Sportcampus Noordoost Stedenbouwkundig plan

Wonen, leren en bewegen op de Sportcampus 20 april 2020 Sportcampus Noordoost Stedenbouwkundig plan

Wonen, leren en bewegen op de Sportcampus

Colofon

Dit Stedenbouwkundig plan is opgesteld door Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam

Ambtelijk opdrachtgever: Sander Geenen, Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam

Projectleider: Leander Rommelse

Ontwerpers: stedenbouw: Jeroen van Dam, Axel Buysschaert, Marit Schavemaker buitenruimte: Wolbert van Dijk, Sandra de Bont mobiliteit: Dennis Scherpenberg

Voor meer informatie: [email protected] www.stadionpark-rotterdam.nl

Datum: 20 april 2020

2 20 april 2020 Inhoud

Samenvatting 5

Inleiding 7

Context 9

Opgave en plangebied 19

Ontwerp 21

Concept 23 Perspectieven 27

Compacte buurt 29 Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost Gezonde buurt 37 Inclusieve buurt 43 Circulaire buurt 49 Productieve buurt 55

Vervolg 63

Beeldverantwoording 64

3 Foto’s en impressies Sportcampus en Park De Twee Heuvels

4 20 april 2020 Samenvatting

Uniek wonen, werken, leren en recreëren op Varkenoord, De Sportcampus ligt op een zeer prominente locatie het voormalige trainingscomplex van Feyenoord. aan een van de toegangspoorten van Rotterdam, en tegelijkertijd vormt het een intermediair tussen de De Sportcampus Noordoost wordt een woonbuurt waar tuinstad IJsselmonde en de grootstedelijkheid van twee kwaliteiten samenkomen: levendig en midden in Stadionpark. Het gebied kenmerkt zich door veel groen het stadsgevoel; maar ook rustig en groen. Het wordt en verschillende maaiveldhoogtes. De gebouwen voegen een parkachtige buurt; grotendeels autovrij, waar de zich als vanzelf naar hun omgeving maar krijgen ook voetganger en fietser de hoofdrol heeft. Een diverse een eigen signatuur. De ruimtelijke en architectonische buurt; met een groot aantal typen woningen - voor ieder kwaliteit is vanzelfsprekend hoog, aansluitend op de wat wils - voorzieningen en werkplekken. Een inclusieve eveneens kwalitatief hoge buitenruimte binnen heel buurt; waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en waar Stadionpark. het echt thuiskomen is. En een actieve buurt; waar de buitenruimte én de gebouwen uitnodigen om te bewegen Duurzaamheid is van groot belang voor de leefbaarheid in en te ontspannen. Daarmee past de ontwikkeling van de Rotterdam en het realiseren van een toekomstbestendige Sportcampus ook in de wens om actievere levensstijl op stad. De Sportcampus Noordoost wordt een buurt waar Zuid te creëren. Het plan bevordert sportparticipatie en ambitieus op duurzaamheid wordt ingezet. Dat doen gezondheid door de buitenruimte zodanig in te richten dat we door ons te richten op met name deze thema’s: beweging wordt aangemoedigd. gezond leven, klimaatverandering, landschap & ecologie, mobiliteit. Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

Voormalig trainingscomplex Varkenoord

5 plangebied

Topografische kaart Rotterdam met plangebied

6 20 april 2020 Inleiding

Voor u ligt het Stedenbouwkundig Plan voor is de Sportcampus tevens aangewezen als een van de de ‘Sportcampus Noordoost’; een nieuwe nieuwe locaties waar voortgezet onderwijs een plek krijgt. woningbouwlocatie op de Sportcampus in Rotterdam- Zuid. Het vormt een nadere uitwerking van het Locatie Masterplan ‘Sportcampus Rotterdam en Park De De locatie van het plan is het voormalige Twee Heuvels’, dat in 2016 door de gemeenteraad trainingscomplex Varkenoord van sportclub Feyenoord, is vastgesteld. In dit Stedenbouwkundig Plan staat gelegen ten zuiden van stadion De Kuip en de Coen omschreven hoe de gemeente Rotterdam denkt over de Moulijnweg, ten oosten van de spoorlijn Rotterdam - mogelijkheden van het ontwikkelen van deze locatie tot Dordrecht/Breda en ten westen van Sportdorp. Het vormt een hoogwaardige en duurzame woonbuurt. bovendien de verbinding tussen de Stadiondriehoek en het sportgedeelte van de Sportcampus, en met Park De Twee Heuvels via het Rondje Stadionpark. Waarom een stedenbouwkundig plan? Het Masterplan Sportcampus en Park De Twee Heuvels bevatte reeds een globaal concept voor de woningbouw Leeswijzer op de Sportcampus. Inmiddels is een groot deel van Na deze inleiding volgt een nadere omschrijving van de het sportgedeelte uit het Masterplan gerealiseerd, stedelijke context van het plan en een korte uiteenzetting zoals Sportverzamelgebouw Olympia en ‘1908’ - het van het Masterplan. Vervolgens komt de actualiteit trainingscentrum van de profs van Feyenoord. Nu is het aan bod wat heeft geleid tot een herijking van de tijd om ook de woningbouwlocatie verder te ontwikkelen. uitgangspunten uit het Masterplan. Het ontwerp wordt Dit stedenbouwkundig plan is daarmee het vervolg op toegelicht aan de hand van de vijf perspectieven uit de het Masterplan voor wat betreft de woningbouwlocatie. Rotterdamse Omgevingsvisie. Elk perspectief bestaat uit Daarnaast is er binnen Rotterdam Zuid een grote opgave een aantal kernwaarden die thematisch alle aspecten van voor de herhuisvesting van voortgezet onderwijs. Daarom het plan beschrijven.

Eiland Van Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost toekomstig Brienenoord Feyenoord City

Veranda

Stadiondriehoek

Hillesluis Sportdorp

plangebied

Park De Twee Heuvels

Sportcampus Vreewijk centrum IJsselmonde

Luchtfoto van de locatie met plangebied

7 Overzichtskaart uit Gebiedsvisie Stadionpark

Plankaart

Mallegatpark Laan op Zuid

Rosestraat 1 Rosestraat

2e Rosestraat

Varkenoordseviaduct Nieuw Stadion

Colosseumweg

Waterfront Getijdenpark

Piet Smitkade

Slaghekstraat Cor Kieboomplein 2

Burgerhoutstraat De Veranda 4 Polderlaan

De Strip

Puck van Heelstraat

Stadionweg

Stadionweg

Beijerlandselaan Kuip Park Hillevlie 6 t Riederlaan 5 Olympiaweg De Kuip

Stadionlaan

Colosseumweg

Coen Moulijnweg Randweg 3

Stadionviaduct

Groene Hilledijk

Breeweg

Bree N Kaart Masterplan Feyenoord City Kaart Masterplan Sportcampus0 100m en Park De Twee Heuvels

Beukendaal Feyenoord City Masterplan | 45 Langegeer

1. Nieuw Stadion Feyenoord 2. Feyenoord Academy and Soccer Club 3. Feyenoord complex 1908

8 20 april 2020 Context Visie en realisatie

Stadionpark Feyenoord City Rond 2030 is Stadionpark een van de iconen van Feyenoord City is de gebiedsontwikkeling rond het Rotterdam. Waar ooit aan de rand van de stad in de nieuwe Feyenoord stadion en het huidige stadion, De weilanden uitsluitend een voetbalstadion gelegen was, Kuip. Hier komen wonen, werken, sporten en recreëren ontstaat nu een dynamisch centrum voor sport. Deze samen. Het plan omvat naast een nieuw Feyenoord plek is het boegbeeld voor Rotterdam Sportstad en een stadion, woningen, sportaccommodaties, winkels, knooppunt op Rotterdam-Zuid. Het nieuwe stadion wordt horeca, publieke functies en openbare ruimte. Zowel de trots van Zuid. Hoofddoel is het ontwikkelen van een programmatisch als fysiek moet Feyenoord City de gebied met een brede sportcultuur, voor jong en oud, voor verbinding vormen tussen de Kop van Zuid, Parkstad, beginners en internationale topsporters, met aandacht de stadswijken op Zuid, de Veranda en de rivieroever. voor diversiteit, multifunctionaliteit, meer bewegen en een Waardoor het gebied zich kan ontwikkelen tot een actieve leefstijl. waardevolle knoop in de stad. Het nieuwe stadion van Feyenoord wordt een levendige plek in het Rotterdamse Een deel van de Sportcampus en Stadionpark is reeds waterfront, met ondersteunend programma zoals horeca, gerealiseerd of is in verregaande ontwikkeling. Zo is wonen en leisurefuncties. Daardoor wordt niet alleen Park De Twee Heuvels inmiddels opnieuw ingericht. het stadion een bestemming, maar het gebied én de Het park is hierdoor beter verbonden met de rest van rivieroever ook, waarmee verdere verlevendiging en Sportdorp, het centrum van IJsselmonde en de rivier. recreatiemogelijkheden langs de rivier een impuls krijgen. Inmiddels wordt ook het Rondje Stadionpark gefaseerd aangelegd. In de toekomst zal het een continue en herkenbare route van ongeveer 5 km lengte vormen Sportcampus en Park De Twee Heuvels die de verschillende delen van Stadionpark met elkaar De Sportcampus en Park De Twee Heuvels vormen verbindt. Andere projecten die inmiddels gerealiseerd samen een modern park waar sportbeleving zijn: Sportverzamelgebouw Olympia, Feyenoord complex centraal staat. Het park is goed verbonden met de ‘1908’ en de Feyenoord Academy and Soccer Club. Het Stadiondriehoek, Feyenoord City, Sportdorp en het Eiland definitief ontwerp van het nieuwe stadion is gereed en het van Brienenoord. De ruime parkopzet biedt ook kans om ontwerp voor het Eiland van Brienenoord is in uitvoering. meer groen en openbare ruimte vlak bij de wijken van het We hebben een langetermijn visie maar zijn tegelijkertijd NPRZ-focusgebied te creëren. dus al de eerste onderdelen aan het realiseren.

De Sportcampus wordt een sportief park met wonen in Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost Binnen Stadionpark kunnen twee ontwikkelingstrajecten het groen. Rond een centrale brede parkzone, waarin worden onderscheiden: Feyenoord City en Sportcampus een route voor langzaam verkeer is opgenomen, is ruimte en Park De Twee Heuvels. Hieronder volgt een korte voor diverse sporten. De bebouwing in de Noordoosthoek beschrijving van beide ontwikkelingen. biedt ruimte voor wonen, onderwijs en commercieel programma. De groene en sportieve setting maakt het tot een bijzonder gebied om te wonen. Voor de bezoeker wordt het een plek om te ontspannen en te ontmoeten.

4. Sportverzamelgebouw Olympia 5. Rondje Stadionpark 6. Park De Twee heuvels

9 Overzichtskaart Masterplan 2016

10 20 april 2020 Masterplan Sportcampus 2016

Het kaderstellend planproduct voor de uitwerking van Een ruimte die gericht is op bewegen. De onderdelen het stedenbouwkundig plan Sportcampus Noordoost van de Sportcampus hebben een verschillende vorm van wordt gevormd door het ‘Masterplan Sportcampus openbaarheid. Het centrale deel van de Sportcampus en Park De Twee Heuvels’. Hieronder worden de is altijd openbaar toegankelijk. Op het schaalniveau belangrijkste doelstellingen en ambities omschreven uit van het Stadionpark wordt het Rondje Stadionpark het Masterplan. geïntroduceerd. Dit rondje schakelt alle onderdelen van Stadionpark aan elkaar en biedt ruimte voor sportief gebruik of een zondagse wandeling. Doelstellingen In het Masterplan worden de ambities voor en de visie op het gebied vertaald naar een concrete ruimtelijke Wonen op de Sportcampus indeling. Sport, onderwijs, recreatie, wonen en werken Waar driekwart van de Sportcampus wordt ingericht komen hier bij elkaar in een context van interactie en als sportterrein met velden en solitaire gebouwen, is uitwisseling. Het geheel heeft een parkachtig karakter. het de bedoeling dat de Noordoosthoek wordt ingericht Aan de noordzijde sluit de Sportcampus qua karakter als woongebied. Het oorspronkelijke concept voor het aan bij de Stadiondriehoek, waar in een latere fase een wonen op de Sportcampus ging uit van een heuvelachtig intensief bebouwd gemengd stedelijk gebied ontwikkeld landschap met woongebouwen los in het groen. Een zal worden. De grootste concentratie aan gebouwd mix van appartementengebouwen - middelhoog met programma van de Sportcampus is daarom aan de een enkel hoogteaccent, en eengezinswoningen maken noordzijde gesitueerd. Aan de Coen Moulijnweg ontstaat een bijzonder woonmilieu. Het landschap is autovrij: een levendig gebied met verschillende functies zoals onder de heuvels wordt geparkeerd. Het aanwezige onderwijs, woningen, horeca, en sportvoorzieningen hoogteverschil met de Coen Moulijnweg wordt benut om zowel in gebouwde vorm als in de openbare de benodigde parkeervoorzieningen onder het (opgetilde) ruimte. Zuidelijker op de Sportcampus neemt de maaiveld op te lossen. De sfeer is stedelijk tot hoog- bebouwingsdichtheid beduidend af. Hier ligt de nadruk op stedelijk met een gezicht naar de Coen Moulijnweg. De de, veelal georganiseerde, buitensport. woningen grenzen tegelijk aan de brede parkzone en de waterpartij, en hebben een mooi zicht op de sportvelden. De openbare ruimte in de Sportcampus is het bindmiddel. Dit draagt bij aan de levendigheid van de sportcampus De centrale route, ingebed in een parkzone, verbindt en sociale controle in het gebied: ogen in het sportpark. alle onderdelen van Stadionpark met elkaar en met de Het Rondje Stadionpark loopt hier als parkzone langs de Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost omgeving. De vormgeving heeft een sportief karakter. woongebouwen.

Concept doorsnede uit Masterplan 2016

11 Woningdichthedenkaart met locatie Sportcampus Noordoost Woningdichtheid (won/ha; grote wateroppervlaktes uitgesloten Woningdichtheid (won/ha; grote wateroppervlaktes uitgeslotennu (links) en in de toekomstWoningdichtheid (rechts) (won/ha; grote wateroppervlaktes uitgesloten0 - 10 11 - 20 21 - 40 40 - 60 60 - 80 80 - 100 100 0 - 10 11 - 20 21 - 40 40 - 60 60 - 80 80 - 100 0 100 - 10 11 - 20 21 - 40 40 - 60 60 - 80 80 - 100 100

ONTWIKKELRICHTING NIEUW PLANAANBOD

2020 2025 2030 2035 2040 2045

Stedelijke verdichting Strategie Rotterdam 2019

12 20 april 2020 Actuele context

Inmiddels is duidelijk dat het onderdeel Wonen op de moet vormen tussen het bestaande, meer rustige Sportcampus uit het Masterplan een update behoeft. wonen in onder andere Sportdorp en het toekomstige Hieronder wordt uiteengezet wat de aanleidingen zijn van hoogstedelijke Feyenoord City. deze update, en wat dat betekent voor de opgave.

Programmamix Bevolkingsgroei Behalve meer woningen kenmerkt het nieuwe ontwerp Het aantal inwoners van Rotterdam groeit snel. De zich ten opzichte van het Masterplan ook door een bevolking is de afgelopen 10 jaar met 55.000 inwoners grotere variatie aan woningsegmenten, zodat beter gegroeid en tot 2035 worden er nog eens 55.000 extra kan worden aangesloten op de woningvraag in de inwoners verwacht. Om die bevolkingsgroei op te vangen stad. Meer woningen betekent ook de mogelijkheid om zijn tot 2040 zeker zo’n 50.000 nieuwe woningen nodig1. andere functies aan het gebied toe tevoegen, zoals De doelstelling in het coalitieakkoord om in 4 jaar tijd voorzieningen, werken, horeca en sport. 18.000 woningen te bouwen voorziet in het verlichten van de druk op de woningmarkt de komende jaren. Onderwijs Op Zuid is een aantal grootschalige gebieds- Rotterdam-Zuid kent een grote opgave op het terrein van ontwikkelingen in uitvoering die een belangrijke bijdrage voortgezet onderwijs. Het huidige scholenaanbod sluit leveren aan de woningbouwproductie op korte termijn, onvoldoende aan bij de huidige en toekomstige vraag. waaronder de Pols van Katendrecht en Parkstad. Ook is In februari 2018 is daarom een convenant afgesloten in verschillende verkenningen een aantal locaties voor tussen gemeente en de schoolbesturen CVO, LMC en verdere verdichting in de stad onderzocht. Op Zuid gaat BOOR over de herontwerp van het voortgezet onderwijs dat onder meer om ontwikkelingen langs de rivier (Rijn- op zuid, met als doel om het onderwijsaanbod op en Maashaven) en rondom bestaande economische Zuid aantrekkelijker en gevarieerder te maken en de knooppunten zoals Hart van Zuid en ook Stadionpark. kwaliteit van de huisvesting te verbeteren. Daarnaast is in Rotterdam Zuid de komende jaren een groei van de Stadionpark vormt hierbij een van de knooppunten bevolking te verwachten waarin het onderwijs ook zal voor vernieuwd stedelijk gebied met een optimaal moeten voorzien. gemengd programma voor een sociaaleconomisch sterker Zuid, waar ook de aanliggende wijken van Voor het bovengenoemde convenant is goed gekeken Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost kunnen profiteren. Een goede bereikbaarheid, met naar de grote gebiedsontwikkelingen op Zuid: Hart van onder meer een nieuw station Stadionpark, is daarbij Zuid, de Kop van Zuid, Katendrecht en Stadionpark. randvoorwaardelijk. Met de aanleg van een nieuwe Deze drie centra zijn of worden knooppunten van oeververbinding tussen Stadionpark en De Esch zullen voorzieningen en openbaar vervoer. In het convenant zijn op termijn de verbindingen met de rest van de stad nog diverse verhuizingen van scholen opgenomen. Daarnaast sterker verbeteren. Het gebied kent nu nog een hele lage worden er op twee locaties nieuwe scholen gebouwd: de woningdichtheid. Daarom wordt er in heel Stadionpark Kop van Zuid en Stadionpark. Binnen Stadionpark is de ruimte gezocht voor aanvullend woonprogramma. Sportcampus Noordoost de beoogde locatie voor een tweetal nieuwe middelbare scholen.

Verdichting Het bouwprogramma van de Sportcampus moet in het Karakter licht gezien worden van deze bredere stedelijk opgave. In Met het voorliggende stedenbouwkundig plan wordt het Masterplan Sportcampus werd naast voorzieningen het karakter beoogd van een 21ste eeuwse tuinstad; voor topsport en breedtesport ook in woningbouw met diverse vormen van groen maar ook met redelijke voorzien. De daarin beoogde verkaveling was als een dichtheden. Vergelijkbaar met bijvoorbeeld een soort strooigoed in het park neergedaald en bestond uit moderne stedelijke eco-wijk als Ginko in Bordeaux. Het 490 woningen. Gezien de beoogde groei van de stad, hoogteverschil in het terrein wordt benut om parkeerdek met name in de nabijheid van knooppunten, is een te realiseren en een goede landschappelijke inpassing te verdere verdichting onderzocht. Uitgangspunt daarbij creëren, die aansluit op de beoogde groenstructuren en is dat het woonmilieu in de sportcampus een overgang routes in de omgeving.

1 In de Woonvisie Rotterdam 2030 (Gemeente Rotterdam, 2016) wordt een behoefte aan 31.000 nieuwe woningen tot 2030 gesignaleerd. Als we de doorkijk maken naar 2040, neemt deze behoefte verder toe tot 51.000 woningen.

13 Duurzaamheid 2.2 Hoe hangen alle ambities samen?

We hebben voor diverse onderdelen een aparte visie opgesteld. Dit komt omdat de verschillende transities nog Gezonde grotendeels in de kinderschoenen staan. In het overzicht Energietransitie Circulair Klimaatbestendig rechts staan alle bestaande en verwachte visiedocumen- leefomgeving ten, en hun onderlinge verhouding, weergegeven.

In de volgende hoofdstukken lichten we per thema toe op welke wijze de gemeente aan deze opgaven werkt. Veel Van zooi naar mooi Koersnota bodem opgaven hebben raakvlakken. Zo is de nieuwe economie SCHONE ENERGIE HAVEN EN MOBILITEIT GEBOUWDE Grondstoffen nota ADAPTIE VERGROENING Actieplan geluid bijvoorbeeld randvoorwaardelijk voor de energietransitie INDUSTRIE OMGEVING & ECOLOGIE Kapitaalgoederen Koersnota Schone en de circulaire economie. Daarom zoomen we in hoofd- Klimaattafel Klimaattafel Klimaattafel Klimaattafel nota Rotterdams Actieplan Lucht 2019 – 2022 stuk 9 in op de economische verbindende componenten. weerwoord Groen Infrastructuur Schone bronnen Havenvisie Nul emissie visie Stappenplan Klimaattafel Koersnota externe gebiedsaanpak consumptie Uitvoeringsplan veiligheid Rotterdam Energie Regionale RMA infrastructuur Plan energiestrategie Watkaart RMA

Schone Warmtetransitie energiestrategie visie

Visie Biomassa

Startnota versnelling Zonne-energie

Startnota versnelling Windenergie

Beleid met raakvlak duurzaamheid

Rotterdam-Moerdijk Ontwerp omgevingsvisie Visie Openbare Ruimte 2019 – 2029 in 2050 Resilience strategie Leerwerkakkoord Prestatieafspraken corporaties

Woonvisie

Woningbouwakkoord 2018 – 2021

Armoede visie

Deltaplan schulden

We geven het goede voorbeeld

Inkoop en aanbestedingsbeleid

Routekaart verduurzamen eigen vastgoed

Nieuwe economie

Koers nieuwe economie

Roadmap next economy

Nota Kantoren en Nota Bedrijfsruimte en Nota Detailhandel

8 9 Overzicht van bestaande en verwachte visiedocumenten gerelateerd aan duurzaamheid en de onderlinge verhouding

14 20 april 2020 1.7 BELEIDSKADER

De gemeente Rotterdam (en hogere overheden) heeft op vele terreinen beleid geformuleerd en vastgesteld. Dit is allemaal van toepassing, kaderstellend en input voor het Masterplan Feyenoord City. Op deze en naaststaande pagina zijn de meest relevante beleidsdocumenten in samenvatting weergegeven.

Duurzaamheid Ecologie en landschap Een omvangrijk, integraal ontworpen project als de Ondanks het toevoegen van programma zal het gebied Sportcampus Noordoost biedtStedelijk kansen omVerkeersplan vol in te Rotterdameen forse 2016-2030+ bijdrage leveren aan natuur in de stad. De Rotterdam Circulair NPRZ reeds bestaande parkstrook - onderdeel van Rondje Nationaal Programma zetten op duurzaamheid. Dit Inplan het Stedelijkkan dan Verkeersplan ook een van2030 schetst de gemeente hoe zij Rotterdam heeft een ambitie uitgesproken op het gebied van de ROTTERDAM ZUID In het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) werken de voorbeeldprojecten wordende wattoekomst betreft van duurzameverkeer in Rotterdam zichStadionpark ziet ontwikkelen. - wordt doorgetrokken en vormt de groenecirculaire economie: Rotterdam wil voorhoedespeler zijn! In 2030 Uitvoeringsplan 2019-2022 Rijk, de gemeente Rotterdam, corporaties, zorginstellingen, ontwikkeling in Rotterdam. UitgangspuntDoel is auto’s, fietsers, is om voetgangershet en ovader beter metvan elkaar de buurt. VerhardingCIRCULAIR wordt ROTTERDAMbeperkt waar dat is circulair de maatstaf. Grootstedelijke gebieden bieden namelijk schoolbesturen, bedrijfsleven, politie en Openbaar Ministerie Kansen voor nieuwe banen in een duurzaamheidsbeleid van dein stad balans in tete brengen. zetten Deom auto een is te gast in kan,de binnenstad, om zoveel en mogelijk hemelwaterafvalvrije economie te kunnen infiltreren.een perfecte kans voor een circulaire economie. Ze beslaan aan een gezonde toekomst voor Rotterdam-Zuid. Samen SLIMME BEREIKBAARHEID VOOR EEN GEZONDE, ECONOMISCH STERKE EN de huidige oeververbindingen worden beter benut, terwijl de maar een klein deel van het landoppervlak, maar bijna al het willen deze partners ervoor zorgen dat opleidingsniveau, bijzonderAANTREKKELIJKE aantrekkelijke STAD woonbuurt te creëren. Daarbij We maken gebruik van de hoogteverschillen in het Stedelijk Verkeersplan Rotterdam 2016 - 2030+ gedachte is om er twee verbindingen tussen Rotterdam-Noord grondstoffenverbruik vindt er plaats. Dit wordt nog extra versterkt arbeidsparticipatie en woonkwaliteit in 20 jaar stijgen naar gebruiken we de vigerende beleidsstukkenen Rotterdam-Zuid als bij teleidraad. maken, waardoormaaiveld meer kansen door parkeren uit het zicht onder een glooienddoor de haven, met alle aan- en afvoer en industrieel verbruik het gemiddelde van de vier grote steden in Nederland. ontstaan voor West en Zuid. Het vervoer overdek water te plaatsen. krijgt een Dat dek is dik genoeg voor volwassen van grondstoffen die daar plaatsvinden. Rotterdam wordt een De weg die Zuid moet afleggen staat beschreven in de In het nu voorliggende ontwerpsterke focussen impuls; de we Nieuwe ons Maas is eerder eenbomen verbinding en voor dan bijvoorbeeld wateropvang. De uitbreiding‘levend laboratorium’ waarin we experimenteren, pionieren en uitvoeringsplannen. Het resultaat na zeven jaar NPRZ is vooral (maar niet uitsluitend) eenop barrière.de volgende Uit het planvier komen vier richtinggevendevan het oppervlaktewater conclusies met natuurvriendelijke oeversde successen borgen. We positioneren de stad en de haven als dat het beter wordt op Zuid. Dit stemt zeer hoopvol en naar voren: circulaire hotspot. geeft bewoners en de partners in het NPRZ het bewijs dat duurzaamheidsthema’s: draagt bij aan een goede waterhuishouding in de 1.7 BELEIDSKADER • een autoluwe binnenstad hun inspanningen effect hebben. Maar het zijn nog broze • een betere aansluiting van West en Zuidomgeving. op regionale enZo biedt het gebied straks meer ruimte aan Daarvoor is het Programma Rotterdam Circulair 2019 – 2023 verworvenheden. De bedreigingen en uitdagingen op Zuid Gezondheid stedelijke openbaar vervoer netwerken flora en fauna dan in de huidige situatie. opgesteld. Hét plan waarin de circulaire ambities van de zijn legio. Daarom is het belangrijk dat de komende jaren De gemeente Rotterdam (en hogere overheden) heeft op vele terreinen beleid Beweging, sociale cohesie en• Zuidde aanwezigheid en de binnenstad vanbeter groen met elkaar verbinden gemeente beschreven staan. Waarin je meer leest over de wordt doorgepakt. Op zijn Rotterdams! geformuleerd en vastgesteld. Dit is allemaal van toepassing, kaderstellend en • meeliften op kansen en projecten in de stad stip op de horizon, de twee routes waarlangs we daar komen, in de nabijheid van de woning zijn belangrijke factoren Mobiliteit input voor het Masterplan Feyenoord City. Op deze en naaststaande pagina zijn Het Stedelijk Verkeersplan wordt/is vertaald in uitwerkingen als de instrumenten die we tot onze beschikking hebben en de voor een lang, gezond en gelukkig leven. Kwalitatief De Sportcampus ligt gunstig ten opzichte van openbaar de meest relevante beleidsdocumenten in samenvatting weergegeven. Fietskoers en Rotterdamse Mobiliteitsaanpak. opgaven, kansen en acties in de vier sleutelsectoren (bouw, goede buitenruimte met mogelijkheden om te ontmoeten, vervoer, zoals het nieuwe station Stadionpark, voedselstromen, consumptiegoederen en de zorg). Sportnota Rotterdam 2017+ te sporten en te spelen zal interactie en beweging en heeft de juiste schaal en dichtheid voor de Sport beweegt Goede voorzieningen en plezier in bewegen staan centraal stimuleren. De woongebouwen zijn ontworpen als kleine toepassing van vervoerdeelsystemen. In het gebied Rotterdam OV-Visie 2040 in de Sportnota. De Sportnota is de opmaat naar de gemeenschappen met een fijne schaal; een plek om worden mobiliteithubs geïntroduceerd: centrale Sportnota 2017+ Sportvisie 2030. Hij beschrijft hoe in de toekomst nog Stedelijk Verkeersplan Rotterdam 2016-2030+ Rotterdam Circulair Rotterdamse Adaptatie StrategieNPRZ (RAS) Samenvatting ontmoetingsplekken waar parkeren en vervoer centraal gelukkig te zijn en je mee verbondenDe OV-visie te is voelen. ontwikkeld in de context van een reeks Nationaal Programma meer Rotterdammers kunnen bewegen op een manier In het Stedelijk Verkeersplan 2030 schetst de gemeente hoe zij bredere opgaven. Zo stelt de vraag naarRotterdam 50.000 heeftextra een ambitie uitgesprokenRotterdamse op het gebied van de De RotterdamseROTTERDAM ZUID Adaptatiestrategie zet Inde het koers Nationaal uit waarlangs Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) werken die hen aanspreekt. De Rotterdamse gemeenteraad kan worden georganiseerd. Hieradaptatiestrategie worden ook kleinere de toekomst van verkeer in RotterdamKlimaatadaptatie zich ziet ontwikkelen. woningen in een aantrekkelijke leefomgevingcirculairewijkfuncties het economie: OV- aan Rotterdam gekoppeld, wil voorhoedespeler zoals een pakketafhaaldienst,zijn! In 2030 Rotterdam Uitvoeringsplan zich 2019-2022 wil aanpassen aan de veranderingenRijk, de gemeente van het Rotterdam, corporaties, zorginstellingen, stelde de Sportnota 2017+ vast op basis van de volgende Doel is auto’s, fietsers, voetgangers en ov beter met elkaar systeemCIRCULAIR voor flinke ROTTERDAM uitdagingen. Dat geldtis circulair ook voorde maatstaf. Grootstedelijke gebieden bieden namelijk klimaat. Deze strategie biedt het kader schoolbesturen,en de uitgangspunten bedrijfsleven, politie en Openbaar Ministerie uitgangspunten: We krijgen steeds vaker te makenKansen met voor nieuwe weersextremen. banen in een een kinderdagverblijf en werkplekken. De buurt wordt in balans te brengen. De auto is te gast in de binnenstad,OPENBAAR VERVOER ALS en de noodzakelijkeafvalvrije economie versterking van de participatieeen perfecte en kans het voor een circulaire economie. Ze beslaan voor een toekomstbestendige ontwikkelingaan eenvan Rotterdam.gezonde toekomst Zij voor Rotterdam-Zuid. Samen DRAGER VAN DE STAD SLIMME BEREIKBAARHEID VOOR EEN Daarom bereiden we de stad voor op hitte, droogte, grotendeels autovrij en fietspaden in alle richtingen de huidige oeververbindingen worden beter benut,OV-visie Rotterdam terwijl 2018 - 2040 de verbeteren van toegang tot arbeid en maarscholing. een kleinHet OVdeel van van het landoppervlak, maar bijna al het zorgt ervoor dat voortaan bij elke (ruimtelijke)willen ontwikkelingdeze partners vanaf ervoor zorgen dat opleidingsniveau, • Rotterdammers kunnen de komende jaren rekenen op GEZONDE, ECONOMISCH STERKE EN Consultatieversie november 2017 AANTREKKELIJKE STAD Stedelijk Verkeersplan Rotterdam 2016 - 2030+ gedachte is om er twee verbindingenhevige tussen regenvalRotterdam-Noord en de zeespiegelstijging.de toekomst dient Vergroening voor voldoende capaciteitgrondstoffenverbruikvormen te zorgen de verbinding op vindt er plaats. met Ditde wordt rest nogvan extra de stad.versterkt het begin van het proces onderwerpen arbeidsparticipatieals waterveiligheid, en woonkwaliteit in 20 jaar stijgen naar voldoende en kwalitatief goede voorzieningen om binnen én en Rotterdam-Zuid bij te maken, waardooris daarbij meer een kansen belangrijke pijler.de bestaandeMeer groen drukke zorgt verbindingen éndoor moet de ook haven, ruimte met alle aan- en afvoer en industrieel verbruik bereikbaarheid en robuustheid van de stadhet gemiddeldeals uitgangspunten van de vier grote steden in Nederland. buiten te bewegen ontstaan voor West en Zuid. Het vervoer over water krijgt een bieden voor nieuwe verplaatsingsbehoeften.vanNaast grondstoffen Belangrijke deze dievier daar hoofdthema’s plaatsvinden. Rotterdam zullen als wordt vanzelfsprekend een worden meegenomen. De kern van de RotterdamseDe weg die Zuid strategie moet afleggen staat beschreven in de • De gemeente investeert wijkgericht in de jeugd en sterke impuls; de Nieuwe Maas is eerdervoor eenschaduw verbinding tijdens dan hitte envoorstellen minder verharding in het plan zijn zorgt de benutting ‘levend van de laboratorium’ spoorlijn waarin we experimenteren, pionieren en voor klimaatadaptatie: uitvoeringsplannen. Het resultaat na zeven jaar NPRZ is ondersteuning aan sportaanbieders ook energie en circulariteit worden meegenomen in het een barrière. Uit het plan komen viervoor richtinggevende infiltratiemogelijkheden conclusies alstijdens 3e metrolijn neerslag. met nieuwe Groene stations inde Kethel, successen Van Nelleborgen. en We positioneren de stad en de haven als 1. Robuust systeem: behouden en versterkendat het beter wordt op Zuid. Dit stemt zeer hoopvol en 1 • Het sportieve klimaat wordt versterkt door eigentijdse top- naar voren: daken spelen hier een belangrijkeFeyenoord, rol voor een nieuwkoeling knooppunt en Stadionparkcirculaireontwerptraject. hotspot. op Zuid, een 2. Adaptatie: benutten van de stedelijkegeeft ruimte bewoners en de partners in het NPRZ het bewijs dat en breedtesportevenementen die passen bij de stad • een autoluwe binnenstad wateropvang. herstructurering van het tramnet met een betere verknoping, 3. SamenwerkenStedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost en meekoppelen hun inspanningen effect hebben. Maar het zijn nog broze • In samenwerking met partners stimuleert de gemeente •1.7 een betere BELEIDSKADER aansluiting van West en Zuid op regionale en snellere verbindingen en een betere afstemmingDaarvoor is hetop deProgramma Rotterdam Circulair 2019 – 2023 4. Meerwaarde voor leefomgeving, samenleving,verworvenheden. economie De en bedreigingen en uitdagingen op Zuid ondernemerschap, innovatie en kennisdeling stedelijke openbaar vervoer netwerken metro, op langere termijn een zelfrijdendopgesteld. metrosysteem Hét plan waarin de circulaire ambities van de ecologie zijn legio. Daarom is het belangrijk dat de komende jaren •De Zuid gemeente en de binnenstad Rotterdam beter met (en elkaar hogere verbinden overheden) heeft open introductie vele terreinen van kleinschalig beleid zelfrijdendgemeente vervoer beschreven in het staan. Waarin je meer leest over de wordt doorgepakt. Op zijn Rotterdams! •geformuleerd meeliften op kansen en envastgesteld. projecten in de Dit stad is allemaal van toepassing,voor- en kaderstellendnatransport. De voorstellen en instip de op OV-visie de horizon, maken de twee routes waarlangs we daar komen, Concreet willen we de volgende doelen richting een Hetinput Stedelijk voor Verkeersplan het Masterplan wordt/is Feyenoord vertaald in uitwerkingen City. Op alsdeze en naaststaandehet mogelijk dat paginahet openbaar zijn vervoer, samen met de fiets, klimaatbestendig Rotterdam bereiken: Woonvisie 2030 Fietskoers en Rotterdamse Mobiliteitsaanpak. dé drager kan worden voor de verdichtingsopgave en de en (bouw, • De stad en haar inwoners zijn veilig voor het water. de meest relevante beleidsdocumenten in samenvatting weergegeven. daarmee gepaard gaande veranderende mobiliteitsbehoefte.omen, consumptiegoederen en de zorg). • De stad en haar inwoners ondervindenSportnota minimale hinder Rotterdam van te 2017+ De woonvisie is een vergezicht op Rotterdam als veel of te weinig neerslag. aantrekkelijke woonstad in 2030. De belangrijkste Sport beweegt Goede voorzieningen en plezier in bewegen staan centraal onderwerpen zijn groei, balans, kwaliteit - nu en in de • De RotterdamseRotterdam haven blijft veilig en bereikbaar. OV-Visie 2040 • De inwoners van Rotterdam zijn zich bewustin de Sportnota. van de effecten De Sportnota is de opmaat naar de toekomst - en de basis op orde. In 2030: Sportnota 2017+ Sportvisie 2030. Hij beschrijft hoe in de toekomst nog Stedelijk VerkeersplanKom RotterdamRotterdam op, naar 2016-2030+ Resilience buiten! Strategie damse Adaptatie StrategieRotterdam (RAS) Circulair van klimaatveranderingSamenvatting en weten wat zij kunnen doen. NPRZ Programma Rivieroevers De OV-visie is ontwikkeld in de context van een reeks Rotterdams Weerwoordmeer Rotterdammers kunnen bewegen op een manier • Is er variatie in woningen. De diverse woningtypen passen • Klimaatadaptatie draagt bij aan een comfortabele,Nationaal Programma leefbare en Woonvisie RIVIEROEVERS Meer groen langs de Rotte en de Nieuwe Maas. Enbredere meer opgaven. Zo stelt deDe vraagRotterdamse naarIn het 50.000 Stedelijk extra Verkeersplan 2030MetRotterdam schetstdeze integrale de knoktgemeente voorvisie hoe een op zij duurzame,spelen, sporten, veilige, saamhorigebewegendamse Adaptatiestrategie en zetRotterdam de koers uit heeft waarlangs een ambitie uitgesprokenaantrekkelijke opDe het stad.gemeente gebied van deRotterdam,die hetROTTERDAM hen Hoogheemraadschap aanspreekt. ZUID De Rotterdamse vanRotterdam Ingemeenteraad het Nationaal Programma Rotterdambij de verscheidenheid Zuid (NPRZ) werken van de bewoners en bij het karakter woningen in een aantrekkelijkeintegrale leefomgeving visie deop toekomst het OV-van verkeer in Rotterdamen gezonde zich ziet toekomst. ontwikkelen. Daarom willen we weerbaarheiddam zich wil aanpassen aan de veranderingencirculaire economie: van het Rotterdam wil• voorhoedespelerKlimaatadaptatie zijn! versterkt In 2030 de RotterdamsesteldeUitvoeringsplan economie de Sportnota 2019-2022 en haar 2017+ vast op koersbasisRijk, naar 2030 vande gemeentede volgende Rotterdam, corporaties,van de verschillende zorginstellingen, Rotterdamse wijken. ROTTERDAM mogelijkheden om er te wandelen, fietsen, een terras te spelen, sporten, ontmoeten gaat Rotterdam verder door op de aanpak Schieland en de Krimpenerwaard, waterschap Hollandseagenda tot 2020 systeem voor flinke uitdagingen.bewegen Dat en Doelgeldt is ook auto’s, voor fietsers, voetgangersverankeren en ov beter in methet denkenelkaar en doen van de stad. Dat is circulair de maatstaf. Grootstedelijkeimago. gebieden bieden namelijk uitgangspunten: schoolbesturen, bedrijfsleven, politie• Zijn ende Openbaarwoningen Ministerievan goede kwaliteit en energiezuinig. DE BLAUWE LONGEN VAN DE STAD pakken of op een andere manier van het water te genieten. ontmoeten (Kindvriendelijke wijken / Buitenspeelruimtenorm) die in Delta, Hoogheemraadschap van Delfland en Evides OPENBAAR VERVOER ALS de noodzakelijke versterking van de participatiein balans te enbrengen. het De auto is tegebeurt gast in devoor binnenstad, én met Rotterdammers. en Vanuit 6 thema’s, 7 een perfecte kansdam. voor Zij een circulaire economie. Ze beslaan aan een gezonde toekomst voorKwaliteit Rotterdam-Zuid. betekent Samenook dat de woningen aansluiten bij de Dat is het doel van programmaDRAGER VAN Rivieroevers.DE STAD Om dit doel te voorgaande jaren is ingezet. Deze visie versterkt de relatie Waterbedrijf bouwen de komende jaren verder aan een RESULTATEN 2014-2018 EN VOORUITBLIK OV-visie Rotterdam 2018 - 2040 verbeteren vanSLIMME BEREIKBAARHEIDtoegang VOOR tot EEN arbeid en scholing. Het OV van doelstellingen en tientallen initiatieven wordtgt ervoor gewerkt dat voortaanaan bij elke (ruimtelijke) ontwikkeling vanaf • Rotterdammers kunnen de komende jaren rekenen op uiteenlopende woonwensen van Rotterdammers en dat ze Consultatieversie november 2017 GEZONDE, ECONOMISCH STERKE EN de huidige oeververbindingen worden beter benut, terwijl de maar een klein deel van het landoppervlak, maar bijna al het willen deze partners ervoor zorgen dat opleidingsniveau, bereiken zijn zes strategieën geformuleerd: de toekomstAANTREKKELIJKE dient voor STAD voldoende capaciteit te zorgen op tussen de sociale en maatschappelijke functies en “deoces basis onderwerpen als waterveiligheid, klimaatbestendig Rotterdam.voldoende Dit doet en kwalitatief de gemeente goede samenvoorzieningen om binnen én flexibel aangepast kunnen worden als de woonwensen in de Stedelijk Verkeersplan Rotterdam 2016 - 2030+ gedachte is om er twee verbindingenversterking tussen Rotterdam-Noord van resilience: grondstoffenverbruik vindt er plaats. Dit wordt nog extra versterkt arbeidsparticipatie en woonkwaliteit in 20 jaar stijgen naar Vastgesteld door gemeenteraad Rotterdam de bestaande drukke verbindingen énen moet Rotterdam-Zuid ook ruimte bij te maken,op waardoororde” in meerde openbare kansen ruimte. Met enkeleeikbaarheid eenvoudige en robuustheid van de staddoor alsde uitgangspuntenhaven, met alle aan- en afvoer en industrieelmet de verbruik bewoners, in stad,buiten straat te bewegen en tuin op basis van hethet gemiddelded.d. van 15 december 2016de vier grotetoekomst steden inwijzigen. Nederland. A. Meer en betere routes: de voetganger en fietserbieden centraal voor nieuwe verplaatsingsbehoeften.ontstaan Belangrijke voor West en Zuid. Heten vervoerheldere• Rotterdam over ambities water cyber krijgt worden havenstad een de bestaandeden kwaliteiten meegenomen. van De kern van de vanRotterdamse grondstoffen strategie die daar plaatsvinden. Rotterdamgemeentelijk wordt een urgentiedocument• De gemeente Rotterdams investeert Weerwoord. wijkgericht Dein deweg jeugd die Zuiden moet afleggen •staat Is het beschreven aantal middeldure in de en dure woningen toegenomen. B. Meer en beter groen: meer stadsparken en groenevoorstellen in het plan zijn de benuttingsterke van impuls; de spoorlijn de Nieuwe Maasde is Rotterdamse• eerder Infrastructuur een verbinding buitenruimte klaar voordan de versterkt.21e eeuw Die ambities zijn ‘levend laboratorium’ waarin we experimenteren,Als stadpionieren in de en delta van Nederlandondersteuning met aan een sportaanbieders dalende uitvoeringsplannen. Het resultaatRotterdammers na zeven jaar NPRZkunnen is hierdoor doorgroeien en hoeven niet plekken langs de rivier als 3e metrolijn met nieuwe stations ineen Kethel, barrière. Van Uit Nelle het planen komengebaseerd vier• Klimaatbestendig richtinggevende op principes conclusies Rotterdam die zijn naaronderbouwd een nieuw doorniveau ervaring de successen borgen. We positioneren de stadbodem en de havenis Rotterdam als 1 kwetsbaar• Het sportieve voor de klimaat gevolgen wordt vanversterkt dat door het eigentijdsebeter wordt top- op Zuid. Dit langerstemt voorzeer hoopvoleen groter en huis de stad uit te trekken. Feyenoord, een nieuw knooppunt Stadionpark op Zuid, een • Wereldhavenstad op schone en betrouwbare energie en breedtesportevenementen die passen bij de stad • Is het goed wonen in de stad. Ook voor de oudere C. Meer bestemmingen en (tijdelijke) activiteiten: meer drukte naar voren: en trends op het gebied van spel, sport en ontmoeten. Om circulaire hotspot. klimaatverandering. Klimaatadaptatie is nodig, want geeft bewoners en de partners in het NPRZ het bewijs dat herstructurering van het tramnet met •een een betere autoluwe verknoping, binnenstad • Rotterdam: een samenleving in balans • In samenwerking met partners stimuleerthun inspanningen de gemeente effect hebben.Rotterdammer Maar het zijn ofnog de broze Rotterdammer die wat minder te langs de rivieren snellere verbindingen en een betere afstemming• een betere op aansluiting de van Westhet • gezonden Rotterdam Zuid op gebruik regionale netwerkstad: van en de openbareónze stad ruimte aande te voor moedigen leefomgeving, samenleving,Daarvoor is economie het Programma en Rotterdam Circulairde 2019gevolgen – 2023 van extremerondernemerschap, weer raken iedereen. innovatie Om en kennisdelingverworvenheden. De bedreigingenbesteden en uitdagingen heeft. op Zuid D. Meer en betere vaarverbindingen: een samenhangendmetro, op langere termijn een zelfrijdendstedelijke metrosysteem openbaar vervoer netwerkenen te• Verankerenvergemakkelijken, van resilience gaat denkende Rotterdamse in de stad visie op opgesteld. Hét plan waarin de circulaire ambitieshevige van deregenval, maar ook langdurige droogte en hitte, zijn legio. Daarom is het belangrijk dat de komende jaren water- en landnetwerk en introductie van kleinschalig zelfrijdend• Zuid vervoer en de binnenstadin het beterspelen, met elkaar sporten, verbinden bewegen en ontmoeten uit van de volgende gemeente beschreven staan. Waarin je meer grondwateronder-leest over de en overlast en bodemdaling aan te wordt doorgepakt. Op zijn Rotterdams!

1 E. Toekomstbestendigere rivieren: schoner, natuurlijkervoor- en en natransport. De voorstellen in• meeliftende OV-visie op kansenmaken en projectenbasisprincipes: in de stad Concreet willen we de volgende doelenstip richting op de een horizon, de twee routes waarlangspakken we daar komen,zijn sneller en meer ingrepen noodzakelijk in klimaatadaptiever het mogelijk dat het openbaar vervoer,Het samen Stedelijk met Verkeersplan de fiets, wordt/is vertaald in uitwerkingen als klimaatbestendig Rotterdam bereiken: de instrumenten die we tot onze beschikkingopenbaar hebben en degebied en op Woonvisieparticulier terrein. 2030 Nu maatregelen Overzicht van relevante beleidsstukken op het gebied van duurzaamheid F. Karakteristiekere rivieren: versterken beleefbaarheiddé drager en kan worden voor de verdichtingsopgaveFietskoers en Rotterdamse en de Mobiliteitsaanpak.1. Draag bij aan een aangename openbare• De stad ruimte en haar waar inwoners zijn veilig vooropgaven, het water. kansen en acties in de vier sleutelsectorennemen (bouw, vermindert schade straks. Tegelijk is flexibiliteit De woonvisie is een vergezicht op Rotterdam als identiteit. daarmee gepaard gaande veranderende mobiliteitsbehoefte. Rotterdammers elkaar kunnen ontmoeten;• De stad en haar inwoners ondervindenvoedselstromen, minimale hinder consumptiegoederen van te en denodig zorg). om de aanpak bij te kunnen stellen op basis van Sportnota Rotterdam 2017+ veel of te weinig neerslag. aantrekkelijke woonstad in 2030. De belangrijkste 2. Speel in op de behoeften van de Rotterdammer,• De Rotterdamse per haven blijft veilig en bereikbaar. nieuwe inzichten.In het RotterdamsonderwerpenSport beweegt Weerwoordzijn groei, balans, laten kwaliteit we Goede - nu voorzieningen en in de en plezier in bewegen staan centraal Rotterdam De eerste vier strategieën leveren direct een bijdrage aan leeftijd, leefstijl en gebied; • De inwoners van Rotterdam zijn zich bewust van de effecten zien wat we in Rotterdamtoekomst doen aan - en klimaatadaptatie de basis op orde. Inen 2030: in de Sportnota. De Sportnota is de opmaat naar de 24 | OV-Visie 2040 het centrale doel van het programma. Daarnaast zijn twee 3. Geef ruimte aan initiatieven; 15van klimaatverandering en weten wat zij kunnen doen. welke klimaatrisico’s urgent Sportnotazijn. De 2017+ uitdagingen zetten Sportvisie 2030. Hij beschrijft hoe in de toekomst nog Rotterdam Resilience Strategie Rotterdamse Adaptatie Strategie (RAS) Samenvatting extra strategieën genoemd: toekomstbestendigere en De OV-visie is ontwikkeld in4. de Creëer context waarde van een doorreeks breder te kijken• Klimaatadaptatie dan het eigen draagt bij aan een comfortabele, leefbare en Woonvisiewe per thema op een rij •en Is weer variatie geven in een woningen. overzicht De diversevan meer woningtypen Rotterdammers passen kunnen bewegen op een manier Rotterdamse Rotterdam bij de verscheidenheid van de bewoners en bij het karakter CENTURY Rotterdam knokt voor een duurzame,bredere veilige, opgaven.saamhorige Zo stelt de vraag naar 50.000 extra aantrekkelijke stad. De Rotterdamse Adaptatiestrategie zet de koers uit waarlangs die hen aanspreekt. De Rotterdamse gemeenteraad karakteristiekereST rivieren, die bij elke ingreep zoveel als vakgebied; adaptatiestrategie de belangrijkste oplossingen, nog te maken keuzes en de ROTTERDAM en gezonde toekomst. Daarom willen we weerbaarheid koers naar 2030 van de verschillende Rotterdamse wijken. mogelijk meegenomenRESILIENCE moeten STRATEGY. worden. woningen in een aantrekkelijke5. Samen, leefomgeving overheid het OV- en Rotterdammer,• Klimaatadaptatie maken we de stad.versterkt de RotterdamseRotterdam economie zich wil en aanpassen haar aan deagenda veranderingen tot 2020daaraan van verbonden het kosten. Het Rotterdams Weerwoord isstelde de Sportnota 2017+ vast op basis van de volgende • Zijn de woningen van goede kwaliteit en energiezuinig. READY FOR THE CONSULTATION verankeren in het denken en doen vansysteem de stad. voor Dat flinke uitdagingen. Dat geldt ook voor imago. klimaat. Deze strategie biedt het kader en de uitgangspunten uitgangspunten: 21ST CENTURY DOCUMENT De concrete uitwerking van deze integrale visie bestaat daarmee een startpunt van een READY FOR THE 21 THE FOR READY Kwaliteit betekent ook dat de woningen aansluiten bij de gebeurt voorOPENBAAR én met VERVOER ALSRotterdammers. de Vanuit noodzakelijke 6 thema’s, versterking 7 van de participatie en het voor een toekomstbestendige ontwikkeling van Rotterdam. Zij doelstellingenDRAGER en VAN DEtientallen STAD initiatieven wordt gewerkt aan uit het toepassen van de ambities verblijf, variatie en vrije verandering die de komendeuiteenlopende jaren verder woonwensen vorm krijgt. van RotterdammersHet en dat ze OV-visie Rotterdam 2018 - 2040 verbeteren van toegang tot arbeid en scholing. Het OV van zorgt ervoor dat voortaan bij elke (ruimtelijke) ontwikkeling vanaf • Rotterdammers kunnen de komende jaren rekenen op Consultatieversie november 2017 versterking van resilience: de toekomst dient voor voldoenderuimte capaciteitin de verschillende te zorgen op typen ruimtes zoals benoemd in het begin van het proces onderwerpen als waterveiligheid,is geslaagd als er nu en flexibelstraks aangepastveel meer kunnen Rotterdammers worden alsvoldoende de woonwensen en kwalitatief in de goede voorzieningen om binnen én Vastgesteld door gemeenteraad Rotterdam Rivier als getijdenpark de bestaande drukke verbindingende Rotterdamse én moet ook norm ruimte voor buitenspeelruimte.Kom op naar bereikbaarheid en robuustheid van de stad alsen uitgangspuntenRotterdamsed.d. 15 december 2016 organisatiestoekomst zich wijzigen. verbonden en buiten te bewegen • Rotterdam cyber havenstad bieden voor nieuwe verplaatsingsbehoeften.buiten! Belangrijke worden meegenomen. De kern van de Rotterdamseverantwoordelijk strategie voelen •om Is hetde aantalstad voormiddeldure te bereiden en dure op woningen een• De gemeente toegenomen. investeert wijkgericht in de jeugd en Een getijdenpark gaat over het natuurlijker, beleefbaarder• Infrastructuur en klaar voor de 21e eeuwvoorstellen in het plan zijn de benutting van de spoorlijn voor klimaatadaptatie: Rotterdammers kunnen hierdoor doorgroeienondersteuning en hoeven aan sportaanbiedersniet ROTTERDAM RESILIENCE STRATEGY. RESILIENCE ROTTERDAM extremer klimaat. langer voor een groter huis de stad uit te trekken. aantrekkelijker maken van de rivier in relatie tot de• stedelijkeKlimaatbestendig Rotterdam naar eenals 3enieuw metrolijn niveau met nieuwe stations in Kethel, Van Nelle en 1. Robuust systeem: behouden en versterken 1 • Het sportieve klimaat wordt versterkt door eigentijdse top- omgeving. Vanuit de rivier bezien versterkt een getijdenpark• Wereldhavenstad op schone en betrouwbareFeyenoord, energie een nieuw knooppunt Stadionpark op Zuid, een 2. Adaptatie: benutten van de stedelijke ruimte • Is het goed wonen in de stad. Ook vooren breedtesportevenementen de oudere die passen bij de stad Rotterdammer of de Rotterdammer die wat minder te de relatie tussen water en land en tussen natuur en• Rotterdam: stad. een samenleving in balansherstructurering van het tramnet met een betere verknoping, 3. Samenwerken en meekoppelen • In samenwerking met partners stimuleert de gemeente DE RIVIER ALS • Rotterdam netwerkstad: ónzeRotterdamse stad Stijl snellere verbindingen en eenRotterdamse betere afstemming Stijlop de 4. Meerwaarde voor leefomgeving, samenleving, economie en besteden heeft. ondernemerschap, innovatie en kennisdeling GETIJDENPARK Het getijdenpark probeert verschillende meerwaarden te Handboek Openbare Ruimte

• Verankeren van resilience denken in de stad Hoofdstructuur GROEIDOCUMENT 2018 metro, op langere termijn een zelfrijdend metrosysteem ecologie Visie Openbare Ruimte 2019-2029 Rotterdam genereren voor de stad op het gebied van ecologie en Hoofdstructuuren introductie2 van kleinschaligNa zelfrijdend verloop van vervoer tijd isin hetin de Rotterdamse buitenruimte Een gezond en groen Rotterdam voor iedereen recreatie, sociaalmaatschappelijke waarde en economie, voor- en natransport. De voorstelleneen lappendeken in de OV-visie ontstaan; maken door een te grote variatie ConcreetVisie willen we de volgende doelen richting een Openbare Ruimte ervaring van natuurlijke dynamiek en laboratorium voor het mogelijk dat het openbaaraan vervoer, inrichtingsontwerpen samen met de fiets, en door het gebruik van te veel klimaatbestendig Rotterdam bereiken: 2019 - 2029 Rotterdam werkt continu aan het aantrekkelijker, groenerWoonvisie 2030 kennisontwikkeling, waarbij de rivier tevens een veilige dé drager kan worden voor deverschillende verdichtingsopgave materialen en de en soorten straatmeubilair. Voor • De Rotterdamstad en haar inwoners zijn veilig voor het water. Een gezond en groen en gezonder maken van de stad. Niet alleen voor de De woonvisie is een vergezicht op Rotterdam als scheepvaartroute blijft. Een getijdenpark is een ruimtelijke daarmee gepaard gaande veranderendemeer rust, eenheid mobiliteitsbehoefte. en herkenbaarheid in de buitenruimte • De Rotterdamstad vooren iedereen haar inwoners ondervinden minimale hinder van te huidige maar zeker ook voor de toekomstige generatie aantrekkelijke woonstad in 2030. De belangrijkste ingreep die verschillende mogelijkheden benut en meerdere is de Rotterdamse Stijl ontwikkeld. Ook is de kwaliteit van veel of te weinig neerslag.

TabbladenRDamseStijl03.indd 2 10-08-09 13:56 Rotterdammers. Een goed functionerende en aantrekkelijkeonderwerpen zijn groei, balans, kwaliteit - nu en in de doelen verbindt. Hiermee kunnen meerdere ambities het meubilair en bestrating verhoogd. Er is gekozen voor • De Rotterdamse haven blijft veilig en bereikbaar. • De inwoners van Rotterdam zijn zich bewustopenbare van de effecten ruimte is een van de belangrijkste voorwaardentoekomst - en de basis op orde. In 2030: nagestreefd worden24 | die waarde en plezier maximaliseren duurzame materialen met een hoogwaardige uitstraling. Door Rotterdam Resilience Strategie van klimaatverandering en weten wat zij kunnenvoor doen. fijn werken, wonen en leven en het visitekaartje van de voor mens en natuur. Dat is wat een getijdenpark kan eenduidige materiaalgebruik kan bovendien het onderhoud • Is er variatie in woningen. De diverse woningtypen passen • Klimaatadaptatie draagt bij aan een comfortabele,stad. Op leefbare dit moment en is de drukWoonvisie op de buitenruimte hoog en betekenen en daarvoor zijn 7 doelen geformuleerd: Rotterdam bij de verscheidenheid van de bewoners en bij het karakter CENTURY Rotterdam knokt voor een duurzame,efficiënter veilige, gebeuren. saamhorige Alle richtlijnen voor de Rotterdamse Stijl aantrekkelijke stad. ST de ontwikkelingen en transities boven en onder de grond ROTTERDAM en gezonde toekomst. Daarom willen we weerbaarheid koers naar 2030 van de verschillende Rotterdamse wijken. 1. Stad en natuur samenbrengen RESILIENCE STRATEGY. staan in: • Klimaatadaptatie versterkt de Rotterdamse economie en haar agenda tot 2020 verankeren in het denken en doen van de stad. Dat bieden kansen maar voeren deze druk nog verder op. Deze• Zijn de woningen van goede kwaliteit en energiezuinig. 2. Vergroten van de natuurlijke rijkdom READY FOR THE CONSULTATION • Handboek Openbare Ruimte Rotterdamse Stijl imago. 21ST CENTURY DOCUMENT

READY FOR THE 21 THE FOR READY uitdagingen vragen om een visie die zorgt voor samenhang 3. Leeromgeving gebeurt voor én met Rotterdammers.• Lichtplan Vanuit 6 thema’s, Rotterdam 7 Kwaliteit betekent ook dat de woningen aansluiten bij de doelstellingen en tientallen initiatieven wordt gewerkt aan en sturing geeft aan dat wat er in de buitenruimte staat teuiteenlopende woonwensen van Rotterdammers en dat ze 4. Vergroten waterveiligheid • Boomstructuurvisie versterking van resilience: gebeuren. De visie is een deeluitwerking van de Verkenningflexibel aangepast kunnen worden als de woonwensen in de 5. Voedsel produceren en beleven Het Handboek Openbare Ruimte geeft een visie op de Vastgesteld door gemeenteraad Rotterdam Omgevingsvisie en biedt input aan de Omgevingsvisied.d. 15 december 2016 dietoekomst in wijzigen. 6. Basis voor stadsontwikkeling openbare ruimte van Rotterdam. Het geeft een beschrijving • Rotterdam cyber havenstad 2020 ter besluitvorming wordt voorgelegd. • Is het aantal middeldure en dure woningen toegenomen. 7. Sluiten van regionale kringlopen • Infrastructuur klaar voor demet 21e richtlijnen eeuw van de hoofdstructuur van de openbare Rotterdammers kunnen hierdoor doorgroeien en hoeven niet ROTTERDAM RESILIENCE STRATEGY. RESILIENCE ROTTERDAM De visie beschrijft drie doelen en bijbehorende • Klimaatbestendig Rotterdamruimte. naar Dezeeen nieuw richtlijnen niveau beschrijven per gebied, lijn en plek langer voor een groter huis de stad uit te trekken. randvoorwaarden: • Wereldhavenstad op schoneinrichtings- en betrouwbare en beheerprincipes. energie Daarnaast wordt in het • Is het goed wonen in de stad. Ook voor de oudere Groenere en duurzame stad • Rotterdam: een samenlevingdeel in Stadsdeelstructuur balans de openbare ruimte tussen het • Rotterdammer of de Rotterdammer die wat minder te Openbare ruimte van en voor iedereen besteden heeft. • Rotterdam netwerkstad: ónzestedelijk stad niveau en het buurt- en wijkniveau in kaart gebracht • • Verankeren van resilience denken in de stad • Ruim baan voor fietser en voetganger De Nieuwe Maas als stedelijk parklandschap en voorzien van richtlijnen. Tenslotte wordt een Toolkit DE NIEUWE MAAS ALS gepresenteerd waarin inrichtingselementen zijn opgenomen. STEDELIJK PARKLANDSCHAP Randvoorwaarden: balans in ruimtegebruik, beheer en LEVENDIG, AANTREKKELIJK EN NATUURLIJK! Het toekomstperspectief voor de Nieuwe Maas pleit De Rotterdamse Stijl wordt ingevoerd bij een nieuwe onderhoud, bewustwording en handhaving. Daarnaast TOEKOMSTPERSPECTIEF BINNENSTEDELIJKE NIEUWE MAAS voor doorontwikkeling van de Nieuwe Maas tot stedelijk inrichting van de buitenruimte en bij vervanging van komen vijf speerpunten aan bod: parklandschap. Een parklandschap met veel groen en straatmeubilair. Uiteindelijk zal, hoewel dit nog een flink aantrekkelijke verblijfsplekken, met goede routes langs aantal jaren zal duren, de hele stad zijn ingericht volgens de Rivieren, kust en regio de rivier en goede verbindingen met de stad, met meer Rotterdamse Stijl. • Binnenstad levendigheid en stedelijke functies aan (en op) het24 water, | een • Focuswijken Rotterdam Zuid slim vaarnetwerk, en bovendien een duurzame rivier met een • Boulevards en stadsstraten herkenbare en beleefbare identiteit. • • Groenstructuur

Feyenoord City Masterplan | 25 Nieuwe plankaart met in overlay de plankaart uit het Masterplan 2016

16 20 april 2020 Gebiedsvisie Stadionpark Van Masterplan naar stedenbouwkundig plan Het door de gemeenteraad vastgestelde Masterplan De hiervoor beschreven actualiteit en de Gebiedsvisie Sportcampus en Park De Twee Heuvels (uit 2016) vormt hebben geleid tot een herijking van de oorspronkelijke samen met de structuurvisie Stadionpark (uit 2010) het uitgangspunten voor de uitwerking van Sportcampus Legenda vigerende ruimtelijke kader voor dit gebied. Daarnaast is Noordoost wat betreft verdichting, programmamix en Focus gebieden in 2017 de Gebiedsvisie Stadionpark verschenen, waarin karakter. Daarnaast hebben we als stad inmiddels een Wegenstructuur deze documenten in de actuele context zijn geplaatst. stevigere ambitie gevormd ten aanzien van duurzame Bundel infrastructuur Hiervoor is een verkenning gedaan van de kansen gebiedsontwikkeling. Trein voor de stad en omliggende wijken en gebruikers. De Gebiedsvisie Stadionpark geeft antwoord op nieuwe Deze herijking wordt gekenmerkt door de volgende Rivier inzichten in programma, mobiliteit en infrastructuur, en uitgangspunten die de kern vormen van het nieuwe Groengebieden reageert op concrete initiatieven en ontwikkelingen in het ontwerp: gebied. Het vormt daarmee het inhoudelijk kader voor het IC stations beoordelen van initiatieven, op te stellen masterplannen • Verbindende schakel tussen tuinstad IJsselmonde en Stedenbaan stations en bestemmingsplannen, en de samenwerking met centrumgebied Feyenoord City; Feyenoord en andere initiatiefnemers in het gebied. • Landschappelijke inbedding park Sportcampus en Oeverontwikkeling rondje Stadionpark; Nieuw stadion Uit de Gebiedsvisie komt de opgave voort om • Faseerbaar en robuust om toekomstige Stadionpark een sterkere interne samenhang en ontwikkelingen in de omgeving te kunnen opvangen; Interne verbindingen ‘Rondje Stadionpark’ identiteit te geven, met als ambitie het creëren van een • Meer woningen in een hogere dichtheid en een divers aantakkende verbindingen aantrekkelijk stadsdeel met een grote meerwaarde voor woonprogramma waaronder sociale huur; de stad en vooral ook de omliggende wijken. Hiertoe • Gemengd programma met naast wonen ook Opwaarderen tot stedenbaanstation wordt ingezet op een gebied met een sterke identiteit, onderwijs, sport, werken, horeca en voorzieningen; Koppelen recreatiegebieden herkenbaar in sfeer en programma. • Ruimte bieden aan een middelbare scholencluster; • Ruimte bieden aan een multifunctioneel Hoefijzer Doelstellingen uit de Gebiedsvisie: sportcomplex; koppelstuk Stadionpark • Hoge ambitie duurzaamheid en mobiliteit. • Stadionpark als sociaal maatschappelijke ontwikkeling voor Rotterdam-Zuid; Daarmee moet dit stedenbouwkundig plan een antwoord • Stadionpark als nieuw woonmilieu ter versterking van geven op zowel de doelstellingen uit de voorgaande N de aangrenzende focuswijken; documenten als op de actuele vraagstukken. Het plan W O • Stadionpark als vrijetijdsgebied; is de concretisering van de ambities die Rotterdam Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost Z • Stadionpark als economische motor; als stad heeft voor dit gebied. Op basis van het • Stadionpark als mobiliteitsknoop. stedenbouwkundig plan zal een bestemminsplan worden opgesteld, en een ontwikkelingstraject worden gestart om In het Stadionpark worden deze ambities met elkaar tot realisatie te komen. verbonden door het thema sport en bewegen.

o e v e ro nt wik keling

s t rip

WATERFRONT

k

r

e

e k

SPORTSTAD

maragd an s el v rd go

Structuurkaart Stadionpark (2017) Deelgebieden Stadionpark (2017)

17 Locatiekaart met plangebied en studiegebied

Stadion De Kuip Topsportcentrum

18 20 april 2020 Opgave en plangebied

Opgave Plangebied en studiegebied De opgave voor de Sportcampus Noordoost is om een Het plangebied van de locatie wordt begrensd door de woonbuurt te realiseren met een eigen karakter, aan de Coen Moulijnweg in het noorden, de sportvelden van rand van tuinstad IJsselmonde, maar in de toekomst ook Feyenoord Academy in het westen, de sportvelden van zeer centraal als onderdeel van Stadionpark. Een nieuw Olympia in het zuiden en de Stadionlaan en Sportdorp in treinstation op loopafstand, de nieuwe oeververbinding het oosten. Tussen het plangebied en de sportvelden zal vlakbij en alle grootstedelijke ontwikkelingen van een nieuwe waterpartij en een groenstrook gerealiseerd Feyenoord City om de hoek. Een buurt met twee worden. karakters die letterlijk de verbinding vormt tussen grootstedelijk en tuinstedelijk. De uitdaging is om een Om een integraal ontwerp te kunnen maken is buurt te realiseren met een hoogwaardige uitstraling die gestudeerd op een gebied groter dan wat binnen de op een vanzelfsprekende wijze de aansluiting maakt met plangrenzen ligt; het studiegebied. Daarbij is gekeken de omliggende gebieden die elk zeer divers van karakter naar toekomstige ontwikkelingen in de omgeving en het zijn. zo goed mogelijk aansluiten op bestaande structuren en routes. Ook zijn de reeds gerealiseerde of in aanleg Het programma voor deze locatie is divers en bestaat zijnde delen van Sportcampus en Rondje Stadionpark uit ongeveer 850 woningen, een scholencluster, een geïntegreerd in het ontwerp. sportcomplex, een mobiliteitshub en voorzieningen. Stedenbouw en landschap zijn nauw verweven dankzij een zorgvuldige balans tussen gebouwen en groen. Fasering Door gebruik te maken van de hoogteverschillen in het Een extra opgave wordt gevormd door de noodzakelijke landschap kan de parkeervraag worden ingepast en fasering: in het zuidelijk deel ligt een tijdelijke atletiekbaan ontstaat een speelse, autoluwe buitenruimte. Het plan welke in de toekomst mogelijk als permanente bestaat uit twee gedeelten met verschillende karakters: voorziening zal landen in Stadion De Kuip. Naast die compact en gemengd stedelijk langs het stadionviaduct, tijdelijke atletiekbaan ligt ook een gronddepot dat nog aansluitend op het karakter en de schaal van Feyenoord enige tijd in gebruik zal zijn. Daardoor zal het plan City. En een kleinschalige buurt aansluitend op in minimaal twee fasen worden ontwikkeld: eerst het het groene tuinstadkarakter van IJsselmonde. De noordelijk deel, en later het zuidelijk. Tenslotte is het de woningsegmenten en -typologieën zijn zeer divers en de bedoeling om de beide scholen zo snel als mogelijk te buurt als geheel kent een speelse en groene opzet. realiseren, in samenhang met een nieuw sportcomplex Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost aan de Coen Moulijnweg.

Sportcomplex Varkenoord De Stadionlaan in Sportdorp

19 20 20 april 2020 Ontwerp Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

21 Programma

Hoogteverschillen en parkeeroplossing

Parklandschap

Aansluiting op omgeving

Opbouw van het concept van de Sportcampus Noordoost

22 20 april 2020 Concept

Rotterdam ontwikkelt zich in een hoog tempo. De verdere De twee delen van het plan, aan weerszijden van de verdichting noodzaakt tot het slimmer omgaan met de groene scheg, verschillen van elkaar in de configuratie beperkte ruimte die beschikbaar is binnen de bestaande van de bouwblokken. In het noordelijk deel kiezen we stad. De Sportcampus Noordoost is een van de grotere voor gesloten blokken en torens in een hoge dichtheid. binnenstedelijke gebiedsontwikkelingen in Rotterdam De gebouwen hebben een getrapte opbouw, zodat en biedt een uitgelezen kans om flink bij te dragen aan de oriëntatie van de balkons en terrassen optimaal de ambities die de stad heeft. Het plangebied ligt op is, met uitzicht over het park - een thema dat ook de overgang van (hoog)stedelijk naar tuinstad. Deze is toegepast in de architectuur en het buitenruimte unieke ligging is de voornaamste inspiratie geweest ontwerp van de rest van de Sportcampus. Tussen de voor de ontwikkeling van het nu voorliggende concept. blokken bevinden zich kleinschalige pleintjes, geclusterd Door te kiezen voor ‘the best of both worlds’ ontstaat een langs een centrale autoluwe straat. Het zuidelijk deel woonbuurt waar twee kwaliteiten samenkomen: levendig bestaat uit kleinschalige half-open blokken, rond en midden in het stadsgevoel; maar ook rustig en groen gemeenschappelijke binnentuinen. Deze blokken hebben met een hoofdrol voor de wandelaar en de fietser. Een gesloten hoeken, maar zijn open in het midden van elke diverse buurt, met een veelheid aan typen woningen, wand, zodat informele routes en zichtlijnen ontstaan. De met voorzieningen en werkplekken. Maar ook met een blokken liggen - net als in het noordelijk deel - aan een scholencluster en een sportcomplex. Een actieve buurt; centrale woonstraat, met daaraan ook ruimte voor tuinen waar de buitenruimte én de gebouwen uitnodigen om en terrassen van bewoners. te bewegen en te ontspannen. En een inclusieve buurt; waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en waar het echt thuiskomen is. Wonen, leven en leren Het plan bevat een zeer divers woonprogramma met een duidelijk onderscheid in woningtypen Parklandschap tussen de twee delen. Het noordelijk deel bevat Het fundament van het plan wordt gevormd door een voornamelijk appartementen en het zuidelijk deel onderliggend parklandschap, met het Rondje Stadionpark vooral gezinswoningen in een mix van grondgebonden als verbindend element met de omgeving. Dwars op woningen en grote appartementen. Het ontwerp biedt deze parkroute ligt een groene ‘scheg’, die aansluit op ruimte aan vernieuwende woonconcepten die gericht de singelstructuur van Sportdorp. De scheg verdeelt het zijn op een gezonde, sportieve levensstijl. Een belangrijk gebied in twee gedeelten die elke een zeer eigen karakter onderdeel van het plan wordt gevormd door de scholen. Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost krijgen, maar toch als één geheel aanvoelen, verbonden Deze liggen centraal in het plangebied, op de hoek door het landschap. Het bestaande hoogteverschil tussen van parkstrook en scheg; samen op één perceel, maar het terrein en de Coen Moulijnweg benutten we op een met een eigen signatuur. Letterlijk naast de scholen slimme manier om ontsluiting, logistiek en parkeren te bevindt zich het multifunctionele buurtgebouw met combineren met een autoluwe groene buitenruimte. Een daarin een sportcomplex, een mobiliteitshub, horeca principe dat past in het cultuurhistorisch perspectief en en voorzieningen. Ook in de plinten langs de Coen reeds eerder - in wat andere vorm - is toegepast in het Moulijnweg wordt publiek programma voorzien, als nabij gelegen Zomerland. zichtlocatie langs deze belangrijke stadsas.

Stedenbouwkundige structuur Sporten en spelen De positie van het plangebied in IJsselmonde heeft ons Het gebruik van de Sportcampus Noordoost kenmerkt geïnspireerd om tuinstadprincipes toe te passen in het zich door een keur aan activiteiten: wonen, werken, leren, stedenbouwkundig en landschapsontwerp, maar dan sporten, recreëren. De buitenruimte is dan ook gericht op op een eigentijdse manier. Wonen in het groen, met elkaar ontmoeten, zowel op kleine schaal in de vorm van een menselijke maat, waarbij de buurt als geheel op speelpleintjes, tuinen en hofjes, als op grote schaal met een zekere manier zelfstandig functioneert, met eigen sportvelden en het Rondje Stadionpark. Zo kan er worden voorzieningen. Groenstroken vormen zowel verbindingen gedacht aan een Cruijff Court, een basketbalkooi op het als scheidingen met de wijken eromheen. Het plan is zo dak van het sportgebouw en nodigt de hele openbare opgebouwd dat we naadloos aansluiten op de bestaande ruimte uit tot spelen en ravotten. Fietsen en wandelen omgeving, maar in de toekomst kunnen aanhaken op wordt gestimuleerd door de vele routes en informele de veranderende context. Zo is al nagedacht over de doorsteekjes. Autoverkeer wordt juist ontmoedigd. inpassing van een HOV-lijn over de Coen Moulijnweg, Zo nodigt de hele Sportcampus uit tot een sportieve, met het nieuwe station Stadionpark en toekomstige gezonde leefstijl, passend binnen de doelstellingen van verdichting langs de spoorlijn en in de Stadiondriehoek. Rotterdam als sportstad.

23 Plankaart totale Sportcampus met het ontwerp voor de Noordoost locatie 24 20 april 2020 Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

25 Concept doorsneden van de Sportcampus Noordoost met de perspectieven van de omgevingsvisie als thema

Compacte buurt

Gezonde buurt

Inclusieve buurt

Circulaire buurt

Productieve buurt

26 20 april 2020 Perspectieven Een buurt voor nu en de toekomst

Rotterdam maakt een omgevingsvisie vanwege Inclusief de komst van de nieuwe Omgevingswet. Maar ook Rotterdam is een stad waar niemand in de meerderheid vanwege de behoefte aan een nieuwe visie op de is, een stad waarin mensen uit alle lagen van de fysieke leefomgeving van de stad. Rotterdam ziet de bevolking en van alle leeftijden en gezindten kunnen omgevingsvisie als een strategisch instrument waarmee meedoen en elkaar ontmoeten. Daarom zetten we ons in we inzicht en richting geven aan de samenhang tussen voor gemengde wijken waar mensen zich mee verbonden alle aspecten die de fysieke leefomgeving beïnvloeden. voelen, goede scholen en voorzieningen in elke wijk. De uitdaging is om de juiste keuzes te maken en de groei En aantrekkelijke openbare ruimte die voor iedereen als kans om te werken aan een betere stad. De transities toegankelijk is en die zich leent voor intensief gebruik en die op ons afkomen bieden nieuwe mogelijkheden om de ontmoeting. stad te vernieuwen en te versterken.

De Rotterdamse Omgevingsvisie beschrijft de toekomst Circulair van de stad aan de hand van vijf perspectieven Rotterdam ontwikkelt zich als een stad, haven en die gezamenlijk de ambitie van Rotterdam voor de regio, die voorop loopt in de transitie naar duurzame leefomgeving bepalen. Ze zijn op te vatten als vijf energie en circulaire processen. Wijken worden langetermijndoelstellingen. Binnen de perspectieven laten aardgasvrij en de haveneconomie maakt een overgang we zien welke keuzes we maken om richting een meer door naar schonere energie. Rotterdam draagt zo bij compacte, gezonde, inclusieve, circulaire en productieve aan een toekomstbestendige wereld, beperking van stad te werken. klimaatverandering en vernieuwing van de economie.

Compact Productief Rotterdam ontwikkelt zich als compacte, aantrekkelijke Rotterdam ontwikkelt zich als een stad, haven en regio stad aan de rivier. Een stad die onderdeel is van een die ruimte biedt voor nieuwe economie. Dat is een grootstedelijk netwerk, met sterk openbaar vervoer economie die inspeelt op internationale trends, zoals en volop buitenleven. Rotterdam is en blijft een digitalisering, robotisering, 3D-printing, energietransitie architectuurstad die durft te experimenteren door en circulariteit. Zo maakt Rotterdam onder andere ruimte verdichting en vergroening op een slimme manier met voor innovatieve maakindustrie en interactiemilieus, maar elkaar te combineren. Een stad waar mogelijk passende zet Rotterdam ook in op de verbinding met onderwijs en Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost voorzieningen voor iedereen op loop- en fietsafstand kleinschalig ondernemerschap. aanwezig zijn.

We hebben deze vijf perspectieven naar het schaalniveau Gezond van de buurt vertaald en beschrijven aan de hand daarvan Rotterdam maakt gezond leven in de stad mogelijk door in de volgende hoofdstukken het stedenbouwkundig plan. zich in te zetten voor schonere lucht en een betere balans Door het ontwerp in deze perspectieven te plaatsen, laten tussenrust (stilte) en reuring (stedelijkheid en drukte). Ook we zien hoe we hier een toekomstbestendige buurt gaan werken we aan slimme oplossingen voor klimaatadaptatie realiseren, naadloos passend binnen de Rotterdamse en de bescherming tegen veiligheidsrisico’s. Daarnaast ambities van een ‘goede groei’. kunnen Rotterdammers door ingrepen in de fysieke leefomgeving makkelijker meer bewegen en sporten.

27 Conceptuele doorsnede compacte buurt

28 20 april 2020 Compacte buurt

Het plan bestaat uit een zorgvuldig balans van gebouwen en ruimte. Een compacte buurt, met een groot aantal woningen in een stedelijke dichtheid, maar ook met hoogwaardige groene ruimtes tussen de gebouwen en direct gelegen aan een park. Het stapelen en mengen van verschillende functies biedt optimale flexibiliteit voor toekomstige ontwikkelingen. Naast wonen is er ruimte voor een scholencluster, een sportcomplex, maatschappelijke voorzieningen, horeca en werken. Deze functies komen in de plinten van de gebouwen en zorgen voor een levendige wisselwerking met de buitenruimte. Een autoluwe buurt met een doordacht mobiliteitsconcept, klaar voor de toekomst. Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

Overzicht van de thema’s passend in de compacte buurt

29 B

A

BB

AA

Coen Moulijnweg

Doorsnede A-AA

Coen Moulijnweg

Doorsnede B-BB 30 20 april 2020 Symbiose tussen centrumstad en tuinstad

Deze doorsneden over het plangebied laten goed zien hoe het ontwerp is opgebouwd uit een stedelijk en multifunctionele buurt langs de Coen Moulijnweg, (links) en een kleinschalig woonbuurtje aan de zijde van de sportvelden (rechts). De groene scheg tussen beide buurten is de centrale ontmoetingsruimte, ontsloten en verbonden via informele routes. We maken optimaal gebruik van de bestaande hoogteverschillen met de omgeving om logistiek en parkeren op te lossen èn tegelijkertijd een aantrekkelijk glooiend verblijfsgebied te creëren. De zorgvuldige opbouw en compacte schaal van de bouwblokken bieden beschutting en een ‘eigen plek’ voor bewoners. Een uitgedachte mix van verschillende woningtypen met hoge woonkwaliteit biedt voor ieder wat wils. Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

31 Referenties woonblok noordzijde (Hyde Park, Hoofddorp)

Referenties woonblok zuidzijde (Ginko, Bordeaux)

Doorsnede Noord

32 20 april 2020 Divers woonmilieu Noord parkeervoorziening onder de middenstraat te leggen, Het noordelijke deel van de Sportcampus bestaat uit kunnen de binnentuinen worden aangelegd op volle zes verschillende percelen, met vier woonblokken en grond, en wellustig groen worden. een multifunctioneel blok. In de plinten bevinden zich voorzieningen. Het zesde perceel is bedoeld voor de De blokken bestaan hier uit een mix van grondgebonden twee scholen. eengezinswoningen in het midden en gestapelde gezinswoningen in de randen eromheen. De blokken zijn De woningdichtheid in het noordelijk deel is hoger georiënteerd rondom groene binnenhoven, vanwaaruit dan in het zuidelijk deel. Langs de Coen Moulijnweg de meergezinswoningen worden ontsloten. Alle woningen voorzien we een stedelijke wand, mede bedoeld als hebben privé buitenruimtes in de vorm van terrassen, geluidsbuffer. De terrasvormige blokken met torens tuinen of veranda’s. Aan de park-zijde liggen de woningen als accenten geven het gebied een stedelijk en divers iets verhoogd, waardoor de daar gelegen verandas of karakter. De daken kunnen worden gebruikt voor groen terrassen een natuurlijk overgang vormen tussen privé en en als buitenruimte. De woningen in de bouwblokken openbaar. bestaan voornamelijk uit appartementen, in verschillende soorten, maten en prijsklassen. In de eerste fase zullen De middenstraat vormt de centrale ontsluiting: hier vooral appartementen in de categorie middenhuur wordt aan gewoond, gespeeld en geleefd. De straat is in worden gerealiseerd. De middenstraat is een belangrijke principe autovrij, maar bestemmingsverkeer is beperkt openbare ruimte waaraan de scholen, de sporthal, de mogelijk. Waar de woonblokken zich openen naar de mobiliteitshub en ook woningen liggen. De straat is alleen straat bevinden zich de toegangen tot de binnenhoven; bedoeld voor bestemmingsverkeer daar zijn ook de toegangen tot de daaronder gelegen parkeervoorziening te vinden. Een van de blokken is Zuid half-open, en vormt als het ware het entreegebouw, Het zuidelijk deel van de Sportcampus bestaat uit een gelegen aan een kleine boomgaard. De begane grond vijftal half-open woonblokken, gelegen aan een autovrije van dit gebouw krijgt collectieve ruimtes, te runnen en te straat. De blokken liggen ongeveer 1m verhoogd ten gebruiken door bewoners voor bijvoorbeeld feesten of als opzichte van het landschap, met onder de middenstraat werkplek. een half verzonken parkeervoorziening. Door de Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

Doorsnede Zuid

33 woningen 102.000 m2 scholen 18.500 m2 sportcomplex 3.500 m2 HUB 900 m2 plandeel noord: 588 woningen plintvoorzieningen 4.000 m2

BVO totaal 128.900 m2

type woningen: appartementen 460 meergezins 283 eengezins 116

totaal aantal woningen 859

Oppervlaktes en aantal woningen (indicatief op basis van de proefverkaveling)

plandeel zuid: 271 woningen

3D model met globale weergave van het programma

Verdeling gebieden Plint programma

34 20 april 2020 woningen 102.000 m2 scholen 18.500 m2 sportcomplex 3.500 m2 HUB 900 m2 plintvoorzieningen 4.000 m2 Multifunctionele mix

BVO totaal 128.900 m2 Het programma voor de Sportcampus Noordoost bestaat een rustig woonklimaat te kunnen vormen. De woningen uit zo’n 850 woningen, in een zorgvuldig gekozen mix maken gebruik van de ligging langs de groene zones type woningen: appartementen 460 van verschillende segmenten, typen en groottes. Een of waterpartijen, en hebben zicht op de sportvelden. Dit meergezins 283 combinatie van appartementengebouwen, torens en draagt bij aan de levendigheid van de sportcampus en eengezins 116 eengezinswoningen maken een bijzonder woonmilieu. sociale controle in het gebied: ogen in het sportpark. Het geeft de ruimte om voor een verscheidenheid aan De centrale parkroute loopt in een parkzone langs de totaal aantal woningen 859 doelgroepen woningen aan te kunnen bieden, met woongebouwen. als bindende factor de gezonde leefstijl die in de wijk wordt bevorderd. Het landschap waar de woningen in Naast een woonprogramma biedt de Sportcampus ook staan is groen en autovrij, met voldoende programma ruimte aan een schoolprogramma en een centrale HUB voor gebruikers. Het rondje Stadionpark levert sport- met voorzieningen. De twee middelbare scholen gaan en spelprogramma voor alle gebruikers van de route. samen onderwijs leveren aan zo’n 1700 leerlingen in het Tussen de bouwblokken zijn meer sportveldjes te vinden. vmbo, mavo, havo en vwo. Het voorzieningengebouw, Geparkeerd wordt er onder een groen dek. gesitueerd in het noordelijke deel langs de Coen Moulijnweg, bevat een mobiliteitshub ten behoeve van De sfeer in het noordelijke deel is stedelijk tot hoog- deelmobiliteit, een multifunctioneel sportcomplex en stedelijk met een gezicht naar de Coen Moulijnweg, die daarnaast voorzieningen zoals een kinderdagverblijf, als belangrijke as aanwezig is. De bouwblokken zijn ruim horeca en werkplekken. genoeg om aantrekkelijke binnentuinen te realiseren. In het zuidelijke deel is de sfeer meer in lijn met de aangrenzende wijk Sportdorp, waarbij woningen aan de rand van het bouwveld de binnenkant afschermen, om zo Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

Zichtlijnen en hoogteaccenten

35 Conceptuele doorsnede gezonde buurt

36 20 april 2020 Gezonde buurt

Wie Sportcampus zegt, zegt natuurlijk sport, al was het maar door de historische link met Feyenoord. In de Noordoosthoek uit zich dat in concepten die gezond en actief leven bevorderen en een buitenruimte die uitdaagt om te wandelen, fietsen, spelen en sporten. Het autoluwe karakter, nabijheid van OV en de goede aansluitingen op de omgeving maken fietsen de logische vorm van transport. We gaan uit van een integraal en klimaatbestendig landschapsconcept met relatief weinig verharding, veel water en groen. De woonblokken zijn zo vormgegeven dat een balans ontstaat tussen de reuring van de stad en de rust van het eigen domein. De scholen liggen op de rand van stad en park met alle ruimte voor sport en spel: een gezonde leeromgeving. Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

Overzicht van de thema’s passend in de gezonde buurt

37 Landschappelijke Analyse Noordoost- hoek Sportcampus

Beschrijving Landschappelijke Analyse Noordoost- hoek Sportcampus Het landschap van scheggen als verbindende factor met de omgeving

Beschrijving

De locatie in de context van bestaande Woongebieden als kamers tussen groene scheggen hoogteverschillen binnen IJsselmonde

38 20 april 2020 Groene drager als basis voor verstedelijking Symbiose tussen hoogstedelijk en tuinstad met grote bomen en waterpartijen. Functies als sport, Het idee achter de tuinsteden was om de voordelen van spel en kinderspeelplekken liggen verankerd in deze de stad en de voordelen van het platteland met elkaar zones. te combineren. De ligging van de wijk was in de stad; het uiterlijk van de wijk had veel meer van een dorp: Deze groene scheggen met langzaam verkeersroutes, veel groen, laagbouw en veel aandacht voor de kwaliteit waterpartijen, grote boomgroepen, natuurlijke oevers van de (arbeiders)huisjes. In deze tuinsteden zijn brede en programma als sport en spel zijn de bouwstenen groene zones ontworpen - de groene scheggen - die als waarmee de openbare ruimte in de Sportcampus vingers vanuit het omringende landschap de stad of wijk wordt opgebouwd. Een autoluwe omgeving waarin de in getrokken werden. voetgangers en fietsers vrij kunnen ronddwalen in een groene omgeving. Langzaam verkeersroutes voor fietsers en wandelaars werden in deze groene zones ontworpen. Op deze Door het midden van het plangebied loopt een groene manier kon men direct vanuit de buurten via de groene scheg die aansluit op de singelstructuur in Sportdorp. scheggen naar het omringende landschap. Tot op heden De scheg is onderdeel van een fietsroute die vanaf de zijn deze principes van langzaam verkeerroutes in Olympiaweg, via de Sportcampus naar Sportdorp loopt IJsselmonde van groot belang voor het beleven van het en verder richting het centrum van IJsselmonde. landschap. De scheggen zijn uitgegroeid tot groenzones Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

Relaties en verbindingen

39 Het landschap van hellingen, tribunes en scheggen

Het noordelijke deel sluit aan op het maaiveld van de Coen De grote waterpartijen zorgen voor meer waterberging en betere Moulijnweg, het zuidelijke deel ligt als eiland in het park circulatie

40 20 april 2020 Landschap als kwaliteit Sportcampus en de scheggen Het Rondje Stadionpark is een recreatieve route die De Sportcampus is een gebied waarin verschillende alle gebieden in Stadionpark met elkaar verbindt. Het is vormen van sport samenkomen. De sportvelden van het een route en ontmoetingsplek in één. Op de route zijn Olympiacomplex, Feyenoord Academy en Complex 1908 verschillende plekken gemaakt waar met elkaar kan stralen allemaal sport en beweging uit. De afgelopen worden afgesproken. Lange banken, watertappunten jaren is veel geïnvesteerd in dit gebied om het landschap en bijzondere teksten en afbeeldingen op het asfalt en het bijhorende sport met elkaar in harmonie te doen mee met de sportieve uitstraling van dit gebied. ontwerpen en uit te voeren. Het hoofddoel van de route is het verbinden van de woonwijken van IJsselmonde met de groenstructuren De Sportcomplexen liggen als eilanden in het gebied en van Stadionpark, door middel van het maken van de waterpartijen hebben grote maten. Het werken met heldere entrees en het faciliteren van langzaam hoogteverschillen is een ruimtelijk thema dat terugkomt in verkeersroutes naar het groen. Het bereikbaar maken zowel gebouw, tribunes als in de groene scheggen. van het groen en het sport voor alle inwoners. Daarom Door de hoogteverschillen te integreren met hellingbanen wordt er geïnvesteerd in informeel sporten binnen de en sportfuncties ontstaat er een spannend en uitdagend groenstructuren en parken. landschap. Het koppelen van de woningbouw in de Sportcampus aan het park is essentieel om bij te dragen aan de sportieve en gezonde buurt. Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

Rondje Stadionpark

41 Conceptuele doorsnede inclusieve buurt

Conceptuele doorsnede inclusieve buurt

42 20 april 2020 Inclusieve buurt

Het voorzieningengebouw vormt het hart van de buurt: een levendige plek voor werk, zorg, ontspannen en ontmoeten. Hier vind je dagelijkse voorzieningen in de HUB, en de pleintjes rond het gebouw zijn het middelpunt van de buurt. Het is ook de toegang tot de stad; het OV is hier dichtbij. Van noord naar zuid verandert de dichtheid van stads wonen vlakbij De Kuip tot rustiger en groen wonen richting tuinstad IJsselmonde. De blokken hebben een menselijke maat en zijn zo bedacht dat er buurtjes ontstaan met een goede sociale cohesie waar bewonersinitiatieven kunnen floreren. We bieden ruimte aan vele woningtypen in alle segmenten, zodat er diverse doelgroepen van alle leeftijden een thuis kunnen vinden. Wooncarrière in de buurt is mogelijk. Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

Overzicht van de thema’s passend in de inclusieve buurt

43 De buitenruimte bestaat uit diverse pleinen, sportvelden en binnenhoven

Referenties van tribunes in het landschap

44 20 april 2020 Sporten, spelen en ontmoeten Hellingpark en fietsstad kansen op voor gebruikers om elkaar tegen te komen Door de hoogteverschillen in het terrein ontstaat een tijdens andere bezigheden. De faciliteiten die in de HUB interessante buitenruimte. Hoogteverschillen worden te vinden zijn, zoals het sporten, een pakketdienst en een altijd bruikbaar gemaakt: met speelelementen, trapjes, café, geven bewoners en bezoekers een plek waar ze uitzichtplekken, groen. Gebouwen kunnen aanhaken op aan sociale activiteiten kunnen deelnemen. Denkbaar is de verschillende maaiveldniveaus. Zo kan de school zich ook dat kleine zelfstandige werkplekken zijn in te richten richten op 2 verschillende maaiveldniveau’s en daarmee in de HUB voor bewoners die graag flexibel willen kunnen de gewenste dubbele identiteit uitstralen, waaronder 2 werken. Door elkaar vaker tegen te komen vermindert de afzonderlijke entrees. anonimiteit in de buurt en bevordert de samenhorigheid tussen alle gebruikers.

Gezonde omgeving Ook zijn er behalve de georganiseerde sporten in de De nabijheid van top- en breedtesport in de Sportcampus omgeving veel ruimtes om informele sporten of andere geeft de scholieren van de scholen de kansen om zich kleinere vormen van sport en spel te beoefenen. bezig te houden met sport tijdens pauzes en vrije uren. Basketbal courts, jeu de boules, of ruimten voor fitness kunnen iedereen de kans geven om actief bezig te zijn. De Sportcampus faciliteert een gezonde levensstijl Ook het landschap kan als speelveld gebruikt worden waarbij de gebruikers, jong en oud, elkaar op door de hoogteverschillen een natuurlijke indeling van verschillende momenten en plaatsen kunnen speelruimtes zorgt hiermee ook dat kinderen maar ook tegenkomen. Door de centrale toegangen naar de volwassenen elkaar kunnen tegen komen. Door al deze parkeergarages kom je niet alleen je directe buren aspecten van het programma te combineren wordt in de tegen, maar ook andere medebewoners uit het buurt. De Sportcampus gezorgd voor een gezonde levensstijl. clustering van voorzieningen in de buurtHUB levert ook Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

45 Indeling van openbare, semi-openbare en collectieve ruimtes

Voorbeelduitwerking bouwblok in plandeel Zuid

46 20 april 2020 Bouwblok als buurtje

Openbaar en privé daarnaast zorgt het voor minder verharding in het gebied. Zoals op de voorgaande pagina’s is beschreven zijn de Een ander voorbeeld zijn terrassen of veranda’s als privé woongebieden gekenmerkt door een centrale ontsluiting, buitenruimte van de bewoners, als een soort balkon op de middenstraat met de hub, waaraan half-open de begane grond. De overgangen mogen best speels bouwblokken bevinden. Deze half-open bouwblokken zijn, waar bewoners en gebruikers hun eigen draai aan zijn openbaar, maar maar door hun beslotenheid en kunnen geven. intensieve relatie met functies (gebouwen) eromheen voelen ze meer privé dan bijvoorbeeld de middenstraten. De groene binnenhoven van de bouwblokken hebben Sociaal contact daardoor een semi-openbaar karakter. Ze zijn onderdeel In een sociaal sterke buurt is het essentieel op welke van het sociale leven, doordat ze worden toegeëigend manier je vanuit je huis contacten kunt onderhouden. door bewoners en gebruikers. Ze zullen dan een Daarom zijn de woningen in dit plan altijd onderdeel gemeenschappelijke buitenruimte worden waar bewoners van een relatief kleine gemeenschap, idealiter met collectief gebruik van maken. verschillende woningtypen, gekoppeld aan een hub die weer de verbinding vormt met de schaal van de wijk. Portiek ontsluitingen werken hierbij beter dan galerijen. Overgangen Om de toe-eigening te versterken kunnen functies een directe relatie aangaan met de (buiten)ruimte: zowel Balans tussen rust en reuring woningen, voorzieningen als werk- en verblijfsfuncties. Naast sociaal contact met de buurt is het ook prettig om Daarbij is de schaal belangrijk; kleinere ruimten werken terug te kunnen trekken en rust te kunnen vinden in en bij doorgaans beter dan grote. Ook duidelijkheid over de woning. De groene binnenhoven zijn daarom plekken grenzen is van belang. Deze overgangen van een bedoelt voor rust, en het park, de straten en de plekken openbaar naar meer privaat karakter kunnen met rondom voorzieningen voor reuring. Bomen in volle grond minimale ingrepen duidelijk worden gemaakt. Kleine maakt dat deze uitgroeien tot volwaardige bomen die oud hoogteverschillen, materiaalgebruik of beplanting zijn kunnen worden. Dit versterkt de groene kwaliteit van de enkele voorbeelden. Zo heeft een groenstrook van binnenhoven. 1-2 meter langs de woningen functie als overgang en Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

Doorsnede woonbuurt Zuid

47 Conceptuele doorsnede circulaire buurt

48 20 april 2020 Circulaire buurt

Het voorzieningengebouw - of de buurtHUB - vormt het hart van de circulaire buurt: hier vind je deelauto’s en -fietsen, kun je terecht voor pakjes en reparatieservices, maar ook voor afvalrecycling. Er zijn ruimten te huur, je kunt er terecht voor een kop koffie, of om te werken. Alle gebouwen zijn zo georiënteerd dat optimaal kan worden geprofiteerd van bezonning en uitzicht. Net als in de rest van de Sportcampus gebruiken we het concept van ‘tribunes’ in de vormgeving van landschap en gebouwen: terrassen en daken met weelderige tuinen of juist voorzien van energiedaken. Het landschapsontwerp is gericht op optimale waterhuishouding en versterking van ecologische waarden. Vanzelfsprekend zijn de gebouwen zo veel mogelijk gemaakt van duurzame materialen en energieneutraal. Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

Overzicht van de thema’s passend in de circulaire buurt

49 Routes en bereikbaarheid De ontsluiting voor autoverkeer wordt voor het noordelijk deel georganiseerd vanaf de Coen Moulijnweg, via een nieuwe aansluiting tegenover de bestaande inrit van het parkeerterrein bij het huidige stadion. Vanaf daar is de parkeergarage direct ontsloten, evenals een voor bestemmingsverkeer bedoeld straatje over het dek (bedoeld voor kiss & ride, laden & lossen en hulpdiensten). Daarnaast is er een tweede autotoegang gedacht onderaan de helling van de Stadionlaan.

Het zuidelijk deel kent een aansluiting vanaf de bestaande fietsstraat, direct naar de verdiepte parkeergarage. Het centrale straatje daarboven is alleen toegankelijk voor laden & lossen en hulpdiensten.

De rest van het plangebied is geheel autovrij. Uiteraard kunnen hulpdiensten en beheer & onderhoud wel in het park komen via de hoofdpaden.

De kenmerken van de twee parkeergarages 50 20 april 2020 Autovrij wandelen en fietsen

De Sportcampus ligt op een goed bereikbare locatie randvoorwaardelijk. Belangrijk onderdeel van het plan in de stad, zowel per auto als per openbaar vervoer. is de introductie van de mobiliteitshub. Deze hub is De verbindingen zullen nog sterker verbeteren door de onderdeel van het voorzieningengebouw en wordt de aanleg van een oeververbinding tussen Stadionpark en centrale toegang tot de onderliggende parkeergarage. De Esch en de komst van treinstation Stadionpark. In het Hier worden deelauto’s (en -fietsen) aangeboden. plan zijn de routes voor langzaam verkeer zo ontworpen Daarnaast worden er andere functies aan gekoppeld dat die daar in de toekomst makkelijk op kunnen en wordt het een belangrijke ontmoetingsplek, bijv. met aansluiten. Op langere termijn zal de aanleg van een werkplekken en een koffietentje. Extra toegangen naar HOV-verbinding tussen Zuidplein, via Stadionpark naar de garage zijn denkbaar, bijv. in een secundaire hub in Kralingse Zoom ervoor zorgen dat dit deel van Zuid een een van de andere gebouwen, maar altijd vanaf de straat snelle verbinding krijgt met Noord en vice versa. en niet direct vanuit de gebouwen. De woningen aan de zuidkant beschikken over een eigen parkeergarage, die Vanwege het grote (woon)programma moet er extra ook de buitenruimte daar autovrij moet houden. aandacht worden geschonken aan de parkeeroplossing voor auto’s. Door de nabijheid van OV is de verwachting Voor fietsers worden fietsroutes via het Rondje dat er optimaal gebruik zal worden gemaakt van Stadionpark en verbeterde verbindingen met Hillesluis de kortingsmogelijkheden op de parkeereis. Voor en IJsselmonde gemaakt. Voor de scholieren die richting de parkeervoorziening die gerealiseerd wordt geldt school gaan of er vandaan komen, dragen de nieuwe een hoge ambitie. Het heeft de voorkeur om de routes bij aan zo min mogelijk oversteekmomenten, parkeervoorziening(en) flexibel in te delen, zodat ruimte wat ten goede komt van de veiligheid voor deze grote voor autoparkeren op termijn omgezet kan worden naar groep. De buurt is grotendeels autovrij waardoor het voor fietsparkeren - of een andere functie waar op dat moment wandelaars en fietsers veilig en comfortabel bewegen is. behoefte aan is. Het stimuleren van fietsgebruik of OV Hoogteverschillen worden overbrugd met flauw hellende moet er voor zorgen dat de bewoners meer buiten zijn, wandelpaden en met trappen, om de doorsteekbaarheid wat ten goede komt van de gezondheid in de buurt. Het van de bouwvelden te optimaliseren en de garanderen van de juiste voorzieningen zoals voldoende toegankelijkheid te garanderen voor alle gebruikers. fietsenstallingen en de juiste aanrijroutes zijn dan ook Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

Indicatieve indeling parkeergarage plandeel Noord 51 1

2

3

4

Kijkrichting impressie

Plankaart met mogelijke locaties voor onderstaande referenties

1 2

Referentie gebruik van daken en binnentuinen Referentie toevoeging ecologie in de stad

3 4

Referentie natuurvriendelijke oevers Referentie energieconcepten 52 20 april 2020 Duurzaam leven

Gezondheid reeds bestaande parkstrook - onderdeel van Rondje Beweging, sociale cohesie en de aanwezigheid van Stadionpark - wordt doorgetrokken en vormt de groene groen in de nabijheid van de woning zijn belangrijke ader van de buurt. Verharding wordt zoveel mogelijk factoren voor een lang, gezond en gelukkig leven. Om beperkt of we passen halfverharding toe. We maken die reden is de basis van dit ontwerp een kwalitatief zeer gebruik van de hoogteverschillen in het maaiveld door goede buitenruimte met mogelijkheden om te ontmoeten, parkeren uit het zicht onder een glooiend dek te plaatsen. te sporten en te spelen. De woonblokken zijn ontworpen Dat dek is dik genoeg voor volwassen bomen en voor als kleine gemeenschappen met een fijne schaal; een waterinfiltratie. Zo biedt het gebied straks meer ruimte plek om gelukkig te zijn en je mee verbonden te voelen. aan flora en fauna dan in de huidige situatie. Zowel het ontwerp van de buitenruimte, als de opzet van de woongebouwen en het ontwerp van de woningen zelf Mobiliteit stimuleren beweging en het gebruik van de fiets. De Sportcampus ligt gunstig ten opzichte van openbaar vervoer, zoals het nieuwe station Stadionpark en heeft Klimaatadaptatie de juiste schaal en dichtheid voor de toepassing van Vanwege toenemende weersextremen bereiden we vervoerdeelsystemen. In het gebied worden een of de stad voor op hitte, droogte, hevige regenval en de meerdere mobiliteithubs geïntroduceerd: centrale zeespiegelstijging. Vergroening is daarbij een belangrijke ontmoetingsplekken waar parkeren en vervoer centraal pijler. Meer groen zorgt voor schaduw tijdens hitte en kan worden georganiseerd. Hier worden ook kleinere minder verharding zorgt voor infiltratiemogelijkheden wijkfuncties aan gekoppeld, zoals een pakketafhaaldienst, tijdens neerslag. De uitbreiding van het oppervlaktewater een kinderdagverblijf en werkplekken. De buurt wordt met natuurvriendelijke oevers draagt bij aan een goede grotendeels autovrij en fietspaden in alle richtingen waterhuishouding in de omgeving. Het verwerken van vormen de verbinding met de rest van de stad. hemelwater in de openbare ruimte gebeurt bij voorkeur daar waar de neerslag valt; we gebruiken groenstroken, Energie hellingen, dek en binnentuinen voor waterafvoer en Conform Rotterdamse duurzaamheidsbeleid zal de infiltratie. Binnen de woonblokken wordt regenwater buurt gasloos worden aangelegd en daarnaast zetten vastgehouden en hergebruikt door aanleg van weelderig we ontwerpmiddelen in om vooral passieve energie groene daken en tuinen. Waterberging wordt ook ingezet te benutten. Zo is de oriëntatie van de gebouwen en voor toiletten en de beregening van binnentuinen. woningen optimaal qua bezonning, daglicht en geluid. Vanzelfsprekend komen er zonnepanelen, maar wel in Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost Natuurinclusief bouwen combinatie met groen. Ook zijn powernests denkbaar op Ondanks het toevoegen van programma zal het gebied de daken van de torens. Onderzocht wordt nog of WKO- een forse bijdrage leveren aan natuur in de stad. De systemen tot de mogelijkheden horen.

Hoofdrol voor groen en water 53 Conceptuele doorsnede productieve buurt

54 20 april 2020 Productieve buurt

(Letterlijk) naast de HUB vormen de scholen het levendige middelpunt van de buurt: een optimale omgeving voor kinderen om zich te ontwikkelen tot jongvolwassenen die midden in de maatschappij staan. Een link met de voorzieningen en werkplekken in de gebouwen langs de Coen Moulijnweg is snel gelegd: hier kunnen pioniers en makers aan de slag. De pleintjes, sport- en speelvelden vormen ontmoetingsplekken in de buurt voor iedereen. De binnentuinen èn daken van de woonblokken bieden ruimte voor moestuintjes en kassen voor bewoners. Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

Overzicht van de thema’s passend in de productieve buurt

55 Plattegrond met mogelijke uitwerking van de schoolomgeving

Beelden van de schoolomgeving met het hellingpark

Referentie scholen 56 20 april 2020 Leren middenin de maatschappij

De Stadionparkscholen van het hele plan, dus: compacte gebouwen, autoluw, De Sportcampus zal ook de nieuwe thuishaven worden meervoudig ruimtegebruik, groene inrichting, een voor twee middelbare scholen van vmbo tot atheneum, open structuur, openbaar toegankelijke buitenruimte, met in totaal zo’n 1.700 leerlingen. De locatie van de aansluiting / koppeling met de buurtHUB en school in het plan is zorgvuldig gekozen. Aan de ene voorzieningen. kant gelegen aan het park en de groene scheg, en aan de andere kant aan het plein met centrale voorzienin- Direct naast de scholen, in blok A, zullen meerdere gen. Daarmee hebben de scholen zowel een rustige en voorzieningen komen waar de scholieren en werknemers groene zijde, als een stedelijke en dynamische. Dat past gebruik van kunnen maken. Het gaat hier bijvoorbeeld binnen de ambitie van de school om een eigen identiteit om het sportcomplex, de HUB, werkruimte en te hebben en tegelijkertijd ‘midden in de maatschappij’ te ontmoetingsplekken. Op de volgende pagina staat meer staan. beschreven over dit multifunctionele gebouw.

Door de ligging aan het park en het Rondje Stadionpark Een belangrijk thema uit het Masterplan Sportcampus sluiten de scholen direct aan op een netwerk van en Park De Twee Heuvels is talentontwikkeling. Daarbij autovrije fietsroutes. Het is rustiger en veiliger dan aan wordt vooral gedacht aan de topsport én breedtesport de drukke Coen Moulijnweg. Het hoogteverschil tussen in de omgeving. Maar ook de twee scholen passen het hoge deel en de lager gelegen parkstroken is naadloos in dat profiel, juist vooral in de combinatie met inzetbaar in een slimme organisatie van het complex, de vele sportvoorzieningen in de directe omgeving. waarbij beide scholen een eigen signatuur kunnen krijgen. Voor de scholen zal een separaat ontwerptraject worden doorlopen, waarvoor een SMP en NvU worden opgesteld. De hoogteverschillen bieden kansen om de aansluiting De hier getoonde beelden laten de ambities zien, maar met park en woongebieden goed te ontwerpen. Het nog geen ontwerp. ontwerp voor de school moet passen binnen de ambities Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

scholen

Indicatieve doorsnede scholen 57 Plattegrond met kenmerken van blok A 1:1000

Beelden van het multifunctionele Blok A

58 20 april 2020 Huis voor de buurt Blok A heeft een belangrijke locatie in het plan. Dit Sportcomplex wordt een multifunctioneel gebouw met meerdere In blok A is de HUB ook gekoppeld aan het sportcomplex. programmaonderdelen, waaronder een mobiliteitshub, Dit bestaat onder andere uit vier sporthallen, kleedkamers een sportcomplex, plintfuncties en wonen. Ook de en bijbehorende faciliteiten. Het complex wordt zowel centrale toegang tot de parkeergarage bevindt zich hier. door de scholen gebruikt als door verenigingen en groepen. Daarmee heeft het een groot bereik in de omgeving en wordt de ruimte optimaal gebruik. Bovenop Buurt HUB de sporthallen is een openbaar toegankelijk dak waar De locatie op de hoek aan het plein leent zich voor een ook ruimte is voor informeel sporten, bijvoorbeeld publieke functie, waar vele services samenkomen. De een voetbal- of basketbalkooi. De toegang tot dit dak HUB is deze functie. Het is allereerst een mobiliteitshub, zou via de HUB of in de buitenruimte kunnen worden zoals eerder is beschreven. Een centrale plek waar je geïntegreerd, in de vorm van een tribune-achtige trap. bovenkomt uit de garage waar wordt gestald, geparkeerd, opgeladen en waar deelsystemen worden aangeboden. De combinatie van de mobiliteitshub met het Daarnaast worden er andere functies aan gekoppeld en sportcomplex en verschillende soorten voorzieningen, wordt het een belangrijke ontmoetingsplek. centraal in het noordelijke deel van het plan, maakt dat dit het centrum van de buurt wordt. Het is de plek waar een huismeester zit die je service kan verlenen of waar je een pakketje op kunt halen. Daarnaast kun je er koffie drinken, zijn er werkplekken, is er een commerciële ruimte en zit er een kinderdagverblijf. Het is een voorziening voor de buurt, waar het overstappen van mobiliteit de basis is. Daarom is het belangrijk dat de HUB een goede relatie heeft met de buitenruimte, dat het een zichtbare plek is die uitnodigd en toegankelijk is. Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

Doorsnede blok A 1:500

59 60 20 april 2020 Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

61 62 20 april 2020 Vervolg

Dit stedenbouwkundig plan vormt de nadere uitwerking van de woningbouwlocatie uit het Masterplan ‘Sportcampus Rotterdam en Park De Twee Heuvels’ uit 2016. Het bevat de visie van de gemeente Rotterdam op de ontwikkeling van dit gedeelte van de stad tot een hoogwaardige, aantrekkelijke woon-, werk- en leeromgeving. Het plan is nog geen eindontwerp, maar geeft een richting waarmee ontwikkelaars en ontwerpers aan de slag kunnen. Als vervolg op het stedenbouwkundig plan worden onderstaande aanvullende documenten opgesteld:

Nota van Uitgangspunten In de Nota van Uitgangspunten (NvU) staan belangrijke zaken om tot realisatie van een bouwplan te kunnen komen. In dit document staan de uitgangspunten omschreven waaraan bouwplannen van ontwikkelaars en particuliere opdrachtgevers moeten voldoen. Het opstellen van uitgangspunten zorgt ervoor dat de inbreng van de verschillende vakafdelingen en disciplines (Wonen, Planologie, Landschap, Stedenbouw, Mobiliteit, Duurzaam en Beheer) is afgestemd. De Nota van Uitgangspunten wordt vastgesteld en is daarmee het bestuurlijk bekrachtigde kader voor ontwikkeling van bouwplannen.

Beeldkwaliteitsplan In het beeldkwaliteitsplan, ter aanvulling op de NvU, wordt een beeld neergelegd voor de gebouwen en de buitenruimte. Onderdeel van het beeldkwaliteitsplan is de welstandsparagraaf. Deze dient als toetsingskader voor de commissie Welstand en Monumenten.

Stedenbouwkundig Matenplan Van het stedenbouwkundig plan zal een Stedenbouwkundig Matenplan (SMP) worden gemaakt. De doelen van het SMP zijn onder meer: het vastleggen van de rooilijnen, het inmeten van de omgeving (coördinaten) en het vastleggen van uitgiftepeilen.

Inrichtingsplan De uitwerking van de buitenruimte binnen het stedenbouwkundige plan zal worden vertaald naar een of meerdere inrichtingsplannen (IP).

Bestemmingsplan

Voor de Sportcampus NO zal een nieuw bestemmingsplan worden gemaakt. Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost

Technische leidraad In de technische leidraad gaan we dieper in op de technische randvoorwaarden die worden gesteld aan het ontwikkelen van deze locatie tot woon-, werk- en leeromgeving. Het gaat dan onder meer om randvoorwaarden vanuit de ondergrond, kabels & leidingen, beheer en onderhoud, duurzaamheid en bouwfysica.

63 Beeldverantwoording

De gemeente Rotterdam heeft getracht de bronnen van het in dit document gebruikte beeldmateriaal te achterhalen. Mocht u van mening zijn dat uw beeld onrechtmatig is gebruikt, neemt u dan contact met ons op door een e-mail te sturen naar: [email protected].

De kaarten en tekeningen in dit document zijn geproduceerd door Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam en BVR adviseurs ruimtelijke ontwikkeling.

Overige beelden en fotografie: zie het overzicht hieronder voor de bron, gerangschikt per pagina. aarW een weblink is opgenomen verwijst die naar de ten tijde van het produceren van dit document bezochte website.

4 28 linksboven en rechtsboven: linksboven: uit Masterplan Sportcampus en Park De Twee Heuvels Johanna-Palmqvist (link) linksonder: rechtsboven: Marc Heeman NL Architects / Heijmans rechtsonder: linksmidden: Wolbert van Dijk Barcode Architects (link) linksonder: 5 Mecanoo / Studio Prins (link) De Feijenoorder (link) rechtsonder: Studioninedots (link) 8 beeld 1: 32 OMA / LOLA Landscape Architects linksboven en rechtsboven: beeld 2: Team V (link) Moederscheim Moonen Architects linksonder: beeld 3: Arthur Pequin (link) Moederscheim Moonen Architects rechtsonder: Tim Pike (link) 9 beeld 4: 36 onbekend linksboven: beeld 5 en 6: Mads Krabbe (link) gemeente Rotterdam rechtsboven: onbekend 18 linksmidden: links: Hans van Leeuwen onbekend rechtsmidden: rechts: Stamers Kontor / SLA (link) Luuk Kramer (link) linksonder: rr / De Standaard (link) 19 rechtsonder: links: Jan Ooms (link) uit Masterplan Sportcampus en Park De Twee Heuvels rechts: Jeroen van Dam

64 20 april 2020 42 52 linksboven: linksboven: Tim Crocker / Levitt Bernstein (link) Dakakkers (link) rechtsboven: rechtsboven onbekend Jurre Rompa linksmidden: linksonder: onbekend Nieuwe Meerbode (link) rechtsmidden: rechtsonder: Stijnie Lohof Zinco (link) linksonder: Genossenschaft Kalkbreite / Volker Schopp (link) 54 rechtsonder: linksboven: JUUL | FROST Arkitekter (link) Jeroen Verrecht (link) rechtsboven 44 gemeente Rotterdam links en rechts: linksmidden: onbekend BRUTHER (link) rechtsmidden:

45 Geoffrey Hermes (link) Stedenbouwkundig plan | Sportcampus Noordoost links en rechts: linksonder: onbekend Sabine Franke (link) rechtsonder: 48 Søren Rud (link) linksboven: Lars Tibben / The Urbanites 56 rechtsboven linksonder: PAKT Antwerpen (link) Paul Riddle (link) midden: rechtsonder: RACV (link) Martin Stollenwerk (link) linksonder: Philip Stevens / designboom (link) rechtsonder: Ilvy Njiokiktjien

gemeente Rotterdam 65 66 20 april 2020