Gemeente Heumen

Programmarekening 2019

Gemeente Heumen

PROGRAMMAREKENING 2019

Bezoekadres: Gemeentehuis Kerkplein 6 6581 AC MALDEN

Correspondentieadres: Postbus 200 6580 AZ MALDEN

Telefoon: 024-3588300 Fax: 024-3581086 Internet: www.heumen.nl Email: [email protected]

Gemeente Heumen 2 Programmarekening 2019

INHOUDSOPGAVE

Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE ...... 3 INLEIDING...... 5 Aanbiedingsbrief ...... 7 JAARVERSLAG ...... 9 Leeswijzer ...... 11 1a. Programmaverantwoording ...... 13 Programma 1 Sociale leefomgeving ...... 15 Programma 2 Fysieke leefomgeving ...... 27 Programma 3 Financiën en organisatie ...... 37 Financiële analyse programma 1 tot en met 3 ...... 45 1B. Paragrafen ...... 59 Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheer ...... 61 Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen ...... 65 Paragraaf financiëring ...... 71 Paragraaf bedrijfsvoering ...... 77 Paragraaf lokale heffingen ...... 83 Paragraaf verbonden partijen ...... 91 Paragraaf grondbeleid ...... 111 2. JAARREKENING ...... 119 Balans en exploitatierekening ...... 121 Balans per 31 december 2019 ...... 123 Grondslagen waardering en resultaatbepaling ...... 126 Toelichting balans per 31 december 2019 ...... 131 Overzicht baten en lasten 2019 ...... 145 Toelichting op overzicht baten en lasten 2019 ...... 147 W.N.T. verantwoording 2019 Gemeente Heumen ...... 153 Single Information Single Audit (SISA) ...... 155 Beschouwing resultaat 2019 ...... 159 Beoordeling begrotingscriterium ...... 163 Ontwikkelingen na balansdatum ...... 167 Bijlagen ...... 169 Bijlage 1: Totaaloverzicht taakvelden ...... 171 Bijlage 2: overzicht lopende investeringen ...... 173 Bijlage 3: Overzicht reserves en voorzieningen...... 177 Bijlage 4: Algemene uitkering ...... 181 Bijlage 5: Tabel Weerstandsvermogen ...... 185 Bijlage 6: Overzicht meerjarige verplichtingen ...... 191 Bijlage 7: Verklaring van gehanteerde afkortingen ...... 195 Bijlage 8: Beleidsindicatoren ...... 197 Bijlage 9: Gemeentelijke organisatie ...... 201 Bijlage 10: Kerngegevens ...... 205 Bijlage 11: Concept Raadsbesluit ...... 207

Gemeente Heumen 3 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 4 Programmarekening 2019

INLEIDING

Gemeente Heumen 5 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 6 Programmarekening 2019

Aanbiedingsbrief

Geachte raadsleden,

Voor u ligt de programmarekening over 2019. Deze aanbiedingsbrief heeft als doel u op hoofdlijnen te informeren over de in 2019 behaalde beleidsmatige en financiële resultaten. Ook vragen wij u te besluiten over onderstaande voorstellen;

1. De programmarekening 2019 vast te stellen; 2. Het positieve rekeningresultaat ad € 538.073 als volgt te bestemmen: a. € 55.976 toe te voegen aan de nieuw te vormen bestemmingsreserve ‘Accresdaling algemene uitkering 2019’; b. € 237.097 toe te voegen aan de nieuw te vormen bestemmingsreserve ‘Klimaatmiddelen’; c. € 190.000 toe te voegen aan de nieuw te vormen bestemmingsreserve ‘Vervanging verkeersregelinstallaties’; d. € 55.000 te toe te voegen aan de nieuw te vormen bestemmingsreserve ‘Digitalisering bouwdossiers’.

Algemeen Het jaar 2019 was het eerste volledige cyclusjaar van dit college. De speerpunten uit het coalitieakkoord ‘Samen sterk en duurzaam’ zijn verankerd in de begroting, waardoor in 2019 de doorontwikkeling van inwonersparticipatie en duurzaamheid vorm en inhoud heeft gekregen.

Naast deze verankering van de kernwaarden van deze coalitie kunnen we vaststellen dat 2019 ook in het teken staat van voorbereidingen. Er komen namelijk een aantal wetswijzigingen op ons af die leiden tot grote (gemeentelijke) opgaven. Een gedegen voorbereiding is hierbij essentieel.

Programma Fysieke leefomgeving De duurzaamheidsopgave is bijvoorbeeld groter en breder dan alleen de gemeentegrenzen. In 2019 zijn de voorbereidingen op de regionale energiestrategie (RES) en de ruimtelijke visie duurzame energie in gang gezet en worden de contouren voorzichtig duidelijk. Ditzelfde geldt voor de omgevingswet en de daarbij horende omgevingsvisie. Met uw raad is verschillende keren verkend hoe de omgevingsvisie eruit moet komen te zien. Een proces waarmee niet over één nacht ijs wordt gegaan maar waar zorgvuldig gezocht wordt naar waar draagvlak is, zodat er straks een visie ligt waar uw raad zich in herkent en waar inwoners en ondernemers mee uit de voeten kunnen.

In 2019 is de financiering van het landschapsontwikkelingsplan omgezet van een incidentele naar een structurele voeding, waardoor de landschapsontwikkeling voor de lange termijn is geborgd en geworteld in het gemeentelijk beleid.

Programma Sociale leefomgeving In Heumen doet iedereen mee. Dat is het streven van het college. In 2019 is het regionale arbeidsmarkt- en re- integratiebeleid geactualiseerd en is bij de kindondersteuningsregelingen de toegangsgrens verhoogd van 110% naar 130% van het minimuminkomen. De dorpsverbinders hebben diverse goede ideeën en initiatieven gestimuleerd en ondersteund, inwoners bij elkaar gebracht en de weg gewezen naar activiteiten en voorzieningen. Daarnaast hebben de participatiecoaches mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een stukje dichterbij dezelfde arbeidsmarkt gebracht. Dit alles met het doel om iedereen mee te laten doen in de Heumense samenleving!

Over meedoen gesproken… in de zomer is het nieuwe sportcentrum Malden geopend. Iedereen kan hier naar hartenlust komen sporten en/of bewegen. Een voor de gemeente groot project, waarmee de sport en beweegfaciliteiten in de gemeente weer voldoen aan de verwachtingen en zo de leefbaarheid in de gemeente Heumen verder wordt versterkt.

In Heumen krijgt iedereen de zorg die nodig is. De groep inwoners die zorg nodig heeft wordt als gevolg van onder andere een sterke vergrijzing, ambulantisering van de GGZ en een toenemende problematiek onder kinderen en jongeren, steeds groter. Daardoor zien we evenals in voorgaande jaren ook in 2019 de zorgkosten oplopen. In 2019 worden deze hogere kosten opgevangen door de bestemmingsreserve “Sociaal domein” (schommelfonds), daarna moet dit worden opgevangen in de begroting (exploitatie). We verwachten dat de extra investering in de transformatie van zorg en ondersteuning, waarmee we zowel lokaal als regionaal nadrukkelijk bezig zijn, de

Gemeente Heumen 7 Programmarekening 2019

komende jaren zijn vruchten gaat afwerpen en dat we door meer preventief te werken en strak te sturen op de inzet van zorg, de stijging van de zorgkosten kunnen keren.

Financieel resultaat 2019, incidenteel of structureel? Uit de “Toelichting op het overzicht baten en lasten” (bladzijdes 143-146) blijkt dat het over 2019 behaalde voordeel van € 538.073 vooral een incidenteel karakter heeft; namelijk € 499.322. Het overige ad € 38.751 is dus structureel van aard.

Resultaatontwikkeling per programma In 1A van het jaarverslag, onderdeel “Financiële analyses programma’s 1 tot en met 3” (bladzijde 45 t/m 60) geven we per programma aan welke financiële voor- en nadelen er zijn geweest in vergelijking met de geautoriseerde begroting 2019. Grotere afwijkingen lichten we toe.

Algemene reserve De algemene reserve is in vergelijking met de balans van vorig jaar toegenomen met het voordelig jaarresultaat 2018 (€ 179.175) tot € 8.262.031. Hiervan is € 4 miljoen nodig als weerstandscapaciteit. Het overige is in principe vrij inzetbaar.

Bestemmingsreserves De bestemmingsreserves zijn in vergelijking met eind 2018 afgenomen tot € 2.751.585. Vooral de bestemmingsreserves ‘Plattelandsfonds’ en ‘Sociaal domein’ zijn aangesproken.

Tot slot In deze aanbiedingsbrief zijn wij summier ingegaan op de diverse onderdelen van deze programmarekening. Voor uitgebreidere informatie verwijzen wij u graag naar de inhoud van het jaarverslag, de jaarrekening en de bijlagen.

De stukken zijn opgesteld voor het uitbreken van de Coronacrisis en gaan uitsluitend over 2019. Verwezen wordt naar de tekst die is opgenomen in de programmarekening bij de ontwikkelingen na balansdatum.

MN

BURGEMEESTER EN WETHOUDER VAN HEUMEN; De gemeente secretaris, De Burgemeester

Mr. D.C. van Eeten Drs. G.M. Mittendorff

Gemeente Heumen 8 Programmarekening 2019

JAARVERSLAG

Gemeente Heumen 9 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 10 Programmarekening 2019

Leeswijzer

INLEIDING

De programmarekening van de gemeente Heumen is deze inhoudelijke en financiële verantwoording van het beleid van het jaar 2019. De rekening is een hulpmiddel voor uw raad om de volksvertegenwoordigende, kaderstellende en controlerende rol uit te kunnen voeren. De programmarekening bestaat uit het jaarverslag en de jaarrekening. De inhoud van de programmarekening wordt in belangrijke mate bepaald door de Gemeentewet, het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en de financiële verordening. De opzet en indeling van de programmarekening sluiten aan bij de programmabegroting 2019.

Het jaarverslag bestaat uit verantwoording over de bij de begroting 2019 vastgestelde programma’s (programmaverantwoording) en uit de paragrafen. De jaarrekening bestaat uit de exploitatiegegevens, de balans en de toelichting op de balans. De programmarekening geeft een overzicht van de bezittingen en schulden van de gemeente en de veranderingen die zich daarin in 2019 hebben voorgedaan. Daarnaast geeft de rekening een beeld van de inkomsten en uitgaven in dat jaar. De accountant controleert of de gepresenteerde cijfers een juist beeld geven van de werkelijkheid.

Voor 2019 zijn de volgende drie programma’s vastgesteld: Programma 1 Sociale leefomgeving; Programma 2 Fysieke leefomgeving; Programma 3 Bestuur en organisatie;

INDELING PROGRAMMAREKENING

Deel 1 JAARVERSLAG Deel 1A – programmaverantwoording Op grond van artikel 25 van het BBV bestaat de programmaverantwoording uit de verantwoording over de realisatie van de programma's en uit een overzicht van algemene dekkingsmiddelen. Ook geven we informatie over het gebruik van geraamde bedragen voor onvoorziene uitgaven. De programmaverantwoording biedt per programma inzicht in de mate waarin de gestelde doelstellingen zijn gerealiseerd en in de gerealiseerde baten en lasten.

Deel 1B - paragrafen Artikel 26 van het BBV schrijft voor dat het jaarverslag de paragrafen bevat die bij de programmabegroting zijn vastgesteld. In deze paragrafen wordt verantwoording afgelegd van het beleid dat bij de begroting was voorgenomen. Het gaat om de volgende paragrafen:

Weerstandsvermogen en risico’s In deze paragraaf brengen wij onze risico’s in beeld. Het weerstandsvermogen geeft inzicht in de financiële gezondheid van de gemeente. Het geeft aan in welke mate de gemeente in staat is om financiële risico’s op te vangen.

Onderhoud kapitaalgoederen Deze paragraaf geeft inzicht in onze kapitaalgoederen en bevat het onderhoud van onze wegen, openbare verlichting, riolering en water, groen en gebouwen.

Financiering In de financieringsparagraaf leggen we verantwoording af van het beleid op het gebied van treasury.

Bedrijfsvoering De bedrijfsvoering betreft de processen binnen onze gemeentelijke organisatie die nodig zijn om de beleidsdoelstellingen te kunnen realiseren, sturen en beheersen. De paragraaf bedrijfsvoering bestaat uit de onderdelen organisatie, beleidscontroling en P&C-cyclus, personeel, communicatie, juridische kwaliteitszorg, informatisering en automatisering en huisvesting.

Lokale heffingen In deze paragraaf geven wij per belasting of heffing weer welk beleid is gevoerd en welke opbrengsten zijn gerealiseerd. Daar waar dit relevant is wordt de mate van kostendekkendheid aangegeven.

Gemeente Heumen 11 Programmarekening 2019

Verbonden partijen De gemeente werkt steeds meer samen met andere partijen om bepaalde doelen te bereiken. Als deze samenwerking in een bestuurlijke en financiële vorm wordt gegoten, spreken we van een verbonden partij. In deze paragraaf lichten wij deze partijen, hun beleidsdoelstellingen en de hierbij horende gemeentelijke bijdragen nader toe.

Grondbeleid Het grondbeleid heeft invloed op en samenhang met de realisatie van doelstellingen op het gebied van Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting, Verkeer en Vervoer, Cultuur, Sport en Recreatie en Economische Zaken. Daarnaast heeft het grondbeleid een grote financiële impact. De resultaten op de grondexploitaties zijn dan ook van groot belang voor de financiële positie van onze gemeente.

Deel 2 – JAARREKENING De jaarrekening bestaat volgens artikel 27 van het BBV uit de balans en de exploitatiegegevens. De balans en de programmarekening bestaan uit de voorgeschreven onderdelen en zijn volgens de bepalingen van het BBV opgesteld.

Tot slot hebben wij een aantal bijlagen toegevoegd aan de programmarekening om u zo volledig mogelijk te informeren over wat er in 2019 is gerealiseerd.

Gemeente Heumen 12 Programmarekening 2019

1a. Programmaverantwoording

Gemeente Heumen 13 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 14 Programmarekening 2019

Programma 1 Sociale leefomgeving

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WAT HEBBEN WE DAARVOOR IN 2019 GEDAAN?

Overzicht acties 2019, zoals gemeld in programmabegroting 2019

1.1. Zorg en welzijn

Transformatieagenda Meer verbinding in dorpen en wijken, tussen de activiteiten en voorzieningen die er al zijn en tussen Doel bestaande activiteiten en inwoners die er gebruik van kunnen maken. Inwoners hebben meer betekenisvol contact met elkaar en er worden meer initiatieven ontwikkeld en Effecten uitgevoerd. We starten met een pilot voor een professionele dorpsverbindende functie. Deze persoon (of personen) werkt nadrukkelijk samen met bestaande netwerken , samenwerkingsverbanden en sleutelfiguren in wijken en dorpen, signaleert ondersteuningsbehoeften in wijken en dorpen, prikkelt Inhoud het buurtbewustzijn, ondersteunt bij het ontwikkelen van nieuwe mogelijkheden voor ontmoeting en betekenisvol contact, verbindt activiteiten en voorzieningen met elkaar en sluit aan bij de kracht in de gemeenschap. Planning Werving professional(s) in najaar 2018; start pilot in januari 2019 In het voorjaar van 2019 zijn twee dorpsverbinders gestart waarvan de een werkzaam is in Malden en de ander in de kernen Overasselt, Nederasselt en Heumen .De dorpsverbinders worden ervaren als open en toegankelijk en ze zijn zichtbaar. Ze denken met inwoners mee en houden contact, wat inwoners als prettig ervaren. Ze brengen mensen met elkaar in contact en stimuleren initiatiefnemers Wat is er andere inwoners te betrekken. Ze brengen activiteiten onder de aandacht. Daarnaast gerealiseerd vergemakkelijken ze het contact met de gemeente en brengen zo gemeente en inwoners dichterbij in 2019 elkaar. Sinds 1 april 2019 hebben de dorpsverbinders 72 initiatieven van inwoners ondersteund en rondom 38 prille ideeën contact met individuele of georganiseerde inwoners .Ook zijn er 88 vragen/signalen/klachten opgepakt. In totaal hebben de dorpsverbinders contacten met 259 unieke personen gehad.

Het creëren van een centrale plek waar vraag en aanbod van vrijwilligerswerk en vrijwilligersdiensten Doel bij elkaar komen. Inwoners met een vraag en aanbod op het gebied van zorg en ondersteuning vinden elkaar, de Effecten samenredzaamheid wordt versterkt en er is meer betekenisvol contact. We gaan de website van het vrijwilligerssteunpunt doorontwikkelen tot een breed digitaal platform Inhoud voor vrijwilligerswerk en vrijwilligersdiensten. Planning 1e helft 2019 In 2019 is er voor gekozen om de doorontwikkeling van de website van het vrijwilligerssteunpunt, welke al jarenlang vanuit de regio wordt gefaciliteerd, via regionale samenwerking op te pakken. Meerdere gemeenten bleken een vergelijkbare doorontwikkeling te willen maken en door de krachten Wat is er te bundelen zijn de financiële haalbaarheid en de mogelijkheden voor innovatie groter gebleken. gerealiseerd Consequentie hiervan is dat de doorontwikkeling meer tijd vraagt. Als gevolg van de Coronacrisis is de in 2019 doorontwikkeling inmiddels versneld opgepakt en biedt de website de mogelijkheid om hulp en ondersteuning te vragen en te bieden.

Gemeente Heumen 15 Programmarekening 2019

Goede gemeentelijke communicatie die inwoners in staat stelt hun weg naar zorg en ondersteuning te Doel vinden. De gemeentelijke communicatie is afgestemd op de inwoners die we willen bereiken, de informatie op Effecten de website is toegankelijk en actueel en de website stelt inwoners in staat zelf hulp en ondersteuning te vinden, waardoor zij meer zelfredzaam worden. We maken de gemeentelijke website toegankelijker en aantrekkelijker, zodat inwoners die hierop informatie zoeken over zorg en ondersteuning, deze ook kunnen vinden en hiermee verder worden Inhoud geholpen. Daarnaast krijgen alle jongeren die 14 jaar worden een persoonlijke brief van de gemeente, waarin de voorzieningen die er in de gemeente voor jongeren zijn, onder de aandacht worden gebracht. Planning Gehele jaar 2019 De gemeentelijke website is voor zorg en ondersteuning opnieuw ingericht, zowel inhoudelijk als Wat is er visueel. Daarnaast is er met de nieuwe organisatie voor jongerenwerk en andere maatschappelijke gerealiseerd partners die werkzaam zijn op het gebied van jeugd gestart met het voorbereiden van de brief aan in 2019 alle jongeren van 14 jaar.

Doel Coördinatie en innovatie van maatjesprojecten. Er zijn meer maatjes (buddy’s, mentoren, ervaringsdeskundigen e.d.) beschikbaar voor inwoners die Effecten een steuntje in de rug nodig hebben en er wordt meer gebruik gemaakt van maatjesprojecten. We gaan samen met de ruim 30 organisaties in onze gemeente die maatjesprojecten hebben, aan de slag om de coördinatie van deze projecten efficiënter te organiseren. Iemand die zich bijvoorbeeld als Inhoud maatje meldt bij de ene organisatie en daar niet aan de slag kan, kan rechtstreeks worden doorverwezen naar een andere organisatie. Daarnaast willen we meer maatjesprojecten opzetten, bijvoorbeeld gericht op schuldhulpmaatjes of taalmaatjes. Planning Gehele jaar 2019 In de loop van 2019 is een profiel voor een maatjescoördinator opgesteld en eind 2019 zijn diverse Wat is er gesprekken gevoerd met potentiële kandidaten voor deze functie. Uiteindelijk zijn we er pas begin gerealiseerd 2020 in geslaagd om een geschikte coördinator te vinden. In het najaar van 2019 zijn we gestart met in 2019 schuldhulpbuddy.

Doel Vrijwillige ondersteuning van gezinnen in de buurt Gezinnen in de buurt dragen bij aan een gezonde positieve ontwikkeling van kinderen, het steunend Effecten netwerk voor kwetsbare gezinnen wordt vergroot en de eigen kracht en opvoedvaardigheden van ouders worden vergroot. Wanneer een gezin te weinig hulp heeft van een ondersteunend netwerk kan inzet van vrijwilligers in de buurt een oplossing bieden. Hiervoor zijn in het land reeds diverse projecten opgestart. We gaan onderzoeken welke vorm van vrijwillige inzet bij onze gemeente past en op welke wijze we dit het Inhoud beste kunnen inzetten, zodat het tot de gewenste resultaten leidt. We zoeken hierin waar mogelijk samenwerking met regiogemeenten.

Planning 2e helft 2019 In 2019 hebben we lokaal en regionaal diverse mogelijkheden onderzocht voor het organiseren van Wat is er vrijwillige ondersteuning van gezinnen in wijken en kernen. Uiteindelijk heeft de hele regio Nijmegen gerealiseerd er voor gekozen om te gaan werken met buurtgezinnen.nl en is een start gemaakt met de werving in 2019 van buurtgezinnen.

Gemeente Heumen 16 Programmarekening 2019

Doel Inwoners die moeite hebben met het invullen van formulieren hierbij ondersteunen Formulieren worden juist ingevuld, waardoor inwoners sneller gebruik kunnen maken van Effecten voorzieningen, regelingen e.d. Vanuit de structurele samenwerking tussen de gemeente en de HAN op het sociale domein, gaan studenten aan de slag om een formulierenbrigade op te zetten, die los staat van de gemeente. Inhoud Vrijwilligers helpen inwoners bij het invullen van allerlei (digitale) formulieren van een breed scala aan instanties (UWV, gemeente, CAK, belastingdienst e.d.). Planning 1e helft 2019 In 2019 is vanuit de werkconferentie welzijn, wonen en zorg een werkgroep aan de slag gegaan met de thema's langdurige thuisadministratie en formulierenbrigade. Omdat het tegelijkertijd oppakken Wat is er van beide thema's niet mogelijk bleek, heeft de werkgroep prioriteit gegeven aan het organiseren van gerealiseerd langdurige thuisadministratie voor kwetsbare inwoners. Dit heeft geresulteerd in de samenwerking in 2019 met de stichting Schuldhulpbuddy. Vanuit deze organisatie ondersteunen een groot aantal vrijwilligers inwoners die niet (meer) in staat zijn om hun eigen financiële administratie te voeren.

Doel Het vergroten en verbreden van laagdrempelige coachingstrajecten voor jongeren Meer jongeren worden begeleid door een jongerencoach en kunnen hierdoor zelf de regie over hun Effecten leven (her)pakken. De gemeente heeft twee jaar ervaring opgedaan met een jongerencoach. Deze is niet werkzaam bij een hulpverlenende instantie, maar bij een welzijnsorganisatie en wordt preventief ingezet om jongeren die vastlopen weer op weg te helpen. Soms zijn dat jongeren die zijn vastgelopen bij de Inhoud professionele hulpverlening of niet gemotiveerd zijn voor jeugdhulp. De uitbreiding die we gaan realiseren betreft de inzet van een tweede jongerencoach ( zodat we een mannelijke en vrouwelijke coach hebben) en het inkopen van coachingstrajecten voor jongeren die kampen met een verslaving. Planning Gehele jaar 2019 We zijn eind 2019 gestart met de inzet van een jongerencoach vanuit Iriszorg voor jongeren die kampen met een verslaving. Deze werkt nauw samen met de jongerenwerkers in onze gemeente. Wat is er Vanwege het stoppen per 1-1-2020 van de bestaande organisatie voor professioneel jongerenwerk gerealiseerd Forte Welzijn en de overgang naar een andere organisatie voor professioneel jongerenwerk is -gezien in 2019 de behoefte aan continuïteit voor een dergelijke functie- in 2019 geen uitbreiding met een tweede jongerencoach vanuit Forte Welzijn gerealiseerd.

Doel Het vergroten van het welbevinden van kwetsbare inwoners Inwoners zijn beter in staat om hulp te aanvaarden en een stap te zetten naar participatie. Daarnaast Effecten heeft een gevoel van welbevinden een preventieve werking op de inzet van sociale en zorgvoorzieningen. Professionals ervaren dat veel kwetsbare inwoners een negatieve spiraal ervaren omdat ze bijvoorbeeld moeite hebben met de acceptatie van een beperking, vermoeid zijn, een negatief zelfbeeld of eigen waarde hebben. Deze negatieve spiraal belemmert bij het vinden van werk, het Inhoud aangaan of onderhouden van sociale contacten of het aanvaarden van hulp. Voor deze mensen stellen we trainingen beschikbaar op het gebied van empowerment, gezonde leefstijl en fysieke beweging. Planning Gehele jaar 2019 Wat is er Er zijn door onze participatiecoaches en door diverse maatschappelijke organisaties (Sterker, Indigo) gerealiseerd diverse trainingen op het gebied van sport, gezonde voeding en empowerment verzorgd. in 2019

Gemeente Heumen 17 Programmarekening 2019

Een intensieve en integrale samenwerking tussen de verschillende domeinen en met onze zorg- en Doel welzijnspartners Partners kennen elkaar en elkaars aanbod, er wordt preventiever en op maat voor Heumen gewerkt, Effecten er is meer aandacht voor eigen kracht en netwerk en er wordt gewerkt volgens het motto: één gezin, één plan en één regisseur. We gaan diverse thema- en netwerkbijeenkomsten organiseren voor de uitvoerders en managers van Inhoud de belangrijkste/grootste zorgaanbieders in onze gemeente, de welzijnsaanbieders en de lokale toegang tot zorg en ondersteuning. Planning Gehele jaar 2019

Wat is er Er worden structureel netwerklunches georganiseerd voor uitvoerders en managers van gerealiseerd zorgaanbieders, welzijnspartners en onze eigen consulenten van Vraagwijzer, sociale zaken, in 2019 schuldhulpverlening en het kernteam.

Doel Ontmoeting en uitwisseling tussen (vrijwilligers)organisaties, ondernemers en platforms Vrijwilligersorganisaties, platforms en ondernemers zijn op de hoogte van elkaars activiteiten, goede voorbeelden worden gedeeld en er wordt meer samengewerkt. In een bijeenkomst met vrijwilligersorganisaties, platforms, de Burgeradviesraad en maatschappelijk Inhoud betrokken ondernemers is de behoefte geuit aan ontmoeting en uitwisseling. We faciliteren één of meerdere malen per jaar ontmoeting en uitwisseling tussen de genoemde organisaties . Planning Gehele jaar 2019

Wat is er In het najaar is een bijeenkomst georganiseerd voor wijk- en dorpsplatforms, vertegenwoordigers van gerealiseerd vrijwilligersorganisaties, ondernemers en betrokken inwoners. Deze bijeenkomst stond in het teken in 2019 van het thema eenzaamheid.

Doel Het continu werken aan een goede samenwerking met de huisartsen Elkaar kennen en weten te vinden, afstemming en samenwerking rondom casuïstiek, Daarnaast Effecten krijgen de huisartsen meer zicht op voorliggende voorzieningen en is het kostenbewustzijn bij hen toegenomen. De samenwerking tussen gemeente en huisartsen in het kader van de Wmo en de Jeugdwet dateert Inhoud al van 2014, maar heeft continu aandacht nodig. Het gaat dan om blijvend werken aan vertrouwen, het maken van goede werkafspraken en het gebruik maken van elkaars expertise. Planning Gehele jaar 2019 Met een vertegenwoordiging vanuit de huisartsen in onze gemeente, welke allen verenigd zijn in Wat is er Gezondheidscentra Samen gezond, vindt regulier overleg plaats over afstemming casuïstiek, gerealiseerd intensivering samenwerking en de aanwezigheid van preventieve voorzieningen waarnaar kan worden in 2019 verwezen.

Verbinding zorg en veiligheid Een integrale persoonsgerichte aanpak die aansluit bij de leefwereld van mensen, waarbij sprake is Doel van heldere regie en eigenaarschap en meer aandacht is voor preventie en vroegsignalering. Effecten Het aantal meldingen van “verward” gedrag wordt verminderd en de leefbaarheid wordt vergroot. Uitvoering geven aan de sluitende aanpak voor inwoners met “verward” gedrag. Onderdeel van deze Inhoud aanpak is het project “Vroegtijdige signalering en ondersteuning van zelfstandig wonende inwoners met ‘verward’ gedrag”. Planning Gehele jaar 2019 In 2019 heeft de lokale Werkgroep Sluitende aanpak gedurende drie bijeenkomsten geïnventariseerd hoe het GGZ landschap er in Heumen uit ziet door dit visueel te maken in een routekaart: wie doet wat en waar liggen de huidige en toekomstige hiaten? Hoe is de toeleiding en overdracht geregeld en waar liggen knelpunten en kansen. Tevens is deze werkgroep actief geïnformeerd over nieuwe Wat is er ontwikkelingen, zoals met betrekking tot de WvGGZ. De signalen uit de werkgroep zijn meegenomen gerealiseerd naar het regionale overleg Sluitende Aanpak. in 2019 In december is succesvol subsidie aangevraagd bij ZONMW voor een pilot om samen met de Gemeente Berg en Dal en woningcorporatie Oosterpoort de aanbevelingen uit deze werkgroep concreet te implementeren. Deze pilot loopt 2 jaar en is in februari 2020 gestart.

Gemeente Heumen 18 Programmarekening 2019

Beschermd wonen GGZ en de maatschappelijke opvang inhoudelijk doorontwikkelen op een wijze die Doel de inwoner en zijn of haar herstel centraal stelt. Behoud van of terugkeer naar zelfstandigheid in een “normale” omgeving voor inwoners die het Effecten betreft. We gaan ons voorbereiden op de ambulantisering van beschermd wonen. Deze ambulantisering kent Inhoud voor de gemeente de volgende opgaven: woonopgave, ondersteuningsopgave, acceptatie en adoptie in wijken, participatieopgave en de opgave van intergemeentelijke samenwerking. Planning Gehele jaar 2019 De regionale (Rijk van Nijmegen en Rivierenland) beleidsgroep beschermd Wonen en Maatschappelijke opvang kwam in 2019 maandelijks bij elkaar. De gemeente Heumen heeft daarnaast deelgenomen aan enkele werkgroepen rondom specifieke thema’s zoals Maatschappelijke opvang, Centrale toegang en Bijzondere Bemiddeling. In vervolg op het regionale beleidsplan Samen Dichtbij (2018-2020) wordt er gewerkt aan een regionaal uitvoeringsplan waarin is vastgelegd op welke Wat is er gebieden er de komende jaren regionaal wordt samengewerkt en waar niet. Het gaat hierbij zowel gerealiseerd om inhoudelijke afspraken over in- en uitstroom van inwoners die dit aangaat en financiën, als om het in 2019 kiezen van een juridische vorm waarbinnen wordt samengewerkt. Halverwege 2020 wordt dit uitvoeringsplan in alle (regio)gemeentes ter besluitvorming voorgelegd. Medio 2019 is door onze gemeente het convenant Weer Thuis ondertekend, waarin de gemeentes en woningbouwcorporaties uit het Rijk van Nijmegen afspraken maken over de uitstroom en spreiding ten gevolge van de ambulantisering in de GGZ.

Complexe casuïstiek op meerdere leefgebieden, vaak met een langdurig en hardnekkig karakter Doel krachtiger, effectiever en efficiënter managen door het verbinden van de domeinen zorg en veiligheid. Effecten De zorg voor inwoners wordt door deze verbinding versterkt en de sociale veiligheid wordt vergroot. Intern, samen met onze partners in de zorg- en veiligheidsketen en als opdrachtgever aan regionale samenwerkingsverbanden zoals Veilig Thuis en het Veiligheidshuis zal er meer aandacht moeten Inhoud komen voor de verbinding van zorg en veiligheid. Regionaal vraagt dit om meer sturing en afstemming. Planning Gehele jaar 2019 Vanuit het interne project Focus en verbinding in regionale samenwerking zijn we aan de slag gegaan met opdrachtgeverschap binnen het thema sociale veiligheid. Daarbij zijn de verschillende rollen Wat is er binnen de samenwerkingsverbanden op het gebied van zorg en veiligheid en het regionaal speelveld gerealiseerd in beeld gebracht. Uit het project zijn verbeteracties gekomen die zich vooral richten op het in 2019 verbeteren van de ondersteuning van de betrokken portefeuillehouders door o.a.: structureel een overleg met betrokken portefeuillehouder(s) en beleidsadviseur(s) voorafgaand aan de diverse regionaal bestuurlijke overleggen.

Maatwerk Doel Het in stand houden van maatschappelijke voorzieningen Effecten Verbinding en ontmoeting tussen inwoners en participatie in de samenleving mogelijk maken Inhoud Het via maatwerk ondersteunen van besturen van verenigingen en dorpshuizen. Planning Gehele jaar 2019 e.v. In 2019 zijn diverse verenigingen en organisaties in het kader van lokaal maatwerk ondersteund. Wat is er Denk hierbij aan de op te richten coöperatie sport- en beweegpark De Passelegt, het verhelpen van gerealiseerd overlast aan de velden door dassen bij SV Heumen en activiteiten in het kader van de herdenking van in 2019 Operatie Market Garden.

Jeugd- en jongerenwerk Het ondersteunen van een divers samengestelde groep jongeren, die het meedoen in de samenleving Doel minder goed afgaat Effecten Verbinding en ontmoeting tussen inwoners en participatie in de samenleving mogelijk maken Op basis van een evaluatie gaan we ons heroriënteren op het jeugd- en jongerenwerk in onze Inhoud gemeente. Het gaat daarbij zowel om het professioneel als het vrijwillig jeugd- en jongerenwerk. Planning 1e helft 2019 In 2019 is de inzet van het professioneel jongerenwerk geëvalueerd en is op basis hiervan een nieuwe Wat is er organisatie voor professioneel jeugd- en jongerenwerk, Synthese, gecontracteerd voor 2020. De gerealiseerd stichting voor vrijwillig jeugd- en jongerenwerk in Malden, de SJeM, heeft op basis van de evaluatie in 2019 besloten om te stoppen met haar activiteiten.

Gemeente Heumen 19 Programmarekening 2019

Gezondheid Doel Kinderen laten opgroeien in een rookvrije omgeving Effecten Een gezondere samenleving en gezondere inwoners Vanuit de stuurgroep preventie volksgezondheid wordt een lokaal, meerjarig plan van aanpak voor een rookvrije generatie opgesteld en uitgevoerd. Gedacht wordt aan het rookvrij maken van (openbare) ruimtes en het enthousiasmeren van organisaties en instellingen om aan te haken. Inhoud Daarnaast worden activiteiten om het stoppen-met-roken te stimuleren voortgezet, aangevuld met effectieve hulp van elke roker die wil stoppen. Deze stuurgroep werkt structureel met een vast werkbudget, waaraan de diverse samenwerkingspartners bijdragen. Planning Gehele jaar 2019 e.v.

Wat is er Tijdens de bijeenkomst van het sportplatform is aandacht besteed aan de acties in het kader van de gerealiseerd rookvrije generatie. Daarnaast is de omgeving van het gemeentehuis rookvrij gemaakt. in 2019

1.2. Meedoen

Doel Kinderen van ouders met een laag inkomen, een uitkering, schulden, doen mee in onze samenleving. Door de kinderen die leven in een gezin met een laag inkomen financieel te ondersteunen worden de Effecten gevolgen van armoede gecompenseerd, wordt sociale uitsluiting tegengegaan en worden kinderen niet langer belemmerd in hun ontwikkeling en hebben zij evenveel kansen als elk ander kind. De gemeente heeft diverse inkomensondersteunende participatieregelingen voor inwoners die leven van een laag inkomen. Bij de ondersteuningsregelingen die gericht zijn op kinderen wordt de inkomenstoegangsgrens van 110% van het sociaal minimum verhoogd naar 130%. Inhoud De verruiming van de doelgroep betreft de bestaande participatieregeling Wij doen mee! , de regeling in verband met indirecte studiekosten van schoolgaande kinderen en de kindvoorzieningen die de Stichting Leergeld verstrekt. Het bereik van de doelgroepen gaan we verbeteren en de uitvoering van de regeling wordt vereenvoudigd. Planning Januari 2019 Wat is er Sinds 1 januari 2019 wordt door zowel de gemeente als stichting Leergeld gewerkt met de verruimde gerealiseerd inkomenstoegangsgrens van 130% van het sociaal minimum. in 2019

Doel Participatie van bijstandsgerechtigden Kandidaten met een bijstandsuitkering die (nog) niet naar werk kunnen worden toegeleid, zijn maatschappelijk actief. Door het verrichten van zinvolle werkzaamheden bij een instelling, vereniging of bedrijf, kunnen kwaliteiten en talenten worden ingezet en vaardigheden ontwikkeld. Effecten Maatschappelijk bijdragen, kwaliteiten inzetten en onderdeel uitmaken van een organisatie geven voldoening en een groter gevoel van ‘welzijn’. Vanuit een dergelijk actieve rol zullen mogelijk meer kandidaten stappen kunnen zetten naar re-integratie op de arbeidsmarkt. We starten een pilot door een lokale participatiecoach in te zetten, die nauw samenwerkt met de klantmanagers van sociale zaken en met het vrijwilligerssteunpunt. De participatiecoach screent Inhoud kandidaten, bouwt een netwerk op bij instellingen, verenigingen en bedrijven, zorgt voor passende plaatsingen en monitort de voortgang. Er wordt maatwerk per individu geboden en belemmeringen worden zoveel mogelijk weggenomen. Planning Werving september 2018; januari 2019 start. Wat is er Geheel 2019 waren er twee participatiecoaches actief welke zowel individueel gerichte acties als gerealiseerd collectieve activiteiten hebben ondernomen om kandidaten maatschappelijk actief te laten zijn en in 2019 stappen te laten zetten op de participatieladder.

Gemeente Heumen 20 Programmarekening 2019

Doel Het bevorderen van de integratie van statushouders Statushouders integreren beter en re-integreren sneller op de arbeidsmarkt. Bovendien vergroten we Effecten de zelfredzaamheid en betrokkenheid. We gaan aan de slag met de aanbevelingen uit het onderzoek naar het welzijn van statushouders die sinds 2016 en 2017 in onze gemeente wonen op verschillende leefgebieden (gezondheid, financiën, Inhoud werk en opleiding/inburgering, sociaal netwerk, participatie etc.). Hierbij gaan we een trajectcoach inzetten voor statushouders, die structureel op individueel- of gezinsniveau met hen in contact is, informatie aan hen verstrekt en hen coacht op de genoemde leefgebieden. Planning Gehele jaar 2019 In 2019 is een casusregisseur (trajectcoach) ingezet. Zij heeft voor plm. 40 statushouders op meerdere thema's (inburgering, participatie/werk, sociaal netwerk, financiën etc.) hun situatie in beeld gebracht en een persoonlijk plan gemaakt hoe de zelfredzaamheid per thema te verbeteren. Wat is er Daarnaast is het Netwerk statushouders Heumen opgericht dat bestaat uit consulenten Inkomen, gerealiseerd Vraagwijzer, Kernteam en schuldhulpverlening, participatiecoach, leerplichtambtenaar, in 2019 dorpsverbinder, WerkBedrijf, Primair Onderwijsstichtingen, KION, GGD, Jeugdgezondheidszorg, Oosterpoort, Vluchtelingenwerk. Dit netwerk komt driemaal per jaar bij elkaar en richt zich op het verbeteren van de onderlinge werkafspraken en het initiëren van acties gericht op een betere integratie van statushouders, zoals bijvoorbeeld het leren fietsen door statushouders.

Beginnende schulden vroeg signaleren, stapeling voorkomen en mensen die minder zelfredzaam zijn Doel ontzorgen. Effecten Het aantal mensen met problematische schulden wordt teruggedrongen We doen mee aan het onderdeel ‘Schulden voorkomen en oplossen’ van het interbestuurlijk programma van rijk, provincies, waterschappen en gemeenten. In dit kader gaan we onder andere Inhoud samen met de gemeente Berg en Dal en de betrokken woningcorporaties aan de slag met het woonlastenproject, we houden voorlichtingsbijeenkomsten voor ambulant begeleiders van kwetsbare inwoners en voor kinderen en jongeren.

Planning Gehele jaar2019 In het kader van het zogenaamde woonlastenproject zijn diverse acties ondernomen zoals bijvoorbeeld de ondertekening van het convenant vroegsignalering tussen gemeente en woningcorporatie en een lokale voorlichtingscampagne. Eind 2019 zijn er bijeenkomsten geweest voor Wat is er hulpverleners/zorgaanbieders met als doel dat organisaties die hulpverlening bieden aan kwetsbare gerealiseerd groepen (zoals ambulante begeleiding) op de hoogte zijn van werkwijze, uitgangspunten, in 2019 voorwaarden en dienstverlening van het team schuldhulpverlening, waardoor zij hun financiële begeleiding hierop kunnen afstemmen maar ook eerder financiële problemen signaleren en eerder en beter het team schuldhulpverlening kunnen betrekken.

Doel Het beschikbaar en betaalbaar houden van het sociaal-recreatief vervoer voor kwetsbare inwoners Kwetsbare inwoners kunnen meedoen in de samenleving omdat zij op een betaalbare wijze vervoerd Effecten kunnen worden naar de activiteiten waaraan zij willen deelnemen en/of de personen die zij willen ontmoeten. Op lokaal niveau voeren we met vertegenwoordigers van de doelgroepen en organisaties die lokaal vervoersdiensten aanbieden gesprekken over hoe we sociaal-recreatief vervoer van kwetsbare Inhoud inwoners binnen onze gemeentegrenzen optimaal beschikbaar en betaalbaar kunnen houden. Daarnaast onderzoeken we samen met de andere deelnemers aan het doelgroepenvervoer van Avan hoe we de kosten van het regionale vervoer beheersbaar kunnen houden. Planning 1e helft 2019 Op lokaal niveau is samen met een meedenkgroep een plan van aanpak opgesteld voor de intensivering en doorontwikkeling van het vrijwilligersvervoer. Op basis van dit plan van aanpak is bij Wat is er de provincie subsidie verkregen voor de realisatie van dit plan. Eind 2019 is de daadwerkelijke gerealiseerd implementatie in gang gezet. Daarnaast is ten aanzien van het vervoer door Avan besloten om het in 2019 reizen met een sociaal begeleider (dit is niet hetzelfde als een vaste begeleider) niet meer te faciliteren en om voor deelnemers aan het vervoer door Avan een kilometerplafond van 2500 kilometer per jaar in te voeren.

Gemeente Heumen 21 Programmarekening 2019

1.3. Onderwijs en laaggeletterdheid

Doel Het realiseren van nieuwbouw voor de Vuurvogel Effecten Een toekomstbestendige, duurzame school in het centrum van Malden-oost De gemeente is deelnemer in de projectorganisatie en bewaakt de kaders waarbinnen nieuwbouw van de school plaatsvindt. Daarnaast is de ontwerpfase van start gegaan. Hierin staat de uitwerking van Inhoud het programma van eisen tot een technisch ontwerp centraal. Parallel aan dit traject wordt het planproces voor herinrichting van het Kroonwijkplantsoen opgepakt. Bij beide processen zal nadrukkelijk aandacht zijn voor inwonersparticipatie en duurzaamheid. Planning Gehele jaar 2019 e.v. Er is een definitief ontwerp voor de realisatie van de nieuwe school gemaakt en er is een Wat is er omgevingsvergunning aangevraagd bij de ODRN. Daarnaast zijn er twee publieksbijeenkomsten gerealiseerd gehouden en is er een besluit genomen over de extra duurzaamheidsmaatregelen (versterking in 2019 dakconstructie t.b.v. zonnepanelen e.d.) voor het energieleverend maken van de nieuwe school.

Doel Duurzaamheidsmaatregelen treffen in bestaande schoolgebouwen Verbeteren van het binnenklimaat van bestaande schoolgebouwen en het leveren van een bijdrage Effecten aan energiebesparing. Besluitvorming over het treffen van energiebesparende maatregelen bij de Regenboog en de St. Inhoud Jorisschool. Het uitgangspunt daarbij is dat investering en exploitatie in balans moeten zijn. Planning 1e kwartaal 2019 Er is een rapport opgesteld door een onafhankelijk deskundige over de maatregelen die genomen Wat is er zouden moeten worden. Hierover hebben diverse gesprekken met het schoolbestuur plaatsgevonden. gerealiseerd Op basis van de uitkomsten van deze gesprekken is een kostenraming opgevraagd door het in 2019 schoolbestuur. Aan de hand hiervan zal in het voorjaar van 2020 besluitvorming plaatsvinden over de uit te voeren maatregelen en de daarvoor benodigde investering.

Zicht krijgen op hetgeen de basisscholen willen en kunnen voor wat betreft het educatief aanbod dat Doel door de gemeente wordt gefaciliteerd. Effecten Er ontstaat een betere afstemming tussen vraag en aanbod. Rondom diverse thema’s faciliteren wij in samenwerking met de basisscholen een educatief aanbod. Het gaat dan onder andere om muziekeducatie, natuur- en milieueducatie en educatie op het gebied van duurzaamheid. Daarnaast voeren de basisscholen zelf diverse projecten uit, bijvoorbeeld in het Inhoud kader van de landelijke thema’s Gezonde school of Muziek in de klas. We gaan samen met de directeuren van de scholen in kaart brengen wat er op het gebied van educatieve projecten plaatsvindt en of er behoefte is aan verandering en/of aanvulling. Planning 1e helft 2019 Wat is er Een eerste inventarisatie is gemaakt. Vanwege de diverse directiewisselingen bij de scholen heeft dit gerealiseerd wat langer geduurd dan gepland. in 2019

In onze communicatie rekening houden met inwoners die moeite hebben met lezen, schrijven en/of Doel rekenen. Effecten Laaggeletterden begrijpen beter waarover de gemeente hen wil informeren. We laten ons adviseren over hoe we onze eigen communicatie begrijpelijker kunnen maken en Inhoud houden. Planning Gehele jaar 2019 Insteek van de gemeentelijke acties is het schrijven op B1 taalniveau: eenvoudig Nederlands. Wat is er Daarnaast is vanuit de werkconferentie welzijn, wonen en zorg een werkgroep aan de slag gegaan gerealiseerd met het verstrekken van tools voor het herkennen van laaggeletterden en hen verwijzen naar in 2019 educatief aanbod.

Gemeente Heumen 22 Programmarekening 2019

Doel Laaggeletterden herkennen en attenderen op vormen van taalonderwijs Het bewustzijn van laaggeletterdheid bij medewerkers vergroten en een bijdrage leveren aan het Effecten verminderen van het aantal laaggeletterden in onze gemeente. Als deelnemer aan het bondgenootschap laaggeletterdheid willen we onze medewerkers en Inhoud intermediairs trainen om laaggeletterden te vinden, te herkennen en door te verwijzen naar vormen van volwasseneneducatie. Planning 2e helft 2019 Wat is er In het najaar van 2019 heeft een training plaatsgevonden voor alle organisaties die betrokken zijn bij gerealiseerd de werkconferentie welzijn, wonen en zorg. in 2019

1.4. Bewegen en sport

Doel Het realiseren van een duurzaam sportcentrum met zwembad in Malden Effecten Bevordering van een goede gezondheid van onze inwoners, sociale ontmoeting en verbinding. Het houden van toezicht op de bouw van de sportaccommodatie en het maken van sluitende Inhoud afspraken met de exploitant. Planning Ingebruikname rond juni 2019, oplevering rond oktober 2019 Wat is er gerealiseerd Het sportcentrum is in de zomer in gebruik genomen. De opening heeft plaatsgevonden in oktober. in 2019

Doel Behoud van de sporthal in Overasselt. Inwoners en verenigingen kunnen gebruik blijven maken van de sporthal. Dit geldt ook voor de lokale Effecten basisscholen in het kader van het gymnastiekonderwijs. Bevordering van een goede gezondheid en sociale ontmoeting en verbinding. Uitvoeren van benodigd groot onderhoud aan de sporthal in 2019. Om de exploitatie van de sporthal Inhoud op een financieel goede manier mogelijk te maken worden duurzaamheidsmaatregelen uitgevoerd die zorgen voor een verlaging van de energiekosten. Planning Gehele jaar 2019 Het benodigde groot onderhoud heeft plaatsgevonden. Daarnaast is aanvullend een bedrag van Wat is er € 60.000 beschikbaar gesteld voor het plaatsen van 200 zonnepanelen en het vervangen van de TL- gerealiseerd verlichting door LED verlichting. Deze maatregelen zorgen ervoor dat de energielasten van de in 2019 sporthal dusdanig naar beneden gaan dat de sporthal niet meer afhankelijk is van een gemeentelijke exploitatiebijdrage.

De verdere ontwikkeling van een inclusieve samenleving waar iedereen tot zijn recht kan komen en Doel op een gelijkwaardige manier deelneemt aan de maatschappij. Het hebben van een beperking hoeft dan zeker geen belemmering te zijn om te sporten of te bewegen. Sporten en bewegen is goed voor de gezondheid en het geeft plezier. Het zorgt voor ontmoeting en Effecten het maken van nieuwe vrienden. We gaan onze deelname aan de reeds bestaande regionale samenwerking Uniek Sporten voortzetten. Het aangepast sporten kent een minder breed aanbod en is zodoende meer regionaal georiënteerd. Wij faciliteren en ondersteunen onze inwoners met een beperking die willen bewegen of Inhoud sporten en ondersteunen lokale sportverenigingen die voor deze doelgroep een aanbod willen realiseren. De regionale coördinator is hierbij de ‘spin in het web’ en heeft de functie van aanjager en wil een beweging tot stand brengen. Een beweging waarbij meer mensen met een beperking structureel gaan sporten. Planning Gehele jaar 2019 e.v. Wat is er Vanwege de vele concrete resultaten die vanuit Uniek Sporten zijn bereikt is in het eerste kwartaal gerealiseerd van 2019 besloten om onze deelname hieraan voor te zetten. in 2019

Gemeente Heumen 23 Programmarekening 2019

Beweging en ontmoeting door de groep van meest kwetsbare ouderen, vaak met dementie, en hun Doel mantelzorgers. Een preventief aanbod dat ouderen ondersteunt bij het behoud van hun zelfstandigheid en Effecten weerbaarheid en daarnaast eenzaamheid voorkomt. Anders dan bij reguliere sportverenigingen is permanente benadering van de doelgroep nodig. De deelnemers bewegen/sporten vaak niet uit zichzelf. Daarom moet extra worden ingezet op Inhoud bewustwording van de relevantie van bewegen op hogere leeftijd. Daarvoor willen we een beweegcoach aanstellen. Bekeken wordt of samenwerking met Mook en Middelaar en Berg en Dal en cofinanciering door het Rijk mogelijk en voordelig zijn. Planning 1e kwartaal 2019 start beweegcoach Het haalbaarheidsonderzoek voor deelname aan de landelijke regeling combinatiefuncties (waardoor cofinanciering vanuit het rijk mogelijk wordt) is eind 2019 afgerond. Begin 2020 is aan de hand van Wat is er dit onderzoek besloten om daadwerkelijk mee te doen aan de landelijke regeling en in dit kader te gerealiseerd gaan starten met een beweegcoach voor kwetsbare inwoners, een buurtsportcoach voor de jeugd. in 2019 Daarnaast gaan we de inzet van de gezondheidsmakelaars intensiveren en zetten we extra in op leesbevordering.

1.5. Cultuur

Doel Het bevorderen van deelname van inwoners aan cultuur en erfgoed Inwoners worden uitgedaagd om zich te identificeren met de eigen leefomgeving en deze zo Effecten beleefbaar te maken. We doen mee met het regionale programma van het cultuur- en erfgoedpact. Vanuit dit Inhoud samenwerkingsverband in de regio Nijmegen worden activiteiten en projecten georganiseerd rondom onder andere het thema Romeinse Limes. Planning Gehele jaar 2019 Vanwege het ontbreken van financiële middelen vanuit de provincie voor de uitvoering van het regionale cultuur- en erfgoedprogramma 2019-2020 als gevolg van het te laat indienen van de Wat is er regionale subsidieaanvraag, is er in 2019 in de regio geen programma uitgevoerd. Op lokaal niveau gerealiseerd hebben in, aanvulling op de reguliere activiteiten op het gebied van cultuur en erfgoed, thematische in 2019 activiteiten plaatsgevonden zoals bijvoorbeeld de poëzieweek en culturele activiteiten in het kader van de herdenking van 75 jaar Market Garden.

Doel Ondersteunen van cultuureducatie op de basisscholen Effecten Basisschoolleerlingen hebben kennis van, inzicht in en waardering en interesse voor kunst en cultuur.

We gaan samen met de scholen en Cultuurmij oost de mogelijkheden onderzoeken van samenwerking Inhoud op het gebied van cultuureducatie. Hierbij zal ook de lokale culturele infrastructuur worden betrokken.

Planning 1e helft 2019 In het kader van het haalbaarheidsonderzoek voor deelname aan de landelijke regeling voor Wat is er combinatiefuncties is duidelijk geworden dat er bij een groot deel van de basisscholen de wens is om gerealiseerd de regie op het aanbieden van cultuureducatie in eigen hand te houden. Op basis daarvan is pas op in 2019 de plaats gemaakt met betrekking tot het verder verkennen van samenwerking.

Gemeente Heumen 24 Programmarekening 2019

WAT HEEFT HET GEKOST/WAT HEEFT HET OPGEBRACHT IN 2019?

P01 Programma 1 Sociale leefomgeving Begroting 2019 Rekening 2019

Lasten 18.414.671 18.411.729 Baten -4.759.535 -4.755.637 Totaal bestaand beleid 13.655.136 13.656.092

In de volgende tabel vindt U een overzicht van de reserves en voorzieningen die betrekking hebben op dit programma.

Reserves Stand per Toevoeging Onttrekking Stand per 1-1-2019 31-12-2019 Regionale samenwerking domein Werk 105.380 6.500 45.121 66.759 Risicoreserve Sociaal domein 1.478.448 433.063 1.045.385 Huisvesting en begeleiding statushouders 206.940 54.520 152.420 Schuur Garstkamp 138.522 7.688 146.210 Onderhoud sportzaal Brede school Malden 69.250 11.500 80.750 1.998.540 25.688 532.704 1.491.524

Voorzieningen Stand per Toevoeging Onttrekking Stand per 1-1-2019 31-12-2019 Dubieuze vorderingen Sociaal domein 893.651 103.627 145.727 851.551 893.651 103.627 145.727 851.551

Gemeente Heumen 25 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 26 Programmarekening 2019

Programma 2 Fysieke leefomgeving

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WAT HEBBEN WE DAARVOOR IN 2019 GEDAAN?

Overzicht acties, zoals gemeld in Programmabegroting 2019

2.1. Duurzaamheid in het fysieke domein

Doel Opstellen ruimtelijke visie m.b.t. grootschalige energieopwekking Effecten Duidelijk kader waarbinnen grootschalige initiatieven verder uitgewerkt worden Een ruimtelijk afwegingskader voor initiatieven voor grootschalige energie (wind, zon en water) Inhoud met een kansenkaart en randvoorwaarden. Planning 1e helft 2019 Wat is er De concept ruimtelijke visie is gemaakt en ter visie gelegd. Op grond hiervan wordt een gerealiseerd in koersdocument gemaakt dat begin 2020 aan de raad is voorgelegd. 2019

Doel Ondersteuning bij duurzaamheidsmaatregelen Effecten Versnellen van de verduurzaming van de gebouwde omgeving - Zonnepanelenproject voor inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties waarbij zonnepanelen worden geplaatst en beheer en onderhoud voor 15 jaar zijn geregeld. Inhoud - Duurzaamheidslening voor inwoners, bedrijven en maatschappelijke gebouwen om daarmee energiebesparende en duurzame energiemaatregelen te treffen. Planning Gehele jaar 2019 Beide projecten zijn in 2019 gestimuleerd en gefaciliteerd. Vele aanvragen zijn binnengekomen en afgehandeld. In de voortgangsrapportage wordt inhoudelijke verslag gedaan. M.b.t. het zonnepanelenproject zien we een realisatie van 20% t.o.v. de gestelde ambitie (per Wat is er 15jan20 zijn 175 installaties opgeleverd en van 21 is de offerte akkoord en de installatie in gerealiseerd in voorbereiding dus totaal 196 van de gestelde ambitie 1000). 2019 V.w.b. de duurzaamheidslening (stimuleringsleningen) zijn er per 31dec19 107 afgesloten waarvan 98 woningen, 8 bedrijven en 1 maatschappelijk gebouw. De totale waarde van de toegewezen leningen bedraagt € 914.277.

Doel Verduurzaming maatschappelijk vastgoed Effecten Maatschappelijke gebouwen worden versneld verduurzaamd Energiescan bij maatschappelijke gebouwen en financiële ondersteuning bij uitvoeren maatregelen Inhoud via duurzaamheidslening of esco. Planning Geheel jaar 2019 De energiescans zijn uitgevoerd en de gemeenteraad heeft op 26 september 2019 een besluit genomen om middelen voor de gemeentewerf beschikbaar te stellen. Wat is er Verder heeft de raad op 31 januari 2019 een krediet beschikbaar gesteld voor het plaatsen van gerealiseerd in zonnepanelen op de sporthal in Overasselt en heeft het college de raad geinformeerd over de wijze 2019 waarop de verduurzaming van het maatschappelijk vastgoed is opgepakt (o.a. bij voormeld raadsvoorstel van 26 sept. 2019)

Doel Voorbereiden van warmtevisie Effecten Beeld van leeftijd gasleidingen in gemeente Heumen, en volgorde van aanpak gasloos maken Inhoud Onderzoek naar de volgorde waarin wijken van het gas af kunnen Planning Voorbereiding in 2019, warmtevisie opstellen in 2020 Wat is er In 2019 zijn voorbereidingen getroffen voor de warmtevisie (o.a. regionale afstemming en gerealiseerd in oriëntatie op inhoud en reikwijdte). 2019

Gemeente Heumen 27 Programmarekening 2019

Doel Pilot energie-neutrale bedrijventerreinen aandragen en uitwerken plan hiervoor - Individuele bedrijven en bedrijventerreinen aanzetten tot treffen energiemaatregelen. Effecten - Energieleverende bedrijventerreinen. - stimuleringsmaatregelen door de gemeente (duurzaamheidslening en energiescans) en Inhoud intensiveren controles op aspect energie door ODRN (de omgevingsdienst). - Regionale aanpak bedrijventerreinen via pilots. Planning Gehele jaar 2019 De pilot voor regionale energie neutrale bedrijventerreinen wordt regionaal in 2020 opgepakt. Wat is er Het traject om energiemaatregelen te treffen bij lokale bedrijven is in 2019 opgestart. In 2019 zijn gerealiseerd in vele Quick-scans uitgevoerd en enkele bedrijven hebben al maatregelen getroffen.Dit krijgt in 2020 2019 een vervolg.

Doel Asbest (met specifiek aandacht voor Landbouw) sanering voorbereiden Eigenaren van asbestdaken bewust maken en bewegen tot verwijderen van hun dak en ervoor Effecten zorgen dat daarvoor de faciliteiten op orde zijn. Versnelling in verwijdering asbestdaken. Aanpak voor verwijdering asbest van daken landbouwbedrijven met stimulerende en faciliterende Inhoud maatregelen. In samenwerking met regio. Planning Keuze aanpak voorjaar 2019 bepalen en uitvoering vanaf 2019 Wat is er Aangezien de wet hierover is ingetrokken is de projectmatige aanpak in regionaal verband gestopt. gerealiseerd in Er is veel informatie hierover verstrekt en er zijn mede daardoor ook veel sloopmeldingen 2019 ontvangen. Ook is regionaal een web-site ingericht.

Doel Regionale routekaart ondersteunen en mede uitvoeren Regionale routekaart omzetten naar een Regionale Energie- en Strategie (RES) met regionale Effecten energie en klimaatambitie, ruimtelijke gevolgen daarvan, en uitvoeringsprogramma inclusief financiële gevolgen, governance, en monitoring De RES bevat naast lopende projecten de volgende gezamenlijke onderwerpen: - Aardgasloze woonwijken (in combinatie met energieloketten), Inhoud - Intensivering handhaving bedrijven/ duurzame bedrijventerreinen, - Voorbeeldfunctie gemeente: verduurzaming eigen vastgoed - Circulaire inkoop en ruimtelijke gevolgen verduurzaming. Planning Uitvoering in 2019 en komende jaren Wat is er De Regionale routekaart is in 2019 opgestart en de concept startnotitie is op 4 juli geamendeerd gerealiseerd in vastgesteld door de gemeenteraad. In het najaar van 2019 is hier verdere uitwerking aan gegeven 2019 (besluitvorming 2020)

Doel Waterkrachtcentrale Maas nabij sluis Grave-Nederasselt Realiseren van waterkrachtcentrale voor duurzame energieopwekking bij stuw Grave-Nederasselt , Effecten die bijdraagt aan de ambitie van de gemeente Heumen om klimaatneutraal te worden. Participatie door inwoners en bedrijven hierin mogelijk maken. In overleg met gemeente Grave, Rijkswaterstaat, Burgers geven Energie, OostNL en BOM Inhoud onderzoeken of en hoe een waterkrachtcentrale bij de stuw tussen Nederasselt en Grave gerealiseerd kan worden. Planning 2019 e.v. Wat is er In 2019 heeft diverse malen overleg plaatsgevonden met het projectteam. Een busines-case is gerealiseerd in ontwikkeld maar deze staat nog ter discussie gezien de omvang van de investering en de beperkte 2019 terugverdientijd. Zie ook raadsmededeling 27 juni 2019.

Gemeente Heumen 28 Programmarekening 2019

2.2. Ruimtelijke Ordening

Doel Vaststelling programmaplan Implementatie Omgevingswet Effecten Vastgesteld programmaplan Implementatie Omgevingswet, uitwerking van het verdere implementatieproces. Inhoud Om tijdig goed voorbereid te zijn op het werken met de Omgevingswet (verwachte inwerkingtreding per 1 januari 2022), wordt een implementatieproces vormgegeven. Het Programmaplan Implementatie Omgevingswet vertaalt de koers zoals vastgelegd in het ambitiedocument Omgevingswet in een concrete aanpak voor de implementatie. Het programmaplan bestaat uit meerdere concrete uitvoeringsplannen op onderdelen (vormgeven nieuw instrumentarium, opleiding/ trainingen, implementatie DSO etc.) en geeft daarmee invulling aan het implementatieproces Omgevingswet. Planning Het programmaplan wordt begin 2019 opgesteld en vervolgens vastgesteld. Wat is er In februari 2019 heeft de raad ingestemd met het ambitiedocument implementatie Omgevingswet. gerealiseerd in De lijnen die hierin aangegeven zijn opgepakt. Verder heeft met de ODRN afstemming 2019 plaatsgevonden om met name de vergunningverlening te borgen vanaf 1 jan 2021. Verder is er gewerkt aan de voorbereidingen van de omgevingsvisie en heeft op tal van vlakken regionale afstemming plaatsgevonden, met name met de ODRN, om de dienstverlening vanaf de invoeringsdatum van de omgevingswet te borgen.

Doel Deelstructuurvisie kern Overasselt / afronding werklandschap Effecten Een gedeelde visie van welk ruimtelijke mogelijkheden er zijn voor de ontwikkeling van Overasselt Zicht op de verdere ruimtelijke ontwikkeling van de kern waaronder met name de afronding van het Inhoud werklandschap en de mogelijke verplaatsing van 2 bedrijven. Planning 2019 verdere besluitvorming over ruimtelijke ontwikkelingen Wat is er Het werklandschap is verder ontwikkeld en met 1 bedrijf zijn stappen gezet om tot daadwerkelijk gerealiseerd in verplaatsing te kunnen komen. Het andere bedrijf is afgehaakt (geen haalbaar traject). 2019

Doel Verkenning mogelijkheden woningbouw vanaf 2022 Effecten Het beschikbaar hebben van locatie om ook op langere termijn te voorzien in de woningbehoefte. Het uitvoeren van een onderzoek naar de mogelijkheden voor de ontwikkeling van woningbouwlocaties buiten de reeds bekende in ontwikkeling en voorbereiding zijnde locaties, Inhoud waaronder mogelijk de Kanaalzone. Dit in relatie tot de afspraken die in het kader van de regionale woonagenda worden gemaakt. Planning Uitvoering in 2019 en 2020 Wat is er De voorbereidingen hebben in 2019 plaatsgevonden. De raad is enkele malen bijgepraat over de gerealiseerd in ruimtelijke mogelijkheden en het woningmarktonderzoek. 2019 Besluitvorming door de raad zal begin 2020 plaatsvinden.

Gemeente Heumen 29 Programmarekening 2019

2.3 Openbare ruimte

Doel Programma Kroonwijk, ontwikkelen samenhangend programma - Inzicht van mogelijkheden voor duurzame wijk i.s.m. omgeving en Oosterpoort - Inzicht in mogelijkheden renovatie en klimaat adaptief maken openbare ruimte Effecten - Planvorming nieuwbouw school en herinrichting Kroonwijkplantsoen - Verkenning verbeteringen langzaam verkeer structuur - Vormgeven programma Programma voor impuls Kroonwijk waarbij de ambities, concrete projecten en eventuele komende Inhoud werkzaamheden geborgd zijn. Binnen het programma ligt de focus ligt op verduurzaming en wordt expliciet per onderdeel ingegaan op inwonersparticipatie. In 2019 hebben diverse verkenningen plaatsgevonden m.b.t. het programma en een gebiedsverruiming. Voor de procesondersteuning is een subsidieaanvraag bij de provincie gedaan en een beschikking ontvangen. In 2020 zullen hier verdere processtappen in overleg met de wijken Planning gezet worden. Verder is m.b.t. de Kroonwijk en de school verdere invulling gegeven m.b.t. het ontwerp. De raad heeft hierover eind 2019 een krediet voor beschikbaar gesteld. De verdere voorbereidingen zijn in 2019 getroffen, waaronder een verruiming van het Wat is er onderzoeksgebied en de nadere uitwerking van het inrichtingsplan van de Kroonwijkpark en K&R- gerealiseerd in zone (in samenhang met de school). Voor dit laatste is eind 2019 een krediet door de raad 2019 beschikbaar gesteld.

2.4 Landschap en Water

Doel Water en groen versterken Effecten Maatregelen extreme droogte, hitte en wateroverlast, biodiversiteit Inrichten van openbare ruimte voor berging, infiltratie van water en aanplant van groen. Behoud en Inhoud verbeteren van groen binnen de kernen. Ontwikkeling bloemrijke bermen en struwelen. Volgen van de planning voor de regionale adaptatiestrategie (in samenhang met het Planning groenstructuurplan). Wat is er Diverse maatregelen zijn uitgevoerd, zoals het afkoppelen van de Oude Boterdijk, de Zilverbergweg gerealiseerd in en de Randwijksingel. Ook t.a.v. biodiversiteit zijn maatregelen genomen. 2019

Doel Nieuw Groenstructuurplan opstellen Functies van het groen (o.a. water, beleving, biodiversiteit, gezondheid, verkoeling, spelen) Effecten benutten en in stand houden. Groenstructuur voor de kernen helder weergeven. Het is een beleids- en toetsingskader voor de Inhoud ontwikkelingen van de groenstructuur en het groenareaal binnen de vier bebouwde kommen van de gemeente Heumen. Planning 2019 -2020 Wat is er gerealiseerd in Doorgeschoven naar 2020 (zie vastgestelde begroting 2020) 2019

Doel Landschapsontwikkelingsplan opstellen Effecten Verbetering landschapskwaliteit in het buitengebied Inhoud Programma van uitvoering voor 2019-2023 Planning 2019 plan opstellen Wat is er gerealiseerd in Het LOP is opgesteld en vastgesteld door de raad in december 2019 2019

Gemeente Heumen 30 Programmarekening 2019

Doel Bloemrijke bermen realiseren Effecten Verhogen biodiversiteit Inhoud Soortenrijkdom versterken in het openbaar groen, bloemrijke graslanden en natuurlijke beplanting Planning 2019 uitvoering Wat is er Gerealiseerd op enkele locaties, zoals de Groesbeekseweg. Verder is het LOP voor 2020 eind 2019 gerealiseerd in goedgekeurd waarvan o.a. het akkerrandenbeheer (t.b.v. soortenrijkdom) onderdeel uitmaakt. 2019

Doel Bedijkte Maas Borgen van de waterveiligheidsopgave langs de Bedijkte Maas, concrete maatregelen Effecten (rivierverruiming of dijkversterking) op Heumens grondgebied De uiteindelijke Voorkeurstrategie (VKS) bevat een pakket van maatregelen waarmee de waterveiligheidsopgave van de Bedijkte Maas gerealiseerd kan worden; het is waarschijnlijk dat een Inhoud aantal maatregelen op Heumens grondgebied ligt. Om welke maatregelen het gaat en in welke periode deze uitgevoerd gaan worden, is een van de uitkomsten van het proces (nog nader te bepalen). Planning Nader te bepalen (afhankelijk van planproces) Wat is er Het resultaat van het proces in 2019 is de Regionale Uitvoeringsstrategie Maas (RUM). De RUM is gerealiseerd in als bouwsteen aan het Rijk aangeboden in het kader van het Integraal Rivier Management (IRM). 2019 De proces is gevolgd. De verdere planuitwerking heeft in 2019 grotendeels stilgelegen.

Gemeente Heumen 31 Programmarekening 2019

2.5 Wonen

Doel Uitwerking vastgestelde woonvisie door uitvoering/facilitering diverse projecten De beschikbaarheid van voldoende duurzame woningen voor mensen in alle levensfasen en Effecten inkomensklassen. Twee sporen: 1. het aanpassen van de bestaande woningvoorraad aan de veranderende behoefte als gevolg van de vergrijzing en de tendens tot extramuralisering; Inhoud 2. het uitbreiden van de woningvoorraad, waarbij we ons vooral richten op de woningbehoefte van senioren, starters, jongeren en jonge gezinnen en zorgbehoevenden die in het kader van de extramuralisering van de zorg langer zelfstandig moeten kunnen blijven wonen. Projecten Schoonenburg, Coehoornhof en Heumen-noord 2e fase zijn in uitvoering. Project woningbouw op de locatie Veldschuur is het bestemmingsplan onherroepelijk. De start van de bouw is gepland in 2020/2021. Het plan voor de woningbouw op locatie aan De Horst zal door middel van een participatieproject vorm worden gegeven. Aan de raad zal naar verwachting in de loop van 2019 een bestemmingsplan ter vaststelling worden voorgelegd. De start van de woningbouw op deze locatie is afhankelijk van het moment waarop de bewoners van de woonvorm kunnen verhuizen naar de Planning nieuw te bouwen woonvorm op de locatie Steenhuys. Dit zal naar verwachting niet eerder dan begin 2021 zijn. De start van de bouw van de geplande 20 woningen op de locatie Vieracker/Rijksweg is gepland in het voorjaar 2019. De realisering van woningen op de locatie aan de Boterdijk in Malden in 2019/2020. De ontwikkeling van locatie Steenhuys staat voor 2019 op de rol (afronding planvorming en start bouw).

Diverse projecten zijn in 2019 tot uitvoering gekomen, in onderstaande tabel is te zien welke resultaten in 2019 gerealiseerd zijn. Enkele locaties zoals Steenhuijs/Horst (zie hierna) en Boterdijk hebben vertraging opgelopen

OPGELEVERDE WONINGEN GERELATEERD AAN DE WOONVISIE (versie 26 februari 2020) Opgave uitvoerings- Opgeleverd Opgeleverd Opgeleverd programma Categorie Bijzonderheden 2017 2018 2019 Woonvisie 2017 t/m 2021 Huur 2018: Betreft 18 Tiny-houses aan de Droogsehof , 2 zorgwoningen aan de Eindsestraat en 5 · Sociale huur (tot € 710,68) 25 19 10 55 wooneenheden voor kamerbewoning (15 kamers) aan De Horst · Vrije sector huur (vanaf € 13 0 0 30 Wat is er 710,68) gerealiseerd in Koop 2019 · Goedkoop (tot 0 4 0 30 € 190.000) · Betaalbaar laag (€ 190.000 - 14 0 11 30 € 230.000 · Betaalbaar hoog (€ 230.000 - 5 2 4 40 € 280.000) · Duur (vanaf € 280.000) 6 12 23 30 Totaal 63 37 48 215 Woningtypen

· Appartementen 34 1 10 63

· Eengezinswoningen 29 35 37 110 · Levensloopbestendige 0 1 1 42 woningen (grondgebonden) Totaal 63 37 48 215

Gemeente Heumen 32 Programmarekening 2019

Adequate huisvesting t.b.v. de cliënten van Pluryn in combinatie met aanbod voor starters en Doel jongeren op de locatie van het Steenhuys aan de Rijksweg Het beschikbaar krijgen van huisvesting die voldoet aan de eisen van de tijd voor de nu in de Effecten woonvorm aan De Horst gehuisveste cliënten van Pluryn en een verruiming van het aanbod van betaalbare woningen voor jongeren en starters. De nieuwbouw van een woonvorm voor de cliënten van Pluryn met circa 24 onzelfstandige Inhoud wooneenheden en circa 8 reguliere appartementen op de locatie van het Steenhuys aan de Rijksweg. Definitief ontwerp 2018, omgevingsvergunning en bestemmingsplanprocedure 2019, start Planning sloop/nieuwbouw naar verwachting eind 2019. Wat is er Dit plan bleek in 2019 niet haalbaar vanwege vooral de gestegen bouwkosten (zie gerealiseerd in raadsmededeling 29 aug 2019). Nader overleg en afstemming hebben eind 2019 plaatsgevonden 2019 om wel tot een haalbaar plan te komen dat in 2020 aan uw raad zal worden voorgelegd.

Doel Realisering van een woningbouwprogramma op de locatie van de woonvorm aan De Horst Het voorzien in de behoefte van met name ouderen aan een levensloopbestendige woning nabij het Effecten centrum van Malden. De nieuwbouw van circa 30 woningen met een verdeling sociale huur – vrije sector huur – Inhoud levensloopbestendige koop van 1/3-1/3-1/3. Planning PM: Start bouw na verhuizing bewoners woonvorm en sloop van deze woonvorm. Wat is er gerealiseerd in Locatie Steenhuys krijgt een andere invulling (zie raadsmededeling 29 aug 2019. 2019

2.6 Centrumplan Malden

Doel Actualisatie centrumplan Malden Programma dat in gezamenlijkheid en gedeelde verantwoordelijkheid tot stand is gekomen (gemeente, inwoners, ondernemers). Effecten Geactualiseerd op basis van strategische uitgangspunten Inzicht in belangen van stakeholders en mogelijkheden tot samenwerking Stapsgewijze herijking van de bestaande visie. De herijking vindt in drie stappen plaats. Stap 1 is het bepalen van de strategische uitgangspunten vanuit Klimaatneutraal Heumen 2050, Mobiliteit en Inwonersparticipatie. Hiervoor voeren wij intern en extern gesprekken om te bepalen waar de focus moet liggen, waar draagvlak ligt en waar samenwerking te vinden is. Inhoud Stap 2 is het bepalen van een plan van aanpak. Nadat de strategische uitgangspunten vastgesteld zijn, kan een aanpak gevormd worden. Deze aanpak wordt samen met stakeholders opgesteld. Stap 3 betreft de projectdefinitie en financiering. We zetten in op uitvoering van projecten waar daadwerkelijk financiering voor is. Ook de financiering van projecten is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Stap 1: najaar 2018 Planning Stap 2: 1e kwartaal 2019 Stap 3: nader te bepalen, is afhankelijk van de uitkomsten van stap 1 en 2. Het college heeft deze visie op het centrum van Malden uitgewerkt in het concept Programma Vitaal Centrum Malden. Het concept Programma Vitaal Centrum Malden geeft integraal invulling aan de Wat is er strategische uitgangspunten die in het coalitieakkoord voor het centrum zijn geformuleerd: gerealiseerd in Klimaatneutraal 2050, Woonvisie, Mobiliteit en Detailhandel. 2019 Het Programma wordt begin 2020 aan uw raad voorgelegd. (zie ook raadsmededeling 26 aug.2019

Gemeente Heumen 33 Programmarekening 2019

Doel Herbestemming St. Antonius Abt Malden begeleiden Effecten Neven- en/of nieuwe functie St. Antonius Abt Malden Het parochiebestuur Heilige Drie-eenheid heeft in 2018 een haalbaarheidsstudie uitgevoerd naar de toekomst van het kerkelijk bezit in Malden. 2019 zal benut worden voor verdere afstemming van Inhoud de mogelijkheden voor ontwikkeling van de plannen die het parochiebestuur voor ogen heeft. Het initiatief ligt bij het parochiebestuur. Parochiebestuur bepaalt de planning van de herbestemming St. Antonius Abt Planning Herinrichting van het Kerkplein is vooralsnog volgend Wat is er Met de kerk heeft regelmatig afstemming hierover plaatsgevonden. Dit heeft geresulteerd in een gerealiseerd in intentieovereenkomst welke begin 2020 ondertekend is. 2019

2.6 Economie, Recreatie &Toerisme en Erfgoed

Doel Werklandschap Overasselt realiseren Effecten Afronding gedeelte bedrijven en verdere voorbereiding andere gedeelten Inhoud 3 deelgebieden met elk eigen opzet en invulling Planning Afronding bedrijvengedeelte in 2019 en verdere planvorming andere gedeelten Wat is er Het plan is nog niet afgerond, de verdere afronding en afbouw is doorgeschoven. De gerealiseerd in bedrijventerreinen zijn uitgegeven en grotendeels in ontwikkeling. 2019 Voor de beide andere deelgebieden zijn in 2019 stappen gezet in de verdere planvorming.

Doel Economie, stimuleren korte voedselketens Stimulering van korte voedselketens door de oprichting van een samenwerkingsverband van Effecten producenten en afnemers. Aanstelling van een coördinator, die werkt aan de oprichting van een samenwerkingsverband van Inhoud producenten en afnemers betrokken bij streekproducten en verkenning van een vervolgtraject om obstakels weg te nemen voor verdere groei van korte voedselketens. Planning 2019 Wat is er Het project is in 2019 afgerond, de producten zijn ontwikkeld en met de projectpartners wordt gerealiseerd in gesproken over het vervolg. 2019

Doel Glasvezel buitengebied voorbereiden Effecten Kwalitatief goed internet voor adressen in het buitengebied. In samenwerking met de regio voorwaarden formuleren om het gesprek met een marktpartij aan te Inhoud gaan om de aanleg van glasvezel te realiseren. Planning 2019 Wat is er gerealiseerd in De overeenkomsten zijn in 2019 getekend en er is gestart met de uitvoering van het werk. 2019

Doel Biz eigenaren winkelcentrum Malden realiseren Extra collectief fonds, naast het Biz fonds van de winkeliers, voor de verbetering van de positie van Effecten het winkelcentrum in Malden. In samenwerking met de Vereniging Beheer Openbaar Gebied van het Winkelcentrum voorbereiden Inhoud van een Biz voor eigenaren en het organiseren van een officiële peiling onder alle eigenaren over de invoering ervan. Planning Realisatie per 1-1—2019. Wat is er gerealiseerd in Gerealiseerd raadsbesluit 29 november 2018. In 2019 is hier verdere uitvoering aan gegeven. 2019

Gemeente Heumen 34 Programmarekening 2019

Doel Herdenking 75 jaar Market Garden (2019) en 75 jaar bevrijding (2020) Effecten Grootse viering van deze belangrijke historische gebeurtenissen Gemeenten in het Rijk van Nijmegen werken samen met het Bevrijdingsmuseum om alle plannen op dit gebied te coördineren en subsidie te verwerven van provincie en V-fonds. Inhoud Er zijn vanuit onze gemeente verschillende initiatiefnemers. We hebben daarnaast een verzoek gedaan voor het organiseren van een gemeentebreed evenement op 17 september 2019 en het opstarten van een gemeentelijk bevrijdingscomité. Planning 2019 en 2020 Wat is er gerealiseerd in Diverse herdenkings-activiteiten zijn in 2019 uitgevoerd (2020 vervolg). 2019

2.7 Verkeersveiligheid en mobiliteit

Doel Rijksweg N844, verbetering leefbaarheid Effecten Verbetering leefbaarheid Uitvoering groot onderhoud in 2019 en verdere invulling/uitwerking motie raad 28 juni 2018 (bij Inhoud Kadernota) en verdere oriëntatie op toekomstige mogelijkheden Planning 2018 uitvoering motie, 2019 groot onderhoud provincie Gelderland op de rol Wat is er Het groot onderhoud is in 2019 gestart. De orientatie op toekomstige mogelijkheden is opgenomen gerealiseerd in in het provinciale coalitieprogramma en een start hiervan is eind 2019 gemaakt. 2019 (concept startnotitie Zuid-West flank Nijmegen, zie ook raadsmededeling 17 dec 2019).

Doel Mobiliteit (primaat aan langzaam verkeer) Effecten Vastgesteld kader door de gemeenteraad om te komen tot een duurzaam mobiliteitssysteem Opstellen van een integrale mobiliteitsvisie waarbij duurzaamheid een van de speerpunten is. Wij Inhoud geven het primaat aan fietsers en voetgangers. Wij sluiten aan bij landelijke en regionale mogelijkheden voor elektrificatie van vervoersmiddelen Planning 2019/2020 Aangesloten is bij de mobiliteits- en bereikbaarsheidsaanpak van de regio. Deze is van groot belang Wat is er voor het functioneren van de gemeente Heumen als het gaat om het dagelijkse mobiliteitssysteem. gerealiseerd in In dit kader is een ambitiedocument gemaakt en zijn 6 werksporen uitgewerkt (zie ook 2019 raadsmededeling van 17 december 2019).

Doel Uitvoering fietsplan Effecten verbetering van het fietspadennetwerk en stimulering fietsgebruik Voor 2019 staan op de rol “realisatie fietspad Hessenbergseweg”, “fietsroute Oosterkanaaldijk – Inhoud Broekkant”, “fietsstroken IJkelaarstraat – Garstkampseweg” en “verbeteren Fietsroute Randwijksingel – Bosweg (via schelpenpad)” . Planning 2019 Wat is er De genoemde projecten zijn in 2019 uitgevoerd, m.u.v. het fietspad Hessenbergseweg. Dit staat gerealiseerd in voor 2020 op de rol. 2019

Doel Looistraat Heumen Effecten Verbetering van de verkeersveiligheid op de Looistraat in Heumen Inhoud Komen tot een maatregelpakket met draagvlak voor de Looistraat. Planning Uitwerken van verdere maatregelen in 2019 Wat is er De herinrichting van de Looistraat (in de kern Heumen) is eind 2019 uitgevoerd. Verder heeft gerealiseerd in afstemming met de provincie plaatsgevonden om met name het doorgaand landbouwverkeer te 2019 weren uit de kern Heumen.

Gemeente Heumen 35 Programmarekening 2019

WAT HEEFT HET GEKOST/WAT HEEFT HET OPGEBRACHT IN 2019?

P02 Programma 2 Fysieke leefomgeving Begroting 2019 Rekening 2019 Lasten 11.711.851 12.985.998 Baten -6.390.659 -7.258.958 Totaal bestaand beleid 5.321.192 5.727.040

In de volgende tabel vindt U een overzicht van de reserves en voorzieningen die betrekking hebben op dit programma.

Reserves Stand per Toevoeging Onttrekking Stand per 1-1-2019 31-12-2019 Egalisatie tarieven afvalstoffenheffing 6.149 6.149 0 Beheer natuurgrond Keersluis 109.905 6.628 103.277 Parkeergarage Brede school 42.500 8.500 4.000 47.000 Baten en lasten rioleringsstelsel 600.000 24.553 575.447 Groenstructuurplan 69.083 24.190 44.893 Exploitatiebijdrage riolering buitengebied 486.352 41.183 445.169 Plattelandsfonds 713.727 17.000 730.727 0 Erfpachtgronden de Laan 3 944 5.470 6.414 Erfpachtgronden De laan 4 834 3.106 3.940 Erfpachtgronden De Laan 5 471 2.735 3.206 Erfpachtgronden De Laan 18 2.947 2.947 Erfpachtgronden De Laan 19 10.198 10.198 Erfpachtgronden De Laan 20 1.558 1.558 Erfpachtgronden De Laan 16 5.672 5.672 2.029.965 57.186 837.430 1.249.721

Voorzieningen Stand per Toevoeging Onttrekking Stand per 1-1-2019 31-12-2019 Onderhoud parkeergarage Maldensteijn 176.532 995 2.240 175.287 Meerjr. onderhoud molens 168.069 18.025 25.289 160.805 Meerjr. onderhoud kerken 164.318 3.436 14.984 152.770 Werkplaats Malden 18.404 18.404 Onderhoud Wegen 366.792 421.725 506.064 282.453 Onderhoud en egalisatie tarieven riolering 4.458.830 173.445 21.751 4.610.524 Voorziening Werklandschap 239.054 311.246 550.300 Voorziening Heumen Noord 7.000 7.000 0 Voorziening Schoonenburg 246.352 246.352 0 Voorziening Veldschuur 123.478 123.478 Voorziening Coehoornhof 0 25.149 0 25.149 5.845.351 1.077.499 823.680 6.099.170

Gemeente Heumen 36 Programmarekening 2019

Programma 3 Financiën en organisatie

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WAT HEBBEN WE DAARVOOR IN 2019 GEDAAN?

Overzicht acties, zoals gemeld in programmabegroting 2019

3.2 Inwonersparticipatie

Tot stand brengen van een nieuwe strategische visie voor de gemeente Heumen, samen met Doel inwoners en andere betrokken partijen Inwoners, maatschappelijke partners en ondernemers krijgen inzicht in de strategische doelstellingen Effecten van de gemeente Heumen

We herijken “Samenleving aan zet : strategische visie gemeente Heumen 2020”. De raad bepaalt in Inhoud 2019 de kaders voor de inwonersparticipatie.

Planning 2019 In september is er een informatieve raadsbijeenkomst geweest over o.a. de strategische visie. De Wat is er raad heeft daarbij aangegeven betrokken te willen worden bij de opdrachtformulering. Hiertoe is een gerealiseerd klankbordgroep samengesteld, waarin iedere lokale partij een vertegenwoordiger heeft. Met deze in 2019 groep heeft in 2019 een eerste verkenning plaatsgevonden. In maart 2020 besluit de raad over de opdracht.

Doel Faciliteren van initiatieven van inwoners Nieuwe initiatieven dragen bij aan de leefbaarheid en sociale cohesie in onze dorpen en wijken en Effecten zorgen voor een verbreding van activiteiten en voorzieningen voor onze inwoners. Wij zetten het gemeentelijke initiatievenbeleid voort. Vanuit een ‘ja, mits’ houding geven wij maximale ruimte aan initiatieven, binnen het kader van een minimum aan regels. Inhoud We stellen een verbindingsfunctionaris aan die de toegankelijkheid van de gemeente voor actieve inwoners verbetert. Deze functionaris ontzorgt o.a. initiatiefnemers van projecten en evenementen. Planning Gehele jaar 2019 Het initiatievenbeleid is voortgezet. Er zijn 11 aanvragen voor Vonkjes goedgekeurd en 3 voor Wat is er Initiatieven. gerealiseerd De nieuwe medewerker ‘Representatie en Evenementen’, voorheen ‘verbindingsfunctionaris’ in 2019 genoemd, heeft o.a. de evenementen 4dorpentocht, 4daagse (lopersbijeenkomst), Market Garden, Winterfestijn en de Heumense deelname aan het landelijke Democratiefestival ondersteund.

Doel Verbeteren beleidsbeïnvloedende inwonersparticipatie Effecten Onze eigen rol bij inwonersparticipatie verbetert We evalueren samen met de HAN het proces inwonersparticipatie bij twee projecten (de inzet van vrijwilligers en het initiatievenbeleid): het college stelt twee projecten voor aan de raad. De evaluaties Inhoud richten zich op de rol van de projectleider, de ambtelijke en bestuurlijke opdrachtgever en op de rol van de raad. Planning 2019 De participatie bij het Vrijwilligers- en initiatievenbeleid is geëvalueerd. Leerpunten zijn onderdeel Wat is er geweest van een actieleer-traject. Dit traject sluiten we in het eerste kwartaal van 2020 af. Daarna gerealiseerd volgt de eindrapportage. in 2019

Doel Gezamenlijke inzet van raad, college en ambtelijke organisatie bij Inwonersparticipatie Effecten Versterking van inwonersparticipatie We organiseren twee gezamenlijke themabijeenkomsten voor raad, college en ambtelijke organisatie over de verschillende rollen bij inwonersparticipatie en de vertaling van deze rollen in de praktijk, in Inhoud houding en gedrag.

2019 Planning

Gemeente Heumen 37 Programmarekening 2019

Eind augustus heeft de gemeente Heumen deelgenomen aan het eerste Nederlandse Democratiefestival. De Heumense delegatie bestond uit inwoners, raads- en collegeleden en leden Wat is er van de ambtelijke organisatie. Tijdens het festival waren en twee gezamenlijke Heumense gerealiseerd contactmomenten: de lunch en deelname aan een van de twee workshops Deep Democratie. Deze in 2019 workshops zijn door de gemeente Heumen betaald. De Heumense deelname is geëvalueerd. Conclusie was dat de bedoeling van de deelname op veel punten is gerealiseerd. Deze evaluatie is begin 2020 met de raad gedeeld.

3.3 (Digitale) dienstverlening

We willen de burger en de ondernemer zo´n toegankelijke dienstverlening bieden dat ze de meeste Doel zaken probleemloos zelf kunnen regelen. Digitaal is de dienstverlening zo gebruiksvriendelijk dat burgers en ondernemers hier uit zichzelf voor Effecten kiezen, omdat het hen de minste tijd en inspanning kost. Voor wie er op internet niet uitkomt, is er altijd passend, persoonlijk contact onder handbereik. • We werken met gastheren en-vrouwen bij onze fysieke loketten. We zorgen voor vereenvoudiging van onze digitale dienstverlening: meer inwoners die op internet op zoek zijn naar een dienst, kunnen daar gemakkelijk hun aanvraag of transactie afronden. Dat Inhoud bereiken we door heldere formulieren door gebruik te maken van pictogrammen op www.heumen.nl • We betrekken inwoners bij nieuwe dienstverlening en werkprocessen. Zo kunnen we eenvoudig introduceren wat werkt en snel afscheid nemen van wat niet werkt. Planning 2019, 2020 Digitale formulieren: Wat is er Er zijn digitale formulieren beschikbaar via de website voor aanvragen m.b.t. subsidies (vonkje, gerealiseerd initiatief, scholing vrijwilligers en buitensport accommodaties), aanvraagformulieren m.b.t. in 2019 duurzaamheid (woningen en bedrijven) en verschillende aanmeldformulieren voor evenementen.

3.4 Communicatie

De communicatie van de gemeente Heumen is verbindend, helder, deskundig en positief. Hiermee Doel dragen we bij aan de participatie van inwoners bij beleid en uitvoering. De communicatie van de gemeente is toegankelijker: inwoners kunnen de informatie van de gemeente beter lezen en beter begrijpen en voelen zich daardoor meer betrokken. We bereiken Effecten meer mensen en bevorderen hiermee de participatie van inwoners. Inwoners zijn tevredener over participatietrajecten. Dit blijkt uit de evaluatie van participatietrajecten.  Alle medewerkers communiceren vanuit de genoemde communicatiekarakteristieken: medewerkers worden hierop getraind. Daarbij is er ook aandacht voor taalniveau B1. De communicatiemedewerkers krijgen de rol van communicatiecoach.  De gemeente heeft in 2018 een nieuwe huisstijl laten ontwikkelen die ondersteunend is aan de gewenste communicatie. Het gebruik van meer beeldtaal ( foto's, iconen, Inhoud infographics) draagt hieraan bij. De huisstijl wordt stapsgewijs doorgevoerd in de communicatiemiddelen van de gemeente Heumen.  De tips uit het HAN-rapport over de communicatie worden meegenomen bij participatietrajecten. We vertalen ze daarnaast in een opleidingstraject voor projectleiders op het gebied van projectcommunicatie. - Training van medewerkers vindt plaats in het laatste kwartaal 2018 en eerste kwartaal 2019. Planning - De nieuwe huisstijl wordt gefaseerd doorgevoerd in de communicatiemiddelen van de gemeente Heumen, 2018 en 2019. 85 Medewerkers hebben tot en met het eerste kwartaal van 2019 een training gevolgd, gericht op de communicatiekarakteristieken van de gemeente Heumen en op het schrijven op B1 niveau. Daarnaast hebben medewerkers in 2019 gedurende twee maanden de beschikking gehad over een Wat is er hulpmiddel om het B1 niveau van eigen teksten te checken. Dit wordt in 2020 ook weer gerealiseerd in aangeboden zodat er gedurende langere tijd aandacht is voor de ontwikkeling van deze 2019 vaardigheid. De huisstijl is in 2019 verder doorgevoerd in de communicatiemiddelen van de gemeente Heumen. Er is geen opleiding aangeboden voor projectcommunicatie; wel is er een projectleidersoverleg waarbij ervaringen uit projecten worden gedeeld.

Gemeente Heumen 38 Programmarekening 2019

Door de inzet van digitale communicatievormen, als aanvulling op bestaande Doel communicatiemiddelen, hebben we een groter bereik met onze communicatie We bereiken met de bredere inzet van communicatiemiddelen meer mensen en ook andere Effecten doelgroepen, zoals jongeren. Inwoners praten en denken vaker mee over het gemeentelijk beleid en de uitvoering; dit wordt voor hen eenvoudiger door de digitale communicatiemiddelen.  In 2018 is er een opdracht geformuleerd voor een pilot met een digitaal platform. Deze pilot loopt in 2019. Afhankelijk van de pilot wordt een vervolg bepaald. Het is een aanvullend instrument op de bestaande inspraakmogelijkheden. Het instrument moet gemeentebreed inzetbaar zijn, bruikbaar zijn voor alle beleidsfasen en inzetbaar zijn voor Inhoud alle treden van de participatieladder  We vernieuwen de website van de gemeente Heumen  We breiden de inzet van sociale media uit, o.a. doordat medewerkers de kanalen vaker gaan gebruiken. - de pilot die in 2018 is gestart wordt in 2019 vervolgd en geëvalueerd. Afhankelijk van de bevindingen wordt het vervolg bepaald. - eerste kwartaal 2019: we onderzoeken intern en extern de wensen ten aanzien van de website Planning en formuleren een opdracht. Vanaf tweede kwartaal 2019: afhankelijk van uitkomsten vernieuwen of veranderen we de website. - de uitbreiding van de inzet social media is een continu proces - In 2019 zijn we gestart met een digitale nieuwsbrief, als aanvulling op onze informatieve pagina's in Het Gemeentenieuws. We hebben inmiddels ruim 600 leden voor deze nieuwsbrief. -Het digitale platform is in 2019 ontwikkeld en gestart met 4 onderwerpen waarop inwoners konden Wat is er meedenken of hun mening geven. gerealiseerd in - Ten behoeve van de nieuwe website is in 2019 een nieuw contract afgesloten met onze 2019 leverancier en hebben we de besluitvorming over de vernieuwing van de website voorbereid. In 2020 wordt het project uitgevoerd in het eerste half jaar. -Wat betreft de inzet van sociale media; communicatie neemt dit bij de afwegingen over de communicatie standaard mee.

3.5 Huisvesting

Doel Transformatie van het gemeentehuis naar het "huis van de gemeente". Het gemeentehuis geschikt maken voor een manier van werken, die aansluit op de speerpunten: Effecten duurzaamheid en inwonersparticipatie. Opstellen huisvestingsconcept en programma van Eisen om uiteindelijk een verbouwing te Inhoud realiseren. 2019: Op basis van het programma van Eisen zal een aanbestedingstraject worden gestart voor de Planning ontwerp- en implementatiefase, de daadwerkelijke verbouwing en de ingebruikname.

Er is intensief geïnvesteerd in informatie en draagvlak. Er zijn gesprekken gevoerd met teams en individuele collega’s. Er is meermalen met de ondernemingsraad gesproken, er is een bijeenkomst en excursie met het MT en college geweest en de raadswerkgroep is twee keer bij elkaar geweest. De projectgroep heeft tevens ervaringen bij andere gemeenten opgehaald. Wat is er Het ambitieniveau en bijhorend projectbudget is tijdens de discussie over bezuinigingen bij de gerealiseerd in begroting 2020 naar beneden bijgesteld. Eind 2019 is de opdracht voor het maken van een 2019 voorlopig ontwerp voor aanpassing van het gemeentehuis, zowel publieks-, bestuurs- als werkruimten, voorbereid. Hierin wordt meegegeven dat we de bouwstenen gebruiken die we in de verkenningsfase hebben opgehaald en dat het ontwerp tot stand moet komen in een interactief proces met een vertegenwoordiging van personeel, bestuur en inwoners;

Gemeente Heumen 39 Programmarekening 2019

3.6 Samenwerking

Versterken van samenwerking en samenwerkingsverbanden op de thema’s duurzaamheid, sociale Doel veiligheid en de doorontwikkeling van de platformfunctie van de Modulaire gemeenschappelijke regeling (MGR) Rijk van Nijmegen. Effecten Meer sturing op de inhoud en op de financiën door college en raad. Versterken van het bestuurlijk en ambtelijk opdrachtgeverschap richting samenwerkingsverbanden. Het accent zal daarbij liggen op de samenwerkingsverbanden die zien op de hiervoor genoemde Inhoud thema’s. Belangrijk aandachtspunt is de informatievoorziening richting en de betrokkenheid van de raad. Planning Het gehele jaar 2019. Het project is afgerond. De resultaten zijn gedeeld met het college in een gezamenlijke bijeenkomst en vastgelegd in een collegebesluit. De opbrengst is geëvalueerd met betrokken ambtenaren en gedeeld met de organisatie en de gemeenteraad (raadsmededeling Opbrengsten project Focus en verbinding in regionale samenwerking, 24 september 2019). Met name het presenteren aan elkaar Wat is er over de focus binnen, en het krachtenveld in de regio met betrekking tot, de thema’s zorgde voor gerealiseerd in verheldering en verbetering van het opdrachtgeverschap in regionale samenwerking. Als 2019 instrumentarium ligt er een beschrijving van de rollen en een methodiek voor het analyseren van het krachtenveld. Om de resultaten vast te houden is afgesproken om jaarlijks een terugkombijeenkomst te organiseren waarbij ook de wens ligt om dit breder in te steken dan de thema’s Duurzaamheid, Sociale Veiligheid en het versterken van de sturing van de raad.

3.7 Financiën

Doel Stabiliseren van de OZB voor onze inwoners. Onze inwoners hebben een geldelijk voordeel van de goede financiële positie van de gemeente. Effecten Daarnaast verlagen we enigszins onze OZB-belasting ten opzichte van veel andere gemeenten. We laten de inflatiecorrectie voor de OZB in 2019 en volgende jaren achterwege. Dit nemen we Inhoud jaarlijks op in de begroting. Planning 2019, 2020, 2021, 2022, bij samenstelling van de begroting. Wat is er De totale opbrengst ozb 2019 is gelijk gehouden aan de opbrengst ozb 2018. De inflatiecorrectie of gerealiseerd in andere verhoging van de ozb opbrengst is in 2019 conform afspraken in het coalitieakkoord niet 2019 doorgevoerd.

Doel Stimuleren van investeringen die tot doel hebben de leefomgeving te verduurzamen. Effecten Toename van duurzaamheidsmaatregelen We onderzoeken de mogelijkheid tot het "vergroenen van lokale belastingen". Het vervolg hierop is Inhoud afhankelijk van de resultaten van het onderzoek. Duurzaamheid Met de vergroening van belastingen dragen we bij aan onze duurzaamheidsdoelstellingen. Planning 2019 De mogelijkheden ten aanzien van het vergroenen van leges voor onze gemeente zijn onderzocht. Wat is er Onze legeskosten voor planologische afwijking zijn in 2019 verlaagd voor zonnepanelen en gerealiseerd in energiecollectoren. Indien er verdere initiatieven komen voor kleinschalige energieopwekking gaan 2019 we zeker kijken naar mogelijkheden om procedures en legeskosten aantrekkelijker te maken.

Gemeente Heumen 40 Programmarekening 2019

3.8 Veiligheid, handhaving en ondermijning

Doel Integrale veiligheid Effecten Veiligheid of veiligheidsbeleving van inwoners wordt vergroot Het uitvoeringsprogramma 2019 wordt opgesteld en uitgevoerd. De basis hiervoor vormt het Inhoud regionale Integraal Veiligheidsplan Tweestromenland 2019-2022 Planning Uitvoering 2019 In het eerste kwartaal van 2019 is het Uitvoeringsplan Integrale Veiligheid Tweestromenland 2019- 2020 opgeleverd en vastgesteld. Aansluitend is hiervan de uitvoering opgepakt. Daarnaast: - Is op het thema Zorg en Veiligheid de implementatie van de Wet verplichte GGZ afgerond; - Pleegt de politie extra inzet op de lokale thema’s mobiel banditisme en autokraken, maar Wat is er blijken de (inter)nationale componenten van deze vormen van criminaliteit moeilijk aan te gerealiseerd in pakken; 2019 - Is de zogenaamde JOSH-aanpak in 2019 iets gewijzigd en werpt deze zijn vruchten af. Het aantal meldingen van jeugdoverlast is in 2019 namelijk sterk afgenomen. Tot slot is in 2019 minder aandacht gegaan naar het lokale thema buurtpreventie. Dit wordt in 2020 opgepakt.

Doel Ondermijning Effecten Ondermijningscriminaliteit zichtbaar maken en gezamenlijk tegengaan - Evaluatie van de samenwerking op het gebied van ondermijning binnen het Intergemeentelijk Project Bureau (IGP) - Oplevering gemeentelijk ondermijningsbeeld Inhoud - Vormgeven van plan van aanpak ondermijningscriminaliteit. De rol van inwoners is hierbij belangrijk. Zij zien direct om zich heen wat er gebeurt. Inwoners worden gestimuleerd om samen met ons een front te vormen. Planning Ondermijningsbeeld: 1e helft 2019. Evaluatie en plan van aanpak: 2e helft 2019. In 2019 is door het Riec een ondermijningsbeeld gemaakt. Op basis van dit beeld werkt de gemeente integraal samen om ondermijningscriminaliteit tegen te gaan. Diverse signalen worden verder onderzocht. In 2019 zijn bijvoorbeeld twee synthetische drugslabs ontdekt en aangepakt. Bovendien zijn er 7 integrale controles gehouden. Wat is er Beleidsmatig zijn er op het gebied van ondermijning nieuwe APV-artikelen en geactualiseerde gerealiseerd in beleidsregels Wet bibob en Drugsbeleid vastgesteld. Ook ligt er een plan van aanpak c.q. 2019 doorvertaling naar 2020. Tot slot is in 2019 besloten de samenwerking op het gebied van ondermijning binnen het Intergemeentelijk Project Bureau met één jaar te continueren. Het IGP biedt nu meer maatwerk in aanvulling op onze lokale aanpak.

3.9 Financiën en bedrijfsvoering

Dit onderdeel van programma 3 heeft een andere opzet dan de andere onderdelen omdat het geen beleidsonderdeel is. Hier gaan we in op de producten die betrekking hebben op de algemene dekkingsmiddelen van onze gemeente. Met dit hoofdstuk en met de paragrafen financiën, bedrijfsvoering, lokale heffingen en weerstandsvemogen geven we inzicht in de financiële positie van onze gemeente. Zo kan door Raad, College en organisatie gestuurd worden op een efficiënte bedrijfsvoering en kan een goede afweging worden gemaakt over bestuurlijke ambities en de daarvoor beschikbare middelen.

Gemeente Heumen 41 Programmarekening 2019

Algemene uitkering uit het gemeentefonds De omvang van de algemene uitkering groeit evenredig met de netto uitgaven onder het totale uitgavenkader van het Rijk. Deze toename wordt 'accres' genoemd. Hoewel met deze brede koppeling de stabiliteit is toegenomen, wijzigt de raming van het acres in een jaar nog steeds door nieuwe ramingen voor de inflatiecorrectie van de rijksuitgaven, door onderuitputting op of een overschrijding van het uitgavenkader van de rijksbegroting en door het tussentijds aanpassen van de hoogte van het netto uitgavenkader van het Rijk. Daarnaast vindt een structurele niet-taakgebonden apparaatskorting plaats op de algemene uitkering, die daarbij jaarlijks oploopt. In de eerste jaren van deze kabinetsperiode is door grote intensiveringen en ook de stikstofuitspraak sprake van een uitzonderlijk hoge onderuitputting op de rijksbegroting. Via de meicirculaire 2019 werd reeds een melding gemaakt van een accresdaling in 2019 van € 74 miljoen. Op basis van de Miljoenennota 2019 werd het accres 2019 via de septembercirculaire 2019 nogmaals met €218,3 miljoen neerwaarts bijgesteld, met name het gevolg van een aanvullende raming op de onderuitputting op de rijksbegroting door uitgestelde investeringen en een reservering voor uitgaven woningmarkt in latere jaren. Onze (bijgestelde) berekening van de Algemene uitkering 2019 is gebaseerd op de uitkomsten van de septembercirculaire 2019. De werkelijke algemene uitkering 2019 is gebaseerd op de uitkomsten van de decembercirculaire 2019. De jaarrekening 2019 laat per saldo een voordelig resultaat zien € 468.424 (zie onderstaande tabel).

In onderstaand overzicht wordt een specificatie gegeven van de in 2019 ontvangen € 20,9 miljoen uit het gemeentefonds. Ter vergelijk zijn ook de realisatiecijfers 2018 weergegeven. Jaarrekening (bijgestelde) Jaarrekening Verschil 2019 2018 begroting 2019 2019 Algemene uitkering 11.727.186 18.472.047 18.629.437 157.390

Decentralisatie- 251.986 326.453 563.551 237.098 uitkeringen Suppletie-uitkering -41.253 29.837 38.124 8.287 ozb-gebruikers Integratie-uitkering 1.177.268 0 0 0 WMO Nacalculaties 11.327 6.830 72.479 65.649 voorgaande jaren 13.126.424 18.835.167 19.303.591 Sociaal deelfonds 2.787.490 222.042 222.042 0 Jeugd Sociaal deelfonds 2.050.421 0 WMO Sociaal deelfonds 1.687.065 +1.440.434 1.440.434 0 Participatie 6.524.976 1.662.476 1.662.476 0 0 Totale uitkering 19.651.400 20.497.643 20.966.067 468.424 voordelig

Zoals uit de tabel kan worden opgemaakt, zijn de middelen van het sociaal deelfonds sociaal domein 2018, ingaande 2019 voor het grootste deel ingeweven in de maatstaven van de algemene uitkering.

Voor een nadere toelichting op de uitkomsten van de in 2019 ontvangen algemene uitkering wordt verwezen naar bijlage 5 van deze programmarekening 2019.

Gemeente Heumen 42 Programmarekening 2019

Effecten BNG (151.515 aandelen) In het voorjaar van 2019 is door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van de Bank Nederlandse Gemeenten het dividend voor 2018 vastgesteld op € 2,85 per aandeel. Voor Heumen betekende dit een totaaluitkering van € 431.818. Dat was € 116.818 meer dan oorspronkelijk begroot. Via de maandrapportage is de begroting op dit punt voordelig bijgesteld.

Vitens (16.023 aandelen) In het voorjaar van 2019 is door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Vitens het dividend voor 2018 vastgesteld op € 0,90 per aandeel. Voor Heumen kwam dit neer op een uitkering van € 14.421. Dat was iets minder dan in de primaire begroting 2019 van uit werd gegaan (€ 16.000).

DAR (ultimo 2018: 4.037 aandelen) Op 10 juli 2019 is het dividend 2018 voor de DAR vastgesteld. Inclusief de teruggevraagde ingehouden dividendbelasting hebben wij € 9.188 ontvangen. Via de 8e begrotingswijziging 2019 is er € 17.000 afgeraamd. MARN Van de MARN is € 26.457 dividend ontvangen. Er was rekening gehouden met € 20.000.

Lokale heffingen In onderstaand overzicht zijn de opbrengsten van de gemeentelijke belastingen weergegeven voor de jaren 2016 t/m 2019.

Opbrengsten uit OZB en overige belastingen

Jaarrekening Jaarrekening Begroting Jaarrekening Jaarrekening 2016 2017 2018 2018 2019

OZB € 4.460.165,00 € 4.438.862,00 € 4.515.735,00 € 4.512.811,00 € 4.528.765,00 Hondenbelasting € 111.673,00 € 113.924,00 € 112.000,00 € 116.425,00 € 117.788,00 € 4.571.838,00 € 4.552.786,00 € 4.627.735,00 € 4.629.236,00 € 4.646.553,00

Voor een toelichting op de in de gemeente Heumen geheven belastingen en rechten zoals rioolheffing en afvalstoffenheffing verwijzen we naar de paragraaf "Lokale heffingen".

Overige informatie over bedrijfsvoering In de paragraaf "Bedrijfsvoering" informeren we de raad over de verdere ontwikkelingen op het terrein van de bedrijfsvoering. In die paragraaf gaan we in op de onderdelen: Organisatie, Beleidscontrolling en P&C-cyclus, Personeel, Communicatie, Juridische kwaliteitszorg, Informatisering en automatisering en Huisvesting.

Gemeente Heumen 43 Programmarekening 2019

WAT HEEFT HET GEKOST/WAT HEEFT HET OPGEBRACHT IN 2019? P03 Programma 3 Financiën en organisatie Begroting 2019 Rekening 2019 Lasten 9.325.757 9.340.857 Baten -28.660.824 -29.262.061 Totaal bestaand beleid -19.335.067 -19.921.205

In de volgende tabel vindt U een overzicht van de reserves en voorzieningen die betrekking hebben op dit programma.

Reserves Stand per Toevoeging Onttrekking Stand per 1-1-2019 31-12-2019 schommelfonds rekenkamercommissie 10.337 10.337 Ondersteuning wzh 2018-2019 duuzaamheid 72.000 72.000 0 82.337 0 72.000 10.337

Voorzieningen Stand per Toevoeging Onttrekking Stand per 1-1-2019 31-12-2019 Gemeentehuis 899.201 54.069 24.995 928.275 Eigen risico pensioenen oud-wethouders 903.236 16.201 53.539 865.898 Voorziening dubieuze vorderingen 55.593 15.000 48.878 21.715 Wachtgeldverplichting voorm. personeel 100.267 75.162 119.421 56.008 Wachtgeldverplichting oud-wethouders 306.350 -20.131 128.928 157.291 2.264.647 140.301 375.761 2.029.187

Gemeente Heumen 44 Programmarekening 2019

Financiële analyse programma 1 tot en met 3 -

Financiële analyse programma-afwijkingen

Algemeen Deze toelichting op de exploitatie legt vooral uit op welke programmaonderdelen het over 2019 behaalde resultaat afwijkt ten opzichte van het geraamde resultaat volgens de (bijgestelde) Programmabegroting 2019.

Verwacht resultaat 2019  Bij de door de raad op 19 december 2019 vastgestelde uitkomsten van de maandrapportages tot en met oktober 2019 bedroeg het verwachte resultaat 2019 € 551.987 voordelig  Op 19 december 2019 heeft de raad ook de herziene exploitatie- opzetten voor de grondcomplexen vastgesteld. Daarbij zijn voor drie verliescomplexen t.l.v. de exploitatie 2019 voorzieningen gevormd. Daarnaast is voor het complex Vierackker een deel van de verwachte winst t.g.v. het resultaat 2019 verantwoord. Deze mutaties zijn in de 13e begrotingswijziging 2019 verwerkt. € 193.248 nadelig

Per saldo is het per 19 december 2019 verwacht resultaat € 358.739 voordelig

Werkelijk behaald resultaat 2019  Het werkelijk positieve exploitatieresultaat over 2019 bedraagt € 538.073 voordelig

Analyse op hoofdlijnen verschil werkelijk en verwacht resultaat 2019 Hiervoor is aangegeven, dat het werkelijk voordelig resultaat over 2019 uitkomt op € 538.073. Het eerder (formeel) ingeschat resultaat 2019 bedraagt € 358.739 voordelig.

Het exploitatieresultaat 2019 is dus ca. € 179.000 positiever uitgevallen.

De hoofdoorzaken van dit minder positieve resultaat over 2019 zijn als volgt:

hoofdtaakveld betreft: programma 1 programma 2 programma 3 Totaal sociale fysieke fin. en leefomg. leefomg. organisatie 0 Bestuur en ondersteuning € -108.000 € 603.000 € 495.000 1 Veiligheid € -16.000 € -16.000 2 Verkeer, vervoer en waterstaat € 190.000 € 190.000 3 Economie € -36.000 € -36.000 4 Onderwijs € 23.000 € 23.000 5 Sport, cultuur en recreatie € 6.000 € 23.000 € 29.000 6 Sociaal domein € -41.000 € -41.000 7 Volksgezondheid en milieu € -240.000 € -240.000 8 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting € -225.000 € -225.000 Totalen € -12.000 € -412.000 € 603.000 € 179.000

Gemeente Heumen 45 Programmarekening 2019

De maandrapportage over november is eerder ter kennisname aan raads- en commissieleden toegezonden. De overige maandrapportages van januari 2019 tot en met oktober 2019 zijn door de raad (voor het laatst op 19 december 2019) geformaliseerd door middel van een aanpassing van de begroting. Voor het verloop van de begrotingscijfers wordt verwezen naar de bijlage 10 “maandrapportages januari tot en met oktober 2019”.

In het navolgende overzicht is per programma een nadere analyse met toelichting opgenomen van de bovenstaande genoemde relevante afwijkingen.

Daarbij is ook aangegeven of de afwijkende financiële gegevens een incidenteel of structureel karakter hebben. Voor alle duidelijkheid: incidentele afwijkingen hebben alleen consequenties voor het resultaat 2019. Structurele afwijkingen hebben ook gevolgen voor de financiële doorwerking naar 2020 en volgende jaren. Deze worden, voor zover dat nog niet is gedaan, opgenomen in de maandrapportage over maart 2020.

Gemeente Heumen 46 Programmarekening 2019

Analyse programma 1

Analyse Incidenteel Bedrag in euro's Voor- of of Nadeel Structureel Onderwijshuisvesting Voor onderhoud en service van het schoolgedeelte van de Brede School Broeksingel is zowel voor 2018 als 2019 I 4.000 N betaald. Leerlingenvervoer De uitvoering van het routegebonden vervoer (Jeugdwet, leerlingenvervoer, dagbesteding) heeft een voordelig resultaat opgeleverd van € 27.000. Met ingang van schooljaar 2019/2020 zijn de vervoerskosten I 27.000 V gedaald door mutaties in de te vervoeren leerlingenpopulatie, in combinatie met wijzigingen in de vervoersstromen. De vervoerskosten kunnen van jaar tot jaar fluctueren. Sport Indexering van de exploitaitiebijdrage van het oude sportcomplex (de Veldschuur) leverde een incidenteel tekort op van € 4.000. Bij de Passelêgt was er juist een voordeel omdat er € 11.000 subsidie groot onderhoud is terugontvangen. De beheersstichting heeft nog BTW kunnen I 6.000 V verrekenen met de Belastingdienst. Verder heeft de exploitatie van het nieuwe sportcentrum in Malden een nadeel opgeleverd van € 9.000. Dat heeft helemaal te maken met het feit dat er wel subsidie duurzame energie is begroot maar nog niet ontvangen. Bijdrage MGR Rijk Nijmegen module Werkbedrijf In verband met de re-integratie van uitkeringsgerechtigden worden ook wettelijke loonkostensubsidies verstrekt vanuit het Werkbedrijf. Dit heeft in 2019 geleid tot een budgetoverschrijding van € 40.000. Onze bijgestelde budgetraming 2019 van € 101.000 was gebaseerd op de I/S 40.000 N uitkomsten van de 2e kwartaalrapportage (prognose) van de MGR. De werkelijke lasten zijn op basis van de door de MGR ingediende jaarrekening 2019 echter uitgekomen op € 141.000. Algemene bijstand Om de voorziening dubieuze debiteuren – na beoordeling van alle openstaande vorderingen algemene bijstand - op het gewenste peil te krijgen per 31-12-2019 heeft een extra dotatie plaatsgevonden van € 18.000. In de bijgestelde I 18.000 N begroting 2019 gingen we nog uit van een dotatie van € 32.000. In de jaarrekening 2019 is een dotatie verantwoord van € 50.000. In relatie met deze voorziening is ook de balanspositie van de vorderingen alg. bijstand opnieuw beoordeeld. We gingen in de bijgestelde begroting 2019 uit van een nadelige bijstelling van € 12.000. Op basis van de realisatiecijfers 2019 is de balanspositie echter € 17.000 voordeliger, dit betekent per saldo een positief verschil van € 29.000. I € 29.000 V Periodieke uitgaven- en inkomsten BBZ startende ondernemingen Via de financiële maandrapportage van oktober 2019 is het budget voor de verstrekking van periodieke uitkeringen aan BBZ-starters opgetrokken van € 50.000 naar € 85.975. De I 5.000 N jaarrekening 2019 laat met een totale uitgaaf van afgerond € 91.000 alsnog een budgetoverschrijding zien van € 5.000. Voor de ontvangsten van periodieke uitkeringen en kapitaalverstrekkingen BBZ-starters is het budget via de maandrapportage van oktober 2019 bijgesteld naar € 37.300. Er is een opbrengst gerealiseerd van ruim I 7.000 V

Gemeente Heumen 47 Programmarekening 2019

€ 44.000. Voor 2019 is een eenmalige en gewijzigde bekostigingssystematiek door het Rijk opgelegd. Het saldo van uitgaven en inkomsten op BBZ- kapitaalverstrekking dient voor 75% aan het Rijk te worden terugbetaald. Deze afrekening is voor Heumen met een bedrag van € 15.000 hoger uitgepakt dan I 15.000 V was begroot (Dit voordeel heeft overigens ook een relatie met de declarabele lasten t.a.v de BBZ-gevestigde ondernemers). BBZ-gevestigde ondernemingen Op basis van de oktoberrapportage 2019 werd rekening gehouden met een batig resultaat van € 25.000 i.v.m. de herwaardering openstaande BBZ-debiteuren. Op realisatiebasis is deze herwaardering uitgekomen op €43.000, derhalve een voordelig effect van € 18.000. I 18.000 V De uitgaven en inkomsten op periodieke uitkeringen en kapitaalverstrekking laten per saldo een nadelig resultaat zien van € 15.000. I 15.000 N Uitvoering IOAW en IOAZ Zowel op de IOAW als de IOAZ zijn de uitkeringslasten voordeliger uitgepakt dan begroot. In totaal gaat het om een voordelig resultaat van € 14.000. I 14.000 V Bij de IOAW is sprake van een lagere opbrengst uit terugvordering van € 27.000. De dotatie aan de voorziening voor dubieuze debiteuren is daarentegen ook € 27.000 lager. Per saldo is er dus geen afwijking. Bijzondere bijstand Via de maandrapportage van oktober is het budget bijzondere bijstand met € 115.000 afgeraamd naar € 489.511. De werkelijke lasten zijn uitgekomen op I/S 18.000 N € 508.134, derhalve een overschrijding van € 18.000. De dotatie aan voorziening dubieusheid openstaande vorderingen (leen)bijstand is € 5.000 lager uitgevallen dan I 5.000 V begroot. Blijk van waardering mantelzorgers Er is sprake van een budgetonderschrijding van € 5.000 aangezien in 2019 minder attenties voor I 5.000 V mantelzorgers zijn ingekocht dan begroot. Initiatievensubsidies Er is in 2019 sprake van een onderbesteding van € 25.000 op ingediende initiatievensubsidies (begroot €45.000 versus een werkelijke uitgave van afgerond I 25.000 V €20.000). In de novemberrapportage verwachtten we nog een onderbesteding van € 19.000. De initiatieven zijn inmiddels in 2020 gehonoreerd. Burgerparticipatie Op dit taakveld is er sprake van een onderbesteding van € 5.000, met name veroorzaakt door de lagere I 5.000 V implementatielasten van het digitale platform “Heumen praat mee”. Kinderopvang Op dit taakveld is sprake van een onderbesteding van € 5.000 op de inspectiekosten (uitvoering door GGD) van gastouderbureaus-BSO en kinderdagverblijven). In het I 5.000 V beschikbare budget zit namelijk ook een extra variabele kostencomponent voor het uitvoeren handhavings- onderzoeken en inspecties van nieuwe gastouders.

Gemeente Heumen 48 Programmarekening 2019

Inburgering statushouders Het beschikbare budget van € 18.750 (tolkkosten, workshops en participatieverklaringen) voor de ondersteuning van inburgeraars was reeds via de maandrapportage van I 8.000 V september verlaagd naar €12.500. De werkelijke last 2019 is uitgekomen op afgerond € 4.500, derhalve een onderuitputtings-voordeel van €8.000. Eerstelijnsloket Jeugd en WMO Het regionaal ondersteuningsbureau (ROB) ondersteunt de gemeenten bij de uitvoering van de Jeugdzorg en WMO (o.a. contractering, backoffice en monitoring zorg). Voor deze taak I 3.000 V was voor 2019 een budget begroot van afgerond € 103.000. De werkelijke kostenafrekening 2019 bedraagt € 100.000.

Er is in 2019 nog geen uitvoering gegeven aan de verdere uitrol van de zgn. maatjesprojecten (als project opgenomen in de transformatieagenda sociaal domein). Dit heeft geleid tot een onderuitputting van € 6.000 op het beschikbare budget. Uitvoering wordt doorgeschoven naar 2020. I 6.000 V Arbeidsparticipatie De uitvoering van de participatiemiddelen I 26.000 V (basisdienstverlening en maatwerk) is belegd bij de MGR Rijk van Nijmegen. Op basis van de huidige bekostigingsafspraken worden rijksmiddelen volledig overgeheveld naar de MGR. De uitkomsten van de september- en decembercirculaire 2019 leidden voor Heumen tot een lagere bijdrage van € 26.000 dan begroot.

Ook de uitvoering van de arbeidsmatige dagbesteding is belegd bij de MGR Rijk van Nijmegen. Ons budget 2019 is bijgesteld begroot (€ 129.000) op basis van de 2e kwartaalrapportage va MGR. De werkelijk uitgave is echter uitgekomen op € 97.000, de onderbesteding bedraagt I 32.000 V € 32.000. Maatwerkvoorzieningen in natura WMO In de maandrapportage van oktober is het beschikbare budget voor woningaanpassingen verhoogd van € 85.000 naar € 104.000 in de veronderstelling dat nog een grote woningaanpassing van € 46.000) zou plaatsvinden in de loop I 44.000 V van 2019. Deze woningaanpassing zal -naar verwachting echter in 2020 gaan plaatsvinden, waardoor in 2019 een onderbesteding heeft plaatsgevonden van €44.000. Maatwerkvoorzieningen in natura immaterieel WMO Het budget huishoudelijk hulp 2 is in de loop van 2019 tweemaal bijgesteld naar een niveau van € 196.958. De I 9.000 V werkelijke lasten 2019 zijn in dit kader uitgekomen op € 188.372, derhalve een onderuitputting van € 9.000. Maatwerkvoorzieningen in natura immaterieel WMO De uitvoering van het vraagafhankelijke WMO-vervoer is belegd bij de BVO DRAN. De werkelijke lasten van dit WMO- vervoer zijn lager uitgevallen, aangezien we met name een I 16.000 V hogere opbrengst klantbijdragen hebben ontvangen alsmede een hogere toerekening van de provinciale subsidie als gevolg van de toename vervoersritten 2019. PGB WMO Op basis van een bijgestelde prognose is het beschikbare budget 2019 via de maandrapportage van oktober neerwaarts bijgesteld naar € 21.344. De laatst aangeleverde I 6.000 V prognose vanuit de SVB komt uit op een totale last van € 16.000, derhalve een afgerond voordeel van € 6.000.

Gemeente Heumen 49 Programmarekening 2019

Uitvoering WMO en Jeugdzorg Via de oktoberrapportage is een uitgebreide toelichting gegeven in de kostenontwikkeling 2019 van de gecontracteerde jeugdzorg en WMO. We hebben ons hierbij laten leiden door een kostenprognose 2019 die dateert van de maand augustus 2019 (aangeleverde zorgcijfers t/m N augustus met een doorrekening naar het einde van het jaar). S 112.000 Op basis van deze prognose werd reeds een totale budgetoverschrijding op zorgkosten gemeld van € 187.087. De realisatiecijfers 2019 zijn t.o.v. deze prognose echter nog € 111.000 hoger uitgekomen. Deze meerkosten worden afgedekt vanuit een extra onttrekking vanuit de bestemmingsreserve sociaal domein (schommelfonds).

Doorberekening interne uren op hoofdtaakveld 6 Hogere urendoorbelasting in verband met indiensttreding participatiecoach en urenuitbreiding schuldhulpverlening. I 111.000 N

Per saldo een nadeel op 12.000 N Programma 1 - Leven

Gemeente Heumen 50 Programmarekening 2019

Analyse programma 2

Analyse Incidenteel Bedrag in euro's Voor- of of Nadeel Structureel Eigendommen Dit product kent een nadeel van € 105.000 ten opzichte van de begroting. Belangrijkste oorzaak hiervan is de hertaxatie van de gronden die wij in bezit hebben. Conform de BBV- voorschriften zijn de gronden opnieuw gewaardeerd door een taxatiebureau. Daaruit is gebleken dat enkele gronden afgewaardeerd dienden te worden ( € 85.000). Voor deze I 108.000 N benodigde taxatie zijn kosten gemaakt (€ 6.000) Verder zijn in het verleden pachtgronden verkocht en daardoor zijn de pachtopbrengsten lager ( € 12.000) dan geraamd. Beide mutaties zijn reeds aangegeven in de maandrapportage van november 2019. De kosten van grondaankopen zijn hoger dan begroot (€ 5.000). Brandweer Er zijn gedurende het begrotingsjaar door de Veiligheidsregio vier kwartaalvoorschotten gefactureerd. Ten opzichte van de oorspronkelijke raming is dat een meevaller I 9.000 V van € 9.000. Verwacht wordt dat de vaststelling van de jaarrekening 2019 door het algemeen bestuur van de Veiligheidsregio niet leidt tot een nabetaling. Integrale veiligheid Aan dit taakveld zijn door personeelsuitbreiding meer ambtelijke uren doorberekend dan oorspronkelijk begroot; €35.000. Ook zijn er in 2019 externe kosten gemaakt voor I 48.000 N het nieuwe aandachtsgebied 'ondermijning'. Vanaf begrotingsjaar 2020 zijn hiervoor structurele middelen beschikbaar (€ 15.000). Handhaving In 2018 is er voor een handhavingsvordering gedoteerd in de voorziening dubieuze debiteuren. Eind 2019 is betreffende vordering alsnog (gedeeltelijk) betaald I 23.000 V waardoor de betreffende voorziening deels kon vrijvallen ten gunste van de exploitatie 2019. Wegbeheer De kosten wegbeheer zijn lager omdat er minder onderhoud aan kunstwerken nodig was dan begroot. Verder zijn er I 8.000 V meer leges ontvangen voor aanleg in-uitritten dan begroot. Gladheidsbestrijding Er is meer inzet gepleegd t.b.v. gladheidsbestrijding met I 7.000 N name in de maanden januari/februari 2019. Reiniging openbare ruimte De kosten voor het straatvegen zijn hoger dan geraamd door de extra veegbeurten die gedurende het jaar zijn I 5.000 N geweest zoals vegen i.v.m. storm, de carnavalsroutes en de route voor de 4daagse. Openbare verlichting Als gevolg van de vervangingsplannen en de remplacering S 11.000 V ontstaat er een voordeel op de onderhoudskosten. Door de vervanging en ombouw naar LED lampen zijn er minder storingen en kosten voor onderhoud.

Gemeente Heumen 51 Programmarekening 2019

Verkeersmaatregelen Met de vaststelling van het coalitieakkoord is budget beschikbaar gesteld voor een bijdrage aan de provincie voor de vervanging van de verkeerslichteninstallaties op de provinciale weg in Malden en Nederasselt. Dit wordt nu in 2020 door de Provincie opgepakt. Via de I 190.000 V resultaatbestemming 2019 kan het bedrag van € 190.000 gestort worden in een bestemmingsreserve en kan dit bedrag in 2020 worden benut ter dekking van de kosten van vervanging van de twee verkeerslichtinstallaties. Via de maandrapportage november is dit al kenbaar gemaakt. gemaakt. Openbaar vervoer In 2019 zijn de bushaltes aan de Groesbeekseweg aangepast. De kosten die hiermee gepaard gingen zorgen voor een overschrijding op deze post. Het budget dat I 7.000 N begroot was is geheel gebruikt voor de aanpassing van OV- haltes elders in de gemeente. Hiervoor is een provinciale subsidie aangevraagd en toegekend. Toerisme Er is onderuitputting van ruim €19.000 bij de posten toeristische infrastructuur en ondersteuning initiatieven die van incidentele aard is. Bij evenementen overig (Market I 11.000 V Garden) is er een nadeel van €8.000. Pers saldo een voordeel van €11.000. De afhandeling van dit project loopt door tot mei 2020 in verband met Bevrijding 75 jaar. Evenementen 'De overschrijding is het gevolg van het aantrekken van een medewerker evenementen. Ten tijde van het opstellen van S 47.000 N de begroting 2019 was er geen rekening gehouden met deze salariskosten. Monumenten Deze overschrijding komt door extra onderhoud aan de Maasmolen en de extra bijdrage aan de toren NH kerk in I 6.000 N Heumen door werkzaamheden aan dakkapel en reparatie deuren. Landschapsbeleid De kosten landschapsbeleid zijn ca. €5.000 hoger met name als gevolg van hogere kosten onderhoud hagen in I 5.000 N buitengebied. Bossen Deze budgetoverschrijding is het gevolg van de opruimwerkzaamheden in bosgebied Elshof in verband met I 12.000 N stormschade. Openbaar groen In opdracht van de gemeente heeft de DAR meerwerk uitgevoerd door randen te snoeien langs fietspaden (€12.000), aanvullend onderhoud uit te voeren zoals extra bemesting van plantvakken en nieuwe aanplant in I 26.000 N bestaande plantvakken (€6.000). Wat betreft de bomen is de DAR gevraagd te ondersteunen bij het ruimen van stormhout in juni (€3.000). Daarnaast zijn veiligheidsinspecties, inzet hoogwerker en extra mankracht nodig geweest in 2019 (€5.000.

Gemeente Heumen 52 Programmarekening 2019

Watergangen In de maandrapportage van november is bij het product watergangen een onderuitputting van € 72.000 geconstateerd. Uit de toelichting bij de maandrapportage blijkt dat er een steeds beter beeld ontstaat van het beheer bij de watergangen en dat de kosten lager zijn dan begroot. Verder is de post baggeren afgeraamd omdat het waterbodemonderzoek met vertraging is uitgevoerd. I 72.000 V Daardoor is er pas later in het jaar een beeld van de werkzaamheden duidelijk geworden. Er wordt geprobeerd om het baggerwerk in het bestek van het waterschap te krijgen. Daarna wordt duidelijk welke kosten er gemaakt moeten worden hiervoor. Er zijn geen kosten voor onderhoud en vervangen van duikers geweest. Rioolbeheer Het product Rioolbeheer kent een overschrijding van ca. €85.000 . De belangrijkste oorzaken hiervan zijn: Omdat de kosten die opgenomen zijn in de rioolheffing (straatgoten, watergangen en rioolbeheer) samen een voordeel kennen van ruim € 97.000 is de dotatie aan de voorziening riolering ook € 97.000 hoger. Daarmee zijn kosten en opbrengsten neutraal verwerkt in de exploitatie. Voor de toelichting bij watergangen en straatgoten vegen/bladruimen wordt I 85.000 N verwezen naar de toelichting bij resp. hoofdtaakveld 5 en hoofdtaakveld 2. * De post kapitaallasten is € 5.000 lager door de lager uitgevallen kosten bij planmatige inspecties. * De post drukriolering kent een onderuitputting van €7.000. Deze post is bedoeld voor planmatig onderhoud, verhelpen van storingen en kleine reparaties. Het is lastig om op voorhand het aantal storingen van de 257 installaties in te schatten. Mogelijk heeft het jaarlijks onderhoud sinds 2016 en het vervangen van onderdelen na dit onderhoud aan deze onderuitputting bijgedragen. Afvalbeheer De producten afvalbeheer en afvalstoffenheffing kennen gezamenlijk een nadeel van € 81.350. In de maandrapportage van november is dit al aangegeven op basis van een afgegeven prognose van DAR. De belangrijkste oorzaken van deze overschrijding zijn: I 80.000 N - Hogere kosten milieustraat € -25.000 - Hogere verwerkingskosten afval € -76.000 - Hogere vergoeding afvalfonds/wecycle € 57.000 - Hogere verstrekking inzamelmiddelen €-42.000 De hogere kosten milieustraat is het gevolg van meer aanbieders en meer afval tegen hogere verwerkingskosten. Er wordt meer plastic ingezameld (5460 ton in 2019 t.o.v. 377 ton in 2018). Hierdoor nemen de verwerkingskosten toe. Daartegenover staat de hogere vergoeding hiervoor vanuit het afvalfonds. Verder is er ook een toename van illegale stortingen en kosten afvoer van materialen rommelmarkten. De hogere kosten voor verstrekking van inzamelmiddelen komen door de toename van uitgegeven huisvuilzakken (met name rond de zomer). Dit is het gevolg van de laagdrempelige uitgave die plaatsvindt bij AH Malden en wellicht door het nieuws dat Nijmegen in 2020 een tarief gaat zetten op de plastic+ zakken. Inmiddels zijn er stappen ondernomen naar AH over de laagdrempelige uitgifte.

Gemeente Heumen 53 Programmarekening 2019

Milieubeheer De onderzoeks- en advieskosten voor bedrijven zijn fors afgenomen (ca. € 18.000) omdat de BRIKS taken met ingang van 2018 door de ODRN worden uitgevoerd. Met ingang van 2020 zal dit budget ook worden toegevoegd aan het budget van de ODRN. De kosten ODRN zijn ruim €113.000 hoger dan geraamd. Dit komt met name door de toename van onderhanden werk. Onderhanden werk betreft de kosten van reeds gemaakte uren van producten die nog niet afgerond zijn. Het grootste deel hiervan bestaat uit gemaakte kosten voor toezicht op milieu en BRIKS taken. Volgens de ODRN zijn de kosten onderhanden werk in 2019 N gestegen omdat er relatief veel kleine vergunningen zijn I 75.000 afgegeven waar toezicht op nodig is, dat nog niet is afgerond. Verder zijn de gemaakte projectkosten in het kader van de IGP(Integraal gebied Plan) aanzienlijk hoger. Dit heeft te maken met het feit dat er meer vragen zijn gesteld vanuit Heumen over bijzondere casussen ( o.a. op het gebied van ondermijning) dan was verwacht. De post Milieuprojecten heeft een onderuitputting van ruim €20.000. In de maandrapportage van november is aangegeven dat de kosten voor het pilotproject ‘gasloze wijk’, dat we in Kroonwijk, Molenwijk en Randwijk gaan doen, pas grotendeels in 2020 worden uitgegeven. Er heeft een aanbesteding plaatsgevonden en de uitvoering gaat starten. Het project loopt gefaseerd tot mei 2021. De afrekening vindt daardoor dus ook gefaseerd plaats. Ruimtelijke ordening De post bestemmingsplannen heeft een nadeel van €8.000, enerzijds door lagere kosten bestemmingsplannen(€ 11.000 voordelig), anderzijds een overschrijding van het budget advieskosten voor inhuur externe bureau’s voor opstellen ruimtelijke visie duurzame energie en de omgevingsvisie(€19.000 nadelig).De post planschade- vergoedingen kent een overschrijding van €21.000 door een uitgekeerde planschadevergoeding (€8.000) en juridische 67.000 advieskosten in relatie met een ingediende I N planschadeclaim(€13.000). In de begroting was een bedrag van €31.000 opgenomen voor terug te ontvangen kosten voor particuliere bouwplannen. Er is echter maar 1 particulier plan geweest in 2019 waarvoor een bedrag van €4.500 terug ontvangen is. Aan de kostenkant was geen budget opgenomen. De werkelijke kosten voor particuliere plannen bedroegen € 1.000. In totaal een nadeel van €28.000. In 2019 is ca. €10.000 betaald voor de regio- archeoloog. Hiervoor was in de begroting geen kosten voor opgenomen. Grondexploitatie Ultimo 2019 is het exploitatieplan Schoonenburg financieel afgesloten. Het resultaat van dit plan is uiteindelijk €302.382 nadelig geworden. Voor het tekort was begin 2019 een voorziening gevormd van €246.054. Uiteindelijk is het resultaat ca. €57.000 nadeliger geworden. Dit extra verlies I 72.000 N wordt nu ten laste van de exploitatie 2019 gebracht. Bij het opstellen van de begroting worden een aantal uren van ambtenaren die actief zijn voor de lopende grondcomplexen aan deze grondcomplexen toegerekend. Eind 2019 is gebleken dat er minder ambtelijke uren daadwerkelijk toegerekend konden worden. Vandaar een nadeel van ca. €15.000

Gemeente Heumen 54 Programmarekening 2019

Woningexploitatie/Woningbouw Voor de kosten van woningmarktonderzoek is een budget beschikbaar gesteld van € 5.000. De werkelijke kosten voor I 4.000 N de gemeente zijn ca. € 4.000 hoger uitgevallen. Appartementen/Woningen statushouders Het nadeel wordt met name veroorzaakt door huurderving I 5.000 N van ca. €5.000. Stads- en dorpsvernieuwing De gemaakte kosten betreffen met name het centrumplan Malden. Er zijn o.a kosten gemaakt voor I 20.000 V haalbaarheidsstudie/onderzoeken, parkeeronderzoeken en kosten bijeenkomsten. Voor 2019 is er een onderuitputting van ruim €20.000 op deze post. Bouwzaken Voor ondersteuning bouwplannen i.v.m. bouwvergunningen was in de begroting een budget opgenomen van € 9.000. In werkelijkheid zijn er nagenoeg geen uitgaven geweest. Voor I 5.000 V welstandstoezicht zijn € 4.000 hogere kosten gemaakt dan begroot. In principe worden deze kosten in de leges doorberekend. Leges omgevingsvergunningen In de primitieve begroting was een opbrengst geraamd van € 237.000. In de loop van 2019 is al geconstateerd dat de kosten ODRN fors hoger gingen uitvallen. De verwachting was dat deze hogere kosten grotendeels te maken hadden met meer aanvragen bouwvergunningen, waarvoor hogere legesopbrengsten gerealiseerd zouden kunnen worden. Om I 66.000 N die reden is in mei jl. gelijktijdig met de bijstelling van de ODRN uitgaven met € 188.700 de geraamde legesopbrengsten eveneens opgehoogd met € 115.000. Uiteindelijk zijn de kosten ODRN nog hoger uitgevallen en uitgekomen op een totaalbedrag van € 887.919. De bijstelling van de leges met € 115.000 is echter maar voor een bedrag van € 49.000 gerealiseerd. Hierdoor is bij de jaarrekening een nadeel van € 66.000 ontstaan bij de legesopbrengsten voor bouwvergunningen. Steenhuys De huur van Steenhuys is door stichting de Driestroom per 01-10-2019 opgezegd. De gemeente heeft in afwachting van verdere plannen een overeenkomst afgesloten met AD I 6.000 N Hoc gebouwenbeheer. Deze gebouwenbeheerder heeft onderhoudswerk en brandveiligheidsmaatregelen aan de gemeente in rekening gebracht, waardoor een kostenoverschrijding is opgetreden van ca. € 6.000. Interne uren ruimtelijke ordening en woningexploitatie Als gevolg van urenuitbreiding van een medewerker I 30.000 N ruimtelijke ordening worden er meer interne urn doorbelast naar deze producten.

per saldo een nadeel op 412.000 N Programma 2 - Fysieke leefomgeving

Gemeente Heumen 55 Programmarekening 2019

Analyse programma 3

Analyse Incidenteel Bedrag in euro's of Structureel Voormalige bestuurders In de maandrapportage over november is gemeld dat van een oud wethouder € 18.000 wachtgeld (2017) is terugontvangen. Daarnaast is de wachtgeldvoorziening voor I 42.000 V oud wethouders met € 20.000 verlaagd omdat door het nieuwe pensioenakkoord een oud wethouder al in december 2020 met pensioen gaat in plaats van in augustus 2021. Griffie De salaris- en inleningskosten van de raadsgriffie zijn uiteindelijk € 9.000 lager uitgevallen. Bij de I 9.000 V maandrapportage was het inleenbudget al verlaagd omdat de interim raadsgriffier eerder is gestopt waar bij het samenstellen van de begroting van uit is gegaan. Kostenplaatsen personeel Er zijn afwijkingen per afdeling. Alle kostenplaatsen van het personeel gezamenlijk sluiten met een voordeel. Het I 63.000 V totaalbudget bedraagt bijna € 8 miljoen. Kostenplaats Algemene personele aangelegenheden Aan het strategisch opleidingsplan is uiteindelijk € 17.000 minder uitgegeven. Voor opleidingen inclusief bijbehorende reis- en verblijfskosten gaat het om een bedrag van € 4.000 I 17.000 V en bij de congressen/1-dagscursusen om € 13.000. Kostenplaats Facilitaire zaken Op de deelbudgetten voor gebouwonderhoud (€ 5.000), werkplekinrichting (€ 5.000) en abonnementen vakliteratuur (€ 4.000) is in 2019 meer besteed dan hiervoor beschikbaar I 14.000 N was. Het deelbudget voor aanschaf van hardware is overschreden door de aanschaf van de zogeheten 'plusproducten' zoals laptops en werkplekken bij de IRVN. Omdat deze SNV 15.000 N overschrijding een structureel karakter heeft, wordt via zowel de maandrapportage 2020 als via de Kadernota 2021- 2024 verzocht om een budgetverhoging. Treasury € 27.000 en Kapitaallasten € 62.000 Op het product treasury wordt het renteresultaat van het product "kapitaallasten" verantwoord. Dit renteresultaat was ca. € 14.000 minder voordelig. De overige € 13.000 betreft I 27.000 N het saldo van minder kapitaallasten en minder ontvangen rente van SVN-leningen en leningen van het zonnepanelenproject. Het verloop van de lasten en opbrengsten van beide nieuwe projecten was in de loop van het jaar moeilijk in te schatten. Product kapitaallasten: bij de maandrapportage over oktober is de rente zo goed mogelijk berekend voor 2019. Uiteindelijk is bij de doorboeking via de staat Vaste Activa van de rente naar de producten (o.a. door minder geactiveerde rente en minder daadwerkelijke investeringen) I 62.000 N minder rentelasten doorgeboekt, waardoor het renteresultaat op dit product nadelig is beïnvloed en het renteresultaat op het product kapitaallasten eveneens minder positief kon worden afgesloten. Overigens zijn de werkelijk betaalde en ontvangen rentekosten op zichzelf conform de daarvoor in de begroting 2019 opgenomen ramingen. Verder betekent het minder doorboeken van rente via de staat Vaste Activa, dat op de producten minder rentekosten als lasten zijn opgenomen en er op het product kapitaallasten minder doorgeboekte rente als inkomst wordt verantwoord.

Gemeente Heumen 56 Programmarekening 2019

Onroerende zaak belasting Op basis van de door Munitax uitgebrachte septemberrapportage zijn alle ramingen van de ozb opbrengsten in de maand- rapportage van oktober 2019 aangepast. Voor het onderdeel OZB niet woningen / I 10.000 V gebruikers is op basis van de rapportage van Munitax toen een bedrag van € 9.400 afgeraamd vanwege verwachte lagere opbrengsten. Eind 2019 bleek deze informatie niet juist en is de oorspronkelijk verwachte opbrengst op dit onderdeel nu toch bijna € 10.000 hoger uitgevallen. M.a.w. de eerdere aframing was onjuist. Algemene uitkering De gerealiseerde opbrengst algemene uitkering 2019 laat - ten opzichte van de uitkomsten van de septembercirculaire 2019 - een voordelig resultaat zien van afgerond € 468.000, waarvan € 66.000 kan worden toegeschreven aan ontvangen nacalculaties van de algemene uitkering van voorgaande dienstjaren. Van het resterende bedrag van €402.000, kan € 342.000 worden toegerekend aan de I 468.000 V uitkomsten van de verschenen decembercirculaire 2019 en € 60.000 heeft betrekking op definitieve vaststelling van maatstaven binnen de algemene uitkering. In het voornoemde bedrag van € 342.000 zijn ook een drietal decentralisatie-uitkeringen (totaal € 237.097) opgenomen t.b.v. de toekomstige uitvoering van het klimaatbeleid. Onttrekking bestemmingsreserve 'Sociaal domein' In programma 1 is reeds melding gemaakt van een kostenoverschrijding op de uitvoering Jeugdzorg en WMO ter grootte van afgerond € 112.000. Conform het bestaande I 112.000 V beleid is dit tekort via de bestemmingsreserve sociaal domein geëgaliseerd.

Per saldo een voordeel op 603.000 V Programma 3 - Bestuur en organisatie

Gemeente Heumen 57 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 58 Programmarekening 2019

1B. Paragrafen

Gemeente Heumen 59 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 60 Programmarekening 2019

Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheer

ALGEMEEN

De paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing is een wettelijk verplichte (BBV) paragraaf. De paragraaf geeft inzicht in het weerstandsvermogen door de beschikbare weerstandscapaciteit af te zetten tegen de, o.b.v. de geïnventariseerde risico's berekende, benodigde weerstandscapaciteit. Per 2016 behoren ook een vijftal kengetallen tot de verplichte onderdelen van deze paragraaf. Deze kengetallen geven inzicht in de financiële weerbaarheid van de gemeente.

WEERSTANDSVERMOGEN EN WEERSTANDSCAPACITEIT

Het weerstandsvermogen bedraagt op balansdatum 31 december 2019; Weerstandsvermogen kengetal Exclusief stille reserves 2,20 Inclusief stille reserves 4,69

Het weerstandsvermogen wordt weergegeven in een kengetal, namelijk de verhouding tussen de (direct) beschikbare en de benodigde weerstandscapaciteit.

Beschikbare weerstandscapaciteit Weerstandsvermogen = Benodigde weerstandscapaciteit

Beschikbare weerstandscapaciteit Om risico’s op te kunnen vangen is het van belang om te weten of onze gemeente over een buffer beschikt die hiervoor voldoende groot is, de zogeheten ‘weerstandscapaciteit’.

De weerstandscapaciteit van onze gemeente is als volgt opgebouwd;

Beschikbare weerstandscapaciteit Bedrag Algemene reserve per 31 december 2019 € 8.262.031 Exploitatieresultaat 2019 € 538.073 Totaal € 8.800.104

Benodigde weerstandscapaciteit Net als iedere andere organisatie, heeft onze gemeente in haar taakuitvoering te maken met risico’s (onzekerheden) die kunnen leiden tot financiële nadelen. Het is van belang dat deze risico’s worden onderkend en voortdurend in relatie kunnen worden gebracht tot de beschikbare weerstandscapaciteit. In de nota risicomanagement 2010/2011 zijn de kaders en begrippen voor het risicomanagement gedefinieerd. In de nota is vastgelegd dat jaarlijks in de paragraaf weerstandsvermogen de risico’s worden geïnventariseerd en vastgelegd. In september2019 heeft een inventarisatie plaatsgevonden van de risico’s t.b.v. de programmabegroting 2020. Deze inventarisatie is t.b.v. de jaarrekening 2019 geactualiseerd naar de situatie per 31 december 2019. Naast het risico van toekomstige exploitatietekorten ad € 1.800.000 is er in totaal voor circa € 6 miljoen aan risico's geïnventariseerd. De benodigde weerstandscapaciteit (kans x financiële impact) is bepaald op € 2.199.900. De gehele risico-inventarisatie kunt u terugvinden in bijlage 5.

Benodigde weerstandscapaciteit Bedrag Reservering voor risico’s van toekomstige exploitatietekorten € 1.800.000 Reservering voor vermogensrisico’s (zie tabel risico-inventarisatie) € 2.199.900 Totaal € 3.999.900

Stille reserves

Gemeente Heumen 61 Programmarekening 2019

Van stille reserves is sprake als activa onder de opbrengstwaarde of tegen nul zijn gewaardeerd maar direct verkoopbaar zijn als men dat zou willen (minBZK 2003). Bij verkoop van deze bezittingen ontstaat winst die eenmalig vrij inzetbaar is dan wel via de exploitatie wordt toegevoegd aan het eigen vermogen.

Voor de berekening van de weerstandscapaciteit merken we de volgende objecten aan als stille reserve: Object WOZ-waarde 2019 (per 01-01-2018) Gemeentehuis, Kerkplein 6, Malden € 3.260.000 Gemeentelijke werkplaats, Ambachtsweg 10, Malden € 414.000 Parkeergarage Maldensteijn, Kerkplein 8a € 390.000 Pachtgronden* € 3.300.000 Natuurgronden** € 2.600.000 * Per 31 december 2019 beschikt de gemeente nog over 68,5 ha pachtgronden die niet op de balans staan. Voor de waardering van de stille reserve aan pachtgrond wordt € 60.000 per ha aangehouden. ** De gemeente bezit 204 ha bosgrond met een geschatte waarde van € 2,6 miljoen.

Conclusies m.b.t. weerstandsvermogen Om te kunnen beoordelen in welke mate de gemeente in staat is om de risico’s te dekken wordt gebruik gemaakt van onderstaande waarderingstabel opgesteld door het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement. Hieruit blijkt dat de gemeente Heumen waarderingscijfer A scoort. Hetgeen een uitstekend weerstandsvermogen betekent.

Waarderingstabel weerstandsvermogen Ratio weerstandsvermogen Betekenis Waarderingscijfer A > 2,0 Uitstekend B 1,4 < x < 2,0 Ruim voldoende C 1,0 < x < 1,4 Voldoende D 0,8 < x < 1,0 Matig E 0,6 < x < 0,8 Onvoldoende F < 0,6 Ruim onvoldoende

KENGETALLEN VOOR DE FINANCIËLE POSITIE VAN DE GEMEENTE HEUMEN

Met ingang van de programmabegroting 2016 is het een wettelijk vereiste (BBV) dat kengetallen ter ondersteuning van de beoordeling van de financiële positie opgenomen worden in de paragraaf weerstandsvermogen. Deze kengetallen maken inzichtelijk over hoeveel ruimte de gemeente beschikt om structurele en incidentele lasten te kunnen dekken of opvangen. Ze geven zodoende inzicht in de financiële weer- en wendbaarheid. De provincie beoordeelt in toenemende mate op basis van de uitkomsten van de vijf kengetallen de financiële positie van de gemeente.

De wijze waarop de kengetallen berekend moeten worden is opgenomen in de Regeling van de Minister van BZK van 9 juli 2015 en gewijzigd 26 oktober 2015.

De vijf kengetallen zijn: 1. Netto schuldquote en Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen 2. Solvabiliteitsratio 3. Grondexploitatie 4. Structurele exploitatieruimte 5. Belastingcapaciteit

De uitkomsten voor de gemeente Heumen. In de onderstaande tabel zijn de uitkomsten van de vijf kengetallen voor de gemeente Heumen weergegeven in de kolommen 1 t/m 3. Kolom 4 geeft de gemiddelden van de Gelderse gemeenten weer. In de kolommen 5 t/m 7 zijn de waarden van de kengetallen ingedeeld in 3 categorieën. Deze categorieën sluiten aan bij de landelijk vastgestelde signaleringswaarden. Categorie A is het minst risicovol, categorie C het meest. We concluderen dat de financiële positie voor onze gemeente als weinig risicovol kan worden gekwalificeerd, met uitzondering van de belastingcapaciteit (voor dit kengetal vallen we onder categorie C). Op de andere kengetallen

Gemeente Heumen 62 Programmarekening 2019

bevinden we ons in categorie A en voor de solvabiliteitsratio in categorie B. Doordat we qua belastingcapaciteit in categorie C vallen, beoordeelt de provincie onze financiële positie volgens de richtlijnen in het kader van het uitvoeringsprogramma Interbestuurlijk toezicht 2016-2019 als "matig". De waardering “voldoende” is de hoogst mogelijke waardering.

1 2 3 4 5 6 7 Kengetallen Rek. Rek. Begr. Gelderse Cat. A Cat. B Cat. C 2018 2019 2019 Gemeente Netto schuldquote 33 % 53 % 55 % 63% <90% 90-130% >130% Netto schuldquote gecorrigeerd 5 % 30 % 22 % 52% <90% 90-130% >130% voor alle verstrekte leningen Solvabiliteitsratio 36 % 25 % 35 % 34% >50% 20-50% <20% Grondexploitatie 6,5 % 1,4 % 2,1 % 11 % <20% 20-35% >35% Structurele exploitatieruimte 2,6 % 0,7% 1,6 % 0,9% Begr Begr en Begr of Begr en 1,2% MJR MJR>0% MJR>0% MJR<0% Belastingcapaciteit 115 % 109 112 % 101% <95% 95-105% >105% %

Gemeente Heumen 63 Programmarekening 2019

Covid-19 pandemie De Covid-19 pandemie manifesteert zich voornamelijk in 2020 en dus na balansdatum. De paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheer behoort u een goed en actueel beeld te geven van het weerstandsvermogen en de risico’s van de organisatie. Dit om de continuïteit van de organisatie te (kunnen) waarborgen. Zowel de commissie BBV als de brancheorganisatie van accountants (NBA) geven aan dat verplicht een toelichting moet worden opgenomen in de programmaverantwoording in de risicoparagraaf over de Covid-19 pandemie. Dit om aan te geven in hoeverre de Covid-19 pandemie een risico vormt voor de continuïteit van de organisatie. Eind maart 2020 is het Covid-19 virus in heel Europa (waaronder ook Nederland) doorgedrongen. Om het virus zo goed mogelijk te bestrijden heeft het Kabinet maatregelen getroffen, waaronder het verbieden van bijeenkomsten van (grote) groepen mensen, diverse reisverboden en de sluiting van eet- en drinkgelegenheden en sport- en fitnessclubs, scholen en kinderdagverblijven tot in ieder geval 28 april 2020. Vergaande maatregelen zijn op dit moment niet uitgesloten. Dit heeft een aanzienlijke impact op de economie en werkgelegenheid in zowel binnenland als het buitenland. De uiteindelijke gevolgen hiervan zijn op dit moment nog niet te overzien.

Ook voor onze gemeente heeft de uitbraak van het COVID-19 virus, op het moment van het opmaken van de jaarrekening, directe organisatorische gevolgen c.q. onzekerheden. Deze organisatorische gevolgen c.q. onzekerheden bestaan uit: I. Alle medewerkers werken zoveel als mogelijk vanuit huis en zijn voor onderlinge afstemming aangewezen op telefonie of digitale oplossingen. II. De gemeente moet extra middelen ter beschikking stellen aan zzp-ers die (tijdelijk) zonder werk zijn komen zitten op basis van BBZ III. Projecten en investeringen lopen vertraging op IV. Extra subsidies V. Extra inhuur van extern personeel om maatregelen te kunnen uitvoeren

Naast de bovenstaande organisatorische gevolgen heeft dit direct dan wel indirect ook financiële gevolgen c.q. onzekerheden voor onze gemeente. Voor het boekjaar 2019 zijn er geen directe gevolgen van toepassing. Echter vanaf het boekjaar 2020 zullen de financiële gevolgen zichtbaar worden voor onze gemeente. Zo heeft op 31 maart 2020 het college het volgende besluit genomen om de economische en maatschappelijke effecten van de corona crisis voor ondernemers, organisaties en inwoners op korte termijn te verzachten: 1. Verruimen regels a. Ruimere venstertijden bevoorrading. b. Indien noodzakelijk supermarkten toestaan ‘s nachts te bevoorraden. c. Openingstijden supermarkten op zon- en feestdagen verruimen naar doordeweekse openingstijden. d. Coulant zijn voor wat betreft parkeervergunningen en ontheffingen. e. Vergunningsprocedures voor bouwplannen doorgang laten vinden. f. Coulant omgaan met afhalen en bezorgen maaltijden horeca. g. Coulant zijn met verplichte aanwezigheid ondernemers op de markt 2. De betaaltermijn van facturen van de gemeente verlengen 3. Uitstel verlenen van betalingen, niet opleggen dwanginvorderingsmaatregelen, coulant zijn met betalingsregelingen. 4. Ruimhartige inzet van bestaande regelingen. 5. Onderzoeken of uitstel opleggen van belastingaanslagen liquiditeitsruimte biedt voor ondernemers. 6. Niet in rekening brengen van leges voor evenementen die niet of beperkt doorgaan. 7. Tijdelijk stopzetten zoektijd jongeren bij aanvraag PW-uitkering.

De financiële impact van deze maatregelen is voor de gemeente beperkt. Mogelijk volgen in de (nabije) toekomst nadere besluiten die verdergaande financiële gevolgen c.q. onzekerheden met zich mee brengen. Op het moment van het opstellen van deze jaarrekening is dit nog niet te overzien.

Voor de verdere aanpak van COVID-19 kijken wij wat we, aanvullend op de landelijke maatregelen van het Rijk, kunnen doen. Dit raakt veel beleidsterreinen van onze organisatie. We streven naar een zo adequaat mogelijke uitvoering van de landelijke en lokale maatregelen en naar zoveel mogelijk continuïteit van de reguliere werkzaamheden en van noodzakelijke (digitale) besluitvorming en hebben daarvoor de nodige interne maatregelen genomen. De uitbraak van het COVID-19 virus heeft geen (significante) invloed op de cijfers over het boekjaar 2019. Het college heeft passende maatregelen genomen c.q. zorgt ervoor dat passende maatregelen worden genomen om de continuïteit van de bedrijfsactiviteiten te waarborgen. Het college van de gemeente Heumen acht een duurzame voortzetting van de bedrijfsactiviteiten derhalve niet onmogelijk. De jaarrekening is dan ook opgemaakt uitgaande van de veronderstelling van continuïteit van de gemeente.

Gemeente Heumen 64 Programmarekening 2019

Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

ALGEMEEN

Inleiding De gemeente Heumen heeft een totale oppervlakte van 4.168 ha., waarvan een groot gedeelte bij de gemeente in beheer is als openbare ruimte. De openbare ruimte is onder te verdelen in wegen, riolering, verlichting, openbaar groen, gebouwen en bossen. De kwaliteit van het beheer en het onderhoud wordt door de raad bepaald (kaderstellende rol) met de vaststelling per onderdeel van beheerplannen en de bijbehorende budgetten (budgetrecht).

Voor de navolgende kapitaalgoederen zijn beheerplannen in gebruik:  wegen  riolen  openbaar groen  gebouwen In de beheerplannen is onder meer het niveau van het onderhoud vastgesteld. De budgetten voor de uitvoering van de beheerplannen maken een belangrijk deel uit van de gemeentelijke begroting. Het college voert beheer en onderhoud uit en rapporteert hierover.

In deze paragraaf geven we informatie over de uitvoering van het geplande onderhoud in 2019.

WEGEN

Algemeen In 2017 heeft de gemeente Heumen een technische weginspectie laten uitvoeren conform de landelijke wegbeheermethodiek van de CROW (Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de grond-, Water- en wegenbouw en verkeerstechniek; dit is een onafhankelijke landelijke kennisorganisatie op het gebied van infrastructuur, openbare ruimte en verkeer en vervoer). Daarnaast is om een actueler beeld te krijgen van de werkvoorraad in het voorjaar van 2019 een gebreken inspectie gehouden. Op grond hiervan zijn de buitendienst en de onderhoudsaannemer tot uitvoering van werkzaamheden overgegaan waarbij vele gebreken in de wijken aan de elementenverhardingen zijn verholpen.

Voor het asfaltonderhoud 2019 is ervoor gekozen om de Groesbeekseweg, Randwijksingel en Molensingel aan te pakken. Deze aanpak was nog niet voorzien in het wegenplan omdat de weg al enkele keren van noodreparaties was voorzien waardoor deze dan niet in aanmerking komt. De conditie van het asfalt was dusdanig slecht dat er veel steenverlies optrad, er klachten over kwamen en noodreparaties niet meer verantwoord en functioneel waren. De fietsveiligheid was niet meer acceptabel. Mede vanwege de aanpak van de N844 en de daardoor noodzakelijke omleidingen via dit traject is een eerdere aanpak gevolgd waarin ook de nodige schoolvoorzieningen zijn opgenomen. Daarnaast zijn we op de Looistraat met de werkzaamheden van de woningontwikkeling meegegaan door voor dit wegdeel in een keer over de gehele breedte de asfaltverharding incl. fundering aan te pakken, in combinatie met de aanleg van een nieuw trottoir aan de westzijde. Ook is de asfaltconstructie van een gedeelte van de Sleeburgsestraat vernieuwd, in combinatie met het werk aan de Ijkelaarstraat en Garstkampsestraat. Daarnaast zijn er als gevolg van de droogte vele diepe ‘droogtescheuren’ in de asfaltverhardingen dicht gemaakt.

Kwaliteitsnormen Voor het kwaliteitsniveau van de wegen hanteren wij “heel en veilig”. Binnen het door ons gebruikte kwaliteitssysteem dat werkt met beeldkwaliteitsnormen richten wij ons op het onderhoudsniveau “C/laag” voor de wegen. En onderhoudsniveau “B/Basis” voor de voet- en fietspaden. Medio 2019 is wegens bezuinigingen besloten het onderhoudsniveau voor de voet- en fietspaden in 2020 weer naar “C/laag” terug te zetten.

Financiën In 2019 was voor onderhoud wegen een onttrekking van € 495.661 voorzien. In werkelijkheid is ca. € 553.000 uitgegeven. Deze overschrijding heeft te maken met bovengenoemde werkzaamheden in combinatie met andere werken en meerwerken als gevolg van slechte funderingen en ook klimaatproblemen als droogtescheuren. De werkzaamheden zoals deze in 2019 uitgevoerd zijn betroffen deels benodigde werkzaamheden die volgens het wegenbeheersplan 2017 wegens noodreparaties niet opgenomen waren, waardoor een vertekend beeld ontstaan is en deels werkzaamheden die wegens omstandigheden zijn uitgevoerd. Eind 2020 gaan we weer een nieuw wegenplan opstellen.

Gemeente Heumen 65 Programmarekening 2019

KUNSTWERKEN

Algemeen De gemeente Heumen heeft 18 verschillende soorten kunstwerktypen en 293 civiele kunstwerken in beheer. In 2016 is dit gehele areaal opnieuw geïnspecteerd conform de landelijke beheermethodiek van de CROW (Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de grond- water- en Wegenbouw en de verkeerstechniek). Uit deze inspectie blijkt dat de totale gemiddelde kwaliteit van de kunstwerken in het beheer van de gemeente een C bedraagt. De dassen- en paddentunnels hebben een D-kwaliteit en verdienen de komende jaren dus meer aandacht.

Onderhoud Vanuit het kunstwerkenbeheerplan 2017 is geconcludeerd dat voor het onderhoud op C-kwaliteit een gemiddeld bedrag van € 32.722 euro per jaar nodig is gedurende de onderhoudsperiode van 5 jaar. Dit bedrag bestaat uit kosten voor het onderhoud (over vijf jaar € 163.612, inclusief 20% VAT-kosten (Voorbereiding, Administratie en Toezicht). Hiervoor was vanaf 2019 een budget van € 9.000 budget beschikbaar gesteld en vanaf 2020 een budget van € 18.000. Indien hogere uitgaven nodig zijn zou er via de maandrapportage bijgeraamd worden. Eind 2020 is het geheel kunstwerken budget weer wegbezuinigd; de risico’s aan de kunstwerken nemen daardoor toe.

Financien Het onderhoudsbudget ter grootte van € 9.000 in 2019 is niet volledig benut, er is een restantbedrag van €4.376. Dit komt door uitstel van opgedragen onderhoudswerkzaamheden aan de brug aan de Baron van Brakelstraat. We hebben, in samenwerking met medeeigenaar Wijchen, medio 2019 opdracht gegeven. De hoge luchtvochtigheid heeft het werk tot op heden niet toegelaten. Dit wordt alsnog in 2020 uitgevoerd.

VERLICHTING

Algemeen In 2015 is de ‘Kaderstelling openbare verlichting 2015-2024’ aangenomen. Uitgangspunt van de gemeente is de ombouw naar duurzame verlichting in 10 jaar, waarvoor een krediet beschikbaar is gesteld van € 2,2 miljoen. Bij de keuze voor LED-verlichting is in 2016 op basis van een aangenomen amendement een vergelijking gemaakt ten aanzien van veiligheid, energiereductie, kilogram CO2-uitstoot en kosten.

Kwaliteitsnormen Bij de uitgevoerde inspectie in 2015 is gebleken dat we een aanzienlijke onderhoudsachterstand hebben opgebouwd die in de uitvoeringsplannen wordt meegenomen. Voor de bepaling van de kwaliteit zijn veiligheid, energieverbruik, duurzaamheid, goed functioneren en kostenefficiëntie leidend.

Financiën In 2019 was voor de verduurzaming van openbare verlichting, incl. de onderbenutting uit 2018, een budget beschikbaar van € 239.188 voor de voorbereiding en uitvoering. Het vervangingsplan voor de openbare verlichting van masten en armaturen 2019 met een raming van ca. € 215.000 is aanbesteed voor een bedrag van € 160.089,99. Wegens o.a. leveringsproblemen is er in het najaar 2019 nog maar 80% van dit aanbestedingsbedrag gefactureerd. Voorjaar 2020 wordt het werk opgeleverd en zal het restantbedrag van 20%, ca. € 32.000 excl. meer-minderwerk, gefactureerd worden

OPENBAAR GROEN

Algemeen Het onderhoud van het openbaar groen is vastgelegd in de Dienstverleningsovereenkomst 2019 met de DAR. Het onderhoud wordt uitgevoerd met inzet van medewerkers van het Werkbedrijf. Het onderhoud aan openbaar groen, gazons, onkruid en veegvuil op verhardingen, en het bladruimen binnen de bebouwde kom van de kernen, is daarin opgenomen. Het onderhoud van de bossen is geheel uitbesteed aan de Bosgroep Midden Nederland op basis van een beheerplan. Het onderhoud aan de bomen wordt grotendeels uitgevoerd door de buitendienst. In het buitengebied wordt het onderhoud aan heggen uitbesteed. We betrekken ook inwoners bij het onderhoud van openbaar groen en de landschapselementen, vanuit het belang dat we hechten aan burgerparticipatie.

Kwaliteitsnormen Het onderhoud van het openbaar groen wordt op een basis tot laag niveau onderhouden, volgens de IBOR- systematiek (IBOR = Integraal beheer Openbare Ruimte). Veel beplantingen worden niet meer geschoffeld, maar uitgemaaid. Het snoeien van beplantingen langs randen van paden is minimaal, alleen op basis van veiligheid.

Gemeente Heumen 66 Programmarekening 2019

Financiën De beschikbare middelen voor het openbaar groen zijn voor 2019 € 350.403 (plantsoenen en gras). Werkelijke uitgaven waren € 368.590. Het negatief saldo is afgerond € 18.000. De beschikbare middelen voor bomen zijn € 70.450 en is er werkelijk uitgegeven € 78.575. Het negatief saldo is afgerond € 8.000.

De extra kosten voor het openbaar groen zijn gemaakt voor het snoeien van randen van beplantingen langs (fietspaden) en aanplant om het onderhoud op peil te kunnen houden. Daarnaast speelt mee dat de kosten vanwege de bezuinigingen flink onder druk staan. De bomen hebben minimaal onderhoud nodig om de veiligheid te garanderen, daar is het budget niet toereikend voor en door stormschade in juni 2019 zijn er extra kosten gemaakt.

GEBOUWEN

De gemeente heeft in het kader van de diverse taken onderstaande gebouwen in eigendom en beheer:  gemeentehuis  gemeentewerkplaats  parkeergarage Maldensteijn  windkorenmolen “Maasmolen” Nederasselt  windkorenmolen “Zeldenrustmolen” Overasselt  windkorenmolen “Joannusmolen” Heumen  Nederlands Hervormde Kerk Nederasselt  Nederlands Hervormde Kerk Overasselt  schuur aan Garstkampsestraat Overasselt

GEMEENTEHUIS EN PARKEERGARAGE MALDENSTEIJN

Algemeen Voor het beheer van het gemeentehuis en de parkeergarage hebben we ons gebaseerd op het meerjaren- onderhoudsplan dat begin 2017 is opgesteld, een plan met een doorkijk over 20 jaar. Per jaar staat gepland wat op grond van de conditiewaardering, voortkomend uit de bouwkundige inspectie en de theoretische levensduur, vervangen of gerepareerd dient te worden. Het gemeentehuis staat er nu zo'n 20 jaar. Een aantal installaties kent een theoretische levensduur van 15 jaar, waardoor er sinds 2015 een groter aantal vervangingen gepland zijn dan in de voorgaande jaren. Per jaar wordt d.m.v. technisch onderzoek bepaald of de geplande vervanging op basis van theoretische levensduur ook daadwerkelijk nodig is. Het alternatief is een verantwoord uitstel. Hierdoor is er gepland onderhoud vaker doorgeschoven en is ook in 2019 opnieuw bepaald of dit noodzakelijk was.

Daarbij hebben we rekening gehouden met het voornemen van een verbouwing van het gemeentehuis. Groot onderhoud zoals vervanging vloerbedekking, luchtbehandelingssysteem, systeemplafonds en duurzaamheidsmaatregelen stellen we daarom uit tot nadere besluitvorming over het project Huisvesting gemeentehuis. In 2019 is het niet tot besluitvorming of uitvoering gekomen.

Naast het jaarlijks reguliere onderhoud van het gebouw en de installaties is de verlichting in de gangen 1e en 2e etage vervangen door led verlichting en zijn keukenblokjes vervangen. In de parkeergarage is regulier onderhoud gepleegd.

Kwaliteitsnormen Voor het gemeentehuis en de parkeergarage hanteren we de kwaliteitsnormen sober en adequaat.

Financiën Op basis van de meerjaren-onderhoudsplannen is een voorziening gevormd waaraan jaarlijks € 54.069 wordt gedoteerd, waaruit het jaarlijks geplande groot onderhoud betaald wordt. In de maandrapportage over oktober 2019 is gemeld dat er in 2019 in totaal € 20.000 besteed zou worden aan groot onderhoud. Dat is uiteindelijk € 16.412 geworden.

Gemeente Heumen 67 Programmarekening 2019

GEMEENTEWERKPLAATS

Algemeen In 2016 is een (MOP) Meerjaren OnderhoudsPlan opgesteld voor een periode van 10 jaar. Dit MOP wordt tweejaarlijks geactualiseerd. In 2019 zijn i.v.m. een toets van de geplande maatregelen aan de Arbo-vereisten de nog enkele maatregelen uitgevoerd.

Kwaliteitsnormen Voor de gemeentewerkplaats hanteren we de kwaliteitsnormen sober en adequaat.

Financiën Zoals hiervoor omschreven zijn in 2019 geen omvangrijke bedragen geïnvesteerd.

Realisatie 2019 Eind 2019 zijn de voorbereidingen (o.a. aanpassingen in meterkast, plaatsen patchklast) getroffen voor de aanleg van glasvezel waardoor een directe verbinding met het gemeentehuis gerealiseerd kan worden. Ook zal er een nieuwe Wifi installatie geplaatst worden. De huidige draadloze straalverbinding welke de verbinding met het netwerk van het gemeentehuis verzorgt kan dan komen te vervallen alsook het glasvezel abonnement (camera bewaking industrieterreinen) en het data abonnement bij KPN t.b.v. Wifi. Dit zal een besparing opleveren van ca. € 250,- tot € 300 ,- per maand. De verwachting is dat dit alles in het voorjaar van 2020 gerealiseerd zal zijn. Verder zullen er in 2020-2021 zonnepanelen op het dak van de werf geplaatst gaan worden, de onderhandelingen met energie coöperatie "EnergiekHeumen" daarvoor zijn in 2019 gestart. De gemeente kan door te participeren in dit Postcoderoosproject de door haar betaalde energiebelasting terugvorderen wat opbrengst door dakverhuur genereren. Op het gebied van duurzaamheid zijn er weer meer machines op accu aangeschaft en machines met een verbrandingsmotor ingeruild en is daarvoor een ruimte ingericht met voldoende stopcontacten om de accu's te kunnen laden.

ONDERHOUD MONUMENTALE MOLENS EN KERKEN

Algemeen De gemeente beschikt over door de Monumentenwacht opgestelde onderhoudsplannen (Periodiek Instandhouding Plan, afgekort PIP) voor de kerkjes en de molens. Vanwege de indieningsvereisten voor het aanvragen van (rijks- )subsidie (BRIM = Besluit Rijkssubsidiëring Instandhouding Monumenten ), beslaan deze onderhoudsplannen een periode van 6 jaar. De huurders van de kerkjes en de vrijwillige molenaars worden betrokken bij de vaststelling van welk onderhoud het meest noodzakelijk is.

Kwaliteitsnormen Voor het onderhoud aan de kerken geldt als kwaliteitscriterium dat er sprake moet zijn van een gecertificeerde restauratie-aannemer. Voor de molens geldt dat het onderhoud zodanig specialistisch is, dat dit alleen door een molenbouwer kan worden uitgevoerd.

Financiën In 2019 is aan de molens en kerken in zijn totaliteit een budget toegekend van € 80.012-- (exploitatie 2019) . Hiervan is in 2019 € 85.403 uitgegeven, tevens is er gepland groot onderhoud aan kerken en molens voor een bedrag van € 40.273 uitgevoerd ten laste van de voorziening. Voor alle molens is in 2019 regulier onderhoud uitgevoerd, conform de onderhoudsplanning van de monumentenwacht.

Gemeente Heumen 68 Programmarekening 2019

RIOLERING .

Algemeen Het water- en rioolbeleid is vastgelegd in het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2018-2022 (vGRP). Het plan is tot stand gekomen in samenwerking met Beuningen, Druten, West Maas en Waal en Wijchen. Het product is 100% kostendekkend door de inkomsten via de rioolheffing en de baatbelasting.

Kwaliteitsnormen In het vGRP 2018-2022 en hieruit voortvloeiend beleid zijn doelstellingen en kwaliteitsnormen vastgelegd waaraan de waterhuishouding, het rioolstelsel, de IBA’s, de watergangen (B- en C-watergangen), de retenties/wadi’s moeten voldoen.

Financiën De totale opbrengsten en uitgaven van de post riolering zijn verantwoord in de paragraaf Lokale Heffingen. Dekking van de lasten vindt plaats via de belastingopbrengsten rioolrecht voor woningeigenaren. De totale kosten en opbrengsten voor water en riolering (inclusief de budgetten reiniging openbare ruimte en watergangen) komen neer op een positief saldo van € 97.328 (meer opbrengsten dan kosten). Dit positieve saldo is opgevangen door een hogere dotatie aan de voorziening.

WATERHUISHOUDING

Algemeen Het beleid voor waterhuishouding is vastgelegd in het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2018-2022 (vGRP). Het plan is tot stand gekomen in samenwerking met Beuningen, Druten, West Maas en Waal en Wijchen. Het product is 100% kostendekkend door de inkomsten via de rioolheffing en de baatbelasting.

Kwaliteitsnormen Voor het beheer zijn nog geen kwaliteitsnormen vastgesteld. Het onderhoud van de B-watergangen wordt door het Waterschap gecontroleerd en waar nodig van commentaar voorzien. Bij C-watergangen is onderhoud gericht op het voorkomen dat de watergang dichtgroeit.

Financiën Voor de Waterhuishouding is er een positief saldo van € 72.765. Dit verschil wordt met name veroorzaakt doordat voor 2019 de begroting is verhoogd i.v.m. noodzakelijke baggerwerkzaamheden in delen van de gemeente in 2019 en 2020, welke als 1 project zouden worden uitgevoerd. Naar verwachting zouden deze werkzaamheden eenmalig hogere kosten met zich meebrengen. De beide baggergebieden zijn in 2019 ingemeten en nut en noodzaak zijn in beeld gebracht. Hieruit bleek dat er minimaal gebaggerd zou moeten worden. Ook heeft het waterschap haar baggerplanning lopende het jaar aangepast zodat het baggergebied 2020 is verschoven naar 2022.

Gemeente Heumen 69 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 70 Programmarekening 2019

Paragraaf financiëring

ALGEMEEN

Inleiding In deze paragraaf financiering gaan we in op de interne en externe ontwikkelingen in 2019 m.b.t. de uitvoering van de treasuryfunctie en vervolgens op de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. Aan het slot van deze paragraaf worden de financieringspositie, de leningenportefeuille en de portefeuille van de uitgezette gelden toegelicht.

Het treasurybeheer is gericht op het minimaliseren van de gemeentelijke rentelasten op lange termijn. Voorwaarde hierbij is dat de rente- en overige financieringsrisico’s beheersbaar blijven. De treasury is belast met het verzekeren van een duurzame toegang van de gemeente tot de financiële markten en voor de permanente beschikbaarheid van bancaire diensten tegen minimale kosten. Tot treasury behoren de taakgebieden financiering, rentemanagement, portefeuillebeheer, saldo- en geldstroombeheer, betalingsverkeer, werkkapitaalbeheer en het onderhouden van bankrelaties.

Conform het Besluit Begroten en Verantwoorden (BBV) is de paragraaf financiering een vast onderdeel van de programmarekening. De informatie is hier en daar nogal financieel-technisch van aard. We hebben gepoogd de vaktermen zoveel mogelijk te vermijden en waar nodig lichten we ze toe.

KADERS

Gemeentelijke kaders De gemeentelijke kaders zijn vastgelegd in de Financiële Verordening Heumen 2016 en het Treasurystatuut. Bij collegebesluit van 3 oktober 2017 is het Treasurystatuut herzien en aangepast aan de geldende wet- en regelgeving.

Verplicht Schatkistbankieren voor decentrale overheden Het vanaf 10 december 2013 verplichte schatkistbankieren houdt in dat o.a. gemeenten en door hen opgerichte gemeenschappelijke regelingen al hun overtollige liquide middelen (‘beleggingen’) aanhouden bij het ministerie van Financiën en niet langer financiële geldmiddelen en vermogens bij private partijen buiten de schatkist aanhouden. De middelen die een decentrale overheid aanhoudt blijven beschikbaar voor de uitoefening van de publieke taak. Het principe van schatkistbankieren is dat publiek geld de schatkist niet eerder verlaat dan noodzakelijk is voor de uitvoering van de publieke taak.

Wet Houdbare overheidsfinanciën De Wet Houdbare overheidsfinanciën (Wet Hof), in werking getreden per 1 januari 2014, betreft de Nederlandse uitwerking van Europese afspraken ten aanzien van de overheidsfinanciën. De Europese begrotingsafspraken zijn gericht op het terugdringen van het nationale EMU-tekort tot onder de 3 procent. In de wet worden de afspraken vertaald naar nadere doelstellingen ten aanzien van de schuldomvang en het begrotingstekort van decentrale overheden.

ONTWIKKELINGEN in 2019

Rentetoerekening. De commissie BBV heeft een notitie rente uitgebracht met voorschriften voor de wijze waarop rente wordt toegerekend aan de taakvelden. Via de omslagmethodiek wordt de rente op basis van de boekwaarde van de staat van activa toegerekend aan de taakvelden. Voor 2019 was dit percentage 1%. Voor de toerekening van de rente aan de grondexploitatie is een percentage van 3% gehanteerd.

Gemeente Heumen 71 Programmarekening 2019

Baten Bedrag Lasten Bedrag Rente grondexploitatie (C) 53.733 Rente langlopende leningen (A) -664.100 Rente staat vaste activa rioleringen (C) 147.382 Rente en kosten betalingsverkeer (A) -10.951 Rente staat vaste activa inzameling (C) 7.403 Rentebaten verstrekte geldleningen (B) 445.396 Rentebaten projectfinanciering (C) 52.332 Rente toe te rekenen aan taakvelden 166.718 via omslag (E) Totaal 872.964 Totaal -675.051 Renteresultaat 197.913

Schema Rentetoerekening jaarrekening 2019

A De externe rentelasten over de korte en lange financiering -675.051 B De externe rentebaten +445.396

Saldo rentelasten en rentebaten -229.655

C De rente die aan de grondexploitatie moet worden 53.733 doorberekend De rente van projectfinanciering die aan het betreffend taakveld moet worden toegerekend: . Riolering 147.382 . Nieuw sportcentrum Malden 33.725 . Erfpachtproject Werklandschap 18.607 . Glas- papiercontainers 7.403

260.850

Aan taakvelden toe te rekenen externe rente 31.195

D1 Rente over eigen vermogen 0 D2 Rente over voorzieningen 0 Totaal aan taakvelden toe te rekenen rente 31.195

E * Aan taakvelden toe te rekenen rente via renteomslag 166.718

F Positief renteresultaat op het taakveld treasury 197.913

Begin 2019 is er een financieringstekort ontstaan waardoor in korte- of vaste financiering moest worden voorzien. Vooralsnog is het financieringstekort de eerste maanden van 2019 opgelost met het aantrekken van kasgeldleningen, waarvoor de BNG zelfs rente aan de gemeente vergoedt (rente van -0,3*). Eind maart 2019 zijn een tweetal vaste geldleningen afgesloten. Het ging daarbij om een 25 jarige vaste lineaire geldlening van € 8 miljoen tegen een rente van 0,97% en om een 15 jarige vaste lineaire geldlening van € 2 miljoen tegen een rente van 0,62%.

Renteontwikkelingen In 2019 was nog steeds sprake van extreem lage rentetarieven op de geld- en kapitaalmarkt. Door het aantrekken van eerst kasgeldleningen en daarna vaste geldleningen voor een totaalbedrag van € 10 miljoen tegen rentepercentages van respectievelijk 0,97% en 0,62% is het renteresultaat t.o.v. het verwachte resultaat in de begroting positief beïnvloed. In de begroting was voor het verwachte financieringstekort nog uitgegaan van een rente van 2%. De rente die in het kader van het schatkistbankieren aan decentrale overheden werd vergoed voor het aanhouden van tegoeden bleef onveranderd 0%.

Risicobeheer Bij de start van het verslagjaar was er een financieringstekort van € 177.000. Door het aantrekken van een kasgeldlening van € 1 miljoen ontstond er per ultimo 2018 een tegoed van € 823.000. Bij de jaarrekening blijkt dat er eind 2019 een overschot was van € 1.628.000. De toename van het overschot is het gevolg van het aantrekken van een tweetal vaste geldleningen voor een totaalbedrag van € 10 miljoen en daartegenover de vermindering van liquide middelen door nieuwe investeringen en afname van schulden.

Gemeente Heumen 72 Programmarekening 2019

FINANCIERING

Kasgeldlimiet Het risico m.b.t. korte financiering wordt uitgedrukt in de kasgeldlimiet. Hiertoe behoren alle kortlopende financieringen met een rentetypische looptijd1 korter dan 1 jaar. Doel van de kasgeldlimiet is om de directe gevolgen van een snelle rentestijging te beperken op de korte schuld, bedoeld voor financiering van de lopende uitgaven. De limiet is gekoppeld aan het begrotingstotaal aan lasten (excl. de stortingen in de reserves). De kasgeldlimiet (8,5%) wordt volgens de wet FiDo bepaald op basis van de gemeentebegroting. Voor 2019 bedroeg het begrotingstotaal van de gemeente Heumen, als basis voor de berekening van de kasgeldlimiet € 38,2 miljoen. De kasgeldlimiet blijkt uit onderstaande opstelling:

Kasgeldlimiet in 2019 2019 Omvang begroting per 1 januari 2019 (=grondslag) 38.206.115 Toegestane kasgeldlimiet  in procenten van de grondslag) 8,5%  in bedrag 3.247.520

Vanwege de liquiditeitspositie was het begin 2019 noodzakelijk korte financieringsmiddelen te gaan aantrekken. Tot eind maart 2019 zijn de liquiditeitstekorten opgelost met twee kasgeldleningen van respectievelijk € 2 en € 3 miljoen. Eind maart 2019 zijn twee vaste geldleningen voor een totaalbedrag van € 10 miljoen aangetrokken.

Renterisiconorm De begrenzing van de renterisico's op de gemeentelijke langlopende geldleningenportefeuille (zowel opgenomen als uitgezet) vindt plaats door het vaststellen van een renterisiconorm. Van een renterisico is sprake indien er onzekerheid bestaat over toekomstige renteniveaus. Deze situatie doet zich op de volgende momenten voor:  Bij variabel rentende leningen;  Indien een toekomstige financieringsbehoefte nog niet is afgedekt;  Bij naderende renteaanpassingen van leningen.

Het doel van de renterisiconorm is om overmatige afhankelijkheid in één bepaald jaar te voorkomen, één en ander ter bescherming van de gemeentelijke financiële positie. Met deze norm bevordert de wet FiDo een solide financieringswijze bij openbare lichamen. De wet beoogt hiermee een bijdrage te leveren aan de uitstekende kredietwaardigheid van openbare lichamen op de kapitaalmarkt. De norm is bedoeld om het renterisico van de lopende leningenportefeuille (vaste schuld) in beeld te brengen. Uitgangspunt bij het bepalen hiervan is de financieringsbehoefte van het betreffende jaar. Verder wordt hiermee bedoeld het bedrag aan vreemd vermogen waarover in de toekomst een hogere dan wel lagere rente moet worden betaald dan bestuurlijk wenselijk wordt geacht. In feite is het een kengetal waarmee wordt aangegeven hoeveel risico de gemeente loopt bij renteschommelingen.

Het percentage is door de minister vastgesteld op 20% van het begrotingstotaal. Dit betekent dat de jaarlijks verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Openbare lichamen met een vaste schuld die lager is dan het begrotingstotaal kunnen de spreidingsduur van de financiering verkorten. Als de vaste schuld groter is dan het begrotingstotaal zal de spreidingsduur juist toenemen.

Renterisiconorm Raming 2019 Werkelijk 2019 1 Begrotingstotaal (excl. rekeningresultaat 2019) 38.206.115 40.738.584 2 Het vastgestelde percentage 20% 20% 3 Renterisiconorm 7.641.223 8.147.717

Toetsing renterisico Heumen aan norm 4 Renteherziening 0 0 5a aflossingen -1.281.667 -1.281.667 5b ontvangen aflossingen 658.452 +1.996.512 6 Renterisico op vaste schuld o/g [4+5] -623.215 714.845

Ruimte (+) onder renterisiconorm [3-6] 7.018.008 8.862.562

Uit bovenstaande opstelling blijkt dat de gemeente ruimschoots binnen de risiconorm is gebleven.

1 Het tijdsinterval gedurende de looptijd van een lening, waarin op basis van de leningvoorwaarden sprake is van een door de verstrekker van de lening niet beïnvloedbare constante rentevergoeding.

Gemeente Heumen 73 Programmarekening 2019

GELDLENINGEN

Leningen O/G De huidige leningenportefeuille o/g (opgenomen gelden) van de gemeente Heumen heeft een gemiddelde looptijd van 10,6 jaar en kent een gemiddelde rentevoet van 3,0%. Dit betreft het rentepercentage dat gemiddeld genomen moet worden betaald over het restant van de uitstaande opgenomen geldleningen. Per 31 december 2019 is de leningenportefeuille o/g € 24,3 miljoen groot. Hiervan is afgerond € 6,5 miljoen weer tegen gelijke rente- en aflossingscondities aan Oosterpoort Wooncombinatie uitgeleend in het kader van een woningbouwproject en huisvesting onderwijs (Brede School Malden).

Specificatie vaste geldleningen o/g Jaar laatste Rente voet Weging in Stand per 31 aflossing portefeuille december 2019

BNG nr. 40.0099940 2020 3,840% 1% 266.667 BNG nr. 40.0099941 2026 4,260% 8% 1.400.000 NWB nr. 1-23583 2027 4,410% 9% 1.600.000 NWB nr. 1-27191 2031 3,870% 26% 4.600.000 BNG nr. 40.112721 2044 0,970% 45% 8.000.000 BNG nr. 40.112720 2034 0,620% 11% 2.000.000 Subtotaal vaste geldleningen 100% NWB nr. 1-26377 t.b.v. huisvesting onderwijs Brede School 2049 3,935% 6.450.000 Totaal-generaal 24.316.667

De bovenvermelde leningen kennen geen tussentijdse renteaanpassingen en vervroegde of gedeeltelijke aflossing is niet toegestaan.

Lening NWB – nr. 1-27191; Dit betreft een indertijd afgesloten basisrentelening met een basisrente van 3,87%, vermeerderd met een kredietopslag per 6 april 2019 van 0 basispunten, waardoor de rente voor een jaar op 3,87% blijft. De eerstvolgende herzieningsdatum van de kredietopslag vindt plaats op 6 april 2020.

Lening NWB – nr. 1-26377; Ten behoeve van de financiering van de bouw van een nieuwe Brede school te Malden is per 1 december 2009 een 40-jarige lineaire lening ter grootte van € 8,6 miljoen aangetrokken. Deze geldlening is gelijktijdig één op één doorverstrekt aan de opdrachtgever, voor de bouw van een brede school met parkeergarage door Oosterpoort Projectontwikkeling B.V. Als extra zekerheid voor de gemeente als schuldeiser, is door Oosterpoort als hypotheekgever het recht van hypotheek en pandrecht op het onderpand verleend. Per 1 december 2016 is van deze lening, met een basisrente van 3,865%, de kredietopslag voor drie jaar herzien en vastgelegd op 7 basispunten, ofwel 0,07%. In totaal komt de rentevoet hiermee uit op 3,935%. De kredietopslag geldt tot de herzieningsdatum, te weten 1 december 2019. Per 1 december 2019 is de kredietopslag voor 11 jaar vastgesteld op 0,03%.

De bestaande geldleningenportefeuille kent geen leningen meer die in aanmerking komen voor vervroegde aflossing.

Gewaarborgde geldleningen Bij deze geldleningen staat de gemeente borg voor leningen die door natuurlijke- en rechtspersonen zijn aangetrokken. Het risico voor de gemeente speelt in het geval dat deze instellingen hun verplichtingen tegenover de geldverstrekker niet nakomen. Voor de leningen aan de woningbouwcorporaties is een overeenkomst gesloten met het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Alleen als het waarborgfonds niet aan zijn verplichtingen kan voldoen, kan de gemeente worden aangesproken voor betaling van rente en hoofdsom.

Restant lening per Borgstelling per Geldnemer 31 dec. 2019 31 dec. 2019

Vitens, voorheen Waterbedrijf Gelderland 6.806.703 84.718

Accordeonmuseum 49.158 49.158 Overige gesubsidieerde instellingen 0 0 Subtotaal instellingen 6.855.861 133.876 Tertiaire achtervang Oosterpoort Wooncombinatie 39.166.344 9.791.586 Woninghypotheken 50% -(via banken, verzekeringsmij. en pensioenfondsen) 800.661 400.331 Totaal 46.822.866 10.325.793

Gemeente Heumen 74 Programmarekening 2019

Heumen heeft in 1995 het verstrekken van gemeentegarantie (Nationale Hypotheekgarantie) aan particulieren ondergebracht bij de Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen (WSW) en hierbij een achtervangpositie ingenomen. Dit betekent dat wanneer niet aan de hypothecaire verplichtingen door de geldnemer wordt voldaan, de gemeente uiteindelijk aangesproken zou kunnen worden. Dit is in feite een theoretische kans, aangezien eerst het vermogen van de geldnemer (incl. woning) en het WSW worden aangesproken.

berekening EMU-saldo jaarrekening 2019

Omschrijving 2018 2019 2020

werkelijk werkelijk raming (bedragen x € 1.000)

1 Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit 745 -822 268 reserves (zie BBV, artikel 17c)

+2 601 725 1.417 Afschrijvingen ten laste van de exploitatie Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de +3 1.377 1.376 579 exploitatie Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans -4 7.446 9.337 3.850 worden geactiveerd

Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie +5 en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4 Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa: +6 Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs), voor zover niet op exploitatie verantwoord Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp -7 maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de 2.206 522 1.340 exploitatie staan) Baten bouwgrondexploitatie: +8 2.549 1.989 1.806 Baten voor zover transacties niet op exploitatie verantwoord Lasten op balanspost Voorzieningen voorzover deze -9 831 897 1.164 transacties met derden betreffen Lasten i.v.m. transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste -10 van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten Verkoop van effecten:

a. Gaat u effecten verkopen? (ja/nee) +11 b. Zo ja wat is bij verkoop de verwachte boekwinst op de Nee Nee Nee exploitatie?

Berekend EMU-saldo -5.211 -7.488 -2.284

Gemeente Heumen 75 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 76 Programmarekening 2019

Paragraaf bedrijfsvoering

INLEIDING

Bedrijfsvoering betreft de sturing en beheersing van de ondersteunende processen binnen de organisatie. Op grond van artikel 14 van het Besluit begroting en verantwoording gemeenten (Bbv) informeert het college de raad door middel van de paragraaf bedrijfsvoering over de ontwikkelingen op het terrein van de bedrijfsvoering.

De paragraaf bedrijfsvoering is uitgesplitst in de volgende onderdelen:  Organisatie  Beleidscontrole en P&C-cyclus  Personeel  Communicatie  Juridische kwaliteitszorg  Informatisering en automatisering  Huisvesting

ORGANISATIE

Organisatieontwikkeling De belangrijkste kaders voor de gemeentelijke organisatie zijn vastgelegd in de toekomstvisie "Samenleving aan zet" (2012). Deze strategische visie schetst de ontwikkeling van de samenleving in onze gemeente tot 2020. Belangrijk uitgangspunt is dat op tal van terreinen meer zelfredzaamheid van onze inwoners wordt gevraagd. De rol van de gemeentelijke overheid verandert daardoor. In de strategische visie is een beeld geschetst van wat dat betekent voor de ambtelijke en bestuurlijke organisatie. De visie verloopt in 2020. Het college heeft in 2019 een opdracht voorbereid om de strategische visie te herijken voor een nieuw toekomstperspectief tot 2030. (De uitkomsten hiervan zijn mogelijk van invloed op de organisatie.)

In 2019 hebben we verder de lijn doorgezet van een meer themagerichte werkwijze, waarbij de volgende uitgangspunten centraal staan: participatie binnen kaders van de raad, aansluiten op burgerkracht en een integrale en opgavengerichte aanpak. Daarvoor zetten we in op het verder verkennen en ontwikkelen van de volgende speerpunten in onze werkwijze: 'participatie' en 'duurzaamheid' (zie uitwerking in de respectievelijke programma’s). We hebben dat in 2019 bovendien vertaald in een organisatiestrategie voor de periode 2019-2022 “In verbinding ontwikkelen”. In deze strategie staat welke beweging we willen maken om met de organisatie bij maatschappelijke en bestuurlijke ontwikkelingen goed te blijven aansluiten. De kern is dat we vanuit een open en lerende houding samenwerken, sturen en coördineren.

De gemeente Heumen wil een effectieve, efficiënte en flexibele organisatie zijn, die een goede kwaliteit van dienstverlening aan haar inwoners kan blijven bieden, nu en in de toekomst. Om op een steeds veranderende omgeving goed in te kunnen spelen vinden we het noodzakelijk om als een lerende organisatie in ontwikkeling te blijven. Dit vraagt van onze medewerkers een reflectieve en communicatieve manier van samenwerken, die gericht is op het aansluiten op de omgeving: dichtbij, duidelijk en wendbaar. We vinden het daarbij van belang dat we binnen deze uitdagende werkomgeving medewerkers adequate faciliteiten bieden om duurzaam inzetbaar te blijven.

BELEIDSCONTROLING EN P&C-CYCLUS

Maandrapportages In 2019 zijn weer maandelijks de rapportages opgesteld, elk bestaande uit een financiële rapportage en een overzicht van kengetallen. De commissieleden en de raadsleden zijn van de rapportages op de hoogte gesteld. De gevolgen van de maandrapportages zijn vastgelegd in twee begrotingswijzigingen betreffende de perioden januari t/m juni 2019 en juli t/m oktober 2019. In de raadsvergaderingen van 26 september 2019 resp. 19 december 2019 zijn de begrotingswijzigingen vastgesteld.

Accountant In 2019 zijn de accountantsdiensten opnieuw aanbesteed. Astrium Accountants BV heeft deze aanbesteding gewonnen. Astrium zal de boekjaren 2019 en 2020 controleren op rechtmatigheid en getrouwheid. Zij hebben in september een quickscan van de gemeente Heumen gemaakt om de organisatie te leren kennen en mede aan de hand daarvan te bepalen waar ze de accenten legden bij de interim controle.

Gemeente Heumen 77 Programmarekening 2019

PERSONEEL De voor de organisatie gewenste ontwikkelingen vertalen we door in het personeelsbeleid van de gemeente Heumen. De gemeente Heumen wil een aantrekkelijke werkgever zij; een modern personeelsbeleid, goede werkomstandigheden en aandacht voor duurzame inzetbaarheid en de ontwikkeling van medewerkers leveren hieraan een bijdrage. We stimuleren de beoogde ontwikkeling van medewerkers door onder andere: een goede begeleiding vanuit het management, aandacht voor de relevant competenties bij werving en selectie, opleiding van medewerkers, aandacht voor loopbaanontwikkeling, werkoverleg, bespreken van prestaties en beloning.

Accenten In 2019 lagen de accenten op:  Ontwikkeling van medewerkers: we werken o.a. verder aan de versterking van de denkkracht een de verbinding, aan communicatievaardigheden en de kerncompetenties samenwerken, politiek bestuurlijke sensitiviteit en ontwikkelingsgerichtheid. Deze competenties zijn onderwerp in de gesprekken tussen leidinggevenden en medewerkers. Het opleidingsplan laten we aansluiten bij de leerdoelen van de organisatie.  Duurzame inzetbaarheid: dit richt zich op hoe medewerkers gedurende hun hele werkzame leven in staat blijven om gezond en gemotiveerd en met goede kennis en vaardigheden te werken. Het personeelsbeleid is erop gericht de duurzame inzetbaarheid van medewerkers te bevorderen. Op basis van de in 2018 opgestelde risico-inventarisatie en evaluatie (RIE) is in 2019 uitvoering gegeven aan het plan van aanpak.

Formatie In onderstaand overzicht wordt de ontwikkeling van de formatie weergegeven.

Formatie Werkelijk 2017 Werkelijk 2018 Raming 2019 Werkelijk 2019

Fte Fte Fte Fte Totaal¹ 99,67 108,03 108,25 108,56

¹ Dit is de vaste formatie, stand van zaken per eind van het betreffende jaar.

De omvang van de formatie is altijd enigszins in beweging. Verschuivingen kunnen worden veroorzaakt door o.a. bezuinigingen, verplaatsing naar samenwerkingsverbanden, toename van formatie voor nieuwe taken en wijzigingen in functies en formatie. Bij de begroting 2019 hielden we voor de formatie rekening met de nieuw toegekende formatie eind 2017 en bij de kadernota 2019 (mei 2018), voor handhaving en ondermijning, inkoop en aanbesteding, ondersteuning zaakgericht werken, een verbindingsfunctionaris, de transformatie in het sociaal domein, schuldhulp en een participatiecoach.

Personeelsbudget In onderstaand overzicht wordt de ontwikkeling van het personeelsbudget (P-budget) weergegeven:

P-budget Werkelijk 2017 Werkelijk 2018 Raming 2019 Werkelijk 2019

totaal (€) 7.286.863 7.559.405 7.838.119* 7.976.300

Het P-budget bestaat uit salariskosten (salarissen, sociale lasten, tussentijdse cao-verhogingen, bevorderingen, overwerk, toepassing cafetariamodel) en bijkomende kosten (zoals onkostenvergoedingen, gebarenbudget). Ook zijn de kosten voor inlening meegenomen. Inlening vindt voor het grootste deel plaats in verband met tijdelijke invulling van vaste formatie. Ook vindt inlening plaats bij ziektevervanging en in het kader van projecten waarvoor bijvoorbeeld specifieke expertise nodig is.

*De raming die in het begrotingsboekwerk 2019 opgenomen is bedraagt € 7.682.119. Dit lagere bedrag heeft te maken met het proces van de begroting, waarbij de salarisstaat als basis voor de begroting al vroeg in het begrotingsproces (begin 2018) wordt opgesteld. Daarna is er extra formatie toegekend, die nog niet in de salarisstaat was meegerekend. De raming 2019 in de begroting was met die uitbreiding in de formatie in feite € 7.838.119. Het verschil tussen de raming en de realisatie (werkelijk 2019) bedraagt € 156.000. De oorzaak hiervoor is de CAO- verhoging die in 2019 is toegekend, deels percentueel en deels nominaal.

Over 2019 bestaat 12,3% van het totale personeelsbudget uit de inzet van tijdelijke medewerkers. Dit is vergelijkbaar met het percentage aan inhuur over de jaren 2017 en 2018.

Ziekteverzuim

Gemeente Heumen 78 Programmarekening 2019

In het onderstaande overzicht wordt de ontwikkeling van het ziekteverzuim weergegeven bij onze gemeente en bij alle gemeenten samen.

Ziekte- 2016 2017 2018 2019 verzuim Percentage 5,44 4,58 3,06 4,08 Heumen Percentage 5,60 5,30 5,80 Nog niet bekend Landelijk

Langdurig verzuim (langer dan 42 dagen ziek) is in de afgelopen jaren een bepalende factor geweest in ons ziekteverzuimpercentage. Over 2018 zien we een flinke daling in het verzuimpercentage. Het langdurig verzuim is in dit jaar sterk afgenomen en maakte in 2018 33,3 % uit van het algehele verzuim. In 2019 is het langdurig verzuim weer toegenomen; het maakte 53% van het algehele verzuim uit.

COMMUNICATIE

Interne communicatie Met interne communicatie dragen we er zorg voor dat medewerkers op de hoogte zijn van de bestuurlijke keuzes en van ontwikkelingen in de organisatie. Ook vinden we het van belang dat medewerkers hun inbreng kunnen hebben in de organisatie. Goede interne communicatie leidt tot betere samenwerking en ondersteunt tevens de externe communicatie. In 2019 hebben we vorm gegeven aan de interne communicatie, evenals in voorgaande jaren, door over relevante informatie uit de organisatie en de MT-vergadering te communiceren via intranet, in medewerkersbijeenkomsten, afdelingsoverleg en teamoverleg. Medewerkers konden ook zelf hun inbreng leveren in de diverse werkoverleggen en individueel in werk- en ontwikkelgesprekken. externe communicatie De externe communicatie ondersteunt de beleidsdoelstellingen van de gemeente. Communicatie draagt voor een belangrijk deel bij aan het kenbaar en zichtbaar maken van de veranderende rol van de gemeentelijke overheid, zoals ook beschreven onder het kopje organisatie in deze paragraaf. Participatie en communicatie gaan hand in hand. Dit vraagt van de hele organisatie om meer en meer naar buiten te treden en contact te maken op een open en voor alle inwoners toegankelijke wijze. We ontwikkelden in 2019 onze communicatie door middel van o.a. training in het schrijven op B1 niveau en digitale communicatiemiddelen als de digitale nieuwsbrief en het digitale platform In programma 3 is de ontwikkeling van de communicatie in 2019 nader toegelicht.

JURIDISCHE KWALITEITSZORG

Jaarlijkse werkzaamheden De meeste activiteiten die zijn uitgevoerd in 2019 in het kader van de juridische kwaliteitszorg zijn reguliere werkzaamheden. Wekelijks zijn de collegeadviezen op hun juridische merites beoordeeld. Bestuur en medewerkers zijn ondersteund door de jurist algemene juridische zaken en de juridisch controller. Een aantal ondersteuningsvragen hebben veel inzet gevraagd vanuit juridische zaken. Denk hierbij aan de advisering rondom de procedure bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM) over het sportcentrum Malden en een omvangrijke planschade-zaak. Ook in regionaal verband heeft juridische zaken zich ingezet zoals bij het aanpassen van gemeenschappelijke regeling GGD Gelderland-Zuid. In 2019 zijn we afgestapt van het periodiek intern juridisch vakberaad. Daarvoor in de plaats is er een toegankelijke cursus ontwikkeld op het gebied van de Gemeentewet en de Algemene wet bestuursrecht. Regionaal zijn we wel aangesloten op een juridisch vakberaad met de gemeenten Mook en Middelaar, Gennep, Sint Anthonis en Werkorganisatie CGM.

Openbare bekendmakingen (Decentrale Regelgeving en Officiële Publicaties (DROP)) In 2019 heeft de gemeenteraad, evenals in andere jaren, verordeningen vastgesteld en het college beleidsregels. Deze zijn bekendgemaakt zodat zij juridisch bindend zijn; gemeentelijke regelgeving dient voor een ieder toegankelijk te zijn. Hiervoor zijn vanuit de Rijksoverheid verschillende (verplichte) databanken in het leven geroepen die door onze eigen organisatie worden gevuld en juridisch gecheckt.

Gemeente Heumen 79 Programmarekening 2019

Contractbeheer In 2019 zijn we overgestapt van DMS Corsa naar het zaaksysteem Djuma. Dit heeft nogal consequenties gehad voor de registratie en het beheer van onze contracten. In 2019 is, samen met onze nieuwe inkoopadviseur, opnieuw gekeken naar onder andere de processen rondom inkoop en het beheer van contracten. Die zijn aan de slag gegaan met de implementatie daarvan en de inbedding in de organisatie. Dit proces loopt door in 2020.

Kwaliteitsaudit collegevoorstellen Sinds 2018 houden de controller bedrijfsvoering en de juridische controller elk jaar een audit om de (juridische) kwaliteit van de collegevoorstellen in de organisatie te verbeteren. Daarbij wordt vooral gekeken naar de integraliteit, rechtmatigheid, formulering en volledigheid van de collegevoorstellen en de raadsvoorstellen. De bevindingen, die met het management worden besproken, richten zich vooral op de rol van de verschillende deelnemers aan het proces van bestuurlijk besluitvorming.

INFORMATISERING EN AUTOMATISERING

Samenwerken en harmoniseren In 2019 is de samenwerking op het gebied van informatisering en automatisering met verschillende partners voortgezet. Een belangrijk landelijk uitgangspunt is het programma Digitale Agenda 2020, met als kern ‘’samendoen wat samen kan’’, waarbij het VNG projecten faciliteert in een collectieve aanpak voor gemeenten.

Samen met het samenwerkingsverband ICT Rijk van Nijmegen (iRvN), die de automatisering sinds 2016 voor de gemeente Heumen verzorgt, passen we zoveel mogelijk standaarden toe en maken gebruik van landelijke generieke voorzieningen om zo zorg te dragen voor veilige en betrouwbare ICT-voorzieningen. In samenwerking met het iRvN zijn we in 2019 als gemeente voor kantoorautomatisering overgaan op Office2016 en Windows2010 en hebben we een applicatie voor veilig mailen geïmplementeerd.

Daarnaast hebben we in afstemming met de ODRN, ons voorbereid op de informatievoorziening met betrekking tot de toekomstige omgevingswet, het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO).

De samenwerking met de gemeenten Beuningen en Berg en Dal (BHBD – Beuningen, Heumen en Berg en Dal) op informatisering is geëvalueerd en de evaluatie heeft geresulteerd in een meer informele samenwerking, waar bij de samenwerking in de regio Nijmegen voorop staat.

Digitalisering van de dienstverlening

Zaakgericht werken Om de informatievoorziening en dienstverlening op een hoger niveau te brengen is er in het afgelopen 2 jaar gestart met een applicatie om in de gemeente zaakgericht te werk te gaan, Djuma. Dit betekent één centraal punt waar informatie bewaard wordt en ontsloten kan worden naar de eigen organisatie, ketenpartners en de inwonersr via bijvoorbeeld Mijn Overheid. In 2019 hebben we de inrichting van het systeem verder ingevuld en werken alle medewerkers van onze organisatie in Djuma.

Informatiebeveiliging en privacy

De gemeente wil een betrouwbare partner zijn voor haar inwoners en bedrijven. Daar hoort bij dat we zorgvuldig om blijven gaan met gegevens van inwoners en organisaties. Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie in verkeerde handen valt, is aandacht nodig voor de beveiliging van informatie en het gebruik van persoonsgegevens. Met deze paragraaf verantwoordt het college zich aan de gemeenteraad over informatiebeveiliging in brede zin (‘horizontale verantwoording’). Dit betreft onder meer gemeentelijke doelstellingen en afspraken over informatiebeveiliging. Daaronder vallen ook de afspraken die gemaakt zijn voor de ENSIA (Eenduidige Normatiek Single Information Audit) verantwoording informatiebeveiliging (‘verticale verantwoording’). Sinds 2017 leggen gemeenten volgens het stelsel ENSIA jaarlijks verantwoording af over de informatiebeveiliging. Dit doen zij aan het college, de gemeenteraad en het Rijk. Het doel van ENSIA is dat beter gecontroleerd kan worden of de gemeente haar informatiebeveiliging op orde heeft. In 2019 heeft dit geleid tot een positieve beoordeling. Over (het nakomen van) de ENSIA afspraken doet de gemeente een specifieke uitspraak in de ‘Collegeverklaring ENSIA inzake informatiebeveiliging DigiD en SUWInet). De ‘Collegeverklaring ENSIA’ is op basis van geheimhouding ter inzage aan de gemeenteraad verstrekt.

Gemeente Heumen 80 Programmarekening 2019

Informatiebeveiliging In de afgelopen jaren hebben we gewerkt aan de stapsgewijze implementatie van de Baseline Informatiebeveiliging Gemeenten (BIG). Deze is per 1 januari 2020 vervangen door de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO). De BIO wordt verplicht voor gemeenten. Het werk dat de afgelopen jaren in de implementatie van de BIG is gestoken vormt dan ook de basis om de BIO te gaan implementeren.

Er is een informatiebeveiligingsanalyse uitgevoerd en een risicoanalyse die geleid heeft tot aanbevelingen die zijn opgenomen in een jaarplan informatiebeveiliging. Op dit moment functioneert de organisatie op niveau 2 van het ‘informatiebeveiliging volwassenheidsmodel’: "Beheerst". Dit betekent dat we de werkzaamheden binnen processen beheerst (herhaalbaar) worden uitgevoerd. In 2019 is gewerkt aan het Informatiebeveiligingsbeleid en informatiebeveiligingsplan. Richtlijnen voor telewerken zijn opgenomen in het personeelshandboek. Daarnaast hebben bewustwordingscampagnes voor medewerkers plaatsgevonden via lunchbijeenkomsten, intranetberichten en overige acties. Ook de IRvN zorgt voor een deel van de beveiligingsmaatregelen die op ICT gebied genomen moeten worden.

Privacy Sinds 2018 werken we aan de implementatie van de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming), waarbij we in 2019 een aantal privacy-procedures hebben opgesteld die door het college zijn vastgesteld. Op het volwassenheidsmodel privacy scoren we tussen niveau 1 en 2, d.w.z. Ad hoc (enkele operationele maatregelen) en Herhaalbaar (diverse beheersmaatregelen aanwezig, maar onvoldoende consistent/toereikend). Ook op dit gebied hebben we veel aandacht besteed aan bewustwording van medewerkers over hoe om te gaan met persoonsgegevens.

Er zijn in 2019 intern 9 datalekken gemeld en volgens procedure afgehandeld.

HUISVESTING

In 2019 zijn de wensen en eisen over publieksruimte, werk- en vergaderruimten nader en in een breder verband verkend. Dit heeft geresulteerd in een aanpassing van het ambitieniveau. De opgehaalde informatie is de basis voor de opdracht voor een voorlopig ontwerp.

Gemeente Heumen 81 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 82 Programmarekening 2019

Paragraaf lokale heffingen

ALGEMEEN

Hieronder treft u een overzicht aan van de onderdelen die de paragraaf lokale heffingen volgens artikel 14 van de financiële verordening (artikel 212 Gemeentewet) dient te bevatten:

 Het beleid ten aanzien van de lokale heffingen;  De gerealiseerde opbrengsten per lokale heffing;  Een overzicht op hoofdlijnen van de diverse heffingen  Een aanduiding van de lokale belastingdruk;  Het kwijtscheldingsbeleid.

In deze paragraaf zullen wij nader op de verschillende onderdelen ingaan.

BELEID LOKALE HEFFINGEN

Op grond van de Gemeentewet heeft de gemeente de mogelijkheid belastingen en rechten te heffen. Deze mogelijkheid is in het leven geroepen om de gemeente te voorzien van eigen inkomsten. Een eigen lokaal belastinggebied van voldoende omvang is van essentieel belang voor de financiële zelfstandigheid van gemeenten.

In de situatie van de gemeente Heumen worden de volgende belastingen en rechten geheven:  Onroerende zaakbelastingen;  Hondenbelasting;  Brede rioolheffing;  Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten;  BIZ (Bedrijven investeringszone)  Marktgelden;  Lijkbezorgingsrechten;  Leges.

We onderscheiden opbrengsten als algemene dekkingsmiddelen (belastingen) en opbrengsten die direct dienen ter dekking van gemaakte kosten (rechten). Tot de eerste categorie behoren de onroerende zaakbelastingen en hondenbelasting. De overige belastingen en rechten behoren tot de tweede categorie, ook wel bestemmingsheffingen genoemd.

OPBRENGSTEN LOKALE HEFFINGEN

In onderstaand cirkeldiagram zijn de opbrengsten van de verschillende belastingen en rechten in 2019 weergegeven. De opbrengsten van de gemeentelijke belastingen en heffingen 2019 bedragen € 7.856.908,-.

Gemeente Heumen 83 Programmarekening 2019

ONROERENDE ZAAKBELASTINGEN

Algemeen Onder de naam onroerende zaakbelastingen (OZB) worden twee directe belastingen in het geval van niet-woningen geheven: een gebruikersbelasting en een eigenarenbelasting. Als onroerende zaken in hoofdzaak tot woning dienen wordt alleen een eigenarenbelasting geheven.

Tarieven Voor de heffing van de onroerende zaakbelastingen 2019 is uitgegaan van de waarde op 1 januari 2018. De heffing heeft plaatsgevonden op grond van een percentage van de WOZ-waarde, dat per 1 januari 2018 is vastgesteld. De ontwikkeling van de OZB tarieven in de periode van 2015 tot en met 2019 ziet er als volgt uit:

2015 2016 2017 2018 2019 Tarief eigenaren woningen 0,18319% 0,18164% 0,1850% 0,1797% 0,1717% Tarief eigenaren niet-woningen 0,27801% 0,28643% 0,2977% 0,3149% 0,3118% Tarief gebruikers niet-woningen 0,22472% 0,22363% 0,2333% 0,2374% 0,2351%

De percentages hebben betrekking op de WOZ-waarde.

Opbrengsten De opbrengsten van de onroerende zaakbelastingen 2015 tot en met 2019 zijn in onderstaand overzicht gespecificeerd weergegeven naar OZB eigenaren en OZB gebruikers.

2015 2016 2017 2018 2019 OZB eigenaren woningen/niet woningen 3.939.948 4.006.340 3.988.623 4.070.592 4.079.664 OZB gebruikers niet woningen 458.446 453.825 450.238 442.218 449.101 Totaal opbrengsten OZB 4.398.394 4.460.165 4.438.861 4.512.810 4.528.765

Toe-/afname opbrengst -0,96% +1,40% -0,48% +1,66% +0,35%

HONDENBELASTING

Algemeen De hondenbelasting is een algemene belasting, waarvan de opbrengst ten goede komt aan de algemene middelen. Bij de invoering van de belasting in 1994 heeft de gemeente er voor gekozen de opbrengst uit de hondenbelasting aan te merken als algemeen dekkingsmiddel.

Tarieven De gemeente Heumen kent een tarief per hond (ongeacht het aantal) en een kenneltarief. Onderstaande tabel geeft een weergave van de ontwikkeling van de tarieven in de periode van 2015 tot en met 2019.

2015 2016 2017 2018 2019 Tarief per hond € 76,00 € 76,80 € 77,50 € 78,50 € 80,00 Kenneltarief € 326,00 € 329,40 € 332,00 € 336,00 € 334,00

Opbrengsten De opbrengsten betreffende de belasting voor honden en kennels bedragen over 2019 € 117.788.

BREDE RIOOLHEFFING

Algemeen Het tarievenbeleid voor de heffing van de rioolrechten is vastgesteld door de raad met de vaststelling van het Gemeentelijk Rioleringsplan. Vanaf 2010 mogen gemeenten echter geen rioolrechten meer heffen. Onder de naam “brede rioolheffing” wordt belasting geheven van degene die bij het begin van het belastingjaar het genot heeft krachtens eigendom, bezit of beperkt recht van een eigendom, dat direct of indirect is aangesloten op de gemeentelijke riolering.

Beleid ten aanzien van het rioolrecht:  Kostendekkend te heffen waarbij de compensabele BTW, conform de richtlijnen, als kostenpost opgenomen wordt.  De lasten uit nieuwe investeringen pas in het tarief op te nemen nadat de investering is gerealiseerd.

Gemeente Heumen 84 Programmarekening 2019

Opbrengsten De opbrengsten brede rioolheffing bedragen over 2019 € 1.228.767. Kosten De kosten brede rioolheffing bedragen over 2019:

Omschrijving kosten Bedrag Reiniging openbare ruimte (straatgoten en bladruimen) 84.478 Waterhuishouding 47.675 Kapitaallasten 320.538 Interne uren doorbelasting 112.743 Onttrekking bestemmingsreserve riolering egalisatie tarieven -24.553 Overige kosten administratief 711 Energie 38.555 Kolken 39.212 Onderhoud rioolstelsel 181.162 Drukriolering 100.612 Beleidsadvisering 11.518 Uitvoeringskosten belastingsamenwerking 23.262 BTW compensatiefonds 118.698 Dotatie voorziening (sluitpost) 173.445 Totaal 1.228.056

Tarieven De ontwikkeling van de rioolheffing ziet er in de periode van 2015 tot en met 2019 als volgt uit:

2015 2016 2017 2018 2019 Tarief per perceel € 154,10 € 159,85 € 154,85 € 159,85 € 159,85

De baten en lasten van de instandhouding van het rioleringsstelsel alsmede de exploitatie hiervan worden afgewikkeld via het rioleringsfonds. Dit fonds wordt beschouwd als een egalisatiefonds en de stand van het fonds fluctueert met de baten en lasten.

Kostendekkendheid

Taakveld Omschrijving Kosten Toerekening Totale Opbrengst Kosten- overhead kosten dekkenheid 2.1 Verkeer en vervoer 83.772 706 84.478 5.7 Openbaar groen 42.446 5.229 47.675 7.2 Rioleringen 1.056.523 39.380 1.095.903 1.228.767 Totaal 1.182.741 45.315 1.228.056 1.228.767 100%

Bij de vaststelling van de begroting is het uitgangspunt bij de tariefstelling, dat 100% kostendekkendheid wordt gerealiseerd. De totale werkelijke uitgaven voor rioolbeheer, watergangen en straatgoten vegen zijn in 2019 echter afgerond € 80.000 lager uitgevallen. Belangrijkste oorzaken hiervan zijn de lagere kosten waterhuishouding (€ 72.000) en de onderuitputting bij product riolering. In de maandrapportage van november is bij het product watergangen een onderuitputting van € 73.500 geconstateerd. Uit de toelichting bij de maandrapportage blijkt dat er een steeds beter beeld ontstaat van het beheer bij de watergangen en dat de kosten lager zijn dan begroot. Verder is de post baggeren afgeraamd omdat het waterbodemonderzoek met vertraging is uitgevoerd. Daardoor is er pas later in het jaar een beeld van de werkzaamheden duidelijk geworden. Er wordt geprobeerd om het baggerwerk in het bestek van het waterschap te krijgen. Daarna wordt duidelijk welke kosten er gemaakt moeten worden hiervoor. Er zijn geen kosten voor onderhoud en vervangen van duikers geweest. Bij product riolering is een onderuitputting van ca. € 11.000 in verband met lagere kapitaallasten en doorbelasting van kosten riolering aan derden. Dit onderuitputtingsvoordeel op riolering wordt zoals gebruikelijk extra gedoteerd in de voorziening onderhoud rioleringsstelsel zodat het geheel 100% kostendekkend is.

Gemeente Heumen 85 Programmarekening 2019

AFVALSTOFFENHEFFING EN REINIGINGSRECHTEN

Algemeen Ter bestrijding van de kosten die voor de gemeente verbonden zijn aan het beheer van huishoudelijke afvalstoffen (GFT-, rest- en grof huisafval) heeft de gemeente op grond van artikel 15.33 van de Wet Milieubeheer een afvalstoffenheffing ingesteld. De afvalstoffenheffing kan niet worden geheven voor de inzameling van bedrijfsafvalstoffen, ook al kunnen deze qua samenstelling vergelijkbaar zijn met huishoudelijke afvalstoffen. Hiervoor wordt in de gemeente Heumen op grond van artikel 229, eerste lid onderdelen a en b, een reinigingsrecht geheven.

De belasting voor de afvalstoffenheffing wordt gebaseerd op het daadwerkelijk gebruik van een perceel waarvoor de gemeente een inzamelplicht voor huishoudelijke afvalstoffen heeft. Bij de reinigingsrechten is het gebruik maken van de dienst die de gemeente verricht belastbaar. In de jaren ’70 van de vorige eeuw is de afvalstoffenheffing ingevoerd om heffing mogelijk te maken ook als geen gebruik werd gemaakt van de gemeentelijke inzameldienst, maar de gemeente haar inzamelplicht ten aanzien van het perceel wel nakwam.

Opbrengsten De opbrengsten afvalstoffenheffing en reinigingsrechten bedragen over 2019 € 1.307.564.

Kosten De kosten afvalstoffenheffing en reinigingsrechten bedragen over 2019:

Omschrijving kosten Bedrag Inzameling en verwerking 606.471 Kosten milieustraten 192.713 Beheer en infovoorziening 171.711 Interne uren doorbelasting afvalbeheer 107.012 Kapitaallasten 39.677 Uitvoeringskosten belastingsamenwerking 23.262 Zwerfvuil reiniging openbare ruimte 51.237 Kosten kwijtschelding gemeentelijke belastingen 36.916 BTW compensatiefonds 227.000 Egalisatiereserve afvalstoffenheffing (sluitpost) -6.149 Totaal 1.449.850

Kostendekkendheid

Taakveld Omschrijving Kosten Toerekening Totale Opbrengst Kosten- overhead kosten dekkenheid 2.1 Verkeer en vervoer 41.356 9.758 51.237 6.3 Inkomensregelingen 36.916 36.916 7.3 Afval 1.326.629 35.068 1.361.697 1.307.564 Totaal 1.404.901 44.826 1.449.850 1.307.564 90%

Uit bovenstaande gegevens blijkt dat de opbrengsten de kosten niet 100% dekken. In december 2018 zijn de tarieven van de DAR voor 2019 bekend gemaakt. Op basis daarvan kwamen de kosten ca 60.000 hoger uit dan in de primaire begroting voorzien. In collegevergadering van 18 december 2018 is besloten om de extra kosten ten laste van het exploitatieresultaat te laten komen. Dit is als zodanig via de maandrapportage van juni 2019 verwerkt. Daarnaast kwam DAR medio november met een prognose voor de totale kosten over 2019. Op basis daarvan kwamen de kosten nog eens 82.000 hoger uit dan geraamd. Het totale tekort over 2019 bedraagt dus ruim € 142.000. In de maandrapportage november 2019 zijn de diverse budgetten hierop aangepast.

Gemeente Heumen 86 Programmarekening 2019

BEDRIJVEN INVESTERINGSZONE (BIZ)

Algemeen Onder de naam BIZ-bijdrage wordt een directe belasting geheven van eigenaren en gebruikers ter bestrijding van de kosten die zijn verbonden aan activiteiten in de openbare ruimte en op internet, die zijn gericht op het bevorderen van de leefbaarheid of de veiligheid in de bedrijveninvesteringszone of de ruimtelijke kwaliteit of de economische ontwikkeling van de bedrijveninvesteringszone. De verordeningen zijn van toepassing op het gebied van het Winkelcentrum Malden en de Hema.

Tarieven De BIZ-bijdrage is ingesteld voor een periode van 5 jaar (2017 – 2021). De BIZ-bijdrage bedraagt voor zowel eigenaren als gebruikers 0,0015% van de WOZ waarde, met dien verstande dat per belastingobject een bedrag zal worden geheven van ten minste € 150 ,- en ten hoogste € 700,-.

Kostendekkendheid De kosten van de extra belastingheffing betreffen de uitvoeringskosten (perceptiekosten) van Munitax en interne ambtelijke uren. De BIZ opbrengst bedragen over 2019 € 54.435. Deze is uitgekeerd als subsidie aan de stichting BIZ winkelcentrum.

MARKTGELDEN

Algemeen Deze heffing van rechten betreft het gebruik van enig gedeelte van openbare gebouwen, terreinen, pleinen of straten, die door ons voor het houden van markten zijn aangewezen.

Kosten De kosten met betrekking tot de marktgelden van de weekmarkt Malden (inclusief de ambtelijke uren ad. € 2.584 en overhead) bedragen over 2019 € 4.297.

Opbrengsten De opbrengsten met betrekking tot de marktgelden van de weekmarkt Malden bedragen over 2019 € 3.047.

Kostendekkendheid

Taakveld Omschrijving Kosten Toerekening Totale Opbrengst Kosten- overhead kosten dekkenheid 3.3 Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen 2.794 1.503 4.297 3.047 70,9%

Uit bovenstaande gegevens blijkt dat de opbrengsten de kosten voor 70,9% dekken.

Gemeente Heumen 87 Programmarekening 2019

LIJKBEZORGINGSRECHTEN

Algemeen Onze gemeente heft rechten voor het gebruik van de begraafplaats en voor het verlenen van diensten in verband met de begraafplaats.

Kosten In het onderstaande overzicht zijn op hoofdlijnen de gemaakte kosten van de lijkbezorging en het onderhoud van de begraafplaats voor 2019 weergegeven.

Kosten inzake het begraven en bijzetten columbarium € 8.261 Onderhoud en instandhouding begraafplaats € 10.199 Kapitaallasten € 6.178 Urentoerekening € 42.547 Totaal kosten lijkbezorging € 67.185

Tarieven Uitgangspunt voor de exploitatie van de begraafplaats betreft de kostendekkendheid. Dit houdt in dat alle lasten dienen te worden opgebracht met de te verwachten baten.

Opbrengsten De opbrengsten lijkbezorgingsrechten bedragen over 2019 € 64.370.

Kostendekkendheid

Taakveld Omschrijving Kosten Toerekening Totale Opbrengst Kosten- overhead kosten dekkenheid 7.5 Begraafplaatsen 57.627 9.558 67.185 64.370 95,8%

Uit bovenstaande gegevens blijkt dat de opbrengsten de kosten voor 95,8% dekken. Er zijn minder begrafenissen geweest dan vooraf geraamd. Dit komt ondermeer door de landelijke tendens om meer te cremeren dan te begraven en het opnieuw openstellen van de katholieke begraafplaats Malden.

Gemeente Heumen 88 Programmarekening 2019

LEGES

Algemeen Leges kunnen worden geheven voor door het gemeentebestuur geleverde diensten. Deze diensten kunnen enerzijds van zuiver administratieve aard zijn zoals het verlenen van vergunningen, afgeven van bewijzen, en anderzijds kunnen de diensten bestaan uit onderzoek, controle en soortgelijke maatregelen in het belang van de betrokkene.

Kostendekkendheid De tarieventabel voor de heffing van leges is opgebouwd uit 3 titels: - Algemene dienstverlening - Dienstverlening vallend onder bouwen, milieu en leefomgeving - Dienstverlening vallend onder Europese dienstenrichtlijnen. Volgens artikel 229b van de Gemeentewet mogen de geraamde baten de geraamde lasten niet overstijgen. Per titel van de tarieventabel van de legesverordening wordt in onderstaande overzichten aangegeven in welke mate de geraamde lasten worden betrokken in de heffing van leges. De opslag voor kosten van overhead is uitsluitend toegepast op de directe personeelskosten.

Algemene dienstverlening

Omschrijving Kosten % in Bedrag in Toe- Totale Opbrengst Kosten- heffing heffing rekening kosten dekkend overhead heid 0.2 Burgerzaken 355.213 40,3% 143.120 22.894 166.014 215.334 1.2 APV vergunningverlening 62.865 38,3% 24.081 14.379 38.460 4.302 2.1 Kabels en leidingen 31.221 30% 9.357 3.306 12.664 39.986 6.2 Gehandicaptenparkeerkaart 109.281 30,8% 33.631 19.612 53.243 4.236 Totaal 558.580 210.189 60.191 270.381 263.858 97,6%

Dienstverlening vallend onder bouwen, milieu en leefomgeving

Omschrijving Kosten % in Bedrag in Toe- Totale Opbrengst Kosten- heffing heffing rekening kosten dekkend overhead heid 8.1 Ruimtelijke ordening 224.654 10% 22.465 13.589 36.055 8.3 Wonen en bouwen 656.226 100% 656.226 30.753 686.979 286.147 Totaal 880.880 678.691 44.342 723.034 286.147 39,6%

Dienstverlening vallend onder Europese dienstenrichtlijnen

Omschrijving Kosten % in Bedrag in Toe- Totale Opbrengst Kosten- heffing heffing rekening kosten dekkend overhead heid 1.2 APV drank en horeca 62.555 10% 6.255 3.784 10.039 1.653 6.1 Kinderopvang 37.045 76% 28.148 5.382 33.530 514 Totaal 99.600 34.403 9.166 43.569 2.167 5%

Gemeente Heumen 89 Programmarekening 2019

DE VERDELING VAN DE DRUK VAN DE BELASTINGEN OVER ÉÉN- EN MEERPERSOONS HUISHOUDINGEN EN BEDRIJVEN

Om de belastingdruk voor de diverse bevolkingsgroepen en belanghebbenden tot uitdrukking te brengen maken we in dit overzicht onderscheid in eigenaren en gebruikers van woningen en eenpersoons- en meerpersoonshuishoudens. Voor het opstellen van dit overzicht maken we gebruik van de volgende uitgangspunten: 1. Gemiddeld WOZ waarde woning 2019: € 275.000 (per peildatum 1-1-2018). 2. Afvalstoffenheffing (inclusief 26 huisvuilzakken). 3. De heffing van de hondenbelasting wordt niet gerekend tot het totale overzicht voor de belastingdruk.

831,44 813,21 788,25 757,61 770,03 737,15

De lastendruk 2019 is ten opzichte van 2018 toegenomen met gemiddeld 2,24% en in absolute zin met € 18,23 voor de meerpersoonshuishoudens. Voor de eenpersoonshuishoudens is de lastendruk in 2019 toegenomen met 1,64%, in absolute zin met € 12,42.

KWIJTSCHELDINGSBELEID

Op grond van de Gemeentewet is de gemeente bevoegd om (gehele of gedeeltelijke) kwijtschelding van gemeentelijke heffingen te verlenen. De regels voor het behandelen van kwijtscheldingsverzoeken worden bepaald door de rijksoverheid. Of de aanvrager ook inderdaad in aanmerking komt voor kwijtschelding wordt getoetst aan deze normen en hangt af van zijn persoonlijke financiële situatie (loon/salaris/uitkering/pensioen/ huur/premies/kosten levensonderhoud/ vermogen e.d.).

In 2019 is er voor een bedrag van € 42.568 (in 2018 was dit € 42.001) aan kwijtschelding van gemeentelijke belastingen verleend. Er hebben 227 (in 2018: 257) personen vooraf automatisch kwijtschelding gekregen. Daarnaast hebben 54 (in 2018: 101 en in 2017: 106) personen zelf kwijtschelding aangevraagd en gekregen. In totaal zijn er dus 281 (in 2018: 358 en in 2017: 346) toegekende kwijtscheldingsverzoeken geweest.

Gemeente Heumen 90 Programmarekening 2019

Paragraaf verbonden partijen

Wat is een verbonden partij? In deze paragraaf wordt u nader geïnformeerd over de partijen waarmee Heumen is verbonden. Voor het begrip ‘verbonden partij’ sluiten wij aan bij het Besluit begroting en verantwoording (BBV). Daarin wordt een verbonden partij gedefinieerd als een publiekrechtelijke organisatie, waarin de gemeente zowel een bestuurlijk als financieel belang heeft. Hierbij wordt verstaan onder:

bestuurlijk belang: zeggenschap, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur, hetzij uit hoofde van stemrecht;

financieel belang: een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag dat niet verhaalbaar is indien de verbonden partij failliet gaat, onderscheidenlijk het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt.

Concreet gaat het hierbij dus om deelneming van onze gemeente in gemeenschappelijke regelingen, interbestuurlijke samenwerkingsverbanden, naamloze of besloten vennootschappen, stichtingen of verenigingen. Het gaat dus niet om gesubsidieerde instellingen waar wel sprake is van een financiële relatie maar de bestuurlijke participatie ontbreekt.

Algemeen kan worden gesteld dat gemeenschappelijke regelingen het meest risicovol zijn. Zowel bij de afsluiting van enig boekjaar als bij de opheffing van een dergelijke regeling kunnen namelijk hogere tekorten blijken dan eerder werd begroot of aangegeven. Door de aanwezigheid van ‘eigen’ weerstandsvermogen bij een verbonden partij, worden de financiële risico’s voor deelnemende gemeenten gereduceerd.

De gemeenteraad wordt voor wat betreft de meeste gemeenschappelijke regelingen middels een raadsvoorstel de gelegenheid geboden haar zienswijze in te dienen. In een dergelijk raadsvoorstel wordt specifiek ingegaan op de daadwerkelijk geleverde prestaties en beoogde effecten waarbij tevens een relatie wordt gelegd met hetgeen is afgesproken in de desbetreffende dienstverleningsovereenkomst.

Nu volgen de formats per verbonden partij, gesorteerd per raadsprogramma;

Sociale leefomgeving GGD gemeenschappelijke regeling IBO gemeenschappelijke regeling MGR gemeenschappelijke regeling DRAN bedrijfsvoeringsorganisatie

Fysieke leefomgeving DAR vennootschap MARN gemeenschappelijke regeling ODRN gemeenschappelijke regeling RBTKAN stichting VRGZ gemeenschappelijke regeling VVE gebouw Maldensteijn vereniging

Bestuur en organisatie GO openbaar lichaam Euregio gemeenschappelijke regeling Munitax gemeenschappelijke regeling BNG vennootschap Vitens vennootschap

Jaarrekening 2019 Op dit moment (week 11 van 2020) zijn er, met uitzondering van de Vereniging van Eigenaars gebouw Maldensteijn, nog geen (concept)jaarrekeningen 2019 van verbonden partijen ontvangen.

======

Gemeente Heumen 91 Programmarekening 2019

Regio Arnhem -Nijmegen, GO, BVO DRAN, RBT KAN

Gelderland Zuid, GGD, VRGZ

Heumen Rijk van Nijmegen, MARN, Munitax, ODRN, MGR, DAR, IBO

Heumen

Gemeente Heumen 92 Programmarekening 2019

De diverse verbonden partijen van de gemeente Heumen zijn ingedeeld per geografisch gebied van samenwerking. Op de bijbehorende kaartjes per cirkel is het maximale bereik van het gebied opgenomen. Niet alle gemeenten nemen namelijk in alle samenwerkingen deel. Welke gemeenten er precies deelnemen, vindt u terug in de achterliggende formats.

In dit geografisch overzicht zijn niet alle verbonden partijen opgenomen. De deelname middels aandeelhouderschap van de gemeente Heumen in de Bank Nederlandse Gemeenten en Vitens zijn niet in het overzicht vastgelegd.

Gemeente Heumen 93 Programmarekening 2019

Naam verbonden partij met Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Gelderland-Zuid bestuursvertegenwoordiger Wethouder F.P. Eetgerink 2. Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling 4. Adres en plaats van vestiging De hoofdvestigingen zijn in Nijmegen en Tiel 5. Wettelijke voorschriften waardoor De Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) en de Wet Publieke Gezondheid (Wpg). de bevoegdheden van het samenwerkingsverband worden beheerst 6. Bevoegdheden die bij of krachtens De taken van de GGD op grond van de Wpg zijn: jeugdgezondheidszorg, de regeling zijn overgedragen ouderengezondheidszorg, infectieziektebestrijding, , gezondheidsbevordering, forensische geneeskunde en medische milieukunde. 7. Deelnemers De gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Buren, Culemborg, Druten, Geldermalsen, Heumen, Lingewaal, Maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Nijmegen, Tiel, West Maas en Waal, Wijchen en Zaltbommel. Bestuurlijk belang 8. Raadsprogramma Sociale leefomgeving 9. Beleidsvoornemen, Naast de uitvoering van de wettelijke taken als publieke gezondheidsdienst voert de beleidsrealisatie en reden van GGD een aantal aanvullende taken uit: verbondenheid - Inspecties kinderopvang op grond van de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen; - Veilig Thuis, Wmo-toezicht en de toegang tot beschermd wonen op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning en de Jeugdwet. 10. Doelstelling verbonden partij De GGD Gelderland-Zuid volgens haar meerjarenstrategie een partner op het gebied van gezonde jeugd, richt zich op preventie in het sociaal domein, werkt samen met andere partijen aan sociale veiligheid en levert een bijdrage aan een veilige en gezonde leefomgeving. 11. Bestuurlijk belang Deelnemende gemeenten hebben ieder een zetel in het Algemeen bestuur. Het stemgewicht per gemeente is afhankelijk van het aantal inwoners. 12. Prestaties en eventuele effecten Over de uitvoering van al haar taken wordt in het jaarverslag van de GGD inhoudelijk gerapporteerd. Financieel belang 13. Participatie Geen 14. Deelname % inwoners 3% 15. Bijdrage 2019 € 734.310 16. Balanstotaal ultimo 2018: € 6,449 mln. 2017: € 5,066 mln. 17A Eigen vermogen ultimo 2018: € 0,514 mln. 2017: € -0,341 mln. 17B Vreemd vermogen ultimo 2018: € 5,935 mln. 2017: € 5,408 mln. 18. Omzet 2018: € 37.202 mln. 2017: € 32,574 mln. 19. Resultaat 2018: € -0,272 mln. 2017: € -1,231 mln. 22. Toetsing door Adviesfunctie gemeenschappelijke regelingen.

Gemeente Heumen 94 Programmarekening 2019

Naam verbonden partij met Instituut Bijzonder Onderzoek Regio Gelderland-Zuid bestuursvertegenwoordiger Wethouder L.N. Bosland (tot 21 februari 2020) 2. Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling met centrumgemeente 3. Instelling openbaar lichaam of Wijchen is centrumgemeente gemeenschappelijk orgaan 4. Adres en plaats van vestiging (per adres) Kasteellaan 27, 6602 DB Wijchen 5. Wettelijke voorschriften waardoor Wet gemeenschappelijke regelingen en Hoofdstuk 10 van de Algemene wet de bevoegdheden van het bestuursrecht (mandaat) samenwerkingsverband worden beheerst 6. Bevoegdheden die bij of krachtens Jaarlijks worden door het IBO meldingen van fraude ontvangen, zowel anoniem als de regeling zijn overgedragen niet anoniem, afkomstig van medewerkers van de eigen gemeenten, burgers en instanties. Daarnaast speelt het IBO een rol bij fraudepreventie, poortwachters- en nazorgtrajecten. Deze rol is ingebed binnen het project Programmatisch handhaven. 7. Deelnemers Vijf gemeenten: Berg en Dal, Beuningen, Druten Heumen, en Wijchen. Bestuurlijk belang 8. Raadsprogramma Sociale leefomgeving 9. Beleidsvoornemen, Heumen heeft zich destijds aangesloten bij deze gemeenschappelijke regeling om beleidsrealisatie en reden van gezamenlijk en dus efficiënter uitkeringsfraude op te kunnen sporen. verbondenheid 10. Doelstelling verbonden partij Het opsporen van uitkeringsfraude middels uitvoering van bijzonder onderzoek. Hiertoe zijn bij het IBO twee sociaal rechercheurs voltijds in dienst. Zij worden daarbij ondersteund door twee managementassistentes/recherchemedewerkers, die samen één duobaan vervullen. 11. Bestuurlijk belang 12. Prestaties en eventuele effecten Uitgevoerde onderzoeksopdrachten en daaraan gekoppelde resultaten. Financieel belang 13. Participatie Geen 14. Deelname % inwoners 12,5 % 15. Bijdrage 2019 € 43.821 16. Balanstotaal ultimo 2018: € 64.114 2017: € 181.837 17A Eigen vermogen ultimo 2018; € 0 2017: € 2.699 17B Vreemd vermogen ultimo 2018: € 64.114 2017: € 179.138 19. Resultaat Ieder jaar worden de door IBO gemaakte kosten integraal afgerekend met de deelnemende gemeenten zodat het resultaat telkens per saldo nihil is. De jaarlijks bijdrage wordt voor 50% gebaseerd op het aantal inwoners en voor 50% op het aantal uitgevoerde onderzoeksopdrachten. 20. Norm weerstandsvermogen Omdat na afloop van ieder exploitatiejaar het nadelig saldo volledig wordt afgedekt door bijdragen van de vijf deelnemende gemeenten, is er in de praktijk geen behoefte aan extra weerstandsvermogen. 22. Toetsing door afdeling BEON, team financiën

Gemeente Heumen 95 Programmarekening 2019

Naam verbonden partij met Modulaire Gemeenschappelijke Regeling Rijk van Nijmegen bestuursvertegenwoordiger Werkbedrijf: wethouder L.N. Bosland (tot 21 februari 2020) IRVN: wethouder F.P. Eetgerink 2. Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling 4. Adres en plaats van vestiging Postbus 38165, 6503 AD Nijmegen 5. Wettelijke voorschriften waardoor Wet gemeenschappelijke regelingen de bevoegdheden van het Bijzondere wettelijke voorschriften: samenwerkingsverband worden  Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) beheerst  Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (Ioaw)  Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (Ioaz)  Participatiewet (Pw). 6. Bevoegdheden die bij of krachtens De deelnemers dragen geen publiekrechtelijke bevoegdheden - waaronder begrepen de de regeling zijn overgedragen bevoegdheid tot het vaststellen van een strategisch beleidskader – over aan het samenwerkingsverband met uitzondering van de bevoegdheid tot het vaststellen van een verordening en beleidsregels over:  het ondersteunen bij de arbeidsinschakeling  het aanbieden van voorzieningen  het aanbieden van opleiding en scholing  het verstrekken van een premie in verband met het verrichten van werkzaamheden  het verrichten van werkzaamheden in een beschutte werkomgeving. Het verwezenlijken van continuïteit en kwalitatief adequate dienstverlening op het gehele terrein van de ICT- infrastructuur en -voorzieningen van alle deelnemende gemeenten. 7. Deelnemers De gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Druten, Heumen, Mook en Middelaar, Nijmegen en Wijchen. Bestuurlijk belang 8. Raadsprogramma Sociale leefomgeving / Bestuur en organisatie 9. Beleidsvoornemen, module Werkbedrijf beleidsrealisatie en reden van  Basisdienstverlening: verbondenheid a. Het ondersteunen bij de arbeidsinschakeling van personen uit de doelgroep van de Pw, Ioaw, Ioaz zoals bedoeld in artikel 7, eerste lid, onder a Pw, artikel 34 eerste lid, onder a Ioaw en artikel 34 eerste lid, onder a Ioaz en de rechtsopvolgers van deze wetten en de doelgroep loonkostensubsidie. b. Het aanbieden van voorzieningen gericht op de arbeidsinschakeling aan de personen uit de onder a. genoemde doelgroep. c. Het opdragen van een tegenprestatie aan de wettelijke doelgroep, indien noodzakelijk. d. Het uitvoeren of inkopen van trajecten, projecten of voorzieningen met een zelfstandig karakter voor mensen met een beperking die (loonvormende) arbeid verrichten, in een niet-vrijblijvende sfeer, waarbij zowel kwaliteits- en kwantiteitseisen aan de productie of diensten worden gesteld op grond van de Wmo 2015. e. Het uitvoeren van de voormalige Wsw, zoals deze gold voor 1 januari 2015 en de op deze wet gebaseerde uitvoeringsregelingen. f. Coördinerende, adviserende en ondersteunende taken die in verband staan met de uitvoerende taken van de basisdienstverlening.  Maatwerkafspraken module IRvN Het verwezenlijken van de continuïteit en kwalitatief adequate dienstverlening op het gehele terrein van de ICT- infrastructuur en -voorzieningen van alle deelnemende gemeenten. 10. Doelstelling verbonden partij Het samenwerkingsverband is ingesteld om de belangen van deelnemende gemeenten te behartigen: meer in het bijzonder op het gebied van werk, inkomen, zorg, welzijn, inkoop en ICT. Het samenwerkingsverband kent naast de uitvoerende taken tevens een platformfunctie. Dit houdt in dat afstemming plaatsvindt over andere taken waarop regionaal samengewerkt wordt of kan worden. De platformfunctie biedt de basis voor regionale samenwerking in de komende jaren. 11. Bestuurlijk belang Heumen heeft 2 van in totaal 15 zetels in het Algemeen Bestuur.

Gemeente Heumen 96 Programmarekening 2019

12. Prestaties en eventuele effecten Per module wordt er tussen de MGR en de deelnemende gemeente een dienstverleningsovereenkomst gesloten waarin de prestaties die geleverd moeten gaan worden, zijn opgenomen. Door middel van kwartaalrapportages worden de prestaties tussentijds gemonitored; module Werkbedrijf: Prestaties worden gemeten aan de hand van kritieke prestatie indicatoren. module IRvN: prestaties worden gemeten d.m.v. servicenormen. Bij de jaarrekening van de MGR vindt verantwoording plaats over de geleverde prestaties. Financieel belang 13. Participatie Geen 14. Deelname % 3,3% 15. Bijdragen 2019 Werkbedrijf € 2.036.259 IRVN € 536.805 platformfunctie € 10.815 16. Balanstotaal ultimo 2018: € 22,173 mln. 2017: € 16,845 mln. 17A Eigen vermogen ultimo 2018: € 0 2017: € 0 17B Vreemd vermogen ultimo 2018: € 22,173 mln. 2017: € 16,845 mln. 18. Omzet 2018: € 93,743 mln. 2017: € 92,243 mln. 19. Resultaat vóór eindafrekening 2018: € -22.000 2017: € -32.000 22. Toetsing door Adviesfunctie gemeenschappelijke regelingen

Gemeente Heumen 97 Programmarekening 2019

Naam verbonden partij met Bedrijfsvoeringorganisatie Doelgroepen Vervoer Regio Arnhem-Nijmegen bestuursvertegenwoordiger Wethouder R.J.M. Waas 2. Rechtsvorm Bedrijfsvoeringsorganisatie op basis van een gemeenschappelijke regeling 3. Instelling openbaar lichaam of Regeling Bedrijfsvoeringsorganisatie Vervoersorganisatie Regio Arnhem-Nijmegen gemeenschappelijk orgaan 4. Adres en plaats van vestiging Eusebiusbuitensingel 53, 6828 HZ Arnhem 5. Wettelijke voorschriften waardoor Wet gemeenschappelijke regelingen en hoofdstuk 10 van de Algemene wet de bevoegdheden van het bestuursrecht (mandaat) samenwerkingsverband worden beheerst 6. Bevoegdheden die bij of krachtens De Vervoersorganisatie is ingesteld ter gemeenschappelijke behartiging van de de regeling zijn overgedragen belangen van de deelnemers m.b.t. het tot stand brengen, ontwikkelen en in stand houden van een kwalitatief hoogwaardig, herkenbaar, efficiënt en eenvoudig te gebruiken doelgroepenvervoer. Aan het bestuur zijn de volgende bevoegdheden gedelegeerd: -het verrichten van privaatrechtelijke rechtshandelingen op het terrein van het doelgroepenvervoer -de vertegenwoordiging in en buiten rechte van de deelnemers in het kader van de opgedragen taken (die zijn omschreven in de regeling in artikel 4). 7. Deelnemers Arnhem, Berg & Dal, Beuningen, Doesburg, Druten, Duiven, Heumen, Lingewaard, Montferland, Mook & Middelaar, Nijmegen, Overbetuwe, Renkum, Rheden, Rijnwaarden, Rozendaal, Westervoort, Wijchen en Zevenaar. Bestuurlijk belang 8. Raadsprogramma Sociale leefomgeving 9. Beleidsvoornemen, De deelnemende gemeenten in de regio Arnhem Nijmegen hebben besloten om beleidsrealisatie en reden van samen te werken op het gebied van het regionale doelgroepenvervoer. De verbondenheid verwachting is dat de samenwerking de kwaliteit van dienstverlening naar zowel de eigen organisatie als de inwoners zal vergroten. De verwachting is dat samenwerking ook zal leiden tot kostenbesparingen en een verhoging van de efficiency. Deelnemers willen samenwerken ter behartiging van de sturing en beheersing van hun ondersteunende processen en uitvoeringstaken. Deelnemers hebben besloten om deze samenwerking vorm te geven middels een bedrijfsvoeringsorganisatie. Er is gekozen voor een nieuw systeem voor duurzaam vervoer voor bijzondere groepen. Daarbij is een onderscheid gemaakt tussen regie op de vervoersvormen en de uitvoering van het vervoer. Dit om het vervoersaanbod zo efficiënt mogelijk in te zetten (door bundeling van de vervoersstromen). Het gaat om het vervoer in het kader van de Wmo, de Jeugdwet, het leerlingenvervoer, kleinschalig OV en maatwerkvervoer in het kader van de Participatiewet. 10. Doelstelling verbonden partij De vervoersorganisatie heeft tot doel de gezamenlijke sturing en (financiële) beheersing van uitvoeringstaken en uitvoering van ondersteunende processen op het gebied van doelgroepenvervoer en aanvullend vervoer voor de deelnemers. 11. Bestuurlijk belang De deelnemers wijzen uit hun midden elk één lid voor het Bestuur aan. 12. Prestaties en eventuele effecten Naast het gemeenschappelijk belang van de deelnemers met betrekking tot het tot stand brengen, ontwikkelen en in stand houden van een kwalitatief hoogwaardig, herkenbaar, efficiënt en eenvoudig te gebruiken doelgroepenvervoer is de Vervoersorganisatie een samenwerkingsovereenkomst aangegaan met de provincie Gelderland voor het uitvoeren van de taak van het aanvullend vervoer. Financieel belang 13. Participatie Geen. 14. Deelname % inwoners 2%. 15. Bijdrage 2019 routegebonden vervoer € 150.333 vraagafhankelijk WMO vervoer € 225.658 solidariteitsbijdrage € -22.178 16. Balanstotaal ultimo 2018: € 8,796 mln. 2017: € 5,350 mln. 17A Eigen vermogen ultimo 2018: € 0 2017: € 0 17B Vreemd vermogen ultimo 2018: € 8,796 mln. 2017: € 5.350 mln. 19. Resultaat 2018: € 0 2017: € 0 22. Toetsing door afdeling BEON, team financiën

Gemeente Heumen 98 Programmarekening 2019

Naam verbonden partij met DAR NV bestuursvertegenwoordiger Wethouder L.N. Bosland (tot 21 februari 2020) 2. Rechtsvorm Naamloze vennootschap 4. Adres en plaats van vestiging Kanaalstraat 401, 6541 XK Nijmegen 5. Wettelijke voorschriften waardoor Het beheer van huishoudelijke afvalstoffen is geregeld in de artikelen 10.21 tot en de bevoegdheden van het met 10.29 van de Wet milieubeheer. De gemeente is verantwoordelijk voor de samenwerkingsverband worden inzameling. Als huishoudelijke afvalstoffen zijn ingezameld, worden ze voor het beheer beheerst gelijkgesteld met bedrijfsafvalstoffen. 6. Bevoegdheden die bij of krachtens De inzameling en verwerking van huishoudelijke afvalstoffen de regeling zijn overgedragen 7. Deelnemers Berg en Dal, Beuningen, Druten, Heumen, Nijmegen en Wijchen Bestuurlijk belang 8. Raadsprogramma Fysieke leefomgeving 9. Beleidsvoornemen, Door de bundeling van kennis van de uitvoering en afvalbeleid bij DAR wordt de beleidsrealisatie en reden van regionale afvalsamenwerking versterkt. Dit geeft een impuls aan het afvalbeleid. Het verbondenheid wordt eenvoudiger om de ambities en gewenste innovaties rondom duurzaam afvalbeheer te realiseren. Innovatie vraagt immers kennis, kennis vraagt schaalgrootte. Een gezamenlijke aanpak kan, mits goed uitgevoerd, ook op een efficiëntere manier gebeuren. Door de grotere schaal (gemeente Nijmegen zorgt voor een verdubbeling van de schaalgrootte) kunnen meer financiële en kwaliteitsvoordelen behaald worden. Ook zijn er synergievoordelen te behalen bij de inzameling. De inzamelroute hoeft immers niet op te houden bij een gemeentegrens. Voor sommige afvalstromen is er echter eerst wel een zekere harmonisatie nodig in de inzamelmethodiek. Een synergievoordeel is zeker te behalen bij een regionale infrastructuur van milieustraten. Als aandeelhouder is de gemeente verbonden aan één partij. Dit geeft meer stabiliteit in de begroting en in de communicatie naar de burger. Een nadeel van het aansluiten bij een regionaal afvalbedrijf is een verlies van marktwerking. De regiogemeenten hebben vooraf daarom de eis van marktconforme tarieven neergelegd. De marktconformiteit is gewaarborgd door van DAR een hybride organisatie te maken die met een bepaalde basis aan capaciteit en know how de inzamelactiviteiten rond restafval/gft en kunststof zoveel mogelijk aan de markt overlaat. Er is een sturingsinstrument bepaald, waarbij op hoofdlijnen DAR circa 35% van de inzamelactiviteiten rond restafval/gft en kunststof aan de markt overlaat. Dit betekent dat gemeenten de zekerheid hebben dat bij een imperfecte markt de tarieven niet onverwacht zullen stijgen. DAR functioneert immers als tariefplafond. Aan de onderkant kunnen gemeenten binnen de toekomstige DAR wel profiteren van de (incidentele) marktvoordelen zolang deze wel functioneert. Het inzetten van DAR als gezamenlijk regiebedrijf c.q. hybride organisatie geeft regiogemeenten een gezamenlijk instrument in handen om de regionale afvalsamenwerking te intensiveren. Daarmee worden op een meer gestructureerde manier synergie- en efficiencyvoordelen gerealiseerd. Hierbij wordt ook gedacht aan voordelen op andere gebieden zoals sociale werkgelegenheid. Inmiddels worden er ook IBOR-taken door de DAR uitgevoerd; in combinatie met inzet van medewerkers van het Werkbedrijf. 10. Doelstelling verbonden partij Doel van de toetreding tot DAR NV is door bundeling van kennis op het gebied van beleid en uitvoering het gemeentelijk afvalbeheer op een meer efficiënte/effectieve manier uit te voeren en de grotere schaal van de regio te benutten. 11. Bestuurlijk belang Heumen neemt deel in de Algemene vergadering van aandeelhouders. 12. Prestaties en eventuele effecten 10 DARTS: Burgertevredenheid, Klachten en Meldingen, schouwresultaten inzameling en IBOR, Man- en tractie-uren t.o.v. budget, Financieel resultaat boven budget, Groei omzet regie en IBOR Groei omzet regie en advies, Ziekteverzuim, Bronscheiding, CO2- reductie. Financieel belang 13. Participatie De gemeente Heumen bezit nu 4.583 aandelen DAR NV. 16. Balanstotaal ultimo 2018: € 23,796 mln. 2017: € 26,280 mln. 17A Eigen vermogen ultimo 2018: € 13,574 mln. 2017: € 13,525 mln. 17B Vreemd vermogen ultimo 2018: € 10,222 mln. 2017: € 12,755 mln. 19. Resultaat 2018: € 250.000 2017: € 201.000 22. Toetsing door afdeling BEON, team financiën

Gemeente Heumen 99 Programmarekening 2019

Naam verbonden partij met Milieu en Afval regio Nijmegen bestuursvertegenwoordiger Wethouder L.N. Bosland (tot 21 februari 2020) 2. Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling 4. Adres en plaats van vestiging Burchtstraat 126, 6511 RK Nijmegen 5. Wettelijke voorschriften waardoor Wet gemeenschappelijke regelingen de bevoegdheden van het samenwerkingsverband worden beheerst 6. Bevoegdheden die bij of krachtens Deze GR behartigt voor de participerende gemeenten de belangen op het gebied van de regeling zijn overgedragen afvalverwerking. 7. Deelnemers De gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Druten, Heumen, Mook en Middelaar, Nijmegen, West Maas en Waal, Wijchen Bestuurlijk belang 8. Raadsprogramma Fysieke leefomgeving 9. Beleidsvoornemen, MARN is voor de deelnemende gemeenten contracthouder van de vuilverwerkings- beleidsrealisatie en reden van overeenkomst met ARN BV. verbondenheid 10. Doelstelling verbonden partij Het gezamenlijk maken van afspraken met de ARN over afvalinzameling en vuilverwerking. 11. Bestuurlijk belang Heumen heeft één zetel in het Algemeen bestuur. Financieel belang 13. Participatie MARN bezit 37,5% van de aandelen ARN, de besloten vennootschap die de afvalverwerkingsinstallatie in Weurt exploiteert. 16. Balanstotaal ultimo 2018: € 12,818 mln. 2017: € 13,161 mln. 17A Eigen vermogen ultimo 2018: € 10,711 mln. 2017: € 11,074 mln. 17B Vreemd vermogen ultimo 2018: € 2,107 mln. 2017: € 2,087 mln. 19. Resultaat 2018: € 0,134 mln. 2017: € 11,055 mln. 22. Toetsing door Adviesfunctie gemeenschappelijke regelingen

Gemeente Heumen 100 Programmarekening 2019

Naam verbonden partij met Omgevingsdienst regio Nijmegen bestuursvertegenwoordiger Wethouder R.J.M Waas 2. Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling 4. Adres en plaats van vestiging Tweede Walstraat 14, 6511 LV Nijmegen 5. Wettelijke voorschriften waardoor Wet gemeenschappelijke regelingen en Hoofdstuk 10 van de Algemene wet de bevoegdheden van het bestuursrecht (mandaat) samenwerkingsverband worden beheerst 6. Bevoegdheden die bij of krachtens In de mandaatregeling bij de dienstverleningsovereenkomst (DVO) is opgenomen om de regeling zijn overgedragen welke bevoegdheden het gaat. 7. Deelnemers De provincie Gelderland en de gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Druten, Heumen, Nijmegen en Wijchen. Bestuurlijk belang 8. Raadsprogramma Fysieke leefomgeving 9. Beleidsvoornemen, In de visie en missie van de ODRN is aangegeven dat de opgedragen taken op het beleidsrealisatie en reden van gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving zodanig worden uitgevoerd verbondenheid dat deze dienstbaar zijn aan een veilige fysieke leefomgeving. Hierbij vindt de uitvoering plaats op kwalitatief goed niveau, efficiënt en met oog voor de klant. Extra aandacht wordt hierbij gegeven aan de risicovolle (bedrijfs)activiteiten in het kader van het toezicht op majeure risicobedrijven (o.a. BRZO) en de vergunningverlening bij complexe bedrijven. 10. Doelstelling verbonden partij Kwaliteitsverbetering op het gebied van vergunningverlening en handhaving. 11. Bestuurlijk belang Heumen heeft zitting in het Algemeen Bestuur (1 zetel) 12. Prestaties en eventuele effecten In de dienstverleningsovereenkomst welke met de ODRN is afgesloten zijn Kwaliteits Prestatie Indicatoren (KPI’s) opgenomen, bijvoorbeeld welk percentage van de vergunningsaanvragen binnen de wettelijke termijn afgesloten dient te worden. Deze waren vooral gericht op kwantiteit. Met de inwerkingtreding van de Wet kwaliteit vergunningverlening, toezicht en handhaving zijn de kwaliteitscriteria 2.1. van kracht geworden. Naar aanleiding daarvan wordt de dienstverleningsovereenkomst geactualiseerd. De ODRN rapporteert naar het college over de naleving van de kwaliteitscriteria en het college informeert de raad. Financieel belang 13. Participatie Geen 16. Balanstotaal ultimo 2018: € 5.483 mln. 2017: € 5,307 mln. 17A Eigen vermogen ultimo 2018: € 0,053 mln. 2017: € 1,405 mln. 17B Vreemd vermogen ultimo 2018: € 5,430 mln. 2017: € 3,902 mln. 19. Resultaat 2018: € -721.584 2017: € 730.002 22. Toetsing door afdeling BEON, team financiën

Gemeente Heumen 101 Programmarekening 2019

Naam verbonden partij met Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem Nijmegen bestuursvertegenwoordiger Wethouder M.F.M. Schoenaker 2. Rechtsvorm Stichting 3. Instelling openbaar lichaam of De stichting Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem Nijmegen Veluwe is enig gemeenschappelijk orgaan aandeelhouder van RBTKAN BV. De stichting beheert de publieke gelden die vanuit de lokale overheden jaarlijks aan haar betaald worden. De stichting geeft jaarlijkse de BV de opdracht om de marketingactiviteiten voor de verschillende regio's uit te voeren. De bestuursleden van de stichting zijn tevens de leden van de Raad van Commissarissen van de BV. 4. Adres en plaats van vestiging Dorpsstraat 14 Postbus 156, 6660 AD Elst 6. Bevoegdheden die bij of krachtens RBTKAN verzorgt de toeristische marketing en promotie van de regio Arnhem Nijmegen de regeling zijn overgedragen en de Veluwe. 7. Deelnemers Gemeenten in de regio Arnhem Nijmegen, Veluwe en het Duitse Kranenburg. Bestuurlijk belang 8. Raadsprogramma Fysieke leefomgeving 9. Beleidsvoornemen, Voor de gemeente is RBTKAN het belangrijkste kanaal voor toeristische promotie. beleidsrealisatie en reden van RBTKAN promoot de regio in binnen- en buitenland. Ook voert RBTKAN het VVV-merk verbondenheid in de regio met online dienstverlening en infopunten in de gemeente. RBTKAN timmert ook goed aan de weg met vernieuwende projecten, zoals Das andere Holland om meer bezoekers uit Europa naar onze regio te halen. Samen met onze gemeente voert RBTKAN enkele alen per jaar overleg met de Heumense toeristische sector. georganiseerd in de stichting Heumen Actief. 10. Doelstelling verbonden partij Doel van RBTKAN is om door middel van (vernieuwende) marketing en promotie meer bezoekers te genereren die langer blijven en meer besteden en tot herhalingsbezoek overgaan, teneinde het toeristisch marktaandeel van de regio in het algemeen en dat van de diverse deelgebieden in het bijzonder te vergroten. 11. Bestuurlijk belang Heumen heeft zitting in het stichtingsbestuur. 12. Prestaties en eventuele effecten RBTKAN zorgt voor meer naamsbekendheid van de regio in binnen- en buitenland. Ook is RBTKAN initiatiefnemer van spraakmakende toeristische projecten zoals de Liberation Route en Spannende Geschiedenis. Tot slot biedt zij ondersteuning aan toeristische ondernemers in Heumen en adviseert zij indien gevraagd over de promotie van lokale projecten. Financieel belang 13. Participatie Geen 14. Deelname % inwoners 1,37% 15. Bijdrage 2019 € 22.779 16. Balanstotaal ultimo 2018: € 1.029.339 2017: € 821.069 17A Eigen vermogen ultimo 2018: € 162.861 2017: € 73.363 17B Vreemd vermogen ultimo 2018: € 866.478 2017: € 747.706 22. Toetsing door afdeling BEON, team financiën 23. Financiële bijzonderheid De bijdrage wordt door Heumen betaald aan de stichting. De cijfers zijn van de BV.

Gemeente Heumen 102 Programmarekening 2019

Naam verbonden partij met Veiligheidsregio Gelderland-Zuid bestuursvertegenwoordiger Burgemeester G.M. Mittendorff 2. Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling 4. Adres en plaats van vestiging Groenewoudseweg 275, 6524 TV Nijmegen 5. Wettelijke voorschriften waardoor Wet gemeenschappelijke regelingen de bevoegdheden van het Wet veiligheidsregio’s. samenwerkingsverband worden beheerst 6. Bevoegdheden die bij of krachtens Uitvoering van de brandweertaken de regeling zijn overgedragen 7. Deelnemers Het is een wettelijke verplichting om verbonden te zijn met een veiligheidsregio. Alle gemeenten uit de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid hebben zich dan ook aangesloten. Te weten (op alfabetische volgorde): Berg en Dal, Beuningen, Buren, Culemborg, Druten, Geldermalsen, Heumen, Lingewaal, Maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Nijmegen, Tiel, West Maas & Waal, Wijchen en Zaltbommel. Bestuurlijk belang 8. Raadsprogramma Fysieke leefomgeving 9. Beleidsvoornemen, De inwoners van Heumen dienen veilig te zijn en zich veilig te voelen. Dit wordt beleidsrealisatie en reden van ondermeer gerealiseerd middels een adequate aanpak van integrale veiligheid en verbondenheid rampenbestrijding. De Veiligheidsregio verbreedt, op basis van wetgeving, de rampenbestrijding naar crisisbeheersing. De onderliggende basis hiervoor zijn de regionale planvormen, regionaal risicoprofiel, regionaal crisisplan en het regionaal beleidsplan. 10. Doelstelling verbonden partij De hoofddoelen van deze verbonden partij zijn: - het inventariseren van risico’s van branden, rampen en crises; - het adviseren van het bevoegd gezag over risico’s van branden, rampen en crises in de bij of krachtens de wet aangewezen gevallen alsmede in gevallen die in het beleidsplan zijn bepaald; - het adviseren van het college van burgemeester en wethouders over de taak, bedoeld in artikel 3, eerste lid van de Wet veiligheidsregio’s; - het voorbereiden op de bestrijding van rampen en het organiseren van de rampenbestrijding en crisisbeheersing; - het instellen en in stand houden van de brandweer; - het instellen en in stand houden van de GHOR; - het voorzien in de meldkamerfunctie; - het aanschaffen en beheren van gemeenschappelijk materieel; - het inrichten en in stand houden van de informatievoorziening binnen de diensten van de veiligheidsregio en tussen deze diensten en de andere diensten en organisaties die betrokken zijn bij de hierboven genoemde taken. 11. Bestuurlijk belang Het AB bestaat uit de burgemeesters van de deelnemende gemeenten 12. Prestaties en eventuele effecten Met name de realisering en professionalisering van de crisisbeheersing heeft de grootste prioriteit. Implementatieplannen zijn opgesteld onder meer voor de stafsectie bevolkingszorg. Het regionaal beleidsplan, regionaal crisisplan en het regionaal risicoprofiel zijn in 2016 geactualiseerd en opnieuw voor vier jaar door alle gemeenteraden vastgesteld. Financieel belang 13. Participatie Geen 14. Deelname % inwoners 3,15% 15. Bijdrage 2019 € 1.156.419 16. Balanstotaal ultimo 2018: € 67,806 mln. 2017: € 70,244 mln. 17A Eigen vermogen ultimo 2018: € 3,945 mln. 2017: € 4,030 mln. 17B Vreemd vermogen 2018: € 63,861 mln. 2017: € 66,214 mln. 18. Omzet 2018: € 70.303 mln. 2017: € 65.600 mln. 19. Resultaat 2018: € 0,780 mln. 2017: € -1,379 mln. 22. Toetsing door Adviesfunctie gemeenschappelijke regelingen

Gemeente Heumen 103 Programmarekening 2019

Naam verbonden partij met Vereniging van Eigenaars gebouw Maldensteijn bestuursvertegenwoordiger Wethouder R.J.M. Waas 2. Rechtsvorm Vereniging 4. Adres en plaats van vestiging Kerkplein 8, 6581 AC Malden 5. Wettelijke voorschriften waardoor In 2016 is het gebouw Maldensteijn deels verkocht en was er een splitsingsakte en de de bevoegdheden van het de oprichting van een verenging van eigenaren nodig. samenwerkingsverband worden beheerst 6. Bevoegdheden die bij of krachtens Er zijn geen bevoegdheden overgedragen. de regeling zijn overgedragen 7. Deelnemers de heer R.A. van der Meer en de gemeente Heumen Bestuurlijk belang 8. Raadsprogramma Fysieke leefomgeving 9. Beleidsvoornemen, Het gebouw Maldensteijn is in 2016 gesplitst in drie appartementen. De heer van der beleidsrealisatie en reden van Meer is eigenaar van het gebouw Maldensteijn. De gemeente is eigenaar van de verbondenheid parkeer- kelder en de bibliotheekruimte. 10. Doelstelling verbonden partij Onderhoud van de gezamenlijke ruimten (met name het dak) en verzekering van het gehele gebouw bij één verzekeringsmaatschappij. 11. Bestuurlijk belang Financieel belang 13. Participatie Geen 15. Bijdrage 2019 € 3.333 16. Balanstotaal ultimo 2019: € 19.160 2018: € 22.043 17A Eigen vermogen ultimo 2019: € 1.064 2018: € 1.377 17B Vreemd vermogen ultimo 2019: € 18.096 2018: € 20.666 18. Omzet 2019: € 10.000 2018: € 10.000 19. Resultaat 2019: € -313 2018: € 377 22. Toetsing door afdeling BEON, team financiën vervaardigt jaarlijks de begroting en jaarrekening van deze vereniging.

Gemeente Heumen 104 Programmarekening 2019

Naam verbonden partij met Gemeenschappelijk Orgaan Regio Arnhem - Nijmegen bestuursvertegenwoordiger Wethouder L.N. Bosland (tot 21 februari 2020) 2. Rechtsvorm Openbaar lichaam 4. Adres en plaats van vestiging Eusebiussingel 53, Arnhem 6. Bevoegdheden die bij of krachtens Geen. de regeling zijn overgedragen 7. Deelnemers De gemeenten uit de Regio Arnhem-Nijmegen Bestuurlijk belang 8. Raadsprogramma Fysieke leefomgeving 9. Beleidsvoornemen, Wordt in een dynamische agenda en werkagenda bepaald. beleidsrealisatie en reden van Taken: verbondenheid 1. Het voeren van afstemming van beleid gericht op overleg op de gebieden van wonen, mobiliteit en duurzame ruimtelijk-economische ontwikkeling aan welk door alle participerende gemeenten wordt deelgenomen; 2. Het op strategisch-inhoudelijk niveau aansturen van Bureau Brussel; 3. Het voeren van overleg op andere domeinen, op basis van vrijwilligheid; 4. Het adviseren van de deelnemende gemeenten op domeinen waarop overleg plaatsvindt. 10. Doelstelling verbonden partij Een steviger profiel van de regio door middel van een gezamenlijke aanpak bij regionale thema’s en onderwerpen. 11. Bestuurlijk belang Groot 12. Prestaties en eventuele effecten a. Op basis van de thema’s en onderwerpen die jaarlijks in de PFO’s worden vastgelegd; b. Ondersteuning Stichting Economic Board; c. Ondersteuning Bureau Brussel; d. Organiseren Regiodag. Financieel belang 13. Participatie Geen. 14. Deelname % inwoners 3,19% 15. Bijdrage 2019 € 38.449 16. Balanstotaal ultimo 2018: € 2017: € 305.734 17A Eigen vermogen ultimo 2018: € 146.680 2017: € 274.425 17B Vreemd vermogen ultimo 2018: € 63.063 2017: € 31.309 19. Resultaat 2018: € -127.745 2017: € -87.666 20. Norm weerstandsvermogen € 50.000 (continuïteitsreserve) 22. Toetsing door afdeling BEON, team financiën

Gemeente Heumen 105 Programmarekening 2019

Naam verbonden partij met Euregio Rhein - Waal bestuursvertegenwoordiger Wethouder M.T.M. Schoenaker 2. Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling 3. Instelling openbaar lichaam of Euregio betreft een publiekrechtelijk Duits-Nederlands samenwerkingsverband gemeenschappelijk orgaan 4. Adres en plaats van vestiging Emmericher Strasse 24, 47533 Kleve 6. Bevoegdheden die bij of krachtens Euregio is een gemeenschappelijke regeling naar Duits model, die geen bindende de regeling zijn overgedragen afspraken kan opleggen aan haar leden. Het is een samenwerkingsverband met een adviesfunctie en is bevoegd Europese middelen toe te kennen aan projecten van gemeenten en instanties uit het Euregiogebied of van de Euregio zelf. 7. Deelnemers 49 gemeenten in Nederland en Duitsland, 3 regionale overheden en 2 kamers van koophandel. Bestuurlijk belang 8. Raadsprogramma Bestuur en organisatie 9. Beleidsvoornemen, De versterking van grensoverschrijdende samenwerking geldt voor vele beleidsrealisatie en reden van beleidsterreinen zoals economische ontwikkeling, onderwijs en arbeidsmarkt, cultuur en verbondenheid sport, toerisme en recreatie, milieubescherming en afvalverwerking, natuurbehoud en landschapsbeheer en sociale zaken. 10. Doelstelling verbonden partij Versterking van de grensoverschrijdende samenwerking 11. Bestuurlijk belang Het hoogste orgaan is de Euregioraad met 120 afgevaardigden van deelnemende leden. Heumen is hierin met twee personen vertegenwoordigd, één vanuit het college en één vanuit de raad. 12. Prestaties en eventuele effecten De gemeente Heumen stimuleert met haar lidmaatschap de grensoverschrijdende samenwerking. Indien mogelijk, maakt de gemeente Heumen gebruik van subsidieregelingen van Euregio. Financieel belang 13. Participatie Geen 15. Bijdrage 2019 € 4.475 16. Balanstotaal ultimo 2018: € 4.167 mln. 2017: € 3,913 mln. 17A Eigen vermogen ultimo 2018: € 1,459 mln. 2017: € 1,460 mln. 17B Vreemd vermogen ultimo 2018: € 2,708 mln. 2017: € 2,453 mln. 19. Resultaat 2018: € -0,001 mln. 2017: € 0,145 mln. 22. Toetsing door afdeling BEON, team financiën

Gemeente Heumen 106 Programmarekening 2019

Naam verbonden partij met Munitax bestuursvertegenwoordiger Wethouder M.F.M Schoenaker 2. Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling met centrumgemeente 3. Instelling openbaar lichaam of Beuningen is centrumgemeente gemeenschappelijk orgaan 4. Adres en plaats van vestiging per adres: van Heemstraweg 46, 6641 AE Beuningen 5. Wettelijke voorschriften waardoor Wet Gemeenschappelijke regelingen de bevoegdheden van het samenwerkingsverband worden beheerst 6. Bevoegdheden die bij of krachtens Heffing en invordering van onroerende zaakbelastingen, afvalstoffenheffing, de regeling zijn overgedragen hondenbelasting, rioolrechten, baatbelastingen, dwanginvordering, kwijtscheldingsbeleid. Uitvoering van de Wet WOZ inclusief bezwaar en beroep. 7. Deelnemers De gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Druten, Heumen en Wijchen Bestuurlijk belang 8. Raadsprogramma Bestuur en organisatie 10. Doelstelling verbonden partij De regeling is aangegaan ter behartiging van het belang van een goede uitvoering van de taken van de gemeenten op het gebied van het heffen en invorderen van gemeentelijke rechten en belastingen en de uitvoering van de Wet WOZ. 11. Bestuurlijk belang De portefeuillehouders gemeentelijke belastingen komen eens per jaar bijeen voor afstemming en overleg. 12. Prestaties en eventuele effecten In de dienstverleningsovereenkomst worden afspraken gemaakt m.b.t. de onder punt 6 genoemde werkzaamheden. In de overeenkomst worden tevens afspraken gemaakt over de kwaliteitsnormen die worden gehanteerd bij: - de juistheid, volledigheid en tijdigheid van de aanslagen die worden opgelegd; - de termijnen die worden gehanteerd voor afhandeling van de bezwaar- en beroepschriften; - De tijdige verwerking van betalingen en betalingsregelingen; - De termijnen waarbinnen de verzoeken om kwijtscheldingen moeten zijn afgehandeld; - De werkzaamheden met betrekking tot de dwanginvordering en de termijnen en kwaliteitsnormen die hierbij worden gehanteerd. Munitax levert tweemaal per jaar een managementrapportage waarin verantwoording wordt afgelegd over de gemaakte afspraken. De gemeente heeft verplichtingen wat betreft: - aanlevering van de vastgestelde belastingverordeningen; - gereedgemelde omgevingsvergunningen; milieuvergunningen en vastgestelde bestemmingsplannen; - mutaties uit BRP en BAG. Financieel belang 13. Participatie Geen 14. Deelname % € 12,71% 15. Bijdrage 2019 € 327.319 19. Resultaat Het nadelig resultaat wordt jaarlijks verrekend met de deelnemers. 22. Toetsing door afdeling BEON, team financiën

Gemeente Heumen 107 Programmarekening 2019

Naam verbonden partij met Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) bestuursvertegenwoordiger Burgemeester G.M. Mittendorff 2. Rechtsvorm Naamloze vennootschap (NV) 3. Instelling openbaar lichaam of De Bank Nederlandse Gemeenten is de bank van de overheid en voor het gemeenschappelijk orgaan maatschappelijk belang. De bank voorziet in zo goedkoop mogelijk financiële dienstverlening en biedt op deze manier toegevoegde waarde aan haar aandeelhouders en de Nederlandse publieke sector. 4. Adres en plaats van vestiging Koninginnegracht 2, 2514 AA Den Haag 7. Deelnemers Gemeenten, provincies, gemeenschappelijke regelingen, politieregio’s en met overheden verbonden instellingen en bedrijven op het terrein van volkshuisvesting, openbaar nut, onderwijs en gezondheidszorg. Bestuurlijk belang 8. Raadsprogramma Bestuur en organisatie 9. Beleidsvoornemen,beleidsrealisatie Omdat de BNG het openbare belang behartigt, wordt het aandelenbezit door haar en reden van verbondenheid aandeelhouders gezien als een duurzame belegging. 10. Doelstelling verbonden partij Primaire doelstelling van de BNG is uitoefening van het bankbedrijf ten dienste van overheden. Missie en strategie hierbij zijn: > behoud van een substantieel marktaandeel in de Nederlandse (semi)publieke sector; > behalen van een redelijk rendement voor aandeelhouders; > behoud van een excellente kredietwaardigheid. 11. Bestuurlijk belang Aandeelhouders hebben zeggenschap via het stemrecht op de aandelen welke zij bezitten (1 stem per aandeel van € 2,50 nominaal). De staat bezit 50% van de aandelen. 12. Prestaties en eventuele effecten 2018: dividend per aandeel € 2,85 (uitkering in 2019 € 431.818) 2017: dividend per aandeel € 2,53 (uitkering in 2018 € 383.333) Financieel belang 13. Participatie Heumen bezit 151.515 aandelen BNG 16. Balanstotaal ultimo 2018: € 137,509 mld. 2017: € 140,025 mld. 17A Eigen vermogen ultimo 2018: € 4,990 mld. 2017: € 4,953 mld. 17B Vreemd vermogen 2018: € 132,519 mld. 2017: € 135,072 mld. 19. Resultaat 2018: € 337 mln. 2017: € 369 mln. 22. Toetsing door afdeling BEON, team financiën

Gemeente Heumen 108 Programmarekening 2019

Naam verbonden partij met Vitens bestuursvertegenwoordiger Burgemeester M. Mittendorff 2. Rechtsvorm Naamloze vennootschap (NV) 4. Adres en plaats van vestiging Oude Veerweg 1, 8019 BE Zwolle 7. Deelnemers De gemeenten en provincies in het voorzieninggebied van Vitens zijn de publieke aandeelhouders. Zij hebben geen directe bemoeienis met de dagelijkse gang van zaken binnen het bedrijf. De aandeelhouders, waaronder Heumen, krijgen jaarlijks dividend uitgekeerd. Bestuurlijk belang 8. Raadsprogramma Bestuur en organisatie 9. Beleidsvoornemen, Vitens N.V. heeft als publieke onderneming een bijdrage te leveren aan het verlagen van beleidsrealisatie de maatschappelijke kosten. De unieke positie als drinkwaterbedrijf met een natuurlijk en reden van monopolie brengt de verantwoordelijkheid met zich mee om het geld van klanten en verbondenheid publieke aandeelhouders op een verantwoorde wijze te besteden. 10. Doelstelling verbonden partij Voor de watervoorziening en het bedrijf als geheel heeft Vitens de doelstelling om volledig klimaatneutraal te gaan ondernemen. 11. Bestuurlijk belang Via het aandelenbezit is Heumen vertegenwoordigd in de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AVA). Hierdoor is er, een relatief beperkte, invloed op het dividendbeleid en op de vaststelling van de watertarieven. 12. Prestaties en eventuele effecten 201 2018: dividend per aandeel € 0,90 (uitkering in 2019 € 14.421) 201 2017: dividend per aandeel € 3,30 (uitkering in 2018 € 52.876)

Financieel belang 13. Participatie Heumen bezit 16.023 aandelen Vitens. 16. Balanstotaal ultimo 2018: € 1.766,5 mln. 2017: € 1.728,1 mln. 17A Eigen vermogen ultimo 2018: € 533,0 mln. 2017: € 533,7 mln. 17B Vreemd vermogen ultimo 2018: € 1.233,5 mln. 2017: € 1,194,4 mln. 19. Resultaat 2018: € 13,0 mln. 2017: € 47,7 mln. 22. Toetsing door afdeling BEON, team financiën

Gemeente Heumen 109 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 110 Programmarekening 2019

Paragraaf grondbeleid

ALGEMEEN

Inleiding De paragraaf grondbeleid is één van de verplichte paragrafen volgens het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten. In artikel 16 van dit besluit is bepaald dat de paragraaf het grondbeleid tenminste bevat: a. een visie op het grondbeleid in relatie tot de realisatie van de doelstellingen van de programma’s die zijn opgenomen in de begroting; b. een aanduiding van de wijze waarop de gemeente het grondbeleid uitvoert; c. een actuele prognose van de te verwachten resultaten van de totale grondexploitatie; d. een onderbouwing van de geraamde winstneming; e. de beleidsuitgangspunten omtrent de reserves voor grondzaken in relatie tot de risico’s van de grondzaken.

In de paragraaf grondbeleid gaan we met name in op de belangrijkste financiële ontwikkelingen zoals verlies- en winstverwachtingen, de verwerving van gronden en de relaties van het grondbeleid met de programma’s.

Algemeen beleid met betrekking tot de grondexploitatie Grondexploitatie is het proces waarbij gronden worden aangekocht om te ontwikkelen als bouwlocatie en waarbij kavels worden verkocht voor de bouw van woningen of bedrijfsbebouwing. Grondbeleid heeft een grote invloed op en samenhang met de realisatie van verschillende beleidsthema’s: wonen, welzijn, zorg, veiligheid, ondernemen, werk, etc. Daarnaast heeft het een grote financiële impact. De eventuele baten, maar ook de financiële risico’s zijn van belang voor de algemene financiële positie van de gemeente. Het grondbeleid is uitgewerkt in een Nota Grondbeleid die in februari 2011 door de raad is vastgesteld. In de nota is opgenomen dat we geen actieve grondaankooppolitiek voeren en waar mogelijk een faciliterende rol nastreven. Voor de gronduitgifte wordt het bestaande beleid voortgezet, waarbij de particuliere gegadigden voor een bouwkavel voor de bouw van een woning kunnen inschrijven. Hierna volgt toewijzing via een wegingstelsel met eventuele loting. Indien dat onvoldoende afzet genereert, wordt realisatie in projectvorm nagestreefd. Projecten voor sociale huur, wonen met zorg, CPO-initiatieven, etc. worden specifiek in de markt gezet, waarbij voor wat betreft sociale huur in principe woningcorporatie Oosterpoort Wonen de partner is die dit realiseert.

Relatie met de programma’s van de begroting De grondexploitatie is een onderdeel van programma 2 Fysieke leefomgeving van de programmabegroting. Het college streeft ernaar de woningvoorraad in onze gemeente zo goed mogelijk te laten aansluiten op de (collectieve) woonbehoefte van de inwoners van de gemeente Heumen.

Op 20 februari 2020 heeft de gemeenteraad ingestemd met de uitgangspunten voor het woningbouwprogramma voor de periode 2019 - 2029. Deze uitgangspunten houden in ieder geval in de realisering van 440 woningen in de periode 2019 - 2024 en circa 270 woningen in de periode 2024 - 2029 in een aangegeven differentiatie. Deze in totaal 710 woningen zijn bedoeld om minimaal te voorzien in de lokale behoefte, inclusief het inlopen van een groot deel van het al bestaande woningtekort en de opvang van een zekere overloop uit Nijmegen.

In het kader van de grondexploitatie zullen door de gemeente zelf in ieder geval de volgende locaties worden ontwikkeld, met daarbij een indicatieve vermelding van de (nog resterende) aantallen: - Malden, Veldschuur (35) - Malden, schoollocatie De Schoren (10) - Malden, schoollocatie Veldsingel (21) - Malden Steenhuys (32) - Malden, Boterdijk (aantal onbekend) - Overasselt, Werklandschap 2e fase (12) - Overasselt, Zilverbergweg/Kruisbergsestraat (70)

Daarnaast heeft de raad de mogelijkheid open gehouden om ook voor de behoefte in de regio te bouwen en heeft de Raad in dat kader aan het college opdracht gegeven onderzoek te doen naar de mogelijkheden voor woningbouw op de locatie Kanaalzone en het volkstuinencomplex aan de Groesbeekseweg.

Gemeente Heumen 111 Programmarekening 2019

Strategische visie ten aanzien van het grondbeleid van de gemeente In de lijn van de door de raad vastgestelde nota grondbeleid zal de gemeente geen actieve grondpolitiek meer voeren, maar een faciliterende rol hebben voor de realisering van woningen. Behalve het in uitvoering zijnde Werklandschap Overasselt is de ontwikkeling van nieuw bedrijventerrein feitelijk niet meer aan de orde. De gronden in exploitatie zullen –in beginsel- worden afgewerkt binnen de vastgestelde uitgangspunten en het vastgestelde uitgiftetempo.

COMPLEXEN IN ONTWIKKELING

Algemeen Conform de nota grondbeleid zijn de exploitatieopzetten van de complexen in exploitatie weer herzien naar de peildatum van 1 januari 2020. In de raadsvergadering van december 2019 zijn de herziene exploitatieopzetten per 01-01-2020 vastgesteld. Momenteel bestaat onze voorraad onderhanden werk uit de navolgende grondcomplexen:

Complexen met (herziene) kostprijsberekening  Vieracker/Rijksweg Malden  Veldschuur Malden  Werklandschap Overasselt  Coehoornhof Nederasselt (verwachte afronding 2020)

GRONDEN MET KOSTPRIJSBEREKENING

Kern Malden Complex Vieracker/Rijksweg Het woningbouwprogramma voorziet voor deze locatie in de realisering in 2019/2020 van 20 rijwoningen in de koop. Het geprognosticeerde resultaat bedraagt per 1 januari 2020 € 436.032 positief. Conform de BBV- voorschriften is er ultimo 2019 een winstneming van 258.218 gedaan ten gunste van het exploitatieresultaat van 2019.

Complex Veldschuur Malden Op deze locatie is het voornemen om naast een nieuw sportcomplex 35 woningen te realiseren. De huidige Veldschuur wordt voorjaar 2020 gesloopt. Daarna komen er in 2020 op deze plek nieuwbouwwoningen. Het geprognosticeerde resultaat bedraagt per 1 januari 2020 € 123.477 nadelig. Hier is ultimo 2019 een voorziening gevormd conform de BBV-voorschriften.

Kern Overasselt Complex Werklandschap Overasselt Het vastgestelde Werklandschap Overasselt voorziet in ruim 3 ha bedrijventerrein, deels met kavels voor bedrijven met woning en deels voor bedrijven zonder woning en 6.000 m2 voor zorgwoningen met een multifunctioneel centrum (Buurderij). De kavel die bedoeld is voor de Buurderij is in 2013 aan Oosterpoort overgedragen.

Begin 2018 is voor het noordelijk deel van het Werklandschap een bestemmingsplan vastgesteld dat is geënt op een gewijzigde opzet. Het betreffende plandeel is inmiddels bouwrijp gemaakt en alle bedrijfskavels in dit plandeel zijn hetzij verkocht hetzij in optie gegeven. Zodra er duidelijkheid is over het centraal in het Werklandschap te realiseren woningbouwplan en de verplaatsing van de aan de Hoogstraat gevestigde supermarkt annex bakkerij naar de aan de Schoonenburgseweg gelegen kavels, zal ook voor het middengebied en het zuidelijk deel van het Werklandschap een bestemmingsplan in procedure worden gebracht.

Voor het voorgecalculeerde nadelig exploitatieresultaat per 1 januari 2020 (€ 550.312) is ten laste van de gemeentelijke exploitatie 2018 en 2019 een voorziening gevormd groot € 550.312.

Kern Nederasselt Complex Coehoornhof Nederasselt Het woningbouwprogramma voorziet voor deze locatie in de bouw van 20 woningen, waarvan 8 betaalbare rij- en hoekwoningen (verhuur), 10 tweekappers (CPO) en 2 vrijstaande woningen. Voor de realisering is in 2017 een bestemmingsplan vastgesteld. Inmiddels zijn de meeste kavels (verhuur en CPO) verkocht. De resterende twee kavels voor vrije sectorwoningen zijn in optie gegeven aan 1 koper. Het verwachte exploitatieresultaat (herziening 1 januari 2020) is berekend op € 25.151 nadelig. Wel is er al eind 2018 conform de BBV-voorschriften een winstneming van € 174.381 gedaan.

Gemeente Heumen 112 Programmarekening 2019

OVERZICHT EXPLOITATIES MET KOSTPRIJSBEREKENING PER EINDE BOEKJAAR In de onderstaande tabel worden de boekwaarde, de einddatum en de resultaten per complex weergegeven per 1 januari 2020.

Bestemmingsplan Boekwaarde Einddatum Prognose resultaat per op einddatum 01.01.2020

Gronden met kostprijsberekening

Werklandschap* 1.040.083 31-12-2021 -550.310 Coehoornhof* 7.063 31-12-2020 -25.149 Veldschuur* 446.946 31-12-2021 -123.478 Vieracker -375.364 31-12-2020 454.176 Totaal 1.118.727 -244.761

* Voor afdekking van het tekort van het exploitatiegebied Werklandschap, Coehoornhof en Veldschuur ” zijn voorzxieningen gevormd.

Voor een onderbouwing van de hierboven genoemde prognoseresultaten wordt verwezen naar de samenvattingen per complex (blz. 115-118).

Financiële ontwikkelingen en risico’s De exploitatieopzetten zijn herzien naar de huidige inzichten en verwachtingen. Als gevolg van de gewijzigde marktomstandigheden stond de woningmarkt onder druk. Dit heeft gevolgen gehad voor de kavelprijzen en het uitgiftetempo, waardoor de winst- en verliesprognoses bijgesteld moesten worden. Inmiddels is de vraag naar bouwgrond weer toegenomen.

Ter uitvoering van de nota grondbeleid is opdracht gegeven tot berekening van de residuele grondwaarde voor de bepaling van de kavelprijzen voor sociale- en betaalbare woningen. Dit heeft er in geresulteerd dat met Oosterpoort Wooncombinatie overeenstemming is bereikt over de een aanpassing van de prijzen. De nu geldende prijzen (prijspeil 2019) staan vermeld in de tabel hieronder. Overigens is op deze grondprijzen een jaarlijkse indexering van toepassing.

Grondprijs excl. BTW Soort Woning Maximale huur prijspeil 1-1-2019 Grondgebonden Woning 2e Aftoppingsgrens € 18.548 (2019 € 651,03) Grondgebonden Woning Liberaliseringsgrens € 29.625 (2019 € 720,42) Ouderen appartement (bitumen dak) 1e Aftoppingsgrens € 15.456 (2019 € 607,46) Ouderen appartement (bitumen dak) Liberaliseringsgrens € 22.853 (2019 € 720,42) Regulier appartement (niet geschikt voor ouderen) 1e Aftoppingsgrens € 26.055 (2019 € 607,46) Goedkope koopwoning Koopprijs < € 190.000 € 29.808

De uitgifte van gronden in pacht en de bijstelling van vergoedingen De gemeente heeft pachtgronden in eigendom met een oppervlakte van 86 ha waarvoor pachtgelden worden ontvangen. Circa 40 % van het pachtareaal wordt in vaste pacht uitgegeven en circa 60% in losse pacht. De kaders voor de uitgifte van de pachtgronden zijn vastgelegd in de op 20 december 2012 door de raad vastgestelde Nota pachtbeleid. Ingevolge de vastgestelde Nota pachtbeleid wordt losse pacht volgens de zogenaamde methode Cranendonck uitgegeven. Dit houdt in dat deze pachtgronden bij opbod worden aangeboden. Voor de pachtprijs van de vaste pacht wordt aangesloten bij de jaarlijks door de minister in het pachtnormenbesluit vast te stellen maximale pachtprijs.

Gemeente Heumen 113 Programmarekening 2019

Exploitatieopzet Coehoornhof

herziening 2020 Samenvatting kosten, opbrengsten en resultaat

uitgangspunten peildatum 1-1-2020 boekwaarde 1-1-2019 € (619.535,81) boekwaarde per 1-1-2020 € 200.690,76 omvang exploitatiegebied in m2 19312 rente 2,00% kostenstijging 2,00% stijging kavelprijzen 0,00% gronduitgifte vanaf 1-1-2019 einddatum 31-12-2020 uitgifteduur in jaren 1

exploitatiekosten ond. omschrijving uitvoeringskosten excl. btw opmerkingen

1 grondkosten € 619.535

2 onderzoekskosten € 7.500

3 plankosten € -

5 infrakosten € 222.667

6 rente € 2.409

8 planschade p.m.

9 kostenstijging € 4.728

totaal exploitatiekosten € 856.839

minimaal te realiseren grondopbrengst op einddatum € 856.839

uitgeefbare grond 5.662 m2 grondprijs gemiddeld excl. btw bij minimale dekking per m2 € 151

opbrengsten gedifferentieerd met marktconforme grondprijzen aantal m2 totaal m2 prijs/m2 kavelprijs 1-1-2019 1-1-2019 wonen m2 prijs incl btw Verkochte woningen 2019 marktsector(vrijstaand) 1 820 820 € 225,00 € 184.500,00 € 184.500 € 268 CPO marktsector (2^1 kap)(gerealiseerd 2019) 9 316 2845 € 225,00 € 71.124,75 € 640.125 € 268 Grondruil Coehoornhof 1 31,4 31,4 € 225,00 € 7.065,00 € 7.065 opbrengststijgingen verkopen tot einddatum € -

totaal opbrengsten 10 3665 € 831.690

resultaat € -25.149 negatief

opbouw exploitatiekosten Cashflow

infrakosten planschadeonderzoek0,0% plankosten 0,0%kostenstijging1,2%rente 0,4% € 1.000 0,0% 0,7% € 800 € 600

Duizenden € 400 kasstand 01.01 € 200 kosten € - opbrengsten € -200 kasstand 31.12 € -400 € -600 grondkosten € -800 97,7%

Gemeente Heumen 114 Programmarekening 2019

Exploitatieopzet Werklandschap Overasselt herziening 2020

Samenvatting kosten, opbrengsten en resultaat

uitgangspunten peildatum 1-1-2020 boekwaarde 01-01-2019 € -1.279.522,02 omvang exploitatiegebied in m2 55000 rente 2,00% kostenstijging 2,00% stijging kavelprijzen 0,00% kosten- en prijsstijgingenstijging vanaf 1-1-2020 gronduitgifte vanaf 1-1-2019 einddatum 31-12-2021

exploitatiekosten ond. omschrijving uitvoeringskosten excl. btw opmerkingen

1 Boekwaarde per 01-01-2019 € 1.279.522 *

2 onderzoekskosten € -

3 plankosten € 20.000

4 Bodemsanering € 79.540

5 Infrakosten € 887.776

6 rente vanaf peildatum 01-01-2018 € 26.654

7 planschade, etc. € -

8 kostenstijging (2% vanaf 2018) € 24.580

totaal exploitatiekosten € 2.318.072

opbrengsten c.q. grondprijsberekening excl. BTW minimaal te realiseren grondopbrengst op einddatum € 2.318.072

uitgeefbare grond 30.405 m2 grondprijs gemiddeld excl. btw bij minimale dekking per m2 € 76 opbrengsten gedifferentieerd met marktconforme grondprijzen aantal m2 totaal m2 prijs/m2 kavelprijs Gerealiseerde opbrengsten( in boekwaarde verwerkt) zorgsteunpunt (Buurderij) zorgwoningen/groepswonen 1 3000 3000 € 150,00 € 450.000 € 450.000 * multifunctioneel centrum (bestaand pand) 1 3000 3000 € 100.000 € 100.000 * bijdrage buurderij € 400.000 * compensatie rentekosten 2013 t/m 2016 € 560.000 * afboeking voorziening Werklandschap per 31-12-2017 € 1.897.261 * tijdelijke verhuur bestaande pand € 18.620 *

Gerealiseerd in 2018 bedrijfskavels met woonhuis 7 5820 € 125,00 € 727.500 € 727.500 bedrijfskavels zonder woonhuis 3 5251 € 100,00 € 525.100 € 525.100 bedrijfskavels in erfpacht met woonhuis 1 497 € 125,00 € 62.125 € 62.125 bedrijfskavels in erfpacht zonder woonhuis 2 1641 € 100,00 € 164.100 € 164.100

Nog te realiseren opbrengsten 31-12-2021 bedrijfskavels m2 prijs incl btw

bedrijfskavels met woonhuis 9 446 4011 125 € 501.375 € 501.375 € 151 bedrijfskavels zonder woonhuis 8 282 2255 100 € 225.500 € 225.500 € 121 Kavels naast brandweerkazerne 2 828 1656 100 € 165.600 € 165.600 Kavels Schoonenburgseweg 1 6000 6000 100 € 600.000 € 600.000 Sociale huurwoningen grondgebonden woningen koop 8 1087 185 € 25.137 € 201.095 sociale huurwoningen 4 435 € 18.548 € 74.192

totaal opbrengsten 32 15444 € 1.767.762

resultaat € -550.310 negatief opbouw exploitatiekosten Cashflow

Boekwaarde per 01-01- 2019 57,8% € 1.000 kostenstijging (2% vanaf planschade, 2018) 1,1% € 500 etc. 0,0% kasstand 01.01 Duizenden € - kosten € -500 opbrengsten Infrakosten kasstand 31.12 40,1% € -1.000

€ -1.500 plankostenonderzoek 0,9% 0,0%

* Kosten minus opbrengsten = boekwaarde per peildatum

Gemeente Heumen 115 Programmarekening 2019

Globale exploitatieopzet locatie woningbouw Veldschuur

Samenvatting kosten, opbrengsten en resultaat

uitgangspunten peildatum 1-1-2019 boekwaarde 1-1-2019 € -446.944,66 boekwaarde per 1-1-2020 € -488.461,11 omvang exploitatiegebied in m2 8797 rente 2,00% kostenstijging 2,00% stijging kavelprijzen 0,00% gronduitgifte vanaf 1-1-2020 einddatum 31-12-2021 uitgifteduur in jaren 3

exploitatiekosten ond. omschrijving uitvoeringskosten excl. btw opmerkingen

1 grondkosten € 750.000

2 onderzoekskosten € -

3 plankosten € 87.032

4 infrakosten(prijspeil 26-07-2019) € 839.300

5 rente € 36.131

6 Kostenstijging € 17.357

totaal exploitatiekosten € 1.729.821

opbrengsten c.q. grondprijsberekening excl. BTW

minimaal te realiseren grondopbrengst op einddatum € 1.729.821

uitgeefbare grond binnen plangebied (obv verkaveling 07-03-2016) 5.627 m2 grondprijs gemiddeld excl. btw bij minimale dekking per m2 € 200

opbrengsten gedifferentieerd met marktconforme grondprijzen aantal m2 totaal m2 prijs/m2 kavelprijs 1-1-2019 1-1-2019 wonen m2 prijs incl btw goedkope woningen beneden/bovenwoning 14 95 1177 € 180,00 € 15.132,86 € 211.860 seniorenwoningen sociale huur tussen 6 150 873 € 180,00 € 26.190,00 € 157.140 seniorenwoningen sociale huur hoek 2 165 364 € 180,00 € 32.769,00 € 65.538 seniorenwoningen vrije sector tussen 5 160 728 € 180,00 € 26.208,00 € 131.040 seniorenwoningen vrije sector hoek 2 175 408 € 180,00 € 36.720,00 € 73.440 2^1 kap woningen 6 340 2077 € 225,00 € 77.887,50 € 467.325 35

opbrengststijgingen verkopen tot einddatum € -

Subsidie provinciale regeling Steengoed benutten € 500.000 totaal opbrengsten 5627,1 € 1.606.343

resultaat € -123.478 negatief

Gemeente Heumen 116 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 117 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 118 Programmarekening 2019

2. JAARREKENING

Gemeente Heumen 119 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 120 Programmarekening 2019

Balans en exploitatierekening

Gemeente Heumen 121 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 122 Programmarekening 2019

Balans per 31 december 2019

Gemeente Heumen 123 Programmarekening 2019

B A L A N S P E R

ACTIVA Ultimo 2019 Ultimo 2018

Vaste activa

Immateriële vaste activa € 3.748.754 € 3.854.836 - Bijdragen aan activa in eigendom van derden € 2.469.739 € 2.528.781 - Kosten onderzoek en ontwikkeling € 1.279.015 € 1.326.055

Materiële vaste activa € 23.469.763 € 16.479.510

- Investeringen met een economisch nut € 16.013.970 € 10.152.647 - Investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven € 4.571.990 € 4.328.395 - Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut € 2.883.803 € 1.998.468

Financiële vaste activa € 13.241.731 € 13.466.732 Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen € 744.718 € 701.296 Leningen aan: - woningbouwcorporaties € 6.450.000 € 6.665.000 Overige langlopende leningen u/g € 2.892.687 € 4.417.227 Overige uitzettingen met een looptijd > 1 jaar € 3.154.326 € 1.683.210

totaal vaste activa € 40.460.248 € 33.801.079

Vlottende activa

Voorraden € 546.303 € 2.223.295 Grond- en hulpstoffen: - bouwgrond in exploitatie nieuwe complexen € - € 579.648 - bouwgrond in exploitatie in exploitatie lopende complexen € 541.427 € 1.642.429 - overigen € 4.876 € 1.218

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar € 5.204.693 € 4.417.024 - Vorderingen op openbare lichamen € 2.805.395 € 2.870.654 - Rek-courant verhoudingen met niet-financiële instellingen € 1.435.038 € 527.273 - Overige vorderingen en uitzettingen € 964.260 € 1.019.097

Liquide middelen € 192.779 € 295.368

Overlopende activa € 71.181 € 275.845

totaal vlottende activa € 6.014.956 € 7.211.532

Totaal Activa € 46.475.204 € 41.012.611

Beschikbaar verliesverrekening vennootschapsbelasting € - € 48.428

Gemeente Heumen 124 Programmarekening 2019

31 D E C E M B E R 2019

PASSIVA Ultimo 2019 Ultimo 2018

Vaste passiva

Eigen vermogen € 11.551.689 € 12.472.874 - Algemene reserve € 8.262.031 € 8.082.856 - Bestemmingsreserves € 2.751.585 € 4.210.843 - Nog te bestemmen resultaat boekjaar € 538.073 € 179.175

Voorzieningen € 7.462.715 € 7.568.999

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer € 24.316.666 € 15.598.333 Onderhandse leningen van: - binnenlandse banken en overige financiële instellingen € 17.866.666 € 8.933.333 - overige binnenlandse sectoren € 6.450.000 € 6.665.000

totaal vaste passiva € 43.331.070 € 35.640.206

Vlottende passiva

Netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar € 1.330.464 € 3.386.102 - Overige schulden € 1.330.464 € 2.386.102 - Kasgeldleningen € - € 1.000.000 - Schuld bij kredietinstellingen € - € -

Overlopende passiva € 1.813.670 € 1.986.303

totaal vlottende passiva € 3.144.134 € 5.372.405

Totaal Passiva € 46.475.204 € 41.012.611

Gewaarborgde geldleningen € 10.325.793 € 10.174.158

Langlopende financiële verplichtingen € 21.507.463 € 11.283.810

Gemeente Heumen 125 Programmarekening 2019

Grondslagen waardering en resultaatbepaling

Inleiding De jaarrekening 2019 is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) daarvoor geeft.

Algemene uitgangspunten

Toerekeningsbeginsel De exploitatiebaten en -lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben.

Realisatiebeginsel Baten worden pas opgenomen voor zover zij daadwerkelijk zijn verwezenlijkt. Voor wat betreft de dividendopbrengsten en de algemene uitkering uit het Gemeentefonds wordt in het onderdeel 'Resultaatbepaling' hierop nog nader ingegaan.

Voorzichtigheidsbeginsel Bij de toepassing van de grondslagen wordt voorzichtigheid in acht genomen. Verliezen en risico's die zijn ontstaan vóór het einde van het boekjaar, worden onmiddellijk verwerkt. De financiële consequentie dient overigens wel bekend te zijn tijdens de samenstelling van de gemeentelijke jaarrekening.

Waardering op basis van historische kosten Waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. De activa en passiva zijn opgenomen tegen de nominale waarde. Voor wat betreft de zogeheten 'sociale debiteuren' is er wel een voorziening gevormd, welke in mindering is gebracht op de actiefwaarde per ultimo boekjaar.

Resultaatbepaling Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen baten en lasten van het boekjaar.

Onder baten worden verstaan: de rijksvergoedingen voor het functioneren van de gemeentelijke overheid en voor de uitvoering van een aantal specifieke taken; de belastingopbrengsten uit de heffing van onroerende zaak belasting; de leges en retributies voor specifieke overheidstaken die onze gemeente uitvoert; het rendement op eigendommen zoals rente, dividend, huren en pachten; de vergoedingen voor specifieke producten en diensten die de gemeente levert.

Onder lasten worden verstaan: direct aan producten toe te rekenen kosten; afschrijvingen; lasten van overhead; rentelasten.

Dividendopbrengsten BNG, Vitens en DAR Dividendopbrengsten worden als baat genomen op het moment waarop het recht op dividend ontstaat. Normaliter is dit in het jaar volgend op het verantwoordingsjaar nadat de Algemene Vergadering van Aandeelhouders daar een besluit over heeft genomen.

Algemene uitkering uit het Gemeentefonds Ten aanzien van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds zijn de per december 2019 vastgestelde bedragen voor de uitkeringsjaren tot en met 2019 verantwoord. Deze vastgestelde bedragen zijn gebaseerd op de decembercirculaire 2019.

Gemeente Heumen 126 Programmarekening 2019

Afschrijvingen Er wordt gestart met afschrijving op vaste activa nadat betreffende activum daadwerkelijk gereed is voor gebruik. De datum van 1 juli van enig jaar wordt hierbij als ijkpunt gebruikt. Als een investering na 1 juli gereed is voor gebruik, wordt met afschrijving gestart in het daarp volgend exploitatiejaar.

Waardering

Vaste activa Immateriële vaste activa Bijdragen aan activa in eigendom van derden zijn met ingang van 2016 gerangschikt onder de immateriële vaste activa. Deze balanspost betreft schoolgebouwen die in eigendom zijn van twee schoolbesturen. Deze immateriële vaste activa zijn destijds gewaardeerd op het bedrag van de verstrekte bijdrage en sindsdien verminderd met afschrijvingen zonder hierbij rekening te houden met een restwaarde. De kosten van onderzoek en ontwikkeling betreft kosten planvorming en advieskosten van de te bouwen sportcomplex malden. Afschrijvingen vinden plaats vanaf oplevering sportcomplex(2020).

Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs (inclusief bijkomende kosten). Eventueel van derden ontvangen (investerings)bijdragen worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht. In een dergelijk geval wordt op het saldo (investering minus de ontvangen bijdrage hierin) afgeschreven. Slijtende investeringen worden na ingebruikname lineair of in een enkel geval annuïtair afgeschreven gedurende de verwachte gebruiksduur. Hierbij wordt een eventuele restwaarde meegecalculeerd. Op gronden die onder de materiële vaste activa zijn gerangschikt, wordt door Heumen niet afgeschreven.

In de nu volgende tabel zijn de afschrijvingstermijnen per actief weergegeven.

AFSCHRIJVINGSTABEL

afschrijvingsmethode: lineair tenzij anders vermeld

omschrijving van investering afschrijvingstermijn

Immateriële vaste activa bijdrage activa in eigendom van derden: > onderwijsgebouw plus inrichting 40 > uitbreiding onderwijsgebouw 40 > interne verbouwing onderwijsgebouw 40 > onderwijsk. vernieuwing/ontwikkeling 40 > cv in onderwijsgebouw 25 > verbetering brandveiligheid 40 maximaal kosten van onderzoek en ontwikkeling ontwikkeling sportcomplex Malden(afschrijving vanaf 2020) 5

Materiële vaste activa

gronden en terreinen > geen afschrijving

(bedrijfs)gebouwen werkplaats 40 interne verbouwing gemeentehuis 25 aanbouw bibliotheek gebouw Maldensteijn 40 sportcomplex Malden 40 annuïtair grond-, weg- en waterbouwkundige werken riolering: > pompen en gemalen 20 > perceelaansluiting buitengebied 25 annuïtair > bergbezinkbassin 60 > bergbezinkleiding 60 > overstort 60 > bio-gasinstallatie 60 > randvoorzieningen 60 > maatregelen wateroverlast 60 > maatregelen hemelwaterzorgplicht 60 > ombouw rioolstelsel Oude Kleefsebaan 60 > afkoop riolering buitengebied 25

Gemeente Heumen 127 Programmarekening 2019

> persleiding plan Kruisberg 25 > aanpassing overstort Nederasselt 60 > rioolvervanging 60 > afkoppeling kansrijke objecten 60 > stuwputten en overstorten 60 > maatregelen wateroverlast 60 > waterplan 60 > waterberging 60 groen sportcomplex Malden 40 annuïtair terrein sportcomplex Malden 40 annuïtair fietspad 20 fietspadenplan 25 snelfietsverbinding 20 wegreconstructie 20 wijziging parkeergelegenheid Elshof 20 aanpassing parkeerplaats raadhuisstraat 20 inrichting Dorpsstraat Heumen 20 inrichting Dorpsplein Overasselt 20 geluidsscherms 25

Begraafplaats: > berg- en stallingsruimte 20 > knekelput 40 > strooiveld 10 > inrichting grafveld 10 > uitbreiding colombarium 40 vervoermiddelen auto toezichthouder 5 scooter toezichthouder 5 aanhangwagen 10 kipper 15 schaftwagen 15 grondkar 10 machines, apparaten en installaties hardware 3 aanleg glasvezel 15 klepelmaaier 5 getrokken strooier 10 sneeuwschuiver 10 opzet strooier 10 rolbezem 7 machines gladheidsbestrijding 10 houtversnipperaar 10 hogedrukreiniger 5 rioolreinigingsmachine 10 waterton 12 stroomaggregaat 10 afzuiginstallatie 10 geluidsinstallatie raadszaal 10 verkeerssignaleringsbord 7 graveermachine 5 afwasmachine 10 zonnepanelen 20 tijdregistatiesysteem 10 buitencamera's gemeentehuis 5 couverteermachine 5 controleapparatuur legitimatiebewijzen 5 overige materiële vaste activa zonnepanelenproject 15 masten openbare verlichting 40 armaturen openbare verlichting 20 software 3 speelvoorzieningen 12 omvorming natuurlijk spelen 12 uitvoering natuurlijk spelen 12 glascontainers 10 inrichting sportcentrum 10 papiercontainers 15 GFT containers 15 meubilair 10 luifel verwijsplek jongeren 12 aanpassing verwijsplek 8

Gemeente Heumen 128 Programmarekening 2019

Financiële vaste activa

Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen Onder deze balanspost zijn de participaties in het aandelenkapitaal van naamloze of besloten vennootschappen gerangschikt. Deze participaties zijn allen gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs.

Leningen aan woningbouwcorporatie Overige langlopende leningen u/g Waardering tegen nominale waarde.

Overige uitzettingen met een looptijd langer dan 1 jaar Waardering tegen nominale waarde met vermindering van eventuele oninbaarheid.

Vlottende activa Voorraden

Grond en hulpstoffen De bouwgrond in exploitatie bij nieuwe complexen is gewaardeerd tegen historische uitgeefprijs vermeerderd met de bijgeschreven exploitatiekosten. De bouwgrond in exploitatie lopende complexen is opgenomen tegen de vervaardigingskosten verminderd met de opbrengsten wegens grondverkopen. De overige posten betreffen de nominale waarde; dit geldt eveneens voor de posten in de winst- en verliesrekening. Indien de verkrijgings- of vervaardigingsprijs hoger is dan de marktwaarde vindt waardering plaats op basis van marktwaarde. De grondexploitatie wordt gekenmerkt door meerjarige complexgewijze productieprocessen. De voorgecalculeerde resultaten dragen tijdens het productieproces een voorlopig karakter en wijzigen frequent. Oorzaak van de wijzigingen zijn naast de prijs-, efficiëncy- en calculatieverschillen tevens de tussentijdse planaanpassingen. Verliezen worden in het algemeen direct genomen en winsten pas op het moment dat ze gerealiseerd zijn. Winstnemingen zijn dus afhankelijk van het al dan niet gerealiseerd zijn van de winsten. Uitgangspunt is dat er jaarlijks geactualiseerde grondprijsberekeningen worden gemaakt voor de in exploitatie genomen complexen.

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar Deze uitzettingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde met vermindering van eventuele oninbaarheid.

Liquide middelen Liquide middelen zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs.

Overlopende activa Deze balanspost wordt evenees gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs

Vaste passiva Eigen vermogen Onder het eigen vermogen zijn opgenomen de algemene reserves, de bestemmingsreserves en het saldo van de rekening van baten en lasten. De algemene reserves zijn alle reserves die primair dienen als weerstandsvermogen om incidentele tegenvallers in de exploitatie op te vangen. De bestemmingsreserves zijn reserves waaraan de gemeenteraad een bepaalde bestemming heeft meegegeven. Dit zijn vermogens-bestanddelen die alleen in de aangegeven richting zijn aan te wenden.

Voorzieningen Onder de voorzieningen zijn opgenomen de op het moment van opstellen van de jaarrekening voorzienbare verplichtingen, verliezen en of risico’s voorzover de omvang hiervan redelijkerwijs is in te schatten. De voorzieningen zijn gewaardeerd op nominale waarde met uitzondering van de pensioenvoorziening van voormalige wethouders van de gemeente Heumen. Deze is namelijk gewaardeerd op de contante waarde van de opgebouwde toekomstige uitkeringsverplichtingen. De onderhoudsegalisatievoorzieningen stoelen op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud. Aan een deel van de gemeentelijke kapitaalgoederen waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die hiervoor zijn vastgesteld.

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van 1 jaar of langer Vaste schulden worden gewaardeerd tege de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen.

Vlottende passiva Schulden bij kredietinstellingen Netto vlottenden schulden met een rentetypische looptijd, korter dan 1 jaar Overlopende passiva Waardering tegen nominale waarde.

Gemeente Heumen 129 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 130 Programmarekening 2019

Toelichting balans per 31 december 2019

Gemeente Heumen 131 Programmarekening 2019

Toelichting op de balans per 31 december 2019

ACTIVA Vaste Activa

Immateriële vaste activa € 3.748.754

Boekwaarde Investering Desinvestering Afschrijving Boekwaarde Omschrijving 31-12-2018 31-12-2019

Bijdragen aan activa in eigendom van derden: Bijdragen aan schoolbesturen investeringen scholen € 2.528.781 € 2.141 € - € 121.183 € 2.409.739 Subsidie duurzaamheidsmaatregelen sporthal Overasselt € 60.000 € 60.000 Kosten onderzoek en ontwikkeling: grondcomplex De Horst Malden € 94.023 € - € 94.023 Kosten onderzoek en ontwikkeling sportcentrum Mld € 1.219.079 € 6.095 € 40.183 € - € 1.184.992 Kosten voorbereiding zonnepanelenproject € 12.953 € - € 12.953 € - Totaal € 3.854.836 € 68.237 € 53.136 € 121.183 € 3.748.754

- De boekwaarde van de schoolgebouwen voor het basisonderwijs in onze gemeente was tot en met 2015 in de balans opgenomen onder de Materiële Vaste Activa. Door gewijzigde voorschriften is dit vast actief vanaf de balans van 2016 verantwoord als "Bijdragen aan activa in eigendom van derden" bij het onderdeel "Immateriële vaste activa". Verder is in 2019 een subsidiebijdrage betaald van € 60.000 aan de Stichting Sporthal Overasselt voor investeringsmaatregelen in het kader van duurzaamheid. - Op 5 oktober 2017 heeft de raad ingestemd met de herontwikkeling van de locatie de Horst met woningbouw. De gemaakte globale exploitatie-opzetten voor de locatie de Horst waren voor de accountant 'onvoldoende om de gemaakte 'kosten van het grondcomplex de Horst onder te brengen onder de balanspost: "Bouwgrond in exploitatie". - In 2016 en 2017 zijn kosten gemaakt in het kader van onderzoek en ontwikkeling van een nieuw sportcentrum in Malden. Het nieuwe sportcentrum is in 2018 en 2019 gebouwd. De voorbereidingskosten worden vanaf 2020 in 5 jaar afgeschreven. - In 2018 zijn voorbereidingskosten gemaakt in het kader van het zonnepanelenproject. De daadwerkelijke realisering van het project middels het verstrekken van financieringsmiddelen aan deelnemers van het zonnepanelenproject is vanaf 2019 opgestart. De eerder gemaakte voorbereidingskosten zijn in de verstrekte leningen aan deelnmers meegenomen. Vandaar dat het zonnepanelenproject is opgenomen onder de Financiële Vaste Activa.

Materiële vaste activa € 23.469.763

Omschrijving Boekwaarde Boekwaarde 31-12-2018 31-12-2019 overige investeringen met een economisch nut € 10.152.647 € 16.013.970 investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven € 4.328.396 € 4.571.990 investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut € 1.998.468 € 2.883.803 Totalen € 16.479.511 € 23.469.763

overige investeringen met een Boekwaarde Investering Desinvestering Afschrijving Boekwaarde economisch nut 31-12-2018 31-12-2019

gronden en terreinen € 3.780.891 € 261.960 € 247.719 € 83.470 € 3.711.662 gronden en terreinen (niet in exploitatie genomen gronden)* € 505.712 € - € - € - € 505.712

In erfpacht uitgegeven gronden € 226.225 € 357.375 € - € - € 583.600 bedrijfsgebouwen € 4.437.480 € 5.501.656 € - € 11.369 € 9.927.767 grond-, weg- en waterbouwkundige werken € - € - € - € - € - vervoermiddelen € 33.052 € - € - € 8.062 € 24.990 machines, apparaten en installaties € 204.454 € 7.191 € - € 31.984 € 179.661 overige materiële vaste activa € 964.833 € 232.640 € - € 116.895 € 1.080.578 Totaal € 10.152.647 € 6.360.822 € 247.719 € 251.780 € 16.013.970

Nu volgt een overzicht van het boekwaardeverloop van de 'in erfpacht uitgegeven gronden':

Specificatie in erfpacht uitgegeven gronden Boekwaarde Investering Desinvestering Afschrijving Boekwaarde 31-12-2018 31-12-2019 erfpachtgrond de Laan 3 Overasselt € 109.400 € 109.400 erfpachtgrond de Laan 4 Overasselt € 62.125 € 62.125 erfpachtgrond de Laan 5 Overasselt € 54.700 € 54.700 erfpachtgrond de Laan 6 Overasselt € - erfpachtgrond de Laan 13 Overasselt € 201.600 € 201.600 erfpachtgrond de Laan 13-15 Overasselt € 23.900 € 23.900 erfpachtgrond de Laan 16 Overasselt € 131.875 € 131.875 erfpachtgrond de Laan 18-20 Overasselt € - erfpachtgrond de Laan 19-23 Overasselt € - erfpachtgrond de Laan 26 Overasselt € - totalen € 226.225 € 357.375 € - € - € 583.600

investeringen met economisch nut, waarvoor ter Boekwaarde Investering Desinvestering Afschrijving Boekwaarde bestrijding van de kosten een heffing kan worden 31-12-2018 31-12-2019 geheven

gronden en terreinen € 60.144 € - € - € 5.577 € 54.567 grond-, weg- en waterbouwkundige werken (riolering) € 3.893.538 € 495.783 € - € 213.430 € 4.175.891 machines, apparaten en installaties € 4.546 € - € - € 909 € 3.637 overige materiële vaste activa € 370.168 € - € - € 32.273 € 337.895 Totaal € 4.328.396 € 495.783 € - € 252.189 € 4.571.990

Gemeente Heumen 132 Programmarekening 2019

De totaal uitgevoerde investeringen 2019 met een economisch nut zijn: Besteed Cumulatief in 2019 besteed

- aankoop grond Boterdijk Malden € 257.522 € 257.522 - aankoop gronden Rijksweg 216-218 € 689 € 315.978 - erfpachtgronden € 357.375 € 583.600 - basiskaart Grootschalige topografie BGT-NUP 3e tranche € 14.747 € 14.747 - zaakgericht werken € 47.351 € 115.573 - e-herkenning bedrijven € 547 € 2.420 - inrichting stelselvoorzieningen € 1.150 € 3.828 - info ketenpartners sociaal domein € 4.278 - aanpassing verwijsplek jongeren € 3.892 € 14.962 - verkeerssignaleringsbord 2019 € 2.848 € 2.848 - getrokken strooiers € 450 € 54.850 - armaturen 2018 € 27.420 € 160.038 - verlichtingsmasten en armaturen 2019 € 136.785 € 136.785 - bouw sportcentrum Malden € 5.501.656 € 9.852.237 - grondaankoop sportcentrum Malden € 3.750 € 753.750 - uitvoeringsplan speelruimte € 362 € 362 Totaal investeringen met economisch nut € 6.360.822 € 12.269.500

- pompen en gemalen 2017 € 35.055 € 81.819 - afbouw kansrijke objecten 2016 € 11.232 € 100.335 - afbouw verhard oppervlak Oude Boterdijk+aanpassingen riolering Rijksweg Malden € 153.296 € 153.296 - maatregelen planmatige inspecties 2018 € 64.765 € 64.765 - maatregelen planmatige inspecties 2019 € 5.627 € 5.627 - telemetrie 2018 € 5.520 € 5.520 - persleiding optimalisatie Sluisweg/Hofstraat € 31.610 € 39.035 - afkoppeling verhard oppervlak 2019 € 64.007 € 64.007 - aanpak HS2problematiek putten € 524 € 524 - maatregelen wateroverlast 2018 € 20.878 € 21.715 - afkoppeling verhard oppervlak 2018 € 103.269 € 105.000 Totaal investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan € 495.783 € 641.643 worden geheven.

totalen € 6.856.605 € 12.911.143

*In het complex Gronden Buiten Plan zijn in 1992 ingebracht de percelen G3972, G3973, C1277, C1806, in totaal 80.080 m² groot, op 15 maart 1991 gekocht van J.P.M. Thijssen, Rijksweg 182 Malden. In 2011 zijn de nieuw genummerde percelen C2825, C2826, C1277 met een totale oppervlakte van 56.250 m2 bij de algemene dienst ingebracht als natuurgebied voor de opvang van de drie op het sluiscomplex aanwezige dassen. In dit grondcomplex zijn achtergebleven de percelen C2212 en C2213 met een totale opppervlakte van 23.830 m2 met een totale waarde van € 270.947. In 1994 zijn gronden (percelen G2085, 1095, 1096, 1097, 1100, 1101, 1102, 868, 1636) met een oppervlakte van 19.323 m² verworven van C. van Dam, Rijksweg 184 Malden.

overige investeringen met een maatschappelijk Boekwaarde Investering in Vermindering Afschrijving Boekwaarde nut 31-12-2018 2019 2019 2019 31-12-2019

reconstructie wegen, aanleg fietspaden en parkeergelegenheid € 1.998.468 € 985.141 € - € 99.806 € 2.883.803 Totaal € 1.998.468 € 985.141 € - € 99.806 € 2.883.803

Een specificatie van de investeringen in relatie tot de beschikbaar gestelde kredieten plus een toelichting hierop treft u aan in de bijlage 'Overzicht lopende investeringen'. Op de materiële vaste activa wordt afgeschreven conform de richtlijnen, zoals opgenomen in de notitie "Waardering en afschrijving vaste activa gemeente Heumen".

Financiële vaste activa 13.241.731

Financiele vaste activa Boekwaarde Investering in Vermindering Aflossing Boekwaarde 31-12-2018 2019 2019 2019 31-12-2019 a) Kapitaalverstrekkingen aan: deelnemingen € 701.296 € 43.422 € - € 744.718 b) Leningen aan: woningbouwcorporatie Oosterpoort € 6.665.000 € 215.000 € 6.450.000 c) Overige langlopende leningen u/g € 4.417.227 € 1.524.540 € 2.892.687 d) Overige uitzettingen met een looptijd > 1 jaar € 1.954.296 € 2.538.626 € 762.294 € 269.647 € 3.460.981 Totaal € 13.737.819 € 2.582.048 € 762.294 € 2.009.187 € 13.548.386 Voorziening Voorziening 31-12-2018 31-12-2019 Af: voorziening dubieusheid BBZ- leningen € -271.086 € -306.655 € 13.466.733 € 13.241.731

a) Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen: aantal Boekwaarde Investering Desinvestering Boekwaarde aandelen ultimo jaar 31-12-2018 31-12-2019 aandelen Bank Nederlandse Gemeenten (nominaal € 2,50 per aandeel) 151.515 € 378.787 € - € - € 378.787 aandelen Vitens N.V. 16.023 € 1.630 € - € - € 1.630 aandelen DAR 4.583 € 320.879 € 43.422 € - € 364.301

€ 701.296 € 43.422 € - € 744.718

Gemeente Heumen 133 Programmarekening 2019

Aandelen DAR In 2011 heeft de raad besloten toe te treden als aandeelhouder van DAR N.V. en is de gemeente in het bezit van 1,58% van het aandelenkapitaal. Artikel 4 van de aandeelhoudersovereenkomst van de DAR N.V. bepaalt dat voor het eerst op 31 december 2016 en daarna om de drie jaar herijking zal plaatsvinden van het aandelenbezit van de deelnemende gemeenten. Deze herijking heeft ook op 31 december 2019 plaatsgevonden. De omzetcijfers van 2018 van iedere gemeente zijn de basis voor deze herijking in 2019. Op basis van deze cijfers komt de gemeente Heumen 4,17% van het aandelenkapitaal toe. Met de vergroting van het aandelenkapitaal was in 2019 een investering gemoeid van € 43.421,90.

Het jaarlijkse dividend van genoemde deelnemingen wordt bij de ontvangst ervan als een baat verantwoord in de exploitatie; zie hiervoor het product 'Effecten'.

b) Leningen u/g woningbouwcorporatie

Voor de financiering van de bouw van een Brede School en parkeergarage in het bestemmingsplan Centrum-West heeft de gemeente Heumen de afspraak gemaakt met Oosterpoort Projectontwikkeling B.V. te Groesbeek dat zij optreedt als opdrachtgever. Oosterpoort Projectontwikkeling is eigenaar en verhuurt het pand door aan de gemeente Heumen. De bouwkosten zijn geraamd op een bedrag van € 8,6 miljoen. Voor dit doel heeft de gemeente per 1 december 2009 bij de NWB (Nederlandse Waterschapsbank) een 40-jarige geldlening aangetrokken. De lening van € 8,6 miljoen is per dezelfde datum een op een aan Oosterpoort doorverstrekt. Als extra zekerheid is het recht van hypotheek en pandrechten op de Brede School Malden door Oosterpoort als hypotheekgever aan de gemeente Heumen als schuldeiser verleend. Looptijd van de lening 1 december 2009 tot 1 december 2049.Het schuldrestant per ultimo 2019 bedraagt €6.450.000.

c) Overige langlopende leningen u/g Rentevoet Boekwaarde per uitzetting/ Aflossing Boekwaarde desinvestering 31-12-2018 31-12-2019

Nuon (annuïtaire lening) 9,0% € 664.898 € 145.393 519.505 Vitens (achtergestelde lening) 2,5% € 214.816 € 71.607 143.209 Nederlandse Rode Kruis, afdeling Heumen - Malden 0,0% € 45.378 € 45.378 0 hypothecaire geldleningen ambtenaren div. € 3.410.741 € 1.259.651 2.151.090 sporthal Passelegt Overasselt 5,5% € 9.926 € - 9.926 stichting het Tweede Huis 0,0% € 68.748 € - 68.748 landelijke rijvereniging en ponyclub VCM 0,0% € 2.720 € 2.511 209 € 4.417.227 € - € 1.524.540 € 2.892.687

Achtergestelde lening Vitens Sinds 1 januari 2007 bezit de gemeente Heumen géén preferente aandelen meer in Vitens; daarvoor in de plaats is er vanaf die datum een achtergestelde lening ter grootte van de waarde van de verkochte aandelen (€ 1.074.100). Deze lening u/g heeft een looptijd van 15 jaar en de aflossing geschiedt in 15 jaarlijkse termijnen van ieder € 71.607. De aflossing en rente van het huidige kalenderjaar 2019 wordt pas op 1 juli 2020 door onze gemeente ontvangen. Nederlandse Rode Kruis, afdeling Heumen - Malden De aan het Nederlandse Rode Kruis verstrekte lening is eveneens renteloos en aflossingsvrij. In 2019 is het pand aan de Rijksweg in Malden door het Rode Kruis verkocht en is de verstrekte lening onmiddellijk volledig afgelost. sporthal Passelegt Overasselt Aan de stichting sportaccommodatie Passelegt te Overasselt is in 1998 een renteloze geldlening van € 11.344,51 (ƒ 25.000) verstrekt voor een periode van 10 jaar. Vanaf het derde jaar zou gedurende 8 jaar de lening afgelost moeten worden. Het schuldbedrag van € 9.926 (7 jaartermijnen) is tot op heden niet voldaan. In januari 2018 heeft de raad besloten om nog tot medio 2019 een exploitatiesubsidie te verstrekken. Voorlopig heeft de stichting nog onvoldoende financiële ruimte om de aflossing te kunnen voldoen. stichting het Tweede Huis Stichting het Tweede Huis heeft in 1996 van onze gemeente een geldlening van € 68.748 ontvangen. In de betreffende leningsovereenkomst zijn de aflossingsvoorwaarden opgenomen. Gelet op de jaarlijkse exploitatie- en balansresultaten van deze stichting is er tot op heden nog niet afgelost op deze lening. De jaarlijks aan de boekwaarde toegerekende rente betreft in feite een subsidie aan deze stichting. Tot zekerheid voor de terugbetaling van de verstrekte geldlening is een recht van hypotheek gevestigd op de grond met opstallen gelegen Kerklaantje 10 te Nederasselt. landelijke rijvereniging en ponyclub VCM De aan de rijvereniging VCM verstrekte geldlening heeft betrekking op het opruimen en afvoeren van kabelrestanten in het kader van bodemverontreiniging. De verstrekte lening aan de rijvereniging VCM heeft een looptijd van 10 jaar.

d) Overige uitzettingen looptijd > 1 jaar Boekwaarde uitzetting/ overheveling Aflossing/ Boekwaarde per herwaardering naar Afwaardering 31-12-2018 verstrekkingen voorziening/ 31-12-2019 stimuleringslening Volkshuisvesting verstrekt aan SVn r/c nr. 2581 € 107.908 € 32.358 € - € - € 140.265 door verstrekte leningen door SVN aan verenigingen e.d. r/c nr. 2581 € 496.956 € - € 30.643 € 466.313 startersleningen verstrekt aan SVn r/c nr. 2583 € 50.000 € - € - € - € 50.000 blijversleningen verstrekt aan SVn r/c nr. 2585 € 250.000 € 10.000 € 10.000 € - € 250.000 verstrekte blijverslening door SVN aan inwoner r/c nr. 2585 € 10.000 € 10.000 € - duurzaamheidsleningen woningen verstrekt aan SVn r/c nr. 2587 € 195.789 € 500.000 € 595.214 € 52.085- € 152.659 duurzaamheidleningen woningen doorverstrekt door SVn aan inwoners r/c nr. 2587 € 53.964 € 595.214 € - € 53.464 € 595.714 duurzaamheidleningen bedrijven verstrekt aan SVn r/c nr. 2586 € 250.000 € - € 157.080 € 3.584- € 96.504 duurzaamheidleningen bedrijven doorverstrekt door SVn aan bedrijven r/c nr. 2586 € - € 157.080 € - € 3.624 € 153.456 zonnepanelenproject € 1.120.252 € 159.240 € 961.012 Sociale krediethypotheken € 16.915 € - € - € - € 16.915 BBZ-leningen € 532.765 € 113.722 € - € 68.344 € 578.144 Totaal € 1.954.296 € 2.538.626 € 762.294 € 269.647 € 3.460.981 Voorziening Voorziening 31-12-2018 31-12-2019 Af: voorziening dubieusheid BBZ- leningen € -271.086 € -306.655 € 1.683.210 € 3.154.326

Gemeente Heumen 134 Programmarekening 2019

Het hierboven vermelde saldo per 31 december 2019 komt voor een bedrag van € 689.427,61 overeen met het door de SVn ontvangen rekening-courant overzicht per 31 december 2019. Het betreft in feite het tegoed dat per balansdatum nog beschikbaar is om aan derden leningen uit eigen middelen te kunnen verstrekken. De totale vordering uit het r/c tegoed zoals hierboven vermeld bestaat uit onderstaande leningen. Het betreft hier een rekening-courant verhouding met de SVn in de vorm van uitgezette geldleningen. De administratieve verwerking van de leningenadministratie (het verstrekken en innen) ligt geheel bij de SVn.

Stimuleringslening Oorspr. Boekwaarde Boekwaarde Volkshuisvesting SVn leningbedrag 31-12-2018 31-12-2019 r.c. 2581 S.V. Juliana '31 € 50.000 € 20.989 € 18.643 Stichting "het Tweede Huis" € 81.000 € 54.599 € 50.746 Ver.gebouw TERP € 60.000 € 47.622 € 45.394 Stg ver.gebouw Overasselt € 200.000 € 159.548 € 152.691 VOF de Wende € 160.000 € 128.184 € 118.787 Overasseltse Boys € 50.000 € 43.007 € 40.026 Zweefvliegveld Malden € 50.000 € 43.007 € 40.026 totaal doorverstrekt rc 2581 € 651.000 € 496.956 € 466.313 r.c. 2586/2587 leningen zonnepanelen inwoners € 1.500.000 € 53.964 € 595.714 leningen zonnepanelen bedrijven € 500.000 € - € 153.456 totaal doorverstrekt rc 2586/2587 € 2.911.000 € 765.119 € 1.414.321

totaal doorverstrekte leningen € 3.562.000 € 1.262.075 € 1.880.634

Mutaties Gemeenterek. Omschrijving SVn-gelden verslagjaar Heumen nr. 2581

Saldo per 1 januari verslagjaar € 107.908 Af: Gehonoreerde en opgenomen leningaanvragen: Subtotaal € 107.908

Bij: Saldo rente r/c (gem. 0,0%), rente leningen en betaalde beheerkosten € 1.714 Ontvangen aflossingen "SV Juliana '31" € 2.346 Ontvangen aflossingen "Stichting het Tweede Huis" € 3.853 Ontvangen aflossingen "de Terp" € 2.228 Ontvangen aflossingen "SVO Overasselt" € 6.856 Ontvangen aflossingen "De Wende" € 9.397 Ontvangen aflossingen "Overasseltse Boys" € 2.981 Ontvangen aflossingen "Zweefvliegveld" € 2.981 € 32.358 Saldo per 31 december 2019 € 140.265

Startersfonds SVn (nr. 2583) Op 12 februari 2015 heeft de raad vastgesteld de 'Verordening Startersleningen gemeente Heumen 2015'. De starterslening is een tweede lening, aanvullend op een eerste hypotheek bij een reguliere geldverstrekker. De essentie van de starterslening is dat de starter de eerste drie jaar geen rente en aflossing betaalt. Daarna wel, tenzij de starter dan nog niet kan betalen. De gedachte achter de starterslening is dat de groei van het inkomen van de starter het op termijn mogelijk maakt wel rente en aflossing te betalen. De gemeente bepaalt ook wat de maximale aankoopprijs mag zijn, waarbij geldt dat de norm van de NHG in ieder geval niet mag worden overschreden. De vastgestelde regeling voor het verstrekken van startersleningen is gebaseerd op de zogenaamde afkoopmethodiek. Een regeling voor startersleningen volgens de voorgestelde afkoopmethodiek heeft de volgende uitgangspunten: 1. de gemeente beslist over de toekenning van een starterslening; 2. de Stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn) verstrekt de lening uit een eigen kredietfaciliteit; 3. de aan de lening verbonden kosten, bestaande uit rente, beheerskosten en een risico-opslag, worden door middel van een afkoopsom, die is gebaseerd op een vast percentage van het leningsbedrag, door de gemeente aan de SVn vergoedt; 4. de door de gemeente aan de SVn te betalen afkoopsom wordt vooraf door de ontwikkelaar van een woningbouwplan aan de gemeente betaald; 5. de procedure voor het toekennen en verstrekken van de startersleningen wordt in een verordening vastgelegd.

De keuze voor de afkoopmethodiek betekent dat de regeling alleen open staat voor kopers van een woning in een project waarvan de gemeente een overeenkomst heeft gesloten waarin is vastgelegd dat de kosten van de lening voor rekening van de ontwikkelaar zijn. Op dit moment zijn er echter geen projecten die hiervoor in aanmerking komen.

Krediethypotheken Soz a De verleende krediethypotheek is per ultimo 2019 voor de volledige (nominale) waarde opgenomen.

Leningen Bijstandsbesluit Zelfstandigen Per 31 december 2019 staat voor een nominaal bedrag van € 578.144 uit aan BBZ-leningen (uitgesplitst naar startende en gevestigde ondernemingen). Per 31 december 2019 is de volwaardigheid van alle openstaande BBZ-vorderingen per individuele cliënt beoordeeld op basis van de statische methode. Op basis van de toepassing van de statische methode is er sprake van een dubieus bedrag van € 306.655 zodat per 31-12-2019 een netto BBZ-vordering resteert van € 271.489.

Gemeente Heumen 135 Programmarekening 2019

Vlottende activa

Voorraden € 546.303

De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categoriën:

Verloop in 2019 Boekwaarde Kosten Kosten Renteverlies en Opbrengsten Boekwaarde per per 31-12- aankopen bouwrijpmaken resultaatneming grondverkopen 31-12-2019 2018 en plankosten complexen / uitname

Grond- en hulpstoffen, gespecificeerd: - in exploitatie genomen gronden lopende complexen € 2.707.483 € - € 512.158 € 9.569 € -1.988.856 € 1.240.354 voorziening Werklandschap € -239.054 € -311.246 € -550.300 voorziening Coehoornhof € -25.149 € -25.149 voorziening locatie Veldschuur € -123.478 € -123.478 voorziening Schoonenburg € -246.352 € 246.352 € - Subtotaal voorraden € 2.222.077 € - € 512.158 € 9.569 € -2.202.377 € 541.427

Boekwaarde Aankoop Prijsbijstelling Verstrekte Boekwaarde per per 31-12- documenten documenten 31-12-2019 2018 Overigen: - voorraad eigen verklaringen € 1.218 € 13.230 € 105 € - € 9.677 € 4.876

Subtotaal overige voorraden € 1.218 € 13.230 € 105 € - € 9.677 € 4.876

€ 2.223.295 € 13.230 € 512.263 € 9.569 € -2.192.700 € 546.303

Bouwgrond in exploitatie lopende complexen

Boekwaarde Investering Opbrengst aantal m2 Boekwaarde Gem. boekw. per per 31-12- verkoop grond per 31-12- m2 2018 e.d. 2019 ■ Werklandschap Overasselt € 1.279.523 € 117.935 € -357.375 32.217 € 1.040.083 € 32,28 ■ Coehoornhof Nederasselt € 619.535 € 34.441 € -646.914 13.152 € 7.062 € 0,54 ■ Locatie Veldschuur Malden € 579.648 € 121.627 € -132.702 7.152 € 568.573 € 79 ■ Schoonenburg overasselt € 194.337 € 203.690 € -398.027 0 € -0 € - ■ Vieracker Malden € 34.440 € 346.416 € -756.220 3.204 € -375.364 € -117 Totaal € 2.707.483 € 824.109 € -2.291.238 55.725 € 1.240.354 Voorziening Voorziening af: 31-12-2018 31-12-2019 ■ voorziening verliesdekking complex Werklandschap Overasselt € 239.054 € 311.246 € 550.300 ■ voorziening verliesdekking complex Schoonenburg Malden € 246.352 € - € -246.352 € - ■ voorziening verliesdekking complex Coehoornhof Nederasselt € 25.149 € 25.149 ■ voorziening verliesdekking complex locatie Veldschuur Malden € - € 123.478 € 123.478 € 485.406 € 698.927 Per saldo € 2.222.077 € 541.427

Complex Coehoornhof/Hollestraat Nederasselt De laatste kavel is inmiddels verkocht. De uitvoering van het woonrijpmaken van het laatste gedeelte van Coehoornhof zal medio 2020 plaatsvinden. Het verwachte exploitatieresultaat volgens de herziene exploitatie-opzet van 1 januari 2020 bedraagt € 25.149 nadelig. In de vorige exploitatie-opzet per 1 januari 2019 was een voordelig eindresultaat berekend van € 294.464. Conform de BBV-voorschriften is er in 2018 een voorschot op de toen verwachte winst genomen van € 174.800. Deze winst is ten goede gekomen aan het positieve exploitatieresultaat van het boekjaar 2018. Na de nu gemaakte kostencalculatie blijkt dat de kosten € 145.000 hoger uit gaan vallen. Hierdoor moet een verlies genomen worden van € 25.149. Voor afdekking van dit tekort is ten laste van de exploitatie 2019 een voorziening gevormd.

Complex locatie Veldschuur Malden Medio 2019 is het nieuwe sportcentrum Malden opgeleverd en zijn de sportactiviteiten in het nieuwe complex gestart. Op de locatie van de oude Veldschuur naast het nieuwe sportcentrum is het voornemen om 35 woningen te realiseren. In het voorjaar 2020 wordt de huidige Veldschuur gesloopt en komen op deze plek nieuwbouwwoningen. Voor het verwachte tekort van € 123.478 is in 2019 t.l.v. de exploitatie een voorziening gevormd.

Complex Schoonenburg Overasselt In het plan Schoonenburg zijn alle kavels verkocht. De resterende werkzaamheden woonrijpmaken zijn inmiddels gerealiseerd. Vandaar dat het complex per 31 december 2019 financieel is afgerond. Het exploitatietekort bedraagt per afsluitingsdatum € 302.386,06. In 2018 was al een voorziening gevormd van €246.352. Het hogere verlies van € 56.030,06 (€ 303.386,06- € 246.352) is in 2019 ten laste van de exploitatie van de gemeente gedekt.

Complex Werklandschap Overasselt Begin 2018 is voor het noordelijk deel een bestemmingsplan vastgesteld. Het betreffende plandeel is bouwrijp gemaakt. Alle bedrijfskavels in dit plandeel zijn hetzij verkocht hetzij in erfpacht gegeven. Zodra er duidelijkheid is over het centraal in het Werklandschap te realiseren woningbouwplan en de verplaatsing van een aan de Hoogstraat gevestigde detailhandelsbedrijf naar de aan de Schoonenburgseweg gelegen kavel zal ook voor het middengebied en het zuidelijk deel van het Werklandschap een bestemmingsplan in procedure worden gebracht. De per ultimo 2019 samengestelde herziene exploitatie-opzet komt uit op een voorgecalculeerd nadelig exploitatieresultaat van € 550.310. In 2018 en in 2019 (aanvullend) is hiervoor ten laste van de exploitatie een voorziening gevormd.

Complex Locatie Vieracker Medio 2019 is gestart met de bouw van de 20 woningen. Na oplevering van de woningen medio 2020 en het daaropvolgende woonrijpmaken zal het complex eind 2020 financieel afgesloten kunnen worden. Van het verwachte positieve resultaat van € 450.229 is in 2019 al een deel te weten € 258.218,74 als winst ten gunste van de exploitatie 2019 verantwoord.

Overigen Dit betreft de voorraad eigen verklaringen en trouwboekjes afdeling publiekszaken.

Gemeente Heumen 136 Programmarekening 2019

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar 5.204.693 De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder kunnen als volgt gespecificeerd worden: Stand Herwaardering Stand Voorziening Netto-vordering Soort vordering oninbaarheid 31-12-2018 31-12-2019 31-12-2019

vorderingen op openbare lichamen € 2.870.654 € - € 2.805.395 € - € 2.805.395 rek-courant verhoudingen met niet-financiële instellingen (schatkistbankieren Min. Fin.) € 527.273 € - € 1.435.038 € - € 1.435.038 overige vorderingen algemeen (minus oninbaarheid) € 647.582 € - € 677.910 € 21.715 € 656.195 overige uitzettingen (debiteuren ivm terugvordering en verhaal sociale uitkeringen) € 371.516 € 852.961 € 544.896 € 308.065

Totaal € 4.417.025 € - € 5.771.304 € 566.611 € 5.204.693

Vorderingen op openbare lichamen € 2.805.395 De vorderingen op openbare lichamen kunnen als volgt nader worden gespecificeerd: Saldo Saldo 31-12-2018 31-12-2019 Waterschap Rivierenland, bijdrage bijhouding BGT-objecten € 444 Vervoersorganisatie regia Arnhem-Nijmegen, restitutie voorschot CVV-vervoer 2016 en afrek. € 23.365 Veiligheidsregio Gelderland-Zuid, bijdrage noodnet 2018 € 1.420 Omgevingsdienst Rijk van Nijmegen (ODRN), afrekening 2017 € 13.217 Belastingdienst, te vorderen venootschapsbelasting 2018 € 2.082 Belastingdienst, te vorderen omzetbelasting november 2018 € 98.853 Belastingdienst, te vorderen omzetbelasting december 2018 € 78.359 Belastingdienst, declaratie BTW - Compensatiefonds dienstjaar 2018 € 2.168.720 Ministerie van BZK, nabetaling algemene uitkering 2018 € 13.750 GGD Gelderland-Zuid, afrekening huisvestingskosten (Maldensteijn) € 7.000 MGR Rijk van Nijmegen, afrekening bestuursonderst-IRVN 2017-2018 alsmede terugbetaling € 18.590 Staatsbosbeheer, leges omgevingsvergunning 2018 € 1.584 Ministerie van SZW, raming vangnetuitkering 2017 € 336.432 Gemeente Nijmegen, raming subsidieafrekening blok C2-2018 € 106.515 MARN, transportkosten vereveningsfonds 2017 € 323 Ministerie van BZK, nabetaling algemene uitkering 2018-2019 € 123.348 MGR Rijk van Nijmegen, afrekening 2019 SW-deel, particpatiemiddelen en arb. dagbesteding € 109.635 UWV: uitkering Wet Arbeid en Zorg € 4.554 BVO DRAN: afrekening sol. bijdrage en routegebonden en vraagafh. vervoer 2019 € 50.886 Rijkswaterstaat, leges raadplegen archief € 416 Provincie Gelderland, raming afrekening 2019 drietal subsidieprojecten € 72.397 Belastingdienst, teruggave omzetbelasting nov. 2019 en afrek. vennootschapsbelasting 2018- € 31.939 2019 Belastingdienst, declaratie BTW - Compensatiefonds dienstjaar 2019 € 2.385.766 Ministerie van SZW, declaratie BBZ starters en gevestigden 2019 € 14.342 Gemeente Nijmegen, raming asfaltwerkzaamheden-sociaal domein en dassenvoorziening 2019 € 12.112

€ 2.870.654 € 2.805.395

Per 1 maar 2019 is van de bovengenoemde vorderingen op openbare lichamen een bedrag van € 2.610.685 nog niet ontvangen. De vordering op de belastingdienst ter grootte van € 2.385.766 wordt per 1 juli 2020 geïncasserd. De overige vorderingen zullen naar verwachting in het eerste halfjaar 2020 worden geïncasseerd.

Rekening-courantverhoudingen met niet financiële instellingen (Schatkistbankieren saldo € 1.435.038) Sinds 16 december 2013 zijn decentrale overheden verplicht om hun overtollige middelen in de schatkist aan te houden. Hiertoe is een rekening-courant overeenkomst aangegaan met het ministerie van financiën waarop dagelijks de overtollige liquide middelen, welke meer bedragen dan het drempelbedrag, aan de schatkist moeten worden overgemaakt. Het principe van schatkistbankieren is dat publiek geld de schatkist niet eerder verlaat dan noodzakelijk is voor de uitvoering van de publieke taak. Met de huisbankier BNG zijn afspraken gemaakt voor het dagelijks (automatisch) afromen van onze banksaldi ten gunste van ons rekening-courant saldo bij het Ministerie van Financiën. Het drempelbedrag is bepaald op 0,75% van € 38,2 (lastenkant vastgestelde begroting november 2019 en bedraagt € 287.000.

De ontwikkeling van het gemiddeld (positief) dagsaldo gedurende het afgelopen verslagjaar wordt in onderstaande tabel weergegeven. bedragen in duizenden € 1w kw 2e kw 3e kw 4e kw

gemiddeld dagsaldo per kwartaal 316 297 216 219

Af: drempelbedrag 287 287 287 287 overschrijding ( -/-) / ruimte -29 -10 71 68 (+) Uit bovenstaand overzicht blijkt dat het gemiddeld dagsaldo in de laatste twee kwartalen van 2019 lager is geweest dan het drempelbedrag. Het automatisch afromen door de BNG gebeurt iedere middag om half vier. Bijschrijvingen even na half vier beïnvloeden het afromingsbedrag. Verder wordt het toegestane banksaldo ook beïnvloed door de gelden bij de Rabo. Om te voorkomen dat met onverwachte bijschrijvingen het toegestane drempelbedrag wordt overschreden is het afromingstegoed bij de BNG omlaag bijgesteld tot een bedrag van € 200.000.

Per 31 december 2019 bedraagt ons tegoed in rekening-courant bij het Ministerie van Financiën in het kader van het verplicht schatkistbankieren € 1.435.038.

Gemeente Heumen 137 Programmarekening 2019

Overige vorderingen (Saldo € 647.581)

De post "overige vorderingen" heeft per 31 december 2019 een saldo van € 677.910 Er is een voorziening oninbaarheid gevormd ter grootte van € 21.715, zodat een netto vordering resteert van € 656.195.

Overige uitzettingen Gecorrigeerd Herwaardering Saldo per Voorziening Gecorrigeerd saldo per oninbaarheid saldo per 31-12-2018 31-12-2019 31-12-2019 bijzondere bijstand - renteloze leningen € 84.637 € 163.556 € 91.340 € 72.216 algemene bijstand (incl. BBZ starters) - terugvordering, verhaal en boeten WWB € 286.879 € 689.405 € 453.556 € 235.849

€ 371.516 € - € 852.961 € 544.896 € 308.065

Per 31 december 2019 staat een nominaal bedrag van € 852.961 uit aan vorderingen Participatiewet/bijzondere bijstand. Per 31 december 2019 is de volwaardigheid van alle openstaande vorderingen per individuele cliënt beoordeeld op basis van de statische methode. Op basis van de toepassing van de statische methode is er sprake van een dubieus bedrag van € 544.896, zodat per 31-12-2019 een netto vordering resteert van € 308.065.

Totaal overige vorderingen en uitzettingen overige vorderingen algemeen € 656.195 overige uitzettingen € 308.065 Totaal € 964.260

Liquide Middelen

De liquide middelen per ultimo van het jaar bestaan uit tegoeden bij diverse bankinstellingen, te weten: Specificatie Saldo per Saldo per 31-12-2018 31-12-2019 Bng rekening-crt NL44 BNGH 0285 0038.95 € 280.164 € 191.583 Rabo rekening-crt NL46 RABO 0131.6010.08 € 15.204 € 1.196

Totaal liquide middelen 295.368 192.779

Ontwikkeling De liquide middelen bij de banken zijn ten opzichte van 2018 in totaal met € 14.008 afgenomen. Daarnaast is in 2013 het verplichte schatkistbankieren ingevoerd, waardoor gemeenten verplicht zijn om hun tegoeden bij het ministerie van Financiën onder te brengen. Per ultimo 2019 bedroeg het bij het ministerie ondergebrachte bedrag afgerond € 1.435.038 (ultimo 2018 € 527.273). Dit bij het ministerie ondergebrachte bedrag is op de balans verantwoord als vordering onder rekening-courantverhoudingen met niet financiële instellingen. In feite zijn de liquide middelen met een totaalbedrag van € 0.9 miljoen toegenomen.

Voor verdere informatie verwijzen wij u naar de financieringsparagraaf.

Overlopende Activa Specificatie overlopende activa Saldo per Saldo per 31-12-2018 31-12-2019

vooruitbetaalde bedragen 1) € 237.142 € 30.037 salarissen (afdracht Nationale Nederlanden) € 359 permanent voorschot kas cluster Burgerzaken € 615 € 1.115 afrekening kasafdracht december cluster Burgerzaken € 2.341 € 4.214 nog niet verrekende voorschotten op sociale uitkeringen € 1.936 € 3.454 rente maand december u/g geldlening Oosterpoort Wooncombinatie € 22.957 € 22.217 bng-belastingrekening € 9.108 € 9.785

Subtotaal overlopende activa 274.098 71.181

1) Specificatie post "vooruitbetaalde bedragen" Jaarlijks onderhoud I-writer jan. t/m sept. 2020 € 9.085 Licentievergoeding Cyclorama's jan. t/m nov. 2020 € 10.428 Vind informatiemanagement jan. t/m sept. 2020 € 3.613 Jaarlicentie en uitvoerdersapp 2020 € 4.393 Jaaronderhoud Aeolusback € 2.518 € 30.037

Nog te ontvangen bedragen op subsidies Saldo per Vermindering/ Saldo per met een specifiek bestedingsdoel 31-12-2018 vermeerdering 31-12-2019

Landschapsprojecten Heumen (subsidieafwikkeling in de loop van 2019) € 1.747 € 1.747- € - Subtotaal € 1.747 € 1.747- € -

Totaal overlopende activa € 275.845 € 71.181

Gemeente Heumen 138 Programmarekening 2019

PASSIVA Vaste Passiva

Eigen Vermogen

Algemene Reserve Mutaties Saldo Beschikbaar eigen vermogen ultimo 2019 voor resultaatbestemming - Algemene Dienst (ultimo 2018) € 8.082.856 bij: resultaat vorig boekjaar (2018) € 179.175 € 179.175 Beschikbaar eigen vermogen per 31 december 2019 (voor resultaatsbestemming 2019) € 8.262.031

Vrij beschikbaar eigen vermogen per 31 december 2019 (voor resultaatbestemming 2019) € 8.262.031

Reserves vormen het eigen vermogen van de gemeente en zijn te onderscheiden naar algemene- en bestemmingsreserves. Tot de algemene reserves worden gerekend alle reserves, niet zijnde een bestemmingsreserve. De algemene reserve is in principe bestemd als een algemene buffer voor eventuele rekeningtekorten en als algemeen weerstandsvermogen voor de gemeente.

Nog te bestemmen resultaat boekjaar Als volgt te specificeren: Mutaties Bedrag voordelig € 538.073

Vrij beschikbaar eigen vermogen per 31 december 2019(na resultaatbestemming 2019) voordelig € 538.073

Het voordelig resultaat komt ten gunste van het eigen vermogen van de gemeente. Voor de totstandkoming van het jaarresultaat wordt verwezen naar de aanbiedingsbrief van het college van Burgemeester en Wethouders en naar de toelichting op de hoofdtaakvelden van de productenrekening 2019.

Bestemmingsreserves

Onder een bestemmingsreserve wordt verstaan een reserve waaraan vooraf een bepaalde bestemming is gegeven, dus bestemd is voor specifieke, met name genoemde uitgaven. Beschikbaar Vermeerdering Vermindering Opheffing Beschikbaar 31-12-2018 reserve per 31- 31-12-2019 12-2019 afrekening algemene uitkering 2018 € 100.000 € 100.000 € - afvalstoffenbalans € 6.149 € - € 6.149 € - groenstructuurplan € 69.083 € - € 24.190 € 44.893 sanering onzuivere lozingen buitengebied € 486.352 € - € 41.183 € 445.169 baten en lasten rioleringsstelsel € 600.000 € - € 24.553 € 575.447 beheer natuurgronden Keersluis € 109.905 € - € 6.628 € 103.277 participatie € 105.380 € 6.500 € 45.121 € 66.759 schommelfonds sociaal domein € 1.478.448 € - € 433.063 € 1.045.385 schommelfonds rekenkamercommissie € 10.337 € - € - € 10.337 plattelandsfonds € 713.727 € 17.000 € 730.727 0 € - huisvesting en begeleiding statushouders € 206.940 € - € 54.520 € 152.420 ondersteuning extra wzh. duurzaamheid 2018/2019 € 72.000 € 72.000 € - onderhoud schuur Garstkamp Overasselt € 138.522 € 7.688 € - € 146.210 onderhoud parkeergarage Brede School Broeksingel (BSB) € 42.500 € 8.500 € 4.000 € 47.000 onderhoud sportzaal Brede School Broeksingel (BSB) € 69.250 € 11.500 € - € 80.750 erfpachtgrond de Laan 3 Overasselt € 944 € 5.470 € 6.414 erfpachtgrond de Laan 4 Overasselt € 834 € 3.106 € 3.940 erfpachtgrond de Laan 5 Overasselt € 472 € 2.735 € 3.207 erfpachtgrond de Laan 16 Overasselt € 5.672 € 5.672 erfpachtgrond de Laan 18 Overasselt € - € 2.947 € 2.947 erfpachtgrond de Laan 19 Overasselt € - € 10.198 € 10.198 erfpachtgrond de Laan 20 Overasselt € - € 1.558 € 1.558

Totaal overige bestemmingsreserves € 4.210.843 € 82.876 € 1.542.134 € - € 2.751.585

Toelichting:

afvalstoffenbalans Indien in enig jaar het kostendekkingspercentage afvalstoffenheffing boven de 100% uitkomt als gevolg van onderuitputting, dient het positieve saldo aan deze bestemmingsreserve te worden toegevoegd. Deze reserve kan vervolgens worden ingezet om te komen tot een gelijkmatige verdeling van baten en lasten over een aantal begrotingsjaren, dus zowel bij bij onderschrijding als overschrijding van het kostendekkingspercentage afvalstoffenheffing. In het verslagjaar is € 6.491 onttrokken vanwege het tekort van de opgemaakte afvalstoffenbalans 2019.Hiermee is de bestemmingsreserve uitgeputl.

groenstructuurplan In december 2007 is het Groenstructuurplan voor de periode tot en met 2017 vastgesteld. Hiermee is de inrichting van de groenstructuur binnen de bebouwde kommen op hoofdlijnen vastgelegd. In het verslagjaar is € 24.190 aangewend voor renovatie van diverse plantsoenen, aanplant bloembollen in de diverse kernen, aanpak en renovatie Mathaak en Koningin Wilhelminastraat.

sanering onzuivere lozingen buitengebied In 2005 afgezonderd deel van de algemene reserve (uit reserve grondexploitatie) en bestemd voor gedeeltelijke dekking van de gemaakte kosten voor de verplichte aanleg van riolering in onze buitengebieden (zie raadsbesluit van februari 2004).

baten en lasten rioleringsstelsel Conform Raadsbesluit van 15-10-2015 is geconstateerd dat de voorziening ‘ onderhoudsreserve riolering’ als gevolg van diverse ontwikkelingen € 600.000 meer bevat dan op dit moment noodzakelijk geacht. Deze €600.000 mogen van de accountant niet in de voorziening onderhoudsreserve riolering blijven zitten, omdat hier geen adequate onderbouwing voor is. De voor deze voorziening opgebouwde middelen zijn in principe opgebouwd voor en bestemd voor investeringen en kosten verbonden met riolering. Het Gemeentelijk Rioleringsplan is in 2017 geactualiseerd. Inmiddels is besloten deze reserve vanaf 2019 gedeeltelijk te gebruiken voor het egaliseren van het tarief van de rioolrechten.

Gemeente Heumen 139 Programmarekening 2019

beheer Natuurgronden Keersluis Betreft een gekapitaliseerde uitkering van Rijkswaterstaat voor het duurzaam beheer en onderhoud van het dassengebied nabij de keersluis. Jaarlijks worden hier de beheerskosten uit gedekt.

participatie Deze bestemmingsreserve is in 2012 gevormd uit een restant uitvoeringsbudget € 81.701 ten behoeve van de "pilot loondispensatie", als voorloper op de Wet werken naar vermogen. Deze wet is echter controversieel verklaard door de val van het kabinet in 2012. Uw raad heeft er vervolgens mee ingestemd om deze middelen beschikbaar te houden t.b.v. modulaire gemeenschappelijke regeling Rijk van Nijmegen, die vanaf 1 januari 2015 is opgericht. Op basis van een af te sluiten dienstovereenkomst met de MGR Rijk van Nijmegen kunnen zgn. maat- en meerkwerkproducten worden ingekocht bij het werkbedrijf. De voorziening WWB-werkdeel (zgn. meeneemregeling) ad. € 69.655 is als gevolg van de inwerkingtreding van de Participatiewet in de loop van 2015 vrijgevallen en toegevoegd aan deze bestemmingsreserve. Deze reserve had per 31-12-2018 een saldo van € 105.380. Zowel in de financiële maandrapportage van januari alsmede mei 2019 zijn de ontwikkelingen van deze bestemmingsreserve Participatie beschreven. De kosten van de participatiecoach bedroegen in 2019 € 73.500, waarvan per saldo € 38.621 (€ 45.121 minus € 6.500) is afgewenteld op deze bestemmingsreserve en € 34.879 werd gedekt vanuit de beschikbare maatwerkgelden 2017-2018 binnen de MGR module Werkbedrijf.

schommelfonds sociaal domein Deze bestemmingsreserve is in 2015 gevormd uit het saldo van de ontvangen integratie-uitkering sociaal domein onderdelen Jeugd en WMO 2015 t.o.v. de werkelijke lasten 2015. Per 31 december 2015 bedroeg de stand van deze risicoreserve € 982.324. In 2016 is een dotatie verantwoord van € 1.091.716 en een onttrekking van € 735.839, zodat per 31 december 2016 de reserve een omvang heeft van € 1.338.201. Het saldo van baten en lasten in 2017 laat een positief resultaat zien zien van € 90.458. Dit bedrag is toegevoegd aan deze bestemmingsreserve, zodat de reserve een saldo heeft van € 1.428.659 In 2018 is het positieve saldo van baten en lasten WMO-Jeugdzorg en huisvesting statushouders ter grootte van € 49.789 ook toegevoegd aan deze zodat deze reserve ultimo 2018 een stand had van € 1.478.448. bestemmingsreserve. In 2019 heeft - met insteming van de raad - een onttrekking van € 321.239 plaatsgevonden op deze reserve waarvan € 221.239 i.v.m. de tekorten op de uitvoering Veilig Thuis, Jeugdzorg (voorheen blok B en C) en WMO 2019 (voorheen blok B) (inclusief de hogere bijdrage aan het ROB ad. € 13.798) alsmede € 100.000 als dekking voor het exploitatieresultaat 2019. In de jaarrekening 2019 is - ten opzichte van de geraamd onttrekkingen- een bedrag van € 111.824 aan meerkosten sociaal domein verantwoord. Ook deze meerkosten zijn onttrokken aan deze bestemmingsreserve. schommelfonds rekenkamercommissie Er is momenteel geen rekenkamercommissie actief. In 2020 zal duidelijk worden hoe de t/m 2018 opgebouwde reserve zal worden ingezet.

plattelandsfonds Betreft reserve gevormd uit verkopen van pachtgronden. Door uw Raad is besloten om deze reserve vrij te laten vallen ten gunste van exploitatieresultaat.

begeleiding statushouders Via de financiële maandrapportage van oktober 2016 is deze bestemmingsreserve gevormd t.b.v. de huisvesting en begeleiding van in 2016 ingestroomde statushouders. Vanuit het Rijk zijn we voor deze extra uitgaven gecompenseerd middels een decentralisatieuitkering, faciliteitenbesluit opvang vluchtelingen (Heumensoord) alsmede zgn. RMBA-middelen vanuit het COA. De uitgaven 2016 hadden betrekking op huisvestingskosten, inrichtingskosten (bijzondere bijstand), extra subsidiëring Vluchtelingenwerk, extra bijdragen m.b.t. de wet publieke gezondheid (GGD-Gelderland-Zuid) en kosten van flankerende voorzieningen. Per saldo is een bedrag van € 192.975 toegevoegd aan deze bestemmingsreserve. Vanuit de ontvangen rijksmiddelen 2017 is een bedrag van € 175.459 toegevoegd aan deze reserve. De uitgaven 2017 hadden een omvang van € 139.721, zodat een saldo resteert van € 228.713. In 2018 heeft per saldo een onttrekking plaatsgevonden van € 21.733 i.v.m. subsidievaststelling Stichting Vluchtelingenwerk. De reserve heeft per ultimo 2018 een stand van € 206.940. In 2019 heeft een onttrekking plaatsgevonden van € 54.520 voor de maatschappelijke begeleiding van statushouders. Per ultimo 2019 heeft deze bestemmingsreserve een saldo van € 152.420.

ondersteuning extra werkzaamheden duurzaamheid 2018-2019 De werkzaamheden voor extra ondersteuning van duurzaamheidsaspecten zijn daadwerkelijk uitgevoerd in het eerste halfjaar 2019. De betreffende inhuurkosten zijn verantwoord ten laste van de exploitatie en de onttrekking ten gunste van de exploitatie is hiermee gerechtvaardigd.

Onderhoud schuur Garstkamp Overasselt In schuur 'de Garstkamp' was voorheen het agrarisch museum gevestigd. Het afgelopen jaar is er nagedacht over de toekomstige bestemming van het gebouw. Voor deze schuur was van oudsher een onderhoudsvoorziening aanwezig. In afwachting van ontwikkelingen romdom de schuur Garstkampsestraat (evt. verkoop) dient deze bestemmingsreserve vooralsnog gehandhaafd te blijven.

Onderhoud parkeergarage Brede school Broeksingel Jaarlijks wordt een percentage van de bouwkosten (€ 8.500) toegevoegd aan de bestemmingsreserve zodat met de gespaarde middelen toekomstig onderhoud kan worden betaald. De onttrekking 2019 betreft de compensatie in de exploitatie voor de in 2019 betaalde servicekosten over 2018.

Onderhoud sportzaal Brede school Broeksingel Jaarlijks wordt een percentage van de bouwkosten (€ 11.500) toegevoegd aan de bestemmingsreserve zodat met de gespaarde middelen toekomstig onderhoud kan worden betaald.

erfpachtgrond de Laan (diverse kavels Werklandschap) Voor deze percelen is een erfpachtsovereenkomst afgesloten waarbij de erfpachter het blote eigendom van de gemeente wenst te kopen maar eigendomsoverdracht zal pas over uiterlijk 20 jaar plaatsvinden of nadat alle op grond van de erfpachtovereenkomst verschuldigde canons zijn voldaan. De ontvangen afkoopsommen worden in een bestemmingsreserve gestort (het zgn. financieringsmodel). Conform de BBV-voorschriften wordt de ontvangen afkoopsom direct via resultaatsbestemming in een bestemmingsreserve afkoopsom gestort. De bestemmingsreserve dient ter duurzame financiering(dekking) van maximaal de grondwaarde waarvan de erfpacht is afgesloten. De grondwaarde wordt opgenomen onder de materiële vaste activa op de balans.

Gemeente Heumen 140 Programmarekening 2019

Voorzieningen

Er is sprake van voorzieningen wanneer er een onderliggende verplichting (bijv. ontvangen bijdrage met bestedingsverplichting) of een te kwantificeren risico aanwezig is. Aan de voorzieningen mag geen rente worden toegevoegd. De voorzieningen voor onderhoud moeten zijn gebaseerd op deugdelijke calculaties en goed onderbouwde beheerplannen.

De balanspost voorzieningen bestaat uit de volgende deelvoorzieningen:

Omschrijving Beschikbaar Aanpassingen Vermeerdering Vermindering Beschikbaar 31-12-2018 31-12-2019 groot onderhoud gemeentehuis € 899.201 € 54.069 € 24.995 € 928.275 groot onderhoud parkeergarage Maldensteijn € 176.532 € 995 € 2.240 € 175.287 groot onderhoud molens € 168.069 € 18.025 € 25.289 € 160.805 werkplaats Malden € 18.404 € - € 18.404 meerjarenonderh. hervormde kerken O' asselt en N'asselt € 164.318 € 3.436 € 14.984 € 152.770 groot onderhoud sportcentrum Malden € - € 55.000 € 55.000 onderhoud wegen € 366.792 € 421.725 € 506.064 € 282.453 onderhoud en egalisatie baten en lasten rioleringstelsel € 4.458.830 € 173.444 € 21.751 € 4.610.523 pensioenen oud-wethouders € 903.236 € 16.201 € 53.538 € 865.899 wachtgeld oud-wethouders € 306.350 € 149.059 € 157.291 personele regelingen € 100.267 € 44.259 € 56.008 woonrijpmaken Heumen noord 2e fase € 7.000 € - € 7.000 € 0 nadelig exploitatieres. Werklandschap O'asselt, Veldschuur en Coehoornhof* dubieuze debiteuren** Totaal voorzieningen € 7.568.999 € - € 742.895 € 849.180 € 7.462.715

* de voorzieningen afdekking grondexploitatietekorten voor de locatie Veldschuur Malden (saldo € 123.478 ), Coehoornhof Nederasselt (saldo € 25.149) en Werklandschap Overasselt (saldo € 550.300) zijn conform de voorschriften in de presentatie van de balans in mindering gebracht op de boekwaarde van de complexen. ** de voorziening dubieuze debiteuren (saldo € = € 21.714 algemeen + € 851.551 sociale zaken) is conform voorschriften in de presentatie van de balans in mindering gebracht op het debiteurensaldo aan de debetzijde van de balans.

Toelichting:

groot onderhoud gemeentehuis Op basis van de planning 2018-2037 voor groot onderhoud van het gemeentehuis wordt er jaarlijks €54.069 gedoteerd in deze voorziening. In het najaar van 2019 is LED-verlichting geplaatst en is een start gemaakt met de verplaatsing en vervanging van keukenblokjes.

groot onderhoud parkeergarage Maldensteijn Op basis van de planning 2018-2037 voor groot onderhoud van parkeergarage Maldensteijn wordt er jaarlijks € 995 gedoteerd in deze voorziening. Begin 2019 is de verlichting omgebouwd tot LED.

groot onderhoud molens In 2018 is er groot onderhoud uitgevoerd aan alle drie de molens conform onderhoudsplannen.

werkplaats Malden Er is geen groot onderhoud uitgevoerd aan de werkplaats

meerjarenonderhoud hervormde kerken Overasselt en Nederasselt De gedane uitgaven betreft het het groot onderhoud NH kerk in Overasselt.

Onderhoud wegen De toevoegingen en onttrekkingen zijn conform wegenplan 2018-2022

Onderhoud en egalisatie baten en lasten rioleringstelsel In de kostenopzet voor de riolering was in 2019 een dotatie van € 76.117 opgenomen voor de voorziening groot onderhoud riolering. De werkelijke rioleringskosten(incl. kosten reiniging openbare ruimte en kosten watergangen) zijn in 2019 ruim € 97.000 lager uitgevallen. Daardoor kon de dotatie aan de voorziening ook € 97.000 hoger worden. In de financiele analyse van programma 2 worden deze voordelen toegelicht.

Pensioenen oud-wethouders In oktober 2019 is door een hierin gespecialiseerd bedrijf een actuariële berekening gemaakt van de vijf pensioenen voor oud wethouders naar de situatie van 31 december 2019. Uit deze berekening bleek dat er een bedrag van € 16.201 extra gedoteerd moet worden om deze voorziening op het juiste peil te krijgen.

personele regelingen Met de per 31 december 2019 beschikbare middelen kunnen de WW en bovenwettelijke WW (BWWW) van een oud werknemer worden betaald. Deze verplichtingen lopen op 14 oktober 2021 af. Hierbij is ook rekening gehouden met de premie die op alle medewerkers wordt ingehouden voor ww-reparatie en die maandelijks aan deze voorziening wordt toegevoegd.

woonrijpmaken Heumen Noord 2e fase Per ultimo 2018 is grondexploitatie Heumen Noord afgesloten. Er worden geen kosten meer verwacht voor deze grondexploitatie, waardoor deze voorziening kan vrijvallen.

Werklandschap Bij de herziening grondexploitatie per ultimo 2019 is voor Werklandschap een verlies berekend van €550.300. Ultimo 2018 was er al een voorziening gevormd van € 239.054. De voorziening is nu aangevuld tot het nu berekende exploitatietekort.

Schoonenburg Overasselt Ultimo 2019 is de grondexploitatie van het complex Schoonenburg financieel afgesloten. De voorziening is daarbij ingezet ter dekking van het exploitatieverlies bij dit grondcomplex.

Gemeente Heumen 141 Programmarekening 2019

Veldschuur Malden Bij de herziening grondexploitatie per ultimo 2019 is voor Veldschuur een verlies berekend van € 123.478. Voor dit exploitatietekort is een voorziening gecreëerd

Coehoornhof Nederasselt Bij de herziening grondexploitatie per ultimo 2019 is voor Coehoornhof een verlies berekend van € 25.149. In 20118 is op dit complex al een winstneming gedaan van € 174.381

Dubieuze vorderingen algemeen en u.h.v. sociale uitkeringen De voorziening is bedoeld voor het opvangen van lasten door afboeking van zowel debiteuren als alle overige openstaande vorderingen die om uiteenlopende redenen niet meer zijn te innen. Voor deze openstaande dubieuze posten (belasting)debiteuren tot en met 2019 is een voorziening beschikbaar van € 21.715.

Ten aanzien van de volwaardigheidsbeoordeling van vorderingen uit hoofde van verstrekte sociale uitkeringen (BBZ-algemene en bijzondere bijstand), wordt met ingang van 2015 de statische methode van waardering gehanteerd. Ook in 2019 is elke vordering afzonderlijk beoordeeld en is vervolgens het volwaardigheidspercentage bepaald. Een en ander heeft geleid tot een dotatie 2019 in de voorziening sociale uitkeringen van € 103.627 en een onttrekking van € 145.727. De stand van deze voorziening per 31 december 2019 komt hierdoor uit op € 851.551 (was € 893.652 per 31-12-2018).

Voor meer informatie met betrekking tot de voorzieningen wordt verwezen naar de in dit boekwerk als bijlage opgenomen modelstaat D - reserves en voorzieningen.

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer

Onderhandse leningen De onderbouwing van de op de balans opgenomen langlopende geldleningen is als volgt:

Specificatie Saldo per Aflossingen Rentelasten Vermeerderingen Saldo per 31-12-2018 31-12-2019 door Bng en de NWB verstrekte leningen: voor interne financiering Algemene Dienst € 8.933.333 € 1.066.667 € 401.272 € 10.000.000 € 17.866.666 subtotaal € 8.933.333 € 1.066.667 € 401.272 € 10.000.000 € 17.866.666

voor Oosterpoort Wooncombinatie € 6.665.000 € 215.000 € 262.828 € - € 6.450.000

Totaal langlopende geldleningen € 15.598.333 € 1.281.667 € 664.100 € 10.000.000 € 24.316.666

De 'tegenhangers' van de leningen aan Oosterpoort zijn terug te vinden onder de financiële vaste activa.

Vlottende Passiva

Netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar De kortlopende schulden kunnen worden onderverdeeld in kasgeldleningen, rekening-courant relaties met niet-financiële instellingen alsmede in overige schulden.

Kasgeldleningen Saldo per Saldo per 31-12-2018 31-12-2019

€ 1.000.000 € -

€ 1.000.000 € -

Rekening-courantsaldi met niet - financiële instellingen Saldo per Saldo per Specificatie 31-12-2018 31-12-2019

stichting Passelegt € 5.598 € 24.841 personeelsvereniging gemeente Heumen € 5.996 € 6.012 stg. instandhouding Nederlands Hervormde Kerk in Heumen € 26.073 € 13.842 Totaal € 37.667 € 44.694

Overige Schulden

Specificatie Saldo per Saldo per 31-12-2018 31-12-2019

algemene crediteuren € 1.688.585 € 1.082.154 belastingdienst inzake aangifte loonheffing en premies ZVW maand december 2019 € 463.591 € - terugbetalingsverplichting aan het Rijk met betrekking tot verstrekte BBZ-leningen (75% van € 271.488 saldo per 31-12- € 196.259 € 203.616 2019) Totaal € 2.348.435 € 1.285.770

Crediteurenposten groter dan € 20.000,- per balansdatum zijn: Grandcare huishoudlijke ondersteuning > levering huishoudelijke zorg incl naverrek i.v.m tariefsverhoging € 25.211 Zenan Coaching & advies > werkzaamheden 2e halfjaar 2019 € 34.018 Weijers Techniek > reinigen kolken 2019 € 24.249 MGR Rijk van Nijmegen > btw-compensatiefonds 3e en 4e kwartaal 2018 € 30.685 AWG Grond-water en wegenbouw > bestratingswerkzaamheden 2019 € 23.560 Gemeente Berg en Dal > doorbelasting salariskosten inkoopmedewerker € 20.083 Gemeente Beuningen > inleningskosten 2019 i.v.m. informatisering en automatisering € 22.352 KION > 2e voorschot jaarlijkse subsidie 2019 € 22.000 Omgevingsdienst regio Nijmegen > omzetafrekeing 2019 incl. onderhanden werk 159.600 361.759 De afwikkeling van de algemene crediteuren in het verslagjaar: Per ultimo maart 2020 zijn alle openstaande crediteurenposten afgewikkeld.

Totaal vlottende passiva € 3.386.102 € 1.330.464

Gemeente Heumen 142 Programmarekening 2019

Overlopende Passiva

Specificatie Saldo per Saldo per 31-12-2018 31-12-2019 diverse ramingen aangegane verplichtingen 2019 1) € 365.588 € 841.730 uitkeringen/loonheffing-zvw sociale zaken maand december 2) € 101.398 € 97.576 uitvoering Wet Maatschappelijke Ondersteuning/Jeugdwet 3) € 371.255 € 341.555 vooruitontvangen bedragen € 14.149 € 209 vooruitbetaalde premies CAZ (minimaregeling) € 11.358 € 11.167 planschadevergoedingen 4) € 15.250 € 15.250 ontvangen waarborgsommen € 1.609 € 2.009 saldo budgetrekeningen/schuldhulpverlening cliënten cluster sociale zaken € 45.114 € 28.642 transitorische rente langlopende leningen BNG 5) € 194.683 € 236.108 afdracht loonheffing/premies soc. verz. gemeentepersoneel € 32.303 € - exploitatiebijdrage Heumen noord III Klokontwikkeling & Jansen Bouwontwikkeling € 40.208 € - huren Broekstaete (statushouders) € - € 5.496 Automatische incasso huishoudelijke zorg (per 2 januari 2020) € - € 9.208 overige overlopende passiva € 429 € - € - € - Subtotaal 1.193.343 1.588.950

Nadere toelichting overlopende passiva: 1) De geraamde verplichtingen per ultimo 2019 zijn opgenomen onder de post algemene crediteuren. Per 1 maart 2020 is er nog sprake van een totale openstaande betalingsverplichting voortvloeiende uit 2019 van afgerond € 362.653. 2) De berekende loonheffing/ZVW premies en ziektekostenpremies over de verstrekte sociale uitkeringen in de maand december 2019 zijn in januari 2020 afgewikkeld. 3) Betreft zorgdeclaraties (berichtenverkeer) in het kader van de WMO-Jeugdzorg, waarvan de facturen na balansdatum 31-12-2019 zijn voldaan. 4) Het betreft 1 planschadevergoeding i.v.m. Boterdijk/Dorpstraat. 5) Betreft de overlopende rente van een vijftal lopende leningen bij de BNG en NWB, welke betrekking hebben op het boekjaar 2019.

Ontvangen -maar nog niet geheel bestede - voorschotbedragen Saldo per Vermindering Vermeerdering Saldo per met een specifiek bestedingsdoel 31-12-2018 31-12-2019

uitvoering regeling voor- en vroegschoolse educatie 1) € 60.015 € 60.015 Prov. Gelderland, subsidie inzet dorpsauto's 2) € - € 22.705 € 22.705 Prov. Gelderland, uitvoering fietspad Hessenbergseweg Overasselt 3) € 132.000 € 132.000 Prov. Gelderland, uitvoering duurzaam gasloze voorbeeldwijk 4) € 10.000 € 10.000 Prov. Gelderland, subsidie SteenGoed Benutten voor herontwikkeling locatie Veldschuur € 132.702 € 132.702 € - Prov. Gelderland, subsidie Kwaliteitsverbetering OV-haltes € 124.344 € 124.344 € - Prov. Gelderland, subsidie aanleg dassenvoorziening Westerkanaaldijk € 23.899 € 23.899 € - Prov. Gelderland, uitvoering fietsstroken IJkelaarstraat-Garstkampseweg € 190.000 € 190.000 € - Prov. Gelderland, uitvoering fietsroute westzijde Malden Oosterkanaaldijk- Broekkant € 130.000 € 130.000 € -

Subtotaal € 792.960 € 600.945 € 32.705 € 224.720

Totaal overlopende passiva 1.986.303 600.945 32.705 1.813.670

Nadere toelichting nog niet bestede voorschotbedragen: 1) De subsidieregeling voor- en vroegschoolse educatie is in de loop van 2011 geïntroduceerd en is per 31-12-2018 beëindigd. De definitieve afrekening met het Rijk zal in 2020 plaatsvinden. 2) Dit Provinciale subsidieproject is in de tweede helft van 2019 gestart middels de betaling van een subsidievoorschot van € 22.706 (80%). Deze subsidie bedraagt maximaal € 28.382 en heeft een looptijd tot en met 31 december 2020. 3) Voor dit project is een maximale subsidie toegekend van € 165.000, waarvan reeds 80% is bevoorschot. Dit project dient uiterlijk 30 juni 2020 te zijn afgerond. 4) Voor dit project is een maximale subsidie toegekend van € 10.000. Dit project dient uiterlijk 1 mei 2021 te zijn uitgevoerd.

Gemeente Heumen 143 Programmarekening 2019

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

Gewaarborgde geldleningen Het in de balans opgenomen bedrag voor verstrekte waarborgen aan natuurlijke- en rechts-personen kan als volgt naar de aard van de geldlening gespecificeerd worden: Restant lening Borgstelling per Restant lening Borgstelling Geldnemer per 31-12-19 31-12-19 per 31-12-18 per 31-12-18 Vitens, voorheen Waterbedrijf Gelderland € 6.806.703 € 84.718 € 6.806.703 € 84.869 H. Kuik accordeonmuseum € 49.158 € 49.158 € 69.309 € 69.309 Totaal instellingen € 6.855.861 € 133.876 € 6.876.012 € 154.178

Tertiaire achtervang woningbouwvereniging (Oosterpoort Wooncombinatie) € 39.166.344 € 9.791.586 € 40.296.767 € 10.074.192 Woninghypotheken 50% - (via banken, verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen) € 800.661 € 400.331 € 971.576 € 485.788 Totaal € 46.822.866 € 10.325.793 € 48.144.355 € 10.714.158

Heumen heeft in 1995 het verstrekken van gemeentegarantie (Nationale Hypotheekgarantie) aan particulieren ondergebracht bij de Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen (WSW) en hierbij een achtervangpositie ingenomen. Dit betekent dat wanneer niet aan de hypothecaire verplichtingen wordt voldaan door de geldnemer, de gemeente uiteindelijk aangesproken zou kunen worden. Dit is in feite een theoretische kans, aangezien eerst het vermogen van de geldnemer (inclusief woning) en het WSW wordt aangesproken.

Voor een meer uitgebreide specificatie van de gewaarborgde leningen wordt verwezen naar het overzicht, welke als bijlage is opgenomen in de productenrekening van het verslagjaar.

Langlopende financiële verplichtingen De gemeente is voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan verschillende, niet uit de balans blijkende, financiële verplichtingen. Het gaat om een bedrag van € 21.507.463. Voor een specificatie wordt verwezen naar de bijlage Meerjarige verplichtingen.

Wettelijk is bepaald dat zorgleveranciers tot 5 jaar na het leveren van de zorg deze nog kunnen declareren. De gemeente is verplicht deze declaraties in behandeling te nemen. In de afgelopen jaren is na het opmaken van de jaarrekening nog voor gemiddeld € 150.000 gedeclareerd voor eerdere boekjaren.

Faciliteiten BNG De gemeente heeft bij de BNG in DenHaag voor haar rekening-courant een kredietfaciliteit van € 1.000.000.

Gemeente Heumen 144 Programmarekening 2019

Overzicht baten en lasten 2019

Gemeente Heumen 145 Programmarekening 2019

Programmarekening over 2019 Omschrijving Programma Raming begrotingsjaar 2019 Raming begrotingsjaar 2019 na 12 wijzigingen Rekening 2019

Baten Lasten Saldo Baten 3 Lasten 1 Saldo Baten 4 Lasten 2 Saldo

Programma 1 Sociale leefomgeving € 4.880.925 € 18.260.301 € 13.379.376 € 4.785.224 € 18.839.051 € 14.053.827 € 4.781.326 € 18.944.433 € 14.163.107 Programma 2 Fysieke leefomgeving € 5.135.678 € 10.667.179 € 5.531.501 € 6.442.172 € 11.956.507 € 5.514.335 € 7.316.145 € 13.823.428 € 6.507.283 Programma 3 Financiën en organisatie € 28.264.833 € 9.562.938 € 18.701.895- € 28.760.824 € 9.497.757 € 19.263.067- € 29.262.062 € 9.512.857 € 19.749.205-

Subtotaal programma's € 38.281.436 € 38.490.418 € 208.982 € 39.988.220 € 40.293.315 € 305.095 € 41.359.533 € 42.280.718 € 921.185

Gerealiseeerde totaal van saldo van baten en lasten voor resultaatbestemming € 38.281.436 € 38.490.418 € 208.982 € 39.988.220 € 40.293.315 € 305.095 € 41.359.533 € 42.280.718 € 921.185

Toevoeging/onttrekking aan reserves: Programma 1 Sociale leefomgeving € 19.188 € 183.500 € 164.312- € 25.689 € 424.380 € 398.691- € 25.689 € 532.704 € 507.015- Programma 2 Fysieke leefomgeving € 25.500 € 128.950 € 103.450- € 51.513 € 244.656 € 193.143- € 57.187 € 837.430 € 780.243- Programma 3 Financiën en organisatie € - € - € - € 100.000 € 172.000 € 72.000- € 172.000 € 172.000-

Subtotaal mutaties reserves € 44.688 € 312.450 € 267.762- € 177.202 € 841.036 € 663.834- € 82.876 € 1.542.134 € 1.459.258-

Gerealiseerd resultaat na resultaatbestemming € 38.326.124 € 38.802.868 € 58.780- € 40.165.422 € 41.134.351 € 358.739- € 41.442.409 € 43.822.852 € 538.073-

9Gemeente Heumen 146 Programmarekening 2019

Toelichting op overzicht baten en lasten 2019

Dit onderdeel van de programmarekening geeft op hoofdlijnen een nadere analyse van en eventuele toelichting op de in 2019 gerealiseerde baten en lasten.

Legenda: - > voordeel of voordeliger + > nadeel of nadeliger

Voor alle in deze toelichting opgenomen getallen in tabellen geldt: x € 1.000

Samenvatting van het over 2019 behaalde resultaat

programma begroting 2019 ná wijziging rekening 2019 afwijking vóór [1] [2] [2-1] wijziging

1 – Sociale leefomgeving 13.379 14.054 14.163 -109 2 – Fysieke leefomgeving 5.531 5.514 6.507 -993 3 – Financien en organisatie -18.702 -19.263 -19.749 486

vóór verrekening 208 305 921 -616

onttrekkingen aan reserves -312 -841 -1.542 701 toevoegingen aan reserves 44 177 83 94 Saldo -268 -664 -1.459 795

resultaat ná verrekening -59 -359 -538 179

De ten opzichte van de gewijzigde begroting 2019 voordelige afwijking van € 179.000 is zowel op hoofdlijnen als per programma geanalyseerd en toegelicht.

Verrekening bestemmingsreserves Er is per saldo € 696.000 meer aan bestemmingsreserves onttrokken dan gewijzigd was begroot. De analyse is als volgt:

bestemmingsreserve begroting rekening afwijking ná wijziging 2019 erfpachtgronden 27 32 5 groenstructuurplan -28 -24 4 sociaal domein -321 -433 -112 plattelandsfonds -134 -731 -597 sportzaal brede school 8 12 4

totaal -448 -1.144 -696

De gespecificeerde mutaties zijn geneutraliseerd door lagere dan wel hogere inkomsten of uitgaven op de desbetreffende hoofdtaakvelden.

Gemeente Heumen 147 Programmarekening 2019

Mutaties voorzieningen Dotaties in voorzieningen worden conform de boekhoudregels verantwoord via de hoofdtaakvelden en maken hiermee onderdeel uit van het resultaat vóór bestemming. Dat geldt niet voor de rechtstreekse onttrekkingen; deze zijn dan ook in onderstaand overzicht buiten beschouwing gelaten. In de toelichting op de balans wordt daar wel verder op ingegaan.

voorziening begroting rekening afwijking ná wijziging 2019 groot onderhoud gemeentehuis 54 54 0 groot onderhoud parkeergarage Maldensteijn 1 1 0 groot onderhoud sportcentrum Malden 55 55 0 meerjarenonderhoud drie molens 18 18 0 meerjarenonderhoud kerkjes 3 3 0 onderhoud wegen 422 422 0 onderhoud/egalisatie baten en lasten rioleringsstelsel 20 173 153 dubieuze vorderingen, algemeen 15 15 0 dubieuze vorderingen, sociale uitkeringen 118 104 -14 pensioen oud wethouders 13 16 3 wachtgeld oud wethouders 2 -20 -22 exploitatietekort Werklandschap 407 311 -96 exploitatietekort Veldschuur Malden 0 123 123 exploitatietekort Coehoornhof 0 25 25

totaal 1.128 1.300 172

Incidentele baten en lasten Voor het financiële inzicht is het noodzakelijk te onderkennen welke programma’s gedurende het begrotingsjaar voordelig of nadelig zijn beïnvloed door eenmalige baten of lasten. Aan de raad zal worden voorgesteld om een deel van het resultaat hiervoor te bestemmen. incidentele baten programma rekening 2019 1 - Sociale leefomgeving *1)

2 - Fysieke leefomgeving gedeeltelijke vrijval voorziening dubieuze debiteuren 27.000 50% provinciale subsidie herdenking Market Garden 43.000 opheffing bestemmingsreserve plattelandsfonds 596.906 resultaatneming complex Vieracker Malden 258.219 vrijval voorziening complex Heumen-noord 7.000 niet gerealiseerde vervanging 2 verkeersinstallaties 190.000

3 - Financiën en organisatie vrijval voorziening pensioenen oud wethouders 20.131 afrekening 2017 wachtgeld oud wethouder 21.000 totaal 1.163.256 incidentele lasten programma rekening 2019 1 - Sociale leefomgeving 2 - Fysieke leefomgeving afwaardering gronden n.a.v. taxatie 85.331 herdenking Market Garden 51.000 dotatie voorziening exploitatieverlies Veldschuur 123.478 dotatie voorziening exploitatieverlies Werklandschap 311.246 dotatie voorziening exploitatieverlies Coehoornhof 25.149 nadelig eindresultaat complex Schoonenburg 57.437 huurderving appartementen statushouders pastorie 10.293

3 - Financiën en organisatie totaal 663.934

Gemeente Heumen 148 Programmarekening 2019

ad *1) De onttrekkingen aan de bestemmingsreserves 'Sociaal domein' (€ 433.063) en 'Begeleiding statushouders' (€ 54.520) zijn niet gekenmerkt als 'incidenteel' omdat deze al primair waren begroot en we er niet door zijn verrast.

Conclusie: het over 2019 behaalde exploitatieresultaat is voor € 499.322 voordelig beïnvloed door incidentele items.

Algemene dekkingsmiddelen Het zijn vooral de algemene dekkingsmiddelen die uitvoering van de drie programma’s financieel mogelijk maken. De specificatie is als volgt.

algemene dekkingsmiddelen begroting rekening afwijking ná wijziging 2019

algemene uitkering (inclusief deelfondsen) -20.491 -20.894 -403 lokale heffingen -7.161 -7.183 -22 dividend -483 -482 1 rente onvoorzien 0 0 0

De extra opbrengst van de algemene uitkering is een gevolg van de decembercirculaire 2019.

De begrote en werkelijke opbrengst uit lokale heffingen betreft de onroerende zaakbelasting, de hondenbelasting, de rioolheffing en de afvalstoffenheffing. Vooral de OZB (€ 10.000) en de afvalstoffenheffing (€ 9.000) zijn dit jaar hoger dan begroot na wijziging. Het primaire begrote budget van € 50.000 voor onvoorziene uitgaven is gedurende het begrotingsjaar voor € 6.500 ingezet. Bij de maandrapportage over oktober 2019 (11e begrotingswijziging) is het restantbudget vrijgevallen ten gunste van het verwachte begrotingsresultaat.

Vennootschapsbelasting

Sinds 1 januari 2016 heeft onze gemeente te maken met de VPB-plicht en wel voor wat betreft de grondexploitaties. Aan de hand van een zogenaamde Öndernemerspoortberekening” wordt gekeken of er ultimo 2019 VPB belaste activiteiten zijn verricht. Naar verwachting zal dit niet voor 2019 aan de orde zijn.

Gemeente Heumen 149 Programmarekening 2019

Vergelijkende cijfers 2018

Programmarekening over 2018 Omschrijving Programma Rekening 2018

Baten Lasten Saldo

Programma 1 Leven € 4.344.443 € 16.998.620 € 12.654.177 Programma 2 Wonen € 3.263.094 € 8.200.671 € 4.937.577 Programma 3 Bouwen € 4.818.381 € 4.078.300 € 740.081- Programma 4 Toekomstbestendig € 389.170 € 2.929.072 € 2.539.902 Programma 5 Dorpsagenda's € - € 181.883 € 181.883 Programma 6 Financien en bedrijfsvoering € 27.153.952 € 2.426.863 € 24.727.089- Programma 6 Overhead € 140.378 € 4.548.451 € 4.408.073

Subtotaal programma's € 40.109.418 € 39.363.860 € 745.558-

Gerealiseeerde totaal van saldo van baten en lasten voor resultaatbestemming € 40.109.418 € 39.363.860 € 745.558-

Toevoeging/onttrekking aan reserves: Programma 1 Leven € 80.600 € 44.773 € 35.827 Programma 2 Wonen € 8.500 € 124.707 € 116.207- Programma 3 Bouwen € 501.692 € 37.266 € 464.426 Programma 4 Toekomstbestendig min reserves € 10.337 € - € 10.337 Programma 5 Dorpsagenda's € - Programma 6 Financien en bedrijfsvoering € 72.000 € - € 72.000

Subtotaal mutaties reserves € 673.129 € 206.746 € 466.383

Gerealiseerd resultaat na resultaatbestemming € 40.782.547 € 39.570.606 € 279.175-

Door de wijziging in programma’s met ingang van 01-01-2019 is het niet mogelijk om de vergelijkende cijfers in het overzicht van 2019 te verwerken.

Gemeente Heumen 150 Programmarekening 2019

Begroting Begroting Kostensoort / kostenplaats Werkelijk 2019 2019 primair 2019 actueel **** Saldo -58.780 -358.739 -538.073 *** FIN_LASTEN.19 Kostensoorten Lasten 38.177.967 39.452.278 40.738.584 ** FINL_1-1.19 Salarissen en sociale lasten 8.162.838 8.225.743 8.163.397 ** FINL_2-1.19 Belastingen 141.221 136.172 145.654 ** FINL_3-1.19 Grond 12.000 12.000 16.839 ** FINL_3-2.19 Duurzame goederen 1.346.111 1.322.111 538.367 ** FINL_3-4-1.19 Sociale uitkeringen in natura 5.322.586 5.449.336 5.482.407 ** FINL_3-5-1.19 Ingeleend personeel 329.085 850.958 1.094.206 ** FINL_3-8.19 Overige goederen en diensten 7.306.080 6.987.596 7.141.844 ** FINL_4-1-1.19 Sociale uitkeringen in geld 3.776.039 3.741.044 3.749.240 ** FINL_4-2.19 Subsidies 272.000 439.751 482.782 ** FINL_4-3-1.19 Inkomensoverdrachten - Rijk 138.650 138.650 87.770 ** FINL_4-3-2.19 Inkomensoverdrachten - gemeenten 31.592 45.648 46.689 ** FINL_4-3-3.19 Inkomensoverdrachten - gemeenschapp 5.381.213 5.814.364 5.874.922 ** FINL_4-3-4.19 Inkomensoverdrachten - provincies 613 613 0 ** FINL_4-3-6.19 Inkomensoverdrachten - overige over 3.000 3.000 2.668 ** FINL_4-3-8.19 Inkomensoverdrachten - overige inst 2.080.457 1.918.145 1.865.458 ** FINL_4-4-8.19 Kapitaaloverdrachten - overige inst 36.916 42.000 42.568 ** FINL_5-1.19 Rente 904.247 687.849 745.012 ** FINL_7-1.19 Mutatie reserves 44.688 51.188 68.172 ** FINL_7-2.19 Mutatie voorzieningen 609.923 1.237.422 1.321.395 ** FINL_7-3.19 Afschrijvingen 743.752 644.669 724.957 ** FINL_7-4.19 Toegerekende reële en bespaarde ren 22.074 22.074 0 ** FINL_7-5.19 Overige verrekeningen 1.512.883 1.681.946 3.144.236 *** FIN_BATEN.19 Kostensoorten Baten -38.236.747 -39.811.017 -41.276.657 ** FINB_2-2-1.19 Belastingen op producenten -4.534.584 -4.572.708 -4.583.200 ** FINB_2-2-2.19 Belastingen op huishoudens -1.357.848 -1.357.848 -1.357.021 ** FINB_3-1.19 Grond -1.121.157 -1.129.157 -1.889.348 ** FINB_3-3.19 Pachten -108.487 -108.810 -97.312 ** FINB_3-4-2.19 Eigen bijdragen en verhaal sociale -485.828 -421.706 -447.462 ** FINB_3-6.19 Huren -301.614 -436.127 -455.425 ** FINB_3-7.19 Leges en andere rechten -1.917.034 -2.029.387 -1.918.508 ** FINB_3-8.19 Overige goederen en diensten -960.623 -618.066 -786.072 ** FINB_4-3-1.19 Inkomensoverdrachten - Rijk -24.301.221 -24.289.713 -24.758.097 ** FINB_4-3-4.19 Inkomensoverdrachten - provincies -613 -36.397 -180.330 ** FINB_4-3-8.19 Inkomensoverdrachten - ov. inst./pe -13.897 -13.897 -14.613 ** FINB_5-1.19 Rente -650.026 -615.708 -576.758 ** FINB_5-2.19 Dividenden en winsten -376.000 -482.818 -482.226 ** FINB_7-1.19 Mutatie reserves -314.510 -1.426.197 -1.559.119 ** FINB_7-2.19 Mutatie voorzieningen 0 0 -300.950 ** FINB_7-5.19 Overige verrekeningen -1.793.306 -2.272.479 -1.870.216

Gemeente Heumen 151 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 152 Programmarekening 2019

W.N.T. verantwoording 2019 Gemeente Heumen

WNT -verantwoording 2019 gemeente Heumen (WNT = Wet Normalisering Topinkomens) De WNT is van toepassing op de gemeente Heumen. Het voor de gemeente Heumen toepasselijke (algemene) bezoldigingsmaximum is in 2019 € 194.000.

1. Bezoldiging topfunctionarissen 1a. Leidinggevende topfunctionarissen met dienstbetrekking en leidinggevende topfunctionarissen zonder dienstbetrekking vanaf de 13e maand van de functievervulling alsmede degenen die op grond van hun voormalige functie nog 4 jaar als topfunctionaris worden aangemerkt

Gegevens 2019

bedragen x € 1 D.C. van Eeten E.E.M. Dreier Y.L Weijers

Functiegegevens gemeentesecretaris raadsgriffier raadsgriffier Aanvang en einde functievervulling in 2019 01/01 – 31/12 01/01 – 31/01 06/06 – 31/12 Omvang dienstverband (als deeltijdfactor in 1,000 0,889 0,889 fte)7 Dienstbetrekking? ja ja Ja Bezoldiging Beloning plus belastbare € 93.061 € 4.615 € 23.667 onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn € 16.305 € 766 € 3.268 Subtotaal € 109.366 € 5.381 € 26.935

Individueel toepasselijke € 194.000 € 14.648 € 98.755 bezoldigingsmaximum

-/- Onverschuldigd betaald en nog niet N.v.t. N.v.t. N.v.t. terugontvangen bedrag

Bezoldiging € 109.366 € 5.381 € 26.935

Reden waarom de overschrijding al dan niet N.v.t. N.v.t. N.v.t. is toegestaan Toelichting op de vordering wegens N.v.t. N.v.t. N.v.t. onverschuldigde betaling Gegevens 2018

bedragen x € 1 D.C. van Eeten E.E.M. Dreier

Functiegegevens gemeentesecretaris raadsgriffier Aanvang en einde functievervulling in 2018 01/01 – 31/12 01/01 – 31/12 Omvang dienstverband (als deeltijdfactor in 1,000 0,889 fte)7 Dienstbetrekking? ja ja Bezoldiging Beloning plus belastbare € 90.765 € 54.120 onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn € 15.244 € 7.987 Subtotaal € 106.009 € 62.107

Individueel toepasselijke € 189.000 € 168.000 bezoldigingsmaximum Bezoldiging € 106.009 € 62.107

Gemeente Heumen 153 Programmarekening 2019

1b. Leidinggevende topfunctionarissen zonder dienstbetrekking in de periode kalendermaand 1 t/m 12

Gegevens 2019

bedragen x € 1 E. Boers H.R. Westra

Functiegegevens waarnemend raadsgriffier waarnemend raadsgriffier Kalenderjaar4 2019 2018 2019 2018 Periode functievervulling in het kalenderjaar 01/01 – 23/05 20/08 – 31/12 03/04 – 06/07 (aanvang – einde) Aantal kalendermaanden functievervulling in 5 5 4 het kalenderjaar Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum Maximum uurtarief in het kalenderjaar € 187 € 182 € 182 Maxima op basis van de normbedragen per € 104.300 € 126.500 € 101.200 maand7 Individueel toepasselijke maximum gehele periode kalendermaand 1 t/m 12 € 230.800 € 101.200

Bezoldiging (alle bedragen exclusief

btw) Werkelijk uurtarief lager dan het maximum Ja Ja uurtarief? Bezoldiging in de betreffende periode € 35.870 € 37.910 € 35.280 Bezoldiging gehele periode kalendermaand 1 t/m 12 € 73.780 € 35.280

-/- Onverschuldigd betaald en nog niet N.v.t. N.v.t. terugontvangen bedrag Bezoldiging € 73.780 € 35.280

Reden waarom de overschrijding al dan niet is N.v.t. N.v.t. toegestaan Toelichting op de vordering wegens N.v.t. N.v.t. onverschuldigde betaling

Gemeente Heumen 154 Programmarekening 2019

Single Information Single Audit (SISA)

Gemeente Heumen 155 Programmarekening 2019

OVERZICHT SPECIFIEKE UITKERINGEN 2019 - d.d. 27 januari 2020 Berichtgeverinformatie

Vul hieronder de informatie in waarop deze bijlage verantwoordingsinformatie betrekking heeft.

Type overheidslaag: Gemeente selecteer uit lijst Naam berichtgever: Heumen bijvoorbeeld: Aa en Hunze Berichtgevercode: 0252 bijvoorbeeld: 1680 Rapportage-periode: 2019 Bestandsnaam: sisa_2019_060252_Bijlage_Verantwoordingsinformatie.xls w ordt automatisch ingevuld

SiSa-bijlage in de jaarrekening

De SiSa-bijlage met verantwoordingsinformatie is in uw jaarstukken te vinden op pagina: De SiSa-bijlage met verantwoordingsinformatie is in het PDF-bestand van uw jaarstukken te vinden op pagina (van het PDF-bestand):

Gegevens contactpersoon voor het elektronisch aanleveren

Aanmelden of wijzigen van uw contactpersoon dient te gebeuren via www.rijksoverheid.nl/sisa. Na aanmelden of wijzigen ontvangt de (nieuwe) contactpersoon van het CBS per e-mail uploadgegevens. U kunt slechts 1 contactpersoon opgeven per organisatie. Een gezamenlijke mailbox (bijvoorbeeld [email protected]) heeft daarom de voorkeur.

Specifieke uitkeringen

Onderstaand is een opsomming van alle specifieke uitkeringen in 2019. Op het tabblad 'specifieke uitkering' is hieruit voor uw organisatie een selectie gemaakt op basis van de regelingen die voor uw organisatie voorkomen op de verantwoordingslijst 2019 (te vinden via https://teverantwoordenregelingen.rijksoverheid.nl/).

Nr Regels Naam specifieke uitkering Minister van A2 Brede DoelUitkering Rampenbestrijding (BDUR) JenV C1 Regeling Reductie Energiegebruik BZK Nieuw C2 Tegemoetkoming incident Tiel BZK Nieuw C3 Bijdrage BZK Schipholbalie BZK Nieuw C4 Burgers Alert Real time (BART) BZK Nieuw C5 Bijdrage Experiment Gebiedsinvesteringszone Binckhorst BZK Nieuw C7C Investering stedelijke vernieuwing (ISV) II BZK C8 Deelproject Bestaand Rotterdams Gebied (BRG) Project Mainportontwikkeling BZK C12 Nieuwe Sleutel Projecten (NSP) BZK C22 Nota Ruimte project Stadshaven Rotterdam BZK C25 Beleidsregeling subsidies Budget Investeringen Ruimtelijke Kwaliteit (BIRK) BZK D1 Regionale meld- en coördinatiecentra voortijdig schoolverlaten OCW D1A Regionale maatregelen voortijdig schoolverlaten 2016-2021 OCW D8 Onderwijsachterstandenbeleid 2019-2022 (OAB) OCW Nieuw D9 Onderwijsachterstandenbeleid 2011-2018 (OAB) OCW D10 Volwasseneneducatie OCW E3 Subsidieregeling sanering verkeerslawaai IenW E6B Bodemsanering (excl. Bedrijvenregeling) 2005-2009 (SiSa tussen medeoverheden) IenW E12 Regeling specifieke uitkeringen N-wegen IenW Nieuw E13 Slimme laadpleinen IenW Nieuw E14 LVO Overwegproject Vlierdenseweg te Deurne IenW Nieuw E26 Spoorse doorsnijdingen, tranche 1 IenW E27 Brede doeluitkering verkeer en vervoer IenW E27A Brede doeluitkering verkeer en vervoer (SiSa vervoerregio's) IenW E27B Brede doeluitkering verkeer en vervoer (SiSa tussen medeoverheden) IenW E28 Regionale mobiliteitsfondsen IenW E28B Regionale mobiliteitsfondsen (Zuiderzeelijn) (SiSa tussen medeoverheden) IenW E28C Regionale mobiliteitsfondsen (SiSa tussen medeoverheden) IenW E37 Regeling Wilhelminasluis IenW F1 Regeling aankoop woningen onder een hoogspanningsverbinding EZK F2 Tijdelijke regeling waardevermeerdering woningen (subsidie) (SNN) EZK F3 Regeling energiebesparing woningen bouwkundig versterkingsprogramma Groningenveld (SNN) EZK F5 Specifieke uitkering Batch 1588 EZK Nieuw F5B Specifieke uitkering Batch 1588 (SNN) EZK Nieuw F6 Nationaal Programma Groningen EZK Nieuw F8 Incidentele bijdrage voor de Regionale investeringssteun Groningen EZK Nieuw F10 Nota Ruimte Project Eindhoven Brainport EZK G2 Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 Participatiewet_gemeentedeel 2019 SZW G2A Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 Participatiewet_totaal 2018 SZW G2B Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 Participatiewet_deel openbaar lichaam 2019 SZW G3 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_gemeentedeel 2019 SZW G3A Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_totaal 2018 SZW G3B Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_deel openbaar lichaam 2019 SZW H1 Ministeriële regeling heroïnebehandeling VWS H3 Seksualiteitscoördinatie- en hulpverlening + aanvullende curatieve SOA bestrijding VWS H4 Specifieke uitkering Sport VWS Nieuw H5 Subsidieregeling PrEP VWS Nieuw H6 EK wielrennen VWS Nieuw L1 Jong Leren Eten-uitkeringen LNV L2 Regio deal Rotterdam-Zuid LNV Nieuw L4 Deelproject 750 hectare natuur- en recreatiegebied (Project Mainportontwikkeling Rotterdam) LNV L4B Deelproject 750 hectare natuur- en recreatiegebied (Project Mainportontwikkeling Rotterdam) LNV DRE2C Uitvoeringsregeling BDU verkeer en vervoer (Drenthe) DRE DRE8C Ruimtelijke ontwikkeling DRE DRE10C Regiodeal Zuid-Oost Drenthe DRE Nieuw FRL2C Verkeer en vervoer Fryslàn FRL FRL7C Wetterskip Fryslân FRL FRL8C Stimulering kleine maatschappelijk initiatieven Iepen Mienskipfuns FRL GRO2C Verkeer en vervoer Groningen GRO GRO7C Nationaal Programma Groningen GRO GRO8C Leefbaarheid Groningen GRO GRO10C Uitkering Groningen GRO GRO21C Regiospecifiek pakket (RSP) GRO

Gemeente Heumen 156 Programmarekening 2019

SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2019 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa - d.d. 27 januari 2020 OCW D8 Onderwijsachterstandenb Besteding (jaar T) aan voorzieningen voor Besteding (jaar T) aan overige Besteding (jaar T) aan eleid 2019-2022 (OAB) voorschoolse educatie die voldoen aan activiteiten (naast VVE) voor afspraken over voor- en de wettelijke kwaliteitseisen (conform leerlingen met een grote vroegschoolse educatie met artikel 166, eerste lid WPO) achterstand in de Nederlandse bevoegde gezagsorganen van taal (conform artikel 165 WPO) scholen, houders van Gemeenten kindcentra en peuterspeelzalen (conform artikel 167 WPO) Aard controle R Aard controle R Aard controle R Indicatornummer: D8 / 01 Indicatornummer: D8 / 02 Indicatornummer: D8 / 03 € 73.190 € 5.250 € 0 Hieronder per regel één gemeente(code) Aan andere gemeenten (in jaar Hieronder per regel één Aan andere gemeenten (in jaar selecteren en in de kolommen ernaast T) overgeboekte middelen gemeente(code) selecteren en T) overgeboekte middelen de verantwoordingsinformatie voor die (lasten) uit de specifieke in de kolommen ernaast de (baten) uit de specifieke gemeente invullen uitkering verantwoordingsinformatie voor uitkering onderwijsachterstandenbeleid die gemeente invullen onderwijsachterstandenbeleid Bedrag Bedrag

Aard controle n.v.t. Aard controle R Aard controle n.v.t. Aard controle R Indicatornummer: D8 / 04 Indicatornummer: D8 / 05 Indicatornummer: D8 / 06 Indicatornummer: D8 / 07 SZW G2 Gebundelde uitkering op Besteding (jaar T) algemene bijstand Baten (jaar T) algemene Besteding (jaar T) IOAW Baten (jaar T) IOAW (exclusief Besteding (jaar T) IOAZ Baten (jaar T) IOAZ (exclusief grond van artikel 69 bijstand (exclusief Rijk) Rijk) Rijk) Participatiewet_gemeente Gemeente deel 2019 Gemeente Gemeente Gemeente Gemeente Gemeente I.1 Participatiewet (PW) Alle gemeenten I.1 Participatiewet (PW) I.2 Wet inkomensvoorziening I.2 Wet inkomensvoorziening I.3 Wet inkomensvoorziening I.3 Wet inkomensvoorziening verantwoorden hier het oudere en gedeeltelijk oudere en gedeeltelijk oudere en gedeeltelijk oudere en gedeeltelijk gemeentedeel over (jaar T), arbeidsongeschikte werkloze arbeidsongeschikte werkloze arbeidsongeschikte gewezen arbeidsongeschikte gewezen ongeacht of de gemeente in werknemers (IOAW) werknemers (IOAW) zelfstandigen (IOAZ) zelfstandigen (IOAZ) (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R een Openbaar lichaam Indicatornummer: G2 / 01 Indicatornummer: G2 / 02 Indicatornummer: G2 / 03 Indicatornummer: G2 / 04 Indicatornummer: G2 / 05 Indicatornummer: G2 / 06 opgericht op grond van de € 3.049.523 € 8.842 € 297.985 € 3.588 € 56.768 € 43 Wgr. Besteding (jaar T) Bbz 2004 Baten (jaar T) Bbz 2004 Baten (jaar T) WWIK Besteding (jaar T) Baten (jaar T) Volledig zelfstandige levensonderhoud beginnende levensonderhoud beginnende (exclusief Rijk) Loonkostensubsidie o.g.v. art. Loonkostensubsidie o.g.v. art. uitvoering Ja/Nee zelfstandigen zelfstandigen 10d Participatiewet 10d Participatiewet (excl. Rijk)

Gemeente Gemeente Gemeente Gemeente Gemeente

I.4 Besluit bijstandverlening I.4 Besluit bijstandverlening I.6 Wet werk en inkomen I.7 Participatiewet (PW) I.7 Participatiewet (PW) zelfstandigen 2004 (levensonderhoud zelfstandigen 2004 kunstenaars (WWIK) beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004) (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004) Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G2 / 07 Indicatornummer: G2 / 08 Indicatornummer: G2 / 09 Indicatornummer: G2 / 10 Indicatornummer: G2 / 11 Indicatornummer: G2 / 12 € 91.107 € 33.730 € 0 € 140.836 € 0 Ja SZW G3 Besluit bijstandverlening Besteding (jaar T) levensonderhoud Besteding (jaar T) Baten (jaar T) levensonderhoud Baten (jaar T) Besteding (jaar T) aan Besteding (jaar T) Bob zelfstandigen 2004 gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob) kapitaalverstrekking (exclusief gevestigde zelfstandigen kapitaalverstrekking (exclusief onderzoek als bedoeld in artikel (exclusief Bob) (exclusief Bob) (exclusief Rijk) Bob) (exclusief Rijk) 56 Bbz 2004 (exclusief Bob) levensonderhoud beginnende Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R zelfstandigen)_gemeente Indicatornummer: G3 / 01 Indicatornummer: G3 / 02 Indicatornummer: G3 / 03 Indicatornummer: G3 / 04 Indicatornummer: G3 / 05 Indicatornummer: G3 / 06 deel 2019 € 80.717 € 12.927 € 30.977 € 30.440 € 5.517 € 0 Baten (jaar T) Bob (exclusief Rijk) Besteding (jaar T) aan Volledig zelfstandige uitvoering Besluit bijstandverlening uitvoeringskosten Bob als Ja/Nee zelfstandigen (Bbz) 2004 bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 Aard controle R Aard controle R Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G3 / 07 Indicatornummer: G3 / 08 Indicatornummer: G3 / 09 € 0 € 0 Ja VWS H4 Specifieke uitkering Sport Ontvangen Rijksbijdrage (jaar T) Projectnaam / nummer Totale aanvraag per project Verrekening (jaar T) Verrekening (jaar T) Roerende Verrekening (jaar T) overige (jaar T) ten laste van Onroerende zaken zaken sportbeoefening en kosten per project ten laste Rijksmiddelen (automatisch (sportaccommodaties) per sportstimulering per project ten van Rijksmiddelen berekend) project ten laste van laste van Rijksmiddelen Rijksmiddelen

Gemeenten Aard controle R. Aard controle n.v.t. Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Indicatornummer: H4/ 01 Indicatornummer: H4 / 02 Indicatornummer: H4 / 03 Indicatornummer: H4 / 04 Indicatornummer: H4 / 05 Indicatornummer: H4 / 06 1 € 8.019 zaaknummer 632833 € 9.814 € 1.397 € 6.300 € 2.117 Kopie projectnaam / nummer Totale besteding (Jaar T) per Percentage besteed (Jaar T) Toelichting Overig (Jaar T) ten opzichte van project ten lasten van per project tenopzichte van ontvangen Rijksbijdrage - Rijksmiddelen (automatische aanvraag ten laste van automatisch ingevuld berekening) Rijksmiddelen (automatische berekening) Hier eventueel opmerkingen of toelichtingen Aard controle n.v.t. Aard controle R Aard controle R Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t. Indicatornummer: H4 / 07 Indicatornummer: H4 / 08 Indicatornummer: H4 / 09 Indicatornummer: H4 / 10 Indicatornummer: H4 / 11 1 zaaknummer 632833 9814 122,38% -€ 1.795

Gemeente Heumen 157 Programmarekening 2019

TABEL VAN FOUTEN EN ONZEKERHEDEN 2019

Berichtgeverinformatie

Vul in het tabblad 'Overzicht uitkeringen' de informatie in waarop de tabel/het rapport van bevindingen betrekking heeft. Type overheidslaag: Gemeente Naam berichtgever: Heumen Berichtgevercode 0252 Rapportage-periode: 2019

Vindplaats: Deze tabel is in het rapport van bevindingen van de accountant te vinden op pagina:

Strekking controleverklaring rechtmatigheid: vul hier de strekking van de accountantsverklaring in Strekking controleverklaring getrouwheid: vul hier de strekking van de accountantsverklaring in

Fouten en onzekerheden 2019 Nr Specifieke uitkering of overig Fout of onzekerheid Financiële omvang in euro's Toelichting fout/onzekerheid D8 Onderwijsachterstandenbeleid 2019-2022 (OAB) D8 Onderwijsachterstandenbeleid 2019-2022 (OAB) G2 Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 Participatiewet_gemeentedeel 2019 G2 Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 Participatiewet_gemeentedeel 2019 G3 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_gemeentedeel 2019 G3 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_gemeentedeel 2019 H4 Specifieke uitkering Sport H4 Specifieke uitkering Sport

Gemeente Heumen 158 Programmarekening 2019

Beschouwing resultaat 2019

Gemeente Heumen 159 Programmarekening 2019

Toelichting beschouwing resultaat 2019

Bijgaand treft u een tweetal overzichten aan die een ander inzicht geven met betrekking tot de gerealiseerde baten en lasten 2019. De overzichten laten de factoren zien, die mede onderdeel uitmaken van het voordelig rekeningresultaat 2019 van € 538.073 in combinatie met de structurele doorwerking van begrotingsposten naar volgende begrotingsjaren. Voor de financiële analyse met de bijbehorende toelichtingen op de programma-afwijkingen 2019, verwijzen wij u naar het betreffende hoofdstuk "Financiële analyses".

Onderdeel A: Overzicht incidentele baten en lasten

In Bijlage A zijn specifiek de ontwikkelingen weergegeven die in 2019 eenmalig op de gemeente zijn afgekomen, maar wel medebepalend zijn voor het gerealiseerde exploitatieresultaat 2019. Hierin staan dus de echte incidentele voor- of nadelen, die in toekomstige begrotingsjaren niet meer terugkeren.

In deze bijlage zijn de incidentele uitgaven die worden gedekt middels bestemmingsreserves niet opgenomen, vanwege het feit dat deze mutaties geen effect hebben op het rekeningresultaat.

Onderdeel B: Overzicht budgetafwijkingen met een structurele doorwerking:

In bijlage B zijn productmutaties opgenomen die een structurele doorwerking hebben naar de meerjarenraming 2020-2023. Het gaat dus om de afwijkingen tussen de begrote productresultaten 2019 en de werkelijk gerealiseerde productresultaten 2019. Alleen de budgetafwijkingen die nog niet zijn verwerkt in de meerjarenramingen 2020-2023 en ook nog niet zijn opgenomen in de maandrapportages van januari en februari 2020 worden in de bijlage B vermeld. Alle budgetafwijkingen met een structurele doorwerking naar 2020 en verder zijn echter al opgenomen in de maandrapportage van januari 2020 en inmiddels verwerkt in de meerjarenbegrotingscijfers.

Gemeente Heumen 160 Programmarekening 2019

Onderdeel A

Overzicht incidentele baten en lasten 2019

excl. onderuitputting progr. hfdf. omschrijving bedragen

V incidenteel voor- N of nadeel in 2019

3 0 Vrijval in pensioenvoorziening oud bestuurders op basis van een actuariële berekening V € 20.131 3 0 Wachtgeld voormalige bestuurders V € 21.000 2 0 Afboeking lagere waarde grond na taxatie vlgs. BBV regels N € -85.331 2 1 Vrijval voorziening dubieuze debiteuren V € 27.000 2 2 Niet gerealiseerde vervanging van twee verkeersinstallaties V € 190.000 2 3 Kosten herdenking Market Garden N € -51.000 2 3 Provinciale subsidie Market Garden V € 43.000 2 5 Vrijval plattelandsfonds V € 596.906 2 8 Vrijval voorziening complex Heumen-noord V € 7.000 2 8 Voorschot voordelig resultaat grondcomplex Vieracker Malden V € 258.219 2 8 Dotatie voorziening exploitatieverlies grondcomplex Veldschuur N € -123.478 2 8 Dotatie voorziening exploitatieverlies grondcomplex Werklandschap N € -311.246 2 8 Dotatie voorziening exploitatieverlies grondcomplex Coehoornhof N € -25.149 2 8 Nadelig eindresultaat afsluiting grondcomplex Schoonenburg Overasselt N € -57.437 2 8 Huurderving appartementen statushouders pastorie N € -10.293

Totalen V € 499.322

per saldo een voordelig effect op het resultaat 2019 V € 499.322

resultaat 2019 positief € 538.073 waarvan gebaseerd op per saldo incidentele voordelen 2019 € 499.322 resteert een voordelig resultaat van € 38.751

Gemeente Heumen 161 Programmarekening 2019

Onderdeel B

Overzicht budgetafwijkingen 2019 met een structurele doorwerking naar begrotingsjaar 2020 en verder. Het betreft dus een vergelijk tussen de werkelijk uitkomsten 2019 en de geraamde cijfers 2019 (na wijziging). Alleen de budgetafwijkingen die nog niet verwerkt zijn in de meerjarenraming 2020-2023 en ook nog niet zijn opgenomen in de maandrapportage van januari en februari 2020 zijn onderstaand vermeld.

Progr hfdf. prod. omschrijving bedragen nr. Structureel voordeel Structureel nadeel Toelichting in 2019 in 2019

Alle posten met een structurele doorwerking naar het begrotingsjaar 2020 en verder zijn al opgenomen en verwerkt in de maandrapportages van januari en februari 2020. Totaal structurele mutaties € - € -

Totaal structurele budgetmutaties ingaande 2020 € -

Per saldo een structureel nadelig effect voor de meerjarenbegroting 2020-2023 € -

Toelichting: Op basis van de analyse van de jaarrekening 2019 wordt de voorlopige conclusie getrokken dat er geen structureel nadelige mutaties zijn te melden, die nog niet in de meerjarenraming 2020-2023 en ook niet in de maandrapportages van januari en februari 2020 zijn opgenomen. Wel dient hierbij de opmerking geplaatst te worden dat het hier een analyse betreft naar de inzichten per 1 april 2020, waarbij op basis van ontwikkelingen het beeld nog kan wijzigen. Er zijn gemeentelijke producten te noemen, die als gevolg van bijgestelde ontwikkelingen in financiële zin zonder meer zullen gaan wijzigen in de loop van 2020. Via de maandrapportages 2020 en de komende kadernota 2021-2024 zal het beeld voor de begrotingsjaren 2020 en verder nader worden vormgegeven.

Gemeente Heumen 162 Programmarekening 2019

Beoordeling begrotingscriterium

Beoordeling begrotingscriterium in verband met rechtmatigheid

Bij de rechtmatigheidscontrole vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. In de toelichting op het Besluit Accountants Protocol Gemeenten (BAPG) wordt begrotingsrechtmatigheid als volgt omschreven:

“Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en lasten, alsmede de balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma’s (begrotingscriterium). In de begroting zijn de maxima voor de lasten vermeld die door de raad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de toereikendheid van het begrotingsbedrag, alsmede het begrotingsjaar van belang zijn.”

Bij de beoordeling van de onrechtmatigheid van de begrotingsafwijkingen is het alleen van belang dat gekeken wordt naar kostenoverschrijdingen binnen het totaal van de begrotingsafwijkingen.

Bij de toetsing van begrotingsafwijkingen kunnen ten minste de volgende ‘soorten’ begrotingsafwijkingen worden onderkend:

Soorten kostenoverschrijdingen Rechtmatig Onrechtmatig Onrechtmatig Nr. maar telt niet mee in oordeel Kostenoverschrijding die geheel of grotendeels worden gecompenseerd door direct gerelateerde inkomsten, bijvoorbeeld via subsidies of X 1 kostendekkende omzet. Kostenoverschrijdingen bij open einde (subsidie)regelingen. Vaak blijkt vanwege dit open karakter in het kader van het opmaken van de X 2 jaarrekening een (niet eerder geconstateerde) overschrijding. Kostenoverschrijdingen die worden gecompenseerd door extra inkomsten die niet direct gerelateerd zijn. Over de aanwending van deze extra X 3 inkomsten heeft de raad nog geen besluit genomen. Kostenoverschrijdingen die passen binnen het bestaande beleid, maar waarbij de accountant ondubbelzinnig vaststelt dat die ten onrechte niet X 4 tijdig zijn gesignaleerd. Bijvoorbeeld: de verwachte kostenoverschrijding op jaarbasis was via tussentijdse informatie al wel bekend, maar men heeft geen voorstel tot begrotingsaanpassing ingediend en dit is in strijd met de budgetregels zoals afgesproken met de Raad. Kostenoverschrijdingen inzake activiteiten die niet passen binnen het bestaande beleid en waarvoor men tegen beter weten in geen voorstel X 5 tot begrotingsaanpassing heeft ingediend. Bijvoorbeeld de doelgroep c.q. de activiteiten zijn in de praktijk aantoonbaar ruimer geïnterpreteerd dan in regelgeving (subsidieregeling, -verordening) was gedefinieerd. Kostenoverschrijdingen inzake activiteiten welke achteraf als onrechtmatig moeten worden beschouwd omdat dit bijvoorbeeld bij nader onderzoek van de subsidieverstrekker, belastingdienst of toezichthouder blijkt (bijvoorbeeld een belastingnaheffing). Het zal hier in de praktijk vaak gaan om interpretatieverschillen bij de uitleg van wet- en regelgeving die na het verantwoordingsjaar aan het licht komen. Er zijn dan geen rechtmatigheidsgevolgen voor dat verantwoordingsjaar. Wel zal de gemeente er voor moeten zorgen dat de overschrijdingen getrouw in de jaarrekening worden weergegeven. Ook kunnen er gevolgen zijn voor het lopende jaar: - geconstateerd tijdens het verantwoordingsjaar X 6 - geconstateerd na verantwoordingsjaar x 7 Kostenoverschrijdingen op activeerbare activiteiten (investeringen) waarvan de gevolgen voornamelijk zichtbaar worden via hogere afschrijvings- en financieringslasten in het jaar zelf of pas in de volgende jaren: - geconstateerd in jaar van investeren X 8 - geconstateerd middels hogere afschrijvings- en financieringslasten in X 9 latere jaren

Gemeente Heumen 163 Programmarekening 2019

Het begrotingscriterium Het begrotingscriterium richt zich primair op de baten en lasten op programmaniveau. Het bestaande beleid van de raad wordt afgeleid uit:  de programmabegroting met toelichting;  de begrotingswijzigingen met toelichting, waarbij de bestuursrapportage(s) en andere raadsbesluiten in de begroting zijn verwerkt.

In het controleprotocol accountantscontrole jaarrekening 2019 heeft de raad op 28 november 2019 naast het normenkader ook de criteria vastgelegd aan de hand waarvan te constateren is of afwijkingen in de programmarekening rechtmatig of onrechtmatig zijn. In de geactualiseerde Kadernota Rechtmatigheid dd. 7 december 2010 van het Platform Rechtmatigheid Provincies en Gemeenten (PRG) zijn deze criteria nader beschreven. Hoofdkenmerk is dat een overschrijding van de begroting altijd onrechtmatig is, maar dat deze niet altijd meegewogen wordt in het oordeel van de accountant. Op basis van de vastgestelde programmabegroting 2019 is bepaald dat een totaalbedrag aan fouten in de jaarrekening van afgerond € 382.000 (gelijk aan 2018 =1% van de totaal vastgestelde lasten) en een totaal van onzekerheden van afgerond € 1.145.000 (gelijk aan 2018= 3% van de totaal vastgestelde lasten) de goedkeurende strekking van de accountantsverklaring niet zullen aantasten. Een en ander zoals vastgelegd in bijlage 1 van het raadsvoorstel en – raadsbesluit van 28 november 2019 ‘Controleprotocol 2019 voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2019 van de gemeente Heumen’.

De resultaten

Programmarekening over 2019 Omschrijving Programma Raming begrotingsjaar 2019 Raming begrotingsjaar 2019 na 12 wijzigingen Rekening 2019

Baten Lasten Saldo Baten 3 Lasten 1 Saldo Baten 4 Lasten 2 Saldo Saldo lasten Saldo baten

Programma 1 Sociale leefomgeving € 4.861.737 € 18.076.801 € 13.215.064 € 4.759.535 € 18.414.671 € 13.655.136 € 4.755.637 € 18.411.729 € 13.656.092 € 2.942- € 3.898- Programma 2 Fysieke leefomgeving € 5.110.178 € 10.538.229 € 5.428.051 € 6.479.659 € 11.711.851 € 5.232.192 € 7.258.958 € 12.985.998 € 5.727.040 € 1.274.147 € 779.299 Programma 3 Financiën en organisatie € 28.264.833 € 9.562.938 € 18.701.895- € 28.706.824 € 9.325.757 € 19.381.067- € 29.262.062 € 9.340.857 € 19.921.205- € 15.100 € 555.238

Subtotaal programma's € 38.236.748 € 38.177.968 € 58.780- € 39.946.018 € 39.452.279 € 493.739- € 41.276.657 € 40.738.584 € 538.073-

De begrotingsrechtmatigheid De begrotingsrechtmatigheid wordt bezien binnen het totaal van een programma. Volgens het Platform Rechtmatigheid behoeft alleen de lastenkant in de rechtmatigheidstoets voor het begrotingscriterium betrokken te worden. Voor de lasten is volgens de bepalingen van de gemeentewet (artikel 189, lid 3) alleen voor de lasten een begroot maximum vastgelegd. Het normenkader is daar ook op ingericht. De raad autoriseert het college op programmaniveau. Blijven de lasten binnen het totaal van het programma dan zijn deze rechtmatig. De mutaties en (afwijkende) activiteiten die zich binnen een programma hebben voorgedaan zijn toegelicht in het verslag over de uitvoering van de programma’s in deze jaarrekening (‘financiële analyse programma-afwijkingen’).

Met bovenstaande rekening houdend ontstaat het volgende beeld.

Programma 1 Sociale leefomgeving Geen overschrijding van het lastenbudget van dit programma.

Programma 2 Fysieke leefomgeving Overschrijding van het lastenbudget van dit programma is totaal € 1.274.147 De overschrijding betreft diverse soorten kostenoverschrijdingen.

Soort kostenoverschrijding 1. € 779.299 De overschrijding op de lasten wordt geheel of gedeeltelijk gecompenseerd door ontvangsten subsidies en mutatie boekwaarde gronden. Als voorbeelden worden onderstaand genoemd:

Gemeente Heumen 164 Programmarekening 2019

-mutatie boekwaarden gronden, waarbij onder het product 820 aan de lastenkant door mutaties in de boekwaarde van de gronden (balansmutatie) een overschrijding van € 638.000 is opgetreden. Mutaties aan de inkomstenkant van product 820 o.a. grondverkopen ad. € 1.856.430 compenseren de lastenoverschrijding. -subsidie openbare haltevoorzieningen, waarbij een kostenoverschrijding van € 90.000 afgedekt is door een subsidiebijdrage van de provincie van € 90.000. -bij de herdenking Market Garden is er in samenwerking met de provincie een programma gemaakt en een budget beschikbaar gesteld. De kosten zijn in eerste instantie door de gemeente betaald en vervolgens voor een deel ad. € 43.000 door de provincie terugbetaald.

Soort kostenoverschrijding 4. -Extra kapitaallasten taxatie gronden € 89.000* toelichting: deze mutatie is het gevolg van nieuwe BBV-voorschriften waarbij gronden opgenomen op de balans onder de Materiële Vaste Activa vanaf 2019 tegen getaxeerde waarde in de jaarrekening moeten komen. Een aangetrokken extern deskundig taxatiebureau heeft in augustus opdracht gekregen om de juiste taxaties te bepalen. Vervolgens is op 18 december 2019 het definitieve taxatierapport ontvangen. De consequentie van de uitgebrachte taxaties was dat een bedrag van afgerond € 89.000 t.l.v. de exploitatie moest worden afgeboekt. -Bijdrage meerkosten ODRN € 113.000 (behandeld in raad december 2019) toelichting: de problemen met de ODRN en de daarbij horende financiële nadelige consequenties zijn in de raad van december 2019 behandeld. Echter nagelaten is om de nadelige financiële consequenties in een begrotingswijziging te verwerken. -Exploitatieverlies Schoonenburg € 57.000 toelichting: per ultimo 2019 is het grondcomplex Schoonenburg afgesloten. Voor het eerder verwachte verlies was een voorziening gevormd. Het werkelijk verlies was bij afsluiting € 57.000 hoger. Hiervoor is niet tijdig een begrotingswijziging gemaakt kunnen worden. -Juridische kosten planschades € 21.000* toelichting: juridische kosten gemaakt n.a.v. ingediend bezwaar. De kwestie is bekend bij de gemeenteraad. Echter geen aanvullend budget via begrotingswijziging gemaakt. -Extra salariskosten medew. evenementen € 46.000 -Extra salariskosten medew. Openbare Orde en Veiligheid € 35.000 -Extra salariskosten juridisch medew. RO € 19.000 toelichting: de door de nieuwe coalitie-afspraken gewenste personeelsuitbreidingen zijn in de door de raad vastgestelde begroting 2019 opgenomen als extra beschikbaar gestelde budgetten in een stelpost bij het product personeelskosten van de betreffende afdeling. Het betreffende product “personeelskosten afd X” is opgenomen in programma 3. Echter de uren x het uurtarief worden op basis van de uitgevoerde taken door geboekt naar producten en in dit geval naar producten binnen het programma 2. Het aanpassen van de budgetten op de door geboekte producten heeft voor nieuw personeel niet (kunnen) plaatsvinden.

 De posten gemarkeerd met * zijn vermeld in de maandrapportage november die wel naar de Raad is gestuurd maar waar geen begrotingswijziging van gemaakt is in verband met de aanlevertermijnen voor de Raad van december 2019.

Soort kostenoverschrijding 7. -kosten afrekening DAR afval € 91.000 -kosten afrekening Bosgroep € 12.000 -kosten afrekening DAR groen € 25.000 toelichting: bij de hier genoemde kostenoverschrijdingen is de gemeente achteraf overvallen met afrekeningen, zodat het tijdig aanvragen van aanvullende budgetten niet meer mogelijk was.

Programma 3 Financiën en organisatie Overschrijding van het lastenbudget van dit programma is totaal € 15.100.

Soort kostenoverschrijding 1. € 15.100 De overschrijding op de lasten wordt geheel of gedeeltelijk gecompenseerd door ontvangsten subsidies en mutatie boekwaarde gronden. Als voorbeeld van compensatie via ontvangsten wordt hierbij genoemd: -personeelskosten afd. FAON, waarbij de overschrijding van de post salariskosten gecompenseerd is door een terug ontvangst van € 19.366,09 van de gem. Nijmegen i.v.m. detachering van een personeelslid van de afd. FAON.

Gemeente Heumen 165 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 166 Programmarekening 2019

Ontwikkelingen na balansdatum In dit rekeningonderdeel worden financiële ontwikkelingen geschetst die zich begin 2020 hebben voorgedaan maar niet zijn verwerkt in de rekeningcijfers terwijl de oorsprong ervan wel in 2019 of een eerder boekjaar ligt.

Coronavirus De gehanteerde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling zijn gebaseerd op de continuïteits- veronderstelling van de gemeente Heumen. Echter, als gevolg van de uitbraak van het coronavirus wereldwijd, zijn door de Nederlandse overheid ingrijpende maatregelen genomen om de verspreiding van dit virus onder controle te krijgen. Deze maatregelen en mogelijke maatregelen die nog volgen, hebben naar verwachting belangrijke financiële gevolgen voor instellingen in Nederland. Deze gevolgen zijn op dit moment nog niet te overzien. De door de Nederlandse overheid genomen maatregelen kunnen impact hebben op de ontwikkeling van de opbrengsten en daarmee de ontwikkeling van het resultaat van de gemeente Heumen. Ook de financiële positie (liquiditeit en solvabiliteit) van de gemeente Heumen kan daardoor onder druk komen te staan, met als gevolg mogelijke onzekerheid over de continuïteitsveronderstelling. Door de Nederlandse overheid is een breed pakket aan maatregelen aangekondigd ter ondersteuning van instellingen. Op grond van de financiële positie van de gemeente Heumen per balansdatum en de positieve invloed van de ondersteuningsmogelijkheden door de overheid die de negatieve financiële gevolgen van de uitbraak van het coronavirus zullen beperken, acht het College van Burgemeester en Wethouders van Heumen een duurzame voortzetting van de activiteiten niet onmogelijk. De jaarrekening is dan ook opgemaakt uitgaande van de veronderstelling van continuïteit van de instelling.

Afrekening SW-deel Begin maart 2020 ontvingen we vanuit de MGR Rijk van Nijmegen een conceptjaarrekening 2019 van de module 'Werkbedrijf. Hieruit bleek voor Heumen, in vergelijking met de in januari 2020 afgegeven prognose, een nadeliger resultaat van € 24.000 op het onderdeel sociale werkvoorziening.

Sociaal domein Recent is vanuit het Regionaal Ondersteuning Bureau Nijmegen een conceptberekening 2019 ontvangen van de regionale verevening op de dure gespecialiseerde jeugdzorg met verblijf. Op basis hiervan ontvangt Heumen een vereveningsbijdrage van € 222.000. Als de verevening definitief wordt, zal dit voordeel via de betreffende maandrapportage 2020 worden toegevoegd aan de bestemmingsreserve 'Sociaal domein'.

Er loopt nog een onderzoek naar de tarieven van de gecontracteerde bouwsteen 'specialistische begeleiding WMO' van drie zorgleveranciers. Contractueel is bedongen dat de resultaten van dit onderzoek met terugwerkende kracht tot 2019 zullen worden doorvertaald in de tarieven. De uitkomsten van dit onderzoek worden waarschijnlijk in april 2020 bekend. Indien bijvoorbeeld de tarieven met 10% worden verhoogd, leidt dit voor Heumen tot een extra kostenpost van € 22.000.

Zorgleveranciers hebben de wettelijke mogelijkheid om in 2020 nog zorgdeclaraties over 2019 in te dienen. Wanneer dit daadwerkelijk aan de orde is, worden de lasten in boekjaar 2020 verwerkt.

BVO-DRAN Door de BVO DRAN is bij de Belastingdienst een dossier aangeleverd ter onderbouwing van de formele indiening van de belastingsuppleties 2016-2018. Wanneer de suppleties worden geaccepteerd, betekent dit voor onze gemeente een incidenteel voordelig effect van € 5.000-€ 10.000.

Gemeente Heumen 167 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 168 Programmarekening 2019

Bijlagen

Gemeente Heumen 169 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 170 Programmarekening 2019

Bijlage 1: Totaaloverzicht taakvelden

Nr. Omschrijving Begroting 2019 incl. wijzigingen Werkelijk 2019

Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo

T0010 Bestuur 2.085.202 2.085.202 2.053.738 -20.131 2.033.607 T0020 Burgerzaken 478.080 -266.854 211.226 424.051 -215.334 208.717 T0030 Beheer overige gebouwen 172.563 -157.095 15.468 287.426 -166.817 120.609 en gronden T0040 Overhead 4.820.942 -284.010 4.536.932 4.837.694 -337.029 4.500.665 T0050 Treasury 2.055.397 -2.808.959 -753.562 2.084.321 -2.748.754 -664.432 T0061 OZB woningen 191.226 -3.399.775 -3.208.549 191.226 -3.398.603 -3.207.377 T0062 OZB niet woningen 68.631 -1.119.199 -1.050.567 68.631 -1.130.162 -1.061.531 T0064 Belastingen overig 14.549 -130.000 -115.451 13.139 -128.254 -115.114 T0070 Alg.uitk. en overige 4.808 -20.597.643 -20.592.835 4.808 -21.066.066 -21.061.258 uitk.gemeentefonds T0080 Overige baten en lasten 85.000 85.000 87.299 0 87.299 T0090 Vennootschapsbelasting 0 0 0 0 0 (VpB) T0100 Mutaties reserves 0 -321.239 -321.239 0 -433.063 -433.063 T0110 Result. rekening van baten 0 0 0 0 0 en lasten T1100 Crisisbeheersing en 1.234.397 -1.000 1.233.397 1.224.756 0 1.224.756 brandweer T1200 Openbare orde en 464.688 -23.400 441.288 517.543 -51.040 466.503 veiligheid T2100 Verkeer en vervoer 1.842.319 -74.536 1.767.783 1.678.648 -108.294 1.570.354 T2200 Parkeren 111.035 -4.800 106.235 111.364 -5.422 105.942 T2500 Openbaar vervoer 20.702 20.702 118.218 -90.154 28.064 T3300 Bedrijfsloket en 107.417 -57.235 50.182 110.002 -57.482 52.520 bedrijfsregelingen T3400 Economische promotie 254.973 -6.502 248.471 332.110 -49.705 282.404 T4100 Openbaar basisonderwijs 18.168 18.168 17.476 0 17.476 T4200 Onderwijshuisvesting 469.702 -1.000 468.702 473.856 0 473.856 T4300 Onderwijsbeleid en 404.329 -63.023 341.306 376.736 -62.624 314.112 leerlingzaken T5200 Sportaccommodaties 871.185 -173.531 697.654 875.958 -183.026 692.932 T5300 Cultuurpresentatie,- 39.429 39.429 36.734 0 36.734 productie,-particip. T5400 Musea 43.648 43.648 43.648 0 43.648 T5500 Cultureel erfgoed 80.012 -27.549 52.463 85.403 -26.967 58.436 T5600 Media 347.801 347.801 349.484 0 349.484 T5700 Openbaar groen en 1.098.203 -799.485 298.718 1.105.805 -839.064 266.741 (openlucht) recreatie T5700 Openbaar groen en 68.667 68.667 67.004 0 67.004 (openlucht) recreatie T6100 Samenkracht en 2.513.984 -265.003 2.248.981 2.458.973 -267.260 2.191.713 burgerparticipatie T6200 Wijkteams 566.249 566.249 552.860 0 552.860 T6300 Inkomensregelingen 4.954.449 -3.845.385 1.109.064 5.070.832 -3.884.972 1.185.860 T6400 Begeleide participatie 1.498.948 1.498.948 1.496.201 0 1.496.201 T6500 Arbeidsparticipatie 485.169 -45.121 440.048 427.006 -45.121 381.885 T6600 Maatwerkvoorzieningen 485.806 -71.840 413.966 441.526 -69.312 372.214 (WMO) T6710 Maatwerkdienstverlening 1.731.533 -27.778 1.703.755 1.817.373 -27.987 1.789.386 18+

Gemeente Heumen 171 Programmarekening 2019

T6720 Maatwerkdienstverlening 1.665.602 1.665.602 1.729.971 0 1.729.971 18- T6810 Geëscaleerde zorg 18+ 73.222 73.222 73.115 0 73.115 T6820 Geëscaleerde zorg 18- 1.173.444 1.173.444 1.156.764 0 1.156.764 T7100 Volksgezondheid 568.903 568.903 565.808 0 565.808 T7100 Volksgezondheid 60.272 60.272 63.801 0 63.801 T7200 Riolering 918.207 -1.293.584 -375.377 1.011.292 -1.301.108 -289.816 T7300 Afval 1.386.198 -1.675.663 -289.465 1.525.729 -1.733.664 -207.935 T7400 Milieubeheer 1.064.971 -5.001 1.059.970 1.148.663 -12.683 1.135.981 T7500 Begraafplaatsen en 61.910 -64.452 -2.542 57.627 -64.370 -6.742 crematoria T8100 Ruimtelijke ordening 333.627 -31.068 302.559 393.898 -4.768 389.130 T8200 Grondexploitatie (niet- 1.672.134 -1.478.886 193.248 2.383.072 -2.117.806 265.265 bedrijv. terrein) T8300 Wonen en bouwen 784.576 -690.403 94.173 786.994 -629.616 157.378 Totaal taakvelden 39.452.278 -39.811.017 -358.739 40.738.584 -41.276.657 -538.073

Gemeente Heumen 172 Programmarekening 2019

Bijlage 2: overzicht lopende investeringen

Gemeente Heumen 173 Programmarekening 2019

Overzicht kredieten lopende en afgesloten investeringen 2019 Volg. Raads-Product- Omschrijving Raads- Staat vaste activa reguliere exploitatie Lopende projecten nr. progr nummer besluit Beschikbaar Beschikbaar Totaal Restant amma Aangevraagd krediet krediet Mutaties Mutaties uitgaven krediet Over- Onder- 2018 krediet ultimo 2018 2019 t/m 2018 2019 t/m 2019 beschikbaar schrijding schrijding

GEACTIVEERDE INVESTERINGEN 1 3 Rijksweg 214-216 350.000 34.711 315.289 689 315.978 34.022 2 6 Basisreg. Grootsch. top. 3e tranche 12-Nov-13 49.000 49.000 14.747 14.747 34.253 3 6 Zaakgericht werken 8-Nov-16 111.000 11.778 31.000 68.222 47.351 115.573 4.573 4 6 Info ketenpartners soc. Domein 8-Nov-16 15.000 11.421 3.579 4.278 7.857 7.143 5 6 E-herkenning bedrijven 8-Nov-16 5.000 2.190 2.810 547 3.357 1.643 6 6 Iinrichting stelselvoorzieningen 8-Nov-16 5.000 983 4.017 1.150 5.167 167 7 2 Verkeerssignaleringsbord 6-Nov-18 2.800 2.800 2.848 2.848 48 8 2 Fietspadenplan 31-May-16 1.298.421 820.810 477.611 499.493 977.104 321.317 9 2 Snelfietsverbinding Nijmegen Cuijk 26-Mar-15 200.000 10.036 189.964 189.964 10.036 10 2 Herinrichting Kroonwijkplantsoen 17-Dec-19 1.000.000 17.288 17.288 982.712 11 2 Armaturen 2018 7-Nov-17 159.617 26.999 132.618 27.420 160.038 421 12 2 Armaturen 2019 6-Nov-18 161.612 161.612 102.588 102.588 59.024 13 2 Masten 2019 6-Nov-18 51.179 51.179 34.196 34.196 16.983 14 1 Nieuwbouw school Oostzijde 25-Jan-18 4.458.002 4.458.002 2.141 2.141 4.455.861 15 1 Aanbouw bibliotheek Maldensteijn 7-Jul-16 350.000 43.204 306.796 30.454 337.250 12.750 16 1 Sportcomplex Malden 7-Jul-16 12.745.000 5.999.956 6.745.044 5.865.447 12.610.491 134.509 17 1 Speelvoorzieningen 2015 9-Jul-15 50.000 20.350 29.650 29.650 20.350 18 1 Omvorming natuurlijk spelen 8-Nov-16 30.518 23.548 6.971 6.971 23.547 19 1 Uitvoering natuurlijk spelen + 2e fase 8-Nov-16 12.500 12.500 12.500 20 1 Uitvoeringsplan speelruimte 26-Sep-19 56.398 56.398 362 362 56.036 21 2 Afkoppeling kansrijke objecten 10-Nov-15 103.125 11.232 91.893 11.232 103.125 22 2 Pompen en gemalen 2017 8-Nov-16 104.700 55.474 49.226 35.055 84.281 20.419 23 2 Maatregelen wateroverlast 2018 17-Dec-17 50.000 49.163 837 20.878 21.715 28.285 24 2 Afkoppeling verhard oppervlak 2018 17-Dec-17 105.000 103.270 1.730 103.269 104.999 1 25 2 Afkoppeling verhard oppervlak Oude Boterdijk 27-Sep-18 155.000 155.000 153.296 153.296 1.704 26 2 Maatregelen planmatige inspecties 2018 17-Dec-17 100.000 100.000 64.765 64.765 35.235 27 2 Studie Dwaas/Haas 17-Dec-17 5.000 5.000 5.000 28 2 Persleiding opt Sluisweg/Hofstraat installatie 17-Dec-17 35.000 35.000 39.035 39.035 4.035 29 2 Persleiding opt Sluisweg/Hofstraat persleiding 17-Dec-17 115.000 107.575 7.425 -7.425 115.000 30 2 Planmatige inspectie 2019 6-Nov-18 100.000 100.000 5.627 5.627 94.373 31 2 Telemetrie 6-Nov-18 10.000 10.000 5.520 5.520 4.480 32 2 Rioolontstoppingsmachine 6-Nov-18 2.800 2.800 2.800 33 2 Aanpak H2S(waterstofsulfide) problematiek 6-Nov-18 200.000 200.000 524 524 199.476 34 2 Maatregelen wateroverlast 2019 6-Nov-18 50.000 50.000 50.000 35 2 Masterplan riool en water 6-Nov-18 705.500 705.500 705.500 36 2 Afkoppeling verhard oppervlak 6-Nov-18 105.000 105.000 64.007 64.007 40.993 37 2 Glascontainers Heumen-Nederasselt 10-Nov-15 23.000 9.136 13.864 13.864 9.136 Totalen 22.080.172 12.156.338 2.476.289 8.447.546 7.146.783 15.594.329 7.264.005 9.244 231.083 820.810 Betreft investeringen die abusievelijk niet meegelopen zijn in restant krediet staat lopende investeringen 2018 55.474 Betreft investering ten onrechte afgesloten ultimo 2018

Gemeente Heumen 174 Programmarekening 2019

2. Basiskaart grootsch.top. 3e tranche In 2019 zijn voorbereidingen getroffen om tussen BAG 2.0 en BGT een goede koppeling te maken (nieuwe versie I-objecten en BAG 2.0). Vanwege uitstel van de wet BAG2.0 en daarmee de beschikbaarheid van nieuwe programmatuur zal de implementatie van deze programmatuur pas in 2020 worden afgerond en opgeleverd. Daarnaast zal in 2020 de herberekening BAG-gebruiksoppervlakte voor de WOZ plaatsvinden ten laste van dit budget

4. Info ketenpartners soc. Domein De geplande aanbesteding ter vervanging van het regionale WIZ-portaal is tot nader bericht uitgesteld. Voor het sociaal domein zal in 2020 een procesoptimalisatie binnen Civision-samenleving uitgevoerd worden. Daarna kan het krediet worden afgesloten.

8. Fietspadenplan De heeft op 26 mei 2016 het “Uitvoeringsplan 2016 – 2019” vastgesteld met als doel het fietsgebruik te bevorderen. Een separaat budget is voor de uitvoering van de geplande maatregelen beschikbaar gesteld. Verbetering van fietsveiligheid van de Hatertseweg is in 2016 uitgevoerd met de aanleg van rode fietssuggestiestroken. De verbetering van de fietsroute Groesbeekseweg ,het verharden van de Heiweg en het verharden van een gedeelte van de Lierseweg in Malden zijn gelijktijdig met de realisatie van de snelfietsroute in 2017 uitgevoerd. De gemeente Berg en Dal heeft de fietsroute langs de Biesseltsebaan in oktober 2017 verbreed waarbij ook het gedeelte is meegenomen dat in de gemeente Heumen ligt. In 2019 is de route via het schelpenpad langs de Heemtuin verbeterd. Tevens heeft de gemeenteraad op 20 december 2018 besloten om aanvullend budget beschikbaar te stellen om een gescheiden fietspad langs de Hessenbergseweg op te nemen als 1 van de projecten in het uitvoeringsprogramma, voor dit project zijn de benodigde vergunningen aanwezig, in de 2e helft van 2020 wordt gestart met de realisatie. De realisatie van een fietsroute aan de westzijde van Malden, via de Oosterkanaaldijk en de Broekkant is medio 2019 gerealiseerd evenals de realisatie van fietsstroken langs de IJkelaarstraat – Garstkampsestraat

10. Herinrichting Kroonwijkplantsoen Wat betreft de herinrichting van het Kroonwijkpark geldt dat het restantkrediet dit jaar zal worden aangewend voor de verdere uitwerking van het Voorlopig Ontwerp naar een Definitief Ontwerp en de daadwerkelijke herinrichting, waarvoor volgens de planning in april/mei opdracht zal worden verleend aan een aannemer.

12. Armaturen 2019 Het vervangingsplan voor de openbare verlichting van masten en armaturen 2019 met een raming van ca. € 215.000 is aanbesteed voor een bedrag van € 160.089,99. Wegens leveringsproblemen en ziektemeldingen bij de aannemer in het najaar is nog maar slecht 80% van dit aanbestedingsbedrag in 2019 gefactureerd. Momenteel zit men in de opleverfase en zal het restantbedrag van 20% ca. €32.000 excl. meer-minderwerk zal spoedig volgen. Het restant bedrag zal doorschuiven naar 2020 en besteed worden aan vervangingsplan 2020.

13. Masten 2019 Het vervangingsplan voor de openbare verlichting van masten en armaturen 2019 met een raming van ca. € 215.000 is aanbesteed voor een bedrag van € 160.089,99. Wegens leveringsproblemen en ziektemeldingen bij de aannemer in het najaar is nog maar slecht 80% van dit aanbestedingsbedrag in 2019 gefactureerd. Momenteel zit men in de opleverfase en zal het restantbedrag van 20% ca. € 32.000 excl. meer-minderwerk zal spoedig volgen. Het restant bedrag zal doorschuiven naar 2020 en besteed worden aan vervangingsplan 2020.

14. Nieuwbouw school oostzijde Op 25 januari 2018 heeft de gemeenteraad ingestemd met het voorstel tot vaststelling van het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2017 – 2032 (IHP) en in dat kader in te stemmen met: 1. de nieuwbouw van een schoolgebouw voor basisschool De Vuurvogel op een centrale unilocatie aan de Gladiolenstraat/Chrysantstraat; 2. het aanwijzen van het schoolbestuur Conexus als bouwheer voor de nieuwbouw; 3. de vaststelling van een investeringskrediet van € 4.127.780 voor de nieuwbouw; 4. het beschikbaar stellen van een voorbereidingskrediet van € 330.222 aan Conexus t.b.v. de nieuwbouw. De daadwerkelijke realisering, die in eerste instantie bestaat uit het bouwrijp maken van het schoolterrein, en daarmee het daadwerkelijk maken van uitvoeringskosten zal pas aan de orde zijn als de nieuwbouw van de school aan de orde komt, naar verwachting in de loop van 2020 na afgifte van de omgevingsvergunning. Ook van de kosten voor de nieuwbouw van de school en de inrichting van het bijbehorende buiten- terrein kan pas een reële raming worden gemaakt als het ontwerp daarvoor beschikbaar is.

Gemeente Heumen 175 Programmarekening 2019

Uitgangspunt is dat school en buitenterrein binnen het door de raad vastgestelde investeringsbudget van € 4.127.780 moeten worden gerealiseerd.

16. Sportcomplex Malden Het Sportcentrum Malden is op 8 juli jl. door Laco in gebruik genomen (fase 1). Op 6 oktober jl. vond de officiële, feestelijke opening plaats. Fase 2, realisatie toestelberging en toiletgroep horeca, is op 9 december jl. opgeleverd. Nu resteert nog het buitenmetselwerk aan de achterzijde van de sporthal. Dit kan pas worden gerealiseerd zodra het deel van de oude Veldschuur is gesloopt wat hier praktisch tegenaan staat. Op dit moment is hier onvoldoende ruimte voor. Financieel loopt dit project in de pas met het geraamde budget.

20. Uitvoeringsplan speelruimte De uitvoering van het investeringskrediet Plan speelruimte ter grootte van ruim € 56.000 heeft vertraging opgelopen.Er zijn 9/10 locaties in beeld die voor herinrichting/aanpassing in aanmerking komen. De verdere uitvoering zal in 2020 ter hand worden genomen met een verwachte doorlooptijd naar 2022. Daarnaast kunnen ook mogelijke inwonersinitiatieven worden gehonoreerd.

22. Pompen en gemalen 2017 Het onderhoud aan gemalen en pompen is voor de jaren 2020 en 2021 aanbesteed. Hierin is nu ook een aantal renovaties van installaties opgenomen. in 2020 zal deze investering worden gebruikt voor het renoveren van diverse installaties.

23. Maatregelen wateroverlast 2018 Vanuit dit budget worden een aantal afkoppelprojecten bekostigd die daardoor wateroverlast moeten verminderen.

26. Maatregelen planmatige inspecties 2018 Vanuit het inspectiejaar 2017 moeten nog een aantal deelreparaties worden geplaats deze worden gelijktijdig met de deelreparaties en relining werkzaamheden uit het inspectiejaar aanbesteed.

30. Maatregelen planmatige inspecties 2019 De onderhoudswerkzaamheden inspectiejaar 2018 zijn inmiddels in beeld. Het opgraven van inlaten, plaatsen van deelreparaties en te relinen strengen zal dit jaar(2020) worden aanbesteed en worden uitgevoerd.

33. Aanpak H2S (waterstofsulfide) problematiek Zoals verwacht bleek uit de inspectie 2018 dat Inspectiegebied Heumen last heeft van aantasting als gevolg van H2S(waterstofsulfide). Waterstofsulfide ontstaat door bacteriegroei in een zuurstofloze omgeving in o.a. afvalwater en kan rioolbuizen aantasten.Deze investering wordt dit jaar gebruikt om maatregelen te nemen ter voorkoming van aantasting en het conserveren van de leidingen middels het relinen van de leidingen. Deze investering is aanvullend op de beschikbare investering voor het planmatig onderhoud.

34. Maatregelen wateroverlast 2019 Inzet van deze investering maakt onderdeel uit van het masterplan riool en water Malden. College en raad zullen hierover dit jaar worden geïnformeerd. De investering zal het komende jaar worden gebruikt om afkoppel maatregelen uit te bekostigen.

35. Masterplan Herinzet van de investering horende bij de basisinspanning maakt onderdeel uit van het masterplan riool en water malden. College en raad zullen hierover dit jaar worden geïnformeerd. De investering zal de komende 5 jaar worden gebruikt om afkoppel maatregelen uit te bekostigen.

36. Afkoppeling verhard oppervlak 2019 Vanuit dit budget worden een aantal afkoppelprojecten bekostigd die daardoor wateroverlast moeten verminderen. Waaronder het klimaat adaptief inrichten van het speeltuintje Kruiskamp in Overasselt die vanuit het initiatievenbeleid wordt opgepakt. Hierdoor duurt het tot uitvoering brengen van plannen soms langer omdat inwoners vaak langer over de uitvoering en het proces doen.

37. Glascontainers Heumen-Nederasselt Voor de ondergrondse containers in Heumen zoeken we nog de juiste locatie. Het is inmiddels duidelijk dat de huidige locatie van de bovengrondse containers (parkeerplaats achter De Terp) niet geschikt is, omdat die te dicht langs het dijklichaam ligt. Bij de keuze voor de uiteindelijke locatie raadplegen we de inwoners van Heumen.

Gemeente Heumen 176 Programmarekening 2019

Bijlage 3: Overzicht reserves en voorzieningen

Gemeente Heumen 177 Programmarekening 2019

Staat van Reserves Saldo Toename Afname Saldo Toename Afname Saldo begroot begroot raming werkelijk werkelijk werkelijk 31-dec-18 2019 2019 31-dec-19 2019 2019 31-dec-19 Algemene reserve algemene reserve 31 dec. 2018 8.082.856 8.082.856 8.082.856 resultaat 2018 279.175 100.000 179.175 100.000 179.175 resultaat 2019 58.780 58.780 538.073 538.073 Subtotaal algemene reserves 8.362.031 58.780 100.000 8.320.811 538.073 100.000 8.800.104 Bestemmingsreserves algemene dienst afrekening algemene uitkering 2018 100.000 100.000 0 100.000 100.000 0 egalisatie tarieven afvalstoffenheffing 6.149 6.149 0 6.149 0 beheer natuurgrond Keersluis 109.905 6.570 103.335 6.628 103.277 regionale samenwerking domein Werk 105.380 6.500 45.121 66.759 6.500 45.121 66.759 schommelfonds rekenkamercomissie 10.337 10.337 10.337 sociaal domein (schommelfonds) 1.478.449 300.885 1.177.564 433.063 1.045.386 vluchtelingen/statushouders 206.940 54.520 152.420 54.520 152.420 plattelandsfonds 713.727 17.000 133.821 596.906 17.000 730.727 0 schuur Garstkamp 138.522 7.688 146.210 7.688 146.210 parkeergarage Brede school 42.500 8.500 4.000 47.000 8.500 4.000 47.000 onderhoud sportzaal Brede school Malden 69.250 11.500 3.500 77.250 11.500 80.750 baten en lasten rioleringsstelsel 600.000 24.533 575.467 24.553 575.447 groenstructuurplan 69.083 27.500 41.583 24.190 44.893 exploitatiebijdrage investering riolering Buitengebied 486.352 41.183 445.169 41.183 445.169 ondersteuning extra wzh 2018-2019 duurzaamheid 72.000 72.000 0 72.000 0 Erfpachtgronden De Laan 3 944 5.470 6.414 5.470 6.414 Erfpachtgronden De Laan 4 834 3.106 3.940 3.106 3.940 Erfpachtgronden De Laan 5 471 2.735 3.206 2.735 3.206 Erfpachtgronden De Laan 18 2.947 2.947 2.947 2.947 Erfpachtgronden De Laan 19 10.198 10.198 10.198 10.198 Erfpachtgronden De Laan 20 1.558 1.558 1.558 1.558 Erfpachtgronden De Laan 16 5.672 5.672 Totaal reserves algemene dienst 4.110.843 177.202 819.782 3.468.263 182.875 1.542.134 2.751.584

Totaal bestemmingsreserves 4.110.843 177.202 819.782 3.468.263 182.875 1.542.134 2.751.584

Totaal reserves 12.472.874 235.982 919.782 11.789.074 720.948 1.642.134 11.551.688

Gemeente Heumen 178 Programmarekening 2019

Staat van Voorzieningen Saldo Toename Afname Saldo Toename Afname Saldo begroot begroot raming werkelijk werkelijk werkelijk 31-dec-18 2019 2019 31-dec-19 2019 2019 31-dec-19 Voorzieningen Onderhoud gemeentelijke eigendommen gemeentehuis 899.201 54.069 30.000 923.270 54.069 24.995 928.275 parkeergarage Maldensteijn 176.532 995 2.250 175.277 995 2.240 175.287 groot onderhoud sportcentrum Malden 55.000 55.000 55.000 55.000 mrjr. onderhoud drie molens 168.069 18.025 24.696 161.398 18.025 25.289 160.805 mrjr. onderhoud twee kerken 164.318 3.436 14.984 152.770 3.436 14.984 152.770 gemeentewerkplaats 18.404 1.000 17.404 0 0 18.404 Subtotaal onderhoud gemeentegebouwen 1.426.524 131.525 72.930 1.485.119 131.525 67.508 1.490.541

Overige voorzieningen onderhoud wegen 366.792 421.725 511.715 276.802 421.725 506.064 282.453 onderhoud rioleringstelsel 4.458.830 20.252 16.386 4.462.696 173.445 21.751 4.610.524 dubieuze vorderingen algemeen 55.593 15.000 15.000 55.593 15.000 48.878 21.715 dubieuze vorderingen sociaal uitkeringen 893.651 118.100 104.751 907.000 103.627 145.727 851.551 eigen risicodrager pensioenen oud wethouders 903.236 13.081 52.901 863.416 16.201 53.539 865.898 wachtgeldverplichting oud-wethouders 306.350 2.000 131.017 177.333 -20.131 128.928 157.291 wachtgeldverplichtingen voormalig personeel 100.267 50.582 92.584 58.265 75.162 119.421 56.008 voorziening Werklandschap 239.054 407.000 0 646.054 311.246 0 550.300 voorziening Heumen Noord II 7.000 7.000 0 7.000 0 voorziening Schoonenburg Overasselt 246.352 0 246.352 0 0 246.352 0 voorziening Veldschuur 123.478 123.478 voorziening Coehoornhof 25.151 25.151 Subtotaal overige voorzieningen 7.577.125 1.047.740 1.170.706 7.454.159 1.244.904 1.277.660 7.544.369

Totaal voorzieningen 9.003.649 1.179.265 1.243.636 8.939.278 1.376.429 1.345.168 9.034.910

Gemeente Heumen 179 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 180 Programmarekening 2019

Bijlage 4: Algemene uitkering

Gemeente Heumen 181 Programmarekening 2019

Raming algemene uitkering 2019 op basis van Realisatiecijfers algemene uitkering 2019 o.b.v. septembercirculaire 2019 uitkomst decembercirculaire 2019

Onderdeel A - Inkomstenmaatstaven Onderdeel A - Inkomstenmaatstaven Berekende Gewicht / % Uitkering Berekende Gewicht / % Uitkering Maatstaf Aantallen Aantallen 1c Waarde niet-woningen eigenaren 1.557.500,00 -0,1569 -244.372 1.557.500,00 -0,1569 -244.372 1f Waarde niet-woningen gebruikers (onder aftrek amendement De Pater) 1.421.000,00 -0,1265 -179.757 1.421.000,00 -0,1265 -179.757 1a Waarde woningen eigenaren 15.816.000,00 -0,1 -1.581.600 15.816.000,00 -0,1 -1.581.600 Subtotaal -2.005.728,25 -2.005.728,25

Onderdeel B - Uitgavenmaatstaven waarop de Onderdeel B - Uitgavenmaatstaven waarop de uitkeringsfactor van toepassing is uitkeringsfactor van toepassing is Maatstaf Berekende Gewicht Bedrag in Berekende Gewicht Bedrag in basis Aantallen basis Aantallen 1e OZB waarde niet-woningen 155,75 380,7 59.294 155,75 380,7 59.294 8a Bijstandsontvangers (vanaf UJR 2016) 257,67 2.132,68 549.521 257 2.132,68 548.099 3a Eén-ouder-huishoudens 446 835,35 372.566 446 835,35 372.566 2 Inwoners 16.486,00 160,16 2.640.398 16.486,00 160,07 2.638.914 5 Inwoners: ouderen boven 64 jaar 3.916,00 100,55 393.754 3.916,00 100,55 393.754 5a Inwoners: ouderen 75 t/m 84 jaar 1.321,00 26,44 34.927 1.321,00 26,44 34.927 7 Lage inkomens 1.756,00 30,59 53.716 1.756,00 30,59 53.716 7c-2 Lage inkomens (drempel) (vanaf UJR 2016, miv septembercirc. 2016) 1.023,50 686,83 702.971 1.023,50 686,83 702.971 12 Minderheden 345 321,78 111.014 345 321,78 111.014 11a Uitkeringsontvangers (vanaf UJR 2016) 952,67 85,82 81.758 952 85,82 81.701 3b Huishoudens 7.336,00 90,53 664.128 7.336,00 90,53 664.128 3c Eenpersoonshuishoudens 2.157,00 51,24 110.525 2.157,00 51,24 110.525 8b Loonkostensubsidie 8 1.941,10 15.529 9 1.941,10 17.470 4a Inwoners: jongeren jonger dan 18 jaar (vanaf uitkeringsjaar 2019) 3.114,00 731,61 2.278.234 3.114,00 731,61 2.278.234 7g-2 Jeugdigen in gezinnen met armoederisico 230,44 245,66 56.609 230,44 245,66 56.610 7h-2 Gemiddeld gestandaardiseerd inkomen huishoudens 5.609,00 -125,25 -702.527 5.609,00 -125,25 -702.527 7i-2 Gemiddeld gestandaardiseerd inkomen huishoudens met kinderen 1.412,18 -490,17 -692.208 1.349,81 -490,17 -661.636 3h Ouders met (langdurig) psychisch medicijngebruik 88,69 3.616,63 320.771 108,14917 3.616,63 391.136 3g Eenouderhuishoudens met 2 of meer kinderen 161 1.279,81 206.049 161 1.279,81 206.049 8c-2 Bijstandshuishoudens met minderjarige kinderen 60,67 659,95 40.037 60,6666 659,95 40.037 8d Bijstandsontvangers eenouderhuishoudens 52,33 1.748,26 91.492 52,3333 1.748,26 91.492 11b-2 Uitkeringsontvangers minus bijstandsontvangers 695 1.076,99 748.508 695 1.076,99 748.508 11c-2 Wajong 228 858,71 195.786 234 858,71 200.938 3i-2 Medicijngebruik met drempel 2.490,84 370,01 921.635 2.715,51 370,01 1.004.767 8e Re-integratie klassiek 0,389 334.628,82 130.171 0,389 334.628,82 130.171 4b Inwoners jonger dan 65 jaar 12.570,00 4,03 50.657 12.570,00 4,03 50.657 5b Inwoners: ouderen 65 t/m 74 jaar 2.164,00 0,18 390 2.164,00 0,18 390 5c Inwoners: ouderen 85 jaar en ouder 431 0,18 78 431 0,18 78 3d Eenpersoonshuishoudens 65 t/m 74 jaar 408 15,69 6.402 408 15,69 6.402 3e Eenpersoonshuishoudens 75 t/m 84 jaar 433 62,77 27.179 433 62,77 27.179 3f Eenpersoonshuishoudens 85 jaar en ouder 191 109,82 20.976 191 109,82 20.976 7d-2 Huishoudens met laag inkomen 65 t/m 74 jaar 182,9 122,86 22.471 182,90259 122,86 22.471 7e-2 Huishoudens met laag inkomen 75 t/m 84 jaar 127,29 491,05 62.506 127,29126 491,05 62.506 7f-2 Huishoudens met laag inkomen 85 jaar en ouder 40,94 858,18 35.134 40,94 858,18 35.134 7j-2 Gemiddeld gestandaardiseerd inkomen (65 t/m 74 jaar) 441,66 112,06 49.492 441,6566 112,06 49.492 7k-2 Gemiddeld gestandaardiseerd inkomen (75 t/m 84 jaar) 307,37 448,31 137.798 307,37 448,31 137.797 7l-2 Gemiddeld gestandaardiseerd inkomen (85 jaar en ouder) 98,86 784,53 77.557 98,8582 784,53 77.557 3j Bedden 14.965,00 0,81 12.122 14.965,00 0,81 12.122 13 Klantenpotentieel lokaal 13.370,00 45,97 614.619 13.370,00 45,97 614.619 14 Klantenpotentieel regionaal 3.490,00 23,54 82.155 3.490,00 23,54 82.155 15j Basisonderwijsleerlingen met leerlingengewicht 0,3 15 -1.632,89 -24.493 15 -1.632,89 -24.493 15k Basisonderwijsleerlingen met leerlingengewicht 1,2 14 -2.563,65 -35.891 14 -2.563,65 -35.891 38 Bedrijfsvestigingen 1.860,00 75,58 140.579 1.860,00 75,58 140.579 31a ISV (a) stadsvernieuwing 0,00008725 6.133.771,60 535 0,00008725 6.133.771,60 535 31b ISV (b) herstructurering 0,00004472 3.764.536,49 168 0,00004472 3.764.536,49 168 36 Kernen 4 9.070,21 36.281 4 9.070,21 36.281 37 Kernen * bodemfactor buitengebied 4 14.877,08 59.508 4 14.877,08 59.508 36a Kernen met 500 of meer adressen 2 60.233,38 120.467 2 60.233,38 120.467 34 Oeverlengte * bodemfactor gemeente 656 11,72 7.688 666 11,72 7.806 35a Oeverlengte * bodemfactor gemeente * dichtheidsfactor 2.603,47 5,82 15.152 2.643,16 5,82 15.383 32b-2 Omgevingsadressendichtheid (vanaf UJR 2016, 5.830,70 58,58 341.562 5.830,70 58,58 341.562 23miv Oppervlakte septembercirc. bebouwing 2016) buitengebied * bodemfactor buitengebied 36 1.524,90 54.896 34 1.524,90 51.847 22 Oppervlakte bebouwing woonkernen * bodemfactor woonkernen 88 3.089,24 271.853 89 3.089,24 274.942 21 Oppervlakte bebouwing 124 595,42 73.832 123 595,42 73.237 23a Oppervlakte bebouwing buitengebied 36 1.936,54 69.715 34 1.936,54 65.842 22a Oppervlakte bebouwing woonkern 88 2.302,40 202.611 89 2.302,40 204.914 19 Oppervlakte binnenwater 184 38,02 6.996 184 38,02 6.996 16 Oppervlakte land 3.970,00 41,18 163.485 3.970,00 41,18 163.485 18 Oppervlakte land * bodemfactor gemeente 3.970,00 26,89 106.753 3.970,00 26,89 106.753 24b-2 Woonruimten (vanaf UJR 2016, miv septembercirc. 2016) 7.325,00 57,54 421.481 7.325,00 57,54 421.481 25b-2 Woonruimten (vanaf UJR 2016, miv septembercirc. 2016) * bodemfactor woonkernen 7.325,00 50,79 372.037 7.325,00 50,79 372.037 39 Vast bedrag 1 249.784,90 249.785 1 249.784,90 249.785 Subtotaal 13.239.191 13.425.612

Gemeente Heumen 182 Programmarekening 2019

Onderdeel C - Uitkeringsfactor (uf) Uitkeringsfactor 1,548 1,537 Subtotaal (B x C (=uf)) 20.494.268 20.635.165

Onderdeel D - Uitgavenmaatstaven waarop de Onderdeel D - Uitgavenmaatstaven waarop de uitkeringsfactor niet van toepassing is uitkeringsfactor niet van toepassing is

Berekende Uitkering Berekende Uitkering Maatstaf Aantallen Aantallen 56d Suppletie-uitkering integratie sociaal domein 50.463 50.463 50.463 58.750 61 Suppletieregeling OZB -20.626 -20.626 -20.626 -20.626 Subtotaal 29.837 38.124

Onderdeel E - Integratie- en Onderdeel E - Integratie- en decentralisatieuitkeringen waarop de decentralisatieuitkeringen waarop de uitkeringsfactor niet van toepassing is uitkeringsfactor niet van toepassing is Berekende Uitkering Berekende Uitkering Maatstaf Aantallen Aantallen 71 Brede impuls combinatiefuncties/buurtsportcoaches (DU) 56.116 56.116 56.116 56.116 170 Decentralisatie provinciale taken vergunningverlening, toezicht en handhaving (DU) 90.476 90.476 90.476 90.476 205 Voorschoolse voorziening peuters (DU) 27.327 27.327 27.327 27.327 223 Armoedebestrijding kinderen (DU) 40.472 40.472 40.472 40.472 262 Schulden en armoede (DU) 9.086 9.086 9.086 9.086

266 Maatschappelijke begeleiding statushouders (DU) 14.220 14.220 14.220 14.220 290 Vergoeding raadsleden kleine gemeenten (DU) 69.593 69.593 69.593 69.593 320 Verhoging taalniveau statushouders (DU) 19.163 19.163 19.163 19.163 359 Klimaatmiddelen Transitie warmte (DU 0 0 0 202.101 360 Klimaatmiddelen Wijkaanpak (DU) 0 0 0 9.997 361 Klimaatmiddelen Energieloketten 0 0 0 25.000 Subtotaal 326.453 563.551

Onderdeel F - 3 D’s in het sociaal domein Berekende Uitkering Berekende Uitkering Maatstaf Aantallen Aantallen 260 Participatie (IU) 1.440.434 1.440.434 1.440.434 1.440.434 261 Voogdij/18+ (IU) 222.042 222.042 222.042 222.042 Subtotaal 1.662.476 1.662.476 Correctie meicirculaire 2019 -16.492 0 Totaal uitkering 2019: 20.490.813 20.893.588

Afwijking begrote uitkomst algemene uitkering 2019 o.b.v. septembercirculaire 2019 t.o.v. de werkelijk Voordelig resultaat 402.775 verantwoorde uitkomst algemene uitkering 2019 inclusief de uitkomst van de decembercirculaire 2019 (de rood gemarkeerde cijfers geven de afwijkingen weer tussen de uitkomst septembercirculaire 2019 versus decembercirculaire 2019)

Toelichting: Het voordelig resultaat van € 402.775 kan alsvolgt worden verklaard: Verlaging uitkeringsfactor 2019 met 13 punten i.v.m landelijke stijging medicijngebruik -174.085 Aanpassing maatstaf medicijngebruik (drempel) 235.316 Aanpassing aantallen overige maatstaven 69.377 Inzet verdeelreserve met 2 uitkeringspunten 26.782 Bijstelling suppletieuitkering sociaal domein 8.287 Toegekende klimaatmiddelen 2019 237.098 Totaal 402.775 Via de bestemming van het rekeningresultaat 2019 zal de raad worden voorgesteld om de exta klimaatmiddelen 2019 ad. € 237.098 te bestemmen voor dit doel. Daarnaast zal € 90.000 worden gereserveerd i.v.m. een te verwachten lagere algemene uitkering 2020 als gevolg van de structurele doorwerking van het negatieve accres 2019 in combinatie met o.a. lagere aantallen op de maatstaven inwoners en woonruimten.

Gemeente Heumen 183 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 184 Programmarekening 2019

Bijlage 5: Tabel Weerstandsvermogen

Risico naar categorie K Mate van Geschat financieel Reëel financieel gevolg a Inschatbaarheid gevolg bij voordoen. (= kans x fin. n Bij reguliere risico’s is gevolg) s de manier van dekking aangegeven. 1. Exploitatie

 Algemene uitkering 0,6 Slecht € 100.500 € 60.300 Scenario De berekening van de algemene uitkering uit het gemeentefonds is gebaseerd op een groot aantal factoren, dat jaarlijks kan fluctueren. Naast de onzekerheden m.b.t. de ontwikkeling van de rijksbegroting is ook de ontwikkeling van het aantal woningen en inwoners een onzekere factor. De algemene uitkering heeft een omvang van € 20,1 miljoen ( incl. het budget voor de decentralisaties dat per 2019 is geïntegreerd in de algemene uitkering). Bij het opstellen van de programmabegroting 2020 is voor de berekening van de algemene uitkering 2020-2023 uitgegaan van de meicirculaire. Voor de komende jaren wordt een lichte economische groei voorspeld. Het verwachte risico is op grond van de ontwikkelingen geschat op 0,5 % van € 20,1 miljoen € 100.500. De kans dat dit risico zich voordoet, wordt geschat op 1 maal per jaar 5 jaar (factor 0,4). Beheersmaatregelen. Jaarlijks wordt bij de kadernota en programmabegroting een dekkingsplan gepresenteerd waarbij door middel van bezuinigingsmaatregelen en eventuele inkomstenverhogingen wordt aangegeven op welke wijze het begrotingstekort wordt gedekt. Desondanks bestaat het risico dat de uitvoeringsmaatregelen niet direct leiden tot daadwerkelijk bezuinigingen met het gevolg dat per jaar een verschil ontstaat tussen de raming en de realisatie.

 Aanname jeugd uitkering 0,4 Redelijk € 200.000 € 80.000 Scenario Landelijk zorgen de tekorten op de jeugdzorg voor een financiële strop voor gemeenten. Dit lijkt een structureel probleem dat vraagt om een structurele oplossing. In de meicirculaire is € 1 miljard extra rijksbijdrage voor de Jeugdzorg verwerkt. Deze bijdrage heeft echter een incidenteel karakter verspreid over de jaren 2019 (€ 400 miljoen), 2020 (€ 300 miljoen) en 2021 (€ 300 miljoen). Voor Heumen betekent dit een extra bijdrage van € 282.000 (2019), 211.000 (2020) en 209.000 (2021). In 2022 en 2023 is geen hogere rijksbijdrage geraamd. Gezien de huidige discussie rondom te tekorten in de (jeugd)zorg is het aannemelijk dat er een structurele oplossing komt, maar vooralsnog heeft de rijkscompensatie een incidenteel karakter. De provincie heeft als toezichthouder een richtlijn uitgebracht waarin staat dat gemeenten de incidentele extra bijdragen structureel mogen doorberekenen. Een vereiste is wel dat dit als risico in de paragraaf weerstandsvermogen terugkomt. Beheersmaatregelen Jaarlijks wordt bij de kadernota en programmabegroting een dekkingsplan gepresenteerd waarbij door middel van bezuinigingsmaatregelen en eventuele inkomstenverhogingen wordt aangegeven op welke wijze het begrotingstekort wordt gedekt. Desondanks bestaat het risico dat de uitvoeringsmaatregelen niet direct leiden tot daadwerkelijk bezuinigingen met het gevolg dat per jaar een verschil ontstaat tussen de raming en de realisatie. Indien duidelijk wordt dat de financiële tekorten op de Jeugdzorg aanhouden, maar het Rijk vanaf 2022 geen extra middelen hiervoor beschikbar stelt, maakt dit onderdeel uit van de eerstvolgende kadernota na het bekend worden, zodat dekking gevonden kan worden.

 BCF 0,8 Slecht € 27.000 € 21.600 Scenario Tot 2018 werd door het rijk een voorschot gegeven op de inschatting in welke mate de declaraties van gemeenten onder het BCF- plafond bleven. Die bedragen liepen op tot ca. € 569 miljoen aan het einde van de meerjarenraming. Vanaf 2019 wordt de ruimte onder het plafond BCF niet langer meegeraamd in de algemene uitkering. De bestaande voorschotregeling is - via de meicirculaire 2018 - met ingang van 2019 teruggedraaid en heeft geleid tot forse uitnamen uit het gemeentefonds. Deze nadelen zijn derhalve reeds verwerkt in de kadernota 2019-2022, terwijl het normaliter wel tot uitbetalingen zal komen. In het vervolg wordt pas in de septembercirculaire van het lopende jaar de voorlopige afrekening van de alg. uitkering verwerkt. In de daarop volgende meicirculaire vindt de afrekening over het afgelopen jaar plaats. Bij het opstellen van de begroting 2019 mochten we zelf een inschatting maken over de ruimte onder het plafond. Voor de begroting 2020 met bijbehorende meerjarenraming is in de meicirculaire een advies opgenomen dat die raming maximaal gelijk mag zijn aan de afrekening van 2018, zijnde macro € 39 miljoen in alle jaren. Onze provinciaal toezichthouder conformeert zich ook aan deze richtlijn. Dit betekent dat we uit mogen gaan van een stelpost van € 27.000 per jaar.

Gemeente Heumen 185 Programmarekening 2019

 Dividend 0,4 Redelijk € 50.000 € 20.000 Scenario. De gemeente ontvangt over enkele deelnemingen dividend. Waaronder van de BNG, DAR , MARN en Vitens . Voor 2019 is een raming voor dividend opgenomen van € 376.000 De daadwerkelijke uitkering kan echter lager uitvallen. Het risico wordt geschat op € 50.000. Vooralsnog wordt de kans dat de uitkering lager uitvalt dan geraamd geschat op 1 maal per 5 jaar (factor 0,4). Beheersmaatregelen. De zeggenschap van de gemeente in de bepaling van de hoogte van het dividend is gelet op het aantal aandelen beperkt. Adequate beheersmaatregelen zijn niet te treffen.  Stelpost onderuitputting 0,8 Redelijk € 400.000 € 320.000 Scenario. In de begroting zit een stelpost onderuitputting van € 400.000. De ervaringen uit voorgaande jaren leren dat er in zijn totaliteit altijd budgetten zijn die niet volledig worden benut. Van tevoren is niet bekend welke budgetten dit betreft, aangezien dit per jaar fluctueert. Om de beschikbare middelen zo goed mogelijk in te zetten wordt gewerkt met genoemde stelpost. Het college zeilt financieel scherp aan de wind, waarde druk op de budgetten steeds groter wordt. De kans dat de stelpost onderuitputting niet geheel gedekt kan worden uit de onderuitputting gedurende een jaar neemt toe. Beheersmaatregelen. Elek maand worden de budgetten gemonitord en waar nodig via de maandrapportage aangepast.

2. Financiering

 Garantstellingen en 0,2 Goed € 98.000 € 19.600 gewaarborgde geldleningen Scenario. De gemeente staat garant voor geldleningen van derden. Dit zijn Woningbouwverenigingen en instellingen van algemeen belang. Als de derde partij niet aan zijn verplichtingen voldoet, zal de gemeente aansprakelijk worden gesteld voor hun garantie. In totaliteit gaat het om waarborgen met een hoogte van € 10,7 miljoen (jaarrekening 2018). De kans dat een vereniging of instelling niet aan de verplichtingen richting de gemeente kan voldoen, wordt op basis van de historie op praktisch nihil geschat. Bovendien staat bij de hoogste garantstelling (tertiaire achtervang ten behoeve van woningcorporatie Oosterpoort) het bezit aan onroerend goed tegenover de garantstelling. Omdat het om een relatief hoog bedrag gaat, is toch een inschatting van het risico gemaakt. Aangenomen is dat de gemeente over een bedrag van € 9,8 miljoen daadwerkelijk risico loopt met de kans van minder dan 1 maal per 5 jaar. Het risico dat de gemeenten lopen is theoretisch. Het WSW neemt de verplichting over als de instelling niet meer aan haar verplichting kan voldoen. Pas als het garantievermogen van het WSW niet meer toereikend is worden de deelnemende gemeenten voor 25% aangesproken; de schade gemeente voor 25% en het rijk voor de overige 50%. Wij ramen een risico van 10% van de omvang van de gewaarborgde geldleningen. De kans dat dit risico zich voordoet schatten wij op minder dan 1 maal per 5 jaar (factor 0,2). Beheersmaatregelen. Het Centraal fonds volkshuisvesting beoordeelt de financiële positie van de coöperatie en de kredietverstrekkers informeren de gemeente over het verloop van de gegarandeerde leningen en de betaling van rente en aflossingen. De solvabiliteitspositie van Oosterpoort wordt positief gewaardeerd.  Aan derden verstrekte leningen 0,2 Goed € 51.000 € 10.200 Scenario. De gemeente verstrekte tot 2009 als onderdeel van haar secundaire arbeidsvoorwaarden hypotheken aan personeel. Daarnaast zijn in het kader van het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting leningen verstrekt aan burgers, verenigingen en stichtingen. Het risico bestaat dat niet voldaan kan worden aan de betalingsverplichtingen. De gemeente heeft ultimo 2018 voor een bedrag van € 4,4 miljoen aan leningen verstrekt. Het risico dat de gemeente loopt is geschat op € 51.000. De kans dat iemand niet aan zijn verplichting kan voldoen wordt geschat op minder dan 1 maal per 5 jaar (factor 0,2). Beheersmaatregelen. De medewerkers aan wie een hypotheek is verstrekt hebben een arbeidsverhouding. De betaling van rente en aflossing verloopt via inhouding op de salarissen. Achterstanden in de betaling komen daardoor nauwelijks voor. Inmiddels mag door wijziging van de wet FIDO de gemeente geen hypotheken meer verstrekken en zal de portefeuille langzaam worden afgebouwd. 3. Deelnemingen Algemeen  Verbonden partijen 0,6 Redelijk € 500.000 € 300.000 Scenario De gemeente Heumen heeft deelnemingen in verschillende verbonden partijen. De zeggenschap over verbonden partijen is veelal beperkt. Bij een gemeenschappelijke regeling (GR) heeft de gemeente een stem in het algemeen bestuur. Bij tegenvallende financiële resultaten wordt de rekening neergelegd bij de deelnemende partijen. Het totale risico van alle verbonden partijen wordt ingeschat op € 500.000. En de kans van voordoen wordt ingeschat op 1 maal per twee jaar (factor 0,6). Voor inzicht in de risico’s per verbonden partij wordt verwezen naar de paragraaf Verbonden Partijen.

4. Grondzaken  Grondexploitaties 0,2 Redelijk/slecht € 2.200.000 € 440.000 Scenario Bij raadsbesluit van 9 juli 2015 is het uitvoeringsprogramma woningbouw aangepast hetgeen ook financiële consequenties met zich bracht voor de grondexploitatie. De nadelige consequenties van dit besluit worden gedekt door de beschikbare bestemmingsreserve (coalitieakkoord) en voorzieningen (Werklandschap, Jozefschool en Raadhuisstraat) zijn gevormd.

Gemeente Heumen 186 Programmarekening 2019

Hiermede is een groot deel van de risico’s van de grondexploitatie afgedekt. De kans bestaat dat het vastgestelde woningbouwprogramma vertraging ondervindt door de economische omstandigheden en afstemming van de planning in regionaal verband. Het complex Werklandschap vormt daarbij een potentieel risico. Na aftrek van de voorzieningen is de omvang van de boekwaarden € 2,2 miljoen. Er is sprake van een economische herstel waardoor de verwachting bestaat dat de vraag naar woningen en bedrijfsterreinen aantrekt. De kans dat dit risico zich voordoet schatten we in op minder dan 1 maal per 5 jaar (factor 0,2).

Beheersmaatregelen. Hiervoor wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid.

5. Bedrijfsvoering  Wethouders 0,2 Redelijk € 230.000 € 46.000 De gemeente heeft 3,3 fte formatie verdeeld over 4 wethouders. Bij vertrek van een wethouder om welke reden dan ook heeft de gemeente een wachtgeldverplichting van maximaal 4 jaar. Het risico wordt ingeschat op € 230.000. De kans dat dit risico zich voordoet schatten we in op minder dan 1 maal per 5 jaar (factor 0,2).

6. Grote projecten  Kroonwijk 0,4 Slecht € 50.000 € 20.000 Scenario. De infrastructuur in de Kroonwijk wordt aangepakt en opnieuw ingericht. Op dit moment zijn de exacte kosten nog niet in beeld. Er is een kapitaallast van € 60.000 opgenomen vanaf 2022. Afhankelijk van de definitieve plannen moet blijken of dit voldoende is. 7. Open einde regelingen Sociale leefbaarheid  Participatiewet inkomensdeel 0,8 Slecht € 340.000 € 272.000 Scenario. De bijstandsuitkeringen worden gedekt uit de gebundelde rijksbijdrage die jaarlijks door het ministerie van SWZ wordt vastgesteld op basis van de landelijke ontwikkeling van het aantal bijstandscliënten en de gemiddelde norm per cliënt. De gemeente is sinds 1 januari 2004 volledig financieel verantwoordelijk voor de uitkeringen en indien er een sterke stijging van het aantal uitkeringsgerechtigden plaatsvindt, zal er ook meer geld benodigd zijn. Dit zal door het weerstandsvermogen opgevangen moeten worden omdat het gaat om een open-eind financiering. In de meerjarenbegroting is een prognose opgenomen van de ontwikkeling van het aantal bijstandscliënten en het gemiddeld uitkeringsbedrag per cliënt. De gemeente streeft naar maximale uitstroom van cliënten en voert een actief beleid. Deze prognoses kunnen fluctueren door de economische omstandigheden. De werkloosheid kan fluctueren. Een deel van deze werkloze mensen zal uiteindelijk in de bijstand belanden. De kans van dit risico is niet te berekenen op basis van historische cijfers. Daarnaast zien we dat de rijksbijdrage van het inkomensdeel in de loop van het jaar kan wijzigen doordat het ministerie in de loop van het jaar tot bijstelling komt van de landelijke prognose van het aantal cliënten. Dit heeft directe gevolgen voor de ontwikkeling van de rijksbijdrage in het geval de gemeente achterloopt bij deze ontwikkelingen. Bij de kadernota 2020-2023 is een schatting gemaakt van de ontwikkeling van de rijksbijdrage op basis van de rijksbegroting 2018. Het risico is bepaald op basis van aanwezige kennis en inzicht en een inschatting van de toekomstige ontwikkelingen. Het risico wordt geschat op maximaal 10 % van de rijksbijdrage van € 3.400.000 (niveau 2018) Dit is € 340.000. De kans dat dit risico zich voor gaat doen, wordt geschat op 1 maal per jaar (factor 0,8). Beheersmaatregelen. Maandelijks wordt aan de hand van de managementinformatie de ontwikkeling van het aantal bijstandscliënten gevolgd en vindt een confrontatie plaats met de prognose. Tevens wordt geanalyseerd of aanvrager kan uitstromen naar werk. In het kader van de re-integratie wordt de aanvrager z.s.m. begeleid naar werk.

 WMO 0,4 Redelijk € 80.000 € 32.000 Scenario. Het betreft hier de bestaande uitvoering van de WMO voor huishoudelijke hulp vervoersvoorzieningen en hulpmiddelen. Dit is een open einde financiering. De ramingen worden aan de hand van de laatst bekende ontwikkelingen aangepast bij het opstellen van de begroting voor het daarop volgende jaar. Door gewijzigde rijks- en lokale regelgeving zijn de uitgaven de laatste jaren teruggedrongen. Door de aangekondigde bezuinigingen van 40% is m.i.v. 2015 een gewijzigd regime voor de huishoudelijke hulp voorgesteld. Het risico dat hierdoor voor de gemeente ontstaat, valt nog niet te kwantificeren. Het risico wordt bepaald op 10% van het begrote bedrag ofwel € 80.000. Vooralsnog wordt de kans op overschrijding van de gemeentelijke budgetten geschat op een kans van 1 maal per 5 jaar(factor 0,4). Beheersmaatregelen. Maandelijks worden de uitgaven getoetst aan de prognoses en worden de ontwikkelingen gesignaleerd.

 Decentralisatie sociaal domein 0,2 slecht € 45.000 € 9.000 Scenario: Regionaal zijn afspraken gemaakt met zorgaanbieders over de inkoop van zorgpakketten en worden er middelen ingezet voor overige zorgtaken in het sociaal domein. De bestemmingsreserve sociaal domein is van een voldoende omvang om de eventuele risico’s te dekken. Het risico is nu geschat op 1% van € 4,5 miljoen is € 45.000. De kans dat dit risico zich voordoet wordt geschat op minder dan 1 maal per 5 jaar ( factor 0,2). Beheersmaatregelen. Door het Regionaal ondersteuningsbureau vindt regionale monitoring van de zorguitgaven plaats.

Gemeente Heumen 187 Programmarekening 2019

 Participatiebudget 0,4 Redelijk 150.000 € 60.000 Scenario. Het participatiebudget maakt onderdeel uit van de integratie uitkering sociaal domein. De middelen voor de WSW zijn onderdeel van het participatiebudget en worden ter beschikking gesteld aan het Werkbedrijf. Sinds 1 januari 2015 is instroom van WSW-cliënten niet meer mogelijk en wordt het budget afgebouwd. De afbouw van het budget wordt gebaseerd op de voorspelde uitstroom van cliënten uit de WSW. Deze uitstroom is gebaseerd op een voorspelling van de verblijfkans op persoonsniveau. Jaarlijks wordt het budget aangepast op basis van de historie van de voorafgaande jaren waardoor het budget kan afwijken van de raming. Het risico dat het rijksbudget sneller daalt dan in de meerjarenbegroting van het Werkbedrijf is geraamd, wordt geschat op € 150.000 (10% van 1,5 miljoen, de rijksbijdrage). De kans dat dit risico zich voor gaat doen, schatten wij op 1 maal per 5 jaar (factor 0,4).

 Bijzondere bijstand 0,8 Slecht € 30.000 € 24.000 Scenario. De bijzondere bijstand is een open einde financiering. Het risico wordt geschat op 10% van het begrote bedrag. Dit is een risico van ongeveer € 30.000. De kans dat er een overschrijding plaatsvindt wordt geschat op 1 maal per jaar (factor 0,8). Beheersmaatregelen. Ook hier geldt dat de schatting van het risico nog niet op vergelijkingsmateriaal is gebaseerd en steeds goed gecontroleerd zal moeten worden of deze nog reëel is. Zo niet, dan dient dit aangepast te worden binnen de begrotingscyclus.  Minimabeleid 0,8 slecht €17.500 € 14.000 Scenario. De aanvragen voor een tegemoetkoming in het kader van het minimabeleid zijn op basis van historische gegevens ingeschat.. Er is sprake van een toename van het aantal aanvragen waar in de raming al rekening mee is gehouden. Er is een kans dat de raming wordt overschreden. Het risico is geschat op 10% van de raming met een kans van eens per jaar (factor 0,8) Beheersmaatregelen. Door het open einde karakter van de regeling is beheersing nauwelijks mogelijk. Met de maandrapportage worden afwijkingen gesignaleerd.  Statushouders. 0,8 slecht € 10.000 € 8.000 Scenario. Gemeenten hebben tot taak te zorgen voor huisvesting van statushouders. Gemeente is huurder tevens verhuurder van de panden en draagt het risico van exploitatie. De kosten en opbrengsten worden geraamd in de begroting maar kunnen afwijken van i.v.m. kostenoverschrijdingen en huurderving. Het risico is geschat op € 10.000 met een kans van een maal per jaar (0,8). Beheersmaatregelen. Door toezicht en beheer van de accommodatie en zorg van een goede bezetting kunnen de risico’s worden beperkt.  Sociaal culturele 0,2 Slecht €156.000 € 31.200 accommodaties Scenario. Met de verkoop van Maldensteijn is de gemeente niet langer direct verantwoordelijk voor de instandhouding en exploitatie van de sociaal culturele accommodaties. De gemeente heeft nog een subsidierelatie met de besturen van verenigingsgebouw Overasselt en Terp m.b.t. subsidiering van groot onderhoud. Het risico is geschat op € 156.000,- ; het bedrag als subsidie voor groot onderhoud. De risico’s hiervan zijn beperkt omdat de financiële positie van beide verenigingsgebouwen positief is. De kans dat de gemeente aangesproken wordt voor een extra financiële bijdragen wordt geschat op minder dan 5 jaar.(factor 0,2) Beheersmaatregelen. De besturen van Terp en Overasselt zijn autonoom maar financieel afhankelijk van de gemeente. Er is beperkte zeggenschap van de gemeente en veelal zal via minnelijk overleg en advisering bijgedragen kunnen worden in de beperking van de risico’s. In uitzonderlijke situatie kunnen de stichtingen failliet worden verklaard.  Leerlingenvervoer 0,8 Redelijk € 15.000 € 12.000 Scenario. De risico’s bij deze post worden gevormd door het aantal leerlingen dat er een beroep op doet en de kosten van de vervoerder. De regeling kent een open einde karakter en leerlingen die aan de voorwaarden voldoen komen in aanmerking voor een vergoeding of aangepast vervoer. Voor het daadwerkelijke vervoer is de gemeente afhankelijk van de markt voor vervoersbedrijven. Hiervan is op voorhand een redelijke inschatting te maken. Alleen bij de aanbesteding van het vervoer is niet in te schatten wat de uitkomsten zijn. De afgelopen vier jaar had de gemeente Heumen drie keer te kampen met een nadeel ten opzichte van de primitieve begroting. Het risico is geraamd op € 15.000 met een kans dat dit risico optreedt van 1 maal per jaar(factor 0,8). Beheersmaatregelen. De Verordening leerlingenvervoer is aangepast aan de minimum wettelijke eisen. Daarnaast is het mogelijk dat ouders zelf het vervoer regelen en hiervoor een vergoeding ontvangen. De gemeente is steeds minder de organisator van het vervoer.

8. Juridisch Bedrijfsondersteuning  Bezwaarschriften en andere 0,4 Redelijk € 1.000.000 € 400.000 procedures Scenario. De gemeente kan geconfronteerd worden met bezwaarschriften en claims en procedurekosten met financieel nadelige gevolgen . Dergelijke claims vallen niet onder de aansprakelijkheidsverzekering. Het risico wordt geraamd op € 1.000.000. De kans dat een dergelijk situatie zich nogmaals voordoet schatten wij op 1 maal per 5 jaar (factor 0,4). Beheersmaatregelen. Uitvoeringsmaatregelen en besluiten worden volgens de wettelijk voorgeschreven procedures uitgevoerd. Medewerkers en management zijn zich hiervan bewust. Periodiek zal door middel van workshops het besef van noodzaak van risicomanagement

Gemeente Heumen 188 Programmarekening 2019

onder de aandacht worden gebracht. Besluiten door het college en raad worden getoetst door juridisch en financieel control. In de voorstellen is een apart onderdeel gewijd aan de risico’s. Desondanks kan het voorkomen dat na een zorgvuldig besluitvormingsproces een claim wordt toegewezen.

Totaal risico’s € 2.199.900

Toelichting Tabel Risico- inventarisatie.  De categorie waartoe een risico behoort.  Risico: Een risico is een kans op het optreden van een gebeurtenis met een bepaald gevolg. De risico’s relevant voor het weerstandsvermogen, zijn die risico’s die niet op een andere manier zijn ondervangen en die een financieel gevolg kunnen hebben. Reguliere risico’s –risico’s die zich regelmatig voordoen en die veelal vrij goed meetbaar zijn– maken geen deel uit van de risico’s die met het weerstandsvermogen in verband staan. Hiervoor kunnen immers verzekeringen worden afgesloten of voorzieningen worden gevormd. Voor het schatten van de kans op een optreden van een gebeurtenis hanteren we de volgende indeling: Doet zich meer malen per jaar voor; kans is 1 Doet zich 1 maal per jaar voor; kans is 0,8 Doet zich 1 maal per 2 jaar voor; kans is 0,6 Doet zich 1 maal per 5 jaar voor; kans is 0,4 Doet zich minder dan 1 maal per 5 jaar voor; kans is 0,2  Een uitspraak over hoeverre het financiële gevolg van een risico is in te schatten in termen van goed, redelijk, slecht of niet.  Bij een niet-regulier risico is, waar mogelijk, aangegeven wat het financiële gevolg is als het risico zich voordoet.  Het reële financiële gevolg (kans maal geschat financieel gevolg) van de niet-reguliere risico’s. Na de tabel volgt op basis van de risicocategorisering voor elk risico een korte beschrijving.  Grote risico’s die zich slechts zeer zelden voordoen zijn niet meegenomen in de inventarisatie. Voor calamiteiten met extreme gevolgen is de algemene reserve bedoeld. Dan moet bijvoorbeeld gedacht worden aan een grote natuurramp.  Voor risico’s die zich wel af en toe voordoen, maar waarvan geen tot weinig cijfers bekend zijn, vanwege het zeldzame karakter van het risico, is een kans van eenmaal per 10 jaar als voldoende ‘voorzichtig’ verondersteld.  Als iets niet bekend is of niet is te berekenen staat in de tabel een streepje.

Gemeente Heumen 189 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 190 Programmarekening 2019

Bijlage 6: Overzicht meerjarige verplichtingen

Gemeente Heumen 191 Programmarekening 2019

contract- contract- ingangs- contractant levering of dienst afdeling einddatum waarde per waarde datum ultimo 2019

Stichting Oosterpoort Wooncombinatie, Groesbeek huur parkeerkelder Brede School Broeksingel BEON € 2.270.000 01/07/2011 30/06/2051 € 1.787.625

Stichting Oosterpoort Wooncombinatie, Groesbeek huur sportzaal Brede School Broeksingel BEON € 2.862.240 01/07/2011 30/06/2051 € 2.254.014

Stichting Oosterpoort Wooncombinatie, Groesbeek huur schoolgebouw brede School Broeksingel BEON € 6.747.640 01/07/2011 30/06/2051 € 5.313.767

Telemann, Nijmegen deelname in samenwerking glasvezelnetwerk FAON € 46.000 01/03/2011 01/03/2026 € 18.911

REVIS Verkeerstechniek, Veghel toeristische bewegwijzering BML 19/04/2013 01/01/2022 € 6.360

Business Lease Nederland, Zeist lease 3 Piaggio's BML € 72.668 07/11/2011 01/06/2020 € 3.494

CWS Nederland, Den-Bosch toiletbenodigdheden en schoonloopmatten FAON € 56.000 01/06/2016 01/06/2021 € 15.867

Ambius, Duiven overeenkomst project interieurbeplanting FAON € 16.000 01/07/2016 01/07/2021 € 4.800

PinkRoccade Local Goverment, Den-Bosch contract iBurgerzaken FAON € 277.000 01/09/2016 31/08/2022 € 123.111

PinkRoccade Local Goverment, Den-Bosch contract iObjecten BAG Eventflow plus functionaliteiten FAON € 46.124 10/11/2016 09/11/2020 € 9.609

Wensink Lease, Zwolle leasecontract Mitsubishi Carter BML € 69.240 01/08/2015 31/07/2020 € 8.078

Business Lease Nederland, Zeist leasecontract VR081K en VS223D Citytransporter BML € 67.200 26/06/2017 25/06/2023 € 39.200

Agco Finance, Eindhoven huurovereenkomst Fendt 207 BML € 57.792 31/03/2016 30/03/2023 € 26.832

Volkswagen Leasing Bedrijfswagens, Amersfoort leasecontract Volkswagen Caddy BML € 25.140 31/03/2015 30/03/2020 € 1.257

Gemeente Heumen 192 Programmarekening 2019

contract- contract- ingangs- contractant levering of dienst afdeling einddatum waarde per waarde datum ultimo 2019

Vereniging Nederlands Cultuurlandschap, Beek-Ubbergen onderhoud bermen en haag Geitpad BML € 4.620 19/04/2017 31/12/2020 € 1.232

T&L Vastgoed, Nijmegen huurcontract Broeksingel 43, Malden SOLE € 1.197.500 15/02/2016 14/02/2021 € 269.437

Loyalis APPA, Heerlen uitvoering APPA oud wethouders BEON n.v.t. 01/10/2002 PM

Hänel, Alblasserdam onderhoud paternosterkast FAON 27/03/1997 27/03/2040 € 8.862

SDU, Den-Haag contract VIND informatiemanagement FAON € 23.175 01/10/2018 01/10/2023 € 17.381

Gazprom, Den-Bosch levering gas gemeentelijke gebouwen BML n.v.t. 01/01/2018 31/12/2020 PM

Otto Ooms, Bergambacht raamoverenkomst trapliften SOLE n.v.t. 01/04/2015 01/11/2020 PM

€ 200.000 per Medipoint, Utrecht contract WMO-hulpmidelen SOLE 01/06/2014 01/06/2020 € 83.333 jaar

Lias Software, Ede jaarlijks onderhoud applicatie planning en control BEON € 9.900 per jaar 15/03/2012 14/03/2020 € 2.063

André Weijers GWW B.V. verlenging onderhoudsbestek grijs BML 01/01/2020 31-12-2020 € 210.000

Pol Heteren levering en eventuele plaatsing van verkeerborden BML 01/01/2020 31-12-2020 € 17.500

afspraak over Grond- en Loonbedrijf Pouwels gladheidsbestrijding 2019/2020 BML tarieven in PM winterperiode

1-7-2019; Cycloon Post Nijmegen BV postbezorging FAON 01-01-2016 verlengd tot € 22.500 01-07-2021

Gemeente Heumen 193 Programmarekening 2019

contract- contract- ingangs- contractant levering of dienst afdeling einddatum waarde per waarde datum ultimo 2019

verlengd tot Kempkes Landmeten BV landmeetkundige diensten FAON € 2.000 01-07-2020

Antea Group raamcontract riool- en waterwerken BML 1-5-2018 1-5-2020 € 10.000

LACO Malden BV huur-, beheer- en exploitatieovereenkomst (HEX) Sportcentrum Malden SOLE € 11.380.000 8-7-2019 8-7-2059 € 11.237.750

Tree-o-logic boomveiligheidscontrole en beheerinspectie BML € 17.550 1-1-2018 31-12-2020 € 5.850

PinkRoccade Local Goverment, Den-Bosch koppeling Civision Samenlevinszaken met Djuma FAON € 6.590 1-1-2019 31-12-2022 € 4.943

NotuBiz Nederland BV gebruikersovereenkomst koppeling Djuma met NotuBiz FAON jaarlijks € 1.688

contractwaarde ultimo 2019 € 21.507.463

Gemeente Heumen 194 Programmarekening 2019

Bijlage 7: Verklaring van gehanteerde afkortingen

Verklaring van gehanteerde afkortingen

Omdat in deze Programmarekening bepaalde afkortingen worden gebruikt, die niet voor iedereen even duidelijk zijn, wordt hieronder de betekenis van deze afkortingen weergegeven.

ABP Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds ADV Arbeids Duur Verkorting APPA Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers APV Algemene Plaatselijke Verordening ARP Ammoniak Reductie Plan AWB Algemene Wet Bestuursrecht AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten

BAPG Besluit Accountantscontrole Provincies en Gemeenten BBP Bruto Binnenlands Product BBV Besluit Begroting en Verantwoording (provincies en gemeenten) BCF BTW Compensatie Fonds BIBOB (Wet) Bevordering Integriteit Beoordelingen door het Openbaar Bestuur BIM Bedrijfs Interne Milieuzorg BIS Bestuurlijk Informatie Systeem BNG Bank Nederlandse Gemeenten BRN Begrotingsrichtlijnen Regio Nijmegen BRP Basis Riolerings Plan BTW Belasting Toegevoegde Waarde BZK (ministerie van) Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties BW Burgerlijk Wetboek B & W Burgemeester en Wethouders

CBS Centraal Bureau voor de Statistiek CPB Centraal Plan Bureau CVV Collectief Vraagafhankelijk Vervoer CWI Centrum voor Werk en Inkomen

DIS Documentair Informatie Systeem

ECB Europese Centrale Bank EMU Europese Monetaire Unie ESKAN Economische Samenwerking Knooppunt Arnhem - Nijmegen

FIDO (Wet) FInanciering Decentrale Overheden

GBA Gemeentelijke Basis Administratie GBKN Grootschalige Basis Kaart Nederland GIS Geografisch Informatie Systeem GHOR Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen GOA Gemeentelijk Onderwijs Achterstandenbeleid GW Gemeente Wet GRP Gemeentelijk Riolerings Plan

IBA Individuele Behandeling Afvalwater IFLO Inspectie Financiën Lokale en provinciale Overheden IHP Integraal Huisvesting Programma Onderwijs IMK Instituut voor het Midden en Kleinbedrijf IOAW Inkomensvoorziening Oudere of gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Werknemers IOAZ Inkomensvoorziening Oudere of gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Zelfstandigen IPG Inzicht Prestaties Gemeenten IPO Inter Provinciaal Overleg ISV Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing

Gemeente Heumen 195 Programmarekening 2019

IV3 Informatie voor derden

KAN Knooppunt Arnhem - Nijmegen KBO Katholieke Bond voor Ouderen

MARN Milieusamenwerking en Afvalverwerking Regio Nijmegen MEC Milieu Educatie Centrum MT Management Team M & O Misbruik en Oneigenlijk gebruik MUP Milieu Uitvoerings Programma

NAW Naam, Adres en Woonplaats NME Natuur- en milieueducatie

OZB Onroerend Zaakbelasting

PM Pro Memorie

RFV Raad voor de Financiële Verhouding ROC Regionaal Opleidingen Centrum ROL Regionaal Openbaar Lichaam

STOOM Stichting Ontmoetingsruimte Ouderen Malden SVN Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten. SUWI Samenwerking Uitvoering Werk en Inkomen

TSV Tijdelijke Stimuleringsregeling Vrijwilligerswerk VNG Vereniging Nederlandse Gemeenten VVTV Voorlopige Vergunning Tot Verblijf VR Verkeers Regel Installatie VROM (ministerie van) Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu

WOZ (Wet) Waardering Onroerende Zaken WBK Wet Basisvoorziening Kinderopvang WIZ (stichting) Werk In Zicht WMO Wet Maatschappelijke Ondersteuning wozoco woonzorgcomplex WRO Wet op de Ruimtelijke Ordening WSW Wet Sociale Werkvoorziening WVG Wet Voorzieningen Gehandicapten WWB Wet Werk en Bijstand

Gemeente Heumen 196 Programmarekening 2019

Bijlage 8: Beleidsindicatoren

Gemeente Heumen 197 Programmarekening 2019

Overzicht beleidsindicatoren conform regeling minister BZK van 24 maart 2016.

De indicatoren zijn ontleend aan de website www.waarstaatjegemeente (meest recente cijfers per 1 april 2020)

taakveld Indicator eenheid periode waarde Waarde Bron Beschrijving Nederland bestuur en formatie fte per 1.000 2019 6,59 eigen begroting aantal f.t.e. per 1.000 inwoners. Volgens organisatie inwoners paragraaf bedrijfsvoering jaarrekening 2019

bestuur en bezetting aantal fte per 2019 6,57 eigen begroting aantal f.t.e. Volgens paragraaf organisatie 1.000 inwoners bedrijfsvoering jaarrekening 2019 bestuur en apparaats-kosten kosten per 2019 491 eigen begroting bruto loonsom jaarrekening 2019 organisatie inwoner bestuur en extern inhuur kosten per 2019 66 eigen begroting kosten inhuur per inwoner organisatie inwoner bestuur en overhead kosten als % 2019 12,22% eigen begroting % van totale lasten jaarrekening 2019 organisatie van totale loonsom + totale kosten inhuur externen

veiligheid Winkeldiefstal aantal per 2018 0,3 2,2 CBS - Het aantal winkeldiefstallen per 1.000 per 1.000 1.000 inwoners Geregistreerde inwoners. inwoners criminaliteit & Diefstallen veiligheid Gewelds- aantal per 2018 3 4,8 CBS - Het aantal geweldsmisdrijven, per 1.000 misdrijven per 1.000 inwoners Geregistreerde inwoners. Voorbeelden van 1.000 inwoners criminaliteit & geweldsmisdrijven zijn seksuele misdrijven, Diefstallen levensdelicten zoals moord en doodslag en dood en lichamelijk letsel door schuld (bedreiging, mishandeling, etc.).

veiligheid Diefstal uit aantal per 2018 2,1 2,5 CBS - Het aantal diefstallen uit woningen, per woning per 1.000 1.000 inwoners Geregistreerde 1.000 inwoners. inwoners criminaliteit & Diefstallen veiligheid Vernieling en aantal per 2017 4,6 5,4 CBS - Het aantal vernielingen en beschadigingen, beschadiging per 1.000 inwoners Geregistreerde per 1.000 inwoners. 1.000 inwoners criminaliteit & Diefstallen veiligheid Verwijzingen Halt per 10.000 inw. 2018 45 119 Bureau Halt Het aantal verwijzingen naar Halt, per 12-17 jr 10.000 inwoners in de leeftijd van 12-17 jaar. veiligheid Jongeren met % 2015 0,6 1,45 Verwey Jonker Het percentage jongeren (12-21 jaar) dat delict voor Instituut - met een delict voor de rechter is verschenen. rechter Kinderen in Tel economie Functie-menging % 2019 41,5 53,2 LISA De functiemengingsindex (FMI) weerspiegelt de verhouding tussen banen en woningen, en varieert tussen 0 (alleen wonen) en 100 (alleen werken). Bij een waarde van 50 zijn er evenveel woningen als banen.

economie Vestigingen per 1.000 inw 2019 151,6 151,6 LISA Het aantal vestigingen van bedrijven, per 15-64jr 1.000 inwoners in de leeftijd van 15-64 jaar.

onderwijs Voortijdige % 2018 1,1% 1,9% DUO - Dienst Het percentage van het totaal aantal schoolverlaters Uitvoering leerlingen (12 - 23 jaar) dat voortijdig, dat totaal (VO + Onderwijs wil zeggen zonder startkwalificatie, het MBO) % onderwijs verlaat.

onderwijs Absoluut verzuim per 1.000 2017 1,6 1,8 DUO - Dienst Het aantal leerplichtigen dat niet staat leerlingen Uitvoering ingeschreven op een school, per 1.000 Onderwijs leerlingen. onderwijs Relatief verzuim per 1.000 2018 6 23 DUO - Dienst Het aantal leerplichtigen dat wel staat leerlingen Uitvoering ingeschreven op een school, maar Onderwijs ongeoorloofd afwezig is, per 1.000 leerlingen.

sport, Niet-sporters % 2016 40,4 48,7 RIVM - Zorgatlas Het percentage inwoners dat niet sport ten cultuur en opzichte van het totaal aantal inwoners. recreatie sociaal Banen per 1.000 inw 2019 500,2 792,1 LISA Het aantal banen, per 1.000 inwoners in de domein 15-64jr leeftijd van 15-64 jaar. sociaal Netto arbeids- % 2018 69,1 67,8 CBS - Arbeidsdeel- Het percentage van de werkzame domein participatie name beroepsbevolking ten opzichte van de beroepsbevolking.

sociaal Bijstands- per 10.000 inw 1e hlfjr 231,8 381,7 CBS - Participatie Het aantal personen met een domein uitkeringen 18jr eo 2019 Wet bijstandsuitkering, per 10.000 inwoners. sociaal Lopende re- per 10.000 inw 1e hlfjr 49 305,2 CBS - Participatie Het aantal reintegratievoorzieningen, per domein integratie- 15-65jr 2018 Wet 10.000 inwoners in de leeftijd van 15-64 voorzieningen jaar sociaal Wmo-cliënten per 10.000 inw 1e hlfjr geen 610 CBS - Monitor Een maatwerkarrangement is een vorm van domein met een 2019 gegevens Sociaal Domein specialistische ondersteuning binnen het maatwerk- beschikbaar WMO kader van de Wmo. Voor de Wmo gegevens arrangement geldt dat het referentiegemiddelde gebaseerd is op 180 deelnemende gemeenten.

Gemeente Heumen 198 Programmarekening 2019

Overzicht beleidsindicatoren conform regeling minister BZK van 24 maart 2016.

De indicatoren zijn ontleend aan de website www.waarstaatjegemeente (meest recente cijfers per 1 april 2020)

taakveld Indicator eenheid periode waarde Waarde Bron Beschrijving Nederland sociaal % kinderen in % 2018 3 7 CBS - Het percentage kinderen tot 18 jaar dat in domein uitkeringsgezin Beleidsinformatie een gezin leeft dat van een Jeugd bijstandsuitkering moet rondkomen. sociaal % werkloze % 2018 1 2 CBS - Het percentage werkeloze jongeren (16-22 domein jongeren Beleidsinformatie jaar). Jeugd sociaal Jongeren met % van alle 1e hlfjr 7,9 10 CBS - Het percentage jongeren tot 18 jaar met domein jeugdhulp jongeren tot 18 2019 Beleidsinformatie jeugdhulp ten opzicht van alle jongeren tot jaar Jeugd 18 jaar.

sociaal Jongeren met % 1e hlfjr geen 0,3% CBS - Het percentage jongeren (12-22 jaar) met domein jeugdreclassering 2019 gegevens Beleidsinformatie een jeugdreclasseringsmaatregel ten beschikbaar Jeugd opzichte van alle jongeren (12-22 jaar). sociaal jongeren met % 1e hlfjr 0,3 1,1 CBS - Het percentage jongeren tot 18 jaar met een domein jeugdbescherming 2019 Beleidsinformatie jeugdbeschermingsmaatregel ten opzichte Jeugd van alle jongeren tot 18 jaar.

volksgezond Fijn kg per inwoner 2018 50 172 CBS - Statistiek De hoeveelheid restafval per bewoner per heid huishoudelijk Huishoudelijk jaar (kg) restafval afval volksgezond Hernieuwbare % 2018 7,3 geen Rijkswaterstaat Hernieuwbare elektriciteit is elektriciteit die heid elektriciteit informatie Klimaatmonitor is opgewekt uit wind, waterkracht, zon of beschikbaar biomassa. VHROSV WOZ-waarde dzd euro 2019 280 248 CBS - Statistiek De gemiddelde WOZ waarde van woningen. woningen Waarde Onroerende Zaken VHROSV Nieuwbouw aantal per 2018 4,2 8,6 ABF - Systeem Het aantal nieuwbouwwoningen, per 1.000 woningen 1.000 woningen Woningvoor-raad woningen.

VHROSV Demografische % 2019 83 69,8 CBS - De som van het aantal personen van 0 tot druk Bevolkingsstatisti 15 jaar en 65 jaar of ouder in verhouding ek tot de personen van 15 tot 65 jaar. VHROSV Woonlasten één- euro 2019 780 669 COELO, Groningen Het gemiddelde totaalbedrag in euro's per persoonshuis- jaar dat een éénpersoonshuisouden betaalt houden aan woonlasten.

VHROSV Woonlasten euro 2018 844 739 COELO, Groningen Het gemiddelde totaalbedrag in euro's per meerpersoonshui jaar dat een meerpersoonshuisouden shouden betaalt aan woonlasten.

Gemeente Heumen 199 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 200 Programmarekening 2019

Bijlage 9: Gemeentelijke organisatie

De gemeentelijke organisatie De organisatie van de gemeente Heumen ziet er als volgt uit:

Gemeenteraad

Raadsgriffie

College van Burgemeester en Wethouders

Gemeentesecretaris

Concernstaf

Bedrijfs- Facilitaire Bouwen, milieu en Sociale Publiekszaken ondersteuning ondersteuning leefomgeving leefbaarheid

Gemeenteraad

Het aantal leden van de gemeenteraad is afhankelijk van het aantal inwoners. De raadsleden worden voor vier jaar gekozen door de kiesgerechtigde burger. Op grond van het aantal inwoners telt de gemeenteraad van de gemeente Heumen 17 leden. De zetelverdeling ziet er in 2019 als volgt uit:

Partij Zetels Democraten Gemeente Heumen 5 CDA 3 Groen Links 3 VVD 3 D66 2 PVDA 1 Totaal 17

Raadsgriffie De ondersteuning van de gemeenteraad is in handen van de raadsgriffier. De griffier staat de raad, het presidium, de raadscommissies en de voorzitter van de raad terzijde in de zin van advisering en algemene ondersteuning en is centraal aanspreekpunt voor raadsleden, fracties, commissieleden en burgers, voor zover het gaat om raadsonderwerpen.

Presidium Het presidium wordt gevormd door de fractievoorzitters en de burgemeester. Het presidium stelt de agenda voor de raadsvergadering vast en bepaalt ook welke punten op de agenda komen. Het presidium heeft een coördinerende rol.

Gemeente Heumen 201 Programmarekening 2019

Commissies Raadscommissieleden De gemeenteraadsleden worden in de uitoefening van hun taken bijgestaan door commissieleden. Commissieleden zijn lid van een fractie die in de raad vertegenwoordigd is maar zijn niet rechtstreeks gekozen door de inwoners. Raadscommissieleden nemen samen met raadsleden deel aan beeld- en oordeelsvormende vergaderingen. Op deze manier wordt de besluitvorming door de gemeenteraad voorbereid.

Auditcommissie De Auditcommissie bespreekt de producten uit de planning- en controlcyclus. In deze commissie zit vanuit elke raadsfractie een raads- of commissielid. Het is een technische commissie die onder andere de gesprekken met de accountant voert over het eindresultaat van de jaarrekeningcontrole.

Commissie voor bezwaarschriften De gemeente heeft een adviescommissie voor bezwaarschriften. Deze commissie bestaat uit minimaal drie onafhankelijke leden die worden benoemd en ontslagen door het college van burgemeester en wethouders. Deze commissie adviseert de bestuursorganen van de gemeente Heumen (de gemeenteraad, het college van burgemeester en wethouders en de burgemeester) over welke beslissingen genomen zouden moeten worden op ingediende bezwaarschriften.

Rekenkamercommissie De Rekenkamercommissie is een commissie die ingesteld is door de gemeenteraad en voert onderzoek uit naar de (maatschappelijke) effecten, de doelmatigheid en doeltreffendheid van het gemeentelijk beleid. De resultaten van het onderzoek worden aangeboden aan de gemeenteraad. Ook kan de rekenkamercommissie onderzoek doen naar het beheer van de gemeentelijke organisatie, naar de rechtmatigheid van het gemeentelijk beheer, alsmede naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van instellingen waarvan de activiteiten geheel of in belangrijke mate door de gemeente worden bekostigd. In het voorjaar van 2019 is door de gemeenteraad, op verzoek van de commissieleden, hen ontslag verleend. In 2020 zullen nieuwe leden van de Rekenkamercommissie door de raad benoemd worden.

College van Burgemeester & Wethouders Het college is verantwoordelijk voor de uitvoering van het coalitieakkoord en zorgt voor het uitvoeren van landelijke regelingen, het zogenoemde medebewind. Het college is over het gevoerde beleid verantwoording schuldig aan de gemeenteraad en kan door de raad ter verantwoording worden geroepen. Het college beslist bij meerderheid van stemmen, waarbij de burgemeester de doorslag geeft als de stemmen staken.

In het college hebben zitting:  Mevrouw Marriët Mittendorff (burgemeester)  De heer Maarten Schoenaker (wethouder CDA)  De heer Leo Bosland (wethouder GroenLinks)  De heer Rene Waas (wethouder VVD)  De heer Frank Eetgerink (wethouder D66)

Portefeuilleverdeling In het college hebben burgemeester en wethouders elk hun specifieke taakgebied ofwel portefeuille. Deze taken zijn als volgt verdeeld over de leden van het college.

Gemeente Heumen 202 Programmarekening 2019

Burgemeester Marriët Mittendorff Wethouder Maarten Schoenaker Bestuurlijke organisatie Financiën, inclusief grondexploitaties Openbare orde en veiligheid Economische zaken Handhaving Recreatie, toerisme en erfgoed Representatie (inclusief internationale betrekkingen) Intergemeentelijke samenwerking Publieke dienstverlening Personeel en organisatie Wethouder Leo Bosland * Wethouder Rene Waas Duurzaamheid (milieu, water, landschap, maatschappelijk Ruimtelijke ordening(grondzaken) vastgoed) Omgevingswet Armoedebeleid Openbare werken Werk en Inkomen Verkeer en mobiliteit(incl. doelgroepenvervoer Wonen Maatschappelijk vastgoed Evenementen Wethouder Frank Eetgerink Inwonerparticipatie Zorg en Welzijn Onderwijs, incl. bibliotheek Jeugd en Jongeren Cultuur Communicatie ICT en digitalisering *Wethouder tot 1 maart 2020

Burgemeester De burgemeester, Marriët Mittendorff, is de voorzitter van de gemeenteraad en van het college. Zij wordt door de Kroon (de Koning en de ministers) benoemd voor een periode van zes jaar. In de gemeenteraad heeft zij, omdat zij niet gekozen is, een adviserende stem. Ook is de burgemeester verantwoordelijk voor de handhaving van de openbare orde en de veiligheid in de gemeente. Namens de regering ziet zij er op toe dat de raad en het college geen besluiten nemen die in strijd zijn met de wet of het algemeen belang.

Ambtelijke organisatie De gemeentesecretaris, Dirk van Eeten, is de eerste adviseur van het college. Hij staat aan het hoofd van de gemeentelijke organisatie. De ambtelijke organisatie bestaat naast de gemeentesecretaris en een kleine concernstaf uit de afdelingen Publiekszaken, Sociale leefbaarheid, Bouwen milieu en leefomgeving, Facilitaire Ondersteuning en Bedrijfsondersteuning.

De gemeentesecretaris en vier afdelingshoofden richten zich op het ontwikkelen van de strategie, het realiseren van de gemeentelijke doelstellingen en het coördineren van de verschillende activiteiten.

Contactgegevens van het Gemeentehuis Bezoekadres: Correspondentieadres: Gemeentehuis Gemeentehuis Kerkplein 6 Postbus 200 6581 AC MALDEN 6580 AZ MALDEN Telefoon: 14-024 Internet: www.heumen.nl Email: [email protected]

Gemeente Heumen 203 Programmarekening 2019

Gemeente Heumen 204 Programmarekening 2019

Bijlage 10: Kerngegevens

Grondgebied In 1980 werden de toenmalige gemeenten Overasselt en Heumen samengevoegd tot de gemeente die we nu kennen. Het samengaan van deze twee gemeenten omvatte het hele grondgebied behalve Balgoij dat naar Wijchen is gegaan. De gemeente Heumen bestaat nu uit de dorpen Nederasselt, Overasselt, Heumen en Malden. De gemeente Heumen grenst aan de volgende buurgemeenten: Nijmegen, Berg en Dal, Mook en Middelaar, Grave, Cuijk en Wijchen.

Kerngegevens Relevante kerngegevens van de gemeente Heumen, uitgesplitst naar fysieke en sociale structuur zijn in de onderstaande tabellen weergegeven. Deze kerngegevens zijn ontleend aan: 1. de verdeelmaatstaven binnen de algemene uitkering uit het gemeentefonds op basis van de meest actuele inzichten. 2. Het IBOR beheerssysteem voor de wegbeheer. 3. het gemeentelijk rioleringsplan m.b.t. het aantal rioolaansluitingen.

Sociale structuur Voorlopig Werkelijk Werkelijk 01-01-2020 01-01-2019 01-01-2018 Totaal aantal inwoners (voorlopige cijfers 1-1-2020)* 16.452 16.487 16.462 Waarvan 0 – 19 jaar 3.495 3.563 3.637 Waarvan 20 – 64 jaar 8.979 9.008 9.021 Waarvan boven 64 jaar 3.978 3.916 3.804 Aantal Eenouderhuishoudens ** 446 457 458

Malden 11.199 11.343 11.359 Overasselt 2.614 2.614 2.607 Heumen 1.826 1.708 1.696 Nederasselt 813 822 800

Leerlingen primair onderwijs per 1 oktober 1.248 1.266 1.294 Waarvan openbaar primair 512 539 562 Waarvan bijzonder primair 736 727 732

Cliënten algemene bijstand 257 253 251 Werknemers WSW (volgens algemene uitkering)** 54 58 58

Toelichting: * aantal inwoners per 1-1-2020 is voorlopig gebaseerd op CBS-info ultimo februari 2020. **Eigen schattingen t.a.v. aantallen 2020. Cijfers worden in de loop van 2020 definitief vastgesteld.

Financiële structuur (bedragen in euro's) Voorlopig Werkelijk Werkelijk 01-01-2020 01-01-2019 01-01-2018 Resultaat per inwoner 33 17 73 Investeringen bedrag per inwoner 463 395 226 Gewone uitgaven per inwoner 2.504 2.392 2.313 Belastingen per inwoner 267 265 263 Riool- en reinigingsrechten per inwoner 154 147 139 Leges per inwoner 25 33 33 Uitkering gemeentefonds per inwoner 1.178 729 684 Leningschuld per inwoner 1.484 952 1.034 Eigen vermogen (alg. res. en bestemmingsres.) per inwoner 705 780 692

Gemeente Heumen 205 Programmarekening 2019

Historisch perspectief schuld en eigen vermogen

leningschuld eigen vermogen ultimo eind van per inwoner per inwoner het jaar in euro's in euro's

2018 952 780 2017 1.039 696 2016 1.127 553 2015 1.214 542 2014 1.301 466 2013 1.382 401 2012 1.473 426

Fysieke structuur Voorlopig Werkelijk Werkelijk 01-01-2020 01-01-2019 01-01-2018 Oppervlakte gemeente in hectare* 3.971 3.971 3.971

Waarvan binnenwater* 183 183 183

Aantal verblijfsruimten woonfunctie 7.160 7.123 7.064 Aantal verblijfsruimten logiesfunctie 107 105 104

Gemiddelde woonruimtebezetting** 2,26 2,28 2,27

Afvoer huis- en grofvuil in percelen 7.174 7.152 6.980 Waarvan woonruimten 7.049 7.027 6.870 Waarvan bedrijfsobjecten 125 125 110

Aantal rioolaansluitingen 7.680 7.643 7.606

*Aantallen 2020 zijn voorlopige ramingen. De aantallen worden in de loop van 2020 door het CBS definitief vastgesteld. **Aantal verblijfsruimten (woon- en logiesfunctie gedeeld door aantal inwoners).

Fysieke structuur wegbeheer per 01-01-2020

Wegvakonderdelen Som van OPPERVLAKTE in m² Buitengebied Heumen Malden Nederasselt Overasselt Eindtotaal Cementbeton 21.639 64 2.603 1.141 2.472 27.919 Elementen 30.292 38.184 419.316 19.036 63.419 570.247 Overige 54.546 2.412 6.528 3.099 3.092 69.677 Asfalt 252.367 21.583 141.033 16.205 49.898 481.086 Asfalt oppervlakbehandeling 5.990 9 5.663 917 1.646 14.225 Eindtotaal 364.834 62.252 575.143 40.398 120.527 1.163.154

Gemeente Heumen 206 Programmarekening 2019

Bijlage 11: Concept Raadsbesluit

Raadsvergadering: 25 juni 2020 Onderwerp: programmarekening 2019

De raad van de gemeente Heumen in openbare vergadering bijeen; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 02 juni 2020 gelet op artikel 197 en 198 van de Gemeentewet

Besluit

1. Over te gaan tot vaststelling van de programmarekening 2020; 2. Het positieve rekeningresultaat ad € 538.073 als volgt te bestemmen; a. Een bedrag van € 237.097 toe te voegen aan een te vormen bestemmingsreserve ten behoeve van het klimaatakkoord; b. Een bedrag van € 55.976 toe te voegen aan een te vormen bestemmingsreserve “afrekening algemene uitkering 2019”; c. Een bedrag van € 55.000 toe te voegen aan een te vormen bestemmingsreserve “inhuur personeel t.b.v. het project digitalisering van bouwdossiers”; d. Een bedrag van € 190.000 toe te voegen aan een te vormen bestemmingsreserve voor vernieuwing van 2 verkeersregelinstallaties.

Aldus besloten door de raad van de gemeente Heumen, In zijn openbare vergadering van 25 juni 2020

Y. Weijers M. Mittendorff Griffier Voorzitter

Gemeente Heumen 207 Programmarekening 2019