AZ 7500 St. Moritz 069 126. Jahrgang 125 Donnerstag, 13. Juni 2019

JAHRE ANS

Amtliches Publikationsorgan der Region Maloja und der Gemeinden Sils, , St. Moritz, Celerina, , , Bever, La Punt Chamues-ch, , , S-chanf, und . Informationsmedium der Regionen Bergell, Oberengadin, Engiadina Bassa, und Val Müstair.

In eigener Sache Hinter jedem Miniers S-charl D’incuort ha gnü lö i’l Der Blick zurück Im Rahmen des 125-Jahr- Bild, das in der «Engadiner Post/ museum da la Schmelzra a S-charl la Jubiläums der EP/PL werfen wir in unregel- Posta Ladina» mit einer Rosette radunanza generala da la Società da mässigen Abständen einen Blick auf histori- versehen ist, steckt eine Miniers. La società voul collavurar plü sche Zeitungsausgaben. Heute schauen wir Bildergalerie oder ein Video. ferm cul Reservat da Biosfera. Pagina 7 auf das Jahr 1886 zurück. Seite 10

«Klimaschutz muss wehtun» Beim Spital wird gebaut

Bis 2024 soll das Spital Ober- einer Gesamtsanierung unterzogen worden sein. Vorarbeiten für die erste Etappe sind seit Ende April im Gange.

RETO STIFEL

Das Spital Oberengadin in Samedan ist vor 40 Jahren in Betrieb genommen worden, die Infrastruktur in die Jahre gekommen. Nun soll das Spital einer Gesamtsanierung unterzogen werden. Im vergangenen Jahr hat der Stiftungs- rat den Masterplan «Il futur 2020» gut- geheissen, und seit Ende April wird gebaut. Allerdings handelt es sich ledig- lich um Vorbereitungsarbeiten für den eigentlichen Umbau, welcher nächstes Jahr mit dem 5. und 6. Obergeschoss be- ginnt und im Jahr 2024 mit der Technik, einem neuen Parkhaus und einer Vor- Der Klimaschutz war eines der Themen, welche im Bündner Grossen Rat in Pontresina diskutiert worden sind. Foto: Daniel Zaugg fahrt seinen Abschluss findet. Ziel des Gesamtumbaus ist auch eine betriebswirtschaftliche Optimierung. Am Mittwochnachmittag konnte sich medan unterstütze den von der Regie - «muss alle belasten und muss vor allem schen Anfrage wollte Grossrat Tobias Es erfolgen Funktions- und Raumro- die Gastgebergemeinde Pontresina den rung angepassten Auftrag Wilhelm, for- wehtun», so Pfäffli. Rettich (SP, Fünf Dörfer) wissen, ob es chaden, die neuen Flächen sollen Parlamentariern präsentieren, bevor ein derte aber ein gemässigtes Vorgehen: Gestartet wurde die Session «extra nicht angebracht sei, die Debatten im schlankere und damit effizientere Ar- Apéro für die Bevölkerung stattfand. Zu- «Ein bedachtes und sachtes Vorgehen ist muros» am Dienstag mit dem Jahres- Rat simultan in die anderen Kantons- beitsprozesse ermöglichen und der Ärz- vor aber stand die parlamentarische Ar- zielführender als überhasteter Akti vis - bericht und der Jahresrechnung des sprachen zu übersetzen. Die «Posta La- teschaft und den Pflegenden die Arbeit beit im Vordergrund. Zum Beispiel die mus.» Niggli ergänzte: «Jede Klima- Kantons. Die Engadiner Grossräte nutz- dina» hat den Vorstoss zum Anlass ge- erleichtern. Auch für Patienten und Be- «Green Deal»-Klimadebatte zum Auf- schutzmassnahme kostet und muss des- ten den Heimvorteil und trugen ihre nommen und verschiedene Engadiner sucher soll der Spitalumbau spürbare trag von Grossrat Philipp Wilhelm (SP, halb mit einem Preisschild versehen Anliegen vor. Wirkungsvoll inszeniert Grossräte und Regierungspräsident Jon Verbesserungen mit sich bringen. Davos). Dieser verlangt, dass der Kanton werden.» Für Nigglis Parteikollegen Mi- wurde auch die Übergabe einer Petition Domenic Parolini gefragt, wie präsent Bis jetzt war in der Öffentlichkeit beim Klimaschutz eine Vorreiterrolle chael Pfäffli aus St. Moritz ist die Zeit zu mit 3942 Unterschriften an Regierungs- eigentlich die romanische Sprache an noch wenig bekannt zu diesem Thema. übernehmen, faktisch also den Klima- handeln gekommen: «Den Worten rat Mario Cavigelli. Mit der Petition der Landsession in Pontresina ist. Die Höchste Zeit, mit dem neuen CEO der notstand ausrufen solle. Bei Redaktions- müssen aber handfeste Taten folgen, sollte noch einmal auf das Anliegen Beratung der Anfrage Rettich wurde auf Gesundheitsversorgung Oberengadin, schluss war die Green-Deal-Debatte und man muss darüber berichten, an- einer sicheren Strassenverbindung zwi- Donnerstag vertagt. Alles, was im Gros- Beat Moll das Gespräch zu suchen. Das noch im Gange. Der Oberengadiner sonsten verlieren auch die besten Taten schen Sils und Maloja aufmerksam ge- sen Rat bisher geschah, lesen Sie auf Interview zu diesem und weiteren The- FDP-Grossrat Gian Peter Niggli aus Sa- an Akzeptanz.» Klimaschutz sei wichtig, macht werden. In einer parlamen tari - den Seiten 2, 3 und 7 men auf Seite 5

«MotoEngiadina» – Il dachasa d’ün Sanierung der Vom Glauben neues altes Motorradevent spler fich rar Trinkhalle Büvetta inspiriert

Samedan Am Wochenende findet Auf dem Programm stehen unter an- Mürs süts sun spazis vitals Nairs Bei der Gründung des Vereins St. Moritz Noch bis Ende Juni stellt Lil- zum zweiten Mal der Motorradanlass derem eine Wohltätigkeitsfahrt und fich prezius per bes-chas e plantas. Per- «Pro Büvetta» vor mehr als sieben Jah- lygret Surber-Kull Bilder, Objekte und «MotoEngiadina» in Samedan statt. musikalische Unterhaltung mit «The quai s’ingaschan la SUS (Stiftung Um- ren forderten die Vereinsmitglieder die Skulpturen in der Galerie Bäder im Heil- Neu ist das Event allerdings nicht. Die Alpine Rovers», «Why Oscar» und «Ad- welteinsatz Schweiz) ed otras organisa- Sicherung der Trinkhalle in Nairs. Man badzentrum St. Moritz aus. Als gläubige «Motorradtage Samedan», wie der An- dicted». Nicht auf dem Programm ste- ziuns pel mantegnimaint da quists will und wollte den stetigen Zerfall auf- Person und langjährige Religions leh - lass früher hiess, gibt es schon länger. hen Informationen rund um die Si- mürs. halten. rerin an der Gemeindeschule von Pont - Das Ziel des OKs war es, den Anlass cherheit beim Motorradfahren. In Actualmaing lavura üna dunzaina Zwei Brüder aus dem Puschlav liessen resina liegen Lillygret Surber-Kull reli- unter dem neuen Namen «MotoEn- Zukunft könnten, so Jan Sladek, Prä- dad homens chi praistan servezzan ci- die Trinkhalle in den Jahren 1875/76 giöse Geschichten und die darin giadina» weiterzuführen und vor al- sident des Oks, beim Anlass aber auch vil insembel cul specialist da la SUS per erbauen. Zu Beginn des 20. Jahrhun - enthaltenen entsprechenden Motive na- lem grösser und bekannter zu ma- Sicherheitsvereine dabei sein. mürs süts, Nicolas Ilg, sur il cumün da derts erreichte der Bädertourismus sei- he am Herzen. Sie wolle mit ihren Wer- chen. Sladek ist es ein Anliegen, nicht nur Ramosch. Els refan qua ün mür süt nen Höhepunkt. Doch mit Beginn des ken die Menschen in ihrer Seele und Der Anlass soll einen festen Platz im Harley-Fans anzusprechen, sondern chi’d es fabrichà cun plattai grischun Ersten Weltkriegs endete der Touris- ihrem Geist berühren, sagt sie auf die Eventkalender von Samedan haben. genauso Junge mit ihren 50er-Motor - da la bouda dadour Martina d’ingon. musboom. Seither zerfällt das histo - Frage nach der Motivation ihrer künstle- rädern, denn es solle ein Austausch L’incumbenza da far quista lavur tils rische Gebäude immer mehr. Private rischen Tätigkeit. Alten Holzstühlen aus stattfinden. vaiva dat la fundaziun Pro Terra Engia- Investoren fehlen und die topogra- den 1920er-Jahren setzt sie auf der Lehne Zusätzlich möchte er die Motorrad- dina. Sco cha Nicolina Marugg ha de- fische Lage macht es nicht einfach. Die ein hölzernes Dreieck auf und übermalt fahrer dazu bewegen, nicht nur durch clerà a chaschun da la visita al plazzal Trinkhalle ist zwischen dem und dieses – teilweise auch die Stuhllehnen 40024 das Engadin zu fahren, sondern eine da fabrica, spordscha il microclima da einer Felswand «eingeklemmt», und ei- und die Sitzflächen – mit Motiven, deren Nacht oder länger im Tal zu bleiben. quists mürs süts a la spezcha da splers ne Hangsicherung sowie die Sanierung Inspi ration sie durch alte Engadiner Kir- Dabei hofft er auf die Unterstützung fich rara «nimfa blau naira» ün dals ul- der maroden Bausubstanz sind drin- chen, deren Innenräume und Fresken er- 9 771661 010004 der Gemeinden. (lb) Seite 9 tims habitats. (anr/fa) Pagina 6 gend erforderlich. (lb) Seite 11 halten habe. (jd) Seite 12 6 | POSTA LADINA Gövgia, 13 gün 2019 A Ramosch vain mantgnü e refat ün mür süt particular

Dürant trais eivnas refan 12 homens chi praistan servezzan civil a Ramosch ün mür süt cun plattai grischun. Il microclima da quel mür spordscha ün dals ultims habitats pella spezcha da splers nimfa blau naira.

Per pussibiltar la cultivaziun da chomps sun gnüdas terrassadas in En- giadina Bassa grondas parts dal terrain agricul. Quai han fat ils paurs cun agüd dad uschedits mürs süts, voul dir sainza molta. Cun l’ir dals ons as diminuischa la stabilità da quels mürs ed uschea eir da las terrassas. Per evitar quai ha cu- manzà la SUS (Stiftung Umwelteinsatz Schweiz) i’l principi dals ons 1990 a promouver la refacziun da quists mürs. Cun agüd da specialists per mürs süts e d’homens chi praistan servezzan civil ha la SUS refat daspö quella jada in tuot la Svizra var 43 000 meters quadrats da quists mürs. Fin la fin da quist’eivna es la SUS activa eir i’ls contuorns da Ra- mosch: Dudesch homens dal servezzan Interessats han pudü visitar il plazzal da fabrica da mürs sechs sur Ramosch. fotografia: Angelika Abderhalden civil refan per incumbenza da la funda- ziun Pro Terra Engiadina (PTE) e cul sustegn dal cumün da Valsot sper la via da quist plattai han il manader tecnic ja cumanzà a Ramosch da l’on 2002, vers Vnà, in vicinanza dal reservoir cu- da Valsot Albin Paulmichl e Thomas Il 2019 ün on special in plüs reguards «amo avant co chi daiva la PTE», a refar münal, ün mür süt. Kohl da la PTE manà nanpro plattai cha mürs süts. Dal 2009 es lura gnüda con- la bouda tanter Martina e Vinadi ha Da l’on 2019 festagescha la SUS (Stif- «savair e las tecnicas da la con- stituida dal cumün da Ramosch e da la Cun plattai grischun da Martina manà ingon giò dals ots. Preschaints a tung Umwelteinsatz Schweiz) il strucziun da mürs süts» illa glista ra- Fundaziun pella protecziun da la cun- D’incuort vaivan invidà ils partenaris la visita d’eiran eir ils paurs bab e figl 20avel on daspö ch’ella collavura cul preschantativa da l’ierta culturala im- trada svizra la PTE. als interessats ad üna visita dal plazzal Paul e Luigi Gmür da Ramosch. Els su- servezzan civil svizzer. Il 2019 es ün materiala da l’umanità. Sco center da da fabrica. Ils preschaints s’han la- stegnan la refacziun dal mür cun manar on particular pella SUS però eir amo cumpetenza pella construcziun e’l Festagiar plüs giubileums schats declerar da Nicolas Ilg chi maina la crappa fin sül plazzal da lavur. per ün’otra radschun: In november mantegnimaint da mürs süts in Svizra Quista fundaziun ha il böt da realisar pro la SUS las acziuns «mürs süts» la 2018 ha il comitè internaziunal pel as vaiva la SUS ingaschada insembel progets a favur da la natüra in profitond part tecnica da quista lavur. Sco ch’el ha Mür protegia ils frus-chers mantegnimaint da l’ierta culturala cun organisaziuns dad ot pajais per da las sinergias cun l’agricultura, la sil- dit as tratta pro quist mür sur Ramosch Nicolina Marugg chi abita a Zuoz es ex- immateriala da l’Unesco integrà il cha quai gnia fat. (anr/fa) vicultura, la protecziun da la natüra ed d’ün mür special: «Normalmaing gni- perta per splerins, reptils ed otras crea- eir cul turissem. Eir ün giubileum ra- van construits ils mürs süts cun crappa türas chi’s chatta illa natüra. Insembel duond po festagiar la SUS: Daspö 20 plü gronda cha’ls paurs chattaivan in cun Thomas Kohl da la PTE ha ella ons collavura quista fundaziun cul ser- vicinanza», ha’l declerà, «schi d’eira pe- transplantà ils frus-chers chi creschi- blaua naira», ha ella declerà, «quel fru- Marugg-Meyer chi’d es oriunda da Ta- vezzan civil. Grazcha a la SUS praistan rò avant man sco qua plütöst plattai van davant il mür per chi nu gnian dan- s-cher crescha be in lös fich sulaglivs e rasp ha explichà als preschaints il svi- minch’on 200 homens dürant 8000 dis grischun schi savaivna far ils mürs eir nagiats da las lavuors da refacziun. «In chods, sco chi’d es il cas per exaimpel lup e’l cuntgnair da la nimfa blaua nai- lur servezzan a favur da chüra e man- cun quellas plattas da crap.» Siond chi quistas chaglias mortas pon as svilup- davant ils mürs süts ingio chi’d es bain ra. Sco cha la manadra da gestiun da la tegnimaint da la cuntrada natürala e nu d’eira in stretta vicinanza avuonda par las larvas dal spler fich rar nimfa parà dal fraid ed eir dal vent.» Nicolina PTE Angelika Abderhalden ha dit, s’ha- cultivada in Svizra. (anr/fa)

Arrandschamaints Not Vital sco scriptur e poet

Scuol Suot l’insaina «Cultura al IOF» rentas etats da l’uman. Blers nu savaran texts cuorts chi quintan dad algordanzas preschaintan l’Institut Otalpin e neir na cha Not Vital scriva daspö ch’el d’infanzia, ma eir da seis inscunters e Nus tscherchains pels 1. november 2019 u tenor cunvegna ad üna l’Hotel Belvédère a Scuol prossem lün- ha cumanzà a lavurar sco artist. Fingià la progets in tuot il muond, e quai in diffe- deschdi saira, ils 17 gün, a las 21.00, ün fin dals ons 1960 pudaivna leger aint il rentas linguas. Chasper Pult moderescha incarikeda pel secretariat cumünel inscunter cul artist da Not Vital illa Chalender Ladin sias poesias. Intanta la sairada tanter las prelecziuns. Üna sai- e per l’uffizi d’abitants (f/m, 100%) bar da l’hotel sül Stradun a Scuol. Il titel publichescha’l eir inters cudeschs, l’ul- rada per interessats vi da la litteratura, «… da 70 a 80 nu saja …» es üna lingia our tim es cumparü avant pacs mais cul titel ma eir per quels be buonder per ils ta- Sias incumbensas: d’üna poesia da Vital chi tratta las diffe- «Kec’ & frajas». Quel cuntegna poesias e lents zoppats da l’artist da Sent. (protr.) In ün team da duos es Ella respunsabla per la gestiun dal secretariat cumünel e da l’uffizi d’abitants. In quista pusiziun pissera Ella per ün an- damaint speditiv da las multifaras lavuors administrativas ed ho mincha di contact culla cliantella. Sieu flair per numers po Ella applicher bain tar Open Air da schlagher l’administraziun da las taxas da cura.

Sieu profil: Zernez In sonda, ils 15 gün, ha lö per • Ella ho absolt üna scolaziun commerciela u üna scolaziun equiva- la seguonda davo l’on 2017 jada il lenta ed ho scha pussibel experienza professiunela da püs ans openair cun musica da schlagher a • Ella so discuorrer e scriver fich bain tudas-ch e so converser in Zernez. Organisà vain il festival da la taliaun, cugnuschentschas rumauntschas sun d’avantag società «Engadin Event» cun ün co- • Ella so applicher ils programs üsitos da MS-Office • Ella ho ün carisma positiv, es pronta da güder e s’orientescha als mitè d’organisaziun da tschinch per- bsögns da la cliantella sunas. Sülla plazza da ballapè Cul spet- • Ella lavura gugent in möd independent, es però eir ün sustegn ta als visitaduors ün program vast cun fido pel team chantaduors da la scena da musica • Scu generalista ho Ella interess multifars ed es avierta e flexibla svizra ed austriaca. A las 16.00 cu- • Sen per respunsabilted, confidenza e lojalited s’inclegian per Ella mainza la gruppa «Tiroler Wind» cun da se stess lur musica tradiziunala populara. Ad Ella spetta üna lezcha interessanta e multifara scu eir ün’atmosfera da Duos artists svizzers saran eir da la par- lavur colleghiela in ün team survisibel. Ün’introducziun solida es garantida. tida. Uschè han «Nadine» a las 17.45 e Infurmaziuns/persuna da contact: «Robin Marc» a las 19.00 lur cumpar- Claudio Prevost, actuar, t 081 851 07 11, e-mail: [email protected]. sas sül palc. Plü tard, a las 21.40 chan- ta Melissa Naschenweg, chi’d es cun- Termin d’annunzcha: Saireda d‘infurmaziun Interess? Alura ans allegrainsa da La pudair già bainbod imprender a cu- InformationsveranstaltungCenter da chüra Promulins, Samedan tschainta i’l muond musical dal gnuoscher persunelmaing. Ch’Ella inoltrescha per plaschair Sia documain- schlagher suot il nom «Kärntner ta d’annunzcha cumpletta cun cuors da la vita, fotografia, diploms, va- PflegezentrumIn marculdi, 19 gün 2019 Promulins,- 19.30 h Samedan Wind», avant co cha la band «Chue- lütaziuns e referenzas fin als 23 gün 2019. lee» as preschainta cun lur chanzuns ho lö illa sela cumünela a Samedan üna saireda d’infurmaziun da rock e pop in dialect svizzer. Mode- areguard il center da chüra Promulins. Am Mittwoch, 19. Juni 2019 - 19.30 Uhr rà vain il openair da Hitsch Auer- Tuot ils interessents sun cordielmaing invidos. Administraziun cumünela da Samedan findet im Gemeindesaal in Samedan ein Informationsanlass Schiess, chi deriva dal Partens. (protr.) Promulins SA Plazzet 4, CH-7503 Samedan zum Projekt Pflegezentrum Promulins statt. Alle Interessierten sind herzlich eingeladen. www.engadin-schlager.ch

Promulins AG

Saireda d‘infurmaziun Center da chüra Promulins, Samedan

In marculdi, 19 gün 2019 - 19.30 h ho lö illa sela cumünela a Samedan üna saireda d’infurmaziun areguard il center da chüra Promulins. Tuot ils interessents sun cordielmaing invidos.

Promulins SA