERSJA POLSKA Chapter I POLISH VERSION ...... 7 1. Słowo wst ępne ...... 8 2. Streszczenie ...... 8 3. Pomorski Rejestr Nowotworów w Gda ńsku ...... 9 4. Materiał i metody statystyczne ...... 10 5. Stan zdrowia populacji województwa pomorskiego ...... 12 5.1 Opis populacji ...... 12 5.2 Zachorowania na nowotwory zło śliwe w 2008 roku ...... 13 5.3 Zgony chorych na nowotwory zło śliwe w 2008r ...... 18 5.4 Omówienie ...... 22 6. Poszczególne sytuacje kliniczne ...... 29 6.1 Nowotwory zło śliwe oskrzela i płuca (C34) ...... 29 6.2 Nowotwory zło śliwe piersi (C50) ...... 33 6.3 Nowotwory zło śliwe gruczołu krokowego (C61) ...... 36 6.4 Nowotwory zło śliwe jelita grubego (C18-C21) ...... 39

Rozdział II WERSJA ANGIELSKA Chapter II ENGLISH VERSION ...... 43 1. Introduction ...... 44 2. Abstract ...... 44 3. Regional Cancer Registry in Gdansk ...... 45 4. Research material and statistical methods ...... 46 5. Health condition of Pomerania ...... 47 5.1 Population characteristics ...... 47 5.2 Malignant cancer incidence rates in 2008 ...... 47 5.3 Malignant cancer mortality rates in 2008 ...... 48 5.4 Exposition ...... 49 6. Specific clinical situations ...... 50 6.1 Malignant neoplasm of bronchus and lung (C34) ...... 50 6.2 Malignant breast cancer (C50) ...... 51 6.3 Malignant prostate cancer (C61) ...... 51 6.4 Malignant colorectal cancer (C18-C21) ...... 52

Rozdział III Tabele i Wykresy - Chapter III TABLES & ILLUSTRATIONS ...... 55 7. Tabele i wykresy ...... 55 Lista tabel ...... 73 Spis rysunków ...... 76

Strona 6 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rozdział I

WERSJA POLSKA

Chapter I

POLISH VERSION

Strona 7 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

1. Słowo wst ępne

Biuletyn „NOWOTWORY ZŁO ŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008 ROKU” przedstawia najwa żniejsze dane dotycz ące zachorowa ń i zgonów na nowotwory zło śliwe w województwie pomorskim z uwzgl ędnieniem wieku, płci i powiatów. Szczegółowej analizie poddano najcz ęś ciej wyst ępuj ące nowotwory.

Obecny biuletyn Pomorskiego Rejestru Nowotworów jest siódmym opracowaniem naszych danych. Jest on adresowany do władz województwa pomorskiego oraz wszystkich osób zainteresowanych problemem chorób nowotworowych w Pomorskiem.

Ewa Solska 2. Streszczenie W województwie pomorskim w 2008 roku odnotowano 7785 nowych zachorowa ń na nowotwory zło śliwe oraz 5378 zgony u osób z rozpoznaniem choroby nowotworowej. Powy ższe dane pozwalaj ą oceni ć stan zdrowia naszego społecze ństwa na tle innych województw. W dalszym ci ągu w województwie pomorskim standaryzowane współczynniki zachorowalno ści i umieralno ści na nowotwory zło śliwe są jednymi z najwy ższych w Polsce. Standaryzowany współczynnik zachorowalno ści na nowotwory zło śliwe u m ęż czyzn wyniósł 274,9 (czwarte miejsce w Polsce) i u kobiet 202,9 (pi ąte miejsce) na 100 tys. mieszka ńców z uwzgl ędnieniem struktury wieku. Nadal najcz ęstszym rozpoznaniem u m ęż czyzn s ą nowotwory zło śliwe płuc, które u kobiet wyst ępuj ą na drugim miejscu po najcz ęś ciej rozpoznawanych nowotworach zło śliwych piersi. W nast ępnej kolejno ści powa żne zagro żenie stanowi ą nowotwory jelita grubego Według standaryzowanych współczynników umieralno ści na nowotwory zło śliwe województwo pomorskie w 2008 roku znajduje si ę na 7 miejscu wśród m ęż czyzn 195,3 i na 3 miejscu w śród kobiet 115,4. W roku 2007 województwo pomorskie było drugim województwem, w którym odnotowywano najwi ęcej zgonów dla obu płci. Po raz pierwszy najcz ęstsz ą przyczyn ą zgonów u kobiet s ą nowotwory zło śliwe płuc.

Aby wyci ąga ć wła ściwe wnioski, najistotniejsza jest kompletno ść rejestracji. Bez regularnego, rzetelnego zgłaszania nowych rozpozna ń i zgonów wyci ągni ęte hipotezy mog ą by ć myl ące. Jedynie zrozumienie tego problemu przez wszystkich lekarzy mo że da ć efekty w postaci jasnego obrazu zdrowia społecze ństwa.

Strona 8 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Poni ższe opracowanie zawiera dane epidemiologiczne województwa pomorskiego z 2008 roku. Przedstawiono stan zdrowia Pomorzan na tle innych województw. Omówiono struktur ę zachorowa ń i zgonów dla m ęż czyzn i kobiet z uwzgl ędnieniem powiatów. Przedstawiono szczegółowo najcz ęś ciej wyst ępuj ące nowotwory.

3. Pomorski Rejestr Nowotworów w Gda ńsku

Pomorski Rejestr Nowotworów działa przy Wojewódzkim Centrum Onkologicznym w Gda ńsku powstałym po przekształceniu Wojewódzkiej Przychodni Onkologicznej w Gda ńsku. Do 1999 roku rejestr zbierał dane z województwa gda ńskiego, słupskiego i elbl ąskiego, a po nowym podziale administracyjnym analizuje dane z terenu obejmuj ącego województwo pomorskie. W Polsce działa 16 rejestrów nowotworów, głównie w miastach wojewódzkich. Do głównych zada ń Pomorskiego Rejestru Nowotworów nale ży zbieranie danych o ka żdym podejrzeniu choroby nowotworowej, nowo rozpoznanych przypadkach tej choroby, oraz analiza danych o przebiegu leczenia pacjentów i zgonach z powodu choroby nowotworowej. W ramach struktur WCO obok Pomorskiego Rejestru Nowotworów działa Centrum Profilaktyki Onkologicznej i Promocji Zdrowia, którego zadaniem jest obj ęcie społecze ństwa województwa pomorskiego badaniami profilaktycznymi i edukacj ą o mo żliwo ściach zapobiegania i wczesnego rozpoznania chorób nowotworowych. Wojewódzkie Centrum Onkologii od lat współpracuje w tym zakresie z Polsk ą Uni ą Onkologii, Ministerstwem Zdrowia, Urz ędem Marszałkowskim i Urz ędem Miasta Gda ńska. Zadaniem rejestru nowotworów zło śliwych jest umo żliwienie planowania i przeprowadzenia skutecznej walki z zagro żeniem jakim s ą nowotwory zło śliwe. Działania w zakresie pokonywania chorób nowotworowych obejmuj ą pierwotn ą i wtórn ą profilaktyk ę, diagnostyk ę, leczenie, rehabilitacj ę po leczeniu onkologicznym oraz opiek ę hospicyjn ą nad chorymi z nowotworami zło śliwymi. Rejestry nowotworów zło śliwych gromadz ąc dane o zachorowaniach oraz zgonach na nowotwory zło śliwe w okre ślonej populacji wpływaj ą na polityk ę zdrowotn ą w danym regionie. Celem poprawy jako ści danych Pomorskiego Rejestru Nowotworów istnieje konieczno ść rozszerzenia współpracy z Zakładami Anatomii Patologicznej z terenu województwa pomorskiego. Pomorski Rejestr Nowotworów realizuje swoje zadania poprzez: - regularne i bie żą ce gromadzenie danych o zachorowaniach i zgonach na nowotwory złośliwe w populacji województwa pomorskiego, - przetwarzanie danych okre ślaj ąc potrzeby onkologiczne naszego regionu, poprzez wyznaczanie terenów o najwi ększym zagro żeniu chorobami nowotworowymi co umo żliwia wykrycie i eliminacj ę czynników rakotwórczych, - przetwarzanie danych o zachorowaniach i zgonach na nowotwory zło śliwe, co umo żliwia zaplanowanie pierwotnej i wtórnej profilaktyki w województwie pomorskim,

Strona 9 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

- Pomorski Rejestr Nowotworów umo żliwia tak że realizacj ę projektów i prac naukowych dotycz ących chorób nowotworowych poprzez dostarczanie danych o zachorowaniach i zgonach na nowotwory zło śliwe z zachowaniem ustawy o ochronie danych osobowych. Zbiory roczne wojewódzkiego rejestru po skompletowaniu wszystkich danych s ą przesyłane do Krajowego Rejestru Nowotworów przy Centrum Onkologii w Warszawie, gdzie s ą ł ączone i analizowane z danymi z pozostałych rejestrów w Polsce.

4. Materiał i metody statystyczne

Wojewódzkie Centrum Onkologii w Gda ńsku w oparciu o swoj ą działalno ść statutow ą prowadzi Pomorski Rejestr Nowotworów, który obowi ązany jest gromadzi ć dane statystyczne o nowotworach w województwie pomorskim.

Podstawowym przepisem, który nakazuje gromadzi ć te dane jest ustawa z dnia 29 czerwca 1995r „o statystyce publicznej”(Dz. U. Nr 88, poz 439 z pó źn. zm.)oraz coroczne rozporz ądzenia Prezesa Rady Ministrów okre ślaj ące obowi ązuj ące wzory formularzy sprawozdawczych (Dz.U.z 2007r. Nr114, poz.779).

Przepisy te wprowadzaj ą Kart ę Zgłoszenia Nowotworu Zło śliwego (wzór aktualnie obowi ązuj ącej KZNZ nosi symbol MZ/N-1a) wraz z instrukcj ą, z której wynika, że zgłoszeniu podlegaj ą choroby nowotworowe oznaczone w X rewizji Mi ędzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych z 1994 roku numerami C00-C97 oraz D00- D09.

Ustawa nakłada na wszystkie jednostki słu żby zdrowia (publiczne, niepubliczne, gabinety i praktyki prywatne) obowi ązek zgłaszania co miesi ąc (do 15 dnia ka żdego miesi ąca) do Wojewódzkiego Rejestru Nowotworów wszystkich przypadków rozpoznania b ądź podejrzenia nowotworu zło śliwego. Do Pomorskiego Rejestru Nowotworów karty zgłoszenia nowotworu przysyła co miesi ąc ponad sto jednostek słu żby zdrowia.

Dane z rejestru s ą opracowywane i przesyłane w zbiorach rocznych do Krajowego Rejestru Nowotworów działaj ącego w Zakładzie Epidemiologii i Prewencji Nowotworów przy Centrum Onkologii – Instytucie im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie do 30 czerwca ka żdego roku, gdzie s ą weryfikowane i łączone w ogólnopolski raport roczny. Pomorski Rejestr Nowotworów prowadzi tak że analizy zagro żenia nowotworami zło śliwymi celem ustalenia polityki zdrowotnej naszego województwa.

Do Rejestrów Nowotworów cz ęsto przesyłane s ą informacje dotycz ące rozpozna ń postawionych we wcze śniejszych latach, przez co dane publikowane przez rejestry s ą uaktualniane i mog ą ró żni ć si ę od tych publikowanych w Biuletynie Krajowego Rejestru, poniewa ż nie ulegaj ą one tam wstecznemu uzupełnieniu.

Strona 10 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Dane dotycz ące zgonów są gromadzone na podstawie informacji spływaj ących z jednostek słu żby zdrowia, szczególnie hospicjów oraz z niektórych USC. W przypadku Pomorskiego Rejestru Nowotworów dane o zgonach s ą uzyskiwane tak że bezpo średnio z kart historii chorób

Metody statystyczne

W powy ższym opracowaniu zastosowano nast ępuj ące wska źniki statystyczne:

Liczba bezwzgl ędna jest to całkowita ilo ść przypadków zachorowa ń lub zgonów z powodu danej jednostki chorobowej w okre ślonej populacji w wyznaczonym przedziale czasu (np. 2008 rok).

Surowy współczynnik zachorowalno ści (umieralno ści) okre śla liczb ę zachorowa ń (zgonów) na 100 000 osób z danej populacji bez uwzgl ędnienia żadnej cechy charakterystycznej. Współczynnik surowy nie uwzgl ędnia w przypadku chorób nowotworowych wieku, co jest bardzo istotne gdy ż nowotwory zło śliwe w ponad 50% przypadków wyst ępuj ą po 65 roku życia. A wi ęc znacznie cz ęś ciej wyst ępuj ą w śród osób starszych ni ż w w śród osób młodszych. W populacjach, w których jest wi ęcej starszych ludzi, w krajach wysoko cywilizowanych czy w regionach, gdzie wyst ępuje migracja młodych ludzi, nowotwory b ędą wyst ępowały cz ęś ciej na 100 000 osób. Nie oznacza to, że w tych populacjach jest wi ększe zagro żenie zachorowania na nowotwory zło śliwe, tylko że jest wi ęcej osób starszych. Aby móc porównywa ć mi ędzy sob ą poszczególne populacje wprowadzono standaryzacj ę według wieku.

Standaryzowany współczynnik zachorowalno ści (umieralno ści) według wieku uwzgl ędnia struktur ę wieku danej populacji i okre śla ile zachorowa ń (zgonów) wyst ąpiło by w danej populacji, gdyby jej struktura była taka sama jak „standardowa populacja świata”.

Strona 11 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

5. Stan zdrowia populacji województwa pomorskiego 5.1 Opis populacji

Województwo pomorskie zajmuje powierzchni ę ponad 18 tysi ęcy kilometrów kwadratowych co stanowi około 6% powierzchni Polski.

Stan ludno ści województwa pomorskiego w 2008 roku wyniósł 2211310 osób. Liczba mieszka ńców w województwie pomorskim wzrosła o 0,018% w ci ągu jednego roku. Najwi ększymi skupiskami miejskimi ludno ści w kolejno ści są Gda ńsk, , , , Słupsk, Chojnice, Ko ścierzyna oraz Wejherowo.

Tabela 5-1. Liczebno ść populacji w województwie pomorskim w 2008r. Population in Pomerania in 2008. /County Ogółem/All Męż czy źni/Males Kobiety/Females bytowski 76550 37958 38592 chojnicki 93077 45759 47318 człuchowski 57359 28029 29330 gda ński 89367 44028 45339 kartuski 112792 56351 56441 ko ścierski 67949 33850 34099 kwidzy ński 81451 40322 41129 lęborski 64061 31355 32706 malborski 63021 30505 32516 nowodworski 35740 17605 18135 pucki 76026 37706 38320 słupski 93588 46525 47063 starogardzki 123271 60591 62680 tczewski 113230 55208 58022 wejherowski 186452 92172 94280 sztumski 42133 20784 21349 m.Gda ńsk 450785 213499 237286 m.Gdynia 248955 118539 130416 m.Słupsk 96983 45805 51178 m.Sopot 38520 17781 20739 Pomorskie 2211310 1074372 1136938

Strona 12 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Nowotwory zło śliwe stanowi ą drug ą po chorobach układu sercowo-naczyniowego przyczyn ę zgonów w Polsce. Około 1/4 zgonów u m ęż czyzn i kobiet jest spowodowana chorob ą nowotworow ą. Ilo ść nowych zachorowa ń ka żdego roku i wysoka umieralno ści z powodu nowotworów zło śliwych w stosunku do innych krajów Unii Europejskiej stanowi powa żne wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej w Polsce.

Rysunek 5-1. Ludno ść w województwie pomorskim w podziale na powiaty i płe ć. Population in Pomerania in 2008 by county and sex. Ludno ść Populatio

5.2 Zachorowania na nowotwory zło śliwe w 2008 roku

W 2008 roku w województwie pomorskim odnotowano 4066 nowych zachorowa ń w śród męż czyzn oraz 3719 u kobiet , ł ącznie 7785 co według bezwzgl ędnej liczby zachorowa ń stanowi 7 miejsce w śród województw w Polsce (patrz Tabela 5-2).

Liczby podane w nawiasach przedstawiaj ą dane Pomorskiego Rejestru Nowotworów, co wynika z ci ągłej weryfikacji i aktualizacji informacji w rejestrze pomorskim. Tu ż przed publikacj ą niniejszego biuletynu liczba zachorowa ń osi ągn ęła warto ść 8 405 osób.

Strona 13 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Tabela 5-2. Lista województw w kolejno ści alfabetycznej wg liczb bezwzgl ędnych zachorowa ń na nowotwory zło śliwe w Polsce 2008 roku. The alphabetical list of voivodeships according to the malignant cancer crude incidence figures in in 2008.

Województwo / Voivodeship Mężczyźni / Males Kobiety / Females

1.Dolnośląskie 5984 6205

2.Kujawsko-pomorskie 3932 3834

3.Lubelskie 4017 3754

4.Lubuskie 1550 1807

5.Łódzkie 4347 4871

6.Małopolskie 5499 5601

7.Mazowieckie 7924 8249

8.Opolskie 1864 1770

9.Podkarpackie 3774 3438

10.Podlaskie 1361 1575

11.Pomorskie 3826 (4066*) 3468 (3719*)

12.Śląskie 7645 7605

13.Świętokrzyskie 2589 2301

14.Warmińsko-mazurskie 2171 2168

15.Wielkopolskie 6649 6294

16.Zachodniopomorskie 2345 2646

Polska 131 063 65477 65586 *Ilo ści na podstawie najnowszych danych Pomorskiego Rejestru *Figures based on the Pomeranian Registry’s latest data.

Strona 14 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

W 2008 roku województwo pomorskie według kolejno ści standaryzowanych współczynników zachorowalno ści w Polsce znalazło si ę na 4 miejscu (m ęż czy źni – 274,9 ) i na 5 miejscu (kobiety – 202,9 ), (patrz Tabela 5-3).

Tabela 5-3. Lista kolejno ści województw wg standaryzowanych współczynników zachorowalno ści na nowotwory zło śliwe w Polsce w 2008 roku. The list of voivodeships according to standardized malignant cancer incidence rates in Poland in 2008.

Województwo / Voivodeship Mężczyźni Województwo / Voivodeship Kobiety Males Females

WIELKOPOLSKIE 298,9 DOLNOŚLĄSKIE 227,5

DOLNOŚLĄSKIE 294,5 WIELKOPOLSKIE 224,6

KUJAWSKO-POMORSKIE 284,6 KUJAWSKO-POMORSKIE 223,4

POMORSKIE 274,9* LUBUSKIE 212,9

ŚWIĘTOKRZYSKIE 267,3 POMORSKIE 202,9*

PODKARPACKIE 263,9 MAŁOPOLSKIE 202,3

LUBELSKIE 261,2 LUBELSKIE 199,3

OPOLSKIE 253,1 ŁÓDZKIE 198,4

MAŁOPOLSKIE 244 ŚWIĘTOKRZYSKIE 196,6

WARMIŃSKO-MAZURSKIE 241,5 OPOLSKIE 192,9

LUBUSKIE 233,9 PODKARPACKIE 191,9

ŁÓDZKIE 233 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 189,8

ŚLĄSKIE 226,3 ZACHODNIOPOMORSKIE 185,2

MAZOWIECKIE 211,7 ŚLĄSKIE 185

ZACHODNIOPOMORSKIE 204,3 MAZOWIECKIE 176,2

PODLASKIE 161,6 PODLASKIE 163,9

Polska 246,1 Polska 197,3

*wyniki na podstawie najnowszych danych Pomorskiego Rejestru

Strona 15 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Tabela 5-4. Lista kolejno ści wyst ępowania województwa pomorskiego w Polsce wg standaryzowanego współczynnika zachorowalno ści na nowotwory zło śliwe w latach 1999-2008. The Pomeranian Region classification according to standardized malignant cancer incidence rates between 1999 and 2008.

Rok / Year Męż czy źni / Males Kobiety / Females

1999 2 1

2000 1 2

2001 1 1

2002 2 3

2003 5 5

2004 7 8

2005* 2 3

2006* 2 4

2007* 3 5

2008* 4 5 *na podstawie najnowszych danych Rejestru Nowotworów

Rysunek 5-2. Zachorowania na nowotwory zło śliwe kobiet i m ęż czyzn w 2008r, podział na powiaty, wsp. standaryzowany. Malignant cancer incidence data from 2008 classified by countys, in line with standardized rates, including both men and women.

W województwie pomorskim w 2008 roku najwi ększe ryzyko wg standaryzowanych współczynników zachorowalno ści na nowotwory zło śliwe wśród m ęż czyzn i kobiet było w powiatach lęborskim, ko ścierskim i mie ście Gdynia. (patrz Rysunek 5-2)

Strona 16 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Najni ższe ryzyko zachorowania wg standaryzowanych współczynników zachorowalno ści w województwie pomorskim w 2008 roku wśród m ęż czyzn było w powiecie nowodworskim, a wśród kobiet w powiecie nowodworskim, malborskim i kwidzy ńskim (patrz Rysunek 5-2)

Rysunek 5-3. Zachorowania na nowotwory zło śliwe kobiet i m ęż czyzn w 2008r, podział na powiaty, wsp. standaryzowany. Malignant cancer incidence data from 2008 classified by countys, in line with standardized rates, including both men and women.

Strona 17 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

5.3 Zgony chorych na nowotwory zło śliwe w 2008r

W tegorocznym biuletynie dane o zgonach pochodz ą z ogólnodost ępnych informacji GUS i te s ą analizowane. Do Pomorskiego Rejestru zgłoszono informacje o 4835 zgonach i jest to warto ść ni ższa od podawanej przez GUS o 543 przypadki. W 2008 roku województwie pomorskim odnotowano 2984 zgony wśród m ęż czyzn z rozpoznaniem choroby nowotworowej oraz 2394 u kobiet, co według bezwzgl ędnej liczby zgonów stanowi 7 miejsce w śród województw w Polsce. Trzeba pami ęta ć, że liczby te mówi ą jedynie o zgonie chorego u którego rozpoznano nowotwór. Nie mówi ą, że bezpo średni ą przyczyn ą zgonu był nowotwór, a jedynie, że osoba cierpiała na tak ą chorob ę. W pewnym odsetku mo że to dawa ć myln ą informacj ę, że tak du żo chorych umiera na nowotwór w stosunku do innych populacji.

Tabela 5-5. Liczba zgonów na nowotwory zło śliwe wg województw w 2008 roku. Malignant cancer deaths figures in 2008 classified according to regions.

Województwo / Voivodeship Męż czy źni / Males Kobiety / Females

1.Dolno śląskie 4165 3494 2.Kujawsko-pomorskie 3005 2320 3.Lubelskie 2851 1956 4.Lubuskie 1336 1074 5.Łódzkie 3769 3048 6.Małopolskie 4131 3204 7.Mazowieckie 7301 5876 8.Opolskie 1338 1067 9.Podkarpackie 2504 1743 10.Podlaskie 1591 1182 11.Pomorskie 2984 2394 12. Śląskie 6590 5348 13. Świ ętokrzyskie 1786 1293 14.Warmi ńsko-mazurskie 1924 1417 15.Wielkopolskie 4606 3573 16.Zachodniopomorskie 2338 1852

Polska 93 060 52219 40841

Strona 18 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

W 2008 roku województwo pomorskie według kolejno ści standaryzowanych współczynników umieralno ści znalazło si ę w śród województw na 7 miejscu u m ęż czyzn – 195,3 i na 3 miejscu u kobiet - 112,4 (patrz Tabela 5-6).

Tabela 5-6. Lista województw wg wielko ści standaryzowanych współczynników umieralno ści na nowotwory zło śliwe w Polsce w 2008 roku. The counties classification based on the volume of standardized mortality for malignant cancers rates in Poland in 2008.

Województwo / Męż czy źni Województwo / Kobiety Males Females Vivodeship Voivodeship

KUJAWSKO-POMORSKIE 210,6 KUJAWSKO-POMORSKIE 113,6

WARMIŃSKO- 209 LUBUSKIE 112,7 MAZURSKIE

WIELKOPOLSKIE 201,2 POMORSKIE 112,4

DOLNOŚLĄSKIE 199,4 ŚLĄSKIE 110,4

ZACHODNIOPOMORSKIE 197,8 DOLNOŚLĄSKIE 109,8

LUBUSKIE 196,6 ZACHODNIOPOMORSKIE 109,6

POMORSKIE 195,3 WIELKOPOLSKIE 107,9

ŁÓDZKIE 191 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 106,4

ŚLĄSKIE 189,8 ŁÓDZKIE 103,1

MAZOWIECKIE 182,9 MAZOWIECKIE 101,5

OPOLSKIE 177,5 OPOLSKIE 100,3

ŚWIĘTOKRZYSKIE 177,2 MAŁOPOLSKIE 95,3

MAŁOPOLSKIE 176 ŚWIĘTOKRZYSKIE 92,7

LUBELSKIE 175,7 PODLASKIE 92,4

PODLASKIE 171,5 LUBELSKIE 85,5

PODKARPACKIE 169,2 PODKARPACKIE 84,6

Polska 188,8 Polska 103,1

Strona 19 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Tabela 5-7. Lista kolejno ści wyst ępowania Województwa Pomorskiego w Polsce wg standaryzowanego współczynnika umieralno ści na nowotwory zło śliwe w latach 1999-2008. The Pomeranian Region classification according to standardized malignant cancer mortality rates between 1999 and 2008.

Rok / Year Męż czy źni / Males Kobiety / Females 1999 2 1 2000 1 1 2001 3 1 2002 3 1 2003 2 1 2004 4 3 2005* 1 1 2006* 1 1 2007* 2 2 2008* 7 3

Najwi ększe ryzyko zgonu w Województwie Pomorskim w 2008 roku wg surowych współczynników umieralno ści w śród m ęż czyzn było w powiatach ko ścierskim i tczewskim, a wśród kobiet w powiecie ko ścierskim M.Gda ńsk i M.Gdynia. Najmniejsze ryzyko zgonu wg surowych współczynników umieralno ści w śród m ęż czyzn było w powiecie słupskim i nowodworskim. W śród kobiet najmniejsze ryzyko zgonu było w powiatach kwidzy ńskim, sztumskim i nowodworskim.

Rysunek 5-5. Zgony na nowotwory zło śliwe w 2008r, podział na powiaty, płe ć - wsp. surowy. Malignant cancer mortality figures in 2008, based on crude mortality rates classified by county, by sex.

Strona 20 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 5-6. Zgony na nowotwory zło śliwe w 2008r, podział na powiaty, płe ć - wsp. surowy. Malignant cancer mortality figures in 2008, based on crude mortality rates classified by county, by sex.

Zgony Mężczyzn 2008 Zgony Kobiet 2008 Males Deaths Females Deaths Rysunek 5-7. Zgony na nowotwory zło śliwe w 2008r, podział na powiaty, płe ć - ilo ść . Malignant cancer mortality figures in 2008, absolute numbers classified by county, by sex.

Strona 21 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

5.4 Omówienie Od roku 2005 w Województwie Pomorskim obserwuje si ę stopniowe obni żenie liczb bezwzgl ędnych i standaryzowanych współczynników zachorowalno ści na nowotwory zło śliwe, zarówno w śród m ęż czyzn jak i kobiet. Najwi ęcej zachorowa ń na nowotwory zło śliwe obserwuje si ę w grupie wiekowej 50-75 lat. Szczyt zachorowa ń przypada u kobiet na 55 i 70 rok życia, za ś u m ęż czyzn na 70 r. ż.

Tabela 5-8. Zachorowania na nowotwory zło śliwe ogółem u m ęż czyzn Malignant cancer incidence rates among men.

Liczba Współczynnik Współczynnik Rok / Year bezwzgl ędna surowy standaryzowany Absolutenumbers Cruderate Stand. rate.

1999 3775 353,8 313,1 2000 3873 362,2 315,2 2001 3823 356,5 302,8 2002 3778 356,7 292,9 2003 3603 339,4 274,6 2004 3568 335,3 263,4 2005 3913 (4159*) 366,8(388,8*) 283,6(298,4*) 2006 3874 (4142*) 362,6(386,8*) 273,6(289,0*) 2007 3932 (4121*) 367,3(383,7*) 270,1(279,1*) 2008 3826 (4066*) 356,1(378,45*) 257,8(274,9*)

Tabela 5-9. Zachorowania na nowotwory zło śliwe ogółem u kobiet. Malignant cancer incidenc eratem among women..

Liczba Współczynnik Współczynnik Rok / Year bezwzgl ędna surowy standaryzowany Absolutenumbers Cruderate Stand. rate. 1999 3708 332,2 230,7 2000 3636 324,8 221,7 2001 3795 337,8 226,5 2002 3591 321,8 208,8 2003 3444 307,9 196,5 2004 3324 296,2 184,5 2005 3487(3820*) 309,8(338,2*) 188,3(206,4*) 2006 3477(3786*) 307,9(334,3*) 184,3(199,4*) 2007 3752(3996*) 331,3(348,9*) 200,8(211,4*) 2008 3468(3719*) 305(327,1*) 187,9(202,9*)

Strona 22 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 5-8. Liczba zachorowa ń na nowotwory zło śliwe w woj. pomorskim w 2008r w grupach wiekowych z podziałem na płe ć. The malignant cancers incidence rates in the Pomeranian Region in 2008 among age groups by sex.

Zachorowania Mężczyzn 2008 Zachorowania Kobiet 2008 Males Cancer Incidence Females Cancer Incidence

Rysunek 5-9. Liczba zgonów chorych na nowotwory złośliwe w Pomorskiem w 2008r w grupach wiekowych z podziałem na płe ć. Malignant cancer mortality figures in the Pomeranian Region in 2008 among given age groups by sex.

Zgo ny Mężczyzn 2008 Zgony Kobiet 2008 Males Deaths Females Deaths

Strona 23 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Liczba zgonów w województwie pomorskim w 2008 roku zmniejszyła si ę o 7,5% w śród męż czyzn i 9,3% w śród kobiet w stosunku do 2007 roku. Współczynnik standaryzowany zgonów wyniósł dla m ęż czyzn 195,3 ( poprzednio 218,4 ) i dla kobiet 112,4 ( poprzednio 130,6). Najwi ęcej zgonów na nowotwory zło śliwe obserwuje si ę w grupie wiekowej 55-80 lat. Szczyt przypada u kobiet i m ęż czyzn na 70-75 r. ż.

Tabela 5-10. Zgony na nowotwory zło śliwe ogółem u m ęż czyzn. Malignant cancer death figures among men.

Liczba Współczynnik Współczynnik Rok / Year bezwzgl ędna surowy standaryzowany Absolutenumbers Cruderate Stand. rate. 1999 2750 257,7 228,4 2000 2903 271,5 196,6 2001 2834 264,3 224,9 2002 2905 274,2 226,5 2003 2900 273,2 219,3 2004 2962 278,3 218,8 2005 3015(3227*) 282,6(301,7*) 216,4(232,1*) 2006 3236(3384*) 302,9(316*) 225,5(235,1*) 2007 3159(3226*) 295,1(300,33*) 214,5(218,4*) 2008 2984 277,7 195,3

Tabela 5-11. Zgony na nowotwory zło śliwe ogółem u kobiet. Malignant cancer death figures among women.

Liczba Współczynnik Współczynnik Rok / Year bezwzgl ędna surowy standaryzowany Absolutenumbers Cruderate Stand. rate.

1999 2085 186,8 121,4 2000 2148 191,9 121,8 2001 2229 198,4 124,1 2002 2369 212,3 127,2 2003 2285 204,3 121,7 2004 2300 205,0 116,8 2005 2354(2537*) 209,1(224,6*) 117,2(131,1*) 2006 2426(2602*) 214,9(229,7*) 118,1(130,2*) 2007 2487(2642*) 219,6(232,4) 119,0(130,6*) 2008 2394 210,6 112,4

Strona 24 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

W województwie pomorskim w 2008 roku najcz ęstszym rozpoznanym nowotworem u męż czyzn był nowotwór zło śliwy płuca (908 osób), rak gruczołu krokowego (583os.), nowotwory zło śliwe jelita grubego (488 os.), rak p ęcherza moczowego (435 os.) i rak żoł ądka (203 os.). U 125 męż czyzn (C80) nie udało si ę ustali ć lokalizacji ogniska pierwotnego.

Wśród kobiet najcz ęś ciej rozpoznanym nowotworem był rak piersi (842 os.), rak płuca (406 os.), nowotwory jelita grubego (370 os.), rak trzonu macicy (232 os.), rak szyjki macicy (226 os.) oraz rak jajnika (183 os.). Lokalizacji ogniska pierwotnego nie udało si ę ustali ć u 108 kobiet (C80) (patrz Tabela 6-5). Tabela 5-12. Lista nowotworów zło śliwych wg umiejscowienia, surowych i standaryzowanych współczynników zachorowalno ści, województwo pomorskie 2008 roku. Malignant cancer figures by localisation, by crude rate and by standardized rate in Pomeranian Region in 2008.

męż czy źni / males fobiety / females Wspstd Wspstd Liczba Wsp sur Liczba Wsp sur ICD10 Nazwa rozpoznania / Site Stand. % Stand. % Number Cruderate Number Cruderate rate rate C15 NZ przełyku 46 4,28 3,23 1,1% 24 2,11 1,10 0,6%

C16 NZ żoł ądka 203 18,89 13,51 5,0% 108 9,50 5,46 2,9% C18 – NZ jelita grubego 488 45,42 32,37 12,0% 370 32,55 17,63 9,9% C21 NZ w ątroby i przewodów C22 żółciowych 45 4,19 3,00 1,1% 41 3,61 1,98 1,1% wewn ątrzw ątrobowych C25 NZ trzustki 106 9,87 7,11 2,6% 75 6,60 3,32 2,0%

C32 NZ krtani 87 8,10 5,85 2,1% 6 0,53 0,36 0,2%

C34 NZ oskrzela i płuca 908 84,51 60,76 22,3% 406 35,72 21,89 10,9%

C43 Czerniak zło śliwy skóry 48 4,47 3,38 1,2% 70 6,16 4,02 1,9%

C44 Inne NZ skóry 176 16,38 11,87 4,3% 172 15,13 8,45 4,6%

C50 NZ sutka 5 0,47 0,26 0,1% 842 74,07 49,33 22,6%

C53 NZ szyjki macicy 0 0,00 0,00 0,0% 226 19,88 13,87 6,1%

C54 NZ trzonu macicy 0 0,00 0,00 0,0% 232 20,41 12,73 6,2%

C56 NZ jajnik 0 0,00 0,00 0,0% 183 16,10 10,97 4,9%

C61 NZ gruczołu krokowego 583 54,26 38,18 14,3% 0 0,00 0,00 0,0% NZ nerki za wyj ątkiem C64 163 15,17 11,12 4,0% 106 9,32 5,39 2,9% miedniczki nerkowej C67 NZ p ęcherza moczowego 435 40,49 28,15 10,7% 106 9,32 5,30 2,9%

C71 NZ mózgu 74 6,89 6,04 1,8% 60 5,28 3,62 1,6% NZ bez okre ślenia jego C80 125 11,63 8,11 3,1% 108 9,50 4,92 2,9% umiejscowienia Ogółem wszystkie nowotwory 4066 378,45 274,92 3719 327,15 204,64

Strona 25 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Najcz ęstszymi nowotworami zło śliwymi powoduj ącymi zgony wśród męż czyzn w województwie pomorskim były rak płuca (950 os.), nowotwory jelita grubego (311 os.), rak gruczołu krokowego (222 os.), rak żoł ądka (190 os.) oraz rak trzustki (119 os.). W śród 262 (8,9%) m ęż czyzn nie udało si ę ustali ć umiejscowienia ogniska pierwotnego (C80).

Tabela 5-13 . Lista nowotworów zło śliwych wg umiejscowienia, surowych i standaryzowanych współczynników umieralno ści, województwo pomorskie 2008 roku. Malignant cancer mortality figures by localisation, by crude rates, and by standardized mortality rates in the Pomeranian Region in 2008.

męż czy źni / males fobiety / females Wspstd Wspstd Liczba Wsp sur Liczba Wsp sur ICD10 Nazwa rozpoznania / Site Stand. % Stand. % Number Cruderate Number Cruderate rate rate C15 NZ przełyku 69 6,42 4,85 2,3% 21 1,85 1,01 0,9%

C16 NZ żoł ądka 190 17,68 12,44 6,4% 122 10,73 5,46 5,1% C18 - 10,5 10,7 NZ jelita grubego 311 28,95 19,98 254 22,34 10,27 C21 % % NZ w ątroby i przewodów C22 żółciowych 65 6,05 4,11 2,2% 51 4,49 2,59 2,1% wewn ątrzw ątrobowych C25 NZ trzustki 119 11,08 7,76 4,0% 120 10,55 4,89 5,0%

C32 NZ krtani 73 6,79 4,92 2,5% 6 0,53 0,30 0,3% 32,2 15,8 C34 NZ oskrzela i płuca 950 88,42 62,38 377 33,16 19,30 % % C43 Czerniak zło śliwy skóry 23 2,14 1,60 0,8% 30 2,64 1,43 1,3%

C44 Inne NZ skóry 6 0,56 0,41 0,2% 5 0,44 0,14 0,2% 12,8 C50 NZ sutka 2 0,19 0,13 0,1% 304 26,74 14,94 % C53 NZ szyjki macicy 0 0,00 0,00 0,0% 113 9,94 6,21 4,7%

C54 NZ trzonu macicy 0 0,00 0,00 0,0% 46 4,05 1,99 1,9%

C56 NZ jajnika 0 0,00 0,00 0,0% 159 13,98 8,58 6,7%

C61 NZ gruczołu krokowego 222 20,66 13,91 7,5% 0 0,00 0,00 0,0% NZ nerki za wyj ątkiem C64 90 8,38 5,95 3,1% 67 5,89 2,81 2,8% miedniczki nerkowej C67 NZ p ęcherza moczowego 142 13,22 8,80 4,8% 38 3,34 1,29 1,6%

C71 NZ mózgu 84 7,82 5,87 2,8% 67 5,89 3,71 2,8% NZ bez okre ślenia jego C80 262 24,39 16,70 8,9% 231 20,32 10,01 9,7% umiejscowienia Ogółem wszystkie 2984 277,74 195,28 2394 210,57 112,43 nowotwory

Wśród kobiet najcz ęstsz ą przyczyn ą zgonu po raz pierwszy był rak płuca (377os.), a na drugim miejscu rak piersi (304 os.), nowotwory jelita grubego (254 os.), rak jajnika (159 os.), rak żoł ądka (122 os.) oraz rak szyjki macicy (113 os). Nowotwory zło śliwe narz ądu rodnego u kobiet spowodowały zgon u 276 osób tj. 13,3% (C56,C54,C53). Odsetek zgonów z powodu

Strona 26 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

nowotworu o nieznanej lokalizacji ogniska pierwotnego u kobiet wynosił 9,7% – 231 os. (C80) (patrz Tabela 5-13).

Województwo pomorskie od lat było w czołówce województw pod wzgl ędem najwi ększej zachorowalno ści i umieralno ści na nowotwory zło śliwe. Od 2005 roku obserwuje si ę nieznaczne zmniejszanie standaryzowanych współczynników zachorowalno ści i umieralno ści zarówno dla kobiet jak i dla m ęż czyzn.

Rysunek 5-10. Kolejno ść wyst ępowania województwa pomorskiego w Polsce wg standaryzowanego współczynnika zachorowalno ści na nowotwory zło śliwe w latach 1999-2008. The Pomeranian Region classification according to standardized malignant cancer incidence rates between 1999 and 2008.

Rysunek. 5-11: Kolejno ść wyst ępowania województwa pomorskiego w Polsce wg standaryzowanego współczynnika umieralno ści na nowotwory zło śliwe w latach 1999-2008. The Pomeranian Region classification according to standardized malignant cancer mortality rates between 1999 and 2008.

Strona 27 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Miar ą kompletno ści rejestracji nowotworów zło śliwych jest wska źnik zachorowania/zgony oszacowany w jednym przedziale czasu i jest ilorazem liczby zarejestrowanych nowych rozpozna ń do liczby zgonów z powodu nowotworów zło śliwych. Wyliczony wska źnik porównuje si ę ze współczynnikami osi ąganymi przez rejestry o wysokiej kompletno ści rejestracji.

Za standard kompletno ści rejestracji nowotworów zło śliwych w Polsce przyj ęto wska źniki zachorowa ń/zgonów w pi ęciu rejestrach (Dolno śląski Rejestr Nowotworów, Lubelski Rejestr Nowotworów, Podkarpacki Rejestr Nowotworów, Pomorski Rejestr Nowotworów i Świ ętokrzyski Rejestr Nowotworów), które miały najlepszy wska źnik Z/Z w latach 2000- 2002.

W 2008 roku wska źnik zachorowania/zgony dla województwa pomorskiego wynosił 1,44 (dla Polski 1,39),a kompletno ść rejestracji wyniosła 86 %. Według najnowszych danych dost ępnych w momencie publikacji w województwie pomorskim wska źnik ten wyniósł: 1,56 co daje 92% kompletno ści rejestracji zachorowa ń.

Strona 28 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

6. Poszczególne sytuacje kliniczne 6.1 Nowotwory zło śliwe oskrzela i płuca (C34)

Najcz ęstszym nowotworem zło śliwym zarejestrowanym w 2008 roku w województwie pomorskim był rak płuca. Odnotowano 1314 nowych przypadków, w tym 908 u m ęż czyzn i 406 u kobiet. W stosunku do wszystkich chorych z rozpoznaniem nowotworu zło śliwego rak płuca dotyczył 22% m ęż czyzn i 11% kobiet. Najwi ęcej zgonów wśród chorych na nowotwory zło śliwe w 2008 roku w województwie pomorskim zarejestrowano dla raka płuca. Zgłoszono 1327 zgonów, w tym 950 u m ęż czyzn i 377 u kobiet. Co trzeci zgon u m ęż czyzn (32%) i co siódmy zgon u kobiet (16%) był odnotowany u chorych na nowotwory zło śliwe płuc. Rysunek 6-1. Zachorowania na raka płuca (C34) w stosunku do chorych na pozostałe nowotwory w województwie pomorskim w 2008r. The percentage of newly reported lung cancer cases (C34) in relation to all reported cancer incidences in the Pomeranian Region in 2008.

Mężczyźni / Males Kobiety / Females

Rysunek 6-2. Zgony chorych na raka płuca (C34) w stosunku do zgonów chorych na pozostałe nowotwory w województwie pomorskim w 2008r. The percentage of deaths due to lung cancer (C34) in relation to all reported cancer deaths in the Pomeranian Region in 2008.

Mężczyźni / Males Kobiety / Females

Strona 29 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Współczynnik standaryzowany ryzyka zachorowania na raka płuca w 2008 roku wyniósł 60,76 dla męż czyzn i 21,59 dla kobiet. W 2007 współczynnik ten wynosił odpowiednio 67,62 i 21,78. Współczynnik standaryzowany ryzyka zgonu w przebiegu nowotworów zło śliwych płuc wyniósł w 2008 roku 62,38 u m ęż czyzn i 19,30 u kobiet. W 2007 współczynnik ten wynosił odpowiednio 59,10 i 16,53. Tabela 6-1. Zachorowania na raka płuc w województwie pomorskim w 2008r. Lung cancer incidence rates in the Pomeranian Region in 2008. Liczba Wsp. Surowy Wsp. Std Number Crude rate Stand. rate Mężczyźni / Males 908 84,514 60,76 Kobiety / Females 406 35,71 21,59

Tabela 6-2. Zgony chorych na raka płuc w województwie pomorskim w 2008r. Lung cancer mortality rates in the Pomeranian Region in 2008. Liczba Wsp. Surowy Wsp. Std Number Crude rate Stand. rate Mężczyźni / Males 950 88,42 62,38 Kobiety / Females 377 33,16 19,30

Nowotwory zło śliwe płuc nie wyst ępowały przed 30 rokiem życia u m ęż czyzn i 35 rokiem życia u kobiet. W kolejnych grupach wiekowych liczba zachorowa ń wzrastała i najwi ęcej zachorowa ń odnotowano mi ędzy 55-75 rokiem życia zarówno u kobiet jak i m ęż czyzn. Szczyt zachorowa ń u m ęż czyzn przypadał na 60 i 70 r. ż., za ś u kobiet na 60 r. ż.

Liczba zgonów w przebiegu choroby nowotworowej płuc wzrasta wraz z wiekiem pocz ąwszy od 30 roku życia u m ęż czyzn i 35 roku życia u kobiet. Najwi ęcej zgonów obserwuje si ę w grupie wiekowej 55-75 lat u obu płci. Szczyt ilo ści zgonów przypada u m ęż czyzn na 65-70 r. ż. za ś u kobiet na 60 r. ż.

Rysunek 6-3. Liczba zachorowa ń na raka płuca według wieku w województwie pomorskim, m ęż czy źni i kobiety w 2008r. The number of lung cancer incidences in the Pomeranian Region in 2008, by age among men and women.

ZachorowaniaMężczyzn 2008 ZachorowaniaKobiet 2008 Males Cancer Incidence Females Cancer Incidence

Strona 30 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 6-4. Liczba zgonów na raka płuca według wieku w województwie pomorskim, m ęż czy źni i kobiety w 2008r. The number of lung cancer deaths in the Pomeranian Region in 2008, by age among men and women.

Zgony Mę żczyzn 2008 Zgony Kobiet 2008 Males Deaths Females Deaths

Najwi ększ ą liczb ę nowych rozpozna ń nowotworów zło śliwych płuc i oskrzeli w województwie pomorskim w 2008 roku zgłoszono w mie ście Gda ńsku (m ęż czy źni – 217, kobiety – 119) imie ście Gdynia (m ęż czy źni – 116, kobiety – 73). Najwi ększe ryzyko zachorowania na ten nowotwór wg standaryzowanych współczynników zachorowalno ści było u m ęż czyzn w powiecie sztumskim – 135,07; starogardzkim -87,66 i człuchowskim – 85,19 oraz u kobiet w mie ście Sopot – 34,68 i powiecie puckim -29,23. Najwi ększ ą liczb ę zgonów w przebiegu raka płuca odnotowano w województwie pomorskim w 2008 roku w mie ście Gda ńsk (m ęż czy źni – 233, kobiety – 111) i mie ście Gdynia (m ęż czy źni – 147, kobiety – 89). Najwi ększe ryzyko zgonu wg standaryzowanego współczynnika umieralno ści na ten nowotwór zaobserwowano u m ęż czyzn w powiecie lęborskim – 92, ko ścierskim – 72, sztumskim, kwidzy ńskim - 71; u kobiet w powiecie lęborskim – 37 i mie ście Gdynia – 32.

Strona 31 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Tabela 6-3. Zachorowania męż czyzn na nowotwory zło śliwe płuca (C34) w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe – ilość , współczynnik surowy oraz standaryzowany. New malignant lung cancer cases (C34) among men in the Pomeranian Region in 2008, by countys, age groups – number, crude and standardized rate. Ogół. Surowy Powiat / County 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 Stand. Number Crude bytowski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 1 3 2 4 4 1 0 19 50,06 40,31 chojnicki 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 7 8 3 5 5 7 1 2 40 87,41 65,28 człuchowski 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 2 5 3 3 2 0 2 0 20 71,35 56,60 gda ński 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 4 5 7 2 3 6 2 1 33 74,95 62,89 kartuski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 3 2 4 3 6 3 1 0 25 44,36 39,40 ko ścierski 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 2 2 5 8 5 5 0 0 29 85,67 72,26 kwidzy ński 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 3 5 7 6 5 1 0 32 79,36 71,47 lęborski 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 4 5 9 4 6 4 2 0 36 114,81 92,69 malborski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 4 1 2 6 1 1 1 18 59,01 43,65 nowodworski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 2 1 0 1 1 0 7 39,76 31,72 pucki 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 3 3 6 5 6 4 0 0 28 74,26 63,36 słupski 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 8 4 1 4 6 2 0 0 28 60,18 47,27 starogardzki 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 5 3 8 9 6 3 2 0 38 62,72 53,85 tczewski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 4 8 8 8 9 4 0 44 79,70 60,19 wejherowski 0 0 0 0 0 0 0 1 2 0 1 12 7 13 16 7 3 1 63 68,35 57,85 sztumski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 3 4 1 5 2 0 0 17 81,79 71,06 m.Gda ńsk 1 0 0 0 0 1 0 0 0 6 15 27 46 33 39 37 22 6 233 109,13 64,48 m.Gdynia 0 0 0 0 0 0 0 0 1 3 10 22 32 18 21 22 13 5 147 124,01 70,91 m.Słupsk 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 8 3 7 8 2 7 0 0 35 76,41 49,45 m.Sopot 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 1 5 2 0 3 1 1 16 89,98 46,66 Pomorskie 1 0 0 0 0 1 0 3 8 27 87 119 166 138 152 132 57 17 908 84,51 60,76

Tabela 6-4. Zachorowania kobiet na nowotwory zło śliwe płuca (C34) w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe – ilość , współczynnik surowy oraz standaryzowany. New malignant lung cancer cases (C34) among women in the Pomeranian Regionin 2008, by countys, age groups – number, crude and standardized rate. Ogół. Surowy Powiat / County 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 Stand. Number Crude bytowski 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 2 4 0 3 0 0 1 13 33,69 26,23 chojnicki 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 3 2 3 3 2 0 0 14 29,59 19,45 człuchowski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 1 2 1 1 2 0 10 34,09 20,43 gda ński 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 3 2 2 2 1 0 0 12 26,47 20,52 kartuski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 1 0 0 1 1 0 0 5 8,86 6,14 ko ścierski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 2 4 0 2 0 0 0 9 26,39 21,33 kwidzy ński 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 3 2 1 1 1 0 1 12 29,18 20,97 lęborski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 4 5 2 4 1 1 0 18 55,04 37,55 malborski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 2 0 0 0 0 1 0 5 15,38 7,75 nowodworski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 2 0 0 1 0 0 5 27,57 20,85 pucki 0 0 0 0 0 1 0 0 0 3 0 2 1 2 2 1 0 0 12 31,32 24,21 słupski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 3 1 0 0 6 12,75 7,65 starogardzki 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 2 6 3 3 0 1 0 18 28,72 21,89 tczewski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 1 1 2 3 1 1 15 25,85 13,87 wejherowski 0 0 0 1 0 0 0 0 1 1 2 3 5 3 3 3 1 0 23 24,40 18,70 sztumski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 0 0 0 0 0 3 14,05 13,15 m.Gda ńsk 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 11 16 19 25 13 8 13 5 111 46,78 23,23 m.Gdynia 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 7 7 12 15 12 19 7 4 89 68,24 32,80 m.Słupsk 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 3 2 3 3 5 0 0 17 33,22 16,10 m.Sopot 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 4 0 0 1 2 0 9 43,40 19,69 Pomorskie 0 0 0 1 0 1 0 1 4 18 34 63 74 62 58 49 29 12 406 35,71 21,59

Strona 32 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

6.2 Nowotwory zło śliwe piersi (C50)

W województwie pomorskim w 2008 roku zarejestrowano 842 nowe przypadki nowotworów zło śliwych piersi. Stanowi to 23% pacjentek w grupie wszystkich kobiet z nowo rozpoznanym nowotworem zło śliwym. Zgłoszono 304 zgony na t ą chorob ę. Stanowi to 13% zgonów w przebiegu choroby nowotworowej. Rysunek 6-5. Zachorowania/Zgony na nowotwór zło śliwy piersi kobiet w stosunku do pozostałych nowotworów w województwie pomorskim w 2008r. Malignant breast cancer new cases and deaths in relation to all reported cancer incidences in the Pomeranian Region in 2008. Zachorowania / New cases Zgony / Deaths

Współczynnik standaryzowany ryzyka zachorowania na raka piersi w 2008 roku wyniósł 49,33. W 2006 współczynnik ten wynosił 50,66. Współczynnik standaryzowany ryzyka zgonu w przebiegu nowotworów zło śliwych piersi wyniósł w 2008 roku 14,94. W 2007 współczynnik ten wynosił 23, 77.

Tabela 6-5. Zachorowania i zgony kobiet na raka piersi w województwie pomorskim w 2008r. Breastcancer new cases and deaths reported in the Pomeranian Region in 2008 Liczba / Number Wsp. Surowy / Wsp. Std Crude rate Stand. rate Zachorowania / Newcases 842 74,07 49,33 Zgony / Deaths 304 26,74 14,94

W 2008 roku w województwie pomorskim najwi ęcej zachorowa ń odnotowano mi ędzy 40-65 rokiem życia, szczyt zachorowa ń przypada na 55 rok życia. Najwi ększ ą ilo ść zgonów odnotowano u pacjentek w wieku 50 i 70 lat.

Strona 33 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 6-6. Liczba zachorowa ń na raka piersi według wieku w województwie pomorskim, w 2008r. Breast cancer incidences by age in the Pomeranian Region in 2008.

Zachorowania Kobiet 2008 Females Cancer Incidence

Rysunek 6-7. Liczba zgonów chorych na raka piersi według wieku w województwie pomorskimw2008r. Breast cancer mortality by age in the Pomeranian Region in 2008.

Zgony Kobiet 2008 Females Deaths

Strona 34 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Najwi ększ ą liczb ę nowych rozpozna ń nowotworów zło śliwych piersi w województwie pomorskim w 2008 roku zgłoszono w mie ście Gda ńsku - 224 i mie ście Gdynia -138. Najwi ększe ryzyko zachorowania na ten nowotwór wg standaryzowanych współczynników zachorowalno ści wyst ąpiło u kobiet w miastach Gda ńsk i Gdynia.

Tabela 6-6. Zachorowania kobiet na nowotwory zło śliwe piersi (C50) w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe – ilość , współczynnik surowy oraz standaryzowany. New cases of malignant breast cancer (C50) in the Pomeranian Region in 2008, by countys and age groups – number of cases, crude and standardized rate. Ogół. Surowy Powiat / County 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 Stand. Number Crude bytowski 0 0 0 0 0 0 1 0 1 6 4 3 1 1 0 1 0 0 18 46,64 36,09 chojnicki 0 0 0 0 0 0 0 0 3 5 2 2 4 1 7 1 2 0 27 57,06 41,25 człuchowski 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 6 2 2 2 1 1 1 1 18 61,37 41,23 gda ński 0 0 0 0 0 1 1 0 2 4 4 7 4 0 1 5 1 1 31 68,37 48,06 kartuski 0 0 0 0 0 0 0 5 5 3 5 3 2 1 2 1 0 0 27 47,84 41,32 ko ścierski 0 0 0 0 0 0 0 2 1 3 2 4 1 1 0 2 0 0 16 46,92 35,62 kwidzy ński 0 0 0 0 0 0 0 1 1 4 3 5 6 1 3 3 1 0 28 68,08 49,36 lęborski 0 0 0 0 0 1 0 0 3 2 2 4 3 3 3 1 0 1 23 70,32 52,38 malborski 0 0 0 0 0 0 0 0 1 3 6 4 2 2 0 1 0 1 20 61,51 41,31 nowodworski 0 0 0 0 0 1 0 1 1 1 1 1 0 0 1 0 1 0 8 44,11 31,91 pucki 0 0 0 0 0 0 0 0 2 3 4 2 2 2 3 1 3 0 22 57,41 40,23 słupski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 8 5 5 2 1 1 1 0 26 55,25 38,91 starogardzki 0 0 0 0 0 1 1 0 4 6 8 7 4 7 4 5 1 0 48 76,58 55,00 tczewski 0 0 0 0 0 0 1 1 3 5 4 6 5 4 2 0 1 3 35 60,32 43,77 wejherowski 0 0 0 0 0 1 0 1 4 12 11 9 8 11 7 6 3 1 74 78,49 59,29 sztumski 0 0 0 0 0 1 0 2 0 1 2 2 0 1 0 3 0 0 12 56,21 38,61 m.Gda ńsk 0 0 0 0 1 1 4 6 20 17 23 37 29 18 22 19 12 15 224 94,40 55,38 m.Gdynia 0 0 0 0 0 0 3 3 12 10 23 22 11 17 11 14 8 4 138 105,82 61,20 m.Słupsk 0 0 0 0 0 0 0 0 2 5 4 10 1 2 2 2 2 0 30 58,62 32,98 m.Sopot 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1 6 1 2 1 1 1 1 2 17 81,97 42,00

Pomorskie 0 0 0 0 1 8 11 23 65 95 128 136 92 77 71 68 38 29 842 74,06 49,06

Strona 35 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

6.3 Nowotwory zło śliwe gruczołu krokowego (C61)

W województwie pomorskim w 2008 roku nowotwory zło śliwe gruczołu krokowego wykryto u 583 męż czyzn. W stosunku do wszystkich chorych z rozpoznaniem nowotworu zło śliwego rak prostaty dotyczył 14% męż czyzn. Odsetek chorych z tym rozpoznaniem stopniowo ro śnie i w 2008 roku jest to drugi co do cz ęsto ści zachorowa ń nowotwór. Zgłoszono 222 zgony na t ę chorob ę, co stanowi 7% zgonów u m ęż czyzn.

Rysunek 6-8. Zachorowania/Zgony na nowotwór zło śliwy gruczołu krokowego m ęż czyzn w stosunku do pozostałych nowotworów w województwie pomorskim w 2008r. New cases and deaths of malignant prostate cancer in relation to all reported cancer incidences in the Pomeranian Region in 2008. Zachorowania / New cases Zgony / Deaths

Współczynnik standaryzowany ryzyka zachorowania na nowotwory zło śliwe gruczołu krokowego w 2008 roku wyniósł 38,18. W 2007 ten sam współczynnik wynosił 33,59. Współczynnik standaryzowany ryzyka zgonu w przebiegu nowotworów zło śliwych gruczołu krokowego wyniósł w 2008 roku 13.91 a w 2007 roku 17,84.

Tabela 6-7. Zachorowania m ęż czyzn na raka prostaty w województwie pomorskim w 2008r. Prostate cancer new cases and deaths reported in the Pomeranian Region in 2008. Liczba Wsp. Surowy Wsp. Std Number Crude rate Stand. rate Zachorowania / New cases 583 54,26 38,18 Zgony / Deaths 222 20,66 13,91

W województwie pomorskim w 2008 roku nowotwory zło śliwe gruczołu krokowego nie wyst ąpiły przed 40 rokiem życia. Po 50 roku życia liczba zachorowa ń gwałtownie wzrasta i szczyt zachorowa ń odnotowano na 70 rok życia.

Najwi ęcej zgonów w przebiegu choroby nowotworowej gruczołu krokowego zgłoszono u męż czyzn po 65 roku życia.

Strona 36 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 6-9. Liczba zachorowa ń na raka prostaty według wieku w województwie pomorskim, w 2008r. New prostate cancer cases in the Pomeranian Region in 2008, by age.

Zachorowania Mężczyzn 2008 Males Cancer Incidence Rysunek 6-10. Liczba zgonów na raka prostaty według wieku w województwie pomorskim, w 2008r. The number of deaths due to prostate cancer in the Pomeranian Region in 2008, by age.

Zgo ny Mężczyzn 2008 Males Deaths

Strona 37 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Najwi ększ ą liczb ę nowych rozpozna ń nowotworów zło śliwych gruczołu krokowego w województwie pomorskim w 2008 roku zgłoszono w mie ście Gda ńsku – 164 i mie ście Gdynia - 84. Najwi ększe ryzyko zachorowania na ten nowotwór wg standaryzowanych współczynników zachorowalno ści było u m ęż czyzn w M.Słupsk i powiecie kwidzy ńskim, a najmniejsze ryzyko zachorowania w powiecie nowodworskim i puckim.

Tabela 6-8. Zachorowania m ęż czyzn na nowotwory zło śliwe prostaty (C61) w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe – ilość , współczynnik surowy oraz standaryzowany. New cases of malignant prostate cancer (C61) in the Pomeranian Region in 2008, by countys and by age groups – number of cases, crude and standardized rate. Ogół. Surowy Powiat / County 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 Stand. Number Crude bytowski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 3 1 4 4 5 1 0 19 50,06 40,57 chojnicki 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 2 3 6 8 3 2 26 56,82 41,53 człuchowski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 2 2 0 1 4 0 12 42,81 32,37 gda ński 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 3 5 4 0 0 14 31,80 28,12 kartuski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 3 7 7 4 1 1 24 42,59 40,16 ko ścierski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 3 3 9 1 2 0 19 56,13 45,87 kwidzy ński 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 1 6 2 5 0 4 20 49,60 50,02 lęborski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 4 1 4 1 1 1 15 47,84 40,60 malborski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 2 5 1 4 0 1 16 52,45 43,11 nowodworski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 2 11,36 9,68 pucki 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 3 2 1 1 0 9 23,87 20,39 słupski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 2 2 4 5 3 2 2 21 45,14 40,58 starogardzki 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 2 3 8 4 0 0 19 31,36 24,59 tczewski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 3 2 2 2 5 1 1 18 32,60 23,89 wejherowski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 3 6 10 10 6 3 1 40 43,40 38,12 sztumski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 2 2 3 0 0 10 48,11 43,70 m.Gda ńsk 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 13 31 28 32 35 14 7 164 76,82 43,71 m.Gdynia 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 8 10 14 13 17 14 5 84 70,86 37,65 m.Słupsk 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 9 2 5 6 9 4 3 40 87,33 51,81 m.Sopot 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 3 0 4 2 11 61,86 21,49

Pomorskie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 13 61 78 105 121 117 55 30 583 54,26 38,18

Strona 38 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

6.4 Nowotwory zło śliwe jelita grubego (C18-C21)

W województwie pomorskim w 2008 roku zarejestrowano 858 nowych przypadków nowotworów zło śliwych jelita grubego, w tym 488 u m ęż czyzn i 370 u kobiet. W stosunku do wszystkich chorych z rozpoznaniem nowotworu zło śliwego rak jelita grubego dotyczy 12% męż czyzn i 1 0% kobiet. Zgłoszono 565 zgonów na t ę chorob ę, w tym 311 u męż czyzn i 254 u kobiet. Nowotwory zło śliwe jelita grubego były przyczyn ą 10% zgonów u m ęż czyzn i 11% u kobiet. Rysunek 6-11. Zachorowania na nowotwory zło śliwe jelita grubego (C18-C21) w stosunku do chorych na pozostałe nowotwory zło śliwe w województwie pomorskim w 2008r. New cases of malignant colorectal cancer (C18-C21) in relation to all reported cancer incidences in the Pomeranian Region in 2008. Mężczyźni / Males Kobiety / Females

Rysunek 6-12. Zgony chorych na nowotwory zło śliwe jelita grubego (C18-C21) w stosunku do zgonów chorych na pozostałe nowotwory zło śliwe w województwie pomorskim w 2008r. Deaths of malignant colorectal cancer (C18-C21) in relation to all reported cancer deaths in the Pomeranian Region in 2008. Mężczyźni / Males Kobiety / Females

Strona 39 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Współczynnik standaryzowany ryzyka zachorowania na nowotwory zło śliwe jelita grubego w 2008 roku wyniósł 32,37 dla m ęż czyzn i 17,63 dla kobiet. W 2007 współczynnik ten wynosił odpowiednio 33,74 i 18,29. Współczynnik standaryzowany ryzyka zgonu w przebiegu nowotworów zło śliwych jelita grubego wyniósł w 2008 roku 19,98 u m ęż czyzn i 10,27 u kobiet. W 2007 współczynnik ten wynosił odpowiednio 23,16 i 12,32. Tabela 6-9. Zachorowania nowotwory zło śliwe jelita grubego w województwie pomorskim w 2008r. Colorectal cancer incidence rates in the Pomeranian Region in 2008. Liczba Wsp. Surowy Wsp. Std Number Crude rate Stand. rate Mężczyźni / Males 488,00 45,42 32,37 Kobiety / Females 370,00 32,55 17,63

Tabela 6-10. Zgony chorych na nowotwory zło śliwe jelita grubego w województwie pomorskim w 2008r. Colorectal cancer mortality rates in the Pomeranian Region in 2008. Liczba Wsp. Surowy Wsp. Std Number Crude rate Stand. rate Mężczyźni / Males 311,00 28,95 19,98 Kobiety / Females 254,00 22,34 10,27 Liczba nowotworów zło śliwych jelita grubego w województwie pomorskim w 2008 wzrasta po 40 roku życia. Najwi ęcej nowych zachorowa ń odnotowano mi ędzy 55-80 rokiem życia zarówno u kobiet jak i m ęż czyzn. Szczyt zachorowa ń przypada na 70 r. ż.

Liczba zgonów w przebiegu tej choroby wzrasta wraz z wiekiem pocz ąwszy od 45 roku życia. Najwi ęcej zgonów zaobserwowano w grupie wiekowej 60-80 u m ęż czyzn i 65-85 u kobiet, za ś szczyt w 70 r. ż.

Rysunek 6-13. Liczba zachorowa ń na nowotwory zło śliwe jelita grubego według wieku w województwie pomorskim, m ęż czy źni i kobiety w 2008r. The number of colorectal cancer incidences in the Pomeranian Region in 2008, by age among men and women.

Zachorowania Mężczyzn 2008 Zachorowania Kobiet 2008 Males Cancer Incidence Females Cancer Incidence

Strona 40 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 6-14. Liczba zgonów na nowotwory zło śliwe jelita grubego według wieku w województwie pomorskim, m ęż czy źni i kobiety w 2008r. The number of colorectal cancer deaths in the Pomeranian Region in 2008, by age among men and women.

Zgony Mężczyzn 2008 Zgony Kobiet 2008 Males Deaths Females Deaths

Najwi ększ ą liczb ę nowych rozpozna ń nowotworów zło śliwych jelita grubego w województwie pomorskim w 2008 roku zgłoszono w mie ście Gda ńsku (m ężczy źni – 129, kobiety – 106) i mie ście Gdynia (m ęż czy źni – 73, kobiety – 67). Najwi ększe ryzyko zachorowania na ten nowotwór wg standaryzowanych współczynników zachorowalno ści było u m ęż czyzn w powiecie lęborskim i sztumskim oraz u kobiet w powiecie chojnickim i puckim. .

Strona 41 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Tabela 6-11. Zachorowania męż czyzn na nowotwory zło śliwe jelita grubego w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe – ilość , współczynnik surowy oraz standaryzowany. New malignant colorectal cancer cases (C18-C21) among men in 2008 in the Pomeranian Region, by countys, age groups – number, crude and standardized rate. Ogół. Surowy Powiat / County 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 Stand. Number Crude bytowski 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 1 1 2 1 1 0 8 21,08 18,32 chojnicki 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 3 5 2 6 1 3 23 50,26 41,60 człuchowski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 1 1 1 3 0 0 9 32,11 23,05 gda ński 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 5 3 0 3 0 1 1 14 31,80 27,61 kartuski 0 0 0 0 0 1 0 0 0 4 0 2 1 3 1 1 2 0 15 26,62 23,61 ko ścierski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 2 4 2 4 5 0 18 53,18 39,81 kwidzy ński 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 3 0 3 1 2 1 12 29,76 27,87 lęborski 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 1 1 6 2 3 4 1 2 22 70,16 61,38 malborski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 1 0 3 6 1 0 0 13 42,62 32,09 nowodworski 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 3 2 0 0 2 1 2 1 12 68,16 47,76 pucki 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 1 5 2 0 0 0 10 26,52 24,11 słupski 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 2 1 3 1 2 3 0 0 13 27,94 22,92 starogardzki 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 4 0 3 1 4 1 1 18 29,71 21,61 tczewski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 4 3 2 7 4 2 1 26 47,09 35,01 wejherowski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 3 2 4 8 7 4 3 1 33 35,80 31,20 sztumski 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 2 1 1 4 1 2 1 0 14 67,36 60,60 m.Gda ńsk 0 0 0 0 1 1 2 1 0 1 6 14 18 19 27 24 10 5 129 60,42 34,69 m.Gdynia 0 0 0 0 0 0 0 2 2 1 4 7 13 6 17 5 10 6 73 61,58 36,20 m.Słupsk 0 0 0 0 0 1 0 0 0 2 1 1 2 1 1 3 2 0 14 30,56 19,25 m.Sopot 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 1 0 2 3 3 1 12 67,49 25,47 Pomorskie 0 0 0 0 1 3 4 6 6 15 34 49 66 68 92 74 47 23 488 45,42 32,37

Tabela 6-12. Zachorowania kobiet na nowotwory zło śliwe jelita grubego w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe – ilość , współczynnik surowy oraz standaryzowany. New malignant colorectal cancer cases (C18-C21) among women in 2008 in the Pomeranian Region, by countys, age groups – number, crude and standardized rate. Ogół. Surowy Powiat / County 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 Stand. Number Crude bytowski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 1 0 1 1 0 5 12,96 9,41 chojnicki 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 4 2 2 3 2 2 18 38,04 22,96 człuchowski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 1 0 1 4 13,64 6,63 gda ński 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 3 1 2 2 9 19,85 11,04 kartuski 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 1 3 3 2 0 1 0 2 14 24,80 21,17 ko ścierski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 1 2 0 0 1 1 7 20,53 14,54 kwidzy ński 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 1 3 7,29 5,54 lęborski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 3 1 3 13 39,75 19,47 malborski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 2 0 1 0 5 15,38 7,39 nowodworski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 3 16,54 9,65 pucki 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 3 6 2 1 2 16 41,75 26,52 słupski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 1 1 2 0 0 0 1 7 14,87 11,08 starogardzki 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 4 1 3 2 2 1 3 19 30,31 18,01 tczewski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 2 1 3 0 2 2 2 13 22,41 12,67 wejherowski 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 2 2 5 2 8 2 3 1 27 28,64 20,06 sztumski 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 1 0 1 2 6 28,10 19,72 m.Gda ńsk 0 0 0 0 0 0 0 1 2 3 10 7 11 12 24 16 10 10 106 44,67 20,75 m.Gdynia 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 3 8 10 2 10 14 11 6 67 51,37 21,32 m.Słupsk 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 2 3 7 1 1 2 18 35,17 17,90 m.Sopot 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 4 2 10 48,22 11,48 Pomorskie 0 0 0 0 0 0 1 2 5 9 27 33 46 39 73 50 42 43 370 32,54 17,40

Strona 42 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rozdział II

WERSJA ANGIELSKA

Chapter II

ENGLISH VERSION

Strona 43 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

1. Introduction

This bulletin aims to present the most significant data on malignant cancer incidence and mortality rates in the Pomeranian Region in 2008, by age, sex and by county. It is now the seventh issue of the Pomeranian Cancer Registry newsletter. The data presented here are intended for the governing bodies of the . The bulletin is also addressed to various health departments and to social services working close to regional Registries. Above all, the newsletter is intended for anyone interested in cancer issues affecting the Pomeranian Region of Poland.

2. Abstract

In 2008, there were 7785 new malignant cancer cases and 5378 deaths of cancer reported to the Pomeranian Cancer Registry. The reported data allow the assessment of public health. Still, the incidence and mortality rates in the Pomeranian Region are one of the highest in Poland. The malignant cancer incidence rate was 274,9 among men (4th position), and 202,9 among women (5 th position) – the analysis based on a group of 100 000 inhabitants, where the age structure has been taken into account. In relation to standard mortality rates in 2008 Pomerania is in the seventh position among men (195,3) and in the third position among women (115,4). In 2008, the death rate in Pomerania was the second highest rate in the country among both sexes. For the first time the malignant lung cancer was reported as the most frequent cause of death among women. In order to make accurate conclusions that would describe current tendencies it is crucial to combine a concise register. Without regular and thorough reporting on new cancer cases and deaths there is the risk of drawing misleading conclusions. A clear and intelligible profile of public health can only be created once an equal understanding of cancer issues has been reached among all of the specialists. This publication contains epidemiologic information collected in 2008 in Pomerania. The health condition of the region’s inhabitants has been presented. Next, the structure of incidence and mortality rates has been analyzed both for men and for women, distinguished by counties. Finally, the most frequently diagnosed cancer cases have been presented.

Strona 44 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

3. Regional Cancer Registry in Gdansk

In 1965, the Cancer Registry in Gdansk was opened, reporting to the Regional Registry at the Regional Cancer Outpatient Clinic. The clinic was founded by professor Tadeusz Zielinski. Initially, the Registry collected information from the region of Gdansk, Elblag and Slupsk. However, after the administrative reform in 1999, (which merged 49 provinces into 16 regions) the Registry’s activity was extended to the whole of Pomeranian Region. Currently, there are 16 Registry offices in Poland. In 2004, the Regional Cancer Outpatient Clinic was restructured into the Regional Oncology Centre in Gdansk (WCO). Apart from the Regional Cancer Registry, there is also a Centre for Cancer Prevention and Health Promotion, bringing preventative treatment to Pomeranian community. The Centre provides educational materials helping improve the general awareness of cancer prevention. It also highlights the importance of early diagnosis. For many years now, the WCO has been conducting its research in co-operation with a number of institutions, such as: Polish Union of Oncology, the National Health Department, the Pomeranian Marshall Office, and Gdansk City Council. The Pomeranian Oncology Registry collects data on cancer cases from the whole region. In order to improve the quality of study it is crucial to closely co-operate with regional Pathology Institutions. The cancer register has been established in order to facilitate planning and execution of an effective battle against malignant cancer. The practices used in the process include early prevention, follow-up meetings, medical diagnosis, treatments, rehabilitation and hospice care for patients suffering from malignant tumors. By collecting information on incidence and mortality rates, cancer registries influence health policies within their regions. Pomeranian Cancer Registry fulfils its objectives by way of: - systematic and up-to-date reporting on new cases and deaths within Pomeranian Region. - data analysis, which helps recognize oncologic ‘needs’ of our region, i.e. the analysis outlines areas of the highest incidence rates so that the appropriate action can be taken to uncover and to eliminate cancer-causing factors. - data collection and processing, which is crucial for planning cancer prevention and follow-up programmes in Pomeranian Region. - Pomeranian Cancer Registry facilitates the realization of scientific studies and projects by providing necessary data in compliance with personal data protection acts.

Strona 45 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

When complete, the Regional Registry’s annual data are forwarded to the National Cancer Registry at Oncology Centre in Warsaw where they are combined with and analyzed against data from other Registries in Poland.

4. Research material and statistical methods

The Regional Oncology Centre in Gdansk is in charge of the Regional Cancer Registry, which is responsible for collecting statistical data on cancer cases in Pomerania. The primary act prescribing and regulating the said data collection is the Statistics Act (Journal of Laws No. 88 of 29 th June 1995). Also, there are Prime Minister’s dispositions released annually, which specifically dictate the characteristics of inquiry and reporting forms (Journal of Laws No. 114 of 2007). The above regulations recommend using the Cancer Case Report Cards (KZNZ) as means of collecting data. Currently binding Cards are marked with the “MZ/N-1a” symbol. There is an instruction attached to each Card explaining the method of reporting on cancer cases according to the International Statistical Classification of Diseases and Health Related Problems: Revision 10 of 1994. In line with this coding system, all cancerous diseases marked C00 – C97 and D00 – D09 must be reported. In keeping with this act, until the 15 th of each month all public and private healthcare institutions are obliged to complete the KZNZ cards whenever a new cancer diagnosis or even a slight cancer suspicion occurs. Monthly, The Pomeranian Registry for Malignant Cancer receives the cards from over a hundred healthcare institutions. The cards are forwarded to the Regional Cancer Registry. Every year, by 30 th June, data collected by Regional Registries are sent to the National Cancer Registry in the Institute of Epidemiology and Cancer Prevention at the Oncology Centre – the Institute of M. Sklodowska-Curie in Warsaw. Subsequently, all data are verified and complied into a national annual report. It is also required of the Pomeranian Cancer Registry to collect data on cancer risk for the City Council. Frequently, Regional Registries receive data relating to previous years, which allows regular statistics update. Thus, the information published by Registries may be slightly different to those provided in the National Registry’s Bulletin, where previous registers are not updated. The mortality rate data collection is based on the information provided by the Regional Statistical Office (WUS) and by individual healthcare institutions. Also, the Pomeranian Cancer Registry acquires data on deaths directly from patients’ case history cards. Statistical methods In this publication the following statistical indicators have been applied: absolute numbers, percentages, crude rates and age-standardized rates.

Strona 46 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Absolute number of new cases and cancer deaths represents a total number of incidences or deaths caused by a particular disease in given population within certain period of time, e.g. in 2008. Raw incidence/ mortality rates – the number of new cases or cancer deaths per 100,000 individuals of studied population. This indicator does not take into account any characteristics, e.g. age. This detail is significant as over 50 percent of cancer cases occur after the age of 65. Therefore, malignant cancer affects elderly people more often then it strikes the younger part of population. There are considerably more cancer cases per 100,000 individuals among aging populations, in highly developed countries, and in areas of high youth migration. This does not mean the risk of cancer is higher among those populations – it only suggests these are the aging populations. In order to compare data of particular populations, there has been the age-standardization introduced. Age-standardized incidence/mortality rate takes into account the age structure of a given population and estimates the number of cancer cases (deaths) in respect to the standard world population.

5. Health condition of Pomerania 5.1 Population characteristics

The acreage of Pomeranian Region has 18 000 km square and it accounts for approx. 6% of the total area of Poland. In 2008, the population of Pomerania reached 2, 211, 310. Within a year’s time an increase of 0,018% was noted. The largest agglomerations are: (in order of the size) Gdansk, Gdynia, Sopot, Tczew, Slupsk, Chojnice, Koscierzyna, and Wejherowo. (Table 5-1 Population in Pomerania in 2008.) Malignant cancer is the second major death cause in Poland, after heart-related diseases. About 1/4 of deaths among men and women is caused by malignant tumors. The constant increase of incidence and mortality rates in comparison to other EU countries is a serious challenge for the healthcare system in Poland.

5.2 Malignant cancer incidence rates in 2008

In 2008 in Pomeranian Region, there were 4066 new cancer cases reported among men, and 3719 new cases among women, that is 7785 new cases in total. These data place our region in 7 th position, when compared to the crude incidence rates in other voivodeships of

Strona 47 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Poland (see Table 5-2). The numbers in brackets present data which is constantly being verified and updated. Just before this publication, the total incidence number reached 8405. In 2008, in line with standardized incidence rates, the Pomeranian Region was reported in 4th position with 274,9 new cases among men, and in 5 th position with 202,9 new cases among women (see Table 5-3). In 2008, the highest risk of cancer disease among men and women was recorded in the following Pomeranian counties: Lebork, Ko ścierzyna and the city of Gda ńsk. (see Illustration 5-2). The lowest risk of cancer disease in Pomeranian Region according to standardized incidence rates in 2008, was among men in Nowy Dwór county. Among women, it was the county of Nowy Dwor, Malbork, and Kwidzyn that the risk of cancer was the lowest (see Illustration 5-2).

5.3 Malignant cancer mortality rates in 2008

In this year’s bulletin all data analyzed comes from the Central Statistical Office (GUS). This information is public and widely available. In 2008 in Pomeranian Region, there were 4835 deaths of malignant cancer reported in total. This number is 543 cases lower than the one forwarded by GUS. In 2008, in Pomeranian Region there were 2984 deaths of malignant cancer among men and 2394 deaths among women. These figures account for 7 th position in respect to all voivodeships in Poland. It has to be pointed out that the reported data relate to all instances of cancer, regardless of the fact whether the patient suffered from any other conditions. It can not be stated if cancer was the direct cause of patients’ death. Thus, a slight percentage of the data may seem overstated and disproportionate when compared to other regions’ statistics. In 2008, according to standardized mortality rates, the Pomeranian Region was in 7 th position among men (195,3 cases), and in 3 rd position among women (112,4 cases). (see Table 5-6). In 2008, the highest risk of death of malignant cancer among men was recorded in the county of Ko ścierzyna and Tczew., according to crude mortality rates. Among women the highest malignant cancer death risk was reported to be in the county of Koscierzyna, in the city of Gda ńsk and in Gdynia. The lowest risk of death of malignant cancer, according to crude mortality rates, was among men in the county of Słupsk, and in Nowy Dwor . Among women, it was the county of Kwidzyn, Sztum, and Nowy Dwór that the risk of cancer was the lowest (see Illustration 5-3).

Strona 48 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

5.4 Exposition

Since 2005, there has been a considerable drop in standardized incidence rates, both for men and for women. The age group which is most commonly diagnosed with a malignant cancer is between 50. and 75. The highest cancer incidence is among women between 55. and 70. Among men it is at 70. when cancer incidence is at its peak. In comparison to 2007, there were less deaths caused by cancer in 2008. Among men ithis number dropped by 7,5% and among women by 9,3%. Standardized death rate was 195,3 for men (a drop from 218,4) and for women it was 112,4 (a drop from 130,6) The age group in which the number of deaths caused by malignant cancer is the highest is between 55 and 80. The peak falls between 70. and 75. both among men and women. The most commonly diagnosed malignant cancer types among men in 2008 in the Pomeranian Region were: lung cancer (908 cases), prostate cancer (583 cases), colorectal cancer (488 cases), bladder cancer (435 cases), and stomach cancer (203 cases). There were 125 cases among men where cancer origin could not be located (C80). The most frequent cancer diagnoses among women were: breast cancer (842 cases), lung cancer (406 cases), colorectal cancer (370 cases), uterine body cancer (232 cases), cervical cancer (226 cases), and ovarian cancer (183 cases). Cancer origin could not be specified for 108 women (C80), (see Table 5-12.) The most frequent malignant cancer types that caused death among men in the Pomeranian Region were: lung cancer (950 deaths), colorectal cancer (311 cases), prostate cancer (222 cases), stomach cancer (190cases), and pancreas cancer (119 cases). There were 262 cases (8.9 %) where cancer origin could not be specified (C80). Among women, for the first time lung cancer was reported as the most frequent cause of death (377 cases). Next, there was breast cancer (304 cases), colorectal cancer (254 cases), ovarian cancer (159 cases), stomach cancer (122 cases) and cervical cancer (113 cancer). Malignant cancer of female generative organ caused death in 276 cases (C56, C54, C53), which is 13,3%. 7,7% of women (231 cases) died due to cancer without a specified location (C80), (see Table 5-13). The completeness of malignant cancer register is reflected by the incidence/ mortality ratio (the ‘Z/Z’ indicator) estimated in a certain period of time. The ratio is the quotient of all newly registered cases and of all deaths caused by malignant cancers. The indicator calculated is then compared with other ratios from the Registries known as having a high registration completeness.

Strona 49 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

In Poland there are five Registries which have been acclaimed as standard for the registration completeness: the Dolny Slask Cancer Registry, the Lubelski Cancer Registry, the Cancer Registry of Podkarpacie, the Pomeranian Cancer Registry, and the Swietokrzyski Cancer Registry. The incidence/ mortality indicator in those regions was the most accurate in the period of 2000-2002. In 2007, the incidence/ mortality indicator for the Pomeranian Region was 1.44 (1.39 for Poland in general), and the registration completeness was 86%. According to the latest data available at the moment of publishing, this indicator has risen to 1.56, which gives 92% completeness of the incidence registry.

6. Specific clinical situations 6.1 Malignant neoplasm of bronchus and lung (C34)

The most frequently reported diagnosis in the Pomeranian Region in 2008 was lung cancer. There were 1314 cases declared: 908 incidences among men and 406 among women, which respectively accounts for 22% and 11% of the total incidences of malignant lung cancer. Also, it was the lung cancer that caused the highest number of deaths in the Pomeranian Region in 2008. There were 1327 deaths reported: 950 deaths among men and 377 deaths among women. Every third death (33%) among men, and every seventh death among women (16%) was due to malignant lung cancer. In 2008, the standardized incidence rate for malignant lung cancer was 60,76 among men, and 21.59 among women. In 2007, it was 67.62 and 21.78 respectively. The standardized mortality rate for malignant lung cancer in 2008 was 62.38 among men, and 19.30 among women. In 2007, this rate was 59.10 and 16.53 respectively. There were no malignant cancer cases reported among men below the age of 30, and among women younger then 35. The number of reported cases increased with age, and it was the highest both for men and for women between the age of 55 and 75. The peak falls on the age of 60. and 70. among men, and on 60. among women. The number of deaths due to lung cancer is rising with age starting from the age of 30 among men, and from the age of 35 among women. The highest mortality rate was noted for both sexes between the age of 55 and 75. The mortality rate’s peak falls on the age of 65. – 70. among men, and on the age of 60. among women. The highest number of new malignant lung cancer cases in 2008 in the Pomeranian Region was reported in the city of Gdansk (men – 217 cases, women – 119 cases) and in the city of Gdynia (116 cases among men, 73 cases among women). The highest risk of lung cancer incidence, by standardized incidence rate was among men in the county of Sztum (135.07),

Strona 50 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

in Starogard county (87.66), and in the county of Czluchow (85.19). Among women, the highest cancer risk was noted in the city of Sopot (34.68) and in the (29.23). The highest number of malignant cancer deaths in 2008 in Pomeranian Region was noted in the city of Gdansk (233 cases among men, 111 cases among women), and in the city of Gdynia (men – 147 cases, women – 89 cases). The highest risk of death due to lung cancer, by standardized mortality rate was reported among men in the county of Lębork (92), in the county of Ko ścierzyna (72) and in the county of Sztum and Kwidzyn (71) Among women, the highest risk of death due to lung cancer was noted in the county of Lębork (37) and in the city of Gdynia (32 cases).

6.2 Malignant breast cancer (C50)

In 2008 in the Pomeranian Region there were reported 842 new cases of malignant breast cancer, which accounts for 23% of all women diagnosed with a malignant cancer. There were 304 deaths reported, which constitutes 13% of the total cancer death toll. In 2008, the standardized incidence rate for malignant breast cancer was 49.33. It was 50.66 in 2007. The standardized mortality rate in 2008 was 14.94, which reduced from 23.77 in 2007. In 2008, the number of incidences was reported as the highest among women between the age of 50. and 70., with the largest volume of cancer cases occurring among women at the age of 50 . and 70. The number of deaths due to breast cancer is rising with age starting from the age of 35. The highest mortality rate occurs among women between the age of 50 and 70. A considerable discrepancy between the crude and the standardized rates suggests that breast cancer occurs in older age groups. The highest number of new malignant breast cancer cases in 2008 in the Pomeranian Region was reported in the city of Gdansk (224 cases) and in the city of Gdynia (138 cases). The highest risk of breast cancer incidence, by standardized incidence rate was among women in Gdansk and in Gdynia.

6.3 Malignant prostate cancer (C61)

There were 583 cases of malignant prostate cancer diagnosed in the Pomeranian Region in 2008, which accounts for 14% of all malignant cancer cases diagnosed among men in the same year. There were 223 deaths reported, which constitutes 7% of total cancer deaths reported among men. The number of patients diagnosed with prostate cancer is rising and in 2008 it was the prostate cancer which was the second most frequently diagnosed disease.

Strona 51 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

In 2008, the standardized incidence rate for malignant prostate neoplasm was 38.18. It was 33.59 in 2007. The standardized mortality rate in 2008 was 13.91, which reduced from 17.84 in 2007. The highest mortality rate occurred among men over the age of 65. The highest number of new malignant prostate cancer cases in 2008 in the Pomeranian Region was reported in the city of Gdansk (164 cases) and in the city of Gdynia (84 cases). The highest risk of prostate cancer incidence, by standardized incidence rate, was noted among men in the city of Słupsk and in the county of Kwidzyn. The lowest risk of incidence was in the country of Nowy Dwór and in Puck. The highest number of malignant prostate cancer deaths in 2008 in Pomeranian Region was noted in the city of Gdansk (69 cases), and in the city of Gdynia (34 cases). The highest risk of death due to prostate cancer, by standardized mortality rate, was reported in the county of Czluchow and in the county of Lebork.

6.4 Malignant colorectal cancer (C18-C21)

In 2008 in the Pomeranian Region, there were 858 new colorectal cancer cases reported: 488 cases among men, and 370 cases among women. These figures account for 12% and 10% respectively of all malignant cancer diagnoses in 2008. There were 565 deaths reported – 311 among men. And 254 among women. These numbers account for 10% and 11% of all malignant cancer deaths respectively. In 2008, the standardized incidence rate for malignant colorectal cancer was 32.37 among men, and 17.63 among women. In 2007, it was 33.74 and 18.29 respectively. The standardized mortality rate for malignant colorectal cancer in 2008 was 19.98 among men, and 10.27 among women. In 2007, this rate was 23.16 and 12.32 respectively. The number of reported cases of colorectal cancer rises over the age of 40, The largest new cases volume was noted both for men and for women between the age of 55 and 80., with its peak at the age of 70. The number of deaths due to colorectal cancer is rising with age starting from the age of 45. The highest mortality rate was noted between the age of 60 and 80 among men, and between the age of 65 and 85 among women, with its peak at the age of 70. The highest number of new malignant colorectal cancer cases in 2008 in the Pomeranian Region was reported in the city of Gdansk (men – 129 cases, women – 106 cases) and in the city of Gdynia (73 cases among men, 67 cases among women). The highest risk of colorectal cancer incidence, by standardized incidence rate was among men in the county of Lębork and Sztum. Among women, the highest cancer risk was noted in the county of Chojnice and Puck.

Strona 52 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

The highest number of malignant colorectal cancer deaths in 2008 in Pomeranian Region was noted in the city of Gdansk (94 cases among men, 43 cases among women), and in the city of Gdynia (men – 65 cases, women – 33 cases). The highest risk of death due to colorectal cancer, by standardized mortality rate was reported among men in the county of Kwidzyn. Among women, the highest risk of death due to colorectal cancer was noted in the county of Starogard, in the county of Koscierzyna, and in Gdansk county. There can be noted a considerable discrepancy between the crude and the standardized rates both for cancer incidence and mortality, which suggests that the majority of new cases and deaths occurs in older age groups (see Illustration 6-13, 6-14).

Strona 53 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Strona 54 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rozdział III Tabele i Wykresy - Chapter III TABLES & ILLUSTRATIONS

7. Tabele i wykresy

Strona 55 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Tabela 7-1. Porównanie populacji województwa pomorskiego do Standardowej Populacji Świata. The population of the Pomeranian Region and the Standard World Population, the comparison in percentage.

5-letnie grupy wiekowe Populacja Woj. Pomorskiego (%) Std. Populacja Świata (%) Age grups Population of the Pomeranian Region Standard World Population 0-4 5 12 5-9 5 10 10-14 6 9 15-19 7 9 20-24 8 8 25-29 8 8 30-34 8 6 35-39 7 6 40-44 6 6 45-49 7 6 50-54 8 5 55-59 7 4 60-64 5 4 65-69 4 3 70-74 3 2 75-79 3 1 80-84 2 0.5 85(+) 1 0.5

Rysunek 7-1. Porównanie populacji województwa pomorskiego do Standardowej Populacji Świata. The Population of the Pomeranian Region and the Standard World Population, the comparison.

Pop. Woj.Pom. Std. Pop. Świata Pop. Pom. Reg. Std. World Pop.

Strona 56 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Tabela 7-2. Liczba osób w województwie pomorskim w podziale na grupy wiekowe oraz płe ć w 2008 roku. The population of the Pomeranian Region in numbers, by age and by sex, in 2008.

5-letnie grupy Mężczyźni Kobiety wiekowe Sum Males Females Age grups 0-4 62 399 58 507 120 906 5-9 58 965 56 433 115 398 10-14 66 952 63 555 130 507 15-19 80 951 76 904 157 855 20-24 92 659 90 742 183 401 25-29 93 464 92 595 186 059 30-34 88 866 87 890 176 756 35-39 75 037 73 274 148 311 40-44 68 487 67 677 136 164 45-49 75 786 76 969 152 755 50-54 83 358 89 307 172 665 55-59 75 815 83 442 159 257 60-64 46 999 54 245 101 244 65-69 34 871 44 293 79 164 70-74 30 576 43 619 74 195 75-79 22 343 36 010 58 353 80-84 11 242 25 237 36 479 85(+) 5 602 16 239 21 841 Ogółem 1 074 372 1136938 2 211 310

Rysunek 7-2. Liczba osób w województwie pomorskim w podziale na grupy wiekowe oraz płe ć w 2008r. The population of the Pomeranian Region in numbers, by age and by sex, in 2008.

Mężczyźni Kobiety Males Females

Strona 57 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Tabela 7-3. Liczby zarejestrowanych zachorowa ń na nowotwory zło śliwe u m ęż czyzn wg umiejscowienia w województwie pomorskim w 2008 roku. The number of registered malignant cancer incidences among men in the Pomeranian Region, by localization, in 2008.

Wspstd Liczba Wsp sur Miejsce ICD 10 Nazwa rozpoznania Stand. % Number Cruderate Position rate C00 Nowotwory złośliwe wargi 7 0,65 0,50 0,2% 39 C01 Nowotwór złośliwy nasady języka 11 1,02 0,68 0,3% 31 C02 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych części języka 11 1,02 0,75 0,3% 32 C03 Nowotwór złośliwy dziąsła 6 0,56 0,41 0,1% 40 C04 Nowotwór złośliwy dna jamy ustnej 14 1,30 0,92 0,3% 27 C05 Nowotwór złośliwy podniebienia 4 0,37 0,25 0,1% 54 C06 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych części jamy ustnej 6 0,56 0,44 0,1% 41 C07 Nowotwór złośliwy ślinianki przyusznej 3 0,28 0,18 0,1% 60 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych dużych gruczołów 2 0,19 0,15 0,0% 62 C08 ślinowych C09 Nowotwory złośliwe migdałka 32 2,98 2,29 0,8% 20 C10 Nowotwór złośliwy części ustnej gardła (oropharynx) 9 0,84 0,68 0,2% 37 C11 Nowotwór złośliwy części nosowej gardła (nasopharynx) 4 0,37 0,26 0,1% 55 C12 Nowotwór złośliwy zachyłka gruszkowatego 4 0,37 0,30 0,1% 56 C13 Nowotwór złośliwy części krtaniowej gardła (hypopharynx) 22 2,05 1,49 0,5% 24 Nowotwór złośliwy o innym i bliżej nieokreślonym 10 0,93 0,61 0,2% 34 C14 umiejscowieniu w obrębie wargi, jamy ustnej i gardła C15 Nowotwór złośliwy przełyku 46 4,28 3,23 1,1% 15 C16 Nowotwór złośliwy żołądka 203 18,89 13,51 5,0% 5 C17 Nowotwór złośliwy jelita cienkiego 6 0,56 0,39 0,1% 42 C18 Nowotwór złośliwy okrężnicy 280 26,06 18,42 6,9% 4 C19 Nowotwór złośliwy zgięcia esiczo-odbytniczego 25 2,33 1,66 0,6% 23 C20 Nowotwór złośliwy odbytnicy 178 16,57 11,93 4,4% 6 C21 Nowotwór złośliwy odbytu i kanału odbytu 5 0,47 0,36 0,1% 46 Nowotwór złośliwy wątroby i przewodów żółciowych 45 4,19 3,00 1,1% 16 C22 wewnątrzwątrobowych C23 Nowotwór złośliwy pęcherzyka żółciowego 13 1,21 0,75 0,3% 29 Nowotwór złośliwy innych i nie określonych części dróg 17 1,58 1,00 0,4% 26 C24 żółciowych C25 Nowotwór złośliwy trzustki 106 9,87 7,11 2,6% 10 Nowotwór złośliwy innych i niedokładnie określonych 6 0,56 0,36 0,1% 43 C26 narządów trawiennych C30 Nowotwór złośliwy jamy nosowej i ucha środkowego 0 0,00 0,00 0,0% 82 C31 Nowotwór złośliwy zatok przynosowych 5 0,47 0,31 0,1% 47 C32 Nowotwór złośliwy krtani 87 8,10 5,85 2,1% 11 C33 Nowotwór złośliwy tchawicy 1 0,09 0,09 0,0% 67 C34 Nowotwór złośliwy oskrzela i płuca 908 84,51 60,76 22,3% 1 C37 Nowotwór złośliwy grasicy 1 0,09 0,09 0,0% 68 C38 Nowotwór złośliwy serca, śródpiersia i opłucnej 6 0,56 0,40 0,1% 44 Nowotwór złośliwy innych i niedokładnie określonych części 1 0,09 0,09 0,0% 69 C39 układu oddechowego i narządów klatki piersiowej C40 Nowotwór złośliwy kości i chrąstki stawowej kończyn 1 0,09 0,04 0,0% 70 Nowotwór złośliwy kości i chrząstki stawowej o innym i 5 0,47 0,38 0,1% 48 C41 nieokreślonym umiejscowieniu C43 Czerniak złośliwy skóry 48 4,47 3,38 1,2% 14 C44 Inne nowotwory złośliwe skóry 176 16,38 11,87 4,3% 7 C45 Międzybłoniak 12 1,12 0,78 0,3% 30 C46 Mięsak Kaposi'ego 0 0,00 0,00 0,0% 83 Nowotwory złośliwe nerwów obwodowych i autonomicznego 1 0,09 0,09 0,0% 71 C47 układu nerwowego C48 Nowotwór złośliwy przestrzeni zaotrzewnowej i otrzewnej 4 0,37 0,27 0,1% 57 C49 Nowotwory złośliwe tkanki łącznej i innych tkanek miękkich 19 1,77 1,49 0,5% 25 C50 Nowotwór złośliwy sutka 5 0,47 0,26 0,1% 49 C51 Nowotwór złośliwy sromu 0 0,00 0,00 0,0% 84

Strona 58 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

C52 Nowotwór złośliwy pochwy 0 0,00 0,00 0,0% 85 C53 Nowotwór złośliwy szyjki macicy 0 0,00 0,00 0,0% 86 C54 Nowotwór złośliwy trzonu macicy 0 0,00 0,00 0,0% 87 C55 Nowotwór złośliwy nieokreślonej części macicy 0 0,00 0,00 0,0% 88 C56 Nowotwór złośliwy jajnika 0 0,00 0,00 0,0% 89 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych żeńskich narządów 0 0,00 0,00 0,0% 90 C57 płciowych C58 Nowotwór złośliwy łożyska 0 0,00 0,00 0,0% 91 C60 Nowotwór złośliwy prącia 11 1,02 0,78 0,3 % 33 C61 Nowotwór złośliwy gruczołu krokowego 583 54,26 38,18 14,3% 2 C62 Nowotwór złośliwy jądra 66 6,14 5,30 1,6% 13 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych męskich narządów 1 0,09 0,07 0,0% 72 C63 płciowych C64 Nowotwór złośliwy nerki za wyjątkiem miedniczki nerkowej 163 15,17 11,12 4,0% 8 C65 Nowotwór złośliwy miedniczki nerkowej 5 0,47 0,32 0,1% 50 C66 Nowotwór złośliwy moczowodu 5 0,47 0,34 0,1% 51 C67 Nowotwór złośliwy pęcherza moczowego 435 40,49 28,15 10,7% 3 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych narządów 2 0,19 0,09 0,0% 63 C68 moczowych C69 Nowotwór złośliwy oka 10 0,93 0,68 0,2% 35 C70 Nowotwór złośliwy opon 1 0,09 0,09 0,0% 73 C71 Nowotwór złośliwy mózgu 74 6,89 6,04 1,8% 12 Nowotwór złośliwy rdzeni a kręgowego, nerwów czaszkowych i 3 0,28 0,18 0,1% 61 C72 innych części centralnego systemu nerwowego C73 Nowotwór złośliwy tarczycy 14 1,30 1,13 0,3% 28 C74 Nowotwór złośliwy nadnerczy 1 0,09 0,04 0,0% 74 Nowotwór złośliwy innych gruczołów wydzielania 1 0,09 0,08 0,0% 75 C75 wewnętrznego i struktur pokrewnych Nowotwór złośliwy umiejscowień innych i niedokładnie 10 0,93 0,66 0,2% 36 C76 określonych C77 Wtórne i nieokreślone nowotwory węzłów chłonnych 2 0,19 0,13 0,0% 64 Wtórne nowotwory złośliwe układ u oddechowego i 6 0,56 0,49 0,1% 45 C78 trawiennego C79 Wtórny nowotwór złośliwy innych umiejscowień 4 0,37 0,21 0,1% 58 C80 Nowotwór złośliwy bez określenia jego umiejscowienia 125 11,63 8,11 3,1% 9 C81 Choroba Hodgkina 28 2,61 2,37 0,7% 21 C82 Chłoniaknieziarniczy guzkowy (grudkowy) 8 0,74 0,58 0,2% 38 C83 Chłoniakinieziarnicze rozlane 34 3,16 2,49 0,8% 17 C84 Obwodowy i skórny chłoniak z komórek T 5 0,47 0,36 0,1% 52 C85 Inne i nieokreślone postacie chłoniakównieziarniczych 5 0,47 0,27 0,1% 53 C88 Złośliwe choroby immunoproliferacyjne 1 0,09 0,04 0,0% 76 C90 Szpiczak mnogi i nowotwory z komórek plazmatycznych 28 2,61 1,73 0,7% 22 C91 Białaczka limfatyczna 34 3,16 3,63 0,8% 18 C92 Białaczka szpikowa 33 3,07 2,59 0,8% 19 C93 Białaczka monocytowa 2 0,19 0,18 0,0% 65 C94 Inne białaczki określonego rodzaju 1 0,09 0,04 0,0% 77 C95 Białaczka z komórek nieokreślonego rodzaju 0 0,00 0,00 0,0% 92 Inny i nieokreślony nowotwór złośliwy tkanki limfatycznej, 2 0,19 0,17 0,0% 66 C96 krwiotwórczej i tkanek pokrewnych Nowotwory złośliwe niezależnych (pierwotnych) mnogich 0 0,00 0,00 0,0% 93 C97 umiejscowień D00 Rak in situ jamy ustnej, przełyku i żołądka 1 0,09 0,07 0,0% 78 Raki in situ innych i nieokreślonych części narządów 1 0,09 0,08 0,0% 79 D01 trawiennych D02 Rak in situ ucha środkowego i układu oddechowego 1 0,09 0,09 0,0% 80 D03 Czerniak in situ 0 0,00 0,00 0,0% 94 D04 Rak in situ skóry 4 0,37 0,24 0,1% 59 D05 Rak in situ sutka 1 0,09 0,06 0,0% 81 D06 Rak in situ szyjki macicy 0 0,00 0,00 0,0% 95 D07 Rak in situ innych i nieokreślonych narządów płciowych 0 0,00 0,00 0,0% 96 D09 Rak in situ innych i nieokreślonych umiejscowień 0 0,00 0,00 0,0% 97 Ogółem 4066 378,45 274,92 100%

Strona 59 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Tabela 7-4. Liczby zarejestrowanych zachorowa ń na nowotwory zło śliwe u kobiet wg umiejscowienia w województwie pomorskim w 2008 roku. The number of registered malignant cancer incidences among women in the Pomeranian Region, by localization, in 2008.

Wspstd Liczba Wsp sur Miejsce ICD 10 Nazwa rozpoznania Stand. % Number Cruderate Position rate C00 Nowotwory złośliwe wargi 1 0,09 0,03 0,0% 72 C01 Nowotwór złośliwy nasady języka 0 0,00 0,00 0,0% 81 C02 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych części języka 8 0,70 0,49 0,2% 38 C03 Nowotwór złośliwy dziąsła 5 0,44 0,25 0,1% 44 C04 Nowotwór złośliwy dna jamy ustnej 9 0,79 0,60 0,2% 35 C05 Nowotwór złośliwy podniebienia 2 0,18 0,11 0,1% 62 C06 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych części jamy ustnej 1 0,09 0,08 0,0% 73 C07 Nowotwór złośliwy ślinianki przyusznej 5 0,44 0,32 0,1% 45 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych dużych gruczołów 2 0,18 0,12 0,1% 63 C08 ślinowych C09 Nowotwory złośliwe migdałka 11 0,97 0,68 0,3% 33 C10 Nowotwór złośliwy części ustnej gardła (oropharynx) 3 0,26 0,24 0,1% 57 C11 Nowotwór złośliwy części nosowej gardła (nasopharynx) 8 0,70 0,46 0,2% 39 C12 Nowotwór złośliwy zachyłka gruszkowatego 0 0,00 0,00 0,0% 82 C13 Nowotwór złośliwy części krtaniowej gardła (hypopharynx) 4 0,35 0,17 0,1% 51 Nowotwór złośliwy o innym i bliżej nieokreślonym 2 0,18 0,13 0,1% 64 C14 umiejscowieniu w obrębie wargi, jamy ustnej i gardła C15 Nowotwór złośliwy przełyku 24 2,11 1,10 0,6% 24 C16 Nowotwór złośliwy żołądka 108 9,50 5,46 2,9% 9 C17 Nowotwór złośliwy jelita cienkiego 3 0,26 0,17 0,1% 58 C18 Nowotwór złośliwy okrężnicy 215 18,91 10,41 5,8% 5 C19 Nowotwór złośliwy zgięcia esiczo-odbytniczego 25 2,20 1,18 0,7% 23 C20 Nowotwór złośliwy odbytnicy 117 10,29 5,45 3,1% 8 C21 Nowotwór złośliwy odbytu i kanału odbytu 13 1,14 0,59 0,3% 29 Nowotwór złośliwy wątroby i przewodów żółciowych 41 3,61 1,98 1,1% 19 C22 wewnątrzwątrobowych C23 Nowotwór złośliwy pęcherzyka żółciowego 46 4,05 2,17 1,2% 17 Nowotwór złośliwy innych i nie określonych części dróg 13 1,14 0,47 0,3% 30 C24 żółciowych C25 Nowotwór złośliwy trzustki 75 6,60 3,32 2,0% 13 Nowotwór złośliwy innych i niedokładnie określonych 7 0,62 0,33 0,2% 41 C26 narządów trawiennych C30 Nowotwór złośliwy jamy nosowej i ucha środkowego 1 0,09 0,06 0,0% 74 C31 Nowotwór złośliwy zatok przynosowych 4 0,35 0,23 0,1% 52 C32 Nowotwór złośliwy krtani 6 0,53 0,36 0,2% 43 C33 Nowotwór złośliwy tchawicy 1 0,09 0,08 0,0% 75 C34 Nowotwór złośliwy oskrzela i płuca 406 35,72 21,89 10,9% 2 C37 Nowotwór złośliwy grasicy 1 0,09 0,09 0,0% 76 C38 Nowotwór złośliwy serca, śródpiersia i opłucnej 4 0,35 0,26 0,1% 53 Nowotwór złośliwy innych i niedokładnie określonych części 0 0,00 0,00 0,0% 83 C39 układu oddechowego i narządów klatki piersiowej C40 Nowotwór złośliwy kości i chrąstki stawowej kończyn 1 0,09 0,07 0,0% 77 Nowotwór złośliwy kości i chrząstki stawowej o innym i 5 0,44 0,32 0,1% 46 C41 nieokreślonym umiejscowieniu C43 Czerniak złośliwy skóry 70 6,16 4,02 1,9% 15 C44 Inne nowotwory złośliwe skóry 172 15,13 8,45 4,6% 7 C45 Międzybłoniak 4 0,35 0,21 0,1% 54 C46 Mięsak Kaposi'ego 0 0,00 0,00 0,0% 84 Nowotwory złośliwe nerwów obwodowych i autonomicznego 0 0,00 0,00 0,0% 85 C47 układu nerwowego C48 Nowotwór złośliwy przestrzeni zaotrzewnowej i otrzewnej 10 0,88 0,45 0,3% 34 C49 Nowotwory złośliwe tkanki łącznej i innych tkanek miękkich 22 1,94 1,35 0,6% 26 C50 Nowotwór złośliwy sutka 842 74,07 49,33 22,6% 1 C51 Nowotwór złośliwy sromu 12 1,06 0,53 0,3% 31

Strona 60 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

C52 Nowotwór złośliwy pochwy 7 0,62 0,41 0,2% 42 C53 Nowotwór złośliwy szyjki macicy 226 19,88 13,87 6,1% 4 C54 Nowotwór złośliwy trzonu macicy 232 20,41 12,73 6,2% 3 C55 Nowotwór złośliwy nieokreślonej części macicy 2 0,18 0,09 0,1% 65 C56 Nowotwór złośliwy jajnika 183 16,10 10,97 4,9% 6 Nowotwór zło śliwy innych i nieokreślonych żeńskich narządów 5 0,44 0,29 0,1% 47 C57 płciowych C58 Nowotwór złośliwy łożyska 0 0,00 0,00 0,0% 86 C60 Nowotwór złośliwy prącia 0 0,00 0,00 0,0% 87 C61 Nowotwór złośliwy gruczołu krokowego 0 0,00 0,00 0,0% 88 C62 Nowotwór złośliwy jądra 0 0,00 0,00 0,0% 89 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych męskich narządów 0 0,00 0,00 0,0% 90 C63 płciowych C64 Nowotwór złośliwy nerki za wyjątkiem miedniczki nerkowej 106 9,32 5,39 2,9% 11 C65 Nowotwór złośliwy miedniczki nerkowej 4 0,35 0,17 0,1% 55 C66 Nowotwór złośliwy moczowodu 2 0,18 0,11 0,1% 66 C67 Nowotwór złośliwy pęcherza moczowego 106 9,32 5,30 2,9% 12 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych narządów 1 0,09 0,05 0,0% 78 C68 moczowych C69 Nowotwór złośliwy oka 9 0,79 0,47 0,2% 36 C70 Nowotwór złośliwy opon 2 0,18 0,15 0,1% 67 C71 Nowotwór złośliwy mózgu 60 5,28 3,62 1,6% 16 Nowotwór złośliwy rdzenia kręgowego, nerwów czaszkowych i 3 0,26 0,22 0,1% 59 C72 innych części centralnego systemu nerwowego C73 Nowotwór złośliwy tarczycy 75 6,60 5,00 2,0% 14 C74 Nowotwór złośliwy nadnerczy 5 0,44 0,34 0,1% 48 Nowotwór złośliwy innych gruczołów wydzielania 2 0,18 0,14 0,1% 68 C75 wewnętrznego i struktur pokrewnych Nowotwór złośliwy umiejscowień innych i niedokładnie 5 0,44 0,27 0,1% 49 C76 określonych C77 Wtórne i nieokreślone nowotwory węzłów chłonnych 0 0,00 0,00 0,0% 91 Wtórne nowotwory złośliwe układu oddechowego i 9 0,79 0,33 0,2% 37 C78 trawiennego C79 Wtórny nowotwór złośliwy innych umiejscowień 4 0,35 0,21 0,1% 56 C80 Nowotwór złośliwy bez określenia jego umiejscowienia 108 9,50 4,92 2,9% 10 C81 Choroba Hodgkina 21 1,85 1,64 0,6% 27 C82 Chłoniaknieziarniczy guzkowy (grudkowy) 8 0,70 0,49 0,2% 40 C83 Chłoniakinieziarnicze rozlane 42 3,69 2,25 1,1% 18 C84 Obwodowy i skórny chłoniak z komórek T 2 0,18 0,19 0,1% 69 C85 Inne i nieokreślone postacie chłoniakównieziarniczych 12 1,06 0,59 0,3% 32 C88 Złośliwe choroby immunoproliferacyjne 0 0,00 0,00 0,0% 92 C90 Szpiczak mnogi i nowotwory z komórek plazmatycznych 37 3,25 1,61 1,0% 20 C91 Białaczka limfatyczna 35 3,08 2,36 0,9% 22 C92 Białaczka szpikowa 20 1,76 1,14 0,5% 28 C93 Białaczka monocytowa 3 0,26 0,27 0,1% 60 C94 Inne białaczki określonego rodzaju 2 0,18 0,15 0,1% 70 C95 Białaczka z komórek nieokreślonego rodzaju 0 0,00 0,00 0,0% 93 Inny i nieokreślony nowotwór złośliwy tkanki limfatycznej, 1 0,09 0,05 0,0% 79 C96 krwiotwórczej i tkanek pokrewnych Nowotwory złośliwe niezależnych (pierwotnych) mnogich 0 0,00 0,00 0,0% 94 C97 umiejscowień D00 Rak in situ jamy ustnej, przełyku i żołądka 0 0,00 0,00 0,0% 95 Raki in situ innych i nieokreślonych części narządów 1 0,09 0,08 0,0% 80 D01 trawiennych D02 Rak in situ ucha środkowego i układu oddechowego 0 0,00 0,00 0,0% 96 D03 Czerniak in situ 2 0,18 0,16 0,1% 71 D04 Rak in situ skóry 3 0,26 0,12 0,1% 61 D05 Rak in situ sutka 23 2,02 1,35 0,6% 25 D06 Rak in situ szyjki macicy 37 3,25 2,75 1,0% 21 D07 Rak in situ innych i nieokreślonych narządów płciowych 5 0,44 0,36 0,1% 50 D09 Rak in situ innych i nieokreślonych umiejscowień 0 0,00 0,00 0,0% 97 Ogółem 3719 327,15 204,64 100%

Strona 61 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Tabela 7-5. Liczby zgonów chorych na nowotwory zło śliwe m ęż czyzn wg umiejscowienia w województwie pomorskim w 2008 roku. The number of malignant cancer deaths among men, by localization; the Pomeranian Region, in 2008.

Wsp sur Wspstd Liczba Miejsce ICD 10 Nazwa rozpoznania Cruderat Stand. % Number Position e rate C00 Nowotwory złośliwe wargi 4 0,37 0,21 0,1% 43 C01 Nowotwór złośliwy nasady języka 5 0,47 0,34 0,2% 39 C02 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych części języka 14 1,30 1,00 0,5% 20 C03 Nowotwór złośliwy dziąsła 1 0,09 0,07 0,0% 62 C04 Nowotwór złośliwy dna jamy ustnej 9 0,84 0,61 0,3% 28 C05 Nowotwór złośliwy podnieb ienia 4 0,37 0,24 0,1% 44 C06 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych części jamy ustnej 4 0,37 0,24 0,1% 45 C07 Nowotwór złośliwy ślinianki przyusznej 1 0,09 0,09 0,0% 63 C08 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych dużych gruczołów 0 0,00 0,00 0,0% 75 ślinowych C09 Nowotwory złośliwe migdałka 10 0,93 0,73 0,3% 25 C10 Nowotwór złośliwy części ustnej gardła (oropharynx) 2 0,19 0,17 0,1% 53 C11 Nowotwór złośliwy części nosowej gardła (nasopharynx) 5 0,47 0,28 0,2% 40 C12 Nowotwór złośliwy zachyłka gruszkowatego 1 0,09 0,05 0,0% 64 C13 Nowotwór złośliwy części krtaniowej gardła (hypopharynx) 7 0,65 0,41 0,2% 33 C14 Nowotwór złośliwy o innym i bliżej nieokreślonym 16 1,49 1,10 0,5% 19 umiejscowieniu w obrębie wargi, jamy ustnej i gardła C15 Nowotwó r złośliwy przełyku 69 6,42 4,85 2,3% 12 C16 Nowotwór złośliwy żołądka 190 17,68 12,44 6,4% 5 C17 Nowotwór złośliwy jelita cienkiego 5 0,47 0,31 0,2% 41 C18 Nowotwór złośliwy okrężnicy 198 18,43 12,71 6,6% 4 C19 Nowotwór złośliwy zgięcia esiczo -odbytni czego 13 1,21 0,92 0,4% 22 C20 Nowotwór złośliwy odbytnicy 86 8,00 5,46 2,9% 9 C21 Nowotwór złośliwy odbytu i kanału odbytu 14 1,30 0,89 0,5% 21 C22 Nowotwór złośliwy wątroby i przewodów żółciowych 65 6,05 4,11 2,2% 13 wewnątrzwątrobowych C23 Nowotwór złośliwy pęcherzyka żółciowego 13 1,21 0,69 0,4% 23 C24 Nowotwór złośliwy innych i nie określonych części dróg 10 0,93 0,53 0,3% 26 żółciowych C25 Nowotwór złośliwy trzustki 119 11,08 7,76 4,0% 7 C26 Nowotwór złośliwy innych i niedokładnie określonych 10 0,93 0,65 0,3% 27 narządów trawiennych C30 Nowotwór złośliwy jamy nosowej i ucha środkowego 2 0,19 0,18 0,1% 54 C31 Nowotwór złośliwy zatok przynosowych 7 0,65 0,47 0,2% 34 C32 Nowotwór złośliwy krtani 73 6,79 4,92 2,4% 11 C33 Nowotwór złośliwy tchaw icy 2 0,19 0,10 0,1% 55 C34 Nowotwór złośliwy oskrzela i płuca 950 88,42 62,38 31,8% 1 C37 Nowotwór złośliwy grasicy 2 0,19 0,14 0,1% 56 C38 Nowotwór złośliwy serca, śródpiersia i opłucnej 6 0,56 0,60 0,2% 36 C39 Nowotwór złośliwy innych i niedokładnie określonych części 1 0,09 0,06 0,0% 65 układu oddechowego i narządów klatki piersiowej C40 Nowotwór złośliwy kości i chrąstki stawowej kończyn 4 0,37 0,35 0,1% 46 C41 Nowotwór złośliwy kości i chrząstki stawowej o innym i 7 0,65 0,49 0,2% 35 nieokreślonym umiejscowieniu C43 Czerniak złośliwy skóry 23 2,14 1,60 0,8% 18 C44 Inne nowotwory złośliwe skóry 6 0,56 0,41 0,2% 37 C45 Międzybłoniak 4 0,37 0,25 0,1% 47 C46 Mięsak Kaposi'ego 1 0,09 0,09 0,0% 66 C47 Nowotwory złośliwe nerwów obwodowych i autonom icznego 0 0,00 0,00 0,0% 76 układu nerwowego C48 Nowotwór złośliwy przestrzeni zaotrzewnowej i otrzewnej 1 0,09 0,05 0,0% 67 C49 Nowotwory złośliwe tkanki łącznej i innych tkanek miękkich 11 1,02 0,79 0,4% 24 C50 Nowotwór złośliwy sutka 2 0,19 0,13 0,1% 57 C51 Nowotwór złośliwy sromu 0 0,00 0,00 0,0% 77

Strona 62 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

C52 Nowotwór złośliwy pochwy 0 0,00 0,00 0,0% 78 C53 Nowotwór złośliwy szyjki macicy 0 0,00 0,00 0,0% 79 C54 Nowotwór złośliwy trzonu macicy 0 0,00 0,00 0,0% 80 C55 Nowotwór złośliwy nieokreślonej cz ęści macicy 0 0,00 0,00 0,0% 81 C56 Nowotwór złośliwy jajnika 0 0,00 0,00 0,0% 82 C57 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych żeńskich narządów 0 0,00 0,00 0,0% 83 płciowych C58 Nowotwór złośliwy łożyska 0 0,00 0,00 0,0% 84 C60 Nowotwór złośliwy prąc ia 3 0,28 0,16 0,1% 48 C61 Nowotwór złośliwy gruczołu krokowego 222 20,66 13,91 7,4% 3 C62 Nowotwór złośliwy jądra 8 0,74 0,66 0,3% 29 C63 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych męskich narządów 1 0,09 0,04 0,0% 68 płciowych C64 Nowotwór złośliwy ne rki za wyjątkiem miedniczki nerkowej 90 8,38 5,95 3,0% 8 C65 Nowotwór złośliwy miedniczki nerkowej 1 0,09 0,06 0,0% 69 C66 Nowotwór złośliwy moczowodu 1 0,09 0,07 0,0% 70 C67 Nowotwór złośliwy pęcherza moczowego 142 13,22 8,80 4,8% 6 C68 Nowotwór złośl iwy innych i nieokreślonych narządów 0 0,00 0,00 0,0% 85 moczowych C69 Nowotwór złośliwy oka 1 0,09 0,05 0,0% 71 C70 Nowotwór złośliwy opon 2 0,19 0,10 0,1% 58 C71 Nowotwór złośliwy mózgu 84 7,82 5,87 2,8% 10 C72 Nowotwór złośliwy rdzenia kręgowego, ne rwów czaszkowych i 3 0,28 0,22 0,1% 49 innych części centralnego systemu nerwowego C73 Nowotwór złośliwy tarczycy 8 0,74 0,57 0,3% 30 C74 Nowotwór złośliwy nadnerczy 2 0,19 0,27 0,1% 59 C75 Nowotwór złośliwy innych gruczołów wydzielania 1 0,09 0,04 0,0% 72 wewnętrznego i struktur pokrewnych C76 Nowotwór złośliwy umiejscowień innych i niedokładnie 8 0,74 0,49 0,3% 31 określonych C77 Wtórne i nieokreślone nowotwory węzłów chłonnych 1 0,09 0,04 0,0% 73 C78 Wtórne nowotwory złośliwe układu oddechowego i 0 0,00 0,00 0,0% 86 trawiennego C79 Wtórny nowotwór złośliwy innych umiejscowień 0 0,00 0,00 0,0% 87 C80 Nowotwór złośliwy bez określenia jego umiejscowienia 262 24,39 16,70 8,8% 2 C81 Choroba Hodgkina 8 0,74 0,60 0,3% 32 C82 Chłoniaknieziarniczy guzkow y (grudkowy) 3 0,28 0,20 0,1% 50 C83 Chłoniakinieziarnicze rozlane 6 0,56 0,42 0,2% 38 C84 Obwodowy i skórny chłoniak z komórek T 3 0,28 0,21 0,1% 51 C85 Inne i nieokreślone postacie chłoniakównieziarniczych 26 2,42 1,60 0,9% 17 C88 Złośliwe choroby im munoproliferacyjne 3 0,28 0,20 0,1% 52 C90 Szpiczak mnogi i nowotwory z komórek plazmatycznych 38 3,54 2,42 1,3% 14 C91 Białaczka limfatyczna 33 3,07 2,36 1,1% 16 C92 Białaczka szpikowa 37 3,44 2,85 1,2% 15 C93 Białaczka monocytowa 2 0,19 0,10 0,1% 60 C94 Inne białaczki określonego rodzaju 1 0,09 0,06 0,0% 74 C95 Białaczka z komórek nieokreślonego rodzaju 5 0,47 0,31 0,2% 42 C96 Inny i nieokreślony nowotwór złośliwy tkanki limfatycznej, 2 0,19 0,10 0,1% 61 krwiotwórczej i tkanek pokrewnych C97 Nowot wory złośliwe niezależnych (pierwotnych) mnogich 0 0,00 0,00 0,0% 88 umiejscowień D00 Rak in situ jamy ustnej, przełyku i żołądka 0 0,00 0,00 0,0% 89 D01 Raki in situ innych i nieokreślonych części narządów 0 0,00 0,00 0,0% 90 trawiennych D02 Rak in sit u ucha środkowego i układu oddechowego 0 0,00 0,00 0,0% 91 D03 Czerniak in situ 0 0,00 0,00 0,0% 92 D04 Rak in situ skóry 0 0,00 0,00 0,0% 93 D05 Rak in situ sutka 0 0,00 0,00 0,0% 94 D06 Rak in situ szyjki macicy 0 0,00 0,00 0,0% 95 D07 Rak in situ i nnych i nieokreślonych narządów płciowych 0 0,00 0,00 0,0% 96 D09 Rak in situ innych i nieokreślonych umiejscowień 0 0,00 0,00 0,0% 97 Ogółem 2984,00 277,74 195,28 100%

Strona 63 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Tabela 7-6. Liczby zgonów chorych na nowotwory zło śliwe kobiet wg umiejscowienia w województwie pomorskim w 2008 roku. The number of malignant cancer deaths among women, by localization; the Pomeranian Region, 2008.

Wsp sur Wspstd Liczba Miejsce ICD 10 Nazwa rozpoznania Cruderat Stand. % Number Position e rate C00 Nowotwory złośliwe wargi 1 0,09 0,03 0,0% 54 C01 Nowotwór złośliwy nasady języka 1 0,09 0,08 0,0% 55 C02 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych części języka 3 0,26 0,18 0,1% 46 C03 Nowotwór złośliwy dziąsła 1 0,09 0,02 0,0 % 56 C04 Nowotwór złośliwy dna jamy ustnej 3 0,26 0,18 0,1% 47 C05 Nowotwór złośliwy podniebienia 1 0,09 0,03 0,0% 57 C06 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych części jamy ustnej 1 0,09 0,05 0,0% 58 C07 Nowotwór złośliwy ślinianki przyusznej 4 0,35 0,18 0,2% 44 C08 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych dużych gruczołów 0 0,00 0,00 0,0% 69 ślinowych C09 Nowotwory złośliwe migdałka 6 0,53 0,26 0,3% 35 C10 Nowotwór złośliwy części ustnej gardła (oropharynx) 0 0,00 0,00 0,0% 70 C11 Nowotwór złoś liwy części nosowej gardła (nasopharynx) 7 0,62 0,39 0,3% 32 C12 Nowotwór złośliwy zachyłka gruszkowatego 1 0,09 0,07 0,0% 59 C13 Nowotwór złośliwy części krtaniowej gardła (hypopharynx) 0 0,00 0,00 0,0% 71 C14 Nowotwór złośliwy o innym i bliżej nieokre ślonym 6 0,53 0,38 0,3% 36 umiejscowieniu w obrębie wargi, jamy ustnej i gardła C15 Nowotwór złośliwy przełyku 21 1,85 1,01 0,9% 20 C16 Nowotwór złośliwy żołądka 122 10,73 5,46 5,1% 6 C17 Nowotwór złośliwy jelita cienkiego 3 0,26 0,13 0,1% 48 C18 Nowot wór złośliwy okrężnicy 178 15,66 7,03 7,4% 4 C19 Nowotwór złośliwy zgięcia esiczo -odbytniczego 7 0,62 0,29 0,3% 33 C20 Nowotwór złośliwy odbytnicy 56 4,93 2,45 2,3% 12 C21 Nowotwór złośliwy odbytu i kanału odbytu 13 1,14 0,50 0,5% 25 C22 Nowotwór złośl iwy wątroby i przewodów żółciowych 51 4,49 2,59 2,1% 13 wewnątrzwątrobowych C23 Nowotwór złośliwy pęcherzyka żółciowego 59 5,19 2,49 2,5% 11 C24 Nowotwór złośliwy innych i nie określonych części dróg 17 1,50 0,68 0,7% 23 żółciowych C25 Nowotwór złośliwy trzustki 120 10,55 4,89 5,0% 7 C26 Nowotwór złośliwy innych i niedokładnie określonych 12 1,06 0,55 0,5% 26 narządów trawiennych C30 Nowotwór złośliwy jamy nosowej i ucha środkowego 1 0,09 0,03 0,0% 60 C31 Nowotwór złośliwy zatok przynosowych 1 0,09 0, 03 0,0% 61 C32 Nowotwór złośliwy krtani 6 0,53 0,30 0,3% 37 C33 Nowotwór złośliwy tchawicy 1 0,09 0,03 0,0% 62 C34 Nowotwór złośliwy oskrzela i płuca 377 33,16 19,30 15,7% 1 C37 Nowotwór złośliwy grasicy 1 0,09 0,08 0,0% 63 C38 Nowotwór złośliwy serca , śródpiersia i opłucnej 7 0,62 0,40 0,3% 34 C39 Nowotwór złośliwy innych i niedokładnie określonych części 0 0,00 0,00 0,0% 72 układu oddechowego i narządów klatki piersiowej C40 Nowotwór złośliwy kości i chrąstki stawowej kończyn 0 0,00 0,00 0,0% 73 C41 Nowotwór złośliwy kości i chrząstki stawowej o innym i 8 0,70 0,30 0,3% 31 nieokreślonym umiejscowieniu C43 Czerniak złośliwy skóry 30 2,64 1,43 1,3% 18 C44 Inne nowotwory złośliwe skóry 5 0,44 0,14 0,2% 42 C45 Międzybłoniak 6 0,53 0,27 0,3% 38 C46 Mięsak Kaposi'ego 0 0,00 0,00 0,0% 74 C47 Nowotwory złośliwe nerwów obwodowych i autonomicznego 0 0,00 0,00 0,0% 75 układu nerwowego C48 Nowotwór złośliwy przestrzeni zaotrzewnowej i otrzewnej 3 0,26 0,12 0,1% 49 C49 Nowotwory złośliwe tkanki łącznej i innych tkanek miękkich 9 0,79 0,55 0,4% 30 C50 Nowotwór złośliwy sutka 304 26,74 14,94 12,7% 2 C51 Nowotwór złośliwy sromu 11 0,97 0,39 0,5% 27

Strona 64 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

C52 Nowotwór złośliwy pochwy 4 0,35 0,15 0,2% 45 C53 Nowotwór złośliwy szyjki macicy 113 9,94 6,21 4,7% 8 C54 Nowotwór złośliwy trzonu macicy 46 4,05 1,99 1,9% 14 C55 Nowotwór złośliwy nieokreślonej części macicy 6 0,53 0,31 0,3% 39 C56 Nowotwór złośliwy jajnika 159 13,98 8,58 6,6% 5 C57 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych żeńskich narządów 10 0,88 0,46 0,4% 28 płciowych C58 Nowotwór złośliwy łożyska 0 0,00 0,00 0,0% 76 C60 Nowotwór złośliwy prącia 0 0,00 0,00 0,0% 77 C61 Nowotwór złośliwy gruczołu krokowego 0 0,00 0,00 0,0% 78 C62 Nowotwór złośliwy jądra 0 0,00 0,00 0,0% 79 C63 Nowotwór złośliwy i nnych i nieokreślonych męskich narządów 0 0,00 0,00 0,0% 80 płciowych C64 Nowotwór złośliwy nerki za wyjątkiem miedniczki nerkowej 67 5,89 2,81 2,8% 9 C65 Nowotwór złośliwy miedniczki nerkowej 0 0,00 0,00 0,0% 81 C66 Nowotwór złośliwy moczowodu 0 0,00 0,00 0,0% 82 C67 Nowotwór złośliwy pęcherza moczowego 38 3,34 1,29 1,6% 16 C68 Nowotwór złośliwy innych i nieokreślonych narządów 0 0,00 0,00 0,0% 83 moczowych C69 Nowotwór złośliwy oka 3 0,26 0,12 0,1% 50 C70 Nowotwór złośliwy opon 0 0,00 0,00 0,0% 84 C71 Nowotwór złośliwy mózgu 67 5,89 3,71 2,8% 10 C72 Nowotwór złośliwy rdzenia kręgowego, nerwów czaszkowych i 2 0,18 0,16 0,1% 51 innych części centralnego systemu nerwowego C73 Nowotwór złośliwy tarczycy 14 1,23 0,66 0,6% 24 C74 Nowotwór złośliwy nad nerczy 6 0,53 0,40 0,3% 40 C75 Nowotwór złośliwy innych gruczołów wydzielania 2 0,18 0,07 0,1% 52 wewnętrznego i struktur pokrewnych C76 Nowotwór złośliwy umiejscowień innych i niedokładnie 6 0,53 0,24 0,3% 41 określonych C77 Wtórne i nieokreślone nowot wory węzłów chłonnych 0 0,00 0,00 0,0% 85 C78 Wtórne nowotwory złośliwe układu oddechowego i 0 0,00 0,00 0,0% 86 trawiennego C79 Wtórny nowotwór złośliwy innych umiejscowień 0 0,00 0,00 0,0% 87 C80 Nowotwór złośliwy bez określenia jego umiejscowienia 23 1 20,32 10,01 9,6% 3 C81 Choroba Hodgkina 10 0,88 0,58 0,4% 29 C82 Chłoniaknieziarniczy guzkowy (grudkowy) 5 0,44 0,22 0,2% 43 C83 Chłoniakinieziarnicze rozlane 18 1,58 0,82 0,8% 22 C84 Obwodowy i skórny chłoniak z komórek T 1 0,09 0,02 0,0% 64 C85 In ne i nieokreślone postacie chłoniakównieziarniczych 20 1,76 1,05 0,8% 21 C88 Złośliwe choroby immunoproliferacyjne 1 0,09 0,05 0,0% 65 C90 Szpiczak mnogi i nowotwory z komórek plazmatycznych 41 3,61 1,57 1,7% 15 C91 Białaczka limfatyczna 31 2,73 1,52 1, 3% 17 C92 Białaczka szpikowa 24 2,11 0,98 1,0% 19 C93 Białaczka monocytowa 2 0,18 0,10 0,1% 53 C94 Inne białaczki określonego rodzaju 1 0,09 0,02 0,0% 66 C95 Białaczka z komórek nieokreślonego rodzaju 1 0,09 0,03 0,0% 67 C96 Inny i nieokreślony nowotw ór złośliwy tkanki limfatycznej, 1 0,09 0,07 0,0% 68 krwiotwórczej i tkanek pokrewnych C97 Nowotwory złośliwe niezależnych (pierwotnych) mnogich 0 0,00 0,00 0,0% 88 umiejscowień D00 Rak in situ jamy ustnej, przełyku i żołądka 0 0,00 0,00 0,0% 89 D01 Rak i in situ innych i nieokreślonych części narządów 0 0,00 0,00 0,0% 90 trawiennych D02 Rak in situ ucha środkowego i układu oddechowego 0 0,00 0,00 0,0% 91 D03 Czerniak in situ 0 0,00 0,00 0,0% 92 D04 Rak in situ skóry 0 0,00 0,00 0,0% 93 D05 Rak in sit u sutka 0 0,00 0,00 0,0% 94 D06 Rak in situ szyjki macicy 0 0,00 0,00 0,0% 95 D07 Rak in situ innych i nieokreślonych narządów płciowych 0 0,00 0,00 0,0% 96 D09 Rak in situ innych i nieokreślonych umiejscowień 0 0,00 0,00 0,0% 97 Ogółem 2394,00 210,57 112,43 100%

Strona 65 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 7-3. Liczba oraz współczynnik standaryzowany zachorowa ń na nowotwory zło śliwe w województwie pomorskim w podziale na płe ć w 2008 roku. The number of malignant cancer incidences and standardized cancer incidence rates in the Pomeranian Region, by sex, 2008.

Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Kobiety Males Females Males Females

Rysunek 7-4. Liczba oraz współczynnik standaryzowany zgonów chorych na nowotwory zło śliwe w województwie pomorskim w podziale na płe ć w 2008 roku. The number of deaths of malignant cancer, and standardized malignant cancer Heath rates by sex; the Pomeranian Region, 2008.

Mężczyźn i Kobiety Mężczyźni Kobiety Males Females Males Females

Strona 66 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 7-5. Najcz ęstsze zachorowania na nowotwory zło śliwe u męż czyzn w 2008 roku, województwo pomorskie. The most frequently diagnosed malignant cancer types among men; the Pomeranian Region, 2008.

Rysunek 7-6. Najcz ęstsze zachorowania na nowotwory zło śliwe u kobiet - w 2008roku, województwo pomorskie. The most frequently diagnosed malignant cancer types among women; the Pomeranian Region, 2008.

Strona 67 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 7-7. Współczynniki surowe zachorowa ń m ęż czyzn na najcz ęstsze nowotwory zło śliwe w podziale na grupy wiekowe w województwie pomorskim w 2008 roku. Crude incidence rates of most frequently diagnosed cancer types among men, by age; the Pomeranian Region, 2008.

Rysunek 7-8. Współczynniki surowe zachorowa ń kobiet na najcz ęstsze nowotwory zło śliwe w podziale na grupy wiekowe w województwie pomorskim w 2008 roku. Crude incidence rates of most frequently diagnosed cancer types among women, by age; the Pomeranian Region, 2008.

Strona 68 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 7-9. Liczby zachorowa ń i zgonów chorych na nowotwory zło śliwe m ęż czyzn i kobiet w latach 1999-2008 w województwie pomorskim. The number of malignant cancer incidences and malignant cancer deaths; the Pomeranian Region, 1999- 2008, by sex.

Zachorowania Mężczyzn Zachorowania Kobiet Zgony Mężczyzn Zgony Kobiet Males Cancer Incidence Females Cancer Incidence Males Deaths Females Deaths

Rysunek 7-10. Współczynniki surowe zachorowa ń i zgonów chorych na nowotwory zło śliwe m ęż czyzn i kobiet w latach 1999-2008 w województwie pomorskim. Crude malignant cancer incidence rates and malignant cancer deaths; the Pomeranian Region, 1999-2008, by sex.

Zachorowania Mężczyzn Zachorowania Kobiet Zgony Mężczyzn Zgony Kobiet Males Cancer Incidence Females Cancer Incidence Males Deaths Females Deaths

Strona 69 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 7-11. Liczba zachorowa ń i zgonów chorych na nowotwory zło śliwe m ęż czyzn i kobiet w podziale na grupy wiekowe w 2008 roku w województwie pomorskim. The number of malignant cancer incidences and malignant cancer deaths by age and sex; the Pomeranian Region, 2008.

Zachorowania Mężczyzn Zachorowania Kobiet Zgony Mężczyzn Zgony Kobiet Males Cancer Incidence Females Cancer Incidence Males Deaths Females Deaths

Rysunek 7-12. Współczynniki surowe zachorowa ń i zgonów chorych na nowotwory zło śliwe u m ęż czyzn i kobiet w podziale na grupy wiekowe w 2008 roku w województwie pomorskim. Crude malignant cancer incidence and malignant cancer deaths by age and sex; the Pomeranian Region, 2008.

Zachorowania Mężczyzn Zachorowania Kobiet Zgony Mężcz yzn Zgony Kobiet Males Cancer Incidence Females Cancer Incidence Males Deaths Females Deaths

Strona 70 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 7-13. Zgony na nowotwory zło śliwe m ęż czyzn w województwie pomorskim - najcz ęstsze rozpoznania – 2008 rok. Deaths of malignant cancer among men, by the most frequent diagnosis; the Pomeranian Region, 2008.

Rysunek 7-14. Zgony na nowotwory zło śliwe kobiet w województwie pomorskim - najcz ęstsze rozpoznania – 2008 rok. Deaths of malignant cancer among women, by the most frequent diagnosis; the Pomeranian Region, 2008.

Strona 71 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 7-15. Współczynniki surowe zgonów na najcz ęstsze nowotwory zło śliwe u m ęż czyzn w podziale na grupy wiekowe w województwie pomorskim w 2008 roku. Crude Heath rates of most frequently diagnosed cancer types among men, by age; the Pomeranian Region, 2008.

Rysunek 7-16. Współczynniki surowe umieralno ści na najcz ęstsze nowotwory zło śliwe u kobiet w podziale na grupy wiekowe w Województwie Pomorskim w 2008 roku. Crude Heath rates of most frequently diagnosed cancer types among women, by age; the Pomeranian Region, 2008.

Strona 72 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Lista tabel

Tabela 5-1. Liczebno ść populacji w województwie pomorskim w 2008r. Population in Pomerania in 2008. 12 Tabela 5-2. Lista województw w kolejno ści alfabetycznej wg liczb bezwzgl ędnych zachorowa ń na nowotwory zło śliwe w Polsce 2008 roku. The alphabetical list of voivodeships according to the malignant cancer crude incidence figures in Poland in 2008. 14 Tabela 5-3. Lista kolejno ści województw wg standaryzowanych współczynników zachorowalno ści na nowotwory zło śliwe w Polsce w 2008 roku. The list of voivodeships according to standardized malignant cancer incidence rates in Poland in 2008. 15 Tabela 5-4. Lista kolejno ści wyst ępowania województwa pomorskiego w Polsce wg standaryzowanego współczynnika zachorowalno ści na nowotwory zło śliwe w latach 1999- 2008. The Pomeranian Region classification according to standardized malignant cancer incidence rates between 1999 and 2008. 16 Tabela 5-5. Liczba zgonów na nowotwory zło śliwe wg województw w 2008 roku. 18 Tabela 5-6. Lista województw wg wielko ści standaryzowanych współczynników umieralno ści na nowotwory zło śliwe w Polsce w 2008 roku. The counties classification based on the volume of standardized mortality for malignant cancers rates in Poland in 2008. 19 Tabela 5-7. Lista kolejno ści wyst ępowania Województwa Pomorskiego w Polsce wg standaryzowanego współczynnika umieralno ści na nowotwory zło śliwe w latach 1999-2008. The Pomeranian Region classification according to standardized malignant cancer mortality rates between 1999 and 2008. 20 Tabela 5-8. Zachorowania na nowotwory zło śliwe ogółem u m ęż czyzn Malignant cancer incidence rates among men. 22 Tabela 5-9. Zachorowania na nowotwory zło śliwe ogółem u kobiet. Malignant cancer incidenc eratem among women.. 22 Tabela 5-10. Zgony na nowotwory zło śliwe ogółem u m ęż czyzn. Malignant cancer death figures among men. 24 Tabela 5-11. Zgony na nowotwory zło śliwe ogółem u kobiet. Malignant cancer death figures among women. 24 Tabela 5-12. Lista nowotworów zło śliwych wg umiejscowienia, surowych i standaryzowanych współczynników zachorowalno ści, województwo pomorskie 2008 roku. Malignant cancer figures by localisation, by crude rate and by standardized rate in Pomeranian Region in 2008. 25 Tabela 5-13. Lista nowotworów zło śliwych wg umiejscowienia, surowych i standaryzowanych współczynników umieralno ści, województwo pomorskie 2008 roku. Malignant cancer mortality figures by localisation, by crude rates, and by standardized mortality rates in the Pomeranian Region in 2008. 26 Tabela 6-1. Zachorowania na raka płuc w województwie pomorskim w 2008r. Lung cancer incidence rates in the Pomeranian Region in 2008. 30

Strona 73 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Tabela 6-2. Zgony chorych na raka płuc w województwie pomorskim w 2008r. Lung cancer mortality rates in the Pomeranian Region in 2008. 30 Tabela 6-3. Zachorowania m ęż czyzn na nowotwory zło śliwe płuca (C34) w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe – ilo ść , współczynnik surowy oraz standaryzowany. New malignant lung cancer cases (C34) among men in the Pomeranian Region in 2008, by countys, age groups – number, crude and standardized rate. 32 Tabela 6-4. Zachorowania kobiet na nowotwory zło śliwe płuca (C34) w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe – ilo ść , współczynnik surowy oraz standaryzowany. New malignant lung cancer cases (C34) among women in the Pomeranian Regionin 2008, by countys, age groups – number, crude and standardized rate. 32 Tabela 6-5. Zachorowania i zgony kobiet na raka piersi w województwie pomorskim w 2008r. Breastcancer new cases and deaths reported in the Pomeranian Region in 2008 33 Tabela 6-6. Zachorowania kobiet na nowotwory zło śliwe piersi (C50) w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe – ilo ść , współczynnik surowy oraz standaryzowany. New cases of malignant breast cancer (C50) in the Pomeranian Region in 2008, by countys and age groups – number of cases, crude and standardized rate. 35 Tabela 6-7. Zachorowania m ęż czyzn na raka prostaty w województwie pomorskim w 2008r. Prostate cancer new cases and deaths reported in the Pomeranian Region in 2008. 36 Tabela 6-8. Zachorowania m ęż czyzn na nowotwory zło śliwe prostaty (C61) w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe – ilo ść , współczynnik surowy oraz standaryzowany. New cases of malignant prostate cancer (C61) in the Pomeranian Region in 2008, by countys and by age groups – number of cases, crude and standardized rate. 38 Tabela 6-9. Zachorowania nowotwory zło śliwe jelita grubego w województwie pomorskim w 2008r. Colorectal cancer incidence rates in the Pomeranian Region in 2008. 40 Tabela 6-10. Zgony chorych na nowotwory zło śliwe jelita grubego w województwie pomorskim w 2008r. Colorectal cancer mortality rates in the Pomeranian Region in 2008. 40 Tabela 6-11. Zachorowania m ęż czyzn na nowotwory zło śliwe jelita grubego w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe – ilo ść , współczynnik surowy oraz standaryzowany. New malignant colorectal cancer cases (C18-C21) among men in 2008 in the Pomeranian Region, by countys, age groups – number, crude and standardized rate. 42 Tabela 6-12. Zachorowania kobiet na nowotwory zło śliwe jelita grubego w województwie pomorskim w 2008r. w podziale na powiaty, grupy wiekowe – ilo ść , współczynnik surowy oraz standaryzowany. New malignant colorectal cancer cases (C18-C21) among women in 2008 in the Pomeranian Region, by countys, age groups – number, crude and standardized rate. 42 Tabela 7-1. Porównanie populacji województwa pomorskiego do Standardowej Populacji Świata. The population of the Pomeranian Region and the Standard World Population, the comparison in percentage. 56 Tabela 7-2. Liczba osób w województwie pomorskim w podziale na grupy wiekowe oraz płe ć w 2008 roku. The population of the Pomeranian Region in numbers, by age and by sex, in 2008. 57 Tabela 7-3. Liczby zarejestrowanych zachorowa ń na nowotwory zło śliwe u m ężczyzn wg umiejscowienia w województwie pomorskim w 2008 roku.

Strona 74 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

The number of registered malignant cancer incidences among men in the Pomeranian Region, by localization, in 2008. 58 Tabela 7-4. Liczby zarejestrowanych zachorowa ń na nowotwory zło śliwe u kobiet wg umiejscowienia w województwie pomorskim w 2008 roku. The number of registered malignant cancer incidences among women in the Pomeranian Region, by localization, in 2008. 60 Tabela 7-5. Liczby zgonów chorych na nowotwory zło śliwe m ęż czyzn wg umiejscowienia w województwie pomorskim w 2008 roku. The number of malignant cancer deaths among men, by localization; the Pomeranian Region, in 2008. 62 Tabela 7-6. Liczby zgonów chorych na nowotwory zło śliwe kobiet wg umiejscowienia w województwie pomorskim w 2008 roku. The number of malignant cancer deaths among women, by localization; the Pomeranian Region, 2008. 64

Strona 75 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Spis rysunków Rysunek 5-1. Ludno ść w województwie pomorskim w podziale na powiaty i płe ć. Population in Pomerania in 2008 by county and sex. 13 Rysunek 5-2. Zachorowania na nowotwory zło śliwe kobiet i m ęż czyzn w 2008r, podział na powiaty, wsp. standaryzowany. Malignant cancer incidence data from 2008 classified by countys, in line with standardized rates, including both men and women. 16 Rysunek 5-3. Zachorowania na nowotwory zło śliwe kobiet i m ęż czyzn w 2008r, podział na powiaty, wsp. standaryzowany. Malignant cancer incidence data from 2008 classified by countys, in line with standardized rates, including both men and women. 17 Rysunek 5-4. Zachorowania na nowotwory zło śliwe kobiet i m ęż czyzn w 2008r, podział na powiaty i ilo ść . Malignant cancer incidence data from 2008 classified by countys, absolute number, including both men and women. 17 Rysunek 5-5. Zgony na nowotwory zło śliwe w 2008r, podział na powiaty, płe ć - wsp. surowy. Malignant cancer mortality figures in 2008, based on crude mortality rates classified by county, by sex. 20 Rysunek 5-6. Zgony na nowotwory zło śliwe w 2008r, podział na powiaty, płe ć - wsp. surowy. Malignant cancer mortality figures in 2008, based on crude mortality rates classified by county, by sex. 21 Rysunek 5-7. Zgony na nowotwory zło śliwe w 2008r, podział na powiaty, płe ć - ilo ść . Malignant cancer mortality figures in 2008, absolute numbers classified by county, by sex. 21 Rysunek 5-8. Liczba zachorowa ń na nowotwory zło śliwe w woj. pomorskim w 2008r w grupach wiekowych z podziałem na płe ć. 23 Rysunek 5-9. Liczba zgonów chorych na nowotwory złośliwe w Pomorskiem w 2008r w grupach wiekowych z podziałem na płe ć. Malignant cancer mortality figures in the Pomeranian Region in 2008 among given age groups by sex. 23 Rysunek 5-10. Kolejno ść wyst ępowania województwa pomorskiego w Polsce wg standaryzowanego współczynnika zachorowalno ści na nowotwory zło śliwe w latach 1999- 2008. The Pomeranian Region classification according to standardized malignant cancer incidence rates between 1999 and 2008. 27 Rysunek. 5-11: Kolejno ść wyst ępowania województwa pomorskiego w Polsce wg standaryzowanego współczynnika umieralno ści na nowotwory zło śliwe w latach 1999-2008. The Pomeranian Region classification according to standardized malignant cancer mortality rates between 1999 and 2008. 27 Rysunek 6-1. Zachorowania na raka płuca (C34) w stosunku do chorych na pozostałe nowotwory w województwie pomorskim w 2008r. The percentage of newly reported lung cancer cases (C34) in relation to all reported cancer incidences in the Pomeranian Region in 2008. 29 Rysunek 6-2. Zgony chorych na raka płuca (C34) w stosunku do zgonów chorych na pozostałe nowotwory w województwie pomorskim w 2008r. The percentage of deaths due to lung cancer (C34) in relation to all reported cancer deaths in the Pomeranian Region in 2008. 29

Strona 76 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 6-3. Liczba zachorowa ń na raka płuca według wieku w województwie pomorskim, męż czy źni i kobiety w 2008r. The number of lung cancer incidences in the Pomeranian Region in 2008, by age among men and women. 30 Rysunek 6-4. Liczba zgonów na raka płuca według wieku w województwie pomorskim, męż czy źni i kobiety w 2008r. The number of lung cancer deaths in the Pomeranian Region in 2008, by age among men and women. 31 Rysunek 6-5. Zachorowania/Zgony na nowotwór zło śliwy piersi kobiet w stosunku do pozostałych nowotworów w województwie pomorskim w 2008r. Malignant breast cancer new cases and deaths in relation to all reported cancer incidences in the Pomeranian Region in 2008. 33 Rysunek 6-6. Liczba zachorowa ń na raka piersi według wieku w województwie pomorskim, w 2008r. Breast cancer incidences by age in the Pomeranian Region in 2008. 34 Rysunek 6-7. Liczba zgonów chorych na raka piersi według wieku w województwie pomorskimw2008r. Breast cancer mortality by age in the Pomeranian Region in 2008. 34 Rysunek 6-8. Zachorowania/Zgony na nowotwór zło śliwy gruczołu krokowego m ęż czyzn w stosunku do pozostałych nowotworów w województwie pomorskim w 2008r. New cases and deaths of malignant prostate cancer in relation to all reported cancer incidences in the Pomeranian Region in 2008. 36 Rysunek 6-9. Liczba zachorowa ń na raka prostaty według wieku w województwie pomorskim, w 2008r. New prostate cancer cases in the Pomeranian Region in 2008, by age. 37 Rysunek 6-10. Liczba zgonów na raka prostaty według wieku w województwie pomorskim, w 2008r. The number of deaths due to prostate cancer in the Pomeranian Region in 2008, by age. 37 Rysunek 6-11. Zachorowania na nowotwory zło śliwe jelita grubego (C18-C21) w stosunku do chorych na pozostałe nowotwory zło śliwe w województwie pomorskim w 2008r. New cases of malignant colorectal cancer (C18-C21) in relation to all reported cancer incidences in the Pomeranian Region in 2008. 39 Rysunek 6-12. Zgony chorych na nowotwory zło śliwe jelita grubego (C18-C21) w stosunku do zgonów chorych na pozostałe nowotwory zło śliwe w województwie pomorskim w 2008r. Deaths of malignant colorectal cancer (C18-C21) in relation to all reported cancer deaths in the Pomeranian Region in 2008. 39 Rysunek 6-13. Liczba zachorowa ń na nowotwory zło śliwe jelita grubego według wieku w województwie pomorskim, m ęż czy źni i kobiety w 2008r. The number of colorectal cancer incidences in the Pomeranian Region in 2008, by age among men and women. 40 Rysunek 6-14. Liczba zgonów na nowotwory zło śliwe jelita grubego według wieku w województwie pomorskim, m ęż czy źni i kobiety w 2008r. The number of colorectal cancer deaths in the Pomeranian Region in 2008, by age among men and women. 41 Rysunek 7-1. Porównanie populacji województwa pomorskiego do Standardowej Populacji Świata. The Population of the Pomeranian Region and the Standard World Population, the comparison. 56 Rysunek 7-2. Liczba osób w województwie pomorskim w podziale na grupy wiekowe oraz płe ć w 2008r. The population of the Pomeranian Region in numbers, by age and by sex, in 2008. 57

Strona 77 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 7-3. Liczba oraz współczynnik standaryzowany zachorowa ń na nowotwory zło śliwe w województwie pomorskim w podziale na płe ć w 2008 roku. The number of malignant cancer incidences and standardized cancer incidence rates in the Pomeranian Region, by sex, 2008. 66 Rysunek 7-4. Liczba oraz współczynnik standaryzowany zgonów chorych na nowotwory zło śliwe w województwie pomorskim w podziale na płe ć w 2008 roku. The number of deaths of malignant cancer, and standardized malignant cancer Heath rates by sex; the Pomeranian Region, 2008. 66 Rysunek 7-5. Najcz ęstsze zachorowania na nowotwory zło śliwe u m ęż czyzn w 2008 roku, województwo pomorskie. The most frequently diagnosed malignant cancer types among men; the Pomeranian Region, 2008. 67 Rysunek 7-6. Najcz ęstsze zachorowania na nowotwory zło śliwe u kobiet - w 2008roku, województwo pomorskie. The most frequently diagnosed malignant cancer types among women; the Pomeranian Region, 2008. 67 Rysunek 7-7. Współczynniki surowe zachorowa ń m ęż czyzn na najcz ęstsze nowotwory zło śliwe w podziale na grupy wiekowe w województwie pomorskim w 2008 roku. Crude incidence rates of most frequently diagnosed cancer types among men, by age; the Pomeranian Region, 2008. 68 Rysunek 7-8. Współczynniki surowe zachorowa ń kobiet na najcz ęstsze nowotwory zło śliwe w podziale na grupy wiekowe w województwie pomorskim w 2008 roku. Crude incidence rates of most frequently diagnosed cancer types among women, by age; the Pomeranian Region, 2008. 68 Rysunek 7-9. Liczby zachorowa ń i zgonów chorych na nowotwory zło śliwe m ęż czyzn i kobiet w latach 1999-2008 w województwie pomorskim. The number of malignant cancer incidences and malignant cancer deaths; the Pomeranian Region, 1999-2008, by sex. 69 Rysunek 7-10. Współczynniki surowe zachorowa ń i zgonów chorych na nowotwory zło śliwe męż czyzn i kobiet w latach 1999-2008 w województwie pomorskim. Crude malignant cancer incidence rates and malignant cancer deaths; the Pomeranian Region, 1999-2008, by sex. 69 Rysunek 7-11. Liczba zachorowa ń i zgonów chorych na nowotwory zło śliwe m ęż czyzn i kobiet w podziale na grupy wiekowe w 2008 roku w województwie pomorskim. The number of malignant cancer incidences and malignant cancer deaths by age and sex; the Pomeranian Region, 2008. 70 Rysunek 7-12. Współczynniki surowe zachorowa ń i zgonów chorych na nowotwory zło śliwe u m ęż czyzn i kobiet w podziale na grupy wiekowe w 2008 roku w województwie pomorskim. Crude malignant cancer incidence and malignant cancer deaths by age and sex; the Pomeranian Region, 2008. 70 Rysunek 7-13. Zgony na nowotwory zło śliwe m ęż czyzn w województwie pomorskim - najcz ęstsze rozpoznania – 2008 rok. Deaths of malignant cancer among men, by the most frequent diagnosis; the Pomeranian Region, 2008. 71 Rysunek 7-14. Zgony na nowotwory zło śliwe kobiet w województwie pomorskim - najcz ęstsze rozpoznania – 2008 rok. Deaths of malignant cancer among women, by the most frequent diagnosis; the Pomeranian Region, 2008. 71

Strona 78 NOWOTOWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008R / CANCER IN POMERANIA REGION IN 2008

Rysunek 7-15. Współczynniki surowe zgonów na najcz ęstsze nowotwory zło śliwe u męż czyzn w podziale na grupy wiekowe w województwie pomorskim w 2008 roku. Crude Heath rates of most frequently diagnosed cancer types among men, by age; the Pomeranian Region, 2008. 72 Rysunek 7-16. Współczynniki surowe umieralno ści na najcz ęstsze nowotwory zło śliwe u kobiet w podziale na grupy wiekowe w Województwie Pomorskim w 2008 roku. Crude Heath rates of most frequently diagnosed cancer types among women, by age; the Pomeranian Region, 2008. 72

Strona 79