Tr. J. of Zoology 23 (1999) Ek Say› 1, 99-132 @ TÜB‹TAK
Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas›*
Zühal (G.o¤lu) OKYAR, Nihat AKTAÇ Trakya Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi,Biyoloji Bölümü, Edirne - TÜRK‹YE
Gelifl Tarihi: 10.06.1996
Özet : Bu çal›flma Türkiye Trakyas›’ndaki Geometridae faunas›n› belirlemek üzere yap›lm›flt›r. Örnekler 81 farkl› lokaliteden 1991- 1993 y›llar› aras›nda toplanm›flt›r. Elde edilen sonuçlar Geometridae familyas›n›n 5 altfamilya’ya ait 67 cins ve 115 tür (Archiearinae; 1 cins ve 1 tür, Geometrinae; 4 cins ve 4 tür, Scopulinae; 7 cins ve 41 tür, Larentiinae; 22 cins ve 31 tür, Ennominae; 33 cins ve 38 tür)’le temsil edildi¤ini göstermektedir. Bu türlerden 49’u Türkiye Trakya’s› için 17’si ise Türkiye faunas› için yeni kay›t t›r. Sonuç olarak Geometridae’ye ait türlerin toplam say›s› Türkiye’de 517’ye, Türkiye Trakya’s›nda ise 171’e ulaflm›flt›r.
Anahtar Sözcükler : Türkiye, Trakya, Lepidoptera, Geometridae, Taksonomi, Fauna
Faunistic and Taxonomic Studies on the Geometridae Species of Turkish Thrace
Abstract : The present study was undertaken to determine the fauna of Geometridae in Turkish Thrace. Samples were collected from 81 different localities between 19911993. Results show that Geometridae is represented with a total of 115 species belonging to 67 genus of 5 subfamilies as follows : Archiearinae; 1 genus and 1 species, Geometrinae; 4 genus and 4 species, Scopulinae; 7 genus and 41 species, Larentiinae; 22 genus and 31 species, Ennominae; 33 genus and 38 species. On the one hand, of these, 49 species are new records for Turkish Thrace, on the other, within these species, 17 are new records for Turkey. Consequently, total number of species of Geometridae in Turkey and Turkish Thrace has reached to 517 and 171 respectively.
Key Words : Turkey, Thrace, Lepidoptera, Geometridae, Taxonomi, Fauna
Girifl lerin bölgedeki günlük aktivitelerinin saptanabilmesi Trakya bölgesi Geometrid’leri ile ilgili çal›flmalar Mat- amaçlanm›flt›r. hew (1), Rebel (2-4), Graves (5, 6), Lattin (7-9), Güneyi ve fiengün (10), Koçak ve Seven (11)’e aittir. Bu çal›flma- Materyal ve Metot larda Trakya bölgesi Geometridae familyas›na ait toplam 122 tür kayd› verilmifltir. Ancak bu türlerin bölgedeki bi- Araflt›rma materyali 1991, 1992, 1993 y›llar›nda Ge- linen da¤›l›mlar› ile Trakya bölgesinin co¤rafi ve ekolojik ometrid’lerin aktif olduklar› aylar (fiubat-Aral›k) dikkate özelliklerini tümüyle yans›tmad›¤› görülmektedir. Türlerin al›narak Trakya bölgesini karakterize eden habitatlardan büyük ço¤unlu¤u Gelibolu ve ‹stanbul’a aittir. Örne¤in ‹s- gece ve gündüz toplanm›flt›r. tanbul’un Trakya yakas›ndan 120, Gelibolu’dan 64 tür Gündüz yap›lan arazi çal›flmalar›nda örnekler ince nay- tesbit edilmesine ra¤men Edirne-Havsa’dan 1, Keflan’dan lon perdelik tülden yap›lm›fl 30cm çapl› atrap yard›m›yla, 1, K›rklareli Lüleburgaz’dan 14 ve Demirköy’den sadece 8 gece yap›lan çal›flmalarda ise 160 W’l›k halojenli ampül tür kayd› verilmifltir. içeren ›fl›k tuza¤› ile yakalanm›fl ve yakalanan örnekler Bu veriler dikkate al›narak araflt›rmam›zla; Trakya kolleksiyon tekni¤ine uygun olarak haz›rlanm›flt›r. bölgesi Geometridae türlerinin belirlenmesi, Türkiye Ge- Lepidopterlerde d›fl genital organlar sabit karakterler ometridae faunas›na ve türlerin co¤rafi da¤›l›mlar›n› tes- gösterdiklerinden taksonomik de¤erlendirmelerde genital bit çal›flmalar›na katk›da bulunulmas› ve saptanabilen tür- organ yap›lar› esas al›nm›flt›r. Bu amaçla erkek ve difli d›fl
* Bu çal›flma Zühal (G.o¤lu) Okyar’›n Doktora tezidir.
99 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas›
genital organ preparatlar› haz›rlanm›flt›r. Örneklerin geni- kaliteler (*) iflaretiyle belirtilmifltir). tal organ preparasyonlar›nda, Pierce (12) Kornoflor (13) Araflt›rma materyali Trakya Üniversitesi Biyoloji Bölü- ve Fernandez (14)’den yararlan›lm›flt›r. mü müzesinde saklanmaktad›r. Türlerin tayininde d›fl genital organ deskripsiyonlar›n› Terminoloji içeren kaynaklar (15-21) kanat damarlanmas›, renk ve desenlenme gibi taksonomik özelliklerini içeren kaynaklar Kanatlarda yer alan bantlar ve damarlar : ile, komflu ülkelerde yap›lm›fl faunistik çal›flmalara ait kay- Basal (A); antemedial ( AM); medial ( M); postmedial naklar (15, 22-42)’ dan yararlan›lm›flt›r. (PM); subterminal ( ST); adterminal ( AT); terminal ( T); Araflt›r›lan lokaliteler, yükseklikleri, habitatlar ve arafl- subcosta (Sc); radius 4 veya 5 dall› ( R1..R5); medius, 3 t›rma tarihleri tablo halinde gösterilmifl (Tablo 1) ve loka- dall› (M1..M3), cubitus, 2 veya 3 dall› (Cu1..Cu2); anal (A) liteler harita (fiekil 1) üzerinde belirtilmifltir (Her tür için damar tektir (fiekil 2). bu bilgiler Tablodaki s›ra numaralar› ile verilmifltir). Metin içerisinde geçen erkek genital organ yap›lar›na Araflt›rma bölgesinde tesbit edilen türlerin Türki- ait terimler : ye’den bilinen da¤›l›mlar› (43-65) verilmifltir. Türkiye Ge- Aedeagus : Penisin sert silindirik parças›. Anellus : ometridae faunas› için yeni olan türlerin d›fl genital organ Aedeagus’un içerisinde uzand›¤› koni fleklindeki yap›. Cal- yap›lar› da tan›mlanm›fl ve öz bir deskripsiyonlar› verilmifl- car: Anellus loblar›n›n birleflmesiyle oluflan ve juxta’dan tir. Ayr›ca yakalanan örneklerin say›s› ve cinsiyetle de be- uzanan kol. Cerata : 8. abdomen segmentinin lateral kol- lirtilmifltir (Gece yakalanan örneklerin elde edildikleri lo- lar›. Cornuti : Vesica içinde bulunan spinler. Crista : Jux-
N 49 6 9 4 31 30 81 6 7 52 59 8 BULGAR‹STAN 44 43 51 10 K›rklareli 2 1 40 41 42 KARADEN‹Z Edirne 58 35 11 46 29 12 36 45 32 61 34 13 47 37 18 16 63 60 14 72 26 25 54 47 64 78 53 38 62 73 21 74 71 50 79 56 39 65 YUNAN‹STAN
80 57 22 33 23 Tekirda¤ ‹stanbul 19 77 56 16 3 20 24 76 76 17 70
69 MARMARA DEN‹Z‹ SAROS KÖRFEZ‹67 27 0 50 km 28 66 68
fiekil 1. Trakya Bölgesinde araflt›r›lan lokaliteler (Numaralar Tablo 1’deki lokaliteleri göstermektedir).
100 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ
Tablo 1. Trakya Bölgesi’nde araflt›r›lan lokaliteler, yükseklikleri, habitatlar› ve araflt›rma tarihleri
Lokalite No. Lokalite Yükseklik (m) Habitat Tarih
1 Edirne-Tavuk orman› 41 Nehir kenar› kavakl›k, sö¤ütlük, 25.5;4.8;24.10.1991 otsu bitkiler, çal›l›k 21.5;7.6.1992 15.3.1993 Edirne-Sö¤üllük 41 Nehir kenar› kavakl›k, sö¤ütlük, 21.4;17.7;17.8.1991 otsu bitkiler, çal›l›k Edirne-Merkez 41 Otsu bitkiler 28.8;1.10.1991 20.6;29.7.1992 Had›ma¤a 41 Dere kenar› yabani meyva a¤açlar› 15.2.1992 17.5.1991 T.Ü. Merkez kampüsü 41 Meyva a¤açlar›, otsu bitkiler 6.6;20.6.1991 17.10;20.10.1991 16.7;11.12; 2.3.1992 22.12.1993 Binevler 41 Otsu bitkiler 18.8.1991 20.6.1992 2 Edirne-Hac›umur 175 Meyva a¤açlar›, otsu bitkiler 24.6;3.9;15.9;1.10.1991 30.8.1992 3 Çanakkale-Koru da¤› 350 Çam ve mefle orman› 28.7;25.9;9.11.1991 26.8.1992 12.6;11.8;25.12.1993 4 Edirne-Lalapafla-Çall›dere-Donköy 375 Mefle orman›, otsu bitkiler 21.7.1991 5 Edirr›e-Lalapafla-Hamzabeyli 400 Mefle orman›, çal›l›k 21.7;26.5.1991 26.5;24.6.1992 26.5.1993 6 K›rklareli-Demirköy-I¤neada-Limanköy 50 Mefle orman›, çiçekli otsu bitkiler, 24.6.1991 çal›l›k 17.6;4.11.1992 7 Edirne-Lalapafla 200 Dere kenar› kavakl›k, sö¤ütlük, çal›l›k 22.7.1991 8 Edirne-Lalapafla-Domurcal› 145 Mefle korulu¤u, meyval›k 22.7.1991 9 Edirne-Lalapafla-Kalkansö¤üt 400 Mefle orman›, orman içi çiçekli 22.7.1991 otsu bitkiler 10 Edirne Büyükdöllük 130 Bu¤day tarlas› 31.7.1991 11 K›rklareli-Vize-So¤ucak 270 Gürgen orman› 3.8.1991 12 K›rklareli-Lüleburgaz-Yanc›klar-Ceylanköy 70 Dere kenar› kavakl›k, sö¤ütlük, erik, 3.8.1991 Otsu bitkiler 13 K›rklareli-Lüleburgaz-Çövenli-Ak›nc›lar 150 Otsu bitkiler, çal›l›k 4.8.1991 14 K›rklareli-Lüleburgaz-Büyükkar›flt›ran 100 Otsu bitkiler 4.8.1991 15 K›rklareli-Lüleburgaz-Ahmetbey-Evrensekiz 90 Otsu bitkiler, çal›l›k 5.8.1991 16 Tekirda¤-Ganos da¤› 350 Mefle, Gürgen, Ard›ç, karaçal› 6.8.1991 (kar›fl›k orman) Tekirda¤-Ganos da¤›-Y›lanl› dere mevkii 350 Çiçekli otsu bitkiler, çal›l›k 7.8.1991 17 Tekirda¤-fiarköy — Dere yata¤› (yayg›n Urtica spp.) 7.8.1991 18 K›rklareli-Lüleburgaz-TPAO tesisleri 60 Meyva a¤açlar›, çiçekli otsu bitkiler 12.8;3.10.1991 19 Edirne-Enez-Canh›d›r 130 Mefle, flimflir korulu¤u 25.8.1991 20 Edirne-Enez-Büyükevren 70 Mefle korulu¤u 15.8.1991 21 Edirne-Uzunköprü-Balaban 80 Dere yata¤› sö¤ütlük,kavakl›k, çal›l›k 24.8.1991 22 Edirne-‹psala-Ah›rköy 40 Bu¤day tarlas›, otsu bitkiler 24.8.1991 23 Tekirda¤-fiarköy-Kumba¤ 20 Çam orman› 15.9.1991 24 Tekirda¤-fiarköy-Kavak-Yeniköy 50 fiimflir korulu¤u 24.9.1991 25 Edirne-Uzunköprü-Pehlivanköy-Bayraml› 110 Mefle korulu¤u, bu¤day tarlas› 26.9.1991 26 Edirne-Uzunköprü-Malkoç-Bafla¤›l 320 Mefle korulu¤u, çal›l›k, sö¤ütlük 26.9.1991 27 Çanakkale-Eceabat-Kabatepe 50 Çam orman› 27.9.1991 3.6.1993 28 Çanakkale-Eceabat-Seddülbahir-Behram 100 Çam orman› 27.9.1991 29 Edirne-Havsa 50 Kavakl›k, sö¤ütlük, otsu bitkiler 28.9.1991 30 K›rklareli-Dereköy 450 Kay›n orman› 28.9.1991 31 K›rklareli-Kofçaz-Kocayaz› 600 Gürgen orman› 29.9.1991 4.7.1992 32 K›rklareli-Babaeski-Tafla¤›l 200 Mefle orman›, çal›l›k 29.9.1991
101 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas›
Tablo 1. Devam›
Lokalite No. Lokalite Yükseklik (m) Habitat Tarih
33 Tekirda¤-Malkara-Izgar 200 Karaçal›, mefle korulu¤u, 23.5.1992 dere kenar› kavakl›k, sö¤ütlük 34 Edirne-Havsa-Çukurköy 60 Otsu bilkiler 24.5.1992 35 Edirne-Karaa¤aç 41 Kavakl›k, sö¤ütlük, çiçekli otsu bitkiler 29.7; 17.8.1991 29.5;11 .7.1992 36 Edirne-Havsa-O¤ulpafla deresi 70 Dere kenar›, kavakl›k, sö¤ütlük, çal›l›k 6.6.1992 37 Edirne-Karakas›m-Doyran 80 Mefle korulu¤u, kavakl›k, ›s›rgan otlar› 6.6.1992 38 Tekirda¤-Çorlu-Ulafl 90 Dere kenar› sazl›k, otsu bitkiler 10.6.1992 39 Tekirda¤-Çorlu-Seymen 130 Otsu bitkiler, çal›l›k 10.6.1992 40 K›rklareli-Kavakl› 230 Dere kenar› otsu bitkiler 11.6.1992 41 K›rklareli-P›narhisar-Üsküpdere-Kaynarca 125 Çal›l›k, bu¤day tarlas› 11.6.1992 42 K›rklareli-P›narhisar-Yeniceköy 430 Kay›n orman› 12.6.1992 14.6.1993 43 K›rklareli-Demirköy 230 Kay›n orman›, çal›l›k 17.6.1991 12.6.1992 44 K›rklareli-Demirköy-Velika deresi 500 Kay›n orman› 13.6.1992 14.6.1993 45 K›rklareli-Vize ç›k›fl› 220 Mefle korulu¤u 13.6.1992 46 K›rklareli-Vize-K›y›köy — Mefle, gürgen orman›, çiçekli bitkiler 13.6.1992 47 Tekirda¤-Saray 160 Mefle orman› 14.6.1992 29.5.1993 48 Tekirda¤-Çorlu-Çerkezköy-K›z›lp›nar 120 Çal›l›k 14.6.1992 49 K›rklareli-Kofçaz-Yukar› Kanara 350 Mefle orman› 4.7.1992 50 Tekirda¤-Malkara-Doluköy 200 Bu¤day tarlas› 26.7.1992 51 Edirne-Budakdo¤anca 100 Mefle korulu¤u, bu¤day tarlas› 5.9.1992 52 Edirne-Süleo¤lu-Yo¤untafl 400 Mefle korulu¤u, bu¤day tarlas›, çal›l›k 5.9.1992 53 Tekirda¤-Hayrabolu-Dambaslar 110 Otsu bitkiler 12.9.1992 54 K›rklareli-Babaeski-Sinanl› 50 Çal›l›k, otsu bitkiler 12.9.1992 55 Edirne-Keflan-K›zkapan 90 Mefle orman› 13.9.1992 25.3.1993 56 Tekirda¤-Muratl›-Ayd›nköy 70 Otsu bitkiler, çal›l›k 13.9.1992 57 Tekirda¤-Malkara-Yörük 250 Çal›l›k, bu¤day tarlas› 13.9.1992 58 K›rklareli-Bostanl› 200 Yonca tarlas›, çal›l›k 22.5.1993 59 Edirne-Suakaca¤› 150 Çiçekli otsu bitkiler 26.5.1993 60 ‹stanbul-Çatalca-Bink›l›ç 100 Mefle orman› 29.5.1993 61 ‹stanbul-Çatalca-Yal›köy 50 Mefle orman›, çiçekli otsu bitkiler 29.5.1993 62 ‹stanbul-Silivri-Küçük Sinekli 170 Mefle orman› 30.5.1993 63 ‹stanbul-Çatalca-Karacaköy 100 Mefle orman› 30.5.1993 64 ‹slanbul-Çalalca-Çanakça 100 Mefle orman› 31.5.1993 65 ‹slanbul-Çatalca-Ovayenice 110 Mefle orman›, çiçekli otsu bilkiler 31.5.1993 66 Çanakkale-Eceabat-Alç›tepe 50 Çam orman› 9.11.1991 67 Çanakkale-Gelibolu-Yalova-Kumköy 40 Mefle korulu¤u 2.6;4.6.1993 68 Çanakkale-Eceabat-Abide 50 Bu¤day tarlas› 3.6.1993 69 Çanakkale-Gelibolu-Burhanl› 250 Çal›l›k, otsu bitkiler 4.6.1993 70 Çanakkale-Gelibolu-Demirtepe-Koruköy 200 Mefle orman› 4.6.1993 71 ‹stanbul-Sar›yer-Bahçeköy 25 Mefle orman›, çiçekli otsu bitkiler 24.6.1993 72 ‹stanbul-Durusu-Yeniköy 60 Göl kenar› otsu bitkiler 25.6.1993 73 ‹stanbul-K›s›rmandra 75 Mefle orman› 25.6.1993 74 ‹stanbul-Kayabafl› 80 Çiçekli bitkiler 25.6.1993 75 Edirne-Enez-Sultanice 30 Mefle orman› 3.7.1993 76 Edirne-Enez-Erikli 40 Mefle orman› 3.7.1993 77 Edirne-Keflan-Suluca-Çelebi 90 Mefle orman› 3.7.1993 78 Edirne-Umurca-Meriç 30 Otsu bitkiler 4.7.1993 79 Tekirda¤-Banarl› 150 Mefle korulu¤u 18.7.1993 80 Edirne-Keflan-Paflayi¤it 100 Mefle orman› 10.7.1993 81 K›rklareli-Demirköy-Sislioba 400 Mefle orman› 15.7.1993
102 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ
T AT R2 R flar›ya itilen k›sm›, kopulasyon süresince diflinin bursa co- 3 R1 pulatrix’inin içine girer (fiekil 3 A,B,C). ST R 4 SM SC Difli genital organ yap›lar›na ait terimler: R M 5 Bursa copulatrix : Diflide spermlerin depoland›¤› ke- M 1 se. Ductus bursa : Ostium’dan bursa copulatrix’e uzanan, M 2 de¤iflik uzunluktaki tüp. Ostium : Ductus bursa’n›n d›fl AM M3 aç›kl›¤›; Instita : Ostium’u örten kapak. Signum : Bursa B copulatrix yüzeyinde farkl› tipteki sert kitinimsi parçalar. Cu1 Yama: Signum’un büyük ve da¤›n›k haldeki genel görünü- mü (fiekil 3 D). Cu2
A Bulgular M1 Altfamilya : ARCHIEARINAE Fletcher, 1951 M 2 Cins : ARCHIEARIS Hübner, [1823] Archiearis notha (Hübner, 1803) M3 Phalaena notha Hübner, 1803, SammIg. Eur. Cu1 Schmett. Noct. Cu2 Materyal :1, 3 . A 2.5 mm Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : K›z›lcahamam-So¤uksu (65).
fiekil 2. Scopula imitaria (Hb)’da kanat damarlanmas› ve kanat Habitat : Nehir kenar› kavakl›k ve sö¤ütlük. bantlar›. A. anal, AM. antemedial, At. adterminal, B. basal, Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Cu1-Cu2. cubitus, M. medial, M1-M3. medius, PM. post- kay›tt›r. medial, R1-R5. radius, Sc. subcosta, St. subterminal. T. ter- minal. Altfamilya : GEOMETRINAE Leach, [1815] ta’n›n iki taraf›nda yer alan k›ll› yast›kc›klar. Coremata : Cins : APLASTA Hübner, [1823] 7. segmentin her iki taraf›ndan uzanan pullarla örtülü ke- se veya çanta fleklindeki yap›. Gnathos : Uncus’un kaide- Aplasta ononaria (Fuessly, 1783) sinden uzanan halka fleklindeki veya serbest olan yap›. Phalaena ononaria Fuessly, 1783, Arch.lnsectengesch. Juxta: Anellus’un ventral yüzeyinde bulunan plak. Labi- 3: pl. 17. des : Costa ile transtilla’n›n birleflti¤i uçtan ç›kan iki uzun Materyal : 46, 2 ; 4 ; 16*, 6 kol. Manica : Aedeagus’un içerisinde uzand›¤› ters çevril- mifl kol fleklinde membran›ms› yap›. Mappa : 8. abdomen Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa, Ayd›n, segmentinde bulunan cerata’y› örten kapak. Orifiz : Vesi- Adana-Toroslar (45); Gelibolu (6); Marafl (53); Sivrice, ca’n›n birleflme yerindeki aedeagus aç›kl›¤›. Pad : Un- Tatvan (9) . cus’un kaidesindeki kabar›k k›ll› k›s›m. Saccus : Tegüme- Habitat : Mefle, gürgen, ard›ç, diflbudak’tan oluflan ka- nin basal parças›. Sacculus : Valve’nin alt parças›. Socii : r›fl›k orman. Uncus’un kaidesinde, ventral yüzeyleri ço¤unlukla k›ll›, Cins : THALERA Hübner, [1823] yast›k fleklindeki yap›. Tegümen : Abdomen’in 8. seg- ment skleritlerinin birleflmesiyle oluflan halka fleklindeki Thalera fimbrialis (Scopoli, 1763) yap›. Transtilla : Valve’lerin kaidesinden uzanan çapraz Phalaena fimbrialis Scopoli, 1763, Ent. Camicolica kollar. Uncus : Erkekte vücudun terminalinde yer alan d›fl 216. genital organ parças›. Valve : Tegümenin her iki taraf›na Materyal : 3*,1 , 2 ; 75, 2 ; 77, 2 . eklemlenen lateral uzant›lar. Vesica : Seminal kanal›n d›- Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45); Ge-
103 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas›
Or
C
Un
So Gh V Cr
Ad
Scc
Anl
Tg Cl Tr D.ej Lb Ct Jx
Cr M Sc B A
Ov
Int
O Db
P.ap M A.ap
B.cop Crt S
C D
fiekil 3. Geometridae erkek (A, B, C) ve difli genital organ yap›lar› (D). A: valve; Anl. anellus, C. costa, Cr. coremata, Cl. calcar, Ct. crista, Gh. gnathos, Jx. juxta, Lb. labides, Sc, saccus, Scc. sacculus, So. socii, Tg. tegümen, Tr. transtilla, Uc. uncus, V. valve. B: Penis; Ad. aedea- gus, D.ej. ductus ejaculatorius, Cr. cornuti. M. manica, Or. orifiz. C: 8. abdomen segmentinin lateral kollar›. M. mappa, Crt. cerata. D: Difli genital organ; A.ap. anterior apofiz, B.cop. bursa copulatrix, Db. ductus bursa, Int. instita, O. ostium, Ov. ovipositor, P.ap. posterior apofiz, S. signum.
104 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ
libolu (1;2); Kuzeydo¤u Anadolu (54); Marafl (53) ; Kars- Habitat : Mefle orman›, tar›m alanlar›. Ç›ld›r gölü (9); Edremit (62). ’de antenler basit, ‘te bir çift tarakl›, uçtan itiba- Habitat : Mefle ve çam orman›. Gündüz çal›flmalar›nda ren yar›s›na yak›n k›sm› basit. Ön ve arka kanatlarda ter- mefle a¤açlar› üzerinde. minalde bulunan benekler kahverengi ve düzenli s›ra ha- Cins : JODIS Hübner, [1823] linde. Medial bant kal›n, kahverengi. Bazal çizgi soluk kahverengi, belirgin de¤il. Ön kanatlar›n anteriör kenar› Jodis lactearia (Linnaeus, 1758) hafif k›z›l›ms›. Kanatlar›n saçaklanmas› ön kanatlarda aç›k Phalaena lactearia Linnaeus, 1758, Syst. Nat. (Edn pembe, arka kanatlarda soluk toprak renginde. Kanat 10)1: 519. aç›kl›¤› : 13 - 15.6mm ; 13.2 - 14.8mm. Materyal : 47, 1 . Genital organlar - : Valve’ler yuvarlak, kaidede Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bursa (45). spinli. Costa düz. Sacculus kaidede zay›f, uçta genifl, içte- ki kol e¤imli. Uncus zay›f (fiekil 4A). Aedeagus pistillat, Habitat : Mefle orman›. ortada bir yönde loblu ç›k›nt›l› (fiekil 4B). Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni : Ostium genifl, zay›f. Signum dikey olarak uzanan kay›tt›r. kabart›l› (fiekil 4C). Cins : HEMITHEA Duponchel, 1829 C. ruficilaria, C. porata ’ya benzer, ancak daha koyu Hemithea aestivaria (Hübner, [1799]) renktedir ve daha yo¤un kahverengi pullarla örtülüdür. Geometra aestivaria Hübner, [1799], 1796, Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Samml.eur. Schmett. 5: p1.2, fig.9. Cyclophora punctaria (Linnaeus, 1758) Materyal : 71, 3 , 4 ; 73, 2 . Geometra punctaria Linnaeus, 1758, Syst. Nat. (10), Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : ‹stanbul-Kefeliköy (10); p.522. Belgrad orman› (62). Materyal : 3*, 1 . Habitat : Mefle ve gürgen orman›. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45); ‹s- Altfamilya : SCOPULINAE Duponchel, [1845] tanbul (5) ; Marafl (53) ; Belgrad orman› (62). Cins : CYCLOPHORA Hübner, 1822 Habitat : Çam ve mefle orman›. Cyclophora porata (Linnaeus, 1767) Cyclophora linearia (Hübner, [1799]) Phalaena porata Linnaeus, 1767, Syst.Nat.(Edn 12)1 Geometra linearia Hübner, 1799, SammIg. Eur. (2):866. Schmett. Geom. Materyal : 5, 3 ; 2 ; 47, 1 . Materyal : 5, 1 ; 2*, 1 ; 42, 1 ; 44*, 15 Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45) ; , 17 ; 60, 1 ; 62, 1 ; 63, 2 . ‹çanadolu (47) ; Marafl (53) . Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : K›rklareli-Demirköy, Habitat : Mefle orman›. Belgrad orman› (62). Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Habitat : Mefle ve Kay›n orman›. kay›tt›r. Cyclophora pendularia (Clerck, 1759) Cyclophora ruficilaria (Hübner-Schiffermüller, Phalaena pendularia Clerck, 1759, Icon, Insect.rari- [1855]) orum 1: p1.7, fig. 5. Geometra ruficilaria Hübner-Schiffermüller, 1855, Materyal :1 *, 1 ; 18*, 1 ; 16*, 2 , 2 Syst. Schmett.Eur. 6, p.322. ; 27, 2 ; 67, 1 . Materyal : 2*, 1 ; 5, 2 ; 43, 1 ; 47, 1 ; Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - 62, 1 ; 63, 1 ’, 2 . Habitat : Nehir kenar› kavakl›k, sö¤ütlük; mefle, çam Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - ve gürgen orman›.
105 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas› 1mm 1mm
B
A 1mm
C
fiekil 4. A-B: Cyclophora ruficilaria (H-S)’da erkek genital organ. A: valve; B: aedeagus; C: C. ruficilaria (H-S)’da difli genital organ
’de antenler basit, ‘te bir çift tarakl›, uçtan itiba- vas (55) ; Belgrad orman› (62). ren yar›s›na yak›n k›sm› basit. Erkek ve difli benzer yap›- Habitat : Mefle, gürgen orman› ile ço¤unlu¤unu çiçek- da. Ön ve arka kanatlar k›z›l renkte. Subterminal çizgi be- li otsu bitkilerin oluflturdu¤u otsu bitkiler. lirgin lekeli. Discal benek oval, ortas› aç›k kahverengi, et- Cins : SCOPULA Schrank, 1802 raf› k›z›l halka ile çevrili. Toraks, bacaklar ve abdomen kirli sar› pullarla örtülü. Kanat aç›kl›¤› : 11.3 - 13mm; Scopula nigropunctata (Hufnagel, 1767) 11.2 - 13.7mm Phalaena nigropunctata Hufnagel, 1767, Berl. Ma- Genital organlar - : Valve yuvarlak, kaidede spinli. gaz., 3.p.610. Costa ço¤unlukla düz; sacculus kaidede zay›f, papillalar Materyal : 46, 1 ; 81, 1 ; 71, 1 , 2 . uzun, e¤imli kol fleklindeki bu ç›k›nt›lar›n birleflti¤i yerde Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : ‹stanbul-Tarabya (5); çok say›da spinli. Uncus zay›f, köflelerde kaideye do¤ru Belgrad orman› (62). spinli (fiekil 5A). Aedeagus pistillat (fiekil 5B). Habitat : Mefle orman›, otsu bitkiler. : Ostium zay›f, genifl. Bursa copulatrix ovat. Signum dikey do¤rultuda kabart›l› (fiekil 5C). Scopula ornata (Scopoli, 1763) Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Phalaena ornata Scopoli, 1763, Ent.Carniolica: 219. Cins : TIMANDRA Duponchel, 1829 Materyal : 5, 1 ; 30, 1 ; 31, 1 ; 42, 1 ; 6, 1 ; 47, 1 ; 60, 2 . Timandra griseata Petersen, 1902 Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa, Ayd›n Timandra griseata Petersen, 1902, Lepid.Fauna, Est- (45); Gelibolu (1); ‹stanbul (5,6); Yalova (9) ; Belgrad or- land: 116. man›, Bal›kesir-Dursunbey iflletmesi (62). Materyal:1,2 ,3 ;35,3‚ ,2 ; 2*,1 , Habitat : Mefle ve gürgen orman› ile orman taban›n› 2 ; 5,2 , 21 ; 10, 6 ,1 ; 76,1 ; 31,1 örten çiçekli otsu bitkiler. ; 58, 2 , 4 ; 50*1 . Scopula decorata ([Denis-Schiffermüller], 1775) . Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45) ; Si- Geometra decorata [Denis-Schiffermüller], 1775, Wi-
106 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ 1mm 1mm 1mm
B A C
fiekil 5. A-B: Cyclophora pendularia (clerck)’da erkek genital organ. A: valve; B: aedeagus; C: C. pendularia (Clerck)’da difli genital organ. en.Verz.p. 111. (3) 3,p. 385. Materyal : 37, 1 ; 32, 3 , 2 ; 18*, 1 ; Materyal : 1*, 1 ; 2*, 1 ; 9, 1 ; 13, 1 ; 18*, 33, 1 . 1 , 1 ; 33, 1 ; 3*, 4 , 1 . Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Amasya, Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa, Ayd›n Bursa, Ayd›n (45); Marafl (53); Kuzeydo¤u Anadolu (54); (45) ; ‹stanbul (5;9); Gelibolu (6); Marafl (53) ; ‹çanado- ‹çanadolu (57); Ni¤de (60) ; Ankara (61) ; Kütahya-Tav- lu (57); Sivas, Toroslar (55) ; Ankara (58) ; ‹zmir-Borno- flanl› (62). va (61) ; Belgrad orman›, Antalya-Elmal›, Uflak-Tavflanl›, Habitat : Karaçal› ve mefle korulu¤u, dere kenarlar› Bursa-Dursunbey (62). kavakl›k , y›ll›k bitkiler (Urtica spp., Rumex spp., Thymus Habitat : Çam orman›, mefle korulu¤u, tek y›ll›k otsu spp.). bitkiler. Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Scopula imitaria (Hübner, [1799]) kay›tt›r. Geometra imitaria Hübner, [1799], 1796, Samml. Scopula rubiginata (Hufnagel, 1769) eur.Schmett.5:p1.10,fig.51. Geometra rubiginata Hufnagel, 1769, Berlinisches Materyal :1, 2 ; 35*, 1 ; 25, 1 ; 26, 1 ;16*, Magazin etc., IV.,p.610. 1 ; 23*, 1 ’; 3*, 11 , 2 ; 65, 1 ; 71 , 2 Materyal : 6, 1 ; 16*, 1 . . Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45) ; ‹s- Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44) ; Amasya, tanbui (4) ; Kuzeydo¤u Anadolu (54); Akflehir (56) . Bursa, Ayd›n, Adana-Toroslar (45); ‹stanbul (5,9); ‹zmir- Bornova (51); Belgrad orman›, Bal›kesir-Dursunbey (62). Habitat : Mefle ve gürgen orman› ile çiçekli otsu bitki- ler. Habitat : Çam, mefle, gürgen orman›, yabani meyva a¤açlar› ve otsu bitkiler. Scopula marginepunctata (Goeze, 1781) Geometra marginepunctata Goeze, 1781, Ent.Beytr.
107 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas›
Cins : IDAEA Treitschke, 1825 Idaea filicata (Hübner, [1799]) Idaea determinata (Staudinger, 1876) Geometra filicata Hübner, [1799] 1796, Samml. eur. Geometra determinata Staudinger, 1876, Stett.Zg., Schmett. 5.,p1. 6, g.238. p.141. Materyal : 5, 11 , 2 ; 33, 4 , 4 ; 3*, Materyal : 5, 1 ; 13, 2 ; 81 , 1 ; 3*, 5 1 , 1 ; 66, 2 ; 67, 1 . , 4 . Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Amasya, Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Marafl, Toros da¤lar› Bursa, Ayd›n, Adana-Toroslar (45) ; ‹stanbul (5,9); Marafl (53) . (53); Sivas (55); Akflehir (56) . Habitat : Mefle ve çam orman›. Habitat : Mefle orman›, çiçekli otsu bitkiler. Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Idaea moniliata ([Denis-Schiffermüller], 1775) kay›tt›r. Geometra moniliata Denis-Schiffermüller, 1775, Wi- Idaea rufaria (Hübner, 1827). en. Verz.p.117. Geometra rufaria Hübner, 1827, SammI.Eur. Materyal : 4, 1 ; 49, 1 ; 3*, 1 ; 71, 1 . Schmett.Geom.,p.112. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Amasya, Materyal :1 * 2 ; 73, 2 , 4 ; 72, 3 , Bursa, Ayd›n (45); ‹stanbul (5); ‹çanadolu (57) . 2 . Habitat : Mefle, gürgen orman›, çiçekli otsu bitkiler. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Amasya, Idaea palaestinensis (Sterneck, 1933) Bursa, Ayd›n, Adana-Toroslar (45); Gelibolu (1,2); Lüle- Geometra palaestinensis Sterneck, 1933, Iris. 7, p. burgaz (4, 64); Kuzeydo¤u Anadolu (54); ‹çanadolu (57); 296. Habitat : Mefle orman›, çiçekli otsu bitkiler. Materyal : 69, 1 ; 70, 1 ; 74, 1 . Idaea ochrata (Scopoli, 1763) Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amanus da¤› (53). Geometra ochrata Scopoli, 1763, Ent.Carn.p.227. Habitat : Çiçekli otsu bitkiler. Materyal : 1 , 2 , 4 ; 35*, 1 ; 2*, 1 ; Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni 4, 4 ; 7, 2 ; 9, 3 ’ ; 77, 4 19, 2 kay›tt›r. ; 11, 1 , 1 ; 12, 1 ; 13, 2 ; 40, 12 , 2 ; 49, 5 ; 31, 2 ,1 ;81,4 ; 2 ; Idaea obsoletaria (Rambur, 1833) 16*,13 , 9 ; 48, 1 ; 3*, 8 ,1 ; 67, 1 , Geometra obsoletaria Rambur, 1833, Ann. Soc.Ent. 71, 1 , 1 ; 73, 4 , 2 ; 74, 1 . Fr., p.39. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45); ‹s- Materyal : 13, 1 ; 15, 3 , 3 ; 16*, 1 . tanbul (5); Marafl (53); Belgrad orman› (62). Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44) ; Amasya, Habitat : Mefle, çam ve gürgen orman›, çiçekli otsu Ayd›n (45) ; Sivas, Akflehir (56). bitkiler. Habitat : Gürgen, mefle orman›. Idaea rusticata ([Denis-Schiffermüller], 1775) Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Geometra rusticata Denis-Schiffermüller , 1775, Wi- kay›tt›r. en.Verz.p.111. Idaea inquinata (Scopoli, 1763) Materyal : 35*, 1 ; 2*, 1 ; 5, 1 ; 8, 1 , 1 Geometra inquinata Scopoli, 1763, Ann. Mag. Nat. ; 18*, 1 ; 13, 1 ; 3*, 1 . Hist. (5)1, p.448. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45); ‹s- Materyal : 1, 1 , 1 . tanbul (5) ; Sivas, Akflehir (56) . Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45); ‹s- Habitat : Mefle, çam orman›, çiçekli otsu bitkiler. tanbul-Pera (5) ; Marafl (53).
108 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ
Habitat : Yayg›n Akasya a¤açlar›. Habitat : Mefle orman›, otsu bitkiler. Idaea humiliata (Hufnagel, 1767) Idaea trigeminata (Haworth, [1809]) Geometra humiliata Hufnagel, 1767, Berl.Magaz.4, Geometra trigeminata Haworth, 1809, Lep. Britann. p.614. p. 354. Materyal : 31, 7 , 4 . Materyal : 69, 2 , 4 ; 71, 1 ; 73, 1 . Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45). Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Ayd›n, Adana- Habitat : Gürgen orman›. Toroslar (45) . Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Habitat : Mefle orman›, otsu bitkiler. kay›tt›r. Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Idaea politata (Hübner, [1799]) kay›tt›r. Geometra politata Hübner, 1799, Vögel u.Schmett.1 Idaea ostrinaria (Hübner, [1813]) Materyal : 75, 1 ; 81, 4 , 2 ; 11, 1 ; 71, 5 Geometra ostrinaria Hübner, 1813, SammIg. Eur. ,1 . Schmett. Geom. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Amasya, Materyal : 33, 1 ; 27, 1 ; 67, 1 . Bursa, Ayd›n (45); Lüleburgaz (4); Belgrad orman› (62). Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa, Ayd›n Habitat : Mefle, gürgen orman›, orman içi çay›r alan. (45) ; ‹çanadolu (48) ; Marafl (53); ‹çanadolu (57). Idaea dimidiata (Hufnagel, 1767) Habitat : Çam orman›, otsu bitkiler. Geometra dimidiata Hufnagel, 1767, BerI. Magaz. 4, Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni p. 602. kay›tt›r. Materyal : 6*, 2 . Idaea aversata (Linnaeus, 1758) Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44) ; Amasya, Phalaena aversata Linnaeus, 1758, Syst. Nat. (Edn Bursa (45) ; Marafl (53) ; ‹stanbul (9) . 10)1:526. Habitat : Mefle orman›. Materyal : 35*, 1 ; 5, 1 ; 81 , 1 , 1 ; 48, 1 Idaea camparia (Herrich-Schaffer,[1852]) ; 27, 1 ; 69, 2 , 1 ; 65, 1 ; 71, 2 , 1 . Geometra camparia Herrich-Schaffer, 1852, Syst. Schmett. Eur. 6, p. 65. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45); ‹s- tanbul (9); Kefeliköy (10); Belgrad orman› (62). Materyal : 2*, 1 ; 23*, 2 ; 67, 1 . Habitat : Mefle, çam orman›, orman içi otsu ve çal›m- Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Amasya, s› bitkiler. Bursa, Ayd›n Adana-Toroslar (45); ‹stanbul (5) ; Marafl, Bertiz yaylas› (53). Idaea degeneraria (Hübner, [1799]) Habitat : Çam orman›, mefle korulu¤u, otsu bitkiler. Geometra degeneraria Hübner, 1799, SammIg. Eur. Schmett. Geom. Idaea subsericeata (Haworth, [1809]) Materyal : 35*, 1 ; 20, 1 ; 37, 1 ; 5, 1 , 1 Geometra subsericeata Haworth, 1809, Lep.Bri- ; 46, 1 ; 16*, 1 ; 33, 1 , 1 68, 1 ; 69, 2 tann.p.352. ; 3*, 1 . Materyal : 5, 1 ; 37, 1 ; 34, 1 ; 47, 1 ; 48, Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa, Ayd›n, 2 ; 62, 1 . Adana-Toroslar (45) ; Marafl (53); Sivas (55) ; ‹stanbul Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45) ; (9). Gelibolu (1,2); Marafl (53); ‹stanbul (8); ‹stanbul, Manyas Habitat : Mefle, gürgen ve çam orman›, otsu bitkiler. gölü (9) ; Belgrad orman› (62).
109 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas›
Idaea deversaria (Herrich-Schaffer, [1847]) Genital organlar - : Valve ortada kaynaflm›fl, costal Geometra deversaria Herrich-Schaffer, 1847, Syst. ve anal köfleler kuvvetli diflli. Costal köfledeki difl, di¤erin- Schmett. Eur. 3, p.17. den biraz daha uzun. Sacculus d›fla do¤ru genifl ç›k›nt›l›. Uncus kaidede genifl, uca do¤ru yass›laflarak uzam›fl. Materyal: 49, 1 ; 81, 1 ; 3*, 2 ; 73, 2 Gnathos zay›f, pul fleklinde, uçta yuvarlak. Saccus genifl, . dar (fiekil 6A). Aedeagus genifl, bir yöne do¤ru ortada Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45). e¤imli. Cornutus tek (fiekil 6B). Habitat : Mefle-çam, kay›n orman›, orman içi otsu bit- : Ostium zay›f, genifl. Ductus bursa genifl. Bursa co- kiler. pulatrix kalp fleklinde, spinli (fiekil 6C). Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni I.litigiosaria, boy, renk ve kanat desenlenmesi gibi kay›tt›r. özellikler bak›m›ndan yak›n tür olan I. determinata ’ya Idaea litigiosaria (Boisduval, 1780) benzer. Ancak I. litigiosaria’da medial bant yoktur. Geometra litigiosaria Boisduval, 1780, Gen. lnd. Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. meth. p. 226. Idaea biselata (Hufnagel, 1767) Materyal : 1 *, 1 ; 10, 1 ; 18*, 1 , 1 ; 50*, Phalaena biselata Hufnagel, 1767, BerI. Mag. 4:618, 3 . 626. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - Materyal : 49, 1 ; 31, 12 , 4 . Habitat : Kurumufl ekin tarlas› ve otsu bitkiler. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Amasya, Antenler ‘te silli, ’de basit. Kanat rengi kirli sar›. (45); ‹stanbul-Avrupa yakas› (6) . Bantlar az-çok belirgin, kanat renginden biraz daha koyu Habitat : Gürgen orman› ve orman içi çiçekli otsu bit- renkte. Ön ve arka kanatlardaki diskal benek koyu kahve- kiler. rengi. Toraks, bacaklar ve abdomen kirli sar› pullu. Kanat Idaea emutaria (Hübner, 1809) aç›kl›¤› : 11.8 - 12.6mm; 11 - l2mm. Geometra emutaria Hübner, 1809, SammIg. Eur. 1mm 1mm 1mm
B A C
fiekil 6. A-B: Idaea litigiosaria (Bdv.)’da erkek genital organ. A. valve; B: aedeagus; C: l. litigiosaria (Bdv)’da difli genital organ
110 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ
Schmett. Geom. Antenler ’de testere diflli, silli, ‘de basit. Kanatlar Materyal : 2*, 1 ; 21, 3 ; 70, 1 . grimsi beyaz. Ön ve arka kanatlarda medial bant gri ve e¤ik, ön kanatlarda diskal bene¤in arkas›ndan, arka ka- Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - natlarda ise önünden uzan›r. Arka kanatlar M 3 ucunda ç›- Habitat : Otsu bitkiler. k›nt›l›. Her iki kanatta diskal benek koyu kahverengi. To-
fiekil 7. A-C: Ideae emutaria (Hb)’da erkek genital organ. A: valve; B: aedea- gus; C: mappa ve cerata; D: I. emutaria (Hb)’da difli genital organ. 1mm 1mm
A B 1mm 1mm
C D
111 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas›
raks, bacaklar ve abdomen kirli sar› pullu . Kanat aç›kl›¤›: ri (fiekil 8B). Mappa bazen güçlüce çentikli; cerata ço¤un- 10.3 - 11.2mm; 12.7mm. lukla simetrik, sol kol daha k›sa (fiekil 8C). Genital organlar - : Valve kaynaflm›fl, apex yuvar- : Ostium küçük; instita yuvarlak. Signum küçük, el- lak; sacculus genifl, tedrici olarak incelir. Uncus az gelifl- ma çekirde¤i fleklindeki lekelerin oluflturdu¤u yama bak- mifl, kal›n kitinli, socci’ler uzun, aç›kça birbirlerinden lava dilimi görünümünde (fiekil 8D). uzak. Anellus loblar› yuvarlak. Saccus yuvarlak (fiekil 7A). Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Aedeagus sivri (fiekil 7B). Mappa uzun, yuvarlak; cerata asimetrik, sa¤daki kol k›sa, kal›n (fiekil 7C). Idaea virgularia (Schiffermüller, 1775) : Ostium küçük; instita yuvarlak, signum genifl, el- Geometra virgularia Schiffermüller, 1775, Wien. ma çekirde¤i görünümündeki lekelerin oluflturdu¤u yama Verz. p. 111. ovat ve ortada birleflmifl (fiekil 7D). Materyal : 78, 1 ; 3*, 1 ; 68, 3 ; 69, 2 . I.emutaria, I.imitaria ve l.flaccidaria ‘ya çok benzer. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya (45); ‹stanbul- Ancak I.emutaria’da median bant koyu ve e¤ik olup, sub- Avrupa yakas› (6) . terminal çizginin üstüne de¤er. I.imitaria’da medial bant Habitat : Çam-mefle orman›, otsu bitkiler. dik olarak uzan›r ve k›z›l›ms› sar› renktedir. I. flaccida- ria’da ise medial bant subterminal banttan daima uzakta- Idaea dilutaria (Hübner, 1799) d›r. Geometra dilutaria Hübner, 1799, SammIg. Eur. Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Schmett. Geom. Idaea flaccidaria (Zeller, 1852) Materyal : 76, 1 , 1 ; 81 , 1 , 2 ; 71 , 1 , 1 ; 73, 1 ; 74, 1 . Geometra flaccidaria Zeller, 1852, Stett. Zg. 1852, 184. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45); ‹s- tanbul-Avrupa yakas› (6). Materyal : 78, 1 ; 14, 1 ; 16*, 1 ; 79, 1 . Habitat : Mefle orman›, çiçekli otsu bitkiler. Türkiye’den bilinen da¤›l›m›: Amasya, Bursa (45); Amanus da¤›-Marafl (53). Cins : CLETA Duponchel, [1845] Habitat : Gürgen orman›, çiçekli otsu bitkiler. Cleta perpusillaria (Eversmann, 1847) Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Geometra perpusillaria Eversmann, 1847, BuII. Soc. kay›tt›r. Moscou.1847 (3), p. 82. Idaea remutata (Linnaeus, 1758) Materyal : 6, 1 . Geometra remutata Linnaeus, 1758, Syst. Nat. (10), Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya (45). p.520. Habitat : Mefle orman›, otsu bitkiler. Materyal : 44*, 2 , 1 . Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - kay›tt›r. Habitat : Kay›n orman›. Cins : RHODOSTROPHIA Hübner, [1823] Antenler ‘de silli, ‘de basit. Kanatlar sar›ms› be- Rhodostrophia calabra (Petagna, 1786) yaz. Subterminal çizgi belirgin. Diskal benekler ço¤unluk- Phaleana calabra Petagna, 1786, Spec. Insect. ulteri- la yok, bulunmalar› durumunda çok küçük. Renk bazen oris Calabriae: 38, pl., fig. 23. kahverengi pullar›n kumlu görüntüsünden dolay› koyu Materyal : 7, 1 , 1 ; 37, 2 , 1 ; 43, 1 tonda. Kanat aç›kl›¤› : 14.6 - 15.2mm; 15.3mm. 31 , 1 , 1 ’ ; 27, 1 , 1 ; 66, 6 , 9 ; 67, Genital organlar- : Valve kaynaflm›fl, uçta sivri, k›- 5 , 6 ; 71, 1 ,1 ; 74, 1 . sa; sacculus sivri. Uncus az geliflmifl; kal›n kitinli, socci’ler Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Ayd›n uzun apex yönünde loblu. Anellus loblar› zay›f. Saccus (45); Gelibolu (1,2,6); ‹stanbul (5,8); Bebek (9); Marafl, yayg›n olarak yuvarlaklafl›r (fiekil 8A). Aedeagus uçta siv- Amanus (53) ; Kuzeydo¤u Anadolu (54); Amasya, Ankara
112 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ
fiekil 8. A-C: Ideae remutata (L)’da erkek genital organ. A: valve; B: aedeagus; C: mappa ve cerata; D: I. remutata (L)’da difli geni- tal organ. 1mm 1mm
B A 1mm 1mm
C D
(58); Nevflehir-Ürgüp (60); Kefeliköy (10); Ankara-So- Cins : PELLONIA Duponchel, 1829 ¤uksu-K›z›lcahamam (64). Pellonia vibicaria (Clerc, 1759) Habitat : Mefle orman›, çiçekli çal›lar (kat›r t›rna¤›, ya- Phalaena vibicaria Clerc, 1759, Icon. lnsect. rariorum bani gül). 1: p 1.3, fig. 2.
113 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas›
Materyal : 5, 1 , 1 ; 55, 1 ; 42, 3 ; 47, 1 Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni ; 48, 1 ; 3*, 1 , 1 . kay›tt›r. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya (45); ‹çanadolu Cins : ORTHONOMA Hübner, [1825] (57); Kars-Ç›ld›r gölü (8); ‹stanbul-Belgrad orman› (62). Orthonoma opstipata (Fabricius, 1794) Habitat : Mefle, çam orman›, çiçekli otsu bitkiler. Phalaena opstipata Fabricius, 1794, Ent. Syst. 3 (2): Altfamilya : LARENTIINAE Duponchel, 1845 199. Cins : RHODOMETRA Meyrick, 1892 Materyal : 1, 1 ; 2*, 1 ; 18*, 4 , 1 ; 27, Rhodometra sacraria (Linnaeus, 1767) 1 . Phalaena sacraria Linnaeus, 1767, Syst. Nat. (Edn Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa, Adana- 12)1 (44): 863. Toroslar (45) ; Gelibolu (6); ‹stanbul (9); Belgrad orma- n›, Antalya-Elmal› (62) . Materyal : 55, 3 ; 24, 3 ; 53, 4 ; 57, 1 ; 56, 1 ; 3*, 1 ; 28, 1 ; 27, 10 . Habitat : Nehir kenar› kavak-sö¤üt, çiçekli otsu bitki- Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Efes (43); Bozda¤ (44) ler. ; Amasya, Bursa, Ayd›n, AdanaToroslar (45); Gelibolu Cins : CATARHOE Herbulot, 1951 (1,2) ; ‹stanbul (5,6); Marafl (53); Sivas (55) ; Büyükada, Catarhoe rubidata (Denis-Schiffermüller, 1775) Gaziantep (9); Ni¤de (58). Geometra rubidata Denis-Schiffermüller, 1775, Wien. Habitat : Mefle, çam orman›, çiçekli otsu bitkiler. Verz. p.113. Cins : LYTHRIA Hübner, [1823] Materyal : 35*, 2 ; 5, 1 44*, 1 . Lyhtria purpuraria (Linnaeus, 1758) Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : ‹stanbul (9). Phalaena purpuraria Linnaeus, 1758, Syst. Nat. (Edn Habitat : Mefle, kay›n orman nehir kenar› kavak-sö¤üt 10) 1:522. ve çiçekli otsu bitkiler. Materyal : 1 , 3 , 2 ; 35*, 1 , 1 ; 9, 1 ; 10, 8 , 3 ; 25, 1 , 1 ; 2*, 2 ,1 ; 51,1 Catarhoe cuculata (Hufnagel, 1767) , 5 ; 52, 2 , 4 ;80, 3 ,4 ; 11, 2 Phalaena cuculata Hufnagel, 1767, Ber. Magaz. 4, p. ;13, 1 ; 40, 1 ; 54,3 , 4 ; 6,3 ; 602. 8l, 2 ;16*, 13 , 4 ; 17,1 ; 50*, 1 ; 57, Materyal : 3*, 1 . 4 ; 53, 2 ; 79, 4 , 5 ; 27, 1 , 1 ; 73, 1 . Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Amasya, Habitat : Çam-mefle orman›, çiçekli otsu bitkiler. Bursa, Ayd›n (45); Gelibolu (1, 2); ‹stanbul (5,6); Marafl- Antenler basit. Kanatlar›n esas rengi kirli beyaz. Ön Amanus da¤› (53); Kuzeydo¤u Anadolu (54); Bursa-Refla- kanatlarda subterminal bant bafllang›çta kahverengi leke diye (9); Ankara, Tokat-Zile (58); K›rklareli-Lüleburgaz halinde, kanad›n arka kenar›na do¤ru zay›flar. Medial ve (65). basal bant kahverengi. Medial ve subterminal bantlar›n Habitat : Çam, mefle, gürgen ormanlar› ve orman içi aras› beyaz. Arka kanatlarda bantlar soluk. Toraks siyah- çiçekli otsu bitkiler. kahverengi, bacaklar ve abdomen kirli sar›. Kanat aç›kl›¤›: Lythria rotaria (Fabricius, 1798) 11.2mm Phalaena rotaria Fabricius, 1798, Syst. Ent. Suppl., p. Genital organlar - : Ostium genifl, güçlü. Ductus 453. bursa güçlü. Bursa copulatrix ince, çentik fleklinde diflli, kabar›k. Signum yuvarlak, derin, diflli (fiekil 9). Materyal : 1, 3 . Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amanos Da¤› (53). Habitat : Otsu bitkiler.
114 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ
(55); Samsun (58); ‹zmir-Bornova (61) ; Belgrad orman› (62). Habitat : Çam-mefle orman›, dere kenar› çiçekli otsu bitkiler. Cins : CAMTOGRAMMA Stephens, 1831 Camtogramma bilineata (Linnaeus, 1758) Phalaena bilineata Linnaeus, 1758, Syst. Nat. (Edn 10)1:525. Materyal :1 , 10 , 1 1 ; 35* ; 5, 21 , 8 ; 52, 2 ; 10, 3 , 2 ; 20, 1 ; 19, 3 , 2 ; 75, 2 , 2 ; 21, 1 ; 22, 3 ; 37, 5 , 2 ; 36, 3 , 13 ; 77, 3 , 6 ; 55, 1 , 2 ; 78, 7 , 2 ; 80, 2 , 1 ; 40,1 ; 41, 4 , 1 ;11, 1 ,1 ; 45,1 ; 46, 1 ; 31, 4 ,7 ; 49, 7 , 1 ; 43, 2 ; 6, 1 ; 81 , 1 ; 42, 8 , 8 ; 44, 1 ; 14, 2
1mm ; 32, 3 ; 16*, 3 ; 24, 1 ; 56, 4 ; 33, 8 ; 50*, 1 ; 38, 4 , 3 ; 48, 2 , 2 ; 47, 2 ; 79, 4 , 1 ; 3*, 2 ; 68, 1 ; 70, 5 , 3 ; 69, 1 ; 60, 1 , 1 ; 65, 1 , 1 ; 71, 1 ; 74, 1 . Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Amasya, fiekil 9. Catarhoe cuculata (Hfn)’da difli genital organ. Bursa, Ayd›n, Adana-Toroslar (45); Gelibolu (1); ‹stanbul Cins : EPIRRHOE Hübner, [1825] (5); Akflehir (56); Elaz›¤-Sivrice, Ah›rköy; Diyarbak›r Ma- Epirrhoe rivata (Hübner[1813]) den (9); Ankara, Konya-‹vriz (58) . Geometra rivata Hübner, [1813], 1796, Samml. eur. Habitat : Tüm ormanl›k bölgelerde, özellikle nehir, de- Schmett. 5: p 1.79, fig. 409. re gibi sulak alanlar›n kenarlar›nda bulunan otsu bitkile- Materyal : 1 *, 1 , 2 ; 35*, 1 ; 37, 1 ; rin, özellikle ›s›rgan otlar›n›n yapraklar›n›n alt yüzeylerin- 44*, 1 ; 58 1 , 1 ; 79, 1 , 2 . de saklan›rlar. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bursa (45). Cins : COSMORHOE Hübner, [1825] Habitat : Kay›n orman›, Nehir kenar› otsu bitkiler Cosmorhoe ocellata (Linnaeus, 1758) (Urtica spp., Galium spp.). Phalaena ocellata Linnaeus, 1758, Syst.Nat. (Edn Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni 10)1:527. kay›tt›r. Materyal : 5, 1 ; 23*, 1 ; 39, 1 ; 65, 1 Cins : XANTHORHOE Hübner, [1825] Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Ayd›n (45); ‹s- Xanthorhoe fluctuata (Linnaeus, 1758) tanbul (5); ‹çel, ‹zmir-Bornova, Adana-Seyhan (58); Belg- rad orman› (62). Phalaena fluctuata Linnaeus, 1758, Syst. Nat. (10), p. 527. Habitat : Mefle, çam orman›, çiçekli otsu bitkiler. Materyal : 2*, 4 ; 42, 1 ; 3*, 2 ’; 28, 1 Cosmorhoe obliterata (Hufnagel, 1767) . Phalaena obliterata Hufnagel, 1767, Cat. Lep. Het. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa, Ayd›n, Br. Mus. 26, p.1558. Adana-Toroslar (45); Gelibolu (1, 6); ‹stanbul (6); Sivas Materyal : 43, 2 ; 44*, 1 , 1 .
115 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas› 1mm 1mm
A 1mm B
C
fiekil 10. A-B: Cosmorhoe obliterata (Hfn)’da erkek genital organ. A: valve; B: aedeagus; C: C. obliterata (Hfn)’da difli genital organ.
Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - lar ve abdomen kirli sar› renkte. Kanat aç›kl›¤› : Habitat : Mefle, kay›n orman›. 9.4mm. Antenler ‘de silli, ‘de basit. Kanat rengi sar›. Sub- Genital organlar - : Valve dar, zay›f. Costa kal›n, terminal, adterminal ve terminal bantlar›n s›n›rlar› kay- uca do¤ru çentikli, diflli. Transtilla loblu, k›ll›. Tegümen naflm›fl, basal, antemedial ve medial bantlar ince, aç›k kah- bafll›kl›. Uncus orak fleklinde. Saccus sivri (fiekil 11A). Ae- verengi. Toraks, bacaklar ve abdomen dorsalde aç›k kah- deagus zay›f, orifiz etraf›nda 3 veya 4 spinli. Manica spin- verengi, ventralde kirli sar› . Kanat aç›kl›¤› : 10.4mm li. Calcar dirsekli, k›ll› (fiekil 11 B). - 11 - 12mm. Bu türe ait tek örnek yakalanabilmifltir ve kanatlar Genital organlar - : Valve yuvarlak, costa k›sa; sac- renk ve desen bak›m›ndan y›pranm›fl bir haldedir. Ön ka- culus kollar› uzun. Labides sivri, uzun k›ll›. Uncus çok za- natlarda oldukça genifl soluk siyahkahverengi renkte bazal y›f, atrofiye olmufl. Saccus yuvarlak (fiekil 10A). Aedeagus ve medial bant görülmekle beraber di¤er kanat bantlar› ve uzun, orifiz diflli, etraf› lob fleklinde ç›k›nt›l› (fiekil 10B). renklerinin belirlenmesi tam olarak yap›lamam›flt›r . : Ostium zay›f, iki loblu. Bursa copulatrix genifl. Sig- Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. numlar, spinli iki s›ra halinde, biri uzun armut fleklinde, Cins : NEBULA Bruand, [1846] di¤eri üç köfleli yama fleklinde (fiekil 10C). Nebula salicata (Hübner, 1799) Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Geometra salicata Hübner, 1799, SmmIg. Eur. Cosmorhoe unidentaria (Haworth, 1809) Schmett. Geom. Phalaena unidentaria Haworth, 1809, Lep. Britann. p. Materyal : 3*, 1 . 308. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa, Ayd›n Materyal : 6, 1 . (45); ‹stanbul (5); Gelibolu (6); ‹çanadolu (48); Toroslar Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - (55) ; Bebek (8). Habitat : Mefle orman›, orman içi çiçekli bitkiler. Habitat : Mefle-çam orman› ve çiçekli otsu bitkiler. antenler silli. Kanat rengi soluk sar›. Toraks, bacak-
116 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ 1mm 1mm
B A
fiekil 11. A-B: Cosmorhoe unidentaria (Haw)’da erkek genital organ A: valve;B: aedeagus.
Cins : PLEMYRIA Hübner, [1825] Plemyria corylata (Thunberg, 1792) Phalaena corylata Thunberg, 1792, Diss.ent.sistens Insecta Suecica (45): 61, pl., fig.[11]. Materyal : 3*, 1 . Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - Habitat : Mefle-çam orman›, orman içi otsu bitkiler. ‘de antenler basit. Kanatlar›n esas rengi kirli sar›. Ön ve arka kanatlarda subterminal, antemedial bantlar sar›ms› kahverengi, medial bant aç›k kahverengi. Arka kanatlarda bantlar soluk. Toraks, bacaklar ve abdomen kirli sar›. Kanat aç›kl›¤› : 10.2 mm. Genital organlar - : Ostium çok genifl. Ductus bur- sa uzun, yama, törpü benzeri zay›f difllerle örtülü. Sig- num köfleli (fiekil 12). 1mm Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Cins : PENNITHERA Viidalepp, 1980 Pennithera firmata (Hübner, 1822) Phalaena firmata Hübner, 1822, SmmIg. Eur. fiekil 12. Plemyria corylata (Thnb)’da difli genital organ
117 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas›
Schmett. Geom. takip eden segmentler aras›nda enine beyaz bantl›. Kanat Materyal : 3*, 2 , 1 . aç›kl›¤› : 13 - 13.6mm ; 14.3mm. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Yar›mburgaz (9). Genital organlar - : Valve yuvarlak. Costa k›vr›k. Uncus çok k›sa, genellikle yayg›n. Saccus yuvarlak (fiekil Habitat : Mefle-çam orman›. 13A). Aedeagus e¤imli. Cornutus’lar iki parça halinde, bi- Cins : AMOEBE Hübner, [1825] ri uzun, spinleri güçlü; di¤erleri daha k›sa, spinleri zay›f. Amoebe pectinaria (Knoch, 1781) Manica spinli. Anellus loblar› uzun. Juxta yuvarlak, yuka- r›ya do¤ru uzan›r, her bir tarafta küçük papillal› (fiekil Phalaena pectinaria Knoch, 1781, Beitr. lnsekten- 13B). gesch. l:55, p1.3, figl0. : Ostium zay›f. Ductus bursa çok uzun, kaburgal›, Materyal : 5, 2 ; 44*, 2 ; 62, 1 . bursa copulatrix’e do¤ru scobinat. Signum, birkaç irregu- Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - lar spin içeren bantl› (fiekil 13C). Habitat : Mefle ve kay›n orman›. Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Antenler ‘de bir çift tarakl›, ‘de basit. Ön kanat- Cins : HYDRIOMENA Hübner, [1822] lar aç›k yeflil, arka kanatlar soluk gri renkte. Terminal Hydriomena impluviata (Boisduval, 1840) bant, ön kanatlarda koyu kahverengi, arka kanatta belir- gin de¤il. Medial, antemedial ve basal bantlar kal›n, koyu Phalaena impluviata Boisduval, 1840, Genera Index kahverengi. Apikal köfle kahverengi lekeli. Toraks kahve- meth. eur. Lepid. :214. rengi, bacaklar kirli sar›, abdomen kahverengi, birbirini Materyal : 44*, 3 . 1mm 1mm
A B 1mm
C
fiekil 13. A-B: Amoebe pectinaria (Knock)’da erkek genital organ. A: valve; B: aedeagus; C: A. pectinaria (Knock)’da difli genital organ.
118 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ
Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - Habitat : Mefle-çam orman›, çiçekli otsu bitkiler. Habitat : Kay›n orman›. Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Antenler her iki efleyde basit. Ön kanatlar yeflilimsi gri. kay›tt›r. Terminal ve subterminal bantlar aç›k kahverengi, subter- Cins : MELANTHIA Duponchel, 1829 minal banttan antemedial banta kadar gri renkte. Arka Melanthia procellata (Denis-Schiffermüller, 1775) kanat aç›k kahverengi. Postmedial ve subterminal bantlar kanat renginden daha koyu. Toraks, bacaklar ve abdomen Geometra procellata Denis-Schiffermüller, 1775, An- kahverengi. Bacaklar ve abdomen segment s›n›rlar›nda kündung syst. Werkes. Schmett.Wienergegend:1l4. kirli sar› renkte bantl›. Kanat aç›kl›¤› : 15.6 - 17mm. Materyal : 37, 1 ; 43, 1 . Genital organlar - : Valve yuvarlak, costa ince. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : ‹stanbul-Kad›köy (5). Transtilla, az miktarda k›l içeren yuvarlak kollar fleklinde. Habitat : Mefle orman›, çal›ms› bitkiler. Uncus çatall›, uca do¤ru daral›r. Valve’lerin costal kenar›n- dan çok say›da ucu topuzlu pul uzan›r, spin güçlü ve spa- Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni tula fleklinde, pullar›n afla¤› k›sm›ndan ucu çengel fleklinde kay›tt›r. olan papilla uzan›r. Saccus yuvarlak (fiekil 14A). Aedeagus Cins : OPEROPTERA Hübner, [1825] basit. Cornutus’lar çok say›da, bant halinde. Anellus lobla- Operoptera brumata (Linnaeus, 1758) r› iki parçal› (fiekil 14B). Phalaena brumata Linnaeus, 1758, Syst. Nat. (Edn Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. 10): 1529. Cins : HORISME Hübner [1825] Materyal : 1*, 5 ; 6*, 27 ; 3*, 3 . Horisme vitalbata ([Denis-Schiffermüller], 1775) Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Belgrad orman› (62) Phalaena vitalbata Denis-Schiffermüller, 1775, Wien. Habitat : Mefle, çam orman›, meyva bahçesi. Verz.,109. Cins : EUPITHECIA Curtis, 1825 Materyal : 25, 2 ; 35*, 1 ; 3*, 1 . Eupithecia breviculata (Donzel, 1837) Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya (45) . 1mm 1mm
B A
fiekil 14. A-B: Hydriomena impluviata (Bdv)’da erkek genital organ. A: valve; B: aedeagus.
119 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas›
Geometra breviculata Donzel, 1837, Ann. Soc. Ent. ve yeflilin birlefliminden oluflan kar›fl›k bir renkle karakte- Fr. p. 478. ristik. Ön kanatlar›n aç›k kahverengi olan terminal ve sub- Materyal : 2*, 2 terminal bant› aras›nda adterminal çizgi aç›k yeflil renkte. Adterminal çizgi kanat geniflli¤inin yar›s›nda belirginsizle- Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Lüleburgaz (4). flir. Postmedial bant yeflil. Basal ve postmedial bant ara- Habitat : Kültür bitkileri, meyva a¤açlar› (erik, elma). s›ndaki medial alan yeflilimsi kahverengi.Arka kanatlarda Eupithecia signata (Scopoli 1763) bantlar belirgin de¤il. Toraks yeflil-kahverengi, bacaklar kahverengi, abdomen yeflilimsi kahverengi. Kanat aç›kl›¤›: Geometra signata Scopoli 1763, Proc. ZooI. Soc. 9.8mm ; 10mm. Lond., p. 392. Genital organlar - : Valve yuvarlak, labides de¤iflik- Materyal :1, 1 ; 2*, 1 ’ ; 77, 1 ; 81, 1 ; 16*, li¤e u¤ram›fl, serbest k›vr›ml› spinlerle sonlanan valve’ler 2 ; 39, 1 ; 3*, 1 . ile birleflirler. Uncus zay›f. Anellus güçlü spinli bir yama Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Gelibolu (1,44); Amasya, vas›tas›yla manica’ya ba¤lan›r (fiekil 15A). Aedeagus k›sa. Bursa (45); ‹çanadolu (47); Kuzeydo¤u Anadolu (54). Cornutus’lar pek çok bant fleklinde. Manica genifl ve e¤im- Habitat : Çam, mefle, kay›n, gürgen ormanlar›, orman li olan 2 spinli (fiekil 15B). Coremata çatall› (fiekil 15C). içi otsu ve çal›ms›lar. : Ostium zay›f, küçük. Ductus bursa uzun. Bursa co- Eupithecia simpliciata (Haworth, 1809) pulatrix subglobular. Signum’lar iki tane ve ay fleklinde, spin bantlar› diflli, biri di¤erinden daha genifl (fiekil 15D). Geometra simpliciata Haworth, 1809, Ochsen. Schmett. Eur.10 (2), p. 210. Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Materyal : 2*, 1 . Calliclystis debiliata (Hübner, 1817) Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya (45); Bursa-Ulu- Geometra debiliata Hübner, [1817] 1796, Samml. da¤ (9) . eur. Schmett. 5:pl. 90, fig. 462, p1. 91,fig.466. Habitat : Çiçekli otsu bitkiler, kültür bitkileri. Materyal : 71, 2 . Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - kay›tt›r. Habitat : Mefle orman›, çiçekli otsu bitkiler ve çal›lar. Eupithecia abbreviata (Stephens, 1831) Antenler basit, k›sa silli. Kanatlar, beyaz›ms› gri. Ön Geometra abbreviata Stephens, 1831, Brit. lnsect. 2, kanatlarda terminal ve subterminal bant ince ve kahve- p.144. rengi. Arka kanatlarda bantlar belirgin de¤il. (Elimizdeki örne¤in kanat pullar› y›prand›¤› için bantlar tan›mlanama- Materyal : 5, 1 . m›flt›r). Toraks, bacaklar ve abdomen kirli beyaz. Kanat Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya (45). aç›kl›¤› : 9 - 8.3mm. Habitat : Mefle orman›. Genital organlar - : Valve yuvarlak. Labides’ler Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni farkl›laflm›fl. Uncus oluflmam›fl. Anellus, güçlü spinli, ay kay›tt›r. fleklindeki bant vas›tas›yla manica’ya ba¤lan›r (fiekil 16A). Aedeagus e¤imli. Cornutus’lar çok say›da, bantl›. Mani- Cins : CALLICLYSTIS Dietze, 1910 ca’da spinlerin ikisi e¤imli ve genifl, di¤er spinler bu spin- Calliclystis rectangulata (Linnaeus, 1758) lere nazaran oldukça narin (fiekil 16B). Coremata çatall› Geometra rectangulata Linnaeus, 1758, Syst. Nat. (fiekil 16C). (10), p. 528. B›› tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Materyal : 5, 1 ; 71, 1 . Cins : GYMNOSCELIS Mabille, 1868 Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - Gymnoscelis pumilata (Hübner, 1813) Habitat : Mefle orman›, çiçekli otsu bitkiler. Geometra pumilata Hübner 1813, Samml. eur. Antenler ‘de silli, ‘de basit. Kanatlar, kahverengi Schmett. 5: pl. 75, fig. 389.
120 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ 1mm 1mm 1mm
B A C 1mm
D
fiekil 15. A-C: Calliclystis rectangulata (L)’da erkek genital organ. A: valve; B: aedeagus; C: coremata; D: C. rectangulata (L)’da difli genital organ.
Materyal : 78, 1 . Materyal : 5, 1 ; 44*, 1 ; 64, 1 . Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa, Ayd›n Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Amasya, (45); ‹stanbul-Anadolu yakas› (5); Gelibolu (6); Bebek Bursa, Ayd›n, Adana-Toroslar (45); Gelibolu (1) ; Büyük- (9); ‹zmir (61). dere (6); Sivas, Toroslar (55) . Habitat : Mefle orman›, dere kenar› çal›lar. Habitat : Mefle ve kay›n orman› ile çiçekli otsu bitkiler. Cins : APLOCERA Stephens, 1827 Aplocera efformata (Guenee, 1857) Aplocera plagiata (Linnaeus, 1758) Phalaena efformata Guenee, 1857, Spec. Gen. Lep. Phalaena plagiata Linnaeus, 1758, Syst.Nat.(Edn Phal. 2, p. 500. 10)1:526. Materyal : 35*, 1 ; 31, 1 ; 64, 1 , 10 .
121 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas›
Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bursa, Ayd›n (45); Istan- Habitat : Mefle, gürgen orman›. bul (5); Gelibolu (6) . Cins : LIGDIA Leach, 1815 Habitat : Gürgen orman›, çiçekli otsu bitkiler. Ligdia adustata ([Denis-Schiffermüller], 1775) Cins : ASTHENA Hufnagel, 1767 Geometra adustata [Denis-Schiffermüller],1775, An- Asthena candidata ([Denis-Schiffermüller], 1775) kündung syst. Werkes Schmett. Wienergegend: 114. Geometra candidata [Denis-Schiffermüller], 1775, Materyal : 46, 1 ; 73, 1 . Syst. Werkes Schmett. Wienergegend:1l0. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bursa (45). Materyal : 5, 1 ; 43, 2 ; 44, 3 ; 81 , 1 ; Habitat : Mefle orman›, çiçekli otsu bitkiler. 16*, 1 ; 62, 1 ; 64, 1 ; 65, 1 ; 71, 2 . Bu tür Trakya Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : ‹stanbul -Tarabya (5). Cins : STEGANIA Guenee, 1845 Habitat : Mefle, kay›n, gürgen ormanlar›. Stegania dilectaria (Hübner, 1790) Cins : MINOA Treitschke, 1825 Phalaena dilectaria Hübner, 1790, Beytr. Gesch. Minoa murinata (Scopoli, 1763) Schmett. 2. Phalaena murinata Scopoli, 1763, Ent. Catniolica: Materyal : 35*, 6 , 2 ; 74, 1 . 229. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : ‹stanbul (5). Materyal: 6, 1 ; 45, 2 ; 3*, 3 ; 62, 1 . Habitat : Nehir kenar› kavak-sö¤üt a¤açlar›. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45); ‹s- tanbul (6). Cins : SEMIOTHISA Hübner, [1815] Habitat : Mefle ve çam orman›, çiçekli bitkiler. Semiothisa clathrata (Linnaeus, 1758) Altfamilya : ENNOMINAE Duponchel, 1845 Phalaena clathrata Linnaeus, 1758, Syst.Nat.(Edn 10) 1:524. Cins : LOMOSPILIS Hübner, 1825 Materyal : 1*, 1 , 1 ; 35*, 2 ; 2*, 1 ; 5, 3 Lomospilis marginata (Linnaeus, 1758) . Phalaena marginata Linnaeus, 1758, Syst.Nat.,edit. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45); Ta- X,(182): 527.(Suecia). rabya (5); Kefeliköy (10). Materyal : 43, 3 , 1 ; 44*, 1 . Habitat : Mefle orman›, otsu bitkiler. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Belgrad orman› (62). 1mm 1mm 1mm
A B C
fiekil 16. A-C: Calliclystis debiliata (Hb)’da erkek genital organ A: valve; B: aedeagus; C: coremata.
122 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ
Semiothisa glarearia ([Denis-Schiffermüller], Cins : PACHYNEMIA Stephens, 1829 1775) Pachynemia hippocastanaria (Hübner, [1799]) Geometra glarearia [Denis-Schiffermüller], 1775, An- Geometra hippocastanaria Hübner, [1799], 1796 kündung syst.Werkes Schmett. Wienergegend:106. Samml. eur. Schmett. 5: p1. 36, fig.186. Materyal : 11, 2 , 2 ; 13, 1 . Materyal : 27, 2 . Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45); An- Türkiye’den bilinen da¤›l›m› :Amasya, Bursa (45). kara-Dikmen deresi (59); Kütahya-Tavflanl› (62). Habitat : Çam orman›, çal›l›k. Habitat : Mefle orman›. Bu tür Trakya Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Cins : OPISTHOGRAPTIS (Hübner, [1823]) Cins : TEPHRINIA Guenee, [1845) Opisthograptis luteolata (Linnaeus, 1758) Tephrinia arenacearia (Denis-Schiffermüller, Phalaena luteolata Linnaeus, 1758, Syst.Nat (Edn 1775) 10)1:525. Phalaena arenacearia Denis-Schiffermüller,1775, Wi- Materyal : 42, 1 ; 3*, 1 . en. Verz., p.102. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Amasya, Materyal : 1, 1 , 1 , 58, 14 , 7 . Bursa, Ayd›n (45); Gelibolu (1); ‹stanbul-Kad›köy (5); Ke- feliköy (10); Artvin-Murgul (58). Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bursa (45); Edirne-Hav- sa-Necatiye (65). Habitat : Mefle, çam orman›. Habitat : Yonca tarlas›. Cins : PSEUDOPANTHERA Hübner, [1823] Cins : EILICRINIA Hübner, 1823 Pseudopanthera macularia (Linnaeus, 1758) Eilicrinia cordiaria (Hübner, 1790) Phalaena macularia Linnaeus, 1758, Syst.Nat.(Edn 10)1:521. Phalaeana cordiaria Hübner, 1790, Beitr. Gesch. Schmett. 2 (1) : 31 pl. (1) 4. Materyal : 5, 1 ; 46, 1 ; 42, 1 , 1 . Materyal : 35*, 3 ; 5 , 1 ; 16*, 1 ; 33, 1 . Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bursa (45); Ankara-K›- z›lcahamam, Bolu-Gerede (58). Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Bursa, Ay- d›n (45); Kuzeydo¤u Anadolu (54); Ankara, Malatya (58); Habitat : Mefle, kay›n orman›, çiçekli otsu bitkiler. Ni¤de (60). Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Habitat : Gürgen orman›, nehir kenar› kavak-sö¤üt kay›tt›r. a¤açlar›. Cins : APEIR.A Gistl, 1848 Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Apeira syringaria (Linnaeus, 1758) kay›tt›r. Phalaena syringaria Linnaeus, 1758, Syst. Nat. (Edn Eilicrinia trinotata (Mentzer, 1845) 10) 1:520. Phalaena trinotata Mentzer, 1845, Stett.Zg.,p.184. Materyal : 41, 1 . Materyal : 4, 1 , 1 ; 8, 5 , 2 ; 10, 1 Türkiye’den bilinen da¤›l›m› :Belgrad orman› (62). ; 12, 1 ; 16, 1 . Habitat : Mefle orman›, yabani erik. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Amasya, Cins : ENNOMOS Treitschke, 1825 Bursa, Ayd›n (45); Lüleburgaz (4); ‹stanbul (9); Kayseri (54). Ennomos quercinaria (Hufnagel, 1767) Habitat : Gürgen, kay›n orman›, kavak-sö¤üt a¤açlar›- Phalaena quercinaria Hufnagel, 1767, BerI.Ma- n›n bulundu¤u dere yata¤›, çiçekli otsu bitkiler. gaz.4,p.520.
123 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas›
Materyal : 81, 2 ; 71, 9 , 1 . Cins : THERAPIS Hübner, [1823] Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bursa (45); K›rflehir-Ak- Therapis flavicaria (Denis-Schiffermüller, 1775) p›nar, Kaman (58). Geometra flavicaria Denis-Schiffermüller,1775, An- Habitat : Mefle orman›. kündung syst. Werkes Schmett. Wienergegend:104. Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Materyal : 1, 4 , 5 . kay›tt›r. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - Ennomos fuscantaria (Stephens, 1809) Habitat : Dere kenar› sö¤üt ve kavak orman›. Phalaena fuscantaria Stephens, 1809, Brit. Ent. 3, Antenler her iki efleyde de bir çift tarakl›. Kanatlar al- p.167. t›n sar›s› renkte. Ön kanatlar›n anterior kenar›nda adter- Materyal : 35*, 1 . minal, subterminal, medial, antemedial ve basal bantlar›n bafllang›çlar› kahverengi lekeli, bantlar belirgin de¤il. Mar- Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Kefeliköy (10). ginal kenar apekste yuvarlak oyuklu. Arka kanatlarda me- Habitat : Bir y›ll›k çiçekli otsu bitkiler ve kavakl›k. dial bant soluk. Kanatlar›n sar› zemininde kesik kahveren- Cins : SELENIA Hübner, 1823 gi çizgili. Marginal kenar ortada yuvarlak oyuklu. Toraks, bacaklar ve abdomen sar› pullu. Kanat aç›kl›¤› : 13.6 - Selenia lunaria (Denis-Schiffermüller, 1775) 18.8mm ; 14.7 - 17.1 mm. Geometra lunaria Denis-Schiffermüller, 1775, Wi- Genital organlar - : Valve basit. Uncus uzun, dar- en.Verz.p.103. uca do¤ru incelir. Gnathos incelmifl, uçta diflli. Saccus iki Materyal : 3*, 2 . loblu (fiekil 17A). Aedeagus uçta küt olarak sivrilir. Vesi- Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya (45); Belgrad ca çok say›da güçlü cornutus’lu (fiekil 17B). orman› (62) . : Ostium genifl, huni fleklinde. Ductus bursa genifl, Habitat : Çam orman›. k›sa ve longitudinal çizgili. Bursa copulatrix uzun, basit. 1mm 1mm 1mm
B
A C
fiekil 17. A-B: Therapis flavicaria (D-S)’da erkek genital organ A: valve; B: aedeagus; C: T. flavicaria (D-S)’da difli genital organ.
124 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ
Taban k›sm›nda fazla belirgin olmayan küçük yamal› (fie- Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni kil 17C). kay›tt›r. Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Cins : AGRIOPIS Hübner, [1825] Cins : CROCALLIS Treitschke, 1825 Agriopis aurantiaria (Hübner, 1799) Crocallis tusciaria (Bourkhausen, 1793) Phalaena aurantiaria Hübner, 1799, SmmIg.Eur. Geometra tusciaria Bourkhausen, 1793, Seriba. Schmett.Geom. Beytr. lnd. met. p.185. Materyal : 1*, 1 Materyal : 66, 1 . Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Adana-Toroslar (45); Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya (45); ‹çanadolu K›rklareli-Demirköy; ‹stanbul Belgrad orman› (62). (48). Habitat : Meyva a¤açlar›, otsu bitkiler. Habitat : Çam orman›. Agriopis marginaria (Fabricius, 1777) Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Phalaena marginaria Fabricius, 1777, Mant.p.l94. kay›tt›r. Materyal : 1*, 1 Cins : COLOTOIS Hübner [1823] Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bebek (9); ‹stanbul- Colotois pennaria (Linnaeus, 1761) Belgrad orman› (62). Phalaena pennaria Linnaeus, 1761, Fauna Suecica Habitat : Meyva a¤açlar›, çiçekli bitkiler. (Edn 2): 324. Cins : THERIA Hübner, 1825 Materyal : 1*, 6 ; 1 . Theria rupicapraria (Denis-Schiffermüller, 1775) Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya (45); ‹stanbul Geometra rupicapraria Denis-Schiffermüller, 1775, (5,6); Bebek (9); Belgrad orman›‹stanbul, Demirköy- syst. Werkes Schmett. Wienergegend:105. K›rklareli (62). Materyal : 1*, 5 . Habitat : Meyva bahçesi, kavak sö¤üt orman›. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya (45). Cins : SELIDOSEMA Hübner, [1823] Habitat : Dere kenar› yabani meyva a¤açlar›, karaçal›- Selidosema pallidaria (Staudinger, 1901) l›k. Phalaena pallidaria Staudinger, 1901, Cat.PaI.Lep. Bu tür Trakya Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. (3),p.351. Cins : ERANNIS Hübner, 1826 Materyal : 28, 1 . Erannis defoliaria (Clerc, 1759) Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amanus-Düldül da¤› (52); Tatvan (9). Phalaena defoliaria Clerc, 1759, Icon. lnsect. rari- orum,1 pl. 7. fig. 4. Habitat : Çam ve mefle orman›. Materyal : 1, 4 . Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : ‹stanbul-Belgrad Orma- n›; K›rklareli - Demirköy (62). Cins : SERRACA Moore, 1867 Habitat : Meyva a¤açlar›, otsu bitkiler. Serraca punctinalis (Scopoli, 1763) Cins : FRITZWAGNERIA Wehrli, 1943 Phalaena punctinalis Scopoli, 1763, Ent.Carn.p.215. Fritzwagneria dalmatina (Wagner, 1909) Materyal : 44*, 1 . Nychiodes dalmatina Wagner, 1909, Ent.Z.,Stuttgart Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bursa (45). 23:18. Habitat : Dere kenar›, kay›n orman›. Materyal : 59*, 1 .
125 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas› 1mm 1mm
B A
fiekil 18. A-B: Fritzwagneria dalmatina (Wagner)’da erkek genital organ. A: valve; B: aedeagus.
Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - Habitat : Mefle orman›, çam orman›. Habitat : Yabani meyva a¤açlar›, çiçekli otsu bitkiler. Cins : ASCOTIS Hübner, [1825] Antenler bir çift tarakl›. Kanatlar koyu kahverengi, ke- Ascotis seleneris (Denis-Schiffermüller, 1775) narlar› bordürlü. Terminal bant ince kahverengi, medial Geometra selenaria Denis-Schiffermüller, 1775, An- bant siyah, ince. Ön kanatlarda medial bant R5 - M1 ara- kündung syst.Werkes Schmett.Wienergegend:101. s›nda belirgin köfleli. Medial bant›n d›fl taraf› demir ren- ginde. Toraks, bacaklar ve abdomen kahverengi. Kanat Materyal : 51, 1 . aç›kl›¤› : 18.8 mm. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : ‹stanbul-Pera (5); Geli- Genital organlar - : Valve genifl, apex yuvarlak. Val- bolu (6); ‹stanbul-Göztepe, ‹skenderun (58); Bal›kesir- ve’lerin iç yüzeyleri ikisi yuvarlak biri e¤ri ç›k›nt› içerir. Dursunbey (62). Uncus genifl, uçta yuvarlak. Gnathos güçlü, uçta k›vr›k. Habitat : Mefle korulu¤u, çal›l›k ve otsu bitkiler. Saccus yuvarlak (fiekil 18A). Aedeagus uçta papilla fleklin- de sivri, cornutus uzun, güçlü (fiekil 18B). Cins : EMATURGA Lederer, 1853 Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Ematurga atomaria (Linnaeus, 1758) Cins : PERIBATODES Wehrli, 1943 Phalaena atomaria Linnaeus, 1758, Syst.Nat.(Edn 10)1: 521. Peribatodes rhomboidaria (Denis-Schiffermüller, 1775) Materyal : 77, 1 ; 45, 1 ; 46, 8 , 4 ; 3*, 6 , 3 ; 61, 9 , 1 ; 62, 5 , 5 ; Geometra rhomboidaria Denis-Schiffermüller, 1775, 71,1 ; 73,4 , 3 . Ankündung syst. Werkes Schmett.Wienergegend:101. Materyal : 29*, 2 ; 2*, 2 ; 5, 1 , 1 ; 22, 1 Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Amasya ; 48, 1 ; 3*, 5 , 6 ; 66, 1 ; 67, 1 ; 71, 1 (45); ‹stanbul-Terabya, Kartal (5); Belgrad orman›, Aydos . da¤›, Bursa-Uluda¤ (9); Sivas (56). Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); ‹stanbul Habitat : Mefle ve Çam orman›, orman alt› otsu bitki- (5); Gelibolu (5,6) ; Bebek (9); Artvin-Murgul (58); ‹stan- ler. bul-Belgrad Orman› (62).
126 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ
Cins : CABERA Treitschke, 1825 Phalaena margaritata Linnaeus, 1767, Syst.Nat.(Edn Cabera pusaria Linnaeus, 1758 12)1 (2): 865. Cabera pusaria Linnaeus, 1758, Syst. Nat. (Edn 10) Materyal : 43, 1 ; 44*, 1 , 1 . 1:522. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : ‹stanbul -Tarabya (5); Materyal : 42, 3 , 7 ; 43, 8 , 2 ; 44*, Artvin-Murgul (58); Belgrad orman›, Edremit (62). 1 ; 71 , 1 . Habitat : Mefle ve Kay›n orman›. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : K›rklareli-Demirköy, Ed- Cins : HYLAEA Hübner, 1822 remit (62) . Hylaea fasciaria (Linnaeus, 1758) Habitat : Mefle ve Kay›n orman›. Phalaena fasciaria Linnaeus, 1758, Syst.Nat.(Edn Cabera exanthemata Scopoli, 1763 10)1:521. Cabera exanthemata Scopoli, 1763, Ent.Carn.p.218. Materyal : 23*, 1 ; 3*, 1 , 1 ; 67, 1 ; 27, Materyal : 1*, 1 , 1 . 1 . Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Ayd›n (45). Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - Habitat : Nehir kenar› kavak ve sö¤üt a¤açlar›. Habitat : Çam ve mefle orman›. Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Türün tan›m› : kay›tt›r. Antenler ‘de bir çift tarakl›, ‘de basit. Kanatlar Cins : CAMPAEA Lamaick, 1816 parlak yeflil. Subterminal ve antemedial bantlar beyaz. Subterminal bant R5 - M1 aras›nda köfleli. Antemedial Campaea margaritata (Linnaeus, 1767) bant arka kanatlarda devam etmez. Kanat aç›kl›¤› : 1mm 1mm 1mm
A B C
fiekil 19. Hylaea fasciaria (L)’da erkek genital organ. A: valve; B: aedeagus; C: H. fasciaria (L)’da difli genital organ
127 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas›
16.8-18.8mm ; 17.4-21.7mm. tanbul (5); Yar›m Burgas, Manyas gölü (9); Gaziantep-Ki- lis (58); Belgrad orman›, Uflak (62). Genital organlar- : Valve önemsiz derecede emargi- nat; apex’in geniflli¤i az, d›fl kenar e¤imli, apex yönünde Habitat : Mefle orman›, çam orman›, çiçekli otsu bitki- az-çok k›sa olan pedinculat spinli; costal kollar yuvarlak, ler. paralel, k›ll›. Uncus küt olarak sivrilir; pad’ler k›ll›. Gnat- Cins : DYSCIA Hübner, [1825] hos atrofiye olmufl. Juxta clavat. Crista’lar az k›ll›. Saccus Dyscia conspersaria (Denis-Schiffermüller, 1775) uzun, sivri (fiekil 19A). Aedeagus yuvarlak, sigmoid, orta- dan 2’ye dallan›r, uzun kol kapal›, scobinat. Cornuti k›sa, Geometra conspersaria Denis-Schiffermüller, 1775, çift s›ral› (fiekil 19B). Ankündung syst. Werkes Schmett.Wienergegend:106. : Ostium zay›f. Signum lunular, küçük, diflli (fiekil Materyal : 42, 1 ; 3*, 1 . 19C). Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Bozda¤ (44); Amasya, Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r. Bursa, Adana (45); ‹stanbul-Ka¤›thane (5); Gelibolu (6); ‹çanadolu (50); Kars-Ç›ld›r gölü (9). Cins : GNOPHOS Treitschke, 1825 Habitat : Mefle orman›, çam orman›, orman alt› otsu Gnophos obscurata (Denis-Schiffermüller, 1775)) bitkiler. Geometra obscurata Denis-Schiffermüller, 1775, An- Cins : PERCONIA Hübner, [1823] kündung syst. Werkes Schmett. Wienergegend:108. Perconia strigillaria (Hübner, 1787) Materyal : 3*, 1 . Phalaena strigillaria Hübner, 1787, Beitr. Gesch. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45); ‹ça- Schmett. 1 (2):13, p1.2, fig.1. nadolu (48). Materyal : 5, 4 , 3 ; 33, 1 . Habitat : Çam orman›, otsu bitkiler. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Gelibolu (1,2); ‹stanbul Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni (6). kay›tt›r. Habitat : Mefle orman›, dere kenar› kavak ve sö¤üt Cins : SIONIA Duponchel, 1829 a¤açlar›, otsu bitkiler. Sionia lineata (Scopoli, 1763) Cins : CEPPHIS Hübner, 1823 Phalaena lineata Scopoli, 1763, Ent. Carnicola: 218. Cepphis advenaria (Hübner, 1799) Materyal : 7, 1 ; 42, 3 , 2 . Geometra advenaria Hübner, 1799, Samml. eur. Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa (45). Schmett. 5: p 1.9, fig.45 Habitat : Mefle, kay›n orman›, çiçekli otsu bitkiler. Materyal : 71, 1 . Bu tür Trakya Bölgesi Geometridae faunas› için yeni Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : - kay›tt›r. Habitat : Mefle orman›, çal›l›k ve otsu bitkiler. Cins : ASPILATES Treitschke, 1825 Antenler basit. Kanatlar aç›k kahverengi, gri. Medial Aspilates ochrearia (Rossi, 1794) bant kahverengi. Ön ve arka kanatlarda M3’e kadar düz Phalaena ochrearia Rossi, 1794, Mantissa Insect..in gelir, buradan içe do¤ru yar›m daire çizer. Medial bant›n Etruria 2:33, pl.7,fig.N. d›fl›nda kalan kanat grimsi sar› renkte. Arka kanatlarda diskal benek koyu kahverengi, hilal fleklinde. Toraks, ba- Materyal : 20, 10 , 24, 1 ; 26, 5 ; 5, 2 caklar ve abdomen sar›ms› kahverengi. Kanat aç›kl›¤› : , 3 ; 52, 3 ; 59, 2 ; 31, 3 , 1 ; 18.2mm. 32, 9 ; 33, 2 , 1 ; 28, 1 ; 66, 1 ; 72, 6 , 2 . Genital organlar - : Ostium oluflmufl. Ductus bursa uzun, kal›n. Signum zay›f, köfleli, diflli (fiekil 20). Türkiye’den bilinen da¤›l›m› : Amasya, Bursa, Ayd›n, Adana-Toroslar (45); Gelibolu (1, 2); Lüleburgaz (4); ‹s- Bu tür Türkiye Geometridae faunas› için yeni kay›tt›r.
128 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ
do¤al olarak çeflitli varyasyonlar saptanm›flt›r. Bu varyas- yonlar Seitz (68) taraf›ndan tip türden küçük bir morfo- lojik sapma olarak kabul edilmekte ve “aberration” olarak tan›mlanmaktad›r. Bu durum Culot (69) taraf›ndan da te- yid edilmektedir. Ancak baz› araflt›r›c›lar bu sapmalar› alt- tür düzeyinde de¤erlendirmektedirler. Öme¤in Graves (5) Istanbul Erenköy ve Kad›köy’den saptad›¤› Camtogramma bilineata türüne ait ab. testaceolata’y› C. bilineata testace- olata olarak vermifltir. Bu görüfl pek de kabul görmemek- tedir. Çünkü araflt›rmam›z s›ras›nda da saptad›¤›m›z gibi ayn› lokalitede bir türe ait birden fazla aberretion’a rast- lanabilmektedir. Bu sapmalar›n alttür düzeyinde de¤erlen- dirilmesi Mayr (70) ‘›n bir lokalitede ayn› türün birden fazla alttürü bulunamayaca¤› prensibi ile ba¤daflamamak- 1mm tad›r. Araflt›rmam›z s›ras›nda bu çeflit aberration’a tipik olarak C. bilineata’n›n diflilerinde rastlanm›flt›r. Bu türün saptand›¤› O¤ulpafla deresi, Demirtepe-Koruköy, Yenice- fiekil 20. Cepphis advenaria (Hb’da difli genital organ. köy ve Yukar› Kanara lokalitelerinde ab. infuscata , Yuka- r› Kanara, Büyükevren, Demirtepe, Hamzabeyli lokalitele- rinde ise ab. testaceolata tesbit edilmifltir. Culot (69) ab. Tart›flma ve Sonuç infuscata ve ab. testaceolata’n›n Avrupa’da yayg›n olarak bulundu¤unu belirtmektedir. Araflt›rma bölgesinde Geometridae familyas› ile yap›- lan çal›flmada 81 lokalite (Harita 1, Tablo 1)’den 5 altfa- Ayn› durum K›rklareli, Çanakkale ve Istanbul’dan kay- milya (Archiearinae, Geometrinae, Scopulinae, Larentii- detti¤imiz Minoa murinata için de söz konusudur. Bu tü- nae, Ennominae)’ya ait 68 cinse ba¤l› 115 tür saptanm›fl- re ait Istanbul-Küçük Sinekli’den elde edilen 1 ömek ta- t›r. Bu türlerden 17’si ( Cyclophora ruficilaria, C. mamen beyaz renktedir. Bu örnek ab. monochroraria ola- pendularia, Idaea litigiosaria, I. emutaria, I. remutata, Ca- rak bilinmektedir ve ayn› aberration Do¤u Avrupa, Asya tarhoe cuculata, Cosmorhoe obliterata, C. unidentaria, ve Sibirya’dan da belirtilmektedir (69). Yine Edirne, K›rk- Plemyria corylata, Amoebe pectinaria, Hydriomena implu- lareli, Çanakkale ve Istanbul’un çeflitli lokalitelerinden sap- viata. Calliclystis rectangulata, C.debiliata, Therapis flavi- tanan Ematurga atomaria türünün erkeklerinde vücut caria, Fritzwagneria dalmatina. Hylaea fasciaria, Cepphis rengi tipik olarak turuncu olmakla beraber ‹stanbul-Bah- advenaria) Türkiye Geometridae faunas› için, 32’si çeköy ve K›s›rmandra lokalitelerinde kahverengi örnekler (Archiearis notha, Jodis lactearia. Cyclophora porata, Sco- tesbit edilmifltir. ab. unicolaria olarak tan›mlanan bu ör- pula decorata, Idaea determinata, I. palaestinensis, I. ob- nekler Yunanistan, Orta ‹talya ve Asya’dan da verilmekte- soletaria, I. humiliata, I. trigeminata, I. ostrinaria, I. de- dir. versaria, I. flaccidaria, Cleta perpusillaria, Lythria rotaria, Araflt›rmam›z s›ras›nda gözledi¤imiz bir di¤er varyas- Epirrhoe rivata, Horisme vitalbata, Melanthia procellata, yon da mevsimsel dimorfizmdir. E. cordiaria’ya ait Malka- Eupithecia simplicata, E. abbreviata, Ligdia adustata, Se- ra-Izgar’dan ilkbaharda, Edirne-Karaa¤aç, Budakdo¤anca miothisa glarearia, Eilicrinia cordiaria. Pachynemia hippo- ve Tekirda¤-fiarköy (Ifl›klar köyü) ‘den yaz ve sonbaharda castanaria, Pseudopanthera macularia. Ennomos tesbit edilen örneklerde vücut beyaza yak›n sar› renkte, quercinaria, Crocallis tusciaria, Selidosema pallidaria, Ser- diskal ve apikal benekler koyu kahverengi renktedir ve bu raca punctinalis, Theria rupicapraria, Cabere exanthema- varyasyon E. cordiaria f. roesslerstammaria Staudinger ta Gnophos obscurata, Sionia lineata ) ise Trakya Bölgesi olarak tan›mlanm›flt›r. Yaz›n tesbit edilen örneklerde ise Geometridae faunas› için yeni kay›tlard›r. Bu türler gerek vücut rengi sar›d›r, diskal ve apikal benekler ise daha az Avrupa’da gerekse Balkanlarda da genifl da¤›l›m göster- belirgindir ve tipik tür (E. cordiaria) özelli¤i göstermekte- mektedirler (40,51-54,65,66,67) . dir. Bu durum kategorik bir düzey olarak taraf›m›zdan da Araflt›rma materyalimizde baz› türlere ait örneklerde dikkate al›nmam›flt›r.
129 Trakya Bölgesi Geometridae Türlerinin Taksonomik ve Faunistik Yönden Araflt›r›lmas›
Ennominae altfamilyas›na ait türlerden Agriopis au- Araflt›rma bir bütün halinde taksonomik ve faunistik rantiaria, A. marginaria, Theria rupicapraria, Erannis de- aç›dan de¤erlendirildi¤inde tesbit edilen 115 türden 66’s›- foliaria‘n›n sadece erkek bireylerine ait örnekler elde edi- n›n daha önce Trakya’dan bilindi¤i, ancak yeni kaydedilen lebilmifltir. Bu türlerin diflileri kanats›zd›r. A¤aç kabuklar› 49 tür ile birlikte Trakya Bölgesinden bilinen Geometridae alt›nda ve a¤açlar›n yüksek dallar›nda bulunduklar›ndan tür say›s›n›n 171’e ulaflt›¤› görülmektedir. Bölgeden daha atrapla ve ›fl›k tuza¤› ile yakalanamam›fllard›r . önce bilinen 58 tür ise araflt›rmam›z s›ras›nda tesbit edi- Tüm di¤er gece kelebeklerinde oldu¤u gibi Geometri- lememifltir. Bu türlerin 50-60 hatta 100 y›l öncesine ka- dae türleri de genellikle gece uçar ve beslenirler. Ancak dar bölgeden topland›klar›n› dikkate al›rsak tesbit edile- araflt›rmam›z s›ras›nda baz› türlere ait bireylerin gündüz meyiflleri araflt›rma s›ras›nda gözden kaç›r›labildikleri kapal› havalarda, orman içindeki gölge alanlarda baz›lar›- ve/veya arazi çal›flmalar›n›n bu türlerin aktif uçufl peryodu n›n ise güneflli alanlarda aktif olarak uçtuklar› gözlenmifl- ile çak›flmad›¤› olas›l›¤› ile aç›klanabilir. Bunun yan›nda do- tir. Mol (62), Camtogramma bilineata ’n›n gündüz aktif ¤al çevrenin h›zla bozuldu¤u, yeflil alanlar›n yok oldu¤u olarak uçtu¤unu, gece ise uçmay›p uyufluk olarak bitkiler hemen her bölge gibi Trakya Bölgesi de bu yok olufla ayak üzerinde dinlendi¤ini bildirmektedir. Oysa Edirne-Merkez, uydurmufl ve belki de bu türlerin birço¤u yaflam›n› sürdü- Karaa¤aç, Doluköy, Koruda¤› ve Ganos da¤›nda C.biline- rülebilecek ortamlar› bulamam›fl ve seleksiyona u¤ram›fl ata ve bireylerinin gündüz aktif olarak uçtuklar› gi- olabilirler. Bütün bu olumsuzluklara ra¤men bölgedeki bi, ›fl›k tuza¤› çal›flmalar›yla gece de aktif olarak uçtuklar› yo¤un araflt›rmam›zla Türkiye geneli için kaydetti¤imiz 17 ve çiçekli bitkilerle beslendikleri gözlenmifltir. Di¤er taraf- yeni türle birlikte kaynak bilgilerimize dayanarak tan bulgular bölümünden de anlafl›laca¤› gibi türlerin ço- (5,6,45,46,51-54,61-65) Türkiye’deki kayd› verilmifl ¤u hem gündüz hem de gece aktif olmakla beraber baz›- 500 Geometrid tür say›s› 517’e ulaflt›r›lm›fl, ayn› zaman- lar› sadece gündüz yakalanabilmifllerdir. Bu durumlar ge- da saptad›¤›m›z türlerin co¤rafi da¤›l›m s›n›rlar› da genifl- ce kelebekleri ile yap›lan faunistik çal›flmalarda materyalin letilmifltir. hem gündüz hem de gece toplanmas› gerekti¤ini göster- mektedir.
Kaynaklar
1. Mathew, G.F., List of Lepidoptera observed in the neighbourhood 10. Güneyi, N., fiengün, A., 1964-1969 Y›llar›nda Kefeliköy’de Top- of Gallipoli Turkey, in 1878. Entomologist’s mon.Mag. 18:10-13, lanm›fl Kelebek Türleri II.Gece Kelebekleri. Ist.Univ.Fen.Fak.Mecm. 29-32, 92-100,1881. 37(1/2):125-128, 1972. 2. Rebel, H., Studien über die Lepidopterenfauna der Balkanlander I. 11. Koçak, A.Ö., Seven, S., Faunistisch-Ökologische Notizen Über Tag- (Bulgarien, Ostrumelien). Annl.naturh.Mus.Wien 18:123- falterfauna Von K›z›lcahamam (Prov. ANKARA; TÜRKEI) (Lepidop- 347,1903. tera) Priamus 5(4):105-122, 1991. 3. Rebel, H., Anhang. Verzeichnis der in der Umgebung Konstantino- 12. Pierce, N.F., The Genitalia of the Group Noctuidae of the Lepidop- pels gesammelten Lepidopteren. Annln. naturh. Mus. Wien 20 tera of the British Islands. pp.1-88, Liverpool, 1967. (2I3) 218-219,1905. 13. Kornoflor, S., Çukurova Noctuidae (Lep.) Faunas› ve Hadeninae ile 4. Rebel, H., Studien Über die Lepidopterenfauna der Balkanlander- Amphipyrinae Altfamilyalar› Ergin Sistemati¤i. Doçentlik Tezi, 210, III. Annl.naturh. Mus. Wien 27:281-334,1913. 1982, Adana. 5. Graves, P.P., Lepidoptera of the Constantinople. Entomologist 14. Fernandez-Rubio F., Ein Beitrag zur Technik der Mazeration, 63:191194,1925. Präparation und Färbung der Genitalarmaturen von Schmetterlin- gen. Ent.Z. 96(17):241-256,1986. 6. Graves, P.P., Heterocera from Macedonia, Gallipoli and Central Greece. Entomologist’s Rec.J.Var. 38:152-158, 165-170,1926. 15. Urbahn, E., Beiträge zur Bestimmung schwer unterscheidbarer Schmetterlingsarten. Lythria purpuraria L., purpurata L. und plu- 7. Lattin, G. de., Einige Bemerkenswerte Lepidopterenfunde aus der mularia Frr. (Lep.Geom.). Int.Ent.Z. 29:337-347, p1.6,1935. Türkei. Z.Wie.ent.Ges. 29:74-78,1944. 16. Pierce, N.F., The Genitalia The Group Geometridae of the Lepidop- 8. Lattin, G. de., Türkische Lepidopteren I. Ist. Univ.Fen Fak.Mec. tera of the British Islands. Oxon, England,1976, pp.1-84, (Ser.B)15 (4 ): 301-328, 1950. 17. Vojnits, A., Macrolepidoptera I. Geometroidea. Fauna Hung., 9. Lattin, G. de., Türkische Lepidopteren-II. Ist.Univ. Fen.Fak. Mec. 16:1157,1980. (Ser.B) 16(1): 45-73, 1951.
130 Z. (G.o¤lu) OKYAR, N. AKTAÇ
18. Fazekas, I., Die Apocheima-, Lycia, Boarmia- (Partim), Ectropis-, 38. Deutsch, H., Beitrag zur Lepidopterenfauna Osttirols. III. Weitere Paradarsia-, Parectropis-Arten und Ihre Verbreitung Im Bakony- Ernestnachweise. Nacrictenbl.Bayer Entomol., 35(2):50-54, Gebirge (Hung.Centr.) Lepidoptera: Geometridae. Folia Musei His- 1986. torico, 3: 141-154,1984. 39. Ganev, B., Beschkov, S., Records of Macrolepidoptera from Bulga- 19. Chambon, J-P. Cocquempot, C., Frerot, B., Confirmation de la pre- ria (Lepidoptera). Phegea 15(2):113-117, 1987. sence en France d’ Hydriomena ruberata Freyer. Alexanor, 40. Hennings, D., Raineri, W., Vorbrüggen, V., Zur Macrolepidopte- 14(4):186-188,1986. renfauna des Aostatals (N-Italien). Ent.Z.97(15): 209-213, 1987. 20. Sternecr, J., Versuch einer Darstellung der Systematischen Bezi- 41. Burmann, K., Heumer, P., Die Grossschmetterlingssammlung von ehungen bei den palaearktischen Sterrhinae