CENTRUMEILAND Dromen

CENTRUMEILAND dromen

1 2 TUSSENEILAND uitzicht met zandkorrel

3 We noemen hem een zandkorrel, maar zelf noemt hij zich korrel noch zand. Hij kan het af zonder naam, of die nu algemeen, bijzonder vluchtig, blijvend, verkeerd of passend is

4 Bodemloos bestaat de bodem van het meer en oeverloos zijn oevers. Niet nat, niet droog zijn water. Meer- noch enkelvoudig de golven die doof door hun eigen geruis om stenen bruisen die niet groot of klein zijn.

fragment uit Uitzicht met Zandkorrel van Wislawa Szymborska

5 Een verkenning naar de volgende stap in de IJburgse archipel

In juli 2012 heeft de Amsterdamse gemeenteraad besloten om nieuw land op te spuiten voor de kust van IJburg; het Centrumeiland. Daarmee wordt de eerste stap gezet in de aanleg van IJburg tweede fase. Anders dan voorheen betekent dit besluit niet automatisch dat de grond ook direct bouwrijp wordt gemaakt. De gemeente maakt het land en zorgt voor droge voeten. Door de crisis heeft de stad echter prioriteiten gesteld aan projecten waar nu aan gewerkt wordt. Bij veel projecten is de planvorming stil gelegd. Dat geldt ook voor Centrumeiland. Deze Verkenning betekent daarom een voorlopig einde aan de planvorming door de gemeente. Indien het bestuur daar opdracht toe geeft, bijvoorbeeld bij voldoende concrete interesse vanuit de markt voor deze locatie, kan de planuitwerking worden opgepakt. Pas dan zal het land geschikt worden gemaakt voor bewoning.

Eind 2013 wordt wel al begonnen met de aanleg van het nieuwe land, begin 2015 is het landmaken klaar. Op dat moment verhuist Blijburg naar een nieuw strand op de uiterste oostpunt van het Centrumeiland.

Amsterdam heeft woningen nodig en IJburg is een fantastische plek. Door het land nu te maken kan de bouw van woningen starten zodra de tijd rijp is. Maar Amsterdam legt het land niet zomaar aan. Wat hier gebeurt moet een Amsterdamse sfeer ademen en bijdragen aan het huidige IJburg.Met ‘Dromen over Centrumeiland’ laat de gemeente zien wat dusver is bedacht. De status van de Verkenning is een ambtelijk stuk dat niet ter besluitvorming maar louter ter kennisname aan het Bestuur is voorgelegd. Indien de planvorming in de toekomst weer wordt opgepakt kan de Verkenning een startpunt zijn voor een dialoog met de raadscommissie, bewoners, consumenten, investeerders en professionals.

6 7 Grondslagen voor het wonen

Het Centrumeiland biedt een unieke kans om te experimenteren. Het is maagdelijk land, in eigendom van Amsterdam, zonder claims of afspraken met partijen. Die kans wil Amsterdam aangrijpen om het eiland op een eigentijdse manier te ontwikkelen. Zo kan het Centrumeiland een energieneutraal eiland worden bestaande uit een beschut, compact buurtje met de meest uiteenlopende huizen, ingebed in een ruig waterparadijs. Hier probeert de gemeente een nieuwe vorm van gebiedsontwikkeling uit met een transparante grondprijs en een slim elektriciteitsnet. Centrumeiland is een plek waar we het initiatief aan de bewoners laten voor de invulling van de kavels, de parkeerbehoefte en de uitvoering van de duurzaamheidsambities. Het Centrumeiland biedt burgers de mogelijkheid om voor € 250.000 in een huis met tuin wonen. En dat in Amsterdam. Door nu de lat hoog te leggen en ernaar te streven dat iedere woning zijn eigen energie opwekt blijft de maandelijkse energierekening laag.

8 Grondslagen voor wonen op het Centrumeiland

Kerngedachte is steeds om het minimale te regelen: ‘keep it simple’. Het inspirerend perspectief staat centraal en niet de regels. Amsterdam zet de eerste stap, het vervolg is aan toekomstige bewoners. Wij zien vijf grondslagen voor het Centrumeiland:

1. Het Centrumeiland is een buurt met betaalbare, grondgebonden woningen. 2. Het Centrumeiland sluit aan op IJburg, waarin ieder eiland zijn eigen karakter kent. Voor het Centrumeiland is dit een compact laagbouwmilieu, waarin lessen van IJburg eerste fase zijn meegenomen. 3. De individuele woning is de basis van het Centrumeiland. Een divers eiland, waar bewoners maximale vrijheid hebben om hun woning vorm te geven en te pionieren. 4. Het Centrumeiland is een energie-neutrale buurt, waarin minimaal evenveel energie wordt opgewekt als wordt gebruikt. Amsterdam schept de voorwaarden, de invulling is aan u. 5. De ontwikkeling van het Centrumeiland gebeurt minimaal kostenneutraal. De Gemeente investeert niet meer dan de grond opbrengt, en pas als er voldoende garantie is op deze inkomsten.

9 mensen wonen ruim mensen wonen betaalbaar mensen wekken hun eigen energie op

Het Centrumeiland wordt een buurt voor grondgebonden woningen Het idee is dat u voor € 250.000 een gezinswoning mét een tuin We kiezen ervoor om de lat hoog te leggen wat betreft duurzame met een tuin. Zo bieden we aan Amsterdammers de ruimte die ze kunt bouwen of kopen van een (kleine) ontwikkelaar. We hanteren energie. Als we nu investeren in goed energiemanagement (met zoeken. Zonder dat ze daarvoor Amsterdam en alles wat de stad te een betaalbare, marktconforme grondprijs op het Centrumeiland. slimme electriciteitsmeters) en stimuleren dat alle daken tenminste bieden heeft hoeven te verlaten. Dit is prettig voor mensen die een Het Centrumeiland biedt burgers de mogelijkheid om een kavel te voor de helft bedekt kunnen worden met zonnepanelen, kan het ruimere woning zoeken en het is goed voor de stad. kopen voor gemiddeld een ton. Daar kan vervolgens voor (gemiddeld) eiland zichzelf voorzien qua elektriciteits- en de warmtevraag. Het anderhalve ton een woning op worden gebouwd. Een zelfbouwer kan Centrumeiland wordt een volledig elektrisch eiland. De technologie zo voor € 250.000 in een huis met tuin wonen. Met een hele smalle is inmiddels zo ver ontwikkeld dat een investering in dit systeem zich kavel of een klein huis kunt u zelfs nog lager uitkomen en een duurder vanaf dag één vertaalt in lagere maandelijkse woonlasten. Dat is winst huis kan altijd. Een betaalbare woning, op een mooie plek die ook in voor het milieu en een kostenbesparing voor u. de toekomst aantrekkelijk is.

10 11 Waarom nu?

12 Waarom nu?

De bevolking van Amsterdam blijft de komende decennia alleen maar groeien, crisis of niet. Uiteindelijk zullen deze nieuwe en bestaande Amsterdammers ergens moeten wonen. Laagbouw op deze plek is een aantrekkelijk segment op de woningmarkt. Het kan de bouw stimuleren, terwijl de gemeente slechts beperkt hoeft voor te investeren. Centrumeiland is hiermee een investering in de toekomst van Amsterdam en van IJburg.

13 De groeiende bevolking Een logisch vervolg voor IJburg Een goede investering

Demografisch onderzoek laat zien dat met name gezinnen die nu al Deze volgende stap in de aanleg van het eilandenrijk IJburg vergroot Kiezen voor het Centrumeiland als eerste stap in de ontwikkeling van op IJburg en elders in Amsterdam wonen graag willen doorverhuizen het draagvlak voor voorzieningen op Haveneiland. Bovendien worden IJburg tweede fase betekent kiezen voor een verantwoorde investe- naar een ruimere woning met een tuin. Juist voor die behoefte leggen de mogelijkheden voor waterrecreatie uitgebreid en krijgt de buurt er ring in de toekomst van Amsterdam. De ontwikkeling is crisis-proof. we het Centrumeiland aan. Door de lage grondprijzen, de kwaliteit een prachtig nieuw strand bij. Het Centrumeiland vormt - samen met We zetten kleine stapjes met een minimale investering, en beperken van het gebied en de goede bereikbaarheid is het eiland een aantrek- het Haveneiland - vanaf 2015 de nieuwe entree van IJburg. Door nu zo de risico’s voor de Gemeente. Er ligt een gezonde business case kelijke plek voor diegenen die meer rust en ruimte zoeken maar toch te investeren in de verdere uitbreiding van de archipel IJburg voegen voor zowel toekomstige bewoners als voor de Gemeente onder deze in het bruisende Amsterdam willen wonen. we dus niet alleen iets toe aan IJburg, maar versterken we ook dat wat verkenning. Veel land voor het toekomstig Centrumeiland ligt er al, er al is. dus we kunnen relatief goedkoop de basis leggen voor het nieuwe land. Het kost nu geld maar levert ook direct veel meer strand en dus ruimte voor waterrecreatie op. Blijburg krijgt de komende 10 jaar een fantastische nieuwe plek op de meest oostelijke punt van het Centru- meiland, wat de aantrekkelijkheid van IJburg als geheel zal verbeteren. Wanneer de woningmarkt aantrekt staan we klaar om het werk direct weer op te pakken. Het duurt dan geen jaren voordat we nieuw land hebben gemaakt, maar we kunnen binnen twee jaar de eerste paal slaan. Nu investeren betekent dat Amsterdam klaar staat voor een nieuwe stap in zijn ontwikkeling.

14 15 Centrumeiland is mooi door bolling, plein en straatjes

Door betrekkelijk veel en smalle straten te maken past een laagbouw programma van zo’n 800 woningen in dit kleine binnengebied (ongeveer even groot als het stadje Elburg). Onderstaande hoofdlijnen bieden het ruimtelijk kader voor de vrijheid van de initiatiefnemer. Een licht gebolde landvorm, hoog in het midden en flauw naar de stranden. Op het hoogste punt ligt een plein met een lange straat, hét plein van IJburg. Van daaruit lopen er tussen de 6 en 8 smalle, aflopende straatjes naar het strand. De straten zijn smal met aaneengesloten huizen van 2, 3 of 4 lagen. Met 2 kilometer randlengte is open ruimte altijd nabij en vanuit alle straten zichtbaar. Door de straten licht te krommen of de gevels te laten verspringen kunnen de straten onderling sterk verschillen. Aan de westzijde langs de Muiderlaan biedt een meer aaneengesloten bebouwing met maar vier doorsteekjes zo een luw klimaat, van niet te onderschatten belang in dit soms winderige eilandenrijk.

16 Hoofdlijnen: bolling met een plein en smalle straten

De maaiveldhoogte van het eiland aan de randen moet voldoen aan de door Waternet gestelde eis van waterkering. Aan de ruige zijde van het eiland (IJburgbaai) is die keringshoogte tenminste +2.30 meter NAP aan de luwe zijde is die hoogte +1.80 meter NAP. Daarnaast moet de bolling van het eiland zo zijn, dat er geen grondwater uittreedt. Als er geen binnenwater op het eiland wordt aangebracht, en daar is dit eiland te klein voor, dan moet er een minimale bolling zijn om overal droge voeten te kunnen garanderen. Door deze technische voorwaarden iets te overdrijven krijgt dit eiland een bijzondere landvorm met een bolling, waarvan het hoogste punt centraal op het eiland ligt. Hiermee verschilt dit eiland van de anderen waar het hoogste punt steeds ter hoogte van de bruggen is gelegen. Het eiland heeft een vanzelfsprekend centrum met een plein. Vanuit de straten is er steeds zicht op het water in plaats van over het water. In lijn met de andere eilanden van de archipel ontstaat zo een uniek eiland met een geheel eigen karakter. Het binnengebied van het Centrumeiland bestaat naast het plein met de lange straat uit smalle straten naar het water. De smalle straten maken de laagbouw mogelijk terwijl het patroon ervoor zorgt dat het binnengebied beschut is. Ook zijn de routes naar de groene randen van alle kanten kort.

17 Plein

Op een klein eiland heeft het aanbrengen van hoogteverschil een groot effect. Het hoogste punt van de bolling is een uitgelezen plek voor een plein en wordt vanzelf een centrum van het eiland. Gemak- kelijk vindbaar en tevens beschut door woningen. Het plein dat over gaat in een lange straat ordent het eiland. Het wordt aantrekkelijk voor kleine winkels en andere voorzieningen rondom. Vanaf de lange straat bieden de straten doorkijkjes naar het water. Voor de pleinenstudie is het Nam Miru in Domazlice (Tsjechië) met een taps toelopende ruimte en afwisselende bebouwing een belangrijke bron van inspiratie, net als de subtiel gebogen Highstreet in Edinburg

18 Smalle straten

Om zoveel mogelijk woningen met tuinen te kunnen bouwen en om een beschut, compact openbaar gebied te kunnen maken staan de huizen in straten van zo’n 8 meter breed. Dit geeft een Amsterdamse uitstraling, vergelijkbaar met die van de Jordaan. De ruimte tussen de lange straat en het strand is goed te verkavelen met zes, zeven of acht straten. Door de straten licht te krommen of de gevels te laten verspringen kunnen de straten onderling sterk verschillen. Variatie in breedte biedt ruimte voor bomen, niet in een rij, maar incidenteel. Tussen de lange straat en de Muiderlaan liggen de kavels juist parallel aan de hoofdruimtes en worden ze doorsneden door drie korte dwarsstraatjes. Op die manier wordt de overheersende wind uit het zuidwesten van het plein geweerd. Langs de smalle strandstraten zetten eengezinshuizen van twee, drie en vier lagen de toon. De auto wordt geparkeerd op de eigen kavel (drive in) of in kleine compacte parkeervoorzieningen verspreid over het eiland. Parkeren op straat zou méér openbare ruimte betekenen waardoor de grondprijs zou stijgen en de auto het straatbeeld zou domineren.

19 Groen

Onderbrekingen in de blokken van straat naar straat in de vorm van kleine parkjes zorgen voor een afwisseling en doorsteekjes en voor speelruimte direct bij de woningen. De precieze plek ligt niet vast en de inrichting al helemaal niet. Deze groene plekken bieden ruimte voor bomen en planten en het spelen om de hoek. Ze brengen meer licht in de straten en vormen een natuurlijke ontmoetingsplek. Het aantal woningen met zicht op het strand kan groter worden als een van de groene plekken aan het strand ligt (orde grootte Over- loopplanstoen of Afrikanerplein). Zo’n openbare plek zou goed samen met de eilandbewoners kunnen worden ingericht.

20 21 22 23 Het Centrumeiland is mooi door zijn randen

Het Centrumeiland ontleent zijn identiteit aan de randen, zowel in definitieve vorm als in de ruige tijdelijke randen. Omdat er voorlopig geen zicht is op de aanleg van de volgende eilanden zullen de randen van het eiland over een langere periode een tijdelijke inrichting hebben met een karakter zoals het stuk land dat er nu al ligt (de ‘Voorbelastingsdam’) dat ook heeft. Een nieuwe golfbreker maakt een luw strand over een lengte van 800 meter aan de oostkant mogelijk. De randen zijn eerst nog ruig ingericht, met spontane beplanting en tijdelijke recreatieve functies op het land dat later water, brug of hoofdweg naar het Middeneiland wordt.

24 De randen van het eiland

De inrichting van de waterranden heeft een tijdelijk ruig en landschappelijk karakter. De ligging van het eiland leidt tot drie heel verschillende oevers: ten eerste de Muiderlaan, tevens de nieuwe entree voor IJburg. Ten tweede de IJburgbaai, nu nog weids, straks de centrale baai van IJburg. Tenslotte het luwe strand dat loopt vanaf de voorbelastingsdam tot aan de Vijfhoekzijde.

Het veelzijdig benutten van land- en waterkant, mogelijk door de aanleg van een golfbreker, zijn belangrijke uitgangspunten voor de tussentijd.

25 Muiderlaan IJburgbaai Strand tot Vijfhoekzijde

Het zal vermoedelijk enkele jaren duren voor de entree definitief kan De oever in het verlengde van de Pampuslaan is het balkon aan de Door vanaf de strandkop een golfbreker aan te leggen in de richting worden vormgegeven. Het geld ontbreekt om direct de bruggen aan IJburgbaai. Aan het oostkant komt de oever uit op een strandkop van het bestaande werkeiland, wordt het mogelijk om stranden en te leggen en de waterkeringen mooi af te werken. Dit zal de uitgifte richting Pampus, ruig in de winter met een blik op de einder en strand flauwe oevers te maken ook in de richting van het IJmeer. Alle oevers van kavels volgen. De eerste paar jaar zal de watergang tussen de in de zomer. Een pad langs de IJburgbaai komt uit bij de nieuwe zijn openbaar, zodat de IJburger optimaal contact met het water heeft. Muiderlaan en de Wim Noordhoekkade niet of alleen beperkt worden locatie van Blijburg en andere waterattracties. Deze strook van 120 Anders dan het IJburgse strand zal deze oever in beginsel niet als uitgegraven met tijdelijk afgewerkte oevers, om voor voldoende afwa- meter breed biedt plaats aan tal van tijdelijke initiatieven, zowel recreatiestrand worden ingericht. Uiteenlopend gebruik is denkbaar tering te zorgen. Wanneer het water tussen de Wim Noordhoekkade gericht op het water als op het land. Op middellange termijn wordt op deze oever. De strandoever van het Centrumeiland is ook tijdelijk en de Muiderlaan definitief wordt uitgegraven krijgt de entree een de Pampuslaan met IJtram over deze strook (ruim 50 meter breed) van aard. Wanneer de archipel verder wordt aangelegd, krijgt de stadser karakter. De weg komt wat lager te liggen dan de aangren- doorgetrokken naar Middeneiland en zullen er bruggen verschijnen noordoostzijde overburen en wordt het water minder groot. Het eiland zende bebouwing, wat de bebouwing een statig karakter geeft en de tussen Haveneiland, Centrumeiland en het toekomstig Middeneiland. wordt zo gemaakt dat het strand aan de oostoever van het eiland kan bewoner beter zicht op het water. Een ruime parkoever aan de water- Centraal in de Pampuslaan ligt dan nog altijd de reservering voor de veranderen en bijvoorbeeld vervangen kan worden door een kade zijde nodigt uit tot het aanleggen van bootjes, als daar ook steigers IJmeerlijn richting Almere en Amsterdam Zuidoost. Op de strook komt met pieren voor boten. kunnen komen. een tijdelijk parkeerterrein voor Blijburg en is ruimte voor de beginfase Ook de strandzijde richting Diemervijfhoek zal van karakter veran- van het parkeren voor bewoners van het Centrumeiland. De strandkop deren wanneer het Middeneiland wordt aangelegd. Een belangrijke is breder en zal in de toekomst deel uitmaken van de bebouwing van ontsluiting van Middeneiland vanaf de Muiderlaan komt dan langs de het Middeneiland. Vanaf het voorjaar van 2015 zal hier de uitspanning zuidzijde van het binnengebied te lopen. van Blijburg staan, samen met het IJburgse strand.

26 27 Onderdeel van heel IJburg

Het Centrumeiland maakt deel uit van een eilandenrijk in het IJmeer: de archipel van IJburg. Deze reeks eilanden in het water, ingebed in de natuur, voegt een unieke woonkwaliteit toe aan Amsterdam. Rust en ruimte op een klein half uur van de Dam. De eerste fase van IJburg ongeveer de helft van het totaal geplande aantal woningen is gerealiseerd en heeft zich ontwikkeld tot een levendige Amsterdamse stadswijk. Ook het Centrumeiland voegt zich naar de karakteristieken van de archipel. Het wordt een nieuwe voordeur van Amsterdam vanuit het oosten, zodra de route naar de A1 met de nieuwe brug over het Amsterdam Rijnkanaal na de zomer van 2014 open gaat. De tijden zijn veranderd waardoor de ontwikkeling in kleinere passen verloopt en waardoor het programma voor het Centrumeiland afwijkt van de oorspronkelijke ideeën. Met zo’n 800 woningen en voorzieningen rond waterrecreatie is het eiland niet meer het centrum van de archipel, maar een van de eilanden, in grootte en qua rust vergelijkbaar met Steigereiland Zuid. Het betekent ook dat er meer land beschikbaar is voor tijdelijke functies.

28 Het eiland sluit aan op de karakteristieken van de Archipel IJburg

IJburg ontleent zijn karakter aan een reeks eilanden die van elkaar gescheiden zijn door bruggen en buitenwater. De eilandvorm is zo gekozen dat het water optimaal de eilanden omspoelt. De eilanden hebben allemaal een ruwe en een luwe zijde. Qua inrichting en oeverafwerking heeft elk eiland weer een eigen karakter, zowel in patroon van de openbare ruimte als in bouwvorm. Het Centrumeiland houdt zich aan deze karakteristieken.

29 Leren van IJburg 1e fase De nieuwe invalsweg van Amsterdam Een eiland dat zich geleidelijk ontwikkelt

IJburg heeft zich het afgelopen decennium bewezen als een leven- Het Centrumeiland komt ooit centraal in de IJburg archipel te liggen. Oorspronkelijk was Centrumeiland bedacht als hoofdwinkelcentrum dige en geliefde stadswijk. Amsterdammers vestigden zich met veel Vooralsnog is het een klein eiland direct tussen de oostelijke entree voor het eilandenrijk van IJburg. Als alle 18.000 woningen gebouwd plezier in de nieuwe buurt. Er verrezen scholen, de waterkwaliteit van IJburg en het IJmeer. De oostzijde van IJburg krijgt met dit eiland zouden zijn, leverde dat voldoende massa voor een voorzieningenei- ging met stappen vooruit, er ontstonden initiatieven op het gebied de beoogde kwaliteit van een volwaardige entree van de stad. Op land, vergelijkbaar met het Gelderlandplein. De ontwikkeling verloopt van waterrecreatie en sportvoorzieningen zijn immens populair. Er termijn zal het zand tussen het Centrumeiland en het Haveneiland veel langzamer dan in eerste instantie gedacht. Het is daarnaast de gingen ook dingen minder goed. Sommige plekken zijn te stenig en worden uitgegraven tot buitenwater, zodat het Centrumeiland echt vraag of een nieuwe grote concentratie van winkels nog wel wenselijk vragen om meer groen in de directe omgeving. Dit willen we beter een eiland wordt en de de weg de allure krijgt die hij verdient. Naast is. Het gedrag van de winkelende Amsterdammer laat zich moeilijk doen, bijvoorbeeld door groen in de buurt en in de randen in te de westelijke toegang via de Heerma brug krijgt IJburg met de aanleg voorspellen. Tegelijkertijd is zich rond de bestaande haven op het passen. Ieder straatje biedt toegang tot een eigen speelplaatsje. Een van het Centrumeiland en de oostelijke ontsluiting tenslotte een Haveneiland meer en meer een centrum aan het ontwikkelen. Op andere ervaring van IJburg eerste fase is dat veel bewoners vinden volwaardige verbinding met de rest van Nederland. Via de nieuwe basis van de actuele ontwikkelingen slaan we nu een andere richting in dat er te weinig plekken zijn van waaruit je makkelijk het water in brug over het Amsterdam Rijnkanaal beschikt het Centrumeiland dan die was voorzien toen de plannen voor IJburg werden gemaakt. kan. Als reactie komt er op het Centrumeiland een publiek strand op bovendien over een hoogfrequente busverbinding met Diemen en Zolang het Centrumeiland nog een schiereiland is, zal het deel van loopafstand, en groene, zandige randen aan de oosten zuidzijde. Amsterdam Zuidoost en extra fietsverbindingen richting de rest van het Haveneiland rond de haven en aan de Pampuslaan het sterkst als Tenslotte zijn er op het bestaande eiland wisselende ervaringen met Amsterdam. Deze toegang is dus niet alleen een kwaliteitsimpuls voor centrum fungeren. Voor winkels en horeca zijn nabijheid van klanten het mengen van sociale woningbouw en woningen in de vrije sector. het Centrumeiland, maar voor heel IJburg. en veel passanten belangrijke voorwaarden. Tegen de tijd dat het Vooral op blokniveau is dit niet altijd een succes gebleken. Sowieso Middeneiland ontwikkeld wordt krijgt de IJburgbaai een centrale doet dit probleem zich bij een eiland met laagbouwwoningen minder positie, zoals destijds al was voorzien. De tram zal over de Pampus- snel voor. Bij de verdere indeling van het grid en de uitgifte van de laan rijden en tegen die tijd zal er meer draagvlak zijn voor winkels, kavels zal deze ervaring worden meegenomen. bijzondere voorzieningen en steviger en hogere bebouwing. Door een strook land langs de toekomstige Pampuslaan te reserveren blijft er aan de IJburgbaai altijd nog ruimte voor stevige gebouwen met voorzieningen in de plint en appartementen met uitzicht op het water. Wat er uiteindelijk aan voorzieningen op het eiland zal komen is ongewis en hangt af van de ontwikkelsnelheid van het eiland en zicht op het vervolg. In de tussentijd wordt de reservering benut voor tijdelijke initiatieven die iets toevoegen aan het eiland.

30 Een ander programma

Toen de plannen voor IJburg werden ontwikkeld, leefden we in een economische hoogconjunctuur. De economie was ‘booming’ en de focus lag op het zo snel mogelijk bouwen van veel woningen. Het Centrumeiland was vanuit die visie bedoeld als stedelijk centrum van heel IJburg, met grote hoeveelheden winkels en voorzieningen en daarboven appartementen. In volgorde was Centrumeiland het laatste te ontwikkelen eiland van de archipel. De tijden zijn veranderd. De ontwikkelwijze en het tempo volgen de vraag. In plaats van complexe ontwikkelingen met grote voorinvesteringen gaat de ontwikkeling in kleine overzichtelijke stapjes, steeds aansluitend. In het programma staat nu de grondgebonden woning centraal, en daarnaast de versterking van de bestaande voorzieningen op Haveneiland.

31 Accent op laagbouw Versterking winkels Tijdelijke functies doen mee in de ontwikkeling

Het Centrumeiland zal niet – zoals in de oude plannen – gedomineerd Onze idee voor het Centrumeiland is dat tijdelijke functies vanaf worden door hoogbouw en appartementen. Het eiland biedt een Bewoning van het Centrumeiland versterkt het bestaande dag één nadrukkelijk deel uitmaken van de ontwikkeling. Sterker woonmilieu van vooral laagbouwwoningen met een tuin. Maar wel in voorzieningenaanbod op Haveneiland. Qua voorzieningen is vooral nog: ze kunnen bepalend zijn voor het eiland. Paviljoen Blijburg een compacte vorm, die past bij wonen in Amsterdam. Dat betekent programma rond water en recreatie wenselijk. Dat ontstijgt de buurt opent voorjaar 2015 op het nieuwe strand. Eind 2014 ligt het nieuwe dat er ruimte is voor circa 800 woningen van gemiddeld drie woon- en is aantrekkelijk voor IJburg en Amsterdam. Verder verwachten we eiland er en is er op verschillende plekken direct ruimte voor tijdelijke lagen met een eigen tuin. Door een bebouwingsstrook voorlopig vooral functies op buurtniveau, zoals een basisschool en bedrijfjes aan initiatieven. Als deze aanslaan, kunnen ze (al dan niet in definitieve onbebouwd te laten aan de IJburgbaaizijde, is daar op termijn een huis. vorm) blijven bestaan. De tijdelijke initiatieven geven zo kleur en intensiever voorzieningenprogramma mogelijk met hogere bebou- identiteit aan het eiland voordat de eerste bewoner zijn intrek neemt wing. Dat kan bijvoorbeeld gewenst zijn als in de toekomst opnieuw in zijn of haar droomwoning. Tijdelijke initiatieven zijn niet alleen een stap wordt gezet naar de aanleg van een volgend eiland. een versterking voor het Centrumeiland maar komen heel IJburg en de hele stad ten goede. Gezien de ligging van eiland en de ruime mogelijkheden voor waterrecreatie die dit met zich meebrengt, ligt het voor de hand om in te zetten op allerlei soorten waterrecreatie en zomerfuncties. De vrijheid ligt echter bij u. Slaat een tijdelijk initiatief aan, dan levert dit een bijdrage aan het eiland en bepaalt het mede de sfeer.

32 Het juridisch-planologisch kader

Aan IJburg wordt al meer dan tien jaar gewerkt. In 2010 is het bestemmingsplan voor de tweede fase en het Centrumeiland definitief vastgesteld. Het bestemmingsplan biedt veel ruimte. Een ruime bouwhoogte en verschillende bestemmingen zijn toegestaan. Het is een globaal bestemmingsplan met een vastomlijnd gebied waarin gebouwd mag worden, het uitgeefbare gebied. Deze bestemming moet nader worden uitgewerkt voordat kan worden gebouwd. Die uitwerking kan parallel lopen met de bouwplannen van toekomstige bewoners. Ruimtelijke wensen of ontwikkelingen die niet passen binnen het bestemmingsplan maken geen deel uit van deze verkenning. Dit geldt bijvoorbeeld voor een jachthaven aan de IJburgbaai. Deze komt pas weer in beeld als in de verdere toekomst een nieuw bestemmingsplan wordt opgesteld.

33 Op het Centrumeiland valt veel te kiezen

Uitgaande van zo’n 800 woningen in totaal, blijft er binnen de hoofdlijnen van plein, straatjes en laagbouw veel zelf te kiezen over. Denk aan kavelmaat en parkeeroplossing, maar ook aan energieprestatie, woonvorm en ontwikkelvorm. Zo kunnen blokjes van 2,3 of meer kavels als collectief project, à la Vrijburcht op Steigereiland, ontwikkeld worden. Een proefverkaveling laat zien dat er binnen het getekende stratenpatroon op verschillende soorten plekken zowel in breedte als in diepte uiteenlopende maten van kavels mogelijk zijn, variërend van 70 tot 200 vierkante meter. Er zijn diverse oplossingen voor het parkeren voorhanden als alternatief nu het parkeren op straat niet mogelijk is: bijvoorbeeld drive-in op eigen kavel of in een parkeergebouw op afstand, misschien met gedeeld autobezit. Het idee is om een minimaleparkeernorm los teaten. Iedereen betaalt voor de parkeervoorziening van eigen keuze. Wat betreft de nutsvoorzieningen verzetten zelfbouwers zich vaak tegen een gedwongen aansluiting op het stadswarmtenet. Bij dit kleine eiland, met een relatief beperkt aantal huizen, is het idee om af te zien van het stadswarmtenet. Dat biedt een veel grotere vrijheid aan de particuliere bouwer.

34 Het kavelpalet

Het binnengebied kent bijzondere kavelranden, het plein met de lange straat en daar tussenin smalle straatjes. De indeling van de blokken tussen de straten is vrij zodat er tal van kavelmaten in passen en kavelbreedtes naar wens bepaald kunnen worden. De verdeling van de parkjes over het eiland is slechts indicatief getekend en ook de blokmaten en de straten zijn aanpasbaar. . Wonen zal de hoofdfunctie op het eiland zijn, maar een menging met andere functies is alleen maar toe te juichen. Op de kavels is uit energetisch en kwalitatief oogpunt aaneengesloten bouwen de norm.

35 Flexibele blokken Randkavels Kavels in het binnengebied

Uitzicht over het strand. Langs de oosten zuidkant van het eiland liggen kavels met uitzicht over het ruime buitenwater richting Pampus en de Diemer Vijfhoek. De komende jaren woont u daar aan een buurtstrand of de groene waterzijde. Wanneer IJburg tweede fase verder wordt ontwikkeld zal het uitzicht veranderen. Aan de noord- Op de hoofdlijnenkaart is een stratenvorm aangegeven, alsmede oostzijde blijft er water voor de deur, aan de zuidoostzijde ook, maar Vanaf het plein en de lange straat van noord naar zuid lopen smalle de blokmaat. Het gevolgde principe is dat er 7 straatjes tussen de tussen woning en water komt de nieuwe weg naar het volgende straatjes naar het water. Iedere straat biedt uitzicht op het water. De lange straat en het strand komen en dat ze onderling verschillen. Het eiland. straatjes worden onderbroken door groene parkjes. Het merendeel ontwerp is niet in beton gegoten en kan aangepast worden, bijvoor- van de kavels ligt aan deze smalle straatjes. beeld als gevolg van de ontwikkelvorm, de uitgiftestrategie of de Aan de ruigte en de baai. Langs de noordrand van het eiland vraag naar specifieke kavelmaten. De invulling is dus afhankelijk van ontstaat de komende jaren een ruig en zandachtig landschap met Aan het plein of de lange straat. Wonen aan de langs straat of het de woonwensen van toekomstige bewoners van het eiland. Tussen de de toegangsweg naar het nieuwe Blijburg, dat in 2015 open gaat op centrale plein kan in verschillende maten kavels met een hoge plint. Lange straat en de Muiderlaan zijn drie dwarsstraatjes getekend. Ook de oostpunt van het eiland. U woont aan de toekomstige IJburgbaai Onze droom is een levendig straatbeeld, met een basisschool, terras- daarvoor geldt dat de positie niet vast staat maar de ontwikkeling van met veel ruimte voor watersport. Als IJburg tweede fase verder wordt sen op de zon en hier en daar een winkel of bedrijfje in de hoge het eiland volgt. ontwikkeld komt langs het water de boulevard met tram met een plinten. Wonen langs deze openbare ruimtes is wonen in het leven- nieuwe bebouwingszone. Deze kavels zullen dan niet meer direct aan dige hart van het eiland. de baai grenzen maar onderdeel uitmaken van het binnengebied. In een smal straatje. Vanaf de lange straat leiden smalle straatjes Statig langs de Muiderlaan. Langs de westrand van het eiland bieden naar het strand. Aan deze straten is een grote variatie in kavelmaten grote kavels ruimte aan herenhuizen aan de invalsweg van IJburg, mogelijk. Smalle of bredere, diepere of minder diepe kavels of kavels vergelijkbaar met de Middenweg in de Watergraafsmeer. U woont, zonder achterburen. met een voortuin, iets boven de weg en kijkt eerst nog uit op de woningen op het Haveneiland met een tussengelegen waterpoel en tijdelijke functies. Straks wordt het zand tussen de twee eilanden uitgegraven en woont u aan een forse gracht tussen beide eilanden.

36 37 Parkeeroplossingen

De straten op het eiland zijn de dragers voor het intieme woonmilieu waar eilandbewoners kunnen recreëren en waar kinderen kunnen spelen. Daarom staan deze straten niet vol met auto’s, maar zijn er geconcentreerde parkeerplaatsen op afstand of staat de auto in het huis (drive-in).

38 Zelf een slimme parkeeroplossing kiezen Parkeren op afstand Drive in parkeren

Het eiland is zo klein dat het makkelijk een loopeiland kan worden, Omdat parkeren op straat niet mogelijk is, biedt het eiland bewoners In het binnengebied en langs de zuid- en oostrand van het eiland kan met parkeren op afstand. Langs de rand en op de lange straat is en ondernemers zoveel mogelijk vrijheid om te bepalen waar ze dat ook in het eigen huis (drive-in c.q. carport) geparkeerd worden. Een ruimte voor bezoekers om te parkeren. Het kopen van een kavel wel doen. Waar wordt geparkeerd hangt af van het type woning. Bij teveel aan carports kan de straat echter een doods karakter geven. verplicht niet tot het kopen van een parkeerplaats. Doel hiervan is dat bredere woningen kan dit in het pand zelf, bij smallere woningen In brede panden bepaalt de garagedeur maar een beperkt deel op deze manier ook het delen van auto’s en parkeerplaatsen wordt moeten zelfbouwers en ontwikkelaars op zoek naar gedeelde parkeer- van de gevel maar bij smalle kavels domineert de carport al snel de gestimuleerd. Heeft u geen auto, of deelt u er een met uw buren? voorzieningen. Dit kan in een gedeeld parkeergebouw, op gedeelde hele gevel. Om te voorkomen dat een straat helemaal gedomineerd Dan bouwt u geen -hele- parkeerplaats U betaalt dus nooit ongewenst parkeerplaatsen of in gezamenlijk gekochte parkeermachines, die wordt door carports kan de stelregel gelden dat bij kavels smaller voor de parkeerbehoefte van uw buren. dan op een parkeerkavel kunnen worden gebouwd. Op de hogere dan 6 meter de eigenaar is aangewezen op een parkeerplaats op delen van het eiland is onder de grond parkeren ook mogelijk. In de een gedeelde parkeerkavel of in een gezamenlijk parkeergebouw parkeerkaart is indicatief aangegeven hoe parkeergebouwen in het op afstand. Uiteraard zijn collectieve parkeeroplossingen die met de binnengebied verspreid kunnen worden. Het idee is om deze kavels bouw geïntegreerde zijn ook mogelijk, zoals dat bijvoorbeeld in Nieuw als parkeerkavels in de markt te zetten, met de mogelijkheid om Leyden is georganiseerd Bij kavels met een middelmaat of breder kan erboven te bouwen. Autodeelsystemen en elektrische oplaadvoorzie- men kiezen parkeren op eigen kavel of op afstand in een parkeerge- ningen zijn daar mooi aan te koppelen. bouw. De veronderstelling is dat per straat niet meer dan 50% van de woningen een carport zal hebben.

39 Achterom Bezoekers in de randen Tijdelijk parkeren

Bij de grote kavels langs de Muiderlaan met voortuin en de kavels Mensen met een auto moeten op bezoek kunnen komen, maar zij Voor naar verwachting ongeveer de helft van de woningen in het westkant van de lange straat hoort de aanleg van een achterom zodat zullen wel een stukje moeten lopen. Langs de Muiderlaan, nabij de binnengebied zal een gezamenlijke gebouwde parkeeroplossing daar geparkeerd kan worden achter op het eigen kavel. kruising met de verlengde Pampuslaan en aan de Diemervijfhoekzijde moeten worden gevonden. Omdat gebouwde parkeeroplossingen komt een ruim aantal bezoekersparkeerplaatsen en in het binnenge- duur zijn en pas rendabel als er ook voldoende vraag naar is, zien bied komt langs de lange straat een beperkt aantal parkeerplaatsen we een ingroeimodel als kansrijke optie. Daarbij is de eerste paar voor bezoekers. Het afzetten van bezoekers voor de deur is uiteraard jaren parkeren op een tijdelijk braakliggende kavel in een betaalde overal mogelijk. vorm toegestaan. Zodra de vraag groot genoeg is om verzekerd te zijn van afname bij een gebouwde voorziening wordt deze gerealiseerd en verdwijnen de auto’s van de braakliggende kavel. Dit kan in een gehuurde parkeerplaats, via een koopconstructie of gedeeld bij bijvoorbeeld een voorziening. Het initiatief hiertoe moet uit de markt komen. Dit “Haasje Over” principe wordt op verschillende plekken in Nederland toegepast, in Amsterdam onder andere op Science Park.

Uit ervaringen met IJburg eerste fase weten we dat het wenselijk is om bewoners in de tijdelijke situatie betaald te laten parkeren op bouwkavels. Alleen dan is er een prikkel (en een opbrengst) om een duurzame definitieve oplossing te zoeken. Daarom zal parkeren op braakliggende kavels gebeuren tegen een marktconform tarief.

40 41 Het energiemenu

Het is de droom van Amsterdam dat het Centrumeiland een energieleverend eiland wordt, dat wil zeggen dat bewoners van het eiland geen geld kwijt zijn aan de elektriciteit, maar daar misschien zelfs aan verdienen. We schetsen daarom onze visie op de mogelijkheden en vooral de vrijheid. Stap één is een goede isolatie. In 2015 worden de vereisten in het bouwbesluit aangescherpt en moet iedere woning voldoen aan strengere energiebesparende normen. Deze gelden dus ook voor het Centrumeiland. Stap twee is hergebruik van reststromen, bijvoorbeeld het terugwinnen van warmte uit douchewater. Stap drie is het lokaal opwekken van duurzame energie. Technologisch gezien is dit inmiddels mogelijk. Over het algemeen leiden de extra investeringen in de woning die daarvoor nodig zijn direct tot lagere netto maandlasten. In de toekomst zal het voordeel naar verwachting alleen maar toenemen door dalende kosten van bijvoorbeeld zonnepanelen en stijging van energielasten.

42 Volledig elektrisch bodem of lucht te halen. Dit wordt gebruikt voor de verwarming en Zijn er regels? voor warm tapwater. Het rendement van zulke systemen is vergelijkbaar of hoger dan traditionele gasgedreven verwarmingssystemen. Maar ook een systeem van zonneboiler en –collectoren voor warm water en verwarming is mogelijk.

Collectieve oplossingen 21 maart hoogste punt 12:40 21 maart laat ca. 18:00

21 December hoogste punt 12:40 21 december laat ca. 15:00

Startpunt van een vernieuwende energieopwekkende wijk is dat er Zoals gezegd laten wij de vrijheid aan de consument om te kiezen zoveel mogelijk lokaal energie kan worden opgewekt en dat de keuze voor een oplossing. We geven richting en inspireren om alleen of in waarop bij de gebruiker moet liggen. Daarom stellen we voor om hier een collectief een warmtevoorziening te kiezen. Indien gewenst geven af te zien van een aansluiting op stadwarmte en gas zodat er geen we tips en ondersteunen we bij het kiezen van de meest geschikte gedwongen aansluitingen zijn. We laten zelfbouwers vrij in de keuze oplossing voor de wensen en eisen van bewoners. Kortom: stimuleren voor een eigen warmtesysteem. Tegelijkertijd zorgen we ervoor dat en voorlichten, niet reguleren. Het systeem is pas echt duurzaam als op de schaal van het eiland energiemanagement (Eilandnet) mogelijk De bovenstaande opties zijn met name interessant voor zelfbou- iedereen voldoende mogelijkheden heeft om energie duurzaam op is. Zodat lokaal opgewekte stroom zo efficiënt mogelijk op het eiland wers die hun eigen droom vormgeven. Wanneer nieuwe bewoners te wekken. Dat betekent voldoende ruimte op ieder dak om zon op gebruikt kan worden. De bewoners kunnen kiezen om zich aan te zich verenigen in collectieven worden meer oplossingen rendabel. te kunnen vangen voor elektriciteit en warmte. Daarom hanteren we sluiten op het Eilandnet en mee te profiteren van geleidelijk goed- Voor grotere hoeveelheden woningen die een gezamenlijke warm- een bouwhoogte van drie lagen en een dakconstructie die voldoende kopere electriceitsproductie. Op dit moment kan met zonnepanelen tevoorziening delen kan het aantrekkelijk zijn om een gezamenlijke zon krijgt (met platte daken lukt dat makkelijk) als uitgangspunt, zodat voldoende stroom worden opgewekt om een huishouden te voorzien warmte-koudebron te benutten. De investeringen zijn hoger, maar eilandbewoners niet in elkaars schaduw zitten. Hoger of lager bouwen van elektriciteit. het rendement gaat ook flink omhoog. De bal ligt ook hiervoor bij de mag, maar dit mag niet ten koste gaan van uw buren. Waar nodig consument. Weet u genoeg anderen te mobiliseren? De gemeente coördineert de stad hierin. faciliteert initiatieven, onder andere door kennis te delen en in de uurzame warmte D straat voldoende ruimte te reserveren om een gezamenlijk leidingen- systeem voor een of meerdere blokken aan te leggen.

Zonder gasnet of stadsverwarming moeten andere manieren worden gevonden om het huis te verwarmen. Anno 2013 zijn hier verschillende mogelijkheden voor. Een efficiënt warmtesysteem dat volledig draait op elektriciteit is inmiddels realiteit. Met warmtewisselaars heb je alleen elektriciteit nodig om warmte op een efficiënte manier uit 43 Transparante grondprijzen

klein kavel= < € 200.000,- kavel= 61 m2 tot 67,5m2 bvo= 80 - 110 m2 30% van totaal 0% pp eigen terrein

4,5 4,5 4,5 5 5 5 4,5 4,5 5 6 4,5 4,5 5 6,6 8 8 8 8 8 8 8 8 Op het Centrumeiland staat de zelfbouwer of de particuliere opdrachtgever voorop. Wij willen 8 8 10 10 Amsterdammers inspireren om invulling te geven aan hun eigen woonwensen en transparant te zijn over de kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: 4,5x13,5=60,75m2 4,5x13,5=60,75m2 4,5x13,5=60,75m2 5x13,5=67,5m2 5x13,5=67,5m2 5x13,5=67,5m2 €60.750,- €60.750,- €60.750,- €67.500,- €67.500,- €67.500,-

bouwkosten 90m2: bouwkosten 100m2: bouwkosten 110m2 bvo: bouwkosten 80m2 bvo: bouwkosten 100m2 bvo: bouwkosten: 5,5 5,5 5,5 5,5 5,5 5,5 à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= 110m2 bvo à €1.200,-/m2: €108.000,- €120.000,- €132.000,- €96.000- €120.000,- €132.500,- 9,5

kosten van een woning. Een belangrijk aspect van deze transparantie is een prijs voor de grond die vooraf totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: 9,5 kavel: kavel: kavel: kavel: €168.750,- €180.750,- €192.750,- €163.500,- €187.500,- €200.000,- 4,5x17,5=78,75m2 4,5x17,5=78,75m2 5x17,5=87,5m2 6x17,5=105m2 €78.750,- €78.750,- €87.500 ,- €105.000,- 7,5 7,5 12 12 bouwkosten 100m2 bvo: bouwkosten 90m2 bvo: bouwkosten 80m2 bvo: bouwkosten 79m2 bvo:

à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= kavel: 10 kavel: kavel: €120.000,- €108.000,- €96.000,- €95.000,- 4,5x20=90m2 4,5x20=90m2 5x20=100m2 €90.000,- €90.000,- €100.000,- duidelijk is. De prijs wordt bepaald door het toegestane bouwvolume op de kavel en de oppervlakte totaal: totaal: totaal: totaal: €198.750,- €186.750,- €183.500,- €200.000,- bouwkosten 72m2 bvo: bouwkosten 72m2 bvo: bouwkosten 80m2 bvo: à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= €86.400,- €108.000,- €96.000,-

totaal: totaal: totaal: €176.400,- €198.000,- €196.000,- daarvan. U kunt dus zelf de gewenste vorm van uw kavel bepalen, mits deze in het blok past. U weet waar standaard kavel= €200.000,- tot € 300.000,- kavel=klein kavel= 100m2 < € 200.000,- 2 2 bvo=kavel= 110-170 61 m totm2 67,5m 2 u aan toe bent. 40%bvo= van 80 totaal- 110 m 50%30% ppvan eigen totaal terrein 0% pp eigen terrein 5 6 7 7 7,5 4,5 4,5 5 6 6 5 5 5 6 4,5 4,5 4,5 5 5 5 4,5 4,5 5 6 4,5 4,5 5 8 8 8 8 8 6,6 8 8 8 8 8 8 10 10 10 10 10 10 10 8 8 8 8 12 12 10 10

kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: 5x13,5=67,5m2 6x13,5=81m2 7x13,5=94,5m2 7x13,5=94,5m2 7,5x13,5=101,25m2 €67.500,-kavel: kavel:€81.000,- kavel: €94.500,- kavel: €94.500,- kavel: €101.250,- kavel: 4,5x13,5=60,75m2 4,5x13,5=60,75m2 4,5x13,5=60,75m2 5x13,5=67,5m2 5x13,5=67,5m2 5x13,5=67,5m2 bouwkosten:€60.750,- €60.750,-bouwkosten: €60.750,- bouwkosten: €67.500,- bouwkosten: €67.500,- bouwkosten: €67.500,- 5,5 5,5 5,5 5,5 5,5 120m2 bvo à €1.200,-/m2: 144m2 bvo à €1.200,-/m2: 140m2 bvo à €1.200,-/m2: 168m2 bvo à €1.200,-/m2: 150m2 bvo à €1.200,-/m2: €144.000,-bouwkosten 90m2: bouwkosten€172.800,- 100m2: bouwkosten€168.000- 110m2 bvo: bouwkosten 80m2 bvo:€201.600,- bouwkosten 100m2 bvo: €180.000,- bouwkosten: 5,5 5,5 5,5 5,5 5,5 5,5 à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= 110m2 bvo à €1.200,-/m2: totaal:€108.000,- €120.000,-totaal: €132.000,-totaal: €96.000- totaal: €120.000,- totaal: €132.500,- kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: €211.500,- €253.800,- €262.500,- €296.100,- €281.250,- 4,5x17,5=78,75m2 4,5x17,5=78,75m2 5x17,5=87,5m2 6x17,5=105m2 6x17,5=105m2 €78.750,- €78.750,- €87.500,- 9,5 €105.000,- €105.000,- 7,5 7,5 7,5 7,5 5,5 totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: 9,5 kavel: kavel: kavel: kavel: €168.750,- €180.750,- €192.750,- €163.500,- €187.500,- €200.000,- 4,5x17,5=78,75m2 4,5x17,5=78,75m2 5x17,5=87,5m2 6x17,5=105m2 bouwkosten 112,5m2 bvo: bouwkosten 135m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo: bouwkosten 144m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo:

€78.750,- €78.750,- €87.500 ,- €105.000,- 8 10 10 10 7,5 à €1.200,-/m2= 7,5 à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= kavel: kavel: kavel: kavel: 12 12 €135.000,- €162.000,- €180.000,- €172.800,- €180.000,- 5x20=100m2 5x20=100m2 5x20=100m2 6x20=120m2 bouwkosten 100m2 bvo: bouwkosten 90m2 bvo: bouwkosten 80m2 bvo: bouwkosten 79m2 bvo: €100.000,- €100.000,- €100.000,- €120.000,- à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= kavel: 10 kavel: kavel: totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: €120.000,- €108.000,- €96.000,- €95.000,- 4,5x20=90m2 4,5x20=90m2 5x20=100m2 €213.750,- €240.750,- €267.500,- €277.800,- €285.000,- bouwkosten 125m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo: à €1.200,-/m2=€90.000,- à €1.200,-/m2=€90.000,- à€100.000,- €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= totaal: totaal: totaal: totaal: €150.000,- €180.000,- €180.000,- €180.000,- €198.750,- €186.750,- €183.500,- €200.000,- bouwkosten 72m2 bvo: bouwkosten 72m2 bvo: bouwkosten 80m2 bvo: totaal:à €1.200,-/m2= totaal:à €1.200,-/m2= totaal:à €1.200,-/m2= totaal: €250.000,-€86.400,- €280.000,-€108.000,- €280.000,-€96.000,- €300.000,- totaal: totaal: totaal: €176.400,- €198.000,- €196.000,- standaardklein kavel= kavel= < € 200.000,- €200.000,- tot € 300.000,- grootkavel=kavel= kavel= 100m261 m >2 €tot 300.000,- 67,5m2 30%bvo=bvo= van 110-17080 totaal - 110 m2m2 90%40%30% pp vanvan eigen totaaltotaal terrein 50% pp eigen terrein 0% pp eigen terrein 5 6 7 8 8 7,5 5 6 7 7 7,5 7,5 8 4,55 4,5 6 4,5 7 5 7 5 7,5 5 4,5 4,5 5 6 6 5 5 5 6 4,5 4,5 5 6 4,5 4,5 5 8 8 6,6 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 10 10 10 10 10 10 10 10 8 8 8 8 10 10 10 10 10 10 10 12 12 12 10 10 12 12

kavel: kavel: 8x13,5=108m2 7,5x13,5=101,25m2 kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: €108.000,-kavel: kavel: €101.250,- kavel: kavel: kavel: kavel: 5x13,5=67,5m2 6x13,5=81m2 7x13,5=94,5m2 7x13,5=94,5m2 7,5x13,5=101,25m2 4,5x13,5=60,75m2 4,5x13,5=60,75m2 4,5x13,5=60,75m2 5x13,5=67,5m2 5x13,5=67,5m2 5x13,5=67,5m2 €67.500,- €81.000,- €94.500,- €94.500,- €101.250,- bouwkosten:€60.750,- €60.750,- bouwkosten: €60.750,- €67.500,- €67.500,- €67.500,- 5,5 5,5 160m2 bvo à €1.200,-/m2: 180m2 bvo à €1.200,-/m2: bouwkosten: bouwkosten: bouwkosten: bouwkosten: bouwkosten: 5,5 5,5 €192.000,-bouwkosten 90m2: 5,5 bouwkosten€216.000,- 100m2: bouwkosten5,5 110m2 bvo: bouwkosten 80m25,5 bvo: bouwkosten 100m2 bvo: bouwkosten: 5,5 120m2 bvo à €1.200,-/m2: 5,5 144m2 bvo à €1.200,-/m2: 5,5 140m2 bvo à €1.200,-/m2:5,5 168m2 bvo à €1.200,-/m2:5,5 150m2 bvo 5,5 à €1.200,-/m2: à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= 110m2 bvo à €1.200,-/m2: €144.000,- €172.800,- €168.000- €201.600,- €180.000,- totaal:€108.000,- €120.000,-totaal: €132.000,- €96.000- kavel: €120.000,- kavel: €132.500,- kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: €300.000,- €317.250,- 5x17,5=87,5m2 6x17,5=105m2 7x17,5=122,5m2 7x17,5=122,5m2 7,5x17,5=131,25m2 7,5x17,5=131,25m2 7,5x17,5=140m2 totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: kavel: kavel: kavel: 9,5 kavel: kavel: €87.500,- €105.000,- €122.500,- €122.500,- €131.250,- €131.250,- €140.000,- 9,5 totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5 €211.500,- €253.800,- €262.500,- €296.100,-7,5 €281.250,- 4,5x17,5=78,75m2kavel: kavel:4,5x17,5=78,75m2 kavel: 5x17,5=87,5m2 kavel: 6x17,5=105m2 6x17,5=105m2 €168.750,- €180.750,- €192.750,- €163.500,- €187.500,- €200.000,- €78.750,-4,5x17,5=78,75m2 4,5x17,5=78,75m2€78.750,- 5x17,5=87,5m2€87.500,- 6x17,5=105m2€105.000,- €105.000,- 7,5 7,5 7,5 7,5 bouwkosten 180m2 bvo: bouwkosten 180m2 bvo: bouwkosten 180m2 bvo: bouwkosten 210m2 bvo: bouwkosten 187,5m2 bvo: bouwkosten 225m25,5 bvo: bouwkosten 225m2 bvo:

€78.750,- €78.750,- €87.500 ,- €105.000,- 8 10 10 7,5 à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= 7,5 à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= kavel: kavel: kavel: kavel: 8x20=160 m2 12 12

bouwkosten 112,5m2 bvo: bouwkosten 135m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo: bouwkosten 144m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo: 8 €160.000,- 5x20=100m2 6x20=120m2 8 7x20=140m2 10 €210.000,- €252.000,- €225.000,- €270.000,- €240.000,- 10 10 €216.000,- €216.000,- à €1.200,-/m2=bouwkosten 100m2 bvo: bouwkostenà €1.200,-/m2= 90m2 bvo: bouwkostenà €1.200,-/m2= 80m2 bvo: bouwkostenà €1.200,-/m2= 79m2 bvo: à €1.200,-/m2= kavel: kavel: kavel: kavel: €100.000,- €120.000,- €140.000,- €135.000,-à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2=€162.000,- à €1.200,-/m2=€180.000,- à €1.200,-/m2=€172.800,- €180.000,- 5x20=100m2kavel: 10 5x20=100m2kavel: 5x20=100m2kavel: 6x20=120m2 totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: bouwkosten a €120.000,- €108.000,- €96.000,- €95.000,- €100.000,-4,5x20=90m2 €100.000,-4,5x20=90m2 €100.000,-5x20=100m2 €120.000,- €303.500,- €321.000,- €332.500,- €374.500,- €356.250,- €401.250,- €380.000,- bouwkosten 180m2 bvo: bouwkosten 180m2 bvo: bouwkosten 140m2 bvo: €1.200,-/m2: totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: €90.000,- €90.000,- €100.000,- à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= €230.400,- €213.750,-totaal: totaal:€240.750,- totaal: €267.500,- totaal: €277.800,- €285.000,- bouwkosten 125m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo: €216.000,- €216.000,- €168.000,- €198.750,- €186.750,- €183.500,- €200.000,- à €1.200,-/m2=bouwkosten 72m2 bvo: à €1.200,-/m2=bouwkosten 72m2 bvo: àbouwkosten €1.200,-/m2= 80m2 bvo: à €1.200,-/m2= totaal: €150.000,-à €1.200,-/m2= €180.000,-à €1.200,-/m2= €180.000,-à €1.200,-/m2= €180.000,- totaal: totaal: totaal: €390.400,- €86.400,- €108.000,- €96.000,- €316.000,- €316.000,- €308.000,- totaal: totaal: totaal: totaal: €250.000,-totaal: €280.000,-totaal: €280.000,-totaal: €300.000,- €176.400,- €198.000,- €196.000,- standaard kavel= €200.000,- tot € 300.000,- kavel= 100m2 grootbvo= kavel= 110-170 > € m2 300.000,- 30%40% van van totaal totaal 90%50% pp pp eigen eigen terrein terrein

5 5 5 6 5 7 6 8 5 8 6 7,5 7 7 5 6 7,5 7 4,5 7 4,5 7,5 5 7,5 6 8 6 8 8 8 8 8 8 8 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 12 12 12 12 12

kavel:kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: 8x13,5=108m25x13,5=67,5m2 6x13,5=81m27,5x13,5=101,25m2 7x13,5=94,5m2 7x13,5=94,5m2 7,5x13,5=101,25m2 €108.000,-€67.500,- €81.000,-€101.250,- €94.500,- €94.500,- €101.250,-

bouwkosten:bouwkosten: bouwkosten:bouwkosten: bouwkosten: bouwkosten: bouwkosten: 5,5 5,5 5,5 5,5 5,5 5,5 5,5 160m2120m2 bvo bvoà €1.200,-/m2: à €1.200,-/m2: 144m2 bvo180m2 à €1.200,-/m2: bvo à €1.200,-/m2: 140m2 bvo à €1.200,-/m2: 168m2 bvo à €1.200,-/m2: 150m2 bvo à €1.200,-/m2: €192.000,-€144.000,- €172.800,-€216.000,- €168.000- €201.600,- €180.000,-

totaal:totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: kavel: kavel:totaal: kavel: kavel:kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: €300.000,-€211.500,- €253.800,-€317.250,- €262.500,- €296.100,-5x17,5=87,5m2 6x17,5=105m2€281.250,- 7x17,5=122,5m2 4,5x17,5=78,75m27x17,5=122,5m2 4,5x17,5=78,75m27,5x17,5=131,25m2 5x17,5=87,5m2 7,5x17,5=131,25m26x17,5=105m2 7,5x17,5=140m26x17,5=105m2 €87.500,- €105.000,- €122.500,- €78.750,-€122.500,- €78.750,- €131.250,- €87.500,- €131.250,- €105.000,- €140.000,- €105.000,- 7,5 7,5 7,5 7,5 5,5 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5

bouwkosten 180m2 bvo: bouwkosten 180m2 bvo: bouwkosten 180m2 bvo: bouwkostenbouwkosten 112,5m2 210m2 bvo:bvo: bouwkostenbouwkosten 135m2 bvo: 187,5m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo:bouwkosten 225m2 bouwkostenbvo: 144m2 bvo: bouwkosten 225m2bouwkosten bvo: 150m2 bvo: 8 8 10 10 10 10 à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à à€1.200,-/m2= €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2=à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= kavel:kavel: kavel:10 kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: 8x20=160 m2 €216.000,- €216.000,- €210.000,- €135.000,-€252.000,- €162.000,- €225.000,- €180.000,- €270.000,- €172.800,- €240.000,- €180.000,- 5x20=100m25x20=100m2 5x20=100m26x20=120m2 5x20=100m27x20=140m2 6x20=120m2 8 €160.000,- €100.000,-€100.000,- €100.000,-€120.000,- €100.000,-€140.000,- €120.000,- totaal: totaal: totaal: totaal:totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: bouwkosten a €303.500,- €321.000,- €332.500,- €213.750,-€374.500,- €240.750,- €356.250,- €267.500,- €401.250,- €277.800,- €380.000,- €285.000,- bouwkostenbouwkosten 125m2 180m2 bvo: bvo: bouwkostenbouwkosten 150m2 180m2 bvo: bvo: bouwkostenbouwkosten 150m2 bvo: 140m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo:€1.200,-/m2: à €1.200,-/m2=à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2=à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2=à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= €230.400,- €150.000,-€216.000,- €180.000,-€216.000,- €180.000,-€168.000,- €180.000,- totaal: totaal:totaal: totaal:totaal: totaal: totaal: totaal: €390.400,- €250.000,-€316.000,- €280.000,-€316.000,- €280.000,-€308.000,- €300.000,-

groot kavel= > € 300.000,- 30% van totaal 90% pp eigen terrein

5 6 7 8 8 7,5 5 6 7 7 7,5 7,5 8 8 8 10 10 10 10 10 10 10 10 12 12 12

kavel: kavel: 8x13,5=108m2 7,5x13,5=101,25m2 €108.000,- €101.250,-

bouwkosten: bouwkosten: 5,5 5,5 160m2 bvo à €1.200,-/m2: 180m2 bvo à €1.200,-/m2: €192.000,- €216.000,-

totaal: totaal: kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: €300.000,- €317.250,- 5x17,5=87,5m2 6x17,5=105m2 7x17,5=122,5m2 7x17,5=122,5m2 7,5x17,5=131,25m2 7,5x17,5=131,25m2 7,5x17,5=140m2 €87.500,- €105.000,- €122.500,- €122.500,- €131.250,- €131.250,- €140.000,- 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5

bouwkosten 180m2 bvo: bouwkosten 180m2 bvo: bouwkosten 180m2 bvo: bouwkosten 210m2 bvo: bouwkosten 187,5m2 bvo: bouwkosten 225m2 bvo: bouwkosten 225m2 bvo: 8 10 à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= kavel: 10 kavel: kavel: kavel: 8x20=160 m2 €216.000,- €216.000,- €210.000,- €252.000,- €225.000,- €270.000,- €240.000,- 5x20=100m2 6x20=120m2 7x20=140m2 8 €160.000,- €100.000,- €120.000,- €140.000,- totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: bouwkosten a €303.500,- €321.000,- €332.500,- €374.500,- €356.250,- €401.250,- €380.000,- bouwkosten 180m2 bvo: bouwkosten 180m2 bvo: bouwkosten 140m2 bvo: €1.200,-/m2: à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= €230.400,- €216.000,- €216.000,- €168.000,- totaal: totaal: totaal: totaal: €390.400,- €316.000,- €316.000,- €308.000,-

44 ‘Early birds’ Het is op het moment van schrijven onzeker wat de investeringskracht Wat kosten uw keuzes (i.o)? van corporaties is wanneer het Centrumeiland wordt bebouwd. Het is ook onzeker of de traditionele corporaties dit op zullen pakken of dat andere partijen, van binnen of buiten Amsterdam, dit zullen We vinden het belangrijk dat u als toekomstig bewoner van het doen. Voor deze sector geldt dat, wanneer zich geïnteresseerde Centrumeiland weet wat u koopt. Daarom willen we op basis van onze partijen melden, we zullen zoeken naar een passende grondprijs. Van transparante grondprijs, opties voor parkeren en een inschatting van middeldure huurwoningen weten we dat de vraag groot is. Ze voldoen de kosten voor de bouw van een woning en een duurzame ener- aan een duidelijke behoefte en zijn in trek. Ook hier geldt: wanneer gievoorziening (de laatste twee zijn een inschatting op basis van nu partijen interesse tonen, zal de Gemeente op zoek gaan naar een bekende gegevens) een rekenmodule voor uw keuzes maken. U kiest geschikte prijs en manieren om bijvoorbeeld de duurzaamheidsambi- zelf hoe u uw woning invult, en ziet wat deze ongeveer gaat kosten. ties te realiseren. Wat kost uw droom?

Invoegen rekenmodule PM. en flexibele ontwikkelmix De eerste bewoners die op het eiland hun intrek nemen, wonen voor E http://www.amsterdam.nl/wonen-leefomgeving/bouwen-verbouwen/ zelfbouw/ langere tijd in een buurt die nog niet af is. Dit vereist een pioniers- geest, die niet vanzelfsprekend is. Het biedt natuurlijk ook voorde- len. U hebt alle mogelijkheden om vanaf het begin mee te praten over deze buurt en met andere pioniers initiatieven op te zetten die karakter en sfeer geven aan dit eiland. Amsterdam wil snelle kiezers belonen. Niet via de grondprijs, maar via de ruime keuze in kavels die u hebt. Bent u een van de eersten die zich meldt, dan hebt u de meeste keuzevrijheid. U kunt dan voor een gemiddelde prijs de mooiste kavels uitkiezen.

Sociale huur en/of –koop

We willen dat op het Centrumeiland iedereen de mogelijkheid krijgt zijn eigen huis te bouwen. De zelfbouwer staat dus centraal. Als zij zich verenigen in een collectief en zo samen slimme oplossingen kiezen ondersteunt de Gemeente dit. Als vuistregel hanteren wij het principe dat de maximale schaal van traditionele ontwikkeling rond de 15 woningen ligt. Dit om het karakter van het ‘zelfbouweiland’ te behou- den. Het is goed mogelijk dat architecten en kleine ontwikkelaars klanten verzamelen en samen een voorstel doen voor de bebouwing van een paar kavels. Extra aandacht vraagt de bouw van sociale huur- of koopwoningen en woningen in het middeldure huursegment. Amsterdam hecht aan Eén ding staat vast. Het plan biedt de flexibiliteit om niet vooraf vast de ongedeelde stad, waarin verschillende inkomensgroepen naast te hoeven bepalen wie waar iets kan bouwen. Uitgangspunt is dat de en niet gescheiden van elkaar leven. Het streven is om 20% van de buurt woning voor woning wordt ontwikkeld. We gaan dus niet van woningen betaalbaar te maken voor lage inkomens (met een huurprijs tevoren bepalen wie waar welke bouwrechten krijgt. Dat betekent dat tot ongeveer € 650), en 20% betaalbaar voor de middeninkomens die zelfbouwers en collectieven veel vrijheid hebben, maar tegelijkertijd willen huren (middeldure huurwoningen met een huurprijs tussen de € ook dat deze vrijheid afneemt met de tijd doordat de buurt zich vult 650 en € 900). en daarmee de keuzemogelijkheden voor typen kavels en de inrichting afnemen. 45 Tijdelijke functies doen mee in de ontwikkeling

Onze visie op het Centrumeiland is dat tijdelijke functies vanaf dag één nadrukkelijk deel uitmaken van de ontwikkeling. Sterker nog: ze kunnen bepalend zijn voor het eiland. Eind 2014 ligt het nieuwe eiland er, en is er op verschillende plekken direct ruimte voor tijdelijke initiatieven. Als deze aanslaan, kunnen ze (al dan niet in definitieve vorm) blijven bestaan. De tijdelijke initiatieven geven zo kleur en identiteit aan het eiland voordat de eerste bewoner zijn intrek neemt in zijn of haar droomwoning.

Tijdelijke initiatieven zijn niet alleen een versterking voor het Centrumeiland maar komen heel IJburg en de hele stad ten goede. Gezien de ligging van eiland en de ruime mogelijkheden voor waterrecreatie die dit met zich meebrengt, ligt het voor de hand om in te zetten op allerlei soorten waterrecreatie en zomerfuncties. De vrijheid ligt echter bij u. Slaat een tijdelijk initiatief aan, dan levert dit een bijdrage aan het eiland en bepaalt het mede de sfeer.

46 Tijdelijk gebruik is al begonnen

De mogelijkheden en randvoorwaarden zullen in 2014 in een tijdelijk beheerplan opgesteld worden. Op onder anderen de reserveringen voor weginfrastructuur, de brug tussen Centrumeiland en Middeneiland, en de IJburgbaai bebouwing, zijn vanaf 2015 uiteenlopende initiatieven denkbaar totdat er zicht op de komst van de volgende eilanden is. Het strand en Blijburg, de surfschool zijn er al. Delen van het binnengebied kunnen tijdelijk voor andere functies dan wonen gebruikt worden, zolang deze de ontwikkeling van het eiland versterken en niet belemmeren. Kavels in het binnengebied zijn ook voor bedrijfsbebouwing die zich goed in de woonomgeving laat mengen. Toegankelijkheid, beheer en contractduur zullen in gebruiksafspraken worden vastgelegd.

47 IJburgbaai Strand Voorbelastingsdam Strand tot Vijfhoekzijde

De kop van de huidige voorbelastingsdam vormt in de toekomst het Op het buurtstrand aan de oosten zuidzijde van het eiland kunnen nieuwe strand en de uitspanning Blijburg. Het terrein is groot en kan allerlei activiteiten plaatsvinden die te verenigen zijn met een open- De ruige stortstenen baaizijde blijft een prachtige uitvalsbasis voor naast strand ook gebruikt worden voor uiteenlopend programma. Dit baar toegankelijk strand en met de aangrenzende bebouwing. Het watersporten of een wat grotere zeilvereniging, misschien zelfs een strand is het publieksstrand van IJburg, met gemeentelijk toezicht en luwe strand is een mooie uitvalsbasis in het zomerseizoen voor zeil- houten buitenbad. Op de lange termijn, bij een verdere uitleg van een zwemgedeelte met ballenlijn. scholen en een kanovereniging. Een tijdelijk paviljoen dat binnen de de archipel ligt deze baai centraal op IJburg en is hier een passan- contouren van het binnengebied wordt gebouwd, kan wellicht langer tenhaven voorzien (die in het huidige bestemmingsplan niet mogelijk blijven staan. is). Delen van de baaizijde zijn reserveringen voor de doorgetrokken Pampuslaan. Er zijn geen voorzieningen zoals steigers of pieren in de plannen opgenomen om de waterkant bereikbaar te maken. De aanleg van steigers maakt deel uit van de onderneming van geïnteres- seerden.

48 Wim Noordhoekkade Binnengebied Welk programma

Zolang de Wim Noordhoekkade nog niet wordt uitgegraven heeft dit Ander programma dan wonen, zoals horeca, bedrijven, religie, Onze visie is dat het eiland plek biedt voor tijdelijke functies die gebied een tijdelijk karakter.In de tijdelijk situatie komt het strand voor winkels, ontspanning en buurtvoorzieningen is meer dan welkom op inspelen op het specifieke karakter van deze locatie, die de aantrekke- deze bewoners naderbij en zijn pioniers uit het binnengebied bijvoor- het eiland. Tenminste, zolang de functies het wonen niet hinderen. lijkheid en bijzonderheid van IJburg en het Centrumeiland versterken beeld sneller bij de scholen op haveneiland oost. Voor tijdelijk programma zullen de fiscale consequenties met de en die blijk geven van innovatie en enthousiasme. Een belangrijk crite- initiatiefnemers nader besproken worden. Uitgangspunt bij definitief rium zal zijn of de functie de openbaarheid en ander gebruik van de programma is de schaal van een woonhuis. Voor voorzieningen met oever en het water niet belemmert. Daarnaast vraagt overlast voor de een groot oppervlak is de strook aan de Pampuslaan gereserveerd. huidige en toekomstige bewoners en de combineerbaarheid met de Het maximale programma is vastgelegd in het bestemmingsplan. ontwikkeling van het binnengebied aandacht. Ter inspiratie noemen we enkele voorbeelden van tijdelijke ontwikkeling: drijvende autarkische waterwoningen, een zeilbootbouwersschool, zomerwonen, een buitenzwembad dat zwemseizoen verlengt, een IJmeermarkt, festivals, drijvende initiatieven, mogelijk in combinatie met de golfbreker of een vlottenbouwersveld.

49 Het Centrumeiland als meest energieleverende en duurzame buurt van Amsterdam

Amsterdam heeft de ambitie om van het Centrumeiland het eerste energieneutrale of zelfs energieleverende eiland van Nederland te maken. Energieneutraal betekent dat de energierekening nul euro per maand bedraagt, er wordt evenveel energie opgewekt als gebruikt. We beschikken over een maagdelijk stuk land, zonder de druk van vaststaande oplossingen, dus er kan nu nog gekozen worden voor oplossingen, organisatie en een bijbehorende ondergrondse infrastructuur die optimaal zijn afgestemd op deze ambitie. U hebt alle vrijheid om oplossingen en werkwijzen aan te dragen die voor u het meest geschikt zijn. Zo kan het Centrumeiland een proeftuin voor heel Amsterdam worden.

Een duurzame wijk is echter meer dan een energieneutrale wijk. Afval speelt een belangrijke rol in de milieuprestaties van een wijk: het afval moet niet alleen worden opgehaald, maar ook worden verwerkt. Amsterdam kiest voor een slimme omgang met afval, en voor het terugwinnen van waardevolle delfstoffen uit rioolwater. Zo creëren wij een duurzame kringloop binnen de wijk en daarbuiten. Bovendien kan ook dit geld opleveren voor bewoners en andere partijen, zonder dat u daar zelf last van heeft.

50 Energieneutraal in 3 stappen

Energieneutraal betekent dat de buurt volledig zelfvoorzienend is in zijn energiebehoefte. Doordat duurzame energieoplossingen niet alleen steeds beter maar ook steeds betaalbaarder worden, kunnen de investeringen steeds sneller worden terugverdiend. Nu kiezen voor duurzame oplossingen betekent dat huishoudens vanaf het moment dat ze de woning betrekken netto lagere lasten hebben. Goed voor het milieu en goed voor de portemonnee. Om de ambitie van een volledig energie-neutrale buurt waar te kunnen maken is een aantal voorwaarden van belang. De gemeente spant zich in om op de schaal van het eiland een goed energiemanagement te organiseren en gaat voor een ‘all-electric’uitrol. De bewoner volgt de drie opeen volgende stappen (trias energetica) om tot een minimale energievraag te komen.

51 De trias energetica voor uw verlichting. Er is veel mogelijk op dit vlak. Met een uitste- in eerste instantie wordt benut op het eiland zelf (balanceren). Er blijft kende isolatie kunt u bijvoorbeeld uw verwarmingskosten bijna tot wel altijd sprake van een aansluiting op het Amsterdamse energienet het nulpunt terugbrengen. Aandachtspunt is de uitvoering van isolatie waardoor elektriciteit altijd beschikbaar is. tijdens de bouw van het huis. Dit gaat niet altijd vanzelf. Amsterdam denkt hierbij graag met u mee. http://www.amsterdam.nl/wonen-leefomgeving/klimaat-energie/ uurzame warmte klimaatneutraal-0/ D

Retourstromen

Het Centrumeiland wordt een volledig elektrisch eiland, dat betekent dat de warmte lokaal moet worden opgewekt. U kunt een zonneboiler installeren en uw warmte opwekken via zonnecollectoren op uw dak Stap twee is om zoveel mogelijk restenergie terug te winnen. Een (genereert voor ¾ van jaar voldoende warmte) in combinatie met voorbeeld is het terugwinnen van warmte uit douche- en kraanwater. een warmtewisselaar. Ook kunt u kiezen voor alleen een warmtewis- De warmte verdwijnt zodoende niet in het riool maar wordt benut om selaar. Dit is een systeem waarmee u warmte opwekt via de lucht (een met minder energie nieuw warm water op te wekken. Het afvangen soort omgekeerde airconditioning) of via de grond (een lus onder uw van reststromen uit de afvoer kan ook een bijdrage aan retourstromen woning). Beide systemen gebruiken elektriciteit om warmte te gene- Om van het Centrumeiland een energie-neutrale buurt te maken is het en duurzame opwekking (warmte en biogas) leveren, zie Integraal reren. U moet in dit geval extra zonnepanelen installeren. Daarnaast doorlopen van drie opeenvolgende stappen van belang: het beper- omgaan met Afval. kunt u, bijvoorbeeld samen met uw blok, een grootschaligere warmt ken van de vraag, het terugwinnen van energie en tot slot het lokaal installatie bouwen, een warmte-koudeoplsag. Dit systeem gebruikt opwekken van duurzame energie. De eerste twee stappen beperken warmte en koude uit de ondergrond. In de zomer koelt u uw woning de energie vraag met 30 tot 50 procent. De resterende energievraag Duurzame elektriciteit en warmt de ondergrond op, in de winter verwarmt u uw woning en kan worden ingevuld door lokaal duurzame energie op te wekken. koelt de bodem af. Voorwaarde voor dit systeem is een bepaalde schaal, minimaal zo’n 200 woningen. Dit vereist dus dat u via een collectief of samen met uw buren een plan opzet. Ook hiervoor geldt Isolatie dat we graag met u meedenken.

De resterende energievraag na isolatie en retourstromen (nog 60-40%) kan lokaal en duurzaam opgewerkt worden. Voor elektriciteit volstaat het bedekken van circa 20 vierkante meter dak per gemiddeld huishouden met zonnepanelen. Dit kost anno 2013 ongeveer € 7.500, Het beperken van de vraag gebeurt door middel van een goed geïso- maar betaalt zich direct terug in uw netto maandlasten. De investering leerde woning en slimme technieken als LED-verlichting. Zo wordt kunt u opnemen in uw hypotheek. Het mooiste zou zijn als de extra de warmtevraag teruggedrongen en verbruikt u minder elektriciteit energie (meer dan in uw eigen huishouden nodig is) die u produceert 52 Hoeveel kost het? Organisatie?

Het klopt dat uw woning duurder wordt in de aanschaf, uw maandelijkse lasten zijn echter al vanaf dag één lager. Indicatief betaalt u op dit moment zo’n € 15.000 euro meer dan een traditionele (niet-energieneutrale) woning kost. U betaalt echter totaal geen maandelijkse energielasten meer. Omgerekend naar maandlasten (hypotheek plus maandelijkse energielasten) bespaart u dus geld. De inzet van de gemeente is om bij kaveluitgifte ook een organisatievorm voor het energiemanagement voor te leggen. Ideaal zou zijn wanneer op het eiland maximaal gebruikt kan worden van de daar geproduceerde energie en de prijs die daar bij hoort.

Een energie-neutrale buurt is mogelijk mits de juiste randvoorwaarden aanwezig zijn. Amsterdam kiest ervoor geen gas of stadsverwarming aan te leggen naar het Centrumeiland. Daardoor bent u niet gedwongen de aansluitkosten op deze netten te betalen. Voorafgaand aan de kaveluitgifte wil de gemeente zich inspannen om een optimaal energienet voor het eiland uit te kunnen laten rollen, waarbij de verhou- ding tussen eindgebruiker, gebouweigenaar en energienetbeheerder duidelijk is. Het gaat hier ook om mogelijkheden voor het dichten van het investeringsgat als eigenaar en gebruiker niet dezelfde persoon zijn. U heeft grote keuzevrijheid voor een eigen oplossing die voor uw situatie het meest geschikt is. Wij denken daarbij graag met u mee, de energievraag van het ene huishouden is namelijk niet hetzelfde als die van een ander huishouden. Eén aspect moeten wij echter wel coördineren. Om zelf energie op te wekken zetten wij in op zonnepanelen en zonneboilers. Dat veronderstelt voldoende ruimte op ieder dak om zon op te kunnen vangen voor elektriciteit en warmte. Daarom hanteren we een bouwhoogte van drie lagen en een dakconstructie die voldoende zon krijgt (met platte daken lukt dat makkelijk) als uitgangspunt, zodat eilandbewoners niet in elkaars schaduw zitten. Hoger of lager bouwen mag, maar dit mag niet ten koste gaan van uw buren. Waar nodig coördineert de stad hierin.

53 Autarkisch wonen

Onze visie op een energieneutraal eiland stoelt op de gedachte dat de individueel geproduceerde energie in eerste instantie zo goed mogelijk wordt verdeeld over de buurt via een ‘smart-grid’ Met als back-up en reservoir het gehele energienet van Amsterdam. Als er meer energie wordt geproduceerd dan gebruikt heeft de rest van IJburg hier profijt van. Een aansluiting op het stadsbrede rioolsysteem is eveneens uitgangspunt. Maar een andere invalshoek is die van autarkische woningen of -collectieven. Autarkische woningen hebben geen enkele aansluiting met de buitenwereld en zijn volledig zelfvoorzienend. Het eiland biedt ruimte om een stap verder te gaan dan energieleverend en om te experimenteren met volledig autarkische systemen. De meest kansrijke optie is om drijvende woningen voor de kust van het eiland te realiseren, die volledig zelfvoorzienend zijn. Een aansluiting van een waterwoning op nutsvoorzieningen kost veel geld. Er bestaan concepten voor autarkisch wonen op het water, waarbij enkele waterwoningen een volledig systeem delen en alle energie die ze consumeren zelf opwekken. Bovendien filteren ze zelf hun rioolwater. Amsterdam staat open voor experimenten op dit vlak.

54 Integraal omgaan met afval

Afvalstromen zijn een onderschat onderdeel van een duurzame wijk. Wekelijks produceert de Amsterdammer zakken vol huisafval. Het scheiden van afval is inmiddels ingeburgerd. Alleen groenafval wordt echter nog lang niet overal gescheiden opgehaald. Centrumeiland biedt een kans. Daarnaast bestaan er steeds betere mogelijkheden om efficiënter en slimmer om te gaan met het afvoeren van ‘grijs water’, gebruikt water dat anders het riool in zou verdwijnen. Hier zitten waardevolle grondstoffen in als fosfaat (dat veel wordt gebruikt in kunstmest). Door deze stof af te vangen uit het riool kunnen we geld verdienen, in plaats van alleen maar geld uitgeven aan de riolering. In Noorderhoek, Sneek is een dergelijke terugwinning voor 200 appartementen gemaakt. http://www.desah.nl/projecten/noorderhoek-sneek/

55 Groenafval anders Fosfaat terugwinning Een integraal systeem

Het is in de Verenigde Staten een bekend fenomeen, maar in Neder- Fosfaat is een zeldzame en eindige grondstof die wordt gebruikt voor Onze gedachten over het benutten van verschillende afvalstromen land nauwelijks bekend: het verwerken van groenafval via het riool. bijvoorbeeld kunstmest. Waternet heeft de afgelopen jaren geïn- draaien om het idee van een lokale kringloop. Amsterdam streeft naar Groenafval wordt door middel van een zogenaamde ‘shredder’ via de vesteerd in een systeem dat fosfaat terug kan winnen uit rioolwater. het beperken van afvalstromen, en het benutten van de energie en gootsteen in de keuken vermalen en via het riool afgevoerd. Vervol- Dit systeem is ook lokaal (in de buurt) toepasbaar. Door ontlasting te de zeldzame grondstoffen die anders verloren zouden gaan. Deze gens wordt dit afval elders uit het rioolwater afgevangen, en worden filteren wordt fosfaat teruggewonnen. U draagt niet alleen bij aan een kringloop wordt reeds toegepast op beperkte schaal in Sneek bij het de etensresten tot biomassa verwerkt. Zo kan groen gas worden beter milieu door de afname van deze grondstof te verminderen, maar project Waterschoon in de wijk Noorderhoek. Amsterdam wil lessen opgewekt. Ook de via het riool weggespoelde menselijke ontlasting u kunt er potentieel ook aan verdienen. De afgevangen fosfaat heeft trekken uit deze aanpak en die op grotere schaal toepassen binnen kan zo worden verwerkt tot biomassa. Daardoor ontstaat een lokale immers waarde. de gemeente. Het Centrumeiland biedt de unieke kans om dit in de kringloop. U doet niets anders dan u gewend bent (behalve uw praktijk te brengen. groenafval via de gootsteen vermalen en wegspoelen), maar u draagt bij aan een efficiënte kringloop. Het enige dat u merkt is dat u minder vuilnis buiten zet.

56 57 Uitdagingen

We hopen u hier uit te dagen om na denken over uw droomeiland. Daartoe schetsen wij ons idee over het eiland, wat er zou kunnen komen en hoe het er kan komen. We proberen daarin de zaken zo simpel en transparant mogelijk te maken, veel keuzevrijheid te bieden en u te prikkelen na te denken over welke precieze stappen we daartoe moeten zetten. Zodra het gemeentebestuur opdracht geeft om de verkenning een vervolg te geven, kunnen wij met u in gesprek over onze gezamenlijke droom. We benoemen daarom nog eenmaal de onderdelen van de ideeën in de Verkenning waarmee Amsterdam wil experimenteren, en dagen u uit om datzelfde te doen. Daarnaast omschrijven we onze randvoorwaarden voor een verdere uitwerking van het plan en het bebouwen van het eiland.

58 Het Centrumeiland is vernieuwend

Voor het Centrumeiland willen we zoeken naar manieren om gebiedsontwikkeling anders te benaderen. We willen dat het eiland een toonbeeld wordt voor vernieuwende methoden om met bewoners een gebied te ontwikkelen. Daarvoor schetsen we de volgende vernieuwingen.

59 De bewoner is bepalend Er valt veel te kiezen Experiment met energie

Wij schetsen de grondslagen en de hoofdlijnen van het eiland, maar We geven u niet alleen de ruimte om uw ideale woning te ontwerpen Door de juiste randvoorwaarden en stimulansen te bieden hopen we de individuele zelfbouwer (al dan niet verenigd in een collectief) staat en zelf te kiezen waar u deze wilt bouwen, we bieden u ook alle ruimte dat we u in staat stellen om een energieleverende woning te bouwen. centraal. We bieden enerzijds zekerheid over de toekomst door de om op basis van uw eigen parkeerbehoefte te bepalen waar u uw auto Dit alles vanuit de optiek dat de ideale oplossing niet bestaat, maar plek en functie van punten op het eiland vast te leggen (denk aan het parkeert en hoe u zelf warmte en elektriciteit opwekt. We schrijven dat deze afhankelijk is van uw eigen situatie en energieverbruik. We centrale plein, de randen en de bolling). We bieden anderzijds juist niet voor hoe u het doet, we zorgen slechts dat het kan en helpen u willen met name ook stimuleren dat u kunt experimenteren, zonder ruimte door de invulling en het karakter van de straten vrij te laten. indien gewenst hierin keuzes te maken. dat u het risico loopt op hoge kosten of onvoldoende warmte in de We bieden ruimte door geen vaste kavels in te tekenen maar door de winter. We denken hier op termijn graag met u over door. Uiteindelijk blokken zich organisch te laten vullen. We bieden ruimte voor innova- kunt u het resultaat maandelijks terugzien in lagere woonlasten. tieve oplossingen. De keuze is aan de toekomstige bewoner. Een andere vorm van experiment die we voor ons zien is ‘autarkisch wonen op het water’. Het Centrumeiland biedt letterlijk veel ruimte voor het verbinden van woonconcepten op het water die uitgaan van volledige zelfvoorziening. Indien de verkenning een vervolg krijgt willen we graag bekijken of bestaande concepten van autarkisch wonen kansrijk zijn om aan te haken op Centrumeiland.

60 klein kavel= < € 200.000,- kavel= 61 m2 tot 67,5m2 bvo= 80 - 110 m2 30% van totaal 0% pp eigen terrein

4,5 4,5 4,5 5 5 5 4,5 4,5 5 6 4,5 4,5 5 6,6 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 10 10

kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: 4,5x13,5=60,75m2 4,5x13,5=60,75m2 4,5x13,5=60,75m2 5x13,5=67,5m2 5x13,5=67,5m2 5x13,5=67,5m2 €60.750,- €60.750,- €60.750,- €67.500,- €67.500,- €67.500,-

totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: 9,5 kavel: kavel: kavel: kavel: €168.750,- €180.750,- €192.750,- €163.500,- €187.500,- €200.000,- 4,5x17,5=78,75m2 4,5x17,5=78,75m2 5x17,5=87,5m2 6x17,5=105m2 €78.750,- €78.750,- €87.500 ,- €105.000,- 7,5 7,5 12 12 bouwkosten 100m2 bvo: bouwkosten 90m2 bvo: bouwkosten 80m2 bvo: bouwkosten 79m2 bvo:

à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= kavel: 10 kavel: kavel: €120.000,- €108.000,- €96.000,- €95.000,- 4,5x20=90m2 4,5x20=90m2 5x20=100m2 ransparante grondprijzen €90.000,- €90.000,- €100.000,- T totaal: totaal: totaal: totaal: €198.750,- €186.750,- €183.500,- €200.000,- bouwkosten 72m2 bvo: bouwkosten 72m2 bvo: bouwkosten 80m2 bvo: à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= €86.400,- €108.000,- €96.000,-

totaal: totaal: totaal: €176.400,- €198.000,- €196.000,- standaard kavel= €200.000,- tot € 300.000,- kavel= 100m2 bvo= 110-170 m2 40% van totaal 50% pp eigen terrein

5 6 7 7 7,5 4,5 4,5 5 6 6 5 5 5 6 8 8 8 8 8 10 10 10 10 10 10 10 12 12

kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: 5x13,5=67,5m2 6x13,5=81m2 7x13,5=94,5m2 7x13,5=94,5m2 7,5x13,5=101,25m2 €67.500,- €81.000,- €94.500,- €94.500,- €101.250,-

bouwkosten: bouwkosten: bouwkosten: bouwkosten: bouwkosten: 5,5 5,5 5,5 5,5 5,5 120m2 bvo à €1.200,-/m2: 144m2 bvo à €1.200,-/m2: 140m2 bvo à €1.200,-/m2: 168m2 bvo à €1.200,-/m2: 150m2 bvo à €1.200,-/m2: €144.000,- €172.800,- €168.000- €201.600,- €180.000,-

totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: kavel: kavel: kavel: kavel: kavel: €211.500,- €253.800,- €262.500,- €296.100,- €281.250,- 4,5x17,5=78,75m2 4,5x17,5=78,75m2 5x17,5=87,5m2 6x17,5=105m2 6x17,5=105m2 €78.750,- €78.750,- €87.500,- €105.000,- €105.000,- 7,5 7,5 7,5 7,5 5,5

bouwkosten 112,5m2 bvo: bouwkosten 135m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo: bouwkosten 144m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo: 8 10 10 à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= kavel: 10 kavel: kavel: kavel: €135.000,- €162.000,- €180.000,- €172.800,- €180.000,- 5x20=100m2 5x20=100m2 5x20=100m2 6x20=120m2 €100.000,- €100.000,- €100.000,- €120.000,- totaal: totaal: totaal: totaal: totaal: €213.750,- €240.750,- €267.500,- €277.800,- €285.000,- bouwkosten 125m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo: bouwkosten 150m2 bvo: à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= à €1.200,-/m2= €150.000,- €180.000,- €180.000,- €180.000,-

totaal: totaal: totaal: totaal: €250.000,- €280.000,- €280.000,- €300.000,-

Doorgroot kavel= transparante > € 300.000,- grondprijzen te hanteren bieden we u maximaal 30% van totaal 90% pp eigen terrein

8 inzicht8 en keuzevrijheid7,5 om uw droomhuis te bouwen. U weet van 5 6 7 5 6 7 7 7,5 7,5 8 tevoren waar u aan toe bent, kunt zo precies bepalen welke mogelijk- 8 8 10 10 10 10 10 10 10 10 12 12 heden u heeft om uw droomwoning12 te realiseren. We hopen u zo te

kavel: kavel: 8x13,5=108m2 7,5x13,5=101,25m2 €108.000,- €101.250,-

bouwkosten: bouwkosten: 5,5 5,5 160m2 bvo à €1.200,-/m2: 180m2 bvo à €1.200,-/m2: stimuleren€192.000,- €216.000,- tot vernieuwende vormen van woningbouw.

61 Wanneer komt het Centrumeiland er?

Eind 2013 starten we met de aanleg van het nieuwe eiland. We besluiten echter nog niet over een vervolg. De gemeente zet de eerste stap, zorgt voor droge voeten en laat door middel van de Verkenningzijn droom zien voor het eiland. Nu is het aan de markt, aan de toekomstige bewoners van het Centrumeiland. Onze randvoorwaarden voor een doorstart willen we van tevoren helder vastleggen, zodat iedereen weet waar hij aan toe is.

62 Wanneer bouwen? Welke randvoorwaarden?

Als gemeente hebben we één randvoorwaarde om te starten met het bouwrijp maken van het eiland en de verdere uitwerking van het plan samen met geïnteresseerden: dat is dat we zeker weten dat we onze kosten kunnen dekken.

De totale gemeentelijke kosten voor het eiland bedragen circa € 60 miljoen. Die kosten bestaan uit het bouwrijp maken van het eiland, het aanleggen van waterkeringen, wegen, het bouwen van voorzieningen voor de buurt als scholen, etc. Daarnaast legt de gemeente toe op grondprijs van de beoogde 20% sociale woningen. De grondprijs van de vrije kavels die we uitgeven moet deze kosten terug verdienen. Maar we hoeven niet alle kosten in een keer te maken. Om zeker te zijn dat we geen verlies leiden op de start van de aanleg van het eiland, om het bouwrijp te maken en waterkeringen aan te leggen, moeten we zekerheid hebben dat we 200 kavels hebben verkocht.

In 2013 starten we met de aanleg van het nieuwe land. Begin 2015 Deze Verkenning inspireert u hopelijk om met ons mee te dromen. hebben we droge voeten, en begint de verhuizing van Blijburg naar Er zijn twee mogelijkheden voor een vervolg van het Centrumeiland. een nieuwe plek op de oostpunt van het eiland. Het eiland is dan nog Het allerbelangrijkste is dat de woningmarkt aantrekt door betere niet klaar voor bebouwing, maar de belangrijkste stap is gezet. Indien economische omstandigheden en stabiele woningprijzen. Amsterdam het gemeentebestuur daartoe besluit, bijvoorbeeld bij voldoende heeft op dit moment voldoende grond die per direct kan worden animo uit de markt kan opdracht worden gegeven tot het bouwrijp afgenomen. Indien de woningmarkt aantrekt en de bestaande plannen maken van het eiland. Op zijn vroegst kan de eerste paal één jaar na meer en meer in ontwikkeling komen, krijgt Amsterdam weer behoefte het sluiten van een contract worden geslagen. Onderstaande planning aan nieuwe kansrijke locaties. Het Centrumeiland kan dan weer in geeft inzicht in de doorlooptermijn tussen het moment dat wordt beeld komen als nieuw ontwikkelingsgebied. Een tweede opties is dat besloten tot een doorstart van het project en het moment dat u uw zelfbouwers zich verenigen, en zorgen dat de Gemeente opties kan sleutel in het slot van uw nieuwe droomhuis steekt. afsluiten voor de eerste 200 kavels. Bij de uitgifte van 200 kavels zijn onze eerste investeringskosten namelijk gedekt. Pas als het gemeentebestuur daartoe opdracht geeft zal de planvorming weer een vervolg krijgen.

63 Colofon

Deze verkenning, ‘Dromen over Centrumeiland’, bevat de voorlopige resultaten van de eerste fase van het planproces voor het Centrum- eiland . Het is geen uitgewerkt planproduct, maar een schot voor de boeg dat weergeeft hoe wij anno 2013 dromen over het toekomstige Centrumeiland. Het is onduidelijk wanneer de bebouwing van het Centrumeiland van start gaat. Zeker is dat het nieuwe eiland er begin 2015 ligt. Wanneer we de verdere ontwikkeling opstarten is afhankelijk van de ontwikkeling van de woningmarkt, en van het animo dat tegen die tijd is ontstaan.

Het is dus ook niet zeker of het Centrumeiland zal worden zoals wij het nu beschrijven. Ook voor Amsterdam geldt nadrukkelijk dat onze droom een wensen- lijst is. Zo bevat de lijst wensen die afwijken van vastgesteld Amster- dams beleid. We doen voorstellen tot experimenteren, maar zullen afhankelijk van het moment van starten samen met u moeten bekijken of wat wij voorstellen haalbaar is, en of u dit wenselijk vindt. Opdrachtgever verkenning: Igor Roovers, directeur projectbureau Oost, gemeente Amsterdam Sinds 1 juli 2013 ligt de planvorming stil en is de gemeentelijke projectorganisatie ontbonden. Om bewoners en geïnteresseerden ook de kans te geven om kennis te nemen van de Verkenning is samen- werking gezocht met ARCAM. ARCAM is bereid om tijdelijk, voor een jaar lang, als eigenaar en host te fungeren van de Verkenning. ARCAM zal hier zelf, op eigen initiatief en volgens eigen planning invulling aan geven. Indien ARCAM bijvoorbeeld bijeenkomsten organiseert dan zal de gemeente daar aanwezig zijn als gast. De Verkenning is beschikbaar als PDF, publiekssamenvatting, en op termijn als website via www.arcam.nl.