4/13 2 Stegel 4/2013
-
BV Tuincentrum Boomkwekerij Hoveniersbedrijf
Lemiers -Vaals Rijksweg 120 tel 043-3063655 Fax 043-3065656
Hotel-Restaurant Uw adres voor: Vijlerhof • Partijen • Bruiloften • Jubilea Tel 043-3061710 • Familiediners Fax 043-3064317 • À la carte restaurant van 12.30 tot 21.00 Elke zondag • Gratis parkeren uitgebreid ontbijt
en brunch buffet Uw gastheren Ingo en Alexandra Bulles Hilleshagerweg 3 6294 AP Vijlen [email protected] www.vijlerhof.nl
Stegel 4/2013 3
Colofon Inhoud Colofon / inhoud ...... 3 DE STEGEL - Nieuwsblad van IVN afdeling Beste IVN vrienden ...... 4 Vijlen-Vaals Wandeling Lammersdorf ...... 5 18e jaargang, nummer 4 Sterwandeling Valkenburg ...... 6 december 2013 Vervolg sterwandeling ...... 7 Vogelexcursie ...... 8 Bestuur: Vrijwilligersprijs Jo / Frans gestorven .... 9 Voorzitter Nach v.d. Nacht ...... 10 J. Pelzer 043 306 2218 Hans’ oude doos (20) ...... 11 Wandeling Hinterglemm ...... 12 Secretaris Agenda ...... 13 C. Cosiolkofsky 043 306 5137 Aanmeldingsformulier ...... 14 3 IVN Vijlen Vaals Werkgroepen Penningmeester R. Krill-Alken 043 455 1930- Heeft u interesse om aan een van de werkgroepen deel te nemen, neem dan contact op voor: Layout Irene Zeferer Wilma Offermans Onderhoud IVN Lokaal: 043 306 4732 Maria Gulpen Redactieadres: Bergstraat 5, 6291 AX Vaals Tel.: 043-3063107 Vogels: e-mail:[email protected] 043 306 3207 Hans Phijl
Tekening voorpagina: Jan Veer Natuurtuin HEEBRIG: Advertenties: Tarief op aanvraag 043 306 4124 Luc Stroman Internet: Jeugdgroepactiviteiten: www.vijlen-vaals.ivn-limburg.nl 043 306 2218 Jo Pelzer Banknummer IVN Vijlen-Vaals: Rabobank 1556 92321 Reacties op layout en inhoud van ”De STEGEL” zijn altijd welkom! Alle leden van het IVN Vijlen-Vaals krijgen Sluitingsdatum ingekomen stukken of reacties 4 maal per jaar het blad thuis bezorgd. voor nummer 1/2014 eind januari 2014
4 Stegel 4/2013
Beste IVN vrienden
Op een van mijn vele wandelingen trof ik het volgende aan. De bidweg tussen Aken en Moresnet. Beelden zeggen meer dan 1000 woorden duidelijk kunnen maken. Vandalisme; ligt dit nu aan de opvoeding of verveling of moeilijke jeugd.
3 nieuwe vrijwilligers op “de Heebrig” verscholen achter de begroeiing. Henk Lauer Edward Schmidt en Berta Vleugels. De sleedoornvlinder gezien op de Heebrig. Zeldzaam in onze streek.
Fietsklappers met route beschrijving verkrijgbaar.
Een idee voor de kerst Iedere route is los uit de klapper te halen en handig om mee te nemen. Een leuk cadeau voor de verjaardag, of relatie. Te bestellen via het IVN e-mail of tel 043-3062218. Prijs € 16.95 storten op rekening IVN 155692321
Dit is alweer de laatste “Stegel” van 2013. Het jaar loopt ten einde.
Namens het bestuur een fijne Kerst en een gelukkig Nieuwjaar. Blijf ons in gezondheid trouw.
Jo Pelzer.
Stegel 4/2013 5
Wandeling in het dal van de Kall in de Eifel
Op 1 september gingen 9 wandelaars naar de Eifel voor een dagwandeling vanuit Rollersbroich bij Lammersdorf naar Simonskall in het dal van de Kall, georganiseerd door Toine Deckers. We hadden het weer mee, zon en bewolking wisselden zich af. Vanuit Rollerbroich liepen wij de eerste lus langs de Keizersrotsen om het stuwmeer van de Kall, aangelegd in 1929, daarna door het dal, het pad ging geleidelijk omhoog waar wij even een mooi uitzicht hadden over het dal. Toen ging het bergaf naar Simonskall waar wij een pauze maakten in Café-hotel Zum Wiessengrund. Daarna liepen wij een stukje langs de hoofdweg terug naar het vlakke wandelpad naar Rollersbroich, een klein klimmetje tot het dorp. Toine Deckers
6 Stegel 4/2013
Sterwandeling Zondag 15 september vertrokken we vanuit Vaals naar Schin op Geul. Goed gezind met 12 personen begonnen we aan de Sterwandeling over een afstand van ca 10 km via Walem, de kluis en Valkenburg met een korte rondleiding bij de Franse molen en de vistrap in de Geul naar de Heemtuin van het IVN van Valkenburg die dit jaar (inmiddels al de 4e) Sterwandeling organiseerde. Onderweg de opdracht "Wat gaan we zien en waarnemen". Dit was heel wat. Het begon met zwerfvuil. Maar dan kwamen de bloemen en struiken aan de beurt, een paard, schapen en de kat. Alles werd opgeschreven om vermelding te maken op een groot bord. Zo kon iedere IVN afdeling een vergelijking maken in de wandelbeleving. In de Heemtuin werden we getrakteerd op zelfgebakken vlaai op de oven van de Schaloens molen. Bij de volgende Sterwandeling in 2014 zal onze afdeling zeker weer van de partij zijn. Jo Pelzer
Stegel 4/2013 7
Vervolg sterwandeling
8 Stegel 4/2013
Vogelexkursie Op zondag 20 oktober was de vogelexcursie van het IVN met als gids Hans Phijl. Het was prachtig herfstweer en we vertrokken met 12 personen vanuit Holset. Via hoeve Einrade wandelden we rich- ting Holsetterbos. De bladeren van de bomen begonnen al mooi te kleuren. In een veld zagen we een groep witte kwikstaarten en in het bos aangekomen hoorden we het fluiten van sijsjes. Verder waren geen vogels te zien. Wel zagen we zeer veel paddestoelen o.a. vliegenzwammen, zwavelzwammen, elfenbankjes, de heksenboleet, de cantharel en vele andere soorten. Ook waren er al veel kastanjes gevallen die we onder het wandelen verzamelden. We werden ook verrast door meerdere kikkertjes die daar rondsprongen. We wandelden via het Kerperbos weer het Holsetterbos in en na enkele uren van de mooie natuur genoten te hebben keerden we voldaan terug naar ons vertrekpunt in Holset. Elly Leenders
Stegel 4/2013 9
Vrijwilliger 2013 Op zondag 29 september j.l. was de vrijwilligersdag georganiseerd door de gemeente Vaals. Verschillende vrijwilligers van het IVN hebben hieraan deelgenomen. Het was een leuke middag met veel verrassende activiteiten en lekker eten. Het weer was goed en het was erg druk op het Drielandenpunt. Toen de middagactiviteiten afgelopen waren verzamelden zich alle vrijwilligers in restaurant de Wilhelminatoren. Hier werden door wethouder Jean Vroemen alle vrijwilligers verwelkomd en sprak hij een woord van dank voor al het vrijwilligerswerk. Iedere vrijwilliger kreeg een zonnebloem als dankjewel. Toen was het moment aangebroken dat de vrijwilligers en mantelzorgers van het jaar 2013 werden bekendgemaakt. Tot grote verrassing voor de aanwezige IVN vrijwilligers werd onze voorzitter Jo Pelzer als vrijwilliger 2013 uitgeroepen. Hij mocht een kleine attentie in ontvangst nemen en kreeg een groot applaus van de aanwezige vrijwilligers. Jo werd geprezen voor zijn inzet als voorzitter van het IVN Vijlen-Vaals, secretaris van de KBO afdeling Vaals en als actieve vrijwilliger in Langendael. Hij wil eigenlijk niet zo in de schijnwerpers staan. Toch is hem deze prijs van harte gegund. Jo verzet veel werk binnen het IVN. Hij zorgt dat er steeds weer een wandelprogramma wordt samengesteld, is actief op de Heebrig, bezoekt regelmatig vergaderingen, organiseert het jaarlijkse uitstapje en probeert de jeugd van Vaals door allerlei activiteiten bij het IVN te betrekken zodat het IVN ook in de toekomst kan blijven bestaan. Dit is uiteraard een moeilijk opgave. Toch lukt het Jo steeds weer om mensen binnen het IVN te motiveren om door te gaan. Jo namens alle leden van het IVN wensen we je proficiat met de vrijwilligersprijs 2013. Astrid Phijl
Frans Mullenders.
Met een brok in mijn keel en tranen in mijn ogen geef ik kennis dat, na een kortstondige ziekte Frans op 8 november is overleden. Na zijn pensionering melde Frans zich aan als lid bij het IVN en medewerker bij “de Heebrig”. De Heebrig bleek zijn lust en leven te zijn en zou er het liefst elke dag heen willen gaan. Geboren en getogen in ”Gen Waed” in Melleschet Vijlen plante hij een zaailing notenboom aan op “de Heebrig”. Symbolisch gezien “een harde schil met zachte pit”. Gelijk Frans. De boom zal nog in lengte van jaren de herinnering aan Frans laten voortbestaan. Ook was Frans steeds aanwezig bij lezingen in ons lokaal en soms bij een wandeling. Een echt verenigingsmens. Frans een onvermoeibare hardwerkende en fijne kompel mag nu rusten in vrede. Frans, we missen je! Jo Pelzer
10 Stegel 4/2013
Nacht van de nacht 20 oktober 2013
18 personen namen deel aan de wandeling Nacht van de Nacht.
Wij danken de gemeente voor het uitschakelen van de openbare verlichting. We konden met volle teugen genieten van de sterrenhemel.
Jo Pelzer
Stegel 4/2013 11
Hans’ oude Doos (20) Toen tegen twee uur de IVN-ers van de afdeling Vijlen-Vaals, onder leiding van Jo Pelzer bij Schaloen arriveerden, stonden kasteel en molen in een diffuus zonnetje. De heemtuin prijkte met biologische groente, late zomerflora, volgroeide vruchten en rijpe zaden. De in de historische oven gebakken ambachtelijke vlaai smaakte kostelijk en met zoveel prachtige ingrediënten was de sfeer bij de aanwezige sterwandelaars uitstekend. De jaarlijkse Sterwandeling voorziet klaarblijkelijk in een behoefte en wij zouden haast vergeten dat het initiatief daartoe reeds dertig jaar geleden ontstond. In 1983 bestond de afdeling Vijlen-Vaals van het IVN 20 jaar en in samenwerking met de Eifelverein werd toen op het Drielandenpunt de eerste Sterwandeling georganiseerd. In die tijd geen Limburgse vlaai maar een kommetje erwtensoep. Successievelijk werden in de loop van de jaren dertien Sterwandelingen georganiseerd, doch de kosten voor de gehuurde tent, het orkestje en de snert rezen de pan uit, zodat er in 1995 een einde aan kwam. Het was alweer afdeling Vijlen-Vaals die in 2010 besloot om in de regio Maas- en Mergelland de contacten tussen IVN-ers te verstevigen. Voor een Sterwandeling was de tijd nog niet rijp en daarvoor in de plaats koos men op 4 september 2010 voor een gezamenlijke wandeling naar het natuurobject Heebrig in Vijlen. Geen mens had toen het idee dat de tuin aangelegd werd op een plek waar de gemeente Vaals tientallen jaren afval stortte en waar in de schemering buitenlandse vrachtwagens rommel dumpten waarvan wij de samenstelling niet willen weten . Thans groeien hier door het kundig beheer van Luc, honderden planten waaronder veel soorten die op de ‘Rode Lijst’ staan. Hans Phijl heeft er nestkasten hangen en een actieve hoornaar heeft al jarenlang een vogelkast in eigen beheer… De kiem voor een volgende activiteit was gelegd zodat de Regio Maas- en Mergelland in 2011 besloot een Sterwandeling naar de Gulperberg te organiseren. Een jaar later, in 2012, vierde Vijlen-Vaals haar 50 jarig bestaan en besloot men IVN-ers uit te nodigen voor een Sterwandeling naar het Drielandenpunt, nog wel op Belgisch grondgebied omdat daar voldoende accommodatie is voor het geval Pluvius streken zou vertonen. Thans op 15 september 2013 was de afdeling Valkenburg onze gastheer.
Chronogrammen Schaloen is een ideale plek waar natuur- en heemkundevrienden hun hart kunnen ophalen. Als vriend van chronogrammen, de vertaling en determinatie daarvan, zag ik Latijnse spreuken die in twee gevallen iets met de Tachtigjarige Oorlog te maken hebben. In het poortgebouw las ik: ‘NOBISCUM EST DEUS’ (God met ons). De relevante letters geven aan dat dit iets met 1611 te maken heeft.
De Tachtigjarige Oorlog was toen ruim 40 jaar aan de gang en overal kwamen protestanten in opstand, maar in 1611 waren er ook heksenvervolgingen en Lambertus van Valkenburg werd op 17 april 1611 vader van Elisabeth van Valkenburg. In het poortgebouw staat ook nog ‘PAX HUIC DOMUI’ (Vrede zij in dit huis). De spreuk is gerelateerd aan het jaar 1622, toen na het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) de tweede fase van die lange oorlog begon. Waarom 1622 ook op een windvaantje van het kasteel vermeld staat is niet bekend. Tegen de muur van de molen lezen we: ‘PROTECTOR ET RECTOR ESTO NOSTER DOMINE’ (De Heer bescherme en geleide ons). Deze spreuk is gerelateerd aan het jaartal 1701, toen de Sjloensmölle na een restauratie voltooid werd.
Hans Hermans 12 Stegel 4/2013
EEN WANDELWEEK IN HINTERGLEMM
Tussen 15 en 22 augustus was ik met Baus-Reizen uit B-Limburg met een paar van de wandelclub De Veldlopers met de bus naar Oostenrijk, een week in hotel Gungau te Hinterglemm. De gids (Francis) had de wandelroutes uitgezet, die waren zo ongeveer tussen de 10 en 16km lang, we gingen die week ook met de kabelbaan de bergen in, in het mooie weer op 2131m hoogte (Hohe Penab), bij de Maiskogelalm een klein Alpenfloratuintje met de klokjesgentianen, cyclamen en de gekweekte edelweiss, ook vlinders die daar voorkwamen, de kleine ijsvogel, Landkaartje, parelmoervlinder, grote distelvlinder en de kolibrievlinder, hoog in de bergen, gemzen, alpenkauwen, raven en een steenarend. Saalbach-Hinterglemm is een van de grootste wintersportgebieden in de Alpen, in 1998 was ik in Saalbach op vakantie. Met het mooie weer verre uitzichten op het bergmassief van de Karwendel en de Gross Glockner, we maakten ook daguitstapjes naar de bekende bergkloof Liechtensteinklamm, het bedevaartsdorp Maria- Alm en een wandeling rond het meer van Zell anm See. Toine Deckers
Stegel 4/2013 13
Agenda
IVN Vijlen Vaals: Natuurwandelingen en Excursies 2014
Datum Naar Tijd Gids 19-01-2014 Wandeling Brunssummerheide 10.00 uur M. & H. Bonten Carpooling Julianaplein 09.30 uur 045-5440198 23-02-2014 Wandeling Aachener Wald 10.00 uur Toine Deckers Carpooling Julianaplein 09.45 uur 06-40617516 Deelname op eigen risico! Kerstactiviteit voor jeugd en ouders bij IVN Vijlen-Vaals op zaterdag 7 december van 10 tot 12 uur.
De winter komt er aan. Het is koud buiten en wie weet sneeuwt het binnenkort! De Kerst laat nu niet lang meer op zich wachten. Kerstfeest.... dat wil zeggen samenzijn en gezelligheid! Nog éventjes en de kerstboom wordt weer opgezet. Nu al versieren we onze woonkamers met lichtjes en kaarsjes. Maar tussen nu en het échte Kerstfeest valt er nog veel voorbereidend werk te doen! Wat dachten jullie van een kerstkrans maken van groene takken om aan de voordeur te hangen ter verwelkoming van bezoek? Misschien vinden jullie het wel leuk om die krans met rode bessen te versieren, of met klimop, of met kerstglittertjes? Maar we kunnen ook een leuk tafelkerststukje maken in een potje of een bakje, met wintergroen en versierd met ….. ? Ja, je mag dat zelf invullen. Wij van het IVN Vijlen Vaals doen ons uiterste best om er samen iets moois en leuks van te maken. We verheugen ons enorm op deze ochtend en hebben ons goed voorbereid om er een leuke kerstknutselochtend van te maken. En jullie? Komen jullie? Brengen jullie dan ook een potje of een bakje of een vaasje of zo iets dergelijks mee? Of wintergroen uit de tuin of dennenappeltjes uit het bos? Of andere kleine kerstversieringen? Wij hopen dat jullie komen. Meld je wel even vóór 1 december aan bij Jo Pelzer, tel. 043 3062218 of per mail [email protected] Iedereen is welkom, dus ook als je niet lid bent van het IVN. Het adres is: IVN-lokaal in de Auw Sjoel, Lindenstraat 17 te Vaals. Marianne Bonten
14 Stegel 4/2013
IVN VERENIGING VOOR NATUUR- EN MILIEUEDUCATIE AFDELING VIJLEN/VAALS
Aanmeldingsformulier
Ondergetekende wenst lid te worden van de IVN. afdeling Vijlen/Vaals.
Contributie/abonnement: IVN-lid en een abonnement op ”De Natuurgids” € 24,00 IVN-lid met huisgenoot en een abonnement op ”De Natuurgids € 26,50 IVN-lid zonder abonnement op ”De Natuurgids” € 8,50 IVN-lid met huisgenoot zonder abonnement op ”De Natuurgids” € 11,00 IVN-lid jeugdlid (tot 18 jaar) € 3,00 (s.v.p. aankruisen welk soort lidmaatschap gewenst wordt!)
Na inlevering van het aanmeldingsformulier bij het secretariaat van het IVN. Vijlen-Vaals ontvangt u een acceptgiro voor de betaling van uw contributie voor het lidmaatschap van het IVN. Vijlen-Vaals en indien u dit hierboven hebt aangegeven het abonnement voor ”De Natuurgids” (het tijdschrift voor natuur, milieu en heem in Limburg). Leden van het IVN: Vijlen-Vaals (ook jeugdleden) ontvangen vier keer per jaar gratis onze eigen ledenkrant ”De Stegel”, waarin nieuws en wetenswaardigheden omtrent natuur, milieu en verenigingszaken zijn opgenomen. Achternaam : ...... Voornaam : ...... Geboortedatum : ...... Straatnaam/nummer : ...... Postcode/plaats: : ...... Tel. nr. : ...... e-mail adres : ...... naam en geboortedatum partner, indien ook lid wordt : ......
Ik ben vooral geinteresseerd in ......
Opzegging van het lidmaatschap c.q. opzegging van het abonnement op ”De Natuurgids” dient schriftelijk te geschieden voor 1 december van elk jaar bij het secretariaat.
Handtekening: ...... Datum: ......
Het ingevulde en ondertekende formulier sturen naar Secretariaat IVN. Vijlen/Vaals Dhr. C. Cosiolkofsky Kerkstraat 16 Banknummer IVN Vijlen-Vaals: 6291 AC Vaals Rabobank 1556 92321 tel.: 043-306 5137
Stegel 4/2013 15
In ons Café bent u van harte welkom ! Ook voor koffie met vlaai, broodjes en tosti's
Vijlenberg 147 Ingo en Alexandra Bulles 6294 AT Vijlen Bedrijfsleider Dave Wuyts 06-51205283 [email protected] www.oudvijlen.nl
Daniel & Yvonne Fiets & Wandelcafé A gen Kirk Bed & Breakfast Vijlenberg 115 6291 AS Vijlen 043-3061963 www.agenkirk.nl
openingstijden woensdag en donderdag van 11 – 18 vrijdag, zaterdag en zondag van 11 – 21 maandag en dinsdag gesloten
Stichting Museum Vaals kunst met verbeelding
Eschberg 5-7 6291 NK Vaals Tel 043-3060080 [email protected] www.museumvaals.nl
16 Stegel 4/2013
St. Barbarastraat 117 Adviezen en eventueel ook uitvoering NL 6415 RS Heerlen Tel: 045 - 5722280 van mensvriendelijke bouwmaterialen, Fax: 045 - 5708432 zoals e-mail: [email protected] schelpkalkmortels, kalk- en leemstukwerk, net vrij schakelaars, wandverwarming, HANSSEN grasdaken, natuurverven, stofzuigsystemen, BOUWBIOLOGISCH drinkwater zuivering d.m.v. omg. Osmose AANNEMERSBEDRIJF regenwater opvang installatie, voor gezond bouwen & wonen zonne energie benutting [email protected]
B&B Prange
Uw adres voor korte
vakanties of weekends
Tentstraat 45 Κ 6291 BD Vaals (+31)(0)433063630 Κ www.bbprange.com
Brasserie ’t Hilleshagerhofke
Hilleshagerweg 33B 6281 AD Mechelen Tel 043-4551950
E-mail: [email protected]
Bezoekerscentrum Drielandenpunt Café – Restaurant – Terras Panoramische uitkijktoren De beste vlaai en de beste koffie. Daarnaast vele regionale specialiteiten Ook voor uw groepsarrangementen
Tel 043-3061019 www.drielandenpunt.org e-mail: [email protected]