SELECCIÓN DE MUSEOS Y CENTROS DE INTERPRETACIÓN DE CANARIAS / BIBLIOGRAFÍA

TESOROS PATRIMONIALES CANARIOS. AULAS ABIERTAS A LA CULTURA.

Te presentamos una selección de centros de interpretación, museos y entornos patrimoniales de Canarias. Esta se ha realizado tratando de atender la diversidad medioambiental, cultural y artesanal de las Islas, de tal modo que sirva de herramienta para acercar la riqueza patrimonial al aula. Las visitas virtuales permiten dinamizar los contenidos y acercar al alumnado a una realidad que, en muchos casos, no es accesible a todos por motivos de la insularidad.

Patrimonio Cultural – Gobierno de Canarias

En esta página están recogidas las unidades declaradas BIC, Patrimonio inmaterial, así como archivos, bibliotecas y otros centros patrimoniales.

 http://www.gobiernodecanarias.org/cultura/patrimoniocultural/

http://www.gobiernodecanarias.org/cultura/silbogomero/index.html

Visitas virtuales de diversas entidades patrimoniales de Canarias

 http://www.gobiernodecanarias.org/cultura/patrimoniocultural/tours /

 Fundación Cristino de Vera. https://mpembed.com/show/?m=8MTkhTv2ACK&mpu=203

 Centro de Interpretación La Fortaleza (Gran Canaria). https://mpembed.com/show/? m=uLdNYRKY4jY&mpu=203

 Casa Museo León y Castillo (Gran Canaria). https://mpembed.com/show/? m=nbnSZvfM4ku&mpu=203

 Casa Museo Tomás Morales (Gran Canaria). https://mpembed.com/show/? m=66hvD64MrJA&mpu=203

 Casa Museo Pérez Galdos (Gran Canaria). https://mpembed.com/show/? m=Zag2YJtJqmG&mpu=203

 Museo Casa de Colón (Gran Canaria). https://mpembed.com/show/? m=aWJXcCdEBJx&mpu=203

 Museo Arqueológico de La Gomera. https://mpembed.com/show/?m=3wby2in4eZ6&mpu=78

 Museo Insular de La Palma. https://mpembed.com/show/?m=4T17BmiJRcw&mpu=78

 TEA Tenerife Espacio de las Artes. https://mpembed.com/show/?m=Av7Z61NLZd7&mpu=78

 Museo de Santa Clara Arte Sacro (Tenerife). https://mpembed.com/show/? m=4VbJE1aSCem&mpu=78

 Museo de Artesanía Iberoamericana de Tenerife MAIT (Tenerife). https://mpembed.com/show/? m=4VbJE1aSCem&mpu=78 SELECCIÓN DE MUSEOS Y CENTROS DE INTERPRETACIÓN DE CANARIAS / BIBLIOGRAFÍA

 Museo Municipal de Bellas Artes de Santa Cruz de Tenerife. https://mpembed.com/show/? m=RddJ5M3Ukm9&mpu=78

 Museo Diocesano de Arte Sacro (Gran Canaria). https://mpembed.com/show/? m=TZKpagSNCN4&mpu=78

 El (Gran Canaria). https://mpembed.com/show/?m=3UcQkysU2eC&mpu=78

 Museo Internacional de Arte Contemporáneo MIAC (Lanzarote). https://mpembed.com/show/? m=TNP4UB5P3qj&mpu=78

 Museo Elder de la Ciencia y la Tecnología (Gran Canaria). https://mpembed.com/show/? m=j11BDyMdr9z&mpu=203

 '100 años: Lanzarote y César'. https://mpembed.com/show/?m=YGMxu8tcMc2&mpu=203

 La Casa Amarilla, Lanzarote. https://mpembed.com/show/?m=L8mXJVixurV&mpu=203 SELECCIÓN DE MUSEOS Y CENTROS DE INTERPRETACIÓN DE CANARIAS / BIBLIOGRAFÍA

POR ISLAS

TENERIFE

 Casa de Carta https://www.museosdetenerife.org/mha-museo-de-historia-y- antropologia/museo/casa-de-carta/

 Casa del Vino (agricultura, biodiversidad, tradiciones) https://www.casadelvinotenerife.com/

 Centro de Documentación de Canarias y América (CEDOCAM) https://www.museosdetenerife.org/cedocam-centro-de-documentacion-de-canarias-y- america/

 Centro de Interpretación del Castillo de San Cristóbal https://www.museosdetenerife.org/mha-museo-de-historia-y-antropologia/museo/ castillo-san-cristobal/

 Centro interpretación Cueva del Viento https://cuevadelviento.net/  Fundación Cristino de Vera http://www.fundacioncristinodevera.org/  Museo Arqueológico de Puerto de La Cruz https://www.arqueopc.com/  Museo de Arte Contemporáneo Eduardo Westerdahl (Macew) https://www.facebook.com/macewpuertodelacruz/  Museo de Artesanía Iberoamericana de Tenerife https://artenerife.com/  Museo Bellas Artes de Sta. Cruz de Tenerife https://www.santacruzdetenerife.es/web/servicios-municipales/cultura/museo-municipal- de-bellas-artes

 Museo de la Ciencia y el Cosmos temporal https://www.museosdetenerife.org/mcc- museo-de-la-ciencia-y-el-cosmos/

 Museo de Historia y Antropología de Tenerife (Casa Lercaro) https://www.museosdetenerife.org/mha-museo-de-historia-y-antropologia/

 Museo Histórico Militar de Canarias (Sta. Cruz de Tenerife) https://ejercito.defensa.gob.es/unidades/Madrid/ihycm/Museos/canarias.html

 Museo Monasterio de Santa Clara https://www.clarisaslalaguna.com/

 MUNA, Museo de Naturaleza y Arqueología https://www.museosdetenerife.org/muna- museo-de-naturaleza-y-arqueologia/portfolio-item/las-colecciones-3/

 Parque Etnográfico Pirámides de Güímar https://www.piramidesdeguimar.es/

 Real Sociedad Económica de Amigos del País (Tenerife) http://www.rseapt.es/es/

 TEA Tenerife Espacio de las Artes https://teatenerife.es/ SELECCIÓN DE MUSEOS Y CENTROS DE INTERPRETACIÓN DE CANARIAS / BIBLIOGRAFÍA LA PALMA

 Archivo Insular de La Palma http://archivoinsular.cabildodelapalma.es/gadeportal/  Museo Arqueológico Benahoarita http://www.cabildodelapalma.es/portal/contenedor_ficha.jsp? seccion=s_floc_d4_v1.jsp&contenido=578&nivel=1400&tipo=1&codResi=1&language=e s&codMenu=814&codMenuPN=457&codMenuSN=480&ca=13

 Museo Insular de La Palma http://www.cabildodelapalma.es/portal/contenedor_ficha.jsp? seccion=s_floc_d4_v1.jsp&contenido=1006&nivel=1400&tipo=1&codResi=1&language= es&codMenu=814&codMenuPN=457&codMenuSN=480&ca=13

LA GOMERA

 Casa de Colón https://museos.lagomera.es/casa-de-colon/

 Centro de Visitantes del Parque Nacional del Garajonay (Juego de Bolas) http://www.gobiernodecanarias.org/parquesnacionalesdecanarias/es/Garajonay/ InfraestructuraServicios/CentroVisitantes/

 Museo Arqueológico de La Gomera https://museos.lagomera.es/museo-arqueologico/

 Museo Etnográfico https://museos.lagomera.es/museo-etnografico/

EL HIERRO

 Centro de Interpretación del Geoparque El Hierro https://elhierro.travel/que-hacer/centro-de-interpretacion-del-geoparque-el-hierro/  Centro de Interpretación de la reserva de la biosfera https://www.meridianosau.es/centros/reserva-de-la-biosfera/  Ecomuseo de Guinea https://www.meridianosau.es/centros/ecomuseo-de-guinea-2/

GRAN CANARIA

 Cabildo Insular de Gran Canaria http://www.grancanariapatrimonio.com/  Casa de Colón http://www.casadecolon.com/  Casa-Museo León y Castillo http://www.fernandoleonycastillo.com/  Casa-Museo Pérez Galdós http://www.casamuseoperezgaldos.com/  Casa-Museo Tomás Morales http://www.tomasmorales.com/  Cenobio de Valerón http://www.arqueologiacanaria.com/Arqueologia_Canaria/Cenobio_de_Valeron.html  Centro Atlántico de Arte Moderno https://www.caam.net/  Centro de Arte La Regenta http://laregenta.org/  Cueva Pintada http://www.cuevapintada.com/es/coleccion  FEDAC- Cultura Tradicional de Gran Canaria https://culturatradicionalgc.org/ SELECCIÓN DE MUSEOS Y CENTROS DE INTERPRETACIÓN DE CANARIAS / BIBLIOGRAFÍA

 Fundación de Arte y Pensamiento Martín Chirino - Castillo de La Luz http://www.fundacionmartinchirino.org/  Museo Canario http://www.elmuseocanario.com/  Museo Elder de la Ciencia y la Tecnología http://www.museoelder.org/  Museo de La Fortaleza - Centro de Interpretación yacimiento arqueológico de La Fortaleza http://www.lafortaleza.es/es/  Museo y Parque Arqueológico Cueva Pintada http://www.cuevapintada.com/

 Museo de la Zafra https://fedac.org/museosetnograficos/museo-de-la-zafra/

FUERTEVENTURA

 Casa Museo Unamuno https://www.museosdeescritores.com/casa-museo-unamuno- /  Centro de Interpretación de los Molinos de Tiscamanita https://centrolosmolinosfuerteventura.es/  Ecomuseo La Alcogida https://www.holaislascanarias.com/museos-y-visitas-de-interes/fuerteventura/ecomuseo- de-la-alcogida/  Museo del Grano "La Cilla" La Oliva https://www.lacilladelaoliva.org/  Museo del Queso https://museoquesomajorero.es/  Museo de las Salinas del Carmen https://museosalinasdelcarmen.es/

LANZAROTE

 Casa José Saramago https://acasajosesaramago.com/

 Memoria Digital de Lanzarote https://memoriadelanzarote.com/

 MIAC – Castillo de San José https://turismolanzarote.com/que-visitar/cact-lanzarote/mac-castillo-de-san-jose/

 Museo El Grifo https://elgrifo.com/el-museo/

 Museo de la Piratería – Castillo Santa Bárbara https://museodelapirateria.com/ SELECCIÓN DE MUSEOS Y CENTROS DE INTERPRETACIÓN DE CANARIAS / BIBLIOGRAFÍA

BIBLIOGRAFÍA según materias (actualizada 01/02/21)

Patrimonio Natural, Artesanal y Cultural

 Fernández, D. (coord.) Rincones del Atlántico. https://www.rinconesdelatlantico.es/index.html

Instituciones Museísticas

 García, A. (coord.) El Patrimonio del Instituto Canarias Cabrera Pinto como recurso pedagógico multidisciplinar. – DVD.

 VV.AA. (2018) Instituto de Canarias Cabrera Pinto. Guía de su Patrimonio Histórico y Educativo. Asociación Amigos Patrimonio Histórico y Museístico del IES Canarias Cabrera Pinto.

Patrimonio Artístico

 Guerra, M. I. y Marrero, M. (1997) Iniciación al estudio del arte contemporáneo: el arte, otra forma de comunicación. Exposición Internacional de esculturas en la calle. Consejería Educación, Cultura y Deportes. SELECCIÓN DE MUSEOS Y CENTROS DE INTERPRETACIÓN DE CANARIAS / BIBLIOGRAFÍA

 Guimerá, M.R. (2006) César Manrique en Canarias. Consejería Educación, Cultura y Deportes. http://www3.gobiernodecanarias.org/medusa/ecoescuela/recursosdigitales/ 2014/11/10/cesar-manrique-en-canarias/

 Sanabria, A. (coord.) (2007) Óscar Domínguez en el aula. Consejería Educación, Cultura y Deportes. https://www.gobiernodecanarias.org/cmsweb/export/sites/educacion/web/.content/ publicaciones/archivos/documento/oscar_dominguez_completo.pdf

 VV.AA. (2011) Intervención en el Patrimonio Histórico de Garachico. Gobierno de Canarias y Ayuntamiento de Garachico. Luma Canarias y Gobierno de Canarias

Patrimonio urbano – caminos

 Acosta, C. (1996) Garachico: un Puerto Enfrentado al Volcán. Cabildo Insular de Tenerife.

 Acosta, C. (coord.) (2007) Gentes, pueblos y ciudades. Consejería Educación, Cultura y Deportes. https://www.gobiernodecanarias.org/cmsweb/export/sites/educacion/web/.content/ publicaciones/archivos/documento/libro_gentes_pueblos_y_ciudades.pdf

 Acosta, E. (2006) Tacoronte entre el Pasado y el Presente. Diccionario de Caminos. Ayuntamiento de Tacoronte.

 Cano, J.J. (2018) La Red Caminera de Tenerife. Revalorización, conservación y articulación territorial. Cabildo de Tenerife, ULL y Gobierno de Canarias.

 Cruz, A (coord.) (2008) Un paseo por la Historia de Las Palmas de Gran Canaria. Consejería Educación, Cultura y Deportes. http://www.gobiernodecanarias.org/educacion/dts/publicaciones_ceus/pdf/ libro_un_paseo_lpgc.pdf

 Falcón, L. (coord.) (2008) Municipio de Guía. Gran Canaria. Cuaderno didáctico. Consejería Educación, Cultura y Deportes. http://www3.gobiernodecanarias.org/medusa/ecoescuela/recursosdigitales/ 2016/07/04/municipio-de-guia-gran-canaria-cuaderno-didactico/

 García, C. (1994) Las Antiguas Calles de La Laguna. Ayuntamiento La Laguna y C.C.P.C.

 González, R. y Rodríguez, C. (eds.) (2018) Los Patrimonios de La Laguna. Instituto de Estudios Canarios.

 Hernández, M. (1995) Alrededor del Charco. Cabildo Insular de Tenerife.

 Medina, E.; Moreno, D. y Schikorr, K. (1995) Monumentos Históricos de Canarias. Texto y mapa. Editorial Turquesa.

 Menguiano, J.M. (1990) Itinerario Histórico-Artístico de Santa Cruz de La Palma. Guía Didáctica del Profesor. Consejería Educación, Cultura y Deportes.

 Rodríguez, J.M. y Cruz, A. (coord.) (2009) Itinerarios histórico-artísticos de San Cristóbal de La Laguna. Consejería Educación, Cultura y Deportes. SELECCIÓN DE MUSEOS Y CENTROS DE INTERPRETACIÓN DE CANARIAS / BIBLIOGRAFÍA

http://www.gobiernodecanarias.org/educacion/dts/publicaciones_ceus/pdf/ libro_itinerarios_lalaguna_ihll.pdf

 Rodríguez, L. y Martín, J. (2018) Cho Perico y el Patrimonio Cultural de Los Silos (Guía infantil).

 Tacoronte, H. (2007) Libro de contenidos de Gáldar. Consejería de Educación, Universidades, Cultura y Deportes. http://www3.gobiernodecanarias.org/medusa/ecoescuela/recursosdigitales/ 2016/07/06/libro-de-contenidos-galdar/

 Tous, J. (1994) Santa Cruz de Tenerife a través de la Cartografía. Cuaderno guía y mapero. Museo Militar de Canarias.

 Van de Walle, J. (1993) Apuntes de un Ocaso. Caja General de Ahorros.

 VV.AA. (1995) Icod de Los Vinos. Itinerario. Libretas Canarias 6. Consejería de Educación, Cultura y Deportes.

 VV.AA. (2019) Fotos antiguas de Tenerife. C.C.P.C.

Patrimonio arquitectónico

 Florido, A. (2018) Patrimonio Histórico Industrial de Fuerteventura. Dirección Gral. Patrimonio Cultural de Gobierno de Canarias.

 Pinto, J.M. (1996) Apuntes para la Historia de las Antiguas Fortificaciones de Canarias. Museo Militar de Canarias.

Patrimonio musical y artesanal

 Costes, I., Jaubert G. y Padrón J.M. (2010) Propuesta didáctica: Minué Luis Cobiella. Consejería de Educación, Universidades, Cultura y Deportes. https://www.gobiernodecanarias.org/cmsweb/export/sites/educacion/web/.content/ publicaciones/archivos/documento/libro_minue_luis_cobiella.pdf

 Jimenez, J.J. (1989) El Telar Tradicional en Ingenio (Gran Canaria). Aula Cultural de Tenerife.

Tradiciones y Fiestas Locales

 Martín, J. (2010) ¿Echamos unas puntas? El Juego del Palo Canario como recurso didáctico. Consejería de Educación, Universidades, Cultura y Deportes. https://www.gobiernodecanarias.org/cmsweb/export/sites/educacion/web/.content/ publicaciones/archivos/documento/libro_juego_del_palo.pdf

 Pacheco, J.J. (coord.) Propuesta metodológica para la enseñanza de la Lucha Canaria en la educación básica. Consejería de Educación, Universidades, Cultura y Deportes. https://www.gobiernodecanarias.org/cmsweb/export/sites/educacion/web/.content/ publicaciones/archivos/documento/unidades_didactica_lucha_canaria.pdf

Literatura y lengua SELECCIÓN DE MUSEOS Y CENTROS DE INTERPRETACIÓN DE CANARIAS / BIBLIOGRAFÍA

 Luján, J.A. y Perdomo, M.A. (2004) Rutas Literarias. La ruta de Unamuno en Gran Canaria. Guía Didáctica y Cuaderno de Actividades. Consejería de Educación, Universidades, Cultura y Deportes. https://www.gobiernodecanarias.org/cmsweb/export/sites/educacion/web/.content/ publicaciones/archivos/documento/rutas_literarias_unamuno.pdf

 Pablo, M. J. (2004) Por encima del olvido. Aproximación a la obra poética de Pedro García Cabrera en el centenario de su nacimiento. Consejería de Educación, Universidades, Cultura y Deportes. https://www.gobiernodecanarias.org/cmsweb/export/sites/educacion/web/.content/ publicaciones/archivos/documento/libro_pedro_garcia_cabrera.pdf

Abreviaturas

C.C.P.C: Centro de Cultura Popular Canaria.