STUDIUM KONCEPCJI REGULACJI ESTETYKI MIASTA

Raport z bada ń

dr Marta Jaskulska

Gda ńsk, 2014

1 Spis tre ści

1. Metodologia bada ń ………………………………………………………... 3 1.1. Zało Ŝenia badawcze ……………………………………………………… 4 1.2. Metoda badawcza ………………………………………………………… 4 1.3. Charakterystyka badanej próby …………………………………………. 5 2. Percepcja przestrzeni miejskiej i reklam ...... ………………………… 9 3. Regulacje dotycz ące estetyki przestrzeni ...... 17 4. Referat Estetyzacji Miasta w Urz ędzie Miejskim e Gda ńsku ...... 22 5. Koncepcja Regulacji Estetyki Miasta ...... 25 6. Podsumowanie ……………………………………………………………. 28 7. Bibliografia i aneksy ………………………………………………………. 31 7.1 Bibliografia …………………………………………………………………. 32 7.2 Aneks nr 1. Spis tabel …………………………………………………….. 32 7.3 Aneks nr 2. Kwestionariusz ankiety .....…………………………………. 33

2

1. Metodologia bada ń

3 1.1. Zało Ŝenia badawcze Biuro Rozwoju Gda ńska (BRG) od 2012 roku pracuje nad przygotowaniem Koncepcji Regulacji Estetyki Miasta (KREM). Jednym z działa ń jest diagnoza stopnia zró Ŝnicowania percepcji przestrzeni miasta oraz potrzeb i postaw mieszka ńców dotycz ących estetyki miasta. Podstaw ą tych działa ń s ą badania społeczne. Opisywane badanie to trzecie z kolei: 1) w 2012 roku przeprowadzono badania w śród przedstawicieli gda ńskich Rad Osiedli i Rad Dzielnic, 2) w 2013 roku przeprowadzono badania w śród u Ŝytkowników wybranych przestrzeni publicznych Gda ńska.

1.2. Metoda badawcza Badanie przeprowadzone zostało za pomoc ą ankiety internetowej w dniach od 7 do 31 marca 2014 roku. Jak wcze śniej zaznaczono, dobór próby badawczej był doborem celowym – do badania zaproszono przedstawicieli Rad Osiedli i Rad Dzielnic. W badaniu wzi ęli tak Ŝe udział inni mieszka ńcy. Badanie składało si ę z 4 cz ęś ci dotycz ących: 1. zainteresowania przestrzeni ą miejsk ą, 2. postrzegania i oceny reklam na terenie Gda ńska, 3. ocena wprowadzenia regulacji w zakresie estetyki miasta, 4. oceny działa ń Referatu Estetyzacji Miasta w Urz ędzie Miejskim w Gda ńsku, 5. oceny działa ń w ramach „Koncepcji Regulacji Estetyki Miasta”.

Cz ęść pyta ń było powtórzeniem pyta ń z bada ń opinii publicznej realizowanych przez CBOS (próba ogólnopolska) lub na zlecenie Izby Gospodarczej Reklamy Zewn ętrznej (badania prowadzone w Warszawie i Krakowie). Uzyskane wyniki pozwoliły na sprawdzenie czy i porównanie w jakim stopniu opinie gda ńskiej społeczno ści s ą podobne lub ró Ŝne od przekona ń statystycznego mieszka ńca Polski, a tak Ŝe Warszawy i Krakowa.

4 1.3. Charakterystyka badanej próby W badaniu udział wzi ęło 73 respondentów, 35 z nich było przedstawicielami jednostek pomocniczych. Była to próba mniejsza ni Ŝ w 2012 roku, kiedy to w badaniu wzi ęło udział 29% spo śród 450 radnych osiedlowych i dzielnicowych. W obu badaniach wyst ąpiły takie same proporcje płci - 45,7% kobiet wobec 54,3% m ęŜ czyzn.

Tab. 1. Odsetek przedstawicieli rad osiedlowych

odsetek przedstawicieli % lp. rad osiedlowych 2012 2014 1. tak 29,0 7,8 2. nie 71,0 92,2 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Tab. 2. Płe ć respondentów

% lp. płe ć 2012 2014 1. kobiety 45,7 45,7 2. męŜ czy źni 54,3 54,3 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Średnia wieku respondentów wyniosła 36 lat. Respondenci byli młodsi i nieznacznie lepiej wykształceni ni Ŝ w 2012 roku. Ni Ŝsza średnia wieku wi ąŜ e si ę tak Ŝe z wy Ŝszym udziałem w śród badanych uczniów i studentów.

Tab. 3. Wiek respondentów

% lp. wiek 2012 2014 1. 18 - 24 14,3 21,9 2. 25 - 39 47,6 49,9 40-59 (kobiety) / 40 - 64 3. 29,4 18,8 (m ęŜ czy źni) 60 + (kobiety)/ 65+ 4. 8,7 9,4 (m ęŜ czy źni) Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

5 Tab. 4. Wykształcenie respondentów

% lp. wykształcenie 2012 2014 1. niepełne podstawowe 0,5 0,0 2. podstawowe 0,6 0,0 3. gimnazjalne 2,8 0,0 4. zawodowe 3,1 0,0 5. średnie 21,7 25,3 6. pomaturalne/policealne 14,0 5,6 7. wy Ŝsze 57,3 69,1 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Tab. 5. Status zawodowy respondentów

% lp. status zawodowy 2012 2014 1. ucze ń/student 9,3 21,7 2. osoba pracuj ąca 68,2 65,3 3. osoba zajmuj ąca si ę domem 2,3 0,0 4. osoba bezrobotna 1,6 5,8 5. emeryt/rencista 18,6 7,2 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Najwi ększy odsetek respondentów mieszkał w zabudowie wielorodzinnej.

Tab. 6. Typ zabudowy, w jakim mieszkaj ą respondenci

% lp. typ zabudowy 2012 2014 1. budynek jednorodzinny 26,2 18,8 2. mały dom mieszkalny 3,8 8,5 3. budynek wielorodzinny 70,0 72,7 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

W badaniu wzi ęły udział osoby mieszkaj ące na terenie 21 spo śród 32 jednostek pomocniczych Gda ńska, przeci ętnie 1-2 osoby z ka Ŝdej jednostki. Wyj ątek stanowi Jasie ń, którego mieszka ńcy to jedna trzecia respondentów (31,9%).

6 Tab. 7. Miejsce zamieszkania respondentów wg jednostek pomocniczych

% lp. jednostka pomocnicza 2012 2014 1. Aniołki 0,0 0,0 2. Br ętowo 2,3 0,0 3. Brze źno 6,9 1,4 4. Chełm 0,8 1,4 5. Jasie ń 5,4 31,9 6. 2,3 2,7 7. Krakowiec – Górki Zachodnie 0,8 0,0 8. Letnica 0,0 1,4 9. 0,0 0,0 10. Młyniska 0,0 1,4 11. Nowy Port 2,3 2,7 12. 3,8 7,0 13. 1,5 2,7 Orunia – Św. Wojciech – 14. 8,5 2,7 Lipce 15. 2,3 4,2 16. Piecki – Migowo 3,1 4,2 17. Przeróbka 4,6 1,4 18. Wielkie 0,0 0,0 19. Przymorze Małe 0,0 0,0 20. Rudniki 11,8 0,0 21. Siedlce 1,5 0,0 22. Stogi 3,8 1,4 23. Strzy Ŝa 7,7 5,6 24. 0,0 0,0 25. Śródmie ście 3,8 5,6 26. Uje ścisko – Łostowice 4,6 4,2 27. VII Dwór 1,5 0,0 28. Dolny 3,1 8,4 29. Wrzeszcz Górny 10,0 5,6 30. Wyspa Sobieszewska 1,5 0,0 31. Wzgórze Mickiewicza 0,8 0,0 32. – Młyniec 3,8 2,7 33. Zaspa - Rozstaje 0,0 0,0 śabianka – Wejhera – 34. 1,5 1,4 – Tysi ąclecia Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

7 Jedna pi ąta respondentów (20,8%) brała udział tak Ŝe w badaniu w 2012 roku.

Tab. 8. Udział w badaniu realizowanym w 2012 roku

lp. badania 2012 % 1. tak 20,8 2. nie 63,9 3. nie pami ętam 15,3 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

8

2. Percepcja przestrzeni miejskiej i reklam

9 Punktem wyj ścia do rozwa Ŝań na temat percepcji przestrzeni miejskiej i znajduj ących si ę w niej reklam było pytanie o zainteresowanie wygl ądem miasta. Zarówno w 2012 roku, jak i w 2014 roku, zdecydowana wi ększo ść osób badanych twierdziła, Ŝe interesuje si ę wygl ądem swojego miasta. Poziom zainteresowania utrzymuje si ę na stałym poziomie (97% w 2012 roku, 96% w 2014 roku), co znacz ące jest wy Ŝszy ni Ŝ przeci ętnie dla Polski (85% w 2003 roku, 86% w 2005 roku, 82% w 2012 roku).

Tab. 9. Zainteresowanie wygl ądem miejscowo ści zamieszkania (budynki, drogi, ulice i place, sposób zabudowy i zagospodarowania terenu)

% lp. Polska 2003 Polska 2005 Polska 2010 Gda ńsk 2012 Gda ńsk 2014 bardzo si ę tym 1. 32 37 30 78 71 interesuj ę troch ę si ę tym 2. 53 49 52 19 25 interesuj ę trudno 3. 0 0 0 1 4 powiedzie ć raczej si ę tym 4. 10 10 10 2 0 nie interesuj ę wcale si ę tym 5. 5 4 8 0 0 nie interesuję Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń oraz Polacy o architekturze. Raport z bada ń, CBOS, 2010.

W przypadku oceny Gda ńska pod wzgl ędem architektonicznym respondenci w bie Ŝą cym roku byli bardziej krytyczni, miasto zdecydowanie podobało si ę jedynie 2,8% badanych, w roku 2012 odsetek ten wynosił 14,1%. Pomimo tej zmiany Gda ńsk podoba si ę w sumie 64% respondentom (w 2012 roku 67,2%). Dla porównania, w 2005 roku miejscowo ść zamieszkania podobała si ę 79% Polaków, w 2010 roku 83%. Gda ńszczanie okazuj ą si ę wi ęc bardziej surowi w ocenie wygl ądu swojego miasta ni Ŝ przeci ętny mieszkaniec Polski.

Tab. 10. Ocena miejscowo ści zamieszkania pod wzgl ędem architektonicznym

% lp. Polska 2005 Polska 2010 Gda ńsk 2012 Gda ńsk 2014 zdecydowanie 1. 28 25 14,1 2,8 mi si ę podoba raczej mi si ę 2. 51 57 53,1 61,2 podoba raczej mi si ę nie 3. 14 13 17,2 20,8 podoba 4. zdecydowanie 4 3 6,3 9,7

10 mi si ę nie podoba trudno 5. 3 2 9,3 5,5 powiedzie ć Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń oraz Polacy o architekturze. Raport z bada ń, CBOS, 2010.

W porównaniu z rokiem 2012, respondenci zdecydowanie wy Ŝej ocenili wygl ąd swojego najbli Ŝszego otoczenia (62,0% wobec 34,9% w 2012 roku), najni Ŝej oceniali wygl ąd swojej dzielnicy (53,5%).

Tab. 11. Ocena Gda ńska pod wzgl ędem architektonicznym

% lp. 2012 2014 najbli Ŝsze najbli Ŝsze Gda ńsk dzielnica Gda ńsk dzielnica otoczenie otoczenie zdecydowanie 1. 14,1 8,7 8,9 2,8 7,0 16,9 mi si ę podoba raczej mi si ę 2. 53,1 37,3 26,0 61,2 46,5 45,1 podoba raczej mi si ę nie 3. 17,2 30,7 25,2 20,8 31,0 19,7 podoba zdecydowanie 4. mi si ę nie 6,3 20,5 36,6 9,7 11,3 16,9 podoba trudno 5. 9,3 2,4 3,3 5,5 4,2 1,4 powiedzie ć Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Na tym samym poziomie utrzymuje si ę odsetek osób, które poruszaj ąc si ę po mie ście zwracaj ą uwag ę na reklamy. Wzrasta cz ęstotliwo ść świadomego kontaktu z reklamami - w 2012 roku cz ęsto lub zawsze na reklamy zwracała uwag ę połowa badanych (52,8%), w 2014 roku ponad dwie trzecie (69,1%). Dla porównania, w 2008 roku cz ęsto lub zawsze na reklamy zwracało uwag ę 29% mieszka ńców Warszawy i 40% Krakowa.

Tab. 12. Zwracanie uwagi na reklamy zlokalizowane na terenie miasta

% lp. zwracanie uwagi na reklamy Warszawa Kraków Gda ńsk Gda ńsk 2008 2008 2012 2014 1. zawsze zwraca uwag ę 3 10 14,2 19,7 2. cz ęsto zwracam uwag ę 26 30 38,6 49,4 3. czasami zwracam uwag ę 45 39 36,2 19,7 4. w ogóle nie zwracam uwagi 19 14 9,4 11,2 5. trudno powiedzie ć 7 6 1,6 0,0

11 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń oraz Badania przeprowadzone przez Millward Brown SMG / KRC w 2008 roku na zlecenie Izby Gospodarczej Reklamy Zewn ętrznej (IGRZ).

Spada odsetek osób, którym podobaj ą si ę reklamy zlokalizowanych na terenie Gda ńska - w 2012 roku był to co pi ąty respondent (21,5%), w 2014 roku co siódmy (14,0%). W 2008 roku reklamy podobały si ę 64% osobom badanym w Warszawie i 53% w Krakowie.

Tab. 13. Ocena reklam zlokalizowanych na terenie miasta

% lp. ocena reklam Warszawa Kraków Gda ńsk Gda ńsk 2008 2008 2012 2014 zdecydowanie mi si ę 1. 4 6 3,2 8,4 podobaj ą 2. raczej mi si ę podobaj ą 60 47 18,3 5,6 3. raczej mi si ę nie podobaj ą 14 28 30,2 25,3 zdecydowanie mi si ę nie 4. 6 8 38,1 56,5 podobaj ą 5. trudno powiedzie ć 16 12 10,2 4,2 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń oraz Badania przeprowadzone przez Millward Brown SMG / KRC w 2008 roku na zlecenie IGRZ.

Spadkowi osób, którym reklamy podobaj ą si ę towarzyszy wzrost liczby osób, które uwa Ŝaj ą, Ŝe reklam na terenie miasta jest zbyt du Ŝo. W 2012 roku odsetek takich wskaza ń wynosił 83,0%, w 2014 roku 91,6%.

Tab. 14. Ocena liczby reklam zlokalizowanych na terenie miasta

% lp. ocena liczby reklam Warszawa Kraków Gda ńsk Gda ńsk 2008 2008 2012 2014 1. zdecydowanie za du Ŝo 10 17 57,4 65,2 2. raczej za du Ŝo 28 36 25,6 26,4 odpowiednio, ani za du Ŝo, 3. 57 37 12,4 4,2 ani za mało 4. raczej za mało 3 3 0,0 0,0 5. zdecydowanie za mało 0 1 0,0 1,4 6. trudno powiedzie ć 3 6 4,6 2,8 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń oraz Badania przeprowadzone przez Millward Brown SMG / KRC w 2008 roku na zlecenie IGRZ.

12 Podobnie, jak w 2012 roku, respondenci wskazuj ą na nadmiar reklam w Gda ńsku jako cało ści (91,6%), w przypadku najbli Ŝszego otoczenia odsetek ten stanowi ju Ŝ jedn ą trzeci ą wskaza ń dla całego miasta (32,7%). Jest to odbicie polityki reklamowej firm zajmuj ących si ę reklam ą zewn ętrzn ą oraz indywidualnych wła ścicieli punktów handlowo-usługowych. Reklamy lokalizowane s ą przede wszystkim tam, gdzie mog ą znale źć maksymalnie du Ŝą rzesz ę odbiorców, a wi ęc w obszarach centralnych miasta (wskazywanych przez respondentów jako Gda ńsk). Osiedla i dzielnice typowo mieszkaniowe, ze wzgl ędu na zdecydowanie mniejsz ą liczb ę przechodniów i osób przyjezdnych, nie przynosz ą wysokich dochodów, wi ęc reklamy tam si ę nie pojawiaj ą lub pojawiaj ą w zdecydowanie mniejszej ilo ści i wielko ści.

Tab. 15. Ocena liczby reklam zlokalizowanych na terenie Gda ńska

% lp. 2012 2014 najbli Ŝsze najbli Ŝsze Gda ńsk dzielnica Gda ńsk dzielnica otoczenie otoczenie zdecydowanie 1. 57,4 20,3 12,9 65,2 31,0 10,1 za du Ŝo 2. raczej za du Ŝo 25,6 25,0 12,1 26,4 32,4 21,7 odpowiednio, 3. ani za du Ŝo, ani 12,4 36,7 43,5 4,2 26,8 52,3 za mało 4. raczej za mało 0,0 9,4 7,3 0,0 1,4 2,9 zdecydowanie 5. 0,0 3,9 11,3 1,4 1,4 2,9 za mało trudno 6. 4,6 4,7 12,9 2,8 7,0 10,1 powiedzie ć Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Niespełna połowa respondentów (46,5%) zanotowała w okresie ostatnich dwóch lat zmian ę liczby reklam na terenie Gda ńska, wi ększo ść z nich uwa Ŝa (60,0%), Ŝe obecnie reklam jest wi ęcej ni Ŝ w 2012 roku.

Tab. 16. Liczba reklam w Gda ńsku wzgl ędem 2012 roku

lp. status zawodowy % 1. zmieniła si ę 46,5 2. nie zmieniła si ę 22,5 3. trudno powiedzie ć 31,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

13 Tab. 17. Kierunek zmian liczby reklam zlokalizowanych na terenie Gda ńska

lp. kierunek zmian % 1. zdecydowany wzrost 60,7 2. nieznaczny wzrost 24,2 3. nieznaczny spadek 12,1 4. zdecydowany spadek 3,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Spo śród przedstawionych no śników reklamy, respondenci zgodziliby si ę na umieszczenie na swoim budynku jedynie szyldu (51,4%). Kolejna pod wzgl ędem poparcia, tablica reklamowa, uzyskała ju Ŝ tylko 10,8% poparcia.

Tab. 18. Zgoda na umieszczenie reklamy na elewacji budynku zamieszkania lub w najbli Ŝszym otoczeniu

% zgoda na umieszczenie lp. zdecydowa zdecydowa trudno reklamy raczej tak raczej nie nie tak nie nie powiedzie ć 1. wielka reklama na elewacji 1,4 2,8 8,3 84,7 2,8 tablica reklamowa na 2. 4,2 5,6 9,7 76,3 4,2 elewacji reklamy porozklejane na 3. 1,4 4,2 6,9 84,7 2,8 płotach 4. szyld 11,1 40,3 9,7 34,7 4,2 5. ekran wideo 1,4 4,2 9,9 81,7 2,8 transparenty umieszczone 6. 0,0 1,4 8,3 84,8 5,5 w oknach i na balkonach Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Wzrasta odsetek respondentów postrzegaj ących jako przeszkody reklamy lokalizowane w parkach i na pla Ŝach. W 2012 roku uwa Ŝało tak 51,0% badanych, dwa lata pó źniej ju Ŝ 72,2%.

Tab. 19. Postrzeganie no śników reklamowych jako przeszkód na pla Ŝach i w parkach

reklamy na pla Ŝach i w % lp. parkach 2012 2014 1. zdecydowanie przeszkadzaj ą 22 36,1 2. raczej przeszkadzaj ą 29 36,1 3. raczej nie przeszkadzaj ą 40 22,2 zdecydowanie nie 4. 6 2,8 przeszkadzaj ą

14 5. trudno powiedzie ć 3 2,8 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

W 2014 roku w badaniach uczestniczyło wi ęcej kierowców ni Ŝ w 2012 roku (70,8% wobec 62,0%).

Tab. 20. Korzystanie z samochodu jako kierowca

% lp. prowadzenie samochodu 2012 2014 1. tak 62,0 70,8 2. nie 38,0 29,2 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Respondenci cz ęś ciej ni Ŝ w 2012 roku okre ślali reklamy jako przeszkody utrudniaj ące prowadzenie samochodu. W odniesieniu do wszystkich przedstawionych no śników reklamy wzrósł odsetek osób, które twierdziły, Ŝe zdecydowanie lub raczej przeszkadzaj ą one w kierowaniu samochodem. Najwy Ŝszy wzrost dotyczył małych, pod świetlanych tablic umieszczanych na słupach (z 23,1% w 2012 roku do 59,2% w 2014 roku). Najcz ęś ciej wskazywanym dystraktorem pozostaj ą ekrany wideo (78,2% w 2012 roku, 87,8% w 2014 roku).

Tab. 21. No śniki reklamowe jako przeszkoda w prowadzeniu samochodu

% lp. 2012 2014 trudno trudno tak 1 nie 2 tak nie powiedzie ć powiedzie ć wielkie reklamy 1. na budynkach i 46,3 2,4 51,3 56,0 2,5 41,5 rusztowaniach tablice 2. reklamowe (tzw. 48,8 3,7 47,5 66,0 2,5 31,5 bilbordy) pod świetlone tablice na 3. 27,1 2,5 70,4 38,8 2,0 59,2 wiatach przystankowych reklamy na 4. autobusach, 15,0 2,5 82,5 28,0 2,5 69,5 tramwajach małe 5. 23,1 2,6 74,3 59,2 2,0 38,8 pod świetlone

1 Suma odpowiedzi zdecydowanie przeszkadzaj ą i raczej przeszkadzaj ą. 2 Suma odpowiedzi zdecydowanie nie przeszkadzaj ą i raczej nie przeszkadzaj ą.

15 tablice, np. na słupach reklamy 6. porozklejane na 36,8 3,8 59,4 66,0 5,0 29,0 płotach ekrany wideo na 7. 78,2 1,3 20,5 87,8 2,0 10,2 ulicy reklama z 8. wideoprojektoró 68,0 8,6 23,4 72,0 7,5 20,5 w na ścianach Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

16

3. Regulacje dotycz ące estetyki przestrzeni

17

W opiniach respondentów zanotowa ć mo Ŝna wzrost poparcia dla propozycji regulacji z zakresu estetyki miejskiej. W przypadku pytania dotycz ącego zagospodarowania działki na jednolicie zabudowanym osiedlu spadł odsetek osób, które uwa Ŝały, Ŝe powinny funkcjonowa ć przepisy reguluj ące t ą kwesti ę. Wzrósł jednak odsetek osób powierzaj ących rozstrzygni ęcie wójtowi/burmistrzowi/prezydentowi gminy. Tak więc sposób decyzja o sposobie zagospodarowania działki pozostała po stornie władz, nie w gestii indywidualnego inwestora.

Tab. 22. Opinie o regulacjach dotycz ących charakteru zabudowy 3

regulacje dotycz ące % lp. charakteru zabudowy Polska 2005 Polska 2010 Gda ńsk 2012 Gda ńsk 2014 powinny funkcjonowa ć stosowne przepisy 1. nakazuj ące dostosowanie 30 34 64,0 55,9 zabudowy do istniej ącego stylu powinno odby ć si ę w śród wszystkich mieszka ńców osiedla referendum 2. (głosowanie) i zgodnie z wol ą 14 12 16,8 15,3 wi ększo ści s ąsiad mógłby kontynuowa ć budow ę b ądź te Ŝ musiałby zmieni ć projekt wójt gminy (burmistrz, prezydent miasta) opieraj ąc si ę na opinii kompetentnego 3. specjalisty powinien 9 10 5,6 12,5 zadecydowa ć o kontynuowaniu budowy b ądź te Ŝ o zmianie projektu skoro człowiek ten jest wła ścicielem gruntu, na którym chce zbudowa ć ten 4. 40 35 8,8 9,7 dom, nikt nie powinien w to ingerowa ć, to wył ącznie jego sprawa mam inne zdanie na ten 5. 7 1 4,8 5,2 temat 6. trudno powiedzie ć 0 8 0,0 1,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń oraz Polacy o architekturze. Raport z bada ń, CBOS, 2010.

3 Pytanie brzmiało: Załó Ŝmy, Ŝe mieszka Pan(i) na osiedlu domów jednorodzinnych, które zostało zbudowane w jednolitym stylu. Wszystkie budynki mieszkalne s ą do siebie podobne, a budynki uŜyteczno ści publicznej, takie jak urz ędy czy sklepy, wkomponowane s ą w istniej ący w miejscowo ści styl zabudowy. Tymczasem wła ściciel s ąsiaduj ącej z Panem(i ą) działki postanawia wybudowa ć dom, który b ędzie całkowicie ró Ŝny od pozostałych budynków w okolicy. Które z przedstawionych rozwi ąza ń wydaje si ę Panu(i) najbardziej odpowiednie w zaistniałej sytuacji? 18

Respondentów poproszono o wybranie z przedstawionej listy no śników reklamowych tych, które powinny zosta ć zakazane w przestrzeni miasta. Najcz ęś ciej osoby badane wskazywały na: siatki reklamowe na budynkach (65,3%), foliowe banery (59,7%) i billboardy (50,0%).

Tab. 23. No śniki reklamy, które powinny zosta ć zakazane w przestrzeni miejskiej 4

lp. no śnik reklamowy % citylight (taki jak gabloty na 1. 19,4 przystankach komunikacji miejskiej) reklama namalowana na ściennie 2. 37,5 budynku 3. billboard 50,0 4. foliowy baner 59,7 5. siatka reklamowa na budynku 65,3 6. reklama na wiacie przystankowej 16,7 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Wzrasta poparcie dla regulacji estetyki przestrzeni tak Ŝe na działkach prywatnych. Najwi ększy wzrost w porównaniu z 2012 roku dotyczył regulacji dotycz ących typu, kształtu i koloru ogrodzenia (z 31,8% do 47,9%). Wzrosła tak Ŝe liczba zwolenników regulacji dotycz ących no śników reklamowych (z 54,7%) do 61,1%). Jedynie 7,0% respondentów twierdzi, Ŝe regulacje dotycz ące reklam nie s ą potrzebne (19,2% w 2012 roku). Zdaniem respondentów regulacje dotycz ące reklam powinny dotyczy ć przede wszystkim sposobu ich lokalizacji (93,0%), a tak Ŝe ograniczeniu ich liczby na terenie całego miasta (90,3%) oraz ograniczeniu liczby wielkich reklam na ścianach budynków, które nie s ą w budowie lub remoncie, a zasłaniaj ące okna (90,3%).

Tab. 24. Opinie dotycz ące regulacji zagospodarowania przestrzeni przez władze miejskie

% lp. 2012 2014 trudno trudno tak 5 nie 6 tak nie powiedzie ć powiedzie ć

4 Odsetki odpowiedzi nie sumuj ą si ę do 100%, poniewa Ŝ respondenci mogli wybra ć do 3 odpowiedzi. 5 Suma odpowiedzi zdecydowanie si ę zgadzam i zgadzam si ę. 6 Suma odpowiedzi zdecydowanie si ę nie zgadzam i nie zgadzam si ę. 19

władze miasta maj ą prawo decydowa ć o 1. kolorze dachu i 41,3 5,3 53,4 49,3 1,4 49,3 elewacji prywatnych domów władze miasta maj ą prawo decydowa ć o 2. typie, kształcie i 31,8 7,0 61,2 47,9 1,4 50,7 kolorze ogrodzenia prywatnej działki władze miasta maj ą prawo decydowa ć o 3. obecno ści 54,7 4,7 40,6 61,1 1,4 37,5 reklamy na prywatnej działce Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Tab. 25. Poparcie (suma odpowiedzi zdecydowanie si ę zgadzam i zgadzam sie) dla regulacji dotycz ących lokalizacji reklam w przestrzeni miejskiej

% lp. propozycje regulacji reklam Warszawa Kraków Gda ńsk Gda ńsk 2008 2008 2012 2014 ograniczenia powinny dotyczy ć 1. tre ści umieszczanych na 83 66 63,4 62,5 reklamach ograniczeniu powinna ulec 2. liczba nieprofesjonalnych reklam 76 71 85,5 88,9 (szyldy, reklamy na płotach, itp.) ograniczeniu powinna ulec liczba profesjonalnych reklam w 3. naszym mie ście (bilbordy, 41 39 66,6 76,4 reklamy na przystankach komunikacji miejskiej) ograniczeniu powinna ulec 4. 53 48 74,2 90,3 liczba reklam w całym mie ście ograniczenia powinny obj ąć sposób rozmieszczenia reklam (liczba reklam w jednym 5. miejscu, ich zró Ŝnicowanie, 71 76 88,6 93,0 odst ępy mi ędzy nimi, wysoko ść zawieszenia, odległo ść od ulicy itp.) ograniczenia powinny obj ąć wył ącznie reklamy, które nie 6. 78 68 28,9 18,1 posiadaj ą zgody miasta i nie przynosz ą miastu dochodów ograniczenia powinny obj ąć tylko niektóre miejsca, obszary 7. 72 73 45,5 31,9 naszego miasta, np. zabudow ę zabytkow ą ograniczeniu powinna ulec liczba wielkich reklam na 8. ścianach budynków, które nie s ą 66 66 82,0 90,3 w budowie lub remoncie, a zasłaniaj ące okna

20

regulacje dotycz ące reklam w przestrzeni miasta, zarówno 9. profesjonalnych, jak i nd nd 19,2 6,9 profesjonalnych, nie s ą potrzebne Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń oraz Badania przeprowadzone przez Millward Brown SMG / KRC w 2008 roku na zlecenie IGRZ.

21

4. Referat Estetyzacji Miasta

22

W ramach badania poproszono respondentów tak Ŝe o ocen ę działa ń Miasta w zakresie poprawy estetyki miasta. W 2011 roku powołano do Ŝycia Referat Estetyzacji Miasta (REM), który działa w ramach Wydziału Urbanistyki, Architektury i Ochrony Zabytków w Urz ędzie Miejskim w Gda ńsku. W 2014 roku o jego istnieniu wiedziało 61,1% respondentów, połowa z nich (50,0%) wiedziała czym referat si ę zajmuje.

Tab. 26. Wiedza o istnieniu REM w strukturach Urz ędu Miejskiego w Gda ńsku

lp. istnienie REM % 1. tak 61,1 2. nie 37,5 3. nie pami ętam 1,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Tab. 27. Znajomo ść działa ń REM lp. działania REM % 1. tak 50,0 2. nie 45,5 3. nie pami ętam 4,5 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Wśród znanych respondentom działa ń REM wyró Ŝni ć mo Ŝna trzy kategorie: 1) działania zwi ązane z lokalizacj ą reklam a) kontrola, wydawanie zgody na lokalizacj ę reklam (3 wskazania), b) likwidacja reklam, w tym reklam mobilnych (6 wskaza ń), 2) działania zwi ązane z estetyk ą przestrzeni a) Ograna 2.0 (4 wskazania), b) masterplany kolorystyczne (3 wskazania), c) meble miejskie (1 wskazanie), d) ujednolicenie kiosków (1 wskazanie), e) KREM (1 wskazanie). 3) działania edukacyjne a) konferencje, spotkania, ankiety (3 wskazania). Ponadto, jeden z respondentów wskazał na nisk ą skuteczno ść podj ętych działa ń, inny na wypowiedzi Rady Etyki Mediów o manipulacjach w TVN. Jedna z osób badanych wyraziła swój sprzeciw wobec działań na rzecz uporz ądkowania

23 reklam w Gda ńsku, cytuj ąc: Likwidacja reklam na budynku przy dworcu PKP i na ogrodzeniu klubu nocnego na Głównym Mie ście - zdecydowanie si ę z tymi działaniami nie zgadzam, jest to ingerowanie w prywatn ą własno ść , która powinna by ć najwi ększ ą świ ęto ści ą w naszym kraju!!!

Wi ększo ść respondentów (59,2%) nie ma sprecyzowanego zdania w kwestii oceny działa ń REM w zakresie uporz ądkowania lokalizacji reklam w mie ście, średnia ocena to 3,3 (w skali od 1 - bardzo źle do 5 - bardzo dobrze).

Tab. 28 Ocena działa ń REM w zakresie uporz ądkowania lokalizacji reklam w mie ście

lp. ocena działa ń rem - reklamy % 1. bardzo dobrze 4,5 2. dobrze 31,8 3. trudno powiedzie ć 59,2 4. źle 0,0 5. bardzo źle 4,5 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Respondenci w bardziej zdecydowany sposób oceniaj ą działania REM w zakresie poprawy estetyki przestrzeni miejskich. Połowa respondentów (54,6%) ocenia je jako dobre, średnia ocen wynosi jednak 3,5 (w skali od 1 - bardzo źle do 5 - bardzo dobrze).

Tab. 29. Ocena działa ń REM w zakresie poprawy estetyki przestrzeni miejskich

lp. ocena działa ń rem - estetyka % 1. bardzo dobrze 0,0 2. dobrze 54,6 3. trudno powiedzie ć 40,9 4. źle 0,0 5. bardzo źle 4,5 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

24

5. Koncepcja Regulacji Estetyki Miasta

25

Respondentów poproszono tak Ŝe o odniesienie si ę do propozycji wypracowanych w ramach projektu KREM. Jedna trzecia badanych (36,1%) znała sam projekt, jedna pi ąta z nich (19,2%) uczestniczyła w spotkaniach KREM (seminaria, warsztaty). Jednak jedynie niespełna co dziesi ąty (9,7%) respondent zapoznał si ę z propozycjami regulacji lokalizacji reklam w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego Projekt ten był dost ępny na stronie internetowej BRG.

Tab. 30. Znajomo ść projektu KREM

lp. znajomo ść projektu KREM % 1. tak 36,1 2. nie 58,4 3. nie pami ętam 5,5 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Tab. 31. Udział w spotkaniach KREM

lp. udział w spotkaniach KREM % 1. tak 19,2 2. nie 65,4 3. nie pami ętam 15,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Tab. 32. Zapoznanie si ę z propozycjami regulacji reklam zamieszczonymi na stronie BRG

lp. znajomo ść propozycji KREM % 1. tak 9,7 2. nie 91,3 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

Siedmiu respondentów oceniło przedstawiony projekt KREM w zakresie regulacji reklam, 6 z nich zgodziło si ę z proponowanymi zapisami.

Tab. 33. Ocena propozycji KREM w zakresie regulacji lokalizacji reklam

lp. ocena działa ń rem - estetyka n 1. zdecydowanie si ę zgadzam 1

26

2. raczej si ę zgadzam 5 3. trudno powiedzie ć 1 4. raczej si ę nie zgadzam 0 zdecydowanie si ę nie 5. 0 zgadzam Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych bada ń.

27

6. Podsumowanie

28

Przeci ętny respondent to 40-letni m ęŜ czyzna, z wy Ŝszym wykształceniem, pracuj ący zawodowo, b ędący przedstawicielem jednostki pomocniczej, mieszkający w bloku na Jasieniu, który nie brał udziału w podobnym badaniu realizowanym w 2012 roku. Interesuje si ę wygl ądem swojego miasta. Wygl ąd przestrzeni miejskiej ocenia raczej pozytywnie. Cz ęś ciej ni Ŝ w roku 2012 zwraca uwag ę na reklamy i ma do nich bardziej krytyczny stosunek. W wi ększym stopniu ni Ŝ dwa lata temu popiera propozycje wprowadzenia przez władze miejskiej regulacji dotycz ących estetyki przestrzeni miejskiej.

Wśród najwa Ŝniejszych wniosków płyn ących z badania podkre śli ć nale Ŝy: 1. Spadek o jedn ą trzeci ą liczby osób, którym podobaj ą si ę reklamy zlokalizowane na terenie Gda ńska - z 21,5% w 2012 roku do 14% w 2014 roku. 2. Wzrost liczby osób, które uwa Ŝaj ą, Ŝe reklam na terenie miasta jest zbyt du Ŝo (z 83% w 2012 roku do 91,6% w 2014 roku). 60% respondentów stwierdziło, Ŝe obecnie na terenie Gda ńska zlokalizowanych jest wi ęcej reklam ni Ŝ w roku 2012. 3. Wzrost odsetka osób postrzegaj ących reklamy jako przeszkody w parkach i na pla Ŝach z 51,0% w 2012 roku do 72,2% w 2014 roku. 4. Wzrost odsetka kierowców oceniaj ących reklamy jako przeszkody w prowadzeniu samochodu. Najcz ęś ciej przeszkadzaj ą ekrany wideo (78,2% w 2012 roku, 87,8% w 2014 roku). 5. Wzrost poparcia dla wprowadzania regulacji wprowadzanych przez władze miejskie, a dotycz ące estetyki przestrzenie miejskiej. Regulacje kolorystyki dachów i elewacji oraz ogrodze ń są akceptowane przez połow ę respondentów (odpowiednio 49,3% oraz 47,9%). Za regulacjami dotycz ącymi lokalizacji reklam, tak Ŝe na terenach prywatnych, opowiada si ę prawie dwie trzecie badanych (61,1%). 6. Najwy Ŝsze poparcie respondentów uzyskały propozycje regulacji reklam dotycz ące: sposobu lokalizacji (93,0%), a tak Ŝe ograniczeniu liczby na terenie całego miasta (90,3%) oraz ograniczeniu liczby wielkich reklam na ścianach budynków, które nie s ą w budowie lub remoncie, a zasłaniaj ące okna (90,3%).

29

7. Całkowity zakaz lokalizacji powinien dotyczy ć nast ępuj ących no śników reklamy: siatki reklamowe na budynkach (65,3%), foliowe banery (59,7%) i billboardy (50,0%). 8. Spadek liczby respondentów, którzy uwa Ŝaj ą, Ŝe regulacje w zakresie reklam nie s ą potrzebne (z 19,2% w 2012 roku do 7,0% w 2014 roku). 9. Dwie trzecie respondentów wiedziało o działalno ści Referatu Estetyzacji Miasta (61,1%), jedna trzecia (36,1%) wiedziała o realizowanym przez Biuro Rozwoju Gda ńska projekcie KREM.

Wyniki bada ń, a tak Ŝe obserwacja debat i działa ń dotycz ących przestrzeni miejskiej, świadcz ą o wzrastaj ącej świadomo ści społecznej dotycz ącej znaczenia estetyki przestrzeni miejskich. Widoczny jest tak Ŝe rosn ący sprzeciw społeczny wobec nadmiaru no śników reklamowych i zwi ązany z tym wzrost poparcia dla wprowadzania regulacji reklam, tak Ŝe na terenach prywatnych.

30

7. Bibliografia i aneksy

31

7.1 Bibliografia 1. Badania przeprowadzone przez Millward Brown SMG / KRC w 2008 roku na zlecenie Izby Gospodarczej Reklamy Zewn ętrznej. 2. Jaskulska M., KREM. Raport z bada ń przeprowadzonych w śród przedstawicieli Rad Dzielnic i Rad Osiedli w Gda ńsku, Biuro Rozwoju Gda ńska, 2012. 3. Polacy o architekturze. Raport z bada ń, CBOS, 2010.

7.2 Aneks nr 1. Spis tabel

Tab. 1 Odsetek przedstawicieli rad osiedlowych ...... 5

Tab. 2 Płe ć respondentów ...... 5

Tab. 3 Wiek respondentów ...... 5

Tab. 4 Wykształcenie respondentów ...... 6

Tab. 5 Status zawodowy respondentów ...... 6

Tab. 6 Typ zabudowy, w jakim mieszkaj ą respondenci ...... 6

Tab. 7 Miejsce zamieszkania respondentów wg jednostek pomocniczych. 7

Tab. 8 Udział w badaniu realizowanym w 2012 roku ...... 8 Zainteresowanie wygl ądem miejscowo ści zamieszkania (budynki, Tab. 9 10 drogi, ulice i place, sposób zabudowy i zagospodarowania terenu). Ocena miejscowo ści zamieszkania pod wzgl ędem Tab. 10 10 architektonicznym ...... Tab. 11 Ocena Gda ńska pod wzgl ędem architektonicznym ...... 11

Tab. 12 Zwracanie uwagi na reklamy zlokalizowane na terenie miasta ...... 11

Tab. 13 Ocena reklam zlokalizowanych na terenie miasta ...... 12

Tab. 14 Ocena liczby reklam zlokalizowanych na terenie miasta ...... 12

Tab. 15 Ocena liczby reklam zlokalizowanych na terenie Gda ńska ...... 13

Tab. 16 Liczba reklam w Gda ńsku wzgl ędem 2012 roku ...... 13

Tab. 17 Kierunek zmian liczby reklam zlokalizowanych na terenie Gda ńska . 14 Zgoda na umieszczenie reklamy na elewacji budynku zamieszkania Tab. 18 14 lub w najbli Ŝszym otoczeniu ...... Postrzeganie no śników reklamowych jako przeszkód na pla Ŝach Tab. 19 14 i w parkach ...... Tab. 20 Korzystanie z samochodu jako kierowca ...... 15

32

Tab. 21 No śniki reklamowe jako przeszkoda w prowadzeniu samochodu ..... 15

Tab. 22 Opinie o regulacjach dotycz ących charakteru zabudowy ...... 18 No śniki reklamy, które powinny zosta ć zakazane w przestrzeni Tab. 23 19 miejskiej ...... Opinie dotycz ące regulacji zagospodarowania przestrzeni przez Tab. 24 19 władze miejskie ...... Poparcie (suma odpowiedzi zdecydowanie si ę zgadzam i zgadzam Tab. 25 sie) dla regulacji dotycz ących lokalizacji reklam w przestrzeni 20 miejskiej ...... Wiedza o istnieniu REM w strukturach Urz ędu Miejskiego Tab. 26 23 w Gda ńsku ...... Tab. 27 Znajomo ść działa ń REM ...... 23 Ocena działa ń REM w zakresie uporz ądkowania lokalizacji reklam Tab. 28 24 w mie ście ...... Ocena działa ń REM w zakresie poprawy estetyki przestrzeni Tab. 29 24 miejskich ...... Tab. 30 Znajomo ść projektu KREM ...... 26

Tab. 31 Udział w spotkaniach KREM ...... 26 Zapoznanie si ę z propozycjami regulacji reklam zamieszczonymi Tab. 32 26 na stronie BRG ...... Tab. 33 Ocena propozycji KREM w zakresie regulacji lokalizacji reklam ...... 26

7.3 Aneks nr 2. Kwestionariusz ankiety Szanowni Pa ństwo,

Zapraszamy do udziału w badaniu dotycz ącym estetyki miasta, przede wszystkim lokalizacji reklam na terenie miasta. Jest to kontynuacja badania, które prowadzili śmy w marcu 2012 roku. Chcemy Pa ństwa zapyta ć czy w przeci ągu ostatnich dwóch lat zmienił si ę sposób, w jaki postrzegaj ą Pa ństwo Gda ńsk i jego przestrzenie publiczne. Badania s ą cz ęś ci ą prac nad „Koncepcj ą regulacji estetyki miasta” (KREM), przygotowywan ą przez Biuro Rozwoju Gda ńska we współpracy z Referatem Estetyzacji Miasta Urz ędu Miejskiego w Gda ńsku, Zarz ądem Dróg i Zieleni w Gda ńsku oraz przedstawicielem Komisji Rozwoju Przestrzennego i Ochrony Środowiska Rady Miasta Gda ńska. Pa ństwa udział w badaniu jest szczególnie wa Ŝny, gdy Ŝ jako mieszka ńcy osiedla czy dzielnicy znaj ą j ą Pa ństwo najlepiej. Z kolei jako członkowie rad Osiedli i Dzielnic s ą Pa ństwo reprezentantami mieszka ńców i najlepiej orientuj ą si ę w potrzebach współmieszka ńców. Cz ęść pyta ń jest powtórzeniem pyta ń z bada ń opinii publicznej realizowanych przez CBOS lub na zlecenie Izby Gospodarczej Reklamy Zewn ętrznej. Prosimy o zaznaczenie wybranej odpowiedzi lub wpisanie odpowiedzi w zaznaczone miejsce. Z góry dzi ękujemy za udział w badaniu!

33

1. Czy interesuje si ę Pan(i) tym, czy zwraca Pan(i) uwag ę na to, jak wygl ądaj ą budynki, drogi, ulice, place i jak zabudowane s ą i urz ądzone ró Ŝne miejsca w Gda ńsku? 1. bardzo si ę tym interesuj ę 2. troch ę si ę tym interesuj ę 3. raczej się tym nie interesuj ę 4. wcale si ę tym nie interesuj ę 5. trudno powiedzie ć

2. Czy, ogólnie rzecz bior ąc, pod wzgl ędem architektonicznym, tj. wygl ądu, rozmieszczenia w przestrzeni i wygody u Ŝytkowania zabudowy, podoba si ę Panu(i) czy te Ŝ si ę Pan(i) nie podoba: raczej raczej nie zdecydowanie zdecydowanie trudno podoba mi podoba mi nie podoba mi podoba mi si ę powiedzie ć si ę si ę si ę 1. Gda ńsk 1 2 3 4 5 dzielnica / osiedla, na 2. którym Pan(i) obecnie 1 2 3 4 5 mieszka najbli Ŝsze otoczenie budynku, w którym Pan(i) mieszka (klatek schodowych, podwórzy, placów osiedlowych w tym 3. 1 2 3 4 5 wyposa Ŝenie w elementy małej architektury: ławki, place zabaw, innych budynków mieszkalnych, itp.)

3. Czy poruszaj ąc si ę po mie ście zwraca Pan(i) uwag ę na reklamy? 1. zawsze zwracam uwag ę 2. cz ęsto zwracam uwag ę 3. czasem zwracam uwag ę, czasem nie zawracam uwagi 4. w ogóle nie zawracam uwagi 5. trudno powiedzie ć

4. Jaka jest Pana(i) opinia dotycz ąca obecno ści reklam na terenie Gda ńska? 1. zdecydowanie mi si ę podobaj ą 2. raczej mi si ę podobaj ą 3. raczej mi si ę nie podobaj ą 4. zdecydowanie mi si ę nie podobaj ą 5. trudno powiedzie ć

5. Prosz ę pomy śle ć o reklamach znajduj ących si ę na terenie naszego miasta. Czy Pana(i) zdaniem jest ich za du Ŝo, za mało, czy odpowiednia ilo ść na terenie: odpowiedni nie wiem, zdecydowa raczej za o, ani za raczej za zdecydowa trudno nie za du Ŝo du Ŝo du Ŝo, ani mało nie za mało powiedzie ć za mało 1. Gda ńska 1 2 3 4 5 6

34

dzielnicy / osiedla, 2. na którym Pan(i) 1 2 3 4 5 6 obecnie mieszka najbli Ŝszego otoczenia 3. 1 2 3 4 5 6 budynku, w którym Pan(i) mieszka

6. Czy Pan(i) zdaniem w przeci ągu ostatnich dwóch lat liczba reklam zlokalizowanych na terenie Gda ńska zmieniła si ę? 1. tak 2. nie – prosz ę przej ść do pytania 8 3. trudno powiedzie ć – prosz ę przej ść do pytania 8

7. W jaki sposób zmieniła si ę liczba reklam? 1. zdecydowanie zwi ększyła si ę 2. nieznacznie zwi ększyła si ę 3. nieznacznie spadła 4. zdecydowanie spadła

8. Czy zgodził(a)by si ę Pan(i) na umieszczenie na budynku, w którym Pan(i) mieszka i w jego najbli Ŝszym otoczeniu, reklamy: zdecydowa zdecydowa trudno raczej tak raczej nie nie tak nie nie powiedzie ć 1. wielka reklama na elewacji 1 2 3 4 5 tablica reklamowa na 2. 1 2 3 4 5 elewacji reklamy porozklejane na 3. 1 2 3 4 5 płotach 4. szyld 1 2 3 4 5 5. ekran wideo 1 2 3 4 5 transparenty umieszczone 6. 1 2 3 4 5 w oknach i na balkonach

9. Czy pojawiaj ące si ę latem na pla Ŝach lub w parkach ró Ŝnego typu no śniki reklamowe przeszkadzaj ą Panu(i) czy te Ŝ nie? 1. zdecydowanie przeszkadzaj ą 2. raczej przeszkadzaj ą 3. raczej nie przeszkadzaj ą 4. zdecydowanie nie przeszkadzaj ą 5. trudno powiedzie ć

10. Czy je ździ Pan(i) samochodem jako kierowca? 1. tak 2. nie – prosz ę przej ść do pytania 12

35

11. Podró Ŝuj ąc samochodem napotka ć mo Ŝna przy ulicach ró Ŝnego typu reklamy. Czy, gdy kieruje Pan(i) samochodem, wymienione poniŜej rodzaje reklam przeszkadzaj ą Panu(i) w prowadzeniu samochodu czy te Ŝ nie przeszkadzaj ą? zdecydowa zdecydowa raczej raczej nie nie nie nie trudno przeszkadz przeszkadz przeszkadz przeszkadz powiedzie ć a a a a wielkie reklamy na 1. budynkach i 1 2 3 4 5 rusztowaniach tablice reklamowe (tzw. 2. 1 2 3 4 5 bilbordy) pod świetlone tablice na 3. 1 2 3 4 5 wiatach przystankowych reklamy na autobusach, 4. 1 2 3 4 5 tramwajach małe pod świetlone tablice, 5. 1 2 3 4 5 np. na słupach reklamy porozklejane na 6. 1 2 3 4 5 płotach 7. ekrany wideo na ulicy 1 2 3 4 5 reklama z 8. wideoprojektorów na 1 2 3 4 5 ścianach

12. Załó Ŝmy, Ŝe mieszka Pan(i) na osiedlu domów jednorodzinnych, które zostało zbudowane w jednolitym stylu. Wszystkie budynki mieszkalne s ą do siebie podobne, a budynki u Ŝyteczno ści publicznej, takie jak urz ędy czy sklepy, wkomponowane są w istniej ący w miejscowo ści styl zabudowy. Tymczasem wła ściciel s ąsiaduj ącej z Panem(i ą) działki postanawia wybudowa ć dom, który b ędzie całkowicie ró Ŝny od pozostałych budynków w okolicy. Które z przedstawionych rozwi ąza ń wydaje si ę Panu(i) najbardziej odpowiednie w zaistniałej sytuacji? 1. powinny funkcjonowa ć stosowne przepisy nakazuj ące dostosowanie zabudowy do istniej ącego stylu 2. powinno odby ć si ę w śród wszystkich mieszka ńców osiedla referendum (głosowanie) i zgodnie z wol ą wi ększo ści s ąsiad mógłby kontynuowa ć budow ę bądź te Ŝ musiałby zmieni ć projekt 3. wójt gminy (burmistrz, prezydent miasta) opierając si ę na opinii kompetentnego specjalisty powinien zadecydowa ć o kontynuowaniu budowy bądź te Ŝ o zmianie projektu 4. skoro człowiek ten jest wła ścicielem gruntu, na którym chce zbudowa ć ten dom, nikt nie powinien w to ingerowa ć, to wył ącznie jego sprawa 5. mam inne zdanie na ten temat 6. trudno powiedzie ć

13. Prosz ę sobie wyobrazi ć, Ŝe ma Pan(i) wpływ na decyzj ę o wyborze formy reklamy zewn ętrznej i miejscu jej lokalizacji. Które z poni Ŝszych form zdecydowanie by Pan(i) odrzucił(a) i nie pozwolił(a) na ich umieszczanie na ulicach Pan(i) miasta? Prosz ę wskaza ć 3 odpowiedzi 1. citylight (taki jak gabloty na przystankach komunikacji miejskiej) 2. reklama namalowana na ściennie budynku 3. billboard 4. foliowy baner

36

5. siatka reklamowa na budynku 6. reklama na wiacie przystankowej

14. Poni Ŝej przedstawiona została lista mo Ŝliwych do wprowadzenia regulacji dotycz ących zabudowy i zagospodarowania prywatnych domów i działek. W jakim stopniu zgadza si ę Pan(i) lub nie zgadza z nast ępuj ącymi stwierdzeniami? raczej si ę zdecydowanie zdecydowanie raczej si ę trudno nie si ę nie si ę zgadzam zgadzam powiedzie ć zgadzam zgadzam władze miasta maj ą prawo decydowa ć o 1. kolorze dachu i 1 2 3 4 5 elewacji prywatnych domów władze miasta maj ą prawo decydowa ć o 2. typie, kształcie i 1 2 3 4 5 kolorze ogrodzenia prywatnej działki władze miasta maj ą prawo decydowa ć o 3. 1 2 3 4 5 obecno ści reklamy na prywatnej działce

15. Prosz ę wyobrazi ć sobie, Ŝe władze miasta planuj ą wprowadzenie ogranicze ń dotycz ących obecno ści reklamy na terenie Gda ńska. Poni Ŝej wymienione s ą ró Ŝne kierunki mo Ŝliwych ogranicze ń. Prosz ę powiedzie ć czy Pan(i) Pan(i) si ę z nimi zgadza czy te Ŝ nie. raczej si ę zdecydowanie zdecydowanie raczej si ę trudno nie si ę nie si ę zgadzam zgadzam powiedzie ć zgadzam zgadzam ograniczenia powinny dotyczy ć tre ści 1. 1 2 3 4 5 umieszczanych na reklamach ograniczeniu powinna ulec liczba nieprofesjonalnych 2. 1 2 3 4 5 reklam (szyldy, reklamy na płotach, itp.) ograniczeniu powinna ulec liczba profesjonalnych reklam 3. w naszym mie ście 1 2 3 4 5 (bilbordy, reklamy na przystankach komunikacji miejskiej) ograniczeniu powinna 4. ulec liczba reklam w 1 2 3 4 5 całym mie ście ograniczenia powinny obj ąć sposób rozmieszczenia reklam 5. (liczba reklam w 1 2 3 4 5 jednym miejscu, ich zró Ŝnicowanie, odst ępy mi ędzy nimi, 37

wysoko ść zawieszenia, odległo ść od ulicy itp.) ograniczenia powinny obj ąć wył ącznie reklamy, które nie 6. 1 2 3 4 5 posiadaj ą zgody miasta i nie przynosz ą miastu dochodów ograniczenia powinny obj ąć tylko niektóre 7. miejsca, obszary 1 2 3 4 5 naszego miasta, np. zabudow ę zabytkow ą ograniczeniu powinna ulec liczba wielkich reklam na ścianach 8. budynków, które nie s ą 1 2 3 4 5 w budowie lub remoncie, a zasłaniaj ące okna Regulacje dotycz ące reklam w przestrzeni miasta, zarówno 9. 1 2 3 4 5 profesjonalnych, jak i profesjonalnych, nie s ą potrzebne

16. Czy brała Pan(i) udział w podobnym badaniu realizowanym w 2012 roku? 1. tak 2. nie 3. nie pami ętam

17. Czy słyszał(a) Pan(i) o funkcjonuj ącym w Urz ędzie Miejskim Referacie Estetyzacji Miasta (REM)? 1. tak 2. nie – prosz ę przej ść do pytania 22 3. nie pami ętam – prosz ę przej ść do pytania 22

18. Czy zna Pan(i) działania podejmowane przez REM? 1. tak 2. nie – prosz ę przej ść do pytania 22 3. nie pami ętam – prosz ę przej ść do pytania 22

19. Prosz ę wskaza ć znane Pan(i) działania REM ......

20. Jak ocenia Pan(i) działania REM na rzecz uporz ądkowania lokalizacji reklam w mie ście? 1. bardzo dobrze 2. dobrze 3. trudno powiedzie ć 4. źle 5. bardzo źle

38

21. Jak ocenia Pan(i) działania REM na rzecz poprawy estetyki przestrzeni miejskich? 1. bardzo dobrze 2. dobrze 3. trudno powiedzie ć 4. źle 5. bardzo źle

22. Czy spotkał(a) si ę Pan(i) z hasłem Koncepcji Regulacji Estetyki Miasta (KREM) 1. tak 2. nie – prosz ę przej ść do pytania 24 3. nie pami ętam – prosz ę przej ść do pytania 24

23. Czy uczestniczył(a) Pan(i) w którym ś z wydarze ń organizowanych w ramach projektu KREM? 1. tak 2. nie 3. nie pami ętam

24. Na stronie internetowej Biura Rozwoju Gda ńska w zakładce KREM znajduje si ę propozycja regulacji dotycz ących no śników reklamowych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Czy zapoznał(a) się Pan(i) z przedstawionymi propozycjami? 1. tak 2. nie – prosz ę przej ść do pytania 26

25. Jak ocenia Pan(i) propozycje dotycz ące regulacji lokalizacji no śników reklamowych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego? 1. zdecydowanie si ę zgadzam 2. raczej si ę zgadzam 3. trudno powiedzie ć 4. raczej si ę nie zgadzam 5. zdecydowanie si ę nie zgadzam

26. Płe ć 1. kobieta 2. męŜ czyzna

27. Wiek (prosz ę wpisa ć w latach) ......

28. Wykształcenie 1. niepełne podstawowe 2. podstawowe 3. gimnazjalne 4. zawodowe 5. średnie 6. policealne/pomaturalne 7. wy Ŝsze

39

29. Status zawodowy 1. ucze ń/student 2. osoba pracuj ąca 3. osoba zajmuj ąca si ę domem 4. osoba bezrobotna 5. emeryt/rencista

30. Prosz ę okre śli ć typ budynku, w którym Pan(i) mieszka: 1. budynek jednorodzinny (1-2 mieszkania) 2. mały dom mieszkalny (3-4 mieszkania) 3. budynek wielorodzinny (5 i wi ęcej mieszka ń)

31. Czy jest Pani przedstawicielk ą / Pan przedstawicielem Rady Osiedla / Rady Dzielnicy? 1. tak 2. nie

32. Miejsce zamieszkania (wg jednostek pomocniczych): 1. Aniołki 19. 2. Br ętowo 20. Rudniki 3. Brze źno 21. Siedlce 4. Chełm 22. Stogi 5. Jasie ń 23. Strzy Ŝa 6. Kokoszki 24. Suchanino 7. Krakowiec-Górki Zachodnie 25. Środmie ście 8. Letnica 26. Uje ścisko-Łostowice 9. Matarnia 27. VII Dwór 10. Młyniska 28. 11. Nowy Port 29. Wrzeszcz Górny 12. Oliwa 30. Wyspa Sobieszewska 13. Olszynka 31. Wzgórze Mickiewicza 14. Orunia-Św. Wojciech-Lipce 32. Zaspa-Młyniec 15. Osowa 33. Zaspa-Rozstaje 16. Piecki-Migowo 34. śabianka-Wejhera-Jelitkowo- 17. Przeróbka Tysi ąclecia 18. Przymorze Małe

40