‘Tuitert wordt populair, zeg’ nam na zijn frustrerende 1000 meter alle denkbare risico’s op de 1500 meter. Het betaalde zich uit. Een oud-ploeggenoot zweeg, uit bewondering voor de gouden race. De aanloop was memorabel. Door Nando Boers FOTO: ANP

54 55 Mark Tuitert 2010 Wennemars: ‘Het is vijf jaar geleden hoor, dat Mark iets heeft gewonnen. En die e vertelde je overwinningsverhaal allemaal op het ijs van Richmond was ge- de ploeg toen die op instorten stond na tegen journalisten, dus je zag vast beurd ‘heel bijzonder’. Mark Tuitert won Davis, jongens, die is het failliet van jullie sponsor DSB. Mark Jniet dat jouw oud-ploeggenoot naar de 1500 meter, en zorgde daarmee voor Tuitert, ooit Europees kampioen allround, je staarde. zei op een een sensatie die buiten het schaatsen gewoon geknakt’ twee keer winnaar van de wereldbeker gegeven moment even helemaal niets. voelbaar was. Tuitert versloeg . 1500 meter. De journalisten vestigden hun Hij was stil van wat jij had gepresteerd. De wereldrecordhouder uit aandacht op Simon Kuipers, die als eerste Op de radio, als commentator van Langs moest ruim een halve seconde toegeven. nen: die Tuitert heeft na 38 jaar weer zijn entree maakte, op , de Lijn, had hij op geheel eigen wijze Met verbazing en respect in zijn stem zei goud voor Nederland veroverd op de die ziek was geweest, op Annette Gerrit- jouw gouden race van commentaar voor- Wennemars: “Het is vijf jaar geleden hoor, koningsafstand. Tuitert is de opvolger sen, die medaillekansen had op de 500 zien. Ja, wat denk je, zei hij terwijl zijn dat Mark iets heeft gewonnen. En die van . en 1000 meter, en op Orie. Er zaten ook blik op jou gericht bleef. Is dat een vraag? Davis, jongens, die is gewoon geknakt, • journalisten om Margot Boer heen. Hoe dat heeft geklonken? die is gewóón geknakt.” Jij had je muts op, je zette je rugzak op de Hij liet even een korte stilte vallen. Toen Toen je alles had verteld wat er op dat Dit is eens in de vier jaar. Stel je voor. grond en je kletste met Wennemars, zes hij vervolgens voorzichtig zijn licht liet moment te zeggen viel, liep je op Wenne- Maanden en jaren trainen en wedstrijden jaar lang jouw ploeggenoot. Wennemars schijnen over jouw prestatie was zijn mars af, die naast Martin Hersman stond, rijden met deze weken in je kop. In Van- stem nog altijd van fluweel. De af en toe ook oud-schaatser, in zijn tijd ook specia- couver moest het gebeuren, half februari koning - Voluit gaan, dat is de manier van Mark keek, als je hem een beetje kende, dan stotterende spraakwaterval fluisterde nu list op de 1500 meter. Je vloog hen in de 2010. Nu is het half februari 2010. Je Tuitert, dat zit in hem. Alles klopte op de konings­ wist je genoeg. Orie vertelde dat bijna de zin uit zijn mond, uit ongeloof, armen. Waarom? Weet je dat nog, of ben bent waar je wezen moet. Je bent tien afstand. Niemand kwam in zijn buurt.G oud! Foto: ANP Je zag hem later niet in actie in de kleed- respect en bewondering. Het was haast je dat inmiddels kwijtgeraakt in de eufo- jaar profschaatser en op de toppen van kamer, Orie, de man met wie je zoveel hij het ongelooflijk stamelen wat hij deed. Ongelooflijk zeg, rie? Je kreet werd in elk geval gesmoord je kunnen. Dit is het. Alles is zo goed als hebt doorstaan. Jouw ploeggenoot zag zei hij. Ongelooflijk. in hun jassen. Jullie zeiden nog kort iets mogelijk afgesteld, je bent gefinetuned dan dit. Altijd in de buurt, soms dichtbij, het wel. Stefan Groothuis was vierde vond dat jij het En hij bleef maar kijken naar dat tafereel tegen elkaar. Daarna liep je verder, ver- tot en met. maar nooit op dé plek. Je riep: “Ik wil geworden en die zag Orie tekeergaan. met jou, slechts in staat tot het opvangen doofd, in trance. Wennemars viel weer Twee dagen geleden was je zo boos dat je verdomme een keer hoger.” Hij pakte een paar flesjes water en smeet vertrouwen in van flarden van jouw verhaal. Op gedemp- stil. Iemand zei ‘verdomme’. Iemand vast en zeker in één keer een heel Alles of niets, zo zou je het gaan doen ze stuk. Hij schopte een paar keer hard te toon zei hij dat hij er stil van werd. anders zei: “Hij is een heel goeie jongen.” Canadees bos had gekapt als ze je een zaterdag, op de 1500 meter. Je wist dat tegen een vuilnisbak die in de hoek stond. jezelf had gehouden. Van jou en jouw prestatie. De twee mannen haalden vervolgens motorzaag in de handen hadden gedrukt. de Amerikanen en Shani Orie was boos, gefrustreerd en in de ‘Dit is toch geweldig De oude rot die op een haar na de Spelen herinneringen op, geraakt als ze waren Je was als vijfde geëindigd op de 1000 Davis in grootse vorm staken, maar, zo kleedkamer ging hij los. Het kon jouw miste en vervolgens de schaatssport vaar- door emoties. Ze memoreerden aan de meter. Je ogen bewogen nauwelijks toen zei je, de wedstrijd is pas gedaan als hij coach even niets schelen. Aan schone voor die gozer?’ wel zei, vertelde dat ‘niemand dit had krankzinnige trainingen die ze samen je sprak. Je vertelde dat je alle risico’s had gereden is. Dat leek toen een groot sport- schijn heb je niets, vertelde hij een dag la- verwacht’ van jou, van die kerel die jaren met je deden. Tempotrainingen op 2200 genomen, dat het zo moest omdat je an- cliché. Net zo groot als je opmerking dat ter, de dag dat jouw ploeggenote Annette als groot talent werd omschreven en die meter hoogte, gewoon, omdat niemand ders nooit op het podium was geraakt. je er alles aan ging doen, dat je voor het Gerritsen zilver won op de 1000 meter. Je sommigen al hadden afgeserveerd. Goed, dat toen deed. Bleven jij en Wennemars En je schaatst nooit voor de tweede plaats. podium ging en nog een keer alles uit de hoorde niet dat hem aan de telefoon een heeft jou zien komen, in 2000, toen je als maar niet goed genoeg. Maar die Tuitert na vijf weken trainingskamp in Salt Lake Je had het gevoel gehad dat er een me- kast ging halen. Je riep: “Met minder paar vloeken ontglipten toen hij met zijn het grote schaatstalent van Nederland vocht terug, bleef rustig, hield zelfver- City nog een week langer dan de rest. daille in had gezeten. Je voelde je top. neem ik geen genoegen.” broer sprak. Túúrlijk, zilver, maar een een profcontract tekende bij de sterren- trouwen, verloor de liefde voor het “We deden al zo,” zei Hersman die met Vijfde. Gigantisch balen, dat deed je. Je Je hoorde jouw coach Jac Orie niet fractie sneller en je hebt goud. Waarom formatie onder leiding van Peter Mueller. schaatsen niet en ook zijn liefde voor zijn vingers in de lucht schreef. “R.I.P, werd niet goed van die vierde en vijfde zeggen dat je het grootste gelijk van de zou hij zich ook inhouden op zo’n mo- Jullie zaten bij SpaarSelect, later Sponsor het afzien bleef onaangetast. Terwijl je rest in peace, rust in vrede.” plaatsen. Nog erger, zesde en zevende. Je wereld had. Orie zei dat hij liever had ment? Gotverdegotverdegotver. Bingo Loterij. Daarna vertrok Wenne- genoeg redenen had in paniek te raken, Opeens kwam het besef bij de twee man- was bijna nog liever twaalfde geworden dat je 35ste zou worden dan weer zo’n Jouw coach vindt het prima als er ook mars, met slaande deuren. Onenigheid met al die valpartijen, de ziekte van Pfeif- net-niet plaats. 35ste, Het zou hem eens primitief gehandeld wordt. Drift is met Orie. Wie weet komt het nu goed. fer, de rugklachten en niet te vergeten de hé-lé-máál geen reet interesseren. ook wel eens goed. Testosterongelul, zo Hij zei in elk geval dat hij erg blij was, beslissing om het allrounden waar jij zo “Of ze rijden op het podium,” zei hij betitelde hij dat. Dat cognitieve, dat moet ook voor Jac. verzot op was vaarwel te zeggen, haast over jullie, “of ze falen.” Maakte hem niet je wel eens loslaten. Dat zei hij. En weet je “Denk je dat je er vol in moet knallen,” een gewetensvraag voor jou. Je ging je Davis: ‘Ik neem mijn hoed af’ meer uit. Jij, Simon Kuipers en Stefan wat hij nog meer zei? “Life’s a bitch.” vroeg hij, ooit medehouder van het we- toeleggen op het sprinten. Toen Mark Tuitert 1.45,57 op de klokken had laten niet in staat voldoende snelheid te ontwikkelen.” Groothuis moesten alle risico’s nemen • reldrecord op de 1500 meter. Je vertelde Hij is rustig gebleven, zei Wenne- zetten, dacht Shani Davis dat hij die tijd misschien Over Tuitert zei hij dat die altijd wel ‘in de ton’ zit. die er bestonden. Weet je wat hij zei? hem dat je onlangs tijdens een trainings- mars. “Niet alleen vandaag, maar wel kon verbeteren. Maar toen hij na 1.46,10 over de “Soms zit hij bovenin, soms beneden. Nu is hij deking Klinkt vast bekend in de oren. “Grenzen Negen dagen voordat je goud won zat je wedstrijdje in Calgary had geprobeerd jaren. En het heeft gewerkt,” zei streep kwam, hoorde hij het publiek. Hij vertelde dat of the hill, hij won de koningsrace. Hij draagt de titel zijn er nooit. Je kunt altijd een stap op een podiumpje in de grote perszaal. rustig te openen. Dat ging niet. Het ging hij er achteraan, “dat heeft sport zo in elkaar zit, op elke wil- koning vanaf nu. Ik had die kroon graag willen heb- verder.” Je ging in een hoekje zitten. Een oud- voor geen meter zelfs. Voluit gaat het bij hem deze gouden medaille lekeurige dag kunnen mensen ben, maar Mark heeft hem. Ik kan geen schaatser Orie hoopte dat hij zijn woede op jullie teamgenoot pakte een witte, opklapbare jou altijd, dat zit nu eenmaal in je. Maar opgeleverd.” tot grote hoogte stijgen. bedenken die het meer verdient dan Mark, want hij kon overdragen, dat jullie alle remmen campingstoel, en voegde zich bij je. Even je vertelde ook dat je volgende week op de Na een pauze: “En Tuitert, Davis: “In Turijn was het heeft veel moeten doorstaan. Dit laat alleen maar zouden losgooien. Dat jullie er ‘als een kletsen, dat kon gemakkelijk want je zat 1500 meter niet op honderd procent van die wordt straks populair Fabris en nu vier jaar later zien dat hij een doorbijter is. Hij kwam boven op de blinde’ in zouden gaan. Die gemoeds­ toch alleen. De Winterspelen zouden je krachten moet openen. “Pas ná de ope- in Nederland, zeg.” Tuitert.” Olympische Spelen. Ik kan daar niet heel ontevreden toestand zou jullie wel eens vrij in het over twee dagen beginnen en je was naar ning moet je alles geven,” zei je. Daarom noemde Davis: “Dit was het beste dat over zijn. Ik neem mijn hoed af voor hem. Hij reed hoofd kunnen maken. Hij had een idee de schaatsbaan gekomen om te praten “Nee,” had Wennemars geroepen. “Juist Wennemars ik in me had, ik was de hele race een sterkere race.” wie de meeste kans zou maken. Dat jij met de pers. Alleen, niemand was geïnte- andersom!” wat er net het was, dat zei hij niet, maar als je goed resseerd in jou, Mark Tuitert, leider van Jullie discussieerden verder. Eerst vijftig

56 57 Mark Tuitert

meter voluit, stelde je, maar daarna niet verschil op de eerste zevenhonderd meter blijven hakken. Rustig je slag zoeken, maken. Jullie waren het eens. Bøkko kon vervolgens hard aantrekken, in de tweede je goed ‘gebruiken’. bocht. Jullie bespraken ook nog voor- • beelden uit het verleden, van jongens van een vorige generatie: Ådne Søndral en Weet je wat Orie zei, tegen zijn moeder , die vochten nog eens duels die hem belde? “Mooi hè? Ja, geinig hè. uit. “Gaaf man,” zei je, en je vertelde dat Ja. Ja. Oké. Hoi, hè.” de Noor gemiddeld iets beter was, maar Maar dat was niet alles. Orie vertelde dat dat Postma zo’n mooie, onberekenbare hij het ongelooflijk vond dat jij het ver- schaatser was, iemand die zo ‘lompsterk’ trouwen in jezelf had gehouden. “Dit is uit de hoek kon komen. Met bewonde- Orie: ‘Er kwam wel toch geweldig voor die gozer?” zei hij. Hij ring en respect in je stem zei je: “Die dacht dat dit een bevrijding voor je zou kon op zo’n dag iedereen naar huis effe wat bij me uit. zijn. Voor hem in elk geval wel. blazen.” Hij vertelde over jouw race, dat hij direct Jullie lachten. Dat was nog echt véchten. Ik zweer het je, zei: ‘Dit is goud. Fuck man, 1.45, daar Een strijd tussen twee sterke mannen. komen ze niet aan!’ Hij vertelde het aan Zoals ze toen reden, dat kan niet meer, acht jaar frustratie’ iemand anders: goud. Direct dacht hij: vond Wennemars. Je was het met hem stomme lul, houd toch je kop! Waarom eens. “Alles moet nu kloppen,” zei je. het nou zeggen? Laat het gebeuren. Hij “Conditie, techniek, timing.” tiende van een seconde. Je noemde Davis zocht naar je. Hij vertelde dat je zei: ‘Hij Je herinnerde hem aan de races die jullie de beste schaatser tegen wie je ooit had moet het niet halen, hij moet het niet tegen elkaar hadden gereden. “Dat was geschaatst. Je oude ploeggenoot hield je halen, hij moet het niet halen.’ geen schaatsen meer,” zei je. “Dat was het volgende voor: “Ook híj gaat kapot in Jullie hadden het over voodoo. ‘Laten ze gewoon hakken. Tanden op elkaar en weg de laatste ronde.” er alsjeblieft een naald in douwe,’ zei Orie. met de techniek. Gewoon vechten.” Wennemars vertelde hoe hij het al die Hij lachte. Verschrikkelijk spannend, had Je vertelde ook dat je er niet meer vol jaren had ervaren tegen Davis. Dat hij de hij het gevonden. Hij zag Davis rijden, na kunt inklappen en dan maar hopen dat je enige schaatser was bij wie hij niet voelde zevenhonderd meter en hij dacht: hij de laatste ronde overleeft. “Stuiterend hoeveel energie hij verbruikte en dat het haalt het niet. Dat zei hij ook tegen jou: door de laatste ronde gaan, dat kan niet daarom de moeilijkste tegenstander was “Hij haalt het niet, hij haalt het niet, hij meer,” vertelde je. Je zei: “Als je gaat stui- om tegen te rijden. haalt het niet.” Sloeg helemaal nergens teren, ben je weg.” Je vertelde van Calgary, van die trainings- op, vond hij. Maar jullie deden het. Nadat hij had gevraagd of je wist welke wedstrijd en dat je dacht: fuck, die rijdt Hij zuchtte, vertelde hoe jullie langzaam Nederlander de laatste was die goud op wel heel hard. Na 400 meter zat je achter over de inrijbaan gleden. Davis haalt het de 1500 meter had gewonnen, reageerde hem op de kruising, met dezelfde snel- niet, Orie wist het zeker. Hij dacht: Mark je pijlsnel. Ard Schenk, Sapporo, 1972. heid. Er gebeurde niets. Jullie wisselden wordt alleen maar gek van mij, maar ja, “En als je mag kiezen,” vroeg Wennemars, van bocht, jij dook naar binnen en hij hij had ook zenuwen. “welke gouden medaille wil je? De 1000 of naar buiten en je zag dat hij zijn basis- Toen, die 1.46 voor Davis. Orie: “Toen de 1500?” Je slaakte een kreet, hij geloof- snelheid langer vasthield, steeds een kwam er wel effe wat bij me uit. Ik zweer de je niet, riep: “Och, kom op!” Je treuzel- bochtje langer. Je zei dat het verschil in het je, acht jaar frustratie.” de, zei dat het je niet uitmaakte. “Jongen!” één keer gemaakt kan zijn. Eerst niets Jullie hebben veel meegemaakt, dat ver- riep Wennemars nog harder. Hij wist het aan de hand en dan tweehonderd meter telde hij. Hij roemde je zelfvertrouwen, wel. Je zei dat de 1500 de koningsafstand later: weg. Maar hij is te verslaan, zei je. dat hij mensen tegenover zich had gehad is en dat je daar het mooiste gevoel bij Natuurlijk is dat lastig, maar ook Davis die zeiden: ‘Ja, Mark dit en dat.’ Dat hij had. Daarna riep je: “Ja, maar fuck it, als is van vlees en bloed. Weer zo’n cliché alleen maar zei: ‘Flikker op.’ ik een medaille win op de 1000 meter…” gooide je eruit. Maar het is je vergeven. Nooit had hij het vertrouwen in jou verlo- Je zweeg. Je wilde best tegen Davis rijden in een ren. Nooit! Hij zei het met nadruk. Toen kwam het gesprek op Shani Davis, direct duel, liet je weten, maar je zou blij • de favoriet voor de zege, niet alleen op de zijn met de Noor Håvard Bøkko. Het 1000 meter, ook op de 1500. Plaaggeest liefst starten in de buitenbocht en in de Zag je wat je oud-ploeggenoot deed? voor het hele Control-team. Nog nooit binnenbocht finishen. Toen je aan de overkant liep in de mixed had je gewonnen van de man van wie God man, wat was het geluk met je. Je zone, toen maakte Erben Wennemars jouw coach had uitgerekend dat hij in kreeg precies die loting, zeventiende rit. een diepe buiging voor je. Toen hij zijn de laatste bocht altijd twee slagen meer Niet inhouden en met hem mee willen bovenlichaam weer had opgericht, riep maakt dan jullie. Volgens Orie betekende rijden, je wist dat het geen goede tactiek hij nog iets naar je. “Olympisch kam­ dat een verschil van misschien wel drie- zou zijn. Wel je eigen rit rijden, en het pioen, jongen!” •

58